Beursmagazine Elektrotechniek 2015

VAKBLAD VOOR DE ELEKTROTECHNISCH INSTALLATEUR

N° 9a, Jaargang 33, september 2015 cobouw.nl/installatiejournaal

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

JAARBEURS UTRECHT

29 SEPT t/m 2 OKT 2015

BEURSMAGAZINE

: Inclusief ten ctivitei a s r u e b • s ctnieuw • produ gus • catalo

WWW.ELEKTROTECHNIEK-ONLINE.NL INDUSTRIEEL MANAGEMENT

AAN DE SLAG MET DE NIEUWE NEN1010: DE NORM IN DE PRAKTIJK

DIT JAAR VERSCHIJNT DE NIEUWE VERSIE VAN DE NEN 1010 Onmisbaar voor iedereen die is betrokken bij het ontwerpen, aanleggen, inspecteren en onderhouden van elektrotechnische installaties. UITLEG EN TOEPASSINGEN NEN 1010 Het boek is een vertaalslag van de ingewikkelde norm naar de praktijk. U vindt hier achtergronden, uitleg en toepassingen van de gewijzigde NEN 1010, waarmee u uw inzicht en kennis vergroot.

ctieintrodu ing! d aanbie 65,Boek € k incl. ban Kennis desk help € 299,SNEL INZICHT IN DE STERK GEWIJZIGDE NEN 1010 ACHTERGRONDEN, UITLEG EN TOEPASSINGEN

KENNISBANK NEN 1010 De online kennisbank biedt praktische uitleg van de norm en is bovendien voorzien van handige tools, waarmee u berekeningen maakt. Ook vindt u hier een gratis helpdesk met experts aan wie u lastige vragen kunt voorleggen.

Het boek en de kennisbank vormen samen een onmisbare aanvulling in het werkproces van de elektrotechnische installateur/adviseur!

RUIM 250 PAGINA’S MET KLEUREN AFBEELDINGEN GESCHREVEN DOOR DE PRAKTIJKDESKUNDIGEN PROF. DR. IR. SJEF COBBEN EN ING. NICO KLUWEN VEILIG WERKEN VOLGENS DE LAATSTE RICHTLIJNEN

INTRODUCTIEAANBIEDING! HET BOEK Normale prijs € 89,- Introductieprijs € 65,-

Ga voor meer informatie of uw bestelling naar www.bimmedia.nl/nen1010 Direct bestellen kan ook via onze klantenservice 070 304 67 77 www.kennisbanknen1010.nl www.bimmedia.nl/NEN1010

KENNISBANK + HET BOEK Normale prijs € 345,- Introductieprijs € 299,-

www.osram-benelux.com

Bezoek OSRAM in hal 12, stand E.010

LED licht is veelzijdig Een klasse apart: het nieuwe OSRAM LED lampen assortiment Because for us only better will do

Light is OSRAM

INHOUD

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

07 Praktische informatie 08 Insteken op beleving Struikelde je vroeger meteen na de kaartcontrole de eerste stand binnen, nu word je als bezoeker eerst even onthaast . ‘In de stand gezet’ noemt brand manager Cas Wegman dat.

10 Elektrotechniek in een veranderde markt Fedet-sectievoorzitter Reinier Kok sprak twee jaar geleden nog van een ‘verrijking van het beursconcept’. Nu we hem er opnieuw naar vragen, gaat het niet langer over aanpassing van een bestaande formule, maar over iets volstrekt nieuws, een totaal andere opzet - die tijdens Elektrotechniek 2015 gestalte krijgt.

12 THEMA WONING

16 THEMA INDUSTRIE

‘We mikken op een doorbraak in de woningbouw’ Er tekent zich een toekomstscenario af waarin de elektrotechnische wereld misschien voor het eerst in meer dan een eeuw drastisch gaat veranderen.

Nieuwe diensten en verdienmodellen dankzij smart industry De elektrotechnische installatiebranche kan er niet omheen. De digitalisering heeft effect op de totale supply chain en daarmee op de installatiebranche en de diensten die zij aanbiedt aan de industrie.

20 THEMA UTILITEIT

24 THEMA INFRA & ENERGIE

Producten en diensten met elkaar verweven Producten en diensten zijn meer dan ooit met elkaar verweven, en dat maakt installateurs en leveranciers gezamenlijk verantwoordelijk voor het eindproduct.

‘Infra als service vraagt andere manier van werken’ Solistisch opereren is voorgoed verleden tijd. Om onze infra te verbeteren wordt iedereen gevraagd de blik naar buiten te keren en elkaar op te zoeken. Samenwerking is het devies, maar hoe doe je dat?

COLOFON

ElektroTechniek â&#x20AC;&#x2122;15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

28 Overzicht van standhouders (catalogus)

Installatie Journaal Beursmagazine ET 2015 is een uitgave van BIM Media in samenwerking met Jaarbeurs Utrecht. Oplage: 15.000

32 Plattegrond

www.cobouw.nl/installatiejournaal BIM Media Postbus 16262 2500 BG Den Haag

34 Overzicht van activiteiten en lezingen

Redactieinstallatiejournaal@bimmedia.nl Redactie Andre Weigand, Tieneke Wilms, Marjolein Eilander,

Maarten Legius (hoofdredacteur,

ETOP Awards - het publiek kiest

De 2015-editie van de beurs Elektrotechniek mag dan in alle opzichten volstrekt nieuw zijn, een ETOP Innovation Award is van alle tijden. Deze keer kon gericht worden ingezonden op de vier toepassingsgebieden Woning, Industrie, Utiliteit, en Infra & Energie. De jury nomineerde acht producten uit ruim dertig inzendingen.

m.legius@bimmedia.nl). Uitgever BIM Media Martin Hoogelander m.hoogelander@cobouw.nl Advertenties Gea van de Vosse g.vosse@bimmedia.nl 070 304 69 10 Rick Kester r.kester@bimmedia.nl 06 51677256

51 PRODUCTNIEUWS WONING

Rob Koppenol, Jetvertising 070 399 00 00 Journalistieke Productie Inkvisible, Warnsveld Vormgeving

55 PRODUCTNIEUWS INDUSTRIE

BureauOMA, Wehl Basisontwerp Motif Concept & Design, Naarden Druk Rodi Media, Diemen

57 PRODUCTNIEUWS UTILITEIT 60 PRODUCTNIEUWS INFRA

ÂŠ 2015 BIM Media, Den Haag Alle rechten voorbehouden. Behoudens de door de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd (waaronder begrepen het opslaan in een geautomatiseerd gegevensbestand) en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

103064_Adeysys beursmag.indd 1

9/1/2015 11:44:59 AM

ElektroTechniek ’15

Bezoe Elektro k ons tijde ns t in hal echniek 20 1 9 stan d C04 5 0

VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Praktische informatie Data Dinsdag 29 september t/m vrijdag 2 oktober 2015

Locatie Jaarbeurs Utrecht, hal 7 t/m 12

Thema Ik maak het mogelijk!

Openingstijden Dinsdag 29 september Woensdag 30 september Donderdag 1 oktober Vrijdag 2 oktober

10.00 tot 17.00 uur 10.00 tot 17.00 uur 10.00 tot 21.00 uur 10.00 tot 16.00 uur

% 0 4 ER N I E L K % T 0 N 0 + 1 NSPARA TRA

Geen tijd om overdag de beurs te bezoeken? Op donderdag is Elektrotechniek ook ‘s avonds geopend!

Gratis toegang Toegang tot de beurs is gratis na voorregistratie op de website www.elektrotechniek-online.nl

App

De beurs in uw broekzak? Met de Elektrotechniek 2015-App heeft u via uw iPhone of Android-toestel toegang tot de deelnemerslijst, plattegrond en het gehele programma. U kunt de app downloaden via www.elektrotechniek-online.nl/ app

NIEU

Meer informatie Voor meer informatie over de beurs en het laatste nieuws van de exposanten kunt u terecht op de beurswebsite www.elektrotechniek-online.nl.

Bereikbaarheid Jaarbeurs Utrecht is uitstekend bereikbaar via openbaar vervoer. Het complex grenst aan Centraal Station Utrecht, het meest centraal gelegen station van Nederland. Ook is een combinatie van auto en openbaar vervoer mogelijk. Utrecht kent 3 Park & Ride faciliteiten, P+R Westraven, P+R Papendorp en P+R Muziektheater. U kunt uw auto bij één van deze stations parkeren en het laatste stukje van de reis met het openbaar vervoer afleggen. Toch met de auto? Raadpleeg voor de laatste stand van zaken op de weg de site www.utrechtbereikbaar.nl.

De COMPACT-Verbindingsklemmen voor alle adersoorten.

Leverb aa oktobe r vanaf r 2015 www.wago.com

102962_Wago.indd 1

7/27/2015 12:38:48 PM

INTERVIEW

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Insteken op beleving Struikelde je vroeger meteen na de kaartcontrole de eerste stand binnen, nu word je als bezoeker eerst even onthaast -‘in de stand gezet’ noemt Brand Manager Cas Wegman dat.

De gebruikelijke entrees bij de hallen 8, 9 en 10 zal de bezoeker deze keer tevergeefs zoeken. In plaats daarvan is een entreegebied gecreëerd dat een derde van hal 9 beslaat. “We leiden de bezoeker daar eerst letterlijk en figuurlijk door een tunnel. Stel je even voor”, schildert Wegman, “na de stress van files, parkeren en registreren moet je als bezoeker toch even in de stemming komen. In de entreetunnel maak je kennis met de thema’s van de beurs, de vier toepassingsgebieden. Vervolgens kom je uit op een centraal plein, met een informatiepunt, met hostessen, met plattegronden. Het is gewoon een veel vriendelijkere manier om een beurs te betreden. Brede boulevards leiden de bezoeker vervolgens naar de toepassingsgebieden, elk gemarkeerd in hun eigen, meteen herkenbare kleuren. Zo kom je als het ware automatisch terecht bij het toepassingsgebied van je keuze.”

Toepassingsgericht

Welkom op Elektrotechniek 2015: Ik maak het mogelijk! 08

“In samenspraak met mede-organisator Fedet is de beurs omgevormd van een pure productenbeurs naar een toepassingsgericht concept”, verduidelijkt Wegman. “Daarbij focussen we op vier toepassingsgebieden: woning, utiliteit, industrie en energie&infra. Die krijgen op de beurs realistisch gestalte. Zo wordt er in de hallen een woonhuis nagebouwd, een industriepand, een utiliteitspand en een buitengebied voor infra en energie. Bedrijven trekken samen op, vormen een projectteam en richten gezamenlijk zo’n pand in met producten van verschillende leveranciers, waarmee de beursbezoeker een compleet overzicht moet krijgen van actuele en toekomstige mogelijkheden. Zomaar producten tonen op een beurs werkt niet meer. Professionals zijn op zoek naar oplossingen, naar mogelijkheden en toepassingen. En het is aan de installateur om daaruit een keuze te maken. De installateur stellen we centraal in onze campagne. Want hij, de bezoeker, maakt het mogelijk. En de kennis die hij ervoor nodig heeft, haalt hij bij de exposanten op Elektrotechniek.” Het nieuwe concept, opgebouwd langs de lijnen van de vier gedefinieerde toepassingsgebieden, is positief ontvangen. Wegman is blij met die support vanuit de markt. “We hebben ons de vraag gesteld:

INTERVIEW

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

waar zitten de klanten van onze exposanten op te wachten. Het antwoord is duidelijk: op innovaties. Dus zet Elektrotechniek 2015 daar zwaar op in. Elk toepassingsgebied wordt daadwerkelijk nagebouwd. De bezoeker ziet het resultaat zoals een eindgebruiker dat ziet; de oplossing werkend in de context waarvoor die is gemaakt. Natuurlijk zijn de toepassingsgebieden niet het exclusieve domein voor innovaties en nieuwe technieken; ook de exposanten zullen ze op hun stand tonen, of toelichten in een van de theaters.” In de Woning worden drie levensfases uitgelicht. Fase 1: studenten, young professionals, starters… eerder een loft dan een rijtjeshuis. Denk aan ict, aan domotica, aan KNX-toepassingen – maar specifiek voor die groep. Daar heersen toch andere eisen dan bijvoorbeeld in Fase 2, helemaal gericht op het gezin. En Fase 3 tenslotte, daar gaat het over langer zelfstandig thuis wonen, over levensloopbestendigheid. Bij elke fase horen producten die daar typisch bij aansluiten.”

Driedeling “Kijken we naar Utiliteit, dan zien we ook daar een driedeling. Allereerst een kantooromgeving, vervolgens een zorgruimte en tenslotte een klaslokaal, direct gelinkt aan het idee voor de Frisse Scholen: laag energiegebruik en een gezond binnenmilieu als het gaat om luchtkwaliteit, temperatuur en comfort, licht en geluid. In de kantooromgeving moet je denken aan het moderne werken: flexplekken, aanwezigheidssensoren, intelligente armaturen… En de zorg kent zo zijn eigen ontwikkelingen op het gebied van alarmering, zorgrobots en dergelijke.” In Hal 8 krijgt Industrie gestalte. “Daar gaan we de toekomst serveren”, meldt Wegman. “Er komt een ‘Sushi-plant’ waar het menu van de toekomst wordt gepresenteerd –innovatieve producten die op een band voorbij komen, met toelichting op audio en video. Dat zullen onder meer de genomineerde producten voor de ETOP Awards zijn. En misschien kunnen we daar nog zaken aan toevoegen, zoals 3D-printer of een robot.” Infra&Energie tot slot komt in hal 7, overigens zonder commerciële stands - het wordt een belevingshal. “Het toepassingsgebied hebben we Down Under gedoopt”, vertelt Wegman. “In het themagebied Infra&Energie speelt zich veel af onder de grond, en dat wordt gevisualiseerd. Het is er donker, de bezoeker kan in een virtuele lift naar beneden. Er staat bijvoorbeeld een windmolen, en in samenwerking met Stichting KIEN en COB bouwen we een tunnel: tunnelverlichting, tunnelveiligheid, allemaal heel actueel. Elektrisch vervoer komt er ook, er zijn al een toezeggingen van BMW en KIA. Heel interessant is natuurlijk de impact voor een installateur. Elektrisch vervoer raakt aan infrastructuur, aan energie, thuisladers, bedrijfsstructuur. En elektrisch vervoer wordt sowieso heel belangrijk. Hoe zal over tien jaar de parkeerplaats van Jaarbeurs eruit zien tijdens een evenement? Daar zit een heel verhaal achter.

We gaan in die hal ook nog met drones vliegen. We hebben contact met de eigenaar van Drones4experts, die stelt dat over vijf jaar iedere installateur zijn eigen drone heeft. Ook inspectie van zonnepanelen, van tunnels en onderdoorgangen, van windmolens… Windmolens worden nu nog met hoogwerkers geïnspecteerd, met drones gaat dat vele male sneller.” Elk themagebied heeft zijn eigen theater waar doorlopend bondige lezingen worden gehouden die relevant zijn voor de toepassing. “Die lezingen zijn zoveel mogelijk horizontaal gepland”, vertelt Wegman, “dus elke dag hetzelfde programma - dezelfde lezing op hetzelfde tijdstip. Daar hebben we het over partijen als NEN, KNX, Uneto-VNI, Smarthomes, Stichting KIEN. Bij het themagebied Woning houdt Oosterberg een lezing, zoals Meutzner Licht Opleidingen bij Utiliteit en Profibus bij Industrie. Er komen allerlei partijen aan het woord, van branchevereniging tot kenniscentrum tot exposant, maar nadrukkelijk geen productpresentaties - het zijn inhoudelijke sessies. Verder is er dan nog de Marijke gehoorzaal, het vaste theater tussen hal 8 en hal 9. Daar vinden eveneens activiteiten plaats, zoals het programma van BIMMedia en het Lichtcongres van de Nederlandse Licht Associatie.”

ETOP Awards Elk van de vier toepassingsgebieden kent een eigen ETOP-Award. Nieuw is dat de bezoekers van Elektrotechniek de winnaars kiezen. Door in te schrijven op een bepaald toepassingsgebied, kon een bedrijf meedingen naar een ETOP-Award. Inschrijven kon met een innovatief product, systeem of oplossing. Voor Infra&Energie waren er helaas te weinig inzendingen”, beaamt Wegman. “Slechts twee ervan zouden in aanmerking komen voor een nominatie en een keuze uit twee is geen keus. Daarop heeft de jury besloten om voor dit thema geen ETOP-award te nomineren.” In hal 11 komt een loopbaanplein, vervolgt Wegman. “Daar zullen we de zachte kant van het beroep belichten. Want het zijn wel de mensen die het moeten doen – daarom we zetten in op beleving, op toekomst. Dan moet je dus ook aandacht geven aan de ontwikkeling van skills: vandaar dat loopbaanplein. Daar komen opleiders, maar er staat bijvoorbeeld ook een stand van ABB, puur gericht op personeelswerving. KNX komt er ook te staan - allemaal gericht op de ontwikkeling van de beroepsgroep. In hal 12 komen de Elektrolympics, een spel voor de bezoekers - een combinatie van bewustwording en fun: schakelfout vinden, kabel trekken, het juiste aanhaalmoment kiezen, kabelstrippen - welk gereedschap? Het spel wordt gesponsord door Ambitools. Daar is elke dag een royaal gevulde gereedschapskoffer te winnen. Verder hebben we dinsdag een BIM/ mkb-congres in MediaPlaza, een initiatief van FME, Bouwend Nederland, Uneto-VNI en anderen. En donderdagavond worden de KNX-Professional-awards

uitgereikt en de nieuwe NEN 1010 officieel overhandigd.”

Avondopenstelling De avondopenstelling was voorheen tot half 8. Dat was te kort. Nu is gekozen voor 9 uur – een volwaardige openstelling dus. Zo geef je ook die mensen de kans om naar de beurs te komen die overdag niet mogen, of niet kunnen omdat ze geen tijd hebben, zoals zzp’ers. Uneto-VNI zal de groep zzp’ers speciaal uitnodigen en apart rondleiden op de beurs. Door de segmentatie in de vier toepassingsgebieden laat de beurs zich nu immers heel gericht bezoeken. De bezoeker kan in korte tijd heel gericht de voor hem relevante toepassingsgebieden aandoen. En ook ’s avonds is er een inhoudelijk programma. Bij wijze van spreken kun je na je werk nog even naar de beurs rijden, en eerst gebruik maken van onze cateringaanbieding.” “We gaan ook werken met een nieuwe beurs-app, we zijn daarmee de eerste grote beurs die er een pilot meer draait. Een van de nieuwe technieken is het werken met iBeacons. Als je een hal binnenkomt, krijg je via die app op je telefoon een melding wat er te doen is: een nieuwtje, een aanbieding van een exposant... Die app moet je even downloaden. Je ziet het inhoudelijke programma van die dag, welke exposanten waar staan, en je kunt push-berichten ontvangen.” n

INTERVIEW

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Elektrotechniek in een veranderde markt Sprak Fedet-sectievoorzitter Reinier Kok twee jaar geleden nog van een ‘verrijking van het beursconcept’, nu we hem er opnieuw naar vragen, gaat het niet langer over aanpassing van een bestaande formule, maar over iets volstrekt nieuws, een totaal andere opzet - die tijdens Elektrotechniek 2015 gestalte krijgt.

“We hebben gekeken naar de markt”, legt Kok uit, “we komen natuurlijk niet zomaar met iets nieuws. Maar de afgelopen vijf jaar is wel gebleken dat de markt helemaal is veranderd. Kijk alleen al eens naar de technologische ontwikkelingen: BIM, domotica, e-vervoer, zonnepanelen, zorg, levensloopbestendig wonen, nieuwe installatietechnieken… allemaal zaken die onverbiddelijk afkomen op de installateur. Voorheen kregen installateurs een bestek toegestuurd, schreven zich daarop in en dan kwamen de orders wel. Maar die wereld bestaat niet meer. Van de installateur wordt verwacht dat hij zich pro-actief opstelt, dat hij kennis heeft van de nieuwe technologieën, en vooral ook, dat hij de implicaties voor de gebruiker snapt. Met de veranderende technologie is ook de manier veranderd waarop de installateur zich moet bewegen in de markt. Geen afwachtende houding meer, maar pro-actief, alert het voortouw nemen.”

Voortrekkers “Tien tot vijftien procent van de installateurs heeft zich al die de nieuwe technologie al eigen gemaakt, heeft kennis van zaken, loopt voorop. Dat zijn de innovators van deze branche. En zij schijven al weer mooie cijfers”, stelt Kok vast. “Aan de andere kant is er de afgelopen jaren ook tien tot vijftien procent afgevallen – bedrijven die het niet konden redden. De overige zeventig procent, een grote groep dus, kijkt deels al de kunst af van de succesvolle bedrijven, maar leeft anderzijds nog steeds in de hoop dat de crisis wel zal overwaaien om op de oude voet door te kunnen. De markt staat er weer wat beter voor, dat is waar. Maar dat gaat maar mondjesmaat. En dan nog: de oude situatie komt nooit meer terug. De installateur moet er echt op een nieuwe manier in, met de nieuwe technologie. In dat opzicht heeft de crisis ook veel gebracht: namelijk de bewustwording dat de installateur op een andere manier moeten acteren. Overigens ook vóór de crisis zag je al dat klanten meer eisen gingen stellen. Toen was al duidelijk dat de wereld veranderde. Van de kant van de fabrikanten kwamen geluiden dat de installateur niet commercieel genoeg was en zich door anderen de kaas van het brood liet eten als het ging om meerwaarde om een project

INTERVIEW

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

binnen te brengen. Door de crisis is de noodzaak om te veranderen wel heel duidelijk geworden. De markt is flink opgeschud, en op zichzelf is dat goed. Let wel, het heeft veel mensen hun baan gekost en dat is uitermate vervelend, daar mag je niet aan voorbij gaan.” “Als je dan weet dat zeventig procent van de markt nog steeds met een vraagteken boven zijn hoofd loopt, wat kun je dan beter hebben dan een evenement waar de hele elektrotechnische wereld bij elkaar komt, en waar de installateur al die nieuwe informatie krijgt aangereikt? En het gaat dus niet alleen om nieuwe technologieën, maar ook om een andere opstelling naar de markt, en bijvoorbeeld om veranderde regelgeving. Dat was onze overweging – en daarom moest de beurs veranderen. Weten wat het toegepaste product betekent voor de eindklant, en leren welke technologie daarbij komt kijken om zo’n toepassing professioneel te kunnen installeren, daar gaat het om. Tegenwoordig moet je als installateur in de belevingswereld van de eindklant stappen. En dat gaat op de beursvloer heel duidelijk gebeuren.” Kok is duidelijk optimistisch over de kansen voor de installateur. En de markt leeft op. “Je merkt dit jaar al een verbetering”, is Koks observatie. “De woningmarkt trekt aan, het gaat beter in de nieuwbouw. Voor het eerst in vijf jaar.” Kok waarschuwt nog eens voor het negatieve effect van het almaar klagen over de crisis. “Als je het er steeds maar over hebt, gaan mensen mee in het verdriet. Ik denk dat zo langzamerhand iedereen het een beetje zat is. Er komt toch wat meer geld vrij, ook vanuit de banken. Er is grotere investeringsbereidheid. Energiebesparing is hot. Het aantal huishoudens dat zonne-energie opwekt, is

naar de markt voor ledverlichting, ook met betrekking tot de vervangingsmarkt – die gaat hard, ook door de voortdurende verbetering van rendementen. En kijk hoeveel 0-energiewoningen er komen - alleen mogelijk dankzij nog betere technologie. Op het gebied van isolatie is het maximum wel bereikt, dus het moet echt vanuit de technologie komen - enerzijds uit nieuwe energie (zonnepanelen), anderzijds door het energieverbruik te nog verder te verminderen. En dan kom je uit bij led, bij microsturing, dat soort zaken.”

Belevingscentrum “Installateurs verkopen overigens steeds minder vanuit een winkel, maar gaan met klanten naar een belevingscentrum. Daar zijn er verschillende van – bijvoorbeeld van ABB. Maar er zijn meer fabrikanten met zo’n centrum, soms samen met anderen. Dat komt er meer en meer in. Klemko bijvoorbeeld heeft een ledverlichtingscentrum. Een installateur neemt zijn klanten mee om er specifieke opstellingen te bekijken voor van een winkel, een kantoorruimte, een hotelkamer of een woning, en de invloed daarvan live te ervaren. Het gaat niet meer over ‘zoveel watt en zoveel lux’, maar over lichtsferen, over vormen van licht. En die kan de klant daar ondergaan. Als de klant dan tot aanschaf overgaat, weet de installateur wel weer welke techniek er nodig is. Daarin is klant niet zo geïnteresseerd, het gaat hem juist om de beleving. En voor een wat grotere uitgave rijden we zelf ook toch makkelijk een eind? Waarom zou je voor een bijzondere aanschaf niet een uur voor in de auto willen zitten? Door samen met de klant te gaan kijken in zo’n centrum, leert de installateur diens wensen heel precies kennen. Ook dat is iets wat installateurs op de beurs kunnen opsteken.”

‘Op het gebied van isolatie is het maximum wel bereikt, het moet nu echt vanuit de technologie komen.’

verdubbeld. Zonnepanelen leveren meer rendement op dan je geld op de bank. En de druk op de energiemaatschappijen om meer groene energie te leveren, speelt ook mee. De technologische ontwikkelingen gaan intussen gewoon door. Domotica kostte vroeger zomaar 10.000 euro om in een woning aan te brengen. Nu zijn er al pakketten van een paar honderd euro om je verlichting mobiel te regelen. Daar gaat het misschien nog om gimmicks, maar er zit een grote technologische versnelling achter die alles betaalbaarder maakt en binnen handbereik brengt van een grote doelgroep.”

Samenwerking is evident, vindt Kok. “BIM is daar het ultieme voorbeeld van - dat je met elkaar optrekt in dezelfde digitale tekening, 3D, zodat je live ziet welke impact jouw installatie heeft op de rest. Er wordt gelukkig steeds meer gedeeld, dat zie je aan KNX en DALI. Er kan ook steeds meer open source, waardoor verschillende producten van verschillende fabrikanten toch met elkaar communiceren. Open source en standaardisatie zijn belangrijk – bijvoorbeeld ook op het gebied van stekerbaar installeren. We zitten momenteel nog in een overgangsfase, maar ook daar moet een standaardisatie komen.”

