Πρόλογος
These organisms are no more “one-celled animals and onecelled plants” than people are shell-less multicellular amebas Lynn Margulis, 1990
Οι µονοκύτταροι, ευκαρυωτικοί οργανισµοί µε ανθεκτικό κέλυφος, όπως είναι τα κοκκολιθοφόρα/ασβεστολιθικό ναννοπλαγκτόν, τα τρηµατοφόρα, τα διάτοµα, τα πυριτοµαστιγοφόρα, τα ακτινόζωα και τα δινοµαστιγωτά συγκαταλέγονται στις κύριες οµάδες µικροαπολιθωµάτων που απασχολούν τη Μικροπαλαιοντολογία. Οι µικροοργανισµοί αυτοί, καθώς αποτελούν ή βρίσκονται κοντά στη βάση της τροφικής αλυσίδας και παρουσιάζουν γρήγορους ρυθµούς αναπαραγωγής, αναδεικνύονται ως ιδανικό εργαλείο στις περιβαλλοντικές και γεωπεριβαλλοντικές έρευνες, διαδραµατίζοντας σηµαντικό ρόλο στους βιογεωχηµικούς κύκλους του άνθρακα, του πυριτίου και του ασβεστίου των ωκεάνιων συστηµάτων και παράλληλα συµβάλλοντας στη βιογενή ανθρακική και πυριτική ιζηµατογένεση. Σήµερα, το ολοένα αυξανόµενο ενδιαφέρον σε Γεω-Περιβαλλοντικά θέµατα, όπως η παγκόσµια κλιµατική µεταβολή, η βιοποικιλότητα και η εξέλιξη των οικοσυστηµάτων, που σχετίζονται µε την ανθρωπογενή δραστηριότητα, συνέβαλαν στην ταχύτατη πρόοδο σε όλους τους τοµείς της κατανόησης των µικροοργανισµών και των απολιθωµένων στοιχείων τους. Πράγµατι, τα µικροαπολιθώµατα καταλαµβάνουν έναν κεντρικό ρόλο στις σύγχρονες Γεω-Περιβαλλοντικές επιστήµες και τυγχάνουν ευρείας εφαρµογής. Η αναζήτηση του ρόλου και της σηµαντικότητας των µικροαπολιθωµάτων, ως δείκτες για παλαιο-ωκεανογραφικές, παλαιο-περιβαλλοντικές και παλαιο-κλιµατικές αλλαγές είναι πλέον ιδιαίτερα διαδεδοµένη, σε σχέση µε κλασσικά αντικείµενα της Μικροπαλαιοντολογίας (π.χ., συστηµατική ταξινόµηση, βιοστρωµατογραφία, κλπ.). Οι δείκτες αυτοί, που αφορούν σε τυπικά είδη, διάφορους µορφότυπους, βιοµετρικές αναλύσεις, αλλά και στις ισοτοπικές αναλογίες σταθερών ισοτόπων και ιχνοστοιχείων που καταγράφονται στα κελύφη, επιτρέπουν όχι µόνο την αποτύπωση της δοµής και σύστασης των συναθροίσεων, αλλά πιστοποιούν και ποσοτικοποιούν τις πιο σύνθετες σχέσεις που υπάρχουν στη φύση. Επιπρόσθετα, ο πολυδιάστατος συνδυασµός µε όσο το δυνατόν περισσότερους ανεξάρτητους δείκτες µειώνει την αβεβαιότητα και διευκολύνει την προσέγγιση των πολλαπλών πολύπλοκων παραµέτρων που αλληλεπιδρούν στην οικοδόµηση των χαρακτηριστικών του Γεω-Περιβάλλοντος. Ωστόσο, η εφαρµογή αυτή στηρίζεται πρωτίστως στην κατανόηση και λεπτοµερή γνώση των διαφόρων οµάδων µικροοργανισµών, η οποία καθορίζει σε ποιες περιπτώσεις και υπό ποιους περιορισµούς θα χρησιµοποιηθούν. Το παρόν βιβλίο αποσκοπεί στην κάλυψη των βασικών γνώσεων Μικροπαλαιοντολογίας και απευθύνεται στους φοιτητές και σπουδαστές των Γεωλογικών και Περιβαλλοντικών Επιστηµών, αλλά και προς κάθε ερευνητή, ο οποίος ενδιαφέρεται για τις δυνατότητες της σύγχρονης µικροπαλαιοντολογικής έρευνας. Στο πλαίσιο αυτό παρατίθεται αναλυτική εισαγωγή στην µελέτη των κύριων οµάδων µικροαπολιθωµάτων (κοκκολιθοφόρα/ασβεστολιθικό ναννοπλαγκτόν, τρηµατοφόρα, διάτοµα, πυριτοµαστιγοφόρα, ακτινόζωα και δινοµαστιγωτά) και δίδονται στοιχεία φυσιολογίας και µορφολογίας, ταξινόµησης και βιοστρωµατογραφίας.