Πρόλογος
3
Πρόλογος Η Τεχνολογία Αυτοκινήτων-Οχημάτων είναι ένα συγκεκριμένο έργο που καλύπτει το αντικείμενο της σύγχρονης τεχνολογίας αυτοκινήτων-οχημάτων. Αυτή η 4η Eλληνική έκδοση είναι παράλληλη με την 2η Αγγλική έκδοση του βιβλίου που και οι δύο βασίζονται στην 30η Γερμανική έκδοση με τον τίτλο «Fachkunde Kraftfahrzeugtechnik”. Έχει αποδειχτεί για πολλά χρόνια να είναι ένα ιδιαίτερα διάσημο βιβλίο που χρησιμοποιείται για άσκηση και για περαιτέρω εκπαίδευση. Παρέχει στους ασκούμενους, εκπαιδευόμενους, καθηγητές και όλους αυτούς που ενδιαφέρονται γι’ αυτό το αντικείμενο με την απαραίτητη θεωρητική γνώση για την απόκτηση μιας γεύσης για τα πρακτικά και τεχνικά προσόντα που περιλαμβάνονται. Θεμελιώδεις τεχνικές εφαρμογές και λειτουργίες μεταξύ των μεμονωμένων συστημάτων παρουσιάζονται με ξεκάθαρο και κατανοητό τρόπο. Το βιβλίο χρησιμοποιείται ως ένα βασικό εγχειρίδιο από τους τεχνικούς στο τομέα συντήρησης οχημάτων και από δασκάλους, εκπαιδευόμενους και φοιτητές αυτοκινήτων-οχημάτων για να λάβουν πληροφορίες και να συμπληρώσουν την τεχνική τους γνώση. Το έργο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί και από όλους όσους ενδιαφέρονται για την τεχνολογία αυτοκινήτωνοχημάτων ως μέσο επέκτασης της τεχνικής τους γνώσης μέσω ατομικής μελέτης. Τα κεφάλαια είναι λογικά διατεταγμένα κατά θέμα και Διδακτικό Πεδίο και καλύπτουν τις αλλαγές που έχουν συμβεί στο πεδίο της τεχνολογίας αυτοκινήτων-οχημάτων. Το βιβλίο είναι κατάλληλο και για πρακτική άσκηση σε όλα τα θέματα που αφορούν τα μηχανοκίνητα οχήματα. Το έργο καλύπτει τις τελευταίες εξελίξεις στην τεχνολογία αυτοκινήτων-οχημάτων, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων συντήρησης οχημάτων, τεχνολογίες υπερπλήρωσης, συστήματα διακλαδωτήρων (κοινών αυλών), κιβώτια ταχυτήτων διπλού συμπλέκτη, ηλεκτρονικό έλεγχο μετάδοσης, ηλεκτρονικά συστήματα πέδησης, συστήματα παρακολούθησης συμπιεσμένου αέρα, ρυθμιζόμενα φώτα κίνησης σε γωνία, νέα συστήματα προβολέων, τεχνολογία υψηλής συχνότητας, διαγράμματα ηλεκτρικών κυκλωμάτων, ρυθμιστές πολυλειτουργίας, νέας συστήματα δεδομένων, εναλλακτικά συστήματα κίνησης, ηλεκτρικά συστήματα κίνησης, κλειδώματα διαφορικού, έλεγχοι ευθυγράμμισης άξονα, δυναμική κίνηση, συστήματα διεύθυνσης, συστήματα ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας και άνεσης όπως ο ρυθμιζόμενος έλεγχος οικονομικής ταχύτητας, υποβοήθηση στάθμευσης και πλοήγησης. Ένα μεγάλο κεφάλαιο αφιερώνεται στο αντικείμενο της ηλεκτρικής μηχανικής. Εδώ η λεπτομερής κάλυψη των θεμελιωδών αρχών της ηλεκτρικής μηχανικής σχηματίζει τη βάση για όλα τα κρίσιμα θέματα που αφορούν σε ηλεκτρικά συστήματα αυτοκινήτων, συμπεριλαμβάνοντας τη μετάδοση δεδομένων σε μηχανοκίνητα οχήματα. Ένα ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερώνεται στην αυξημένη σημασία της τεχνολογίας ελέγχου οδήγησης του οχήματος και της άνεσης και ευκολίας των επιβατών. Γίνεται αναφορά σε Ευρωπαϊκούς και Γερμανικούς κανονισμούς στα κεφάλαια της περιβαλλοντικής προστασίας και ασφάλειας, της μηχανικής ελέγχου εκπομπής ρύπων, της τεχνολογίας πέδησης και μηχανικής της μοτοσυκλέτας. Παρ’ όλα αυτά, απαιτείται η συμμόρφωση με τους κανονισμούς που εφαρμόζονται στη χώρα μας (ΕΛΟΤ). Το έργο έχει αναρίθμητες έγχρωμες εικόνες, σχέδια και διαγράμματα συστημάτων, καθώς και ξεκάθαρους και κατανοητούς πίνακες. Αυτά βοηθούν τον αναγνώστη να αφομοιώσει και να κατανοήσει το περίπλοκο αντικείμενο που είναι το κάθε όχημα. Το έργο έχει γραφτεί και στοιχειοθετηθεί – σε στενή συνεργασία με τη βιομηχανία και το εμπόριο αυτοκινήτων – από μια ομάδα εκπαιδευτικά έμπειρων Γερμανών καθηγητών, μηχανικών και κορυφαίων πωλητών. H 4η Eλληνική Έκδοση της Τεχνολογίας Αυτοκινήτων - Οχημάτων κυκλοφορεί ως επίτομη αλλά και σε τρεις επιμέρους τόμους για να καλύπτει τις ιδιαιτερότητες των προγραμμάτων σπουδών των σχολών, με τίτλους: • ΜΕΚ - Κινητήρες Οχημάτων. • Μηχανικά Συστήματα Οχημάτων. • Ηλεκτρικά και Ηλεκτρονικά Συστήματα Οχημάτων. Στο τέλος κάθε μεγάλης θεματικής ενότητας (ή τόμου) έχουν περιληφθεί οι αντίστοιχοι τεχνικοί υπολογισμοί για προαιρετική χρήση από διδάσκοντες, εκπαιδευόμενους ή αυτοδιδασκόμενους. Για τα πιο πάνω βιβλία διατίθεται διδακτικό λογισμικό για χρήση από τους διδάσκοντες, και για τους μαθητές αντίστοιχα βιβλία Εφαρμογών - Ασκήσεων με τις αντίστοιχες Απαντήσεις - Λύσεις για τους διδάσκοντες. Στη σειρά των πιστοποιούμενων επαγγελμάτων της Μηχανοτρονικής Οχημάτων εκτός από το βασικό βιβλίο Τεχνολογία Αυτοκινήτων - Οχημάτων, υπάρχουν και οι παρακάτω τίτλοι που συνιστούν ένα ενιαίο διδακτικό σύστημα. Τα εν λόγω βιβλία είναι: • Τεχνική Σχεδίαση Αυτοκινήτων - Οχημάτων • Τεχνολογία ποδηλάτων • Επαγγελματικοί Υπολογισμοί Αυτοκινήτων - Οχημάτων • Τεχνολογία Μοτοσυκλετών • Τεχνική Ατζέντα Μηχανοτρονικής Αυτοκινήτων - Οχημάτων • Τεχνολογία Βαρέων Οχημάτων • Βιβλίο Εξετάσεων Μηχανοτρονικών Αυτοκινήτων - Οχημάτων • Τεχνολογία Αμαξωμάτων • Επισκευές και Βαφές Αμαξωμάτων Αυτά τα βιβλία είναι εναρμονισμένα μεταξύ τους ώστε με αυτά να μπορεί να γίνει μια διδασκαλία, η οποία να ξεπερνά τις γνώσεις τις ειδικότητας. Για την αρτιότητα της παρούσης 4ης Ελληνικής έκδοσης έχουν εργαστεί επίπονα οι μεταφραστές, το τμήμα παραγωγής μας και κυρίως οι έμπειροι επιμελητές μας. Οι συγγραφείς, οι εκδότες, οι μεταφραστές και οι επιμελητές θα είναι ευγνώμονες για προτάσεις και εποικοδομητικά σχόλια.