“Er vindt dus een transitie plaats in de installatiewereld”, herhaalt Kok nog eens. “De markt verandert, het gaat nu om andere producten dan vroeger. Kijk

“Elektrotechniek 2015 wil kennis delen”, memoreert Kok. “We kunnen elkaar naar een hoger niveau brengen, van elkaar leren. Die zeventig procent die nog

met dat vraagteken loopt… een deel van hen is zich bewust van de situatie, en kijkt naar de bedrijven die het al goed doen. Ze zijn al heel gemotiveerd en bereid om te leren. De rest moet nog even met de neus op de feiten worden gedrukt. Veel mensen vragen: ‘Maar wat dan?’. Er zijn zoveel veel vragen, niet alleen van technische aard, maar ook over de toepassing, en heel elementair: ‘Wie kan mij helpen?’.” “Wij hopen dat er door de gekozen segmentatie ook een nieuwe groep wordt getrokken naar het event - bezoekers die voorheen niet kwamen. Ik noem als voorbeeld even iemand die bij de gemeente verantwoordelijk is voor de openbare verlichting en te maken krijgt met led en energiebesparing. Ons thema Infra&Energie zou hem kunnen triggeren om nu wél naar de beurs te komen en zijn licht op te steken over de nieuwste ontwikkelingen op dit gebied. Een nieuwe doelgroep dus. Evengoed zal de bestaande doelgroep zich verrast voelen - het event zal hun verwachtingen overtreffen. En dan proberen we ook de groep aan te spreken die bij vorige edities niet meer het gevoel hadden dat het aanbod paste bij hun vraag. Vooral early adopters vragen toch wat méér van een beurs. Al met al hopen we met het nieuwe concept een bredere doelgroep aan te spreken. Veel exposanten waren zich ervan bewust dat er iets moest veranderen. Alleen moet je de durf hebben om daar zelf ook in mee te gaan.” n

THEMA WONING

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

‘We mikken op een doorbraak in de woningbouw’

ElektroTechn

Er tekent zich een toekomst

scenario af waarin de elektrotechnische wereld misschien voor het

eerst in meer dan een eeuw drastisch gaat veranderen.

De sector bouw was het afgelopen jaar goed voor een productie ter waarde van € 60 miljard, becijfert INGbank. De branche is de afgelopen jaren met ruim 20% gekrompen maar is nog steeds van groot belang voor de Nederlandse economie.

VOOR WONING, INDUSTRIE, U

In 2014 groeide de bouwproductie met ruim 3%. Kleine bouwbedrijven draaiden eind 2014 zelfs al een recordomzet. Het ING Economisch Bureau verwacht dat in 2015 de groei van de bouwproductie doorzet. Daarbij ziet ook deze bank een installatiebranche

in transitie: “Voor de installateur is het traditionele verdienmodel door technologische vernieuwing en digitalisering aan vernieuwing toe. Zijn rol zal steeds meer veranderen van onderaannemer naar technisch dienstverlener.” Energiebesparing in bestaand vastgoed is een belangrijk element binnen de Nederlandse energie-ambities. De gebouwde omgeving veroorzaakt 35% van het finale energieverbruik. Het terugdringen van dat energiegebruik helpt bedrijven kosten te besparen, creëert werkgelegenheid, verbetert de concurrentiekracht en laat de CO2-uitstoot dalen.”

Online De fysieke wereld komt steeds meer online - allerlei objecten en apparaten worden ‘digitaal intelligent’ met behulp van sensoren. Ze hebben ook allemaal hun een eigen IP-adres en zijn daarmee toegankelijk vanaf het internet. “Google gaat je straks helpen je autosleutels te vinden en gestolen goederen behoren voorgoed tot het verleden. De scheidslijn tussen de virtuele en de echt wereld vervaagt – kijk naar de ontwikkelingen op het gebied van het internet of things, data in de cloud, 3D-printing en smart machines”, lezen we bij Misha de Sterke van Trendwatching. Uit cijfers blijkt nu al dat het internet of things de grootste apparatenmarkt in de wereld wordt. De Sterke definieert het als “een nieuwe laag van verbonden intelligentie die de acties van individuen bemiddelt, processen automatiseert”. Hij beschrijft een interes-

ElektroTechniek ’15

THEMA WONING

VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

sant en nieuw concept op dit gebied, dat Sproutling heet - een app die is verbonden met een wearable met sensor, die je aan het handje of voetje van je baby bindt. Daarmee meet je of je baby goed heeft geslapen, of ze daarom boos of blij wakker wordt. “Misschien komt uit de data naar voren dat je baby na het drinken van een bepaald merk babymelk onrustig slaapt. De volgende stap is dan dat je een advertentie van AH krijgt op je smartphone met de bonusaanbieding van een ander merk babymelk…”

3D-printing De machines van vandaag kunnen met extreme precisie 3D-objecten veel sneller en goedkoper produceren. Industriële designers gebruiken 3D-printers om allerlei objecten te maken, variërend van lampenkappen tot kunstbenen. Biotechnologiebedrijven zijn al aan het experimenten met het 3D-printen van organen. Uitvinder Behrokh Khoshnevis (universiteit van ZuidCalifornië) ontwikkelde een reuzen 3D-printer om beton te printen dat wordt gebruikt voor appartementen in de derde wereld. Wanneer deze techniek straks in elk huishouden staat, is het afgelopen met online kopen: je print het gewoon zelf.

Uitschuifbare nul-energiewoning, door architect Todd Fix van Fixd Architecture Design. Bouwkosten: tussen 3 en 10 miljoen euro.

Persoonlijke beleving Prahalad & Krishnan schreven in 2009 het revolutionaire boek The new age of Innovation over co-creëren van waarde. Bekende voorbeelden zijn het zelf creëren van je eigen ultieme Nike-sportschoen tot het ontwerpen van je eigen sieraad om die bij de HEMA te laten printen. Meerdere partijen werken hier samen in een netwerk om in elk stapje van de keten waarde toe te voegen. Cloud computing, Big Data en geavanceerde analytics bieden de mogelijkheid om de persoonlijke ervaring verder te perfectioneren. De smartphone wordt daarin een leidend device.

Domotica Ook in de woning heeft de digitalisering, het internet of things, gevolgen. Als je daar de opmars van hernieuwbare energie en de noodzaak van smart grids bij betrekt, tekent zich een toekomstscenario af waarin de elektrotechnische wereld misschien voor het eerst in meer dan een eeuw drastisch gaat veranderen. Henry Lootens van Leertouwer denkt zelfs dat het moment is aangebroken om na te denken over de vraag of wisselstroom nog altijd de beste keuze is. Dat geldt zeker voor woningen en kantoorgebouwen, waar de meeste apparatuur minder dan 100 W verbruikt. De EU heeft zelfs al een besluit genomen om deze apparatuur te gaan voeden via USB-c. Bij de overstap naar gelijkstroom kunnen data en energie over dezelfde kabel. In woningen en kantoorgebouwen kan dat prima. Gelijkstroom zou ook de ontwikkeling van lokale smart grids, in de straat of in een woonwijk, vele

Compleet in meten EURO-INDEX biedt een passende oplossing voor vrijwel elk meetvraagstuk. Een assortiment van diverse A-merken testen meetinstrumenten staat tot uw beschikking, waaronder Megger, BLAUWE LIJN, Fluke, Elektro Lijn en GMC. THT45 warmtebeeldcamera

MFT1835 installatietester

Multifunctioneel

x 80 pixels thermische resolutie van -20 °C tot 350 °C PIP-functie voor integratie warmtebeeld en zichtbaar licht Opslag als JPEG of MPEG4 video 50 Hz beeldfrequentie Oplaadbare Li-Ion accu

instrument voor testen conform NEN1010 en NEN3140 Compact, lichtgewicht en spatwaterdicht (IP54) Gemakkelijke bediening met draaischakelaars en geschakelde meetsonde Intern geheugen en Bluetooth® communicatie Uitgebreide aardlekschakelaartest, waaronder type A, AC, B, S en programmeerbaar

€ 1.080,-

ACTIE

i.p.v. € 1.175,-

Testen van elektrische installaties ACTIE

Thermografie PQA819 3 fasen netanalyser Compact,

lichtgewicht en stof- en spatwaterdicht (IP65 in gesloten toestand) Geen display, maar bediening en uitlezing via Windows software of via de GRATIS HT Analysis APP (Android en iOS) Meting van alle relevante parameters, waaronder werkelijk en blind vermogen / energie, harmonischen, etc.

GRATIS TPT320

€ 1.720,i.p.v. € 1.862,-

TDR2050 Time Domain Reflectometer 2

kanalen, waarmee gemeten tracés met elkaar kunnen worden vergeleken Meetbereik tot 20 km met een resolutie vanaf 10 cm Ingebouwd blocking filter tot 600 V AC (CAT IV) Zeer eenvoudig te bedienen Stof- en spatwaterdicht (IP54)

Power Quality / Energie loggen

Industrie / Infra

EURO-INDEX is een Geautoriseerd Service Centrum van alle merken die zij vertegenwoordigd. Dit betekent dat: De

producten worden behandeld door kundig personeel dat is opgeleid door de fabrikant EURO-INDEX beschikt over de speciale gereedschappen en/of software die nodig is om onderhoud en kalibraties uit te voeren Uitsluitend originele onderdelen worden toegepast De garantie en certificering na behandeling van het instrument intact blijft Alle prijzen zijn netto per stuk, excl. BTW en gelding t/m 30 november 2015. Wijzigingen voorbehouden. Het Bluetooth® woorden beeldmerk zijn eigendom van Bluetooth SIG, Inc. Gebruik van deze merken door EURO-INDEX geschiedt onder licentie.

Deze en diverse andere noviteiten en acties vindt u op onze stand bij de beurs Elektrotechniek. U vindt ons in hal 11 bij standnummer B022.

nieuw

ACTIE

Meetbereik

THEMA WONING

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

malen eenvoudiger maken. Het delen van zonne-energie die je zelf niet nodig hebt, is dan eenvoudig. Het levert ook besparingen op, doordat minder componenten nodig zijn en de levensduur van gelijkstroom componenten langer is. Een laatste voordeel van gelijkspanning in de woning en kantoor, is de vereenvoudiging van het kabelnetwerk. Eén kabel energie en data volstaat. Dat maakt de integratie van ict weer eenvoudiger. Wet- en regelgeving en normeringen houden dit tot nog toe tegen, net als de sector zelf.

in actie wanneer iemand een ruimte betreedt. De Amerikaanse start-up heeft inmiddels voor ruim één miljoen dollar aan bestellingen binnen. Ecovent haalde onlangs 6,9 miljoen dollar aan durfkapitaal op. Met Ecovent is het niet langer nodig om het hele huis te verwarmen of koelen, en dat leidt dit tot een mooie besparing op energiekosten. Ecovent claimt dat de energiebesparing zelfs kan oplopen tot zo’n veertig procent.

Kansen voor de installatiebranche Slimme ventilatie Een tot de verbeelding sprekende toevoeging aan de mogelijkheden van domotica en huisautomatisering komt van de start-up Ecovent: een slim ventilatiesysteem, met de mogelijkheid om per ruimte de gewenste temperatuur in te stellen. De ventilatieroosters en -systemen van Ecovent zijn volledig draadloos en in staat om de temperatuur en ventilatie in individuele ruimtes te regelen. Gebruikers van het slimme systeem kunnen via een app of via de meegeleverde thermostaat de gewenste temperatuur per ruimte instellen. De ventilatieroosters van Ecovent gaan vervolgens open en/of dicht, om op die manier koude of warme lucht door de ruimte in kwestie te verspreiden. Dit proces gaat net zolang door tot de gewenste temperatuur bereikt is. De smart hub van Ecovent (thermostaat) onthoudt de gewenste temperatuur en de ventilatieroosters komen

Robotica en het internet of things scheppen kansen voor de installatiebranche. Rob Wierenga (UnetoVNI) riep tijdens de KNX-dag de installateurs op meer samen te werken met retailers in consumentenelektronica. Gezamenlijk kunnen ze meer uit de markt halen als ze de gebruiker de voordelen duidelijk aantonen. “Vertel hen what’s in it for me. In 2014 telde Nederland 200.000 slimme woningen, in 2018 kunnen dat er 600.000 zijn. Pak die kansen.” Want nieuwkomers zitten niet stil. Google, Microsoft en Apple proberen met clouddiensten de markt naar zich toe te trekken. “Dergelijke bedrijven kunnen faciliteren bij het verzamelen van data en het presenteren ervan, maar de analyse zal door andere bedrijven gedaan moeten worden”, zegt Rob van Mil (KNX Nederland). Hij ziet de installateurs als de spil in het proces om van data bruikbare informatie te maken. “Installateurs kunnen dankzij de nieuwe systemen installaties beter

monitoren, voorspellen wanneer componenten stuk gaan en inzicht krijgen in welke componenten het langst meegaan.” Dat zijn belangrijke data om heel nieuwe verdienmodellen op te baseren. “De integrator wordt de spil in het van spel van data vertalen naar informatie.” De KNX Association maakt daarom alle producten langzaam maar zeker geschikt voor IP-adressering. En men gaat het draadloze protocol sterker profileren, net als de KNX Easy mode, een laagdrempelige programmeermethode. Dat moet de drempel om in te stappen verlagen. Ook komt er de komende jaren een nieuwe variant van de programmeersoftware, ETS Core, beschikbaar waarmee installateurs via een webbrowser het systeem kunnen programmeren, zonder dat ze zelf hoeven te investeren in dure software. “We mikken op een doorbraak in de woningbouw.” Voor de uitgebreidere projecten gaat KNX op de beurs in Utrecht de KNX Professionals sterker profileren als de system integrator en daarmee de partner voor installateurs die niet dagelijks met het systeem te maken hebben. Zodra de sociale robot doorbreekt, krijgt hij de rol van communicatiehub, verwacht Randall van Poelvoorde. Via de robot wordt dan eveneens domotica in huis aangestuurd. Tegen de robot zeggen ‘start Coldplay’ is voldoende om de nieuwste songs van de groep af te spelen. Daar heb je geen app meer voor nodig. Wel een installateur die de communicatie mogelijk maakt. n

THEMA INDUSTRIE

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Nieuwe diensten en verdienmodellen dankzij smart industry

Installatiebranche nu aan de bal

ElektroTechnie De elektrotechnische installatie branche kan er niet omheen. De digitalisering heeft effect op de

VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, I

totale supply chain en daarmee op de installatiebranche en de diensten die zij aanbiedt aan de industrie.

In het rijtje ‘nieuwe kansen voor de installatiebranche’ heeft ‘smart industry’ zich een vast plek verworven. De mannen die het weten kunnen, doen er makkelijk over. Maar of de installatiebranche zich het fenomeen eigen zal weten te maken, hangt af van de durf om “heilige huisjes in te trappen”. Installateurs moeten met nieuwe verdienmodellen en slimme diensten het heft in eigen handen nemen, wordt gezegd. Anders verworden ze tot de ‘handjes’ van mastodonten als Google. De installatiebranche is overigens niet de enige die dat gevaar loopt. De Financial Times schetste onlangs al een doomsday scenario waarin Volkwagen, Ford en Toyota nog slechts de lege omhulsels leveren die met andermans technologie worden volgestopt. In de nieuwe constellatie is besparing nog slechts een detail. Het gaat om procesoptimalisatie. In een

nieuw businessmodel – ondermeer uitgedragen door Leertouwer – vraagt dat niet eens een harde investering. De kosten laten zich betalen uit de gerealiseerde besparing op de energierekening. Procesoptimalisatie wordt bereikt door de integratie van ict en elektrotechniek. In industrie en utiliteitsbouw zie je meer en meer IP-toepassingen. Apparaten en machines worden intelligent. Daardoor wordt het eenvoudiger om zaken als energieverbruik en onderhoudstoestand continu te meten.

Supply chain Smart industry, daar draait het nu om. Digitalisering. En het internet, dat alles met alles verbindt. De elektrotechnische installatiebranche kan er niet omheen. De digitalisering heeft effect op de totale supply

Foto: VTTResearch

chain en daarmee op de installatiebranche en de diensten die zij aanbiedt aan de industrie. De installateur die klanten heeft in de industrie, zal moeten gaan meedenken over integratie van datanetwerken, integratie van zonnepanelen op het dak in de totale installatie, tot en met machines die zo mogelijk op gelijkstroom draaien. De digitalisering heeft ook invloed op de bedrijfsvoering van het installatiebedrijf. Door de interne bedrijfsprocessen te digitaliseren en af te stemmen op die van de leveranciers, laat onderhoud zich beter plannen, en is er bij recalls van producten sneller beeld waar en wanneer bepaalde componenten zijn toegepast. Life cycle management wordt belangrijker, al was het maar door het feit, dat het makkelijker kan - door ict-integratie. Grote installatiebedrijven beginnen daar voorzichtig mee: ze

THEMA INDUSTRIE

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

willen weten wat een machine of installatie oplevert. Kleinere en middelgrote installateurs waren er tot voor kort nog niet aan toe.

Besparing Procesoptimalisatie kan al gauw 15 tot 30 procent besparing opleveren de energiefactuur, zonder grote investeringen. Meten is weten, en dankzij de koppeling van machines aan het web is dat veel eenvoudiger dan vroeger. Zelfs het verschil in energieverbruik tussen operatorploegen onderling krijg je ermee boven water. Als je dat weet, kun je met de mensen rond de tafel gaan zitten om over gedragsveranderingen te praten. Al die data leveren bovendien informatie op aan de hand waarvan het onderhoud zich laat optimaliseren. Componenten melden zich automatisch als ze onderhoud nodig hebben, bijvoorbeeld doordat het stroomverbruik begint af te wijken. Ook de levensduur van componenten is te monitoren. Worden die data vervolgens doorgesluisd naar het BIM-systeem, dan gaat het al aardig richting smart industry. Want BIM is natuurlijk niet alleen in het bouwstadium aan de orde. Als BIM wordt gekoppeld aan het gebouwbeheersysteem, hoeft de installateur niet meer te wachten tot de klant een storing meldt, maar kan hij pro-actief storingen voorkomen omdat hij voortdurend een gedetailleerd beeld heeft van de conditie van de installatie. Consultant Theo Ockhuijsen zegt daarover: “Er zullen nieuwe businessmodellen ontstaan: bedrijven die op een slimme manier uit de databrei voorspellen wanneer een machine onderhoud nodig heeft. Wie verdient morgen het geld? Dat zijn de nieuwe bedrijven met jonge, gedreven medewerkers die het als een uitdaging zien om een zo efficiënt mogelijk productieproces te organiseren, waarbij de klant mee-ontwerper is. Als je niet oppast, halen die jonge gasten die wel als een speer gaan met nieuwe technologie, je in één keer rechts in.”

Sneller, flexibeler en goedkoper Mike Lusthof, productmanager bij Isotron Systems uit Den Bosch, ziet smart industry vooral als een middel om in te spelen op de kortere levenscyclus van producten en de grotere variatie, kortom de toegenomen vraag naar flexibiliteit in de maakindustrie. “In de maakindustrie moet het sneller, flexibeler en goedkoper. Smart industry is een ontwikkeling die ertoe moet leiden dat we in Europa onze concurrentiepositie kunnen behouden of terugwinnen. De rol van elektrotechniek in de industrie gaat hierdoor veranderen. Er komen meer slimme devices. Sensoren met I/O-link bijvoorbeeld, waardoor je direct ziet of een sensor online is en deze vanaf afstand kunt laden met een nieuwe parametersetting. Daarmee verhoog je de efficiency van de fabriek. Fysieke afstanden doen er straks minder toe, zo schetst hij de toekomstige situatie. Industriële processen worden veel

meer IT-gebaseerd. Industriële PC- en PLC-systemen vloeien samen. Data verzamelen en daaruit informatie destilleren waar je als installateur meerwaarde mee kunt bieden aan je klant, dat is het doel.” Lusthof denkt dat de installateurs een rol kunnen spelen om smart industry op de kaart te zetten bij hun klanten, maar dat het uiteindelijk aan grote eindklanten ligt die moeten beslissen deze kant op te gaan. “De gemiddelde installateur is bezig bestaande zaken te optimaliseren. Als componentenleverancier denken wij op applicatieniveau mee. Maar uiteindelijk heb je een grote klant nodig die zegt welke kant het op gaat.” Henry Lootens van Leertouwer ziet juist wel een grote rol voor de installatiebranche. “Het gedrag van de mens is de grootste uitdaging. Technisch kan het gemakkelijk, als de wil er maar is. De Nederlandse overheid roept dat we energie moeten besparen. Maar als je meer groene stroom produceert en die efficiënter benut door het energieverbruik te monitoren, hoeven we niet te besparen.”

Netwerktechnologie

zoveel is zeker. Een klep die voorheen elektrisch of pneumatisch werd aangestuurd, is nu geïntegreerd met een intelligentie schakeling die alle informatie over de stand, temperatuur, draaiuren en noodzakelijk onderhoud kan doorgeven. In dat kader valt ook het monitoren van de uitstoot van afvalstoffen. Om de uitlaatgassen te monitoren waren tot voor kort complexe opstellingen nodig. Nu doet een enkele, intelligente, draadloze sensor de job. Installateurs worden meer en meer geconfronteerd met dergelijke technieken en de daarbij horende protocollen voor draadloze overdracht. Het software- en automatiseringsdeel wordt overigens meer en meer uitbesteed. Interne TD’s worden kleiner. Er wordt dus steeds meer een beroep gedaan op externe expertise. De automatisering brengt met zich mee dat er steeds meer op afstand wordt bestuurd. De verantwoordelijkheid voor de uptime van machines wordt verlegd naar een dienstverlener. Van toenemend belang is standaardisatie. Als een monteur dan ergens een paneel openmaakt, kan hij bijna blindelings een component vervangen. Dat levert tijdwinst op en dus geld.

In de industrie neemt netwerktechnologie een vlucht,

configuratietool

Dankzij innovatieve producten is HENSEL uitgegroeid tot een van de marktleiders op het gebied van aftak-, beveiligings- en verdeeltoepassingen voor elektrische energie.

HOGE KWALITEIT EN MONTAGEVRIENDELIJK HENSEL producten worden vooral toegepast in

Een van de vele toepassingen voor het MI- sys-

de industrie en utiliteit, op plaatsen waarbij hoge

teem is een verdeelkast bij een Photovoltic (PV)

eisen worden gesteld aan het product. Maar ook

installatie. Bij de opbrengst van elektrische

een snelle en eenvoudige montage is van be-

energie bij zonnepanelen is de gelijktijdigheid

lang. Dit is van toepassing op het HENSEL mo-

en warmteontwikkeling van groot belang. Het

dulaire kunststof kastensysteem MI; combineer-

HENSEL ENYSUN programma is gebaseerd op

biedt installateurs, elektrotechnici en

bare thermoplast behuizingen voor verdelers

het MI programma en heeft er goedgekeurde

elektrotechnische groothandelsbedrijven

tot 1000A, IP 65. HENSEL is wereldmarktleider

oplossingen voor. Bij een verdeelinrichting is

met dit systeem. De kasten worden deels voorge-

snelheid en betrouwbaarheid van levering be-

monteerd, of leeg geleverd. Door gebruik te ma-

langrijk. Bij HENSEL wordt er snel geleverd en

ken van de juiste koppel-wandafdichting is zoâ&#x20AC;&#x2122;n

ingesprongen op de wensen van de klant, of het

verdeler gemakkelijk samen te stellen. De kasten

nu gaat om een verdeler in onderdelen of een

zijn onderling te combineren op een rastermaat

compleet gemonteerde verdeler.

De intuĂŻtieve tool voor 3D-planning

ondersteuning bij het indelen, de projectmatige planning en het bestellen van MI-verdelers.

bekijk het op onze stand 10/D061

van 150 mm. Het aantal voorgemonteerde kasten, voorzien van bijvoorbeeld hoofdschakelaar, zekeringhouders of railsysteem, is groot.

GEYER NEDERLAND BV Weegschaalstraat 50 7324 BH APELDOORN Algemeen Fax

055 599 82 00 055 599 82 19

E-mail Internet

info@geyer.nl www.geyer.nl

HENSEL biedt zeer goede kwaliteit aftakproducten, beveiligingsproducten en verdeeltoepassingen voor elektrische energie binnen het laagspanningsbereik. HENSEL wordt vooral toegepast waar hoge eisen worden gesteld in zowel utiliteit als industrie. Bij HENSEL is snelle en betrouwbare levering de norm.

Wij staan op standnummer 10/D061

THEMA INDUSTRIE

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Foto: Thales Alenia Space Saphir robotics project

Foto: VTTResearch

Individualisering 3D-printen voedt nog een andere beweging: individualisering. Consultant Theo Ockhuijsen pronkt met een zonnebril, zelf online ontworpen, 3D-geprint en thuis bezorgd. “Individualisering is een trend en een driver”, zegt hij, verwijzend naar de inmiddels negentig trends en drivers uit de update van Radar 2020, het trendrapport van Uneto-VNI. 3D-printen biedt de ultieme mogelijkheid om te personaliseren, maar schakelt eveneens partijen in de huidige keten uit, omdat de consument zelf gaat ontwerpen en direct bij de fabriek bestelt. Zoals 3D-printen zijn er meer technieken die in de laatste ontwikkelingsfase zitten de servicerobot bijvoorbeeld.

Kansen De elektrotechnische industrie spelers hebben al met al een aantal mooie mogelijkheden om voor goede omzet te zorgen: • Het combineren van specialismen (samenwerken met andere specialistische bedrijven); • samenwerken met toeleveranciers en klanten; • betaalde engineering koppelen aan de verkoop van producten (gedeelde ontwikkeling voor en met de klant); • contract researching en innovatie in samenwerking met afnemers; • nieuwe technologieën zoals mechatronica, fotonica en microsysteemtechnologie stimuleren de productinnovaties; • innovatiesnelheid (time-to-market) en een goede terugverdienperiode zijn bepalend voor concurrentiepositie - ‘tijd is geld’. n

NEDERLAND De Nederlandse industrie levert de grootste bijdrage aan de Nederlandse export, rapporteert ING; van elke euro export komt bijna 60 cent voor rekening van de industrie. Er is sprake van 63 miljard euro uitbesteding aan andere sectoren in Nederland. Industrie is daarmee een belangrijke werkgever en aanjager van de Nederlandse bestedingen en herstel van de Nederlandse economie. De product life cycle in de maakindustrie wordt steeds korter. Het is noodzaak om sneller en beter te innoveren op het gebied van productontwikkeling om de concurrentiepositie te behouden of te verbeteren. Prijserosie van producten gaat als gevolg van deze ontwikkeling steeds sneller. Het is noodzaak om door operational excellence en procesinnovatie de kostprijs van het product gedurende de product life cycle te drukken om marktpositie te behouden. Producten worden bovendien steeds verder gepersonaliseerd. De seriegrootte wordt als gevolg daarvan steeds kleiner. Bedrijven moeten hier in de engineeringsfase al rekening mee houden door producten modulair op te bouwen. Vanaf de zijlijn bevestigt ING-bank de huidige situatie. “Nieuwe disruptive technologieën zorgen voor veranderingen in verdienmodellen”, meldt de bank. Voorbeelden noemt zij Smart Industry en Additive Manufacturing / 3D printing.

