Po siedmiu latach na rynku...
...wielki powrót kultowego, ulubionego przez przyszłe mamy poradnika. W nowym wydaniu. Kaz Cooke Ciężarówką przez 9 miesięcy NOWE WYDANIE polska premiera 27 kwietnia 2016 stron ok. 650 ISBN 978-83-65315-27-4 cena 59,99 zł
Poradniki Kaz Cooke, czyli Dzieciozmagania (nowe wydanie)...
...oraz Ciężarówką przez 9 miesięcy to gruntowna wiedza i profesjonalne porady podane w niezwykle oryginalny i przyjazny czytelnikowi sposób, który podbił serca polskich rodziców Kaz Cooke Ciężarówką przez 9 miesięcy NOWE WYDANIE polska premiera 27 kwietnia 2016 stron ok. 620 ISBN 978-83-65315-27-4 cena 59,99 zł
K
AZ COOKE jest mamą oraz autorką książek, felietonów prasowych oraz serii komiksów o „Hermenegildzie Harridan, czyli dziewczynie na wskroś nowoczesnej”. Nie mieszka w wiejskiej posiadłości w Prowansji z zabójczo przystojnym małżonkiem i wybitnie uzdolnionymi dziećmi, a gdy się jej lepiej przyjrzeć, można dostrzec resztki papki bananowej w jej włosach.
T
A KSIĄŻKA jest dowodem, że poradnik, który krok po kroku, w godny zaufania sposób ma przeprowadzić przyszłe mamy (i „tatów”) przez najbardziej niewiarygodne i niesamowite dziewięć miesięcy w życiu, nie musi być tak poważny, jak raport z II Krajowego Kongresu Położniczego: Ciąża tydzień po tygodniu: co się dzieje z tobą i z twoim dzieckiem? Pierwsze tygodnie po porodzie: szpital i powrót do domu, czyli to dopiero początek Dziennik ciążowy Kaz Cooke: dowód, że nie ty jedna nie masz pojęcia, co to takiego siara, masz czasem ochotę dosypać lubemu strychniny do ziemniaczków i wierzysz, że dwie tabliczki czekolady dziennie to nadal tylko „małe conieco” oraz Jak się przygotować do ciąży i życia z noworodkiem? Łzy, jedzenie, siusianie i praca Faceci, biusty, specjaliści od „dobrych rad” i beciki Poranne mdłości i inne „skutki uboczne” Jak wybrać lekarza i położną? Badania prenatalne: po co, kiedy i dla kogo? Najlepsze poradnie i poradniki na każdy temat Rozstępy, ubrania ciążowe, wyprawki, szkoły rodzenia, podróże w ciąży, bezpieczeństwo, imiona dla dzieci i jak być niegrzeczną wobec kompletnie obcych ludzi Poród i metody uśmierzania bólu Co cię czeka w szpitalu? Karmienie piersią Depresja? Jaka depresja?! Pod jednym dachem z noworodkiem, czyli sztuka przetrwania
Kaz Cooke Ciężarówką przez 9 miesięcy NOWE WYDANIE polska premiera 27 kwietnia 2016 stron ok. 650 ISBN 978-83-65315-27-4 cena 59,99 zł
Co nowego w nowym wydaniu? • nowy obszerny rozdział: Przygotowania – jak przygotować się do ciąży i życia z potomkiem (nie tylko biologicznie, ale też organizacyjnie, psychicznie i finansowo) • nowy rozdział poświęcony problemom z płodnością i metodom wspomaganego poczęcia • dodatkowe materiały dla ojców • najnowsze, rozszerzone informacje na temat badań w ciąży: na czym polegają, kiedy należy się im poddać, w jakim celu się je przeprowadza i jak interpretować ich wyniki • temat: poród „naturalny” a interwencja medyczna • temat: ciało mamy po urodzeniu dziecka wszystkie informacje zostały zaktualizowane i są zgodne z bieżącym stanem wiedzy książka zyskała oprawę zintegrowaną, czyli elastyczną okładkę twardą
Kaz Cooke Ciężarówką przez 9 miesięcy NOWE WYDANIE polska premiera 27 kwietnia 2016 stron ok. 620 ISBN 978-83-65315-27-4 cena 59,99 zł
C
HOCIAŻ rady zawarte w większości poradników dla ciężarnych są zwykle bezcenne, to ich lektura jest równie przyjemna jak mieszanie cementu rękami. W porównaniu z nimi poradnik Kaz Cooke to kąpiel z bąbelkami, to dr Spock pod wpływem gazu rozweselającego – mnóstwo zebranych w pocie czoła informacji, setki rzetelnych i zarazem dowcipnych odpowiedzi na ważne pytania: Jak grzecznie poinformować rozentuzjazmowaną panią w autobusie, że jeżeli położy rękę na naszym brzuchu, to ból, który poczuje w lewej łydce nie będzie przypadkowy? Co robić, gdy zamiast tradycyjnego apetytu na ogórki kiszone i miód najdzie cię chęć na precle, śliwowicę i kilka odcinków Janosika? Czy miłość do potomstwa usprawiedliwia wydawanie na ubranka równowartości kwoty niezbędnej do utrzymania pierwszoligowej drużyny szczypiornistów? Skąd wiadomo, że to „już”? A jeśli to tylko efekt spożycia wiaderka pikantnych skrzydełek i słoiczka miodu? Pierwsza wizyta u świeżo upieczonej mamy – który prezent jest bardziej stosowny: a) goździki i bombonierka, b) obiad z trzech dań w trojakach dla całej rodziny i opłacona pomoc domowa na najbliższy miesiąc? Mała podpowiedź: tylko odpowiedź „b” jest prawidłowa.
