ﻣﺎ ﻨﺎ
ﯽ-ا ﻤﺎ ﯽ ا ا ﯿﺎن اد ﻮ ﻮن
32
ﻋﻜﺲ :اﻟﻬﺎم ﻃﻮﺳﻲ ﻳﺎدداﺷﺖ ﺳﺮدﺑﻴﺮ
2
اﻧﺸﻘﺎق در ﺑﻮف ﻛﻮر و ﺑﺰرﮔﺮاه ﮔﻤﺸﺪه
3
اﻧﺸﺎي ﺷﻘﺎﻳﻖ -ﻫﻮاي ادﻣﻮﻧﺘﻮن
8
ﺑﺎﻛﺴﻴﻨﮓ دي؛ ﻧﻮﺳﺘﺎﻟﮋي ﻧﻮروز ﻳﺎ ﺗﺮاژدي ﺣﻤﻠﻪ اﺳﻜﻨﺪر
8
از ﻛﺠﺎ آﻣﺪه اﻳﻢ؟
9
رواﻳﺖ ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻟﺮزان
11
آﻟﺒﺮﺗﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ در ﻗﺪرت
12
روﻳﺪادﻫﺎي ﻣﻬﻢ ادﺑﻲ در ﺳﺎل 2010
13
اﻳﺮانﺷﻨﺎﺳﻲ :ﻛﺎﺷﺎن )ﻗﺴﻤﺖ اول(
14
ﺷﺒﻬﺎي ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻓﻴﻠﻢ
17
ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﺗﻤﺎم ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻨﺘﺸﺮه در ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨـﺪه ﻣﻄﻠـﺐ ﺑـﻮده و ﻧـﺸﺮﻳﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﺴﻮوﻟﻴﺘﻲ در ﻗﺒﺎل آن ﻧﺪارد.
ﻋﻜﺲ اول :ﺑﺮف در داﻧﺸﮕﺎه آﻟﺒﺮﺗﺎ
ﺳﺮدﺑﻴﺮ: ﭘﮕﺎه ﺳﺎﻻري ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﺷﻤﺎره: ﭘﮕﺎه ﺳﺎﻻري ،ﻛﺎرا ﻋﺒﺪاﻟﻤﻠﻜﻲ ،ﺷﻘﺎﻳﻖ ﻣﺨﺘﺎري ،ﻣﻬﺪي واﻋﻈﻲ ،ﺣﺎﻣﺪ وﺣﺪﺗﻲ ﻧﺴﺐ ،آرش ﭘﻨﺎﻫﻲ ﻓﺮ ،ﻧﻴﻤﺎ ﻳﻮﺳﻔﻲ ﻣﻘﺪم ،ﺳﭙﻴﺪه ﺣﺪﻳﺪي ﻓﺮد ،ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﻋﻜﺲﻫﺎ:
ﻋﻜﺲ آﺧﺮ :ﻛﻨﺴﺮت اﻣﻴﺪ در ادﻣﻮﻧﺘﻮن
اﻟﻬﺎم ﻃﻮﺳﻲ ،ﻓﺮزان ﺗﻮﻛﻠﻲ ،ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ،ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ذواﻟﻔﻘﺎر
ﻣﻬﻠﺖ ارﺳﺎل ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻫﺮ ﻣﺎه ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ.
ﺻﻔﺤﻪﺑﻨﺪي :ﭘﮕﺎه ﺳﺎﻻري ،ﺧﺴﺮو ﻧﺎدري
ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات و ﻣﻘﺎﻻت ارﺳﺎلﺷﺪه ﭘﺲ از اﻳـﻦ ﺗﺎرﻳـﺦ
ﻫﻴﺄت اﺟﺮاﻳﻲ :ﻧﻴﻤﺎ ﻳﻮﺳﻔﻲﻣﻘﺪم ،ﻋﻠـﻲ ﻓـﺎﺧﺮي ،ﺳـﺎﻳﻨﺎ
در ﺷﻤﺎرهي ﺑﻌﺪي ﻣﻨﻌﻜﺲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
ﻻﺟﻮردي ،ﺧﺴﺮو ﻧﺎدري ،ﻣﺤﺴﻦ ﻧﻴﻚﺳﻴﺮ
ﻳﺎدداﺷﺖ ﺳﺮدﺑﻴﺮ
هﺎﯼ ﺑﺮف در ﺗﻼﻟﻮ ﻧﻮر ﻧﺎرﻧﺠﯽ اﻃﺮاﻓﺶ ﻣﯽ رﻗﺼﻴﺪﻧﺪ و ﺳﺒﮏ ﻣـﯽ
ﻣﻮاﻇﺐ آرزوﻫﺎﻳﺘﺎن ﺑﺎﺷﻴﺪ!
ﺁﻣﺪﻧﺪ و ﻧﻘﺶ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ ...ﭼﻪ ﻣﻨﻈﺮﻩ اﯼ .هﺮ داﻧﻪ ﻗﺼـﻪ ﺗﺎزﻩ اﯼ داﺷﺖ .ﺁن ﺷﺐ ﺑﺮﻓﮏ هﺎﯼ ﻓﺮﯾﺰر و ﺁن ﺑﺮف ﻧﺸﺴﺘﻪ روﯼ
ﭘﮕﺎه ﺳﺎﻻري
زﻣﻴﻦ هﻤﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻗﺼﻪ ﺷـﺪ.ﺧـﺎﻃـﺮﻩ ﺷـﺪ .ﺑـﺮف ﺑـﺎرﯾـﺪﻩ ﺑـﻮد. درﺳﺖ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﺸﻤﻬﺎﯼ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﻦ .ﺧﺪا ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﯾـﮑـﯽ از ﻧـﺎﻣـﻪ
ﻣﻌﺘﻘﺪم ﻣﺮدم اﺻﻮﻻ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺁب و هﻮاﯾﺸﺎن ﮐﻮﺗﺎﻩ اﺳﺖ! هﺮ ﺳـﺎل ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ اﯾﻦ ﺳﺮﻣﺎ در ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﯽ ﺳﺎﺑﻘـﻪ اﺳـﺖ!
هﺎﯾﻢ را ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺑﻮد اﻧﮕﺎر...
اﮔﺮ اﯾﻦ ﺁﻣﺎر ﮐﻼﻣﯽ ﺁدم هﺎ درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ اﺻﻮﻻ ﻓﺮﺿـﻴـﻪ ﮔـﺮم
ﺣﺎﻻ ﺳﺎﮐﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺮﻓﻢ .اﻧﮕﺎر ﮐﻪ دارم ﺗﻘﺎص ﺁن روزهـﺎﯼ ﮔـﺮم
ﺷﺪن هﻮاﯼ زﻣﻴﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻣﺒﻬﻤﯽ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ!
اهﻮاز را ﭘﺲ ﻣﯽ دهﻢ! از ﻣﺜـﺒـﺖ ﭘـﻨـﺠـﺎﻩ ﺁﻣـﺪﻩ ام ﺑـﻪ ﻣـﻨـﻔـﯽ ﭼﻬﻞ! ﻣﺸﻐﻮل وﯾﺮاﯾﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﯼ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ هﺎﯼ اﯾـﻦ ﺷـﻤـﺎرﻩ
ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ﺧﺎﻟﯽ از ﺑﺮﻓﯽ ﮐﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻴـﻢ ،ژاﻧـﻮﯾـﻪ
ﮐــﻪ ﺷــﺪم ﯾــﺎد ﺧــﺎﻃــﺮﻩ ﺑــﺮﻓــﯽ ﺧــﻮدم اﻓــﺘــﺎدم .دﻟــﻢ ﻧــﻴــﺎﻣــﺪ ﻧﻨﻮﯾﺴﻢ .ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻨﻮﯾﺴﻢ ﮐﻪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻣﻮاﻇﺐ ﺁرزوهـﺎﯾـﺘـﺎن ﺑـﺎﺷـﻴـﺪ!
ﺧﻮب ﺗﻼﻓﯽ ﮐﺮد!
ﺷﻤﺎ را دﻗﻴﻘﺎ ﺑﻪ هﻤﺎن ﺟﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﻃـﻠـﺐ ﻣـﯽ ﮐـﻨـﻴـﺪ! از اهﻮاز و زﻣﺴﺘﺎن هﺎﯼ ﺑﯽ ﺑﺮﻓﺶ ﺁﻣﺪﻩ ام اﯾﻨﺠﺎ ﮐﻪ ﺁﻧﻘﺪر ﺑﺮف ﻣـﯽ
ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻪ از ﺳﺮﻣﺎ ﮔﺮﯾﺰاﻧﻢ .ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮔﺮﻣﺎ هﻢ ﮐﻼﻓﻪ ام ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﻟﯽ زﻣﺴﺘﺎن ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد اﻧﮕﺎر ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻣﯽ روم! ﺑﺰرگ ﺷـﺪﻩ
ﺑﺎرد ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﯽ دارﯼ ﺗﻮﯼ ﺧﺎﻧﻪ ات ﻣﺪﻓﻮن ﻣﯽ ﺷﻮﯼ!
اهﻮاز و ﺧﺎﻃﺮﻩ ﮔﺮﻣﺎﯼ ﭘﻨﺠﺎﻩ درﺟﻪ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن در ﺳﺮ ،ﺑﺮف هﻤﻴـﺸـﻪ ﺑﺮاﯾﻢ اﺣﺴﺎس ﻣﻘﺪﺳﯽ داﺷﺖ! ﺁرزوﯼ ﮐﻮدﮐﯽ هﺎﯾﻢ ﺑـﻮد .ﺗـﻤـﺎم
هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﻋﺘﺮاف ﮐﻨﻢ "ﺑﺮف" هﺮﮔﺰ ﻗﺪاﺳـﺖ ﺳـﺎدﻩ اش را
زﻣﺴﺘﺎن هﺎﯼ اهﻮاز را ﺁرزو ﻣﯽ ﮐﺮدم ﺑﺮف ﺑﻴﺎﯾﺪ .هﺮ ﺑﺎر ﻣﺴـﺎﻓـﺮﯼ در زﻣﺴﺘﺎن راهﯽ ﺷﻬﺮﯼ ﺑﺮﻓﯽ ﻣﯽ ﺷﺪ ﺧـﻮاهـﺶ ﻣـﯽ ﮐـﺮدم
ﺑﺮاﯾﻢ از دﺳﺖ ﻧﺪاد .ﻣﯽ داﻧﻢ ﮐﻪ هﻴﭻ داﻧﻪ ﺑﺮﻓﯽ ﺷﺒﻴـﻪ دﯾـﮕـﺮﯼ ﻧﻴﺴﺖ .هﺮ داﻧﻪ ﻣﺜﻞ ﺷﺎهﺰادﻩ اﯼ دﯾﮕﺮ اﺳﺖ .اﻧﮕﺎر ﮐﻪ دارﻧـﺪ در
ﺑﺮاﯾﻢ ﺑﺮف ﺑﻴﺎورد .ﭘﺪرم ﻣﺮا ﺑﺎ ﺧﻮدش ﻣﯽ ﺑﺮد ﺳﺮ ﯾﺨﭽﺎل .در ﻓﺮﯾﺰر را ﺑﺎز ﻣﯽ ﮐﺮد! ﺑﺮﻓﮏ هﺎ را ﻧﺸﺎﻧﻢ ﻣﻴﺪاد و ﻣﯽ ﮔـﻔـﺖ "ﺑـﺮف هـﻢ
ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺗﺎ زﻣﻴﻦ ﮐﻨﺎر هﻢ ﭼﺎﯼ ﻣﯽ ﺧﻮرﻧﺪ! در ﺳﮑـﻮت ﮔـﭗ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ،ﺑﯽ هﻴﭻ ﺁهﻨﮓ ﺷﺎدﯼ ﻣﯽ رﻗﺼﻨﺪ...
هﻤﻴﻨﻪ ﺑﺎﺑﺎ ﺟﺎن! ﻓﺮﻗﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻪ .ﺁب ﯾﺦ زدﻩ ﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﺑـﺎرون از اﺑﺮ ﻣﯽ ﺑﺎرﻩ"...
ﺳﺒﮏ ﻣﯽ ﻧﺸﻴﻨﻨﺪ داﻧﻪ هﺎ .دﺳﺘﻪ دﺳﺘﻪ ﯾﺎ ﺗﮏ ﺗﮏ ﻓﺮﻗﯽ ﻧـﻤـﯽ ﮐﻨﺪ .ﺳﭙﻴﺪﯼ ﻣﯽ ﺁورﻧﺪ از ﺁﺳﻤﺎن و زﻣﻴﻦ را ﯾﮑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﮐـﻨـﻨـﺪ.
زﻣﺴﺘﺎن هﺎﯼ اهﻮاز هﻮا ﺑﻪ زﯾﺮ ﺻﻔﺮ هﻢ ﻣﻴﺮﺳﻴﺪ .وﻟﯽ ﺑﺮف ﻧـﻤـﯽ ﺁﻣﺪ .ﻣﻨﻄﻖ ﮐﻮدﮐﺎﻧﻪ ام ﻧﻤﯽ ﭘﺬﯾـﺮﻓـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺎرش ﺑـﺮف ﺷـﺮاﯾـﻂ
ﭘﺸﺖ درهﺎ و ﭘﺎﯼ درﺧﺖ هﺎ و ﺗﻮﯼ ﺟﺎدﻩ و روﯼ ﺳﻘﻒ هـﺎ و ﻻﯼ ﺑﺮﮔﻬﺎ هﻤﻪ ﺳﻔﻴﺪ .ﺁﺳﻤﺎن ﺳﻔﻴﺪ و زﻣـﻴـﻦ ﺳـﻔـﻴـﺪ و ﻻﺑـﻪ ﻻﯼ
اﻗﻠﻴﻤﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﻣﯽ ﻃﻠﺒﺪ و هﺮ ﺑﺎر ﮐﻪ هﻮا ﺑﻪ زﯾﺮ ﺻﻔﺮ ﻣـﯽ رﺳـﺪ ﻗﺮار ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮف ﺑﺒﺎرد! ﺧﻼﺻﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﺁرزوﯼ ﺑﺮف و ﺁدم ﺑـﺮﻓـﯽ
ﻣﻮهﺎﯼ ﻣﺮدم ﭘﻴﺎدﻩ هﻤﻪ ﺳﻔﻴﺪ .زﯾﺮ ﺧﻴﺮﻩ ﺳﺮﺗﺮﯾﻦ ﺁﻓﺘﺎب ﻃـﻼﯾـﯽ، اﯾﻦ هﻤﻪ ﺳﻔﻴﺪﯼ ﭼﺸﻢ را ﻣﯽ زﻧﺪ .ﭘﻠﮑﻬـﺎﯾـﺖ را ﺑـﻪ هـﻢ ﻣـﯽ
ﺑﺰرگ ﺷﺪم .روزﮔﺎرﯼ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺮﺗﺐ ﺑﺮاﯼ ﺧﺪا ﻧﺎﻣﻪ ﻣﯽ ﻧﻮﺷـﺘـﻢ و
ﻓﺸﺎرد .ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ ﺑﺮف را از ﺑﺎران ﺑﻴﺸﺘﺮ دوﺳﺖ دارد .ﭼﻮن ﺑﺮف ﺳﺒﮏ ﻣﯽ ﺁﯾﺪ .ﻣﺘﻴﻦ ﻣﯽ ﻧﺸﻴﻨﺪ .راﺳـﺖ هـﻢ ﻣـﯽ ﮔـﻔـﺖ.
درﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺮف ﻣﯽ ﮐﺮدم. ﻓﺼﻞ ﺳﻔﺮ ﺑﺮاﯼ ﻣﺎ هﻤﻴﺸﻪ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺑﻮد .ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن هﻢ ﮐﻪ ﺑـﺮﻓـﯽ در ﮐﺎر ﻧﺒﻮد! ﺑﺰرگ ﺷﺪﯾﻢ و ﺑﺰرگ ﺷﺪﯾﻢ و اﯾﻦ ﺁرزو هﻢ ﻣﺜﻞ ﺧﻴﻠـﯽ از ﺁرزوهﺎﻣﺎن ﻓﺮاﻣﻮﺷﻤﺎن ﺷﺪ ...ﺑـﺎﻻﺧـﺮﻩ ﺑـﺮاﯼ اوﻟـﻴـﻦ ﺑـﺎر ﺑـﺮف ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ را در ﭼﻬﺎردﻩ ﺳﺎﻟﮕﯽ در راﻩ ﯾﮏ ﺳﻔﺮ زﻣﻴﻨﯽ ﺑـﻪ
اﺻﻼ ﯾﻪ ﻃﻨﺎزﯼ ﻋﺠﻴﺐ دارد ﺑﺮف .از ﺳﺮﻣﺎﯼ ﺳﻮزﻧﺎﮎ و زﻣﺴـﺘـﺎن هﺮ ﭼﻘﺪر ﺑﻴﺰار هﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﯽ ،ﻣﺪهﻮش ﺁراﻣﺶ داﻧﻪ هﺎﯼ در ﺣـﺎل ﻟﻐﺰﯾﺪن ﺑﺮ دﺷﺖ ﺁﺳﻤﺎن ﻣﯽ ﻣﺎﻧﯽ .ﭘﻨﺒﻪ زﻧﯽ ﻧﻨﻪ ﺳﺮﻣـﺎ ،ﺗﺼـﻮﯾـﺮ ﭼﺸﻢ ﻧﻮازﯼ اﺳﺖ ﺑﻪ راﺳﺘﯽ...
ﺗﻬﺮان ،ﻧﺰدﯾﮑﯽ هﺎﯼ ﺧﺮم ﺁﺑﺎد دﯾﺪم .وﻟﯽ ﺑﺮف ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑـﺮ زﻣـﻴـﻦ هﻢ ﺗﺤﻘﻖ ﺁن ﺁرزوﯼ ﺑﭽﮕﯽ ﻧﺒﻮد .ﺁن ﺣﺲ و ﺣﺎل را ﻧﺪاﺷﺖ اﻧﮕـﺎر.
ﻣﺘﺎﻧﺖ داﻧﻪ هﺎﯼ ﺑﺮف را ﺑﺎﯾﺪ ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺖ .ﺗﺤﺴﻴﻦ ﮐـﺮد ....زﯾـﺒـﺎﯾـﯽ داﻧﻪ هﺎﯼ ﺑﺮف را ﺑﺎﯾﺪ ﺷﮑﺮ ﮔﻔﺖ ،ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﭙﺮد ،ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮐـﺮد...
ﺳﻔﻴﺪﯼ واﻗﻌﯽ را ﻣﻌﻨﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﺮد ﺑﺮاﯾﻢ.
ﺑﺎ ﻣﺪاد ﺳﻔﻴﺪ روﯼ ﮐﺎﻏﺬ ﺁﺑﯽ ،ﺑﺎ ﺣﻮﺻﻠﻪ ،داﻧﻪ ﺑﻪ داﻧﻪ ﺑـﺮف ﺑـﺎﯾـﺪ ﮐﺸﻴﺪ .هﺮ ﺑﺎرش ،ﻗﺼﻪ ﺷﻬﺮﯼ از ﻋـﺎﻟـﻢ ﺁﺳـﻤـﺎن اﺳـﺖ .ﻣـﺮدم
هﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﺑﺮﻓﮏ ﻓﺮﯾﺰر را ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳـﻔـﻴـﺪﯼ ﯾـﺦ
ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎﯼ دﯾﮕﺮﻧﺪ اﻧﮕﺎر ﮐﻪ از ﺁﺳﻤﺎن ﻣﻴﺎﯾﻨﺪ ﻣﻴﻬﻤـﺎن ﺷـﻬـﺮ ﻣـﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ .هﻨﻮز ﺑﺮف ﮐﻪ ﻣﯽ ﺁﯾﺪ دو دﺳﺖ ﺑﺮ ﺷﻴﺸﻪ ،ﺑـﻴـﻨـﯽ و
زدﻩ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ هﻢ ﺗﻦ ﻧﻤﯽ دادم! ﺁرزوﯼ دﯾﺪن ﺑﺎرش ﺑﺮف را داﺷـﺘـﻢ هﻨﻮز. ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺁﺗﺶ و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن هﺎﯼ داغ را ﮐـﻪ ﺗـﺮﮎ ﮐـﺮدم و ﺳـﺮ از ﺗﻬﺮان در ﺁوردم از اﺑﺘﺪاﯼ ﭘﺎﯾﻴﺰ ﭼﺸﻢ اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺮف ﺑﻮدم .ﺧﻮب ﯾـﺎدم هﺴﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺷﺐ ﺻﺪاﯾﻢ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻴﺎ ...ﺑﺮف ﻣﯽ ﺑﺎرﯾﺪ .دوﺑـﺎرﻩ ﺑﭽﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدم .ﮐﻒ هﺮ دو دﺳﺘﻢ روﯼ ﺷﻴﺸﻪ ﭘﻨـﺠـﺮﻩ ﺑـﻮد .هـﻮا
ﮔﻮﻧﻪ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎ ،ﺑﺨﺎر ﻧـﻔـﺲ ذوب ﺷـﺪﻩ روﯼ ﺳـﺮﻣـﺎﯼ ﭘﻨﺠﺮﻩ ،ﺑﻴﺮون را ﻧﮕﺎﻩ ﻣـﯽ ﮐـﻨـﻢ .ﺑـﻪ ﺧـﺪا ﻓـﮑـﺮ ﻣـﯽ ﮐـﻨـﻢ .ﺑـﻪ ﺁرزوهﺎﯾﻢ... ﮔﺮم ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ! ﺑﻬﺎر ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﻣﯽ رﺳﺪ .ﻗﻮل ﻧﻤﯽ دهﻢ وﻟﯽ اﯾـﻨـﮕـﻮﻧـﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ...
ﺗﺎرﯾﮏ ﺑﻮد .ﺗﻴﺮﭼﺮاغ ﺑﺮق ﺗﻮﯼ ﮐﻮﭼﻪ را ﻧﮕﺎﻩ ﻣـﯽ ﮐـﺮدم ﮐـﻪ داﻧـﻪ
2
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ﺧﻮاﻧﺪﻩاﻧﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ اﯾﻦ دو را ﺑﺴﻴﺎر ﻣـﺮﺗـﺒـﻂ و ﺷـﺒـﻴـﻪ ﺑـﻪ هـﻢ
اﻧﺸﻘﺎق در ﺑﻮف ﻛﻮر و ﺑﺰرﮔﺮاه
ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ .دﯾﻮﯾﺪ ﻟﻴﻨﭻ ﯾﻜﯽ از ﻏﺎﻣﺾﺗﺮﯾﻦ آﺎرﮔﺮداﻧﺎن ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﻴـﻨـﻤـﺎ
ﮔﻤﺸﺪه
اﺳﺖ آﻪ در اآﺜﺮ ﺁﺛـﺎر ﺧـﻮد رواﻧﺸـﻨـﺎﺳـﯽ ﺟـﻨـﻴـﺴـﺖ را ﻣـﻮرد ﻣﻮﺷﻜﺎﻓﯽ ﻗﺮار دادﻩ اﺳﺖ.
ﻛﺎرا ﻋﺒﺪاﻟﻤﻠﻜﻲ در آــﺘــﺎب داﺳــﺘــﺎن ﯾــﻚ روح ،ﺳــﻴــﺮوس ﺷــﻤــﻴــﺴــﺎ از اﻧﺸﻘﺎق ) (Divisionﺑﻪ ﻋﻨﻮان درون ﻣﺎﯾﻪ اﺻﻠﯽ رﻣﺎن ﺑـﻮف آـﻮر ﻧﺎم ﻣﯽ ﺑﺮد .او راوﯼ ﺑﻮف آﻮر را ﺳـﻤـﺒـﻞ “ﯾـﻚ داﺳـﺘـﺎن ﺧـﺎص ” ) ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ( و هﻢ “اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻣـﻔـﻬـﻮم ﻣـﻄـﻠـﻖ”--اﻧﺴـﺎن ﻧـﻮﻋـﯽ ) -- (Collective Manﻣﯽداﻧﺪ .اﻧﺸﻘﺎق در اﯾـﻨـﺠـﺎ ﯾـﻚ ﻣـﻔـﻬـﻮم اﻓﻼﻃﻮﻧﯽ اﺳﺖ .اﻓـﻼﻃـﻮن در ﺿـﻴـﺎﻓـﺖ ) (Symposiumاﻧﺴـﺎن ﻣﺜﺎﻟﯽ را داراﯼ ﭼﻬﺎر دﺳﺖ و ﭘﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﯽآﻨﺪ آﻪ هﺮﻣـﺎﻓـﺮودﯾـﺖ اﺳﺖ .اﯾﻦ ﻣﻮﺟﻮد ﮐﺎﻣﻞ ،ﭘﺲ از هـﺒـﻮط ﺑـﻪ دﻧـﻴـﺎﯼ ﻣـﺎدﯼ دﭼـﺎر اﻧﺸﻘﺎق ﺷﺪﻩ و ﺑﻪ ﻣﻮﻧﺚ و ﻣﺬآﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽﺷﻮد. ﺷﻤﻴﺴﺎ اداﻣﻪ ﻣﯽدهﺪ“ :ﺑﻮفآﻮر ﮔﻼﯾﻪاﯼ اﺳﺖ از اﯾﻦ آﺜـﺮت ،از اﯾﻦ اﻧﺸﻘﺎق ،از اﯾﻦ دو ﺟﻨﺒﮕﯽ ﻓﻨﺎ ﺁﻓﺮﯾﻦ ،از اﯾﻦ ﺛﻨـﻮﯾـﺖ ﺑـﻪ اﻧـﺰوا آﺸﺎﻧﻨﺪﻩ و ﺁرزوﯼ وﺣـﺪت و در ﻧـﺘـﻴـﺠـﻪ ﺟـﺎوداﻧـﮕـﯽ را ﻣـﻄـﺮح ﻣﯽﺳﺎزد ) ” .ص(٢۶ اﯾﻦ ﺟﻤﻼت ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ را ﺑﻪ ﯾﺎد آـﺎرل ﮔـﻮﺳـﺘـﺎو ﯾـﻮﻧـﮓ ) (Carl Gustav Jungﻣﯽاﻧﺪازد .اﺻﻼً روﯾﻜﺮد ﺷﻤـﻴـﺴـﺎ در ﻧـﻘـﺪ ﺑﻮف آﻮر اﺳﻄﻮرﻩ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﺳﺖ .ﭘﺲ اﻧﺸﻘﺎق در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻤﻴﻖ دارد و ﮔﺴﺘﺮﻩ ﺑﺴﻴﺎر وﺳﻴﻌﯽ از ﺁﺛﺎر ادﺑﯽ ﺟـﻬـﺎن را در ﺑﺮﻣﯽﮔﻴﺮد .ﺑﺮاﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺁﺛﺎر ﻣـﺘـﻨـﻮﻋـﯽ ﭼـﻮن وداع ﺑـﺎ اﺳﻠﺤﻪ اﺛﺮ هﻤﻴﻨﮕﻮﯼ ،ﭼﻬﺎر زوا اﺛﺮ وﯾﻠﻴﺎم ﺑﻠﻴﻚ و آﺎﻟﻴﮕﻮﻻ اﺛـﺮ ﺁﻟـﺒـﺮ آﺎﻣﻮ را از اﯾﻦ روﯾﻜﺮد ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار داد. ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ داﺳﺘﺎن ﻣﺮدﯼ اﺳـﺖ آـﻪ اﺣﺴـﺎس ﻣـﯽ آـﻨـﺪ ﺑﺪﯾﻦﺳﺎن ،ﻣﻔﻬﻮم اﻧﺸﻘﺎق را ﻣﯽﺗﻮان ﯾﻚ آﻬﻦ اﻟﮕﻮ )(Archetype داﻧﺴﺖ آﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﻚ ﻣﻮﺗﻴﻒ ) (Motifدر اﺳﺎﻃﻴﺮ و ﺁﺛـﺎر ادﺑـﯽ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮدﻩ رخ ﻧﻤﻮدﻩ اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣـﺜـﺎل اﯾـﻦ ﮐﻬﻦ اﻟﮕﻮ در اﺳﻄﻮرﻩاﯼ آﻴﻮﭘﺪ و ﺳﺎﯾﻜﯽ) (Cupid and Psycheو ﯾﺎ در ادﯾﺴﻪ هﻮﻣﺮ ﻧﻤﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
هﻤﺴﺮش ﺑﻪ او ﺧﻴﺎﻧﺖ آﺮدﻩ و ﭘﺲ از اﯾﻦ آﻪ ﺳﻮﻇﻦاش ﺑﻪ ﯾﻘﻴـﻦ ﺑﺪل ﻣﯽﺷﻮد هﻤﺴﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪﻩ و ﻣﺜﻠﻪ ﻣـﯽ آـﻨـﺪ .در زﻧﺪان او دﭼﺎر ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺟﺴﻤﯽ و روﺣﯽ ﻋﺠﻴﺐ ﺷـﺪﻩ و زﻧـﺪﮔـﯽ ﺟﺪﯾﺪﯼ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽآﻨﺪ .در اﯾﻦ زﻧﺪﮔﯽ ﺟﺪﯾﺪ او ﺑﺎ زﻧﯽ ﺷﺒﻴﻪ ﺑـﻪ هﻤﺴﺮ ﺧﻮد آﻪ اآﻨﻮن ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ ﯼ ﺁﻗﺎﯼ ادﯼ اﺳﺖ راﺑﻄﻪ ﺑـﺮ ﻗـﺮار ﻣﯽآﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﺮﻏﻴﺐ او ﻣﺮدﯼ را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻣـﯽ رﺳـﺎﻧـﺪ و ﻓـﻴـﻠـﻢ در
در اﯾﻦ دو اﺛﺮ آﻪ از ﻧﻈﺮ اﺳﺎﻃﻴﺮﯼ در زﻣﺮة ﺁﺛﺎر آﻼﺳﻴﻚ هﺴـﺘـﻨـﺪ. ﻓﺎﺻﻠﻪاﯼ آﻪ ﻣﻴﺎن ﺷﺨﺼﻴﺖهﺎﯼ اﺻﻠﯽ ﻣـﺮد و زن ) آـﻴـﻮﭘـﻴـﺪ و ﺳﺎﯾﻜﯽ از ﯾﻚ ﻃﺮف و ادﯾﺴﻴﻮس و ﭘﻨﻠـﻮﭘـﻪ از ﻃـﺮف دﯾـﮕـﺮ( ﻗـﺮار ﻣﯽﮔﻴﺮد ﭼﻨﺎن ﺑﺰرگ وﭘﺮﻧﺎﺷﺪﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ آﻪ ﺧﻮاﻧـﻨـﺪﻩ در اواﯾﻞ داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﯽ را در
ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺟﺪاﯾﯽ اﯾﻦ دو ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻌﯽ ﺑﺮ ﺁن اﺳﺖ ﺗﺎ ﺷﺒﺎﺗﻬﺎﯼ ﻓﺮﻣﯽ و ﻣـﺤـﺘـﻮاﯾـﯽ ﺑﻮف آﻮر و ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و ﺑﺪﯾﻦ ﺗـﺮﺗـﻴـﺐ ﯾﻜﺴﺎﻧﯽ درون ﻣﺎﯾﻪﯼ هﺮ دو اﺛﺮ اﺛﺒﺎت ﮔﺮدد.