4
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Διδακτικό Πεδίο 1 1
OΧΗΜΑΤΑ: Κατάταξη - Επιθεώρηση Φροντίδα - Καύσιμα - Λιπαντικά . . . . . . . . . .9
1.1 1.2 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.3 1.4 1.4.1 1.4.2 1.4.3 1.4.4
Ιστορική εξέλιξη του αυτοκινήτου .........................9 Κατάταξη και δομή των οχημάτων ......................10 Κατάταξη..................................................................10 Αυτοκίνητα ...............................................................10 Δίκυκλα οχήματα με κινητήρα ................................10 Δομή οχήματος .....................................................10 Το αυτοκίνητο ως τεχνικό σύστημα ....................11 Τεχνικά συστήματα..................................................11 Το σύστημα του αυτοκινήτου .................................11 Υποσυστήματα του αυτοκινήτου ............................13 Ταξινόμηση τεχνικών συστημάτων και υποσυστημάτων ανάλογα με τη λειτουργία τους..14 Η χρήση των τεχνικών συστημάτων .......................15 Επιθεώρηση και συντήρηση ................................16 Προγραμματισμένη συντήρηση..............................16 Ευέλικτα διαστήματα επιθεωρήσεων ....................16 Φίλτρα, σύνθεση και συντήρηση .........................18 Φίλτρα αέρα.............................................................18 Φίλτρα καυσίμου......................................................19 Υδραυλικά φίλτρα....................................................20 Φίλτρα εσωτερικού χώρου......................................20 Επιθεώρηση και συντήρηση ...................................20 Φροντίδα οχήματος ..............................................21 Καθαρισμός της μηχανής .......................................21 Καθαρίζοντας το κάτω μέρος του οχήματος.........21 Καθαρίζοντας το εξωτερικό....................................21 Καθαρίζοντας το εσωτερικό ...................................25 Καύσιμα, λιπαντικά, και βοηθητικά υλικά ...........26 Καύσιμα....................................................................26 Καύσιμα για κινητήρες με σπινθήρα ανάφλεξης ...28 Καύσιμα πετρελαιοκινητήρων (Diesel) ...................29 Φυτικά καύσιμα........................................................30 Φυσικό αέριο............................................................32 Λιπαντικά..................................................................32 Αντιψυκτικά (αντιπαγωτικά) ....................................37 Ψυκτικά μέσα...........................................................38 Υγρά φρένων ...........................................................38 Τριβή, Λίπανση, Έδρανα, Στεγανωτικά ...............39 Τριβή ........................................................................39 Λίπανση ....................................................................40 Έδρανα ....................................................................41 Στεγανωτικά .............................................................44
1.4.5 1.5 1.5.1 1.5.2 1.6 1.6.1 1.6.2 1.6.4 1.6.5 1.6.6 1.7 1.7.1 1.7.2 1.7.3 1.7.4 1.8 1.8.1 1.8.2 1.8.3 1.8.4 1.8.5 1.8.6 1.8.7 1.8.8 1.8.9 1.9 1.9.1 1.9.2 1.9.3 1.9.4
2.4.3 2.4.4 2.4.5 2.4.6 2.5 2.5.1 2.5.2 2.5.3 2.5.4 2.5.5 2.5.6 2.5.7 2.6 2.7 2.7.1
Βαθμός πλήρωσης ..................................................51 Λόγος συμπίεσης.....................................................51 Νόμος των Boyle - Mariotte.....................................52 Νόμος του Gay - Lussac .........................................52 Το διάγραμμα λειτουργίας (Διάγραμμα Ρ-V).......52 Κέρδος και απώλεια ενέργειας ..............................53 Κινητήρας πετρελαίου (ντήζελ) ..............................53 Πραγματικό διάγραμμα Ρ-V ....................................53 Εύρεση σφαλμάτων στο διάγραμμα Ρ-V ...............53 Πολύ πρώιμος χρονισμός ανάφλεξης ...................53 Υπερβολική καθυστέρηση σημείου ανάφλεξης .....54 Βαλβίδες ή δακτύλιοι εμβόλων με διαρροή...........54 Το διάγραμμα χρονισμού .....................................54 Αρίθμηση κυλίνδρων, σειρά ανάφλεξης .............54 Σειρά ανάφλεξης και απόσταση ανάφλεξης σε πολυκύλινδρους κινητήρες ...............................55 2.8 Χαρακτηριστικές καμπύλες κινητήρα..................56 2.9 Σχέση ισχύος - κυβισμού, σχέση βάρους - ισχύος, σχέση εμβολισμού - διαμέτρου............................57 2.9.1 Σχέση εμβολισμού-διαμέτρου.................................57 2.9.2 Σχέση ισχύος-κυβισμού...........................................57
3
ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕξΑΡΤΗΜΑΤΑ ΚΙΝΗΤΗΡΑ . . .58
3.1
Κύλινδρος, κεφαλή κυλίνδρων, στροφαλοθάλαμος ................................................58 Μπλοκ κινητήρα.......................................................58 Κυλινδροκεφαλή ......................................................61 Φλάντζα κεφαλής κυλίνδρου ..................................62 Ανάρτηση του κινητήρα ..........................................63 Κοχλίες κυλινδροκεφαλής ......................................63 Συναρμολόγηση του στροφαλοφόρου άξονα ........................................68 Έμβολα ....................................................................68 Διωστήρες................................................................75 Στροφαλοφόρος άξονας.........................................77 Σφόνδυλος δύο μαζών .........................................80
3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4 3.1.5 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.3
Διδακτικό Πεδίο 3 4
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΙΝΗΤΗΡΑ . . .81
Διδακτικό Πεδίο 2
4.1 4.1.1 4.1.2 4.2 4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.2.4 4.2.5 4.2.6
Συστήματα λίπανσης κινητήρα ............................81 Λίπανση με πίεση και ανακυκλοφορία λαδιού .......81 Εξαρτήματα λίπανσης κινητήρα .............................82 Συστήματα ψύξης κινητήρα .................................87 Είδη ψύξης...............................................................87 Ψύξη με αέρα ..........................................................88 Ψύξη με υγρό ..........................................................88 Εξαρτήματα αντλίας-ψύξης ....................................89 Συστήματα ψύξης με έλεγχο θερμοκρασίας .........94 Ηλεκτρονικά εξαρτήματα ψύξης ............................94
