ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 Η Ανάλυση Περιεχοµένου ως µεικτή ποιοτική µεθοδολογική προσέγγιση ανάλυσης κειµένων Κυριάκος Μπονίδης*
ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο κείµενο αυτό εξετάζονται οι δυνατότητες χρήσης µεικτών µεθοδολογικών εργαλείων ανάλυσης του περιεχοµένου κειµένων ποικίλου υλικού στην έρευνα των κοινωνικών επιστηµών. Παρουσιάζονται η φαινοµενολογική, η φαινοµενολογική-ερµηνευτική, η κριτική-ερµηνευτική µέθοδος, η γλωσσολογική και η µετακριτική ανάλυση κειµένων και κυρίως συζητιούνται οι δυνατότητες σύζευξης της Ποιοτικής Ανάλυσης Περιεχοµένου µε άλλες µεθοδολογικές προσεγγίσεις, ώστε µέσα από µεικτά µεθοδολογικά εργαλεία ανάλυσης να καθίσταται αυτή είτε φαινοµενολογική και φαινοµενολογικήερµηνευτική ανάλυση, είτε ερµηνευτική (ιδεολογικο)κριτική είτε κοινωνιογλωσσολογική είτε µετακριτική, ανάλογα µε τους στόχους και τις ανάγκες της έρευνας και τις οντολογικές και επιστηµολογικές παραδοχές του ερευνητή και της ερευνήτριας.
Λέξεις-κλειδιά: Γλωσσολογική ανάλυση, Κριτική ερµηνευτική ανάλυση, Μεικτά «µοντέλα» ανάλυσης κειµένων, Μετακριτική ανάλυση, Ποιοτική Ανάλυση Περιεχοµένου, Φαινοµενολογική και Φαινοµενολογική-ερµηνευτική ανάλυση.
1. Εισαγωγή Η ανάλυση περιεχοµένου (ΑΠ) αναπτύχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα στις ΗΠΑ, καταρχάς ως εµπειρική ποσοτική ερευνητική µέθοδος της Επιστήµης της Επικοινωνίας και εφαρµόστηκε στην ανάλυση των ΜΜΕ (π.χ. κατά την περίοδο του Μεσοπολέµου και του Β΄ Παγκοσµίου Πολέµου στις αναλύσεις της εχθρικής προπαγάνδας), κυρίως από τους Paul F. Lazarsfeld και Harold D. Lasswell (Merten, 1983· Silbermann, 1974). Τη θετικι*
Κυριάκος Μπονίδης, Ph.D., Αναπληρωτής Καθηγητής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Φιλοσοφική Σχολή, Τµήµα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, Τοµέας Παιδαγωγικής. Τηλ.Αρ. τηλεοµοιοτύπου: 2310-997232, 6973935237 (κινητό). Ηλεκτρονική διεύθυνση: bonidis@edlit.auth.gr