• Smart Industry / Industrie 4.0. Door het vastleggen, interpreteren en toepasbaar maken van data middels sensoren en algoritmes wordt het productieproces slimmer en efficiënter. •A dditive Manufacturing / 3D-printing. Met name deelsectoren die klantspecifieke producten maken en deelsectoren waar gewicht, vorm en warmte en koude belangrijk zijn, profiteren van deze technologie. Voorbeelden zijn automotive, luchtvaart en de medische industrie. Op termijn is de verwachting dat producten met een hoge voorraadtermijn niet meer op voorraad worden geproduceerd, maar op basis van klantvraag, in de vorm van 3D-printing. “Samenwerking in de keten is bijzonder belangrijk”, stipuleert ING. “ Om de eindklant te bereiken, wordt steeds meer geconcurreerd door gehele ketens die vaak regionaal samenwerken in plaats van concurrentie tussen bedrijven. Om de innovatiekracht en marktpositie te versterken is er met name samenwerking nodig. Het model van open innovatie waarin in de keten samen wordt geïnnoveerd en innovatie wordt gedeeld, geeft hier invulling aan. De uitbestedingsgraad van eindfabrikanten wereldwijd neemt toe. Zij kiezen vaak voor een select aantal leveranciers die volledige hoogwaardige modules en subassemblages kunnen leveren. Bedrijven die in clusters samenwerken kunnen hiervan profiteren.”

THEMA UTILITEIT

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Producten en diensten met elkaar verweven

lektroTechniek ’1 Producten en diensten zijn meer

dan ooit met elkaar verweven, en

dat maakt installateurs en leveranciers gezamenlijk verantwoordelijk voor het eindproduct.

VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & EN

“Het spectrum in de bouwkolom is definitief veranderd” memoreert consultant Theo Ockhuijsen, “en om deze vernieuwde wereld overeind te houden, wordt van bedrijven in de bouwkolom flexibiliteit verwacht. Neem de slimme gevel: een mooie innovatie, maar maak hem nou demontabel, zodat je ‘m over vijf jaar kunt vervangen als er nieuwe ontwikkelingen zijn. Zo

snel volgen innovaties elkaar op.” Een dergelijke gevel vereist overigens ook meer dan voorheen samenwerking, en die vormt volgens Ockhuijsen ‘de grootste hobbel in deze sector’. Samenwerken vraagt immers vertrouwen. De elektrotechnische installateur verdiept zich weliswaar steeds meer in IT, maar de materie is dermate

complex dat hij niet alles alleen kan managen. “Je hebt elkaar nodig”, beaamt Ockhuijsen. “Producten en diensten zijn meer dan ooit met elkaar verweven, en dat maakt installateurs en leveranciers gezamenlijk verantwoordelijk voor het eindproduct. Bezig zijn met het totaalproduct dus, in plaats van alleen het eigen (deel)product.” De oplossing voor toekomstbestendig bouwen is BIM, meent niet alleen Ockhuijsen. De eisen voor energieprestatie en comfort compliceren de bouw en zijn zonder 3D-ontwerp bijna onmogelijk allemaal te honoreren. BIM dwingt samenwerking af, ook binnen de eigen organisatie. BIM laat geen medewerker ongemoeid en vraagt implementatie in alle lagen van het bedrijf.

Foto: Tu/e

Ockhuijsen schetst hoe diep bepaalde trends voelbaar worden in de technische installatiebranche. “De IThonger dwingt ons om zuiniger met duurzame energie om te gaan. Dat kan. In plaats van met 450 W aansluitvermogen per werkplek zul je de komende jaren met 45 W per werkplek gaan rekenen, voorspelt hij. Alle apparatuur op en rond je bureau wordt gevoed via power over ethernet. Dat heeft ingrijpende gevolgen. Je hebt geen wandcontactdoos meer nodig, dus geen bekabeling, geen kabelgoten meer, de scheidingsschotten vervallen, de verdeelkasten worden kleiner. Acht tot tien procent van de aanneemsom vervalt door de energiezuinige werkplek.”

THEMA UTILITEIT

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Ledverlichting op de werkplek Ledverlichting is niet meer te stuiten. En dat is niet voor niets: deze vorm van verlichting heeft in vergelijking met conventionele verlichting veel te bieden en kent legio voordelen, zoals energiezuinigheid en een lange levensduur. Voordelen die ook gelden voor zogenoemde ledpanelen. Een ledpaneel is een lichtplaat die de bestaande tl-armatuur in zijn geheel vervangt. De leds die in een ledpaneel zijn verwerkt, vormen samen de armatuur. Ledpanelen hebben over het algemeen een standaard formaat, bijvoorbeeld van 60 bij 60 centimeter, maar andere formaten zijn mogelijk. Ledpanelen bestaan uit een rand die circa een centimeter hoog met daarbinnen de ledchips. In de omkadering liggen drie verschillende platen waarover de chips hun licht uitstralen. Ten opzichte van tl-buizen kenmerken ledpanelen zich op een aantal punten. Allereerst is er het esthetische aspect: een plafond ziet er met deze panelen strak uit. Ledpanelen gaan lang mee, waardoor er minder tijd en geld gemoeid is met het vervangen ervan. Ook worden ze minder warm dan tl-buizen, waardoor er kan worden bespaard op de airconditioning. Tot slot zijn ledpanelen hygiënischer dan tl-buizen, door de vlakke platen en het ontbreken van openingen naar het plafond. Bij een overstap naar ledpanelen is de terugverdientijd 2,5 tot 4 jaar; dit is langer dan bij ledbuizen.

Zorg In de sector gezondheidszorg werken ruim 1 miljoen mensen, becijfert ING bank. Zij leveren jaarlijks voor meer dan € 60 miljard aan diensten. Deze sector kan op een hoge maatschappelijke waardering rekenen. Bezuinigingen en stelselwijzigingen hebben echter tot een flinke afzwakking van de groei van de zorguitgaven geleid. Hoewel de zorg een groeisector is en blijft, zullen de zorgvolumes in 2015 en 2016 net als in 2014 afnemen. Eerstelijns aanbieders moeten steeds meer chronische en niet-complexe zorg overnemen van ziekenhuizen. Maar de samenwerking stokt. Een cultuurverandering is nodig om vraaggericht samen te kunnen werken. De gezondheidszorg is de enige sector die in 2015 krimpt. Zorgorganisaties lopen steeds meer financiële risico’s. Zij moeten zich daarom duidelijk positioneren, flexibel zijn en scherp sturen op een gezonde financiële huishouding. Ondanks lastige omstandigheden zijn er kansen voor nieuwe business-modellen. Intussen is duidelijk dat, bijvoorbeeld in het kader van langer zelfstandig thuis wonen, zorg en elektrotechniek hand in hand gaan. Vorig jaar tekenden branchepartijen en netwerkorganisaties daartoe al een belangrijke intentieverklaring. Stichting KIEN, Uneto-VNI, Fedet, ExperTel, VitaValley en Slimmer Leven 2020 werken nu intensief met elkaar samen om ouderen meer mogelijkheden te bieden bij het langer

THE EDGE - HYPERMODERN VOORBEELD Op de Zuidas in Amsterdam staat The Edge, een hypermodern kantoorgebouw dat onlangs werd uitgeroepen tot meest duurzame kantoorpand ter wereld. De constructie van The Edge, die ongeveer vijf jaar in beslag nam, werd voortdurend gemonitord door BREEAM-NL, de organisatie die de duurzaamheid van gebouwen meet en beoordeelt. Maar ook nu het gebouw eenmaal staat, moet het blijvend aan strenge criteria voldoen. Ten eerste is het gebouw energieneutraal. Het dak is bedekt met 5900 vierkante meter aan zonnepanelen. De verlichting bestaat volledig uit led. Grondwater wordt gebruikt om het gebouw te koelen in de zomer en te verwarmen in de winter. Daarnaast wordt regenwater gebruikt om de wc’s door te spoelen. De duurzaamheid gaat ver: zelfs de gebruikte beeldschermen in de kantoren zijn veertig procent energie-efficiënter dan het gemiddelde. The Edge heeft 21 world firsts in het gebouw: nieuwe, innovatieve technologieën die hier als eerste in praktijk zijn gebracht. Al die technologieën zijn ook nog eens aan elkaar gekoppeld in één netwerk, aan te sturen vanuit het gebouwbeheersysteem. Dat is bijzonder, omdat ze alle van andere makelij zijn en normaliter hooguit deels of helemaal niet met elkaar communiceren. Het internet of things avant la lettre. Door al die koppelingen is het mogelijk om veel data te verzamelen en te analyseren. Daarmee kunnen strategieën worden ontwikkeld om het pand nog efficiënter te maken. Voorbeeld: als blijkt dat een bepaald liftblok tijdens bepaalde delen van de dag weinig of niet wordt gebruikt, kan het tijdelijk worden uitgezet. Of wanneer blijkt dat er op bepaalde dagen van het jaar substantieel minder werknemers in het gebouw zijn, hoeft de catering op die dagen minder eten te bereiden. De mogelijkheden zijn legio.

zelfstandig thuis wonen. Technologie speelt een belangrijke rol in de (extramurale) zorg en levert een substantiële bijdrage aan het innovatiever, effectiever, prettiger en betaalbaarder maken van zorg in en om het huis.

Domotica vs. robotica Op Elektrotechniek 2015 is Smart Homes een van de partijen die de thema’s domotica, internet of things

en robotica oppakt om de samenhang zichtbaar te maken. Corien van Berlo van Smart Homes gelooft in de nieuwe mogelijkheden. Zij constateert echter bij potentiële gebruikers een zeker wantrouwen. Mensen zijn bang dat hun huishouden op straat komt te liggen. De kansen die de nieuwe technologie, zoals robotica, biedt, zijn immers gigantisch, meent Randall van Poelvoorde van robots.nu, een van de sprekers op het Robotica-congres dat Uneto-VNI tijdens Elektrotech-

THEMA UTILITEIT

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

niek organiseert. Randall ziet binnen enkele jaren de sociale robot de woonkamer van de consumenten betreden, gevoed door de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Hij ziet de term robot overigens breder. Een sensor gekoppeld aan kunstmatige intelligentie is net zo goed een vorm van een robot.

past, kennis van en affiniteit met deze technologie volledig ontbreekt. Dat veranderen is noodzakelijk om een doorbraak te forceren. Hij denkt dat je dit vooral vanuit de cultuurkant moet aanpakken. “De mensen wachten op oplossingen. Die moeten we tonen.”

Frisse scholen Sociale robot Is domotica, een vast thema op Elektrotechniek, tot nog toe steeds een belofte gebleven, sociale robotica zou wel eens sneller kunnen doorbreken. Corien van Berlo is verrast door de acceptatie van de sociale robot. Smart Homes is betrokken bij meerdere projecten rond de sociale robot. Zij denkt dat de aaibaarheid een belangrijke rol speelt. “De sociale robot is zichtbaar, de technologie zit niet achter een knop. Gebruikers zien dat de robot ergens op reageert, dat maakt de acceptatie gemakkelijker. Veel senioren zeggen doe maar zo’n ding, omdat deze hen in staat stelt zelfredzaam te zijn. Dat herkennen ze niet in het domotica-aanbod.” Randall van Poelvoorde noemt de acceptatie echter nog steeds een heikel punt. Daarnaast merkt hij dat in de zorgsector, waar de sociale robot bij uitstek in

Een belangrijk (deel)thema in het toepassingsgebied Utiliteit is de Frisse School: een schoolgebouw met een laag energiegebruik en een gezond binnenmilieu als het gaat om luchtkwaliteit, temperatuur en comfort, licht en geluid. Energiegebruik en een gezond binnenklimaat kunnen soms tegenstrijdig zijn. Voldoende ventilatie is noodzakelijk voor een gezond binnenklimaat, maar ventileren kost ook energie.

Laag energiegebruik Het energiegebruik in veel scholen is hoog. Vooral het elektriciteitsverbruik is gemiddeld genomen vergeleken met de normvergoeding, de afgelopen jaren flink gestegen. De energieprijzen zullen naar verwachting de komende jaren verder stijgen. Frisse scholen zorgen voor besparing op de energie (kostenbespa-

ring); minder luchtvervuiling (beperking CO2-uitstoot/ broeikaseffect); en vermindering van het gebruik van fossiele grondstoffen.

Binnenmilieu Een slechte kwaliteit van binnenmilieu leidt tot gezondheidsklachten. In 70-80% van de klaslokalen voor het basisonderwijs en voortgezet onderwijs is de CO2-concentratie te hoog (> 1200 ppm). Dit is een aanwijzing voor onvoldoende ventilatie en een slechte luchtkwaliteit. Andere veel voorkomende binnenmilieuproblemen zijn te lage temperaturen en tochtklachten in de winter, oververhitting in de zomer en problemen met daglicht en verlichting. Verder gelden voor schoolgebouwen ook eisen vanuit weten regelgeving, zoals onder meer het Bouwbesluit, de Wet Milieubeheer, de arbocatalogus (VO en PO) en de keuring(en) ten aanzien van airconditioningsystemen (EPBD en F-gassen).Tot slot levert een energiezuinige, gezonde, duurzame school maatschappelijk gezien een bijdrage aan een duurzame wereld en is daarmee een statement aan leerlingen en de omgeving. n

Foto’s: Lagotronics

THEMA INFRA & ENERGIE

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

‘Infra als service vraagt andere manier van werken’

ktroTechniek ’15 Solistisch opereren is voorgoed verleden tijd.

Om onze infra te verbeteren

wordt iedereen gevraagd de blik

VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

naar buiten te keren en elkaar op te zoeken. Samenwerking is het devies, maar hoe doe je dat?

In het kader van de vijfde editie van InfraTrends, een jaarlijks terugkerend event over trends in netwerkgebonden infrastructuur, verscheen een aantal treffende observaties op de website van het congres. “Onze wereld is veranderd. Groei verdwijnt

op veel plekken, de maatschappij is zeer kritisch en duurzaamheid staat hoog op de agenda. Zo moeten partijen zoals Alliander voldoen aan nieuwe maatschappelijke doelstellingen - energie opwekken kan immers ook decentraal. En hoe treedt Rijkswaterstaat

de toekomst tegemoet als er straks alleen nog maar zelfrijdende auto’s de weg op gaan? Ook komen er nieuwe, sectorvreemde toetreders op de markt. Denk bijvoorbeeld aan Google dat zijn eigen vliegveld wil gaan bouwen. De gebruikers van onze infrastructuren

1. Efficiënt gelijkstroom-transport. 2. Krachtcentrale fossiele brandstoffen. 3. Solar-farm. 4. Decentrale WKK. 5. Smart industry. 6. Efficiënt distributienetwerk. 7. Data-verwerking en besturing van opwekkers en verbruikers in het netwerk. 8. Smart homes. 9. Gebouwbeheersysteem.

THEMA INFRA & ENERGIE

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

staan steeds meer centraal. Maar wie zijn de gebruikers eigenlijk? En wat willen ze? Zijn de verschillende belangen verenigbaar? De druk op infrastructuren wordt groter met de toenemende en veranderende wensen en eisen. Dat vraagt om een andere manier van infrabeheren, waarbij het gaat om optimale service en prestaties van het netwerk. Infra als service vraagt om een andere manier van werken.”

Het nieuwe netwerk(en) Er zijn steeds meer onzekerheden. Doet de zelfrijdende auto echt zijn intrede? Hoe ziet ons klimaat er over twintig jaar uit? De keuze kan zijn om in te zetten op een flexibel net, waarbij alle opties worden opengehouden. Maar misschien is een robuust net dat alles mogelijk maakt wel de juiste oplossing. Samenwerking vormt een trendy oplossing voor alle problemen. Ook in de infrastructuur. Daarvoor is beter begrip van de corebusiness van verschillende nieuwe en bestaande infrapartijen de eerste prioriteit. Verder kijken dan de eigen organisatie dus. Aldus InfraTrends, geïnitieerd door onderzoeksprogramma het Nieuwe NGInfra.

EERSTE INTERNET OF THINGS-NETWERK IN AMSTERDAM Amsterdam krijgt een eigen crowdsourced ‘Internet of Things’-netwerk, in de vorm van The Things Network, waarmee de data van objecten (zoals bijvoorbeeld sensoren) kunnen worden uitgewisseld. Het gebouw van Waag Society wordt een van de tien knooppunten. The Things Network is een van de eerste toepassingen die de zogenoemde ‘low-power, low-bandwidth’ LoRaWAN-technologie gebruikt. Hiermee kunnen kleine hoeveelheden data over grotere afstanden (tot ongeveer 15 km) worden verstuurd. Het project is volledig ge-‘crowdsourced’ en uitgevoerd in slechts zes weken tijd. Ideaal om bijvoorbeeld data uit experimenten van deelnemers in ons Smart Citizens Lab uit te wisselen. In een pilot om de mogelijkheden van The Things Network te demonsteren zullen booteigenaren in Amsterdam de mogelijkheid krijgen een sensor onderin hun vaartuig te plaatsen, die het netwerk gebruikt om een SMS te sturen zodra de boot water maakt. The Things Network is een initiatief van Wienke Giezeman, die een LoRaWAN gateway-apparaat tegenkwam van € 1.000 en zich realiseerde dat met slechts tien van dergelijke apparaten vrijwel heel Amsterdam kan worden bestreken. Hij bracht zijn idee naar voren bij een Internet of Thingsmeetup in de stad en kreeg direct een positieve response. Daarna ging het snel met het bouwen van datanetwerk, dat geheel onafhankelijk is van bestaande aanbieders en zonder juridische restricties gebruikt kan worden door ontwikkelaars. Bedrijven en organisaties als The Next Web, KMPG en Waag Society hebben toegezegd om apparaten op hun gebouwen te plaatsen en de Gemeente Amsterdam is eveneens enthousiast over het idee. Giezeman is van plan het netwerk later ook aan andere steden aan te bieden, zodra dat in Amsterdam is gerealiseerd. Hiervoor is het idee om snel een Kickstarter op te zetten voor een kleinere, goedkopere versie van ongeveer € 200. Waag Society bood al in 2002 een van de eerste publiek toegankelijke wireless-netwerken in de stad aan en verzorgde ook als eerste toegang tot glasvezel-breedband voor culturele organisaties. Bron: Waag Society

Kennis van data Data verzamelen en delen is een eerste stap, betoogt InfraTrends. Daar zijn we in Nederland al een heel eind mee op weg. Data gebruiken is de volgende stap. Hoe pas je de berg gegevens die voorhanden is toe om op een strategisch niveau beslissingen te maken? Hoe kan data worden ingezet voor een efficiëntere benutting van infrastructuren? Wat moet je willen weten en meten, en wat niet? Datacrunching gaat met name om kiezen. Welke data levert waardevolle kennis op? Deze trends vragen om een andere manier van werken. Solistisch opereren is voorgoed verleden tijd. Om onze infra te verbeteren wordt iedereen gevraagd de blik naar buiten te keren en elkaar op te zoeken. Samenwerking is het devies, maar hoe doe je dat? Een cross-sectorale aanpak vraagt niet alleen om het openzetten van de ramen, maar ook het binnenlaten van kennis en data van andere partijen. Het vraagt om het doorbreken van grenzen, maar hoe doe je dat verstandig en efficiënt?

Samenhang Tijdens de beurs Elektrotechniek zetten exposanten de eerste voorzichtige stappen om de samenhang tussen technologische innovaties te tonen. Aan de hand van enkele voorbeelden laten ze zien welke veranderingen er op de sector afkomen. Consultant Theo Ockhuijsen geeft een voorbeeld: “Als we elektrisch gaan autorijden, hebben we slimme laadsystemen nodig. De stroom uit de accu’s wordt ook weer in huis gebruikt. We gaan laden en ontladen.” Energie-opslag in de woning komt er sowieso. Er komen slimme gevels, met geïntegreerde energiesystemen die op de bouwplek op eenvoudige wijze worden aangesloten.”

Specialist duurzaamheid Henry Lootens (Leertouwer) heeft wel een paar kanttekeningen bij de opkomst van dergelijke lokaal opgewekte duurzame energie. Want daardoor wordt het bestaande netwerk steeds vaker belast met pieken. Dat kan worden ondervangen, bijvoorbeeld in de vorm van opslag. Lootens ziet in dat verband een belangrijke rol ontstaan voor gelijkspanning. PV-panelen leveren gelijkspanning. Steeds meer apparaten draaien op gelijkstroom. Waarom dan niet een gelijkstroomnet? Het aantal componenten

in apparaten kan in dat geval sterk worden gereduceerd. Een praktijkvoorbeeld is het experiment in het glastuinbouwgebied PrimAviera. Direct Current heeft daarvoor samen met Siemens en Joulz de samenwerking DeCent opgericht. In landbouwkassen wordt traditioneel gebruik gemaakt van HID-lampen - elke armatuur zet wisselstroom om in gelijkstroom. Door 350 V gelijkspanning te gebruiken, wordt per jaar per hectare 15.000 euro bespaard, niet alleen op energie maar ook op aanschaf en onderhoud van apparatuur.

ElektroTechniek â&#x20AC;&#x2122;15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Ik maak het mogelijk!

JAARBEURS | UTRECHT 29 SEPT. T/M 2 OKT. 2015 Vraag nu uw gratis toegangsbadge aan

via elektrotechniek-online.nl

ElektroTechniek 365

JAE15-1012 Algemeen 1/1 FC pag 245x347_v1.indd 1

26-05-15 16:25

THEMA INFRA & ENERGIE

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

De weten regelgeving is overigens nog helemaal niet toe aan gelijkstroom. De NEN 1010 bijvoorbeeld zegt er niets over.

Elektrotechniek en ict Het straatverlichtingsbedrijf CityTec is naar de mening van Leertouwer een voorbeeld waar elektrotechnische installatietechniek al heel nauwer verweven is geraakt met ict. Ict’ers zijn mensen met andere competenties en processen. Maar de vakgebieden convergeren. Daar komen ideeën uit zoals usb in plaats van de traditionele stopcontacten. Voor alles tot 100 W: usb. Een idee dat Europees wordt ondersteund. Zo geraak je van een e-infrastructuur in een ict-infrastructuur. Een belangrijke extra van usb is dat er tweerichtingsverkeer mee mogelijk wordt. Een apparaat kan dus feedback geven over bijvoorbeeld de noodzaak onderhoud en dergelijke. Lootens noemt het ‘smart grid achter de meter’. Niet alleen smart grids, maar ook smart homes: het slimmer maken van huizen. Een drone in de gereedschapskist van elke installateur Norbert Stellaard, eigenaar van Drones4experts, is expert op het gebied van drones. Zijn voorspelling? Binnen vijf jaar is de drone een standaard onderdeel van de gereedschapskist van elke e-installateur. “Geloof me, binnen nu en vijf jaar bent u allemaal aan de drone. Drones gaan u helpen bij uw dagelijkse werkzaamheden. Ze zijn straks net zo ‘normaal’ voor u als de multimeter in uw gereedschapskist”, schrijft Stellaard. Drones nemen een enorme vlucht. In 2012 waren er zo’n 20.000 in Nederland terwijl er nu al een dikke 100.000 rondvliegen. De grootste groep is uiteraard de hobby-vlieger, maar onderschat de groei binnen het zakelijk segment niet. De ontwikkeling binnen de drone-branche gaat hard. Software is hierin de sleutel. De drone is slechts een hulpstuk. Wat vroeger de multimeterwas, bij wijze van spreken. Door de drone te voorzien van slimme sensoren in combinatie met slimme software, wordt

TROLLEYNETWERK ARNHEM LAADT STRAKS ELEKTRISCHE AUTO De trolleybovenleiding van Arnhem moet in de toekomst het middelpunt worden van een netwerk van oplaadpalen voor elektrische voertuigen door de hele Gelderse hoofdstad. “De techneuten zijn er mee aan de slag”, meldt een woordvoerder van de gemeente die zich graag als ‘de elektrische hoofdstad van Nederland’ presenteert. Tijdens het rijden laden die bussen straks de batterij op, zodat chauffeur de weg op kan zonder draad. Dat heet ‘volledig elektrisch busvervoer’ in de Arnhemse plannen. Het stadsbestuur wil de bovenleiding daarna inzetten voor het nieuwe netwerk van ‘uitstootvrij vervoer’ voor alle milieuvriendelijke weggebruikers van de toekomst. Bron: de Gelderlander

er steeds meer mogelijk. Op basis van de huidige techniek is het al mogelijk om met behulp van een drone echte 3D-modellen te maken, 3D-modellen van een bestaande omgeving, en dat met een zeer hoog precisieniveau. Zo hoog zelfs, dat je er perfecte metingen mee kunt doen. Erg handig voor bijvoorbeeld een renovatieproject of bij projecten waarin je aan de hand van het 3D-model, een ‘voor’ en ‘na’ situatie wilt tonen. Nog een paar voorbeelden: een thermische camera onder een drone stelt de gebruiker in staat scans te

maken van zijn eigen installaties. Is alles goed afgedicht? Geen warmtelekken? Of een snelle inspectie na het plaatsen van zonnecollectoren, of ze goed en naar behoren functioneren? Dat is net iets voor een drone. Stellaard nodigt iedereen uit om op de beurs een bezoek te brengen aan de ‘drone-zone’, zodat zij met eigen ogen kunnen zien wat er zoal mogelijk is. Daarnaast zal hij in het theater dagelijks een presentatie geven over drones in de E-branche. En om het af te maken, zijn er demonstratievluchten. n

DEELNEMERS

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Bedrijfsnaam

Hal/ Website Standnr.

A A. van der Hof Kabelfabriek BV

10.B050 www.hofkabelfabriek.com

Abalight GmbH

09.A087 www.abalight.de

Abato Motoren

09.E100 www.abato.nl

Bedrijfsnaam

Hal/ Website Standnr.

DEHN + SÖHNE GmbH + Co.KG.

08.E080 www.dehn.de

DERO Uitgevers

Mediatheek

www.dero.nl

DGM Techniek

08.F087 www.dgmtechniek.nl

Dijkman Elektrotechniek B.V.

08.F041 www.dijkman.com

ABB B.V.

11.D041, www.abb.nl/benelux 11.B042

Discountlight.com B.V.

11.A059 www.discountlight.com

Adésys B.V.

08.B080 www.adesys.nl

Distrelec B.V.

09.B094 www.distrelec.nl

Adolf Schuch GmbH Lichttechnische Spezialfabrik

12.B021 www.schuch.de

Doepke Schaltgeräte GmbH & Co. KG

12.B021 www.doepke.de

AKA Alberts & Kluft B.V.

08.B032 www.albertsenkluft.nl

Domare

12.A059 www.domare.nl

Albrecht JUNG GmbH & Co. KG

12.B021 www.hateha.nl/fabriek/jung

Draka Kabel B.V.

10.E016 www.draka.nl

Alfen B.V.

08.B077 www.alfen.nl

Duranmatic B.V.