2
ΤΕΤΡΑΧΡΟΝΟΙ ΚΙΝΗΤΗΡΕΣ: Σχεδιασμός και Λειτουργία . . . . . . . . . . . . .45
5
Ο ΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΤΗΡΑΥΠΕΡΠΛΗΡωΣΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96
2.1 2.2
Κατάταξη των κινητήρων εσωτερικής καύσης ...45 Τετράχρονος κινητήρας με σπινθήρα ανάφλεξης.............................................................45 Αρχές λειτουργίας τετράχρονου κινητήρα με σπινθήρα ανάφλεξης..........................................46 Χαρακτηριστικά κινητήρα με σπινθήρα ανάφλεξης ...............................................................47 Εξέλιξη της καύσης με σπινθήρα ανάφλεξης ...............................................................47 Κινητήρας πετρελαίου (ντήζελ) ...........................48 Χαρακτηριστικά κινητήρα ντήζελ............................48 Αρχή λειτουργίας της μηχανής ντήζελ ..................49 Διαδικασία καύσης στους κινητήρες πετρελαίου ...............................................................50 Χαρακτηριστικά τετράχρονου κινητήρα ..............50 Πλήρωση..................................................................50 Επικάλυψη βαλβίδων...............................................50
5.1 5.1.1 5.1.2 5.1.3 5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3
Ο χρονισμός της μηχανής....................................96 Δομή του συστήματος χρονισμού ..........................96 Τεχνολογία πολλών βαλβίδων (πολυβάλβιδοι) ......97 Εξαρτήματα του συστήματος χρονισμού ..............97 Υπερπληρωτές ....................................................102 Βελτιστοποίηση της πλήρωσης ............................102 Μεταβλητός χρονισμός.........................................102 Η υπερπλήρωση ....................................................109
2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.4 2.4.1 2.4.2
Διδακτικό Πεδίο 4 6
ΔΙΑΜΟΡΦωΣΗ ΜΙΓΜΑΤΟΣ ΣΕ ΚΙΝΗΤΗΡΕΣ ΜΕ ΣΠΙΝθΗΡΑ ΑΝΑΦΛΕξΗΣ ....................118
6.1 6.1.1 6.1.2 6.1.3 6.1.4
Συστήματα παροχής καυσίμου ..........................118 Λειτουργίες των συστημάτων ...............................118 Σχεδιασμός των συστημάτων ..............................118 Τα μέρη των συστημάτων .....................................118 Εξαέρωση της δεξαμενής καυσίμου ....................121
Περιεχόμενα 6.2 6.2.1 6.2.2 6.3 6.3.1 6.3.2 6.4 6.4.1 6.4.2 6.4.3 6.4.4 6.4.5 6.4.6 6.4.7
7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.4.1 7.4.2 7.4.3 7.5 7.6 7.7 7.7.1 7.7.2 7.8 7.8.1 7.8.2 7.8.3 7.8.4 7.8.5 7.8.6 7.9
Διαμόρφωση μίγματος σε κινητήρες ανάφλεξης με σπινθήρα ...................123 Βασικές αρχές .......................................................123 Προσαρμογή του μίγματος στις συνθήκες λειτουργίας ............................................................125 Εξαερωτήρας (Καρμπυρατέρ) ...........................126 Βασικός τρόπος λειτουργίας ................................126 Είδη εξαερωτήρων ................................................126 Ψεκασμός βενζίνης ............................................127 Βασικές αρχές ψεκασμού βενζίνης ......................127 Σχέδιο και λειτουργία του ηλεκτρονικού ψεκασμού βενζίνης................................................129 Ανάκτηση δεδομένων λειτουργίας .......................130 Ψεκασμός μονού σημείου.....................................136 LH – Motronic.........................................................140 ME – Motronic........................................................146 Άμεσος ψεκασμός καυσίμου ................................150
ΔΙΑΜΟΡΦωΣΗ ΜΙΓΜΑΤΟΣ ΣΕ ΚΙΝΗΤΗΡΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ........................158 Διανομή μίγματος/τιμές λάμδα σε πετρελαιοκινητήρες............................................158 Η διαδικασία της καύσης σε κινητήρες πετρελαίου ........................................159 Προέγχυση, κύριος ψεκασμός και μετέγχυση ..159 Καύση..................................................................160 Ατελής καύση λόγω ανεπάρκειας οξυγόνου .......160 Μέτρα βελτίωσης της διαμόρφωσης μίγματος ...160 Χαρακτηριστικά ενός υπερφορτισμένου πετρελαιοκινητήρα άμεσου ψεκασμού ................161 Έλεγχος διαδρομής εισαγωγής ........................161 Διαδικασίες ψεκασμού πετρελαίου ...................161 Σύστημα υποβοήθησης της εκκίνησης .............162 Επενδυμένοι θερμαντήρες....................................162 Θερμαντήρας με φλάντζα.....................................164 Συστήματα ψεκασμού για κινητήρες πετρελαίου επιβατικών οχημάτων .....................165 Ηλεκτρονικός έλεγχος (ρύθμιση) πετρελαιοκινητήρα (EDC) .......................................165 Σύστημα διακλαδωτήρα ή κοινού αυλού (common rail).........................................................167 Συστήματα διακλαδωτήρα (common-rail) με πιεζοεγχυτήρες.................................................174 Σύστημα μονάδας ψεκασμού ...............................177 Ηλεκτρονικά ελεγχόμενη αντλία ψεκασμού διανομής με αξονικό έμβολο (VE-EDC) ...............179 Αντλία διανομής ακτινικού εμβόλου (VP44).........181 Ακροφύσια ψεκασμού ........................................183
8
ΜΕΙωΣΗ ΤωΝ ΡΥΠωΝ.................................184
8.1
Το σύστημα της εξαγωγής καυσαερίων (εξάτμιση) ......................................184 Μείωση των ρύπων σε κινητήρα βενζίνης........187 Σύνθεση καυσαερίων ............................................187 Μέθοδοι για ελάττωση των ρύπων στα καυσαέρια ..............................................................189 Διαγνωστικά και επισκευή.....................................195 Ευρωπαϊκά διαγνωστικά συστήματα επί του οχήματος (ΕOBD)..................................................196 Μείωση ρύπων σ' έναν πετρελαιοκινητήρα......200 Σύνθεση καυσαερίων ............................................200 Διαδικασίες για μείωση ρύπων .............................200 Ανακύκλωση καυσαερίων (EGR)...........................201 Οξειδωτικός καταλύτης ........................................202 Φίλτρο μικροσωματιδίων (ΡΜ) ντήζελ ..................203 Καταλύτης τύπου συσσωρευτή οξειδίων του αζώτου ............................................................204
8.2 8.2.1 8.2.2 8.2.3 8.2.4 8.3 8.3.1 8.3.2 8.3.3 8.3.4 8.3.5 8.3.6