I jeszcze jedno: czy cokolwiek usprawiedliwia nadanie dziecku imienia „Turbina”?
Kaz Cooke Ciężarówką przez 9 miesięcy NOWE WYDANIE polska premiera 27 kwietnia 2016 stron ok. 650 ISBN 978-83-65315-27-4 cena 59,99 zł
co się dzieje Spóźnia ci się okres. Niewykluczone, że w drodze z pracy do domu musisz co chwilę biegać do ubikacji. Możliwe, że drażni cię zapach papierosów i alkoholu oraz jedzenia, za którym dotąd przepadałaś. Teraz lub w ciągu kilku następnych tygodni możesz mieć mdłości, które w cięższych przypadkach przechodzą w wymioty. Jak pokazuje ilustracja w pewnym poradniku dla przyszłych mam, zwykle ma to miejsce, gdy włożysz na siebie workowatą sukienkę ciążową i elastyczną opaskę na włosy, a potem z filiżanką herbaty w ręce i kretyńskim wyrazem twarzy zaczniesz się gapić przez okno.
Maleńki zarodek zagnieżdża się w ściance macicy i z dnia na dzień pracowicie zwiększa rozmiary. Jajniki pompują hormon zwanym progesteronem, który powoduje narastanie błony ścianki macicy. Płeć twojego dziecka, wzrost, kolor oczu i włosów oraz ewentualne talenta – wszystkie te cechy zostały genetycznie
zaprogramowane już w chwili poczęcia i nigdy nie ulegną zmianie. Pod koniec tego tygodnia embrion mierzy około 1/5 milimetra – nadal zbyt mało, by go zobaczyć bez powiększenia.
T YDZIEŃ 7 @ 131
130 @ Ciężarówką przez 9 miesięc y A oto kilka sposobów walki z przemęczeniem. && Wygraj milion na loterii, rzuć pracę, śpij non stop, zatrudnij sprzątaczkę, masażystę i prywatnego kucharza jak Doda (co tam pieniądze!), zamieszkaj w wypasionym hotelu. && Poddaj się zmęczeniu, przestań z nim walczyć – twoje ciało i tak wygra tę rundę. && Jeśli czeka cię długi dzień w pracy, znajdź w biurze jakiś kącik, gdzie możesz się na chwilę położyć (kilka znanych nam pań w ciąży kładło się „na momencik” po prostu pod biurkiem) i nie zapomnij potem zjeść, jeżeli przechrapałaś przerwę na lunch. && Jeśli pracujesz poza domem, ucinaj sobie drzemkę zaraz po powrocie. && Jeśli pracujesz w domu, ucinaj sobie drzemkę, kiedy tylko możesz. && Spotykaj się z przyjaciółmi i znajomymi w porze lunchu albo w weekendy u siebie w domu – to lepsze niż wyczerpująca noc na trzeźwo w towarzystwie pijanym jak bela. && Miej jeden dzień lub przynajmniej jedno popołudnie w weekendy kompletnie wolne. Kilka znanych nam pań w ciąży przez trzy pierwsze miesiące ciąży spędzało całe weekendy w pieleszach. && Jeżeli mieszkasz z partnerem lub dzielisz mieszkanie z kimś innym i dotąd osoba ta nie przykładała się zbytnio do porządków, pora renegocjować warunki i uprzytomnić jej, że dbanie o dom to połączenie praw i obowiązków – że nie chodzi o to, by ci ktoś pomagał czy wręcz robił łaskę. Możecie też po prostu przywyknąć do bałaganu albo połączyć jedno z drugim. && Jeżeli masz w domu małe dzieci, to oddaj je rodzinie na wychowanie. Żartuję. Oczywiście, że nie powinnaś ich oddawać. Spróbuj spać wtedy, kiedy (i jeśli) one śpią. Jeśli nie lubisz reguł, wprowadź tylko tę jedną jedyną – przedszkolaki i młodsze dzieci muszą mieć popołudniową drzemkę albo przynajmniej porę CICHEJ zabawy. W tej kwestii bądź miła i uprzejma, ale konsekwentna do bólu.