08.F026 www.duranmatic.nl

Alpha Industrial

11.E020 www.alpharailkoker.nl

Altec Industriële Identificatie B.V.

08.E011 www.altec.nl

E-T-A Benelux S.A. / N.V.

08.A061 www.e-t-a.nl

Altheris Sensors & Controls

08.B057 www.altheris.nl

E-TEC Power Management B.V.

10.A022 www.e-tec.nl

Amwittools BV

12.B067 www.amwittools.nl

EAO Benelux B.V.

08.D004 www.eao.nl

Aqualectra B.V.

09.A041 www.aqualectra.nl

EBT Panel Project Service B.V.

10.A070, www.ebtpps.nl 12.HSW2

EBT Plus B.V.

11.A065 www.ebt.nl

Ecobility Benelux B.V.

10.B044 www.ecobility-benelux.nl

ECOHiLUX een divisie van Iris Ohyama

12.D054 www.ecohilux.nl

EG Media

11.A009 www.egmedia.nl

ARAS Security B.V.

10.D041 www.aras.nl

ASA Boot Electro B.V.

09.C096 www.asabootelectro.nl

Attema B.V.

10.D019, www.attema.com 12.D078

Aura Light

10.C011

www.auralight.nl

El-Con, Powergrid Solutions B.V.

11.C011

12.B036 www.beg-luxomat.com

Elbo Technology B.V.

11.C082 www.elbotechnology.nl

B B.E.G. Brück Electronic GmbH

www.el-con.nl

B.E.S.D. Benelux B.V.

08.F029 www.besd.nl

Elektro Praktijk

09.D100 www.elektropraktijk.nl

Bailey Electric & Electronics BV

11.A014

ELEQ B.V.

09.C074 www.eleq.com

BaiyiLed Europe B.V.

10.A010 www.baiyiled.nl

Elfa Elementenfabriek b.v.

12.B060 www.elfa.nl

BAKS Kazimierz Sielski

11.A081

Elinex Power Solutions B.V.

10.B061 www.elinex.com

Balluff B.V.

08.C061 www.balluff.nl

elobau Benelux B.V.

08.A061 www.elobau.com

www.bailey.nl www.baks.com.pl/en/

Batenburg Energietechniek B.V.

08.C026 www.batenburg-energietechniek.nl

Elspec bv

08.C036 www.elspec.nl

Batenburg Mechatronica B.V.

08.C026 www.batenburg-energietechniek.nl

ELTAKO GMBH

Batt Cables PLC

11.A041 www.batt.co.uk/

12.B017, www.eltako.de 12.HSW6

Batterij Import Nederland B.V.

12.B060 www.batterijimport.nl

ENK Software

11.A013

Belpa B.V.

08.E010 www.belpa.nl

erfi Ernst Fischer GmbH+Co. KG

08.D032 www.erfi.de

Bender Benelux B.V.

08.E010 www.bender-nl.com

BIM Media

10.A020 www.bimmedia.nl

Bott Nederland B.V.

11.B015

www.bottvario.nl

Brady Belgium

11.B049 www.bradyeurope.com

Brinkmann & Niemeijer Motoren B.V.

10.A058 www.bnmotoren.nl

BRK / FireAngel

12.B021 www.hateha.nl

Brumberg Leuchten GmbH & Co.

12.B037 www.brumberg.com

Busch-Jaeger

11.D041 www.busch-jaeger.nl

C Cable Partners B.V.

09.D065 www.cablepartners.nl

Cabtron

08.F016 www.cabtron.nl

Calpe B.V.

08.D076 www.calpe.nl

Cellpack B.V.

08.B045 www.cellpack.nl

Cematic-Electric B.V.

08.D002 www.cematic-electric.nl

Comelit Nederland B.V.

12.C046 www.comelit.nl

Conta-Clip Nederland B.V.

08.A045 www.conta-clip.nl

Control & Protection N.V.

11.F021

Cosento B.V.

12.D033 www.cosento.nl

COVORDIA publishing (vakblad [inst] ALLICHT) Current Future B.V.

www.control-protection.be

12.E036 www.installicht.nl 08.B031 www.current-future.com

www.enk.nl

Etman Electric (Changzhou) Co., Ltd.

12.D032 www.etman.cn

Euro-Index B.V.

11.B022 www.euro-index.nl

Eurotronic B.V.

08.C002 www.eurotronic.nl

F Filoform B.V.

08.F071 www.filoform.com

FIPA TUNISIA

08.B074 www.investintunisia.tn

Fluke Nederland B.V.

11.B010 www.fluke.nl

FOCKERT GLASVEZELTECHNIEK

08.E034 www.glasvezel.nl

Forehand Electronic Extensions B.V.

10.C039 www.forehand.nl

Formit B.V.

08.C006 www.formit.nl

forTop Automation & Energy Control

09.C053 www.4top.nl

FR Security B.V.

10.C035 www.fr-security.nl

Friand Elektrotechniek B.V.

08.B010 www.friand.nl

Funea Broadband Services B.V.

10.C057 www.funea.com

G Georg Schlegel GmbH & Co. KG

08.A064 www.schlegel.biz

Geyer Nederland B.V.

10.D061 www.geyer.nl

GIFAS ELECTRIC GmbH

10.B005 www.gifas.de

Gilde Main B.V.

10.A049 www.gildemaintenance.nl

Gilde Software B.V.

10.A053 www.gildesoftware.nl

Gira Giersiepen GmbH & Co. KG

12.C058 www.gira.nl

GMC-Instruments Nederland B.V.

09.A069 www.gmc-instruments.nl

Data Design System

11.E016

Gouda Holland BV

11.C010 www.goudaholland.nl

Dätwyler

10.A033 www.cabling.datwyler.com

Gravograph Benelux N.V.

10.A015 www.gravograph.com

DeGraaf Groep

10.C058 www.degraaf.nl

Grayle B.V.

10.E055 www.grayle.com

www.dds-cad.nl

DEELNEMERS

ElektroTechniek â&#x20AC;&#x2122;15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Bedrijfsnaam

Hal/ Website Standnr.

Bedrijfsnaam

Gunneman Group - Building & Utility

10.A041 www.gunneman.nl/b-u

Hal/ Website Standnr.

Gunneman Group IMO

08.D069 www.gunneman.nl/imo

Lagotronics B.V.

12.B055 www.lagotronics.nl

Gustav Hensel GmbH & Co. KG

10.D061 www.hensel-electric.de

Lead Crystal Benelux

11.A050 www.leadcrystal.nl

LED Flatlight

10.C012 www.led-flatlight.eu

Ledbuydirect B.V.

12.D046

H H.K. Electric B.V.

11.A034 www.hkelectric.nl

Hateha Elektrotechnische Handelsonderneming B.V.

12.B008, www.hateha.nl 12.B021

Haupa GmbH & Co. KG

12.D010 www.haup.com

HBI Bisscheroux B.V.

10.D031 www.hbi-lighting.com

HellermannTyton B.V.

08.C021 www.hellermanntyton.nl

Helmacab Holland B.V.

10.C060 www.helmacab.nl

Helukabel B.V.

08.E060 www.helukabel.nl

Helvar

10.D062 www.helvar.nl

Hemmink B.V.

08.D010, www.hemmink.nl 09.D068, 10.D016, 12.D062

Maas CPS

11.C002 www.maas-cps.com

MacBright B.V.

11.A020 www.macbright.com

Maskate B.V.

11.D020 www.maskate.nl

Heynen B.V.

08.E072 www.heynen.com

Mennekes Eletrotechnik GmbH & Co. Kg

12.B021 www.hateha.nl/fabriek/mennekes

Hirschmann Multimedia B.V.

09.D048, www.hirschmann-multimedia.net 09.D049

Mercedes-Benz Nederland B.V.

11.B083 www.mercedes-benz.nl

Hokamo B.V.

08.B020 www.hokamo.nl

MetricControl

11.E004 www.metriccontrol.nl

HTT GmbH

09.A089 www.htt-trafo.de

METZ CONNECT GmbH

08.D020 www.metz-connect.com

Huibers Elektrotechnische Isolatiesystemen bv

09.A081 www.huibers.info

Humanwave

11.F070

Hutronic Telecommunicatie N.V.

Lightronics B.V.

10.C040 www.lightronics.nl

Lohuis Lighting & Energy

10.D003 www.lohuislighting.nl

Lumi Parts B.V.

10.C022 www.lumiparts.nl

Luminaid

08.E079 www.luminaid.eu

Lumission

10.A060 www.lumission.com

LuxImprove

10.D015 www.luximprove.com

Luxor Licht

10.A002 www.luxorlicht.nl

Mobeye B.V.

11.E006 www.mobeye.nl

Monacor Nederland B.V.

11.E070 www.monacor.nl

Mors Smitt B.V.

08.D040 www.morssmitt.nl

10.A016 www.hutronic.nl

Moujen Europe B.V.

08.F077 www.moujen.com

www.humanwave.nl

10.C002 www.hyteps.nl

Natus GmbH & Co. KG

09.C041 www.natus.de

ILME GmbH

08.B060 www.ilme.com

Nedelko B.V.

08.D064 www.nedelko.nl

ILME SpA

08.B060 www.ilme.com

Nelec BV

12.C032 www.nelec.com

Ilu Design

11.B002 www.iludesign.com

NEN Nederlands Normalisatie-Instituut

11.E046 www.nen.nl

INDEX ELEKTRO BV

08.B050 www.indexelektro.nl

NHU media

11.F066 www.etotaal.nl

Inductive Systems Europe N.V.

08.A081 www.ise.be

Nicomax B.V.

11.A044 www.aerfast.nl

INDULITE BV

10.D009 www.indulite.nl

Niedax Kleinhuis B.V.

11.C010 www.niedax.nl

Infralektra B.V.

08.A040 www.infralektra.nl

NORLED

10.D051 www.norled.nl

INOTEC Noodverlichting

10.A028 www.inotec-noodverlichting.nl

Norton armaturen

10.D051 www.norton.nl

InstallerDirect.com

10.B040 www.installerdirect.com

Notra BV

08.E014 www.notra.nl

Integratech bvba

10.E063 www.integratech.be

Intercel Energie B.V.

11.C078 www.intercel.nl

OBO BETTERMANN B.V.

11.A058 www.obo-bettermann.nl

iRidiumMobile.nl

12.A059 www.iridiummobile.nl

Omega Solutions

11.E010

Iskra

10.B012 www.iskra.eu

Ons Fiber Parts & Tools B.V.

09.C062 www.onsfiber.com

Isotron Systems B.V.

08.D051 www.isotron.eu

Oosterberg Elektrotechnische Groothandel

12.C010 www.oosterberg.nl

Optivance

10.A047 www.86.86.216.101/optivance/index. php/company

Organic Response Europe B.V.

10.HSU6 www.organicresponse.com.au

OSEC BV

12.D018 www.osec.nl

OSRAM Benelux B.V.

12.E010 www.osram-benelux.com

OTIB

09.B074 www.otib.nl

Output B.V. Prof. Audio Video en Lighting

10.A040 www.outputnl.com

HyTEPS B.V.

J Jarola Nederland B.V.

10.A027 www.jarola.nl

Jaspers Transformatoren

8.A037

Jobarco B.V.

08.C036 www.jobarco.com

Jowitherm Nederland B.V.

11.A035 www.jowitherm.nl

JUMO Meet- en Regeltechniek B.V.

08.F010 www.jumo.nl

www.jasperstransformatoren.nl

K K.S. Verlichting B.V.

12.B031 www.ks-verlichting.nl

K.S.T. Europe BV

11.B018 www.ksterminals.com.tw

Kandem Verlichting BV

10.D026 www.kandem.nl

Kemper en Van Twist Diesel B.V.

10.B051 www.kvt.nl

KINGSUN

10.A002 www.luxorlicht.nl

Klemko Techniek B.V.

08.B078, www.klemko.nl 11.D020

Klict B.V.

09.C062 www.klict.nl

Klik aan Klik uit

12.B049 www.klikaanklikuit.nl

KNX Associatie Nederland

10.HSU3, www.knx-professionals.nl 12.HSW3

KWx B.V.

12.B030 www.kwx.nl

www.safetools.eu

P P&V Elektrotechniek

10.B020 www.pnv.be

P4P - Products for Projects

09.D040 www.p4p-online.nl

Pantaflex B.V.

08.C036 www.pantaflex.nl

Paxton

09.E054 www.paxton-benelux.com

PCE Brookhuis

11.F028

PEHA GmbH & Co KG a Honeywell Company,Zhd.Marketing,R.Dahnke

12.D028 www.peha.de

Penn Elcom GmbH

08.E002 www.penn-elcom.com

PI Nederland

08.A061 www.profibus.nl

Pieck Consultancy B.V.

07.X000 www.pieck.nl

Pipelife Nederland B.V.

09.D090 www.pipelife.nl

DEELNEMERS

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Bedrijfsnaam

Hal/ Website Standnr.

Bedrijfsnaam

Hal/ Website Standnr.

Preflexibel NV

12.B025 www.preflex.be

Vacon Benelux B.V.

08.C074 www.vacon.nl

Prins Motoren B.V.

10.D040 www.generator.nl

Vanas Engineering nv

08.D032 www.vanasengineering.eu

PROCENTEC

08.E040 www.procentec.com

VanLien Noodverlichting B.V.

11.D041 www.vanlien.nl

Profolux B.V.

10.C048 www.profolux.nl

Verbatim Europe

10.C030 www.verbatim-europe.com

Prysmian Netherlands B.V.

10.E016 www.prysmian.nl

VERCO

08.C004 www.verco.be

Vercoma Communicatie Systemen B.V.

12.B047 www.vercoma.nl

08.D054 www.raster-products.com

Vezalux B.V.

09.D071 www.civilight.nl

Rebo Systems (Rebo B.V.)

09.A083 www.rebo.nl

Regiolux GmbH

10.C044 www.regiolux.nl

WAGO Nederland

09.C040 www.wago.com

Wecycle

09.C100, www.wecycle.nl 10.HSU2, 12.HSW5

Weidmüller Benelux B.V.

08.C010 www.weidmuller.nl

R Raster Products B.V.

REHAU N.V.

11.D032 www.rehau.nl

REKO Industrial Equipment B.V.

11.F050 www.alfra-nederland.nl

Rena Electronica

10.B045 www.rena.nl

Rexel Nederland B.V.

11.B078 www.rexel.nl

Roxtec B.V.

08.D031 www.roxtec.nl

Ruro Gereedschappen B.V.

08.D050 www.ruro.nl

S SAB BRÖCKSKES GmbH & Co.KG

08.C056 www.sab-kabel.de

Sahra Kablo San. Tic. A.S.

11.F024 www.sahrakablo.com

Salzmann BV

08.E006 www.salzmannbv.nl

Santon Holland B.V.- Santon Circuit Breaker Services B.V.

08.C068 www.santoncbs.com

SBI Espana S.A.

09.D079 www.sbiconnect.es

Schotman Elektro BV

11.A073 www.schotmanelektro.eu

SCS Industrie-Componenten BV

08.E061 www.scs.nl

SGB-SMIT Group

10.B015 www.sgb-smit.com

Siedle Nederland BV

11.D010 www.siedle.nl

Simac Electronics bv

09.A073 www.simacelectronics.nl

Smart Homes

12.A010 www.smart-homes.nl

SmartCasa

12.A059 www.smartcasa.nl

Snoek Centraal Stofzuiger Apparatuur B.V.

11.A047 www.snoek.com

Socomec B.V.

10.B032 www.socomec.com

Spaapen Handelmaatschappij B.V

10.D051 www.spaapen.nl

Spelsberg B.V.

08.B098, www.spelsberg.nl 09.E030, 09.E040

Spijkerman B.V.

08.A026 www.spijkermanbv.nl

Stabiplan B.V. Stantec stroomgeleiders Steinel

11.D056 www.steinel.de

Stichting Gered Gereedschap

12.A031 www.geredgereedschap.nl

Wera Werk, Hermann Werner GmbH & Co. KG 11.E002 www.wera.nl Wesemann Transformatoren

09.E060 www.wesemann.nl

Westland Infra Netbeheer BV

09.D076 www.westlandinfra.nl

Wiha Werkzeuge GmbH

12.B061 www.wiha.com

Wijdeven Inductive Solutions B.V.

08.F085 www.wijdeven.com

Willy Meyer + Sohn GmbH + Co. KG

12.B021 www.wmeyer.de

Wisman Electrotechniek B.V.

09.A101 www.wisman-techniek.nl

WKK Nederland B.V.

09.E066 www.wkk.nl

WSCAD Electronic GmbH

08.A016, www.wscad.com 08.A061

X xxter b.v.

12.B091 www.xxter.com

Z Zlight(hk) International Co., Limited

10.B002 www.z-light.com.cn

Nagekomen: Verkeerstunnel en theater: Stichting KIEN

07.B010

Isolectra B.V.

07.B010

Philips

07.B010

Agmi Traffic

07.B010

Uneto-VNI

07.B010 en 07.A001

OBO Bettermann

07.B010

11.D082 www.stabiplan.nl

Spelsberg

07.B010

08.A084 www.stantec.nl

Croon | TBI

07.B010

Vialis B.V.

07.B010

SWA Holland

08.E028 www.swaholland.nl

Drone arena:

Syntess Software

11.D072 www.syntess.nl

Drones4Experts.nl

07.A001

Uneto-VNI

07.B010 en 07.A001

T TBI Europe

08.A076 www.tractiebatterijenimporteurope.nl

TE Connectivity - TE Energy Benelux

08.F081 www.te.com/energy

Elektrisch rijden en opladen

Technicon B.V.

08.F025 www.technicon.nl

KIA (Flex Autolease B.V.)

07.A031

Technische Handel Onderneming Romal B.V.

08.A056 www.romal.com

BMW (Eriks Retail BV)

07.A031

TECSIGN Industrial Identification

08.A071 www.tecsign.nl

NISSAN Nederland

07.A031

Telerex Nederland B.V.

08.D057 www.telerex-europe.com

Virto (M-products)

07.A031

Theben Nederland

12.C026 www.theben.de/nl

Theunissen Technical Trading B.V.

09.A075 www.tttbv.nl

Robots Playing Ground

Tiggeloven-Rex-Union bv

11.C019

UNETO-VNI

hal 7

Tovèrli BV Lighting & Control Solutions

09.B100 www.toverli.nl

IGOV (alleen vrijdag)

Croesezaal

www.tiggeloven.nl

Trescal

11.E062 www.trescal.nl

Tronix Lighting BV

11.B057 www.tronixlighting.com

AKA

UNETO - VNI

09.B075 www.uneto-vni.nl

UNIS Group

08.E027 www.unisgroup.com

Kabelnetwerk

Stand van zaken per 27-08-’15

hal 7

De waarde van onderhoud

® TOPJOB S

rijgklemmen met Push-in ® CAGE CLAMP Bezoe Elektro k ons tijde ns t in hal echniek 20 1 9 stan d C04 5 0

Dit boek is voor iedereen die op ontdekkingstocht wil in de verborgen maar fascinerende onderhoudswereld. Ongeveer 300.000 mensen in het onderhoud dragen samen ruim 30 miljard euro bij aan het bruto binnenlands product. Na het lezen van dit zeer toegankelijke boek is de kunst van het onderhoud niet langer zwarte magie, maar een vakkundige activiteit die er elke dag voor zorgt dat alles in ons land blijft functioneren. Je Maintiendrai, de waarde van onderhoud ISBN 9789462451650 100 pagina’s 19,99 euro Te bestellen via www.bimmedia.nl en verkrijgbaar in elke goede boekhandel.

www.wago.com

103242_Main tien drai_BIM Boek.indd 1

9/7/2015 11:00:39 AM

102961_Wago.indd 1

7/27/2015 12:48:17 PM

PLATTEGROND

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Elektrotechn 15-Plgr 9-Beurscat lc.pdf

Bedrijfsnaam A A. van der Hof Kabelfabriek BV Abalight GmbH Abato Motoren ABB B.V. Adésys B.V. Adolf Schuch GmbH Lichttechnische Spezialfabrik AKA Alberts & Kluft B.V. Albrecht JUNG GmbH & Co. KG Alfen B.V. Alpha Industrial Altec Industriële Identificatie B.V. Altheris Sensors & Controls Amwittools BV Aqualectra B.V. ARAS Security B.V. ASA Boot Electro B.V. Attema B.V. Aura Light B B.E.G. Brück Electronic GmbH B.E.S.D. Benelux B.V. Bailey Electric & Electronics BV BaiyiLed Europe B.V. BAKS Kazimierz Sielski Balluff B.V. Batenburg Energietechniek B.V. Batenburg Mechatronica B.V. Batt Cables PLC Batterij Import Nederland B.V. Belpa B.V. Bender Benelux B.V. BIM Media Bott Nederland B.V. Brady Belgium Brinkmann & Niemeijer Motoren B.V. BRK / FireAngel Brumberg Leuchten GmbH & Co. Busch-Jaeger C Cable Partners B.V. Cabtron Calpe B.V. Cellpack B.V. Cematic-Electric B.V. Comelit Nederland B.V. Conta-Clip Nederland B.V. Control & Protection N.V. Cosento B.V. COVORDIA publishing (vakblad [inst]ALLICHT) Current Future B.V. D Data Design System Dätwyler DeGraaf Groep DEHN + SÖHNE GmbH + Co.KG. DERO Uitgevers DGM Techniek Dijkman Elektrotechniek B.V. Discountlight.com B.V. Distrelec B.V. Doepke Schaltgeräte GmbH & Co. KG Domare Draka Kabel B.V. Duranmatic B.V. E E-T-A Benelux S.A. / N.V. E-TEC Power Management B.V. EAO Benelux B.V. EBT Panel Project Service B.V. EBT Plus B.V. Ecobility Benelux B.V. ECOHiLUX een divisie van Iris Ohyama EG Media El-Con, Powergrid Solutions B.V. Elbo Technology B.V. Elektro Praktijk ELEQ B.V. Elfa Elementenfabriek b.v. Elinex Power Solutions B.V. elobau Benelux B.V. Elspec bv ELTAKO GMBH ENK Software erfi Ernst Fischer GmbH+Co. KG Etman Electric (Changzhou) Co., Ltd. Euro-Index B.V. Eurotronic B.V. F Filoform B.V. FIPA TUNISIA Fluke Nederland B.V. FOCKERT GLASVEZELTECHNIEK Forehand Electronic Extensions B.V. Formit B.V. forTop Automation & Energy Control FR Security B.V. Friand Elektrotechniek B.V. Funea Broadband Services B.V. G Georg Schlegel GmbH & Co. KG

08-09-15

13:49

Hal/ Standnr. 10.B050 09.A087 09.E100 11.D041, 11.B042 08.B080 12.B021 08.B032 12.B021 08.B077 11.E020 08.E011 08.B057 12.B067 09.A041 10.D041 09.C096 10.D019, 12.D078 10.C011 12.B036 08.F029 11.A014 10.A010 11.A081 08.C061 08.C026 08.C026 11.A041 12.B060 08.E010 08.E010 10.A020 11.B015 11.B049 10.A058 12.B021 12.B037 11.D041 09.D065 08.F016 08.D076 08.B045 08.D002 12.C046 08.A045 11.F021 12.D033 12.E036 08.B031 11.E016 10.A033 10.C058 08.E080 Mediatheek 08.F087 08.F041 11.A059 09.B094 12.B021 12.A059 10.E016 08.F026 08.A061 10.A022 08.D004 10.A070, 12.HSW2 11.A065 10.B044 12.D054 11.A009 11.C011 11.C082 09.D100 09.C074 12.B060 10.B061 08.A061 08.C036 12.B017, 12.HSW6 11.A013 08.D032 12.D032 11.B022 08.C002 08.F071 08.B074 11.B010 08.E034 10.C039 08.C006 09.C053 10.C035 08.B010 10.C057 08.A064

Nagekomen Verkeerstunnel en theater: Stichting KIEN Isolectra B.V. Philips Agmi Traffic Uneto-VNI OBO Bettermann Spelsberg Croon | TBI

Hal 07.B010 07.B010 07.B010 07.B010 07.B010 en 07.A001 07.B010 07.B010 07.B010

Nagekomen Vialis B.V. Drone arena: Drones4Experts.nl Uneto-VNI Elektrisch rijden en opladen KIA (Flex Autolease B.V.) BMW (Eriks Retail BV)

ElektroTechniek â&#x20AC;&#x2122;15

PLATTEGROND

VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Bedrijfsnaam Geyer Nederland B.V. GIFAS ELECTRIC GmbH Gilde Main B.V. Gilde Software B.V. Gira Giersiepen GmbH & Co. KG GMC-Instruments Nederland B.V. Gouda Holland BV Gravograph Benelux N.V. Grayle B.V. Gunneman Group - Building & Utility Gunneman Group IMO Gustav Hensel GmbH & Co. KG H H.K. Electric B.V. Hateha Elektrotechnische Handelsonderneming B.V. Haupa GmbH & Co. KG HBI Bisscheroux B.V. HellermannTyton B.V. Helmacab Holland B.V. Helukabel B.V. Helvar Hemmink B.V.

