EEN BIJLAGE BIJ INSTALLATIE JOURNAAL EN GAWALO
Juni 2015
Innovatie
Special
“ Integreer beveiliging met gebouwbeheer”
“ Domotica heeft specialisten nodig”
“ Gelijkspanning lost veel problemen op”
“ Toekomst is minder warmte en meer koeling”
“ Luchtkwaliteit in huizen is niet op orde”
Een uitgave over trends in installatietechniek
“ Flexibiliteit in organisaties èn installaties
“ IT heeft veel veranderd in industrie”
ElektroTechniek ’15 VOOR WONING, INDUSTRIE, UTILITEIT, INFRA & ENERGIE
Ik maak het mogelijk!
JAARBEURS | UTRECHT 29 SEPT. T/M 2 OKT. 2015 Vraag nu uw gratis toegangsbadge aan
via elektrotechniek-online.nl
ElektroTechniek 365
JAE15-1012 Algemeen 1/1 FC pag 185x268_v1.indd 1
26-05-15 15:31
REDACTIONEEL / INHOUD
ICT slaat de klok
De verwevenheid van installatietechniek en informatietechnologie is al sterk
en wordt nog veel sterker, zo blijkt uit de interviews in deze Innovatie Special voor de Installatietechniek. En dat zal best even wennen zijn. Maar wees daar snel mee, want voor je het weet glijden de kansen als los zand door je vingers. Dat lijkt al het geval met domotica, een markt die al jaren een stapsgewijze maar gestage groei doormaakt. Partijen uit de ict hebben inmiddels een stevige positie ingenomen. En de installateur is nauwelijks in beeld. “Het contact van de installateur met de consument is er niet meer”, zou één van de oorzaken zijn. “Kom uit je comfortzone”, adviseert een andere geïnterviewde daarom. Want sommige dingen zullen fundamenteel veranderen. “Volg de technologische ontwikkelingen op de voet en maak zaken en kansen bespreekbaar met de klant.” Opleiden en durven specialiseren horen daarbij. En wat levert het op? “Pas dan bouw je aan een sterke toekomst”, zo is de overtuiging. Wacht er niet mee. Ict slaat de klok in de installatietechniek. En die is niet meer terug te zetten.
Maarten Legius, hoofdredacteur Installatie Journaal & Gawalo
nauwe samenwerking moet je over de 06 “Voor grootste hobbel in onze sector: wantrouwen”
installeren is 10 “Prefab kostenefficiënter en kwalitatief beter”
Technische ontwikkelingen en in-
Prefab-gevels, prefab-technische
novaties volgen elkaar zo snel op, dat
ruimten en zelfs gehele prefab-huizen
het voor bedrijven in bouwkolom lastig
waarin alle kanalen voor ventilatie en
is op ‘welk paard men moet wedden’.
verwarming in de fabriek zijn gemaakt:
Theo Ockhuijsen, voormalig algemeen
dat beeld zal gemeengoed worden. Een
directeur van technisch dienstverlener
beeld dat nu al in de Stroomversnel-
Koldijk en nu zelfstandig consultant,
ling te zien is, maar wat als het aan
pleit dan ook voor flexibiliteit, zowel
directeur Coos Schouten van Schouten
in organisaties als in het gebruik van
Techniek ligt, snel aan populariteit zal
installaties en demontabele bouw.
winnen.
14 toepassing van smart grids”
18 voor echt goede beveiliging”
“Innovaties zijn te verwachten rond de
Met de komst van meer duurzaam
Hoe kunnen bedrijven en instellingen
opgewekte energie wordt het elek-
zich beveiligen tegen steeds
triciteitsnetwerk met steeds meer
veranderende risico’s van buitenaf?
pieken belast. In gebouwen kan dat
Goede beveiligingsinstallaties helpen
slim worden ondervangen. Denk aan
daarbij, maar de focus van goede
opslag van duurzame energie. En de
beveiliging verandert steeds meer
overgang van wisselspanning naar
naar de gebruikers van de panden,
gelijkspanning lost volgens Henry
zegt Arjen Appelman van AES
Lootens van technisch dienstverlener
Consultancy.
Leertouwer heel veel problemen op.
04
Innovatie Special Juni 2015
“Gebruikers hebben de sleutel in handen
INHOUD
Thema: ••• veranderd in de industrie, 24 ‘Ervooralis veelop IT-gebied’
consument heeft geen 28 “De link meer met de installateur”
De industrie heeft weer vertrouwen in
De belangstelling voor domotica neemt
de economie. Bedrijven durven weer
toe. Maar de consument denkt dan niet
te investeren en innoveren. Welke
direct aan de installateur. “Het contact
vernieuwingen kunnen we de komende
is er niet meer,” zo stelt Corien van
jaren verwachten? En hoe kunnen
Berlo, de directeur van Smart Homes.
installatiebedrijven hierop inspelen?
De consument tast in het duister. En het
Hans van Wijk van Actemium geeft zijn
ontbreken van echte open standaarden
visie.
helpt ook niet.
36 functie van CO -sensor overnemen” “Smartphones zullen de 2
40 NIEUWS
Nadat jarenlang de focus bij ventilatie
Windmolens en zonnepanelen krijgen
op energiebesparing lag, richt
concurrentie van een nieuwe duurzame
de sector zich nu weer helemaal
opwekker van elektrische energie: de
op comfort en kwaliteit. Volgens
trilspriet.
Harm Valk, ventilatiespecialist bij Nieman Raadgevende Ingenieurs,
ECN komt met concept voor
is die beweging voornamelijk het
ondergrondse opslag van elektrische
gevolg van het feit dat we qua
energie, die 10 % van de dagelijkse
energiebesparing tegen de grenzen
elektriciteitsbehoefte in Nederland kan
oplopen.
opslaan.
Alle portretten in deze uitgave: NFP Photography, Utrecht
Colofon Innovatie Special 2015 Trends in installatietechniek Verschijnt 1x per jaar bij Installatie Journaal, Gawalo en Cobouw www.installatiejournaal.nl, www.gawalo.nl BIM Media Postbus 16262 2500 BG Den Haag Redactie Andre Weigand, Harmen Weijer, Maarten Legius, Marjolein Eilander, Tieneke Wilms. Algemeen hoofdredacteur Maarten Legius m.legius@bimmedia.nl
Uitgever BIM Media Martin Hoogelander m.hoogelander@cobouw.nl www.bimmedia.nl Advertenties Jetvertising Rob Koppenol, rob@jetvertising.nl 070 - 399 00 00 Vormgeving De Opmaakredactie, Doetinchem Basis ontwerp Motif Concept & Design, Naarden
Abonnementen en administratie Innovatie Special 2015 wordt gratis toegezonden aan abonnees van Installatie Journaal, Gawalo en Cobouw. Abonnees van Installatie Journaal en Gawalo ontvangen in 2015 gratis: de Innovatie Special in juni, de Beursspecial Elektrotechniek in september en tot slot de jaarlijkse editie van Installatie XL in december. Druk Senefelder Misset, in Doetinchem © 2015 BIM Media, Den Haag Alle rechten voorbehouden. Behoudens de door de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd (waaronder begrepen het opslaan in een geautomatiseerd gegevensbestand) en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Innovatie Special Juni 2015
05
INTERVIEW Flexibiliteit - Specialisatie - BIM
“3D zal de toekomst kleuren” Technische ontwikkelingen en innovaties volgen elkaar zo snel op, dat het voor bedrijven in bouwkolom lastig is op ‘welk paard men moet wedden’. Theo Ockhuijsen, voormalig algemeen directeur van technisch dienstverlener Koldijk en nu zelfstandig consultant, pleit dan ook voor flexibiliteit, zowel in organisaties als in het gebruik van installaties en demontabele bouw. Dat vereist een fundamenteel andere manier van denken in de bouwkolom. En BIM.
Tekst Harmen Weijer
De bouwkolom staat voor grote uitdagingen,
weer kunt vervangen als er weer nieuwe
innovaties wil bijbenen, dan is samenwerking
zeker nadat de afgelopen jaren de economi-
ontwikkelingen op de markt zijn. Want die
en dus vertrouwen in elkaar broodnodig.”
sche recessie hard heeft toegeslagen in de
zullen er dan zeker zijn, zo snel volgens de
sector. Het spectrum is definitief veranderd en
innovaties elkaar absoluut op.”
Niet meer alleen
om in deze vernieuwde wereld overeind te
Daar komt nog bij dat aan een dergelijke
Co-creatie is gevraagd. Dat is nu absoluut nog
blijven wordt van bedrijven in de bouwkolom op
slimme gevel allerlei innovatieve installatie-
geen gemeengoed, maar Ockhuijsen pleit er
allerlei vlakken flexibiliteit gevraagd, zegt Theo
technische elementen worden toegevoegd.
hartstochtelijk voor. “Dat is nodig omdat de
Ockhuijsen. “Dat betekent dat bedrijven op
“Dat vraagt nog meer dan nu het geval is om
huidige sectorale bouwkolom, gericht op de
zowel technisch als organisatorisch gebied
een nauwe samenwerking. En dan moet je over
verschillende disciplines, steeds specialisti-
moeten kunnen meegolven op de ontwikkelin-
de grootste hobbel heen in onze sector:
scher wordt. Dus de elektrotechnische
gen die er zijn. Neem de slimme gevel: dat is
wantrouwen. Dat zit diepgeworteld in de
installateur verdiept zich steeds meer in op het
een mooie innovatie, maar maak hem nu zo dat
bouwkolom, maar dat gaat niet meer werken.
gebied van bijvoorbeeld ICT. Technische
hij demontabel is, zodat je deze over vijf jaar
Als deze sector de snelle ontwikkeling en
installaties worden namelijk steeds complexer,
06
Innovatie Special Juni 2015
interview Wie: Theo Ockhuijsen Werkt als: zelfstandig consultant Bij: BIMpuls In: Blaricum Innovatie Special Juni 2015
7
Wij kijken altijd verder...
PG Security Systems is reeds jarenlang importeur/exporteur van elektronische beveiligingsproducten voor de Benelux. Wij zijn altijd op zoek naar de beste innovatieve producten voor de beveiligingsbranche. Onze doelstelling is dat wij altijd verder kijken en meedenken in maatoplossingen voor onze klanten. Daag ons maar uit!
Naast een enorme vak- en productkennis bieden wij met regelmaat producttrainingen aan zowel beginnende als ervaren installateurs. Ons leveringsprogramma bestaat uit: beveiligingssystemen (bedraad en draadloos), home automation producten, autoalarmsystemen GPS/GPRGS/SMS/MMS, Track&Tracing systemen, camerasystemen, intercomsystemen, monitoren en zorgsystemen van gerenommeerde merken. Tevens beschikken wij over een uitgebreide technische dienst. PG Security Systems levert direct aan installateurs, elektrotechnische groothandel, meldkamers en IT branche. Daarnaast leveren wij volledige support en trainingen aan installateurs.
U kunt ons vinden op standnummer 08.411 in Hal 8
PG Security Systems B.V.
T 0180-434706
Kaartenmakerstraat 7
F 0180-438273
2984 CB Ridderkerk
E info@pg-securitysystems.nl
www.pg-securitysystems.nl
INTERVIEW
innovatieve ontwikkelingen in de bouwkolom.”
en dat is niet meer door bedrijven alleen te
sen: “Want je denkt op een heel ander moment
managen. Je hebt elkaar daarbij nodig.”
in de realisatie van een gebouw na over hoe
Het zorgt voor andere businessmodellen, stelt
installaties reageren op elkaar, en hoe het
Bewust kiezen
hij. “Omdat producten en diensten in de bouw
concept in het pand werkt. Daarmee dwingt het
Maar pas op, waarschuwt Ockhuijsen, BIM is
nauwer met elkaar verweven worden, zijn
BIM-model op een natuurlijke wijze al af dat we
geen oplossing om opdrachten binnen te
leveranciers gezamenlijk verantwoordelijk voor
op een integrale manier met elkaar moeten
hengelen. “Bedrijven kiezen bewust voor BIM,
het eindproduct en dus ook voor de opbrengst
samenwerken.”
met ook allereerst een BIM-visie. Doe je dat
ervan. In dit nieuwe model zijn bedrijven meer
Integraal samenwerken zorgt er ook dat
niet, dan kun je ook verzuipen in BIM. En ik zie
bezig met het totaalproduct dan met alleen hun
bedrijven hun organisatie op een andere
op dit moment ook regelmatig dat bedrijven
deelproducten. Daarom doen ze hun stinkende
manier zullen inrichten dan ze nu gewend zijn.
opdrachten binnenhalen, waarbij BIM vereist wordt, maar waar ze zelf nog geen ervaring mee hebben. Bouwteams worden dan opgelegd te gaan bimmen, maar zonder een duidelijke visie en plan gaat dat onherroepelijk fout.”
