In Vitro Magazine by Thanasis Troboukis

h ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ • ∆ΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ∆ΩΡΕΑΝ

IN VITRO

• h ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

•

Ζωή έως

τα 100!

h Υπέρ και κατά για h Στο µικροσκόπιο κλιµατιστικά και ανεµιστήρες 10 δηµοφιλείς δίαιτες

h Μήπως υπερτιµάµε τις διακοπές;

h Προσοχή στις ωτίτιδες του καλοκαιριού

h Τ. 07

2•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Index

26 Aπό ∆ευτέρα δίαιτα Aπό τη Mεσογειακή έως και την δίαιτα αλληλούια, όλα τα διατροφικά µοντέλα υπόσχονται απώλεια κιλών. Πόσο υγιεινές και κυρίως ασφαλείς είναι αυτές οι δίαιτες; Tο IN VITRO βάζει στο µικροσκόπιο τις 10 πιο δηµοφιλείς δίαιτες και παρουσιάζει τα προτερήµατα αλλά και τα µειονεκτήµατά τους.

06 Νέα γρίπη: εµβόλια για όλους 10 Η διατροφή του καλοκαιριού 11 Θαλασσινοί πειρασµοί 13 Ελπιδοφόρες έρευνες για τον καρκίνο 14 Συµβουλές για να µην... σας τσιµπάνε 16 Ωτίτιδα: Το αφτί του κολυµβητή 17 Ουρολοιµώξεις: Προτιµούν τις γυναίκες 18 Γυµναστική χωρίς ουσία 19 Οι «δύσκολες µέρες» των διακοπών 26 ∆έκα δίαιτες στο µικροσκόπιο 28 ∆ιάγνωση από... κινητό τηλέφωνο 29 Κλιµατιστικά ή ανεµιστήρες; 30 ∆ιακοπές για τις διακοπές; 32 Γιατρός µου... η θάλασσα 34 Ενυδάτωση µετά τον ήλιο

Καλύτερα να µασάς H κακοσµία του στόµατος δεν αποτελεί µόνο θέµα υγείας. Έχει και κοινωνικές προεκτάσεις. Mάθετε ποιες αιτίες µπορεί να κρύβονται πίσω από τη δυσάρεστη αναπνοή.

Σαν τα µάτια σας! Tα γυαλιά ηλίου δεν είναι πολυτέλεια αλλά ανάγκη. Oι λιπαρές τροφές επηρεάζουν και την όρασή µας· το ίδιο και το κάπνισµα. Μπορούµε να διατηρήσουµε την καλή µας όραση µέχρι τα βαθιά γεράµατα;

H εµπειρία µου µε την εξωσωµατική «Μαζί µε τον άνδρα µου αντιµετωπίσαµε την κατάσταση ως ένα πρόβληµα που αφορά και τους δυο µας. Στηρίζαµε ο ένας τον άλλο...»

Kακοµαθηµένοι γονείς στις διακοπές Για τα παιδιά οι διακοπές έχουν µεγαλύτερη αξία απ’ ότι για εµάς τους ίδιους. Mάθετε ποια λάθη πρέπει να αποφύγετε την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών µε τα παιδιά σας.

20 Zωή έως τα 100! Ένα στα τέσσερα παιδιά που γεννιούνται σήµερα θα φτάσει τα 100 χρόνια ζωής. Oι ερευνητές φαίνεται ότι καταλήγουν πως το µυστικό της µακροζωίας δεν κρύβεται αποκλειστικά στα γονίδια αλλά κυρίως στον τρόπο ζωής µας. DELLA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε. Λ. Κηφισίας 280, Χαλάνδρι, 15232 Τηλ.: 210.68.56.700, Fax.: 210.68.97.009

EΚ∆OΤΗΣ

∆ΙΕΥΘΥΝΤHΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ

ΓΕΝΙΚOΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤHΣ ΕΚ∆OΣΕΩΝ DELLA

ΑΡΧΙΣΥΝΤAΚΤΗΣ

∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ∆ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

ΑΝΤΩΝΗΣ ∆ΕΛΛΑΤOΛΑΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ Β. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ

ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ

Λουκάς Παπανικολάου

Θανάσης Τροµπούκης

Άννα Βιδάλη

ΒΟΗΘΟΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤAΚΤΗ

ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ

∆ήµητρα Τζούβελη

FAQ - VIC TEAM M.E.

ΣΥΝΕΡΓAΤΕΣ: Κατερίνα Γαρουφάλου, Σοφία Νέτα, ΣοφίαΜαρία Σοφιανού, Μαρία Τσιλιµιγκάκη, ∆ηµήτρης Παπαντωνίου, Βίκυ Καρατζαφέρη, Βασίλης Καριώτης

CREATIVE DIRECTOR

∆ΙΟΡΘΩΣΗ: Ντένης Τζαννάτος

∆ηµήτρης Φραγκούλης

∆ιονύσης Θεοδόσης ART DIRECTOR

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ - ∆ΙΑΝΟΜΗΣ

Μάριος Φιλιππούσης ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Τυποεκδοτική ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Jupiter images/ Visualphotos.com, INTIME Μηνιαία Εκδοση για την υγεία ∆ιανέµεται δωρεάν Ε-mail: invitro.magazine@gmail.com

YGEIA02-19:Layout 1

8/5/09

12:22 PM

Page 3

4•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Editorial

∆εν υπάρχουν πρέπει στις διακοπές. O κάθε άνθρωπος έχει το δικό του τρόπο για να απολαµβάνει την περίοδο της άδειάς του. Aν ακολουθήσει τα πρέπει και όχι τα θέλω του, το πιο πιθανό είναι να µην κάνει... διακοπές.

Του Μιχάλη Κεφαλογιάννη

Ο ΥΠΕΡΆΝΘΡΩΠΟΣ κατάλαβε ότι το πιο σηµαντικό του εφόδιο σ’ αυτό το ταξίδι ήταν το δυνατό του στοµάχι. Για να αντέξει τα όσα άκουγε γύρω του από τους συνταξιδιώτες του, αλλά και να διαχειριστεί τη µανία µε την οποία προσπαθούσε το... σύγχρονο πλοίο να δαµάσει ή µάλλον να... εκβιάσει τα 8 µποφόρ για να φτάσει στον προορισµό του. Προορισµός του ήταν οι διακοπές. ∆ιακοπές σε λάθος µήνα, λάθος χώρα και λάθος εποχή, απ’ ό,τι φάνηκε στη συνέχεια. Με νοσταλγία έρχεται στο µυαλό του το ίδιο ταξίδι πριν από 15 χρόνια στο κατάστρωµα ενός πλοίου που τώρα δεν υπάρχει. Φύσει αισιόδοξος άνθρωπος, παρέκαµψε τη γκρίνια που γέννησε η εξέλιξη των πραγµάτων και πάτησε επιτέλους το πόδι του στο νησί που ο ίδιος είχε χαρακτηρίσει πριν χρόνια ως το δικό του παράδεισο. Ένα νησί µε δύσκολη πρόσβαση... όµορφο... λιτό.... φιλόξενο. Ένα τόπο που πριν χρόνια οι διακοπές είχαν νόηµα και δεν ήταν ένα ακόµη «πρέπει»!

“ Στον πρώην παράδεισο ήταν όλα τόσο επιτηδευµένα...Οι νέοι θαµώνες του... νέου αυτού νησιού έδειχναν να πνίγονται από τη µεγάλη προσδοκία να αποδράσουν, να κάνουν... διακοπές! Από τι άραγε;

“

ύγουστος! Βαλίτσες και άνθρωποι... ένα και το αυτό! Στοιβαγµένοι σαν σε αµπάρι, πληρώνουν όσο όσο για να αποδράσουν από τη δική τους ζωή στην ίδια τους τη χώρα... και όχι για να αναζητήσουν µια καινούργια ζωή σε µια καινούργια χώρα. Όρθιοι θαλασσοδέρνονται µέσα σε πλοία που κάποια έχουν µόνο το όνοµα που υποδηλώνει ποιότητα και ταχύτητα υπηρεσιών, αλλά όχι και τη χάρη. Παρελθόν η «φασαρία» που κάνει η προπέλα και ο λευκός αφρός που διαταράσσει το µοναδικό βαθύ µπλε του Αιγαίου. Τα σύγχρονα πλοία κλειστού τύπου απλώς σε µεταφέρουν, δεν σε ταξιδεύουν, καθώς µε δυσκολία βλέπεις τη θάλασσα, παγώνεις λόγω κλιµατισµού και δεν νιώθεις την αλµύρα.

Καλύτερα στην Αθήνα!

∆ΕΚΆ∆ΕΣ ΒΑΝΆΚΙΑ- ω τι λέξη! - µε κακόγουστα λογότυπα νέων ξενοδοχείων περίµεναν αυτούς που ήρθαν να κάνουν... διακοπές. Από το λιµάνι ως τη χώρα, το νησί του φάνηκε αγνώριστο. Ξαφνικά νόµιζε ότι είχε παραισθήσεις. Όµως τα ξενοδοχεία µε πισίνες, γήπεδα µίνι γκολφ και τένις δεν ήταν παραίσθηση. Ήταν η σκληρή πραγµατικότητα ενός κόσµου που... εξελίσσεται και κάνει διακοπές για να… κάνει διακοπές. Ευτυχώς οι παραλίες ήταν ακόµη στη θέση τους και χωρίς οµπρέλες... Ευτυχώς! Όµως υπήρχε τόσος κόσµος... φλύαρος κόσµος και τόσα ιλουστρασιόν περιοδικά µε διάρκεια ζωής που δεν ξεπερνά τα πέντε λεπτά. Τόσο αδιάφορα ήταν όλα αυτά για τον υπεράνθρωπο.Το εγχώριο µικρο- star system και αυτή η λιγωτική µυρωδιά της καρύδας από το αντηλιακό. Ο διαγωνισµός για το ποιος θα ψηθεί πιο πολύ για να επιδείξει στη µεγάλη πόλη το µαύρισµά του... Όλοι οι νέοι στην κεντρική πλατεία της χώρας µε εφηµερίδες και συζητήσεις µε θέµα την πανδηµία της γρίπης και όποιο άλλο θέµα, ήρθαν για να ξεχάσουν σε ένα πρώην... ξεχασµένο νησί. ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΦΟΡΆ που ο υπεράνθρωπος είχε βρεθεί σ’ αυτό το νησί... έτριβε δυο µέρες µε ελαφρόπετρα τα πέλµατα των ποδιών του για να καθαρίσουν. Είχε δώδεκα µέρες να φορέσει παπούτσια. Έτρωγε γεµιστούς κολοκυθοανθούς στο σπίτι της κυρα- Λένης. Κολυµπούσε γυµνός. ∆ιάβαζε το «Χρέος της µεγαλοφυΐας» του Βιντκενστάιν στην παραλία ενώ έδυε ο ήλιος και φλέρταρε ανοιχτά, χωρίς υπονοούµενα και µικροαστικά στερεότυπα στο µοναδικό καφέ-µπαρ της χώρας. ΤΏΡΑ ΣΤΟΝ ΠΡΏΗΝ ΠΑΡΆ∆ΕΙΣΟ ήταν όλα τόσο επιτηδευµένα. Τα κορίτσια τόσο ατηµέλητα φροντισµένα και τόσο όµοια µεταξύ τους ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Και τ’ αγόρια τόσο αδιάφορα για τα... κορίτσια! Οι νέοι θαµώνες του... νέου αυτού νησιού έδειχναν να πνίγονται από τη µεγάλη προσδοκία να αποδράσουν, να κάνουν... διακοπές! Από τι άραγε; Ο υπεράνθρωπος φόρεσε στραβά το καπελάκι του και αναρωτήθηκε. Μήπως θα έπρεπε να είχε µείνει στην... Αθήνα;

YGEIA02-19:Layout 1

8/5/09

12:22 PM

Page 5

6•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Επίκαιρα

Κέντρα αναφοράς νέας γρίπης σελ. 37

Ελλάδα

Της Βίκυς Καρατζαφέρη

Εµβόλια για όλους

Νωρίτερα η θεραπεία για την αρθρίτιδα ΣΩΤΉΡΙΑ αποδεικνύεται η έγκαιρη διάγνωση για τους ασθενείς µε ρευµατοειδή αρθρίτιδα, αφού η πρώιµη θεραπευτική παρέµβαση µπορεί να προλάβει την καταστροφή των αρθρώσεων. Τα παραπάνω τόνισαν ειδικοί επιστήµονες σε ανοιχτή εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σύλλογος Ρευµατοπαθών Κρήτης.Σύµφωνα µε τα στοιχεία, στη χώρα µας 80.000 µε 100.000 άτοµα πάσχουν από ρευµατικά νοσήµατα, ενώ σχεδόν οι µισοί πάσχοντες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την εργασία τους κατά την πρώτη δεκαετία της νόσου, στις ηλικίες µεταξύ 19 - 65 ετών. Τα ρευµατικά νοσήµατα εκδηλώνονται ως αυτοάνοσα και προκαλούν φλεγµονές στις αρθρώσεις. Χωρίς την κατάλληλη θεραπεία οδηγούν σε παραµόρφωση των αρθρώσεων και τελικά στην ακινητοποίηση των ασθενών.

Ο χαλκός αδρανοποιεί τον Η1Ν1 ΜΕΛΈΤΗ του Πανεπιστηµίου του Σαουθάµπτον, που παρουσιάστηκε σε παγκόσµια συνάντηση για τα αντιβιοτικά στο Πεκίνο, έδειξε ότι ο χαλκός αποδεικνύεται αποτελεσµατικός στην αδρανοποίηση του ιού της γρίπης Η1Ν1. Συγκεκριµένα µετά από µία ώρα επώασης στο χαλκό το 75% των ιών εξουδετερώθηκε και µετά από έξι ώρες ακριβώς 500 µόρια παρέµειναν ενεργά.

Οστεοπόρωση και καρκίνος του µαστού ΟΙ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΈΣ γυναίκες µε καρκίνο του µαστού, που υποβάλλονται σε χρόνια ορµονοθεραπεία, έχουν αυξηµένο κίνδυνο οστεοπόρωσης. Η εικόνα αυτή φαίνεται να βελτιώνεται αισθητά, όπως προκύπτει από µελέτη της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού. Όπως είπαν οι ειδικοί σε συνέντευξη τύπου, παρουσιάζοντας τα αποτελέσµατα της έρευνας, οι ασθενείς έλαβαν ορµονοθεραπεία µε τον αναστολέα αρωµατάσης αναστραζόλη και συµπλήρωµα µε βιταµίνη D και ασβέστιο. Όπως αποδείχτηκε ο εν λόγω συνδυασµός έχει ευνοϊκή επίδραση στην οστική πυκνότητα της σπονδυλικής στήλης στους 24 µήνες. Ο καρκίνος του µαστού είναι το συχνότερο κακόηθες νεόπλασµα που προσβάλλει τις γυναίκες. Στην Ελλάδα εκτιµάται ότι υπάρχουν 4.500 νέες περιπτώσεις καρκίνου του µαστού ετησίως, ενώ ο αριθµός των κρουσµάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται σε 370.000 το χρόνο.

Ασθενής υποβλήθηκε σε ριζική εκτοµή τραχήλου και πυελικό λεµφαδενικό καθαρισµό λαπαροσκοπικά λόγω καρκίνου, χωρίς να χάσει τη δυνατότητα να γίνει µητέρα. Η πρωτοποριακή επέµβαση ανοίγει νέους δρόµους στην αντιµετώπιση γυναικολογικών καρκίνων.

ποιος κάτοικος της χώρας µας επιθυµεί, θα µπορεί να εµβολιάζεται έναντι του ιού της νέας γρίπης. Με απόφαση του πρωθυπουργού Κώστα Καραµανλή το Υπουργείο Υγείας έχει εξασφαλίσει την προµήθεια 24 εκατοµµυρίων δόσεων εµβολίων – καθώς θα πρέπει να γίνονται δύο δόσεις σε κάθε πολίτη. Η πρώτη παραλαβή αναµένεται να γίνει στις 15 Σεπτεµβρίου αλλά ο εµβολιασµός δεν θα ξεκινήσει νωρίτερα από τον Οκτώβριο, οπότε θα δοθεί και η επίσηµη έγκριση του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Φαρµάκων. Όποιος επιθυµεί να εµβολιαστεί θα πρέπει να κάνει σχετική αίτηση, που θα συνοδεύεται και από ιατρική βεβαίωση. Η αίτηση θα υποβάλλεται σε σηµεία που πρόκειται να ανακοινωθούν, ενώ οι πρώτοι που θα εµβολιαστούν θα είναι: • Εργαζόµενοι σε χώρους υγείας • Εργαζόµενοι σε Υπηρεσίες αναγκαίες για την εύρυθµη λειτουργία του κράτους και της κοινωνίας • Άτοµα που ανήκουν στις ευπαθείς οµάδες (π.χ. ανοσοκατεσταλµένοι) • Άτοµα σε οµαδική διαβίωση (π.χ. οίκοι ευγηρίας)

• Άτοµα σε χώρους όπου υπάρχει µεγάλος συγχρωτισµός και ως εκ τούτου εύκολη µετάδοση (π.χ. σχολεία) • Έγκυοι Το Εθνικό Σχέδιο ∆ράσης για την αντιµετώπιση πανδηµίας µε αφορµή τη νέα γρίπη, που παρουσίασε στον πρωθυπουργό ο Υπουργός Υγείας ∆ηµήτρης Αβραµόπουλος, προβλέπει τη θωράκιση της χώρας σε όλους τους τοµείς και κινείται σε τέσσερις άξονες: στην εκστρατεία ενηµέρωσης και πρόΣτις 15 Σεπτεµβρίου θα γίνει η ληψης, στο διυπουργικό πρώτη παραλαβή αλλά ο εµ- συντονισµό µε τη συνερεµπλεκόµενων βολιασµός δεν θα ξεκινήσει γασία Υπουργείων, στην προµήνωρίτερα από τον Oκτώβριο θεια όλου του απαραίτητου φαρµακευτικού υλικού καθώς επίσης και στη συµβολή της Νοµαρχιακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον εµβολιασµό. Η δυνατότητα µαθηµάτων εξ’ αποστάσεως εξετάζεται από το Υπουργείο Παιδείας, στην περίπτωση που παραστεί ανάγκη να κλείσουν τα σχολεία. Όσο για τους βρεφονηπιακούς σταθµούς του δήµου Αθηναίων, αυτοί αναµένεται να λειτουργήσουν κανονικά, όπως είπε ο δήµαρχος Νικήτας Κακλαµάνης.

Περισσότερα κρεβάτια στις εντατικές Σοβαρά προβλήµατα αντιµετωπίζουν τα νοσοκοµεία, ιδιαίτερα στα νησιά, λόγω των κλειστών Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Oι κλίνες MEΘ που διαθέτει σήµερα η χώρα µας δεν επαρκούν για να αντιµετωπιστούν πολλαπλά περιστατικά, που ενδεχοµένως να προκύψουν εξαιτίας της νέας γρίπης. Όπως ανακοινώθηκε, µέχρι τα µέσα Οκτωβρίου θα έχουν προσληφθεί 2.000 γιατροί και 3.000 νοσηλευτές, ενώ θα ανοίξουν σύντοµα και 80-100 κλίνες σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, που παραµένουν κλειστές λόγω έλλειψης προσωπικού. Ως χώρα χρειαζόµαστε 2.000-3.000 κλίνες εντατικής και διαθέτουµε περί τις 500, εκ των οποίων µία στις πέντε βρίσκεται µόνιµα εκτός λειτουργίας, σύµφωνα µε τα στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας.

Χρεωµένα τα νοσοκοµεία Νέα χρέη ύψους 1,22 δισ. ευρώ έχουν συσσωρευτεί στα νοσοκοµεία του ΕΣΥ κατά το πρώτο εξάµηνο του 2009. Πέρυσι την ίδια περίοδο τα ταµειακά διαθέσιµα των νοσοκοµείων ήταν περίπου 300 εκατοµµύρια ευρώ. Με άλλα λόγια, υπάρχει ένα “άνοιγµα” ύψους περίπου 920 εκατοµµυρίων ευρώ. Ο γ.γ. του υπουργείου Υγείας κ. Αρ. Καλογερόπουλος έδωσε εντολή για την άµεση πληρωµή των τιµολογίων του Α’ εξαµήνου του 2009, που έχουν ενταλµατοποιηθεί (περίπου το 25%). Επίσης, ανέφερε στους προµηθευτές ότι για το υπόλοιπο ποσό των 920 εκατοµµυρίων ο Υπουργός Οικονοµίας έχει υποσχεθεί ότι το ποσό αυτό θα µεταφερθεί στο Υπουργείο Υγείας για να ολοκληρωθεί η εξόφληση των τιµολογίων του Α’ εξαµήνου 2009.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

IN•VITRO• 7

Του Βασίλη Καριώτη

Κόσµος

«Stop» στις παράνοµες µεταµοσχεύσεις

Πολύ κοντά η ευφυΐα µε τη σχιζοφρένεια Στην ευφυΐα, και όχι στη σχιζοφρένεια, φαίνεται πως χρωστά την υστεροφηµία του ως µεγαλοφυής ζωγράφος Σαλβαντόρ Νταλί. Σύµφωνα µε τα πρόσφατα ευρήµατα των επιστηµόνων, το ίδιο γονίδιο που ευθύνεται για την εκδήλωση ψυχώσεων, όπως σχιζοφρένεια και µανιοκατάθλιψη, σχετίζεται µε την καλλιτεχνική δηµιουργικότητα, ενώ η ευφυΐα είναι αυτή που διατηρεί τις ισορροπίες.Μετά από έρευνες, ο καθηγητής Σζάµπολκς Κέρι από το Semmelweis University της Βουδαπέστης εντόπισε ένα γονίδιο που επηρεάζει την πρωτεΐνη νεουρεγκιουλίνη 1 που σχετίζεται µε την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Ωστόσο, η εν λόγω πρωτεΐνη έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει παράλληλα και τον κίνδυνο εκδήλωσης σχιζοφρένειας, ψυχώσεων και εξασθενεί τη µνήµη.

Η ΒΡΕΤΑΝΙΚΉ ΚΥΒΈΡΝΗΣΗ, αποδεχόµενη τα συµπεράσµατα έρευνας , θα απαγορεύσει τις ιδιωτικές µεταµοσχεύσεις οργάνων από νεκρούς δότες. Η έρευνα διεξήχθη από ειδικό σώµα, το οποίο κατέληξε στο συµπέρασµα ότι το ∆ηµόσιο πρέπει να αισθάνεται βέβαιο πως τα όργανα δοτών διατίθενται κατά δίκαιο τρόπο εντός του Εθνικού Συστήµατος Υγείας. Η ανάληψη της σχετικής έρευνας απεφασίσθη ύστερα από δηµοσιεύµατα στα βρετανικά µέσα ενηµέρωσης ότι όργανα Bρετανών δοτών µεταµοσχεύονταν σε ιδιώτες ασθενείς από άλλες χώρες έναντι συγκεκριµένων ποσών. Mετά από έρευνες διαπιστώθηκε ότι κατά τα τελευταία δέκα χρόνια διενεργήθηκαν 700 περίπου µεταµοσχεύσεις διαφόρων οργάνων, κυρίως ήπατος, σε ασθενείς από άλλες χώρες. Ανάµεσα σε αυτές αναφέρονταν και η Ελλάδα.

Πρωταθλητές στην άµβλωση ΠΕΡΊ ΤΑ 13 ΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ αµβλώσεις γίνονται κάθε χρόνο στην Κίνα, κυρίως επειδή δεν υπάρχει ενηµέρωση σχετικά µε την αντισύλληψη και τον κίνδυνο από τις σεξουαλικά µεταδιδόµενες ασθένειες. Παράλληλα, λιγότεροι από 3 στους 10 (µεταξύ όσων κάλεσαν τηλεφωνική γραµµή βοήθειας στη Σαγκάη) γνώριζαν πώς να αποφύγουν την εγκυµοσύνη, και µόλις 20% είχαν ενηµέρωση σχετικά µε τα αφροδίσια νοσήµατα. Στην Κίνα πωλούνται περίπου 10 εκατ. χάπια που προκαλούν αµβλώσεις κάθε χρόνο, ενώ πολλές αντίστοιχες επεµβάσεις γίνονται από κλινικές χωρίς άδεια, αναφέρει η εφηµερίδα «Ηµερησία της Κίνας» επικαλούµενη στέλεχος της Εθνικής Επιτροπής Οικογενειακού Προγραµµατισµού.

Όλα στην έρευνα για τα βλαστοκύτταρα ΤΟΥΛΆΧΙΣΤΟΝ 10 ΧΡΌΝΙΑ µπροστά αναµένεται να «τρέξει» η έρευνα στον θεραπευτικό τοµέα της ιατρικής, µετά την απόφαση του αµερικανού προέδρου Μπάρακ Οµπάµα να επιτρέψει την έρευνα στα βλαστοκύτταρα. Μάλιστα την περασµένη εβδοµάδα έδωσε οδηγίες στις οµοσπονδιακές υπηρεσίες προκειµένου να θεσπίσουν νέους κανόνες, όσον αφορά τις χρηµατοδοτούµενες, από τα οµοσπονδιακά ταµεία, έρευνες για τα ανθρώπινα βλαστοκύτταρα.

Mικραίνουν... οι σοκολάτες H Αρχή Ασφαλείας Τροφίµων της Βρετανίας πιέζει τις βιοµηχανίες τροφίµων να µειώσουν τις συσκευασίες σε γλυκά και αναψυκτικά. Συγκεκριµένα ζητούν από τις εταιρείες να παρασκευάζουν σοκολάτες στο µέγεθος µιας µπουκιάς, οι οποίες να έχουν µέγιστο βάρος 40 γραµ., από 57-58 γραµ. που είναι σήµερα. Στόχος της Αρχής είναι να πείσει τις εταιρείες να πουλούν σοκολάτες µικρού µεγέθους που έχουν λιγότερες θερµίδες, ώστε να µειωθεί η ποσότητα των κορεσµένων λιπών που δέχονται οι καταναλωτές. Εκτός από τις σοκολάτες (πρώτη φάση της εκστρατείας κατά της ζάχαρης) παρέµβαση υπάρχει και στα αναψυκτικά. Η Αρχή προτείνει τη µείωση του όγκου των ανθρακούχων ποτών από τα 330 γραµµ., που είναι σήµερα, σε συσκευασίες των 250 γραµ.

«Γέννησαν» ζωή στο εργαστήριο Οµάδα Καναδών ερευνητών κάνει δοκιµές σε µια νέα συσκευή, η οποία µπορεί σύντοµα να ανιχνεύει τους ιούς της γρίπης που κυκλοφορούν στα αεροδρόµια, τα εµπορικά κέντρα και άλλους κλειστούς χώρους.

ωρίς σεξουαλική επαφή και χωρίς καν τη χρήση σπέρµατος και ωαρίου, Κ-ινέζοι επιστήµονες κατάφεραν να «δηµιουργήσουν» ένα ζωντανό οργανισµό σε εργαστηριακές συνθήκες. Στην πραγµατικότητα, κλωνοποίησαν ένα ποντίκι από το δέρµα ενός άλλου, ενήλικου ποντικού. Mε τη βοήθεια ενός ιού, εισήχθησαν τέσσερα τροποποιηµένα γονίδια, που οδήγησαν στον αναπρογραµµατισµό των δερµατικών κυττάρων (δηλαδή το γενετικό τους «ρολόι» γύρισε προς τα πίσω), ώστε να γίνουν πολυδύναµα. Μέχρι τώρα τα πολυδύναµα κύτταρα είχε αποδειχτεί, σε πειραµατικές εργαστηριακές καλλιέργειες, ότι µπορούν να µετατραπούν σε άλλα κύτταρα (αίµατος, δέρµατος, µυών κλπ), όµως ποτέ µέχρι σήµερα δεν είχαν περάσει το τελικό τεστ: να µετατραπούν σε ένα ολοκληρωµένο ζωντανό οργανισµό µέσα από κλωνοποίηση - κάτι που πλέον έγινε. Πρόκειται για µια σηµαντική πρόοδο στην επιστηµονική έρευνα, που προκάλεσε αί-

σθηση διεθνώς και έγινε από ερευνητές της Κινεζικής Ακαδηµίας Επιστηµών. Το πρώτο κλωνοποιηµένο ποντίκι ονοµάστηκε «Τάινι». Την ίδια στιγµή, µια δεύτερη κινεζική επιστηµονική οµάδα, από το Εθνικό Ινστιτούτο Βιολογικών Επιστηµών του Πεκίνου, χρησιµοποιώντας παρόµοια τεχνική, ανέφερε επίσης θετικά αποτελέσµατα κλωνοποίησης ποντικού. Tο πρώτο κλωνοποιηµένο πονΑν η τεχνική αυτή επαναληφθεί και σε τίκι ονοµάστηκε Tάινι και οι επιανθρώπους, ανοίγει στήµονες είναι αισιόδοξοι για το δρόµο για την το µέλλον των ερευνών. αξιοποίηση µιας απεριόριστης ποσότητας αναπρογραµµατισµένων πολυδύναµων κυττάρων (τύπου βλαστοκυττάρων) όχι από έµβρυα, αλλά από τα κύτταρα του ίδιου του ασθενούς, διευκολύνοντας θεραπείες χρόνιων και εκφυλιστικών νοσηµάτων. Πλεονέκτηµα αυτής της τεχνικής είναι ότι «παρακάµπτει» το ηθικά ευαίσθητο ζήτηµα της καταστροφής εµβρύων, προκειµένου να εξοικονοµηθούν εµβρυικά βλαστοκύτταρα.