Heynen B.V. Hirschmann Multimedia B.V. Hokamo B.V. HTT GmbH Huibers Elektrotechnische Isolatiesystemen bv Humanwave Hutronic Telecommunicatie N.V. HyTEPS B.V. I ILME GmbH ILME SpA Ilu Design INDEX ELEKTRO BV Inductive Systems Europe N.V. INDULITE BV Infralektra B.V. INOTEC Noodverlichting InstallerDirect.com Integratech bvba Intercel Energie B.V. iRidiumMobile.nl Iskra Isotron Systems B.V. J Jarola Nederland B.V. Jaspers Transformatoren Jobarco B.V. Jowitherm Nederland B.V. JUMO Meet- en Regeltechniek B.V. K K.S. Verlichting B.V. K.S.T. Europe BV Kandem Verlichting BV Kemper en Van Twist Diesel B.V. KINGSUN Klemko Techniek B.V. Klict B.V. Klik aan Klik uit KNX Associatie Nederland

Hal 07.B010 07.A001 07.B010 en 07.A001

07.A031 07.A031

Nagekomen NISSAN Nederland Virto (M-products) Robots Playing Ground UNETO-VNI IGOV (alleen vrijdag) Kabelnetwerk AKA

Hal 07.A031 07.A031 hal 7 Croesezaal hal 7

KWx B.V. L Lagotronics B.V. Lead Crystal Benelux LED Flatlight Ledbuydirect B.V. Lightronics B.V. Lohuis Lighting & Energy Lumi Parts B.V. Luminaid Lumission LuxImprove Luxor Licht M Maas CPS MacBright B.V. Maskate B.V. Mennekes Eletrotechnik GmbH & Co. Kg Mercedes-Benz Nederland B.V. MetricControl METZ CONNECT GmbH Mobeye B.V. Monacor Nederland B.V. Mors Smitt B.V. Moujen Europe B.V. N Natus GmbH & Co. KG Nedelko B.V. Nelec BV NEN Nederlands NormalisatieInstituut NHU media Nicomax B.V. Niedax Kleinhuis B.V. NORLED Norton armaturen Notra BV O OBO BETTERMANN B.V. Omega Solutions Ons Fiber Parts & Tools B.V. Oosterberg Elektrotechnische Groothandel

Hal/ Standnr. 10.D061 10.B005 10.A049 10.A053 12.C058 09.A069 11.C010 10.A015 10.E055 10.A041 08.D069 10.D061 11.A034 12.B008, 12.B021 12.D010 10.D031 08.C021 10.C060 08.E060 10.D062 08.D010, 09.D068, 10.D016, 12.D062 08.E072 09.D048, 09.D049 08.B020 09.A089 09.A081 11.F070 10.A016 10.C002 08.B060 08.B060 11.B002 08.B050 08.A081 10.D009 08.A040 10.A028 10.B040 10.E063 11.C078 12.A059 10.B012 08.D051 10.A027 8.A037 08.C036 11.A035 08.F010 12.B031 11.B018 10.D026 10.B051 10.A002 08.B078, 11.D020 09.C062 12.B049 10.HSU3, 12.HSW3 12.B030 12.B055 11.A050 10.C012 12.D046 10.C040 10.D003 10.C022 08.E079 10.A060 10.D015 10.A002 11.C002 11.A020 11.D020 12.B021 11.B083 11.E004 08.D020 11.E006 11.E070 08.D040 08.F077 09.C041 08.D064 12.C032 11.E046 11.F066 11.A044 11.C010 10.D051 10.D051 08.E014 11.A058 11.E010 09.C062 12.C010

ACTIVITEITEN

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Elektrotechniek 2015: veel méér dan een vakbeurs Elektrotechniek 2015 is veel meer dan een vakbeurs. Een omvangrijk lezingenprogramma, de presentatie van de nieuwe norm NEN 1010, een robotica-congres, ETOP-awards en de KNX Professional Awards, de live innovatiedemo’s in de toepassingsgebieden en doe-activiteiten zoals de Elektrolympics, maken Elektrotechniek 2015 tot een evenement dat iedereen die professioneel met elektrotechniek te maken heeft, inspireert en nieuwe kennis aanreikt.

Vier toepassingsgebieden In de vier toepassingsgebieden Woning, Industrie, Utiliteit en Infra & Energie tonen exposanten de innovaties in de context waarvoor de innovaties zijn ontwikkeld. Ze demonstreren de allernieuwste elektrotechnische toepassingen live. Van down under (hoe ziet het kabelnetwerk er onder de grond uit) tot de digitale assistente Anna; van een smart klaslokaal tot een smart grid.

Vier kennistheaters Dagelijks zijn er lezingen in de vier kennistheaters: Woning, Industrie, Utiliteit en Infra & Energie. Per toepassingsgebied is samen met partners een lezingenprogramma samengesteld. Elke lezing duurt een half uur, bevat praktische kennis of inspirerende trends en is vrij toegankelijk voor beursbezoekers.

NEN 1010 Het Nederlands normalisatie instituut NEN presenteert de vernieuwde NEN 1010, dé norm op het vlak van elektrotechniek. Dagelijks bespreken experts van het instituut de belangrijkste wijzigingen. Dat doen ze zowel algemeen als toegespitst op medische ruimten en kabelaanleg. Deze presentaties vinden plaats in het NEN Theater (in hal 11 stand E46). Op donderdag 1 oktober wordt om 16.00 uur op het Elektrotechniekpodium de vernieuwde NEN 1010 norm officieel uitgereikt aan Titia Siertsema, voorzitter Uneto-VNI.

Elektrolympics Installateurs kunnen hun vaardigheden én kennis testen tijdens de Elektrolympics, een initiatief van Jaarbeurs en Amwittools in hal 12. In vier spellen en één korte quiz ontdekken deelnemers wat het juiste gereedschap betekent voor de productiviteit en

testen ze hun kennis van NEN 1010. Dagelijks zijn er voor duizenden euro’s prijzen te winnen. De winnaars worden elke dag een half uur voor sluitingstijd bekend gemaakt op het Elektrotechniekpodium bij de entree van Elektrotechniek.

Drones voor elke installateur Voorspeld wordt dat binnen enkele jaren drones een standaard gereedschap worden voor veel installateurs, bijvoorbeeld voor inspectie van daken, tunnels, masten et cetera. In hal 7 is een drone-arena ingericht. Hier geven experts demonstraties over de inzet van drones in de elektrotechnische installatiebranche. Verder zijn er lezingen.

Elektrisch rijden en opladen Samen met BMW, Kia en Nissan wordt in hal 7 een parcours uitgezet waar bezoekers kennis kunnen maken met alles rondom e-mobility. De drie autofabrikanten demonsteren hun elektrische auto’s; bezoekers mogen mee rijden. Er staan laadpalen voor de e cars én er wordt een deel van een smart grid aangelegd tussen een windturbine en een verdeelstation in de wijk.

Ervaar tunnelveiligheid Bezoekers lopen in hal 7 door een lange tunnel. In het eerste deel zijn alle noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen ingebouwd. Live wordt gedemonstreerd wat er gebeurt als een rijstrook wordt afgesloten; hoe de systemen reageren op brand in de tunnel en andere calamiteiten. In de techniektunnel zien de bezoekers de bezoekers de techniek achter al die systemen. In het theater Infra & Energie presenteren experts de nieuwste technologische ontwikkelingen op het vlak van tunnelveiligheid.

Stem voor de ETOP Awards Bezoekers aan Elektrotechniek kunnen op dinsdag en woensdag stemmen voor de inzending die volgens hen een van de ETOP Awards verdient. De nominaties staan in de toepassingsgebieden. Woensdagavond reikt Uneto-VNI voorzitter Titia Siertsema de ETOPAwards uit. Donderdag en vrijdag worden de winnaars getoond.

Live 3D printen 3D printen wordt in de elektrotechniek onder meer toegepast om producten te personaliseren. Hoe 3D printen in zijn werk gaat, valt live te zien op de stand van stichting Protospace en het Fablab Utrecht. De eerste twee beursdagen worden hier de beeldjes voor de ETOP Awards geprint. 3D printspecialisten verzorgen dagelijks lezingen over hoe je bijna alles kunt maken met 3D printen. Toepassingsgebied industrie, stand ProtoSpace

Loopbaanplein Technische en sociale skills worden belangrijker. Daar moet je als professional in de elektrotechnische installatiebranche ook zelf in investeren. Op het Loopbaanplein in hal 11 vinden beursbezoekers alles wat met loopbaanontwikkeling en het verhogen van je eigen marktwaarde te maken heeft.

KNX Professional Award Donderdag 1 oktober wordt voor de eerste keer een publieksprijs van de KNX Professional Award NL uitreikt. Tot een week voor de beurs heeft iedereen mogen meestemmen op een van de drie genomineerde projecten. Naast de publieksprijs wordt de juryprijs uitgereikt. De uitreiking vindt plaats op het Elektrotechniekpodium bij de hoofdingang.

ACTIVITEITEN

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

NLA Lichtcongres

Anne, de virtuele assistente

Robot playing ground

Op woensdag 30 september organiseert de Nederlandse Lichtassociatie het NLA Verlichtingscongres. Sprekers belichten vier actuele thema’s in de verlichtingsbranche en wat deze voor de installateur betekenen. De thema’s zijn: het Europees EEPLIANT-project; de Gedragscode Lichtberekening van de NSVV; circulaire verlichting en Human Centric Lighting. Het NLA Lichtcongres vindt plaats in de Marijkezaal.

Anne, of Eva of Martin voor wie dat liever heeft, is een virtuele assistente die dagelijks leert van de gebruiker en deze daardoor nog beter kan ondersteunen. Dat kan ondersteuning zijn bij bezigheden zoals de krant lezen, gordijnen dicht doen, licht inschakelen, maar ook bij coaching of zelfs werk als enquêteur. Ontmoet Anne op de beurs. Dagelijks is er in het Theater Woning een presentatie over robotica met gevoel.

Roboticacongres

Het Openbare Verlichting paviljoen

UNETO-VNI organiseert exclusief voor haar leden een mini-symposium met als thema: ‘Robotica: de nieuwe norm?’. Drie sprekers zullen diverse vormen van robotica toelichten en ook een en ander aan materiaal meenemen. Denk daarbij aan een zorgrobot, een beveiligingsrobot en een exoskelet om werknemers te ondersteunen bij zware werkzaamheden. Indien mogelijk wil Uneto-VNI verschillende robotica technieken ook voor publiek tonen in Hal 7 op een speciaal Robot playing field.

Robots veroveren in hoog tempo de industrie en dringen stilaan in de zorg en de woonomgeving binnen. Wat dat betekent voor de installatiebranche, vertellen experts tijdens het Roboticacongres op donderdagavond. Het Roboticacongres is een initiatief van Uneto-VNI. locatie: Croesezaal

Het IGOV Innovatie Platform is op vrijdag 2 oktober aanwezig met fabrikanten, adviesbureaus en deelnemers van gemeente, Provincie en Rijk. Zij tonen de nieuwste technieken van led toepassingen en besturingssystemen en de visie van de overheden op het gebied van openbare verlichting. Het Openbare Verlichting paviljoen vindt plaats in de Croesezaal direct boven het INFRA plein.

Een compleet overzicht van alle activiteiten en lezingen is te vinden op pagina 36 tot en met 42 en verder op www.elektrotechniek-online.nl -> activiteiten 2015

LEZINGENOVERZICHT

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Toepassingsgebied: Woning Dinsdag 29 september 2015 Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

ebtpps

Smart Homes in 2025

Tony Van der Voort

11.15 - 11.45

SmartHomes

De klant wil domotica, nu u nog!

Richard Pasmans

12.00 - 12.30

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Pouw Jongbloed. Adviseur, trainer, auteur en ontwerper op elektrotechnisch, elektronisch en werktuigbouw gebied.

12.45 - 13.15

KNX

Laagdrempelig starten met KNX en RF-functies

Peer van Drunen, KNX-trainer bij Hager

13.30 - 14.00

UNETO-VNI

Platform Duurzame huisvesting toont tools

Claudia Reiner (Caris & Reiner B.V.)

14.15 - 14.45

Stichting KIEN

Versnelling van innovatie

Adrie van Duijne, Directeur en themacoördinator 0-energietunnel, led en valorisatie

15.00 - 15.30

UNETO-VNI

De € achter/in/om levensloopbestendig wonen

Maarten van der Boon jr.

15.45 - 16.15

Virtask

Robotica met gevoel

Annemarie Johannes, DGA Virtask

Woensdag 30 september Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

ebtpps

Smart Homes in 2025

Tony Van der Voort

11.15 - 11.45

SmartHomes

De klant wil domotica, nu u nog!

Richard Pasmans

12.00 - 12.30

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Pouw Jongbloed. Adviseur, trainer, auteur en ontwerper op elektrotechnisch, elektronisch en werktuigbouw gebied.

12.45 - 13.15

KNX

KNX voor totale integratie van alle installaties en inzicht via heldere visualisatiew

Wouter van den Bos, KNX-product marketing specialist bij ABB

13.30 - 14.15

UNETO-VNI

Domotica of zorgdomotica? Door ICT langer thuis wonen!

Martin Wervenbos (Verkerk Service Systemen, onderdeel van de Verkerk Groep)

14.15 - 15.00

UNETO-VNI

Levensloopbestendig aanpassen met behulp van een woonscan

Remy van der Vlies (TNO)

15.00 - 15.45

UNETO-VNI

Online HR en takenmanagement met Humanwave

Joan Bassa (Humanwave)

15.45 - 16.15

Virtask

Robotica met gevoel

Annemarie Johannes, DGA Virtask

Titel

Spreker, functie, bedrijf

Donderdag 1 oktober Tijd

Exposant

10.30 - 11.00

ebtpps

Smart Homes in 2025

Tony Van der Voort

11.15 - 11.45

SmartHomes

De klant wil domotica, nu u nog!

Peter Brils

12.00 - 12.30

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Pouw Jongbloed. Adviseur, trainer, auteur en ontwerper op elektrotechnisch, elektronisch en werktuigbouw gebied.

12.45 - 13.15

KNX

KNX voor totale integratie van alle installaties en inzicht via heldere visualisatie

Wouter van den Bos, KNX-product marketing specialist bij ABB

13.30 - 14.00

UNETO-VNI

Samenwerking retail en installateurs: marktkans!

Rudirick de Jong (Elektrostylist BV)

14.15 - 14.45

Stichting KIEN

Empatisch gebouw

Masi Mohammadi. Lector Architecture in Health aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Assistant Professor aan de Technische Universiteit Eindhoven en voorzitter van de Stuurgroep Zelfstandig Wonen van Stichting KIEN

15.00 - 15.30

UNETO-VNI

De € achter/in/om levensloopbestendig wonen

Maarten van der Boon jr.

15.45 - 16.15

Oosterberg

Greenworks voor bouw en installatie!

Gerhard Hospers

Oosterberg

Greenworks voor bouw en installatie!

Gerhard Hospers

16.30 - 17.00 17.15 - 17.45 18.00 - 18.30 18.45 - 19.15

Virtask

Robotica met gevoel

Hans Ruck of Ralph Loop

19.30 - 20.00

Van Gelder Training & Advies en DeLanWa Training & Tekst

Fact Finding, hoe pakt u niet integere medewerkers aan!

Piet van Gelder (trainer onderzoeksvaardigheden en fraude awareness) en Bregje De Lannoy-Walenkamp (trainer schriftelijke communicatie)

Vrijdag 2 oktober Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

ebtpps

Smart Homes in 2025

Tony Van der Voort

11.15 - 11.45

SmartHomes

De klant wil domotica, nu u nog!

Peter Brils

12.00 - 12.30

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek

12.45 - 13.15

KNX

Laagdrempelig starten met KNX en RF-functies

Peer van Drunen, KNX-trainer bij Hager

14.15 - 14.45

Van Gelder Training & Advies en DeLanWa Training & Tekst

Fact Finding, hoe pakt u niet integere medewerkers aan!

Piet van Gelder (trainer onderzoeksvaardigheden en fraude awareness) en Bregje De Lannoy-Walenkamp (trainer schriftelijke communicatie)

15.00 - 15.30

UNETO-VNI

De € achter/in/om levensloopbestendig wonen

Maarten van der Boon jr.

13.30 - 14.00

LEZINGENOVERZICHT

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Toepassingsgebied: Industrie Dinsdag 29 september 2015 Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

Stichting ProtoSpace, FabLab Utrecht

How to make (almost) anything!

Joris van Tubergen, Creative Director Stichting Protospace, FabLab Utrecht

11.15 - 11.45

PI Training Center - PROCENTEC

PROFIBUS en PROFINET, wat kan een Competence Center voor u betekenen?

Danny Hogeveen, Sales Engineer PROCENTEC

12.00 - 12.30

UNETO-VNI

Energiebesparing in de industrie: EU Richtlijn en zeer efficiente aandrijvingen

M. Brinks (WEG)

12.45 - 13.15

Stichting ProtoSpace, FabLab Utrecht

How to make (almost) anything!

Joris van Tubergen, Creative Director Stichting Protospace, FabLab Utrecht

13.30 - 14.00

HyTEPS B.V.

Ongewenste storingen door slechte elektrische energiekwaliteit

Christan van Dorst, Manager Technical Engineering

15.00 - 15.30

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek

15.45 - 16.15

PI Training Center - ATS Applied Tech Systems B.V.

De kracht van PROFINET

Bert van der Linden, Senior Lecturer IA en IT bij ATS Applied Tech Systems B.V.

Woensdag 30 september Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

Stichting ProtoSpace, FabLab Utrecht

How to make (almost) anything!

Joris van Tubergen, Creative Director Stichting Protospace, FabLab Utrecht

11.15 - 11.45

PI Training Center - PROCENTEC

PROFIBUS en PROFINET, wat kan een Competence Center voor u betekenen?

Danny Hogeveen, Sales Engineer PROCENTEC

12.00 - 12.30

UNETO-VNI

Energiebesparing in de industrie: Van motorenscan naar motormanagement

M. Elshof (Duursma)

12.45 - 13.15

Stichting ProtoSpace, FabLab Utrecht

How to make (almost) anything!

Joris van Tubergen, Creative Director Stichting Protospace, FabLab Utrecht

13.30 - 14.00

HyTEPS B.V.

Ongewenste storingen door slechte elektrische energiekwaliteit

Christan van Dorst, Manager Technical Engineering

15.00 - 15.30

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Pouw Jongbloed. Adviseur, trainer, auteur en ontwerper op elektrotechnisch, elektronisch en werktuigbouw gebied.

15.45 - 16.15

PI Training Center - ATS Applied Tech Systems B.V.

De kracht van PROFINET

Bert van der Linden, Senior Lecturer IA en IT bij ATS Applied Tech Systems B.V.

Titel

Spreker, functie, bedrijf

Donderdag 1 oktober Tijd

Exposant

10.30 - 11.00

Stichting ProtoSpace, FabLab Utrecht

How to make (almost) anything!

Joris van Tubergen, Creative Director Stichting Protospace, FabLab Utrecht

11.15 - 11.45

PI Training Center - ATS Applied Tech Systems B.V.

De kracht van PROFINET

Bert van der Linden, Senior Lecturer IA en IT bij ATS Applied Tech Systems B.V.

12.00 - 12.30

UNETO-VNI

Energiebesparing in de industrie: Synchroon Reluctantiemotor voor precisie en energiebesparing

R. Veldhuis (Spit Electromechanica)

12.45 - 13.15

Stichting ProtoSpace, FabLab Utrecht

How to make (almost) anything!

Joris van Tubergen, Creative Director Stichting Protospace, FabLab Utrecht

13.30 - 14.00

HyTEPS B.V.

Ongewenste storingen door slechte elektrische energiekwaliteit

Christan van Dorst, Manager Technical Engineering

15.00 - 15.30

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Joost de Koning, Product manager Vermogensschakelaars en Channel Manager Specifiers, Schneider Electric

15.45 - 16.15

PI Training Center - PROCENTEC

PROFIBUS en PROFINET, wat kan een Competence Center voor u betekenen?

Danny Hogeveen, Sales Engineer PROCENTEC

16.30 - 17.00

Van Gelder & Delanwa

Fact-Finding

Piet van Gelder (trainer onderzoeksvaardigheden en fraude awareness) en Bregje De Lannoy-Walenkamp (trainer schriftelijke communicatie)

18.00 - 18.30

HyTEPS B.V.

Power Quality; normen en verantwoordelijkheden.

Christan van Dorst, Manager Technical Engineering

18.45 - 19.15

PI Training Center - ATS Applied Tech Systems B.V.

Bent u verantwoordelijke voor de Power Quality problemen bij uw klant?

Bert van der Linden, Senior Lecturer IA en IT bij ATS Applied Tech Systems B.V.

19.30 - 20.00

UNETO-VNI

ZZP special: financiering van uw onderneming in de nieuwe economie

Ger Zwartendijk (Managementcentrum)

Titel

Spreker, functie, bedrijf

Vrijdag 2 oktober Tijd

Exposant

10.30 - 11.00

Stichting ProtoSpace, FabLab Utrecht

How to make (almost) anything!

Joris van Tubergen, Creative Director Stichting Protospace, FabLab Utrecht

11.15 - 11.45

PI Training Center - PROCENTEC

PROFIBUS en PROFINET, wat kan een Competence Center voor u betekenen?

Danny Hogeveen, Sales Engineer PROCENTEC

12.00 - 12.30

UNETO-VNI

Energiebesparing in de industrie: Optimalisatie van aandrijving en procesregeling

E. Dijkhuizen (Facta)

12.45 - 13.15

Stichting ProtoSpace, FabLab Utrecht

How to make (almost) anything!

Joris van Tubergen, Creative Director Stichting Protospace, FabLab Utrecht

13.30 - 14.00

HyTEPS B.V.

Ongewenste storingen door slechte elektrische energiekwaliteit

Christan van Dorst, Manager Technical Engineering

15.00 - 15.30

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek

U wilt uw automatisering verbeteren Wij ondersteunen u met een revolutionaire oplossing Let’s connect. FreeCon Contactloze Gelijkstroom Vermogensoverdracht Om beweegbare onderdelen van spanning te voorzien is een elektrotechnische uitdaging en onderhoudsgevoelig. Maar nu heeft Weidmuller FreeCon Contactless : het eerste contactloze systeem voor energietransmisse speciaal ontwikkeld voor intensief gebruik in de industriële omgeving. Het innovatieve systeem met een geoptimaliseerde inductieve resonantie koppeling geeft u een efficiëntie energieoverdracht zonder dat er een fysieke verbinding nodig is. Het systeem heeft geïntegreerde terugkoppelingen, zodat uw besturing op basis van de juiste informatie kan reageren. FreeCon Contactless: Efficiënte energieoverdracht zonder kabels of contacten.

www.weidmuller.nl

LEZINGENOVERZICHT

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Toepassingsgebied: Utiliteit Dinsdag 29 september 2015 Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

KNX

KNX is hét universele protocol dat zorgt voor toekomstvastheid en flexibiliteit op ruimteniveau

Ron Nielen, KNX-producten marketingspecialist bij Siemens

11.15 - 11.45

HyTEPS B.V.

De invloed van moderne elektronica op de power quality in de utiliteit

Christan van Dorst, Manager Technical Engineering

12.45 - 13.15

Meutzner Licht Opleidingen

Dynamische verlichting in de zorg

Chantal Meutzner, directrice Meutzner Licht Opleidingen

13.30 - 14.00

NEN

NEN 1010 medische ruimten

Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek

14.15 - 14.45

SOCOMEC

Verhoog de patiënt veiligheid en energie continuïteit door toepassing van de nieuwe Europese norm HD60364-7-710

Dennis Klein, Sales Engineer SOCOMEC

15.00 - 15.30

UNETO-VNI

Weet u hoeveel een zieke medewerker per dag kost?

Bianca de Klerk (UNETO-VNI Verzekeringen)

15.45 - 16.15

UNETO-VNI

Online HR en takenmanagement met Humanwave

Joan Bassa (Humanwave)

Woensdag 30 september Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

KNX

KNX: snelheid, gemak en lange termijn betrouwbaarheid bij installatie, onderhoud en beheer van gebouwinstallaties

Casper Bontenbal, KNX-marketing- en productspecialist bij Isolectra

11.15 - 11.45

HyTEPS B.V.

De invloed van moderne elektronica op de power quality in de utiliteit

Christan van Dorst, Manager Technical Engineering

12.00 - 12.30

Meutzner Licht Opleidingen

Dynamische verlichting in de zorg

Chantal Meutzner, directrice Meutzner Licht Opleidingen

12.45 - 13.15

Virtask

Robotica met gevoel

Annemarie Johannes, DGA Virtask

13.30 - 14.00

NEN

NEN 1010 medische ruimten

Mark van Abkoude, Inspecteur medische technologie, TÜV Rheinland Nederland / Wouter van Beek, Managing Director, Bender Benelux BV

14.15 - 14.45

SOCOMEC

Verhoog de patiënt veiligheid en energie continuïteit door toepassing van de nieuwe Europese norm HD60364-7-710

Dennis Klein, Sales Engineer SOCOMEC

15.00 - 15.45

UNETO-VNI

Wanneer ben ik aansprakelijk, en is dat verzekerbaar?

Hans Stolwijk (UNETO-VNI Verzekeringen)

Donderdag 1 oktober Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

KNX

KNX is hét universele protocol dat zorgt voor toekomstvastheid en flexibiliteit op ruimteniveau

Ron Nielen, KNX-producten marketingspecialist bij Siemens

11.15 - 11.45

HyTEPS B.V.

De invloed van moderne elektronica op de power quality in de utiliteit

Christan van Dorst, Manager Technical Engineering

12.00 - 12.30

Elektroraad

Inspecteren in de toekomst

Sjoerd van Gelder, docent bij Elektroraad

12.45 - 13.15

Meutzner Licht Opleidingen

Dynamische verlichting in de zorg

Chantal Meutzner, directrice Meutzner Licht Opleidingen

13.30 - 14.00

NEN

NEN 1010 medische ruimten

Mark van Abkoude, Inspecteur medische technologie, TÜV Rheinland Nederland / Wouter van Beek, Managing Director, Bender Benelux BV

14.15 - 14.45

SOCOMEC

Verhoog de patiënt veiligheid en energie continuïteit door toepassing van de nieuwe Europese norm HD60364-7-710

Dennis Klein, Sales Engineer SOCOMEC

15.00 - 15.30

UNETO-VNI

Weet u hoeveel een zieke medewerker per dag kost?

Bianca de Klerk (UNETO-VNI Verzekeringen)

15.45 - 16.15

UNETO-VNI

Online HR en takenmanagement met Humanwave

Joan Bassa (Humanwave)

16.30 - 17.00

Virtask

Robotica met gevoel

Hans Ruck of Ralph Loop

17.15 - 17.45

SOCOMEC

Verhoog de patiënt veiligheid en energie continuïteit door toepassing van de nieuwe Europese norm HD60364-7-710

Dennis Klein, Sales Engineer SOCOMEC

18.00 - 18.30

Van Gelder Training & Advies en DeLanWa Training & Tekst

Fact Finding, hoe pakt u niet integere medewerkers aan!

Piet van Gelder (trainer onderzoeksvaardigheden en fraude awareness) en Bregje De Lannoy-Walenkamp (trainer schriftelijke communicatie)

18.45 - 19.15

Meutzner Licht Opleidingen

Dynamische verlichting in de zorg

Chantal Meutzner, directrice Meutzner Licht Opleidingen

Vrijdag 2 oktober Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

KNX

KNX: snelheid, gemak en lange termijn betrouwbaarheid bij installatie, onderhoud en beheer van gebouwinstallaties

Casper Bontenbal, KNX-marketing- en productspecialist bij Isolectra

11.15 - 11.45

HyTEPS B.V.

De invloed van moderne elektronica op de power quality in de utiliteit

Christan van Dorst, Manager Technical Engineering

12.00 - 12.30

Van Gelder Training & Advies en DeLanWa Training & Tekst

Fact Finding, hoe pakt u niet integere medewerkers aan!

Piet van Gelder (trainer onderzoeksvaardigheden en fraude awareness) en Bregje De Lannoy-Walenkamp (trainer schriftelijke communicatie)

12.45 - 13.15

UNETO-VNI

Wanneer ben ik aansprakelijk, en is dat verzekerbaar?