“Voor nauwe samenwerking moet je over de grootste hobbel in onze sector: wantrouwen”
Dat bedrijven enigszins huiveren om met BIM aan de slag te gaan, is te begrijpen. Begin daarom klein, met partners die je vertrouwt, adviseert Ockhuijsen. “Met BIMworkx doen we dat. We gaan met de bouwpartners in een hok zitten en starten met het opstellen van BIM-protocol en een BIM-handboek. Dan spreekt het team ook af wat in het model wordt gestopt en hoe zwaar het wordt gemaakt.” Een ding weet Ockhuijsen zeker: 3D en zelfs al nD-ontwerpen zal de toekomst kleuren. Dat geeft het bouw- en installatievak de broodnodige boost bij jongeren. “Want eenmaal met 3D gewerkt te hebben, wil niemand meer terug naar 2D. Dus dat is ook een driver voor jongeren om in deze sector te gaan werken. Dan is het zaak dat dit wordt gedragen door het management, sterker nog, het moet gefacili-
best om goede producten en diensten te
“Het is niet alleen vertrouwen hebben in je
teerd worden. Dat is nog lang niet altijd het
leveren. En dus vangen we elkaar geen vliegen
bouwpartners, maar ook in je eigen medewer-
geval, maar de toekomst vraagt er om.”
meer af, en hebben we geen faalkosten meer.”
kers. Bedrijven die denken dat ze kunnen doorgaan zoals ze nu of voorheen werkten - dus
3D-printen
‘Bimmen’
directiever - kunnen nooit op een goede manier
Het is niet de enige innovatie waarvan
De oplossingen om toekomstbestendig te
integraal samenwerken. Als je gaat bimmen,
Ockhuijsen veel verwacht. Een van de meest
bouwen zijn voor handen in de vorm van het
dan is iedere discipline in het team vereist en
indrukwekkende innovaties in die toekomst zal
Bouw Informatie Model, waar Ockhuijsen na
niet alleen de projectleider en de werkvoorbe-
3D-printen zijn. Dat zal de gehele bouwwereld,
zijn directeurschap bij Koldijk volop actief in is
reider, maar ook de monteur én de directie. Wil
maar ook de maakindustrie en zelfs de
als consultant. “We stoppen immers met
je het goed doen, dan moet dit gedachtengoed
economie op zijn kop zetten. “3D-printen wordt
2D-tekenen, zoveel is helder. Sterker nog: ik
in alle lagen van het bedrijf worden bijgebracht.
de nieuwe industriële revolutie. We krijgen er
zou niet weten hoe we de complexe gebouwen
Die verandering moet door de hele organisatie
thuis mee te maken, maar ook in bouw- en
die gevraagd worden - als gevolg van scherpere
omarmd worden, want met BIM werken de
installatiesector. In de OTIB-toneelvoorstelling
energieprestatie-eisen, maar ook vanwege
medewerkers op een andere manier samen.”
Nieuwe Vrienden over de omslag in de bouw
vraag naar meer comfort - zonder 3D-ontwerp
Het vraagt ook om een ander soort werkne-
komt dat heel mooi naar voren: een elektro-
zouden kunnen realiseren. Daarom zullen
mers én bedrijven: meer zelfontplooiende
technische installateur moet een montage-
bouwers en installateurs aan de slag moeten
medewerkers in adapatieve bedrijven, vindt
plaatje in een slimme meterkast vervangen. Hij
met integraal samenwerken, of ze het nu leuk
Ockhuijsen. “Van bovenaf aansturen wordt
hoeft dat nieuwe montageplaatje niet meer op
vinden of niet.”
allang niet meer geaccepteerd, maar stimuleer
te halen uit het magazijn; hij print deze
Bimmen vraagt als vanzelfsprekend al aan de
vooral ondernemerschap van deze medewer-
terplekke uit dankzij de mobiele 3D-printer die
voorkant van het bouwproces vertrouwen van
kers. Bedrijven op hun beurt kunnen ook alleen
hij heeft meegenomen. Dat is nu nog toekomst-
de deelnemende partners in elkaar. Ockhuij-
overleven als ze zich meer aanpassen aan de
muziek, maar het gaat gebeuren.”
Innovatie Special Juni 2015
09
interview Wie: Coos Schouten Werkt als: algemeen directeur Bij: Schouten Techniek In: Zwaag 10
Innovatie Special Juni 2015
INTERVIEW Prefab - Warmtepomp - Luchtverwarming
“Efficiënter bouwen dankzij prefab installeren” Prefab-gevels, prefab-technische ruimten en zelfs gehele prefabhuizen waarin alle kanalen voor ventilatie en verwarming zijn klaargemaakt in de fabriek: dat beeld zal gemeengoed worden. Een beeld dat nu al in de Stroomversnelling te zien is, maar wat als het aan directeur Coos Schouten van Schouten Techniek ligt, snel aan populariteit zal winnen. “Niet alleen werkt dit kostenefficiënter voor bouwpartijen; het is ook nog eens kwalitatief beter.” Tekst Harmen Weijer
Minder warmte en meer koeling: dat is al jaren
kunnen. Dat hoeft met woningen die circa 4 kW
te voeren waar je dat wil hebben. Dan kan het
waar w-technici in de woning- en utiliteitsbouw
vragen niet meer.”
interessant zijn om de tussenwanden in een
mee te maken hebben, mede onder invloed van
Dat vraagt ook een visie over waar warmte in
woning meer te gaan isoleren dan we nu doen.
aanscherpende energieprestatie-eisen. Dat zal
woningen gevraagd is. Schouten: “Ik heb de
Zodat een ruimte een andere temperatuur kan
de komende jaren niet veel anders zijn, is de
laatste jaren vaak gehoord: ‘stop maar als
krijgen, zonder dat die warmte wordt afgege-
verwachting van Coos Schouten, directeur van
installateur, want we gaan huizen zo passief
ven aan de andere kamer. Dat is nu nog wel een
installatiebedrijf Schouten Techniek. Gebou-
bouwen dat warmte niet meer nodig is.’ Ik denk
stap te ver in de markt, maar daar gaan we wel
wen zullen immers steeds verder geïsoleerd
anders en houd van veel glas voor een goede
naar toe.”
worden, en dan is ventileren en koelen meer
beleving. Daarnaast wil je in slaapkamers een
een issue dan verwarmen.
andere temperatuur dan in de woonkamer,
Koeling
“Dat maakt het mogelijk om luchtverwarming
terwijl de nieuwe gebouwschil in basis er voor
Waar bouwers en installateurs ook meer mee
toe te passen met een beperkte hoeveelheid
zorgt dat overal dezelfde temperatuur heerst.
te maken krijgen de komende jaren, is veel
lucht. De luchtverwarmingssystemen van
In dat geval wordt het een uitdaging om een
meer aandacht voor koeling. “Niet dat de
vroeger vroegen een flinke capaciteit van 1.000
temperatuursverschil in een woning te
warmtevraag zal verdwijnen, ondanks de
m3, daarvoor moesten we een apart kanalen-
creëren.”
steeds betere geïsoleerde woningen en
stelsel en een toestel aanleggen om dit aan te
“Een mogelijkheid is om alleen daar warmte toe
panden. Maar wat nu al in de utiliteit wordt
Innovatie Special Juni 2015
11
The world’s first [1st]
Software Intercom Server for highest Intercom performance – anytime, anywhere.
Ready for
Ready for
Ready for
Ultimate Availability
The world’s first Software Intercom Server is finally ready to hit the markets Simplicity Availability Flexibility Efficiency
Full functionality only a few clicks away Support of leading fail safety features of virtual platforms Scalable, cost efficient licensing options to suit every need World’s first true convergence of Intercom and IT
www.commend.nl VirtuSIS-Inserat-A5-0414.indd 1
22.04.14 17:06
Peter van Wijk - Chubb Fire & Security
“Ik zocht een intelligente mobiele oplossing voor onze 24/7-service.”
» “Ik vond Acto.”
www.acto.nl
102709_Acto.indd 1
6/1/2015 3:46:00 PM
INTERVIEW
gevraagd, zal nu heel snel in de woningbouw
De combinatie met zonne-energie is snel
moment. Dit vraagt namelijk vertrouwen van je
ook gemeengoed worden: koeling. Dus
gemaakt, zegt Schouten. “Er is de nodige
partners, zoals de gevelbouwer, in de expertise
gecombineerde warmte-/koelsystemen zijn
ervaring opgedaan met zon-pv in combinatie
die installateurs inbrengen.” Daarnaast is er
gevraagd. Ik zie een duidelijke opkomst van
met thermisch. Die systemen ontwikkelen zich
een nauwe samenwerking noodzakelijk met de
warmtepompen in woningen, zeker in
steeds verder, bijvoorbeeld door de warmte op
regeltechniek. “We kunnen als werktuigbou-
combinatie met een bronsysteem.”
te slaan in de bodem. Dat zal de komende jaren
wers de mooiste dingen bedenken: zonder
Schouten beseft dat deze in aanschaf nu nog
steeds verder worden ontwikkeld.”
aansturing gebeurt er niet veel. Bij dit soort innovaties is dat maatwerk, maar wel met als
duur zijn, maar er zijn alternatieven voor handen. “Ik verwacht overigens dat warmte-
Renovaties
doel het te kunnen opschalen in seriematige
pompen met bronsystemen de komende jaren
Veel zal in de woningbouw ook gebeuren op het
woningproductie.”
wel in prijs zullen dalen. Al zullen dan wel de
gebied van renovaties. Dat lokt innovaties uit,
aantallen wat betreft verkoop moeten stijgen.
die nu al worden meegenomen in de Stroom-
Prefab installeren
Maar het alternatief is een luchtwarmtepomp.
versnelling, het initiatief om 110.000 huurwo-
Naast het samenwerken in prefab bouwen en installeren ziet Schouten een duidelijke opkomst van het prefab realiseren van complete technische ruimten, als logisch vervolg hierop. “We werken al jaren mee aan
“Het kan interessant zijn de tussenwanden in een woning meer te gaan isoleren dan we nu doen”
collectieve warmte/koudeopslagsystemen. We zien de laatste jaren dat bij warmte/koudeopslag een aantal zaken herhaalden bij het installeren van systemen in woningen. Denk daarbij aan de regeling van alle aansluitingen: van de warmtepomp, het bronsysteem, een eventuele nastook zoals cv, een zonnedak en voor koeling. Door dit in een SKID prefab te bouwen is een dergelijke technische ruimte sneller neer te zetten dan wanneer je dit tijdens de bouw iedere keer weer opbouwt.” “Bovendien is het voor een ontwerper ook makkelijker de aansluitingen op deze installaties in zijn ontwerp mee te nemen. Dat zorgt ervoor dat het niet alleen makkelijker en sneller gebeurt; het gaat ook nog eens preciezer en dat is aantrekkelijk om de faalkosten laag te houden.”
Het nieuw bouwen Nu al installeren we als branche in veel
ningen energieneutraal te renoveren. “Een van
Het is een onderdeel van het nieuwe bouwen:
woningen vooral luchtwarmtepompen,
de innovaties die we hierin nu ontplooien, is het
integraal ontwerpen. Schouten weet als geen
voornamelijk omdat ze prima geprijsd zijn. Mijn
verwerken van installaties in de gevels. Dat
ander hoe belangrijk is dat alle disciplines in de
verwachting is dat de prijzen hiervan nog wel
komt voort uit het feit dat je bij renovaties zo
bouwkolom samen verantwoordelijk zijn voor
iets zullen dalen; al is de grootste daling nu wel
min mogelijk in de woning kunt en wilt komen.
de bouw van woningen. “Wij zien dat bij het
geweest. Ze zijn nu vergelijkbaar qua prijs met
We hebben daarvoor de Energy Comfort SKID
gebruik van onze simulatietool, die in de basis
goede aircosystemen en die zijn wat mij betreft
ontwikkeld, waarbij de kanalen voor ventilatie,
een tool is om energiebesparing te berekenen.
wel uitontwikkeld.”
tapwater en verwarming verwerkt zijn in de
Er komt meer dan alleen een getal uit; het laat
De kwaliteit komt nu van de bodemgebonden
gevel. Op zolder wordt de SKID-ruimte
ook zien hoeveel warmtepomp- en koelvermo-
warmtepompen. Ook als er ingezet gaat
verwerkt met de hoofdcomponententen als de
gen nodig is in het gebouw. Onbalans in de
worden op bijvoorbeeld brandstofceltechnolo-
wtw-ventilatiebox, de boiler en de warmte-
bodem is bijvoorbeeld onmiddellijk zichtbaar,
gie zal de warmtepomp het kloppende hart
pomp, gebruikmakend van de warmte van de
zodat het bouwteam er direct mee aan de slag
vormen in de warmte-/koudevoorziening van
pv-panelen op het dak.”
kan. Door het zo eenvoudig mogelijk maar wel
woningen, weet Schouten. “Immers, een
Dankzij deze renovatieprojecten zal het verwer-
doeltreffend te presenteren kan iedere
brandstofcel maakt stroom en dan is een
ken van w-technische elementen in een woning
discipline in de bouwkolom zijn aandeel geven
warmtepomp nodig voor het maken van
steeds vaker prefab gebeuren, verwacht
in dit proces”, zo besluit Schouten.
warmte en koude.”