8•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Warning

Συνεργάστηκαν οι Κατερίνα Παπαθανασίου, Επισκέπτρια Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Οδοντιατρικής Πανεπιστηµίου TUFTS Βοστώνης, Γιάννης Βλαχογιαννάκος, Επίκουρος Καθηγητής Γαστρεντερολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών, Γιώργος Ναούµ, ∆ιευθυντής Παθολογικής Κλινικής νοσοκοµείο ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ

Κακοσµία του στόµατος

Της ∆ήµητρας Τζούβελη

κροβιακές λοιµώξεις στο στόµα. Ορισµένες τροφές: όταν τροφές όπως το σκόρδο, το κρεµµύδι, το τυρί και το µπρόκολο διασπώνται στο στοµάχι, δηµιουργούνται θειούχες ενώσεις, οι οποίες έχουν δυσάρεστη οσµή. Έλλειψη υδατανθράκων: όταν λείπουν οι υδατάνθρακες από τη διατροφή µας, ο οργανισµός αναγκάζεται να διασπάσει το συσσωρευµένο λίπος προκειµένου να αποκτήσει ενέργεια. Μέσα από αυτή τη διαδικασία παράγονται ενώσεις (κετόνες), οι οποίες απελευθερώνονται µε την αναπνοή και χαρακτηρί∆εν πρέπει να ανησυχούµε: αν και η κακοσµία του στόµα• ζονται από άσχηµη µυρωδιά. τος δεν είναι ποτέ φυσιολογική, ωστόσο υπάρχουν κάποιΒουρτσίστε Κατανάλωση καφέ & κάπνισµα: διεγείρουν το στοµάχι ες καταστάσεις οι οποίες δεν εµπνέουν ανησυχία. Τέτοιτα δόντια µετά και παράγεται µεγάλη ποσότητα γαστρικού υγρού. Η ες είναι η κατανάλωση συγκεκριµένων τροφών και ροαπό κάθε γεύµα οξύτητα διαταράσσεται, υπάρχει λειτουργική διαταφηµάτων και το υπερβολικό κάπνισµα. και χρησιµοποιήστε νήµα ή βουρραχή και διαταραχή πέψης, µε αποτέλεσµα να πατσάκι µεσοδόντιων Πρέπει να ανησυχούµε: όταν το σύµπτωµα εµφαράγονται κάκοσµες ενώσεις, όπως θείου, αµµωδιαστηµάτων. νίζεται απότοµα ή διαρκεί για µεγάλο χρονικό νίας κ.λπ. • Μην ξεχνάτε να διάστηµα. Τότε απαιτείται έλεγχος από τον Γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση ή διαφραγκαθαρίζετε και οδοντίατρο, αφού το 90% των περιπτώσεων µατοκήλη: η χαλάρωση του σφικτήρα του οιτη γλώσσα, ιδιοφείλεται σε παθήσεις της στοµατικής κοισοφάγου, που συνδέει τον οισοφάγο µε το αίτερα το πίσω λότητας (τερηδόνα, ουλίτιδα κ.λπ.). Ιδιαίτεστόµα, επιτρέπει στα αέρια που δηµιουρµέρος της. ρη προσοχή απαιτείται στις περιπτώσεις γούνται στο στοµάχι να παλινδροµούν -να • Επισκεπου η οσµή έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστιακολουθούν δηλαδή αντίστροφη ποφθείτε τον κά (π.χ. µυρίζει σαν σάπιο µήλο), καρεία και να επανέρχονται πίσω στον οδοντίαθώς ενδέχεται να σχετίζεται µε τον τρο τουοισοφάγο-, δηµιουργώντας έτσι κασακχαρώδη διαβήτη ή νόσους του λάχιστον κοσµία. µια φορά ήπατος. Όταν δεν υπάρχει κάποια Ελικοβακτηρίδιο πυλωρού: πρότο χρόνο. προφανής αιτία, τότε η κακοκειται για ένα µικρόβιο που • Οι τσίσµία οφείλεται στη διαταραχή υπάρχει στο στοµάχι και ευχλες και της µικροβιακής χλωρίδας θύνεται για γαστρίτιδα, έλτα στοτου στόµατος και απαιτείκος, ακόµη και καρκίνο. µατικά ται εξέταση από στοµατοΌταν υπάρχει λοίµωξη διαλύµαλόγο. από αυτό το µικρόβιο, τα οι τροφές που διακαλύπτουν, Γιατί µυρίζει σπώνται στο στοµάχι αλλά δε λύνουν το το στόµα µου; παράγουν θειούπρόβληµα. Κακή στοµατική χες ουσίες. • Πιείτε τσάι, που πευγιεινή: εάν ο ριέχει αρωµατικές Φαρυγγοτραχηκαθαρισµός φαινόλες. λίτιδα, ιγµορίτιτων δοντιών δεν δα, αµυγδαλίτιγίνεται σωστά δα: λόγω ύπαρξης και τακτικά, τα υποµικροβίων προκαλούν κάκοσµη αναπνοή. λείµµατα των τροφών παραµένουν στη στοµατική κοιλότητα και αλληλεπιΣακχαρώδης διαβήτης: δυο επιπλοκές της νόσου µπορούν να προκαλέδρούν µε τα βακτήρια που υπάρχουν στο στόµα. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα σουν κακοσµία του στόµατος: η γαστροπάρεση, όπου το περιεχόµενο της να προκαλείται έντονη κακοσµία. τροφής παραµένει στο στοµάχι, και η κετοξέωση, όπου λόγω αυξηµένης Ξηροστοµία: το σάλιο συµβάλλει στον καθαρισµό και τη διατήρηση της παραγωγής κετονών η αναπνοή έχει τη χαρακτηριστική µυρωδιά του σάπιχλωρίδας του στόµατος. Στην ξηροστοµία υπάρχει µειωµένη παραγωγή σάου µήλου. λιου, µε αποτέλεσµα να αναπαράγονται τα βακτήρια και να εµφανίζεται Κίρρωση ήπατος: λόγω αύξησης του χλωρίου και της αµµωνίας, δηµιουρέντονη κακοσµία. γείται έντονη και χαρακτηριστική οσµή (σαν σάπιο µήλο). Παθήσεις στοµατικής κοιλότητας: νοσήµατα όπως τερηδόνα, ουλίτιδα και Φάρµακα: όσα προκαλούν ξηροστοµία (π.χ. αντισταµινικά) δευτερογενώς περιοδοντίτιδα, δηµιουργούν πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν µιπροκαλούν κακοσµία στόµατος.

tips

Τι είναι: κακοσµία του στόµατος είναι η δυσάρεστη αναπνοή που προέρχεται από τη στοµατική κοιλότητα, π.χ. όταν µιλάµε ή αναπνέουµε. Πολλές φορές δεν γίνεται αισθητή από τον άνθρωπο που πάσχει, καθώς η µύτη έχει την ιδιότητα να «προσαρµόζεται» στις οσµές. Ο πιο χαρακτηριστικός και ήπιος τύπος κακοσµίας του στόµατος είναι η δυσάρεστη αναπνοή που έχουµε µετά το πρώτο πρωινό ξύπνηµα.

Καλύτερα να µασάς… Η κακοσµία του στόµατος δεν αποτελεί µόνο θέµα υγείας. Είναι ένα πρόβληµα µε κοινωνικές προεκτάσεις, καθώς επηρεάζει σε σηµαντικό βαθµό τις διαπροσωπικές σχέσεις του ανθρώπου που «πάσχει».

IN•VITRO•9

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Αντιγήρανση

Συνεργάστηκε ο Ιωάννης Σταύρακας, Χειρουργός οφθαλµίατρος

Για καλή όραση

Της Μαρίας Τσιλιµιγκάκη

Σαν τα µάτια σας! Α

κόµα κι αν δεν δεχτούµε ότι οι υπόλοιπες αισθήσεις είναι «υποδεέστερες» της όρασης, δε µπορούµε παρά να συµφωνήσουµε ότι η µείωση ή απώλεια της δυνατότητας να δεις ένα ηλιοβασίλεµα, είναι φοβερό «πλήγµα». Ως εκ τούτου, δεν πρέπει να θεωρείται υπερβολική η ετήσια προληπτική επίσκεψη στον οφθαλµίατρο για παιδιά και ενήλικες. Εκτός από αυτήν την εξαιρετικά έξυπνη κίνηση -που αποτελεί το «κλειδί» της αντιγήρανσης των µατιών µαςχρήσιµα είναι επίσης τα εξής: Σε µια χώρα µε πολλές ηµέρες ηλιοφάνειας, όπως είναι η Ελλάδα, τα ποιοτικά γυαλιά ηλίου είναι απαραίτητα χειµώνα και καλοκαίρι. Κι αυτό, επειδή προστατεύουν τα µάτια από τη βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία. Οι ακτίνες απορροφώνται πρώτα από τον κερατοειδή και κυρίως από τον φακό του µατιού. Οι υπόλοιπες φθάνουν στον αµφιβληστροειδή και την κεντρική του περιοχή, δηλαδή την ωχρά κηλίδα. Στα παιδιά, ο φακός του µατιού είναι πολύ πιο διαφανής και διαπερατός από τη βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία και εποµένως ο αµφιβληστροειδής είναι λιγότερο προστατευµένος. Υπάρχει λοιπόν µεγαλύτερη ανάγκη για προστασία από τον ήλιο µε γυαλιά ηλίου και καπέλο µε µεγάλο γείσο, ειδικά όταν παραµένουν πολλές ώρες κάτω από τον ήλιο. Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι ίσως η πιο δυσάρεστη και µη αναστρέψιµη βλάβη των µατιών στα ηλικιωµένα άτοµα. Προδιαθεσιακοί παράγοντες για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι: Ηλικία Κάπνισµα Κληρονοµικότητα Υπέρταση Υπερχολιστεριναιµία (πιθανόν) Απουσία άσκησης (πιθανόν) Φυλή (στην Καυκάσια πολύ πιο συχνή εµφάνιση της νόσου) Η συνεχής χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και η έντονη προσήλωση σε αυτούς µειώνει τη συχνότητα που ανοιγοκλείνουν τα µάτια και αυξάνει την πιθανότητα ξηροφθαλµίας. Λύση αποτελούν τα πεντάλεπτα διαλείµµατα από την εργασία σε οθόνη υπολογιστή κάθε 1 ώρα. Οι χρήστες φακών επαφής πρέπει να ελέγχουν τα µάτια τους τακτικά σε οφθαλµίατρο και να ακολουθούν προσεκτικά τις οδηγίες καθαρισµού των φακών. Σε περίπτωση εµφάνισης συµπτωµάτων ερεθισµού ή ερυθρότητας των οφθαλµών θα πρέπει να εξετάζονται αµέσως από οφθαλµίατρο.

3 Οι περισσότεροι συµφωνούν ότι απ’ όλες τις αισθήσεις και δεξιότητες που έχει ένας άνθρωπος, η αίσθηση της όρασης είναι η πιο πολύτιµη διότι είναι αυτή που σε φέρνει σε άµεση επαφή και αλληλεπίδραση µε το περιβάλλον και τους ανθρώπους που αγαπάς.

tips Οι γυναίκες πρέπει να προσέχουν την ποιότητα των καλλυντικών που βάζουν στα βλέφαρα και τις βλεφαρίδες τους. Να είναι υποαλλεργικά, ελεγµένα και να αφαιρούνται κάθε βράδυ.

Γυαλιά ηλίου πρέπει να αγοράζουµε από καταστήµατα µε οπτικά και ποτέ από πλανόδιους. Ίσως δείχνουν ασφαλή, αλλά οι φακοί τους δεν είναι απορροφητικοί. Οι φακοί πρέπει να είναι όσο το δυνατόν σκουρόχρωµοι.

> Oι βουτιές µε ανοιχτά µάτια στη θάλασσα ή την πισίνα αυξάνουν τον κίνδυνο ερεθισµού των οφθαλµών. Γι’ αυτό συστήνεται η χρήση ειδικών γυαλιών κολύµβησης σε όσους συνηθίζουν κάθε φορά που κολυµπούν να έχουν τα µάτια τους ανοιχτά κάτω από το νερό.

4 Όσοι θέλουν να κάνουν επεµβάσεις διόρθωσης διαθλαστικών παθήσεων (π.χ. µυωπία) να το κάνουν µέχρι την ηλικία των 40 ετών και εφόσον ο οφλαλµίατρός τους κρίνει ασφαλή τη διαδικασία.

10•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Η δίαιτα...

Συνεργάστηκαν: Αγγελική Ναλµπάντη, Κλ. ∆ιαιτολόγος, MSc, Κωνσταντίνα Αντωνίου, Κλ. ∆ιατροφολόγος – ∆ιαιτολόγος, ∆ήµητρα Χριστοδούλου, Σύµβουλος ∆ιατροφής, ∆ΙΑΙΤΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ

Ενδεικτικό διαιτολόγιο Π Ρ Ω Ι Ν Ο

• Μία φρουτοσαλάτα µε 2 κουταλιές γιαούρτι 2% λιπαρά. Σ Ν Α Κ

• Μία µικρή γρανίτα αν θέλουµε κάτι γλυκό ή αλλιώς ένα ποτήρι φρεσκοστυµµένο ανάµεικτο χυµό φρούτων. Γ Ε Υ Μ Α

• 1 µερίδα κοτόπουλο µε µπάµιες στο φούρνο + 1 φέτα ψωµί ολικής αλέσεως. Α Π Ο Γ Ε Υ Μ Α Τ Ι Ν Ο

• 1 φέτα καρπούζι ή πεπόνι. ∆ Ε Ι Π Ν Ο

• 1 σαλάτα από µαρούλι, ρόκα, λιαστές ντοµάτες και λίγη παρµεζάνα.

tips >

Προσοχή! Nα µην κολυµπάµε αν έχουµε καταναλώσει την προηγούµενη ώρα σνακ, πολλούς χυµούς ή αλκοολούχα ποτά. Για να κολυµπήσουµε µετά από κανονικό γεύµα, πρέπει να έχουν περάσει τουλάχιστον 2 ώρες. Η προσεκτική κατανάλωση αλκοολούχων ποτών (που περιέχουν πολλές θερµίδες) και µάλιστα η αποφυγή γλυκών ποτών και κοκτέιλ θα βοηθήσουν να διατηρήσουµε το βάρος µας. Καλό είναι να προτιµούµε στις νυχτερινές µας εξόδους ένα ποτήρι λευκό κρασί ή ένα µικρό ποτήρι µπύρα παρά άλλο αλκοολούχο ποτό. Περισσότερη ώρα κολύµπι και θαλάσσια σπορ και λιγότερη ώρα ηλιοθεραπείας θα βοηθήσουν όχι µόνο να διατηρηθούµε στα κιλά µας, αλλά και να νιώθουµε πιο δροσερά. Αρκετή κατανάλωση νερού βοηθάει στο µεταβολισµό, δηµιουργεί αίσθηµα κορεσµού και συντηρεί τον οργανισµό ενυδατωµένο.

> > > >

για το καλοκαίρι

Της Μαρίας Τσιλιµιγκάκη

Κλείστε το κλιµατιστικό... ανοίξτε το ψυγείο!

ήλιος και η θάλασσα µας φτιάχνουν τη διάθεση, η ζέστη όµως τη χαλάει. H διατροφή το καλοκαίρι µπορεί να λειτουργήσει ως φυσικό «κλιµατιστικό» του οργανισµού. Aρκεί να τρώµε «έξυπνα». H διατροφή του καλοκαιριού πρέπει να έχει δύο στόχους: πρώτον να αντιµετωπίζει ευκολότερα ο οργανισµός µας τη ζέστη και δεύτερον, να µην αυξάνεται το σωµατικό µας βάρος. ∆ΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΖΕΣΤΕΣ ΗΜΕΡΕΣ 1 Κατανάλωση αρκετού νερού ηµερησίως (8-10 ποτήρια). 2 Tα φαγητά που καταναλώνουµε πρέπει να είναι ελαφρώς αλατισµένα. 3 Κατανάλωση φρούτων εποχής και φρουτοχυµών. ∆ίνουν αίσθηµα δροσιάς και ενυδάτωσης. 4 Προτίµηση στα ωµά λαχανικά καθώς παρέχουν αρκετό νερό και ενυδατώνουν τον οργανισµό. Επίσης περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες. 5 Υιοθέτηση της µεσογειακής διατροφής (=πολλά λαδερά και λαχανικά, έναντι κόκκινου κρέατος). Έτσι, πετυχαίνουµε λιγότερη θερµογένεση µετά τη λήψη του γεύµατος (λόγω χαµηλότερης περιε-

κτικότητας σε λίπος). 6 Επιλογή φρέσκων ψαριών, που περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα. Είναι αντιοξειδωτικά. 7 Αποφυγή καρυκευµάτων και µπαχαρικών, τα οποία είναι δύσπεπτα και παρουσιάζουν µεγάλη θερµογένεση. ∆ΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ∆ΙΑΤΗΡΗΣΗ ΒΑΡΟΥΣ ΣΤΙΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ∆ΙΑΚΟΠΕΣ 1 Μικρά και συχνά γεύµατα. 2 Υγιεινά σνακ στην παραλία και µε χαµηλή περιεκτικότητα σε θερµίδες (π.χ. φρούτα ή φρουτοχυµοί ή γιαούρτι χαµηλών. λιπαρών έναντι παγωτού, milk-shake κ.λπ.) 3 Ένα µόνο κύριο γεύµα σε εστιατόρια, ταβέρνες κ.λπ., στο οποίο να υπάρχει απαραίτητα µεγάλη ποσότητα σαλάτας (για να δηµιουργηθεί το αίσθηµα του κορεσµού και να µην καταναλωθούν µεγάλες ποσότητες από λιπαρά ορεκτικά). 4 Ως κύριο γεύµα να γίνεται επιλογή λευκού κρέατος (κοτόπουλο ή ψάρι), επειδή περιέχει λιγότερο λίπος. 5 Προσοχή στα παγωτά. ∆εν στερούνται θερµίδων. Kαλό είναι να αποφεύγουµε τα συνοδευτικά των παγωτών (µπισκότα, σαντιγύ και κοµµατάκια σοκολάτας). 6 Aς µην υπερκαταναλώνουµε φρούτα γιατί έχουν κι’ αυτά θερµίδες.

•IN•VITRO•11

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

All that food

Συνεργάστηκε ο ∆ρ Γρηγόρης Ρίσβας, ∆ιαιτολόγος-∆ιατροφολόγος

Tο πιάτο της θάλασσας

Της Βίκυς Καρατζαφέρη

Θαλασσινοί πειρασµοί Η κατανάλωση θαλασσινών, πλούσιων σε ω-3 λιπαρά οξέα, βελτιώνει τη διάθεση των εγκύων και µειώνει τον κίνδυνο να εµφανίσουν συµπτώµατα κατάθλιψης, σύµφωνα µε έρευνα του πανεπιστηµίου του Μπρίστολ

άποιοι ορκίζονται στις αφροδισιακές τους ιδιότητες… Με ή χωρίς ουζάκι, τα... «µακρινά ξαδέλφια» των ψαριών, τα θαλασσινά, αποτελούν µία συχνή διατροφική επιλογή για τους κατοίκους των χωρών της Μεσογείου τόσο κατά τη διάρκεια της νηστείας, όσο και στις καλοκαιρινές διακοπές. Τα θαλασσινά διακρίνονται σε τρεις βασικές κατηγορίες: στα µαλάκια, στα οστρακόδερµα και στα αρθρόποδα. Τα µαλάκια χαρακτηρίζονται από το µαλακό τους σώµα, το οποίο καλύπτεται από έναν µανδύα. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν το χταπόδι, το καλαµάρι, η σουπιά και το θράψαλο. Τα οστρακόδερµα, όπως αποκαλύπτει και το όνοµά τους, αντί για δέρµα φέρουν όστρακο. Στα πιο αγαπηµένα µας οστρακόδερµα (ή αλλιώς οστρακοειδή) συγκαταλέγονται τα µύδια, τα στρείδια, οι αχιβάδες και τα χτένια. Τα αρθρόποδα είναι ζώα που φέρουν εξωσκελετό και ταξινοµούνται ανάλογα µε τον αριθµό των ποδιών τους (π.χ. δεκάποδα, εξάποδα). Αρθρόποδα είναι τα καβούρια, οι καραβίδες, οι γαρίδες και ο αστακός. H θρεπτική αξία των θαλασσινών Τα θαλασσινά αποτελούν καλή πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας, ενώ περιέχουν σίδηρο, καθώς και βιταµίνες του συµπλέγµατος Β (απαραίτητες για την καλή λειτουργία του εγκεφάλου) και βιταµίνη Α (συνδέεται µε την καλή υγεία των µατιών). Επιπλέον η βιταµίνη Β12 είναι απαραίτητη για τη ρύθµιση των επιπέδων οµοκυστεΐνης

στο αίµα, ενός αµινοξέος που αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εµφάνιση καρδιαγγειακών νοσηµάτων. Εκτός από σίδηρο, είναι καλές πηγές και άλλων µετάλλων όπως είναι το ασβέστιο, το µαγνήσιο και ο φώσφορος (βοηθούν στη διατήρηση της ανθεκτικότητας των οστών). Επίσης τα θαλασσινά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο, ένα θρεπτικό συστατικό απαραίτητο για την υγεία του ανοσοποιητικού µας συστήµατος και για τη σωστή λειτουργία των αισθήσεων, όπως η όσφρηση και η γεύση. Τα θαλασσινά περιέχουν χοληστερόλη, γι’ αυτό κι έχουν κατά καιρούς κατηγορηθεί ότι αυξάνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίµα. Βάσει αυτού, επί χρόνια συστηνόταν η αποφυγή της κατανάλωσής τους από άτοµα που έπασχαν από υπερχοληστεριναιµία. Ωστόσο έχει φανεί από επιστηµονικές µελέτες ότι η χοληστερόλη που λαµβάνουµε µέσω των τροφών δεν επηρεάζει σε σηµαντικό βαθµό τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίµα µας. Αυτό που φαίνεται πως έχει καθοριστικό ρόλο είναι τα λιπαρά και, µάλιστα, τα κορεσµένα, που βρίσκονται άφθονα σε τρόφιµα ζωικής προέλευσης, όπως το κόκκινο κρέας και το βούτυρο. Επιπλέον, τα θαλασσινά είναι καλή πηγή ω-3 λιπαρών οξέων, τα οποία συµβάλλουν στη µείωση της συγκέντρωσης χοληστερόλης στο αίµα. Τα ω-3 λιπαρά βοηθούν επίσης στη ρύθµιση της αρτηριακής πίεσης και συµβάλλουν στη βελτίωση της διάθεσής µας, ενώ φαίνεται πως προστατεύουν από τον εκφυλισµό των εγκεφαλικών κυττάρων και την επακόλουθη έκπτωση της νοητικής λειτουργίας, καθώς και από την εµφάνιση ορισµένων µορφών καρκίνου.

12•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Experience

Σωµατείο υποστήριξης γονιµότητας «ΚΥΒΕΛΗ» 210 7562375

Εµπιστευτικά «Τρία χρόνια πριν. Η εγκυµοσύνη στο πρώτο παιδί µου σηµαδεύεται από ένα αναπάντεχο γεγονός. Εξαιτίας ενός προβλήµατος που εµφανίζεται, ο γιατρός αναγκάζεται να µου “πάρει” το παιδί. Είµαι στον πέµπτο µήνα της κύησης και η έκτρωση είναι η µόνη λύση…

“ ” Μαζί µε τον άνδρα µου αντιµετωπίσαµε την κατάσταση ως ένα πρόβληµα που αφορούσε και τους δυο µας. Στηρίζαµε ο ένας τον άλλο. Αποφασίσαµε να καταφύγουµε στη λύση της εξωσωµατικής γονιµοποίησης.

ΛΙΑΝΑ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

«H εξωσωµατική θέλει δύναµη και θέληση»

Όταν η Λιάνα Αγγελοπούλου και ο σύζυγός της κατέφυγαν στη λύση της εξωσωµατικής γονιµοποίησης, πίστευαν ότι θα χρειάζονταν πολλές προσπάθειες µέχρι να αποκτήσουν το πρώτο τους παιδί. Τα ευχάριστα νέα, όµως, ήρθαν πολύ νωρίτερα από ό,τι περίµεναν. Ένα αγοράκι κι ένα κοριτσάκι είναι σήµερα τα νεώτερα µέλη της οικογένειας.

Αυτή η εµπειρία µας επηρεάζει ψυχολογικά, αλλά δεν το βάζουµε κάτω. Προσπαθούµε ξανά να αποκτήσουµε παιδί. Μάταια όµως. Κάνουµε εξετάσεις και βρίσκουµε ότι ο άνδρας µου έχει αδύναµο σπέρµα. Απευθύνοµαι στον σύλλογο υποστήριξης γονιµότητας “Κυβέλη” και µε την πολύτιµη βοήθεια της ψυχολόγου λαµβάνω την ψυχολογική στήριξη που χρειάζοµαι. Μαζί µε τον άνδρα µου αντιµετωπίζουµε την κατάσταση ως ένα πρόβληµα που αφορά και τους δυο µας. Στηρίζουµε ο ένας τον άλλο. Αποφασίζουµε να καταφύγουµε στη λύση της εξωσωµατικής γονιµοποίησης. Ανακοινώνουµε την απόφασή µας στους γονείς και τους φίλους, οι οποίοι µας συµπαραστέκονται σηµαντικά. 25 Μαρτίου 2008. Γίνεται η εµβρυοµεταφορά. Είµαι αρνητική για την έκβαση της διαδικασίας. Είναι η πρώτη φορά που κάνω εξωσωµατική και πιστεύω ότι δεν θα πετύχει. Όταν ο γιατρός µας ανακοινώνει ότι υπάρχει τρίδυµη κύηση, δεν το πιστεύαµε! ∆εν περίµενα ότι θα ήµασταν τόσο τυχεροί. Τρία παιδιά µε την πρώτη προσπάθεια! Τελικά, το ένα από τα τρία έµβρυα αφαιρείται. Είµαστε όµως χαρούµενοι που θα φέρουµε στον κόσµο δυο παιδιά. Οι µήνες µέχρι τη γέννηση περνούν χωρίς προβλήµατα, αλλά µε πολλή αγωνία. Σε λίγο καιρό θα γίνουµε γονείς για πρώτη φορά! Σεπτέµβριος 2008. Η οικογένειά µας διευρύνεται µε δυο νέα µέλη. Ένα αγοράκι κι ένα κοριτσάκι. Η χαρά µας είναι απερίγραπτη. Όποιες δυσκολίες και αν αντιµετωπίσαµε την τελευταία τριετία “σβήστηκαν” σε µια και µόνο στιγµή, όταν κρατήσαµε στην αγκαλιά µας τα παιδιά. Η εξωσωµατική γονιµοποίηση αποτελεί µια δοκιµασία για το ζευγάρι. Όταν, µάλιστα, οι προσπάθειες είναι πολλές και χωρίς αποτέλεσµα, η κατάσταση δυσκολεύει. Εάν, όµως, υπάρχει συνεννόηση στο ζευγάρι, τα εµπόδια µπορούν εύκολα να υπερπηδηθούν. Όταν γνωρίζεις γιατί θέλεις να αποκτήσεις παιδιά, η διαδικασία της εξωσωµατικής µετατρέπεται από δοκιµασία σε ενδυνάµωση της σχέσης. Το µόνο που χρειάζεται είναι δύναµη και θέληση. Να µην το βάζεις κάτω, ακόµη και αν έχεις κάνει πολλές προσπάθειες. Γιατί αυτό που µετράει είναι το αποτέλεσµα. Άλλωστε, σε όλη µας τη ζωή προσπαθούµε πάντα να πετύχουµε κάτι…».