ﺟﺒﻴﻦ ﻧﻮع ﺑﺸﺮ ﻧﻤﯽﺑﻴﻨﺪ .در ﺑﻮف آﻮر اﻣﺎ ،ﭼﻨﻴﻦ اﺣﺴـﺎﺳـﯽ ﺑـﻪ ﺣﺘﻤﻴﺖ ﻣﯽرﺳﺪ .اﯾﻨﺠﺎ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ﻣﻄﻤﺌﻦ اﺳﺖ آﻪ وﺣﺪت ﻣﺜﺎﻟـﯽ
ﺑﯽ ﻣﺮزﯼ روﯾﺎ و واﻗﻌﻴﺖ
در ﺟﻬﺎن ﻣﺎدﯼ ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ داﺳﺘﺎن ﻣﺬﺑﻮ ﺣـﺎﻧـﻪ ﺑﺮاﯼ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺁن ﺗﻼش ﻣﯽآﻨﺪ.
اﺻﺮار ﺑﺮ ﻣﺮزﺑﻨﺪﯼ روﯾﺎ و واﻗﻌﻴﺖ در ﺑﻮفآﻮر و ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔـﻤـﺸـﺪﻩ و اﺻﻮﻻً در ﺁﺛﺎرﯼ آﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻠﻔﻴﻖ اﯾﻦ دو ﻣﯽزﻧﻨﺪ هﻢ ﻏﻴﺮﻣﻤـﻜـﻦ
ﻋﺠﻴﺐ اﺳﺖ آﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل هﻴﭻ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﯼ ﺗﻄﺒﻴﻘﯽ ﻣﻴﺎن ﺑﻮفآـﻮر
اﺳﺖ و هﻢ ﺑﯽ ﻓﺎﯾﺪﻩ .ﺑﺎ ﯾﻚ ﺑﺎر ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻮف آـﻮر ﻣـﯽ ﺗـﻮان ﺑـﻪ
هﺪاﯾﺖ و ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ اﺛﺮ دﯾﻮﯾﺪ ﻟﻴﻨﭻ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪﻩ اﺳـﺖ.
راﺣﺘﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ آﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﯽﺁﻏﺎز و ﺑﯽﭘﺎﯾﺎن اﺳـﺖ،
اآﺜﺮ آﺴﺎﻧﯽ آﻪ ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔـﻤـﺸـﺪﻩ را دﯾـﺪﻩ اﻧـﺪ و ﺑـﻮف آـﻮر را
ﺑﻪ ﻃﻮرﯼ آﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻴﺖ اﺑﺰار داﺷﺖ آﻪ ﺁﺑـﺎ ﺑـﺨـﺶ اول
3
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
اﺑﺘﺪا اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ ﯾﺎ دوم .در واﻗﻊ اﯾﻦ دو ﺑﺨﺶ هﻢزﻣﺎن هﺴﺘﻨﺪ
ﺗﻘﺴﻴﻢ آﺮد :ﻧﻮﺁر آﻼـﺳـﻴـﻚ آـﻪ ﺑـﻪ دهـﻪ هـﺎﯼ ١٩۴٠ﻣـﺮﺑـﻮط
ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺨﺶ اول در ﺧﻴﺎل و دوم در واﻗﻌﻴﺖ ﺑﻪ وﻗﻮع ﻣﯽﭘـﻴـﻮﻧـﺪﻧـﺪ.
ﻣﯽﺷﻮد ،ﻧﻮﺁر ﻣﺪرن ﮐﻪ ﺑﻪ ١٩٩٠ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽﺷﻮد ،و ﻧـﻮار ﭘﺴـﺖ
ﺳﻮاﯼ ﻻﯾﻪهﺎﯼ در هﻢﺗﻨـﻴـﺪﻩ ﯼ ﻣـﻌـﻨـﺎﯾـﯽ آـﻪ ﺑـﻪ واﺳـﻄـﻪ ﯼ
ﻣﺪرن آﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﺣﺎﺻﻞ آﺎر دﯾﻮﯾﺪ ﻟﻴﻨﭻ در ﻓـﻴـﻠـﻤـﻬـﺎﯾـﯽ
روﯾﻜﺮدهﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺘﻘﺎدﯼ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ وﺟﻮدﺷﺎن ﭘﯽﺑﺮد ،ﺑـﺨـﺶ
ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺨﻤﻞ ﺁﺑﯽ ،ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ و ﺗﺎ ﺣﺪودﯼ ﺟﺎدﻩﯼ ﻣﻮﻟﻬـﻮﻟـﻨـﺪ
اول را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر آﻠﯽ زاﯾﻴـﺪﻩ ﯼ ﻧـﺎ ﺧـﻮد ﺁﮔـﺎﻩ ﺑـﻴـﻤـﺎر راوﯼ
اﺳﺖ.
داﻧﺴﺖ ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ او را ﺑﻪ ﻓﺎﺟﻌﻪﯼ_ ﺑﻪ اﺻـﻄـﻼح_ ﭘـﺎﯾـﺎﻧـﯽ در ﺁورد ن ﭼﺸﻢ ﻟﻜﺎﺗﻪ رهﻨﻤﻮن ﻣﯽﺳﺎزد .در ﺑﺨﺶ اول ﻣﺎ ﺑﺎ اﻧﺒﻮهـﯽ از رﻣﺰهﺎ و آﻬﻦ اﻟﮕﻮهﺎﯼ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻃﺮف هﺴﺘﻴﻢ آـﻪ ﺑـﺮﮔـﺮﻓـﺘـﻪ از اﺳﺎﻃﻴﺮ اﯾﺮاﻧﯽ و هﻨﺪﯼ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺁﯾﻴﻦ ﺗﺎﻧﺘـﺮﯾﺴـﻢ )(Tantrism هﺴﺘﻨﺪ.
ﺻﺮفﻧﻈﺮ از ﺧﺼﺎﯾﺺ ﻣﺸﺨﺺ اﯾﻦ ﺳﺒﻚ از ﻗﺒﻴﻞ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮔـﺮوﺗﺴـﻚ و ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﮔﻮﺗﻴﻚ ،ﻧﻘﺶ زن ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﺋـﺰ اهـﻤـﻴـﺖ اﺳـﺖ .ژﯾـﮋك ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﺪ“ :در ﺗـﻘـﺎﺑـﻞ ﺑـﺎ زن اﻓﺴـﻮﻧـﮕـﺮ )(Femme-fatalﻧـﻮ ﺁر آﻼﺳﻴﻚ دهﻪ ﯼ ١٩۴٠آﻪ ﺣﻀﻮرﯼ ﺷﺒﺢ ﮔـﻮن و وهـﻢ اﻧـﮕـﻴـﺰ داﺷﺖ ،زن اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ ﻧﻮﯾﻦ ﺑﺎ ﭘﺮﺧﺎﺷـﺠـﻮﯾـﯽ ﺟـﻨـﺴـﯽ ﺻـﺮﯾـﺢ و
در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻤﺎم ﺁن اﺗﻔﺎﻗﺎت از ﻣﺜﻠﻪآﺮدن زن اﺛﻴﺮﯼ ﺗﺎ دﻓﻦآﺮدن او و
ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ آﻼﻣﯽ و ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺷﻮد ،ﺑﺎ ﻧـﻮﻋـﯽ ﺧـﻮد
ﻣﻼﻗﺎت ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻧﻌﺶآﺶ هﻤﻪ و هـﻤـﻪ در ﺧـﻴـﺎل راوﯼ اﺗـﻔـﺎق
آﺎﻻاﻧﮕﺎرﯼ ) (self-comodificationو ﺧﻮد ﺑﺎزﯾـﭽـﻪ اﻧـﮕـﺎرﯼ (Self-
ﻣﯽاﻓﺘﺪ .ﻧﻜﺘﻪﯼ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ آﻪ ﺧﻮد راوﯼ ﺑـﻪ درﺳـﺘـﯽ
)manipulationﺑﯽواﺳﻄﻪ ،ﺑـﺎ روح ﯾـﻚ ﭘـﺎاﻧـﺪاز در ﺟﺴـﻢ ﯾـﻚ
ﻧﻤﯽداﻧﺪ آﺪام واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ و آﺪام ﺧﻴﺎل“ :ﻣﻦ ﺳـﻌـﯽ ﺧـﻮاهـﻢ
ﻓﺎﺣﺸﻪ؛ ﯾﺎ هﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ در ﭘﻮﺳﺘﺮ ﺗﺒﻠﻴﻐﯽ ﻓﻴﻠﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷـﺪﻩ :در
آﺮد ﺁن ﭼﻪ را آﻪ ﯾﺎدم هﺴﺖ ،ﺁن ﭼﻪ را آـﻪ از ارﺗـﺒـﺎط وﻗـﺎﯾـﻊ در
ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﯾﻚ ﺳﻮﯾﻪﯼ ﺗـﺎرﯾـﻚ دارﻧـﺪ ....اﻣـﺎ از هـﻴـﭻ دﯾـﮕـﺮﯼ
ﻧﻈﺮم ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻨﻮﯾﺴﻢ ...ﻧﻪ! ﻓﻘﻂ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺑﻜﻨﻢ و ﯾـﺎ اﺻـﻼً
ﻧﺪارد(٣١) ".
ﺧﻮد ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺑﺎور آﻨﻢ “)هﻤﺎن (١۴٩ در ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ ﭘﺎﺗﺮﯾﺸﺎ ﺁرآﺖ ) (Patricia Arquetteدر ﻧـﻘـﺶ درهﻢ ﺗﻨﻴﺪﮔﯽ ﺧﻴﺎل و واﻗﻌﻴﺖ ﯾﻜﯽ از درونﻣﺎﯾﻪهﺎﯼ ﻣﻬﻢ در ﺁﺛـﺎر
رﻧﻪ ) (Reneﯼ ﻣﻮﺧﺮﻣﺎﯾﯽ و ﺁﻟﻴﺲ ) (Aliceﻣﻮﻃﻼﯾﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩﯼ دو
دﯾﻮﯾﺪ ﻟﻴﻨﭻ اﺳﺖ .ﺑﺮ هﻤﻴﻦ اﺳﺎس ﻣﺎرك وﯾﮋارك در ﻣﻘﺪﻣﻪ اش ﺑـﺮ
ﻧﻮع زن اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ اﺳﺖ .رﻧﻪ زن اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ آﻼﺳﻴﻚ و ﺁﻟﻴـﺲ ﻣـﺪرن
آﺘﺎب هﻨﺮ اﻣﺮ ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ ﻣﺒﺘﺬل اﺛﺮ اﺳﻼوﯼ ژﯾﮋك اﺷﺎرﻩ ﻣﯽآﻨﺪ آـﻪ
ﺁن اﺳﺖ .هﻤﻴﻦ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪﯼ را ﻧﻴﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ آـﻤـﯽ ﺗـﻔـﺎوت در
ﺷﻴﻮﻩ ﻣﺸﺘﺮك ﻟﻴﻨﭻ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﻴﻠﻤﺴﺎز و ژﯾﮋك ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾـﻜـﯽ از
ﺑﻮفآﻮر ﺑﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖهﺎﯼ زن اﺛﻴﺮﯼ و ﻟﻜﺎﺗﻪ اﻋﻤـﺎل آـﺮد .ژﯾـﮋك در
ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﺗﯽ ﺷﺎرﺣﺎن ﻧﻈﺮﯾﻪهﺎﯼ ﻓﺮهﻨﮕﯽ و ﻧﻘﺪ رواﻧﺸـﻨـﺎﺧـﺘـﯽ
ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن زن اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ در ﻧﻮﺁر آﻼﺳﻴﻚ ﺑﺎ ﻧﻮﺁر ﻣﺪرن ،اﯾـﻦ
“ﺿﺪﯾﺖ ﺑﺎ ﺗﺎرﯾﻚاﻧﺪﯾﺸﯽ ﯾﺎ اﻗﺘﺒﺎس از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﺳﺮارﺁﻣﻴﺰ اﺳـﺖ.
اﺳﻄﻮرﻩ را ﺑﻪ ﺗﺤﻮﻻت ﺁن زﻣﺎن در ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣـﯽ داﻧـﺪ .ﺑـﻪ
هﺮ دو ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩﯼ ﺧﻮد دﻻﯾﻠﯽ اراﺋﻪ ﻣﯽآﻨﻨﺪ ﻣﺒـﻨـﯽ ﺑـﺮ اﯾـﻦ آـﻪ
ﻋﻘﻴﺪﻩﯼ او در ﻧﻮﺁرآﻼﺳﻴﻚ زن اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ “در ﺳﻄﺢ ﺑـﺎﻓـﺖ رواﯾـﯽ
ﺧﻴﺎلﭘﺮدازهﺎﯼ ﻣﺎ ﭘﺎﯾﻪﯼ دركﻣﺎن از واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻧـﻮﺑـﻪ ﯼ
ﺁﺷﻜﺎر ﻓﻴﻠﻢ ﺗﻨﺒﻴﻪ و ﻣﺠﺎزات ﻣﯽﺷﻮد ”ﭼـﺮا آـﻪ ﺗـﻬـﺪﯾـﺪﯼ ﺑـﺮاﯼ
ﺧﻮد ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻣﺮ واﻗﻌﯽ اﺳﺖ" (١٨) .ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ و ﺑـﺎ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﻧﻘﺪ رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﻻآﺎن هﻤﻮارﻩ از دوﮔﺎﻧﮕﯽ و ﺗﻀﺎد ﺑـﻴـﻦ ﺧﻮد واﻗﻌﯽاش و ﺧﻮد دﯾﮕﺮﯼاش رﻧﺞ ﻣﯽﺑﺮد. از اﯾﻦ روﯼ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻓﺮد در ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﺑﺮاﯼ ﻓﺮار از رﻧـﺠـﯽ آـﻪ ﺑـﻪ واﺳﻄﻪﯼ ﻗﺘﻞ هﻤﺴﺮش ﺑﺪان دﭼﺎر ﺷـﺪﻩ در زﻧـﺪان ﺷـﺮوع ﺑـﻪ ﺧﻴﺎل ﭘﺮدازﯼ آﺮدﻩ و ﺧﻮد را ﺟﻮاﻧﯽ ﭘﺮ ﺷﺮ و ﺷﻮر ﺗﺼﻮر ﻣﯽآﻨﺪ آـﻪ هﻤﺴﺮش را از ﭼﻨﮓ دﯾﻚ ﻻرﻧﺖ ﻣﯽﻗﺎﭘﺪ .ﭘﺲ درﺳﺖ ﻣﺜـﻞ ﺑـﻮ ف آﻮر ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﺧﻴﺎﻟﯽ و واﻗﻌﯽ ﺗﻘﺴﻴﻢﺷﺪﻩ ،ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔـﻤـﺸـﺪﻩ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻪ اﯾﻦ دو ﺑﺨﺶ اﺳﺖ .آﻪ ﺟﺎﻟﺐ اﯾﻦ آﻪ در هـﺮ دو اﺛﺮ ﺧﻴﺎلﭘﺮدازﯼهﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﯽ ﻇﻬﻮر ﻣﯽآﻨﺪ آﻪ اﻧﮕﺎر ﺑﺮاﯼ دﻓـﺎع در ﺑﺮاﺑﺮ واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ . زن :رﻣﺰﺁﻟﻮد ،اﻓﺴﻮنﮔﺮ و دﺳﺖ ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﯽ ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ ﻓﻴﻠﻤﯽ در ﺳﺒﻚ ﻧﻮﺁر ) (Film Noirاﺳـﺖ .در اﯾـﻦ ﺳﺒﻚ ﻓﻴﻠﻢ اﻏﻠﺐ زن در ﻗﺎﻟﺒﯽ اﺳﻄﻮرﻩاﯼ ﻣـﻮﺟـﻮدﯼ اﻓﺴـﻮن ﮔـﺮ ﻧﻤﺎﯾﺎﻧﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮد .ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﯾﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘـﻴـﻢ ﺑـﺎﻋـﺚ و ﺑﺎﻧﯽ هﻤﻪﯼ ﺗﻘﺎﺑﻼت و ﺑﺮﺧﻮردهﺎﺳﺖ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﺳﺒﻚ ﻧﻮﺁر را ﻣﯽﺗـﻮان ﺑـﻪ ﺳـﻪ ﺑـﺨـﺶ ﻋـﻤـﺪﻩ
4
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
“ﺳﻠﻄﻪﯼ ﭘﺪرﺳﺎﻻراﻧﻪ ﯼ ﻣﺮد ”ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽرود) .هﻤﺎن (٣٢ ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﻮﺁر ﮐﻼﺳﻴﮏ ﺑﻪ زن اﻣﮑﺎن "ﺑﻴﺎن ﭘـﺮ اﺣﺴـﺎس ﻗـﺪرت ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﺶ و ﭘﻴﺎﻣﺪهﺎﯼ هﺮاساﻧﮕﻴﺰ ﺁن" را ﻣﯽدهﺪ و در اداﻣـﻪ ﺑـﺎ ﺳﺮﮐﻮب "ﺗﺤﺮﮎ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ" و " ﺗﺄﺛﻴﺮ او ﺑﺮ ﺣﺮﮐـﺖ دورﺑـﻴـﻦ" و ﺑـﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺎ ﻧﺎﺑﻮدﯼ او ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ .در ﻧـﻮ ﺁر ﻣـﺪرن دهـﻪ ١٩٨٠و ١٩٩٠اﻣﺎ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢ و ﺑﺨﺼﻮص ﻣﻮج ﺳﻮم ﺁن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدهﻨﺪ) .هﻤﺎن( در اﯾﻦ ﻓﻴﻠﻢهﺎ زن در ﺳﻄﺢ رواﯾﯽ ﭘﻴﺮوز ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﻌﺸﻮﻗﺶ ﺗـﺎ ﺣﺪ ﻋﺎﺷﻖ ﺳﻴﻨﻪﭼﺎك ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﺰول ]ﻣـﯽ آـﻨـﺪ [.زن ،در ﭘﺎﯾﺎن ،ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ و ﺗﻨﻬﺎ در آﻨﺎر ﺟﺴﺪ او زﻧﺪﻩ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ) .هﻤﺎن( از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ زن اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ در ﻧﻮﺁر آﻼﺳﻴﻚ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﯽ ﺳـﺎﺧـﺘـﻪ و ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﯼ ﺧﻮد ﻧﻈﺎم ﻣﺮد ﺳﺎﻻر و ﺗﻬﺪﯾﺪش ﻧﻴﺰ ﺗـﻬـﺪﯾـﺪﯼ آـﺎذب اﺳﺖ .ژﯾﮋك ﭼﻨﻴﻦ ﺷـﺨـﺼـﻴـﺘـﯽ را ﻣـﺤـﺼـﻮل “ﺧـﻴـﺎل ﭘـﺮدازﯼ ” ﭘﺎراﻧﻮﯾﺎﯾﯽ– ﻣﺎزوﺧﻴﺴﺘﯽ ﻣﺮداﻧﻪﯼ زﻧﯽ ﻣـﯽ داﻧـﺪ آـﻪ ﺑـﺎ ﺑـﻴـﺶ ﻓﻌﺎﻟﯽ ) (Hyper-activityو ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﺎزوﺧﻴﺴﺘﯽ ﺧﻮد ،ﻣﺮد را ﺑـﻪ “ﮔﻮﻧﻪاﯼ ﺧﺸﻦ ”وا ﻣﯽدارد ﺗﺎ او را ﻣﻮرد ﺁزار و ﺳﻮء اﺳـﺘـﻔـﺎدﻩ ﯼ ﺟﻨﺴﯽ ﻗﺮار دهﺪ و در ﭘﺎﯾﺎن اﯾـﻦ ﺗـﻬـﺪﯾـﺪ ﻧـﺎﺑـﻮد ﺷـﺪﻩ و ﻧـﻈـﺎم ﺣﺎآﻢﻣﺮدﺳﺎﻻر ﺳﻠﻄﻪﯼ ﺧﻮد را از ﺳﺮ ﻣﯽﮔﻴﺮد) .هﻤﺎن (٣٣ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ،زن اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ در ﻧﻮ ﺁر ﻣـﺪرن ﻣـﺮد را “در ﺑـﺎزﯼ ﺧـﻮد ” ﺷﻜﺴﺖ ﻣﯽدهﺪ .در ﻧﺌﻮﺁر )ﻧﻮ ﺁر ﻣـﺪرن( ﺟـﻨـﺒـﻪ هـﺎﯼ ﻓـﺎﻧـﺘـﺰﯼ راﺑﻄﻪﯼ زن و ﻣﺮد آﻪ در ﻧﻮﺁر آﻼﺳﻴﻚ ﻧﻬﺎن ﺑﻮدﻧﺪ ،ﺗـﻮﺳـﻂ زن ﺑـﻪ ﺳﻄﺢ ﺁوردﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ .زن اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ در ﻧـﺌـﻮﻧـﻮﺁر ﺑـﺎ اﺷـﺮاف ﺑـﺮ ﺧﻴﺎﻟﭙﺮدازﯼ هﺎﯼ ﻣﺮداﻧﻪ آﻪ ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﺷﺎن ﺟﻨﺴﯽ هﺴـﺘـﻨـﺪ، ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ درﺁوردن در زﻧﺪﮔﯽ واﻗﻌﯽ وﯾﺮان ﻣﯽ آـﻨـﺪ .ﺑـﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ زن اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ در ﻧﺌﻮﻧﻮﺁر ،ﻣﻌﺸﻮﻗﺶ را ﺗﺎ ﺣـﺪ اﺑـﮋﻩ اﯼ آﻢ اهﻤﻴﺖ ”آﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاﯼ ﻟﺬا ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ ،ﺗﻨﺰل ﻣـﯽ دهـﺪ .زن ﺑـﺎ ارﺿﺎﯼ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﺮد ﻣﯽﺧﻮاهﺪ او را ﺑﻪ ﺣﺎﻣـﻞ ﻗﻀـﻴـﺐ اش ﻣﺒﺪل ﺳﺎﺧﺘﻪ و از ﺳﻠﻄﻪاش ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﯽآﺎهﺪ. ﻧﻜﺘﻪ در اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ آﻪ ژﯾﮋك ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ دﯾﻮﯾﺪ ﻟـﻴـﻨـﭻ در ﺑـﺰرﮔـﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ اﯾﻦ دو اﺳﻄﻮرﻩ را آﻨﺎر هـﻢ ﻗـﺮار دادﻩ اﺳـﺖ .در واﻗـﻊ ﺑﺨﺶ اول ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ رﻧﻪ را زن اﻓﺴﻮﻧﮕـﺮ آـﻼـﺳـﻴـﻚ ﺗﺼـﻮر ﻣﯽآﻨﺪ و ﺑﺨﺶ دوم ﺁﻟﻴﺲ را زن اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ ﻣﺪرن .ﭘـﺲ ﻣـﯽ ﺗـﻮان ﻓﻴﻠﻢ را ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻟﺘﺰام ﺑﻪ ﯾﻜﯽ از ﭘﺎﯾﻪاﯼﺗﺮﯾﻦ ﻣـﻮﺗـﻴـﻒ هـﺎﯼ هـﻨـﺮ ﭘﺴﺖ ﻣﺪرن_ ﺟﻤﻊ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻼﺳﻴﻚ و ﻣﺪرن_ ﻓﻴﻠﻤﯽ در ﺳﺒﻚ ﻧﻮﺁر ﭘﺴﺎ ﻣﺪرن داﻧﺴﺖ. ﺟﺎﻟﺐ اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ آﻪ ﺑﻮف آﻮر ﻧﻴﺰ ار اﯾﻦ ﺣﻴﺚ ﻧﻪ ﺗـﻨـﻬـﺎ ﭼـﻴـﺰﯼ از ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ آﻢ ﻧﺪارد ،ﺑﻞ ﮐﻪ از ﺧـﻂ رواﯾـﯽ دراﻣـﺎﺗـﻴـﻚ ﺗـﺮ و اﻟﮕﻮهﺎﯼ ﺳﻤﺒﻠﻴﻚ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻤﻴﻖﺗﺮﯼ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳـﺖ .ﺑـﻪ ﻋـﻨـﻮان ﻣﺜﺎل ﺁﻟﻴﺲ در ﭘﺎﯾﺎن ﻓﻴﻠﻢ ﭘﺲ از ﻣﻌﺎﺷﻘﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺖ/ﻓﺮد ﺑﺎ ﻗﺪمﻧﻬـﺎدن ﺑﻪ درون آﻠﺒﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﯽ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﺎﭘﺪﯾﺪ ﻣـﯽ ﺷـﻮد اﻣـﺎ در ﺑﻮف آﻮر ﻟﻜﺎﺗﻪ درﺳﺖ ﻗﺒﻞ از آﺎﻣﻴﺎﺑﯽ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﺎ ﮔـﺰﻟـﻴـﻚ دﺳـﺘـﻪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻣﯽرﺳﺪ .هﺪاﯾﺖ دﯾﮕﺮ ﻧﻴﺎز ﻧﺪارد ﺗـﺎ ﻟـﻜـﺎﺗـﻪ را ﻣﺠﺒﻮر آﻨﺪ ﻣﺜﻞ ﭘﺎﺗﺮﯾﺸﻴﺎ ﺁرآﺖ ﺟﻤﻠﻪﯼ “ﺗﻮ هـﻴـﭽـﻮﻗـﺖ ﻣـﻨـﻮ ﺑـﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﯽﺁرﯼ! ”را ادا آﻨﺪ ﭼﺮا ﮐﻪ ﺳـﺮﻧـﻮﺷـﺖ راوﯼ ﺑـﻮف آـﻮر ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺮاﺗﮋﯾﻚﺗﺮ از ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻓﺮد اﺳﺖ .او زﻧﺶ را ﻣـﺜـﻞ ﻓـﺮد از دﺳﺖ ﻧﻤﯽدهﺪ ،ﺑﻠﻜﻪ آﺎﻣﻴﺎﺑﯽ ﺟﻨﺴﯽ او ﺑﺎ اﻧﺤﺮاﻓﯽ ﻣﻌﻨـﺎ دار از ﻗﻀﻴﺐ ﺑﻪ ﮔﺰﻟﻴﻚ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻩ و ﺑﻪ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻣﯽاﻧﺠﺎﻣﺪ. اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ آﻪ هﺪاﯾﺖ در ﻧﺸﺎندادن ﻣﻔﻬﻮم اﻧﺸﻘﺎق ﺑﺴﻴﺎر ﻓـﺮاﺗـﺮ از ﻟﻴﻨﭻ ﻋﻤﻞ ﻣﯽآـﻨـﺪ ﭼـﺮا آـﻪ در ﺑـﺰرﮔـﺮاﻩ ﮔـﻤـﺸـﺪﻩ ﺣـﺪاﻗـﻞ ﻣﻌﺎﺷﻘﻪاﯼ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﻴﺮد و ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ اﻣﺎ در ﺑﻮفآـﻮر ﺣـﺘـﯽ
5
ﺗﻼش ﺑﺮاﯼ ﺁن ﺑﻪ ﺑﻦﺑﺴﺖ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﻣﯽﺷﻮد. ﺷﺨﺼﻴﺖ زن اﺛﻴﺮﯼ در ﺑﻮف آﻮر ﺑﻪ ﺷـﻜـﻠـﯽ ﻣـﺤـﻴـﺮ اﻟـﻌـﻘـﻮل ﺑـﺎ اﺳﻄﻮرﻩﯼ زن اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ در ﻧﻮﺁر آﻼﺳﻴﻚ ﻣﻨـﻄـﺒـﻖ اﺳـﺖ .هـﻤـﺎن ﺣﺎﻟﺖ ﺷﺒﺢﮔﻮن دﺳﺖ ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﯽ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﯽﺧﻮرد .ﺑﻪ ﻋـﻼوﻩ زن اﺛﻴﺮﯼ ،درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻧﻪ ﻣﻨﻔﻌﻞ و درونﮔﺮاﺳﺖ .ﺑﻪ ﻋﻼوﻩ در ﺑﻮ ف آﻮر زن اﺛﻴﺮﯼ هﻴﭻ ﺳﺨﻨﯽ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻧﻤﯽﺁورد و اﯾﻦ ﺑﻪ ﺟﻨـﺒـﻪ هـﺎﯼ رازﺁﻟﻮد او ﻣﯽاﻓﺰاﯾﺪ .اﻣﺎ در ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ رﻧﻪ دﯾﺎﻟﻮگهﺎﯾـﯽ هـﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﻠﮕﺮاﻓﯽ ادا ﻣﯽآﻨﺪ. در ﺑﺨﺶ دوم ﺑﻮفآﻮر ﻣﯽﺧﻮاهﻴﻢ آﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻟﻜﺎﺗﻪ ﺑﺎ ﻓـﺮﯾـﺐ راوﯼ ﺑﺎ او ازدواج ﻣﯽآﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯽ آﻪ_ ﺷﺎﯾﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ زﻋﻢ راوﯼ_ ﺑﺎ ﻣـﺮد ﺧﻨﺰزﭘﻨﺰرﯼ راﺑﻄﻪﯼ ﻧﺎﻣﺸﺮوع دارد .در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺨـﺶ دوم ﺑـﺰرﮔـﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ ﺁﻟﻴﺲ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩﯼ ﻟﻜﺎﺗﻪ ﻓﺮﯾﺒﻜﺎر ﻧﻴﺴﺖ ﭼﺮا آـﻪ ﭘـﻴـﺖ ﺑـﻪ روﺷﻨﯽ از راﺑﻄﻪ او و ﺁﻗﺎﯼ ادﯼ ﻣﻄﻠﻊ اﺳﺖ و ﺑـﻪ ﻃـﻮر آـﻠـﯽ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻟﻜﺎﺗﻪ رﻓﺘﺎرﯼ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻔﺎفﺗﺮ دارد. ﻣﺴﺄﻟﻪاﯼ آﻪ ﻣﯽﺗﻮان در رواﻧﻜﺎوﯼ راوﯼ ﺑﻮفآﻮر ﺑﺪان اﺷﺎرﻩ آـﺮد ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺟﻨﺴﯽ اﺳﺖ .اﯾﻦ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺟﻨﺴﯽ در ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻓِـﺮِد ﺑـﻪ وﺿﻮح در ﺻﺤﻨﻪﯼ ﻣﻌﺎﺷﻘﻪاش ﺑﺎ رﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ آﺸﻴﺪﻩ ﻣـﯽ ﺷـﻮد اﻣﺎ در ﺑﻮفآﻮر هﻴﭻﮔﺎﻩ ﺑﺪان اﺷﺎرﻩ ﻧﺸﺪﻩ .ﺁﻗﺎﯼ اٍدﯼ ﮐﻪ در ﭘـﺎﯾـﺎن ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻴﺸﻮد هﻤﺎن دﯾﮏ ﻻرﻧﺖ اﺳﺖ ﺑﺮاﯼ ﭘﻴﺖ ﻧﻘﺸـﯽ ﭘـﺪراﻧـﻪ دارد و رﻧﻪ ﺑﺮاﯼ ﻓﺮِد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎدرﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐـﻮدﮎ ﺑـﺮاﯾـﺶ هـﻤـﻪ ﭼﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻞ ﮐﻪ اﻣﻴﺎﻟﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از ﮐﻮدﮎ ﺧﻮد دارد .ﺑـﺎ اﯾـﻦ ﭘـﻴـﺶ ﻓﺮض ﻻﮐﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﻌﺎﺷﻘﻪ ﯼ ﻓﺮِد و رِﻧﻪ در اواﯾـﻞ ﻓـﻴـﻠـﻢ و ﻧﻮازش ﻓﺮِد ﺗﻮﺳﻂ رِﻧﻪ ،ﭘﺲ از ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ او در ارﺿﺎﯾﺶ را ﻧـﻮازﺷـﯽ ﻣﺎدراﻧﻪ ﺗﺎوﯾﻞ ﮐﺮد .ﻓﺮِد و ﭘﻴﺖ در ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ ﺧﻮد دﯾﮏ ﻻرﻧﺖ را_ﮐـﻪ اﺳﻤﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻗﺪرت ﻣﺮداﻧﻪ اﺳﺖ_ ﺳﻤﺒﻞ ﭘﺪر ﺧﻮد ﻣﯽ داﻧـﻨـﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻦ ﻣﺎﯾﻪ ﯼ اﻧﺸﻘﺎق در ﻓﻴﻠﻢ ،ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﮔـﻨـﺎﻩ ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎهﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮِد/ﭘﻴﺖ از ﻣﻌﺎﺷﻘﻪ ﺑﺎ رِﻧﻪ/ﺁﻟﻴﺲ اﺣﺴـﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ هﻤﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻴﺎن ﺗﻤﺎم ﻣﺮدان ﺑﻮف ﮐﻮر و ﺗـﻤـﺎم زﻧﺎن ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ .در ﻣﻘﺎﺑـﻞ در ﺑـﻮف آـﻮر راوﯼ اﯾـﻦ ﻧـﺎﺗـﻮاﻧـﯽ ﺟﻨﺴﯽ را ﺑﺎ ﺗﻔﻜﺮ وﺳﻮاس ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﮔﺰﻟﻴﻚ دﺳﺘﻪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ ﺟﺒﺮان ﻣﯽ ﮐﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯽ آﻪ در ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ اﯾﻦ آﻤﺒﻮد و ﺗﻼش ﺑـﺮاﯼ ﺟﺒﺮاﻧﺶ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﯽ ﮔﺬرا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩﯼ ﻓﺮِد از اﺳﻠﺤﻪ ﻧﺸـﺎن دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ. ﺑﺎ اﯾﻦ روﯾﮑﺮد ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ رﻣﺰ ﮔﺸﺎﯾﯽ ﺟﻤﻠﻪ ﯼ رِﻧـﻪ/ﺁﻟـﻴـﺲ_”ﺗـﻮ هﻴﭽﻮﻗﺖ ﻣﻨﻮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﺁرﯼ! _”ﭘﺮداﺧﺖ و ﺁن را اﺷـﺎرﻩ ﺑـﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﯼ ﭘﺮﻧﺎﺷﺪﻧﯽ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ در ﺣﻴﻄﻪ ﯼ “اﻣﺮ واﻗـﻌـﯽ ”ﺑـﻴـﻦ ﻓﺮِد/ﭘﻴﺖ و رِﻧﻪ/ﺁﻟﻴﺲ وﺟﻮد دارد .ژﯾﮋﮎ ﻧﻴﺰ در اﯾـﻦ ﺧﺼـﻮص از دو ﺻﺤﻨﻪ ﯼ ﻣﻌﺎﺷﻘﻪ--ﯾﮑﯽ در اﺑﺘﺪا و دﯾﮕﺮﯼ در ﭘـﺎﯾـﺎن ﻓـﻴـﻠـﻢ--ﺑـﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﺤﻨﻪ هﺎﯼ ﻣﻬﻢ ﯾﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ :اوﻟﯽ راﺑـﻄـﻪ ﯼ “ﺻـﺎﻣـﺖ، ﺳﺮد ،ﻧﻴﻤﻪ ﻧﺎﺗﻮان ،ﺑﯽ روح و از ﺧﻮد ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﯼ ﻣﻴﺎن ﻓﺮِد و رِﻧـﻪ ”و دوﻣﯽ “راﺑﻄﻪ ﯼ ﭘﺮﺷﻮر ﻣﻴﺎن ﭘﻴﺖ و ﺁﻟﻴﺲ ”ﻣﻬﻢ اﯾﻦ ﮐﻪ در ﭘﺎﯾـﺎن هﺮ دو راﺑﻄﻪ ﻣﺮد ﻧﺎﮐﺎم ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ؛ در ﺻـﺤـﻨـﻪ ﯼ اول ﺑـﻪ ﺷـﮑـﻞ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ )رِﻧﻪ ﻣﺎدراﻧﻪ دﺳﺖ ﻧﻮازش ﺑـﺮ ﺷـﺎﻧـﻪ هـﺎﯼ ﻓـﺮِد ﻣـﯽ ﮐﺸﺪ (.در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﺻﺤﻨﻪ ﯼ دوم ﺁﻟﻴﺲ ﭘﺲ از زﻣﺰﻣـﻪ ﮐـﺮدن ﺁن ﺟﻤﻠﻪ در ﮔﻮش ﭘﻴﺖ ،او را ﺗﺮﮎ ﮔﻔﺘﻪ و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮐﻠﺒـﻪ ﻧـﺎﭘـﺪﯾـﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد .در هﻤﻴﻦ ﻟﺤﻈﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اﯼ ﻣﻌﻨﺎدار ﭘﻴـﺖ ﺑـﺎر دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻓﺮِد ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد .ﮔﻮﯾﯽ ﻟﻴﻨﭻ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐـﻪ در هﻤﻪ ﯼ ﺟﻬﺎن هﺎﯼ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر ،ﭼﻴﺰﯼ ﺟﺰ ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ در اﻧﺘﻈﺎر ﺁدﻣـﯽ ﻧﻴﺴﺖ )هﻤﺎن .(۴۴در ﺑﻮف ﮐﻮر ﻧﻴﺰ راوﯼ ﻧﻪ ﺑﺎ زن اﺛﻴﺮﯼ ﮐـﺎﻣـﻴـﺎب اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺎ ﻟﮑﺎﺗﻪ .در اﺑﺘﺪا ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻦ ﮐﻪ زن اﺛﻴﺮﯼ ﺑﻪ اﺗﺎﻗﺶ وارد
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ﻣﯽﺷﻮد اﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺟﺴﺪﯼ ﻧﻴﻤﻪ ﺟﺎن ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣـﯽ ﺷـﻮد و راوﯼ در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺳﺎدو_ﻣﺎزوﺧﻴﺴﺘﯽ او را ﻣﺜﻠﻪ ﻣﯽﮐﻨـﺪ .در ﭘـﺎﯾـﺎن
در اﻧﺘﻬﺎﯼ ﺑﺨﺶ دوم ﻣﯽﺧﻮاﻧﻴﻢ:
ﻧﻴﺰ ﺗﻼش او ﺑﺮاﯼ هﻢ ﺁﻏﻮﺷﯽ ﺑﺎ ﻟﮑﺎﺗﻪ ﺑـﺎ اﺷـﺘـﺒـﺎهـﯽ ﻋـﻤـﻴـﻘـﺎٌ رﻣﺰﺁﻟﻮد ﺑﻪ ﻗﺘﻞ او و ﺗﺒﺪﯾﻞ راوﯼِ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ﺑـﻪ ﻣـﺮد ﺧـﻨـﺰر ﭘـﻨـﺰرﯼ
...ﭼﺸﻢهﺎﯼ ﺑﺪون ﻣﮋﻩ ،ﯾﮏ ﻣﺸﺖ ﻣﻮﯼ ﺳﻔﻴﺪ از ﺳﻴﻨﻪام ﺑﻴﺮون
ﻣﯽاﻧﺠﺎﻣﺪ.
