ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWNA CZŁONKÓW ZARZĄDÓW ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
praktyczny przewodnik dla OPP
WWW.BANKWIEDZY.ORG
NA POCZĄTEK Poradnik
,
kt
ó
ł ś
ry masz w a
nie okazj
Instytut Spraw Obywatelskich KLUCZ
,
wspieraj
funduszy
.
Je
ś
ą
cej lider
li jeste
ł ół ą
ś
ekonomii spo ecznej socjaln ci
ążą -
ą,
sp
k
ół
czyta
INSPRO
),
ć
zosta
ł
np
.
fundacj
non profit
przygotowany przez
w ramach inicjatywy Centrum
cz onkiem organu zarz
(
ł
ł ą
w organizacji spo ecznych w pozyskiwaniu
)
ą,
dzaj
ą
cego podmiotem
stowarzyszeniem
i zastanawiasz si
ten poradnik jest dla Ciebie
Owocnej lektury Zesp
ó
(
ę
ę,
,
sp
ół
dzielni
jakie obowi
ą
ą
zki na Tobie
.
!
INSPRO
Poradnik przygotowany w ramach projektu Projekt dofinansowany ze
ś
rodk
ó
„1(00)%
wsparcia dla
3.
sektora
”.
w Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich
.
ZARZĄD NGO ż
Ka
ł
ó
de stowarzyszenie i fundacja dzia a poprzez swoje organy w spos
.
i statucie
ą
Zarz
ą
Organem obowi
, ą
d NGO
administracj
ł
ą
w swoich dzia aniach na zewn
ą,
publiczn
ł
ą .
ą
zkowym w organizacji pozarz
,
trz
dowej jest zarz
dostawcami us ug czy sponsorami
ę
a w swoich dzia aniach wewn
ą
trznych zarz
d
decyduje o kontaktach z partnerami
),
ł
b przewidziany w ustawach
(
ą
pozyskuje pieni
ę
dza nimi i odpowiada za prac
, ś
mediami
ł
dze na dzia alno
.
organizacji
ci
,
Drugim
,
ą
po zarz
.
i nadzoru
dzie
ż
wa
ą
nym organem w organizacji pozarz
ą, ą ,
W stowarzyszeniu jest to komisja rewizyjn
ą ę ł ą
żą ą
one bie
c
ą
zajmuj
si
kontrol
dzia aj
w razie bezczynno
ś
ł ą .
ś
dzia alno
ci zarz
ci zarz
du
w fundacji
ą
wnioskuj
Nie w ka
-
,
ą . ą
,
fundacje
ó
ą ę
ł
ó
kt
re staraj
Pierwszy sk ad organ
ą
odchodz
ł
si
ęś
ale coraz cz
ciej fundacje stosuj
d
ęś ó .
w fundacji najcz w
(
)
lub nie
Zazwyczaj
,
absolutorium
.
ę
organ kontroli wewn
ą .
ą
takie rozwi
trznej
rada fundacji
o udzielanie mu
Nie ma obowi
zanie
trznej
ł
zku powo ywania organu
ę
Rad
ą
musz
ć
mie
te
.
ż
o status organizacji po
cy cz onkowie tych organ
ciej
ć
ł
)–
ęś
najcz
dej organizacja musi by
W fundacji jedynym wymaganym organem w adzy jest zarz nadzorczo kontrolnego
(
ż
du
ę .
dowej jest organ kontroli wewn
ytku publicznego
. ć
ciej wskazuje fundator
Zawsze jednak musi by
ł
ą
Kolejny sk ad mog
.
ć
wskaza
np
.
to zgodnie z zapisami statutu
RODZAJE ODPOWIEDZIALNOŚCI CZŁONKÓW ZARZĄDÓW ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
ODPOWIEDZIALNOŚĆ STATUTOWA
,
ą
Zarz
d jest odpowiedzialny przed organem
ł
ą
,
ó
dzanie plan
ł ł
ry go powo a
.
ó
misji organizacji i wype nianie jej cel sporz
ó
kt
w rocznych
w statutowych
ł
Dlatego w kompetencjach zarz
ł
ł
ń
,ż
ą ą, ąż ł
du jest takie prowadzenie spraw organizacji
i misj
d
ą
y a ona do osi
ż
mo
ć„ ż
emy nazwa
fundatora czy te
ść
ą”.