IN•VITRO•13

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Γνωρίζεις ότι... Νέα φάρµακα Eµβόλιο για το µελάνωµα Εντυπωσιακή αύξηση της επιβίωσης παρατηρήθηκε σε ασθενείς µε µελάνωµα έπειτα από τη χορήγηση εµβολίων που περιείχαν καρκινικά κύτταρα αλλά και κύτταρα του ανοσοποιητικού των ίδιων των ασθενών. «Ενδιαφερόµαστε συνεχώς για την ανάπτυξη νέων θεραπειών για ασθενείς µε µελάνωµα που είτε υποτροπιάζουν είτε εµφανίζουν µεταστάσεις κατά τη διάγνωση, καθώς δεν υπάρχουν συστηµατικές θεραπείες στις οποίες να βασιστεί κάποιος για να τους θεραπεύσει», λέει ο Ρόµπερτ Ντιλµαν, επικεφαλής της έρευνας. Η θεραπεία µε το εµβόλιο ήταν καλά ανεκτή καθώς οι περισσότεροι ασθενείς εµφάνισαν απλώς ερεθισµό στο σηµείο της ένεσης. Tα αποτελέσµατα της µελέτης χαρακτηρίζονται ενθαρρυντικά καθώς ενδεχοµένως ανοίγει ο δρόµος για εξατοµικευµένα εµβόλια για το µελάνωµα.

Χορηγούνται για την υπέρταση... ωφελούν και την όραση ∆ύο αντιυπερτασικά φάρµακα, που δόθηκαν σε διαβητικούς ασθενείς για την πρόληψη προβληµάτων στη νεφρική λειτουργία, δεν αποδείχθηκαν αποτελεσµατικά για αυτό το σκοπό, έδειξαν όµως ότι µπορεί να προλαµβάνουν βλάβες στην όραση που προκαλεί ο σακχαρώδης διαβήτης. Σε πρόσφατη µελέτη της παρασκευάστριας εταιρείας, οι ουσίες εναλαπρίλη και λοζαρτάνη επιβράδυναν την εξέλιξη των βλαβών στην όραση στο 65% των ασθενών. Οι επιστήµονες υποστηρίζουν ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα, ωστόσο θεωρούν ότι θα µπορούσε ήδη να καθιερωθεί ως θεραπεία σε διαβητικούς που ελέγχονται δύσκολα.

Nέο φάρµακο κατά του διαβήτη Άδεια κυκλοφορίας και στη χώρα µας έλαβε η ουσία λιραγλουτίδη για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 στους ενήλικες. Σε κλινικές µελέτες, στις οποίες συµµετείχαν περισσότερα από 6.500 άτοµα µε διαβήτη τύπου 2, διαπιστώθηκε ότι η λιραγλουτίδη δρα σηµαντικά στη µείωση της γλυκόζης του αίµατος και οδηγεί σε απώλεια βάρους, έχοντας χαµηλό κίνδυνο υπογλυκαιµίας. Η παραγωγή ινσουλίνης διεγείρεται µόνο όταν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίµα είναι υψηλά, ενώ η απώλεια βάρους αποδίδεται στο γεγονός ότι η ουσία επιβραδύνει τη γαστρική κένωση και οδηγεί σε αυξηµένο αίσθηµα κορεσµού έπειτα από τα γεύµατα. Το φάρµακο λαµβάνεται σε ενέσιµη µορφή, µία φορά την ηµέρα και διασπάται φυσικά στο σώµα.

Χάπι news Ενθαρρυντικά νέα για τον καρκίνο

ολλά υποσχόµενη χαρακτηρίζουν Βρετανοί επιστήµονες µια νέα θεραπεία κατά του καρκίνου, έπειτα από την ολοκλήρωση των πρώτων κλινικών δοκιµών. Η ουσία ολαπαρίµπη δόθηκε σε 19 ασθενείς µε προχωρηµένο κληρονοµικό καρκίνο του µαστού, των ωοθηκών και του προστάτη. Τα αποτελέσµατα ήταν εντυπωσιακά, καθώς σε 12 ασθενείς, που δεν είχαν ανταποκριθεί σε άλλες θεραπείες, οι όγκοι συρρικνώθηκαν ή σταθεροποιήθηκαν. Σύµφωνα µάλιστα µε τη µελέτη, ένας από τους πρώτους ασθενείς που έλαβε τη θεραπεία πριν από δύο χρόνια βρίσκεται ακόµη σε ύφεση. Η ουσία στοχεύει τα καρκινικά κύτταρα, αφήνοντας σχετι-

κά άθικτα τα υγιή. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι παρενέργειες ήταν λίγες, και σε κάποιες περιπτώσεις λιγότερες από εκείνες της χηµειοθεραπείας. Eνθαρρυντικά είναι επίσης τα αποτελέσµατα µελέτης για την αντιµετώπιση του καρκίνου του µαστού που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της Αµερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO). Φαίνεται ότι οι ασθενείς µε προχωρηµένο HER2-αρνητικό καρκίνο του µαστού που έλαβαν θεραπεία µε µπεβασιζουµάµπη, σε συνδυασµό µε τις πιο συνήθεις χηµειοθεραπείες, έζησαν για µεγαλύτερο διάστηµα χωρίς να παρουσιάσουν επιδείνωση της νόσου, σε σύγκριση µε τις ασθενείς που έλαβαν µόνο τις χηµειοθεραπείες.

Τα αντισυλληπτικά χάπια µπορεί να είναι λιγότερο αποτελεσµατικά στις παχύσαρκες γυναίκες, σύµφωνα µε Αµερικανούς επιστήµονες, που επισηµαίνουν όµως ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα πριν δοθούν σχετικές συστάσεις µε βάση το δείκτη µάζας σώµατος.

Toυ ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

Πλαστά αντιιικά και βελόνες Την προσοχή των καταναλωτών εφιστά ο ΕΟΦ, καθώς σύµφωνα µε τις ευρωπαϊκές αρµόδιες αρχές, παράνοµες οµάδες επωφελούνται από το ξέσπασµα της πανδηµίας της νέας γρίπης, διακινώντας στην Ευρώπη µέσω ∆ιαδικτύου, πλαστά, νοθευµένα ή µη εγκεκριµένα φάρµακα ή εµβόλια που θέτουν την υγεία σε άµεσο κίνδυνο. Καµπανάκι κινδύνου χτυπά και για την κυκλοφορία πλαστών βελόνων χορήγησης ινσουλίνης της εταιρείας Novo Nordisk (NovoFine). Η συσκευασία τους δεν φέρει γραµµωτό κώδικα (barcode), η επισήµανση στη συσκευασία δεν είναι στην ελληνική γλώσσα, στη συσκευασία ίσως υπάρχει αυτοκόλλητη ετικέτα και απουσιάζει η γραµµή κάτω από το λογότυπο CE. Eπίσης η βελόνα είναι κακής ποιότητας. Σούπερ ένεση για... σούπερ παππούδες Ταξίδι πίσω στο… χρόνο έκαναν ηλικιωµένοι, βλέποντας τη µυϊκή τους µάζα να αυξάνεται σηµαντικά. Στο πλαίσιο µελέτης Βρετανών και ενώ ασκούνταν, έλαβαν την αυξητική ορµόνη MGF, η οποία παράγεται φυσιολογικά και από τον οργανισµό. Τα αποτελέσµατα της µελέτης έδειξαν ότι η ορµόνη µπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία της απώλειας µυϊκής µάζας που αναπόφευκτα επέρχεται µε την πάροδο του χρόνου και προκαλεί επιπλέον προβλήµατα. Εκτιµάται επίσης ότι θα µπορούσε να ωφελήσει ασθενείς που δεν µπορούν να ασκηθούν έντονα εξαιτίας σοβαρών παθήσεων.

14•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Healthy tips

ood g ∆ιακοπές χωρίς τσιµπήµατα

Οχυρώστε το σπίτι σας από τα κουνούπια. Βάλτε σίτες στα παράθυρα και τις πόρτες και κουνουπιέρες στα κρεβάτια των παιδιών σας. Θυµηθείτε ότι τα εντοµοαπωθητικά προϊόντα (παστίλιες, υγρά) πρέπει να τοποθετούνται σε χώρους που αερίζονται καλά και ότι µετά τη χρήση τους πρέπει να πλένετε καλά τα χέρια σας.

∆ώστε σηµασία στις λεπτοµέρειες και προλάβετε τα τσιµπήµατα από µέλισσες και σφήκες. Φοράτε πάντα παπούτσια όταν βρίσκεστε εκτός σπιτιού, χρησιµοποιήστε γάντια, καπέλο και µακριά ρούχα όταν κάνετε κηπουρικές εργασίες, εξοπλιστείτε µε κράνος και γάντια εάν οδηγείτε µηχανή. Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι όσοι ασχολούνται µε το ψάρεµα, καθώς τα ψάρια αποτελούν πόλο έλξης για τις σφήκες.

Εάν βρίσκεστε σε περιοχές όπου υπάρχουν φίδια ή σκορπιοί, φροντίστε να φοράτε µακριά παντελόνια και κλειστά παπούτσια ή µπότες. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται τις βραδινές ώρες και όταν η θερµοκρασία είναι υψηλή, καθώς τότε τα φίδια είναι περισσότερο «δραστήρια».

Στην περίπτωση που σας δαγκώσει ζώο (σκύλος, γάτα), καθαρίστε καλά την πληγή µε νερό και σαπούνι και κατόπιν τοποθετήστε ένα αντισηπτικό προϊόν. ∆έστε το τραύµα µε επίδεσµο ή µε ένα καθαρό κοµµάτι υφάσµατος και αναζητήστε άµεσα ιατρική βοήθεια.

Εάν ετοιµάζεστε να ταξιδέψετε στο εξωτερικό, ρωτήστε τον γιατρό σας για το αν πρέπει να εµβολιαστείτε για νοσήµατα (κίτρινος πυρετός, ελονοσία, λύσσα) που µεταδίδονται µε το τσίµπηµα εντόµων ή το δάγκωµα ζώων.

bad -

Προσοχή στις µύγες. Εκτός από ενοχλητικές, µπορεί να είναι και επικίνδυνες καθώς ενδέχεται να µεταδώσουν µικρόβια (από τα σκουπίδια, τα κόπρανα κ.λπ.) που προκαλούν διάρροια, τροφική δηλητηρίαση, δυσεντερία και χολέρα.

Μην παραλείψετε να εξοπλίσετε το φαρµακείο σας µε αλοιφή, σπρέι ή stick αµµωνίας για τα τσιµπήµατα, εντοµοαπωθητικά προϊόντα και παγοκύστες. Εάν έχετε αλλεργία στα έντοµα, εφοδιαστείτε µε τα ανάλογα σκευάσµατα.

Εάν σας τσιµπήσει τσούχτρα, αποφύγετε να βγάλετε -κολληµένα µε γυµνά χέρια τα πλοκάµια που µπορεί να είναι στο δέρµα, καθώς έτσι θα επεκταθεί ο ερεθισµός και σε άλλα σηµεία του σώµατος. Βάλτε πάγο ή κρύες κοµπρέσες στο σηµείο του τσιµπήµατος και κατόπιν αλείψτε την περιοχή µε µια κορτιζονούχα κρέµα, η οποία θα µειώσει τη φλεγµονή και θα ανακουφίσει από τη φαγούρα και το τσούξιµο.

Αποφύγετε οτιδήποτε προσελκύει τα έντοµα, όπως ρούχα που έχουν έντονο ή σκούρο χρώµα, αρώµατα ή προϊόντα που περιέχουν άρωµα (π.χ. αντηλιακά), after shaves, λακ. Μην αφήνετε εκτεθειµένα τρόφιµα και ποτά και φροντίστε να αποµονώνετε τα σκουπίδια, καθώς εκεί συνηθίζουν να τρυπώνουν τα έντοµα. Θυµηθείτε ότι τα κουνούπια λατρεύουν το ακάθαρτο και βρώµικο νερό.

Μην αφαιρείτε το κεντρί της µέλισσας ή της σφήκας ασκώντας πίεση στο σηµείο που σας δάγκωσε το έντοµο, γιατί υπάρχει κίνδυνος να εισχωρήσει το κεντρί βαθύτερα στο δέρµα. Χρησιµοποιήστε ένα τσιµπιδάκι ή τα νύχια σας και τοποθετήστε στην πληγή ψυχρά επιθέµατα (πάγο, κρύες κοµπρέσες) ή stick αµµωνίας. Επικοινωνήστε άµεσα µε τον γιατρό εάν εµφανίζετε συµπτώµατα αλλεργικής αντίδρασης (δύσπνοια, εµετός, ζάλη, πρήξιµο προσώπου).

YGEIA02-19:Layout 1

8/5/09

12:23 PM

Page 15

16•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Με ενδιαφέρει

Συνεργάστηκε ο Γεράσιµος Απ. Αγγελάτος, χειρουργός - ωτορινολαρυγγολόγος

Ωτίτιδα

Της Σοφίας Νέτα

ωτίτιδα, αν και ανεπιθύµητη, εµφανίζεται πολύ συχνά κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών µηνών, απειλώντας να καταστρέψει µέρος των διακοπών, όσων έχουν ευαίσθητα αφτιά και όχι µόνο. Αν και τις περισσότερες φορές πρόκειται για µία σχετικά απλή υπόθεση και εύκολα ιάσιµη, είναι εξαιρετικά επώδυνη. Στην αρχή αισθανόµαστε φαγούρα και µια ενόχληση στο αφτί. Μετά, ακολουθεί ένας πόνος που εντείνεται και γίνεται ανυπόφορος.

Ο κίνδυνος ωτίτιδας αυξάνεται τα τελευταία χρόνια. Αιτία, σύµφωνα µε τους ειδικούς, είναι η µόλυνση των θαλασσών, αλλά και η επιµονή µας να καθαρίζουµε το εσωτερικό του αφτιού µε µπατονέτα.

Kλείστε τ’ αφτιά στα µικρόβια

Η ΩΤΊΤΙ∆Α ΕΊΝΑΙ ΦΛΕΓΜΟΝΉ του έξω ακουστικού πόρου του ωτός ή και του τυµπάνου, που προκαλείται από διάφορα µικρόβια. Τα συχνότερα είδη ωτίτιδας είναι η εξωτερική ωτίτιδα και η οξεία µέση ωτίτιδα (του τυµπάνου). Τα συνηθέστερα µικρόβια που την προκαλούν είναι ο σταφυλόκοκκος, ο στρεπτόκοκκος, το πυοκυανικό βακτηρίδιο και οι µύκητες aspergillus και candidas. Τους καλοκαιρινούς µήνες έχουµε συνήθως έξαρση της εξωτερικής ωτίτιδας. Τα συχνά ντουζ και τα θαλάσσια µπάνια, σε συνδυασµό µε τη ζέστη και την υγρασία, ταλαιπωρούν το δέρµα του έξω ακουστικού πόρου, που γίνεται ευάλωτο στα διάφορα µικρόβια και στους µύκητες, µε αποτέλεσµα την ανάπτυξη της φλεγµονής. Πάντα υπάρχει ένας µικροοργανισµός στο δέρµα του ακουστικού πόρου, ο οποίος µετά το ξύσιµο ή την προσπάθεια καθαρισµού του αυτιού µε µπατονέτα, δηµιουργεί φλεγµονή. ΌΤΑΝ ΑΡΧΊΣΕΙ Ο ΠΌΝΟΣ καλό είναι να µην κάνουµε τίποτα άλλο, παρά µόνο να πάρουµε ένα παυσίπονο και να απευθυνθούµε στον ειδικό γιατρό. Τα παλιότερα χρόνια οι άνθρωποι χρησιµοποιούσαν ένα γιατροσόφι µε σταγόνες ζεστού λαδιού που τις έσταζαν στο αφτί µε ένα κοµµάτι βαµβάκι. Σήµερα αυτό δεν θεωρείται αποτελεσµατική θεραπεία, αν και µία ζεστή κοµπρέσα µπορεί να ανακουφίσει ελαφρώς, καθώς η ζέστη καταπραΰνει τους πόνους του αφτιού. Καµία φλεγµονή

όµως δεν αντιµετωπίζεται αποτελεσµατικά, χωρίς τον τοπικό καθαρισµό και την ειδική αγωγή (αντιβιοτικά και αποσυµφορητικά) που θα µας συστήσει ο γιατρός. Η ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΗΣ ΩΤΊΤΙ∆ΑΣ σπάνια µπορεί να γίνει χωρίς αντιβίωση. Tις περισσότερες φορές κρίνεται απαραίτητη, είτε µε λήψη από το στόµα, είτε -σπανιότερα- µε τη µορφή ενέσεων (σε σοβαρότερες περιπτώσεις), σε συνδυασµό µε τον τοπικό κα-

Πρόληψη Να αντιµετωπίζουµε αποτελεσµατικά κάθε λοίµωξη του ανώτερου αναπνευστικού, µε τις συµβουλές του αρµόδιου γιατρού.

Να µην κάνουµε κατάχρηση των ωτικών σταγόνων. H λήψη οποιουδήποτε φαρµάκου πρέπει να γίνεται µετά από συµβουλή ωτορινολαρυγγολόγου.

Να αποφεύγουµε τον επίµονο καθαρισµό του ακουστικού πόρου µε µπατονέτες γιατί ενδέχεται να τραυµατίσουµε το αφτί µας.

> Όσοι έχουν ευαισθησία στ’ αφτιά, καλό είναι να προφυλάσσουν τον ακουστικό πόρο, αποφράσσοντάς τον µε βαµβάκι εµποτισµένο σε βαζελίνη κάθε φορά που λούζονται.

Να επισκεπτόµαστε τακτικά τον ωτορινολαρυγγολόγο µας για καθαρισµό και φροντίδα των αφτιών µας.

θαρισµό του ωτός από τον ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο. Υπάρχουν και οι ειδικές ωτικές σταγόνες, οι οποίες σε κάθε περίπτωση λαµβάνονται µόνο µετά από σύσταση γιατρού. Επίσης είναι σηµαντικό να αποφεύγεται η εισροή νερού στο αφτί που φλεγµαίνει, όταν πλενόµαστε, καθώς και το ξύσιµο µε µπατονέτες, µια κακή συνήθεια για πολλούς Έλληνες. Η ΚΑΤΆΛΛΗΛΗ ΑΝΤΙΒΊΩΣΗ επιλέγεται από τον ωτορινολαρυγγολόγο, ο οποίος µε την κλινική εξέταση και την εµπειρία του γνωρίζει σε κάθε περίπτωση ωτίτιδας ποιο αντιβιοτικό θα συστήσει, όπως αµοξυσιλλίνη, κεφαλοσπορίνες, κλαρυθροµυκίνη και αµινογλυκοσίδες. Ευτυχώς, µόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις ο ασθενής χρειάζεται να καταφύγει σε χειρουργική αντιµετώπιση, τη µυριγγοτοµή (χειρουργική διάνοιξη του τυµπάνου) για την αποσυµφόρηση του µέσου ωτός από το πύον και την εκτόνωση της φλεγµονής. Η ΠΡΟΣΠΆΘΕΙΑ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΎ του ακουστικού πόρου από τον ασθενή που πάσχει από ωτίτιδα, συνήθως επιδεινώνει την κατάσταση, διότι δηµιουργεί ερεθισµό του πόρου και πίεση του περιεχόµενού του στον τυµπανικό υµένα, µε συνέπεια την ακόµα εντονότερη ενόχληση.

•IN•VITRO•17

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Κλινικές για τις ουρολοιµώξεις και την ωτίτιδα στη σελ. 37

Συνεργάστηκε ο Θ. Αρβανιτάκης,

Αναπληρωτής ∆ιευθυντής Ουρολογικής Κλινικής Νοσοκοµείου «Άγιος Σάββας»

Ουρολοιµώξεις

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ... ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΌΛΗΨΗ των ουρολοιµώξεων συνιστάται να ακολουθούνται οι κανόνες υγιεινής, η κατανάλωση άφθονων υγρών και ο προληπτικός έλεγχος του ουροποιητικού µία φορά το χρόνο µε γενική ούρων και υπερηχογράφηµα. Τα µέτρα που χρειάζεται να παίρνουµε στην καθηµερινότητά µας για να αποφύγουµε την ουρολοίµωξη είναι τα εξής:

1O 2O

Προτιµούν τις γυναίκες

Πίνουµε άφθονα υγρά (ειδικότερα νερό), που βοηθούν να αποβάλλονται πολλά βακτήρια από τους νεφρούς. Μην αναβάλλετε την ούρηση όταν αισθάνεστε την ανάγκη. Αυτό πρέπει να το προσέξουν ιδιαιτέρως όσοι πάσχουν από το λεγόµενο «σύνδροµο ξένης τουαλέτας». Αυτοί δηλαδή, που συνήθως δεν πηγαίνουν σε άλλη τουαλέτα εκτός από τη δική τους.

Η κύστη να αδειάζει συχνά και µην παραµένουν µέσα ούρα. Μη βιάζεστε όταν ουρείτε -αδειάζετε υποµονετικά την κύστη.

Μετά τη σεξουαλική πράξη είναι καλό, ειδικά οι γυναίκες, να ουρούν αµέσως και να πλένονται µε άφθονο νερό. Επίσης, πρέπει να σκουπίζονται από εµπρός προς τα πίσω.

Τους καλοκαιρινούς µήνες, οι γυναίκες καλό θα ήταν να χρησιµοποιούν ταµπόν τόσο στη θάλασσα όσο και στις πισίνες, που είναι η κυριότερη πηγή µικροβίων, όταν δεν τηρούν τους κανόνες ανακύκλωσης του νερού και χλωρίωσης. Αµέσως µετά το µπάνιο, το ταµπόν πρέπει να αφαιρείται και να αντικαθίσταται µε νέο.

«Κλειδί» η πρόληψη ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΊΚΕΣ, λόγω του ότι είναι περισσότερο ευπαθείς στις ουρολοιµώξεις, τα µέτρα πρόληψης είναι ιδιαίτερα σηµαντικά. Το πιο κοινό µικρόβιο των ουρολοιµώξεων είναι το κολοβακτηρίδιο, το οποίο καταπολεµάται πάρα πολύ εύκολα. Ωστόσο, µε την κατάχρηση των αντιβιοτικών και τις ατελείς θεραπείες, οι ειδικοί συναντούν ολοένα και πιο ανθεκτικά, στα αντιβιοτικά, στελέχη µε αποτέλεσµα να δυσχεραίνεται η θεραπεία.

λοι µας λίγο πολύ, και ειδικά οι γυναίκες, κάποια στιγµή έχουµε εµφανίσει ουρολοίµωξη. Αν και τα συµπτώµατα δεν είναι ευχάριστα, εντούτοις οι ουρολοιµώξεις στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν πρέπει να µας φοβίζουν. Με τον όρο «ουρολοίµωξη» εννοούµε την είσοδο και τον πολλαπλασιασµό µικροβίων στο ουροποιητικό σύστηµα (ουρήθρα, ουροδόχο κύστη, ουρητήρες και τέλος νεφρά) που συνοδεύεται από τα ανάλογα συµπτώµατα. Τα συχνότερα είναι: αίσθηµα καύσου κατά την ούρηση, συχνουρία, αιµατουρία και πυρετός. Ο πυρετός είναι το καθοριστικό σύµπτωµα που υποδηλώνει ουρολοίµωξη και όχι µια απλή κυστίτιδα. Εάν τα µικρόβια εντοπιστούν στο ανώτερο ουροποιητικό σύστηµα (ουρητήρες-νεφρά), τότε µιλάµε για ουρολοίµωξη. Εάν τα µικρόβια περιοριστούν στην ουροδόχο κύστη, τότε µιλάµε για κυστίτιδα. Και οι δύο παθήσεις εµφανίζονται συχνότερα στις γυναίκες. Πιο ευάλωτες είναι οι νέες, σεξουαλικά δραστήριες γυναίκες και οι όσες είναι µετά την κλιµακτήριο. Υπολογίζεται ότι 40%-50% των γυναικών και 12% των ανδρών θα εµφανίσουν ένα τουλάχι-

στον επεισόδιο ουρολοίµωξης στη διάρκεια της ζωής τους. Οι λοιµώξεις του ουροποιητικού συνήθως δηµιουργούνται από µικρόβια της εντερικής χλωρίδας, τα οποία εισέρχονται αρχικά στην ουρήθρα και από εκεί µπορεί να µετακινηθούν προς την ουροδόχο κύστη ή και τον νεφρό. Ο συνηθέστερος µικροβιακός παράγοντας είναι ο escherichia coli -µικρόβιο εντερικής προέλευσης . Η έλλειψη υγρών και ειδικά νερού, η κατακράτηση ούρων που 5 στις 10 γυναίκες υπολογίγίνεται όταν η κύστη δεν αδειάζει εντεζεται ότι θα εµφανίσουν ένα λώς, η κακή υγιεινή – τουλάχιστον επεισόδιο ουροη πληµµελής υγιεινή λοίµωξης στη ζωή τους. µετά την τουαλέτα µπορεί να µεταφέρει µικρόβια από τον πρωκτό στην κύστη- είναι µερικές από τις συνηθέστερες αιτίες. Η διάγνωση γίνεται µε κλινική εξέταση και, κυρίως, µε την καλλιέργεια ούρων. Αν η καλλιέργεια αποκαλύψει κάποιο µικρόβιο, ακολουθεί αντιβιόγραµµα και τεστ ευαισθησίας για να καθοριστεί το κατάλληλο αντιβιοτικό. Η θεραπεία διαρκεί τουλάχιστον 2 εβδοµάδες.

Ταλαιπωρούνται όσοι δεν συµµορφώνονται ΠΟΛΛΈΣ ΦΟΡΈΣ µε την έναρξη της θεραπείας τα συµπτώµατα υποχωρούν σε λίγες µέρες και ο ασθενής σταµατά τη θεραπεία. Αυτό είναι λάθος. Η θεραπεία πρέπει να ολοκληρωθεί, διότι είναι σίγουρο ότι µετά από λίγο διάστηµα θα υπάρξει υποτροπή. Όσες περισσότερες υποτροπές γίνουν, και αντιστοίχως λήψη πολλών αντιβιοτικών, τόσο περισσότερο ανθεκτικά θα γίνονται τα µικρόβια.

Εάν υπάρχουν πάνω από 2-3 φορές επαναλαµβανόµενες ουρολοιµώξεις τον χρόνο, θα πρέπει να αποκλειστεί η ύπαρξη παθολογικής κατάστασης στο ουροποιητικό, όπως η λιθίαση και οι ανατοµικές ανωµαλίες. Οι ουρολοιµώξεις απαιτούν άµεση και ορθή αντιµετώπιση. Εάν δεν αντιµετωπιστούν έγκαιρα, µπορεί να προκαλέσουν µόνιµες βλάβες στο ουροποιητικό σύστηµα.

18•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

(A)σθενές φύλο Βάρη & συµπληρώµατα διατροφής

Τoυ ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

Οφέλη από τα βάρη ΤΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΆΣΚΗΣΗΣ µε βάρη που θα ακολουθήσει κάποιος, θα πρέπει να είναι εξατοµικευµένο και να πραγµατοποιείται τουλάχιστον 3 φορές την εβδοµάδα. Τα βάρη θα πρέπει να αυξάνονται σταδιακά. «Όσοι δεν έχουν ανάλογη εµπειρία στο παρελθόν, είναι σηµαντικό να συµβουλεύονται έµπειρους γυµναστές», τονίζει η κλινική εργοφυσιολόγος Σταµατίνα Κουτρουµπή. Όσο για τα οφέλη από τις ασκήσεις µε βάρη; •Βελτιώνουν τη µυϊκή δύναµη και τη µυϊκή αντοχή. •Εξασφαλίζουν καλύτερη ισορροπία και σταθερότητα. •Βελτιώνουν την ποιότητα του ύπνου. •Χαρίζουν αίσθηµα ευεξίας. •Βοηθούν στην απώλεια βάρους σε συνδυασµό µε δίαιτα. •∆ιατηρούν την οστική πυκνότητα. •Εξασφαλίζουν καλύτερη υγεία του καρδιαγγειακού συστήµατος. Κάτω από συνεχή επίβλεψη, οι ασκήσεις µε βάρη βοηθούν στην αποκατάσταση έπειτα από έµφραγµα ή επέµβαση ανοικτής καρδιάς, στην αντιµετώπιση της παχυσαρκίας, του σακχαρώδη διαβήτη, της οστεοπόρωσης, της αρθρίτιδας, της νόσου του Πάρκινσον και της κατάθλιψης. Σε ασθενείς µάλιστα που πάσχουν από καρκίνο, τα βάρη διατηρούν τη µυϊκή µάζα, η οποία εξαιτίας της χηµειοθεραπείας τείνει να περιορίζεται.