Διδακτικό Πεδίο 5 9 ΔΙΧΡΟΝΟΣ ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ ΜΕ ΣΠΙΝθΗΡΑ ΑΝΑΦΛΕξΗΣ, ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ ΠΕΡΙΣΤΡΕΦΟΜΕΝΟΥ ΕΜΒΟΛΟΥ.......206
5 9.1 9.1.1 9.1.2 9.1.3 9.1.4 9.1.5 9.2 9.2.1 9.2.2
Δίχρονος κινητήρας με σπινθήρα ανάφλεξης .206 Δομή .......................................................................206 Τρόπος λειτουργίας ..............................................206 Είδη χρονισμού......................................................209 Ιδιαίτερα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά..........210 Εφαρμογή του δίχρονου βενζινοκινητήρα ..........212 Κινητήρες περιστρεφόμενου εμβόλου..............213 Δομή .......................................................................213 Αρχή λειτουργίας ..................................................214
10
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ, ΥΒΡΙΔΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ, ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ..........215
10.1 10.2 10.3 10.4 10.4.1 10.4.2 10.4.3 10.4.4
Εναλλακτικές πηγές ενέργειας ..........................215 Συστήματα φυσικού αερίου ...............................215 Συστήματα κίνησης με υγραέριο LPG...............217 Υβριδικά συστήματα ...........................................219 Κατηγοριοποίηση υβριδικών συστημάτων ...........219 Λειτουργίες υβριδικών οχημάτων.........................219 Συστήματα για πλήρη υβριδική κίνηση ................222 Συσσωρευτές (μπαταρίες) ηλεκτρικής ενέργειας ...............................................................225 Ηλεκτρονικά συστήματα ισχύος ...........................229 Μονάδες.................................................................230 Υβριδικά συστήματα με βύσμα φόρτισης (Plug-in) .................................................230 Ηλεκτροκινητήρες κίνησης ...................................232 Ασφάλεια σε οχήματα υψηλής τάσης ..................235 Ηλεκτρικά οχήματα.............................................240 Σύστημα κίνησης με κυψέλες καυσίμου ...........241 Κινητήρες με λειτουργία υδρογόνου.................243 Κινητήρες βιοκαυσίμων .....................................243
10.4.5 10.4.6 10.4.7 10.4.8 10.4.9 10.5 10.6 10.7 10.8
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΚΙΝΗΤΗΡΕΣ ΟΧΗΜΑΤωΝ........244 Π1.1 Π1.1.1 Π1.1.2 Π1.1.3 Π1.1.4 Π1.2 Π1.2.1 Π1.2.2 Π1.2.3 Π1.2.4 Π1.2.5 Π1.2.6 Π1.2.7 Π1.2.8 Π1.2.9 Π1.2.10 Π1.2.11 Π1.2.12 Π1.2.13 Π1.2.14 Π1.2.15 Π1.2.16 Π1.2.17 Π1.2.18 Π1.2.19 Π1.2.20 Π1.2.21 Π1.2.22
Μηχανικό έργο, Ενέργεια ...............................244 Μηχανικό έργο ...................................................244 Μηχανική ενέργεια.............................................245 Μηχανική ισχύς ..................................................247 Βαθμός απόδοσης .............................................250 Υπολογισμοί στους κινητήρες ........................252 Κυβισμός ............................................................252 Χώρος καύσης, λόγος συμπίεσης, χώρος συμπίεσης...........................................................253 Μεταβολή της συμπίεσης..................................254 Λόγος εμβολισμού (Λόγος εμβολισμού – διαμέτρου)......................256 Χρονισμός μηχανής ...........................................257 Ταχύτητα εμβόλου .............................................259 Ταχύτητα αερίων................................................260 Λόγος διωστήρα.................................................261 Πίεση αερίων και δύναμη εμβόλου ...................262 Δυνάμεις στο σύστημα διωστήρα – στροφάλου .........................................................263 Παραγόμενο εργο κινητήρα ..............................264 Ισχύς κινητήρα-Βαθμός απόδοσης ...................265 Δοκιμαστήριο κινητήρων ...................................269 Ισχύς αναφοράς (ανηγμένη ισχύς) ...................270 Κατανάλωση καυσίμου, Ειδική κατανάλωση καυσίμου.............................................................271 Ωφέλιμος βαθμός απόδοσης ............................272 Δοκιμαστήριο ισχύος με κυλίνδρους ................273 Ψεκαζόμενη ποσότητα σε πετρελαιοκινητήρες ...........................................274 Ειδική κατανάλωση λαδιού, κατανάλωση λαδιού .................................................................274 Παροχή αντλίας λαδιού .....................................274 Χαρακτηριστικά μεγέθη μηχανών εσωτερικής καύσης............................................276 Ανάθεση έργου (Πρότζεκτ): κινητήρας ............278
Ευρετήριο ‘Ορων..................................................279
284
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Διδακτικό Πεδίο 6 11 11.1
ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ .........289 Τύποι κίνησης..........................................289
11.1.1 11.1.2 11.1.3
Κίνηση πίσω τροχών..........................................289 Κίνηση στους εμπρός τροχούς ........................290 Κίνηση σε όλους τους τροχούς........................290
11.2
Συμπλέκτης..............................................291
11.2.1 11.2.2 11.2.3
Συμπλέκτης τριβής ...........................................291 Συμπλέκτης δύο δίσκων....................................298 Πολύδισκος συμπλέκτης...................................298
11.3 11.4
11.5 11.6 11.6.1 11.6.2 11.6.3
Σύστημα αυτόματου συμπλέκτη (ACS) ..299 Συστήματα αυτόματου συμπλέκτη με δίδυμους συμπλέκτες .............................300 Το κιβώτιο ταχυτήτων .............................304 Είδη χειροκίνητων κιβωτίων ταχυτήτων 305
Κιβώτιο ταχυτήτων με μούφες εμπλοκής ........305 Διατάξεις συγχρονισμού σε κιβώτια ταχυτήτων με εμπλοκείς ταχυτήτων.................307 Εργασίες συντήρησης και αναζήτηση βλαβών στα κιβώτια ταχυτήτων με σχέσεις μετάδοσης309
11.7
Αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων .................310
11.7.1
Αυτοματοποιημένο μηχανικό κιβώτιο ταχυτήτων ..........................................................310 Αυτόματο βηματικό κιβώτιο ταχυτήτων με υδροδυναμικό μετατροπέα ροπής ...................314 Ηλεκτροϋδραυλικό σύστημα ελέγχου κιβωτίου ταχυτήτων...........................................320 Προσαρμοσμένος έλεγχος μετάδοσης κίνησης..............................................................327 Συνεχώς μεταβαλλόμενα αυτόματα κιβώτια ταχυτήτων (CVT) με χαλυβδοταινία και στοιχεία ώθησης................................................328