G
b gospodarny
ę
za realizacj
ę ę
du cz
nast
sto jest
pnie
wnym zadaniem
ą
zgodny z jej etyk
ó .
d odpowiedzialno
polityczn
ó
cia postawionych cel
ą
W tym przypadku zarz
z ich realizacji
eby w spos
ę
gni
ł . łó ,
formu owanie d ugoterminowych strategii dzia ania
zatwierdzanych przez organ nadzoru i sk adanie sprawozda zarz
, ą ,
lub organem nadzoru
w
ą
zarz
ł
du za wszystkie swoje dzia ania lub zaniechania
.
ż
Je
eli nie sprosta wymaganiom statutu lub oczekiwaniom np
ł
ó -
walnego Zgromadzenia Cz onk
w
ł
.
nie pozyska absolutorium i zostanie odwo any
ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNOPRAWNA
ść
Prawo cywilne przewiduje odpowiedzialno
. 415
Jak wynika z art
,
ą
rej sprawca ma obowi
ż
.
obowiązany jest do jej naprawienia
w tym przypadku odpowiedzialno
ó
kt
ę,
drugiemu szkod
ść
i
zek jej naprawienia
ą
powstanie w zwi
ść
zany do odszkodowania ponosi odpowiedzialno
,
ł
dzia ania lub zaniechania
ł .
ó
z kt
ą .
zku z wyrz
rego szkoda wynik a
ż
:
, ó ś , ó
straty korzy
kt
ci
ó ł,
re poszkodowany poni
kt
ó ł
re m
ą
g by osi
ąć,
gn
s
ą
gdyby mu szkody nie wyrz
y zaznaczy
pstwa
granicach naprawienie szkody
obejmuje
-
ż ę
Nale
tylko za normalne nast
W tych te
dzono
(
. 361
art
, ć,
dzeniem szkody
zwykle w formie odszkodowania
ą
e zobowi
.
czyli za czyn niedozwolony
:
ł
, ż
)
ODSZKODOWAWCZA
Kodeksu cywilnego
Kto z winy swej wyrządzi
Oznacza to
ą,
deliktow
(
).
KC
(
ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNOPRAWNA
ś
Je
ę
li wi
ł
ą
c cz onek zarz
ł
du NGO spowodowa
(
swoim zachowaniem
.
szkody
wczas ma ona prawo domaga
ś
od tej odpowiedzialno
ż
ci mo
)
ć
e spowodowa
si
od niego naprawienia tej
wniesienie przez NGO pozwu do
.
ą
s
ę
Uchylanie si
w
ł ć ę
dzia aniem lub zaniechaniem
ę, ó
poniesienie szkody przez organizacj
)
ODSZKODOWAWCZA
du
ż
Warto te
ó
ale r
ę ć, ż , ł ż ).
pami
ż
wnie
ten
ta
ł
kto nak oni
Odpowiedzialny jest tak Kodeksu cywilnego
ę ą
e za szkod
inn
,
e ten
,
odpowiedzialny jest nie tylko ten
ę
osob
kto
ś
ą
do wyrz
ą ł
kto j
dzenia szkody albo by
ł
wiadomie skorzysta
ą
z wyrz
ś
bezpo
ą
rednio wyrz
ł,
dzi
.
jej pomocny
dzonej drugiemu szkody
(
. 422
art
ODPOWIEDZIALNOŚĆ Z TYTUŁU ZALEGŁOŚCI PODATKOWYCH
ł ś
Za zaleg o
ó
ci podatkowe innych os
ą
odpowiadaj
(
ł
).
a Ordynacji podatkowej
ć, ż
Warto przy tym zaznaczy
ż żą łą . mo
ą
solidarnie ca ym swoim maj
. 116
art
e
cznie
ć
da
ł
spe nienia
ś
i
ż ół ł ż ł ó
b prawnych ni
ł
ść
odpowiedzialno
ż
e cz onk
ó
ó
ą
dzaj
cych tymi osobami
du NGO
,ż
ł
ki w organizacji
ą .