Hans Stolwijk (UNETO-VNI Verzekeringen)

13.30 - 14.00

NEN

NEN 1010 medische ruimten

Mark van Abkoude, Inspecteur medische technologie, TÜV Rheinland Nederland / Wouter van Beek, Managing Director, Bender Benelux BV

14.15 - 14.45

SOCOMEC

Verhoog de patiënt veiligheid en energie continuïteit door toepassing van de nieuwe Europese norm HD60364-7-710

Dennis Klein, Sales Engineer SOCOMEC

Cursus Nieuwe NEN 1010 In oktober 2015 verschijnt de nieuwe NEN 1010. Er is veel veranderd ten opzichte van de vorige versie. Zoals de opzet van het aardingssysteem, de bescherming tegen elektromagnetische invloeden, de aansluiting van zonnepanelen en laadpalen, en nog meer belangrijke wijzigingen die uw aandacht verdienen. CO-Education organiseert een 1-daagse cursus waarbij de alle veranderingen worden toegelicht en de benodigde kennis wordt overgebracht om de nieuwe materie op de juiste wijze in de praktijk toe te passen.

De cursus vindt plaats op: • 29 oktober

• • • • •

30 oktober 9 november 20 november 7 december 18 december

Locatie:

•

Afhankelijk van de deelnemers, maar in de meeste gevallen nabij het NS-station in Zutphen.

Cursusprijs:

• • •

€ 950,- exclusief btw; inclusief het boek Uitleg en toepassingen NEN 1010 dat tijdens de cursus wordt gebruikt; én 3 maanden gratis toegang tot de online Kennisbank NEN 1010, van Installatie Journaal/Cobouw.

Cursusleider:

rof. dr. ir. Sjef Cobben, onder meer medeauteur van het boek Uitleg en toepassing NEN 1010 en voorzitter P van NEC 64TC. Deze normcommissie is verantwoordelijk voor de totstandkoming van de nieuwe NEN 1010.

Aanmelden:

Op de website van CO-Education: www.co-education.nl

Over CO-Education CO-Education Consultancy and Education De elektriciteitsvoorziening en de elektrische installatietechniek worden complexer. Oorzaken hiervan zijn bijvoorbeeld de verduurzaming van de elektriciteitsvoorziening (decentrale opwekkers, warmtepompen, windmolens), de introductie van nieuwe toepassingen (elektrische auto’s, led-verlichting, intelligente besturingen) en de problematiek rondom de kwaliteit van stroom en spanning. Het onderlinge verband tussen elektrische installatietechniek, power quality en de verduurzaming van de elektriciteitsvoorziening speelt daarbij ook mee. Hierdoor ontstaan nieuwe uitdagingen en dus ook nieuwe kansen. CO-Education is een kennisaanbieder op deze drie vakgebieden. Kennis en ervaring is voor iedereen die werkzaam is op deze vakgebieden een voorwaarde voor het neerzetten van een goede prestatie.

LEZINGENOVERZICHT

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Toepassingsgebied: Infra & Energie Dinsdag 29 september 2015 Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Pouw Jongbloed. Adviseur, trainer, auteur en ontwerper op elektrotechnisch, elektronisch en werktuigbouw gebied.

12.00 - 12.30

UNETO-VNI

Zonne energie: erkenningsregelingen en opleiding

Karin Keijzer (Rijksdienst Ondernemend NL) en Wim Borsboom (UNETO-VNI)

12.45 - 13.15

Stichting KIEN

Innovatietafel 'Tunnels'

Koos Kerstholt, Stichting KIEN, Themacoördinator 0-energieomgeving

13.30 - 14.15

UNETO-VNI

Inzet van drones over vijf jaar normaal in de installatiebranche?

Norbert Stellaard, Drones4experts

14.15 - 15.00

UNETO-VNI

Energiebesparing voor het MKB: een marktkans voor installateurs

15.15 - 15.45

UNETO-VNI

Duurzame verlichting en sociale innovatie: een succesvolle combi!

Renzo Deurloo (GreenFox)

Woensdag 30 september Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Joost de Koning, Product manager Vermogensschakelaars en Channel Manager Specifiers, Schneider Electric

11.15 - 11.45

Senfal Energie Nederland

Slimme energie van Senfal

Sander Ten Cate, CEO Senfal Energie Nederland

12.00 - 12.30

Stichting KIEN

Towards a sustainable society: Next steps in integration of energy systems

Ton Backx, Hoogleraar Technische Universiteit Eindhoven en bestuurslid Stichting KIEN

12.45 - 13.15

UNETO-VNI

Zonne energie: erkenningsregelingen en opleiding

Karin Keijzer (Rijksdienst Ondernemend NL) en Wim Borsboom (UNETO-VNI)

13.30 - 14.00

UNETO-VNI

Inzet van drones over vijf jaar normaal in de installatiebranche?

Norbert Stellaard, Drones4experts

14.15 - 14.45

UNETO-VNI

Energiebesparing voor het MKB: een marktkans voor installateurs

Spreker volgt later

15.00 - 15.45

UNETO-VNI

Het effect van licht op gezondheid

Ronald Gronsveld (Rofianda)

Donderdag 1 oktober Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Pouw Jongbloed. Adviseur, trainer, auteur en ontwerper op elektrotechnisch, elektronisch en werktuigbouw gebied.

13.30 - 14.15

UNETO-VNI

Inzet van drones over vijf jaar normaal in de installatiebranche?

Norbert Stellaard, Drones4experts

15.00 - 15.45

UNETO-VNI

Eerstelijns telefoonopvang: zelf doen of uitbesteden?

Willem Plandsoen, adviseur Interswitch

Vrijdag 2 oktober Tijd

Exposant

Titel

Spreker, functie, bedrijf

10.30 - 11.00

NEN

Wijzigingen NEN 1010

Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek

11.00 - 11.45

UNETO-VNI

Inzet van drones over vijf jaar normaal in de installatiebranche?

Norbert Stellaard, Drones4experts

12.30 - 14.00

stichting KIEN

Innovatietafel 'Tunnels' en ondertekening Convenant

Koos Kerstholt, Stichting KIEN, Themacoördinator 0-energieomgeving

14.15 - 14.45

UNETO-VNI

Samenwerking retail en installateurs: marktkans!

Rob Wierenga (UNETO-VNI)

15.00 - 15.30

UNETO-VNI

LED verlichting

Spreker volgt later

LEZINGENOVERZICHT

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Elektrotechniek theater (Marijkezaal) Dinsdag 29 september 2015 Tijd Exposant 13:00 - 17:00 Installatie Journaal

Titel Uitleg en toepassingen NEN1010:2015

Spreker, functie, bedrijf Prof. Dr. Ir. Sjef Cobben

Woensdag 30 september Tijd Exposant 10.30 - 11.30 Weidmüller Benelux

Titel Aansluittechnieken

11.30 - 12.30

Weidmüller Benelux

Safety

12.30 - 13.00 13.00 - 13.05 13.05 - 13.30

NLA Lichtcongres ‘Kwaliteit van Licht voor nu en in de toekomst’ NLA Lichtcongres ‘Kwaliteit van Licht voor nu en in de toekomst’ NLA Lichtcongres ‘Kwaliteit van Licht voor nu en in de toekomst’

Ontvangst en registratie Opening Handhaving EEPLIANT - Duurzame ondersteuning van kwaliteit

Spreker, functie, bedrijf Marcel Tuit (Industry Manager Machinery) en Charles Preeker (Manager & Support Electronics) John van Leeuwen (Industry Manager Process) en Klaas Wijbenga (Product Expert u-remote) Dagvoorzitter (nnb) Rolf H. Ibsen (directeur Megaman)

13.30 - 13.45

NLA Lichtcongres ‘Kwaliteit van Licht voor nu en in de toekomst’

Questions & Answers

Rolf H. Ibsen (directeur Megaman)

13.45 - 14.10

NLA Lichtcongres ‘Kwaliteit van Licht voor nu en in de toekomst’

Gedragscode Lichtberekeningen (i.s.m. de NSVV)

Marc Laponder (Eszet)

14.10 - 14.25

NLA Lichtcongres ‘Kwaliteit van Licht voor nu en in de toekomst’

Questions & Answers

Marc Laponder (Eszet)

14.25 - 14.40 14.40 - 15.05

NLA Lichtcongres ‘Kwaliteit van Licht voor nu en in de toekomst’ NLA Lichtcongres ‘Kwaliteit van Licht voor nu en in de toekomst’

Pauze Human Centric Lighting

15.05 - 15.20

NLA Lichtcongres ‘Kwaliteit van Licht voor nu en in de toekomst’

15.20 - 15.45 15.45 - 16.00 15.45 - 16.15

Paul Brussee (Coördinator Technical Customer Support bij Osram Benelux B.V.) Questions & Answers Paul Brussee (Coördinator Technical Customer Support bij Osram Benelux B.V.) Bouwen aan een duurzame toekomst met circulaire verlichting Kevin Raaijmakers (Marketing Manager Philips Lighting) Questions & Answers Kevin Raaijmakers (Marketing Manager Philips Lighting) Aflsuiting Dagvoorzitter (nnb)

Donderdag 1 oktober Tijd Exposant 10:30 - 14:00 Installatie Journaal 17.15 - 17.45 Weidmüller Benelux 18.00 - 18.30 Weidmüller Benelux

Titel Uitleg en toepassingen NEN1010:2015 Besloten lezing Besloten lezing

Vrijdag 2 oktober Tijd Exposant 13.30 - 14.00 FIPA BENELUX (SK) 14.15 - 14.45 FIPA BENELUX (SK) 15.00 - 15.30 Senfal Energie Nederland

Titel Informatie nog niet binnen Informatie nog niet binnen Slimme energie van Senfal

Spreker, functie, bedrijf Prof. Dr. Ir. Sjef Cobben

Spreker, functie, bedrijf

Sander Ten Cate, CEO Senfal Energie Nederland

NEN Theater (stand E046 hal 11) Dinsdag 29 september 2015 Tijd Exposant Titel 10.30 - 11.00 NEN NEN 1010 medische ruimten 11.15 - 11.45 NEN Wijzigingen NEN 1010 12.00 - 12.30 NEN Wijzigingen NEN 1010 13.30 - 14.00 NEN Wijzigingen NEN 1010 14.15 - 14.45 NEN Wijzigingen NEN 1010 Woensdag 30 september Tijd Exposant Titel 10.30 - 11.00 NEN NEN 1010 medische ruimten 11.15 - 11.45 NEN Wijzigingen NEN 1010 12.00 - 12.30 NEN Kabelaanleg: de belangrijkste wijzigingen en de gevolgen daarvan 13.30 - 14.00 NEN Wijzigingen NEN 1010 14.15 - 14.45 NEN Wijzigingen NEN 1010 Donderdag 1 oktober Tijd Exposant Titel 10.30 - 11.00 NEN NEN 1010 medische ruimten 11.15 - 11.45 NEN Wijzigingen NEN 1010 12.00 - 12.30 NEN Kabelaanleg: de belangrijkste wijzigingen en de gevolgen daarvan 13.30 - 14.00 NEN Wijzigingen NEN 1010 14.15 - 14.45 NEN Kabelaanleg: de belangrijkste wijzigingen en de gevolgen daarvan Vrijdag 2 oktober Tijd Exposant Titel 10.30 - 11.00 NEN NEN 1010 medische ruimten 11.15 - 11.45 NEN Wijzigingen NEN 1010 13.30 - 14.00 NEN Wijzigingen NEN 1010 14.15 - 14.45 NEN Wijzigingen NEN 1010

Spreker, functie, bedrijf Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek

Spreker, functie, bedrijf Mark van Abkoude, Inspecteur medische technologie, TÜV Rheinland Nederland / Wouter van Beek, Managing Director, Bender Benelux BV Joost de Koning, Product manager Vermogensschakelaars en Channel Manager Specifiers, Schneider Electric Joost de Koning, Product manager Vermogensschakelaars en Channel Manager Specifiers, Schneider Electric Pouw Jongbloed. Adviseur, trainer, auteur en ontwerper op elektrotechnisch, elektronisch en werktuigbouw gebied. Pouw Jongbloed. Adviseur, trainer, auteur en ontwerper op elektrotechnisch, elektronisch en werktuigbouw gebied.

Spreker, functie, bedrijf Mark van Abkoude, Inspecteur medische technologie, TÜV Rheinland Nederland / Wouter van Beek, Managing Director, Bender Benelux BV Pouw Jongbloed. Adviseur, trainer, auteur en ontwerper op elektrotechnisch, elektronisch en werktuigbouw gebied. Joost de Koning, Product manager Vermogensschakelaars en Channel Manager Specifiers, Schneider Electric Joost de Koning, Product manager Vermogensschakelaars en Channel Manager Specifiers, Schneider Electric Joost de Koning, Product manager Vermogensschakelaars en Channel Manager Specifiers, Schneider Electric

Spreker, functie, bedrijf Mark van Abkoude, Inspecteur medische technologie, TÜV Rheinland Nederland / Wouter van Beek, Managing Director, Bender Benelux BV Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek Gerard de Groot, Senior Consultant, Croon Elektrotechniek

Bezoe Elektro k ons tijde ns t in hal echniek 20 1 9 stan d C04 5 0

BEURS AANBIE DING

Installatie Journaal Vakblad voor de elektrotechnische installateur Installatie Journaal biedt een inspirerend zicht op trends en ontwikkelingen in de elektrotechnische installatiebranche. Nieuwe installatietechnieken, normen en producten worden belicht vanuit een technisch en praktisch oogpunt. Artikelen in Installatie Journaal gaan over: - beveiliging - duurzaamheid - domotica - gereedschappen - lichtinstallaties - krachtinstallaties - telematica - industriĂŤle automatisering - meettechniek - aandrijftechniek

% 0 4 ER N I E L K % T 0 N 0 + 1 NSPARA TRA

= NIEU

De COMPACT-Verbindingsklemmen voor alle adersoorten.

Leverb aa oktobe r vanaf r 2015

Ook heeft u altijd toegang tot het digitale magazine en ontvangt u de tweewekelijkse nieuwsbrief.

www.wago.com

Probeer nu: 3 nummers voor â&#x201A;Ź 15 Ga naar www.bimmedia.nl/installatiejournaal

102962_Wago.indd 1

7/27/2015 12:38:48 PM

ETOP AWARDS

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

ETOP Awards - het publiek kiest De 2015-editie van de beurs Elektrotechniek mag dan in alle opzichten volstrekt nieuw zijn, een ETOP Innovation Award is van alle tijden. Deze keer kon gericht worden ingezonden op de vier toepassingsgebieden Woning, Industrie, Utiliteit, en Infra & Energie. Een doorgewinterde jury nomineerde acht producten uit ruim dertig inzendingen. De rest kreeg de status ‘innovator’.

Het aantal inzendingen voor een ETOP Award was dit jaar hoog, laat de juryvoorzitter weten. De acht genomineerden (waarvan twee voor meerdere toepassingsgebieden) verdienen hun zege, want ze vergaarden duidelijk meer punten dan de overige inzendingen. Op de beursvloer gaat de bezoeker - en dat is nieuw - de winnaars kiezen. Per toepassingsgebied zal UnetoVNI-voorzitter Titia Siertsema op woensdag 30 september de prijzen uitreiken - halverwege de beurs dus. “ETOP was een typische jury-award” memoreert Brand Manager Cas Wegman, “met een vakjury die autonoom een winnaar aanwees. Daarnaast was er een publieksprijs. Dat is omgegooid. Vanaf nu is

GENOMINEERDEN WONING Osec • Satel INT-TSI Ingezonden werd een intelligent, EN-50131 Grade3-gekeurde bediening voor beveiliging én KNXsysteem, met daarbij de mogelijkheid om via een

de ETOP een gecombineerde jury-publieksprijs. De exposanten hebben hun meest innovatieve producten ingezonden. De jury heeft daaruit een aantal inzendingen genomineerd, gekozen per toepassingsgebied. In de respectievelijke toepassingsgebieden krijgen de genomineerde inzendingen extra aandacht, die worden uitgelicht. De bezoeker ziet de nominaties in een realistische omgeving. En het is dan ook aan de bezoeker om uit de nominaties de winnaar aan te wijzen. Voordat ze het toepassingsgebied verlaten, kunnen bezoekers via een iPad stemmen op ‘hun’ winnaar. Die stemming geeft de doorslag. Op dag drie van de beurs volgt de uitslag. Je kunt dus alleen de

eerste twee dagen van de beurs stemmen. De laatste beursdagen hebben de winnaars dan nog gelegenheid hun overwinning aan het publiek te laten zien.”

netwerkaansluiting camerabeelden en bijvoorbeeld de actuele weersituatie te ontvangen.

brandwerend af te werken, zowel voor de installateur als de toepasser.

Het juryoordeel overtuigt: “De vergaande (en unieke) integratiemogelijkheid met het open protocol KNX is een belangrijk argument voor de nominatie van dit product. De Satel INT-TSI valt verder op door een innovatieve uitvoering. Een voordeel is tevens dat de interface is aan te passen aan uiteenlopende wensen van de gebruiker.”

Het juryoordeel doceert: “De brandwerende doorvoer is uitstekend geschikt voor appartementen en hoogbouw en blinkt uit door de eenvoudige toepassing. Het product doet een bewustmaking-verhogende werking uitgaan naar de installateur.”

Attema • Brandwerende doorvoer voor kabels en buizen Attema meldt met de introductie van de brandveilige doorvoer voor kabels en buizen een nieuwe stap te zetten om installaties betrouwbaar en eenvoudig

Live 3D-printen Een bijzonder detail is dat de prijzen die bij de ETOP Awards horen, op de beursvloer worden vervaardigd met een 3D-printer. Daarvoor richt de stichting Protospace een ruimte in waar 3D-printers laag voor laag de awards opbouwen. “Een innovatieve techniek voor een innovatieve award”, aldus Cas Wegman.

Hateha • FireAngel rook-, hitte- en CO-melder Deze rook- en hittemelders waren al verkrijgbaar in de batterij-gevoede uitvoering en zijn er nu ook voor 230 V. Alle apparaten in deze serie zijn koppelbaar via de draadloze Wi-Safe 2-technologie. Met de draadloze locatieschakelaar kan het alarm worden gestopt en de locatie worden bepaald van de melder die afgaat. Het juryoordeel is ondubbelzinnig: “De meerdere opties maakt de melder uniek. Het apparaat is functioneel sterk, flexibel en prima toepasbaar in de woningbouw.”

ETOP AWARDS

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

der geschikt, maar voor retrofit is dit een ideale en praktische oplossing. Fouten bij het omstellen van machines lijken te worden voorkomen en de omstelsnelheid neemt toe.”

Hemmink • Pflitsch blueglobe CLEAN Plus Hygiëne kabelwartel met EHEDG-certificaat.

Het juryoordeel is vol begrip: “Het product van Notra is een origineel product. Een draadloos access point past uitstekend in deze tijd waarin een toenemend gebruik van tablets duidelijk waarneembaar is; explosieveiligheid is dan een extra pluspunt.”

GENOMINEERDEN INDUSTRIE Isotron Systems • AP10 Automatische formaatbewaking 2.0 Geautomatiseerde formaat- (of verstel-)bewaking van spindels of assen op machines die geregeld worden omgesteld om verschillende producten of verpakkingen flexibel te kunnen verwerken. Het juryoordeel kijkt voor deze keer even terug: “Voor nieuwe machines wellicht min-

Het juryoordeel heeft weinig woorden nodig: “Verrassend eenvoudig! Vanwege de toepassing van deze wartel kan reiniging van machines een stuk eenvoudiger en sneller gebeuren.”

Hateha • MENNEKES AMTRON wandladers De AMTRON wandladers hebben een modern design waarbij de behuizing ook functioneert als kabelophanging, motiveert Hateha haar inzending. Het juryoordeel kijkt vooruit: “Het systeem is geschikt om te kunnen worden opgenomen in de toekomstige smart grid-omgeving. Ook het grote aantal verschillende verkrijgbare uitvoeringen is indrukwekkend te noemen. Het ontwerp maakt indruk vanwege de slimme vormgeving, waarmee de laadkabel direct een opbergplek heeft.”

voor infra en energie (biogasinstallaties), koelruimtes en andere gesloten ruimten waar giftige of explosieve gassen kunnen ontstaan.

Mobeye • Mobeye ThermoGuard-TwinLog CML2255 Temperatuurbewaking die via GSM alarmeert en de waarden logt. De gelogde waarden zijn afleesbaar in een web-based portal. De unit kan geheel zelfstandig werken op batterijen (> 1 jaar), of met externe stroomvoorziening.

Het juryoordeel erkent: “Zonder meer een bijzonder slim apparaat. De combinatie van het alarmeren en loggen van temperaturen, los van het internet, maakt het apparaat breed toepasbaar.”

GENOMINEERDEN UTILITEIT Notra • Gasdetectie en explosieveiligheid Professionele gasdetectie kan worden toegepast voor VvE’s, publieke parkeergarages, maar ook

Verder nomineerde de jury in deze categorie nog eens de Satel INT-TSI van OSEC en de MENNEKES AMTRON wandladers van Hateha - beide ook al genomineerd voor het toepassingsgebied Woning.

INFRA & ENERGIE Het lage aantal inzendingen in de categorie Infra & Energie deed de jury besluiten hier geen genomineerden te kiezen. Evengoed zal Jaarbeurs samen met exposanten dit gebied op de beursvloer spectaculair inrichten. De bezoekers kunnen hier de naar hun mening beste of meest innovatieve toepassing kiezen. De prijs voor de toepassing in Infra & Energie is daarmee een volledige publieksprijs.

ETOP AWARDS

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

ETOP INNOVATORS Woningbouw Alle inzendingen die voldeden aan de beoordelingscriteria ontvingen van de jury de status ‘innovator’. De beste daarvan werden vervolgens genomineerd. De overige producten, systemen en concepten volgen hieronder. Theben Nederland • Visualisatie server theServa, t.b.v. KNX-systeem Bedieningsinterface voor KNX-installaties, met als onderscheidende factor dat de gebruiker in staat wordt gesteld zelf scenario’s op te nemen, en hierbij dus niet afhankelijk hoeft te zijn van een systeem integrator.

Attema • 100% winstalleren: 100% stekerbaar installeren in de woningbouw Snel, eenvoudig en efficiënt stekerbaar installeren voor de woningbouw. Indien er in een hol casco (holle wanden) kan worden geïnstalleerd, is dit concept volledig plug & play. Vanaf de groepenkast tot en met de wandcontactdoos kan stekerbaar worden aangesloten. Dat is vooral handig bij renovatie- en transformatieprojecten alsmede in de prefab-bouw. Dit Attema/WAGO-concept is in nauwe samenwerking met de schakelmateriaalfabrikanten Gira, Jung en Peha.

Attema • In-house connectivity: breedband in de gehele woning Vandaag de dag is een goede dataverbinding net zo’n basisbehoefte als elektriciteit. Met de komst van Fiber-to-the-Home en snelle breedbandverbindingen van de kabelbedrijven wordt ingespeeld op de steeds groeiende vraag naar snelle verbindingen. Op dit moment wordt het snelle internet aangelegd tot in de meterkast of woonkamer. Hierbij blijft de noodzakelijke upgrade van de infrastructuur binnenshuis vaak achterwege, met als gevolg storingen, traag internet

en slecht WiFi-signaal. Om dit probleem op te lossen in bestaande woningen, presenteert Attema het In-house connectivity-concept op basis van Plastic Optical Fiber (POF). De POF-kabel is eenvoudig in bestaande elektrabuizen bij het VD-draad te trekken, of kan eenvoudig een oude coax- of telefoonkabel vervangen. Ook zijn WiFi-punten per kamer of verdieping te realiseren voor optimaal bereik in de gehele woning.

aangesloten en hiermee ledverlichting mechanisch kan schakelen door toepassing van een geïntegreerd latchrelais. Daarnaast heeft de bewegingsmelder een nieuw, strak design en is hij makkelijk te installeren in een wandinbouwdoos voor een normale lichtschakelaar. De afmetingen laten toe dat de melder in een frame van 50 bij 50 mm past. Hierdoor vervangt de bewegingsmelder gemakkelijk schakelaars in bijvoorbeeld toiletten, kasten en garages. Bovendien is de knop voor handmatige bediening onzichtbaar weggewerkt, wat de melder ook geschikt maakt voor installatie in openbare ruimtes.

Hateha • JUNG eNet eNet is een slim bidirectioneel radiografisch systeem voor het sturen van verlichting, jaloezieën en rolluiken en geschikt voor het achteraf (zonder hak- en breekwerk) aanpassen van de elektrotechnische installatie, opgenomen in een intelligent netwerk, met centrale regeling van functies. Daarbij kenmerkt JUNG eNet zich door snelle installatie, eenvoudige bediening en flexibiliteit. Bediening kan plaatsvinden op verschillende manieren.

Klemko Techniek • Klemko Licht Applicatie Centrum (KLAC) Licht is beleving. De emotie die met deze beleving gepaard gaat, kan niet worden uitgedrukt in technische termen, die vaak voor eindgebruikers weinig betekenen. Om de beleving van licht effectief over te kunnen brengen, ontwikkelde Klemko het Licht Applicatie Centrum (KLAC). Hier worden een hotelgang, een winkel, een kantoorruimte en een woonruimte nagebootst. Zo kunnen verschillende doelgroepen (architecten, eindgebruikers, installateurs) ervaren wat licht doet in bepaalde omgevingen. Verder kan de installateur ook precies zien hoe de verlichting wordt geïnstalleerd.

ABB • Op maat gemaakte oplossingen via 3D-printing Co-creatie met de installateur. Samen een product ontwikkelen voor een specifieke klantvraag, waarvoor in de markt geen generiek product beschikbaar is. Het kan gaan om aanvullingen op bestaande producten of om losstaande producten. ABB brengt zijn kennis en expertise in op het gebied van grondstoffen, regelgeving en research & development en biedt de klant een oplossing op maat die via 3D-printing wordt geproduceerd.

Klemko Techniek • 870544 P.I.R. wandinbouwbewegingsmelder De wandinbouw-bewegingsmelder 870544 is bijzonder in zijn eigenschap dat hij tweedraads wordt

ETOP AWARDS

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

ABB • Busch-free@home met integratie Philips hue Busch-free@home is een draadgebonden domoticasysteem bovenop de standaard e-installatie, met vele draadloze gebruiksmogelijkheden via app op tablet of smartphone. Het systeem maakt van een huis een intelligente woning. Jaloezieën, licht, verwarming en zelfs deurcommunicatie zijn met een druk op de knop te bedienen. Favoriete instellingen zijn te kiezen met een slimme schakelaar op de wand of (op afstand) met tablet of smartphone. De Philips hue-leds kunnen eenvoudig in het systeem worden geïntegreerd en bestuurd met de Busch-free@home-app. Zo kan niet alleen de lichtintensiteit maar ook de lichtkleur individueel of in een scène worden ingesteld. Voor de bediening van de leds is geen extra software nodig.