11.7.2 11.7.3 11.7.4 11.7.5
11.8
Αρθρωτοί κεντρικοί άξονες, ημιαξόνια, αρθρώσεις (σταυροί καρντάν) ...............330
11.8.1 11.8.2 11.8.3
Αρθρωτός κεντρικός άξονας ............................330 Ημιαξόνια ...........................................................330 Αρθρώσεις .........................................................331
11.9
Το διαφορικό ...........................................333
11.9.1 11.9.2
Διαφορικό με κωνικούς οδοντοτροχούς ..........333 Κίνηση διαφορικού με μετωπικούς τροχούς....334
11.10 11.11
Πλανήτες και δορυφόροι του διαφορικού ..............................................336 Φραγή διαφορικού ..................................337
11.11.1 Εμπλεκόμενη φραγή διαφορικού (μπλοκάρισμα) ...................................................338 11.11.2 Αυτόματη φραγή του διαφορικού ....................338
11.12
Κίνηση στους 4 τροχούς.........................342
Διδακτικό Πεδίο 7Α 12 12.1
ΑΜΑξωΜΑ ΟΧΗΜΑΤΟΣ ..........................347 Αμάξωμα οχήματος .................................347
12.1.1 12.1.2 12.1.3 12.1.4 12.1.5 12.1.6 12.1.7
Χωριστή κατασκευή...........................................347 Μερικώς αυτοφερόμενη κατασκευή.................347 Αυτοφερόμενη κατασκευή ................................347 Υλικά κατασκευής αμαξώματος........................348 Ασφάλεια στις κατασκευές οχημάτων .............350 Αξιολόγηση και μέτρηση ζημιών ......................357 Επισκευή ζημιών από σύγκρουση σε αυτοφερόμενα αμαξώματα ...............................361
12.2
Προστασία αυτοκινήτων από διάβρωση366
12.2.1
12.3
Ενεργητική αντιδιαβρωτική προστασία............366
Μέθοδοι βαφής των αυτοκινήτων..........367
Διδακτικό Πεδίο 8 13 13.1 13.2
ΠΛΑΙΣΙΟ (ΣΑΣΙ) ΟΧΗΜΑΤΟΣ ..................371 Οδηγική δυναμική οχήματος ..................371 Βασικές αρχές του συστήματος διεύθυνσης ..............................................373
13.2.1 13.2.2
Μεταβαλλόμενη ράβδος διεύθυνσης ...............373 Διεύθυνση Ackermann ......................................373
13.3 13.4
13.4.1 13.4.2 13.4.3 13.4.4
Οδοντοτροχός του συστήματος διεύθυνσης (Πυξίδα) ...............................374 Υποβοηθούμενα συστήματα διεύθυνσης (τιμονιού).............................374
Υδραυλική υποβοήθηση στο σύστημα οδοντωτού κανόνα (υδραυλική κρεμαγέρα) ....374 Ήλεκτροϋδραυλική υποβοήθηση τιμονιού (Servotronic).......................................................375 Ηλεκτρική υποβοήθηση τιμονιού (Σερβοηλεκτρική)...............................................376 Υπερκείμενα συστήματα διεύθυνσης ...............378
13.5
Ρυθμίσεις τροχού ....................................382
13.5.1 13.5.2 13.5.3 13.5.4 13.5.5 13.5.6 13.5.7 13.5.8
Μεταξόνιο ..........................................................382 Μετατρόχιο ........................................................382 Σύγκλιση.............................................................382 Γωνιακή διαφορά κλίσης...................................382 Γωνία Κάμπερ (Camber) ...................................383 Κλίση βασιλικού πίρου .....................................383 Απόκλιση βασιλικού πίρου ................................383 Γωνία Κάστερ (Caster) ......................................384
13.6
Ευθυγράμμιση τροχού ............................385
13.6.1 13.6.2
Δισδιάστατο σύστημα ευθυγράμμισης άξονα .386 Τρισδιάστατο (3D) σύστημα ευθυγράμμισης άξονα.......................................387
13.7
Συστήματα ανάρτησης τροχών...............389
13.7.1 13.7.2 13.7.3 13.7.4 13.7.5
Δομή βραχίονων ανάρτησης.............................389 Ελαστοκινηματική των αξόνων .........................390 Άξονες................................................................391 Μπροστινοί άξονες ............................................391 Πίσω άξονες ......................................................392
13.8
Ελατήρια ..................................................394
13.8.1 13.8.2 13.8.3 13.8.4 13.8.5
Σκοπός των ελατηρίων .....................................394 Τρόπος λειτουργίας των ελατηρίων.................394 Είδη ελατηρίων ..................................................396 Αποσβεστήρες ταλαντώσεων (αμορτισέρ) ......400 Ενεργός έλεγχος αμαξώματος (ABC) ..............406
13.9
Τροχοί και ελαστικά ................................409
13.9.1 13.9.2 13.9.3 13.9.4 13.9.5 13.9.6 13.9.7
Συνδυασμός τροχού/ελαστικού ........................409 Τροχοί ................................................................409 Βάσεις στήριξης τροχού ...................................411 Βαλβίδες ............................................................412 Ελαστικά ............................................................413 Δυνάμεις σχετιζόμενες με τα ελαστικά............418 Συστήματα παρακολούθησης της πίεσης στα ελαστικά......................................................420
13.10
Τα φρένα..................................................422
13.10.1 13.10.2 13.10.3 13.10.4 13.10.5 13.10.6 13.10.7 13.10.8
Πέδηση...............................................................424 Υδραυλικά φρένα ..............................................424 Διαμόρφωση κυκλώματος φρένων...................425 Ο κύριος κύλινδρος (διπλός) ............................425 Φρένα τύπου τυμπάνου.....................................427 Τα δισκόφρενα...................................................429 Τα υλικά τριβής (θερμουίτ) ...............................432 Συστήματα χειρόφρενου...................................432
Περιεχόμενα 13.10.9 Διάγνωση και συντήρηση του συστήματος υδραυλικών φρένων ..........................................433 13.10.10 Διάταξη υποβοήθησης δύναμης φρένων .........435 13.10.11 Κατανομή της δύναμης πέδησης .....................436 13.10.12 Μηχανικά φρένα ................................................437 13.10.13 Ηλεκτρονικά συστήματα ...................................438 13.10.14 Σύστημα αντιμπλοκαρίσματος τροχών (ABS)..439 13.10.15 Έλεγχος ολίσθησης κατά την εκκίνηση (TCS) 444 13.10.16 Έλεγχος δυναμικής οχήματος (VDC)...............445 13.10.17 Σενσοτρονικός (Sensotronic) έλεγχος φρένων (SBC) ....................................................447 13.10.18 Πρόσθετες λειτουργίες φρένου .......................447 13.10.19 Σύστημα υποβοήθησης πέδησης (BAS)...........448 13.10.20 Έκτακτη υποβοήθηση φρένου (ΕΒΑ), Ενεργή υποβοήθηση φρένου (ΑΒΑ) .................448