Schouten. “Het gebeurt mondjesmaat op dit
Innovatie Special Juni 2015
13
interview Wie: Henry Lootens Werkt als: Themaspecialist Duurzaamheid Bij: Leertouwer In: Barneveld 14
Innovatie Special Juni 2015
INTERVIEW Elektrotechniek - Gelijkspanning - ICT
“Gelijkspanning lost veel problemen op” Met de komst van meer lokaal duurzaam opgewekte energie wordt het elektriciteitsnetwerk met steeds meer pieken belast. Al op het meest lokale niveau, in gebouwen, kan dat slim worden ondervangen. Denk aan opslag van duurzame energie. En de overgang van wisselspanning naar gelijkspanning lost volgens Henry Lootens van technisch dienstverlener Leertouwer heel veel problemen op. Te beginnen in gebouwen, en uiteindelijk ook in wijken, steden en regio’s. En door nauw samen te werken met de ict-sector. Tekst Harmen Weijer
De overbekende strijd tussen Edison en Tesla,
ning. Daarna zetten adapters in allerlei
moeten vervangen. Die lamp gaat niet kapot,
al anderhalve eeuw geleden beslist in het
apparaten – wel of niet zichtbaar – deze
maar het zijn de condensatoren die kapot
voordeel van de laatste, heeft ervoor gezorgd
energie weer om in gelijkspanning. Onnodig!
gaan.”
dat alles rondom elektriciteit is gericht op
Want steeds meer apparaten hebben
wisselspanning. En dat terwijl vrijwel alle
gelijkstroommotoren, zelfs in de nieuwste
Besparen op kosten
apparaten in gebouwen op gelijkspanning
wasmachines. Dus waarom niet een gelijk-
Lootens ziet de overgang starten in gebouwen,
draaien. Henry Lootens, themaspecialist
stroomnet in huis? Dat scheelt niet alleen
maar op dit moment wordt het op bedrijfsni-
duurzaamheid bij Leertouwer, verwacht dat die
energieverlies vanwege conversie, maar het
veau het glastuinbouwgebied PrimAviera bij
weeffout wordt hersteld. Met een eenvoudig
reduceert ook het aantal componenten in
Schiphol. Direct Current heeft daarvoor samen
voorbeeld ligt hij dat toe: “Dat komt omdat nu
apparaten.”
met Siemens Nederland en Joulz het samen-
al, maar ook zeker in de toekomst, er veel meer
Het zijn juist die elektronische componenten
werkingsverband DC=DeCent opgericht. “In
zonnepanelen op daken zullen worden gelegd.
die het vaakst kapot gaan en er voor zorgen dat
tuinbouwkassen wordt veel gebruik gemaakt
En die leveren gelijkspanning”, zegt Lootens.
apparaten minder lang meegaan, ook als het
van HID-lampen voor het belichten van de
“Het opmerkelijke is dat deze energie in de
gaan om duurzame apparaten. “Wij merken
gewassen. Dat is allemaal op basis van
omvormer wordt omgezet naar wisselspan-
bijvoorbeeld bij led-lampen, die we nu al
wisselspanning, waardoor dit in ieder armatuur
Innovatie Special Juni 2015
15
INTERVIEW
moet worden omgezet gelijkspanning. Door
usb-poorten voor het voeden van apparaten in
- kan voor de facilitair manager voor een veel
hier te kiezen voor 350V gelijkspanning wordt
plaats van de aloude ‘stopcontacten’.
efficiënter beheer van zijn kantoren zorgen.”
veel energie bespaard. Ze hebben bij een van
“Tegenwoordig werkt heel veel op usb. Er is
de deelnemers uitgerekend dat hij jaarlijks in
zelfs besloten op Europees niveau dat alle
Radicaal anders
zijn total cost of ownership per hectare 15.000
apparaten die tot 100W nodig hebben via usb
Het voordeel van huizen met dergelijke slimme
euro aan kosten kan besparen. Dat is niet
gevoed moeten worden. Dat zorgt er dus voor
netten – ofwel een smart grid achter de meter
alleen energiebesparing maar ook minder
dat ook lampen via usb worden gevoed. Als dat
– is een beter voorspelbare belasting voor het
aanschaf en onderhoud aan randapparatuur.”
gemeengoed wordt, is er geen e-infrastructuur
elektriciteitsnet. “Dus we kijken niet meer naar
maar een ict-infrastructuur, die niet alleen
het slimmer maken van de netten in land, regio,
Lootens’ pleidooi is niet nieuw, want al veel
communiceert met bijvoorbeeld je smartphone
stad of wijk, maar naar het slimmer maken van
vaker wordt een lans gebroken voor gelijkspan-
maar ook zorgt voor de voeding.”
huizen. Niet dat daarmee een netwerk dan ook
ning. Wat weerhoudt ons dan? “Dat begint al op
Niet alle apparaten werken met dergelijke lage
per definitie slim is, maar het energiegebruik is
scholen. Ik heb een elektrotechnische opleiding
vermogens, maar daarvoor zou een dedicated
voor een netbeheerder weer beter voorspel-
gedaan, en daar wordt van begin af aan
wisselspanningsnet in huis kunnen voldoen,
baar.”
gedoceerd dat gelijkspanning gevaarlijk is. Dat
denkt Lootens. “Zoals voor de wasmachine of
Een ding is wel zeker: innovaties zijn te
is niet zo, want het is niet de spanning die het
vaatwasser. Maar het is te verwachten dat
verwachten rond de toepassing van smart
gevaarlijk maakt, maar de hoeveelheid
fabrikanten van huishoudelijke apparatuur
grids, zo vervolgt Lootens. “En als we toch aan
stroom.” Daar komt nog bij dat de regulering
daarop in zullen springen en usb-gevoede
de slag gaan met smart grids en we gaan het
daar ook nog niet op aansluit. “Daarvoor is de
apparaten gaan maken. Waarbij de eindgebrui-
allemaal anders doen, laten we het dan ook
NEN 1010. Die schrijft niets over spanning op
ker steeds vaker degene is die erom vraagt.”
echt anders doen en naar alle alternatieven
zulke hoge voltages. Behalve bij zonnepanelen,
In dat kader is het belangrijk wat het nut van
kijken. We moeten niet voortborduren op wat
maar daar komt niemand aan, want dat is voor
usb-voeding is ten opzichte van klassieke
we hebben. Ik zit in het land zowel bij overleg-
de omvormer.”
wandcontactdozen. Lootens: “Het belangrijk-
gen over smart grids als bij besprekingen over
Dat weerhoudt bedrijven niet om toch met
ste is vooral dat er een tweerichtingsverkeer
gelijkspanning. En wat valt me op: deze twee
gelijkspanning aan de slag te gaan. Naast het glastuinbouwgebied bij Schiphol is ook het straatverlichtingsbedrijf CityTec druk doende gelijkspanning te gebruiken bij openbare verlichting. “Ook bij hen zijn de drivers het gebrek aan energieconversieverlies en minder componenten. Maar een gelijkspanningsnet heeft nog een voordeel: de spanning is constant en daardoor is het mogelijk een frequentie over het net te sturen. Dat is handig bij het beheer van de straatlantaarnpalen: is er een stuk, dan is meteen te zien om welke het gaat.”
Elektrotechniek en ICT CityTec is een voorbeeld waarin de elektrotechnische installatietechniek nauw verweven raakt
“Als we toch aan de slag gaan met smart grids, laten we het dan ook echt anders doen”
met de ict. Lootens verwacht dat die verwevenheid steeds vaker en hechter zal plaatsvinden. “Dat zal in het begin nog best wel wennen zijn. Want ict’ers zijn nu eenmaal mensen met andere competenties en processen. Maar de vakgebieden gaan steeds meer in elkaar over. Wij hebben ook eigen ict’ers in projecten aan
kan plaatsvinden op informatiegebied. Ter
groepen praten niet echt met elkaar. Het zou
de slag, met wie wij samen ook regelmatig
verduidelijking stap ik even naar de utiliteit: een
goed zijn als dat wel gebeurt. Dat is gelukkig
brainstormen over innovaties in de e-techniek.
koffieautomaat moet onderhouden en bijgevuld
wel het geval bij bedrijventerrein Airport
Daar komen interessante ideeën uit, die ook
worden. Nu wordt dat periodiek gedaan door
Garden City in Lelystad, waar gebiedsontwik-
weer in een gelijkspanningsnet in woningen
iemand van de facilitaire dienst, maar wat nu
kelaar Omala, Lelystad Airport en netbeheer-
heel slim te gebruiken zijn.”
als het apparaat dit zelf kan aangeven. Die
der Liander een gelijkspanningsproject starten.
Een van die ideeën is het in huis gebruiken van
informatiestroom – ook voor andere apparaten
Dan pak je het radicaal anders aan.”
Innovatie Special Juni 2015
17
interview Wie: Arjen Appelman Werkt als: Zelfstandig consultant in beveiliging Bij: AES Consultancy In: Amsterdam 18
Innovatie Special Juni 2015
INTERVIEW Techniek - Organisatie - Beheer
“Goede beveiliging vraagt om bewustwording medewerkers” Hoe kunnen bedrijven en instellingen zich beveiligen tegen steeds veranderende risico’s van buitenaf? Goede beveiligingsinstallaties helpen daarbij, maar de focus van goede beveiliging verandert steeds meer naar de gebruikers van de panden, zegt “Security professional van het jaar”, Arjen Appelman. “Deze gebruikers hebben de sleutel in handen om beveiliging van panden echt goed te regelen.” Tekst Harmen Weijer
In de huidige tijd van meer digitalisering en
te helpen bij een goede beveiliging van hun
singen en maatregelen. Deze klassieke
automatisering willen bedrijven en instellingen
panden. Dat is op zich al innovatief, want dit
zogeheten OBE-maatregelen worden steeds
als gemeenten, universiteiten en ziekenhuizen
wordt niet veel gebruikt. Dit helpt om risico’s
vaker gecombineerd met managementinfor-
hun beveiliging zo goed mogelijk op orde
uit te bannen, in plaats van wat nu vaak het
matie en communicatie & bewustwording. Zo
brengen. Geen enkel ziekenhuis bijvoorbeeld
geval is bij beveiliging: symptoombestrijding en
ontstaat het MOBEC-model.”
wil dat patiëntendossiers open en bloot op
repressief optreden. Vooral bij zorginstellingen,
Appelman merkt in de praktijk dat vooral die
straat komen te liggen. Banken beveiligen zich
waar ik veel adviseer, is men te weinig bezig
laatste, communicatie & bewustwording ofwel
tegen plofkraken en gemeenten zijn alerter dan
met het structureel verzamelen van informatie
security awareness, meer oplevert dan alle
ooit. “Dadergroepen bedenken ook steeds
waar wat gebeurt en welke mix van maatrege-
techniek samen. “Dat hebben organisaties die
andere methoden om de beveiliging te
len het aangewezen instrument is om herhaling
beveiliging nodig hebben, nu nog lang niet
doorbreken. Als organisatie is het van belang
te voorkomen.”
allemaal goed in de gaten. Neem een ziekenhuis met 5.000 medewerkers: zij ontvangen
dat je zo efficiënt en zo effectief mogelijk mee verandert met die wijzigende risico’s”, legt
“Meer dan alleen techniek”
een pasje om binnen te komen op een aantal
Arjen Appelman uit.
Techniek is daarin een onderdeel, maar in de
voor hun relevante afdelingen. Dan is het voor
Appelman is al jaren als zelfstandig beveili-
ogen van Appelman niet meer dan een middel.
hen belangrijk te begrijpen waarom het pasje
gingsconsultant werkzaam voor vooral klanten
“Veel instellingen en bedrijven zien beveiliging
consequent zichtbaar gedragen en goed
als ziekenhuizen en universiteiten. Vorig jaar
synoniem voor techniek: hebben zij het over
gebruikt moet worden. Dat lijkt een open deur,
werd hij door zijn collega’s gelauwerd als
beveiliging, dan heeft men het over de beste
maar als ze het echt begrijpen gaan ze alerter
“security professional van het jaar”.
alarmsystemen, branddetectie, kaartlezers,
en secuurder om met deze maatregelen.
“Wij hanteren daarvoor een kwaliteitsmodel
camera’s en passen. Dat vraagt organisatori-
Sterker nog: je kunt miljoenen in goede
om security afdelingen van deze organisaties
sche, bouwkundige en elektronische aanpas-
bouwkundige en elektronische maatregelen
Innovatie Special Juni 2015
19
102708_Visser Assen.indd 1
6/2/2015 2:11:24 PM
INTERVIEW
steken, maar als de medewerkers de deuren
aan nucleair onderzoek, is uiteraard scherper
niet altijd slim om direct op deze nieuwe
open laten staan dan is het weggegooid geld.
toegangsbeheer noodzakelijk.”
applicaties in te gaan. Ik merk dat de druk groot is bij leveranciers om innovaties af te
Deze groep heeft de absolute sleutel in handen voor een goede beveiliging van panden,
Totaalintegratie
leveren en dat zorgt onherroepelijk voor
medewerkers én gasten.”