Κίνδυνοι επιπλοκών ΟΙ ΑΣΚΉΣΕΙΣ ΜΕ ΒΆΡΗ όµως µπορεί να έχουν αντίθετα αποτελέσµατα από αυτά που κάποιος επιθυµεί, αν δε γίνουν µε σύνεση και µεθοδικότητα. Η καθηµερινή ενασχόληση µε βάρη αντενδείκνυται ακόµη και για τους υγιείς, καθώς αυξάνει τις πιθανότητες τραυµατισµών. Είναι επίσης απολύτως απαγορευτική σε άτοµα ηλικίας κάτω των 15 ετών, αφού η σωµατική διάπλαση δεν έχει ακόµη ολοκληρωθεί. Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ σηµαντικός ο ρόλος της προθέρµανσης πριν την άρση βαρών ώστε να προετοιµαστεί το σώµα και να αποφευχθούν οι τραυµατισµοί κατά την προπόνηση. Εξίσου σηµαντικός είναι και ο ρόλος της αποθεραπείας µε διατάσεις µετά την προπόνηση, µε σκοπό τη βελτίωση της ελαστικότητας και την αποφυγή τραυµατισµών στην καθηµερινή ρουτίνα. Ο πόνος και το µούδιασµα είναι σηµάδια πως η προπόνηση ή η άσκηση που εκτελείται πρέπει να σταµατήσει αµέσως. Η κατάχρηση µπορεί να επιφέρει σοβαρούς τραυµατισµούς στο µυοσκελετικό σύστηµα που τις περισσότερες φορές αντιµετωπίζονται χειρουργικά. Έχουν αναφερθεί µάλιστα και θάνατοι κατά την προπόνηση µε βάρη, για αυτό πριν κανείς ξεκινήσει, πρέπει να υποβληθεί σε καρδιολογικό και µυοσκελετικό έλεγχο.

Για να διατηρηθούν τα οφέλη από τα βάρη, θα πρέπει η άσκηση να συνεχιστεί «διά βίου». Μελέτες έχουν δείξει ότι 6 εβδοµάδες αποχής από την προπόνηση µε βάρη, αρκούν για να χαθούν τα οφέλη που έχουµε «κερδίσει» µε τόσο κόπο.

Αν-ούσια ποντίκια

ο καλοκαίρι είναι συνήθως η περίοδος που έρχεται κάποιος αντιµέτωπος µε τη φυσική του κατάσταση. Αν αυτή δεν είναι και η καλύτερη, συχνά επιστρατεύονται βάρη και συµπληρώµατα διατροφής για ένα νέο σώµα σε χρόνο ρεκόρ. Είναι όµως αυτό εφικτό και πάνω από όλα ασφαλές; Τα συµπληρώµατα διατροφής είναι σκευάσµατα που λαµβάνονται από το στόµα, µε σκοπό να προσφέρουν στον οργανισµό συστατικά, που είτε απουσιάζουν από την τροφή, όπως είναι το τζίνσενγκ, είτε θεωρείται ότι προσλαµβάνονται µε την κανονική τροφή σε ανεπαρκείς ποσότητες, π.χ. σίδηρος. «Από την πληθώρα των συµπληρωµάτων διατροφής που κυκλοφορούν και υπόσχονται αποτελέσµατα στην άσκηση, εκείνα που έχουν επιστηµονικά αποδεδειγµένη δράση µετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού», τονίζει ο κύριος Βασίλης Μούγιος, Αναπληρωτής καθηγητής βιοχηµείας της άσκησης. «Θα ξεχώριζα τα λεγόµενα ισοτονικά διαλύµατα υδατανθράκων, γνωστά ως αθλητικά ποτά, τα οποία αυξάνουν την αντοχή σε παρατεταµένες ασκήσεις µέτριας ή υψηλής έντασης και την κρεατίνη, η οποία αυξάνει τη δύναµη και τη µυϊκή µάζα σε συνδυασµό µε προπόνηση δύναµης». Τα διαλύµατα υδατανθράκων περνούν στον οργανισµό µέσα σε 10-20 λεπτά από τη στιγµή που θα τα πιούµε και προσφέρουν πρόσθετη ενέργεια στους ασκούµενους µυς. Αντίθετα, ένα πρόγραµµα λήψης κρεατίνης χρειάζεται τουλάχιστον 5 ηµέρες για να δείξει αποτελέσµατα στο µυϊκό ιστό.

Για κάποια συµπληρώµατα διατροφής υπάρχουν τεκµηριωµένες ανεπιθύµητες ενέργειες. Η λήψη ποσοτήτων µεγαλύτερων από εκείνες που χρειάζεται ο οργανισµός, µπορεί να προκαλέσει βλάβες σε συστήµατα (νευρικό, γαστρεντερικό) και όργανα (νεφροί, οστά). Οι βλάβες, ωστόσο, συνήθως είναι αναστρέψιµες. Τα διαλύµατα υδατανθράκων θεωρούνται απολύτως ασφαλή, εξηγεί ο κ. Μούγιος, ενώ και για την κρεατίνη, παρότι έχουν ακουστεί πολλά, δεν υπάρχουν επιστηµονικά τεκµηριωµένες ανεπιθύµητες ενέργειες. Ανεπιθύµητες ενέργειες δεν είναι γνωστές και για αρκετές υδατοδιαλυτές βιταµίνες. Τα προϊόντα που κυκλοφορούν νοµίµως Τα συµπληρώµατα διατροφής στην Ελλάδα, λέει ο πρόεδρος του ΕΟΦ, κ. που είναι πράγµατι αποτελεΒασίλης Κοντοζαµάσµατικά µετριούνται στα δάνης, έχουν προηγουµένως γνωστοποιήσει χτυλα του ενός χεριού. την κυκλοφορία τους στον οργανισµό. Γίνονται έλεγχοι για να διαπιστωθεί η ορθότητα της γνωστοποιηµένης σύνθεσης, ωστόσο ο καταναλωτής θα πρέπει να διαβάζει προσεκτικά τις οδηγίες και να αναζητά τον αριθµό γνωστοποίησης στον ΕΟΦ. Επειδή πάντως η άσκηση δεν είναι απαραίτητα και πρωταθλητισµός, οι ειδικοί τονίζουν, ότι µπορεί να ασκείται κανείς χωρίς να παίρνει συµπληρώµατα διατροφής. Υπογραµµίζουν µάλιστα ότι δεν µπορούν να υποκαταστήσουν την ανάγκη για σωστή διατροφή, κοστίζουν πολύ, δεν στερούνται κινδύνων για την υγεία και συνήθως δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των καταναλωτών.

•IN•VITRO•19

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Συνεργάστηκε ο κ. Γιώργος Φαρµακίδης, καθηγητής µαιευτικής γυναικολογίας, διευθυντής του ΣΤ’ Μαιευτικού - Γυναικολογικού Τµήµατος στο Νοσοκοµείο «Έλενα Βενιζέλου» και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εµβρυοµητρικής Ιατρικής

Έµµηνος ρύση

Της Βίκυς Καρατζαφέρη

ο κολύµπι επιτρέπεται ακόµα και όταν µία γυναίκα έχει περίοδο, αλλά µετά τις τρεις πρώτες µέρες, λένε οι ειδικοί. Ο λόγος είναι οι πιθανές γυναικολογικές µολύνσεις που µπορεί να προκληθούν εξαιτίας του αίµατος.

Φλερτ µε τα µικρόβια Κατά τη διάρκεια της περιόδου ο τράχηλος της µήτρας είναι ανοικτός και υπάρχει µεγαλύτερη επικοινωνία µεταξύ του κόλπου και της ενδοµήτριας κοιλότητας. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα να εισέρχονται µικρόβια αλλά και υγρά ευκολότερα µέσα στη µητρική κοιλότητα. Κατά το χρονικό διάστηµα που διαρκεί η έµµηνος ρύση για την κάθε γυναίκα, αλλάζει το περιβάλλον του κόλπου (η λεγόµενη και µικροβιακή χλωρίδα) λόγω της συνεχούς ροής αίµατος. Αυξάνεται, έτσι, η πιθανότητα πολλαπλασιασµού διάφορων µικροβίων, ιδίως της µονίλιας αλλά και του µυκοπλάσµατος. Το αίµα είναι κατάλληλο καλλιεργητικό υλικό για την ανάπτυξη και άλλων µικροβίων. Εάν µία γυναίκα µπει στη θάλασσα ή στην πισίνα όταν είναι αδιάθετη, πέρα από το ότι θα διοχετεύσει στο νερό αίµα από τη µήτρα - το οποίο µπορεί να µεταδώσει µολυσµατικές νόσους – οι ίδιες έχουν µεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν κολπίτιδες και ενδοµητρίτιδα (µόλυνση της µήτρας). Με τη σειρά της, αυτή η φλεγµονή µπορεί να οδηγήσει σε σαλπιγγίτιδα, η οποία είναι πιθανό να επιφέρει ακόµη και στείρωση λόγω συµφύσεων. Πιο συγκεκριµένα, τα χλαµύδια και το µυκόπλασµα έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκληση σαλπιγγίτιδας και ενδοµητρίτιδας, ασθένειες που χρειάζονται αντιβίωση για να περάσουν. Σχετικά µε τις κολπίτιδες, που είναι πολύ συχνές ακόµη και σε νεαρά κορίτσια, αυ-

τές εµφανίζονται κυρίως µε την αλλαγή της µικροβιακής χλωρίδας του κόλπου. Όταν ο κόλπος είναι υγρός εµφανίζονται µύκητες, οι οποίοι προκαλούν κνησµό, οίδηµα (πρήξιµο, δηλαδή) και πόνο. Επιπλέον µπορούν να µεταδοθούν στον ερωτικό σύντροφο. Όταν υπάρχει πολύ αίµα εµφανίζονται αναερόβια µικρόβια, τα οποία προκαλούν κολπίτιδες µε δύσοσµα υγρά από τον κόλπο.

Οι «δύσκολες» µέρες των διακοπών

Περιµένετε τις καλοκαιρινές διακοπές σαν µάννα εξ ουρανού. Ονειρεύεστε τα γαλαζοπράσινα νερά, µέσα στα οποία θα κολυµπήσετε, όλο το χρόνο. Και ξαφνικά, τη δεύτερη µέρα σας στο νησί αδιαθετείτε. Και τώρα τι γίνεται; Επιτρέπεται ή όχι το κολύµπι;

Προσοχή στα κρύα νερά Κάτι που παραβλέπουν πολλές γυναίκες µπροστά στη λαχτάρα τους να βουτήξουν είναι η θερµοκρασία του νερού, της θάλασσας. Το κρύο νερό µπορεί να προκαλέσει σπασµούς στη µήτρα και πόνους χαµηλά στην κοιλιά, µετατρέποντας µία απλή, δροσερή βουτιά σε επώδυνη διαδικασία. Πάρα πολλές γυναίκες, «κλείνουν τα αφτιά τους» στις συστάσεις των ειδικών και βουτούν ακόµη και την πρώτη µέρα της περιόδου (τότε που συνήθως η ροή του αίµατος δεν είναι µεγάλη) φορώντας ταµπόν. Το ταµπόν σαφώς και είναι πιο ασφαλές και πιο βολικό από τη σερβιέτα, αλλά η χρήση του τα πρώτα 24ωρα της εµµήνου ρύσης µπορεί να προκαλέσει προβλήµατα. Το ταµπόν συγκρατεί νερό και, κατ’ επέκταση, συγκρατεί και τα µικρόβια που τυχόν υπάρχουν σε αυτό, προκαλώντας περισσότερες και πιο σοβαρές γυναικολογικές µολύνσεις. Οι γιατροί, λοιπόν, συνιστούν την αποφυγή µπάνιου στη θάλασσα ή στην πισίνα κατά τη διάρκεια της περιόδου, προπαντός τις τρεις πρώτες µέρες. Εάν το αίµα σταµατήσει, τότε οι γυναίκες µπορούν να κάνουν µπάνιο γιατί η πιθανότητα µόλυνσης είναι πολύ µικρή. Εννοείται ότι µόλις βγουν, σκουπίζονται πολύ καλά και αλλάζουν αµέσως µαγιό και ταµπόν.

20•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤ

Μακροβιότητα Cover story

Ζωή έως τα

•IN•VITRO•21

ΤΟΣ 2009

Του Θανάση Τροµπούκη

α µαλλιά ασπρίζουν, το δέρµα χάνει την ελαστικότητά του, τα οστά την ισχύ τους, το ίδιο και οι µύες. Τα δόντια γίνονται πιο µαλακά, αλλά η καρδιά, οι αρτηρίες ακόµη και οι πνεύµονες πιο σκληροί. Η φυσική κατάληξη της γήρανσης είναι ο θάνατος. Εµείς όµως τον αντιµετωπίζουµε ως κάτι αφύσικο. Οι επιστήµονες ανά τον κόσµο προσπαθούν να βρουν απαντήσεις. ∆εν µπορούν να τον «νικήσουν». Στην καλύτερη περίπτωση να τον καθυστερήσουν. Άλλωστε, αν βρεθεί το µυστικό της µακροβιότητας, θα δοθούν λύσεις σε πολύ σοβαρά νοσήµατα όπως την Αλτσχάιµερ, τη στεφανιαία, τον διαβήτη κ.λπ.

100!

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει άλµατα ως προς την αύξηση του προσδόκιµου επιβίωσης. Μάλιστα οι ειδικοί στις Ηνωµένες Πολιτείες εκτιµούν ότι σε 30 χρόνια θα υπάρχουν τόσοι 80χρονοι όσα θα είναι και τα παιδιά κάτω των 5 ετών.

ΟΙ ΕΠΙΣΤΉΜΟΝΕΣ στράφηκαν στη φύση για να βρουν απαντήσεις στο ερώτηµα «γιατί γερνάµε;». Οι µελέτες τους οδήγησαν σε εντυπωσιακές ανακαλύψεις, οι οποίες όµως µε τη σειρά τους πυροδότησαν νέα ερωτήµατα. Παρατηρώντας το ζωικό βασίλειο είδαν ότι πολλά ζώα που ανήκουν στην ίδια οικογένεια είχαν διαφορετικό προσδόκιµο επιβίωσης. Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι τα ποντίκια, τα οποία ζουν κατά µέσο όρο 2 χρόνια, ενώ οι σκίουροι ζουν για περισσότερα από 20 χρόνια. Είναι τα γονίδια η αιτία αυτού του «παράδοξου»; Πράγµατι κάποιοι ερευνητές τροποποιώντας ένα και µόνο γονίδιο κατάφεραν να διπλασιάσουν το προσδόκιµο ζωής σε σκουλήκια (C. Elegans) καθυστερώντας ταυτόχρονα τη διαδικασία της γήρανσης. Στους ανθρώπους ωστόσο, ο µηχανισµός της γήρανσης είναι πιο περίπλοκος. Εντούτοις υπολογίζεται ότι ευθύνεται κατά τουλάχιστον 30% για τη διαδικασία της γήρανσης. ΤΟ ΑΝΘΡΏΠΙΝΟ ΣΏΜΑ έχει ηµεροµηνία λήξης! Εκτιµάται ότι µπορεί να παραµείνει λειτουργικό επί τουλάχιστον 120 χρόνια. Κι όµως το προσδόκιµο επιβίωσης σήµερα µετά βίας αγγίζει τα 80 χρόνια. Στην προσπάθεια να δώσουν απαντήσεις οι ειδικοί, κατά καιρούς έχουν διατυπώσει διάφορες θεωρίες. Από µόνη της καµία δεν αποτελεί τεκµήριο για τη γήρανση. Όλες µαζί όµως συνθέτουν το παζλ της γήρανσης του ανθρώπου. ΘΕΩΡΊΕΣ ΤΗΣ ΓΉΡΑΝΣΗΣ Η ενεργοποίηση ή απενεργοποίηση ορισµένων γονιδίων ξεκινούν τη διαδικασία της γήρανσης. Ευθύνονται ορισµένες ορµόνες, οι οποίες αλλάζουν όσο µεγαλώνουµε, µε αποτέλεσµα να επηρεάζουν τη λειτουργία οργάνων ή και συστηµάτων του οργανισµού. Το ανοσοποιητικό σύστηµα (η άµυνα του οργανισµού απέναντι σε ιούς, µικρόβια, βακτήρια κ.ά.) είναι προγραµµατισµένο να υπολειτουργεί όσο περνούν τα χρόνια. Τα κύτταρα και οι ιστοί καταστρέφονται σε βάθος χρόνου εξαιτίας της έκθεσής µας σε βλαπτικούς παράγοντες (ακτινοβολία, τσιγάρο κ.λπ.) (wear & tear theory). Όσο πιο γρήγορα ένας οργανισµός χρησιµοποιεί οξυγόνο τόσο λιγότερο ζει.

> > > > >

Ο µεταβολισµός του οξυγόνου από τα κύτταρά µας παράγει ελεύθερες ρίζες, οι οποίες καταστρέφουν τους ιστούς και τα κύτταρα. Η περίσσεια ζάχαρης στο αίµα κάνει τα µόρια των πρωτεϊνών να «κολλούν» µε άλλα, µε αποτέλεσµα να «σκληραίνουν» οι ιστοί και τα όργανα, και να επιβαρύνεται η λειτουργικότητά τους (cross – linking proteins). Μεταλλάξεις στο DNA εµποδίζουν τη λειτουργία των κυττάρων. Τα τελοµερή (στοιχεία στην άκρη του DNA) καταστρέφονται, µε αποτέλεσµα τα κύτταρα να µην µπορούν να διαιρεθούν.

> >

MΙΑ ΚΟΙΝΩΝΊΑ µε υπεραιωνόβιους δεν θα είναι ιδανική. Παρά ταύτα, σύµφωνα µε µελέτες, εκεί οδηγούµαστε. O πληθυσµός της Γης γερνάει µε τον πιο γρήγορο ρυθµό που έχει καταγραφεί στην ιστορία και σε λίγα χρόνια, για πρώτη φορά, οι ηλικιωµένοι θα ξεπεράσουν σε αριθµό τα παιδιά. Κάποτε οι άνθρωποι που περνούσαν τα 100 χρόνια, αποτελούσαν µια σπάνια εξαίρεση. Σήµερα υπολογίζονται στις 340.000 διεθνώς. ΦΑΊΝΕΤΑΙ ότι ο τρόπος ζωής τους είναι αυτός που τους έκανε να ξεπεράσουν τα 100 – κάποιοι ξεπέρασαν και τα 120 χρόνια ζωής. Tρανταχτό είναι το παράδειµα ενός Iσπανού που πέθανε το 2004 σε ηλικία 114 ετών. 1889-2004 O Iσπανός Joan Riudavets ο οποίος έζησε έως την ηλικία των 114 ετών σε µία µικρή πόλη του νησιού Mινόρκα. Eκεί τον επισκέφθηκαν ερευνητές του πανεπιστηµίου της Bαρκελώνης, οι οποίοι τον υπέβαλαν σε µία σειρά εξετάσεων. Tα οστά του ήταν σε εξαιρετική κατάσταση. H υγεία του ήταν «αξιοζήλευτη». Παρά ταύτα δεν εντοπίστηκε καµιά µεταβολή στο γονίδιο που συνδέεται µε τη µακροβιότητα (LRP5). Για τον υπεραιωνόβιο άνδρα, το µυστικό ήταν ο τρόπος ζωής του. ∆εν είχε άγχος, ζούσε σε περιοχή µε εύκρατο κλίµα, ακολουθούσε τη µεσογειακή διατροφή και έκανε ποδηλασία µέχρι τα 102 του χρόνια. Eπίσης σε καθηµερινή βάση περιποιούταν το περιβόλι του. Όλα αυτά σε συνδυασµό µε ένα «θετικό» κληρονοµικό ιστορικό – και τα αδέλφια του ήταν υπεραιωνόβια- φαίνεται ότι οδήγησαν τον Joan Riudavets σε µία σειρά από «πρωτιές». Kαταγράφηκε ως ο µακροβιότερος Iσπανός, έπειτα Eυρωπαίος και στο τέλος ο µακροβιότερος άνθρωπος του κόσµου. TΟ ΜΥΣΤΙΚΌ της µακροβιότητας δεν είναι σφραγισµένο στο συρτάρι κάποιου επιστήµονα, σε µία µακρινή χώρα του εξωτερικού. Tο γνωρίζουµε όλοι, αλλά ελάχιστοι το εφαρµόζουµε. Σεβασµός προς το σώµα µας, ζωή χωρίς άγχος, θετική σκέψη. Ίσως το επόµενο στοίχηµα της επιστηµονικής κοινότητας να είναι αυτό ακριβώς. Nα µας πείσουν να ακολουθήσουµε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.

22•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Μακροβιότητα Cover story

Mεθύστε από νεότητα Του Παναγιώτη Γ. Χαλβατσιώτη*

* Επίκουρος Καθηγητής Β’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική – Μονάδα Έρευνας Πανεπιστηµίου Αθηνών Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο «Αττικόν»

ίκοσι οκτώ χρόνια πριν, µία οµάδα ουσιών, οι σιρτουίνες, εντοπίστηκαν σε καλλιέργειες σακχαροµυκήτων από το National Institute of Ageing στις ΗΠΑ. Κανείς δεν περίµενε τότε ότι αυτές οι ουσίες ενδεχοµένως να αποτελέσουν στο µέλλον το απόλυτο θεραπευτικό µέσο του 21ου αιώνα. Οι σιρτουίνες είναι φυτικής προέλευσης ουσίες που περιέχονται στο κόκκινο κρασί και τους χυµούς. Οι µελέτες δείχνουν ότι µε τη βοήθειά τους ενδεχοµένως να ανοίγει ο δρόµος για την αντιµετώπιση µιας σειράς νοσηµάτων που σχετίζονται µε την ηλικία, αλλά παράλληλα να προσφέρουν και µακροζωία. Μάλιστα πειράµατα έδειξαν ότι όταν δίνεται σε υψηλή συγκέντρωση – ένας άνθρωπος για να πάρει αντίστοιχη δόση θα έπρεπε να καταναλώσει 300 ποτήρια κρασί την ηµέρα, ποσότητα ικανή να καταστρέψει το ήπαρ του- αντιστρέφει τις αρνητικές, για τον οργανισµό, επιπτώσεις της πλούσιας σε θερµίδες διατροφής. Οι µελέτες βρίσκονται στη φάση 2 των κλινικών δοκιµών και η πρώτη γενιά των νέων αυτών θεραπευτικών µέσων έχει φανεί ότι αυξάνουν τη µυϊκή αντοχή και προάγουν τη µεταβολική ισορροπία του οργανισµού. Οι ουσίες αυτές είναι πρωτεΐνες που ασκούν τις δράσεις τους στον πυρήνα του κυττάρου και στα πειραµατόζωα έχει δειχθεί ότι αυξάνουν επίσης το προσδόκιµο επιβίωσης έως και 50%. Παράλληλα οι σιρτουίνες ενδεχοµένως αποτελούν ένα σηµαντικό θεραπευτικό µέσο, τόσο για την πρόληψη όσο και την υποστροφή νοσηµάτων του κεντρικού νευρικού συστήµατος (π.χ. νόσος Alzheimer κ.ά.). Φαίνεται ότι το θεραπευτικό τους αποτέλεσµα οφείλεται στον νευροπροστατευτικό τους ρόλο λόγω των αντιοξειδωτικών ιδιοτήτων που κατέχουν. Παρουσιάζουν επίσης σηµαντικές αντιφλεγµονώδεις και αντιβακτηριδιακές ιδιότητες. Βελτιώνουν την οστεοπόρωση, την κυφοσκολίωση, τη χρόνια αποφρακτική πνευµονοπάθεια, τη νεφρική βλάβη,

Η όραση περιορίζεται, το ίδιο και η ακοή.

Από την ηλικία των 20 έως τα 70 η χωρητικότητα των πνευµόνων µειώνεται κατά 40%.

Το σωµατικό λίπος «µετακινείται» πιο βαθιά στο σώµα.

6 7 5

Οι νεφροί δεν καθαρίζουν επαρκώς το αίµα. Η ουροδόχος κύστη χάνει ένα ποσοστό από τη χωρητικότητά της.

Το ανοσοποιητικό σύστηµα υπολειτουργεί. Τα T κύτταρα δεν ανανεώνονται.

Τα οστά χάνουν την ισχύ τους.

την εξέλιξη της νόσου του AIDS, τη λειτουργικότητα του αγγειακού ενδοθηλίου, την ελαστικότητα της αορτής και µειώνουν την ανάπτυξη καταρράκτη. Οι ουσίες αυτές επιδρούν σε γνωστά ογκογονίδια (p53), µε αποτέλεσµα να αποτελέσουν µια νέα θεραπευτική επιλογή στην ογκολογία. Στον οργανισµό οι σιρτουίνες ενδεχοµένως έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο για τη διατήρηση των επιδιορθωτικών δυνατοτήτων στο γενετικό µας υλικό. Τα επίπεδά τους και η δραστικότητά τους µειώνεται µε την ηλικία αλλά

Γονίδια «προστάτες» ανακάλυψαν ερευνητές προσπαθώντας να δώσουν απαντήσεις στο ερώτηµα «γιατί ορισµένοι άνθρωποι ζουν περισσότερο από κάποιους άλλους;». Tα συγκεκριµένα γονίδια φαίνεται ότι ίσως προστατεύουν από τη δράση γονιδίων που σχετίζονται µε σοβαρές νόσους.

Tο πτυχίο πανεπιστηµίου προσθέτει χρόνια ζωής! Eπιστηµονική οµάδα αναλύοντας πιστοποιητικά θανάτου των δεκαετιών του ‘80 και του ‘90 κατέληξε στο συµπέρασµα ότι όσοι είχαν ανώτερη ή ανώτατη µόρφωση αύξησαν κατά 1,5 χρόνια το προσδόκιµο ζωής τους.

Ο µυς της καρδιάς «παχαίνει», το ίδιο και οι αρτηρίες. Η καρδιά χτυπά λιγότερο συχνά.

Έρευνες Tα παιδιά που πίνουν γάλα – καταναλώνουν τουλάχιστον 400mg ασβεστίου- ενδεχοµένως προστατεύονται από καρδιακά επεισόδια και άλλες αιτίες πρόωρου θανάτου. Φαίνεται ότι ο κίνδυνος θανάτου µειώνεται κατά ένα τέταρτο ενώ ο κίνδυνος εγκεφαλικού κατά 60%.

Όσο περνούν τα χρόνια...

Οι συνδέσεις των νευρώνων του εγκεφάλου δεν είναι επαρκείς.

H συναναστροφή µε νεότερους ενδεχοµένως είναι το µυστικό της µακροζωίας, υποστηρίζουν επιστήµονες µετά από έρευνες στο εργαστήριο. Tουλάχιστον αυτό ισχύει στις µύγες, οι οποίες όταν «συναναστράφηκαν» µε νεότερες, διπλασίασαν το προσδόκιµο επιβίωσής τους.

Ο µυϊκός τόνος µειώνεται κατά 20% µέχρι και τα 70.

και σε µια σειρά νοσηµάτων, ενώ όταν πάψουν να ανιχνεύονται, τότε περιµένουµε τον κυτταρικό θάνατο. Επιχειρήθηκε, λοιπόν, ο εντοπισµός ουσιών που µπορούν να τις ενεργοποιήσουν ή να τις απενεργοποιήσουν για να επιτευχθεί θεραπευτικό αποτέλεσµα σε µια ποικιλία νοσηµάτων. Ο εκπρόσωπος της πρώτης γενιάς της οµάδας αυτών των ουσιών ονοµάζεται reservatrol και αν όλα πάνε καλά, ενδεχοµένως σε µια διετία να βρίσκεται στα ράφια των φαρµακείων. Ταυτόχρονα, το νεώτερο και πιο δραστικό παράγωγο, που ακόµα είναι σε πειραµατική αξιολόγηση θα παραχωρηθεί ευγενικά στο εργαστήριό µας στο Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο «Αττικό», το πρώτο ερευνητικό εργαστήριο στην Ευρώπη και το τρίτο παγκοσµίως (εκτός του Harvard και της Mayo Clinic), για την ανάπτυξη ερευνητικών πρωτοκόλλων για τη διερεύνηση των δυνατοτήτων του. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Baur et al, Nature Reviews Drug Discovery 5(6), 493-506, 2006 Sinclair et al, Scientific American 294(3)48-51, 54-7, 2006 Oberdoerffer et al, Nature Reviews Mol. Cell Biology 8(9), 692-702, 2007 Milne et al, Nature 450(7170):712-6, 2007 Schwerr et al, Cell Metabolism 7:104-112, 2008

•IN•VITRO•23

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Για να ξεπεράσουµε τα 100! Σκεφτόµαστε θετικά, γιατί σύµφωνα µε τους ειδικούς µπορεί να επιµηκύνει τη ζωή µας κατά 7,5 χρόνια. Bρίσκουµε τρόπους να καταπολεµήσουµε το στρες (ψυχοθεραπεία, ασκήσεις χαλάρωσης κ.λπ.).

∆εν τρώµε πολύ. Mελέτες σε ποντίκια δείχνουν ότι όσα κατανάλωναν καθηµερινά 30% λιγότερες θερµίδες, έζησαν κατά 40% περισσότερο χρόνο από τον αναµενόµενο.

Γυµνάζουµε το µυαλό µας για να διατηρήσουµε τον νου µας υγιή. Eίµαστε κοινωνικά ενεργοί και παίζουµε παιχνίδια όπως σουντόκου ή λύνουµε σταυρόλεξα.

∆ιατηρούµε χαµηλές τιµές χοληστερόλης για να προστατέψουµε την καρδιά. H χοληστερόλη επικάθεται στα αγγεία της καρδιάς και τα κάνει πιο σκληρά. Tρώµε συχνά φρούτα και λαχανικά, αλλά όχι κρέας.

Γυµναζόµαστε για να προστατέψουµε τους µυς και τα οστά µας από το πέρασµα των χρόνων.