Διδακτικό Πεδίο 9Α 14 14.1
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΥΚΛωΝ ......................449 Είδη δικύκλων με κινητήρα........................449
14.1.1 14.1.2 14.1.3 14.1.4 14.1.5
Ποδήλατα με βοηθητικό κινητήρα....................449 Μοτοποδήλατα χαμηλής ισχύος.......................449 Μοτοσυκλέτες ελαφρού τύπου ........................450 Δίκυκλα τύπου σκούτερ ....................................450 Μοτοσυκλέτες ...................................................451
14.2 14.3 14.4
Κινητήρες μοτοσυκλετών .......................452 Σύστημα εξάτμισης ................................452 Σχηματισμός μίγματος ............................453
14.4.1
Εξαερωτήρας (καρμπυρατέρ) ευθείας ροής με βαλβίδα ολίσθησης............................................453 Σύστημα Motronic..............................................454
14.4.2
14.5 14.6 14.7
Ψύξη κινητήρων ......................................454 Λίπανση κινητήρων .................................454 Συμπλέκτης..............................................455
14.7.1 14.7.2
Συμπλέκτης πολλών δίσκων..............................455 Συμπλέκτης ενός δίσκου με υδραυλική ενεργοποίηση ....................................................455
14.8
Μετάδοση κίνησης ..................................456
14.8.1 14.8.2
Μηχανικό κιβώτιο ταχυτήτων 5 σχέσεων .........457 Αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων ...........................457
14.9
Ηλεκτρική εγκατάσταση..........................458
14.9.1 14.9.2 14.9.3
Κύρια μέρη.........................................................458 Γεννήτριες..........................................................458 Συστήματα ανάφλεξης ......................................459
14.10 14.11 14.12 14.13 14.14
Δυναμική της κίνησης.............................461 Πλαίσια μοτοσυκλετών............................462 Ανάρτηση τροχών, ελατήρια και απόσβεση ..........................................463 Φρένα .......................................................465 Τροχοί, επίσωτρα)...................................467
14.14.1 Τροχοί ................................................................467 14.14.2 Επίσωτρα ...........................................................467
Διδακτικό Πεδίο 10Α 15
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΟΧΗΜΑΤωΝ ΕΜΠΟΡΙΚωΝ
15.1
ΧΡΗΣΕωΝ (ΦΟΡΤΗΓωΝ)................................470 Κατάταξη..................................................470
285
15.2 15.3
Διαστάσεις εμπορικού οχήματος (CV) .......471 Επιτρεπτά βάρη εμπορικού οχήματος (CV) .........................................471 Κανόνες ωφέλιμου φορτίου ...................471 Κινητήρες εμπορικού οχήματος (CV) ....472 Συστήματα ψεκασμού για κινητήρες ντήζελ εμπορικών οχημάτων (CV) .........473
15.4 15.5 15.6 15.6.1 15.6.2 15.6.3 15.6.4
Σύστημα διακλαδωτήρα (common rail) εμπορικού οχήματος (CV).................................474 Μονάδα συστημάτων αντλίας (PLN) ................479 Βοηθητικά συστήματα υποβοήθησης εκκίνησης ...........................................................480 Μείωση των επιβλαβών εκπομπών σε κινητήρες ντίζελ φορτηγών...............................480
15.7
Μετάδοση κίνησης ..................................482
15.7.1 15.7.2 15.7.3 15.7.4 15.7.5 15.7.6 15.7.7
Διάφορα συστήματα κίνησης............................482 Είδη συστημάτων κίνησης ................................482 Άξονες οδήγησης ..............................................482 Κινητήριοι άξονες ..............................................483 Κιβώτια μετάδοσης............................................483 Βοηθητικό κιβώτιο ταχυτήτων ..........................483 Κιβώτιο ταχυτήτων μεταβλητής αναλογίας .........................................................483 Έλεγχος ηλεκτροπνευματικής μετάδοσης .........................................................484
15.7.8
15.8
Σασί ..........................................................485
15.8.1 15.8.2 15.8.3
Ανάρτηση ...........................................................485 Τροχοί και ελαστικά ..........................................488 Φρένα συμπιεσμένου αέρα (φρένα με εξωτερική δύναμη) ............................................489
15.9
Συστήματα εκκίνησης για φορτηγά - λεωφορεία..............................501
15.9.1 15.9.2
Τύποι εκκινητήρων.............................................501 Πρόσθετα ρελέ στα συστήματα εκκίνησης .....503
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΣΤΑ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΟΧΗΜΑΤωΝ Π2.1 Π2.2 Π2.3 Π2.4 Π2.5 Π2.6
Συμπλέκτης (Συμπλέκτης τριβής)...............505 Κιβώτιο ταχυτήτων ......................................510 Διαφορικό, μπλοκέ διαφορικό ....................514 Εξωτερικές αντιστάσεις κίνησης................520 Υπολογισμοί στο πλαίσιο (σασί) .................526 Φρένα - Πέδηση...........................................531
Π2.6.1 Πρότζεκτ - Φρένα..................................................540
Π2.7 Σύστημα κίνησης ........................................542 Π2.8 Κατανάλωση καυσίμου...............................544 Π2.9 Κοστολόγηση.............................................545 Π2.10 Όχημα 1 ....................................................547
Π2.10.1 Πρότζεκτ - Ανάθεση έργου ................................547
Π2.11 Όχημα 2 ....................................................548 Π2.12 Όχημα 3 ....................................................549 Ευρετήριο όρων ...................................................543
556
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Διδακτικό Πεδίο 11 16 6.1 16.2
BΑΣΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ........................................561 Ηλεκτρική Τάση (Διαφορά δυναμικού) ..562 Ηλεκτρικό ρεύμα .....................................562
16.2.1 16.2.2
Φορά ρεύματος ..................................................563 Τύποι ρεύματος ................................................563
16.3
Ηλεκτρική αντίσταση ..............................564
16.3.1 16.3.2 16.3.3
H ηλεκτρική αντίσταση της ύλης......................564 Αντιστάτες..........................................................565 Ηλεκτρική συμπεριφορά των υλικών................565
16.4 16.5