Een trend die al jaren gaande is, maar nog
kinderziekten. Zeker in omgevingen waar veel
steeds niet gemeengoed is geworden, is de
mensen invloed hebben op de beveiliging van
Goed beheer
totaalintegratie van beveiliging: de combinatie
het pand adviseer ik eerder te kiezen voor meer
Goed toegangsbeheer start met een visie van
van brandbeveiliging, camera’s, toegangscon-
proven technology. Het is immers al niet
welke zones en ruimten goed beveiligd moeten zijn, legt Appelman uit. “Ik neem weer een ziekenhuis als voorbeeld, want die adviseren we heel veel: het grootste deel daarvan hoeft niet zwaar beveiligd te zijn, want daar komen gasten. Maar serverruimten en kasten met verdovende middelen moeten uiteraard wel goed beveiligd zijn. Dat klinkt logisch, maar in de praktijk is dat niet altijd goed geregeld.” Dat geldt ook voor het beheer van toegangspassen, weet Appelman. “Veel werknemers hebben meerdere autorisaties op hun toegangspas. Dat komt omdat ze nog wel eens van functie veranderen. Het bijzondere is dat er wel autorisaties aan worden toegevoegd, maar meestal niet van af gehaald. Zo kan het zijn dat
“Je kunt miljoenen in maatregelen steken, maar als medewerkers deuren open laten is het weggegooid geld”
men op veel afdelingen binnen kan komen, terwijl men er al lang niet meer werkt. Of dat men nog een actieve pas heeft maar überhaupt niet meer werkzaam is binnen de instelling. Goed beheer kan dus incidenten voorkomen.” “Vaak zie je dat het functionele applicatiebeheer van sleutels is belegd bij een technische dienst, maar die van toegangspassen weer
trole en inbraakdetectie in één systeem.
eenvoudig om al die medewerkers te overtui-
vaak bij personeelszaken in verband met
Appelman heeft veel ervaring met ziekenhui-
gen dat beveiligingsmaatregelen nodig zijn. Als
indiensttreding. Het beheer van camera’s ligt
zen die ook graag deze componenten in één
dan door kinderziekten deze ook nog eens niet
vaak bij afdeling ICT. De uitgifte is volledig
beveiligingsproduct willen zien. “Dat is eigenlijk
werken, wordt het doel van communicatie en
versnipperd, en iedereen doet naar eer en
alleen goed te realiseren bij nieuwbouw. Dan
bewustwording helemaal voorbij geschoten.”
geweten zijn werk, maar niet vanuit een
kun je vanaf het ontwerp rekening houden met
security optiek. Mijn tip voor bedrijven en
alle systemen en bouwkundige maatregelen.
Smartphones
organisaties: breng dit onder één functionaris.
Voor bestaande bouw en bij renovatie heeft de
De volgende stap is de integratie van beveili-
Dat is meestal een hoofd beveiliging”, aldus
gebouweigenaar te maken met te veel
ging met gebouwbeheersystemen. Appelman:
Appeleman, die wel een toenemende vraag
verschillende leveranciers. Dat is niet alleen
“Deze combinatie zorgt ervoor dat mensen die
vanuit zijn klanten ziet om ze bij de inrichting
kostbaar; als het fout gaat in de integratie
gebruikmaken van het gebouw, binnenkomen
van beheersvraagstukken te ondersteunen
wijzen deze leveranciers allemaal naar elkaar.”
met hun pas, waarop ventilatie, verwarming en
zodat men meer in control komt.
Om de integratie te realiseren is een meldka-
verlichting in het gebouw kan worden
Op het gebied van toegangsbeheer zijn de
mermanagementsysteem nodig. “Deze
afgestemd op het aantal mensen dat binnen is.
laatste jaren vele innovaties op de markt
software-oplossing kun je zien als een
Zeker in nieuwe gebouwen wordt dit al
gekomen: variërend van elektronische
bovenlaag die bestaande systemen met elkaar
toegepast, in combinatie met smartphones.
druppels voor aan de sleutelbos tot aan
koppelt. Het voordeel is dat niet alle bestaande
Die smartphone staat via wifi in contact met
biometrische mogelijkheden, zoals iris- en
systemen vervangen hoeven te worden. Dat
het gebouwbeheerssysteem. Zo kan de
vingerafdrukscans. “Dat is een woud aan
scheelt geld en veel moeite.”
beveiliging bijvoorbeeld weten hoeveel bedrijfs-
middelen, waarbij het beste is om het bij
Appelman zet wel vraagtekens bij het zo snel
hulpverleners aanwezig zijn. Dat kan handig
maximaal twee verschillende toegangsmedia
mogelijk implementeren van de nieuwste
zijn om te weten bij incidenten. Individuele
te houden. Dit vooral vanwege het beheer
innovaties in de beveiliging. “Er komen veel
regeling is daarmee gecombineerd met
ervan. In gevallen waar hoge risico’s zijn, denk
innovaties op beveiligingsafdelingen af. Het is
beveiliging van het pand.”
Innovatie Special Juni 2015
21
RUBRIEK Tags - Hier - Invullen
%5($.,1*
(5 *$$7 ((1 1,(8:( :(5(/' 9225
1,(8:
%(/(9,1*6 :(5(/'(1
$TGCMKPI 0GYU #DQWV 'NDQ .KXG $TGCMKPI 0GYU #DQWV 'NDQ .KXG $TGCMKPI 0GYU #DQWV 'NDQ .KXG $TGCMKPI 0GYU
RUBRIEK
1(:6
-( 23(1 0(7 (/%2 /,9(
0(/' 8 $$1 23 (/%2 /,9( (1 :,1
/CCM MCPU QR ศ ศ P XCP FG XKLH ;QMKU FQOQVKECU[UVGOGP QH QR GGP DGFTKLHU DG\QGM DKL 'NDQ 6GEJPQNQI[ KPENWUKGH NWPEJ GP DG\QGM CCP FG 5NKOUVG 9QPKPI KP JGV 'XQNWQP KP 'KPFJQXGP )C FCCTQO UPGN PCCT YYY GNDQNKXG PN
'NDQ .KXG KU GGP RNCVHQTO YCCTOGG W QR WY YGPMGP YQTFV DGFKGPF 6TGPFU QR JGV IGDKGF XCP RTQFWEVKPPQXCVKG PKGWYU GP YGVGPUYCCTFKIJGFGP QPVYKMMGNKPIGP KP FG DQWY YGTGNF GP VQGICPMGNKLMG YGVGPUEJCRRGNKLMG CTVKMGNGP QXGT\KEJVGNKLM DKL GNMCCT IGDTCEJV 'GP OKZ XCP QPFGTYGTRGP VQGIGURKVUV QR ศ Y URGEKฦ GMG YGTGNF #N OGGT FCP LCCT \KVVGP YG DQXGPQR FG NCCVUVG QPVYKMMGNKPIGP YG MGPPGP FG OCTMV FG OQIGNKLMJGFGP GP FG KPPQXCVKGU &KV CNNGU KP EQODKPCVKG OGV FG GZENWUKGXG XGTMQQRTGEJVGP QR FG DGUVG RTQFWEVGP JGGHV QPU KP FG RQUKVKG IGDTCEJV XCP GZRGTV QR JGV IGDKGF XCP KPVGTEQO VQGICPIUDGJGGT PQQFXGTNKEJVKPI GP YQPKPICWVQOCVKUGTKPI 1R 'NDQ .KXG YQTFGP CNNG CEVWCNKVGKVGP GP PKGWYUVG QPVYKMMGNKPIGP VQGICPMGNKLM CCP W IGRTGUGPVGGTF OGV GGP DG\QGM CCP FKV WKVIGDTGKFG RNCVHQTO DGPV W UPGN YGGT WR VQ FCVG 0CCUV JGV CEVWCNKVGKVGPRNCVHQTO KU GT XQQT GNM URGEKฦ GM OCTMVUGIOGPV GGP GKIGP ลงYGTGNFลจ IGETGศ GTF 'GP JGTMGPDCTG QOIGXKPI YCCTKP W CNNGU XKPFV FCV
RCUV DKL WY UGIOGPV +GFGTG YGTGNF KU QOIGXGP FQQT JGGN IGTKEJVG KPHQTOCVKG RTQFWEVGP RTQLGEVGP U[UVGOGP OCCT QQM XGTFKGRGPFG CTVKMGNGP GTXCTKPIGP GP TGNGXCPV PKGWYU 1PVFGM DGNGGH GP GTXCCTะ )C PCCT YYY GNDQNKXG PN GP OGNF W CCP 7 OCCMV FCP OGVGGP MCPU QR ศ ศ P XCP FG XKLH ;QMKU YQPKPI CWVQOCVKUGTKPIUU[UVGOGP 1H QR GGP DGFTKLHUDG\QGM DKL 'NDQ 6GEJPQNQI[ KPENWUKGH NWPEJ GP GGP DG\QGM CCP FG 5NKOUVG 9QPKPI KP JGV 'XQNWQP KP 'KPFJQXGP /CCT DQXGPCN MTKLIV W VQGICPI VQV 'NDQ .KXG Jศ V RNCVHQTO KP FG DQGKGPFG YGTGNF XCP GNGMVTQVGEJPKGM
'NDQ 6GEJPQNQI[ $ 8 5EKGPEG 2CTM 'KPFJQXGP '2 5QP 6 ( KPHQ"GNDQVGEJPQNQI[ PN YYY GNDQVGEJPQNQI[ PN
#DQWV 'NDQ .KXG $TGCMKPI 0GYU #DQWV 'NDQ .KXG $TGCMKPI 0GYU #DQWV 'NDQ .KXG $TGCMKPI 0GYU #DQWV 'NDQ .KXG
interview Wie: Hans van Wijk Werkt als: verantwoordelijke voor onderwijsactiviteiten Bij: Actemium In: Veghel 24
Innovatie Special Juni 2015
INTERVIEW Industrie - ICT - Standaardisatie
“Kom uit je comfortzone” De industrie heeft weer vertrouwen in de economie. Bedrijven durven weer te investeren en innoveren. Welke vernieuwingen kunnen we de komende jaren verwachten? En hoe kunnen installatiebedrijven hierop inspelen? Hans van Wijk van Actemium geeft zijn visie. Tekst Evi Husson
‘In de industriële sector neemt de hele
afvalstoffen monitoren. Vroeger plaatste men
kloppen. Maar de installaties moeten wel
netwerktechnologie een enorme vlucht’, begint
daarvoor bovenaan de pijp met uitlaatgassen
probleemloos, zo lang, snel en nauwkeurig
Hans van Wijk. Hij werkt inmiddels achttien jaar
een sensor die met voedings- en datakabels
mogelijk blijven draaien – het behoud van hun
bij Actemium, dat actief is in alle fases van de
werden gekoppeld aan een systeem om de
assets. Steeds meer bedrijven doen daarom
levenscyclus van industriële processen: van
gegevens uit te lezen. Geen eenvoudige noch
beroep op partijen die service verlenen aan de
advisering en engineering tot realisatie,
goedkope operatie. Tegenwoordig volstaat een
machines.’
inbedrijfstelling en onderhoud. Van Wijk
kleine, intelligente, draadloze, strategisch
Van Wijk geeft een voorbeeld uit de eigen
bekleedde er diverse functies: consultant
geplaatste sensor die de komende vijf jaar de
praktijk. ‘Wij verlenen bijvoorbeeld service aan
industriële automatisering voor industriële
emissies extreem nauwkeurig kan controleren.
een melkfabriek in Ierland. Op afstand kijken
bedrijven, business development manager en
Fabrieken besparen hierdoor veel geld.
we met de klant mee in hun besturing en geven
tegenwoordig, verantwoordelijke voor
Installateurs zouden zich meer moeten
aan als er wat er aan de hand is. Er is nog nooit
onderwijsactiviteiten.
verdiepen in deze nieuwe technieken en de
iemand van ons in de fabriek in Ierland geweest
‘Er is veel veranderd de afgelopen jaren, vooral
vereisten die draadloze protocollen met zich
omdat de systemen op afstand kunnen worden
op IT-gebied’, stelt van Wijk. ‘Vroeger werd een
meebrengen.’
bestuurd. Hoe meer een bedrijf is geautomatiseerd, hoe
klep in een proces elektrisch of pneumatisch aangestuurd en kon deze open of dicht.