ciągłe siusianie Siusianie bez przerwy to bardzo powszechny objaw ciąży w pierwszym trymestrze lub przez nawet trochę dłuższy okres. To nie skutek twojego szalonego podekscytowania, ale tego, że rosnąca macica potrzebuje coraz więcej miejsca i uciska sąsiadujące organy, z pęcherzem moczowym włącznie. Dodatkowy ucisk wywierają też nowe naczynia krwionośne i płynąca w nich krew. Powstają one w miednicy i ich zadaniem jest zaopatrywanie łożyska w krew oraz utrzymanie dodatkowego obciążenia. W drugim trymestrze problem może prawie całkowicie zniknąć: macica „wyskakuje” do przodu i tym samym zmniejsza zatłoczenie w miednicy. Niestety problemy z ciągłym siusianiem zwykle wracają w trzecim trymestrze, kiedy miejsca jest już jak na lekarstwo – na tym etapie możesz mieć wrażenie, że dzidziuś kopie cię w pęcherz, łapie za niego lub rzuca nim na prawo i lewo, od czasu do czasu waląc w niego z główki.
T Y D Z I E Ń 16 @ 2 3 7
Nie mam pojęcia, co wydarzyło się w tym tygodniu. Ledwo się obejrzałam i już minął. Krzysztof Ibisz wciąż nie ma ani jednej zmarszczki. Widziałam w telewizji.
info przyznaj, że jesteś w ciąży Wszystko robisz wolniej, jesteś bardziej zmęczona, w kółko o czymś zapominasz, szczególnie w pierwszym trymestrze – a w trzecim ten stan powraca. (Za to przez te trzy środkowe miesiące wszyscy będą ci powtarzali, jak ślicznie i kwitnąco wyglądasz). Przyznaj się innym, że jesteś zmęczona. Pozwól, żeby cię wyręczali i traktowali ulgowo. Zapomniałaś zapłacić rachunek za telefon? To dlatego, że jesteś w ciąży. Musisz w czasie spotkania w firmie usiąść na podłodze, położyć nogi na krzesło i tym samym pokazać światu majtki? Bo jesteś w ciąży. Musiałaś kupić sobie nową parę czerwonych pantofli? Ciąża. Widzisz, jakie to proste?
oddział do walki z wyrodnymi matkami Nie masz męża? Masz, ale nosisz obcisłe ubrania? Zamierzasz wrócić do pracy przed ukończeniem przez dziecko siedemnastego roku życia? Zawsze ktoś, gdzieś, z jakiegoś powodu będzie ci miał coś za złe. Lepiej zacznij się do tego przyzwyczajać. Jeśli nie pójdziesz do pracy, by samodzielnie wychowywać potomstwo, jakiś idiota (lub idiotka) na pewno zapyta: „Co ty właściwie ROBISZ, siedząc tak cały dzień w domu?”. Zupełnie jakbyś tylko gapiła się w telewizor i obżerała batonikami (hm…). A jak wybierzesz pracę, to usłyszysz od ludzi: „Chyba nie oddałaś dziecka do żłobka / przedszkola / pod opiekę niani!?”, wypowiedziane taki tonem, jakby pytali: „Chyba nie
związałaś go sznurkiem i nie zamknęłaś na cały dzień w komórce!?”. Stosuj tę samą logikę, co w przypadku nieproszonych porad: to nie ty masz problem, tylko oni. Niektórzy po prostu uwielbiają osądzać innych.