Theben Nederland • Visualisatie server theServa, t.b.v. KNX-systeem Zie ETOP INNOVATORS Woning. OSRAM Benelux • OSRAM VEGA met LIGHTIFY PRO De OSRAM VEGA is een design ledarmatuur voor professionele kantoorverlichting. De ultramoderne armatuur in opvallende design is voorzien van efficiënte ledtechnologie en biedt hoge lichtkwaliteit.

Attema • In-house connectivity: breedband in de gehele woning Zie ETOP INNOVATORS Woning. Klemko Techniek • 870544 P.I.R. wandinbouwbewegingsmelder Zie ETOP INNOVATORS Woning.

ETOP INNOVATORS Utiliteit Jobarco • INSTALCARE PREFAB Installatiekast van 7 cm hoog, specifiek voor medische ruimten, onderdeel van het beproefde INSTALCARE concept.

INOTEC Noodverlichting • Dynamische Vluchtrouteaanduiding Brandveiligheidssysteem speciaal ontwikkeld om personen in geval van brand een werkelijk veilige vluchtroute te bieden door gebruik te maken van Dynamische Vluchtrouteaanduiding armaturen in plaats van een schijnbaar veilige kortste vluchtroute. De oplossing wordt aangestuurd via systeemintegratie met een BMI.

KandemVerlichting • Kandem 831 Re-edition van een Kandem-armatuur uit 1929, indertijd ontworpen in samenwerking met het Bauhaus. De armatuur verscheen in de toenmalige catalogus onder nr. 831. De armatuur wordt in deze retention geheel met originele materialen uitgevoerd, met inachtneming van de huidige normen. Origineel werd de nr. 831 ontworpen voor gloeilampen. De huidige vorm wordt ook in een hoogwaardige geïntegreerde led-uitvoering geleverd.

Ilu Design • Edge 560 In een synthese van hedendaags design, geavanceerd technologisch materiaalgebruik en met de toepassing van de nieuwste mid-power leds, creëerde Astro Lighting de Edge, die wordt gevormd van lagen laser-gesneden acryl, met een gematteerde finish tot aan de randen. Tussen de acryl-panelen in versterken lagen van witgeschilderde metalen het effect van de lichtverspreiding.

De Edge dankt zijn vorm aan het gebruik van de nieuwste mid-power led-technologie. Deze mid-power leds zijn relatief nieuw op de markt, zorgen voor een goede lichtopbrengst en hebben slechts minimaal warmteverlies. Dit maakt de toepassing van een lichter en meer delicaat ontwerp mogelijk. Edge kan zowel horizontaal als verticaal worden geplaatst. ABB • i-bus KNX-aanwezigheidsmelder Aanwezigheidsmelders, ook wel presentiemelders genoemd, herkennen of er iemand in een ruimte aanwezig is. Hun detectiegevoeligheid is aanmerkelijk hoger dan die van gewone bewegingsmelders. Dat is belangrijk, want zo worden ook mensen die relatief stil zitten te typen ‘gezien’ en blijft de verlichting aan. Echter, niet alleen de verlichting kan worden aangestuurd, ook het binnenklimaat kan intelligent en efficiënt worden geregeld met behulp van aanwezigheidsmelders. Lege ruimten met de verlichting vol aan en de airco op volle toeren behoren daarmee tot de verleden tijd. Een energiebesparende oplossing derhalve. Voor elke situatie bestaat een geschikte aanwezigheidsmelder.

Attema • Montageplaat voor Cable-mate kabeldozen compleet vernieuwd Wie ontwikkelt een breed inzetbare montageplaat? De vraag uit de markt was logisch, gezien de toename van merken en typen kabelgoten. Attema kwam met geheel vernieuwde montageplaten voor de Cablemate kabeldozen. Ze zijn nu nog steviger, hebben meer dan voldoende coderingsruimte én zijn geschikt voor vrijwel alle kabelgoten.

ABB • Concept Tailor Made door ABB & BoWall Samenwerking tussen ABB & BoWall die de opdrachtgever maatwerkoplossingen biedt voor elektrotechnische installaties in metalstud-wanden. Dit concept bestaat uit een wand met een geïntegreerde goot die is afgedekt met een afneembare plint. De wand wordt eerst geplaatst, de

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

installaties worden daarna gemonteerd. Het concept geeft ontwerpvrijheid, minder kosten en zorgt ervoor dat ruimten gemakkelijk en met lagere kosten kunnen worden aangepast wanneer deze van functie veranderen.

Mobeye • Mobeye Wireless 4-20 mA transmission

Maximaal 2,5 keer1 meer pixels. Fluke Performance-serie

ETOP INNOVATORS Industrie

KEUZEMOGELIJKHEDEN Handmatige of standaard focus

Spelsberg • Dé verdeler

De nieuwe AK III verdeelkast is het bewijs dat het mogelijk is alle disciplines samen te brengen in één behuizing! De VDE-goedgekeurde en ammoniakbestendige AK III verdeler is gemaakt van robuust polycarbonaat. De Focustest van de ‘Deutsche Landwirtschafts-Geschellschaft’ bevestigt dat de AK III minstens twintig jaar bestand is tegen de ammoniakrijke lucht in stallen. Hierdoor kan de AK III zowel binnen als buiten, in woningen, industriële en agrarische omgevingen worden toegepast. De uitgekiende montage door middel van de driepunts slobgaten, de dekselschroefgaten of de buitenliggende bevestigingsoren bieden taltijke mogelijkheden voor het bevestigen van de bodem op de ondergrond. De verdeler is voorzien van Air-beluchtingselementen en zorgen ervoor dat de condensvorming in de kast wordt vermeden. Onderling zijn de behuizingen koppelbaar, zodat er desgewenst eenvoudig kan worden uitgebreid.

NIEUWE CAMERA'S.

De Mobeye wireless current loop-sets bieden een nieuwe oplossing voor de transmissie van 4-20 mA signalen over lange afstanden, zonder gebruik te maken van kabels. Mobeye wireless current loop-systemen bieden de mogelijkheid om zes 4-20 mA kanalen draadloos door te sturen. Hierdoor kan de kabel tussen een 4-20 mA sensor en de 4-20 mA ontvanger eenvoudig worden vervangen door een draadloos systeem. De afstand is onbeperkt door het gebruik van het mobiele netwerk van telecom providers. Voor een bedrijfszekere toepassing zijn de systemen onafhankelijk van de provider, zodat ze kunnen schakelen tussen verschillende telecom netwerken. De systemen van Mobeye zorgen voor een beveiligde point-to-point verbinding tussen de sensor en ontvanger.

VERBETERDE BEELDKWALITEIT 2,5 keer meer pixels1 70% betere afstand tot object1

RAPPORTEN MAKEN EN VERZENDEN vanaf locatie met Fluke Connect® UW AFBEELDINGEN BEWAREN EN BEHEREN.3 • Upload via Wi-Fi naar Fluke Cloud™-opslag • Gratis opslag 2 met Fluke Cloud™-opslag • Deel beelden in realtime met Fluke Connect® • Verwijderbare Micro-SD-kaart van 4 GB • Ingesproken tekst

Notra • Gasdetectie en explosieveiligheid Zie GENOMINEERDEN UTILITEIT

ETOP INNOVATORS Infra & Energie Filoform • Filoslim laagspanningskabelmof

Zie het VERSCHIL.

EAO Benelux • Multifunctionele halo compact drukknop Drukknop met haloverlichting met acht verschillende statusindicaties. Highside switch.

www.fluke.nl/TiS-nl Kabelmofsysteem voor het isoleren en beschermen van laagspanningskabelverbindingen. Notra • Gasdetectie en explosieveiligheid Zie GENOMINEERDEN UTILITEIT

Vergeleken met de Fluke Ti1xx-warmtebeeldcamera's 2 5 GB gratis opslag 3 Binnen het wireless servicegebied van uw provider; Fluke Connect® is niet in alle landen beschikbaar 1

20156345_Fluke TiS-performance-120x347-V2.indd 1

05-08-15 16:02

Als fabrikant van elektrotechnische verdeelsystemen en componenten, levert GEYER alle producten én diensten voor het volledig beheersen van elektrische energie.

SERVICE EN KWALITEIT HEBBEN AL 25 JAAR EEN NAAM...

Wij staan op GEYER STAAT ER standnummer GARANT VOOR 10/D061 •

Snelle, gespecificeerde offerte met stuklijst en tekening

•

Uitstekende communicatie

Een uitgebreid leveringsprogramma voor

Geen detail wordt vergeten, alle functies

•

Concurrerende prijsstelling

zowel utiliteit als industrie, dat van A tot

worden streng en nauwgezet gecontro-

Z wordt begeleid, van ontwerp tot en met

leerd en pas na een dubbelcheck krijgt een

•

In eigen werkplaats

de aflevering van het eindproduct. GEYER

verdeelsysteem de eindstatus. Aansluitend

bundelt daarmee niet alleen de energie,

kan het systeem dan door een installateur

maar ook de onderlinge krachten. Het

in het project worden geïmplementeerd.

overzichtelijk opgebouwde

standaard leveringsprogramma omvat ver-

Maar ook daarna stopt de uitstekende ser-

deelkasten van kunststof, plaatstaal (dub-

vice niet, want dat past binnen de ‘van A tot

verdeelsystemen

belgeïsoleerd), polyester, rvs en aluminium.

Z filosofie’. Daarmee profileert GEYER zich

Bij de samenstelling van verdeelsystemen is

als een allround partner.

gebouwde producten •

Levering van complete en

•

Vlotte en tijdige levering

•

Prima service en kwaliteit

een groot aantal (maatwerk-) opties mogelijk voor zowel binnen- als buitenopstelling. In het hele traject kan een beroep worden gedaan op de grote expertise van GEYER. Passend binnen elk budget worden in eigen werkplaats snel en efficiënt verdeelinrichtingen vervaardigd volgens de standaard

GEYER NEDERLAND BV

GEYER argumenten: •

professionaliteit, kwaliteit en flexibiliteit

•

persoonlijk contact met opdrachtgevers

•

heldere en gezamenlijke communicatie

•

scherpe calculatie en goede presentatie

•

begeleiding van A tot Z bij elke opdracht

Weegschaalstraat 50 7324 BH APELDOORN Algemeen Fax

055 599 82 00 055 599 82 19

E-mail Internet

info@geyer.nl www.geyer.nl

SERVICE EN KWALITEIT HEBBEN AL 25 JAAR EEN NAAM... Of het nu gaat om grote projecten of om kleine, u en uw wensen staan bij GEYER in de spotlights. Goede kwaliteit en scherpe prijzen spelen de hoofdrol. Een betrouwbaar product, nauwkeurige essemblage en stipte levering hebben steeds de hoogste prioroteit. GEYER biedt u áltijd de juiste verdeelinrichting!

Wij staan op standnummer 10/D061

Wij staan op stand 10/D061

PRODUCTEN WONING

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Breedband in de gehele woning Vandaag de dag is een goede dataverbinding net zo’n basisbehoefte geworden als elektriciteit. Met de komst van Fiber-to-the-Home en snelle breedbandverbindingen van de kabelbedrijven wordt ingespeeld op de steeds groeiende vraag naar snelle verbindingen. Op dit moment wordt het snelle internet aangelegd tot in de meterkast of woonkamer. Hierbij blijft de noodzakelijke upgrade van de infrastructuur binnenshuis vaak achterwege, met als gevolg storingen, traag internet en slecht WiFi-signaal. Om dit probleem in bestaande woningen op te lossen, presenteert Attema nu het In-house connectivity-concept op basis van

onderstreept door samenwerking met Renz en Assa Abloy, die te gast zijn op de stand en samen met Comelit de presentatie verzorgen. Comelit komt met de Mini, de nieuwe standaard kleurenmonitor die bedienbaar is door gebruikers van elke leeftijd. Verder is er het nieuwste deurstation van Comelit, dat Quadra heet - een opvallende design.

Verder demonstreert Eltako een draadloze variant van deze dimmer in de ruimte. Eltako GmbH Standnummer: 12.B017, 12.HSW6

Eenvoud en gemak

Bijzonder aan de Quadra is dat de bedrading naar dit deurstation volledig tweedraads is, waardoor installatie eenvoudig wordt. De Icona tenslotte trekt de aandacht door z’n minimalistische uitvoering die de onderliggende technologie maskeert, waardoor deze monitor geschikt is voor elk woningontwerp.

theServa S110 KNX visualiseert de bediening van verlichting, zonwering en ruimte-temperatuur, toont desgewenst het energieverbruik, en maakt elke gewenste scene mogelijk – bijvoorbeeld het oproepen van verschillende lichtsferen in RGB-kleuren. De KNX-systeemintegrator installeert de server en configureert de instellingen. Na het downloaden van de gratis iOS- of Android-app en aanmelding op de server, worden alle instellingen naar de smartphone of tablet verzonden. Omdat op de server alleen KNXgroepsadressen, logische functies en schakelklokken worden opgeslagen en van daaruit geen afbeeldingen of foto’s worden verzonden, verschijnen de gegevens bijna in real time op het beeldscherm. Ook nieuwe

Comelit Nederland www.comelit.nl Standnummer: 12.C046

Led dimmen

Plastic Optical Fiber (POF). Deze POF-kabel is eenvoudig in bestaande elektrabuizen bij het VDdraad te trekken of kan een oude coax- of telefoonkabel vervangen. Ook zijn WiFi-punten per kamer of verdieping te realiseren - voor optimaal bereik in de gehele woning. Attema www.attema.com Standnummer: 10.D019, 12.D078

Duurzaamheid en samenwerking Comelit toont op haar stand C046 in hal 12 niet alleen een reeks nieuwe producten, maar informeert bezoekers ook graag over haar visie op marktontwikkelingen in de woningbouwsector. Duurzaamheid, glasvezelstructuur en samenwerking zijn hier kenmerkende sleutelwoorden. Dat laatste wordt in de Jaarbeurs

Eltako heeft een breed scala aan dimmers die geschikt zijn voor het dimmen van diverse soorten ledverlichting. In ruimte 2 van het toepassingsgebied Woning zorgen de dimmers van Eltako voor diverse lichtscenes. De verschillende scenes worden onder andere gerealiseerd met de multifunctionele universele EUD12D-UC dimmer van Eltako. Deze DIN-rail dimmer kan een grote variatie aan lichtbronnen dimmen, waaronder led, en is op verschillende manieren aan te sturen. Het dimvermogen van deze dimmer is 400W R/L/C en 100W voor 230 V dimbare ledlampen. Het dimvermogen kan stapsgewijs met LUD12-230V vermogensmodulen worden uitgebreid tot een dimvermogen van maximaal 3400 W voor R/L/C lasten en 900 W voor 230 V dimbare ledlampen. Daarom wordt deze dimmer niet alleen toegepast in de woningbouw, maar ook in de utiliteit. Dankzij de toegepaste Power MOSFET-technologie heeft de dimmer een geoptimaliseere regeling met een lange levensduur. De dimmer dimt traploos en geluidloos, en schakelt in de nuldoorgang om de lampen te sparen. De EUD12D-UC is elektronisch beveiligd tegen overbelasting en te hoge temperatuur en heeft geen minimale last nodig.

instellingen werken bijna zonder merkbare vertraging. Andere kenmerken zijn ondermeer de grafische weergave van het huidige energieverbruik van meerdere verbruikers; automatische uitschakeling van verbruikers bij overschrijding van drempelwaarden; gemakkelijk mengen van kleuren van RGB-LED’s met keuzewiel, vrije samenstelling van individuele programma’s door logische, scène- en volgordemodules, maken van eigen tijdprogramma‘s met schakelklokfunctie, integreren van huidige weersgegevens en -voorspellingen via weerstations zoals de Theben Meteodata 140 KNX of Meteodata 139 KNX; integratie van IP-camera’s en alarmmanagement met automatische SMS-berichten (alleen op de iPad). Theben Nederland www.theben.de/nl Standnummer: 12.C026

PRODUCTEN WONING

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Oplossingen voor de woningbouw

Infraroodverwarming

Rookmelders, hittemelders en koolmonoxidemelders van Ei Electronics redden levens. Ei Electronics onderscheidt zich van de markt op een aantal punten. Zo liggen de kwaliteitseisen ver boven de Europese Norm (EN) en de Britisch Standards (BS), zijn alle soorten melders en accessoires draadloos verkrijgbaar en zijn ze zowel draadloos als bedraad te combineren. Er zijn bijzondere versies voorhanden, zoals ‘selectief ingeleerde melders’. RADEMACHER biedt met zijn huisautomatiseringsproducten mogelijkheden voor comfort, veiligheid, energieverbruik en levensloopbestendig wonen. Denk hierbij aan het regelen van verlichting, elektrische apparaten, verwarming, zonneschermen, rolluiken, garagedeuren, enz. Met het draadloze HomePilot- systeem kunnen deze oplossingen worden aangestuurd met een smartphone, tablet, PC of laptop, thuis of waar ook ter wereld.

Met de nieuwe lijn LAVA-infraroodverwarming brengt JOWITHERM een modulair concept op de markt voor individuele keuzevrijheid. Bovendien zijn er nieuwe varianten aan het programma toegevoegd en is de LAVA Basic geoptimaliseerd. Door te kiezen voor een modulaire opbouw kan de LAVA eenvoudig worden aangepast aan individuele

Hemmink www.hemmink.nl Standnummer: 08.D010, 09.D068, 10.D016, 12.D062

wensen. De klant kiest eerst de LAVA-variant die het beste past: LAVA Basic, LAVA Glass, LAVA Ceramic, of LAVA DYL (met een eigen ontwerp), in de gewenste kleur, en de gewenste regeltechniek: eenvoudig, draadloos, integratie in domotica. Als de LAVA in een badkamer wordt geplaatst, kan nog worden gekozen voor handdoekenbeugels.

www.jowitherm.nl

Lichtsturing van Organic Response laat zich plug&play installeren. Het is ‘het makkelijkste en met de minste risico te installeren lichtsturingsysteem beschikbaar. Er is geen schakelaar nodig. Het werkt gewoon’, laat de fabrikant weten. De gebruiker kan het systeem zelf optimaliseren. Dit werkt eenvoudig en intuïtief, met

een simpele smartphoneapp. Achter de plug&play-eenvoud ligt een krachtig netwerk van microprocessoren, waarmee elk probleem in de aansturing van de verlichting wordt opgelost. Het systeem leidt tot een lager energieverbruik en lagere kosten.

Jowitherm www.jowitherm.nl Standnummer: 11.A035

Draadloos systeem

Jowitherm

Lichtsturingssysteem

De basis-heater heeft compacte afmetingen kan ook worden met behulp van een ruimtethermostaat.

Gira eNet is een nieuw bi-directioneel draadloos systeem voor slimme koppeling en aansturing van de huistechniek - een oplossing voor de gestaag groeiende renovatie- en moderniseringsmarkt. Intelligente toepassingen kunnen snel, eenvoudig en voordelig achteraf worden gerealiseerd zonder muren te moeten openbreken of nieuwe bekabeling aan te leggen. Met Gira eNet kunnen verlichting, jaloezieën en rolluiken in scènes worden geïntegreerd en met diverse bedieningsapparaten worden aangestuurd. Wanneer ook een Gira eNet-server of mobiele gate wordt toegepast, werkt dat zelfs mobiel. Een dergelijke koppeling en aansturing van de elektrotechnische installatie vanuit het gebouw en van onderweg komt tegemoet aan de wens van vele bewoners om slimme functies - in de auto vaak al standaard - ook binnen de eigen vier muren te kunnen gebruiken. Omdat de componenten kunnen worden ge-update, is het systeem op de toekomst voorbereid.

Standnummer: 11.A035 Gira Giersiepen GmbH www.gira.de Standnummer: 12.C058

Donkerstraler De D1-donkerstraler is een strak vormgegeven straler voor binnensituaties zoals serres, kantooromgeving en horecaruimtes. Er is geen zichtbaar licht, bij een constante warmte-afgifte van 1.000 W, en er is geen veiligheidsbegrenzer nodig. De D1-straler schakelt niet continu in en uit. Dat biedt meer comfort bij een langere levensduur. De warmte-afgifte ligt gelijk aan vergelijkbare concurrerende modellen met een vermogen van 1.800 W. Regeling geschiedt met behulp van de draadloze Solamagic 3-standen schakelaar, te bedienen met de 4-kanaals Solamagic handzender.

Rook-, hitte- en CO-melder Deze rook- en hittemelders waren al verkrijgbaar in de batterij-gevoede uitvoering, maar zijn er nu ook voor 230 V. Alle apparaten in deze serie zijn koppelbaar via de draadloze Wi-Safe 2-technologie. Met de draadloze locatieschakelaar kan het alarm worden gestopt en de

locatie worden bepaald van de melder die afgaat. De jury van de ETOP Awards vond: “De meerdere opties maakt de melder uniek. Het apparaat is functioneel sterk, flexibel en prima toepasbaar in de woningbouw.”

Organic Response Europe

Hateha

www.organicresponse.com.au

www.hateha.nl

Standnummer: 10.HSU6

Standnummer: Stand: 12.B008, 12.B021

PRODUCTEN WONING

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Modulaire domotica

Led tastdimmer

Wandladers

EBT Panel Project Service, bekend van bedienpanelen voor Utiliteit, Industrie, Brand en Jachten biedt een modulaire domotica-oplossing in de vorm van Qbus Building Intelligence. Qbus is flexibel, toekomstgericht

Met de nieuwe universele led-tastdimmer 1224 LED UDE biedt JUNG een nieuwe dimoplossing voor de meeste reguliere lichtbronnen, inclusief dimbare HV-ledlampen. De dimmer vervangt ook meteen de bestaande universele tastdimmer 1254 UDE en de ledtastdimmer 1271 LED DE. De universele led-tastdimmer werkt met fase-aan- of fase-afsnijdprincipe. Instellen op het juiste dimprin-

AMTRON wandladers hebben een bijdetijds design en de behuizing functioneert ook als kabelophanging. De jury van de ETOP Awards oordeelde: “Het systeem is geschikt om te kunnen worden opgenomen in de toekomstige smart grid-omgeving. Ook het grote

en eenvoudig door iedere installateur te installeren. Ook de bediening is eenvoudig. Door toepassing van Qbus bespaart de gebruiker energie en verhoogt hij het woon en/of werkcomfort. Daarbij is Qbus af te stemmen op onder meer de wensen of de leeftijd van de bewoner en op afstand te besturen en te beheren. Via de plug & play verbinding met Qbus Cloud is het mogelijk de betreffende installatie te bedienen en te beheren via een smartphone of tablet. Qbus is modulair en op elk moment naar klantwens uit te breiden.

cipe gebeurt automatisch of eenvoudig met de dimmodusknop op de dimmer. Een gekleurde led toont in dat geval de gekozen bedrijfsstand. Ook het instellen van de minimale lichtsterkte verloopt via dimmodusknop. En mocht er ter plekke geen nulleider (2-draads) aanwezig zijn: de dimmer werkt ook zonder nulleider.

aantal verschillende verkrijgbare uitvoeringen is indrukwekkend te noemen. Het ontwerp maakt indruk vanwege de slimme vormgeving, waarmee de laadkabel direct een opbergplek heeft.” Hateha www.hateha.nl Standnummer: Stand: 12.B008, 12.B021

Hateha www.hateha.nl

EBT Panel Project Service

Standnummer: Stand: 12.B008, 12.B021

www.ebtpps.nl Standnummer:10.A070

Radiografisch systeem Aardlekautomaat GEYER levert als fabrikant elektrotechnische verdeelsystemen en componenten. Nieuw op de beurs is de GEYER smalle aardlekautomaat 1p+N( 18mm). Deze aardlekautomaat is 6 KA en uiteraard voorzien van KEMA Keur. Hij wordt veel toegepast op plaatsen waar weinig ruimte is en toch een automaat moet worden vervangen voor een aardlekautomaat. Hij is ook leverbaar als fornuisgroep met aardlekbeveiliging.(2F+2N) Het Geyer modulaire relaisen impulsrelaisprogramma is uitgebreid met een aantal types . Ook in het kastenprogramma is een aantal nieuwe kasten te zien, zowel voor buitenopstelling als (plaatstaal) voor binnen. Bij Geyer worden in eigen werkplaats complete verdeelinrichtingen tot 5000A volgens DIN EN61439 op maat gemaakt.

eNet is een bidirectioneel radiografisch systeem op frequentie 868,3 MHz, waarmee overdracht met directe feedback is gewaarborgd. De voordelen van eNet liggen in het snel installeren en achteraf aanpassen, de eenvoudige en flexibele bediening en de integratie met bestaande JUNG-systemen. Met het eNet-systeem is het mogelijk om gemakkelijk

en snel, zonder hak- en breekwerk, een huis van meer comfort te voorzien zoals - via verschillende bedieningsmogelijkheden - licht schakelen en dimmen, rolluiken op en neer sturen en lichtscènes oproepen.

Geyer Nederland

Hateha

www.geyer.nl

www.hateha.nl

Standnummer: 10.D061

Standnummer: Stand: 12.B008, 12.B021

KNX Bezoekers komen op de beurs KNX op allerlei manieren tegen. Zo toont de KNX-organisatie op de ‘belevingspleinen’ Woning en Utiliteit levensechte, werkende installaties op basis van KNX. Bezoekers kunnen zien, horen en beleven hoe KNX-technologie functioneert. Fabrikanten van KNX-producten en -systemen leveren de componenten en systemen en KNX Professionals - de system integrators - zorgen dat alles als één geheel werkt. Verder besteedt de KNX-organisatie specifieke aandacht aan de steeds belangrijker wordende functie van system integrator. Op het Kennisplein presenteren deze specialisten welke rol zij kunnen vervullen voor installatiebedrijven. Op het Carrièreplein krijgen bezoekers informatie over de KNX-Trainingscentra. De erkende KNX-Trainingscentra vertellen daar welke opleidingen er zijn en hoe installateurs KNX-specialist kunnen worden. KNX is ook te vinden op twee Hotspots, speciale stands waar specialisten met KNX-producten of systemen zich van hun beste kant laten zien. Vertegenwoordigers van KNX Nederland verzorgen daarnaast dagelijks praktische KNX-presentaties in de theaters op de beurs. Het publiek kan kennismaken met de mooiste projecten met KNX-technologie tijdens de uitreiking van de KNX Professionals Award 2015 en de Publieksprijs, donderdagavond 1 oktober op het hoofdpodium. Deze prijzen gaan naar de beste projecten voor woningen gebouwautomatisering, gekozen door respectievelijk een vakjury en het publiek.

SAMEN DE TOEKOMST BOUWEN BEURS ELEKTROTECHNIEK

Rexel neemt u graag mee op reis Van dinsdag 29 september tot en met vrijdag 2 oktober is Rexel aanwezig op de beurs

Elektrotechniek 2015 in de Jaarbeurs in Utrecht.

Rexel Nederland: hal 11, standnummer B078.