زدﻩ ﺑﻮد و روح ﺗﺎزﻩاﯼ در ﻣﻦ ﺣﻠﻮل ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد .اﺻﻼً ﻃﻮر دﯾﮕﺮ ﺣـﺲ
در هﺮ دو اﺛﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ وﺟﻮد اﺿﻼع ﻣﺜﻠـﺚ ادﯾـﭙـﯽ ﭘـﯽ ﺑـﺮد .در
ﻣﯽﮐﺮدم و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺧﻮدم را از دﺳﺖ او ،از دﺳﺖ دﯾﻮﯼ ﮐـﻪ در
ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ ) (١ﻓﺮد /ﭘﻴﺖ (٢) ،دﯾﮏ ﻻرﻧﺖ/ﺁﻗـﺎﯼ ادﯼ و )(٣
ﻣﻦ ﺑﻴﺪار ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻧﺠﺎت دهﻢ ...ﻣﻦ ﭘﻴﺮﻣﺮدﺧﻨﺰرﭘﻨﺰرﯼ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدم.
رﻧﻪ/ﺁﻟﻴﺲ .در ﺑﻮف ﮐﻮر ) (١راوﯼ ﻧﻘﺎش /راوﯼ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ (٢) ،ﻣـﺮد
)هﻤﺎن (٣٠٧
ﮐﺎﻟﺴﮑﻪﭼﯽ /ﻣﺮد ﺧﻨﺰرﭘﻨﺰﯼ و ) (٣زن اﺛﻴﺮﯼ /ﻟﮑﺎﺗـﻪ .اﯾـﻦ ﻣـﺜـﻠـﺚ ادﯾﭙﯽ در ﺑﻮف ﮐﻮر ﺑﺎ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت راوﯼ ﻧﻘـﺎش از زن اﺛـﻴـﺮﯼ اﺑـﻌـﺎد
اﯾﻦ دو ﭘﺎراﮔﺮاف از ﺑﻮف ﮐﻮر از ﺁن ﺟﻬﺖ ﺣﺎﯾﺰ اهﻤﻴﺖ هﺴﺘـﻨـﺪ ﮐـﻪ
ﺗﺎزﻩاﯼ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ از ﺗﻮﺻﻴﻔﺎﺗﯽ ﮐﻪ راوﯼ از زن اﺛـﻴـﺮﯼ و ﻣـﺎدر ﺧـﻮد،
ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺮاز و ﻧﺸﻴﺐهﺎﯼ رواﻧﯽ رواﯼ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدهﻨﺪ ،ﺑﻠﮑﻪ ﺑـﻪ
ﺑﻮﮔﺎم داﺳﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽدهﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴـﺪ ﮐـﻪ
داﺳﺘﺎن ﺷﮑﻠﯽ ﭼﺮﺧﺸﯽ ﻣﯽدهﻨﺪ ﺑﻪ ﮔـﻮﻧـﻪ اﯼ ﮐـﻪ ﺳـﺎﺧـﺘـﺎر
هﺪاﯾﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻮد ﺁﮔﺎﻩ ﯾﺎ ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ اﯾﻦ دو را ﺑﺴﻴﺎر ﺷـﺒـﻴـﻪ ﺑـﻪ
داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﺮﺧﻪاﯼ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺁﻏﺎز دارد و ﻧـﻪ
هﻢ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ .ﺑﻪ ﻋﻼوﻩ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺷﺮاب در ﺑﺨﺶ اول ﮐـﻪ
ﭘﺎﯾﺎن .اﺻﻼً ﮐﺴﯽ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻴﺖ اﻇﻬﺎر ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺪام ﺑـﺨـﺶ
راوﯼ ﺁن را ﺑﻪ زن اﺛﻴﺮﯼ ﻣﯽﺧﻮراﻧﺪ و در ﺑﺨﺶ دوم اﺷﺎرﻩ ﻣﯽﮐﻨـﺪ
ﺑﻮف ﮐﻮر اول اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ و ﯾﺎ ﺣﺪاﻗﻞ اول ﺑـﺎﯾـﺪ ﺧـﻮاﻧـﺪﻩ ﺷـﻮد.
ﮐﻪ ﯾﺎدﮔﺎر ﻣﺎدرش هﻤﻴﻦ ﺷﺮاب اﺳﺖ ﺷﺎهﺪﯼ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺪﻋـﺎﺳـﺖ.
ﺷﻤﻴﺴﺎ در اﯾﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﺪ:
ﺳﻮاﯼ هﻤﻪٔ اﯾﻦ ﻣﻼﺣﻈﺎت ،ﺷﻤﻴﺴﺎ ﭘﺎ را ﻓﺮاﺗﺮ ﻧﻬﺎدﻩ و هﻤﻪٔ زﻧـﺎن .....ﺑﺎﯾﺪ اذﻋﺎن ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻮف ﮐﻮر ﺳﺎﺧﺘﺎر هﻨﺮﯼ ﺑﻪ ﻏﺎﯾﺖ ﻣﻨﺴﺠـﻢ
را در ﺑﻮف ﮐﻮر ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﻣﯽداﻧﺪ:
و ﭘﻴﭽﻴﺪﻩاﯼ دارد ....ﺁﻧﭽﻪ در ﺁﻏﺎز زﻣﺎن ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد )ﻧـﻘـﺎﺷـﯽ ﻋﺠﻴﺐ ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ هﻤﻪ ﭘﺮﺳﻮﻧﺎژهﺎﯼ داﺳﺘﺎن ﺑﻮف ﮐـﻮر ﯾـﮏ ﻧـﻔـﺮ
روﯼ ﻗﻠﻤﺪان و ﻣـﻨـﻈـﺮﻩٔ ﺳـﻮراخ رف( در ﺁﺧـﺮ زﻣـﺎن هـﻢ ﺗـﮑـﺮار
ﺑﺎﺷﺪ .هﻤﻪٔ ﻣﺮدان ﯾﮏ ﻣﺮد و هﻤﻪٔ زﻧﺎن ﯾﮏ زن ﮐﻪ اﯾﻦ زن و ﻣـﺮد
ﻣﯽﺷﻮد :راوﯼ هﻤﺎن ﭘﻴﺮﻣﺮدﯼ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ زﯾﺮ ﺳـﺮو ﻧﺸـﺴـﺘـﻪ
هﻢ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﯾﻌﻨﯽ دو ﺟﻨﺒﻪٔ ﻣﺬﮐﺮ و ﻣﺆﻧﺚ ﯾﮏ وﺟـﻮدﻧـﺪ.
ﺑﻮد )زﯾﺮا زن اﺛﻴﺮﯼ را درﭘﺎﯼ درﺧﺖ دﻓﻦ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد( .و ﺑﺪﯾﻦ ﺗـﺮﺗـﻴـﺐ
ﻣﺎدر ﺣﻘﻴﻘﯽاش ]راوﯼ[ ﺑﻮﮔﺎم داﺳﯽ ،رﻗﺎﺻﻪٔ ﻣﻌﺒﺪ ﻟﻴﻨﮕﺎم اﺳـﺖ
زﻣﺎن و ﻣﮑﺎن درهﻢ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و اﺟﺰاﯼ ﺁن در ﻣـﻨـﻄـﻘـﯽ
ﮐﻪ از ﻃﺮﻓﯽ ﺣﮑﻢ هﻤﺎن زن رؤﯾﺎﯾﯽ و اﺛﻴﺮﯼ را دارد و از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ
دﯾﮕﺮ ﺑﻪ هﻢ وﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ...ﻣﺸﻐﻠﻪ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰﺗﺮﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪٔ ﺳﺎﺧﺘﺎرﯼ
ﺟﻨﺒﻪهﺎﯾﯽ از ﻟﮑﺎﺗﻪ در اوﺳﺖ و از اﯾﻦ روﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻮرد رواﯼ ﺑـﺎ
ﺑﻮفﮐﻮر رﺑﻂ دو رواﯾﺖ ﺑﻪ ﻇﺎهﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺨﺶ اول و دوم ﮐﺘـﺎب ﺑـﻪ
اﯾﻨﺎن ﺁﻣﻴﺰﻩاﯼ از ﺣﺐ و ﺑﻐﺾ و ﻋﺸﻖ و ﻧﻔﺮت اﺳﺖ(۴١) .
هﻢ اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺗﻤﺎم ﺻﺤﻨﻪهﺎ و ﮔﻔﺘﺎرهﺎﯼ اﯾﻦ دو ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﯼ ﺗﮑﺮار ﯾﮑﺪﯾﮕﺮﻧﺪ )هﻤﺎن (٨٨
از ﻃــﺮف دﯾــﮕــﺮ ﭘــﺎﺗــﺮﯾﺸــﻴــﺎ ﺁرﮐـﺖ در ﻣﺼــﺎﺣــﺒــﻪ اﯼ ﺑــﺎ ﻣــﺠﻠـﻪٔ «ﺳﺎﯾﺖاﻧﺪﺳﺎوﻧﺪ »در ﻣـﻮرد ﺗـﻔـﺎوت ﻧـﻘـﺶ هـﺎﯼ رﻧـﻪ و ﺁﻟـﻴـﺲ
در ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر داﯾﺮﻩوار و ﭼﺮﺧﺸـﯽ ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠـﻪ
ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ« :درﮎ اوﻟﻴﻪٔ ﻣﻦ اﯾﻦ ﺑﻮد ﺁنهﺎ دو ﻓﺮد ﻣﺘﻔﺎوت هﺴـﺘـﻨـﺪ.
اداﯼ ﯾﮏ ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد« :دﯾﮏ ﻻرﻧﺖ ﻣﺮدﻩ! »اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ در
اﻣﺎ دﯾﻮﯾﺪ ﮔﻔﺖ« :ﻧﻪ ،ﻧﻪ ،ﻧﻪ ﺁنهﺎ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ هﺴﺘﻨﺪ ...ﻣﻦ دو ﺗﺄوﯾـﻞ
اﺑﺘﺪاﯼ ﻓﻴﻠﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮد از ﺁﯾﻔﻮن ﻣﻨﺰﻟﺶ ﺷﻨﻴـﺪﻩ ﻣـﯽ ﺷـﻮد و در
ﻣﺘﻔﺎوت از ﯾﮏ زن را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدهﻢ)» .هﺮزوﮔﻨﺮاث(
ﭘﺎﯾﺎن ﻓﻴﻠﻢ ﺗﻮﺳﻂ او از هﻤﺎن ﺁﯾﻔﻮن ﮔﻔﺘﻪ ﻣـﯽ ﺷـﻮد .ﺑـﻪ ﻋـﻘـﻴـﺪﻩٔ
ﻧﺘﻴﺠﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ ﻧﻴﺰ هﻤﻪٔ ﻣﺮدهﺎ ﯾـﮏ ﻧـﻔـﺮ_ ﯾـﺎ ﺑـﻪ
ژﯾﮋﮎ «ﻣﺎ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﯽ داﯾﺮﻩوار ﻣﻮاﺟﻬﻴـﻢ :ﻧـﺨـﺴـﺖ ﭘـﻴـﺎﻣـﯽ ﮐـﻪ
ﻋﺒﺎرت ﺑﻬﺘﺮ زادﻩٔ ﺗﺨﻴﻞ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ_ هﺴﺘﻨﺪ .ﭘﺲ هﻤـﺎﻧـﮕـﻮﻧـﻪ ﮐـﻪ در
ﺷﻨﻴﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮد اﻣﺎ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺁن را درﮎ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ و ﺳـﭙـﺲ ﺧـﻮد
ﺑﻮفﮐﻮر راوﯼ و ﻟﮑﺎﺗﻪ واﻗﻌﻴﺖ دارﻧﺪ ،در ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ ﻧﻴـﺰ ﺗـﻨـﻬـﺎ
ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺁن را ﺑﺮزﺑﺎن ﻣﯽﺁورد .ﺧﻼﺻﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﮐﻞ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺒﺘﻨﯽ اﺳـﺖ
ﻓﺮِد و رﻧﻪ واﻗﻌﯽ هﺴﺘﻨﺪ و هﺮ ﮐﺲ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺁنهﺎ زادﻩٔ ﺗـﺨـﻴـﻞ ﻓـﺮِد
ﺑﺮ ﻧﺎﻣﻤﮑﻨﯽ ﻣﻮاﺟﻬﻪٔ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺎ ﺧﻮدش ...ﺣﻠﻘﻪٔ ﻣﻮﻗﺖ و ﮔـﺬراﯾـﯽ
اﺳﺖ[ii] .
ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ را ﻣﯽﺳﺎزد هـﻤـﺎن ﺣـﻠـﻘـﻪ درﻣـﺎن رواﻧﮑﺎواﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺴﻴﺮ ﻃﻮﻻﻧﯽ ،ﻣﺎ از ﭼﺸﻢ اﻧـﺪاز
ﻣﺴـﺦ
) (Metamorphosesدر ﺑـﻮف ﮐـﻮر و ﺑــﺰرﮔــﺮاﻩ
دﯾﮕﺮﯼ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع و ﻣﺒﺪأﻣﺎن ﺑﺎز ﻣﯽﮔﺮدﯾﻢ(۵٠-۴٩) .
ﮔﻤﺸﺪﻩ در ﭘﺎﯾﺎن ﻓﺼﻞ اول ﺑﻮف ﮐﻮر راوﯼ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﮔـﻔـﺘـﻪٔ ﺧـﻮد ﮐـﺎرﯼ ﺟـﺰ
ﭘﯽﺑﺮدن ﺑﻪ وﺟﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧـﺘـﺎر داﯾـﺮﻩ وارﯼ اﻓـﻖ هـﺎﯼ ﺑﺴـﻴـﺎر
ﻧﻘﺎﺷﯽ روﯼ ﮐﻮزﻩهﺎﯼ ﺳﻔﺎﻟﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﻣﺒﺪل ﺑـﻪ ﻧـﻮﯾﺴـﻨـﺪﻩ اﯼ
وﺳﻴﻌﯽ را در ﺗﺄوﯾﻞ هﺮ دو اﺛﺮ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺎ ﻗﺮار ﻣﯽدهﺪ .اول اﯾـﻨـﮑـﻪ
ﻣﯽﺷﻮد:
ﺳﺎﺧﺘﺎر داﯾﺮﻩوار و ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ اﺟـﺘـﻨـﺎب ﻧـﺎﭘـﺬﯾـﺮ ﺑـﻪ ﺟـﻤـﻊ اﺿـﺪاد ﻣﯽاﻧﺠﺎﻣﺪ .ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ در ﺁن ﻣﺬﮐﺮ و ﻣﺆﻧﺚ ،ﻋﺸـﻖ و ﻧـﻔـﺮت،
اﯾﻦ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﻢ ﯾﮏ ﺟﻮز وﻇﻴﻔﻪٔ اﺟﺒـﺎرﯼ ﺷـﺪﻩ
ﺧﻴﺎل و واﻗﻌﻴﺖ ،ﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ و ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ درون و ﺑﺮون و ﺧﻮن و ﻣﺎﺗﻴـﮏ
ﺑﻮد ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ اﯾﻦ دﯾﻮﯼ ﮐﻪ ﻣﺪتهـﺎ ﺑـﻮد درون ﻣـﺮا ﺷـﺎﻧـﺠـﻪ
در ﮐﻨﺎر هﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑـﻪ ﺗـﻌـﺎﻣـﻞ ﯾـﺎ ﺗـﻘـﺎﺑـﻠـﯽ ازﻟـﯽ_ اﺑـﺪﯼ
ﻣﯽﮐﺮد ﺑﻴﺮون ﺑﮑﺸﻢ ،ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻢ دل ﭘﺮﯼ ﺧـﻮد را روﯼ ﮐـﺎﻏـﺬ
ﻣﯽرﺳﻨﺪ .در ﻣﻘﺎﻟﻪاﯼ ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺎﻟﺐ از ﺑﺮﻧﺪ هـﺮزوﮔـﻨـﺮاث در ﻣـﻮرد
ﺑﻴﺎورم .ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺑﻌﺪ از اﻧﺪﮔﯽ ﺗﺮدﯾﺪ ﭘﻴﻪﺳـﻮز را ﺟـﻠـﻮ ﮐﺸـﻴـﺪم و
ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ ،ﭼﻨﻴـﻦ ﺳـﺎﺧـﺘـﺎرﯼ ﺑـﻪ ﺷـﮑـﻠـﯽ ﺗـﻮﭘـﻮﻟـﻮژﯾـﮏ
اﯾﻨﻄﻮر ﺷﺮوع ﮐﺮدم )ﺷﻤﻴﺴﺎ (٢١۶
) (topologicalﺑﻪ ﻧـﺎم ﻧـﻮار ﻣـﻮﺑـﻴـﻮس )(The Moebius Strip ﺗﺸﺒﻴﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ.
6
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ﻧﻜﺘﻪ ﺣﻴﺮتاﻧﮕﻴﺰ در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﺷﻜﻞ اﯾﻦ اﺳﺖ آﻪ ﻧﻮار ﻣﻮﺑﻴﻮس ﺑـﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ “روش ﻣﻌﻤﻮل ”ﯾﻌﻨﯽ اﻗـﻠـﻴـﺪس ﻓﻀـﺎﯾـﯽ )و در ﻧـﻬـﺎﯾـﺖ
ﻟﺐ دارد و ﺧﻨﺪﻩهﺎﯼ ﭼﻨﺪشﺁور و وﺣﺸﺘﻨﺎك ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺧﻨﺰرﭘﻨـﺮرﯼ در
زﻣﺎﻧﯽ( ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ را زﯾﺮ ﺳﺆال ﻣﯽﺑﺮد .ﻋﻠﯽرﻏﻢ اﯾﻦ آﻪ ﺷﻜـﻞ دو
ﻃﻮل داﺳﺘﺎن را .ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در هﺮ دو اﺛﺮ اﯾﻦ دو ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺗﺠﻠﯽ
روﯾﻪ دارد اﻣﺎ در واﻗﻊ از ﯾﻜﯽ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ .در ﯾﻚ ﻧﻘﻄﻪ هـﺮ
ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ آﺴﺎﻧﯽ هﺴﺘﻨﺪ آﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﻤﯽ ﺑـﻴـﻨـﻨـﺪ ﺗـﺠـﻠـﯽ )اﻣـﺮ
دو رو ﺑﻪ وﺿﻮح ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻤﻴﻴﺰ هﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ زﻣﺎﻧـﯽ آـﻪ ﺷـﻜـﻞ را ﺑـﻪ
واﻗﻌﯽ( ﯾﻌﻨﯽ ﺁﻧﭽﻪ آﻪ ﺑﻴﺶ از هﻤـﻪ ﭼـﻴـﺰ راوﯼ و ﻓـﺮد را رﻧـﺞ
ﺻﻮرت آﻠﯽ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﯾﻢ دو روﯼ ﺁن ﻣﻤﺘﺪ ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ” .
ﻣﯽدهﺪ .ﻣﺮد اﺳﺮارﺁﻣﻴﺰ ﺑﺎ آﻤﻚ دورﺑﻴﻦ ﺧﻮد و ﻣﺮد ﺧﻨﺰرﭘـﻨـﺰرﯼ ﺑـﺎ
اﯾﻦ ﺷﻜﻞ ﺗﻮﺳﻂ ژاك ﻻآﺎن ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
ﺧﻨﺪﻩهﺎﯼ “ﻧﺨﺮاﺷﻴﺪﻩ ”“ ،ﺧﺸﻚ ”و”وﺣﺸﺘﻨﺎآﺶ ...آﻪ ﻣﻮ را ﺑـﻪ
از ﯾﻚ ﻃﺮف ﻻآﺎن ﺁن را ﻧﻤﻮﻧﻪﯼ “ﺑﺎزﮔﺸﺖ اﻣﻴﺎل ﺳـﺮآـﻮب ﺷـﺪﻩ ”
ﺑﺪن ﺁدم ﺳﻴﺦ ﻣﯽآﻨﻨﺪ” ،ﮔﺎﻩ و ﺑـﯽ ﮔـﺎﻩ اﻧﺴـﺎن را ﺑـﻪ ﭼـﺎﻟـﺶ
ﻣﯽداﻧﺪ و از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﺷﻜﻞ ﺁن ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩﯼ ﺗـﻘـﺎﺑـﻼت دوﮔـﺎﻧـﻪ اﯼ
ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﯽ آﺸـﻨـﺪ و ﺿـﻌـﻒ هـﺎ و ﺑـﻴـﻬـﻮدﮔـﯽ ﺧـﻴـﺎل
ﻣﯽداﻧﺪ آﻪ زوج ﻓﺮدﭘﻴﺖ را ﻧﺰ درﺑﺮﻣﯽﮔﻴـﺮد) .هـﺮزو ﮔـﻨـﺮاث( هـﺮزو
ﭘﺮدازﯼهﺎﯾﺶ را ﺑﻪ او ﺑﺎز ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺎﻧﻨﺪ .از اﯾﻦ روﺳﺖ آـﻪ ﭘـﻴـﺖ در
ﮔﻨﺮاث ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﯽدهﺪ آﻪ ﺑﺮاﯼ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻮار ﻣﻮﺑﻴﻮس ﻣﯽﺑـﺎﯾﺴـﺖ
ﺑﺨﺶ دوم وﻗﺘﯽ ﺻﺪاﯼ ﻣﺮد اﺳﺮارﺁﻣﻴﺰ را از ﺗـﻠـﻔـﻦ ﻣـﯽ ﺷـﻨـﻮد
دو ﺳﺮ ﯾﻚ ﻧﻮار آﺎﻏﺬﯼ را ﺑﻪ هﻢ ﻣﺘﺼﻞ آﺮد ﺑﻪ ﻃﻮرﯼ آﻪ ﯾﻚ ﺳـﺮ،
ﺑﺮﺁﺷﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و راوﯼ ﺑﻮفآﻮر وﻗﺘﯽ در ﺁﯾﻨﻪﯼ ﻣﯽ ﺑـﻴـﻨـﺪ آـﻪ
ﺻﺪ و هﺸﺘﺎد درﺟﻪ ﺑﭽﺮﺧﺪ .در ﺳﻄﺢ ﺷﺨﺼﻴﺖﭘﺮدازﯼ ﻓﻴﻠﻢ ،ﻣـﺮد
ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺧﻨﺰرﭘﻨـﺰرﯼ ﺷـﺪﻩ از وﺣﺸـﺖ ﺻـﻮرﺗـﺶ را ﺑـﺎ دﺳـﺘـﺶ
اﺳﺮارﺁﻣﻴﺰ درﺳﺖ هﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ اﺗﺼﺎل دو ﺳﺮ اﺳﺖ .ﭼـﺮا آـﻪ “ﺑـﻪ
ﻣﯽﭘﻮﺷﺎﻧﺪ.