czego dotąd nie wiedziałaś && Że mleko wypływa z piersi jak woda ze zraszacza – przez całe mnóstwo maleńkich otworków, a nie tylko przez jedno ujście. Poza tym jedna pierś może produkować duuużo więcej mleka niż druga. && Jak wygląda twój pępek od środka. && Że jednak można jednocześnie wymiotować i chcieć coś zjeść. && Że można bez przerwy biegać na siusiu do ubikacji i jednocześnie cierpieć na zatrzymanie wody w organizmie. && Chroniczne niewyspanie zaczyna się grubo przed porodem.
czego nie wiedzą inni ludzie Wiedząc poniższe, ludzie zwykle będą dla ciebie milsi: && nosisz w sobie o jedną czwartą więcej krwi niż normalnie && w drugiej połowie ciąży dziecko opukuje ci od środka organy wewnętrzne i nie zawsze jest to subtelne „puknięcie” – czasem taki cios jest naprawdę nieprzyjemny, a innym razem autentycznie zaboli && stopy puchną ci tak, że robią się dwa razy większe (a przynajmniej takie masz wrażenie) && nie jesteś w stanie porządnie się wyspać, bo przez całą noc musisz biegać do ubikacji – zupełnie jakby ktoś cię co kilka godzin budził. Dlatego czym prędzej im to wszystko powiedz.
T Y D Z I E Ń 18 @ 2 5 1 wyłączonych jarzeniówkach – dziękuję bardzo! Wysłuchujemy wykładu na temat Wpadam – niby to przypadkiem – na zajęcia z gimnastyki prowadzone w przyszpitalnej szkole rodzenia. Roman został w domu, by obejrzeć mecz. Temat na dziś: „Ćwiczenia w ciąży”. Na sali same pary i ja. Całość zaserwowana w mój najmniej ulubiony sposób: plakietki z imionami plus biała tablica i podział na dwie grupy, które jak na szkoleniach dla pracowników lokalnego banku mają wspólnie odpowiadać na pytania: „Co znaczy dla ciebie »fitness«?” oraz „Czy ćwiczenia pomagają?”. (Niech no się zastanowię… Prawidłowa odpowiedź brzmi: „tak”?) Odkrycie, że nawet gdybym ćwiczyła jak opętana w ostatnich tygodniach ciąży, nie gwarantuje to krótkiego porodu, do głębi mnie irytuje. Obok bóli porodowych to już druga wada konstrukcyjna tego systemu. Kobieta o imieniu Nicole, w czarnej, aksamitnej opasce na długich blond wło-
tego, jak ważne jest ćwiczenie mięśni dna miednicy, i z miejsca wiem, że nie będę ich robiła. Już próbowałam. W sobotni wieczór zrobiłam je sześć razy z rzędu i miałam dość. Podajemy sobie z rąk do rąk plastikowy model miednicy, gapiąc się na nią, jakby miała do nas za chwilę przemówić. Oto nauki, jakie wyniosłam z zajęć: ## Przeciętna kobieca miednica jest zdecydowanie za mała, żeby zrobić to, czego wszyscy się po niej spodziewają. ## Ćwiczenia mięśni dna miednicy ćwiczą mięśnie dna miednicy (kto by pomyślał???). Dno miednicy to ta podobna do trampoliny część, rozciągnięta pod wszystkimi organami znajdującymi się w obrębie miednicy. Natura umieściła tam te mięśnie
sach i w butach, które kosztowały więcej, niż wszystkie inne ciuchy na sali razem
po to, żeby nam wspomniane organy dołem nie powypadały (i tak by nie wypadły,
wzięte, informuje pozostałych, że ona chodzi codziennie na siłownię i wykonuje
ale zapaść się i zwisać już by mogły). Poza tym zaciskają one różne otwory, przez
specjalnie dla niej ułożony program ćwiczeń wysiłkowych i takich z ciężarkami. Bab-
które mogłoby nam coś niechcący wyciec, szczególnie przy kaszlu i kichaniu (czyli
ka wygląda przerażająco: ma szarą skórę i jest tak chuda, jakby spodziewała się nie
stanowią rodzaj barykady przeciw inkontynencji) oraz pozwalają rytmicznie kurczyć
dziecka, a pasikonika. Pani Tereska prowadząca nasze zajęcia pyta, czy jej instruktor
się i rozkurczać twojej pochwie, o ile wykazujesz zainteresowanie seksem (co w mo-
ma niezbędne kwalifikacje do pracy z ciężarnymi i dyplom wystawiony przez Bardzo
jej obecnej sytuacji jest mało prawdopodobne).