w zarz
ą
w zarz
solidarna oznacza
dego z cz onk
,
ół
ki kapita owe lub sp
tkiem cz onkowie organ
Dotyczy to tak
wiadczenia od ka
sp
e wierzyciel
(
)
organ podatkowy
w organu z osobna lub od wszystkich
ODPOWIEDZIALNOŚĆ Z TYTUŁU ZALEGŁOŚCI PODATKOWYCH
ł
ą
Cz onkowie zarz
ę ą
du NGO b
ą
z maj
1) / a
ł
ł ś
we w a
w ca o
,
ęś
ci lub w cz
ci bezskuteczna
ł
ł
ą ą
ł
, ś
tkiem
a cz onek zarz
ł ś ) ę
ciwym czasie zg oszono wniosek o og oszenie upad o
ł ś (
ł
ce og oszeniu upad o
ł
ci
ę
post
ł
ł
powanie uk adowe
ł ś
niezg oszenie wniosku o og oszenie upad o
ł ś (
ł
og oszeniu upad o
2)
ł
c odpowiadali solidarnie ca ym swoim maj
je
li egzekucja
:
du
e
ą
/
ę ł ś
wi
ł, ż :
nie wykaza
zapobiegaj b
ę
tku NGO okaza a si
d
ci
ę ,
post
nie wskazuje mienia NGO
ęś .
w znacznej cz
ci
ł
ci lub niewszcz
)
powania uk adowego
ó
z kt
ą ł
nast
ż
rego egzekucja umo
ę
ci lub wszcz
ę
to post
powanie
albo
ę
cie post
ą
powania zapobiegaj
cego
;
pi o bez jego winy
ł ś
liwi zaspokojenie jej zaleg o
ci podatkowych
ODPOWIEDZIALNOŚĆ Z TYTUŁU ZALEGŁOŚCI PODATKOWYCH
ść
Odpowiedzialno
ł ł ż
ó
cz onk
ł
ą
w zarz
ł ś ą ó ł ą . ż ś ą ó
du obejmuje zaleg o
powsta y w czasie pe nienia przez nich obowi
ą
obejmuj
jednak tak
ł
ł
ó
e by ych cz onk
w zarz
podatkowymi zasady tej odpowiedzialno
ń
Ubezpiecze
Nale
ci dotycz
r
y pami
wnie
ta
du
ó ś
kt
re
Zasady odpowiedzialno
te
ą
e poza zobowi
zobowi
za
ci
zaniami
ł
wobec Zak adu
.
ł
. 31 ę . . . 116 ń ł , m in
ubezpiecze
du
ą . ę ć ż, ż ż ą ń
w cz onka zarz
za
Spo ecznych
Zgodnie bowiem z art stosuje si
zk
ą ń,
ł
ci podatkowe z tytu u zobowi
art
.
a Ordynacji Podatkowej
spo ecznych
ń ,
Ustawy o systemie ubezpiecze
Ponadto
,
ł
do sk adek na Fundusz Pracy
ł
ż
spo ecznych do nale
. 32
zgodnie z art
ś
no
ł
Ustawy o systemie
,
ą
ł
ń ę
Fundusz Gwarantowanych Świadcze
Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne odpowiednio przepisy dotycz
ł
ci z tytu u sk adek
ł
.
ce sk adek na ubezpieczenie spo eczne
stosuje si
-
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA I KARNO SKARBOWA
ś ę ą ę
Najbardziej bezpo
,
ó
osoba
kt
ra b
d
ą
rednio dotycz
ą
ł
ń
ą
znaczn
ę
szkod
ą,
ą
maj
tkow
ł
ś
ą
maj
ą
tkowej i wyrz
ś
wolno
ą
maj
ą
tkow
ci od
ę 10. ż
dza szkod
ci od roku do lat
gospodarcz
lub niedope nienie ci
ę
eli sprawca wspomnianego przest
karze pozbawienia wolno
ci
Je
6
ł
ę
ą
maj
cy do
ą ,
tkow
eli sprawca
ł
8
.
lat
ó
ą –
ry wyrz
ś
w wielkich rozmiarach dzia a nieumy
lnie
,
osoby prawnej
,
3
wyrz
ę
5
.
ś
ą ą
miesi
cia korzy
cy do
ci maj
ł
– ą
dza znaczn
przez
ą
zku
eli sprawca dzia a w celu osi
w wielkich rozmiarach kt
m in
ę
gni
ż
Je
ciwego organu lub umowy
ą
ci od
ą
pstwa dzia a w celu osi
miesi
Kodeksu karnego
cego na nim obowi
podlega karze pozbawienia wolno
ż
Je
decyzji w a
ś ą ążą ś
tkowymi lub dzia alno
ycie udzielonych mu uprawnie
:
du przepisem jest art
,
sprawami maj
. 296 ł ś ą . .