Service
meer remote zal kunnen worden gewerkt. De
Tegenwoordig is in diezelfde klep, een
Niets om je als installatiebedrijf echt zorgen
verantwoordelijkheid van het functioneren van
processor of printplaatje ingebouwd die de
over te maken, stelt Van Wijk gerust. Door de
de machines verschuift met andere woorden
temperatuur kan meten en doorgeven, kan
snelle ontwikkelingen in netwerktechnologie en
meer naar de dienstverlener. Deze kunnen ook
aangeven of hij half of driekwart openstaat,
industriële automatisering kiezen veel
op eigen initiatief werk naar zich toehalen met
hoeveel draaiuren hij achter de kiezen heeft en
industriële bedrijven ervoor om zich juist meer
behulp van slimme servicecontracten. Het is
of er binnenkort wellicht een onderdeel aan
op hun core business te concentreren en het
vaak een win-winsituatie, voor klant én
vervanging toe is. De informatietechnologie en
software- of automatiseringsgedeelte uit te
installateur.’
variatiemogelijkheden nemen toe terwijl de
besteden. ‘Wat wij in de praktijk merken bij
kostprijs ervan daalt. Naar verwachting zullen
grotere bedrijven als Heineken, Campina of
Kennis
er steeds meer netwerk gebaseerde systemen
Mars, is dat er een afname is van technisch
Zaak is hierbij wel dat installatiebedrijven
op de markt komen die een steeds grotere rol
personeel. De oude engineerings- en techni-
voldoende kennis in huis hebben om klanten te
zullen innemen.’
sche afdeling van weleer wordt kleiner. Deze
bedienen. ‘Dat is best nog een lastige
Installatiebedrijven moeten meegaan in die
bedrijven willen zoveel mogelijk produceren ten
opdracht’, geeft van Wijk aan vanuit zijn
trend, vindt Van Wijk. Hij geeft daarbij een
opzichte van zo min mogelijk manuren om het
ervaring als onderwijscoördinator. ‘Jongeren
voorbeeld. ‘Een fabriek wil de uitstoot van zijn
kostenplaatje aan het eind van de rit te doen
die tegenwoordig voor een ICT-opleiding
Innovatie Special Juni 2015
25
TEVREDENHEID GEGARANDEERD of uw geld terug!
or your money back!
Automatische waterzijdige inregeling
Eclipse. De nieuwe generatie automatische thermostatische radiatorafsluiters met AFC-technologie Eclipse biedt een optimaal ingeregeld verwarmingssysteem en creĂŤert een constante ruimtetemperatuur zodat elke ruimte het perfecte klimaat heeft. Zelfs voor Max, de kleine hagedis. Eclipse met AFC-technologie: > Automatische waterzijdige inregeling > Ideaal voor renovatie
> Snelle montage en inregeling > Instelling debiet direct op de afsluiter Automatic Flow
Neem een kijkje op onze website www.imi-hydronic.com/nl/eclipsenl/ en lees alles over de Eclipse!
Control
INTERVIEW
kiezen, gaan vaak voor de “pretpakketten”:
componenten tot typen en kleuren kabels. Als
adviseren, maken ze het werk voor zichzelf en
media, design en gaming,… Het is leuk als je
een monteur een paneel opendoet, kan hij bijna
voor de klant veel eenvoudiger.’
een applicatie of website kunt bouwen, maar
blindelings componenten vervangen omdat ze
daar bestuur je nog geen fabriek mee. De
op dezelfde manier zijn ontworpen en
Energie
richting technische informatica heeft
ingedeeld. Steeds meer grotere bedrijven slaan
Tot slot stipt Van Wijk het aspect energiemoni-
procentueel de minste studenten als je ze vergelijkt met business IT of media IT. En dat zijn juist de mensen die je nodig hebt. ’ Maar alleen met ICT kom je er evenmin, gaat de onderwijscoördinator verder. ‘Basiskennis van procestechniek is evenzeer nodig wil je bijvoorbeeld bij bierbrouwers, melkbedrijven en andere industriële bedrijven automatiseren. Het klinkt misschien eenvoudig, maar een sproeidroger is een complex apparaat. Installateurs anno 2015 zijn van alle markten een beetje thuis: IT, installatie én procestechniek. Wij hebben op onze serviceafdeling gelukkig en aantal supertechneuten zitten die bij klanten kunnen inloggen en meekijken met hun systeem en hun problemen kunnen oplossen. Deze zijn helaas niet rijk bezaaid.’
“Gebruik je kennis, volg de technologische ontwikkelingen op de voet en maak zaken bespreekbaar met de klant”
Standaardisatie Nog een aspect dat in toenemende mate aan belang wint in de industriële automatisering, is standaardisatie. Opnieuw staaft Van Wijk dit
deze weg in omdat dit uiteindelijk veel geld- en
toring aan. Installatiebedrijven zijn hierin
met een voorbeeld uit de praktijk. ‘We hebben
tijdswinst oplevert. Je kan het eigenlijk zo gek
vooralsnog te weinig vernieuwend, stelt hij. Ze
hier al drie tot vier jaar een consultant die
niet bedenken of het kan worden gestandaardi-
voeren doorgaans de opdracht van de klant uit
fulltime bezig is met het standaardiseren van
seerd. De kleinere bedrijven zijn nog niet zo ver.
terwijl er veel duurzamere oplossingen kunnen
alle processen bij een grote klant die wereld-
Daar ligt een kans voor installatiebedrijven.
worden bedacht. ‘Neem het energiegebruik van
wijd opereert, gaande van tekeningen, notaties,
Door met klanten mee te denken en hierin te
een paneel of kast op zichzelf. Daar wordt momenteel zelden naar gekeken. Je stopt besturingscomponenten, schakelaars, relais,
INDUSTRIE: VIJF TRENDS OP EEN RIJ
plc’s enzovoort in een paneel. Deze componenten genereren warmte. Hoeveel warmte is uit te
1) IT, IT, IT
rekenen zodat er een gepaste ventilator of
Netwerktechnologie neemt een enorme vlucht. Systemen worden slimmer – netwerkgerelateerd,
koeling aan het geheel wordt toegevoegd. Maar
draadloos, compacter, multifunctioneel – en daar moeten ook installatiebedrijven in meegaan.
eigenlijk betekent warmte energieverlies, net
2) Kennis en kruisbestuiving
zoals het plaatsen van extra koeling om warmte
De combinatie van kennis van installatie, IT en procestechniek wordt steeds belangrijker voor
af te voeren. Hoeveel energie gaat er verloren
installatiebedrijven.
in een kast? Door een kast te hertekenen en
3) Gedeelde verantwoordelijkheid
andere componenten of dikkere draden te
Steeds meer wordt de verantwoordelijkheid gelegd bij de installateur die service verleent. Hij is niet
kiezen verbruik je wellicht minder energie. Daar
langer verantwoordelijk voor de installatie, maar ook voor de dienst die de machine of installatie levert
zijn nog stappen te maken. Maar daar is lef voor
op de langere termijn. Steeds meer industriële bedrijven zullen van remote access gebruik maken.
nodig. Je moet als installatiebedrijf tegen een
4) Standaardisatie
klant durven zeggen dat het ook anders kan. De
Dit zal nog verder evolueren. Installatiebedrijven kunnen hierin klanten adviseren en zelf het voortouw
kostprijs van een energiezuinige kast ligt hoger,
nemen.
maar onderaan de rekensom bespaart de klant
5) Energieproblematiek
veel energie. Met andere woorden, kom uit je
Steeds meer bedrijven zien nog winstpotentieel door energiebesparing. Installatiebedrijven kunnen
comfortzone, gebruik je kennis en volg de
hierop inspelen door klanten energiezuinige alternatieven te tonen die aan het eind van de rit veel
technologische ontwikkelingen op de voet en
besparingen opleveren.
maak zaken bespreekbaar met de klant. Zo bouw je aan een sterke toekomst.’
Innovatie Special Juni 2015
27
interview Naam: Corien van Berlo Werkt als: Directeur Bij: Smart Homes In: Eindhoven
28
Innovatie Special Juni 2015
INTERVIEW Open Standaard - Specialisten - Smart
“Alles kan met domotica, maar het gebeurt nog steeds niet” De belangstelling voor domotica neemt toe. Maar de consument denkt dan niet direct aan de installateur. “Het contact is er niet meer,” zo stelt Corien van Berlo, de directeur van Smart Homes. De consument tast in het duister. En het ontbreken van echte open standaarden helpt ook al niet.
Tekst André Weigand
In de elektrotechniek is domotica altijd een
tuur geen item in de nieuwbouw. Zijn er op de
ouderen onder ons. Zij moeten allemaal zo lang
dankbaar onderwerp. Domotica heeft iets
oude vragen dan tenminste nieuwe antwoor-
mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. Die
ongrijpbaars, iets dat steeds weer de fantasie
den?
doelgroep is heel erg op zoek - en dat vind ik een enorme stap vooruit. In het verleden was
prikkelt. Het is immers de belichaming van de nieuwste technologie in de vernuftigste
Maatschappijbreed
er weerstand, de mensen vonden het allemaal
toepassing: automatisering dienstbaar
“Er verandert niet echt heel veel, dat is
niet zo nodig - ja, later, als ze oud waren.
gemaakt aan comfort en gemak. Ondanks die
inderdaad jammer”, geeft Van Berlo besmuikt
Inmiddels zien we de beweging dat zij het
prikkeling lijkt het wel of het niet echt opschiet
toe. “Terwijl juist de afgelopen jaren de
belangrijk vinden om te weten wat er allemaal
met de uitrol van domotica. In de voorbereiding
behoefte nog eens extra is toegenomen. Wij
kan.”
op het gesprek met Smart Homes-directeur
zeggen: ‘domotica is niet voor een specifieke
Vanuit Smart Homes klinkt al jaren het pleidooi
Corien van Berlo betrappen we ons erop dat
doelgroep, maar voor ons allemaal, maat-
om een en ander nu alvast goed in te richten.
ons vragenlijstje niet afwijkt van de onderwer-
schappijbreed’. Evengoed is inmiddels wel een
Dan is de weg gebaand als op latere leeftijd
pen waarover we haar jaren geleden al polsten.
nieuwe situatie ontstaan waarin domotica voor
andere, meer zorggerelateerde functionaliteit
Nog steeds blijft de toepassing ver achter bij
een beperktere doelgroep nu echt van cruciaal
nodig is. Daar ligt weer een psychologische
wat er allemaal kan, nog steeds is er weinig
belang is geworden in de context van de
barrière. Van Berlo: “Een ding heb ik wel
standaardisatie, en nog altijd is de infrastruc-
kwaliteit van leven. Dan heb ik het over de
geleerd in al die jaren: iedereen wil oud worden,
Innovatie Special Juni 2015
29
BIM by Saval
Tags - Hier - Invullen
Als bedrijf dat innoverende oplossingen ontwikkelt en levert op gebied van brandveiligheid, dwingen we onszelf om met de tijd mee te gaan. Zo ook in geval van BIM: Building Information Management: de nieuwe standaard voor de bouwsector.
samen te werken zodat ontwerp beslissingen direct op elkaar kunnen worden afgestemd. Hierdoor zullen er minder ontwerpverschillen tijdens de bouw aan het licht komen wat weer resulteert in minder (faal)kosten.
Steeds meer architecten gaan werken met BIM. De vraag naar ondersteuning vanuit fabrikanten met betrekking tot BIM groeit. Op onze website stellen wij BIM informatie en 3D objecten van ons assortiment kosteloos beschikbaar. Zoals architecten kunnen worden gezien als een leidende indicator in bouwactiviteiten, mag u
Brandbeveiligingsproducten die tijdens de bouw van een object al geplaatst moeten worden, zijn via Saval.nl beschikbaar als download. De bibliotheek wordt voor verschillende platforms aangeboden. Het betreft brandslanghaspels, haspelkasten en brandblussers, maar tevens consoles voor haspelkasten en brandslanghaspels wanneer het betreffende gebouw geen bevestiging aan de Saval beschouwen voor brandveiligheid. muur toe laat. Naast de voorgedefinieerde kleur in het model, zijn in overleg de haspelkasten Het BIM model Met een BIM Model kan gelijktijdig in hetzelfde ook in afwijkende kleuren te leveren, zodat deze model worden gewerkt. Hierdoor wordt de altijd aansluit bij het ontwerp van het gebouw. snelheid van het proces gecombineerd met minder Bovendien zijn de dimensies van de haspelkasten fouten (clashcontrole) en wordt het proces met voor specifieke projecten bespreekbaar. Het minder fouten aangeleverd aan de aannemer(s) en voordeel van onze eigen productielijn is dat in hierdoor wordt minder, kostenverhogend, meer- uitzonderingsgevallen van de meest gebruikte en minderwerk uitgevoerd. Binnen het BIM proces maatvoeringen afgeweken kan worden. is het mogelijk d.m.v. ĂŠĂŠn of meerdere modellen
Saval B.V Huifakkerstraat 22 4815PN BREDA
info@saval.nl www.saval.nl
INTERVIEW
maar niemand is het. En: zorg is altijd voor de
andere discussie. Maar het is handig aange-
onderzoeksprojecten. Het gebrek aan een open
buren. We moeten dat woord ‘zorg’ met grote
pakt. Iedereen dacht: ‘Door de vergrijzing
standaard is niet alleen in Nederland een
voorzichtigheid gebruiken - en bij voorkeur
wordt zorg een grote markt. Daar springen wij
probleem, het speelt wereldwijd. Van Berlo:
helemaal niet. Wel wil iedereen leuk en prettig
in.’ Nou, niemand heeft zorg nodig. Er is geen
“Stel, ik heb een bloeddrukmeter met een app
leven. Iedereen wil comfort. En wat wij met
markt, er is weerstand. Dat komt omdat we het
en alles daaromheen, en het komt zo uit dat ik
elkaar zorgapplicaties noemen, is voor de
allemaal verkeerd adresseren. Maar een
er een weegschaal bij nodig heb. Dan word ik
doelgroep evengoed een verruiming van het
universeel ‘dingetje’ is dat we elke maand veel
verplicht om er een van hetzelfde merk te
comfort. Dat hele zorgverhaal is lastig. Zelfs de
geld moeten betalen aan de energiemaat-
nemen. Als ik toevallig al een andere slimme
mensen die de applicaties maken, zien zelf niet
schappij. Als je daar kunt sparen met behulp
weegschaal had, kunnen die apparaten niet
altijd dat het naast zorg om comfort gaat.”