ﻃﻮر هﻤﺰﻧﺎن هﻢ درون اﺳﺖ هﻢ ﺑﻴﺮون ”ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﻜﻪ ﻣﺒﺪل ﺑﻪ ﻣﺤﻞ
ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﻧﻘﺶ ﻣﺮد ﺧﻨﺰرﭘﻨﺰرﯼ ﺑـﻪ دﻟـﻴـﻞ ﺣﻀـﻮر ﻣـﺪاوم و ﺁزار
ﺟﻤﻊ اﺿﺪاد ﻣﯽ ﺷﻮد) .هﻤﺎن( ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻻآﺎن اﯾﻦ ﻣﺤﻞ ﺗﻼﻗﯽ در
دهﻨﺪﻩاش_ ﺑﺮاﯼ راوﯼ_ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻨﻮعﺗﺮ و زﻧﺪﻩﺗﺮ و ﻗﺎﺑﻞ ﺑـﺎور ﺗـﺮ از
ﻧﻮار ﻣﻮﺑﻴﻮس ،هﻤﺎن ﻣﺤﻞ ﺗﻼﻗﯽ اﻣﺮ ﺧﻴـﺎﻟـﯽ و اﻣـﺮ ﺳـﻤـﺒـﻠـﻴـﻚ
ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺮد اﺳﺮارﺁﻣﻴﺰ در ﻓـﻴـﻠـﻢ اﺳـﺖ .در ﭘـﺎﯾـﺎن ﻧـﻴـﺰ ﻣـﺮد
اﺳﺖ .ﭼﺮا آـﻪ ﺧـﻮد اﯾـﻦ ﻣـﺤـﻞ ﭼـﺮﺧـﺶ ،ﻧـﺎ ﺧـﻮدﺁﮔـﺎﻩ ﯾـﺎ در
اﺳﺮارﺁﻣﻴﺰ ﺗﻨﻬﺎ دورﺑﻴﻦ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻓﺮد ﻣﯽﮔﻴﺮد و ﺑﺎ اﯾـﻦ آـﺎر
واژﻩﺷﻨﺎﺳﯽ ﻻآﺎن “اﻣﺮ واﻗﻌﯽ ”اﺳﺖ.
او را ﺑﺎ ﺧﻮدش رو ﺑﻪ رو ﻣﯽآﻨﺪ اﻣﺎ ﻣﺮد ﺧﻨﺰرﭘﻨﺰرﯼ در وﺟـﻮد راوﯼ ﺑﻮفآﻮر ﺣﻠﻮل ﻣﯽآﻨﺪ و ﭼﻨﺎن او را ﺑﻪ هﻢ ﻣﯽرﯾﺰد آﻪ ﺗﻮان ﺗﺤﻤـﻞ
ﺷﺒﺎهﺘﻬﺎﯼ آﺎرآﺮدﯼ ﺷﺨﺼﻴﺖهﺎ در دو اﺛﺮ
ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﺧﻮد را از او ﺳﻠﺐ ﻣﯽآﻨﺪ. از ﻧﮕﺎهﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻇﺎهﺮﯼ ﻣﺮد ﺧﻨﺰرﭘﻨﺰرﯼ و ﭘـﺪر راوﯼ
ﻣﺮد ﺧﻨﺰرﭘﻨﺰرﯼ و ﻣﺮد اﺳﺮارﺁﻣﻴﺰ
ﻣﯽﺗﻮان ﭘﯽ ﺑﺮد آﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس هﻤﺎن وﺣﺪت ﺷﺨﺼﻴﺖهﺎ ﺁن دو ﻧﻴﺰ
در ﺑﺨﺶ اول ﺑﻮف آﻮر ﺑﻪ دﻓﻌﺎت ﻣﯽﺧﻮاﻧﻴﻢ آﻪ ﻣﺮد ﻧﻌﺶآﺶ آـﻪ
ﯾﻚ ﻧﻔﺮ و ﺑﻪ ﻗﻮل راوﯼ هﻤﻪ ﺳﺎﯾﻪهﺎﯼ ﺧﻮد او هﺴـﺘـﻨـﺪ .ﭘـﺲ در
ﻗﺒﻼً ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ ﻣﺮد ﺧﻨﺰرﭘﻨﺮرﯼ اﺳﺖ ﺑﻪ راواﯼ ﻣـﯽ ﮔـﻮﯾـﺪ:
اﯾﻨﺠﺎ ﻣﺜﻠﺖ ادﯾﭙﯽ ﺑﻮف آﻮر ﺑﺴﻴﺎر ﻏﺎﻣﺾﺗﺮ از ﻣـﺜـﻠـﺚ ادﯾـﭙـﯽ _ﺗـﺎ
“ﻣﻦ ﺗﻮ رو ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﻢ ... ،ﻣﻦ ﺧﻮﻧﺘﻮ ﺑﻠـﺪم ...ﻣـﻦ ﺗـﻤـﺎم راﻩ و
ﺣﺪﯼ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ_ ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ اﺳﺖ .در ﺑﻮف آﻮر ﺗـﻨـﻬـﺎ رأس
ﭼﺎهﻬﺎﯼ اﯾﻨﺠﺎ رو ﺑﻠﺪم ”.در ﺻﺤﻨﻪﯼ ﻣﻬﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ ﻧﻴـﺰ
ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺜﻠﺚ ادﯾﭙﯽ ﺧﻮد راوﯼ اﺳﺖ و رﺋﻮس دﯾﮕﺮ در ﺣﺎل ﺗﻐﻴﻴـﺮﻧـﺪ؛
ﻣﺮد اﺳﺮار ﺁﻣﻴﺰ ﺑﻪ ﻓﺮِد ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ آﻪ در ﻣﻨﺰل اوﺳﺖ و ﺧﻮد ﻓـﺮد او
ﮔﺎهﯽ ﻟﻜﺎﺗﻪ ،ﮔﺎهﯽ ﺑﻮﮔﺎم داﺳﯽ و ﮔﺎهﯽ زن اﺛـﻴـﺮﯼ و در رأس
را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش دﻋﻮت آﺮدﻩ اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻃﻮر آﻠﯽ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ واﺳﻄـﻪ ﯼ
دﯾﮕﺮ ﮔﺎهﯽ ﭘﺪر ،ﮔﺎهﯽ ﻋﻤﻮ و ﮔـﺎهـﯽ ﭘـﻴـﺮﻣـﺮد ﺧـﻨـﺰرﭘـﻨـﺰرﯼ .در
ﻣﻌﺎﻧﯽ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﻮد هﻤﻮارﻩ در ادﺑﻴﺎت ﺳﻤـﺒـﻞ روح ،روان و درون
ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ ﻓﺮد/ﭘﻴﺖ ،دﯾﻚ ﻻرﻧﺖ /ﺁﻗﺎﯼ ادﯼ و ﺁﻟﻴـﺲ /رﻧـﻪ
اﻧﺴﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ .ﺟﺎﯾﯽ آﻪ اﻧﺴﺎن ﺧﺼﻮﺻﯽﺗﺮﯾﻦ و ﭘﻨﻬﺎﻧﯽﺗـﺮﯾـﻦ
رﺋﻮس ﻣﺜﻠﺚ را ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﻩاﻧﺪ .ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﯽ در اﯾﻨـﺠـﺎﺳـﺖ آـﻪ در
داراﯾﯽهﺎ و اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﺶ را در ﺁﻧﺠﺎ ﻣـﺨـﻔـﯽ آـﺮدﻩ اﺳـﺖ .ﭘـﺲ
ﺑﻮف آﻮر ﻣﺮد ﺧﻨﺰرﭘﻨﺰرﯼ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩﯼ ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔـﺎﻩ--اﻣـﺮ واﻗـﻌـﯽ --ﻧـﻴـﺰ
ادﻋﺎﯼ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻧﻌﺶآﺶ و ﻣﺮد اﺳـﺮار ﺁﻣـﻴـﺰ در ﻣـﻮرد ﺷـﻨـﺎﺧـﺘـﻦ
هﺴﺖ اﻣﺎ در ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﮔﻤﺸﺪﻩ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺮد اﺳﺮارﺁﻣﻴـﺰ ﺑـﻪ ﻃـﻮر
ﻣﺨﺎﻃﺒﻴﻦ و داﻧﺴﺘﻦ ﻣﻨﺰل ﺁﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم اﺷﺮاف آـﺎﻣـﻞ ﺁﻧـﺎن ﺑـﻪ
ﻣﺸﺨﺺ ،ﺗﻨﻬﺎ اﯾﻦ آﺎرآﺮد را دارد.
ﺁﻧﭽﻪ اﺳﺖ آﻪ در درون ﻓﺮد ،ﭘﻴﺖ و راواﯼ ﺑﻮفآﻮر ﻣﯽﮔﺬرد. ﻧﮕﺎهﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ اﻧﺸﻘﺎق ﺑﺎ ﺟﻤﻊﺑﻨﺪﯼ آﻠﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺁﻣﺪ ،ﻣﻔﻬﻮم اﻧﺸﻘـﺎق ﺑـﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آﻨﻴﺪ ﺧﻨﺪﻩﯼ ﻋﺎﻗﻞ اﻧﺪر ﺻﻔﻴﺤﯽ آﻪ ﻣﺮد اﺳـﺮار ﺁﻣـﻴـﺰ ﺑـﺮ
7
ﻣﺎﯾﻪﯼ هﺮ دو اﺛﺮ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص دادﻩ اﺳﺖ .هﻤﺎﻧﻈﻮر آـﻪ در
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ﭘﺎﯾﺎن ﻓﻴﻠﻢ ﻓﺮد ﭘﺲ از ﺧﺎرجﺷﺪن از ﻗﺎﻟﺐ ﭘﻴﺖ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑـﺎ ﻣـﺮد
ﺷﺎﯾﺪ ﺧﺎﻟﯽ از ﻟﻄﻒ ﻧﺒﺎﺷﻪ اﮔـﺮ ﯾـﺎدﯼ از هـﻮاﯼ اﯾـﺮان ﺑـﮑـﻨـﻢ:
اﺳﺮار ﺁﻣﻴﺰ ﺑﻪ ﺑﻴﻔـﺎﯾـﺪﻩ ﺑـﻮدن ﺧـﻴـﺎل ﭘـﺮ دازﯼ و واﻗـﻌـﯽ ﺑـﻮدن
ﺑﻬﺎراﯾﺮان ﺳﻪ ﻣﺎهﻪ ﮐﺎﻣﻠﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﻴﺪ ،ﺳﻴﺰدﻩ ﺑـﻪ در و ﺷـﮑـﻮﻓـﻪ
ﺟﺪاﯾﯽاش از رﻧﻪ ﭘﯽ ﺑﺮد ،راوﯼ ﺑﻮفآﻮر ﻧﻴﺰ در ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔـﺬار ﺑـﺎ
هﺎﯼ ﺻﻮرﺗﯽ و زﯾﺒﺎ اوﻟﻴﻦ ﻓﺼﻞ ﺳﺎل اﺳﺖ .ﺗﺎﺑﺴﺘﻮن هﻢ ﯾﮑـﯽ از
آﺸﺘﻦ ﻟﻜﺎﺗﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﮔﺰﻟﻴﻚ و ﻣﺒﺪل ﺷﺪن ﺑﻪ “ﻧـﻴـﻤـﭽـﻪ ﺧـﺪا ”ﺑـﻪ
ﻓﺼﻞ هﺎﯼ ﻣﺤﺒﻮب ﺳﺎﻟﻪ ﭼﻮن ﺑﺎ ﺁﻓﺘﺎب ﺗﺎﺑﺎن ،ﻣﻴﻮﻩ هﺎﯼ ﺧﻮﺷﻤـﺰﻩ
ﻣﺤﺪودﯾﺖهﺎﯼ دﻧﻴﺎﯼ ﻣﺎدﯼ ﭘﯽ ﻣﯽﺑﺮد .ﺑﻪ ﻃﻮر آﻠﯽ ﭘﺎﯾﺎن هـﺮ دو
و رﻧﮕﺎرﻧﮓ ﻣﺜﻞ ﮔﻴﻼس ،هﻨﺪواﻧﻪ ،ﺗﻮت ﻓﺮﻧـﮕـﯽ و ،....و از هـﻤـﻪ
ﻓﻴﻠﻢ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻟﻴﺴﺘﯽ اﺳﺖ هﺮ دو ﺷﺨﺼﻴﺖ راوﯼ و ﻓـﺮد
ﻣﻬﻢ-ﺗﺮ ﺑﺎ ﺗﻌﻄﻴﻼت ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﺑﺮاﯼ ﺑﭽﻪ هﺎ ﻇﺎهﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد .ﭘﺎﯾـﻴـﺰ
ﭘﺲ از ﺑﺪﺳﺖ ﺁوردن ﺑﻴﻨﺸﯽ ﻋﻤﻴﻖ در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧـﻮد ،هـﻤـﭽـﻮن
هﻢ ﺑﻌﺪ از ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﭘﺮ از ﺗﻌﻄﻴﻼت ﻣـﯽ ﺁﯾـﺪ ﮐـﻪ ﻓﺼـﻞ ﺷـﺮوع
ﺁﻏﺎز داﺳﺘﺎن ﺗﻨﻬﺎ هﺴﺘﻨﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ هﻤﻪﯼ هـﻤـﻨـﻮﻋـﺎن ﺧـﻮد ﺑـﺎ
ﻣﺪارس ﺑﺮاﯼ ﺑﭽﻪ هﺎ و ﻓﺼﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ زﯾﺒﺎﯼ رﻧﮓ ﺑﺮﮔﻬﺎ و ﺑـﺮگ رﯾـﺰان
ﺁزادﯼ آﻤﺎﺑﻴﺶ ﺗﺎم دﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب و ﻋﻤﻞ زدﻩاﻧﺪ ،ﻋﻮاﻗﺐ اﻋﻤﺎل
اﺳﺖ .ﺁﺧﺮ ﺳﺎل هﻢ زﻣﺴﺘﺎن دارﯾﻢ ،ﺑﺎ ﺑﺮف و ﺳﺮﻣﺎ و اﻧـﺎرهـﺎﯼ
ﺧﻮد را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و اآﻨﻮن ﺑﻪ ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺷﻨﺎﺧﺖ رﺳﻴﺪﻩاﻧـﺪ
ﺧﻮﺷﻤﺰﻩ زﻣﺴﺘﺎﻧﯽ .ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﯾﺎدﯼ از اﯾﺮان و هـﻮاﯼ
و ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﺧﻮد ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ /ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ را ﻧﻴﺰ در اﯾﻦ ﺳﻴﺮ و ﺳﻔﺮ ﺷـﺮﯾـﻚ
ﺧﻮﺑﺶ ﻣﯽ ﮐﺮدم؟
آﺮدﻩاﻧﺪ .ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎل هﺪف ﻏﺎﯾﯽ ادﺑﻴﺎت و هـﻨـﺮ ﻧـﻴـﺰ ﭼـﻴـﺰﯼ ﺟـﺰ
اﯾﻨﺠﺎ ﺗﻮ ادﻣﻮﻧﺘﻮن ﻣﺎ ﯾﮏ زﻣﺴﺘﻮن واﻗﻌﯽ دارﯾﻢ! ﭼﻮن ﺧﻴﻠﯽ وﻗـﺘـﺎ
ﺗﺸﺮﯾﻚ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻴﺴﺖ.
ﺗﻮ اﯾﺮان ﺑﺮف درﺳﺖ و ﺣﺴﺎﺑﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ ،ﭘﺲ ﺷـﺎﯾـﺪ زﻣﺴـﺘـﻮن اﯾﻨﺠﺎ اون ﻗﺪرهﺎ هﻢ ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ اﻟﺒﺘﻪ ﻓﮑﺮ ﮐﻨـﻢ ﯾـﮑـﯽ از ﻃـﻮﻻﻧـﯽ ﺗﺮﯾﻦ و ﺳﺮدﺗﺮﯾﻦ زﻣﺴﺘﻮﻧﺎﯼ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯼ ﺷﻤﺎﻟﯽ رو داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻪ.
ﮐﺘﺎب ﻧﺎﻣﻪ Herzogenrath, Bernd. "On the Lost Highway: Lynch and Lacan, Cinema and Cultural Pathology." 1999. http://www.othervoices.org. August 2007 http://
1997.
"Highway.
Lost
ﭼﻨﺪ روز ﭘﻴﺶ ﺗﻮ ﻣﺪرﺳﻪ در ﮐﻼس ﻋﻠﻮم درﺑﺎرﻩ ﯼ ﺁﻓـﺘـﯽ ﺑـﻪ ﻧـﺎم ” “Pine beetleﺗﺤﻘﻴﻖ ﮐﺮدم ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﯾﮑﯽ از ﻣﺰاﯾـﺎﯼ هـﻮاﯼ
Leong,
ﺳﺮد اﯾﻨﺠﺎ رو ﺑﻔﻬﻤﻢ .ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﯾﻦ ﺣﺮﻓﻢ ﺑﭙـﺮﺳـﻴـﺪ
www.mediacircus.net. August 2007
ﺁﺧﻪ ﭼﻪ ﺟﻮرﯼ ﯾﻪ ﻧﻮع ﺁﻓﺖ ﻣﯽ ﺗﻮﻧﻪ ﻣﺰﯾﺖ اﯾﻦ هﻮاﯼ ﺳﺮد ﺑﺎﺷﻪ؟
"Demystefying
Anthony.
ژﯾﮋﮎ ,اﺳﻼوﯼ .1384 .هﻨﺮ اﻣﺮ ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ ﻣﺒﺘﺬل .ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺎزﯾﺎر اﺳﻼﻣﯽ .ﺗﻬﺮان :ﻧﺸـﺮ ﻧﯽ.
ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺳﺆال ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ اﺳﺖ .اﯾﻦ ﺁﻓﺖ ﭘﻨﺞ ﻣﻴﻠﯽ ﻣﺘـﺮﯼ ﺁﻓـﺘـﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در ﺁﻟﺒﺮﺗﺎ و ﺑﺮﯾﺘﻴﺶ ﮐﻠﻤﺒﻴﺎ ﺑﺴـﻴـﺎر ﯾـﺎﻓـﺖ ﻣـﯽ
ﺷﻤﻴﺴﺎ ,ﺳﻴﺮوس .1371.داﺳﺘﺎن ﯾﮏ روح .ﺗﻬﺮان :ﻓﺮدوﺳﯽ.
ﺷﻮد و اﮔﺮ از ﺑﻴﻦ ﻧﺮود ﺧﻴﻠﯽ ﺳﺮﯾﻊ ﺗﮑﺜﻴﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد و درﺧـﺘـﺎن رو از ﺑﻴﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد. ﯾﮑﯽ از راهﻬﺎﯼ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن اﯾﻦ ﺁﻓﺖ دﻣﺎﯼ ﭼﻬﻞ درﺟﻪ زﯾﺮ ﺻﻔﺮ و
اﻧﺸﺎي ﺷﻘﺎﻳﻖ
ﺣﺘﯽ ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ اﺧﻴﺮا ً ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﮔﺮم ﺷـﺪن هـﻮاﯼ زﻣـﻴـﻦ و
ﻫﻮاي ادﻣﻮﻧﺘﻮن
ﺗﮑﺜﻴﺮ اﯾﻦ ﺁﻓﺖ و دﻻﯾﻞ دﯾﮕﻪ ﺗﻌﺪاد ﺑﺴﻴﺎر زﯾﺎدﯼ از درﺧﺘﺎن از ﺑـﻴـﻦ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ. اﻣﺎ در ﺁﺧﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻢ هﺮ ﭼﻘﺪر هﻢ اﯾﻨﺠﺎ ﺳﺮد ﺑﺎﺷـﻪ اﻣـﺎ ﻣـﻦ اﻻن
ﺷﻘﺎﻳﻖ ﻣﺨﺘﺎري
اﯾﻨﺠﺎ هﺴﺘﻢ و ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻢ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﻧﻢ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺟﺪﯾﺪﯼ رو اﻣـﺘـﺤـﺎن
اﯼ ﺑﺎﺑﺎ! اﺣﺴﺎس ﻣﻴﮑﻨﻢ ﭘﺎرو ﮐﺮدن دم در ﺧﻮﻧﻤﻮن ﺗﻮ ادﻣﻮﻧﺘﻮن ﺑﯽ ﻓﺎﯾﺪﻩ اﺳﺖ ،ﺁﺧﻪ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻴﺶ رﻓﺘﻢ و ﺟﻠﻮﯼ در ﺧـﻮﻧـﻤـﻮن رو ﭘﺎرو ﮐﺮدم ،ﭼﻮن ﺑﺎ ﺧﻮدم ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم ﭘﺎرو ﮐﺮدن ﺑـﺮف هـﻢ ﯾـﻪ ﻧـﻮع ﺑﺎزﯼ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﺑﺮﻓﻪ و ﻣﻦ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺎزﯼ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﺑﺮﻓﻢ اﻣّﺎ اﻻن ﮐـﻪ از
ﮐﻨﻢ و ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﯾﺮان ﺑﺎ ﺑﺮف ﺑﺎزﯼ ﮐﻨﻢ و از ﺑﺮف ﻟﺬت ﺑﺒﺮم.
ﺑﺎﻛﺴﻴﻨﮓ دي؛ ﻧﻮﺳﺘﺎﻟﮋي ﻧﻮروز ﻳﺎ ﺗﺮاژدي ﺣﻤﻠﻪ اﺳﻜﻨﺪر
ﭘﻨﺠﺮﻩ ﺑﻴﺮون رو ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻢ ﺣﺘﯽ از ﻗﺒﻞ از ﭘـﺎرو ﮐـﺮدن هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻠﻮﯼ ﺧﻮﻧﻤﻮن ﺑﺮف ﻧﺸﺴﺘﻪ. ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ هﻤﻪ اﯾﻨﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺧﻮدﺗﻮن ﺑﮕﻴﺪ“ :هﻤﺶ ﺷﺶ ﻣـﺎﻩ ﻧﺸﺪﻩ از اﯾﺮان اوﻣﺪﻩ ،از اﯾﻦ هﻮا ﺧﺴﺘﻪ ﺷـﺪﻩ! “ﺑـﺎﯾـﺪ ﺑـﮕـﻢ ﮐـﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻦ از ﺟﻤﻼت ﻣﻘﺪﻣﻪ اﻧﺸﺎء اﯾﻦ ﻧﺒﻮد ﮐـﻪ از هـﻮا ﺧﺴـﺘـﻪ ﺷﺪم ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻘﻂ اﻣﺮوز ﮐﻪ هﻮا رو دﯾﺪم ﺑﻪ ﻧﻈﺮم اوﻣﺪ ﮐﻪ ﻗﺒـﻼً ﻗـﺪر هﻮاﯼ ﺧﻮب اﯾﺮان رو ﻧﻤﯽ دوﻧﺴﺘﻢ .ﭼﻮن از وﻗﺘﯽ ﺑﻪ اﯾﻨﺠﺎ اوﻣـﺪم از اون ﭼﻴﺰهﺎﯾﯽ ﮐﻪ دﯾﺪم و ﺷﻨﻴﺪم ،ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﮐﻪ اﯾـﻨـﺠـﺎ ﯾـﮏ ﻓﺼﻞ ﺑﺰرگ و ﺳﻪ ﻓﺼﻞ ﮐﻮﭼﮏ دارﻩ ،ﭼـﻮن ﻧـﺰدﯾـﮏ هـﻔـﺖ ﻣـﺎﻩ زﻣﺴﺘﻮن دارﯾﻢ و ﻓﻘﻂ ﭘﻨﺞ ﻣﺎﻩ ﺑﺮاﯼ ﭘﺎﯾﻴﺰ ،ﺑﻬﺎر و ﺗـﺎﺑﺴـﺘـﺎن ﻣـﯽ- ﻣﻮﻧﻪ )ﮐﻪ ﻗﺎﻋﺪﺗﺎً ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻪ ﻣﺎﻩ ﺑﺎﺷﻪ(. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻢ ﮐﻪ ﺳﻪ ﻓﺼﻞ دﯾﮕﻪ ادﻣﻮﻧﺘﻮن ﺧﻴﻠﯽ زﯾﺒﺎﺳﺖ ،ﻣـﺜـﻼً ﭘﺎﯾﻴﺰ ،ﺧﻴﻠﯽ رﻧﮕﺎرﻧﮓ و ﻗﺸﻨﮕﻪ ،ﺑﻬﺎر ،ﺳﺮﺷﺎر از ﭼﻬﭽﻪ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و ﻧﺴﻴﻢ دﻟﻨﻮازﻩ و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ،ﺳﺮﺷﺎر از ﺁﻓﺘﺎب ﺗﺎﺑﺎن و دﻟـﭙـﺬﯾـﺮﻩ .اﻣـﺎ ﻣﻦ اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺸﮑﻞ هﻮاﯼ ادﻣﻮﻧﺘﻮن ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑـﻮدن و ﺳﺮﻣﺎﯼ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ زﻣﺴﺘﻮﻧﺶ اﺳﺖ.