Ο νόμος του Ohm (Ωμ) ...........................566 Ισχύς, έργο, απόδοση .............................566
16.5.1 16.5.2 16.5.3
Ηλεκτρική ισχύ με συνεχές ρεύμα ...................566 Ηλεκτρικό έργο με συνεχές ρεύμα ..................567 Βαθμός απόδοσης.............................................567
16.6.1 16.6.2 16.6.3
Κυκλώματα αντιστατών σε σειρά ........................567 Παράλληλα κυκλώματα με αντιστάτες.............567 Μικτά κυκλώματα με αντιστάτες .......................568
16.6 Κυκλώματα αντιστατών...............................567
16.7
Μετρήσεις σε ηλεκτρικά κυκλώματα .........568
16.7.1 16.7.2 16.7.3 16.7.4 16.7.5
Όργανα μέτρησης με αναλογική οθόνη .............569 Όργανα μέτρησης με ψηφιακή οθόνη .............570 Πολύμετρα .........................................................571 Παλμογράφος....................................................572 Κυκλώματα γέφυρας με αντιστάσεις ...............575
16.8
Ιδιότητες του ηλεκτρικού ρεύματος ..........576
16.8.1 16.8.2 16.8.3 16.8.4
Θερμικές ιδιότητες ............................................576 Φωτιστικές ιδιότητες .........................................576 Χημικές ιδιότητες ..............................................576 Μαγνητικές ιδιότητες ........................................576
16.9
Προστασία απο τους κινδύνους του ηλεκτρικού ρεύματος ..............................577
16.9.1 16.9.2
Άμεση και έμμεση επαφή..................................577 Προστατευτικά μέτρα ανεξάρτητα από την παροχή ηλεκτρικής ισχύος.........................577 Μέτρα προστασίας εξαρτημένα από την παροχής ηλεκτρικής ισχύος.......................578
16.9.3
16.10
Παραγωγή τάσης.....................................579
16.10.1 Παραγωγή τάση με επαγωγή ...........................579 16.10.2 Μετασχηματιστές ..............................................579 16.10.3 Παραγωγή τάσης με ηλεκτροχημικές διαδικασίες..........................................................580 16.10.4 Παραγωγή τάσης με θερμότητα ......................580 16.10.5 Παραγωγή τάσης με φως ................................580 16.10.6 Παραγωγή τάσης με κρυσταλλική παραμόρφωση ....................................................580 16.10.7 Σύνδεση γεννητριών τάσης ..............................581
16.11
16.12 16.13
Εναλλασσόμενη τάση και εναλλασσόμενο ρεύμα ............................581 Τριφασική εναλλασόμενη τάση και τριφασικό ρεύμα...............................................582 Μαγνητισμός............................................582
16.13.1 Μόνιμος μαγνητισμός........................................582 16.13.2 Ηλεκτρομαγνητισμός ........................................583
16.14 Αυτεπαγωγή.............................................584 16.15 Πυκνωτής....................................................585 16.16 Ηλεκτροχημεία .......................................585
16.16.1 Αγωγιμότητα ηλεκτρικού ρεύματος σε υγρά...585
16.16.2 Ηλεκτρόλυση ......................................................586 16.16.3 Γαλβανικά στοιχεία............................................586
16.17
Ηλεκτρονικά εξαρτήματα ........................587
16.17.1 16.17.2 16.17.3 16.17.4 16.17.5 16.17.6
Δίοδοι .................................................................588 Τρανζίστορ.........................................................590 Θυρίστορ ...........................................................592 Ημιαγώγιμες αντιστάσεις ..................................593 Οπτοηλεκτρονική...............................................594 Ημιαγώγιμα στοιχεία που επηρεάζονται από μαγνητικό πεδίο .........................................596 16.17.7 Ημιαγώγιμα στοιχεία που επηρεάζονται από την πίεση ....................................................596 16.17.8 Ολοκληρωμένα κυκλώματα...............................597
17 17.1 17.2 17.3 17.4 17.5 17.6 17.7 17.8 17.8.1 17.8.2 17.8.3 17.8.4 17.8.5
ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ..598 Διαγράμματα καλωδιώσεων....................598 Πρόσθετες πληροφορίες και σύμβολα σε διαγράμματα κυκλώματος..................600 Χρησιμοποιώντας διαγράμματα ρεύματος..................................................601 Συνολικό διάγραμμα κυκλώματος σταθερού εξοπλισμού οχήματος............602 Προειδοποιητικά σήματα ........................610 Ηλεκτρονόμοι (ρελέ) ...............................611 Φωτισμός στο μηχανοκίνητο όχημα.......613 Λυχνίες φώτων ........................................614 Συστήματα προβολέων με φώτα αλογόνου ....615 Συστήματα προβολέα με λυχνίες εκκένωσης αερίου .............................................618 Προσαρμοστικά συστήματα προβολέα............618 Συστήματα προβολέων με βάση τα LED .............621 Συστήματα νυχτερινής όρασης ........................621
17.9
Παροχή ισχύος ........................................622
17.9.1 17.9.2 17.9.3 17.9.4 17.9.5 17.9.6
Συσσωρευτής (μπαταρία) εκκινητήρα..............622 Ηλεκτροχημικές διαδικασίες.............................623 Σήμανση συσσωρευτή.......................................623 Πρόσθετα χαρακτηριστικά συσσωρευτή ............624 Διαδικασίες παλαίωσης.....................................625 Είδη συσσωρευτών ...........................................625
17.10
Εναλλακτήρας..........................................629
17.10.1 Παραγωγή τάσης με ρότορα (δρομέα) πόλων τύπου “δαγκάνας” .................................631 17.10.2 Ηλεκτρικό εσωτερικό κύκλωμα και ηλεκτρικά κυκλώματα........................................632 17.10.3 Τύποι ρυθμιστών τάσης ....................................633 17.10.4 Ακροδέκτες MFR ..............................................633 17.10.5 Εναλλακτήρες με ρότορα (δρομέα) χωρίς τυλίγματα ..........................................................635 17.10.6 Υδρόψυκτος εναλλακτήρας με ρότορα (δρομέα) χωρίς τυλίγματα ...............................................635 17.10.7 Εναλλακτήρας με επίπεδου τύπου τύλιγμα .....635 17.10.8 Ηλεκτρικά συστήματα οχήματος ......................636
17.11
Διαχείριση ηλεκτρικού συστήματος οχήματος..................................................638 17.12 Ηλεκτρικοί κινητήρες ..............................640 17.12.1 Κινητήρες συνεχούς ρεύματος .....................640
17.12.2 Βηματικοί κινητήρες ..........................................641 17.12.3 Κινητήρας χωρίς ψήκτρες.................................642 17.12.4 Εκκινητήρας.......................................................643