> Προτιµάµε τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά για να εξουδετερώσουµε τις ελεύθερες ρίζες που ευθύνονται για τη γήρανση των κυττάρων (µπρόκολλο, εσπεριδοειδή, ξηροί καρποί, δηµητριακά).

Πίνουµε κόκκινο κρασί (έως 2 ποτήρια την ηµέρα για τον άνδρα και 1 για τη γυναίκα). Λέµε όχι όµως στο αλκοόλ και το τσιγάρο.

Επικίνδυνα ελιξήρια της νιότης

Tο προφίλ των αιωνόβιων

ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΉ των νιάτων και της οµορφιάς, οι κλινικές αντιγήρανσης ευηµερούν, το ίδιο και το εµπόριο αντιγηραντικών θεραπειών µέσω διαδικτύου. Ωστόσο, αν και πολλοί είναι πρόθυµοι να ακούσουν για τα «απίστευτα» αποτελέσµατα των – αµφιλεγόµενωνθεραπειών µακροβιότητας, ελάχιστοι µιλούν για τους πιθανούς κινδύνους.

TΙ ΤΡΏΝΕ: Aκολουθούν το µεσογειακό µοντέλο διατροφής. Tρώνε ελάχιστο κρέας, πίνουν λίγο αλκοόλ (κυρίως κρασί) και πολλά φρούτα και λαχανικά. ∆εν σηκώνονται ποτέ από το τραπέζι µε γεµάτο στοµάχι. OΙ ΑΣΧΟΛΊΕΣ ΤΟΥΣ: ∆ιαβάζουν καθηµερινά εφηµερίδες, ζωγραφίζουν, µαθαίνουν µουσικά όργανα. Παίζουν χαρτιά, ψαρεύουν, κάνουν ποδήλατο ή παίζουν γκολφ. Μάλιστα, οι Ιάπωνες αιωνόβιοι κάνουν τάι τσι και καράτε. TΟ ΣΏΜΑ ΤΟΥΣ: Ελάχιστοι είναι υπέρβαροι και σχεδόν κανένας δεν έχει παχύνει κατά τη διάρκεια της ζωής του. Επίσης δεν καπνίζουν (στο παρελθόν ίσως κάπνιζαν πούρο ή καπνό). H ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΉ ΤΟΥΣ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ: Στην πλειονότητά τους είναι παντρεµένοι και έχουν άριστες σχέσεις µε τα παιδιά και τους συγγενείς τους. TΟ ΦΎΛΟ ΤΟΥΣ: Υπολογίζεται ότι 9 στους 10 αιωνόβιους είναι γυναίκες. Ωστόσο οι άνδρες αιωνόβιοι ξεπερνούν τα 100, έχοντας καλύτερη υγεία.

ΛΊΓΟΥΣ ΜΉΝΕΣ ΠΡΙΝ µία εκποµπή της Όπρα Γουίνφρι στις HΠA προκάλεσε σάλο αντιδράσεων από τους επιστήµονες. Kαλεσµένη της ήταν η ηθοποιός Σούζαν Σόµερς, η οποία έχει εκδόσει µία σειρά αµφιλεγόµενων βιβλίων για τα οφέλη των θεραπειών ορµονικής υποκατάστασης και την αντιγήρανση. H ίδια είναι 62 ετών αλλά µοιάζει τουλάχιστον 20 χρόνια νεότερη. H αιτία, όπως δηλώνει, είναι η µακροχρόνια και σε µεγαλύτερες δόσεις, θεραπεία ορµονικής υποκατάστασης µε χρήση αντίγραφων βιολογικών ορµονών (biodenticals). H εκποµπή είχε µεγάλη ανταπόκριση, ειδικά από τις µετεµµηνοπαυσιακές γυναίκες. Ωστόσο δεν δόθηκε έκταση στους κινδύνους από αυτές τις θεραπείες. H ΟΡΜΟΝΙΚΉ ΥΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ είναι χρήσιµη σε γυναίκες στην εµµηνόπαυση, τους άνδρες που πάσχουν από υπογοναδισµό και σε άλλες περιπτώσεις. Ωστόσο η συλλογιστική ότι αν µία 60 χρονη «χάνει» 30 χρόνια από πάνω της αν επαναφέρει τις ορµόνες της στα επίπεδα που είχε όταν ήταν 30 ετών, δεν έχει καµία επιστηµονική βάση. H αλήθεια είναι ότι οι θεραπείες ορµονικής υποκατάστασης όταν δεν λαµβάνονται µετά από συµβουλή ειδικού γιατρού και στις σωστές δόσεις ενδεχοµένως ευθύνονται για εµφάνιση καρκίνου του µαστού και θρόµβωση. ΣΗΜΕΊΟ ΤΩΝ ΚΑΙΡΏΝ είναι και οι αντιγηραντικές θεραπείες µε αυξητική ορµόνη. Tο διαδίκτυο έχει κατακλυστεί από διαφηµίσεις

σκευασµάτων που υπόσχονται στους επίδοξους αγοραστές µία δεύτερη νιότη. Oι κίνδυνοι όµως, και σ’ αυτή την περίπτωση, είναι αυξηµένοι. Προβλήµατα στους νεφρούς, κατακράτηση υγρών, σακχαρώδης διαβήτης, σύνδροµο καρπιαίου σωλήνα, αυξηµένος κίνδυνος καρκίνου, καρδιακή ανακοπή, πνευµονοπάθεια, πρόωρος θάνατος, είναι οι καταγεγραµµένες παρενέργειες από τις θεραπείες µε αυξητική ορµόνη. Eπιπρόσθετα ενήλικες στους οποίους χορηγήθηκε αυξητική ορµόνη εµφάνισαν ακροµεγαλία και άλλες ανωµαλίες. ΣΤΌΧΟΣ ΆΛΛΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΏΝ είναι να καταπολεµήσουν τις ελεύθερες ρίζες στον οργανισµό. Πράγµατι οι ελεύθερες ρίζες – προϊόντα του µεταβολισµού στα κύτταρα- εικάζεται ότι ευθύνονται για τη διαδικασία της γήρανσης αλλά και για την εµφάνιση πλήθους νόσων. Ωστόσο δεν υπάρχουν µελέτες που να υποστηρίζουν ότι τα συµπληρώµατα που πωλούνται ελεύθερα στο διαδίκτυο ή και όχι, περιορίζουν τις βλάβες από τις ελεύθερες ρίζες στο σώµα. ΣΤΙΣ ΑΡΧΈΣ ΤΟΥ ΈΤΟΥΣ τρεις επιστήµονες που ασχολούνται µε τις έρευνες για την αντιγήρανση, δηµοσίευσαν ένα κείµενο στο επιστηµονικό περιοδικό Scientific American, στο οποίο τονίζουν ότι δεν υπάρχει καµία θεραπεία αντιγήρανσης (µέχρι σήµερα) που να έχει αποδειχθεί αποτελεσµατική στον άνθρωπο.

Oι επιστήµονες έχουν καταλήξει στο συµπέρασµα ότι σήµερα ζούµε περισσότερο όχι επειδή αλλάξαµε τον τρόπο που γερνάµε αλλά επειδή αλλάξαµε τον τρόπο που ζούµε.

24•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Μακροβιότητα Συνέντευξη

«Ζητούµενο τα καλά και όχι τα πολλά χρόνια» Ο διευθυντής ερευνών του Εθνικού Ιδρύµατος Ερευνών Στάθης Γκόνος έχει αφιερώσει τη ζωή του στην έρευνα από ενδιαφέρον στην πειραµατική φιλοσοφία. Μέσα από το ερευνητικό έργο, προσπαθεί να δώσει απάντηση σε ερωτήµατα: «τι είναι η ζωή;», «τι είναι ο θάνατος;», «γιατί γηράσκουµε;», «είναι εφικτή η αθανασία;». Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «IN VITRO» εξηγεί γιατί τα γονίδια δεν αρκούν για να ζήσουµε πολλά χρόνια και χαρακτηρίζει την ευζωία σηµαντικότερη από τη µακροβιότητα.

•IN•VITRO•25

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Συνέντευξη στη ∆ήµητρα Τζούβελη Ποιες έρευνες για τη µακροβιότητα γίνονται στο Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών; Υπάρχουν τρεις κατευθύνσεις. Η µία είναι να βρούµε ποια γονίδια σχετίζονται µε τη γήρανση και τη µακροβιότητα στον άνθρωπο. Η δεύτερη είναι να µελετήσουµε αυτό που ονοµάζουµε κατάρρευση της οµοιοστασίας. ∆ηλαδή, προσπαθούµε να βρούµε µηχανισµούς ούτως ώστε, διατηρώντας την οµοιοστασία, να καθυστερήσουµε τη γήρανση, πράγµα που έχουµε πετύχει. Η τρίτη κατεύθυνση είναι να δούµε τα γενετικά αίτια της µακροβιότητας. Και για αυτό µελετούσαµε παλαιότερα αιωνόβιους Έλληνες και πρόσφατα µακρόβια αδέλφια. Όλες αυτές οι έρευνες υπάγονται σε γενικότερες µελέτες που γίνονται σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχουν διαφορές µεταξύ της Ελλάδας και των υπολοίπων χωρών της Ε.Ε.; Ναι. Ενώ στην Ευρώπη η σχέση µακρόβιων ανδρών προς µακρόβιες γυναίκες είναι περίπου ένας άνδρας προς 6-7 γυναίκες, στην Ελλάδα είναι ένας άνδρας προς δυόµισι γυναίκες. Χαρακτηριστικότερο παράδειγµα είναι η Ιταλία, όπου στα νότια της χώρας το ποσοστό είναι ανάλογο της Ελλάδας, στα κεντρικά είναι ένας προς τέσσερις και στα βόρεια ένας προς επτά. ∆ηλαδή, όσο κατεβαίνουµε νότια στην Ιταλία έχουµε το µεσογειακό ποσοστό και όσο ανεβαίνουµε βόρεια έχουµε αυτό που ονοµάζουµε ευρωπαϊκό ποσοστό. Υπάρχουν δυο πιθανές αιτίες για αυτό. Η ιατρική εξήγηση σχετίζεται µε τη µεσογειακή δίαιτα, που είναι πλούσια σε στοιχεία τα οποία είναι αντιοξειδωτικά στις νόσους του κυκλοφορικού, οι οποίες κατά τεκµήριο πλήττουν τους άνδρες. Θα µπορούσαν να υπάρχουν και οι κοινωνιολογικές αιτίες, όπως για παράδειγµα το ότι οι άνθρωποι αυτοί γεννήθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα, όπου ειδικά στη Μεσόγειο η γυναίκα ήταν περισσότερο ταλαιπωρηµένη. Ποιά είναι τα αποτελέσµατα της έρευνας για τα µακρόβια αδέλφια; Επειδή το να φθάσει κανείς τα 100 χρόνια ζωής µπορεί να είναι και τυχαίο ή τέλος πάντων ποικιλότροπο γεγονός, την τελευταία πενταετία αναζητήσαµε αδέλφια άνω των 90 ετών. Γιατί θεωρήσαµε λιγότερο τυχαίο το γεγονός ότι δυο αδέλφια βρίσκονται λίγο πιο κάτω από το όριο του µακρόβιου ευρωπαϊκού πληθυσµού. Πανευρωπαϊκά ταυτοποιήσαµε περίπου 3.000 οικογένειες. Οι 150 από αυτές βρίσκονται στην Ελλάδα. Στηριχτήκαµε σε στατιστικά δηµογραφικά στοιχεία του ελληνικού πληθυσµού, σύµφωνα µε τα οποία ο µακροβιέστερος ελληνικός πληθυσµός ζει σε

ένα τόξο που περιλαµβάνει τα νησιά του Ιονίου, την Πελοπόννησο, την Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου. Σε αυτό το τόξο υπάρχουν ορισµένες περιοχές µε ιδιαίτερα αυξηµένα ποσοστά µακροβιότητας, όπως χωριά στην ορεινή Πελοπόννησο, η ορεινή Κρήτη και η Ικαρία. ∆ιαπιστώσαµε ότι οι άνθρωποι αυτοί έχουν εξαιρετικό αιµατολογικό-βιοχηµικό προφίλ, µε τιµές χοληστερόλης 150-170 και τριγλυκεριδίων κάτω του 130. Το 70% δεν κάπνισε ποτέ, ενώ από το υπόλοιπο 30% το 20% διέκοψε το κάπνισµα. Ασχολούνται µε αγροτικά επαγγέλµατα, οπότε έχουν εντάξει την κίνηση στην καθηµερινότητά τους. Είναι άνθρωποι πολύ αισιόδοξοι και παρά το προχωρηµένο της ηλικίας τους, έχουν ενδιαφέροντα. Είναι γενικά λιτοδίαιτοι και ακολουθούν τη µεσογειακή διατροφή. Ζουν κυρίως στην ύπαιθρο, αν και η ελληνική ύπαιθρος έχει πενιχρή κοινωνική και ιατροφαρµακευτική υποδοµή. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα συνδυασµό καλού περιβάλλοντος και σωστής διατροφής, αλλά προφανώς υπάρχει και η προδιάθεση. Από µελέτες σε οµοζυγωτικούς διδύµους, δηλαδή παιδάκια µε το ίδιο γενετικό υλικό, προέκυψε ότι η γενετική προδιάθεση παίζει ένα ρόλο της τάξεως του 25-30% και το υπόλοιπο 70% 75% είναι το περιβάλλον, αυτό που ονοµάζουµε lifestyle. Η περίπτωση της Ικαρίας, στην οποία αναφερθήκατε, προσέλκυσε το παγκόσµιο ενδιαφέρον τους τελευταίους µήνες. Ναι. Γιατί το ποσοστό της µακροβιότητας ήταν δεκαπλάσιο του κανονικού. Αφορούσε περίπου το 1% του πληθυσµού του νησιού. Μέχρι στιγµής, υπάρχουν τέσσερις τέτοιες περιοχές στον κόσµο. Η Ικαρία επιλέχθηκε να µελετηθεί περαιτέρω, γιατί ούσα µια γεωγραφικά αποµονωµένη περιοχή, έχει µεγαλύτερη γενετική οµοιοµορφία. Αυτό γενετικά είναι καλό, γιατί ενισχύονται τα χαρακτηριστικά που υπάρχουν. Ενώ, όταν έχεις ένα χωριό µε αυξηµένο ποσοστό µακροβιότητας ή µιας ασθένειας και βρίσκεται σε έναν κάµπο, εκεί ο πληθυσµός πάει κι έρχεται. Άρα, υπάρχει πολύ µικρότερη γενετική οµοιοµορφία. Κατά τη γνώµη µου, η χαλαρότητα που υπάρχει στην Ικαρία, παίζει τον πιο σηµαντικό ρόλο. Προφανώς το γενετικό υλικό παίζει ρόλο. Σε µεγάλο βαθµό, όµως, και εµείς οι ίδιοι µπορούµε να καθορίσουµε την τύχη µας. Εκτιµάται ότι περίπου το 2011 µε 2012 θα µπορούµε να ξέρουµε το γενετικό µας υλικό πληρώνοντας περίπου 1000 δολάρια. Είναι καλό, όµως, να γνωρίζουµε το γενετικό µας υλικό; Όχι απόλυτα. Το καλό είναι ότι θα µας επιτρέ-

ψει να κάνουµε αυτό που ονοµάζουµε εξατοµικευµένη ιατρική. ∆ηλαδή, δεν θα παίρνουµε µια αντιβίωση γενικώς και αορίστως, αλλά ανάλογα µε το προσωπικό µας προφίλ. Εγείρονται όµως και πολλά ηθικά ζητήµατα, τα οποία σχετίζονται µε τη διαχείριση αυτής της γνώσης. Όταν ανακαλύφθηκε το ένοχο γονίδιο για µια ασθένεια, τη νόσο του Χάντινγκτον, που είναι σπάνια αλλά αν έχεις το γονίδιο πεθαίνεις, µια ασφαλιστική εταιρεία στην Αγγλία αποφάσισε να ελέγχει τους υποψήφιους πελάτες της για αυτό το γονίδιο. Και δηµιουργήθηκαν τεράστια ηθικά ζητήµατα. Αν εγώ βρεθώ θετικός στο γονίδιο, θα κάνω παιδιά; Γιατί δεν ξέρω a priori αν το παιδί µου θα κληρονοµήσει το δικό µου γονίδιο ή το γονίδιο της µαµάς του. Επίσης, γιατί να θέσω σε ένα τέτοιο δίληµµα τον αδελφό ή την αδελφή µου που έχουν και αυτοί 50% πιθανότητες να είναι φορείς του γονιδίου; Και τέλος, θα καταλήξουµε κάποια στιγµή να βρίσκουµε δουλειά ή οτιδήποτε άλλο βάσει της γενετικής µας ταυτότητας. Κάτι που στην ουσία στερεί ελευθερία και περιέργεια. Για εµένα, ένας τέτοιος κόσµος θα είναι πολύ πιο βαρετός. Τι είναι αυτό που οι επιστήµονες ονοµάζετε βιολογική ηλικία; Σχετίζεται µε το κύτταρο, το στοιχειώδες στοιχείο της ζωής µας. Κάθε κύτταρο που έχει ένα συγκεκριµένο πολλαπλασιαστικό υλικό, το εξαντλεί και πεθαίνει. Πριν 20 χρόνια περίπου, βρέθηκε ότι υπάρχουν κάποια κοµµάτια στα χρωµοσώµατά µας που λέγονται τελοµερή, τα οποία χάνουν ένα κοµµάτι τους κάθε φορά που τα κύτταρα διαιρούνται. Εποµένως, θα πει κάποιος, µετρώντας το µήκος του τελοµερούς µπορώ να υπολογίσω πόσο έχει «τρέξει» το βιολογικό µου ρολόι. ∆εν είναι όµως τόσο απλά τα πράγµατα. Σε µια εξαιρετική έρευνα, όπου µελετήθηκαν συνοµήλικες µητέρες που είχαν είτε υγιή είτε αυτιστικά παιδιά, βρέθηκε ότι οι γυναίκες µε αυτιστικά παιδιά είχαν κοντύτερα τελοµερή, ήταν δηλαδή πιο γερασµένες συγκριτικά µε τις µαµάδες των υγιών παιδιών που είχαν την ίδια ηλικία. Αυτό δείχνει πώς ένα έντονο ψυχολογικό στρες επιταχύνει αυτή τη διαδικασία. Τα σηµερινά παιδιά θα µπορούν να ζουν µέχρι την ηλικία των 100 χρόνων; Ακόµη και αν σταµατήσει η ιατρική και η έρευνα, ένα στα τέσσερα παιδάκια που γεννιούνται σήµερα θα φθάσει τα 100 χρόνια ζωής. Θεωρείται ότι το σώµα µας είναι φτιαγµένο να ζει 120-130 χρόνια. Και αυτό προκύπτει, πρώτον από το ότι κανείς δεν έχει ξεπεράσει αυτό το όριο και δεύτερον επειδή η αύξηση του µέσου

Μόνο µε ριζοσπαστικές θεραπείες, όπως κλωνοποίηση και βλαστοκύτταρα, ίσως αυξήσουµε το προσδόκιµο ζωής πέρα από τα 120.

Ορεινή Πελοπόννησος, Κρήτη και Ικαρία έχουν ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά µακροβιότητας

Η γήρανση είναι πολυπαραγοντικό φαινόµενο. ∆εν µπορεί µια ουσία ή ένα χάπι να µας κάνει νέους

όρου ζωής δεν συνοδεύεται και από αύξηση του ορίου µακροβιότητας. Μόνο αν προβούµε σε ριζοσπαστικές θεραπείες, όπως κλωνοποίηση και βλαστοκύτταρα, ίσως αυξήσουµε σηµαντικά το προσδόκιµο ζωής πέρα από τα 120. Γιατί όλες αυτές οι εν δυνάµει θεραπείες, που ακόµη βρίσκονται σε ερευνητικό στάδιο, θα παρέχουν τη δυνατότητα να φτιάχνουµε όποιο όργανο χαλάει. Κάποιοι λένε ότι στο µέλλον το µυστικό της µακροβιότητας θα κρύβεται σε ένα χάπι. Συµµερίζεστε αυτή την άποψη; Ιστορίες τύπου Ντόριαν Γκρέι δεν υπάρχουν στην ιατρική. ∆εν πιστεύω ότι µια ουσία ή ένα χάπι θα µπορέσει αίφνης να µας κάνει νέους. Πριν χρόνια, γνωρίζαµε το ένζυµο που αποµακρύνει τις οξειδωνούχες πρωτεΐνες από τα κύτταρα, οι οποίες όταν συσσωρεύονται στον οργανισµό γίνονται καταστροφικές για το κύτταρο. Πριν µια δεκαετία µελετήσαµε τη λειτουργία αυτού του ενζύµου σε δότες διαφόρων ηλικιών και βρήκαµε ότι όσο µεγαλύτερος είναι ο δότης τόσο χαµηλότερη η λειτουργία του ενζύµου. Σε υγιείς υπεραιωνόβιους, όµως, το ένζυµο είχε καλύτερη λειτουργία από ό,τι στα άτοµα τρίτης ηλικίας. Αυτή η παρατήρηση δηµοσιεύθηκε από εµάς το 2000. Έχοντας αυτή την πληροφορία, αρχίσαµε να ρωτάµε τη βιολογία γιατί αυτό το ένζυµο υπολειτουργεί και γηράσκει. Και έτσι βρήκαµε τα υπεύθυνα γονίδια. Επίσης, διαπιστώσαµε ότι τα κύτταρα στα οποία είχαµε διορθώσει τα λαθεµένα γονίδια ζούσαν 15% περισσότερο. Ανακαλύψαµε ότι τη δράση αυτή µιµούνται τρία φυσικά προϊόντα, τα οποία βρίσκονται σε καλλυντικά που πωλούνται στα φαρµακεία. Πιστεύετε ότι στο µέλλον θα ξέρουµε πόσο ακριβώς θα ζούµε; Όχι. Η φύση µας έχει φτιάξει να είµαστε υγιείς όσο είµαστε εν δυνάµει αναπαραγωγικά όντα, δηλαδή µέχρι τα 45-50. Από εκεί και έπειτα, η φύση δεν πολυενδιαφέρεται για το τι θα συµβεί µε εµάς. Περίπου µας αφήνει στην τύχη µας. Έχουµε ταυτοποιήσει τα γονίδια της γήρανσης, τα οποία είναι 100-150. Όµως, δεν ξέρουµε ακόµη πώς το κάθε ένα από αυτά αλληλεπιδρά µε τους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η κύρια κατεύθυνση είναι να κατανοήσουµε τι χαλάει µε τη γήρανση, να παρέµβουµε όσο γίνεται και επιτρέπεται ούτως ώστε να αυξήσουµε το προσδόκιµο της υγιούς ζωής. Κι αν αυξηθεί το προσδόκιµο της υγιούς ζωής, έµµεσα θα αυξηθεί και η µακροβιότητα. Τελικά, όµως, αυτό που έχει µεγαλύτερη σηµασία δεν είναι το µακροηµερεύειν, αλλά το ευ ζην.

Ένα στα τέσσερα παιδιά που γεννιούνται σήµερα θα φθάσει τα 100 χρόνια ζωής. Θεωρείται ότι το σώµα µας είναι φτιαγµένο να ζει 120-130 χρόνια…

26•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Review 10 δίαιτες στο µικροσκόπιο

Aπό ∆ευτέρα... δίαιτα! 1 ∆ίαιτα Ζώνης

Στοχεύει στον έλεγχο των επιπέδων της ινσουλίνης, µιας ορµόνης που σύµφωνα µε τον δηµιουργό της δίαιτας δρ Barry Sears σχετίζεται άµεσα µε την αποθήκευση λίπους και τη δηµιουργία φλεγµονών στο σώµα. Bασίζεται στην κατανάλωση τροφών στη σωστή αναλογία: 40% υδατάνθρακες, 30% πρωτεΐνη, 30% λίπος. Υπόσχεται απώλεια 2-4 κιλών σε 7 ηµέρες και πρόληψη των παθήσεων της καρδιάς, του διαβήτη και της παχυσαρκίας. Αυξηµένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες, και «καλών» λιπαρών οξέων. Υψηλή κατανάλωση πρωτεϊνών, περιορισµός τροφών που περιέχουν φυτικές ίνες, σίδηρο, ασβέστιο και βιταµίνες. Μελέτη του πανεπιστηµίου Στάνφορντ (2007) έδειξε ότι οι εθελόντριες που ακολουθούσαν τη δίαιτα ζώνης έχασαν τα λιγότερα κιλά συγκριτικά µε όσες ακολουθούσαν άλλες δίαιτες.

Σχόλιο:

Πρόσφατα επιστηµονικά δεδοµένα αποκαλύπτουν πως ακολουθώντας είτε διαιτητικό σχήµα χαµηλών υδατανθράκων είτε χαµηλών λιπαρών, µετά τον πρώτο χρόνο είναι πολύ πιθανό να εγκαταλειφθεί.

2 South Beach Diet

Έχει σχεδιαστεί από τον καρδιολόγο Arthur Agatston και βασίζεται στην κατανάλωση «καλών» υδατανθράκων (ψωµί, δηµητριακά και ζυµαρικά ολικής άλεσης, φασόλια, πατάτες, φρούτα, λαχανικά) και «καλών» λιπών (ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, λιπαρά ψάρια). Εγγυάται απώλεια 3-5 κιλών τις δυο πρώτες εβδοµάδες. Η απουσία κορεσµένων και trans λιπαρών οξέων («κακά» λίπη) προστατεύει την υγεία των αγγείων και µειώνει τη χοληστερόλη. ∆εν υπάρχουν µελέτες που να επιβεβαιώνουν τα µακροπρόθεσµα οφέλη που έχει η δίαιτα στο καρδιαγγειακό σύστηµα. Λόγω της πολύ χαµηλής πρόσληψης υδατανθράκων στην αρχή της δίαιτας, υπάρχει ο κίνδυνος κετοξέωσης, µιας πάθησης που µπορεί να οδηγήσει σε κώµα και (σπανιότερα) σε θάνατο.

Σχόλιο:

H δίαιτα αυτή συνδέει τα χαµηλά επίπεδα σακχάρου µε µείωση του σωµατικού βάρους. Όµως ο γλυκαιµικός δείκτης είναι απλά ένα διατροφικό επικουρικό εργαλείο στη φαρέτρα του διαιτολόγου και δεν πρέπει σε καµία περί-

πτωση να ανάγεται σε µοναδικό κριτήριο επιλογής τροφίµων στα πλαίσια ενός διατροφικού πλάνου. Τα επιστηµονικά δεδοµένα πλέον συνηγορούν περισσότερο στη χρήση ενός άλλου δείκτη, αυτόν του γλυκαιµικού φορτίου, ο οποίος λαµβάνει υπόψη επιπρόσθετα την ποσότητα κατανάλωσης του τροφίµου.

3 Μακροβιοτική δίαιτα Την πρώτη θέση στο τραπέζι κατέχουν οι ακατέργαστες τροφές, οι οποίες παρέχουν στον οργανισµό αναλλοίωτα συστατικά, και τα τρόφιµα βιολογικής καλλιέργειας. Tο κρέας και τα γαλακτοκοµικά περιορίζονται. Yπόσχεται απώλεια βάρους που φθάνει τα 3-4 κιλά τον µήνα. Αυξηµένη πρόσληψη φυτικών ινών, που συµβάλλουν στην καλή λειτουργία του εντέρου και της καρδιάς. Η σόγια, που αποτελεί ένα από τα βασικά τρόφιµα της δίαιτας, είναι πλούσια σε φυτοοιστρογόνα, τα οποία ανακουφίζουν από τα συµπτώµατα της εµµηνόπαυσης. Έλλειψη απαραίτητων συστατικών, όπως βιταµίνης D και B12, σιδήρου, πρωτεϊνών και ασβεστίου. Επιστηµονική µελέτη έδειξε ότι οι έφηβοι που ακολουθούν πιστά τις αρχές της δίαιτας έχουν χαµηλότερη οστική πυκνότητα.

Σχόλιο:

Σε ορισµένες οµάδες µε ειδικές διατροφικές ανάγκες (παιδιά, έφηβοι, έγκυες, ηλικιωµένοι, άτοµα µε χρόνιες παθήσεις, αθλητές) αυτά τα σχήµατα µπορούν εύκολα να προκαλέσουν διατροφικές ανεπάρκειες µε ολέθριες επιπτώσεις για την υγεία τους.