8
ﻣﻬﺪي واﻋﻈﻲ اﯾﺮان آﻪ ﺑﻮدم ،دم دﻣﺎﯼ ﻋﻴﺪ آﻪ ﻣﻴﺸﺪ ،ﯾﻪ ﭼﻴﺰﯼ ﺗﻮﯼ وﺟﻮدم ﺑـﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭘﻴﺪا ﻣﻴﺸﺪ و ﺗﺎ ﺳﻠﻮل ﺑﻪ ﺳـﻠـﻮل ﺑـﺪﻧـﻢ ﻧـﻔـﻮذ ﻣـﻴـﻜـﺮد. ﻧﻤﻴﺘﻮﻧﺴﺘﻢ ،و هﻨﻮز هﻢ ﻧﻤﻴﺘﻮﻧﻢ ،ﺗﺸﺮﯾﺤﺶ آﻨﻢ ،اﻣﺎ ﻋـﺎﺷـﻘـﺶ ﺑﻮدم .ﯾﻪ ﭼﻴﺰﯼ ﻣﺜﻞ ﯾﻪ ﻋﻄﺮ ﺟﺎدوﯾﯽ آﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ اون ،ﻧـﻪ ﻓـﺮد ﯾﺎ ﻣﻜﺎن ﺧﺎص ،ﺑﻠﻜﻪ ﺣﺲ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ اﻓﺮاد و ﻣﻮﻗﻌﻴـﺘـﻬـﺎﯼ ﻣـﻜـﺎﻧـﯽ ﺑﻮد .ﯾﻌﻨﯽ هﺮﺟﺎ ﻣﻴﺪﯾﺪم ﻣﺮدم رو آﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺳﺮﮔﺮم ﻣﻬﻴﺎ ﺷـﺪن واﺳﻪ ﻧﻮروز هﺴﺘﻦ ،از ﺧﻮﻧﻪ ﺗﻜﻮﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺷـﻴـﺮﯾـﻨـﯽ درﺳـﺖ آﺮدن و از ﺳﺒﺰﻩ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺗﺎ ﺧﺮﯾﺪ ﻟﺒﺎس ،اﯾﻦ راﯾـﺤـﻪ ﺷـﻴـﺮﯾـﻦ ﺑـﻪ ﻣﺸﺎﻣﻢ ﻣﻴﺮﺳﻴﺪ و ﻣﺴﺘﻢ ﻣﻴﻜﺮد .اوج اﯾﻦ ﺣﺲ دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﯽ، هﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺧﺮﯾﺪ ﻋﻴﺪ و ﺗﻮﯼ ﺑﺎزاراﯼ ﺷﻠﻮغ ﺑﻮد .واﺳﻪ هﻤﻴﻨﻢ ﻣـﻦ ﭘﺎﯼ ﺛﺎﺑﺖ ﺧﺮﯾﺪ ﺷﺒﺎﯼ ﻋﻴﺪ ﺑﻮدم. دﯾﺪن ﻣﺎﻣﺎن هﺎﯾﯽ آﻪ ﺑﺎ ﺣﻮﺻﻠﻪ ،ﺟﻔﺖ ﺑﻪ ﺟﻔﺖ ،آـﻔـﺸـﺎ رو ﺑـﻪ
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ﭘﺎﯼ دﺧﺘﺮ ﭘﺴﺮاﯼ آﻮﭼﻮﻟﻮﺷﻮن اﻣﺘﺤﺎن ﻣﻴﻜﺮدن و ﺑﭽﻪ هـﺎﯼ ذوق
ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ دورﺑﻴﻦ ﻋﻜﺎﺳﯽ و از ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن ﭘﻼﺳﻤﺎ ﮔـﺮﻓـﺘـﻪ ﺗـﺎ ﻟـﻮازم
زدﻩ اﯼ آﻪ ﺑﯽ ﺗﺎب ﺑﻮدن واﺳﻪ ﺑﻐﻞ ﮔﺮﻓﺘﻦ آﻔﺸﺎﯼ ﻧﻮﺷﻮن ،اﻧﮕـﺎر
ﺁراﯾﺸﯽ ،هﻤﻪ ،هﻤﻪ ﭼﻴﺰﯼ ﻣﻴﺨﺮﯾﺪن ،ﺑﺴـﺘـﻪ ﺑـﻪ اﯾـﻨـﻜـﻪ ﭼـﯽ
آﻪ هﻤﻪ ﺁرزوهﺎﺷﻮن ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻴﺸﻪ ﺗﻮﯼ هﻤﻮن ﯾﻪ ﺟﻔﺖ آـﻔـﺶ،
ﭼﻴﺰاﯾﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺨﻔﻴﻒ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدن! اﺻﻼ دﻟﻴﻞ ﺧﺮﯾﺪ هﻢ ﯾـﻪ ﭼـﻴـﺰ
ﺣﺲ ﺣﺴﺎدت ﺁدم رو ﻗﻠﻘﻠﻚ ﻣﻴﺪاد .اآﺜﺮ ﻣﺮدم ﻣﻴﺒﺎﯾﺴﺖ ﭼﻨـﺪﯾـﺪن
دﯾﮕﻪ ﺑﻮد! ﺁدﻣﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎ واﺳﻪ ﺗﻌﻄﻴﻼت و ﺳﺎل ﻧﻮ و دﯾﺪ و ﺑـﺎزدﯾـﺪ
ﺳﺎﻋﺖ وﻗﺖ ﻣﻴﺬاﺷﺘﻦ ﺗﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﺗﻮﯼ ﺷﻠﻮﻏﯽ ﻗﻴﺎﻣﺖ وار راﺳـﺘـﻪ
اﯾﺎم ﺗﻌﻄﻴﻼت ﺧﺮﯾﺪ ﻧﻤﻴﻜﺮدن ،ﺑﻠﻜﻪ داﺷﺘﻦ از ﻓﺮﺻﺖ ﺧﺮﯾﺪ ﺑـﻮﺟـﻮد
هﺎﯼ ﺑﺎزار ،ﺑﺘﻮﻧﻦ ﭼﻨﺪ ﻗﻠﻢ ﺟﻨﺲ ﺑﺨﺮن واﺳﻪ ﻋﻴﺪﺷﻮن .اﻣﺎ ﺑﺎ اﯾـﻦ
اوﻣﺪﻩ ،ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻬﺮﻩ رو ﻣﻴﺒﺮدن و اﺻﻮﻻ هﺮﭼﯽ واﺳﻪ زﻧـﺪﮔـﻴـﺸـﻮن
وﺟﻮد ،از دﻗﺎﯾﻘﯽ آﻪ داﺷﺘﻦ ﺻﺮف ﺧﺮﯾﺪ ﻣﻴﻜﺮدن ،ﻟـﺬت ﻣـﻴـﺒـﺮدن؛
ﻻزم داﺷﺘﻦ ،از اﻟﺒﺴﻪ ﺗﺎ ﻟﻮازم ﻣﻨﺰل ،ﻣﻴﺨﺮﯾﺪن! ﺟﺎﻟﺐ اﯾﻨﻜﻪ ﻟـﻮازم
ﻣﺜﻞ ﯾﻪ ﺟﻮر رﯾﺎﺿﺖ ﺷﻴﺮﯾﻦ واﺳﻪ ﻣﺤﻴﺎ ﺷـﺪن ﺑـﺮاﯼ ﯾـﻚ ﺗـﺤـﻮل ﺑﺰرگ! ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧـﺮﯾـﺪ دﻗـﺖ آـﻨـﻴـﺪ :ﻟـﺒـﺎس ﻧـﻮ ،ﺁﺟـﻴـﻞ، ﺷﻴﺮﯾﻨﯽ ،ﮔﻞ ،روﺑﺎن ،ﺳﻤﻨﻮ و ...ﺣﺘﯽ اﺳﺎﻣﯽ هـﻢ ﺷـﻴـﺮﯾـﻦ و ﺷﺎد و دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﯽ هﺴﺘﻦ! اﯾﻦ ﻟﻴﺴﺖ ﺧﺮﯾﺪ ﻣﺸﺘﺮك هـﻤـﻪ اﯾﺮاﻧﻴﺎﺳﺖ .ﯾﻚ ﻣﻠﺖ ،ﯾﻚ ﻟﻴﺴﺖ ﺧﺮﯾﺪ واﺣﺪ ،ﯾـﻚ ﺣـﺲ ﻗﺸـﻨـﮓ ﻣﺸﺘﺮك؛ ﻣﻴﺮاث ﻣﻌﻨﻮﯼ ﻧﻮروز واﺳﻪ اﯾﺮاﻧﻴﺎ! ﻓﻮق اﻟﻌﺎدﻩ ﻧﻴﺴﺖ!؟
ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺟﺸﻦ و ﺗﺰﺋﻴﻨﺎت ﺳﺎل ﻧﻮ ﻣﻴﻼدﯼ اﺻﻮﻻ ﺷﺎﻣﻞ ﺗـﺨـﻔـﻴـﻒ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮدن و اوﻟﻮﯾﺖ ﺧﺮﯾﺪ ﺑﺎآﺴﻴﻨﮓ دﯼ هـﻢ ﻧـﺒـﻮدن! ﻃـﺒـﻴـﻌـﺘـﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎآﺴﻴﻨﮓ دﯼ اﯼ ﻧﺒﺎﯾﺪ واﺳﻪ ﺑﭽﻪ هﺎ هﻢ ﭼﻨﺪان ﺷﺎدﯼ ﺁور و ﺧﺎﻃﺮﻩ ﺳﺎز ﺑﺎﺷﻪ .در ﻧﻬﺎﯾﺖ ،از ﺻﺒﺮ و ﻣﺘﺎﻧﺖ اﯾﺮاﻧﯽ هﻢ ﺧـﺒـﺮﯼ ﻧﺒﻮد .ﺟﻤﻌﻴﺘﯽ آﻪ ﭘﺸﺖ درهﺎﯼ ﺑﺴﺘﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻴـﻜـﺸـﻴـﺪن ﺗـﺎ ﺑـﺎ ﺷﺮوع آﺎر ﻓﺮوﺷﮕﺎهﻬﺎ ،ﻧﺰاآﺖ زﺑﺎﻧﺰد آﺎﻧﺎداﯾﻴﺸﻮن رو زﯾﺮ ﭘـﺎ ﺑـﺬارن و ﺣﻤﻠﻪ ور ﺑﺸﻦ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺗﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﭼﻨـﺪ دﻻرﯼ ﺑـﻴـﺸـﺘـﺮ ذﺧـﻴـﺮﻩ آﻨﻦ! ﻓﺮوﺷﮕﺎهﻬﺎﯾﯽ آﻪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷـﺖ ﭼـﻨـﺪ ﺳـﺎﻋـﺖ از ﺁﻏـﺎز ﺑـﻪ آﺎرﺷﻮن ،اﻧﮕﺎر آﻪ ﯾﻚ زﻟﺰﻟﻪ ﭼﻨﺪ رﯾﺸﺘﺮﯼ رو ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔـﺬاﺷـﺘـﻪ ﺑﺎﺷﻦ ،ﺑﺴﻴﺎر ﺑﯽ ﻧﻈﻢ و ﺑﻬﻢ رﯾﺨﺘـﻪ ﺷـﺪﻩ ﺑـﻮدن .و ﻓـﺮوﺷـﻨـﺪﻩ هﺎﯾﯽ آﻪ دﯾﮕﻪ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺟﻮاب دادن ﺑﻪ ﯾـﻪ ﺳـﻮال ﺳـﺎدﻩ رو هـﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻦ! ﺧﻮب ﻣﺸﺨﺼﺎ ﻣﻦ اﺷﺘﺒﺎﻩ اوﻣﺪﻩ ﺑﻮدم! اﯾﻨﺠﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﻴـﺸـﻪ اون از وﻗﺘﯽ اوﻣﺪم آﺎﻧﺎدا اﻣﺎ ،اون ﻋﻄﺮ ﺟﺎدوﯾﯽ دﯾﮕﻪ هﻴﭻ وﻗﺖ واﺳﻢ
ﻋﻄﺮ ﺟﺎدوﯾﯽ اﯾﺮاﻧﯽ رو ﭘﻴﺪا آﺮد ،ﺑﻠﻜﻪ ﺟﻮ ﺣـﺎآـﻢ ﺑـﺮ اون ﻓﻀـﺎﯼ
ﺗﻜﺮار ﻧﺸﺪﻩ و ﯾﻪ وﻗﺘﺎ واﻗﻌﺎ دﻟﻢ واﺳﻪ اون روزا ﺗﻨـﮓ ﻣـﻴـﺸـﻪ .ﺑـﻪ
ﺧﺮﯾﺪ ،ﺻﺒﺮ و ﻣﺘﺎﻧﺘﺖ رو هﻢ ﻟﻪ ﻣﻴﻜﻨﻪ ،اون ﻃﻮر آﻪ ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻴﺸـﯽ
ﺧﺼﻮص دم دﻣﺎﯼ ﻋﻴﺪ آﻪ ﻣﻴﺪوﻧﻢ آﺎﻓﻴﻪ ﭘﺎﻣﻮ ﺑﺬارم اﯾﺮان ﺗﺎ وﺟـﻮدم
ﯾﺎ ﺗﻮ هﻢ از ﺳﺮ و آﻠﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎﻻ ﺑﺮﯼ ﺗﺎ دﺳﺘﺖ زودﺗﺮ از ﺑﻘﻴﻪ ﺑﻪ ﯾﻚ
ﻟﺒﺮﯾﺰ ﺑﺸﻪ از اون ﺣﺲ ﻗﺸﻨﮓ! ﺳﻨﺖ ﺧﺮﯾﺪ ﺷﺐ ﻋﻴﺪ اﯾﺮاﻧﻴـﺎ ،ﯾـﻪ
ﺟﻔﺖ آﻔﺶ ﺑﺮﺳﻪ و ﭼﻨﺪ دﻻرﯼ ﺑﻴﺸﺘﺮ ذﺧﻴﺮﻩ آـﻨـﯽ ،ﯾـﺎ ﻋـﻄـﺎﯼ
ﻣﻌﺎدل آﺎﻧﺎداﯾﯽ دارﻩ ﺑﻪ اﺳﻢ ﺑﺎآﺴﻴﻨﮓ دﯼ؛ﺧﺮﯾﺪ ﺳﺎل ﻧﻮ ،ﻋﻤﺪﺗـﺎ
ﺧﺮﯾﺪ رو ﺑﻪ ﻟﻘﺎﯾﺶ ﺑﺒﺨﺸﯽ و از هﻤﻮن راهﯽ آـﻪ اوﻣـﺪﻩ ﺑـﻮدﯼ،
ﻣﺘﻤﺮآﺰ در ﯾﻚ روز! ﺑﻪ ذهﻨﻢ رﺳﻴﺪ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺸﻪ اون ﺣﺲ ﻗﺸـﻨـﮓ
ﺑﺮﮔﺮدﯼ و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻤﻮﻧﯽ ﺗﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﻧﻮروز ﺁﯾﻨﺪﻩ ﺑﺘﻮﻧﯽ ﺑﺮﮔﺮدﯼ اﯾﺮان و
ﺧﺮﯾﺪ اﯾﺮاﻧﯽ رو اﯾﻨﺠﺎ ﺗﻮﯼ ﺑﺎزاراﯼ آﺎﻧﺎداﯾﯽ ،اوﻧﻢ دم دﻣـﺎﯼ ﺳـﺎل
ﮔﻤﺸﺪﻩ ات رو اوﻧﺠﺎ ﭘﻴﺪا آﻨﯽ!
ﺧﺎﻃﺮات ﺷﻴﺮﯾﻦ اﯾﺮان ،ﺻﺒﺢ اول ﺻﺒﺢ ﺑﺎآﺴﻴﻨﮓ دﯼ ،ﺷﺎل و آـﻼﻩ
از ﻛﺠﺎ آﻣﺪه اﻳﻢ؟ )ﺗﺄﻣﻠﻲ در
ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺮ از روزاﯼ ﻋﺎدﯼ ﺳﺎﻟﻪ ،اﻣﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻓـﻮق اﻟـﻌـﺎدﻩ
ﺧﺼﻮص ﻣﻨﺸﺎء و ﻫﻮﻳﺖ اﻳﺮاﻧﻴﺎن(
ﻧﻮ ﻣﻴﻼدﯼ ،دوﺑﺎرﻩ ﺗﺠﺮﺑﻪ آﺮد .ﻟﺬا در ﺑﻪ در ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺗﺠﺮﺑـﻪ دوﺑـﺎرﻩ آﺮدم و راﻩ اﻓﺘﺎدم ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﯾﻚ ﻣﺮآﺰ ﺧﺮﯾﺪ ﺑﺰرگ .ﻧﻤﻴـﺸـﺪ ﮔـﻔـﺖ زﯾﺎدﯼ در ﻣﺮآﺰ ﺧﺮﯾﺪ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻩ ﺑـﻮدن .ﻓـﺮوﺷـﮕـﺎهـﻬـﺎﯾـﯽ آـﻪ از ﺳﺎﻋﺎت اول ﺻﺒﺢ ﺷﺮوع ﺑﻪ آﺎر آﺮدﻩ ﺑﻮدن ،ﺗﺎﺑﻠﻮهﺎﯼ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﯽ آـﻪ
ﺣﺎﻣﺪ وﺣﺪﺗﻲﻧﺴﺐ
ﺧﺒﺮ از ﺗﺨﻔﻴﻒ ﺗﺎ ﺑﻴﺶ از ۵٠درﺻﺪ ﻣﯽدادن و ﺁدﻣﺎﯾـﯽ آـﻪ ﺷـﺐ ﻗﺒﻞ رو هﻤﻴﻨﺠﺎ ﺻﺒﺢ آﺮدﻩ ﺑﻮدن ﺗﺎ در ﺻﻒ ﻣﻘﺪم ﺧﺮﯾﺪ ﺑـﺎﺷـﻦ؛ ﺗـﺎ
ﻗﺴﻤﺖ اول :ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺣﻀﻮر اﻧﺴﺎن در اﯾﺮان
اﯾﻨﺠﺎﯼ آﺎر ﯾﻪ ﭼﻴﺰﯼ ﺟﻮر در ﻧﻤﯽ اوﻣﺪ ،ﯾﻌﻨﯽ ﺷﺒﺎهﺖ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺎ
اﯾﻨﮑﻪ اﻧﺴﺎن دﻗﻴﻘﺎ از ﭼﻪ زﻣﺎن در ﺳﺮزﻣﻴﻨﯽ ﮐﻪ هﻢ اﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﻧـﺎم
اﻟﮕﻮﯼ ﺧﺮﯾﺪ ﺷﺐ ﻋﻴﺪ اﯾﺮاﻧﯽ ﻧﺪاﺷﺖ! ﻣـﺎهـﻴـﺖ ﺧـﺮﯾـﺪ هـﻢ اﻣـﺎ
اﯾﺮان ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺳﺎﮐﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺒـﻬـﻢ ﺗـﺮﯾـﻦ
ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد .اﯾﻨﺠﺎ ﺧﺒﺮﯼ از ﻟﻴﺴﺖ ﺧﺮﯾﺪ ﻣﺸﺘﺮك ﻧـﺒـﻮد .از ﻟـﺒـﺎس
ﺳﻮاﻻت در ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ اﺳﺖ .ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺶ دهﻪ ﭘـﮋوهـﺶ
9
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ در اﯾﺮان ﺣﺎﮐﯽ از اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑـﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻊ از ﺣﺪود ﯾﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻣﺤﻞ زﯾﺴـﺖ ﻧـﻮﻋـﯽ از اﻧﺴﺎن ﺗﺤﺖ ﻧﺎم اﻧﺴﺎن راﺳـﺖ ﻗـﺎﻣـﺖ ) (Homo erectusﺑـﻮدﻩ اﺳﺖ .اﯾﻦ ﻧﻮع اﻧﺴﺎن ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﺣـﺪود ٢ .۵ﻣـﻴـﻠـﻴـﻮن ﺳﺎل ﭘﻴﺶ در ﺁﻓﺮﯾﻘﺎ ﭘﺪﯾﺪار ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻗﺎﻣﺖ و ﻇﺎهﺮ ﺷﺒﺎهـﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﺎ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﯼ اﻣﺮوزﯾﻦ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ )ﺷﮑﻞ .(١
ﺷﮑﻞ :٢ﺗﺒﺮدﺳﺘﯽهﺎﯼ ﻣﺨﺼﻮص اﻧﺴﺎن راﺳﺖ ﻗﺎﻣﺖ
ﺷﺪن در ﺁﻓﺮﯾﻘﺎ ،در ﺣﻮاﻟﯽ ٢ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از اﯾﻦ ﻗﺎرﻩ ﺧـﺎرج ﺷﺪﻩ و در ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ،اروﭘﺎ و ﺣﺘﯽ ﺧﺎوردور ﭘﺮاﮐـﻨـﺪﻩ ﺷـﺪﻩ اﺳـﺖ ) ﻓﺴﻴﻞهﺎﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﻌﺮوﻓﯽ هﻤﭽﻮن اﻧﺴﺎن ﺟﺎوﻩ و اﻧﺴﺎن ﭘﮑﻦ )ﺷﮑﻞ (٣در واﻗﻊ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ هﺴﺘﻨـﺪ ﮐـﻪ در اﻧﺪوﻧﺰﯼ و ﭼﻴﻦ ﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩاﻧﺪ( .ﻗﺪﯾﻤﯽﺗﺮﯾﻦ ﻣـﺪارﮎ در ﺧﺼـﻮص اﺳﺘﻔﺎدﻩ و ﮐﻨﺘﺮل ﺁﺗﺶ در ﻏﺎرﯼ ﮐﻪ ﺑﻘـﺎﯾـﺎﯼ اﻧﺴـﺎن ﭘـﮑـﻦ در ﺁن ﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩ ﻗﺮار دارد ،ﺑﺎ ﻗﺪﻣﺘﯽ ﺣﺪود ۴٠٠هﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ.
ﺷﮑﻞ :١ﺑﺎزﺳﺎزﯼ ﭼﻬﺮﻩ اﻧﺴﺎن راﺳﺖ ﻗﺎﻣﺖ
از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎﯼ ﺁﺷﮑﺎر اﻧﺴﺎن راﺳـﺖ ﻗـﺎﻣـﺖ ﺑـﺎ اﻧﺴـﺎﻧـﻬـﺎﯼ اﻣﺮوزﯾﻦ ﺣﺠﻢ ﮐﻤﺘﺮ ﺟﻤﺠﻤﻪ و ﻗﺎﻣﺖ ﺑﻪ ﻧﺴـﺒـﺖ ﮐـﻮﺗـﺎهـﺘـﺮ ﺑـﻮدﻩ اﺳﺖ .اﻧﺴﺎن راﺳﺖ ﻗﺎﻣﺖ در دﺳﺘﻪ هﺎﯼ ﮐﻮﭼـﮏ ﮐـﻪ هـﻤـﮕـﯽ اﻋﻀﺎﯼ ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻩ و از ﻃﺮﯾـﻖ ﺷـﮑـﺎر، ﻻﺷﻪ ﺧﻮارﯼ و ﺟﻤﻊ ﺁورﯼ ﻣﻴﻮﻩ ،داﻧﻪ و رﯾﺸﻪ ﮔﻴﺎهﺎن اﻣﺮار ﻣﻌﺎش ﻣﯽ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻓﺮهﻨﮕﯽ اﯾﻦ اﻧﺴـﺎن ﭼـﻨـﺪان ﻗـﺎدر ﺑـﻪ اﯾﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﺤﻴﻂ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮد ﻧﺒﻮدﻩ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺘﺎﺛـﺮ از ﻣـﺤـﻴـﻂ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ .از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ هـﺎﯼ ﻓـﺮهـﻨـﮕـﯽ اﻧﺴـﺎن راﺳﺖ ﻗﺎﻣﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺁﺗﺶ و ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺑﺰارهـﺎﯼ ﺳـﻨـﮕـﯽ ﺧـﺎﺻـﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺗﺒﺮ دﺳﺘﯽ اﺳﺖ ) ﺷﮑﻞ (٢ﮐﻪ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔـﻮﻧـﻪ ﺧﺎص اﺳﺖ.
ﺷﮑﻞ :٣ﺳﺮدﯾﺲ ﺑﺎزﺳﺎزﯼ ﺷﺪﻩ اﻧﺴﺎن ﭘﮑﻦ در ﭼﻴﻦ
ﺑﺮﺧﻼف ﺁﻓﺮﯾﻘﺎ ،اروﭘﺎ و ﺑﺮﺧﯽ ﻧﻮاﺣﯽ در ﺧـﺎورﻣـﻴـﺎﻧـﻪ ﮐـﻪ ﺗـﺎﮐـﻨـﻮن ﻗﻄﻌﺎت ﻓﺴﻴﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﮑﻠﺖ اﯾﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ وﻓﻮر از ﺁﻧـﻬـﺎ ﮔـﺰارش
اﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﺎص از اﺑﺰار در اﻧﺪازﻩهﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻔـﯽ ﺳـﺎﺧـﺘـﻪ ﺷـﺪﻩ و داراﯼ ﮐﺎرﺑﺮدهﺎﯼ ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ از ﻗﺒﻴﻞ ﮐﻨﺪن زﻣـﻴـﻦ ،ﺳـﻮراخ ﮐـﺮدن، ﮐﻮﺑﻴﺪن ،ﺑﺮﯾﺪن و ﺟﺪا ﮐﺮدن اﺟﺰاﯼ ﻻﺷﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳـﺖ .ﻣـﻄـﺎﻟـﻌـﺎت ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎن و دﯾﺮﯾﻦ اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺳﺎن ﺣﺎﮐﯽ از اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐـﻪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﮔﺴﺘﺮﻩ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﺑﻴﻦ ٢ .۵ﻣﻴـﻠـﻴـﻮن ﺗـﺎ ۵٠٠ هﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﺮ روﯼ زﻣﻴﻦ ﻣﯽزﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ .از ﺳـﻮﯾـﯽ دﯾـﮕـﺮ اﻧﺴﺎن راﺳـﺖ ﻗـﺎﻣـﺖ اوﻟﻴﻦ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﭘﺪﯾﺪار
10
ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ،ﺗﺎﮐﻨﻮن هﻴﭻ ﻓﺴﻴﻠﯽ از اﯾﻦ اﻧﺴﺎن در اﯾﺮان ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ اﺳﺖ .ﮔﺮﭼﻪ ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪن ﻓﺴﻴﻞ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ در اﯾﺮان ﺑـﻴـﺸـﺘـﺮ ﻣﻌﻠﻮل ﻋﺪم اﻧﺠﺎم هﺮﮔﻮﻧﻪ ﭘﮋوهﺶ هﺪﻓﻤﻨﺪ در اﯾﻦ زﻣـﻴـﻨـﻪ اﺳـﺖ وﻟﯽ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﻘﺎﯾﺎﯼ ﻓﺮهﻨﮕﯽ اﯾﻦ اﻧﺴﺎن ﺷﺎﻣﻞ اﺑﺰار ﺳﻨﮕـﯽ هﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻮﯾﺪ ﺣﻀﻮر اﯾﻦ ﮔﻮﻧـﻪ در اﯾـﺮان ﺑـﻮدﻩ اﺳﺖ در ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ از اﯾـﺮان ﺑـﻪ دﺳـﺖ ﺁﻣـﺪﻩ اﻧـﺪ .از ﺟـﻤﻠـﻪ ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﯾﻦ اﯾﻦ ﻣﺤﻮط هﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﮔﻨﺞ ﭘـﺮ در ﮐـﻨـﺎر رودﺧـﺎﻧـﻪ ﺳﭙﻴﺪرود در ﮔﻴﻼن اﺷﺎرﻩ ﻧﻤﻮد .ﺗﺒﺮدﺳﺘـﯽ هـﺎﯼ ﻣـﻨـﺘـﺴـﺐ ﺑـﻪ
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
اﻧﺴﺎن راﺳﺖ ﻗﺎﻣﺖ )ﺷﮑﻞ (۴در ﮐﻨﺎر دﯾﮕﺮ اﺑﺰارهﺎﯼ ﻣـﮑـﺸـﻮﻓـﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺮﯾﺐ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ۵٠٠هﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ اﻧﺴـﺎن در اﯾﻦ ﻧﻮاﺣﯽ از اﯾﺮان زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﺮدﻩ اﺳﺖ.
ﺷﮑﻞ :۵اﺑﺰار ﺳﻨﮕﯽ ﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩ از ﮐﺸﻒ رود ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن راﺳﺖ ﻗﺎﻣﺖ
اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻬﺎ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ) (Coastal Migrationاﯾﻨﮑﻪ ﭼـﺮا اﻧﺴـﺎﻧـﻬـﺎ اﯾﻦ ﻣﺴﻴﺮهﺎ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﭼﻨﺪان ﻋﺠﻴﺐ ﻧﻴﺴﺖ .ﺻﺪهـﺎ هﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ در ﻏﻴﺎب ﻟﻮازم و داﻧﺶ ﺟﻬﺖ ﯾﺎﺑﯽ ،ﺧﻂ ﺳـﺎﺣـﻠـﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﯾﯽ ﺑﺮاﯼ ﺗﻌﻘﻴـﺐ ﮐـﺮدن ﺑﮑﺎر ﺑﺮدﻩ ﺷﻮد .از ﺳﻮﯾﯽ دﯾﮕﺮ ﻓﺮاواﻧﯽ اﻧﻮاع ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ در اﯾـﻦ ﻣﺴﻴﺮ ) ﺻﺪﻓﻬﺎ ،ﺳﺨﺖ ﭘﻮﺳﺘﺎن و دﯾﮕﺮ ﺟﺎﻧﻮران درﯾﺎﯾﯽ( ﺧﻮد ﻧﮑﺘـﻪ اﯼ ﻣﻬﻢ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ .ﺿﻤﻨﺎ اﯾﻨﮑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ هﺎﯾـﯽ ﮐـﻪ در اﻧـﺘـﻬـﺎﯼ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد ﺑﻪ درﯾﺎ ﻣـﯽ ﭘـﻴـﻮﻧـﺪﻧـﺪ ﺿـﺎﻣـﻦ دﺳـﺘـﺮﺳـﯽ ﺑـﻪ ﺁب ﺁﺷﺎﻣﻴﺪﻧﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﻧﮑﺘﻪ اﯼ اﺳﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ ﺁﻧﻬﻢ در زﻣﺎﻧـﯽ ﺷﮑﻞ :۴ﺗﺒﺮدﺳﺘﯽ اﻧﺴﺎن راﺳﺖ ﻗﺎﻣﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ از ﻣﺤﻮﻃﻪ ﮔﻨﺞ ﭘﺮ در ﮔﻴﻼن
ﮐﻪ ﺑﺸﺮ هﻨﻮز ﺑﻪ ﻓﻨﺎورﯼ ﺳﺎﺧﺖ ﻇﺮوف ﺑﺮاﯼ ﺣﻤﻞ ﺁب ﻧـﺮﺳـﻴـﺪﻩ اﺳﺖ.
از دﯾﮕﺮ ﻣﺤﻮﻃﻪهﺎﯼ ﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩ در اﯾﺮان ﮐﻪ ﻣﺤﻞ زﯾﺴـﺖ اﻧﺴـﺎن راﺳﺖ ﻗﺎﻣﺖ ﺑﻮدﻩ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺣﺎﺷـﻴـﻪ رودﺧـﺎﻧـﻪ ﮐﺸـﻒ رود در اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮﯼ اﺷﺎرﻩ ﻧﻤﻮد .اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارﺷـﺎت در ﺧﺼـﻮص ﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪن اﺑﺰارﺳﻨﮕﯽهﺎﯼ اﯾﻦ اﻧﺴﺎن در اﯾﻦ ﻧـﺎﺣـﻴـﻪ ﺑـﻪ دهـﻪ هﻔﺘﺎد ﻣﻴﻼدﯼ ﺑﺎز ﻣﯽﮔﺮدد و در ﺑﺎزﺑﻴﻨﯽهﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﭼـﻨـﺪ ﺳـﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻩ ﺻﺤﺖ اﯾﻦ ادﻋﺎ ﻣﻮرد ﺗﺎﯾﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ. ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎرﻩ ۵ﯾﮑﯽ از اﺑﺰارهﺎﯼ ﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩ از ﺣﺎﺷﻴـﻪ رودﺧـﺎﻧـﻪ
اﻧﺪﮎ ﭘﮋوهﺸﻬﺎﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ اﻧـﺠـﺎم ﺷـﺪﻩ ﺑـﺮ روﯼ ﻧـﻮار ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎﯼ ﻣﺎزﻧﺪران ﺣﺎﮐﯽ از اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻮاﺣﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻊ از زﻣﺎﻧﻬﺎﯼ ﺑﺴﻴﺎر دور ﺑـﻌـﻨـﻮان ﻣﺴـﻴـﺮهـﺎﯼ ﻣﻬﺎﺟﺮﺗﯽ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ .ﻧﮑﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗـﺎﻣـﻞ دﯾﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻮاﺣﻞ ﯾﺎد ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﮑﺮر ﻣﻮرد ﭘﻴﺸﺮوﯼ و ﭘﺴﺮوﯼ ﺁب درﯾﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﺎ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ دﻩ ﮐـﻴـﻠـﻮﻣـﺘـﺮ ﻧـﻴـﺰ ﻣﯽرﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ.
ﮐﺸﻒ رود در ﺑﺮرﺳﯽهﺎﯼ اﺧﻴﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدهﺪ. در ﮐﻨﺎر ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁن هـﺎ اﺷـﺎرﻩ ﺷـﺪ ،ﺷـﻤـﺎر دﯾـﮕـﺮﯼ از
رواﻳﺖ ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮِ ﻟﺮزان
ﻣﺤﻮﻃﻪهﺎﯼ زﯾﺴﺖ اﯾﻦ اﻧﺴﺎن در ﻧﻮاﺣﯽ ﻣـﺨـﺘـﻠـﻒ ﮐـﻮهﺴـﺘـﺎن زاﮔﺮس ﮐﺸﻒ و ﮔﺰارش ﺷﺪﻩاﻧﺪ .اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﭼﮕـﻮﻧـﻪ وارد اﯾﺮان ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻧﮑﺘﻪاﯼ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ .اﯾـﺮان ﺑـﻪ ﻟـﺤـﺎظ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﯾﯽ در ﯾﮏ ﭼﻬﺎرراﻩ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﺑـﺮاﯼ ﺗـﺮدد ﺑـﻪ ﺳـﻤـﺖ ﺧﺎوردور ،ﻗﻔﻘﺎز و ﺁﺳﻴﺎﯼ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗـﺮار ﻣـﯽ ﮔـﺮﻓـﺘـﻪ اﺳﺖ .از ﺳﻮﯾﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﺟـﻨـﻮب و درﯾﺎﯼ ﻣﺎزﻧﺪران در ﺷﻤﺎل ،ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﻪ ﻋـﺒـﻮر از ﻓﻼت اﯾﺮان ﺑﺮاﯼ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﺮق و ﻏﺮب ﺑﻮدﻩاﻧﺪ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ،دﯾﺮﯾﻦ اﻗﻠﻴﻢ و ﻗﻮم ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺣﺎﮐـﯽ از اﯾﻦ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﻴﺮهﺎﯾﯽ ﮐﻪ هﻤﻮارﻩ در ﻣﻬـﺎﺟـﺮت هـﺎﯼ ﻃﻮﻻﻧﯽ اﻧﺴــﺎنهﺎ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳـﺖ ،ﺳـــﻮاﺣــﻞ درﯾـــﺎهﺎ و
11
آرش ﭘﻨﺎﻫﻲ ﻓﺮ ﺑﺎ ﭘﺎهﺎﯼ ﺧﺴﺘﻪ ،ﮐِﺸﺎن ﮐِﺸﺎن ،ﻋﺮق رﯾﺰان ،ﭘﻠﻪ هﺎ را ﺑـﺎﻻ ﻣـﯽ رﻓﺖ .ﮔﺎﻩ ﮔﺎهﯽ ﻣﯽ اﯾﺴﺘﺎد ،ﻧﻔﺴﯽ ﺗﺎزﻩ ﻣﯽ ﮐﺮد و راﻩ را از ﺳـﺮ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ .وﻗﺘﯽ ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻋﺎﺑﺮان را دﯾﺪ ،اﻧﻔﺠﺎر ﺳﻔﻴﺪﯼ ﺑﺮاﯼ ﻟﺤﻈﻪ اﯼ رخ داد .ﭘﻠﻪ ﺑﻌﺪﯼ را ﮐﻪ ﺑﺎﻻ ﺁﻣﺪ ،ﺳﻨﮕﯽ را ﺑﻪ ﺳـﻮﯾـﺶ ﭘﺮﺗﺎب ﮐﺮدﻧﺪ .ﻟﺤﻈﻪ اﯼ ﻣﺎت و ﻣﺒﻬﻮت اﯾﺴﺘﺎد و ﺑﻪ دﻧـﺒـﺎل ﭘـﺮﺗـﺎب ﮐﻨﻨﺪﻩ ﮐﻪ ﻧﻪ ،ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دﻟﻴﻞ ﭘﺮﺗﺎب ﮔﺸﺖ .ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ و ﺣﻴﺮان ﺑـﻮد ﮐﻪ اﻧﻔﺠﺎر دوم رخ داد .ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻧﮕﺎهﯽ اﻧﺪاﺧﺖ ،راﻩ درازﯼ ﺑـﻮد .ﺑـﻪ درﯾﺎﯾﯽ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﺘﻬﺎ ﻧﺪارد.
