ÊåöÜëáéï
6
ÐçãÝòìõúêÞòåíÝñãåéáò Ìáñßá - ÊõñéáêÞ Á. ÊáóÝôá ÅõÜããåëïò Ì. ÌðåêñÞò
ÊÜèå ðñïðïíçôÞò - êáèçãçôÞò öõóéêÞò áãùãÞò ðñÝðåé íá ðñïãñáììáôßæåé ôçí ðñïðüíçóç êáôÜ ôÝôïéï ôñüðï, þóôå üëá ôá åíåñãåéáêÜ óõóôÞìáôá ðïõ ìåôÝ÷ïõí óôï Üèëçìá ôïõ ðïäïóöáßñïõ íá äÝ÷ïíôáé ôá êáôÜëëçëá åñåèßóìáôá. Ùò ãíùóôü, ãéá ôçí êßíçóç åíüò ìõüò áðáéôåßôáé ç óõóôïëÞ ôùí ìõúêþí éíþí. Ãéá íá åðéôåõ÷èåß, üìùò, áõôÞ ç ìõúêÞ óõóôïëÞ, ÷ñåéÜæåôáé íá äáðáíçèåß åíÝñãåéá. Ôçí åíÝñãåéá áõôÞ ôï ìõúêü êýôôáñï ôçí áíôëåß áðü ôç äéÜóðáóç ôçò ôñéöùóöïñéêÞò áäåíïóßíçò (ÁÔÑ), ìßáò ÷çìéêÞò ïõóßáò õøçëÞò åíÝñãåéáò ðïõ åßíáé áðïèçêåõìÝíç óå üëá ôá ìõúêÜ êýôôáñá. Ç óýíèåóç ôçò ôñéöùóöïñéêÞò áäåíïóßíçò ãßíåôáé ìå ôñåéò ôñüðïõò. Óôïõò äýï áð’ áõôïýò ôï ïîõãüíï äåí åßíáé áðáñáßôçôï óõóôáôéêü ðáñáãùãÞò ÁÔÑ êáé, ùò åê ôïýôïõ, ïé äéáäéêáóßåò ðïõ ðñáãìáôïðïéïýíôáé êáëïýíôáé áíáåñüâéåò (÷ùñßò ïîõãüíï). Óôïí ôñßôï ôñüðï, åðåéäÞ ç äéáäéêáóßá ðáñáãùãÞò ÁÔÑ áðáéôåß ïîõãüíï, êáëåßôáé áåñüâéá (ìå ïîõãüíï). Ôï óþìá äéáèÝôåé ôñßá åíåñãåéáêÜ óõóôÞìáôá ðáñáãùãÞò ÁÔÑ. Áíáåñüâéï áãáëáêôéêü óýóôçìá. ÌÝóá óôá ìõúêÜ êýôôáñá õðÜñ÷åé áðïèçêåõìÝíï ÁÔÑ áëëÜ óå ðïëý ìéêñÝò ðïóüôçôåò, êáé ðáñÝ÷åé åíÝñãåéá ðïõ äéáñêåß ìÝ÷ñé Ýíá äåõôåñüëåðôï (1´´). ÅðïìÝíùò ãéá íá óõíå÷éóôåß ôï ìõúêü Ýñãï, ðñÝðåé ìå êÜðïéï ôñüðï íá áíáðáñá÷èåß ôï ÁÔÑ ìÝóá ôï ìõúêü êýôôáñï áðü Üëëåò ðçãÝò åíÝñãåéáò. Ç ðéï Üìåóç, ëïéðüí, ðçãÞ ðáñï÷Þò åíÝñãåéáò åßíáé ç öùóöïêñåáôßíç (PC) êáé, üðùò áíáöÝñåé ï Braunon et al (1997), ç CP åßíáé Ýíá áðü ôá åíåñãåéáêÜ ìüñéá ôïõ ìõüò ðïõ ðáñÝ÷åé åíÝñãåéá ãéá ôçí Üóêçóç ìÝãéóôçò Ýíôáóçò êáé ìéêñÞò äéÜñêåéáò. Ç öùóöïêñåáôßíç åßíáé ìéá ÷çìéêÞ ïõóßá ðïõ âñßóêåôáé óå äéðëÜóéá ðïóüôçôá ìÝóá óôá ìõúêÜ êýôôáñá. Ç åíÝñãåéá ðïõ áðåëåõèåñþíåôáé áðü ôçí áðïäüìçóç ôçò PC äå ÷ñçóéìïðïéåßôáé Üìåóá ãéá ôçí åðßôåõîç êõôôáñéêïý Ýñãïõ, áíôéèÝôùò, åðáíáäïìåß ôçí ôñéöùóöïñéêÞ áäåíïóßíç (ÁÔÑ), ãéá íá äéáôçñåß ìéá åðÜñêåéá. Ùóôüóï, ôá áðïèÝìáôá ÁÔÑ-CP óôï ìõúêü êýôôáñï åßíáé ðïëý ðåñéïñéóìÝíá êáé ùò åê ôïýôïõ, äýíáíôáé íá ðáñÜãïõí Ýñãï óå Ýíôïíç ðñïóðÜèåéá (ð.÷. óðñéíô) ãéá ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ìÝ÷ñé 30´´, áí êáé ïé ðñïóðÜèåéåò áðü 10 - 30´´ ç åíÝñãåéá ðáñÝ÷åôáé êáô´ áñ÷Þí áðü ôç äéÜóðáóç ATP-CP êáé ìåôÜ áðü ôç äéÜóðáóç ôïõ ãëõêïãüíïõ (âáèìéáßá ìåôÜâáóç áðü ôç äéÜóðáóç ôçò CP óôçí áíáåñüâéá ãëõêüëõóç, Êëåéóïýñáò 1990). Ãéá íá óõíå÷éóèåß ðåñáéôÝñù ç Ýíôïíç ðñïóðÜèåéá ãéá ôçí ðáñáãùãÞ ÁÔÑ, ç åíÝñãåéá ðïõ áðáéôåßôáé èá åðéôåõ÷èåß áðü ôï áíáåñüâéï ãáëáêôéêü óýóôçìá ðïõ ïíïìÜæåôáé êáé áíáåñüâéá ãëõêüëõóç (ãëõêüëõóç åßíáé ç äéÜóðáóç ôùí õäáôáíèñÜêùí - ãëõêïãüíïõ, ôçò ãëõêüæçò, ôïõ óáê÷Üñïõ ê.Ü.), áðü ôçí ïðïßá ðáñÜãåôáé åíÝñãåéá ìå ôç ìïñöÞ ÁÔÑ. ¼ôáí ôï ïîõãüíï äåí åßíáé áñêåôü, ôüôå ç äéÜóðáóç åßíáé ìåñéêÞ ìå ðáñáãùãÞ ãáëáêôéêïý ïîÝïò (ìåôáâïëéêü ðñïúüí) êáé ðåñéïñéóìÝíç ðáñáãùãÞ ÁÔÑ. Ç ðáñáãùãÞ ãáëáêôéêïý ïîÝïò óõíäÝåôáé ìå ðïëý Ýíôïíç ðñïóðÜèåéá äéÜñêåéáò áðü 30´´ Ýùò 3 ëåðôÜ.