van slimme technologie, merk je dat meteen in
met elkaar communiceren, laat staan dat de
je portemonnee. En de consument onderkent
resulterende informatie via het web in een
Waar koop je domotica?
dat. Dus als dat nu goed wordt uitgewerkt, ligt
dossier terechtkomt. Een van de uitdagingen
Dat de belangstelling voor domotica toeneemt,
er straks een platform voor zorgtechnologie.
vanuit Europa is om een universeel systeem op
merkt Van Berlo bijvoorbeeld op de beurs die Smart Homes jaarlijks organiseert in het Evoluon. Zelfs zonder gerichte reclame laten zich daar steeds meer particulieren zien. Ook De Slimste Woning van Nederland in Eindhoven en Het Slimste huis in Alkmaar trekken veel bekijks. En steeds vaker volgt de vraag: ‘Waar kan ik dat kopen?’ “Dat is een probleem”,
“De consument heeft geen link meer met de installateur”
constateert Van Berlo. “De consument heeft geen link meer met de installateur - en de installateur heeft geen winkel meer. Waar koop je domotica? De consument tast in het duister. En nogmaals, het moet geen winkel zijn vol technologie. Het gaat om het oplossen van latente behoeftes: ik voel me niet veilig, ik ben bang dat ik val en dat niemand mij vindt, ik ben bang dat ik vergeet het gas uit te doen, ik maak me zorgen om mijn moeder aan de andere kant van het land, mijn kinderen laten overal maar het licht aan. Het zijn de verborgen vragen, niet concreet geformuleerd. Van Berlo mag de naam niet noemen, maar er is een grote bouwer die heeft besloten om - in eerste instantie als testcase - in alle woningen die hij bouwt, een pakket aan domotica-toepassingen mee te nemen. Het idee wordt
Nogmaals, aan de huidige slimme thermostaat
te zetten op hoog technologisch niveau. Dat
momenteel uitgewerkt en in de markt gezet.
heb je nog niet veel. Maar hij maakt mensen wel
heet ReAAL. Niet zomaar een lampje aan of uit,
“Deze bouwer argumenteert: straks begint
nieuwsgierig.
maar op een hoog niveau ervoor zorgen dat alle
iedereen weer te bouwen, en wat onderscheidt
applicaties met elkaar kunnen communiceren,
mijn huis dan van de concurrentie? Het is een
Standaardisatie
onafhankelijk van het merk. Dat project is al
interessante ontwikkeling waar we bij Smart
“Wat KNX goed heeft gedaan, is dat veel
heel ver en Smart Homes fungeert als
Homes al heel lang op hoopten, namelijk, dat er
fabrikanten zich hebben geconformeerd aan
testlaboratorium - wij hebben immers de
wordt gekeken naar de kwaliteit van de
dat protocol. Dat is een stap voorwaarts. Maar
Slimste Woning van Nederland. Er doen
functionaliteit van de woning…”
het laat onverlet dat men het niet voor elkaar
meerdere landen mee. Eens in de zoveel tijd
krijgt om tot één systeem, één protocol te
wordt in Eindhoven alles aan elkaar gekoppeld.
Impact ‘slimme’ thermostaat
komen. De wijsheid is aan de gebruiker, zeg ik.
Misschien biedt protocol x nu al voldoende
De geconstateerde bewustwording is niet
Eigenlijk wil je alleen open standaarden. Bij
functionaliteit voor de rest van je leven. Maar je
zozeer geholpen door de slimme meter als wel
fabrikanten die roepen dat ze een open
weet niet hoe de wereld er morgen uitziet. Dus
door de slimme thermostaat, meent Van Berlo,
standaard gebruiken, blijkt de deur soms
je moet kunnen opschalen. Een open standaard
waarbij zij meteen het voorbehoud maakt:
hooguit op een kiertje te staan.”
maakt dat voor meer mensen bereikbaarder,
“Voor zover die slim is… want dat is weer een
Smart Homes is actief in veel Europese
laagdrempeliger.”
Innovatie Special Juni 2015
31
RUBRIEK
32
100 Innovatie Special Juni 2015
JAAR
Tags - Hier - Invullen
24/7
INTERVIEW RUBRIEK
Bestaande, oudere woningen moeten geschikt
geleden is de opkomst van robotica, consta-
lang. Als een installateur nog wil instappen, zal
worden gemaakt voor domotica - want nog
teert Van Berlo. “Robotica was toen nog heel
hij snel moeten zijn. Er wordt nog veel te
steeds beschikt hooguit tien procent van de
pril, maar is nu een realiteit. De introductie
conventioneel gedacht in die wereld, en de
Nederlandse woningen over de juiste infra-
ervan zou wel eens sneller kunnen verlopen
opleiding is er ook nog naar. Veel hangt af van
structuur. Een handicap is dat allang niet meer,
dan die van domotica. Robots voor therapie,
de nascholing. Die blijft nu vaak achterwege
weet Van Berlo. “Misschien moet je ergens een
voor sociale contacten, voor medicijntrouw…
omdat installateurs bang zijn zo’n specialist
intelligentere kabel trekken, zorgen dat overal
Robots die reageren op vallen. Robots ter
weer kwijt te raken.”
internet komt. De technische mogelijkheden
ondersteuning van dementerenden, robots die
Van Berlo ziet in het overheidsbeleid een
zijn dan misschien niet ideaal, maar niet
communiceren met het huis. Dat gaat heel
duidelijke contradictie. “Er worden maatrege-
onoverkomelijk. Het is geen excuus meer.”
snel. Het leek eerst een sociale verarming:
len genomen om economischer om te gaan
Van Berlo: “Anno 2015 zou je mogen verwach-
robots in plaats van menselijke hulp. Maar het
met energie, zuiniger te zijn met alles, en
ten dat de infrastructuur geen struikelblok
is opvallend is dat senioren het juist geweldig
langer zelfstandig te blijven wonen… Maar het
meer vormt. Maar het argument dat straks
vinden. Zij geven soms - om redenen van
scheppen van voorwaarden blijft achterwege.
alles toch draadloos kan, daar geloof ik
privacy - zelfs de voorkeur aan een robot.
Er is een brief van minister Schippers dat
“Dat straks alles draadloos kan, daar geloof ik helemaal niets van”
helemaal niets van. Wij hebben twee demon-
Natuurlijk moet je die beschouwen als een
iedereen binnen nu en zoveel jaar aan de domo-
stratiehuizen waar ook het een en ander
aanvulling op. Geen mensen uitsluiten, maar de
tica moet, en de markt mag dat dan oppakken.
draadloos is uitgevoerd, maar van de interfe-
goede combinatie maken.”
Alleen gebeurt het niet. Daar was de slimme meter op zich een interessante introductie.
rentie word ik niet vrolijk. Dat is zeker nog geen gelopen race. Er zijn nu eenmaal situaties
Branche
Maar ja, dan is de privacy ineens weer in het
waarin je het risico van uitval niet wilt lopen. Er
Een installatiebranche die domotica professio-
geding. Typisch Nederland.”
zouden ongelukken van komen, zeker nu er
neel in de markt zet, ziet Van Berlo niet. Aan al
zoveel meer zwakkeren thuis moeten blijven
die ontwikkelingen: domotica, robotica,
wonen. In Alkmaar hebben we een apparte-
Internet of Things, en het aanstaande
ment in een winkelcentrum, onze buurman is
UniversAAL open source ict-platform, komt
de MediaMarkt. Als daar een demonstratie met
volgens Van Berlo bijna geen installateur meer
draadloos internet is, kan ik het vergeten.”
te pas. “Ja, om de draden te trekken. Maar verder zijn er heel andere specialisten nodig,
Nieuw
echte ict’ers. Daarin zul je meer disciplines
Wat er veranderde ten opzichte van vijf jaar
krijgen, specialisaties. Die trein rijdt al heel
Innovatie Special Juni 2015
33
cell - de film
sanitaire in Staal, Aluminium RVS cell®wanden sanitaire wanden in Staal,ofAluminium of RVS hier scannen:
www.kemmlit.de meer informatie via: www.kemmlit.de
www.sistim.nlwww.sistim.nl ®
® ® hardcell classiccell
® ® softcell hardcell
softcell®
cell - de film hier scannen:
s
Sanitaire Sanitaire Sanitaire scheidingsscheidingsscheidingswanden wanden wanden cell van cell vanvan cell Kemmlit Hoogwaardig design Kemmlit Kemmlit
classiccel - digitale print
voor toiletruimten Hoogwaardig design voor toiletruimten FOTOGRAFIE ■ KEMMLIT
FOTOGRAFIE Q
De toiletruimten van een gebouw worden steeds representatiever. Of het nu een fitnesscentrum, een sauna, Dehoreca toiletruimten van een gebouw worden steedsruimten representaof de industrie betreft: Attractieve met een tiever. Of het nu een fitnesscentrum, een sauna, horeca of hoog welbevinden gehalte worden steeds belangrijker. deHet industrie betreft: Attractieve ruimten met een hoog welwandsysteem classiccell van Kemmlit draagt bij dit bevinden gehalte worden steeds belangrijker. welbevinden een belangrijk steentje bij en dankzij de Het wandsysteem classiccell draagt bij dit welstrakke vormgeving is ditvan eenKemmlit aantrekkelijk wandsysteem bevinden een belangrijk steentje bij en dankzij de strakke voor architecten en opdrachtgevers. vormgeving dit profi een aantrekkelijk wandsysteem voorisarchiVanwege isde el-loze, gladde afwerking het een tecten en opdrachtgevers. vrijwel naadloos wandsysteem. Door het toepassen van Vanwege de profiel-loze, afwerking is het een de vrijwel terugliggende pootjesgladde en bovenprofi elen lijken wanden naadloos wandsysteem. Door het toepassen van terugliggente zweven in de ruimte. deVoor pootjes bovenprofielen lijkenvarianten de wanden te deurkrukken, zweven het en deurbeslag zijn vele van in trekknoppen de ruimte. e.d. leverbaar. Nieuw is een innovatieve Voor het deurbeslag vele varianten van deurkrukken, verticale greep in zijn verschillende lengten te kiezen, met trekknoppen e.d. leverbaar. Nieuw is een innovatieve geïntegreerde LED-indicatie voor vrij- of bezet.verticale greep te kiezen, met geïntegreerde Om in deverschillende wanden noglengten meer een individueel uniek uiterlijk te LED-indicatie voor vrijof bezet. geven, is digitaal-druk mogelijk. Uw eigen foto levensgroot Om de wanden individueel uniek uiterlijk te gegeprint overnog de meer volle een breedte van de voorwanden met de ven, is digitaal-druk mogelijk. Uw eigen foto levensgroot gedeuren. Ook met letters, symbolen etc. zijn er natuurlijk print over de vollemogelijkheden. breedte van de voorwanden met de deuren. onbegrensde Ook met letters, symbolen etc. zijn er natuurlijk Alles bij elkaar vele mogelijkheden om onbegrensde de toiletruimten mogelijkheden. geheel volgens uw eigen concept gestalte te geven. ■ Alles bij elkaar vele mogelijkheden om de toiletruimten geheel volgens uw eigen concept gestalte te geven. Q
classiccell bronze
classicccell
C. C. Sistim Nederland B.V. B.V. Sistim Nederland Vriezerweg 20 B20 B Vriezerweg 9482 TB TB Tynaarlo 9482 Tynaarlo
T. +31 (0)592 54 4230
T. +31 (0)592 54 4230 (0)592 54 4350 F. F. +31+31 (0)592 54 4350 info@sistim.nl @. @. info@sistim.nl W.W. www.sistim.nl www.sistim.nl LED indicatie
INTERVIEW Gezondheid - Luchtkwaliteit - Comfort
“Innovatie in ventilatie ligt in regeling per ruimte” Nadat jarenlang de focus bij ventilatie op energiebesparing lag, richt de sector zich nu weer helemaal op comfort en kwaliteit. Volgens Harm Valk, ventilatiespecialist bij Nieman Raadgevende Ingenieurs, is die beweging voornamelijk het gevolg van het feit dat we qua energiebesparing tegen de grenzen oplopen en dat ventilatie een belangrijke rol speelt voor een goede binnenluchtkwaliteit. De innovaties zijn vooral te verwachten in het per ruimte regelen met behulp van sensoren en communicatie met de gebruiker via smartphones. Tekst Harmen Weijer
Op vakbeurzen en innovatiedagen stonden de
nadat een TNO-onderzoek over luchtkwaliteit
Europa nog niet eerder gehouden.
laatste decennia de innovaties op het gebied
binnen scholen uitwees dat de leerprestaties
“Uit de meetresultaten blijkt dat de luchtkwali-
van ventilatie in het teken van energiebespa-
van scholieren en ziekteverzuim van leerkrach-
teit in huizen niet op orde is. We zijn vooral
ring. De energieprestatiecoëfficient (epc) was
ten leden onder de matige luchtkwaliteit in
geschrokken van de waarden in slaapkamers:
daarin de leidende factor, zegt Harm Valk. “Je
scholen. “Dat heeft het welbekende program-
een CO2-gehalte van 3.000 tot 3.500 ppm
werd om de oren geslagen met innovaties die
ma Frisse Scholen opgeleverd. Bij opdrachtge-
kwam regelmatig voor. Dat betekent vooral dat
er weer een paar honderdsten van punten
vers zorgde dit voor bewustzijn over het belang
de lucht in slaapkamers niet fris is. Maar ook
wisten af te halen. De reden is eenvoudig: de
van ventilatie. Het heeft er ook voor gezorgd
bleek dat bewoners ondanks die onfrisse geur
epc zorgde ervoor dat innovaties in de
dat de regelgeving is aangepast en nu meer
niet in actie komen.”
ventilatie werden gewaardeerd. Dat was
ventilatiecapaciteit in scholen eist.”