4 Cabbage Soup Diet (∆ίαιτα µε λαχανόσουπα)

Πρόκειται για ένα υποθερµιδικό πρόγραµµα διατροφής, διάρκειας επτά ηµερών. Στηρίζεται στην καθηµερινή κατανάλωση λαχανόσουπας, η οποία συνοδεύεται από συγκεκριµένες τροφές (λαχανικά, φρούτα, ελάχιστο κρέας, άπαχο γάλα, καφέ ρύζι). Από υγρά, επιτρέπονται µόνο το νερό και οι χυµοί φρούτων χωρίς ζάχαρη. Yπόσχεται γρήγορη απώλεια βάρους, που φθάνει τα 3-4 κιλά την εβδοµάδα. Έχει ως βάση τα λαχανικά και τα φρούτα, που έχουν ευεργετική επίδραση στην υγεία και την εµφάνιση. Εξαιρετικά αυστηρή δίαιτα, που δηµιουργεί έντονο το αίσθηµα της στέρησης.Η γρήγορη απώλεια βάρους οφείλεται στο ότι ο οργανισµός χάνει νερό και µυϊκή µάζα, αλλά όχι λίπος.

Σχόλιο:

Η συγκεκριµένη δίαιτα δίνεται από αρκετά νοσοκοµεία του εξωτερικού σε προεγχειρητικούς ασθενείς, στους οποίους είναι επιτακτική η ανάγκη να χάσουν κιλά πριν από µια εγχείρηση. Τα επιστηµονικά δεδοµένα υποδεικνύουν πως µε την τήρηση τέτοιων σχηµάτων, µετά την αρχική απώλεια, ο οργανισµός θα παρουσιάσει σοβαρά προβλήµατα υγείας όπως έλλειψη σιδήρου, χαµηλό αιµατοκρίτη, αδυναµία, εύκολη κόπωση, διαταραχές εµµήνου ρύσεως.

5 Μεσογειακή δίαιτα

Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας έχει χαρακτηρίσει τη µεσογειακή δίαιτα ως πρότυπο υγιεινής διατροφής. Η απώλεια βάρους φθάνει τα 4-5 κιλά τον µήνα. Είναι πλούσια σε βιταµίνες και αντιοξειδωτικά στοιχεία. Σύµφωνα µε µελέτες, λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για τις παθήσεις της καρδιάς, τον καρκίνο, την παχυσαρκία και τις εκφυλιστικές νόσους και σχετίζεται θετικά µε τη µακροβιότητα και την ευεξία. Όταν η κατανάλωση του ελαιολάδου δεν γίνεται µε µέτρο (2 κουταλιές σούπας ηµερησίως), τότε τα οφέλη (όσον αφορά την απώλεια κιλών) µειώνονται.

Σχόλιο:

Πολυάριθµες µελέτες έχουν καταδείξει τα οφέλη του συγκεκριµένου διατροφικού προτύπου όχι µόνο για την καρδιαγγειακή υγεία, αλλά και για την προστασία έναντι των διάφορων µορφών καρκίνου, του σακχαρώδη διαβήτη, της αρτηριακής υπέρτασης, της γεροντικής άνοιας κ.ά. Ανακεφαλαιώνοντας, η µεσογειακή δίαιτα έχει ήδη τεκµηριωθεί µε πολυάριθµα επιστηµονικά δεδοµένα πολλών ετών σε αντίθεση µε τις υπόλοιπες παράδοξες δίαιτες (fad diets), τις οποίες η επιστηµονική κοινότητα ερευνά τα τελευταία µόλις χρόνια.

•IN•VITRO•27

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Συνεργάστηκε ο Βασίλης Παπαµίκος, Νοσοκοµειακός ∆ιατροφολόγος Γ.Ν.Α. «ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ»

Των ∆ήµητρας Τζούβελη, Βασίλη Καριώτη

Οι περισσότερες δίαιτες µοιάζουν µε τον έρωτα. Αργά ή γρήγορα µπορεί να σε προδώσουν, ιδιαίτερα εκείνες που υπόσχονται ότι κάνουν θαύµατα µέσα σε λίγες ηµέρες. Οι επιστήµονες είναι κατηγορηµατικοί. Η απώλεια βάρους δεν απαιτεί στερήσεις και θυσίες. Προϋποθέτει ισορροπηµένη διατροφή και υποµονή. Μόνο τότε η δίαιτα παίρνει τον χαρακτήρα που της ταιριάζει, γίνεται δηλαδή τρόπος ζωής που προάγει την υγεία του οργανισµού και βελτιώνει την εµφάνιση. Επειδή η γνώση αποτελεί ισχυρό όπλο (και) στη µάχη κατά των περιττών κιλών, το «IN VITRO» σας παρουσιάζει τις δέκα πιο διαδεδοµένες δίαιτες των τελευταίων ετών. Ενηµερωθείτε για τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα κάθε µιας από αυτές.

6 ∆ίαιτα Atkins Η δίαιτα στηρίζεται στην άποψη ότι οι υδατάνθρακες διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης, η οποία µε τη σειρά της αυξάνει την αποθήκευση λίπους στο σώµα. Μειώνοντας την πρόσληψη υδατανθράκων, ο οργανισµός δε δηµιουργεί λίπος, αλλά αναγκάζεται να «κάψει» το ήδη υπάρχον. Η δίαιτα υπόσχεται απώλεια 3-4 κιλών τις δυο πρώτες εβδοµάδες. Προάγει το αίσθηµα κορεσµού. Πρόσφατη µελέτη του Ιατρικού Κέντρου Βετεράνων στις ΗΠΑ διαπίστωσε ότι παχύσαρκα άτοµα που ακολουθούσαν τη δίαιτα έχασαν γρηγορότερα βάρος και το διατήρησαν για περισσότερο χρόνο συγκριτικά µε όσους ακολουθούσαν άλλες δίαιτες. Περιέχει πολύ κορεσµένο λίπος, το οποίο έχει ενοχοποιηθεί για διάφορες χρόνιες νόσους, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήµατα. Μπορεί να παρουσιαστούν συµπτώµατα όπως πονοκέφαλος, εκνευρισµός και πόνος στις αρθρώσεις και τους µυς.

Σχόλιο:

H σύγχρονη εκδοχή της είναι η ecoAtkins που αντικαθιστά τις ζωικές πρωτεΐνες µε φυτικές. Στο τεύχος Ιουνίου 2009 της επιστηµονικής επιθεώρησης «Archives of Internal Medicine» παρουσιάζεται µια νέα µελέτη, κατά την οποία 44 υπέρβαροι άντρες και γυναίκες ακολούθησαν το σχήµα αυτό για 4 εβδοµάδες χάνοντας βάρος και µειώνοντας τη χοληστερόλη τους. Αποµένει να επαληθευθούν τα αποτελέσµατα και από άλλες έρευνες.

7 Detox diet Ονοµάζεται και «δίαιτα των χυµών». Έχει διάρκεια περίπου µιας εβδοµάδας και στηρίζεται στην κατανάλωση µόνο φυσικών χυµών φρούτων και λαχανικών. Σύµφωνα µε τους υποστηρικτές της δίαιτας, η κατανάλωση χυµών και η αποφυγή άλλων τροφών (κρέας, ψάρι, γαλακτοκοµικά, αβγό, αλάτι, ζάχαρη, επεξεργασµένα τρόφιµα), αλκοολούχων ποτών και διεγερτικών ουσιών (καφεΐνη), βοηθά στην αποτοξίνωση του οργανισµού και στη γρήγορη απώλεια βάρους. Η υψηλή πρόσληψη βιταµινών, αντιοξειδωτικών και φυτικών ινών σε συνδυασµό µε την αποχή από το κορεσµένο λίπος µπορεί να έχει ευεργετική επίδραση στον οργανισµό.

∆εν υπάρχει επιστηµονική απόδειξη ότι η δίαιτα πράγµατι αποµακρύνει τις τοξίνες από το σώµα. Ο αποκλεισµός σηµαντικών τροφών στερεί θρεπτικά συστατικά από τον οργανισµό όπως πρωτεΐνη, ασβέστιο, σίδηρο, βιταµίνες και µέταλλα. Mπορεί να προκαλέσει συµπτώµατα όπως λήθαργο και κόπωση.

Σχόλιο:

Το επιχείρηµα της αποτοξίνωσης δε στέκει, αφού η αποτοξίνωση είναι µια φυσική διεργασία που διενεργείται καθηµερινά στον οργανισµό.

8 ∆ίαιτα του Χόλιγουντ Είναι γνωστή και ως η «µαγική 48ωρη δίαιτα». ∆ηµιουργήθηκε για να εξυπηρετήσει τους αστέρες του Χόλιγουντ, που ήθελαν να απαλλαγούν από κάποια περιττά κιλά για τις ανάγκες των επαγγελµατικών τους υποχρεώσεων. Βασίζεται στην κατανάλωση ενός ροφήµατος από σιρόπι καλαµποκιού µε ελαφρά όξινη γεύση, που είναι εµπλουτισµένο µε βιταµίνες και µέταλλα. Οι παρασκευαστές του σκευάσµατος υπόσχονται απώλεια περισσότερων από 5 κιλών µέσα σε δυο µέρες. ∆εν έχουν γίνει επιστηµονικές µελέτες που να αποδεικνύουν την αποτελεσµατικότητά της. Είναι ελλιπής σε πολλά θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για την οµαλή λειτουργία του οργανισµού. Όταν επαναλαµβάνεται, µπορεί να σχετίζεται και µε νευρολογικά συµπτώµατα. Λόγω της ταχείας απώλειας βάρους, είναι πιθανό να ξαναπάρουµε γρήγορα.

Σχόλιο:

Το σιρόπι καλαµποκιού είναι η κύρια γλυκαντική ουσία των αναψυκτικών, τα οποία µαζί µε τους τυποποιηµένους χυµούς θεωρούνται βασικές αιτίες παχυσαρκίας όταν καταναλώνονται συχνά (π.χ. 1-2 κουτάκια καθηµερινά). Ενώ το σιρόπι αυτό ανήκει στην ουσία των υδατανθράκων, όταν καταναλωθεί σε µεγάλες ποσότητες µετατρέπεται εύκολα σε τριγλυκερίδια, λίπος δηλαδή.

9 ∆ίαιτα Αλληλούια Αυστηρά χορτοφαγική δίαιτα, που αποτελείται κατά 85% από ωµά οργανικά προϊόντα και κατά 15% από µαγειρεµένα φαγητά. Περιλαµβάνει κυρίως φρούτα, και λαχανικά, συµπληρώµατα διατροφής (βιταµίνη Β12, φυλλικό οξύ, προβιοτικά), µία µερίδα µαγειρεµένων λαχανικών ή δηµητριακών µε λίγο λάδι (στο δείπνο), ενώ τρεις φορές την ηµέρα πρέπει να κατανα-

λώνεται ένα σκεύασµα που ονοµάζεται barleymax. Οι δηµιουργοί της δίαιτας, ο αιδεσιµότατος George Malkmus και η γυναίκα του Rhonda, ισχυρίζονται ότι το ανθρώπινο σώµα πρέπει να προσλαµβάνει ωµό φαγητό, που περιέχει αναλλοίωτα θρεπτικά συστατικά, προκειµένου να τραφεί το σώµα και να προληφθούν διάφορες νόσοι. Πρόσληψη φυτικών ινών, βιταµινών και αντιοξειδωτικών ουσιών από τα φρούτα και τα λαχανικά και αποφυγή κατανάλωσης κορεσµένου λίπους και χοληστερόλης. Είναι υποθερµιδική, ενώ ο αποκλεισµός οµάδων τροφίµων (κρέας, πουλερικά, γαλακτοκοµικά προϊόντα) µπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη πολύτιµων συστατικών όπως η πρωτεΐνη, το ασβέστιο και ο σίδηρος.

Σχόλιο:

Μια δίαιτα που είναι ταυτόχρονα υποθερµιδική και αυστηρά χορτοφαγική δρα ενάντια στην υγεία µας. Η προσθήκη των συµπληρωµάτων διατροφής και η τήρησή της για µακροχρόνια διάστηµα την καθιστούν περισσότερο επισφαλή.

10 ∆ίαιτα του γκρέιπφρουτ Συνιστά την κατανάλωση απεριόριστης ποσότητας τροφής, αρκεί να προέρχεται από πρωτεϊνούχες ή λιπαρές τροφές και όχι από υδατάνθρακες. Μετά από κάθε γεύµα είναι απαραίτητο το γκρέιπφρουτ ή ο χυµός του, καθώς θεωρείται ότι έχει την ιδιότητα να διαλύει το λίπος. Μάλιστα, οι εφευρέτες διατείνονται ότι όσο περισσότερο τρως τόσο περισσότερο χάνεις. Εγγυώνται άµεσο αποτέλεσµα µετά την 5η µέρα εφαρµογής, µε το σωµατικό βάρος να µειώνεται έως και 3 κιλά την εβδοµάδα. Το γκρέιπφρουτ είναι πλούσιο σε βιταµίνη C και αντιοξειδωτικά, τα οποία µπορεί να ωφελήσουν τον οργανισµό. O οργανισµός δεν προσλαµβάνει φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά, γεγονός που τον κάνει ευάλωτο σε πολλές παθήσεις. Είναι µια διατροφή πλούσια σε κορεσµένα λίπη και χοληστερόλη, ενώ η στέρηση πολλών τροφών οδηγεί στην υπερκατανάλωσή τους µετά το τέλος της δίαιτας.

Σχόλιο:

Tο γκρέιπφρουτ δεν διαλύει τα λίπη. Η δίαιτα αυτή «ενοχοποιεί» ξανά τους αµυλούχους υδατάνθρακες, αλλά φαίνεται να «αθώωνει» τρόφιµα πλούσια σε κορεσµένα και τρανς λιπαρά, όπως τα διάφορα ζωικά προϊόντα που αναφέρονται.

28•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Medical update Οι τελευταίες έρευνες Φρέσκο σκόρδο για την καρδιά Ότι το σκόρδο κάνει καλό στην καρδιά, µπορεί να είναι υπό έρευνα αλλά σύµφωνα µε πρόσφατη µελέτη, περισσότερες ευεργετικές ιδιότητες φαίνεται τελικά να έχει, αν έχει, το φρεσκοκοµµένο και όχι το αποξηραµένο. Στη µελέτη αποδείχθηκε ότι το ωµό, λιωµένο σκόρδο παράγει την ουσία εκείνη που χαλαρώνει τα αγγεία και διευκολύνει την κυκλοφορία του αίµατος.

Τoυ ∆ηµήτρη Παπαντωνίου Kαρδιές απ΄το µηδέν! Μία νέα µέθοδο υποστηρίζουν ότι ανακάλυψαν Αµερικανοί επιστήµονες για να επισκευάζουν τις βλάβες στην καρδιά, που προέρχονται από έµφραγµα ή υπάρχουν εκ γενετής. Με τη βοήθεια του αυξητικού παράγοντα NRG1, προσπαθούν να ενεργοποιήσουν τα κύτταρα ώστε να αρχίσουν και πάλι να διαιρούνται, µε σκοπό την ανάπλαση του καρδιακού ιστού.

«Ανάψτε» µε κόκκινο κρασί Σύµµαχος στη σεξουαλική ζωή των γυναικών αποδεικνύεται το κόκκινο κρασί, αφού σύµφωνα µε έρευνα του Πανεπιστηµίου της Φλωρεντίας, όσες πίνουν ένα έως δύο ποτήρια την ηµέρα έχουν αυξηµένη ερωτική επιθυµία. Εκτιµάται ότι οι αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχονται στο κόκκινο κρασί διευκολύνουν τη ροή του αίµατος σε περιοχές - κλειδιά του σώµατος.

Επικίνδυνο το σολάριουµ

ωρίς αµφιβολία πλέον οι ειδικοί προειδοποιούν για τις βλαβερές συνέπειες στον οργανισµό από τη χρήση συσκευών τεχνητού µαυρίσµατος, δηλαδή του γνωστού σολάριουµ, και άλλων πηγών υπεριώδους ακτινοβολίας. Όπως προέκυψε από ανάλυση 20 ερευνών, που δηµοσιεύθηκε στην έγκριτη επιθεώρηση «Lancet Oncology», η έκθεση στην ακτινοβολία του σολάριουµ αυξάνει κατά 75% τις πιθανότητες για µελάνωµα σε άτοµα που ξεκίνησαν να χρησιµοποιούν συστηµατικά αυτές τις συσκευές σε ηλικία µικρότερη των 30

Science

Τεχνολογία και υγεία «Σιδερένιο» χαµόγελο τέλος Είκοσι λεπτά την ηµέρα αρκούν για να αποκτήσει κάποιος το χαµόγελο των ονείρων του. Αµερικανοί ερευνητές κατασκεύασαν ένα ειδικό πλαστικό µασελάκι που προκαλώντας ήπιες, σχεδόν ανεπαίσθητες δονήσεις, επαναφέρει τα δόντια στη σωστή τους θέση. Τα πρωτοποριακά «σιδεράκια µπορούν να µειώσουν το χρόνο που απαιτείται για την ευθυγράµµιση των δοντιών κατά 40-60%. Tεχνητή νοηµοσύνη προ των πυλών Ένας πλήρως λειτουργικός, τεχνητός ανθρώπινος εγκέφαλος θα αποτελεί γεγονός µέσα στα επόµενα 10 χρόνια, υποστηρίζουν επιστήµονες της Ecole Polytechnique Federale της Λωζάνης. Στόχος είναι να αποκωδικοποιηθούν οι µηχανισµοί λειτουργίας του εγκεφάλου ώστε να υπάρξουν περισσότερα δεδοµένα για τις παθήσεις του. Ήδη έχουν προσοµοιωθεί στοιχειώδεις λειτουργίες του εγκεφάλου ποντικών. O σωτήρας της καρδιάς Να «λύσει» τα χέρια των ειδικών υπόσχεται η αυτόµατη συσκευή καρδιακών µαλάξεων που πήρε πρόσφατα έγκριση από τις αµερικανικές αρχές. Η συσκευή που τροφοδοτείται από δική της µπαταρία, αλλά και από µπαταρία αυτοκινήτου, µπορεί να κάνει µαλάξεις για 45 λεπτά, εξοικονοµώντας χρόνο και ενέργεια σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.

ετών. Επίσης αρκετές µελέτες έχουν συνδέσει το σολάριουµ και µε το µελάνωµα οφθαλµού. Η νέα κατάταξη του σολάριουµ στην κλίµακα επικινδυνότητας για εµφάνιση καρκίνου, το φέρνει στην ίδια θέση µε το κάπνισµα και τον αµίαντο. Ήδη στη Μεγάλη Βρετανία εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόµενο απαγόρευσης της χρήσης συσκευών τεχνητού µαυρίσµατος από νέους κάτω των 18 ετών. Κάποιοι επιστήµονες µάλιστα εισηγούνται όχι µόνο την απαγόρευση της χρήσης σολάριουµ από νέους, αλλά και το κλείσιµο των χώρων που δεν διαθέτουν εξειδικευµένο προσωπικό.

να φορητό µικροσκόπιο συνδεδεµένο µε κινητό τηλέφωνο, που µπορεί να καταγράφει λεπτοµερώς εικόνες και να τις αναλύει για τη διάγνωση ασθενειών, όπως η φυµατίωση, κατασκεύασαν ερευνητές από το πανεπιστήµιο Μπέρκλεϊ. Το Cellscope, όπως ονοµάζεται, λειτουργεί ως µικροσκόπιο φθορισµού που αναγνωρίζει τα χαρακτηριστικά µιας ασθένειας, µε τη χρήση φθηνών πηγών φωτός και οπτικών φίλτρων. Χωρίς τα φίλτρα η συσκευή µετατρέπεται σε µικροσκόπιο λευκού φωτός που µπορεί να εντοπίσει ασθένειες όπως η αναιµία και η ελονοσία. «Η καινοτοµία στη δική µας προσπάθεια έχει να κάνει µε το ότι έχουµε ενσωµατώσει το µικροσκόπιο φθορισµού σε ένα κινητό τηλέφωνο, γεγονός που µας δίνει τη δυνατότητα χρήσης των υπηρεσιών του», λέει ο Ντέιβιντ Μπρέσλερ, επικεφαλής της έρευνας. Μέσω του κινητού, τα δεδοµένα µπορούν να αποστέλλονται σε κάποιο εργαστήριο ώστε να εξετάζονται αναλυτικότερα. Η συσκευή θα µπορούσε να αποδειχθεί σωτήρια σε αναπτυσσόµενες χώρες αλλά και περιοχές που δεν έχουν νοσοκοµειακή κάλυψη, έχουν όµως κάλυψη δικτύου κινητής τηλεφωνίας.

∆ιάγνωση από... κινητό τηλέφωνο

•IN•VITRO• 29

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Συνεργάστηκε η Μίνα Γκάγκα, ∆ιευθύντρια της 7ης Πνευµονολογικής Κλινικής του νοσοκοµείου «ΣΩΤΗΡΙΑ»

Κλιµατιστικά & Ανεµιστήρες

Της Βίκυς Καρατζαφέρη

Το «νέο» κλίµα

ο κόστος της κακής χρήσης των κλιµατιστικών δεν επηρεάζει µόνο την τσέπη, αλλά και την υγεία µας. Γι’ αυτό οι ειδικοί συστήνουν να µην αµελούµε τη συντήρηση των κλιµατιστικών. Μάλιστα η φυσική δροσιά, η µόνωση και οι ανεµιστήρες οροφής µπορούν σε πολλές περιπτώσεις να αντικαταστήσουν τη χρήση των air condition. Οι επιπτώσεις στην υγεία Οι επιπτώσεις ενός κακοσυντηρηµένου κλιµατιστικού στην υγεία δεν είναι ευχάριστες ιδιαίτερα για τις λεγόµενες ευπαθείς οµάδες, όπως είναι οι ασθενείς µε χρόνια νοσήµατα και οι ηλικιωµένοι. Οι ειδικοί εξηγούν ότι, αν υπάρχουν διαφυγές σε κλιµατιστικά συστήµατα, κυρίως σε όσα λειτουργούν σε δηµόσιους χώρους ή σε χώρους εργασίας, υπάρχει κίνδυνος να αναπτυχθούν µικρόβια, τα οποία µπορεί να προκαλέσουν ακόµα και σοβαρή αναπνευστική λοίµωξη, όπως η λεγόµενη «νόσος των λεγεωνάριων». Η εµφάνιση της συγκεκριµένης νόσου µπορεί να προληφθεί µε τον κατάλληλο σχεδιασµό, και τη συντήρηση του κλιµατιστικού µας συστήµατος. Άλλα νοσήµατα που µπορεί να προσβάλλουν τους πνεύµονες είναι η εξωγενής αλλεργική κυψελίτιδα ή η βρογχιολίτιδα, που εκδηλώνονται µε έντονο βήχα και δύσπνοια και αντιµετωπίζονται µε χορήγηση οξυγόνου και κορτιζόνης. Όσον αφορά τους ασθενείς που πάσχουν από βρογχικό άσθµα ή από χρόνια βρογχίτιδα µπορεί να παρουσιάσουν παρόξυνση της νόσου, σε περίπτωση που εκτεθούν σε κακοσυντηρηµένα κλιµατιστικά. Από την άλλη η εισπνοή πολύ κρύου αέρα µπορεί να προκαλέσει ασθµατικό παροξυσµό ή ακόµα και βρογχική υπεραντιδραστικότητα (σε άτοµα µε προδιάθεση). Συχνές είναι και οι ψύξεις και από ανεµιστήρες και από κλιµατιστικά. Εκδηλώνονται µε νευραλγίες και µε µυϊκούς σπασµούς στον αυχένα, στον θώρακα ή στο πρόσωπο. Επιπρόσθετα είναι δυνατόν να παρουσιαστούν προβλήµατα στα µάτια µε φαγούρα και δακρύρροια, αλλά και δερµατικά εξανθήµατα. Συχνότατοι είναι και οι πονοκέφαλοι, αλλά και η απλή βραχνάδα, που, ωστόσο, µπορεί να διαρκέσει µέρες. Μυστικά για τη χρήση ανεµιστήρα Ο ανεµιστήρας οροφής µπορεί να δροσίσει ένα δωµάτιο και, µάλιστα, µε το 1/6 της κατανάλωσης του κλιµατιστικού. Για να επιτευχθεί, ωστόσο, η ανακύκλωση του αέρα, πρέπει να ανοίξετε λίγο δύο αντικριστά παράθυρα µέσα στο σπίτι. Μπορείτε, επίσης, να βάλετε σε λειτουργία έναν µικρό ανεµιστήρα και αν αυτό δεν σας ανακουφίζει αρκετά, τότε τοποθετήσετε µπροστά του µία βρεγµένη πετσέτα ή ένα µεγάλο µπολ µε παγάκια. Οι ανεµιστήρες οροφής µετακινούν τον αέρα σε σχήµα κώδωνα, οπότε, όσο µεγαλύτερη είναι η απόσταση από το δάπεδο, τόσο µεγαλύτερη επιφάνεια αερίζεται.

Με τους ανεµιστήρες οροφής µπορούµε να αισθανόµαστε άνετα µέχρι και στους 29 βαθµούς Κελσίου. Ακόµα και στις περιπτώσεις που ο χώρος είναι κλιµατιζόµενος, µε χρήση αυτών των ανεµιστήρων η κατανάλωση ενέργειας για να δροσιστεί ένας χώρος µειώνεται κατά 2840%, ανάλογα µε τις κλιµατικές συνθήκες του κτηρίου. Ταυτόχρονα, όσο λιγότερο ηλεκτρισµό καταναλώνουµε, τόσο λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα απελευθερώνεται στην ατµόσφαιρα. Χρησιµοποιούµε το κλιµατιστικό σωστά Τα παράθυρα και οι πόρτες, όταν λειτουργεί το κλιµατιστικό, θα πρέπει να µένουν πάντα κλειστά. Προσπαθήστε να αγοράζετε κλιµατιστικά µε χαµηλή ενεργειακή κατανάλωση π.χ. µε ενεργειακή σήµανση «Α». Ακολουθήστε ακριβώς τις οδηγίες του κατασκευαστή. Αν η συσκευή που θα επιλέξετε είναι µεγαλύτερη ή µικρότερη από όσο χρειάζεται για ένα δωµάτιο, η σπατάλη ενέργειας είναι δεδοµένη. Η µόνωση όλων των σωλήνων, όταν γίνει η εγκατάσταση, εξοικονοµεί ενέργεια. Το εξωτερικό τµήµα της εγκατάστασης πρέπει να είναι καλά προφυλαγµένο από τον ήλιο µε µια χαµηλή τέντα που να µην κόβει τον αέρα, αλλά να το σκιάζει από την ακτινοβολία. Αν κοντά στο θερµοστάτη βρίσκονται συσκευές που θερµαίνουν τον αέρα, όπως ο φούρνος, η τηλεόραση ή µια λάµπα, αυτό πιθανόν να «µπερδέψει» τη συσκευή και να παρατείνει τη λειτουργία της χωρίς λόγο.

∆ροσιστικά tips > >

Ο αερισµός των δωµατίων τη νύχτα µπορεί να µειώσει το ψυκτικό φορτίο ενός κτιρίου µέχρι 80%. Σχετικά µε την ιδανική θερµοκρασία ενός κλιµατιστικού, οι απόψεις ποικίλλουν. Oι ψυκτικοί υποστηρίζουν ότι πρέπει να ρυθµίζονται στους 25 - 26 βαθµούς, ορισµένοι γιατροί κάνουν λόγο για 26 - 27 βαθµούς, ώστε να µην προκαλείται το λεγόµενο στρες προσαρµογής. Σηµαντική παράµετρος είναι και η εξωτερική θερµοκρασία. Για παράδειγµα, αν ο υδράργυρος έξω δείχνει 40 βαθµούς Kελσίου, καλό είναι το κλιµατιστικό να ρυθµίζεται στους 26 - 28 και όχι στους 20, γιατί η µετάβαση από ένα πολύ θερµό σε ένα πολύ ψυχρό κλίµα δεν είναι τόσο ευχάριστη για τον οργανισµό. Σε χώρους που κλιµατίζονται πρέπει να αποφεύγεται το κάπνισµα. Καλό είναι κάθε µία µε δύο εβδοµάδες να πλένονται τα φίλτρα των κλιµατιστικών. Τα συστήµατα κλιµατισµού σε εργασιακούς χώρους πρέπει να συντηρούνται σχολαστικά τουλάχιστον µία φορά το χρόνο για καλύτερη απόδοση. Οι ανεµιστήρες οροφής είναι καλύτεροι από τους επιδαπέδιους, καθώς η κίνηση ροής του αέρα γίνεται κάθετα, µε αποτέλεσµα να αισθανόµαστε πιο άνετα σε υψηλές θερµοκρασίες.