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ﺳﻨﮓ را ﮐﻨﺎر ﭘﻠﻪ ﮔﺬاﺷﺖ ،ﭘﺸﺘﺶ را راﺳﺖ ﮐﺮد ،ﺁهﯽ ﮐﺸﻴـﺪ و ﻗﺪم ﺑﻌﺪﯼ را ﺑﺮداﺷﺖ .هﻨﻮز ﺑﻪ ﭘﻠﻪ ﺑﻌﺪﯼ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳـﻨـﮓ
آﻟﺒﺮﺗﺎ :ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ در ﻗﺪرت
دﯾﮕﺮﯼ ﻣﺤﮑﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﺶ ﺧﻮرد .ﺗﻌﺎدﻟﺶ را از دﺳﺖ داد .ﻧـﺰدﯾـﮏ ﺑﻮد ﺑﻴﺎﻓﺘﺪ وﻟﯽ ﻧﺮدﻩ هﺎ را ﮔﺮﻓﺖ .اﯾﻦ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮﯼ ﯾﺎﻓﺘـﻦ دﻟﻴﻞ ﭘﺮﺗﺎب ﻧﮕﺸﺖ .ﻓﻘﻂ ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺳﻨﮕﯽ ﺑﻪ ﺳـﻮﯾـﺶ ﭘـﺮﺗـﺎب
ﻧﻴﻤﺎ ﻳﻮﺳﻔﻲ ﻣﻘﺪم
ﺷﺪﻩ .ﺧﻮاﺳﺖ راﻩ ﺑﻴﻔﺘﺪ وﻟﯽ ﺑﺮاﯼ ﻟﺤﻈﻪ اﯼ ﻣﮑﺚ ﮐـﺮد .ﺳـﭙـﺲ ﺑﻪ ﺳﻮﯼ زﻣﻴﻦ ﺧﻢ ﺷﺪ و ﺳـﻨـﮓ را ﺑـﺮداﺷـﺖ .ﺑـﻪ دﻗـﺖ ﺁن را
"ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﺸﻮرت ﻓﺮاوان ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮادﻩ و دوﺳﺘﺎن ﻧﺰدﯾﮏ ،اﻃـﻤـﻴـﻨـﺎن
وارﺳﯽ ﮐﺮد ،اﻧﮕﺎر ﮐﻪ ﮐﺸﻒ ﺑﺰرﮔﯽ اﻧﺠﺎم دادﻩ ﺑﺎﺷﺪ ،ﺳـﻨـﮓ را
ﯾﺎﻓﺘﻢ ﮐﻪ ﭘﺲ از ٢۵ﺳﺎل ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدم ،ﺁﻣﺎدﮔﯽ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘـﻦ ﯾـﮏ
در ﺟﻴﺒﺶ ﮔﺬاﺷﺖ و ﻗﺼﺪ اداﻣﻪ ﺳﻔﺮ ﮐـﺮد .ﺑـﻪ ﭘﻠـﻪ ﺑـﻌـﺪﯼ ﮐـﻪ
دورﻩ دﯾﮕﺮ رﯾﺎﺳﺖ دوﻟﺖ را در ﺧﻮد ﻧﻤﯽ ﺑﻴﻨﻢ".
رﺳﻴﺪ ،اﻧﻔﺠﺎر هﺎﯼ ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم و ﭘﻨﺠﻢ رخ دادﻧﺪ و او ﺑﻪ ﺳـﺒـﮏ
ادوارد ﻣﺎﯾﮑﻞ )اد( ﺳﺘﻠﻤﮏ ﺳﺮوزﯾﺮ اﺳﺘﺎن ﺁﻟﺒﺮﺗﺎ ،ﺑﺎ اﯾﻦ ﻋـﺒـﺎرات از
ﻗﺒﻞ ﺳﻨﮓ هﺎ را در ﺟﻴﺒﺶ ﮔﺬاﺷﺖ.
ﺳﻤﺖ ﺧﻮد اﺳﺘﻌﻔﺎ ﮐﺮد.
ﭘﻴﺮزﻧﯽ ﭼﺮوﮐﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﻟﺒﺎﺳﯽ ﮐﻬﻨﻪ در اﺳـﺘـﺮاﺣـﺘـﮕـﺎﻩِ ﺑـﻴـﻦ راﻩ ،در
در ﭘﯽ ﺗﻨﺶ ﺁﺷﮑﺎر درون ﺣﺰﺑﯽ ،رﯾﻴﺲ دوﻟﺖ ﺁﻟﺒﺮﺗﺎ در ﯾـﮏ اﻗـﺪام
ﮔﻮﺷﻪ اﯼ ﮐِﺰ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد .ﭘﻴﺮزن ﺳـﺮش را ﮐـﻪ ﺑـﻠـﻨـﺪ ﮐـﺮد ،ﻧـﮕـﺎﻩ
ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﻧﺸﺪﻩ از رﯾﺎﺳﺖ ﮐﺎﺑﻴﻨﻪ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻧﻤﻮد و هﻤﺰﻣﺎن اﻋـﻼم
هﺎﯾﺸﺎن ﺑﻪ هﻢ ﮔﺮﻩ ﺧﻮرد .اﻧﮕﺎر هﻤﺪﯾﮕﺮ را ﻣـﯽ ﺷـﻨـﺎﺧـﺘـﻨـﺪ .ﺑـﻪ
ﮐﺮد ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺁﯾﻨﺪﻩ از ﺳﻤﺖ ﺧـﻮد ﮐـﻨـﺎرﻩ ﮔـﻴـﺮﯼ ﻣـﯽ
ﺳﻤﺖ ﭘﻴﺮزن رﻓﺖ .در ﺣﺎل ﺧﻢ ﺷﺪن ،ﺳﻨﮕﯽ را از ﺟﻴﺒﺶ ﺑـﻴـﺮون
ﮐﻨﺪ.در ﭘﺎﯾﺎن ﻧﻄﻖ ﺷﺶ دﻗﻴﻘﻪ اﯼ ﮐﻪ وﯼ ﺑﻪ هﻤـﻴـﻦ ﻣـﻨـﺎﺳـﺒـﺖ
ﺁورد و ﺑﻪ ﭘﻴﺮزن ﻧﺸﺎن داد .ﭘﻴﺮزن از او ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﺳﻨﮓ هﺎ را
اﯾﺮاد ﻧﻤﻮد ،از ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ هﺎ ﺧﻮددارﯼ ﻧﻤﻮد.
دور ﺑﻴﺎﻧﺪازد و در ﮐﻨﺎر او ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ و از ﺿﺮﺑﺎت ﺳـﻨـﮓ هـﺎ در اﻣـﺎن ﺑﺎﺷﺪ .ﻋﺮق ﺻﻮرﺗﺶ را ﭘﺎﮎ ﮐﺮد .ﻧﮕﺎهﯽ ﺑﻪ اداﻣﻪ راﻩ اﻧﺪاﺧﺖ ،در ﭘﻠﻪ هﺎﯼ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺟﻨﮕﯽ در ﺣﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻮد .ﺳﻨﮓ هﺎ ﮐـﻪ دﯾـﮕـﺮ ﺑـﻪ ﺧﻨﺠﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺒﺎهﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ،ﺑﻪ هﺮ ﺳﻮ ﭘﺮﺗﺎب ﻣـﯽ ﺷﺪﻧﺪ .ﮐﻤﯽ ﺗﺮﺳﻴﺪ .ﮐﻤﯽ ﺗﺮدﯾﺪ ﮐﺮد .در ﻧﻬﺎﯾـﺖ ﺗﺼـﻤـﻴـﻤـﺶ را ﮔﺮﻓﺖ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﭘﻴﺮزن را رد ﮐﺮد .ﺧﻮاﺳﺖ از ﭘﻴﺮزن ﺧـﺪاﺣـﺎﻓـﻈـﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﺮ زن ﺑﺎ هﻤﺎن ﺳﻨﮓ ﺑﻪ ﺳﻮﯾﺶ ﺣﻤﻠﻪ ور ﺷﺪ .ﺳﻨـﮓ را ﻣﺤﮑﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﺶ ﮐﻮﺑﻴﺪ و ﺧﻮدش ﻣﺤﻮ ﺷﺪ. وﻗﺘﯽ ﺑﻪ هﻮش ﺁﻣﺪ ﮐﺴﯽ را ﻧﻴﺎﻓﺖ .ﭼﺸﻤـﺎﻧـﺶ ﺗـﺎر ﻣـﯽ دﯾـﺪ، ﮐﻮرﻣﺎل ﮐﻮرﻣﺎل ﺑﻪ روﯼ زﻣﻴﻦ دﺳﺖ ﮐﺸﻴﺪ ،ﺳﻨﮓ را ﭘﻴﺪا ﮐﺮد و در ﺟﻴﺒﺶ ﮔﺬاﺷﺖ .ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﯼ ﻧﺴﺒـﺘـﺎً ﻃـﻮﻻﻧـﯽ ،وﻗـﺘـﯽ ﺗﻮاﻧﺶ را ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ ،ﺧﻮاﺳﺖ راﻩ ﺑﻴﺎﻓﺘﺎد .ﺁﯾﻨﻪ اﯼ در ﻣﻘﺎﺑﻠﺶ ﯾﺎﻓـﺖ،
ﺁﻗﺎﯼ اﺳﺘﻠﻤﮏ از ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل (١٣٨۵ ) ٢٠٠۶و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭘﻴﺮوزﯼ دور
ﺑﺮاﯼ رﻓﺘﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺁﯾﻨﻪ را ﻣﯽ ﺷﮑﺴﺖ .ﺑـﯽ درﻧـﮓ ،ﺑـﺪون ﺧﺸـﻢ،
از اﻧﺘﻈﺎر در رهﺒﺮﯼ ﺣﺰب "ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎران ﭘـﻴـﺸـﺮو" ،ﺑـﻪ ﻋـﻨـﻮان
ﺳﻨﮓ را از ﺟﻴﺒﺶ در ﺁورد .روﯾـﺶ را ﺑـﺮﮔـﺮداﻧـﺪ ﺗـﺎ ﻟـﺤـﻈـﻪ ﯼ
ﺳﻴﺰدهﻤﻴﻦ رﯾﻴﺲ دوﻟﺖ ﺁﻟﺒﺮﺗﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ .ﺟﺪ او از ﻣـﻬـﺎﺟـﺮﯾـﻦ
ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺧﻮدش در ﺁﯾﻨﻪ را ﻧﺒﻴﻨﺪ .ﭼﺸﻢ هـﺎﯾـﺶ را ﺑﺴـﺖ و ﺑـﺎ
اﮐﺮاﯾﻨﯽ ﺑﻮد .او در ﻣﺰرﻋﻪ اﯼ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻻﻣﻮﻧﺖ ﺑﻪ دﻧـﻴـﺎ ﺁﻣـﺪﻩ و
ﺗﻤﺎم ﻗﻮا ﺳﻨﮓ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺁﯾﻨﻪ ﭘﺮﺗﺎب ﮐﺮد .ﺻﺪاﯼ ﺧﺮد ﺷﺪن ﺁﯾﻨﻪ
ﺑﺰرگ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ .ﭘﻴﺶ از ﺁﻏﺎز ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﯽ اش ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﻤـﺮ
در ﺗﻤﺎم ﻓﻀﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪ وﻟﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮدش ﺑﻮد ﮐﻪ ﺁن را ﺷﻨﻴـﺪ .دﯾـﮕـﺮان
ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺰرﻋﻪ دار ﺳﭙﺮﯼ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ و دورﻩ اﯼ ﻧـﻴـﺰ
ﻧﻴﻢ ﻧﮕﺎهﯽ هﻢ ﺑﻪ ﺳﻤﺘﺶ ﻧﻴﺎﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ .ﻧﮕﺎهﺶ ﯾﺦ زد .اﯾﻦ ﭘﻴـﺮزن
در داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺁﻟﺒﺮﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ اﺷﺘﻐﺎل داﺷﺘﻪ اﺳﺖ .وﯼ ﻓـﻌـﺎﻟـﻴـﺖ
ﺑﻮد ﮐﻪ در ﭘﺸﺖ ﺁﯾﻨﻪ ﻣﺨﻔﯽ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد .ﺑـﻪ ﺳـﻮﯾـﺶ رﻓـﺖ وﻟـﯽ
ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ ﺷﻮرا ﺷﻬﺮ ﻻﻣﻮﻧﺖ از ﺳـﺎل ١٩٨۶
دوﺑﺎرﻩ ﻣﺤﻮ ﺷﺪ .اﻧﻔﺠﺎر هﺎﯼ ﺳﻔﻴﺪ ﺗﻤﺎم ﻓﻀﺎ را ﭘﺮ ﮐـﺮدﻩ ﺑـﻮدﻧـﺪ.
ﺁﻏﺎز ﻧﻤﻮد .از ﺟﻤﻠﻪ دﯾﮕﺮ ﺳﻤـﺖ هـﺎﯼ وﯼ :ﺑـﺨـﺸـﺪار ﻻﻣـﻮﻧـﺖ،
دﯾﮕﺮ ﺁﺳﻤﺎن ﺳﻔﻴﺪِ ﺳﻔﻴﺪ ﺑﻮد .ﺗﮑﻪ ﯼ ﺁﯾﻨﻪ اﯼ را از روﯼ زﻣـﻴـﻦ
وزارت ﮐﺸــﺎورزﯼ و ﺗــﻮﺳــﻌــﻪ روﺳــﺘــﺎﯾــﯽ ﺁﻟــﺒــﺮﺗــﺎ ،وزارت
ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﻪ راﻩ اﻓﺘﺎد.
زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ ،وزارت ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ،وزارت رواﺑﻂ درون -دوﻟـﺘـﯽ ﺑـﻮدﻩ
ﺻﺪاﯼ دارﮐﻮب از دور ﺷﻨﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ هـﺮ ﻧـﻮﮐـﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪ
اﻧﺪ .وﯼ هﻤﭽﻨﻴﻦ از ﺳﺎل ١٩٩٣ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﺷـﮑـﻞ ﻣﺴـﺘـﻤـﺮ ﺑـﻪ
درﺧﺖ ﻣﯽ زد ،ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن را ﯾﺎدﺁور ﻣﯽ ﺷﺪ .ﺑﺎورش ﻧﻤﯽ ﺷـﺪ
ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ ﻣﺠﻠﺲ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬارﯼ ﺁﻟﺒﺮﺗﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﯾﺪﻩ اﺳﺖ.
ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﺳﻨﮓ هﺎ و ﺧﻨﺠﺮهﺎ ﺑﺮ ﺑﺪﻧـﺶ دردﯼ اﺣﺴـﺎس
ﮔﻔﺘﻨﯽ ﺳﺖ ﮐﻪ وﯼ رواﺑﻂ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺎ اﻓﺮد ﺑـﺎ ﻧـﻔـﻮذ ﺑـﺨـﺶ اﻧـﺮژﯼ
ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ .ﭘﻠﻪ هﺎ را دو ﺗﺎ ﯾﮑﯽ ﮐﺮدﻩ و ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑـﺎﻻ ﻣـﯽ رﻓـﺖ.
داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و از ﻃﺮﻓﺪاران ﺗﻮﺳﻌـﻪ ﻣـﻨـﺎﺑـﻊ ﻣـﺎﺳـﻪ-ﻧـﻔـﺖ (Oil-
ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑُﻬﺘﺶ زد .ﻟﺤﻈﺎﺗﯽ ﺑﻌﺪ ﺧﻮد را ﭘﻴﺪا ﮐﺮد .ﺳﻴﻨﻪ اش را ﺳﭙﺮ
) sandsﺁﻟﺒﺮﺗﺎ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ .اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ هﺎﯼ ﻣﺎﻟﯽ ﻣـﻮﺟـﻮد ﺑـﻴـﻦ
ﮐﺮد ،ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ را ﺑﺴﺖ و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪ .ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑـﺰرﮔـﺘـﺮﯾـﻦ
اﻋﻀﺎﯼ ﺣﺰب در زﻣﻴﻨﻪ اﺗﺨﺎذ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روش ﺑﺮاﯼ اﯾـﺠـﺎد ﺗـﻌـﺎدل در
ﺳﻨﮓ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﻮﺳﻪ اﯼ ،ﺑﯽ اﺧﺘﻴﺎر ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺑﺎز ﺷﺪﻧﺪ .هﻤـﻪ
ﮐﺴﺮﯼ ﺑﻮدﺟﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬـﻤـﺘـﺮﯾـﻦ دﻻﯾـﻞ ﮐـﻨـﺎرﻩ ﮔـﻴـﺮﯼ وﯼ از
ﺟﺎ را ﮔﺸﺖ وﻟﯽ ﮐﺴﯽ ﺁن ﺟﺎ ﻧﺒﻮد .ﺁﯾﻨﻪ را از ﺟﻴﺒﺶ ﺑﻴـﺮون ﺁورد.
ﺳﻤﺘﺶ ﻋﻨﻮان ﺷﺪﻩ اﺳﺖ.
دﺳﺘﺎﻧﺶ ﻣﯽ ﻟﺮزﯾﺪ .ﺑﺎ دو دﺳﺖ ،ﺗﮑﻪ ﯼ ﮐﻮﭼﮏِ ﺁﯾﻨﻪ را ﺑـﺎﻻ ﺁورد.
ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﮐﻪ وﻋﺪﻩ هﺎﯼ دو ﺳﺎل ﭘﻴﺶ وﯼ -در زﻣـﺎن رﮐـﻮد
ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻟﺮزان درون ﺁﯾﻨﻪ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮد و ﺟﺎن ﺳـﭙـﺮد .او ﺟـﺎن ﺳـﭙـﺮد
ﺷﺪﯾﺪ اﻗﺘﺼﺎدﯼ و ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻧﻔﺖ و ﮔـﺎز -در زﻣـﻴـﻨـﻪ رﻓـﻊ ﮐﺴـﺮﯼ
وﻟﯽ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﭘﻴﺮزن در رداﯼ ﺳﭙﻴﺪ رﻧﮓ ،ﺑﺮاﯼ هﻤﻴﺸﻪ در ﺁﯾـﻨـﻪ ﺟـﺎ
ﺑﻮدﺟﻪ در ﺳﺎل ٢٠١٢ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ و اﺣـﺘـﻤـﺎﻻ ﺑـﻪ ﺳـﺎل
ﺧﻮش ﮐﺮد.
٢٠١٣ﻣﻮﮐﻮل ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ.
12
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
اﺳﺘﻠﻤﮏ اﻋﻼم ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ وﯼ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻃـﯽ ﮐـﺮدن ﻣـﺮاﺣـﻞ
از ﺳﯽ اﺛﺮ در ﮐﺎرﻧﺎﻣﻪﯼ ادﺑﯽ ﺧﻮد دارد و ﺁﺛﺎرش ﺑﻪ ﺳﯽودو زﺑـﺎن
ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺘﻌﻔﺎﯼ ﺧﻮد اﺳﺖ .ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ وﯼ ﺑﺮاﯼ ﺑﺮﮔﺰارﯼ اﻧﺘﺨﺎﺑـﺎت
از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ .ﺁﮐﺎدﻣﯽ ﻧﻮﺑﻞ ﺣـﻴـﻦ اهـﺪاﯼ
ﺑﻌﺪﯼ ﺗﺎ ﻣﺎرس ٢٠١٣ﻓﺮﺻﺖ ﺧﻮاهﺪ دﺷﺖ.
اﯾﻦ ﺟﺎﯾﺰﻩ ﺑﻪ ﯾﻮﺳﺎ ،وﯼ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ "ﺑﻪﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﺸـﻴـﺪن ﺳـﺎﺧـﺘـﺎر ﻗﺪرت" و "ﺗﺼـﺎوﯾـﺮ ﺑـﻼﻣـﻨـﺎزع ﻣـﻘـﺎوﻣـﺖ هـﺎ و ﺷـﮑـﺴـﺖ هـﺎ و دﮔﺮﮔﻮﻧﯽهﺎﯼ ﻓﺮدﯼ" ﺳﺘﻮد و وﯼ را "داﺳﺘﺎن ﺳـﺮاﯾـﯽ ﺳـﺮﺁﻣـﺪ"
روﻳﺪادﻫﺎي ﻣﻬﻢ ادﺑﻲ
ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮐﺮد .ﯾﻮﺳﺎ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﯽ را در ﺟـﻮاﻧـﯽ از روزﻧـﺎﻣـﻪ ﻧـﮕـﺎرﯼ
در ﺳﺎل 2010
ﺷﺮوع ﮐﺮد و ﺑﻌﺪهﺎ ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ دوﺳﺖ ﭼﻨﺪﯾﻦ و ﭼـﻨـﺪ ﺳـﺎﻟـﻪ اش ﮔﺎرﺳﻴﺎ ﻣﺎرﮐﺰ از هﻮاداران ﻓﻴﺪل ﮐﺎﺳﺘﺮو رهﺒﺮ ﮐـﻮﺑـﺎ ﺷـﺪ اﻣـﺎ وﯼ
ﺳﭙﻴﺪه ﺣﺪﻳﺪي ﻓﺮد
ﭼﻨﺪﯼ ﭘﺲ از ﺑﻪﻗﺪرت رﺳﻴﺪن ﮐﺎﺳﺘﺮو ،ﻣﺴﻴﺮ ﺳﻴﺎﺳـﯽ ﺧـﻮد را ﺑﻪ ﮐﻠﯽ از ﭼﭗهﺎ دور ﮐﺮد و ﺗﻤﺎﯾﻼت ﻟﻴﺒﺮال ﭘﻴﺪا ﮐﺮد .ﯾﻮﺳﺎ ﮐﻪ ﺑـﻪ
درﮔﺬﺷﺖ ﺟﯽ.دﯼ .ﺳﻠﻴﻨﺠﺮ؛ ﺧﺎﻟﻖ ﺷﺎهﮑﺎر "ﻧﺎﺗﻮردﺷﺖ"
ﯾﮑﯽ از ﺳﻴﺎﺳﯽﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن دﻧﻴﺎ ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ ،ﺧـﻮد را در
ﺟﯽ.دﯼ .ﺳﻠـﻴـﻨـﺠـﺮ ) (Jerome David Salingerﻧـﻮﯾﺴـﻨـﺪﻩ ﯼ
ﻣﻘﻄﻌﯽ از زﻧﺪﮔﯽ ﻧﺎﻣﺰد اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮرﯼ ﭘـﺮو ﮐـﺮد اﻣـﺎ
ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﺷﺎهﮑﺎر " ﻧﺎﺗﻮردﺷـﺖ" ) (The Catcher in the Ryeدر
ﭘﺲ از ﺷﮑﺴﺖ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت از ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓـﺖ و ﺑـﻌـﺪهـﺎ
ﻧﻮد و ﯾﮏ ﺳﺎﻟﮕﯽ در ژاﻧﻮﯾﻪ ﺳﺎل ٢٠١٠درﮔـﺬﺷـﺖ .وﯼ ﮐـﻪ در
اﻋﺘﺮاف ﮐﺮد ﮐﻪ از ﺳﻴﺎﺳﺖ درس ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ اﻣﺎ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﯽدهـﺪ ﮐـﻪ
ﭼﻬﻞ و ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋﻤﺮ ﺧﻮد اﺛﺮ ﺗﺎزﻩاﯼ ﻣﻨـﺘـﺸـﺮ ﻧـﮑـﺮد ،ﺑـﻪ
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﯾﮏ ﺳﻴـﺎﺳـﺘـﻤـﺪار .وﯼ در ﺳـﺎﻟـﻴـﺎن ﺧـﻔـﻘـﺎن
ﮔﻮﺷﻪﮔﻴﺮﯼ ﺷﻬﺮت داﺷﺖ و ﺑﺎ ﺟﺪﯾﺖ ﺗﻤﺎم ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽاش را
ﺳﻴﺎﺳﯽ ﭘﺮو ﺑﻪ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﮐﺮد و ﺷﻬﺮوﻧﺪ اﺳﭙﺎﻧـﻴـﺎ ﺷـﺪ و
ﺑﺮاﯼ ﺳﺎلهﺎﯼ ﻣﺘﻤﺎدﯼ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﺮد و ﻧﮕﺬاﺷﺖ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻧﺤﻮﻩ ﯼ
ﺑﻌﺪهﺎ اوﻗﺎت زﯾﺎدﯼ را در ﻣﺎدرﯾﺪ ،ﭘـﺎرﯾـﺲ ،ﻟـﻨـﺪن و ﮔـﺎهـﯽ هـﻢ
زﻧﺪﮔﯽ و ﺁداب و ﻣﻌﺎﺷﺮﺗﺶ ﺑﺮاﯼ دوﺳﺘﺪاراﻧﺶ ﻓـﺎش ﺷـﻮد .دور
ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ ﭘﺮو ،ﻟﻴﻤﺎ ﮔﺬراﻧﺪ .ﺳـﻴـﺎﺳـﺖ و ﺟـﻮاﻣـﻊ دﯾـﮑـﺘـﺎﺗـﻮرزدﻩ از
ﺧﺎﻧﻪﯼ ﺁﻟﻮﻧﮏ ﻣﺎﻧﻨﺪش در ﺷﻬﺮ ﮐﻮرﻧﻴﺶ اﯾﺎﻟﺖ ﻧﻴﻮهﻤﭙﺸﺎﯾﺮ ﺁﻣﺮﯾﮑـﺎ
ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت رﻣﺎنهـﺎﯼ ﯾـﻮﺳـﺎ هﺴـﺘـﻨـﺪ و " ﺳـﺎل هـﺎﯼ
ﺣﺼﺎر ﮐﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﮐﺴﯽ از دﯾﻮارش ﺑﺎﻻ ﻧﺮود و ﮔﺎهﯽ هﻢ ﺑﺎ ﺗﻔﻨـﮕـﯽ
ﺳﮕﯽ"" ،ﺟﻨﮓ ﺁﺧﺮ زﻣﺎن" و "ﻣﻬﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰ" از دﯾﮕﺮ ﺁﺛﺎر ﺑﻪﯾﺎدﻣـﺎﻧـﺪﯼ
دوﻟﻮل ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻣﯽ رﻓﺖ ﮐﻪ ﺁﻣـﺪﻩ ﺑـﻮدﻧـﺪ او را
اوﺳﺖ.
ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﺛﺮش را ﺑﺎ ﻧﺎم " ﻧﺎﺗﻮردﺷﺖ" ﮐﻪ در ﻧـﻘـﺪ ﺟـﺎﻣـﻌـﻪٔ ﻣـﺪرن
ﺟﺎر و ﺟﻨﺠﺎل ﺟﺎﻧﺎﺗﺎن ﻓﺮﻧﺰن در دﻧﻴﺎﯼ ادﺑﻴﺎت
ﻏﺮب و ﺑﻪ وﯾﮋﻩ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩاﺳﺖ را در ﺳﺎل ١٩۵١ﻣﻨﺘﺸـﺮ
ﺟﺎﻧﺎﺗﺎن ﻓﺮﻧﺰن ) (Jonathan Franzenﻧﻮﯾﺴـﻨـﺪﻩ ﯼ ﺧـﻮش اﻗـﺒـﺎل
ﺑﺮاﯼ ﻟﺤﻈﻪاﯼ ﻣﻼﻗﺎت ﮐﻨﻨﺪ.
ﮐﺮد ،اﺛﺮﯼ ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ رﻣﺎنهﺎﯼ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ ﻣـﻴـﻼدﯼ
ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر رﻣﺎن ﺗﺎزﻩﯼ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺁزادﯼ" ﺟـﺎروﺟـﻨـﺠـﺎل
ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ .ﺑﺎ اﯾﻦ هﻤﻪ ،ﺳﻠﻴﻨـﺠـﺮ ﺑـﺮاﯼ ﭼـﺎپ "ﻧـﺎﺗـﻮردﺷـﺖ" ﺑـﺎ
زﯾﺎدﯼ در ﺳﺎل ٢٠١٠ﺑﻪوﺟﻮد ﺁورد .ﻣﺠﻠﻪﯼ ﺗﺎﯾﻢ ﭼﻬﺮﻩﯼ ﻓﺮﻧـﺰن را
ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺎدﯼ روﺑﺮو ﺑﻮد و ﻧﺎﺷﺮان زﯾﺎدﯼ هـﻤـﭽـﻮن اﻧـﺘـﺸـﺎرات
ﺑﺮ روﯼ ﺟﻠﺪ ﺧﻮد ﺑﺮد و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ وﯼ را ﻧﺨﺴﺘﻴـﻦ ﻧـﻮﯾﺴـﻨـﺪﻩ ﯼ
ﺑﺎﻧﻔﻮذ هﺎرﮐﻮرت ) (Harcourtﻗﺒﻮل ﻧﮑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺁن را ﭼـﺎپ ﮐـﻨـﻨـﺪ.
زﻧﺪﻩاﯼ ﮐﺮد ﮐﻪ در ﯾﮏ دهﻪﯼ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮ روﯼ ﺟﻠﺪ ﺗﺎﯾـﻢ ﻣـﯽ رود.