ą
w zarz
zana na podstawie przepisu ustawy
ż
nadu
ó
ą
c obowi
do zajmowania si
ł
cym cz onk
dza jej
lat
tkowej
–
podlega
ę
gni
ś
cia korzy
ci
podlega karze pozbawienia
ę
szkod
ą
maj
ą
tkow
ę 3
lub szkod
ś
podlega karze pozbawienia wolno
ci do
.
lat
-
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA I KARNO SKARBOWA
ł
ą
Cz onek zarz
9
.3
par
ż
du fundacji mo
ó
e r
ż ,
wnie
Kodeksu karnego skarbowego
,
odpowiada jako sprawca
,
ż
tak
e ten
. .
-
.
Zgodnie z art
ę
za przest
pstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe
,
–
ą.
karno skarbow
ę
zajmuje si
,
ł ś
decyzji w a
,
sprawami gospodarczymi
ciwego organu
ó
w szczeg
ś
lno
ci
.
osoby prawnej
ą ó
Powierzenie obowi
zk
ń
w w zakresie rozlicze
podatkowych osobom trzecim nie znosi
.
ś
odpowiedzialno
ść
odpowiedzialno
kto na podstawie przepisu prawa
umowy lub faktycznego wykonywania finansowymi m in
ć
ponosi
ci podatnika w sferze prawa karnego skarbowego
ć
w takiej sytuacji nie ponosi
ś
odpowiedzialno
ł
ą
Cz onek zarz
ż
ci w przypadku braku mo
ś
liwo
ż
du mo
e jednak
.
ci przypisania winy
ODPOWIEDZIALNOŚĆ Z USTAWY O RACHUNKOWOŚCI
ś
Ustawa o rachunkowo
ą ą
ksi
ść
ci przewiduje odpowiedzialno
ł
ż
mo
ć
e ponosi
ż
mo
ci
e podlega
prowadzenia
.
danych
.
winy
,
kierownik jednostki
ś – ć , ,
rachunkowo
. . 77
dzenia sprawozdania finansowego
ą . ś
ł
w tym zw aszcza zarz
karze grzywny lub karze pozbawienia wolno
ten
ł
z tytu u nierzetelnego prowadzenia
ą
g rachunkowych i nieprawid owego sporz
tak
ą
karn
Zgodnie z art
ci do lat
2,
Ustawy o
albo obu tym karom
,
ą
kto dopuszcza do nieprowadzenia ksi
d
ść
Odpowiedzialno
g rachunkowych
łą
cznie
ł
niedba ego ich
ą
niesporz
dzenia sprawozdania finansowego czy przedstawienia w nim nierzetelnych
ść
Odpowiedzialno
. 77
z art
ś
ustawy o rachunkowo
ś ą
ci jest odpowiedzialno
ci
na zasadzie
ODPOWIEDZIALNOŚĆ Z USTAWY O RACHUNKOWOŚCI
ę ć, ż
ż
Nale
y jednak pami
ó
r
ż
wnie
.4 ść
e zgodnie z art
ą
zarz
d ponosi odpowiedzialno
ą,
ś
okre
ta
lonych ustaw
ś
rachunkowo
ą
r
ż
wnie
zk
w przypadku
ś
w w zakresie rachunkowo
ś
gdy okre
zki w zakresie
ą. ę
g rachunkowych podmiotowi zewn
łą
nie wy
ci
ą
lone obowi
ą
)
ą
ą ó ,
ci kierownik jednostki a wiec
powierzone innej osobie za jej zgod
e powierzenie prowadzenia ksi
rachunkowemu ksi
, ó
ł
ci zostan
ś
Ustawy o rachunkowo
za wykonywanie obowi
w tym z tytu u nadzoru
,ż
Oznacza to
.5
ust
ś
cza automatycznie odpowiedzialno
ą
g rachunkowych i niesporz
ń
dzanie sprawozda
ł
ą
ci cz onka zarz
.
finansowych
trznemu
(
.
np
biuru
du za nieprowadzenie
NA ZAKOŃCZENIE ł
ł ę ę
ą
Pe nienie funkcji cz onka zarz
, ó ą.