In het onderzoek zijn verschillende systemen
minder het geval bij luchtkwaliteit en
onderzocht. De best presterende systemen
comfort.”
Luchtkwaliteit in woningen
Die regelgeving zorgde dus wel voor een flinke
Het zette tevens in één klap de luchtkwaliteit
een kamer en het CO2-gehalte in die kamer.
prikkel in energiebesparende oplossingen,
binnen scholen en kantoren op de kaart, maar
“Dus als je een systeem hebt dat niet alleen het
waarbij ventilatie een belangrijke component
gek genoeg niet in woningen. Dat zou kunnen
CO2-gehalte meet in je slaapkamer, maar door
van is. “Intussen lopen we tegen de grenzen op
veranderen dankzij een vergelijkbaar onder-
een goede manier van regelen de luchtverver-
wat in de epc nog mogelijk is; we gaan richting
zoek dat het afgelopen jaar is gehouden. Valk
sing laat toenemen, dan heb je het goed voor
een epc van 0. Daar zit niet veel rek meer in,
doelt op het Monicair-onderzoek, dat dit jaar
elkaar, ook qua energie-efficiency. Dat kan heel
een nog lagere epc vraagt om duurzame
wordt afgerond. Hierbij is onderzocht hoe een
goed met een mechanische component in die
opwekking,” reconstrueert Valk.
aantal veel gebruikte ventilatiesystemen in
slaapkamer, zoals bij balansventilatie, maar is
Maar gaandeweg veranderde de afgelopen
woningen in de praktijk presteren. Een dergelijk
soms ook met systemen met natuurlijke
jaren de focus in de ventilatiesector, vooral
onderzoek is in Nederland en ook elders in
toevoer mogelijk.”
36
Innovatie Special Juni 2015
leggen een link tussen de luchtuitwisseling in
interview Wie: Harm Valk Werkt als: senior adviseur Bij: Nieman Raadgevende Ingenieurs In: Zwolle Innovatie Special Juni 2015
37
WE’RE BUILDING CONTROL Bij gebouwen gaat het om beheersing. Eén manier om alle installaties te benaderen, besturen en beheren. Ongeacht welk merk. Ongeacht waar u bent. Ongeacht welk moment van de dag. Het kan. Met Webeasy beheerst u klimaat- en ruimteregeling, doucheautomatisering, energiemanagement, toegangscontrole, inbraakbeveiliging, videobewaking en verlichtingsmanagement. Vanuit elke webbrowser. Ook op uw smartphone of tablet. Wij kunnen alle techniek in een gebouw aansturen. Met eigen producten, producten van derden of een combinatie daarvan. Dat maakt Webeasy het enige plug-and-play gebouwbeheersysteem ter wereld.
www.webeasy.nl
Technologie Technologie die die ertoe ertoe doet doet
Luxon is een complete, intelligente verlichtingsoplossing Luxon is een complete, intelligente verlichtingsoplossing voor high bay applicaties, inclusief de laatste generatie voor high bay applicaties, inclusief de laatste generatie draadloze aansturingen. Met bewegings- en daglichtdraadloze aansturingen. Met bewegings- en daglichtsensoren bespaart u maximaal op uw energiekosten. sensoren bespaart u maximaal op uw energiekosten.
Merk Merk & & verlichtingstechnologie verlichtingstechnologie onafhankelijk onafhankelijk
Luxon biedt een merk en technologie onafhankelijke Luxon biedt een merk en technologie onafhankelijke verlichtingsoplossing die voldoet aan iedere behoefte verlichtingsoplossing die voldoet aan iedere behoefte van de klant. Alle aanbevolen armaturen kunnen worden van de klant. Alle aanbevolen armaturen kunnen worden geïntegreerd in het Luxon lichtmanagement systeem. geïntegreerd in het Luxon lichtmanagement systeem.
Lichtstudies Lichtstudies & & service service overeenkomsten overeenkomsten
Onze services bestaan uit lichtstudies en uitgebreide Onze services bestaan uit lichtstudies en uitgebreide Service Level Agreements (SLA’s). Hiermee bent u Service Level Agreements (SLA’s). Hiermee bent u verzekerd van een continue hoge lichtkwaliteit en verzekerd van een continue hoge lichtkwaliteit en een gegarandeerd rendement op uw investering. een gegarandeerd rendement op uw investering.
Licht Licht alleen alleen waar waar en en wanneer wanneer het het nodig nodig is, is, zonder onnodige verspilling. zonder onnodige verspilling.
Nedap N.V. | Parallelweg 2 | 7141 DC Groenlo | T +31 (0)544 471 111 | info@nedap-luxon.com | www.nedap-luxon.com Nedap N.V. | Parallelweg 2 | 7141 DC Groenlo | T +31 (0)544 471 111 | info@nedap-luxon.com | www.nedap-luxon.com
INTERVIEW
In het verleden werd vaak gedacht dat een
componenten: unit, kanalen, roosters en
Maar dat is niet direct wat we graag in huis
‘lekke’ gebouwschil vanzelf zorgt voor
regeling, echt als systeem gaan zien.”
willen: in de slaapkamer moet het koeler zijn. Dat vraagt dus om systemen die temperatuur
ventilatie. “Inmiddels weten we dat het alleen maar energieverlies oplevert en de frisse lucht
Smartphone-gestuurd
op maat kunnen regelen.”
niet brengt op de plek waar mensen zijn.
Waar zijn de komende jaren qua ventilatie de
In het verlengde daarvan is het zaak zomerse
Moderne ventilatiesystemen zijn gebaat bij een
innovaties te verwachten? Valk ziet vooral veel
hitte buiten te houden. In de ogen van Valk is
goede luchtdichtheid van de gebouwschil”,
innovaties opkomen op het gebied van regeling
het niet alleen energiezuiniger maar ook beter
aldus Valk.
per ruimte. “Nu hebben we daarvoor nog een
om die warmte niet weg te koelen. “Dat is
CO2-sensor, die gaat optoeren als het
nergens voor nodig, want als je goed kijkt naar
Bouwbesluit
CO2-gehalte in een ruimte te hoog wordt. Maar
hoe men het in landen doet waar het al veel
De veranderende focus op meer comfort en
smartphones zullen die functie kunnen
warmer is, dan kunnen wij heel goed hun
kwaliteit zorgt er ook voor dat bedrijven die
overnemen of aanvullen. Die wordt herkend
methoden overnemen om de zon buiten het
meer doen dat het Bouwbesluit van hen eist,
door het systeem. De gebruiker kan dan zelf
huis te houden. Denk aan simpele oplossingen
meer ruimte op de markt krijgen. “Neem
functies inschakelen als verwarming en
als buitenzonwering, luiken en oversteken.”
bedrijven die nul-op-de-meter-renovaties of
ventilatie, maar ook verlichting. Dat kan ook
nieuwbouw aanbieden: zij onderscheiden zich
automatisch worden geregeld, maar in ieder
Meer natuurlijk ventileren
en komen meer in beeld van opdrachtgevers.
geval heel lokaal. Op dit moment bestaat dit
In kantoorgebouwen is een omgekeerde
Het leuke is dat in deze concepten altijd een
nog niet, maar het is wel een logische stap
beweging op het gebied van ventilatie ontstaan
goed ventilatiesysteem zit, want de aanbieders
vooruit. Het voordeel hiervan is dat dankzij
in vergelijking met woningen. Waar voorheen
van deze innovatieve concepten willen niet net
deze manier van regelen er rustiger wordt
alle ventilatie zoveel mogelijk mechanisch werd
met de hakken over de sloot van het Bouwbe-
geventileerd, omdat je het slechter worden van
opgelost, is nu in de utiliteit veel meer sprake
sluit springen. Ze bieden duidelijk iets extra’s
de luchtkwaliteit als het ware voor bent.”
van hybride-oplossingen. Valk: “Hybride houdt
aan en komen als vanzelfsprekend met goede
Ook voor verwarming wordt dankzij steeds
in dit geval in: natuurlijk als het kan, mechanisch als het moet. Een jaar of tien geleden sprak ik een aantal utiliteitsadviseurs. Die spraken er schande van dat er een kantoorconcept
“Nu hebben we nog een CO2-sensor, maar smartphones zullen die functie overnemen”
was bedacht, waarbij er ‘zomaar’ lucht van buiten naar binnen werd gehaald. Maar toen ik vroeg hoe het bij hen thuis was, bleven zij stil, want dat is wel gangbaar in huizen. Het contact met ‘buiten’ wordt in kantoren veel meer gewaardeerd dan voorheen.” Maar staat dat niet op gespannen voet met de steeds forsere energiebesparingseisen die aan utiliteitsgebouwen worden gesteld? “Als het inderdaad gaat om energiezuiniger te ventileren, wordt het vaak mechanisch opgelost. Alhoewel er ook steeds meer concepten zijn, waarbij atria als voorverwarmer, warmtebuffer of overstort worden gebruikt. Het kan dus wel.” Ook in kantoren zullen steeds meer innovatieve mogelijkheden komen om werkplekgericht, dus heel lokaal, te ventileren, verwarmen en koelen.
ventilatiesystemen. Vergelijk het met de
meer lokaal gestuurde manier van regelen een
Dat is ook niet zo gek in een veranderende,
automarkt: er is een ondergrens qua veilige
combinatie van meer comfort, kwaliteit en
flexibele werkomgeving, vindt Valk. “Wat heeft
auto’s in de wet afgesproken, maar geen enkele
energiezuinig verwarmen bereikt, denkt Valk.
het voor zin om ventilatiesystemen voor een
fabrikant zit daar net boven. Dat gaat ook
“We gaan naar verwarmingssystemen die heel
hele verdieping aan te leggen terwijl maar een
gebeuren in de bouw en op ventilatiegebied.
lokaal geregeld worden: verwarmen waar je
deel ervan wordt gebruikt. Ook hier maakt
Het is daarom ook goed dat steeds meer
bent en ook op afroep. We weten inmiddels dat
ventileren op maat zijn opwachting. Maar dat
ventilatieleveranciers in hun uitingen zich
het niet zo slecht is om in woningen verschillen
vraagt nog wel innovatieve oplossingen qua
richten op de goede binnenluchtkwaliteit die
in temperatuur te ervaren. Doordat we huizen
energieverbruik. Want enerzijds moet op die
hun producten realiseren. De rest van de
zo goed isoleren ontstaat er in woningen een
werkplek warmte gebracht worden en in het
installatiemarkt moet nu volgen en alle losse
egale temperatuur door het hele huis heen.
andere stramien moet je koelen.”