هﺎرﮐﻮرت ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ "ﻧﺎﺗﻮردﺷﺖ" ﺑﻴـﺸـﺘـﺮ ﺑـﻪ ﮐـﺘـﺎب ﮐـﻮدﮐـﺎن
رﻣﺎنﻧﻮﯾﺴﺎن ﻧﺎﻣﺪارﯼ ﭼﻮن ﮔﻮﻧﺘﺮ ﮔﺮاس ،ﺟﻮرج اورول ،ﺟﺎن ﺁﭘﺪاﯾـﮏ
ﺷﺒﺎهﺖ دارد ﺗﺎ ﯾﮏ ﮐﺘﺎب ﺟﺪﯼ ﺑﺰرگﺳـﺎﻻن .ﺳـﻠـﻴـﻨـﺠـﺮ ﭘـﺲ از
و ﺟﯽدﯼ ﺳﻠﻴﻨﺠﺮ از دﯾﮕﺮ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎﻧﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺎﯾﻢ ﭼﻬـﺮﻩ ﯼ
" ﻧﺎﺗﻮردﺷﺖ" ﺗﻌﺪادﯼ داﺳﺘـﺎن ﮐـﻮﺗـﺎﻩ ﻧـﻮﺷـﺖ ﮐـﻪ ﺁن هـﺎ را در
ﺁنهﺎ را ﺑﺮ روﯼ ﺟﻠﺪ ﺧﻮد ﺑﺮدﻩ اﺳـﺖ" .ﺁزادﯼ" ﮐـﻪ ﭘـﺲ از اﻧـﺪﮎ
هﻔﺘﻪﻧﺎﻣﻪﯼ ﻧﻴﻮﯾﻮرﮐﺮ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮد اﻣﺎ ﭘـﺲ از ﭼـﻨـﺪﯼ از اﻧـﺘـﺸـﺎر
ﻣﺪﺗﯽ از اﻧﺘﺸﺎرش ﺑﺮاﯼ هﻔﺘﻪهـﺎ ﺟـﺰ ﻟـﻴـﺴـﺖ ﭘـﺮﻓـﺮوش ﺗـﺮﯾـﻦ
داﺳﺘﺎن ﺗﺎزﻩ دﺳﺖ ﮐﺸﻴﺪ و از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﯼ ادﺑـﯽ ﺁﻣـﺮﯾـﮑـﺎ ﻓـﺎﺻـﻠـﻪ
رﻣﺎنهﺎﯼ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ،ﺑﺎ واﮐﻨﺶ ﻣﺜﺒﺖ ﻣﻨﺘﻘﺪان ادﺑﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ
ﮔﺮﻓﺖ .ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﺳﻠﻴﻨﺠﺮ ،ﯾﮑﯽ از دوﺳﺘﺎن ﻧـﺰدﯾـﮑـﺶ ﺑـﻪ ﻧـﺎم
ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪ و ﻧﺸﺮﯾﺎت ﻣﻌﺘﺒﺮﯼ هﻤﭽﻮن ﻧﻴﻮﯾﻮرﮎﺗﺎﯾﻤﺰ و ﻧـﻴـﻮﯾـﻮرﮐـﺮ
ﻟﻴﻠﻴﺎن راث در هﻔﺘﻪﻧﺎﻣﻪﯼ ﻧﻴﻮﯾﻮرﮐﺮ ﻣﻄﻠﺒﯽ ﻧﻮﺷﺖ و ﺗـﺎ ﺣـﺪودﯼ
هﻔﺘﻪهﺎ ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺸﺎرش درﺑﺎرﻩﯼ ﺁن ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ؛ ﺑﻪ ﻃـﻮرﯼ
ﭘﺮدﻩ از راز ﮔﻮﺷﻪﮔﻴﺮﯼ ﺳﻠﻴﻨﺠﺮ ﺑﺮداﺷﺖ .ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪﯼ ﺧﺎﻧﻢ راث ﮐﻪ
ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﯽ "ﺁزادﯼ" ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از اﺳﺘﺜﻨﺎهﺎﯾﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷـﺪ ﮐـﻪ
ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻋﮑﺲ ﺗﺎزﻩ هﻢ از ﺳﻠﻴﻨﺠﺮ ﺑﺮاﯼ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در ﻧـﻴـﻮﯾـﻮرﮐـﺮ
ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺸﺎرش ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋﻩﯼ ﺟﺎﻣﻌﻪﯼ ادﺑﻴﺎت ﻗﺮار ﮔـﺮﻓـﺖ.
ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮد ،ﺳﻠﻴﻨﺠﺮ ﺁدم ﻣﻨﺰوﯼاﯼ ﻧﺒﻮد اﻣﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﺧﻮدش را ﺑـﺮاﯼ
ﻓﺮﻧﺰن ﭘﻴﺶ از "ﺁزادﯼ" ﺑﺎ رﻣﺎن " اﺻـﻼﺣـﺎت" ﮐـﻪ در ﺳـﺎل ٢٠٠١
زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن داﺷﺖ و از هﻴﺎهﻮﯼ دﻧﻴﺎﯼ ﻣﺪرن دورﯼ ﻣﯽﮐﺮد.
ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ،ﻣﻘﺒﻮﻟﻴﺖ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪدﺳﺖ ﺁورد اﻣﺎ "ﺁزادﯼ" ،رﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻓﺮﻧﺰن ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻧﻪ ﺳﺎل ﺑﺮاﯼ ﻧﻮﺷﺘﻨـﺶ وﻗـﺖ ﮔـﺬاﺷـﺘـﻪ ،ﺣـﺎﻻ
اهﺪاﯼ ﻧﻮﺑﻞ ادﺑﻴﺎت ﺑﻪ ﻣﺎرﯾﻮ ﺑﺎرﮔﺎس ﯾﻮﺳﺎ؛ ﻧـﻮﯾﺴـﻨـﺪﻩ ﯼ
ﺟﺎﯾﮕﺎﻩ او را در ادﺑﻴﺎت ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺗﺜﻴﺒـﺖ ﮐـﺮدﻩ اﺳـﺖ .ﺑـﺎراﮎ اوﺑـﺎﻣـﺎ،
ﭘﺮوﯾﯽ
رﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ از ﺷﺨﺼﻴﺖهﺎﯾﯽ ﺑـﻮد ﮐـﻪ "ﺁزادﯼ" را
ﺁﮐﺎدﻣﯽ ﺳﻮﺋﺪﯼ ﻧﻮﺑﻞ ،در ﺳﺎل ،٢٠١٠ﺟﺎﯾﺰﻩﯼ ادﺑﻴﺎت ﺧﻮد را ﺑـﻪ
هﻤﭽﻮن ﻣﻨﺘﻘﺪان ادﺑﯽ ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺸﺎرش ﺧﻮاﻧﺪ.
ﻣﺎرﯾﻮ ﺑﺎرﮔﺎس ﯾﻮﺳﺎ ) (Mario Vargas Llosaﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ هـﻔـﺘـﺎد و ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻟﻪﯼ ﭘﺮوﯾﯽ اهﺪا ﮐﺮد؛ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩاﯼ ﮐﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒـﺎن ادﺑـﻴـﺎت
درﮔﺬﺷﺖ ژوزﻩ ﺳﺎراﻣﺎﮔﻮ؛ ﺧﺎﻟﻖ رﻣﺎن ﮐﻮرﯼ
ﺳﺎلهﺎﯼ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از اﯾﻦ اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻨﺪ اﯾﻦ ﻋﻨﻮان ادﺑـﯽ را از
ژوزﻩ ﺳﺎراﻣﺎﮔﻮ ) (José Saramagoﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﭘﺮﺗﻐﺎﻟﯽ
ﺁن ﺧﻮد ﮐﻨﺪ .ﯾﻮﺳﺎ ﮐﻪ در ﮐﻨﺎر ﮔﺎﺑﺮﯾﻞ ﮔـﺎرﺳـﻴـﺎ ﻣـﺎرﮐـﺰ از ﺑـﺰرﮔـﺎن
رﻣﺎن "ﮐﻮرﯼ" هﻢ از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺳﺎل ٢٠١٠ﭼﺸـﻢ
ادﺑﻴﺎت ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯼ ﻻﺗﻴﻦ اﺳﺖ ،ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎ درﯾﺎﻓﺖ اﯾﻦ ﺟﺎﯾﺰﻩ ،ﻧـﻮﺑـﻞ
از ﺟﻬﺎن ﻓﺮوﺑﺴﺖ .وﯼ ﮐﻪ در ﺳﺎل ١٩٩٨ﺟﺎﯾﺰﻩﯼ ﻧﻮﺑﻞ ادﺑﻴـﺎت را
را ﭘﺲ از ﺳﻪ دهﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺧﻄﻪ از دﻧـﻴـﺎ ﺑـﺒـﺮد .ﺑـﺎرﮔـﺎس ﯾـﻮﺳـﺎ،
از ﺁن ﺧﻮد ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ،ﺁﺛﺎرش ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺞ زﺑـﺎن دﻧـﻴـﺎ از
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ رﻣﺎنهﺎﯼ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬارﯼ ﭼﻮن "ﮔﻔﺖوﮔﻮ در ﮐﺎﺗﺪرال" ﺑﻴﺶ
ﺟﻤﻠﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪﻩ و ﺑﻴﺶ از دو ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﺴﺨﻪ از ﺁﺛـﺎرش
13
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ﺑﻪ ﻓﺮوش رﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﺳﺎراﻣﺎﮔﻮ ﺑﻪ ﺧﺪا اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪاﺷﺖ و ﺗﻤـﺎﯾـﻼت
زﯾﺮﮎ و ﺧﻨﺪﻩدار ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﺌﻮال ﻓﻴﻨﮑﻠﺮ هﻢ زﯾﺮﮐﺎﻧﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ و
ﻟﻴﺒﺮال ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺘﯽ داﺷﺖ .وﯼ رﻣﺎن " ﮐـﻮرﯼ" را در ﺳـﺎل ١٩٩۵
هﻢ ﺧﻨﺪﻩدار اﺳﺖ .اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل رﻣﺎﻧﯽﺳﺖ ﺑﺴـﻴـﺎر ﺟـﺬاب و
ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮد و اﻧﺘﺸﺎر ﺁن ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺷـﮕـﺮﻓـﯽ در ﺟـﻬـﺎﻧـﯽ ﺷـﺪن اش
ﻣﺎﻟﻴﺨﻮﻟﻴﺎﯾﯽ ،رﻣﺎﻧﯽ ﺧﻨﺪﻩدار اﻣﺎ ﺧﻨﺪﻩاﯼ در ﺗﺎرﯾﮑﯽ” .ﺟﺎﮐـﻮﺑﺴـﻦ
داﺷﺖ" .ﮐﻮرﯼ" ﻧﻮﺑﻞ ادﺑﻴﺎت را ﺑﺮاﯼ ﻧﺨﺴـﺘـﻴـﻦ ﺑـﺎر ﻧﺼـﻴـﺐ ﯾـﮏ
ﺣﻴﻦ درﯾﺎﻓﺖ ﺑﻮﮐﺮ ﺑﻪ ﺷﻮﺧﯽ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻗﺼﺪ دارد ﺑـﺎ ﭘـﻨـﺠـﺎﻩ هـﺰار
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ ﭘﺮﺗﻐﺎﻟﯽ ﮐﺮد ،رﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﺳـﺮﻋـﺖ ﺑـﻪ زﺑـﺎن هـﺎﯼ
ﭘﻮﻧﺪ اﯾﻦ ﺟﺎﯾﺰﻩ ﺑﺮاﯼ هﻤﺴﺮش ﮐﻴﻒدﺳﺘﯽ ﺗﺎزﻩاﯼ ﺑﺨﺮد.
ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﺑﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪ.
اهــﺪاﯼ ﺟــﺎﯾــﺰﻩ ﯼ "ﭘــﺮﻧــﺲ اﺳــﺘــﺮﯾــﺎس" اﺳــﭙــﺎﻧــﻴــﺎ ﺑــﻪ
ﺳﺎراﻣﺎﮔﻮ ﻧﻪ ﺳﺎل ﭘﺲ از "ﮐﻮرﯼ" ﮐﺘﺎﺑﯽ ﻧﻮﺷﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺑﻴـﻨـﺎﯾـﯽ"
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩاﯼ ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ
ﮐﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺴﻴﺎرﯼ از ﻣﻨﺘﻘﺪان ﻣﮑﻤﻞ "ﮐﻮرﯼ" اﺳﺖ" .ﺑﻴﻨـﺎﯾـﯽ"
ﮐﺸﻮر اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ در ﺳﺎل ٢٠١٠ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻋﻨﻮان ادﺑـﯽ ﺧـﻮد را ﺑـﻪ
ﮐﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽﺗﺮﯾﻦ رﻣﺎن ﺳﺎراﻣﺎﮔﻮﺳﺖ ،در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻗﻮل ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩاﯼ ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ داد .اﻣﻴﻦ ﻣﻌﻠﻮف ۶١ﺳﺎﻟـﻪ ﺑـﺎ درﯾـﺎﻓـﺖ اﯾـﻦ
ﺁن ،ﻗﺮار ﻧﺒﻮد ﮐﻪ دﻧﺒﺎﻟﻪرو "ﮐﻮرﯼ" ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ اﯾﻦ وﯾـﮋﮔـﯽ
ﺟﺎﯾﺰﻩﯼ ﭘﻨﺠﺎﻩهﺰار ﯾﻮروﯾﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻧﺎم ﺧﻮد را در ﮐـﻨـﺎر ﺑـﺰرﮔـﺎﻧـﯽ
را ﭘﻴﺪا ﮐﺮد .ﺳﺎراﻣﺎﮔﻮ ﺳﺎﻟﻴﺎن ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋﻤﺮش را در اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﮔـﺬراﻧـﺪ
ﭼﻮن ﻣﺎرﯾﻮ ﺑﺎرﮔﺎس ﯾﻮﺳﺎ ،دورﯾﺲ ﻟﺴﻴﻨﮓ ،ﺁرﺗﻮر ﻣﻴﻠﺮ ،ﭘﻞ اﺳﺘـﺮ و
و از ﻣﻨﺘﻘﺪﯾﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻴﺎﺳـﯽ دﻣـﻮﮐـﺮاﺳـﯽ ﺑـﻮد .ﺳـﺎراﻣـﺎﮔـﻮ
ﮔﻮﻧﺘﺮ ﮔﺮاس در ﻟﻴﺴﺖ ﺑﺮﻧﺪﮔﺎن اﯾﻦ ﺟﺎﯾﺰﻩﯼ ﻣﻌﺘﺒﺮ ادﺑﯽ ﻗﺮار دهـﺪ.
اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺖ ﮐﻪ دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ ﺑﻪ ﺑـﻦ ﺑﺴـﺖ رﺳـﻴـﺪﻩ و ﭼـﺎرﻩ ﯼ
اﻣﻴﻦ ﻣﻌﻠﻮف ﮐﻪ ﮐﺘﺎبهﺎﯾﺶ در ﮐﺸﻮر ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑـﺎ اﻗـﺒـﺎل ﺧـﻮﺑـﯽ
دﯾﮕﺮﯼ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺪﯾﺸﻴﺪ.
روﺑﺮوﺳﺖ ،در ﺑﻴﺮوت ﺑﻪدﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪﻩ و ﺑﺎ وﺟﻮدﯼ ﮐﻪ زﺑـﺎن ﻣـﺎدرﯼ اش
اهﺪاﯼ ﺟﺎﯾﺰﻩﯼ ادﺑﯽ ﮔﻨﮑﻮر ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺸﻞ اوﻟﺒﮏ
ﻋﺮﺑﯽﺳﺖ ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﺪ .وﯼ اﺑﺘـﺪا ﻧـﻮﯾﺴـﻨـﺪﮔـﯽ را ﺑـﺎ
ﮐﺸﻮر ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺟﺎﯾﺰﻩﯼ ﮔﻨﮑﻮر ،ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ و ﺑﺎﺷﮑﻮﻩﺗﺮﯾﻦ ﺟـﺎﯾـﺰﻩ ﯼ
ﻧﻮﺷﺘﻦ در ﭼﻨﺪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻋﺮﺑﯽ از ﺟﻤﻠﻪ "اﻟﻨﻬﺎر" ﻟﺒﻨﺎن ﺷﺮوع ﮐﺮد و
ادﺑﯽ ﺧـﻮد را در ﺳـﺎل ٢٠١٠ﺑـﻪ ﻣـﻴـﺸـﻞ اوﻟـﺒـﮏ (Michel
ﺳﭙﺲ ﺑﻪ رﻣﺎنﻧﻮﯾﺴﯽ روﯼ ﺁورد .ﻣﻌﻠﻮف در ﺳﺎل ١٩٩٣ﺟﺎﯾـﺰﻩ ﯼ
) Houellebecqاهــﺪا ﮐـﺮد .اوﻟــﺒــﮏ ﮐــﻪ ﺑــﻪ اﻋــﺘـﻘــﺎد ﺑﺴــﻴــﺎرﯼ
ادﺑﯽ ﮔﻨﮑﻮر ﻓﺮاﻧﺴﻪ را از ﺁن ﺧﻮد ﮐﺮد و رﻣﺎن " ﺳﻤـﺮﻗـﻨـﺪ" وﯼ ﺑـﻪ
ﺳﺮﺷﻨﺎسﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ زﻧﺪﻩﯼ ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﺳﺖ ﮔﻨﮑﻮر را ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ
ﭼﻨﺪﯾﻦ زﺑﺎن از ﺟﻤﻠﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ اﻧﺘﺸﺎر ﯾﺎﻓﺖ.
اﻧﺘﺸﺎر ﮐﺘﺎب ﺟﻨﺠﺎﻟﯽ "ﻧﻘﺸﻪ و ﻗﻠﻤﺮو" از ﺁن ﺧﻮد ﮐﺮد .وﯼ ﭘـﻴـﺶ
اﻧﺘﺸﺎر ﺧﻮدزﻧﺪﮔﯽﻧﺎﻣﻪﯼ ﻣﺎرﮎ ﺗﻮاﯾﻦ ﺻـﺪ ﺳـﺎل ﭘـﺲ از
از اﯾﻦ ﻧﺎﻣﺰد ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﯾﻦ ﺟﻮاﯾﺰ ادﺑـﯽ ﻓـﺮاﻧﺴـﻪ ﺑـﻮدﻩ و ﻋـﻼوﻩ ﺑـﺮ
ﻣﺮﮔﺶ
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﯽ در دﻧﻴﺎﯼ ﺳﻴﻨﻤﺎ هﻢ ﻓـﻌـﺎﻟـﻴـﺖ ﮐـﺮدﻩ اﺳـﺖ .اوﻟـﺒـﮏ
ﻣﺎرﮎ ﺗﻮاﯾﻦ ﺧﺎﻟﻖ ﺷﺎهﮑﺎرهﺎﯾﯽ هﻤﭽﻮن "ﻣﺎﺟﺮاهـﺎﯼ هـﺎﮐـﻠـﺒـﺮﯼ
ﺷﻬﺮت ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺧﻮد را ﻣﺪﯾﻮن رﻣﺎن "ذرات ﺑﻨﻴﺎدﯾﻦ" اﺳﺖ ،رﻣـﺎﻧـﯽ
ﻓﻴﻦ" " ،ﻣﺎﺟﺮاهﺎﯼ ﺗﺎم ﺳﺎﯾﺮ" و " ﺷﺎهﺰادﻩ و ﮔﺪا" وﺻﻴﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑـﻮد
ﮐﻪ ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ اﺷﺎرات ﺑﯽﭘﺮواﯼ ﺟﻨﺴﯽ هـﻨـﻮز ﺑـﻪ زﺑـﺎن ﻓـﺎرﺳـﯽ
ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽﻧﺎﻣﻪاﯼ ﮐﻪ از زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮﯾﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ،ﺻﺪ ﺳﺎل ﭘـﺲ از
ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ.
ﻣﺮﮔﺶ ﺑﺮاﯼ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﻮد .ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﺨﺴﺘﻴـﻦ
اوﻟﺒﮏ ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪان ﺑﻴﺸﻤﺎرﯼ در دﻧﻴﺎ دارد اﻣﺎ ﻣـﻨـﺘـﻘـﺪاﻧـﺶ او را
ﺟﻠﺪ از اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﯼ ﺳﻪﺟﻠﺪﯼ در ﻣﺎﻩ ﺗـﻮﻟـﺪش در ﻧـﻮاﻣـﺒـﺮ در
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩاﯼ ﮔﺴﺘﺎخ و زنﺳﺘﻴﺰ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﯽﮐﻨﻨـﺪ .وﯼ هـﻤـﭽـﻨـﻴـﻦ
ﺻﺪﻣﻴﻦ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﻣﺮﮔﺶ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎﻩ ﮐﺎﻟﻴﻔـﺮﻧـﻴـﺎ
ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮش درﺑﺎرﻩﯼ اﺳﻼم ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ .اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﯼ ﺑﺎﻧﮑـﺮاﻓـﺖ داﻧﺸـﮕـﺎﻩ
اوﻟﺒﮏ هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ رﻣﺎن “ﺳﮑﻮ ”ﻣـﻮرد ﻏﻀـﺐ ﻣـﺎدرش ﻗـﺮار
ﮐﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ وﯾﺮاﯾﺶ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ .ﺗﻮاﯾﻦ هﻤﭽﻨﻴﻦ وﺻـﻴـﺖ ﮐـﺮدﻩ ﮐـﻪ
ﮔﺮﻓﺖ ،ﺑﻪ ﻃﻮرﯼ ﮐﻪ ﻣﺎدر وﯼ ﺑﻌﺪهﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﭘﺴﺮ ﺧﻮد ﮐﺘﺎﺑﯽ ﻧﻮﺷـﺖ
دوﻣﻴﻦ ﺟﻠﺪ از اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ٢۵ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺟﻠﺪ ﻧﺨﺴﺖ و ﺟـﻠـﺪ
و او را دروﻏﮕﻮ ﺧﻮاﻧﺪ و ﻃﻔﻴﻠﯽ ﻟﻘﺐ داد .اوﻟﺒﮏ ﭘـﻴـﺶ از اﯾـﻦ در
ﺳﻮم ﻧﻴﺰ ٢۵ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺟﻠﺪ دوم اﻧﺘﺸﺎر ﯾﺎﺑﺪ .ﺧﻮدزﻧﺪﮔﯽﻧﺎﻣﻪ ﯼ
ﺳﺎل ١٩٩٨و ٢٠٠۵ﻧﺎﻣﺰد ﮔﻨﮑﻮر ﺷﺪﻩ ﺑﻮد .ﮔﻨﮑﻮر از ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺗـﺮﯾـﻦ
ﻣﺎرﮎ ﺗﻮاﯾﻦ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ زﻧﺪﮔﯽﻧﺎﻣﻪهﺎﯼ ﻣﻌﻤﻮل ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ
ﺟﻮاﯾﺰ ادﺑﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﺳﺖ و ارزش ﻣﺎﻟﯽ اﻧﺪﮐﯽ ﺑـﻪ اﻧـﺪازﻩ ﯼ دﻩ
و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاﯼ از ﺣﮑﺎﯾﺎت ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽﺳﺖ ﮐﻪ در ﻃﻮل زﻧـﺪﮔـﯽ
ﯾﻮرو دارد.
ﺑﺮاﯼ اﯾﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ رخ دادﻩ اﺳﺖ.
اهﺪاﯼ ﺟﺎﯾﺰﻩ ادﺑﯽ ﺑﻮﮐﺮ ﺑﻪ هﻮارد ﺟﺎﮐﻮﺑﺴﻦ؛ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ﯼ
ﻧﻴﻮﯾﻮرﮐﺮ و اراﺋﻪﯼ ﻟﻴﺴﺖ ﺑﻴﺴﺖ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ ﺑﺮﺗﺮ زﯾﺮ ﭼﻬﻞ
اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ
ﺳﺎل
هﻮارد ﺟﺎﮐﻮﺑﺴﻦ ) ( Howard Jacobsonﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ و روزﻧﺎﻣﻪ ﻧـﮕـﺎر
هﻔﺘﻪﻧﺎﻣﻪﯼ ﻧﻴﻮﯾﻮرﮐﺮ در ﻣﺎﻩ ژوﺋﻦ ﺳﺎل ٢٠١٠ﻟﻴﺴﺘﯽ از ﺑـﻴـﺴـﺖ
ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﻴﺎﯾﯽ در ﺳﺎل ٢٠١٠ﺟﺎﯾﺰﻩﯼ ﭘﻨﺠﺎﻩ هﺰار ﭘﻮﻧﺪﯼ ادﺑﯽ ﺑﻮﮐـﺮ را
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ ﺑﺮﺗﺮ زﯾﺮ ﭼﻬﻞ ﺳﺎل اراﺋﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﻘـﺎد ﻣـﻨـﺘـﻘـﺪان
از ﺁن ﺧﻮد ﮐﺮد ﺗﺎ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩاﯼ ﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ اﯾـﻦ ﺟـﺎﯾـﺰﻩ ﯼ
اﯾﻦ ﻧﺸﺮﯾﻪ ،ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﺁﯾﻨﺪﻩﯼ ادﺑﻴﺎت دﻧﻴـﺎ ﺑـﺎزﯼ ﺧـﻮاهـﻨـﺪ
ﻣﻌﺘﺒﺮ را ﻧﺼﻴﺐ ﯾﮏ رﻣﺎن ﻃﻨﺰ ﻣﯽﮐﻨﺪ .ﭘﻴﺶ از اﯾﻦ ﺟﺎﯾـﺰﻩ ﯼ ﺑـﻮﮐـﺮ
ﮐﺮد .ﭘﻴﺶ از اﯾﻦ ﻧﻴﻮﯾﻮرﮐﺮ در ﺳﺎل ١٩٨٣ﻧﺎم ﻣﺎرﺗﻴﻦ اﯾﻤﻴﺲ و اﯾﺎن
هﻴﭻﮔﺎﻩ در ﺗﺎرﯾﺦ ۴٢ﺳﺎﻟﻪاش ﺑﻪ رﻣـﺎن ﻃـﻨـﺰ اهـﺪا ﻧﺸـﺪﻩ ﺑـﻮد.
ﻣﮏاﯾﻮان دو ﻧﻮﯾﺴﻨـﺪﻩ ﯼ ﻣﺸـﻬـﻮر اﻧـﮕـﻠـﻴـﺴـﯽ را در ﻟـﻴـﺴـﺖ
ﺟﺎﮐﻮﺑﺴﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ ۶٨ﺳﺎﻟﻪاﯼاﺳﺖ ﮐـﻪ از ﭘـﻴـﺸـﮑـﺴـﻮﺗـﺎن
رﻣﺎنﻧﻮﯾﺴﺎن ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﻴﺎ ﻗـﺮار دادﻩ ﺑـﻮد و در ﺳـﺎل ١٩٩٩هـﻢ
ادﺑﻴﺎت ﻃﻨﺰ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﻴﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد ،اﻣﺎ هﻴﭻﮔﺎﻩ ﭘﻴﺶ از ﺑـﻮﮐـﺮ
ﻟﻴﺴﺖ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ زﯾﺮ ﭼﻬـﻞ ﺳـﺎل
ﺟﺎﯾﺰﻩﯼ ادﺑﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪاﯼ از ﺁن ﺧﻮد ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮد .ﺟﺎﮐﻮﺑﺴﻦ ﺟﺎﯾﺰﻩ
اراﺋﻪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧـﺎم ﻧـﻮﯾﺴـﻨـﺪﮔـﺎﻧـﯽ ﭼـﻮن ﺟـﻮﻣـﭙـﺎ ﻻهـﻴـﺮﯼ
ﺑﻮﮐﺮ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﮐﺘﺎب " ﺳﺌـﻮال ﻓـﻴـﻨـﮑـﻠـﺮ" (The Finkler
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺳﺘﺎن "ﻣﺘﺮﺟﻢ دردهـﺎ" و دﯾـﻮﯾـﺪ ﻓـﺎﺳـﺘـﺮ
) Questionﻧﺼﻴﺐ ﺧﻮد ﮐﺮد .اﯾـﻦ رﻣـﺎن درﺑـﺎرﻩ ﯼ زﻧـﺪﮔـﯽ ﺳـﻪ
واﻻس در ﺁن ذﮐﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد .ﭼﻴﻤﺎﻣﺎﻧﺪا ﻧﮕﺰﯼ ﺁدﯾﭽﯽ ﻧـﻮﯾﺴـﻨـﺪﻩ ﯼ
دوﺳﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دو ﻧﻔﺮ از ﺁنهﺎ ﯾﻬﻮدﯼاﻧﺪ و ﻧﻔﺮ ﺳﻮم هﻢ ﺁرزوﯼ
٣٢ﺳﺎﻟﻪﯼ ﻧﻴﺠﺮﯾﻪاﯼ ﯾﮑﯽ از ﺑﻴﺴﺖ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩاﯼ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﻪ
ﯾﻬﻮدﯼ ﺑﻮدن در ﺳﺮ دارد .ﺳﺮ اﻧﺪرو ﻣﻮﺷﻦ ،رﺋﻴﺲ هﻴـﺌـﺖ داوران
اﻋﺘﻘﺎد ﻟﻴﺴﺖ ﺳﺎل ٢٠١٠ﻧﻴﻮﯾﻮﮐﺮ ﺁﯾﻨﺪﻩﯼ روﺷﻨﯽ در ادﺑﻴﺎت دﻧـﻴـﺎ
اﯾﻦ ﺟﺎﯾﺰﻩ ﮔﻔﺖ“ :ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺳﺎدﻩاﯼ ﺑﻮد .اﯾﻦ ﮐـﺘـﺎب ﺟـﺎﯾـﺰﻩ را ﺑـﺮد
ﺧﻮاهﺪ داﺷﺖ .ﮐﺮﯾﺲ ﺁدرﯾﺎن ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ ٣٩ﺳﺎﻟﻪﯼ ﺁﻣـﺮﯾـﮑـﺎﯾـﯽ،
ﭼﻮن ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﻮد .اﻧﺘﻈﺎر دارﯾﺪ ﮐﻪ ﮐﺘـﺎب هـﻮارد ﺟـﺎﮐـﻮﺑﺴـﻦ
داﻧﻴﻞ ﺁﻻرﮐﻮن ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ ٣٣ﺳـﺎﻟـﻪ ﯼ ﭘـﺮوﯾـﯽ ،ﺟـﺎﺷـﻮا ﻓـﺮﯾـﺰ
14
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩﯼ ٣۵ﺳـﺎﻟـﻪ ﯼ ﺁﻣـﺮﯾـﮑـﺎﯾـﯽ ،ﯾـﺎن ﻟـﯽ ﻧـﻮﯾﺴـﻨـﺪﻩ ﯼ
ﻓﺘﺢ ﮐﺮد .در ﺣﻤﻠﻪ اﻋﺮاب ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ وﯼ دﯾـﻮارهـﺎﯼ
ﺳﯽوهﻔﺖ ﺳﺎﻟﻪﯼ ﭼﻴﻨﯽ و ﻧـﻞ ﻓـﺮودﻧـﺒـﺮﮔـﺮ ﻧـﻮﯾﺴـﻨـﺪﻩ ﯼ ٣۵
ﺷﻬﺮ را ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺴﺨﻴﺮ ﯾﺎﻓﺖ ،ﮐﮋدﻣﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳـﺮﺑـﺎزاﻧـﺶ
ﺳﺎﻟﻪﯼ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ از دﯾﮕﺮ ﭼﻬﺮﻩهﺎﯼ اﯾﻦ ﻟـﻴـﺴـﺖ ﺑـﻴـﺴـﺖ ﺗـﺎﯾـﯽ
از ﺻﺤﺮاهﺎﯼ اﻃﺮاف ﺟﻤﻊ ﺁورﯼ ﺷﺪﻩ ﺑـﻮد را ازروﯼ دﯾـﻮارهـﺎ ﺑـﻪ
هﺴﺘﻨﺪ.