Ważną Instytucję Rządową Wystawiającą Niezbędne Certyfikaty (w skrócie: BWIRWNC). Nicole odpowiada wyniosłym tonem, że mówimy tu o wyjątkowo elegan-
## Jak ćwiczyć mięśnie dna miednicy tak, by nikt tego nie zauważył. Moje ulubiona wskazówka na ten temat brzmi: „Nie powinny ci drgać pośladki”. Zgadzam się w całej
ckiej siłowni tylko dla wybranych; że owszem, wiedzą, że jest w ciąży, oraz że karta
rozciągłości.
członkowska kosztuje ją KROCIE.
## Podobno teraz należy zaciskać mięśnie, licząc do czterech, a następnie rozluźniać je, również licząc do czterech, dwa razy dziennie przez 5 minut, stopniowo wydłuża-
Nieco później w czasie zajęć Teresa wyjaśnia, jak wygląda pewien rodzaj kontuzji, polegający na tym, że przez rodzaj „szpary” pod skórą na brzuchu wystają ci w charakterystyczny sposób kawałki narządów wewnętrznych. Nicole wydaje z siebie przerażony pisk: „O Boże, przecież ja to mam!” i dziwnie milknie na resztę zajęć. Można podejrzewać, że pewna wyjątkowo elegancka siłownia odbierze telefon od pewnego straszliwie kosztownego prawnika. Ćwiczymy: a) siedzenie na wielkich piłkach w celu wzmocnienia mięśni pracują-
jąc czas sesji. Już ziewam z nudów. ## Trudno jest coś przekąsić w czasie zajęć, gdy prowadząca wyjaśnia właśnie młodej kobiecie, jak należy prawidłowo robić kupę. (Niestety w tym momencie opuściłam salę i teraz nigdy już się nie dowiem!) ## Przy każdej możliwej okazji ucinaj sobie krótkie, nawet 15-minutowe drzemki.
wypełnionych kulkami ze styropianu oraz c) technikę relaksacyjną, która mi kom-
## Kiedy tylko możesz, wyginaj ramiona i wymachuj nimi do tyłu, jakbyś spadała z dachu kurnika. Jak najczęściej kładź się z nogami do góry. Jeżeli nie możesz się
pletnie nie wychodzi. Niestety nie dla mnie relaksowanie się w szpitalnej sali pełnej
położyć, napinaj mięśnie, poruszając nogami w przód i w tył. Oba te ćwiczenia
zupełnie obcych ludzi, leżąc przy tym na nylonowym dywanie, przy tymczasowo
zapewniają elastyczność mięśni i wspomagają krwioobieg.
cych przy kucaniu i wyprostowania pleców, b) leżenie pokotem na wielkich worach
co się dzieje Twoja talia zniknęła – możliwe, że została ostatecznie unicestwiona. Możesz cierpieć na bóle pleców, mieć zmiany pigmentowe na twarzy i skłonność do bardzo niekonkretnego… no, tego… Płód nadal ma w pęcherzu
płodowym sporo miejsca do hasania, ale jest mu już ciaśniej niż na przykład gruszce w wiadrze z wodą. Dlatego jeśli jeszcze dotąd nie poczułaś ruchów dziecka, to ten stan rzeczy może w każdej chwili ulec zmianie.
Mięśnie astronauty są już na tyle rozwinięte, że potrafi robić „pętle” jak samoloty na pokazach w Góraszce. Poza tym umie się zaplątać w pępowinę, a potem z niej wyplątać. Płód powoli obrasta brązowawym tłuszczykiem, który zapewnia mu ciepło. Waga: około 260 g.
266 @ Ciężarówką przez 9 miesięc y
info łożysko przodujące Badanie USG między 18. a 20. tygodniem ma na celu wykluczenie lub wykrycie między innymi tego powikłania. Łożysko przodujące jest przyczepione do dolnej części ścianki macicy, zamiast do górnej, i częściowo bądź całkowicie blokuje wewnętrzne ujście szyjki macicy. Na późniejszych etapach ciąży, kiedy macica się powiększa, a szyjka macicy dojrzewa (robi się cieńsza i rozpulchniona, gotowa do rozwarcia na szerokość niezbędną do przepuszczenia dziecka w czasie porodu), łożysko umiejscowione w dolnej części macicy może ulec odklejeniu i spowodować bezbolesne krwawienie. Ryzyko wystąpienia tej komplikacji jest wyższe u kobiet, które mają blizny w macicy po poprzednich porodach lub zabiegach chirurgicznych, u palących i tych w ciąży mnogiej. W przypadku obfitego krwawienia czasem trzeba jak najszybciej przeprowadzić zabieg cesarskiego cięcia. Jeżeli krwawienie nie jest zbyt silne, czasem lekarze przyjmują inną taktykę i radzą poczekać, by dziecko zdążyło bardziej się rozwinąć.