> > >

30•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Ψυχολογία

Συνεργάστηκε η Άννα Τάταρη, ψυχολόγος

Η αξία των διακοπών

Της Σοφίας - Μαρίας Σοφιανού

∆ιακοπές για τις διακοπές;

«Τ

ο καλοκαίρι του 2002 δεν έκανα διακοπές. ∆εν µπορούσα να φύγω από την πόλη γιατί η ευκαιρία που µου είχε παρουσιαστεί στη δουλειά µου ήταν πολύ µεγάλη. Επέλεξα να δεχτώ την πρόταση και να δουλέψω, να ξεχάσω τα ταξίδια και τις διακοπές. Αποφάσισα να εκµεταλλευτώ τον ελεύθερο χρόνο που µου απέµενε µελετώντας τον αγαπηµένο µου ποιητή, ολοκληρώνοντας την ανάγνωση του έργου του, τακτοποιώντας το αρχείο µου και ανακαλύπτοντας την Αθήνα. ∆εν το µετάνιωσα ποτέ. Σήµερα µ’ αρέσει που ξέρω τόσα πολλά για την ποίηση που λατρεύω, που δουλεύω σωστά χάρη στο οργανωµένο µου αρχείο και που αγαπώ πιο πολύ την Αθήνα! Ειλικρινά ίσως αυτές να είναι οι καλύτερες διακοπές που έκανα ποτέ» λέει η Μαρία, που είδε µε άλλο µάτι αυτή την εµπειρία και µετέτρεψε σε «διακοπές» ένα κοµµάτι της καθηµερινότητάς της. Η απόσταση από την καθηµερινότητα (έστω και αν εργαζόµαστε) και η µείωση του στρες που κερδίζουµε λόγω διακοπών, µας επιτρέπουν να ανασκοπήσουµε την προοπτική µας, να δούµε τις καταστάσεις από άλλη οπτική γωνία και να αναπτύξουµε νέες στρατηγικές αντιµετώπισης. Η ψυχολογική βελτίωση που προσφέρουν οι διακοπές, αναβαθµίζει την ποιότητα της ζωής.

Σύµφωνα µε έρευνα οι γυναίκες που κάνουν συχνά διακοπές έχουν µικρότερο κίνδυνο να εµφανίσουν κατάθλιψη ενώ δηλώνουν και πιο ικανοποιηµένες από την έγγαµη ζωή τους.

∆ιαφορετικές αξίες Η αξία των διακοπών δεν είναι η ίδια για όλους. Εξαρτάται από τι περιθωριοποιούµε καθηµερινά, σε τι στάδιο και ψυχολογική κατάσταση είµαστε και τι θεωρούµε διακοπές. Για παράδειγµα, διακοπές για κάποιον µπορεί να σηµαίνει βόλτες στα µπαρ, απουσία ύπνου και έντονη δραστηριότητα, ενώ για κάποιον άλλον απόλυτη ηρεµία σε µη κοσµικό και απόµερο µέρος. Το θέµα είναι να επιλέξουµε αυτό που θα µας κάνει να χαλαρώσουµε και να αναρωτηθούµε «τι είναι αυτό που πραγµατικά θέλουµε να νιώσουµε;».

Μεγάλες προσδοκίες Περιµένουµε µέσα στο διάστηµα των διακοπών να ισορροπήσουµε όλη την υπόλοιπη χρονιά. Αυτό δεν είναι τόσο εφικτό. Η πραγµατικότητα είναι ότι θα πρέπει να µη χρειαζόµαστε τόσο πολύ τις διακοπές για να το καταφέρουµε αυτό. Η σωστή οργάνωση της καθηµερινότητας και οι αποδράσεις –όπου και µε όποιο τρόπο κι αν είναι αυτές- είναι το µυστικό για µη στηρίζουµε την ψυχική µας ηρεµία και ανάταση µέσα στις 2-3 εβδοµάδες του καλοκαιριού, που περιµένουµε για να κάνουµε διακοπές.

Όνειρο θερινής νυκτός ΑΝ ΓΙΑ ΟΠΟΙΟ∆ΉΠΟΤΕ ΛΌΓΟ δεν καταφέρετε να κάνετε διακοπές µε τη γνωστή σε όλους έννοια, µπορείτε να οργανώσετε το χρόνο σας και τη διάθεσή σας αναλόγως. Με χρήσιµες συµβουλές που ταιριάζουν στον καθένα. Για να γεµίσετε τις µπαταρίες σας και να ανανεωθείτε. Στη σκέψη: • Αποποιηθείτε τα κλισέ και αφεθείτε ελεύθεροι. «Το καλοκαίρι και ιδιαίτερα τον Αύγουστο όλοι κάνουν διακοπές. Θα πρέπει να το κάνω και εγώ», αυτό δεν είναι απαραίτητο. Υπάρχουν πολλοί που επίσης δεν θα κάνουν διακοπές για διάφορους λόγους. • Σκεφτείτε το άγχος της προετοιµασίας, το µποτιλιάρισµα στους δρόµους και τα λιµάνια, τις µεγάλες προσδοκίες από δια-

κοπές που πολλά περιµένατε, αλλά δεν συνέβησαν και µαταιώστε την επιθυµία σας. Αλλάξτε τη διάθεσή σας και κάντε κάτι για τον εαυτό σας. • Βάλτε σε τάξη τα συναισθήµατά σας. Ίσως τώρα να είναι ο καιρός για να το κάνετε. Ξεχωρίστε και καταγράψτε τα αρνητικά και τα θετικά και µάθετε καλύτερα τον εαυτό σας. • Ελάτε κοντά σε ανθρώπους που είχατε παραµελήσει και διορθώστε αυτά που θα θέλατε στις µεταξύ σας σχέσεις. Στην πράξη: • Ζήστε σαν τουρίστας στην πόλη σας. Επισκεφτείτε τα αξιοθέατα και τα µουσεία, που ποτέ δεν είχατε το χρόνο να το κάνετε. •Θυµηθείτε τι θέλετε να κάνετε και δεν

είχατε ποτέ το χρόνο. Ευκαιρία να το οργανώσετε το τώρα. Για παράδειγµα, να βάλετε τάξη στο σπίτι σας και στα προσωπικά σας αντικείµενα. Μια ενέργεια που θα σας ικανοποιήσει στο άµεσο µέλλον. • ∆ιασκεδάστε µε τα φεστιβάλ µουσικής και θεάτρου. Στην Ζήστε σαν τουρίστας στην Ελλάδα και φέτος ξεπερνούν τα 160. Αυπόλη σας. Επισκεφτείτε τή είναι µια σπουαξιοθέατα και µουσεία που δαία ευκαιρία και σίδεν είχατε χρόνο να πάτε. γουρα κάτι καλό θα γίνεται δίπλα σας. • Οργανώστε τα Σαββατοκύριακα ή τα ρεπό σας µε µικρές κοντινές εξορµήσεις. • Περιποιηθείτε τον εαυτό σας, προσφέρετέ του κούρες οµορφιάς και απογευµατινούς περιπάτους.

IN•VITRO•31

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Baby boom

Συνεργάστηκαν: Κωνσταντίνα Καπώνη, Κλινική Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος, Σοφία Χατζηδηµητρίου, Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεύτρια

(Μικρό)κοσµος

Της Mαρίας Τσιλιµιγκάκη

Τa κλασικά λάθη των γονέων

Για βρέφη και παιδιά προσχολικής ηλικίας (1-6 ετών):

• Να µην πηγαίνει διακοπές µε τους γονείς, αλλά να µένει 2 µήνες στο εξοχικό της γιαγιάς. • Να αποχωρίζεται επί εβδοµάδες τα αδέλφια του που µένουν µε την άλλη γιαγιά ή τους γονείς. • Να µην έχει καθηµερινά τη δυνατότητα να παίξει µε συνοµήλικα παιδάκια. • Να φορτώνεται µε τα «µη» και τα άγχη των γονέων σχετικά µε την αντηλιακή προστασία, τον πνιγµό, την πρόληψη των τσιµπηµάτων κ.λπ. • Να αναγκάζεται κάθε βράδυ να «συχνάζει» σε µπαρ και να χάνει τον ύπνο του.

Η συµβουλή του ειδικού

«Είναι σηµαντικό οι γονείς να προετοιµάζουν το µικρό παιδί για το πρόγραµµα των διακοπών και τις όποιες αλλαγές στην καθηµερινότητά του αναλυτικά και µε λεπτοµέρειες. Είναι απολύτως αναγκαίο να δίνονται επαρκείς εξηγήσεις όταν το παιδί θα χρειαστεί να τους αποχωριστεί, ώστε να µην αποτελέσει τραυµατική εµπειρία. Η συζήτηση µε το παιδί χρειάζεται πάντα να γίνεται σε µορφή διαλόγου. Tο παιδί πρέπει να νιώθει ελεύθερο να εκφράσει τα συναισθήµατα, τους φόβους ή και το θυµό του».

Για παιδιά ∆ηµοτικού και Γυµνασίου (7-15 ετών):

• Να µελετάει καθηµερινά κάνοντας επαναλήψεις τα µαθήµατα της προηγούµενης χρονιάς. • Να αναγκάζεται να παρακολουθήσει εντατικά µαθήµατα σε φροντιστήριο χωρίς άµεση ανάγκη. • Να υποχρεώνεται στη διατήρηση της ρουτίνας του χειµώνα: Να ξυπνάει νωρίς, να παίζει λίγο... • Να πηγαίνει πολυήµερες διακοπές αποκλειστικά µε ενήλικες χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα να βγει βόλτα µε συνοµηλίκους. • Να εξαναγκάζεται σε δραστηριότητες και συναναστροφές που έχει δοκιµάσει και απορρίψει… Για παράδειγµα, να πρέπει να διασκεδάσει µε τα ξαδέλφια στο χωριό, µε τα οποία δεν ακούει την ίδια µουσική. Να ακολουθεί τους γονείς σε αθλοπαιδιές που δεν αντέχει.

Η συµβουλή του ειδικού

«Είναι πολύ σηµαντικό οι γονείς να συζητούν µε το παιδί για το πρόγραµµα των διακοπών και να του δίνουν περιθώρια επιλογής. Οι επιθυµίες του παιδιού και τα ενδιαφέροντά του πρέπει να λαµβάνονται σοβαρά υπόψη… Yπόψη πρέπει να λαµβάνεται και η ανάγκη των παιδιών αυτής της ηλικίας να νιώθουν ότι ασκούν κάποιο έλεγχο στη ζωή τους και ότι η δυνατότητα επιλογής δεν είναι αποκλειστική υπόθεση των µεγάλων».

∆εν χρειάζεται να καταπιέζουµε τα παιδιά στο παιχνίδι µε το φόβο ότι θα κολλήσουν κάποιο µικρόβιο ή βακτήριο. H επαφή των παιδιών µε τη φύση είναι ευεργετική. Aυτό όµως δεν σηµαίνει ότι τα παιδιά κατά τη διάρκεια των διακοπών θα πρέπει να είναι ανεξέλεγκτα.

Mην ξεχνάτε τα παιδιά!

ι είναι το καλοκαίρι και οι «διακοπές» για τα παιδιά; Ό,τι και για εµάς… Η ευκαιρία µας να «διακόψουµε» το σκληρό πρόγραµµα του χειµώνα, να χαλαρώσουµε, να διασκεδάσουµε, να κάνουµε πράγµατα που µας αρέσουν, να δούµε τους φίλους µας. Πόσο ωραίο όµως να είναι το καλοκαίρι για το παιδί –οποιασδήποτε ηλικίας- αν τα «πρέπει» και οι προτιµήσεις των ενηλίκων δεν του αφήνουν κανένα περιθώριο διασκέδασης και ξεκούρασης; Το αναρωτηθήκατε; Ή οδεύετε σταθερά στην εφηβεία του που επιτέλους θα κάνει την επανάσταση και δεν θα έρθει ποτέ ξανά µαζί σας για… «διακοπές»; Οι βάσεις, για µια εφηβεία χωρίς µεγάλες αντιπαραθέσεις µε τους γονείς, µπαίνουν µεταξύ άλλων κι όταν οι τελευταίοι καταφέρνουν να µετριάσουν από νωρίς τον εγωκεντρισµό τους και να αντιµετωπίσουν τα παιδιά ως ανθρώπους µε δικές

τους προτιµήσεις. Βεβαίως ένα παιδάκι 4 ετών δε µπορεί να επιλέξει το είδος των διακοπών που θα κάνει µε τους γονείς του… Αλλά οι γονείς οφείλουν να λάβουν υπόψη τις προτιµήσεις του παιδιού σε παιχνίδι και διασκέδαση ανάλογα µε την ηλικία του. Να σεβαστούν τις ανάγκες του σε ξεκούραση, συντροφιά ανάλογη της ηλιΟι βάσεις για µια εφηβεία κίας του, ακόµα και χωρίς µεγάλες αντιπαραθέτην ύπαρξη ή την σεις... ενδεχοµένως µπαίανυπαρξία των ταλέντων του στα νουν από τις διακοπές. σπορ. Υποχρεώνοντάς το να µελετάει µαθήµατα αντί να διαβάζει «Κλασικό», να κολυµπάει µε τις ώρες σε παγωµένη θάλασσα, ενώ έχει την τάση να κρυώνει, να παρακολουθεί µαθήµατα τένις κάτω από τον καυτό ήλιο, ενώ προτιµάει να κάνει ποδήλατο… καθιστά το καλοκαίρι του ελάχιστα «διακοπή» από την καταπίεση του χειµώνα!

32•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Εναλλακτικά

Για περισσότερες πληροφορίες : ∆ιεθνής Οργανισµός Θαλασσοθεραπείας, Thalassotherapy Federation www.thalassofederation.com

Θαλασσοθεραπεία

Της Σοφίας Νέτα Συνεργάστηκε ο Βασίλης Σιούτης, φυσικοθεραπευτής •αύξηση του µεταβολισµού •απολέπιση •ρευµατισµούς •άγχος, ήπια κατάθλιψη •υπερκόπωση •καρδιαγγειακό σύστηµα •αρτηριακή υπέρταση •αναπνευστικά προβλήµατα •δερµατολογικά •µυοσκελετικές παθήσεις Φυσικά, όπως σε κάθε περίπτωση, άτοµα που πάσχουν από χρόνια προβλήµατα υγείας θα πρέπει να συµβουλεύονται πρώτα τον προσωπικό τους γιατρό. Η θαλασσοθεραπεία περιλαµβάνει θεραπείες µε θαλασσινό νερό, επαλείψεις µε θαλάσσια λάσπη, µασάζ µε φύκια. ∆ύο από τα σηµαντικότερα οφέλη της είναι η καταπολέµηση της κυτταρίτιδας και της χαλάρωσης, ενώ θεωρείται ότι ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστηµα (την άµυνα του οργανισµού). Η θαλασσοθεραπεία δεν γίνεται οπουδήποτε. Εφαρµόζεται σε ειδικά εγκεκριµένα κέντρα, τα οποία είναι υποχρεωµένα να λειτουργούν κάτω από συγκεκριµένες προϋποθέσεις. Το θαλασσινό νερό πρέπει να είναι καθαρό και ελεγµένο, να υπάρχει εξειδικευµένο (και ιατρικό) προσωπικό.

Γιατρός µου… η θάλασσα Η θαλασσοθεραπεία χρησιµοποιεί το θαλασσινό νερό, τα φύκια, το αλάτι και τη λάσπη της θάλασσας. Οι ευεργετικές ιδιότητες των παραγώγων της θάλασσας οφείλονται στα µεταλλικά στοιχεία, τις βιταµίνες και τα αµινοξέα που περιέχουν.

θαλασσοθεραπεία είναι ένα δώρο που µπορούµε να προσφέρουµε στον εαυτό µας το καλοκαίρι. Και δεν εννοούµε φυσικά τα µπάνια που συνηθίζουµε να κάνουµε όλοι το καλοκαίρι, αλλά µία θεραπεία ανανέωσης και ευεξίας που βασίζεται στη µοναδική ανανεωτική δράση της θάλασσας και των προϊόντων της. Το πρώτο κέντρο θαλασσοθεραπείας άνοιξε στη Γαλλία το 1899, για αυτό και τα διασηµότερα κέντρα βρίσκονται εκεί, κυρίως στο Σεν Τροπέ και στις Κάνες. Για τις ιαµατικές και αναζωογονητικές ιδιότητες του θαλασσινού νερού µίλησε επιστηµονικά -τεκµηριώνοντας τις απόψεις του- ο Γάλλος βιολόγος Rene Quinton το 1895, ο οποίος αναφέρθηκε στις οµοιότητες που υπάρχουν ανάµεσα στο πλάσµα του αίµατος και το θαλασσινό νερό, το οποίο περιέχει 40 µέταλλα και ιχνοστοιχεία που µπορούν να διεισδύσουν στο δέρµα. Μερικές από τις ιαµατικές ιδιότητες της θαλασσοθεραπείας αφορούν σε:

5 θεραπείες Ντουζ ψιλής βροχής µε θαλασσινό νερό από πολλούς εκτοξευτήρες, σαν µασάζ στο σώµα που είναι ξαπλωµένο.

Επικάλυψη µε θαλασσινή λάσπη στις αρθρώσεις µε σκοπό την ανακούφιση προβληµάτων οστεοπόρωσης, αρθρίτιδας και ρευµατισµών.

Η επικάλυψη µε ζεστή λάσπη από φύκια (σε σκόνη) που περιέχουν πλούσια µεταλλικά στοιχεία. Στη συνέχεια το σώµα σκεπάζεται µε ειδική κουβέρτα ώστε να διεισδύσουν τα ευεργετικά αυτά στοιχεία στο δέρµα.

> Υδροµασάζ σε ατοµικές µπανιέρες , όπου από τα στόµια εκτοξεύεται µε πίεση ζεστό θαλασσινό νερό. Ακολουθεί µε µασάζ µε ενυδατικές κρέµες που περιέχουν προϊόντα της θάλασσας.

Μπάνιο µε ζεστό θαλασσινό νερό συνδυασµένο µε µασάζ από υδροθεραπευτή.

Τα «δώρα» της θάλασσας Τα παράγωγα της θάλασσας, όπως τα φύκια και η λάσπη είναι πλούσια σε µέταλλα και ιχνοστοιχεία που έχουν αντιφλεγµονώδεις, µυοχαλαρωτικές ιδιότητες. Το θαλασσινό νερό βελτιώνει την κυκλοφορία του αίµατος. Τα θαλάσσια άλατα αποµακρύνουν τα νεκρά κύτταρα από τον οργανισµό. Το θαλάσσιο νερό είναι πλούσιο σε νάτριο, µαγνήσιο, θείο, φώσφορο, και ιώδιο. Όλα µαζί αποτελούν ένα µείγµα ικανό να αναζωογονήσει το σώµα. Τα φύκια, επεξεργασµένα σε σκόνη, χρησιµοποιούνται σε πολλές θεραπείες, και θεωρούνται αρκετά αποτελεσµατικά στην αντιµετώπιση της κυτταρίτιδας. Υπάρχουν χιλιάδες είδη από φύκια. Όσα χρησιµοποιούνται στην υπηρεσία της οµορφιάς, συλλέγονται, αποξηραίνονται, επεξεργάζονται και καταλήγουν να έχουν µία µορφή πούδρας, η οποία χρησιµοποιείται σε διάφορα προϊόντα. Η θαλάσσια λάσπη, που είναι πλούσια σε µεταλλικά στοιχεία, έχει πολύ έντονη µυοχαλαρωτική δράση. Η καλύτερη λάσπη θεωρείται αυτή της Νεκράς θάλασσας, η οποία λέγεται ότι είναι πολύ πιο πλούσια από κάθε άλλη. Η θαλάσσια λάσπη συγκρατεί τη θερµότητα, ανοίγει τους πόρους και αυξάνει την κυκλοφορία του αίµατος µε αποτέλεσµα να επιτυγχάνεται καλύτερη οξυγόνωση των ιστών.

•IN•VITRO•33

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Άσκηση Της Σταµατίνας Κουτρουµπή, Kλινική Eργοφυσιολόγος

κολύµβηση είναι από τις καλύτερες µορφές άσκησης, αφού γυµνάζει τις µυϊκές οµάδες ολόκληρου του σώµατος. Επιπλέον τόσο το κολύµπι όσο και οι ασκήσεις µέσα στο νερό δεν φορτίζουν τις αρθρώσεις, µε αποτέλεσµα να είναι ο ιδανικός τρόπος άσκησης για υπέρβαρους ή παχύσαρκους ανθρώπους όπως επίσης και για ανθρώπους που πάσχουν από νευροµυϊκές διαταραχές ή έχουν υποστεί τραυµατισµούς. Αν η θερµοκρασία του νερού είναι αυξηµένη, τότε η άσκηση στο νερό ευεργετεί και εκείνους που πάσχουν από αρθρίτιδα. Μελέτες παρουσιάζουν τα ευεργετικά οφέλη της άσκησης ακό-

µα και σε ανθρώπους που ξεκίνησαν να γυµνάζονται και µετά τη ηλικία των 75 ετών. Οι ασκήσεις στη θάλασσα θα πρέπει να εκτελούνται µε αργές και ελεγχόµενες κινήσεις για την αποφυγή τραυµατισµών και µυϊκών σπασµών. Μάλιστα θα πρέπει να αφιερώνονται 5 µε 10 λεπτά για να προθερµαίνονται τόσο οι µύες µας όσο και οι αρθρώσεις µας πριν από οποιαδήποτε δραστηριότητα. Επαναλαµβάνουµε το ίδιο και µετά το τέλος της άσκησης, ως αποθεραπεία. Στη συνέχεια ο καλύτερος και ασφαλέστερος τρόπος για να εκτελέ-

Γυµναστείτε κολυµπώντας

σει κανείς ένα πρόγραµµα κολύµβησης είναι να αυξάνει σταδιακά τόσο τη διάρκεια όσο και τη συχνότητα διατηρώντας πάντοτε την ένταση σε µέτρια επίπεδα. Έτσι λοιπόν, µπορείτε να ξεκινήσετε κολύµπι µια ή δύο φορές την εβδοµάδα προσθέτοντας σιγά-σιγά περισσότερο χρόνο, ανάλογα και µε τις ικανότητές σας. Αν κολυµπάτε επί 20 λεπτά τουλάχιστον 3 φορές την εβδοµάδα θα έχετε σηµαντικά οφέλη στην υγεία σας. Φροντίστε να µην αφυδατώνεστε, ακόµη και όταν δεν ιδρώνετε θα πρέπει να πίνετε µικρές γουλιές νερό. Αποφύγετε το κολύµπι: • εάν δεν έχουν περάσει 3 ώρες από το γεύµα σας • σε περίπτωση που νιώθετε αδιαθεσία • σε ακραίες καιρικές θερµοκρασίες. Προτιµήστε τώρα το καλοκαίρι ή νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευµα Σταµατήστε το κολύµπι και συµβουλευτείτε το γιατρό σας: • εάν νιώσετε πόνο στο στήθος ή πίεση • µυϊκό πόνο ή πόνο σε άρθρωση που δεν εξαφανίζεται αν σταµατήσετε • δυσκολία στην αναπνοή • ζαλάδα, ναυτία, αστάθεια, ή τάση προς εµετό.

Πριν ξεκινήσετε τη γυµναστική συµβουλευθείτε ιατρό, ειδικά εάν πάσχετε από στεφανιαία νόσο, πνευµονοπάθεια, οστεοπόρωση, αρθρίτιδα ή καρκίνο.

34•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Οµορφιά

Με τη συνεργασία του Κοσµά Ματσίρα, δερµατολόγου

Περιποίηση µετά τη θάλασσα

Της Σοφίας - Μαρίας Σοφιανού

Ολική επαναφορά µε 3 κινήσεις ΑΚΟΛΟΥΘΉΣΤΕ τα βήµατα για την καλή εµφάνιση και υγεία της επιδερµίδας καθηµερινά και δείτε τη να αλλάζει προς το καλύτερο. Καθαρισµός: Ο καθηµερινός καθαρισµός θεωρείται αναγκαίος. Η θερµοκρασία του νερού δεν θα πρέπει να ξεπερνάει τους 40 βαθµούς Κελσίου. Επιλογή από σαπούνια µε ουδέτερο ph ή ειδικά gel για απαλό καθαρισµό είναι ιδανικά και για όλους τους τύπους δέρµατος. Απολέπιση: Έχει στόχο την αποµάκρυνση των νεκρών κυττάρων, τη λείανση της επιδερµίδας, την τόνωση της κυκλοφορίας και την επιτάχυνση της κυτταρικής ανανέωσης. Αρκούν 1-2 φορές την εβδοµάδα ή µια φορά στις 15 µέρες. Αποφύγετε την απολέπιση µε οξέα φρούτων εάν αυτή είναι ευαίσθητη. Κάντε απαλές κινήσεις για να µην τραυµατίσετε το δέρµα του προσώπου ή του σώµατος. Ενυδάτωση: Όταν το δέρµα είναι νωπό και καθαρό απλώστε το προϊόν κάνοντας µασάζ µε τις άκρες των δακτύλων σας. Για τα µαλλιά: Απλώστε µάσκα µια φορά την εβδοµάδα µετά από ένα ενυδατικό σαµπουάν και αποφύγετε όσο µπορείτε το χτένισµα µε θερµότητα. Κάθε 2 µήνες κόβετε τις άκρες των µαλλιών σας.

Ερωτήσεις στον δερµατολόγο 1.Πώς βοηθά η ενυδάτωση; Τα προϊόντα που κυκλοφορούν στο εµπόριο αφήνουν στο δέρµα µια λεπτή µεµβράνη που αναλαµβάνει να συγκρατήσει το νερό και την υγρασία. Για να ενισχυθεί η ενυδάτωση του δέρµατος, το σµήγµα συγκράτησης νερού από τους σµηγµατογόνους αδένες ρέει στην επιφάνεια του δέρµατος και δηµιουργεί ένα είδος λιπαντικής ασπίδας, που εµποδίζει τη διαφυγή του νερού. 2.Ποια είναι τα απαραίτητα συστατικά που θα πρέπει να έχει ένα προϊόν ενυδάτωσης; Τα ενυδατικά προϊόντα καλό είναι να περιέχουν: αντιοξειδωτικά, αµινοξέα, φωσφολιπίδια, έλαιο υράνθεµου, γλυκερίνη, βιταµίνες, βούτυρο karιte, καθώς και άλλα έλαια από φυτά και βότανα. Καλό είναι να συµβουλεύεστε την ετικέτα του και τα συστατικά του. 3. Αν κάνω την απαραίτητη αγωγή, αλλά δεν παρατηρώ αποτελέσµατα, τι συµβαίνει; Η σωστή ενυδάτωση εξασφαλίζει µακροπρόθεσµα την καλή υγεία και νεανική εµφάνιση της επιδερµίδας µας, αλλά δεν φτάνει µόνο αυτό. Ο οργανισµός χρειάζεται όχι µόνο εξωτερική φροντίδα αλλά και εσωτερική για να λειτουργήσει και να αποδώσει σωστά. Μυστικά που συµβάλλουν στην ενυδάτωση: αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο χωρίς αντηλιακό, τρώτε άφθονα φρούτα και λαχανικά, πίνετε τουλάχιστον 8-10 ποτήρια νερό, κοιµηθείτε σωστά, µην καπνίσετε και συµβουλευτείτε τους ειδικούς για τις ανάγκες του δέρµατός σας.

Ξεδιψάστε το δέρµα σας

Mην κάνετε µπάνιο περισσότερο από 15 λεπτά της ώρας και σίγουρα όχι µε πολύ ζεστό νερό γιατί αυτό ξηραίνει την επιδερµίδα. Aπλώστε ενυδατικό λάδι σε βρεγµένο δέρµα, αφήστε το για λίγα λεπτά και έπειτα ξεπλύντε το µόνο µε νερό.

ενυδάτωση αποτελεί το πιο βασικό βήµα για απαλή, ελαστική και υγιή επιδερµίδα. Ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς µήνες και µε την παρατεταµένη έκθεση στις ακτίνες UVA και UVB προκαλείται ξηρότητα, έντονη αίσθηση κνησµού ή καψίµατος και ξεφλούδισµα µε αποτέλεσµα να πρέπει να δοθεί στο δέρµα η απαραίτητη φροντίδα για να επανέλθει στα φυσιολογικά του επίπεδα. Τι συµβαίνει: Στο σώµα: Η επιδερµίδα του σώµατος, λόγω της ένδυσης είναι πιο προστατευµένη από τους εξωτερικούς παράγοντες που την ξηραίνουν. Παράλληλα είναι και πιο ευαίσθητη γιατί στερείται σε µεγάλο βαθµό τους σµηγµατογόνους αδένες. Στο πρόσωπο: Το πρόσωπο, κατά το µεγαλύτερο µέρος του, είναι εκτεθειµένο στον ήλιο, τη ζέστη, το κρύο και στον αέρα. Οι εξωτερικοί παράγοντες, η (συχνή ή µη) χρήση ακατάλληλων προϊόντων καθαρισµού και ενυδάτωσης αφαιρούν την υγρασία από την επιδερµίδα και διαταράσσουν το ph της, µε αποτέλεσµα το πρόσωπο να αφυδατώνεται, να εµφανίζει λεπτές γραµµές ή ακόµη και να ξεφλουδίζει.