osoby
funkcj
kt
re tego si
Z tego wzgl
,
organizacji
ą
du w organizacji pozarz
ą. ą
podejmuj
du w zarz
ą
jak i posiadaj
,
ż
Wa
ł
ćś
ne
aby by
źć ę , ół
ę
ś
tno
ą
ci zarz
,
dcze
finansowe
si
osoby zar
wsp
ść
odpowiedzialno
wiadomym wszystkich obowi
dzie organizacji powinny znale
ce umiej
ą ą ó ó óż
dowych nak ada wysok
zk
na
ą
w zwi
ą
zanych z t
wno oddane misji
pracy z r
.
nymi podmiotami
ł
G os Obywateli Instytut Spraw Obywatelskich Od
2004 ł . , ę, ż
ł
ł ę
(
)
INSPRO
ą
ą .
jest organizacj
pozarz
roku s uchamy g osu obywateli i zamieniamy go w czyn
spo eczne dom
Marzy nam si
i anga
.
ń
ulic
miasto i pa
ę
owanie si
w
ż ść
z nimi polepsza jako
.
liwych obywateli
ę
stwo
ycie
,
ęś
Polska szcz
Marzy nam si
. ż
publiczne
codziennego
ł
ó ą ,
kt
ę
Polska
ż ą ą
niezale
n
ą ę si
.
od partii politycznych
Naszym celem s
rzy czuj
Polska u atwiaj
Marzy nam si
ą
dow
systemowe zmiany
ca obywatelom dbanie o dobro wsp
ó
w kt
ł
ę,
ą ó
odpowiedzialni za swoj
rodzin lne
ł
rej w adza s ucha obywateli i razem
ycia
?
ł
Jak dzia amy
ł
ę łą
Wprowadzamy zmiany spo eczne dzi
ą( .
obywatelsk
ż
i stra
nicze
).
action tank
ł ń
czeniu dzia a
ś ą ą
specjalno
ci
,
:
Nasze inicjatywy
ą
z oddoln
,
,
,
)
think tank
organizujemy debaty i konferencje
opracowujemy ekspertyzy i raporty
monitorujemy i kontrolujemy
(
ą
mobilizacj
kampanie obywatelskie oraz dzia ania rzecznicze
,
w pod petycjami
eksperckich
ł
s
Przeprowadzamy akcje mobilizacyjne
ó
podpis
ą
Nasz
ki
,
szkolimy i doradzamy
ó
animujemy zbi
,
inicjujemy happeningi i pikiety
.
prowadzimy dialog z decydentami
rki
!
łą
Do
cz do nas
ł
,
ś . ś
Zapraszamy do spo eczno
ci INSPRO
przekuwania ich w czyn Je
ą ę.
li s
Oferujemywyzwania i przygod
,
Czekamy na tych
ó
kt
r
ą
tworz
. ą ą
aktywni Obywatele
Ł
cz
nas marzenia i pragmatyzm
,
ł
łą ść
Ci bliskie nasze cele i szukasz przestrzeni do dzia ania
ś ą
Oferujemy knowhow i do
ą
rzy chc
óą
kt
ę,
ć
c zmienia
Polsk
zaczynaj
.
wiadczenie
.
od siebie
do
! ść
cz do nas
Oferujemy ciekawo
.
ł
i rado
dzia ania
.
Czekamy na Ciebie
ł
Twoja cegie ka
ą
INSPRO swoj
ż
niezale
ść
no
,
ń ó
darczy
c
ą
w osi
w indywidualnych
ó
ganiu cel
, ó
biznesowych
ż
wa
ne jest dla nas wsparcie od Sympatyk
•
ż
Przeka
ę
Kwot
• •
ż
ó .
Zam
ę
darowizn
1% ł ę
nam
w us ug
d ach finansowania
ł
ą
ki klientom kupuj
ę
Dzia amy dzi
.
ł
cym nasze us ugi
.
aktywnych Obywateli
óż
Pom
: 11 8784 0003 0005 0010 0013. ć ! : 0000191928. ę , ó ół ą ł ą ą
na numer konta INSPRO
ż
esz odliczy
swojego podatku
ą
oferowan
. .
www grupainspro pl
od podstawy swojego opodatkowania KRS
przez Grup
INSPRO
kt
ra jest sp
k
dzia aj
c
ł
ki wsparciu
ó ć
Szczeg
nam wygrywa
nych dla nas wszystkich
darowizny mo
Przeka
r
ę –
publicznych oraz dzi
w naszych inicjatyw
.
źó ł
.
ż
w sprawach wa
w opiera na czterech
:
dla zysku spo ecznego
lnie
Więcej inspiracji dla Twojej organizacji na: WWW.BANKWIEDZY.ORG