Bezoek onze stand op de beurs Elektrotechniek 2015 (hal 11, stand B078) Als professionele speler op het gebied van elektrotechnische materialen, producten, diensten en totaaloplossingen houdt Rexel het graag helder. De klant staat centraal. Wilt u weten wat de toegevoegde waarde van de groothandel is? Wij laten u het graag zien. Maak op onze stand een reis door ons magazijn, beleef onze logistieke en technische ondersteuning en ervaar ons bestelgemak. Zo weet u direct wat Rexel allemaal voor u kan betekenen, en bouwen we samen aan de toekomst.

www.rexel.nl

PRODUCTEN INDUSTRIE

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

ETOP-genomineerde kabelwartel Op de stand van Hemmink in het toepassingsgebied Industrie komt de bezoeker niet om de ETOP-nominatie heen: de blueglobe CLEAN Plus-kabelwartel van fabrikant PFLITSCH. Als eerste kabelwartelfabrikant presenteert Pflitsch een hygiëne kabelwartel met EHEDG-certificaat. Deze wartel kan probleemloos

kersinstructies en waarborgt daarmee een optimale betrouwbaarheid van uw productieproces. De AP10 is 1-op-1 uitwisselbaar met bekende mechanische positieaanduidingen zoals de DA09.

inspectie toegankelijk is. Ook is de gel te verwijderen bij uitbreiding - en later weer opnieuw aan te brengen. Hensel Electric www. hensel-electric.nl of www. enycase.eu

Isotron Systems

Standnummer: 10.D061

www.isotron.eu. Standnummer: 08.D051

Configuratie-tool EMC-blokken

worden toegepast in de voedingsmiddelenindustrie, steriele omgevingen, farmacie en chemie, machineen installatiebouw. De blueglobe CLEAN Plus is volgens hoge EHEDGeisen ontwikkeld. De wartel heeft gladde oppervlakken met een oppervlakteruwheid Ra < 0,8 µm en afgeronde overgangen naar de sleutelvlakken. Hierdoor is deze hygiënewartel goed te reinigen en wordt risico op besmetting zoveel mogelijk voorkomen. De wartel werd eerder bekroond met de Duitse iF Product Design Award.

MCT Brattberg heeft, als variant op haar vertrouwde programma doorvoersystemen, ook een EMC-variant in haar assortiment, de E-MCT. De basis ervan wordt gevormd door EMC-blokken, EMC-geadapteerde afdichtblokken en een RVS-raam. De opzet van E-MCT is eenvoudig. De montage is daardoor eveneens gemakkelijk; in vergelijking met het basissysteem van MCT Brattberg moeten alleen nog de kabels worden aangepeld tot aan het aardscherm. De E-MCT-variant op het Brattberg-systeem heeft alle bekende voordelen van het bestaande MCT Brattberg. Ook de EMC-blokken zijn reeds voor-ingevet (het invetten van blokken is niet langer nodig). Het werken met E-MCT is altijd controleerbaar: alle maten worden op het blok en op ieder inlegvel aangegeven.

Hemmink www.hemmink.nl

Theunissen Technical Trading

Standnummer: 08.D010, 09.D068, 10.D016, 12.D062

www.tttbv.nl

HENSEL beschikt over een bijzondere 3D configuratietool: ENYGUIDE software die ervoor zorgt dat het samenstellen en calculeren van energieverdelers tot 630 A op eenvoudige en logische wijze voor iedereen mogelijk is. Het systeem biedt de mogelijkheid om MI

(tot 630A) of enystar (tot 250A) kunststof verdelers te configureren. Na samenstelling ontstaat een 3D-beeld waaruit een jpg.bestand kan worden gemaakt. Tevens is er een calculatie- en stuklijst. Het programma is gratis beschikbaar op www. enyguide.nl

Standnummer: 09.A075 Hensel Electric www. hensel-electric.nl of www. enycase.eu

Bewaakte verstellingen Het gebruik van bewaakte verstellingen met de AP10 resulteert in een verhoogde betrouwbaarheid van een proces door optimalisatie van de versteltijden en het voorkomen van onjuiste instellingen. Hierdoor

wordt afval of schade aan machine of gereedschap vermeden. Meer efficiëntie, snellere set-up tijden en dus kostenbesparing – een oplossing om een machine te automatiseren ten opzichte van bijvoorbeeld verstelmotoren of servo-aandrijvingen of bij retrofitting. Naast de visuele feedback, worden positie en status geautomatiseerd doorgegeven aan de besturing die een continue bewaking heeft over de posities van de assen of de lineaire (contactloze) positiemeting. De nieuwe AP10-serie is de eerste van de nieuwe generatie ‘bewaakte’ instellingen. Deze gecontroleerde ‘formaataanpassing 2.0’ geeft heldere gebrui-

Standnummer: 10.D061

Kabeldoos HENSEL toont een innovatie: de nieuw ontwikkelde ENYCASE-kabeldoos. In 1931 was Hensel de eerst om een duroplast-kabeldoos te ontwikkelen. Nu is dit product geheel Vernieuwd - met oog voor detail en design. Hensel-producten worden veel toegepast in veeleisende omgevingen en onder omstandigheden waar veel van het product wordt gevraagd. De Enycase-kabeldoos heeft een stabiele vorm en biedt veel ruimte voor de bedrading. Hij is verkrijgbaar zowel leeg als voorzien van aansluitklemmen. De

Intelligente stroomverdeling De ‘Missing Link van Industry 4.0’, zo noemt E-T-A haar ControlPlex, ‘een nieuwe stap op het gebied van

intelligente stroomverdeling in industriële gebieden’. ControlPlex biedt diagnostische mogelijkheden, onderhoud op afstand en power management van het gehele systeem. E-T-A Benelux

KF-serie is speciaal voor buitenopstelling IP66/67. De WP-serie van deze kabeldoos is te voorzien van een gel voor permanente waterdichte afsluiting. Bijzonder hierbij is dat de gel elastisch blijft, waardoor deze bij

www: www.e-t-a.nl Standnummer: 08.A061

Recyclen doen we samen

PRODUCTEN UTILITEIT

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

100% stekerbaar Attema en Wago zijn al jaren actief met stekerbaar installeren in de utiliteitsbouw. Alle kennis en ervaring wordt gebundeld met de input uit de praktijk. Resultaat is een concept dat ‘100% winstalleren voor de woningbouw’ werd gedoopt. Vanaf nu wordt de Click-mate XL-groepenkast via de nieuwe ronde centraaldoos in het plafond snel,

heeft de toepasser meer ruimte om zich op andere taken te richten. De HDKB-BW versnelt gemaakt het bouwproces en bespaart kosten. Het is de enige in Nederland verkrijgbare brandwerende doorvoer die in alle denkbare samenstellingen en situaties is getest en daarom ook is voorzien van een Efectis classificatie rapport voor 90 minuten branden 135 minuten rookwerendheid. Hij voldoet daarmee ook ruim aan de eisen van het Bouwbesluit 2012.

metalen en kunststof bevestigingsmaterialen een oplossing. JMV kan ook maatwerk leveren, geheel op klantenspecificatie. Schnabl is bekend van de Euro-Clip waarmee buis en leiding zich snel laten vastzetten. Dat levert tijdsbesparing op: de montagetijd verkort zonder dat dit ten koste gaat van het resultaat. De Euro-Clip wordt met

Attema www.attema.com Standnummer: 10.D019, 12.D078

Fiber To The Office

foutloos en onderhoudsvrij verbonden - met gebruikmaking van de connectoren van WAGO uit de WINSTARD-productfamilie - tot in de hollewanddoos voorzien van wandcontactdoos of schakelaar. Het concept is gericht op bijvoorbeeld renovaties, transformaties, studenten-units, hotels en woonzorgprojecten. Attema somt op: tijdbesparing: 3 tot 10x sneller werken; 90% minder faalkosten; flexibel, snel en gebruikersvriendelijk; en ook milieuvriendelijk, herbruikbaar en recyclebaar.

FTTO is een bekabeling-infrastructuur dat de voordelen van glasvezel- en kopergebaseerde technologieën gecombineert. Fiber To The Office (FTTO, ‘glasvezel tot in het kantoor’) is een standaard en decentraal bekabelingsconcept voor een moderne kantooromgeving. Het combineert de voordelen van de snelle glasvezel-technologie met de flexibiliteit van twisted

een steekverbinding bevestigd en kan toegepast gekoppeld met diverse accessoires. Adels Contact levert onder andere aansluitsnoeren voor stekerbaar installeren. Deze producten zijn te combineren met de bevestigingsmaterialen van JMV en Schnabl. Hemmink www.hemmink.nl

Attema

Standnummer: 08.D010, 09.D068, 10.D016, 12.D062

www.attema.com Standnummer: 10.D019, 12.D078

Brandwerende doorvoer Het Attema-assortiment brandwerende producten is uitgebreid met een brandwerende doorvoer (de HDKB-BW) voor kabel en buis. Hiermee kunnen installaties sneller, eenvoudiger en goedkoper brandveilig worden gemaakt. De HDKB-BW is een huls van halogeenvrij branden rookwerend materiaal, die

pair-bekabeling. In tegenstelling tot het traditioneel gestructureerde kabelnetwerk gebruikt FTTO toekomstbestendige glasvezelkabel voor verticale en horizontale bekabeling. Koperen bekabeling is alleen nodig om de eindapparatuur aan te sluiten, zoals werkstations en VoIP-telefoons of IP-camera’s. Moderne mini- of micro-switches bieden sterke power management-functies zoals Power-over-Ethernet en energiezuinige Ethernet. Met Fiber To The Office profiteren bedrijven van een flexibele infrastructuur die investeringen beschermt en de life cycle-kosten vermindert.

Flexibele actoren De bekende MIX-actoren worden tot eind 2014 vervangen door en aangevuld met nieuwe MIX2-KNXactoren en compacte FIX2-actoren. Het resultaat is een compleet programma voor het efficiënt schakelen en dimmen van de verlichting en voor het regelen van verwarming en jaloezieën. De uitneembare busmodule biedt meerdere voordelen, zo laat hij zich op kantoor programmeren om hem dan later op de bouwplaats vast te klikken. Onder-

Dätwyler www.datwyler.com Standnummer: 10.A033

Bevestigingsoplossingen door een open inleg eenvoudig om kabel en buis in een holle wand kan worden bevestigd, zowel tijdens als na het aanbrengen van de installaties. Hierdoor kan de installateur zelf zijn werkzaamheden afronden en/of

In het toepassingsgebied Utiliteit in hal 10 staan de bevestigingsoplossingen van JMV, Adels Contact en Schnabl in de schijnwerpers. Voor elke bevestiging van elektrobuis, draad of kabel maar ook voor bevestiging aan staalconstructies biedt JMV met haar

houds- en servicekosten worden daarmee verlaagd. Voor de bedrading of het vervangen bij servicewerkzaamheden wordt de busmodule gewoon in het nieuwe apparaat gestoken. De nieuwe Theben compacte FIX2-actoren zijn de voordelige, niet uitbreidbare variant van de MIX2actoren. Ze worden gebruikt als slechts één basismodule of een basismodule plus een gelijksoortige

PRODUCTEN UTILITEIT

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

uitbreidingsmodule nodig zijn, bijvoorbeeld een dimmerbasisapparaat en een dimmeruitbreidingsapparaat. Of als de uitneembare busmodule of een extra uitbreidingsmodule niet noodzakelijk is. Theben Nederland www.theben.de/nl Standnummer: 12.C026

een attractieve gebruikersinterface en opvallende design, moet de veeleisende gebruiker tevreden stellen. Dankzij een groot 7” touchscreen biedt de INT-TSI niet alleen gebruiksgemak voor de eindgebruiker, maar ook de mogelijkheid maatwerk te bieden met standaardcomponenten voor de installateur. Door het interactieve scherm en gebruik van widgets kan de gebruiker met één aanraking verlichting en verwar-

Verdeelinrichting GEYER stelde in het themagebied Utiliteit de verdeelinrichting samen. Het bedrijf levert producten voor het beheersen en bundelen van elektrische energie. In eigen werkplaats worden complete plaatstalen en

bare grondstoffen, zijn robuust, veelzijdig inzetbaar en geliefd bij architecten en opdrachtgevers. Met Gira Esprit linoleum-multiplex wordt voor het eerst linoleum toegepast in een schakelaarprogramma. Door het onbehandelde, licht geruwde oppervlak vallen de afdekramen niet alleen visueel op, ze voelen ook prettig aan. En linoleum heeft ook hele praktische voordelen: het heeft een zeer lange levensduur, bezit antistatische en zelfs enigszins antibacteriële eigenschappen en is bovendien eenvoudig te reinigen. Daardoor zijn de afdekramen veelzijdig inzetbaar en zijn ze bestand tegen zware omstandigheden. Gira Giersiepen GmbH www.gira.de Standnummer: 12.C058

ming aansturen, het omhoog of naar beneden sturen van rolluiken en zonwering of bijvoorbeeld de camera nabij de entree weergeven - alles ingericht zoals de opdrachtgever dat wenst. Een naadloze tweewegkoppeling met KNX is vervolgens een krachtig hulpmiddel om de INT-TSI tot de interface te maken, waarmee de gebruiker zijn gebouw bedient. Dat kan een woning zijn, maar ook in de utiliteit is de INT-TSI uitstekend toe te passen. Vanwege de Grade-3 certificering is de INT-TSI te gebruiken in alle risicoklassen.

Digitale Brandmeld- en ontruimingspanelen EBT Panel Project Service, bekend van bedienpanelen voor Utiliteit, Industrie, Jachten en Brand, biedt naast de conventionele brandmeldpanelen een digitale oplossing met het Digitaal Brandmeldpaneel. Dit paneel communiceert rechtstreeks met de brandmeldcentrale. Naast de informatie die vereist is vanuit de norm, is het voor de klant mogelijk extra informatie te tonen via het scherm, zoals visualisering op melderniveau of melding via de EBT BHV app. Ook inzoomen op de diverse bouwlagen is mogelijk.

Osec www.osec.nl Standnummer: 12.D018

kunststof verdeelinrichtingen volgens de geldende normen samengesteld. Professionaliteit , kwaliteit, communicatie en persoonlijk contact zijn kernbegrippen bij het op maat samenstellen van een technisch product als een verdeler. Tevens worden er complete elektrische verdeelsystemen tot 5000A geassembleerd. De getoonde toepassing is een in eigen werkplaats geassembleerde plaatstalen dubbel geïsoleerd verdeelinrichting voorzien van aardlekautomaten (18mm breed). Tevens zijn hierin opgenomen en bedraad componenten die zijn toegeleverd door andere aan dit thema verbonden fabrikanten. Geyer Nederland www.geyer.nl Standnummer: 10.D061

Schakelaarserie Gira heeft de opvallend vormgegeven schakelaarserie Esprit uitgebreid met nieuwe materialen. Met de designlijn Gira Esprit linoleum-multiplex biedt de fabrikant voor het eerst uitvoeringsvarianten van hernieuwbare grondstoffen. Gira Esprit linoleummultiplex is de logische keuze voor interieurconcepten waarbij een helder design en natuurlijke materialen de voorkeur genieten. Gira Esprit linoleum-multiplex verenigt in één schakelaarprogramma twee natuurlijke materialen die elkaar aanvullen. Beide zijn gemaakt van hernieuw-

Daarnaast presenteert EBT de eigen ontwikkelde OAP-1, OAP8 en OAP 16 ontruimingspanelen. De OAP1-uitgangen kunnen op aanvraag met verbreekcontact en/of weerstanden worden geconfigureerd. De OAP-8 en OAP-16 zijn aan te passen aan elke gewenste klantspecificatie en worden standaard geleverd inclusief klantlogo. EBT Panel Project Service

Touchscreen

www.ebtpps.nl

Het INT-TSI touchscreen-bediendeel is een intelligent bedieningspaneel voor het InteGra-alarmsysteem. De combinatie van geavanceerde, moderne technologie,

Standnummer:10.A070

PRODUCTEN UTILITEIT

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Nood-units LUXOR LICHT heeft haar programma uitgebreid met verschillende noodunits ten behoeve van ledverlichtingsarmaturen die zijn voorzien van een aangesloten driver. Deze noodunits zijn speciaal ontwikkeld om op eenvoudige wijze een oplossing te bieden voor decentrale noodverlichting bij inbouwarmaturen. Inbouwarmaturen kunnen rechtstreeks op de noodunit worden aangesloten. Deze nood-unit, UPS (uninterruptable power supply), is ontworpen om tijdelijke stroomuitval bij 230V te overbruggen. Het geïntegreerde batterijpakket kan, bij een volledig

De armatuur is de eerste in de markt met een lichtgeleidende plaat met ingedrukte prismatische structuur. Deze speciaal ontwikkelde structuur voorkomt verblindend licht. De VEGA is daarmee ook geschikt voor beeldschermwerkplekken. Bij het uitschakelen is de lichtgeleidende prismatische plaat met een hoogte van slechts 6 mm bijna transparant. Het systeem in combinatie met het OSRAM LIGHTIFY Pro-systeem, is adresseerbaar met mobiele apparaten als smartphone of tablet of met de LIGHTIFY Prodrukknopinterface. LIGHTIFY Pro-producten bieden controleerbare verlichting die individueel kan worden aangepast aan wens of behoefte van haar gebruikers. Het systeem bespaart daarbij tot 75% energie. Via de gratis app kan de gebruiker zelf de kleurtemperatuur, lichtkleur, lichtintensiteit en elk lichtpunt aanpassen en veranderen. OSRAM Benelux www.osram.nl Standnummer: 12.E010

opgeladen batterij, een armatuur minimaal 1 uur laten branden op basis van 90% van het maximaal opgenomen vermogen. De solide behuizing is van aluminium, en is makkelijk te installeren. Aansluiting van de bedrading vindt plaats aan de kopse zijde van de unit. Aan de andere kopse zijde van de behuizing zijn een indicatie-led en een testknop opgenomen. Met deze compacte UPSunits is een groot assortiment ledarmaturen eenvoudig uit te breiden met een noodvoeding. Noodunits met andere specificaties of voorzien van een Wieland GST18i4 aansluiting zijn op aanvraag leverbaar.

Integratie zal centraal staan. Bijzondere aandacht zal er zijn voor webapplicaties waaronder de digitale werkbon voor tablets, het klantenportal en internetplannen. Ook vindt de introductie plaats van een nieuwe app, SARA genaamd, de Syntess Atrium Relatie App. Deze app is bestemd voor klanten en stelt het hele relatiebeheer online ter beschikking aan mobiele telefoons. Via deze app kunnen klantgegevens worden geraadpleegd, gemuteerd of worden gebruikt voor mail en andere toepassingen. Alle bedrijfsprocessen worden live gesimuleerd.

Integratie

Syntess Software

Tijdens de beurs toont Syntess de productlijn Syntess Atrium in de volledige breedte en diepte. Het thema

www.syntess.nl Standnummer: 11.D072 (zelf zegt Syntess: 10.D038)

ADVERTENTIE INDEX

ABB bv

Luxor Licht

Adesys 6

www.luxorlicht.nl

BIM Media

Standnummer: 10.A002

2, 62

Cable Partners

Euro-Index BV

Ledarmatuur

Fluke Nederland BV

De nieuwe OSRAM VEGA is een design ledarmatuur voor professionele kantoorverlichting, voorzien van efficiënte led-technologie. De combinatie met het digitale LIGHTIFTY PRO-systeem van OSRAM, overtuigde de ETOP jury van het innovatieve karakter: die kreeg de ETOP Innovator-status

GEYER Nederland BV Hateha

18, 50 22

Hirschman 63 Jaarbeurs 26 Klemko Techniek BV

OSRAM Benelux BV

Rexel Nederland BV

St.LightRec Nederland

WAGO Nederland Weidmuller bv

7, 33, 59, 61 38

PRODUCTEN INFRA

ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE

Buitenopstellingskast

Invoedingsmof

Optimale lichtspreiding

GEYER leverde voor het themagebied Infra & Energie een compleet gemonteerde SL-buitenopstellingskast. Deze polyesterkast wordt hier toegepast voor openbare verlichting. Uit een groot aanbod van kasten is hier gekozen voor een kast inclusief sokkel. De kast is voorzien van een deur met driepunts sluiting.

Lovink Enertech neemt deel aan het toepassingsgebied INFRA & ENERGIE en presenteert in de belevingsruimte haar LoviSil invoedingsmof. Steeds meer energie wordt verkregen uit duurzame bronnen zoals windmolens en solar-installaties. Om deze energie terug te voeden in het net worden nu vaak meerdere kabelmoffen ingezet. Lovink Enertech ontwikkelde een speciale invoedingsmof met een aftakconfiguratie die dit overbodig maakt, en bovendien een extra substation bespaart. Lovink Enertech is tevens bedenker van LoviSil middenspanningsmoffen, de universele kabelmoffen op basis van vloeibare siliconen. Al meer dan 25 jaar biedt LoviSil een betrouwbare verbinding voor zowel kunststof- als papiergeïsoleerde kabel.

Ecoscape is een nieuwe serie led-armaturen voor het verlichten van open ruimten, straten en wegen. De armatuur is leverbaar met twee verschillende optieken, de zogenoemde street optic’ en de ‘comfort optic’. De eerste uitvoering bevat een led-module en

Toepassingen voor dit soort kasten zijn velerlei. Naast deze voor openbare verlichting worden ze gebruikt als bijvoorbeeld sectiekast, campingkast, verdeelpunt bij bungalowparken, oplaadpunt voor e-bike of-voertuig, bij jachthavens of aansluitkast voor stoomleveringsbedrijven. Lovink Enertech Geyer Nederland

www.lovink-enertech.com

www.geyer.nl

Standnummer:

Standnummer: 10.D061

Wikkelmof Marktput De marktput-aansluiting in het themagebied het themagebied Infra & Energie is voorzien van een HENSEL kunststof MI-combinatie. Het kunstsof verdeelinrichtingenprogramma van Hensel is zo ontworpen dat dit snel en efficiënt kan worden opgebouwd. Het is montagevriendelijk en kan worden samengebouwd volgens de DIN 61439. Het MI-pro-

De FiloSlim-wikkelmof biedt optimale flexibiliteit bij het afdichten en beschermen van laagspanningskabelverbindingen. Met slechts enkele basiscomponen-

Willy Meyer + Sohn www.meyer-lighting.com Standnummer: 12.B008

gramma beschikt over voorgemonteerde kasten die eenvoudig zijn te koppelen. Het is een modern en innovatief systeem dat nog steeds wordt doorontwikkeld en beschikt over een fraaie 3-D configuratie-tool die kosteloos is te downloaden op www.enyguide.nl.

ten is een passende laagspanningsmof mogelijk voor elke situatie. Het systeem is geschikt voor elke mof-afmeting, elk kabeltype en toepasbaar op verticale kabels of kabels die gebogen lopen. Na het aanbrengen van het 3D-gaas, het inspuitventiel en de tape laat zich de inhoud van de harsverpakking met de hand leegknijpen in de kabelmof. Het unieke vulsysteem opent zich tijdens het vullen en sluit bij het verwijderen van de harsverpakking weer volledig af. De FiloSlim-wikkelmof werkt schoon, simpel en snel.

Hensel Electric

Filoform

www. hensel-electric.nl of www. enycase.eu

www.filoform.com

Standnummer: 10.D061

Standnummer: 08.F071

kan standaard in open ruimtes worden ingezet. Bij ‘comfort optic’ zorgt een led-prismamodule met diffuser voor nauwkeurige verspreiding van de lichtcapaciteit, wat het zichtcomfort ten goed komt. In alle uitvoeringen is het mogelijk om de lichtcapaciteit te sturen aan de hand van protocollen zoals DALI en StepDIM. Het bijdetijdse design is tijdloos en onderhoudsvrij. Er zit niets op de behuizing - zoals bijvoorbeeld koelribben - waaraan gemakkelijk vuil kan blijven hangen. De armatuur biedt verschillende bevestigingsmodelijkheden.

INTERFACE & ELECTRONIC - JUMPFLEX速 meetwaardeomvormers - EPSITRON速 voedingen - WAGO relais en optocouplers - WAGO overgangsmodules

Bezoe Elektro k ons tijde ns t in hal echniek 20 1 9 stan d C04 5 0

data & telecom

energie

marine & offshore

industrie

bouw & infra

www.wago.com

bezoek onze stand: 09.D065 Cable Partners_1/4_beursmagazine.indd 1

Cable Partners B.V. Venneveld 34 4705 RR Roosendaal www.cablepartners.nl t. +31 (0)165 - 523 000 f. +31 (0)165 - 520 033 e. cable@cablepartners.nl

04-09-15 16:17

102960_Wago.indd 1

7/27/2015 12:44:07 PM

INSTALLATIE XL

TIE I D E

INCL

USIE F LICH T X

ACTUELE INSTALLATIEPROJECTEN VAN:

  

Installatie XL publiceert over grote en grootse projecten in de installatietechniek Installatie XL besteedt aandacht aan de meest indrukwekkende, efficiënte, duurzame en innovatieve installaties op het gebied van klimaat, verlichting, sanitair, duurzaamheid, ventilatie en energievoorziening. Dankzij de projectmatige aanpak komen zowel de werktuigbouwkundige als de elektrotechnische aspecten aan bod.

EXTRA GROOT BEREIK Installatie XL wordt verzonden aan de abonnees van Gawalo, Installatie Journaal, Cobouw, Vastgoedmarkt en de Architect. Via de digitale versie van Installatie XL genereert u gratis extra traffic naar uw website. Kies ook voor een banner in de nieuwsbrief van Gawalo of Installatie Journaal. U bereikt hiermee enkele duizenden abonnees op deze nieuwsbrieven.

INTERESSE? Jetvertising Rob Koppenol, 070 – 399 00 00, @: rob@jetvertising.nl

Naamloos-4 1

 Kantoren, winkels en magazijnen  Renovatie- en nieuwbouwwoningen Ziekenhuizen, scholen en musea

Infrastructuur Recreatie- en sportgebouwen

UW VOORDELEN 

Extra hoge oplage



Centrale thema is en blijft zeer actueel



Online zichtbaar op Cobouw.nl en in de Cobouw-app



Communicatiemogelijkheiden inprint én online



Uitstekend bereik onder de beslissers in uw doelgroep

Verschijnt op 10 december 2015 Sluit voor advertenties op 9 november 2015

9/4/2015 2:42:56 PM

Ik sI jullIe helemaal zItten.

BeIde.

? Reflex sI

Voor SI zijn er twee schakelaarprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s: Busch-jaeger introduceert een extra standaardprogramma naast Reflex SI. Vanaf nu kunt u kiezen uit klassiek rond of evenwichtig rechtlijnig. ervaar zelf de voordelen en bezoek ons tijdens elektrotechniek 2015 van 29 september tot en met 2 oktober, hal 11 in de jaarbeurs utrecht.

www.busch-jaeger.nl

â&#x20AC;Ś? sI