17.13
Συστήματα ανάφλεξης ............................647
17.13.1 17.13.2 17.13.3 17.13.4
Παραγωγή σπινθήρα ανάφλεξης......................647 Συνηθισμένο παλμογράφημα ή κυματομορφή 649 Πηνία ανάφλεξης (πολλαπλασιαστές)..............650 Κύριο ρεύμα κυκλώματος (Πρωτεύον)................652
Περιεχόμενα 17.13.5 17.13.6 17.13.7 17.13.8 17.13.9 17.13.10 17.13.11
Ρύθμιση του σημείου ανάφλεξης .....................654 Ρύθμιση του κύριου ρεύματος .........................656 Εντοπισμός αφλογιστίας...................................657 Πολλαπλή ανάφλεξη σπινθήρα.........................657 Διανομή ανάφλεξης...........................................658 Αναφλεκτήρες (σπινθηριστές ή μπουζί)..............658 Επισκόπηση συμβατικών συστημάτων ανάφλεξης .........................................................660
Διδακτικό Πεδίο 12 18 18.1
ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΙ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ................664 Αισθητήρες ..............................................664
18.1.1 18.1.2 18.1.3
Κατηγοριοποίηση αισθητήρων..........................664 Παραδείγματα συμβατικών αισθητήρων.............664 Παραδείγματα αισθητήρων στο 2ο ή 3ο επίπεδο ολοκλήρωσης ......................................666
18.2 18.3 18.4
Τεχνολογία υψηλής συχνότητας ............668 Ηλεκτρομαγνητική συμβατότητα ............673 Μετάδοση δεδομένων σε μηχανοκίνητα οχήματα ...........................675
18.4.1 18.4.2
Ηλεκτρικά συστήματα διαύλου δεδομένων .....677 Οπτικά συστήματα διαύλου δεδομένων (D2B, MOST) ...................................685
18.5
Μέτρηση, δοκιμή, διάγνωση...................689
19
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΑΝΕΣΗ ΚΑΙ ΕΥΚΟΛΙΑ ...........................................693 Αερισμός, θέρμανση και ψύξη του εσωτερικού χώρου του οχήματος ..........693
19.1 19.1.1 19.1.2 19.1.3 19.1.4 19.1.5
Σύστημα αερισμού ............................................693 Θέρμανση του εσωτερικού χώρου ...................693 Βοηθητικά συστήματα θέρμανσης ...................694 Κλιματισμός αυτοκινήτων..................................695 Κύκλωμα του ψυκτικού μέσου ..........................696
19.2
Αντικλεπτικά συστήματα .........................708
19.2.1
Όχημα με ηλεκτρονικό ακινητοποιητή (immobilizer) ......................................................696 Σύστημα κεντρικού κλειδώματος .....................701 Παθητική πρόσβαση..........................................704 Συναγερμός αντικλεπτικού συστήματος (ΑΤΑ) .............................................706
19.2.2 19.2.3 19.2.4
19.3
Συστήματα άνεσης και ευκολίας ............708
19.3.1
Ενεργοποίηση της μετατρέψιμης (αναδιπλούμενης) οροφής ................................708 Καθίσματα πολυτελείας ....................................709 Ηλεκτρονικός υαλοκαθαριστήρας παρμπρίζ (ανεμοθώρακα) .................................................710 Ηλεκτρικά ρυθμιζόμενοι εξωτερικοί καθρέπτες ..........................................................710
19.3.2 19.3.3 19.3.4
19.4
Προηγμένα συστήματα υποβοήθησης οδηγού.............................711
19.4.1 19.4.2 19.4.3 19.4.4 19.4.5 19.4.6
Σύστημα αυτόματου πιλότου (Cruise control) .711 Προσαρμοζόμενο Cruise Control (ACC) ..........711 Έλεγχος απόστασης στάθμευσης (PDC) ........713 Υποβοήθηση στάθμευσης (Park Assist) ...........713 Βοηθητική κάμερα παρκαρίσματος..................714 Υποβοήθηση αλλαγής λωρίδας (προειδοποίηση αλλαγής λωρίδας, υποβοήθηση τυφλού σημείου) .........................714 Προειδοποιητικό σύστημα εκτροπής λωρίδας 715
19.4.7
19.5
Συστήματα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας (Infotainment).....................715
557 19.5.1 19.5.2 19.5.3
Οθόνη λειτουργίας και ταξιδιωτικών δεδομένων .........................................................715 Συστήματα πλοήγησης (Navigation).................716 Βάση κινητών τηλεφώνων με σύστημα handsfree ..........................................................717
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3: ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Π3.1 Π3.2 Π3.3 Π3.4 Π3.5 Π3.6 Π3.7 Π3.8 Π3.9 Π3.10
Νόμος του Ohm.......................................718 Αντίσταση Αγωγών ..................................719 Πυκνότητα ρεύματος ..............................720 Αντίσταση και Θερμοκρασία ..................721 Πτώση τάσης στους αγωγούς ................722 Σύνδεση αντιστάσεων σε σειρά .............723 Παράλληλη σύνδεση αντιστάσεων .........724 Μικτή σύνδεση αντιστάσεων ..................725 Διαιρέτης τάσης ......................................727 Ισχύς, έργο, βαθμός απόδοσης .............729
Π3.10.1 Ηλεκτρική ισχύς στο συνεχές ρεύμα ..............729 Π3.10.2 Ηλεκτρικό έργο..................................................729 Π3.10.3 Βαθμός απόδοσης.............................................730
Π3.11 Μετατροπή ηλεκτρικής ενέργειας σε θερμική ενέργεια ...............................732 Π3.12 Εναλλασσόμενη τάση και εναλλασσόμενο ρεύμα ............................733 Π3.13 Περίοδος, συχνότητα, μήκος κύματος...734 Π3.14 Πυκνωτής.................................................735
Π3.14.1 Συνδεσμολογία πυκνωτών.................................736 Π3.14.2 Χωρητική αντίσταση πυκνωτή...........................737
Π3.15 Αυτεπαγωγή.............................................738 Π3.16 Εμπέδηση ή σύνθετη αντίσταση ............739 Π3.17 Διανυσματική απεικόνιση, ενεργή ισχύς, φαινόμενη ισχύς, εμπέδηση........740 Π3.18 Κυκλώματα RC και RL.............................741 Π3.19 Απόσβεση και ενίσχυση..........................742 Π3.20 Δίοδοι.......................................................743 Π3.21 Σταθεροποίηση τάσης με διόδους Zener (δίοδοι Z).......................................744 Π3.22 Τρανζίστορ σαν ενισχυτής......................745 Π3.23 Τριφασικό ρεύμα .....................................747 Π3.24 Μετασχηματιστές ....................................748 Π3.25 Συσσωρευτές (Μπαταρίες) .....................749 Π3.26 Υπολογισμός αγωγών..............................751 Π3.27 Γωνίες και χρόνοι κατά την ανάφλεξη...753 Π3.28 Ηλεκτρικό Σύστημα Αυτοκινήτου ...........755 Ευρετήριο όρων ...................................................756