Innovatie Special Juni 2015
39
NIEUWS Tags - Hier - Invullen werkt aan een staande pilaar die door
Stille windmolens zonder wieken in ontwikkeling
windturbulentie gaat oscilleren. In de voet van de constructie wordt de mechanische beweging omgezet in elektrische energie. Normaal gesproken zal een object bij een bepaalde windsnelheid gaan oscilleren met een zekere frequentie. Dat impliceert een zekere optimale windsnelheid. Maar de ontwikkelaars zeggen magneten te gebruiken om de turbine aan te passen, zodat ongeacht de windsnelheid het maximale uit het systeem kan worden gehaald. Dan rest de vraag, waarom geen wieken? Vortex meent dat energie opgewekt uit haar trilsprieten zo’n veertig procent goedkoper zal zijn dan die uit conventionele windmolens. Een deel van de besparing komt uit de onderhoudskosten, die ongeveer 80% lager zijn. Verder zouden zowel de bouwkosten als de operationele kosten ongeveer de helft zijn van
Een Spaanse startup zamelt geld in voor de realisatie van windmolens zonder wieken.
die van windmolens. De startup werkt aan een model (Mini) met een vermogen van 4 kW en ongeveer 12,5 meter hoog, die in 2016
Windmolens en zonnepanelen krijgen
opwekker van elektrische energie, laten we ‘m
commercieel beschikbaar moet zijn .
concurrentie van een nieuwe duurzame
hier de trilspriet noemen. Een Spaanse startup
Bron: www.installatiejournaal.nl
Zweeftrein voor ondergrondse energieopslag ECN komt met een concept voor een ondergrondse zweeftreinbaan. De
gie weer worden omgezet in elektriciteit en aan het net worden geleverd.
zweeftrein maakt het mogelijk 10 procent van de dagelijkse elektriciteits-
Zo kan er acht uur lang 2,5 Gigawatt elektriciteit opgeslagen worden of 48
behoefte in Nederland op te slaan via kinetische energie. Volgens ECN kan
uur lang 400 Megawatt. “Op deze manier kun je echt kolen- en gascentra-
het concept de wereld van de energieopslag compleet veranderen.
les uit gaan zetten. Die heb je dan niet meer nodig”, zegt bedenker Wouter
Met de Energy Train kunnen pieken en dalen in vraag en aanbod van
Engels (ECN).
wind- en zonne-energie worden opgevangen. Dit tegen een tiende van de
ECN wil nu het concept verder ontwikkelen. Het bedrijf wil een consortium
gebruikelijk kosten. Het traject van de zweeftreinbaan heeft een straal van
vormen met onderzoeksinstituten, universiteiten en bedrijven. In het con-
2,5 kilometer. Wanneer er teveel wind- of zonne-energie wordt opgewekt,
sortium kan de techniek verder worden ontwikkeld en het eerste ontwerp
wordt met deze overtollige elektriciteit een zwevende MagLev-trein van
wordt gemaakt. De kosten van een volledig systeem bedragen tussen de 1
pure massa in een vacuümtunnel in beweging gebracht.
en 2 miljard euro. Dat geld wordt terugverdiend doordat er minder investe-
De trein kan een snelheid krijgen van 2000 kilometer per uur. In perioden
ringen nodig zijn in een nieuw elektriciteitsnet en hoogspanningsmasten.
dat er te weinig duurzame energie wordt opgewekt, kan de kinetische ener-
Bron: www.installatiejournaal.nl
40
Innovatie Special Juni 2015
RUBRIEK Sterk in Stoom Thuis in Thermische Olie
serie IP Thermische olieketels CERTUSS Modulerend serie TC stoomketels 80-8000 kw Touch screen laag NOx Eigen IP adres hoog rendement 80-2000 kg/h Kijk op www.scharfftechniek.nl of stoomketels.nl bel vrijblijvend 030 2410972
Adverteerdersindex Acto Informatisering
12
Commend Nederland
12
Elbo 22 Hateha
41
IMI Hydronic Engineering
26
Intergas Verwarming
16
Jungheinrich Nederland Merford Noise Control
2 42
Mobeye 26 Nedap Light Controls
38
N.V.D. Beveiligingen
32
PG Security Systems
8
Saval 30 Scharff Techniek
41
Sistim Nederland
34
Visser Assen
20
Walraven
44
Webeasy 38
Geluidsbeheersing bij Merford is meedenken bij engineering RUBRIEK
Tags - Hier - Invullen
In een land met 17 miljoen inwoners is geluidsbeheersing een dankbaar vak. Of het nu gaat om het autogeluid of van machines: door slimme engineering en producten is het mogelijk om geluid goed te beheersen en te verminderen daar waar het nodig is. Merford uit Gorinchem is op dit brede vlak sterk vertegenwoordigd en vooral bedreven in het meedenken naar een oplossing op maat. Dankzij een eigen geluidslab, heel toepasselijk the Silence Factory genaamd, weet Merford exact of de oplossing inderdaad aan de gestelde eisen voldoet. Merford bestaat sinds 1956 en richtte zich aanvankelijk op de verkoop van luchttechnische componenten. Naarmate in Nederland de eisen voor het beperken van geluidshinder strenger werden, kreeg Merford steeds meer vragen over geluidsbeheersing. Destijds werd de basis gelegd voor de manier van werken zoals het bedrijf anno 2015 nog steeds werkt: van engineering tot montage. In de jaren tachtig kocht Harry Vertooren als medewerker het bedrijf van de oprichters. Hij legde daarmee het fundament voor het familiebedrijf dat Merford nog steeds is. Zijn dochter Adrienne Vertooren heeft hem enkele jaren geleden opgevolgd. “Wij richten ons inmiddels op een heel breed werkvlak: dat varieert van een demper op een dak van een fabriek tot de engineering van een geluidswand of omkasting voor een transformatorstation of technische installatie”, vertelt Adrienne Vertooren. “Dat is het werkterrein van Merford Noise Control. Daarnaast kunnen we ook in gebouwen waar de akoestiek beter geregeld moet worden, oplossingen leveren. Denk aan panelen die het geluid absorberen. Ook leveren we via Merford Special
Doors oplossingen om industriële deuren geluids-, brand-, kogel- en explosiewerend en inbraakveilig te maken, al dan niet gecombineerd.”
Strategische partners
Technische onderhoudsafdelingen worden de laatste jaren bij veel bedrijven uitbesteed, vertelt Edward van Engelenhoven van Merford Noise Control. “De technische afdelingen worden meer en meer buiten de deur gebracht, en zo worden uitbreidingen of onderhoud per project uitbesteed aan externe contractors. Zij schakelen ons in voor het gehele traject van lawaaibeheersing. Waar we voorheen alleen voor de levering van een geluiddemper werden ingezet, doen we nu veel meer aan totale engineering van het project. Dat betekent dat wij met veel partners strategische samenwerkingen zijn aangegaan om de specifieke kennis binnen te halen. In de procesindustrie zijn bijvoorbeeld stoomafblaasdempers nodig. Dat is een niche in de lawaaibeheersing, die wij via een partner binnen een project kunnen bedienen.” Ook in de bouw is juist de groeiende vraag
Akoestische foto.
naar toegevoegde waarde waarop Merford kan inspringen, zegt Bob Damen van Merford Special Doors. “Het is geen kwestie meer van alleen stenen stapelen. Er wordt meer achterliggende kennis, advisering en ketensamenwerking gevraagd, en dat is precies waar Merford goed in is. En hoe eerder wij in het proces worden betrokken, des te beter wij onze toegevoegde waarde in het bouwtraject kunnen bieden.”
Meedenken in engineering
In het drukke Nederland krijgen bestaande bedrijven steeds meer te maken met woonwijken die dichterbij industrieterreinen komen. Hoewel deze bedrijven voorheen ver genoeg van woningen lagen, krijgen ze hierdoor te maken met overschrijding van geluidsnormen. Een voorbeeld daarvan is het keramiektegelbedrijf Mosa, dat in Maastricht is gevestigd. “Mosa zit al historisch gezien in een woonwijk”, vertelt Van Engelenhoven. “Het bedrijf heeft vorig jaar een oude branderoven vervangen door een efficiëntere gasoven. Die nieuwe oven kent echter meer uitlaatpijpen, waaruit niet alleen uitlaatgassen komen, maar ook geluid. De akoestisch adviseur gaf aan wat het maximale geluidsvermogen van deze uitlaten mocht zijn. Op dat moment kun je twee dingen doen: je zet er een demper op, of je gaat meedenken in de engineering. Uiteindelijk hebben we de uitlaat anders gepositioneerd, dan in eerste instantie gepland. Daardoor is er nog wel geluiddemping nodig, maar minder. Minder demping zorgt voor minder weerstand bij de ventilatie, wat Deuren en roosters WKC Boterdorp Bergschenhoek.
RUBRIEK
Antigeluid in Poeldijk Een transformatorhuis van Westland Infra Netbeheer in Poeldijk is onlangs voorzien van een systeem voor Active Noise Reduction (ANR) dat gebruik maakt van een technologie die ook wel antigeluid genoemd wordt. Nabij het transformatorstation worden nieuwe woningen gebouwd. Dit heeft gevolgen voor de geluidstechnische eisen die aan het transformatorhuis worden gesteld. Merford heeft de geluidsoverlast kunnen terugbrengen tot maximaal 40 dB, op een afstand van 21 meter aan de kant van het station waar de huizen worden gebouwd. Er werd een ANR-opstelling voor in het transformatorstation ontwikkeld, die ervoor zorgde dat de geluidsuitstoot werd gereduceerd. Het ANR-systeem bestaat uit in kaders geplaatste dubbele speakers, welke zijn afgestemd op de te reduceren frequentie, in dit geval de 100 en 200 Hz. Met deze methode kan een grote oppervlakte worden voorzien van ANR-systemen. Een microfoon meet het invallende geluidsniveau, waarna het ANR-systeem dit verwerkt en een tegengeluidsignaal uitzendt. Hiermee is het geluidsniveau in het transformatorstation van Westland Infra met 6 dB in de 100 Hz en 13 dB in de 200 Hz gereduceerd. Met deze r educties is de tonaliteit verdwenen en is ook de overall dB(A)-waarde met 4,3 dB(A) gereduceerd.
energiezuiniger is. Al met al was deze oplossing een stuk kostenefficiënter.” Op het gebied van innovatie verwacht Merford de komende jaren veel van een tweetal innovaties: de akoestische camera en antigeluid. Van Engelenhoven: “Met een akoestische camera kun je gerichter geluidslekken ontdekken dan met een conventionele geluidsmeter. Neem bijvoorbeeld een aggregaat, die stiller moet worden. Een geluidsmeter laat zien hoeveel geluid deze produceert. De akoestische camera gaat verder: op de beelden kan je zien welk onderdeel van het aggregaat het geluidsniveau veroorzaakt. Dat kan een schroefje zijn die niet goed vastzit, zo gericht kan dat zijn.” Door het dus gerichter te meten kan er specifieker actie worden ondernomen om het geluidsniveau omlaag te brengen, aldus Van Engelenhoven. “Wij werken hiermee samen met onze partner Sorama. Zij hebben een camera ontwikkeld die wij inzetten om geluidsproblemen op te sporen ”, vertelt Adrienne Vertooren.
Antigeluid
Van Engelenhoven verwacht zo mogelijk nog meer van het bestrijden van geluid met antigeluid. “Op zich is antigeluid niet nieuw, maar het vraagt veel regelsoftware er omheen om het goed aan te sturen. Bij een transformatorstation van een van onze klanten hebben we nu voor het eerst met antigeluid de bromtoon weggenomen, die bij dit soort stations veelal wordt uitgestoten. Achter de ventilatieroosters hebben we speakers geplaatst. Deze produceren een toon op dezelfde golflengte maar wel 1 fase opgeschoven, zoals dat in geluidsfysica heet. Dat heeft tot gevolg dat de fysieke geluidsgolf van die bromtoon als het ware wordt uitgedoofd.” (zie ook kader) Het grote voordeel laat zich raden: grote geluidsdempers zijn niet meer nodig. Ook aan de buitenkant is niets te zien, want de maatregel wordt binnen genomen. “En voor de ventilatie is dit ook interessanter, want vaak betekent een geluidsdemping een vernauwing van het ventilatiekanaal”, vertelt Van Engelenhoven. Daarnaast is het ook nog eens op afstand te monitoren, wat het gemak vergroot.
Meten met de akoestische camera
de kosten, maar ook in de planning. De finale test gebeurt onder toezicht van onafhankelijke experts of buitenshuis. Anders ben je de slager die zijn eigen vlees keurt.” Het lab vormt het ultieme bewijs dat Merford niet graag iets aan het toeval overlaat. Dat gegeven in combinatie met de toegevoegde waarde, kennis van veel niches en slim netwerk van partners maakt het dat Merford een bijzondere plek inneemt in geluidsland. Meer informatie en praktijkvoorbeelden: www.merford.com.
Geluidslab
Bijzonder is ook het eigen geluidslab, the Silence Factory, dat midden in de productieruimte staat. Het was vanwege de strenge bouweisen van een dergelijk lab het eerste dat tijdens de nieuwbouw in 2009 is gebouwd. “Een producent met een eigen, geaccrediteerd akoestisch lab: dat is voor de Benelux uniek”, vertelt Bob Damen. “Wij kunnen in het hele ontwikkeltraject onze producten en oplossingen inhouse testen, zodat we eventuele aanpassingen veel sneller en efficiënter kunnen doorvoeren. Dat scheelt in Antigeluid systeem in trafostation Westland Infra.
Het systeem voor binnen ĂŠn buiten Corrosiebestendigheid
C1 - C4 ISO 12944-2
Zoutsproeitest
Buitentoepassing
ISO 9227
garantie*
1000 uur
20 jaar
* Zie bis-ultraprotect.com
BIS UltraProtectÂŽ 1000 Buisbevestigingssysteem: Uniek qua omvang, samenstelling en corrosiebestendigheid!
Vraag het gratis informatiepakket aan! Scan de QR-code of ga naar www.walraven.com/qr/bup1000
Walraven B.V. | Postbus 15 | 3640 AA Mijdrecht (NL) | Tel. +31 (0)297 23 30 00 | Fax +31 (0)297 23 30 99 info@walraven.com | walraven.com