ubrania dla ciężarówek – podpowiedzi && Pamiętajmy, że w ciąży były zarówno Pamela Anderson, jak i Elżbieta II. Kobiety nie zaczynają mieć jednakowego gustu tylko dlatego, że zaciążyły. Obecnie istnieje mnóstwo sklepów z odzieżą ciążową, również internetowych, gdzie można kupić wszystko – od dziwacznych skąpych ubranek po różowe ciuszki z kokardami jak dla księżniczki. && Długość faktycznie się liczy. Jeśli przed ciążą nie biegałaś po mieście w mini, to dlaczego akurat teraz miałoby się to zmienić? Jeśli chcesz kupić normalną sukienkę, która kończy się w okolicy kolana, a nie coś w rozmiarze mikro, uszytego z materiału o powierzchni podkładki do piwa (i nie satysfakcjonuje cię też suknia tak falbaniasta, że mogłaby zastąpić pierzynę), wybierz coś rozciągliwego, na przykład bawełniany dżersej. && Ani przez chwilę nie zapominaj, że to tylko tymczasowa garderoba. Nie wydawaj na nią majątku, chyba że jesteś dziedziczką diamentowej fortuny,
T Y D Z I E Ń 19 @ 2 6 7 w którym to przypadku przestań czytać tę książkę i leć na podbój Korsyki. Lub coś w tym rodzaju. && Pożycz jak najwięcej rzeczy od koleżanek, które ciążę już mają za sobą, ale bierz tylko te ubrania, które na pewno będziesz nosiła. Nie zapychaj szaf źle leżącymi ciuchami albo czymś, czego i tak na siebie nie włożysz. Zapisuj sobie, co pożyczyłaś od kogo – zanotuj napis na naszywce i zrób krótki opis – żeby bez problemu je później zwrócić. Niektóre koleżanki stwierdzą, że możesz ich ciuchy po prostu przekazać następnej znajomej ciężarówce w ramach wielkiej i trwającej nieprzerwanie od lat akcji ciężarówkowej wymiany. && Nie pożyczaj niczego naprawdę kosztownego, jeżeli właścicielka chciałaby, żebyś daną rzecz później zwróciła. Nigdy nie wiesz, co się może wydarzyć, a oddanie takiego ciucha może oznaczać nokaut dla twojego budżetu, nawet jeśli udało by ci się kupić identyczną bluzkę czy sukienkę, co jest raczej mało prawdopodobne. && Przejrzyj towar w następujących działach: sport, taniec i inne dziedziny wymagające rozciągliwych strojów; męski i rzeczy dla pań puszystych. Pamiętaj jednak, że w ostatnim miesiącu lub dwóch coś po prostu „dużego” może okazać się za małe. Prawdopodobnie będziesz potrzebowała co najmniej kilku odpowiednio skrojonych ciuchów stricte ciążowych, gdzie na brzuch przewidziano odpowiednio dużo miejsca. && Nie przejmuj się, jeśli masz wyłącznie czarne, granatowe lub nudne z jakiegoś innego powodu ubrania ciążowe. Przynajmniej wszystko do siebie pasuje. Do czasu porodu będziesz miała ich tak serdecznie dosyć, że to i tak nie ma żadnego znaczenia.
co się dzieje Może się pojawić zgaga i niestrawność. Pora przywyknąć do tego, że ludzie oceniają twój rozmiar: „Jak na 21. tydzień, to wcale taka duża nie jesteś” albo „Na barchany ciotki Lodzi, ależ ty jesteś grubachna!” (usłyszane czasem jednego i tego samego dnia).
Płód ma nadal zamknięte powieki (pozostaną zamknięte aż do 27. tygodnia). Od jakiegoś czasu błyskawicznie rozwija się jego
mózg, ale jego powierzchnia jest nadal bardzo gładka i w niczym nie przypomina powierzchni mózgu u dorosłych ze zdjęć w podręcznikach. Waga: około 390 g.