Στα µαλλιά: Οι διάφορες χηµικές διεργασίες – κυρίως για τις γυναίκες- όπως είναι οι βαφές, το styling των µαλλιών µε θερµότητα ή η περµανάντ και το ίσιωµα µπορεί να καταστρέψουν τα λέπια της τρίχας, µε αποτέλεσµα να χαθεί από το εσωτερικό της η φυσική και πολύτιµη υγρασία. Συνήθως η όψη τους είναι θαµπή και η υφή τους ξηρή και άγρια. Μαθαίνω το δέρµα µου Με τη βοήθεια των ειδικών –δερµατολόγων και αισθητικών- µάθετε τον τύπο του δέρµατός σας. Αυτό θα βοηθήσει στο να το φροντίζετε σωστά επιλέγοντας κατάλληλα προϊόντα και τρόπους για να το προστατεύετε. Ανάγκη ενυδάτωσης έχουν όλοι οι τύποι δέρµατος: Ξηρό: του ταιριάζουν οι ενισχυµένες κρέµες µε πλούσια υφή και σύνθεση και οι µάσκες εντατικής ενυδάτωσης. Λιπαρό: του ταιριάζουν οι ανάλαφρες υφές, κατά προτίµηση σε µορφή gel, που ενυδατώνουν και ρυθµίζουν παράλληλα την υπερέκκριση σµήγµατος. Κανονικό: του ταιριάζουν οι απαλές ενυδατικές λοσιόν αλλά και οι κρέµες µε πιο πλούσια υφή.

Η φύση ξέρει Ενισχύστε τη φροντίδα της επιδερµίδας και των µαλλιών µε φυσικά συστατικά και σπιτικές συνταγές που θα µετατρέψουν την καθηµερινή σας ενυδάτωση σε αληθινή απόλαυση. Πρόσωπο: ανακατέψτε στο µίξερ 1 κουταλιά παγωµένο γιαούρτι, 2 κουταλιές µέλι, 1 κουταλιά παγωµένη µαγιονέζα και 1 κρόκο αβγού. Απλώστε σε στεγνό και καθαρό δέρµα για 20 λεπτά. Στη συνέχεια πλύνετε καλά το πρόσωπό σας και ενυδατώστε µε το προϊόν που έχετε επιλέξει. Σώµα: Ανακατέψτε 1 κεσεδάκι κρύο στραγγιστό

γιαούρτι µε ανθόγαλα µε µια κουταλιά ελαιόλαδο. Απλώστε το µείγµα σε όλο το σώµα. Αφήστε το να δράσει για τουλάχιστον 30 λεπτά. Ξεπλύνετε µε ήπιο σαπούνι ή αφρόλουτρο και νερό σε κανονική θερµοκρασία. Μαλλιά: Αναµείξτε 1 ώριµο κρύο αβοκάντο, 1 κρόκο αβγού, 1 κουταλιά λάδι χοχόµπα, 4 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντα και 1 κουταλιά µέλι στο µπλέντερ. Απλώστε το στα µαλλιά και αφήστε το να δράσει για 1 ώρα. Στη συνέχεια λουστείτε κανονικά.

•IN•VITRO•35

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Shopping Ενυδάτωση τώρα!

Της Σοφίας - Μαρίας Σοφιανού

1 3 2 4 beauty 5 7 6 8 Clarins, after sun gel Εµπλουτισµένο µε εκχυλίσµατα Griffonia, aloe vera και κάρδαµο. Καταπραΰνει άµεσα και ενυδατώνει σε βάθος την επιδερµίδα. Το δροσιστικό gel «ξεδιψάει» το κόκκινο, ερεθισµένο και ξηρό από τον ήλιο δέρµα. Βοηθάει ώστε να διατηρηθεί το µαύρισµα για µεγαλύτερο διάστηµα.

Korres, Aloe Vera Γαλάκτωµα που περιέχει αλόη, προβιταµίνη Β5 και βούτυρο αβοκάντο. Ενυδατώνει την επιδερµίδα σε βάθος και ανακουφίζει από την αίσθηση καψίµατος. Το χαµοµήλι και η καλέντουλα απαλύνουν και περιποιούνται την επιδερµίδα. Παράλληλα επιµηκύνεται η διάρκεια του µαυρίσµατος.

Sanoflore, orange floral water Πρόκειται για ένα πιστοποιηµένο βιολογικό προϊόν σε µορφή σπρέι µε βιολογικό ανθόνερο από άνθη πορτοκαλιάς. Περιέχει µίγµα φυτικών ενεργών συστατικών, που συνδυάζονται για να δράσουν από κοινού. Ανακουφίζει και ενυδατώνει άµεσα την ξηρή και ταλαιπωρηµένη από τον ήλιο επιδερµίδα.

Apivita Suncare, µε σύκο και αλόη Η πλούσια σύνθεσή της σε σύκο, βιολογικό εκχύλισµα αλόης, φραγκόσυκο και βιολογικό λάδι αµυγδάλου, ενυδατώνει σε βάθος την επιδερµίδα και καταπραΰνει τους ερεθισµούς µετά από την έκθεση στον ήλιο. Η µορφή κρέµας – gel δροσίζει και αναζωογονεί το δέρµα. Για καθηµερινή χρήση.

Προϊόντα που προσφέρουν ενυδάτωση και προστασία µετά την έκθεση στον ήλιο. Βοηθούν να διατηρηθεί το µαύρισµα και η ελαστικότητα της επιδερµίδας.

La Roche – Posay, Posthelios Ιδανικό για τις επιδερµίδες που έχουν υποστεί ηλιακά εγκαύµατα και ερεθισµούς. Η αφυδατωµένη επιδερµίδα βρίσκει τη χαµένη της σύσταση, επανορθώνεται και ενυδατώνεται βαθιά. Περιέχει βούτυρο Karite, γλυκερίνη, aloe vera και ιαµατικό νερό, συστατικά στα οποία οφείλει τη µοναδική φροντίδα που προσφέρει στην επιδερµίδα µετά τον ήλιο.

Galenic, soins soleil Γαλάκτωµα ιδανικό για το πρόσωπο και το σώµα. Περιέχει βιταµίνη Ε και εκχύλισµα του φυτού Uncaria από τον Αµαζόνιο που προστατεύουν, καταπραΰνουν, ενυδατώνουν και δίνουν ελαστικότητα στο δέρµα. Το µαύρισµα διαρκεί περισσότερο και αποφεύγεται η αίσθηση ξεφλουδίσµατος.

Avene, after sun repair Καταπραϋντικό γαλάκτωµα για το σώµα και το πρόσωπο που προστατεύει την επιδερµίδα από τον ήλιο, τον αέρα και τις υψηλές θερµοκρασίες. Εµπλουτισµένο µε ιαµατικό νερό ανακουφίζει και ενυδατώνει άµεσα, ενώ προσφέρει ελαστικότητα. Συνιστάται για καθηµερινή χρήση.

Vichy, après soleil Γαλάκτωµα που ενυδατώνει και καταπραΰνει σε βάθος την επιδερµίδα, ενώ παράλληλα την προετοιµάζει για την έκθεση στον ήλιο, χάρη στο συνδυασµό Lipidure, ενεργό ενυδατικό συστατικό που ρυθµίζει το επίπεδο του νερού στην επιδερµίδα εµποδίζοντας την εξάτµισή του. Είναι εµπλουτισµένο µε Βιταµίνη Ε για την εξουδετέρωση της δράσης των ελεύθερων ριζών.

36•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Σηµειώσεις

Η σελίδα αυτή σας ανήκει. Στείλτε µας µικρά µυστικά που σας βοηθούν να ζείτε πιο υγιεινά .com invitro.magazine@gmail

∆εν πρέπει να ξεχάσω...

α διακοπές ανε Όταν φεύγω γι κρασία του ψυ βάζω τη θερµο ν πιάσει πάγο γείου για να µη πόδοσή του. και µειωθεί η α ω αδειάζω το Όταν επιστρέφ ουκάλια και νερό από τα µπ βάζω φρέσκο. E.Λ.

Πριν µπω σε µια πισίνα, πάντα κάνω ένα ντους για να µην επηρεαστεί το ph της πισίνας. Όταν βγω πάλι κάνω ντους για να µη µείνει το χλώριο στο δέρµα µου. ∆.Λ.

θητη ερα την ευαίσ µόίτ ια ιδ ω ίζ τ ν ο αίρι φρ νότητες Tώρα το καλοκ άρχουν περισσότερες πιθα ικευµένα υπ απούνι ή εξειδ περιοχή διότι σ ο ιν σ ά ρ π το ώ λυνσης. Προτιµ ισµού. Λ.M. ρ προϊόντα καθα

Aν βάψω τα µαλλιά µου αποφεύγω το µπάνιο σε πισίνα µε χλώριο. Yπάρχει ο κίνδυνος το χρώµα να αλλοιωθεί και να πρέπει να επαναλάβω τη βαφή. O.M.

Στις διακοπές, αποφεύγω να πίνω το βράδυ αλκοόλ γιατί πο λλά ποτά που σερβίρονται ενδε χοµένως είναι νοθευµένα. Aν πάλι θέλω να πιω κάτι προτιµώ τα εµφι αλωµένα αλκοολούχα ποτά. ∆.T.

Πού θα µας βρίσκετε... NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ ΑΘΗΝΑ > Νοσοκοµείο Αιγινήτειο, Βασ. Σοφίας 72> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Γ. Γεννηµατάς» (Γενικό Κρατικό Αθηνών) Μεσογείων 154, Χολαργός > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Η Ελπίς» ∆ηµητσάνης 7, Αµπελόκηποι > Ερρίκος Ντυνάν, Μεσογείων 107 > Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Άγιος Σάββας», Λ. Αλεξάνδρας 171> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Βασ. Σοφίας 114 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Λαϊκό», Αγ. Θωµά 17> Μαιευτήριο Αθηνών «Έλενα Βενιζέλου», πλ. Έλενας Βενιζέλου 2 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ» (Ερυθρός Σταυρός), Αθανασάκη 1> Γ.Ν. Νοσηµάτων Θώρακος «Σωτηρiα», Μεσογείων 152 > Αρεταίειο Νοσοκοµείο, Βασ. Σοφίας 76 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ευαγγελισµός», Υψηλάντου

45 > Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Aγλαΐα Κυριακού, Θηβών και Λεβαδείας, Αµπελόκηποι > Νοσοκοµείο Αφρ. & ∆ερµ. Νόσων Αθηνών «Ανδρέας Συγγρός», ∆ραγούµη 5 > Οφθαλµιατρείο Αθηνών, Σίνα & Πανεπιστηµίου 26, > Ιασώ General, Λεωφ. Μεσογείων 264, Xολαργός > Doctors’ Hospital, Κεφαλληνίας 26 > Ευρωκλινική Αθηνών, Αθανασιάδου 9, πάροδος Σούτσου > Ευρωκλινική Παίδων, Λεµεσού 39-41 & Αχαρνών 209 ΠΕΙΡΑΙΆΣ > Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Μεταξά, Μπότσαρη 51 > Γενικό Νοσοκοµείο Πειραιά «Τζάνειο», Τζάννη και Αφεντούλη 1 ΧΑΪ∆ΑΡΙ > Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο «Αττικό», Ρίµινι 1 ΚΑΛΛΙΘΕΑ > Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, Λ. Συγγρού 356

ΦΆΛΗΡΟ >Metropolitan Hospital, Εθνάρχου Μακαρίου & Ελ.Βενιζέλου 1 Ν. Φάληρο ΚΗΦΙΣΙΑ > Γ.Ν. Αττικής ΚΑΤ, Νίκης 2 ΜΑΡΟΎΣΙ > Ιασώ, Κηφισίας 37 > Γ.Ν. Σισµανόγλειο, Σισµανόγλειου 1 Ν. ΙΩΝΊΑ > Γ.Ν.«Κωνσταντοπούλειο», Αγ. Όλγας 3-5 ΝΊΚΑΙΑ > Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου ∆ηµ. 3 ΜΕΛΊΣΣΙΑ >1ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ “Η Πεντέλη” (Παπαδηµητρίου), Τέρµα Ζαΐµη> Γ.Ν.Μ. «Αµ. Φλέµιγκ», 25ης Μαρτίου 14 ΒΟΎΛΑ > Γενικό Νοσοκοµείο «Ασκληπιείο Βούλας», Βασ. Παύλου 1 ΝOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ ΕΥΚΑΡΠΊΑ

> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > ΑΧΕΠΑ, Κυριακίδη Στ. 1 > Γ. Γεννηµατάς, Εθνικής Αµύνης και Αγ. ∆ηµητρίου 41 > Λοιµωδών, Λαµπράκη Γρ. 13 > ΕΚΑΒ, Πλαταιών 26 > Ιπποκράτειο, Παπαναστασίου Αλ. 49 > Γ. Ν. Αγ. ∆ηµήτριος, Ζωγράφου 2 ΚΑΛΑΜΑΡΙΆ >> Α. Νοµαρχιακό Αγ. Παύλος, Αντιστάσεως 161 ΧΟΡΤΙΑΤΗ > Γ. Ν. Παπανικολάου ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ > Κολοκούρη Ελένη Μεσογείων 117, εντός εµπορικού κέντρου, > Γρηγορόπουλος Σωτήρης ∆ευτέρας Μεραρχίας 2 & Ακτή Μιαούλη, Πειραιάς, > Πλυτάς Νικόλαος Κηφισίας 125-127, Ν. Ψυχικό, > Λουράντος Κώστας Οµήρου 6, Ν. Σµύρνη, > Μπακάκος Αγ. Κων/νου 3, Οµόνοια > Λένα Τριανταφύλλη Μπακάκου, Λεωφ. Κηφισίας 281, Κηφισιά >

Βλάχος Κων/νος Στρουρνάρη 53 (δίπλα στο θέατρο Αλάµπρα), Αθήνα, > Βλάχος Παντελής Θεοτοκοπούλου 6, Χαλάνδρι, (πλησίον AGORA CENTER), > Αντωνόπουλος Νίκος Περικλέους 79, Κηπούπολη Περιστέρι, > Μαρούλης Γεώργιος Πανεπιστηµίου 6, Αθήνα, > Κούβαρης Κώστας Ηρώων Πολυτεχνείου 37, Πειραιάς, > Λαζαρίδου-Παπαδοπούλου Ευγενία Τραλέων 61, Γαλάτσι, > Λύγδας Νικόλαος Παναγή Τσαλδάρη 37, Περιστέρι, > Μαραγκού - Βασιλείου Τέρψη Ακαδηµίας 76, Αθήνα, > Μώρος ∆ηµήτρης 2ας Μαίου, 26, Ν. Σµύρνη, > Ραφτόπουλος Γιώργος Κηφισίας 5, Αµπελόκηποι, > Σαµαράς Ανδρέας Αλεξάνδρας 146Β & Λουκάρεως, Αµπελόκηποι, > Σταµατίου-Βέρου Μαρία Ε. Βενιζέλου 126, Ν. Ερυθραία, > Σταυροπούλου Αικατερίνη Μεσογείων 437 & Αγ. Παρασκευής, Αγ. Παρασκευή, > Τσιροπούλου Σοφία Σπερχειού 61, Χρυσούπολη Περιστέρι, > Γιαννακάκου-Σκουµπουρδή

Αγγελική Περικλέους 11, Μαρούσι > Μπακογιάννη Πολυξένη, ∆ωδεκανήσου 39, Άλιµος > Αικατερίνη Παγιαβλή Ευαγγέλου, Κώστα Βάρναλη 38, Χαλάνδρι

ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΊΤΕ ΕΠΊΣΗΣ: > ∆ιαγνωστικό κέντρο «∆ΙΑΓΝΩΣΗ» (υποκατάστηµα Λεωφόρου Αλεξάνδρας) Λ. Αλεξάνδρας 166, Αθήνα > Holmes Place Athens, Εµπορικό Κέντρο “City Link” Βουκουρεστίου & Σταδίου 4 > Ηolmes Place Μαρούσι, Εµπορικό κέντρο “Αίθριο” Αγ. Κωνσταντίνου 40 > GymTonic: Λεωφόρος Βουλιαγµένης 96, Γλυφάδα > Hercules: Εθνικής Αντιστάσεως 33, Νέα Ερυθραία > Hiltonia Spa Βασιλίσσης Σοφίας 46, Αθήνα > Press & Tabac - Εµπορικό κέντρο “THE MALL“ - Μαρούσι > Εµπορικό κατάστηµα Public Καραγεώργη Σερβίας 1, Πλατεία Συντάγµατος, Αθήνα

•IN•VITRO•37

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Χρηστικά Ωτίτιδα & Ουρολοίµωξη ΑΘΗΝΑ > 1ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ Παπαδηµητρίου) Τέρµα Ζαΐµη, Μελίσσια 2108103204 > 251 Γενικό Νοσοκοµείο Αεροπορίας Παν. Κανελλοπούλου 3, Αθήνα 2107463399 > 3ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ Καποδιστρίου 4, 2103842191 Αθήνα > 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκοµείο Αθηνών Μεσογείων & Κατεχάκη 1, Αθήνα 2107494000 > 414 Στρατιωτικό Νοσοκοµείο Ειδικών Νοσηµάτων (Σ.Ν.Ε.Ν.) Πεντέλης Ταξιάρχου Βέλιου 6, Πεντέλη 2108041158

Εθνικό Κέντρο Άµεσης Βοήθειας

166

> 417 Νοσηλευτικό Ίδρυµα Μετοχικού Ταµείου Στρατού (Ν.Ι.Μ.Τ.Σ.) Μονής Πετράκη 10, Αθήνα 2107288000 > 7ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ (Κλινική Ασκληπιός) Καυτατζόγλου 11, Αθήνα 2102128600 > Αττικόν Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο Ρίµινι 1, Χαϊδι, Αθήνα 210 5831000 > Αγία Ελένη - Σπηλιοπούλειο Νοµαρχ. Παθολ. Νοσοκοµείο ∆ηµ. Σούτσου 21, Αµπελόκηποι 2106410445 > Αγία Σοφία - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Θηβών & Τέρµα Μικράς Ασίας, Αθήνα 2107467000 > Άγιοι Ανάργυροι - Νοµαρχιακό Γενικό Ογκολογικό Νοσοκοµείο Κηφισιάς Καλυφτάκι,Νέα Κηφισιά 2102388790 > Άγιος Παντελεήµων - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Νίκαιας Πειραιά ∆. Μαντούβαλου 3, Νίκαια Πειραιά 2104252850 > Άγιος Σάββας - Περιφερειακό Αντικαρκινικό - Ογκολογικό Νοσοκοµείο Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, Αθήνα 2106430811 > Αγλαΐα Κυριακού - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Θηβών και Λειβαδιάς, Αθήνα 2107775611 > Αιγινήτειο Νοσοκοµείο, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Βασ. Σοφίας 72, Αθήνα 2107220811 > Αλεξάνδρα - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών Βασ. Σοφίας 80 & Κ. Λούρου, Αθήνα 2107770501 > Αµαλία Φλέµιγκ - Νοµαρχιακό Γενικό

Νοσοκοµείο Αθηνών 25ης Μαρτίου 14, Μελίσσια 2108030303 > Αµαλία Φλέµιγκ - Πτέρυγα Ζωοδόχος Πηγή ∆ηµοκρατίας 4-6, Μελίσσια 2108041091 > Ανδρέας Συγγρός - Νοσοκοµείο Αφροδίσιων & ∆ερµατικών Νόσων Αθήνας Ι.∆ραγούµη 5, Αθήνα 2107265000 > Απολλώνειο Θεραπευτήριο Άντερσεν 1, Ν.Ψυχικό 2106926501 > Αρεταίειο Νοσοκοµείο, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Βασ. Σοφίας 76, Αθήνα 2107286000 > Ασκληπιείο Βούλας - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Βασ. Παύλου 1, 2108923000 Βούλα > Γ. Γεννηµατάς - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών Λεωφ. Μεσογείων 154, Αθήνα 2107768000 > Γενικό Νοσοκοµείο ∆υτικής Αττικής «Η ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ» ∆ωδεκανήσου 1, Αγ. Βαρβάρα 2105301100 > Γενικό Νοσοκοµείο Μαιευτήριο Έλενα Βενιζέλου Πλατεία Έλενας 2106402000 Βενιζέλου 2, Αθήνα > Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Πεντέλης Ιπποκράτους 8, Πεντέλη 2108036200 > Ελπίς - Νοµαρχιακό Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών Τριχωνίδος και ∆ηµητσάνας 7, Αµπελόκηποι 2106434001 > Ευαγγελισµός - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών Υψηλάντου 452107201000 47, Κολωνάκι

Κέντρο ∆ηλητηριάσεων

210 7793777

> Ευρωκλινική Αθηνών - ∆ιαγνωστικό Θεραπευτικό Χειρουργικό Κέντρο Αθανασιάδου 9, Αµπελόκηποι, 2106416600 > Θριάσιο Γενικό Νοσοκοµείο Ελευσίνας Λεωφ. Γ. Γεννηµατά, Μαγούλα 105534200 > Ιατρικό Κέντρο Αθηνών ∆ιστόµου 5-7, Μαρούσι 2106198100 > Ιπποκράτειο - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών Βασ. Σοφίας 114, Αθήνα 2107483770 > ΚΑΤ - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Αττικής Νίκης 2, Κηφισιά 2106280000 > Κοργιαλένειο-Μπενάκειο ΕΕΣ Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών Ερυθρού Σταυρού 1, Αθήνα 2106910512 > Κωνσταντοπούλειο - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Νέας Ιωνίας Αγ. Όλγας 3-5, Ν Ιωνία 2102776612

> Λαϊκό - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών Αγ. Θωµά 17, Αθήνα 2107456000 > Μαιευτήριο Μητέρα Λ. Κηφισίας & Ερυθρού Σταυρού 6, Φιλοθέη 2106869000 > Μεταξά - Περιφερειακό Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Πειραιά Μπόταση 51, Πειραιάς 2104284444

Γραµµή ενηµέρωσης και υποστήριξης για τη διακοπή του καπνίσµατος

1142

> Ναυτικό Νοσοκοµείο Αθηνών ∆εινοκράτους 70, Αθήνα 2107261000 > Νοµαρχιακό Γενικό Νοσοκοµείο Πατησίων Χαλκίδος 15-17, Αθήνα 2102502100 > Ογκολογικό Νοσοκοµείο ΙΚΑ Γ.Γεννηµατάς Ασωπίου 4, Αθήνα 2106495100 > Πολυκλινική Αθηνών Πειραιώς 3, Αθήνα 2105244694 > Σισµανόγλειο - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Αττικής Σισµανογλείου 2108039911 1, Μαρούσι > Σωτηρία - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Νοσηµάτων Θώρακος Αθηνών Μεσογείων 152, Αθήνα 2107778611 > Τζάνειο - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Πειραιά Τζαννή & Αφεντούλη 1, Πειραιάς 2104592000 > Υγεία ∆ιαγνωστικό Κέντρο Λ. Κηφισίας & Ερυθρού Σταυρού 4, Φιλοθέη 2106827940 > Metropolitan Εθνάρχου Μακαρίου 9 & Ελευθερίου Βενιζέλου, Ν. Φάληρο 210 4809000 > Θ.Καρράς (κλινική ΩΡΛ)

Μαραθώνος 1

2310357602 > «Θεαγένειο”» - Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης Αλ. Συµεωνίδη 2, Θεσσαλονίκη 2310898111 > «Ιπποκράτειο» - Γενικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης Α. Παπαναστασίου 50, Θεσσαλονίκη ( 2310892000 > 2ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ «Παναγιά» Ν. Πλαστήρα 22, Καλαµαριά 2310479600 > 424 Στρατιωτικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης Γρηγορίου Λαµπράκη 5, Θεσσαλονίκη 2310894421 > Γενικό Κρατικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης «Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ» Εθνικής Αµύνης 41, Θεσσαλονίκη 2310211221 > ∆ηµόσιο Νοσοκοµείο Ειδικών Παθήσεων Θεσσαλονίκης Γρ.Λαµπράκη13, Θεσσαλονίκη 2310202148

> Νοσοκοµείο Αφροδίσιων και ∆ερµατικών Νόσων ∆ελφών 124, Θεσσαλονίκη 2310886300

Κέντρα αναφοράς νέας γρίπης ΑΘΗΝΑ > Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιµώξεων (ΚΕΕΛΠΝΟ) 210-5212054 & στο τετραψήφιο 1135 > Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο Αττικόν ∆/νση: Ρίµινι 1, Χαϊδάρι, Αθήνα Τ.Κ. 12462 210 5831000 > Γενικό Νοσοκοµείο «Σωτηρία» ∆/νση: Μεσογείων 152, Αθήνα Τ.Κ. 11527 210 7763100

Γραµµή ενηµέρωσης για τη νέα γρίπη

1135

210 5234432

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > «Άγιος ∆ηµήτριος» - Νοµαρχιακό Γενικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης Ε. Ζωγράφου 2, Θεσσαλονίκη 2310203121 > «Άγιος Παύλος» - Νοµαρχιακό Νοσοκοµείο Εθν.Αντίστασης 161, Θεσσαλονίκη 2310493400 > «ΑΧΕΠΑ» - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης Σ. Κυριακίδη 1,Θεσσαλονίκη 2310993111 > «Γεώργιος Παπανικολάου» Κεντρικό Νοσοκοµείο Νοσηµάτων Θώρακος ΒΕ Εξοχή, Θεσσαλονίκη

> Σισµανόγλειο Γενικό Νοσοκοµείο Αττικής ∆/νση: Σισµανογλείου 1, 210 8039100 Μαρούσι > Περιφερειακό Γενικό ΝοσοκοµείοΜαιευτήριο «Έλενα Βενιζέλου» ∆/νση: Βενιζέλου 2, Αµπελόκηποι 210 6432220-23 & 6432320-2 & 6402000 > Νοσοκοµείο Παίδων «Αγία Σοφία»∆/νση: Θηβών & Παπαδιαµαντοπούλου, Γουδή 210 7467000 > Μικροβιολογικό Εργαστήριο Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Αθηνών ∆/νση: Μ. Ασίας 75, Γουδή 210 7462011

> Ινστιτούτο Παστέρ ∆/νση: Βασ. 210 6478800 Σοφίας 127, Αθήνα, > Γενικό Νοσοκοµείο Μελισσίων «Α. ΦΛΕΜΙΓΚ» ∆/νση: 25ης Μαρτίου 14, Μελίσσια, Αθήνα 210 8030303 > Γενικό Νοσοκοµείο Νέας Ιωνίας «ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΕΙΟ» ∆/νση: Αγίας Όλγας 3-5, Νέα Ιωνία 210 2799265-7, 210 2776612-7

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ ∆/νση: Στ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 2310 993110-1, 2310 993310

Πυροσβεστική Υπηρεσία

199

> Β’ Μικροβιολογικό Εργαστήριο Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ 2310 999283,-9227,-9265,9268,-9288,-9183 > Γενικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης «Γ.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» ∆/νση: Εξοχή Θεσσαλονίκης, 2313 307000 > Γενικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» (για παιδιά) ∆/νση: Κωνσαντινουπόλεως 49, 2313 312000 Θεσσαλονίκη

ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑ∆Α > Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο Ιωαννίνων ∆/νση: Λεωφόρος Σταύρος Νιάρχος, Ιωάννινα, 26510 99111 > Γενικό Νοσοκοµείο Κέρκυρας ∆/νση: Ιουλίας Ανδρεάδη 1, Κέρκυρα, 2661 360400, 2661 360500 > Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο Λάρισας ∆/νση: Μεζούρλο 1, Λάρισα, 2410 61700 > Περιφερειακό Γενικό Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο Ρίου 2610 ∆/νση: Οδός Ρίου, Πάτρα, 999111 > Γενικό Νοσοκοµείο Ρόδου ∆/νση: Άγιοι Απόστολοι, Ρόδος, 2241 080000 > Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο Ηρακλείου Κρήτης 2810 392111 > Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο Αλεξανδρούπολης ∆/νση: ∆ραγανά, Αλεξανδρούπολη, 2551 074000

(Να σηµειωθεί ότι σε οποιοδήποτε νοσοκοµείο µπορεί να απευθυνθεί κάποιος που θεωρεί ότι έχει τα συµπτώµατα, καθώς όλα τα νοσοκοµεία έχουν τις οδηγίες για να ανιχνεύσουν την κατάσταση και την απαραίτητη φαρµακευτική αγωγή. Αν η κατάσταση του θεωρηθεί σοβαρή τότε θα µεταφερθεί σε κάποιο από τα άνωθι νοσοκοµεία)

38•IN•VITRO•

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

Last page Ο ανθρώπινος οργανισµός

Σπογγώδες οστό

H ικανότητα ενός οστού να απορροφά τους κραδασµούς οφείλεται κυρίως στην παρουσία σπογγώδους οστίτη ιστού, ενός σαν κηρή-

Από τις εκδόσεις Σαββάλας

θρα πλέγµατος που βρίσκεται κάτω από το πυκνό στρώµα συµπαγούς οστού και επίσης στα άκρα των οστών. Tα κενά του πλέγµατος

κανονικά είναι γεµάτα µε µυελό οστών που παράγει αιµοσφαίρια. (µικροφωτογραφία από ηλεκτρονικό µικροσκόπιο σάρωσης).

YGEIA32-40:Layout 1

8/5/09

12:21 PM

Page 39

YGEIA32-40:Layout 1

8/5/09

12:21 PM

Page 40