درون ﺷﻬﺮ رﯾﺨﺖ ﺗﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺒﻮﻏﯽ اهﺮﯾﻤﻨﯽ ﺷﻬﺮ ﮐـﺎﺷـﺎن را ﺑـﻪ ﺗﺴﺨﻴﺮ ﺧﻮد درﺁورد. ﺗﺨﺮﯾﺐ ﭼﻨﺪﺑﺎرﻩ ﮐﺎﺷﺎن در ﺟﻨﮕﻬﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ
اﻳﺮانﺷﻨﺎﺳﻲ
در دورﻩ ﺳﻠﺠﻮﻗﻴﺎن ﻣﺮﻣﺖ و ﺑﺎزﺳﺎزﯼ ﺷﻮد .در اﯾـﻦ دورﻩ ﻓـﺮش، ﻇﺮوف ﺳﻔﺎﻟﯽ و ﮐﺎﺷﯽ ﮐﺎﺷﺎن ﻧﻴﺰ ﺁوازﻩ ﺟﻬﺎﻧـﯽ ﭘـﻴـﺪا ﮐـﺮد .ﺑـﻪ
* ﻛﺎﺷﺎن -ﻗﺴﻤﺖ اول
ﻋﻼوﻩ ،زﻣﻴﻦ ﻟﺮزﻩ هﺎﯼ ﻣﻬﻴﺐ ﺳﺎل ١١٩٢دورﻩ ﺳﻠـﻄـﻨـﺖ ﮐـﺮﯾـﻢ ﺧﺎن زﻧﺪ وﺳﺎل ١٢۶٠هـ .ق .ﺧﺮاﺑﻴﻬﺎﯼ ﺑﺴﻴـﺎرﯼ را ﮐـﺎﺷـﺎن ﺑـﻪ
ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ
ﺟﺎﯼ ﻧﻬﺎدﻩ وﻋﻤﺪﻩ ﺗﺮﯾﻦ ﺁﺛﺎر ﻣﻬﻢ ﺗﺎرﯾﺨﯽ را ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻧﻤـﻮدﻩ اﺳـﺖ. از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﻋﻨﺎد وﺧﺼﻮﻣﺖ ﺑﻌﻀﯽ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﺎﺟﺎر ﺑـﺎ ﮐـﺎﺷـﺎن و هﻤﭽﻨﻴﻦ ﻃﻐﻴﺎن ﯾﺎﻏﻴﺎن و ﺁﺷﻮﺑﮕﺮان ﻣﺤﻠﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮدﯾـﺪ ﮐـﻪ اﯾـﻦ ﺷﻬﺮ ،دردورﻩ ﻗﺎﺟﺎرﯾﻪ ﺑﺎ رﮐﻮد ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﻮد .ﺷﻬﺮودﯾـﺎرﮐـﺎﺷـﺎن ﺑـﻪ ﺷﻬﺎدت ﮐﺎوﺷﻬﺎﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ازدﯾﺮﺑﺎزﻣﻬﺪ ﻗـﺪﯾـﻤـﯽ ﺗـﺮﯾـﻦ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎﯼ ﺑﺸﺮﯼ ﺑﻮدﻩ و ﺑﻌﺪهﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺳـﻮاﺑـﻖ درﺧﺸـﺎن، ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ،ﺣﺴﻦ ادارﻩ اﻣﻮر ،ﭘﺎﮐﻴﺰﮔﯽ وﺁراﺳﺘﮕﯽ ﺷـﻬـﺮﯼ، ﺑﻨﺎهﺎﯼ ﺑﺎ ﺷﮑﻮﻩ و ﻣﺠﻠﻞ و ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﻬﻢ و ﻣﺸﻬﻮرﻋﺮوس ﺷﻬﺮهﺎﯼ اﯾﺮان ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ودرﺳﻴﺮﺗﮑﺎﻣﻠﯽ ﻓﺮهﻨﮓ وهﻨﺮاﯾﺮان ﺗـﺎﺛـﻴـﺮﺑﺴـﺰاﯾـﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ .از ﺷﻮاهﺪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﮔﻮاﻩ ﺑﺮ اﯾﻦ ادﻋﺎ ،ﺷـﻴـﻔـﺘـﮕـﯽ ﺷﺎﻩ ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮﯼ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺮﻏﺰار ﮐﻮﯾﺮﯼ اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺟـﻬـﺖ دﻓـﻦ ﭘﻴﮑﺮش ﭘﺲ از ﻣﺮگ ،ﮐﺎﺷﺎن را ﺑﻪ اﺻﻔﻬﺎن ﺗﺮﺟﻴﺢ داد.
ﻋﻜﺲ :ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﻋﻜﺲ :ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ
ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﮐﺎﺷﺎن ،ﻗﺪﯾﻤﻴﺘﺮﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺟﻬﺎن ،زﯾﺴﺘﮕﺎﻩ ﺑﺸﺮﯾﺖ از دﺳـﺖ ﮐـﻢ هﺰارﻩ ﭼﻬﺎرم ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ ﻣـﯽ ﺑـﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ در ﺗـﭙـﻪ هـﺎﯼ ﺳﻴﻠﻚ ﺑﺎ ﺗﻤﺪن ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻣﯽ زﯾﺴﺘﻪ اﻧﺪ .هﺮ ﺁﻧﭽـﻪ از ﺗـﺎرﯾـﺦ ﮐﺎﺷﺎن هﻮﯾﺪا ﺳﺖ ،ﻧـﻮﺷـﺘـﻪ هـﺎﯾـﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﻌـﺪ از دورﻩ ﺳﻠﺠﻮﻗﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از اﯾـﻦ دورﻩ داﺷـﺘـﻪ هـﺎﯼ ﺑﺸﺮﯾﺖ در ﻣﻮرد ﻗﺪﯾﻤﻴﺘﺮﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺟﻬﺎن ،ﮐﺎﺷﺎن،اﻓﺴﺎﻧﻪ هﺎﯾﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﯾﺮ درﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ .داﺳﺘﺎن اول در راﺑﻄﻪ ﺑـﺎ ﺳـﻪ اﯾـﺮاﻧـﯽ زردﺷﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻬﺎﯼ ﺳﻪ ﻣﻎ ،ﺳﻪ ﻣﺠﻮس ،ﺳﻪ ﺷـﺎﻩ و ﯾـﺎ ﺳـﻪ
ﻗﺎﺷﺎن ،ﮐﺎﺳﺮود ﮐﺎهﻔﺸﺎن ﮐﺎﺳﺎن و ﭼﻬﻞ ﺣﺼﺎران ﻧﻴﺰ از ﺟـﻤﻠـﻪ اﺳﺎﻣﯽ ﻗﺪﯾﻢ ﮐﺎﺷﺎن اﺳﺖ .ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺮﺧﯽ ازﻧـﻮﯾﺴـﻨـﺪﮔـﺎن دورﻩ هﺎﯼ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻨﺎﯼ ﺷﻬﺮ ﮐـﺎﺷـﺎن ﺑـﻪ دﺳـﺘـﻮر زﺑـﻴـﺪﻩ ﺧـﺎﺗـﻮن- هﻤﺴﺮهﺎرون اﻟﺮﺷﻴﺪ -اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ وﭼﻮن ﺑﺮاﯼ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺼﺎر ﺷـﻬـﺮ ﺟﺎﯼ ﺁن را “ﮐﺎﻩ ﻓﺸﺎﻧﯽ ”ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ازﺁن ﺟﻬﺖ ﮐﺎهﻔﺸـﺎن ﻧـﺎﻣـﻴـﺪﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﺪرﯾﺠﺎ" ﺑﻪ ﮐﺎﺷﺎن ﻣﺒﺪل ﮔﺮدﯾﺪ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺗـﺤـﻘـﻴـﻘـﺎت اﺧﻴﺮﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎن ﮐﻪ در ﺗﭙﻪ هﺎﯼ ﺳﻴﻠﮏ اﻧﺠﺎم ﮔـﺮﻓـﺘـﻪ ﻣـﯽ ﺗﻮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﮐﺎﺳﺎن وﮐﺎﺷﺎن ﻣﺎﺧﻮذ ازﻧﺎم ﻗﺒـﺎﯾـﻞ ﮐـﺎﺳـﻮ
ﻓﺮزاﻧﻪ اﯾﺴﺖ ﮐﻪ از ﮐﺎﺷﺎن ﺑﻪ ﺳﻮﯼ ﻋﻴﺴـﯽ ﻣﺴـﻴـﺢ رهﺴـﭙـﺎر
وﮐﺎﺷﻮهﺎﯼ ﻣﻌﺎﺻﺮ دوران ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺣﻤﻮراﺑﯽ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ.
ارﻣﻐﺎن ﺑﺒﺮﻧﺪ .داﺳﺘﺎن دﯾﮕﺮ در ﻣﻮرد اﺑﻮﻣﻮﺳﯽ اﺷﻌﺮﯼ ﺣﺎﮐﻢ وﻗـﺖ
ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﯾﯽ و ﺟﻮﯼ
ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﺑﺮاﯼ ارج ﻧﻬﺎدن ﺑﻪ او و ﺑﺮاﯼ زادروزش ،زر ،ﻣﺮ و ﮐـﻨـﺪر ﺑـﻪ ﺑﺼﺮﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻬﺮ ﮐﺎﺷﺎن را در ﻗﺮن هﻔﺘﻢ ﭘﺲ ازﻣﻴﻼد ﻣﺴـﻴـﺢ
15
ﺷﻬﺮ ﮐﺎﺷﺎن ،ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴﺘﯽ در ﺣﺪود ٣٢٠٠٠٠ﻧـﻔـﺮ و ٩٣۵ﻣـﺘـﺮ
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ارﺗﻔﺎع از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ) ﻃﻮل ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ ۵١درﺟﻪ و ٢٧دﻗﻴﻘﻪ وﻋـﺮض
ﺑﺎزار ﮐﺎﺷﺎن
ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﯽ ٣٣درﺟﻪ و ۵٩دﻗﻴﻘﻪ( از ﺷﻤﺎل ﺑﻪ ﮐـﻮﯾـﺮﻣـﺮﮐـﺰﯼ اﯾـﺮان
ﺁﺗﺸﻜﺪﻩ ﻧﻴﺎﺳﺮ
وﺷـــﻬـــﺮﺳـــﺘـــﺎن ﻗـــﻢ ،از ﺟـــﻨـــﻮب ﺑـــﻪ ﺷـــﻬـــﺮﺳـــﺘـــﺎن
ﻣﺪرﺳﻪ ﺁﻗﺎ ﺑﺰرگ آﺎﺷﺎن
هﺎﯾﻨﻄﻨﺰ،ﺑﺮﺧﻮاروﻣﻴﻤﻪ،ازﻣﺸﺮق ﺑـﻪ دﺷـﺖ ﮐـﻮﯾـﺮ وازﻣـﻐـﺮب ﺑـﻪ
دﯾﻮارهﺎﯼ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺷﻬﺮ
ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻣﺤﻼت ﻣﺤﺪود ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺪﻟـﻴـﻞ وﺟـﻮد ارﺗـﻔـﺎﻋـﺎت،
ﺣﻤﺎم ﺳﻠﻄﺎن ﻣﻴﺮ اﺣﻤﺪ
داراﯼ دو ﻧﻮع ﺁب وهﻮاﯼ ﻧﺴﺒﺘﺎ" ﻣﻌﺘﺪل درﻧﻮاﺣـﯽ ﮐـﻮهﺴـﺘـﺎﻧـﯽ
ﺣﻤﺎم ﻋﺒﺪاﻟﺮزاق ﺧﺎن
وهﻮاﯼ ﮔﺮم وﺧﺸﮏ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻮﯾﺮﯼ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺣﻤﺎم ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اردهﺎل آﺎروان ﺳﺮاﯼ ﺳﻦ ﺳﻦ آﺎﺷﺎن آﺎروان ﺳﺮاﯼ ﻣﺮﻧﺠﺎب ﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﺮوﺟﺮدﯼ
ﻋﻜﺲ :ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ
ﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻋﺎﻣﺮﯼ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻋﺒﺎﺳﯽ ﻣﺴﺠﺪ ﺳﻠﻄﺎﻧﻴﻪ ﺁراﻣﮕﺎﻩ ﺳﻬﺮاب ﺳﭙﻬﺮﯼ ﺁراﻣﮕﺎﻩ ﺑﺎﺑﺎ اﻓﻀﻞ آﺎﺷﺎﻧﯽ ﺁراﻣﮕﺎﻩ ﻣﺤﺘﺸﻢ آﺎﺷﺎﻧﯽ ﺁراﻣﮕﺎﻩ ﻓﻴﺾ آﺎﺷﺎن ﺟﺎذﺑﻪ هﺎﯼ ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺁب ﺳﺮخ ﻓﺮﯾﺰهﻨﺪ ﻏﺎر ﻧﻴﺎﺳﺮ آﺎﺷﺎن ﺁﺑﺸﺎر ﻧﻴﺎﺳﺮ ﻗﻤﺼﺮ ﮐﺎﺷﺎن اﻣﺎﮐﻦ زﯾﺎرﺗﯽ و ﻣﺬهﺒﯽ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻴﺮﻋﻤﺎد اﻣﺎم زادﻩ ﺣﺒﻴﺐ اﺑﻦ ﻣﻮﺳﯽ اﻣﺎﻣﺰادﻩ ﻋﻴﺴﯽ و ﯾﺤﻴﯽ ﺑﻘﻌﻪ اﺑﻮﻟﺆﻟﺆ ) ﺑﺎﺑﺎﺷﺠﺎع اﻟﺪﯾﻦ ( ﺷﺎهﺰادﻩ اﺑﺮاهﻴﻢ
ﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ
ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻋﻜﺲ :ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ در ﮔﺬرﮔﺎﻩ ﺗﻤﺪن ﺗﻮ در ﺗﻮﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ اﯾﺮان ،در ﺗﻘﺎﻃﻊ ﻣﺴـﻴـﺮهـﺎﯼ
ﻗﻠﻌﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ هﻨﺠﻦ )روﺳﺘﺎﯼ اﺑﻴﺎﻧﻪ(
ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺟﻨﻮﺑﯽ ،ﺷﺮﻗﯽ و ﻏﺮﺑﯽ ،ﺑﻮﯼ ﻣﻌﻄﺮ ﺧﺎﮎ ،هﺮ ﮐﺴـﯽ را ﺑﻪ ﺳﻮﯼ ﮐﺎﺷﺎن ﻣﯽ ﮐﺸﺎﻧﺪ ﺗﺎ از هـﺰار ﺗـﻮﯼ ﺧـﻮد ﺗـﻤـﺪن و ﻓﺮهﻨﮓ اﯾﺮان زﻣﻴﻦ و هﻨﺮ ﻣﻌﻤﺎران اﯾﻦ ﺷﻬﺮ را ﺑﻪ رخ او ﺑـﮑـﺸـﺪ. دراﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮاﮐﺰﺗﺎرﯾﺨﯽ ،ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ و ﻃـﺒـﻴـﻌـﯽ ﺷـﻬـﺮﺳـﺘـﺎن ﮐﺎﺷﺎن اراﯾﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﮔﺰﯾﺪﻩ اﯼ از اﯾﻦ ﻣﺮاﮐﺰ ﮔـﺮدﺷـﮕـﺮﯼ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮد.
ﺗﭙﻪ هﺎﯼ ﺳﻴﻠﮏ )(Sialk هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﻧﺎم ﻓﻴﻦ ﮐﺎﺷﺎن ﺑﻪ ﮔـﻮش ﻣـﯽ ﺧـﻮرد ،ﺷـﺎﯾـﺪ اوﻟـﻴـﻦ اﺳﻤﯽ ﮐﻪ در ذهﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﯽ ﺑﻨﺪد ،ﺑﺎغ ﻓﻴﻦ ﮐﺎﺷﺎن و ﺣﻤﺎم ﻓﻴﻦ، ﻗﺘﻠﮕﺎﻩ اﻣﻴﺮ ﮐﺒﻴﺮ در ﻋﻬﺪ ﻗﺠﺎرﯾﻪ ﺑﺎﺷﺪ .ﺷﺎﯾـﺪ ﮐـﻤـﺘـﺮ ﮐﺴـﯽ ﺑـﻪ
ﺑﺰرگ ﺁﺛﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺳﮑﻮت ﭘﺮﻣﻌﻨﺎﯼ روﺳﺘﺎﯼ ﻓﻴﻦ اﻧﺪﯾﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ .در 4ﮐﻴﻠﻮﻣـﺘـﺮﯼ ﺟﺎدﻩ ﻓﻴﻦ در ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ آﺎﺷﺎن ،وﻗﺘﯽ ﮔـﻮش ﺑـﺮ زﻣـﻴـﻦ ﻣـﯽ
ﺗﭙﻪ هﺎﯼ ﺳﻴﻠﻚ
ﻧﻬﻴﺪ ،ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ۴۵٠٠ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد را ﺁﻏﺎز ﻣﻴﮑﻨﻴﺪ ،ﺳﻔﺮﯼ ﺑـﻪ
ﺑﺎغ و آﺎخ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻓﻴﻦ
ژرﻓﺎﯼ اﯾﺮاﻧﻴﺖ .زﻣﺎﻧﻴﮑﻪ اﻗﻮاﻣﯽ ﺑﺎ ﺗـﻤـﺪن ﻣـﯽ زﯾﺴـﺘـﻪ اﻧـﺪ آـﻪ
روﺳﺘﺎﯼ اﺑﻴﺎﻧﻪ
16
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
وﺳﺎﯾﻞ آﺎر ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻨﮓ و اﺳﺘﺨـﻮان ﺗﺸـﻜـﻴـﻞ ﻣـﯽ دادﻩ اﺳﺖ .ﮔﺎهﯽ اﯾﻦ ﺳﮑﻮت ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺗﻠﺦ ﺑﻪ ﻓـﺮاﻣـﻮﺷـﯽ ﺳـﭙـﺮدﻩ
ﺷﺒﻬﺎي ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻓﻴﻠﻢ
ﺷﺪن ﺗﻤﺪن ﭘﺎرﺳﯽ را ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ دارد!
ﻣﻬﺪي واﻋﻈﻲ ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ از ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺟﻠﺴـﺎت ﻧـﻤـﺎﯾـﺶ ﻓـﻴـﻠـﻢ اﻧـﺠـﻤـﻦ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن اﯾﺮاﻧﯽ داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺁﻟﺒﺮﺗﺎ ،اﺧﺘﺼﺎص داﺷﺖ ﺑـﻪ ﭘـﺨـﺶ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻓﻴﻠﻤﯽ از "ﻣﺎﯾﻜﻞ ﮔﻮﻧﺪرﯼ" ﺑﻪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﯽ "ﭼﺎرﻟﯽ آﺎﻓﻤـﻦ" ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "درﺧﺸﺶ اﺑﺪﯼ ﯾﻚ ذهﻦ ﭘﺎك" .اﯾﻦ ﻓـﻴـﻠـﻢ ،اﺳـﻜـﺎر ﺑﻬﺘﺮﯾﻢ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ را ﺑﻪ ﺳﺎل ٢٠٠۵ﺑـﺮاﯼ "ﭼـﺎرﻟـﯽ آـﺎﻓـﻤـﻦ" ﺑـﻪ ارﻣﻐﺎن ﺁورد .هﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻨﻮان "ﺟﺎﯾﺰﻩ ﮔﻠﺪن ﮔﻠﻮب" ﭼﻬﺎر ﻣـﺮﺗـﺒـﻪ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺟﻮاﯾﺰ اﯾﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﺗﻜﺮار ﺷﺪﻩ اﺳﺖ" .درﺧﺸﺶ اﺑـﺪﯼ ﯾـﻚ ذهﻦ ﭘﺎك" رواﯾﺘﮕﺮ داﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﺎدﻩ از ﻓـﺮاز و ﻧﺸـﻴـﺒـﻬـﺎﯼ راﺑـﻄـﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎﯼ اﺻﻠﯽ ﻓﻴﻠﻢ ،آﻠـﻤـﻨـﺘـﺎﯾـﻦ ) ﺑـﺎ ﺑـﺎزﯼ آـﻴـﺖ وﯾﻨﺴﻠﺖ( و ﺟﻮﺋﻞ )ﺑﺎ ﺑﺎزﯼ ﺗﺤﺴﻴﻦ ﺑﺮاﻧﮕـﻴـﺰ ﺟـﻴـﻢ آـﺮﯼ( اﺳـﺖ.
ﻋﻜﺲ :ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ
ﻟﻴﻜﻦ ﺑﺮ هﻢ زدن ﺗﻮاﻟﯽ زﻣﺎﻧﯽ وﻗﺎﯾﻊ و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮﯼ ﻣﻔـﻬـﻮﻣـﯽ ﺗـﺎزﻩ، ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﭘﺎك آﺮدن ﺑﺨﺸﯽ ﻣﻨﺘﺨﺐ از ﺣﺎﻓﻈﻪ" ،ﺁﻧﺮا ﺗﺒﺪﯾـﻞ ﺑـﻪ ﻓﻴﻠﻤﯽ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ و ﺑﺤﺚ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ آﺮدﻩ اﺳﺖ.
ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﺑﻘﺎ را ﻣﻬﻴﺎ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ اﯾﻨﺠﺎﯼ ﺑﺲ ﻧﺎﺧﻮش و ﺑﻴﻨﻮاﺳﺖ
در ﺳﻜﺎﻧﺴﻬﺎﯼ ﺁﻏﺎزﯾﻦ ﻓﻴﻠﻢ ،ﺟﻮﺋﻞ و آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ در ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺻـﺤـﻨـﻪ )ﻧﺎﺻﺮ ﺧﺴﺮو(
در آﻨﺎر ﯾﻜﺪﯾﮕﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ و در اداﻣﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﯾﻜﺪﯾﮕﺮ ﺁﺷـﻨـﺎ ﺷﺪﻩ و راﺑﻄﻪ اﯼ دوﺳﺘﺎﻧﻪ و ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ آﻨﻨﺪ .اﯾﻦ ﺻﺤـﻨـﻪ
ﻇﺎهﺮاً در ۵۵٠٠ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ،اﯾﻦ اﻗﻮام ﺑﺮ اﺛﺮ ارﺗـﺒـﺎط ﺑـﺎ ﻣـﺪﻧـﻴـﺖ
هﺎ ﻋﻴﻨﺎً در ﺑﺨﺶ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻓﻴﻠﻢ و ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺎهﻪ ﻧـﻴـﺰ
ﺷﻮش ،ﻧﮕﺎرش ﺧﻂ را ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﻟﻮﺣﻪهﺎﯼ ﮔﻠﯽ ﻓـﺮاواﻧـﯽ ﺑـﺎ
ﺗﻜﺮار ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ .ﻟﻴﻜﻦ هﻴﭽﻴـﻚ از ﺁن دو ،ﺑـﺮﺧـﻮرد و ﺁﺷـﻨـﺎﯾـﯽ
ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮع اﯾﻦ ﺧﻂ ،در ﺳﻴﻠﮏ ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧـﺪ .ﺗـﻤـﺪن
ﻗﺪﯾﻤﯽ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻤﯽ ﺁورﻧﺪ و ﮔﻮﯾـﯽ ﺁن ﺑـﺨـﺶ از زﻧـﺪﮔـﯽ و
اﻗﻮام ﺗﭙﻪهﺎﯼ ﺳﻴﻠﮏ در ٢۵٠٠ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ،ﻣﻐﻠﻮب ﺗﻤﺪن ﺁرﯾـﺎﯾـﯽ
ﺧﺎﻃﺮات ﻣﺸﺘﺮك ،از ذهﻦ هﺮ دو ﺣﺬف ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و اﯾﻦ" ،دﺳـﺖ
ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﺁﺛﺎر ﺁنهﺎ در ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﻔﺎرﯼ از ﻗﺒﻴﻞ ﻇﺮوف ﻟـﻮـﻟـﻪ
ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﯽ" اﯼ اﺳﺖ آﻪ در اﯾﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪﻩ .ﻃـﺒـﻴـﻌـﺖ ﺑـﭽـﻪ
دار ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎ ﻧﻘﺶ اﺳﺐ ،ﺧﻮرﺷﻴﺪ ،اﺳﻠﺤﻪ ﺁهـﻨـﯽ ،ﺷـﻤـﺸـﻴـﺮ و
ﮔﺎﻧﻪ و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ ،اﯾﻦ دوﺳﺘﯽ را ﺗﺤﺖ ﺗـﺎﺛـﻴـﺮ
ﻧﻴﺰﻩهﺎﯼ ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺸﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺁنهﺎ ﺑﻪ ﻣـﻮزﻩ ﻣـﻠـﯽ
ﻗﺮار دادﻩ ،ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اﯼ آﻪ آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑـﻪ ﯾـﻚ ﻣـﻮﺳـﺴـﻪ
اﯾﺮان واﻗﻊ در ﺗﻬﺮان و ﺑﻌﻀﯽ ﺑﻪ ﻣﻮزﻩ ﻟﻮور در ﭘﺎرﯾﺲ اﻧـﺘـﻘـﺎل دادﻩ
درﻣﺎﻧﯽ و ﭘﺲ از ﻃﯽ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ،ﺟﻮﺋﻞ را و هﺮﺁﻧﭽﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ
ﺷﺪﻩ اﺳﺖ .زﯾﮕﻮرات ،ﻣﻌﺒﺪ هﺮﻣـﯽ ﻣـﻨـﺴـﻮب ﺑـﻪ ﺗـﻤـﺪن ﺑـﻴـﻦ
او ﺑﻮدﻩ ،از ذهﻦ ﺧﻮد ﺣﺬف ﻣﯽ آﻨﺪ .ﺟﻮﺋﻞ ﻧﻴﺰ ﭘﺲ از ﺁﮔـﺎهـﯽ از
اﻟﻨﻬﺮﯾﻨﯽ ،ﮐﻪ در ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻴﻠﮏ ﻧﻤﺎﯾﺎن اﺳﺖ از ﺷـﮑـﻮﻩ
اﯾﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ و ﺑﻪ ﺗﻼﻓﯽ ،دﺳﺖ ﺑﻪ اﻗﺪاﻣﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑـﺮاﯼ
ﺑﯽﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﺑﻨﺎﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘﺮدﻩ ﺑﺮدارﯼ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
ﺣﺬف او از ذهﻦ و ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮد ﻣﯽ زﻧـﺪ .ﻟـﻴـﻜـﻦ در ﻃـﯽ ﻓـﺮﺁﯾـﻨـﺪ ﭘﺎآﺴﺎزﯼ ﺣﺎﻓﻈﻪ ،آﻪ ﯾﻚ ﺷﺐ آﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﺪ ،ﺟـﻮﺋـﻞ
ﻋﻜﺲ :ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ
ﺑﺎ ﺑﺨﺸﯽ از ﺧﺎﻃﺮات ﺷﻴﺮﯾﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ روﺑﺮو ﻣﯽ ﺷـﻮد، آﻪ اﺑﺘﺪا ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﺗﻨﻬﺎ هﻤﻴﻦ ﺑﺨﺶ از ﺧﺎﻃﺮات و در اداﻣـﻪ، ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﺘﻮﻗﻒ آﺮدن آﺎﻣﻞ ﻓﺮﺁﯾﻨﺪ ﭘﺎآﺴﺎزﯼ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻣﯽ ﮔـﻴـﺮد. ﻟﻴﻜﻦ اﯾﻨﻬﺎ هﻤﻪ زﻣﺎﻧﯽ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ آﻪ ﺟﻮﺋﻞ ﻋﻤﻼً ﺑـﻪ هـﻮش ﻧﻴﺴﺖ و در ذهﻦ و ﻓﻜﺮ ﺧﻮد ﻣﯽ آﻮﺷﺪ ﺗﺎ آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ و ﺧﺎﻃـﺮات او را ﺑﻪ ﻃﺒﻘﺎت ﭘﺎﯾﻴﻨﯽ ذهﻦ ﺧﻮد – ﻣﺜﻼً ﺣﺎﻓﻈـﻪ ﻣـﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ دوران آﻮدآﯽ – ﻣﻨﺘﻘﻞ آﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺪﯾـﻦ ﺗـﺮﺗـﻴـﺐ از دﺳـﺘـﺮس آـﺎرﻣـﻨـﺪان ﻣﻮﺳﺴﻪ ﭘﺎآﺴﺎزﯼ ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﻤﺎﻧﺪ؛ ﺗﻼﺷﯽ آـﻪ در ﻧـﻬـﺎﯾـﺖ ﺑـﯽ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ و آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ ﻧﻴﺰ از ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻮﺋﻞ ﭘﺎك ﻣﯽ ﺷﻮد .ﻟﻴﻜﻦ اﯾﻦ ﭘﺎﯾﺎن ﻣﺎﺟﺮا ﻧﻴﺴﺖ! ﻓﻴﻠﻢ "درﺧﺸﺶ "...ﺣﺎوﯼ ﻧـﻜـﺎت ﻗـﺎﺑـﻞ ﺑﺤﺚ ﻣﺘﻌﺪدﯼ اﺳﺖ آﻪ در اداﻣﻪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺬرا ﭼﻨﺪ ﻧﻜـﺘـﻪ از ﺁن،
ﺗﭙﻪهﺎﯼ ﺳﻴﻠﮏ در ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺷﻬﺮ ﮐﺎﺷﺎن و ﺑﺎغ ﻓﻴﻦ واﻗـﻊ ﺷـﺪﻩ
ﻣﻮرد ﺑﺎزﺑﻴﻨﯽ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮد.
اﺳﺖ ﮐﻪ از ٧ : ٣٠ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﻏﺮوب ﺁﻓﺘﺎب ﺑﺮاﯼ ﺑﺎزدﯾﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻬـﻴـﺎ
"زﻧﺪﮔﯽ ﺁﻧﭽﻪ زﯾﺴﺘﻪ اﯾﻢ ﻧﻴﺴﺖ ،ﺑﻠﮑﻪ ﺁن ﭼﻴﺰهﺎﯾـﻴـﺴـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﻪ
ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺧﺎﻃﺮ ﻣﯽﺁورﯾﻢ ﺗﺎ ﺑﺎز ﮔﻮﯾﻴﻢ"؛ ﻧﻘﻞ ﻗﻮﻟﯽ از ﮔﺎﺑﺮﯾﻞ ﮔﺎرﺳﻴﺎ ﻣﺎرآﺰ از آﺘﺎب "زﻧﺪﻩ ام ﺗﺎ رواﯾﺖ آﻨﻢ" در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻓﻴﻠﻢ و ﺗﺎﯾﻴﺪ اﯾـﻦ ﻣـﻄـﻠـﺐ آﻪ داﺷﺘﻪ هﺎﯼ ﻣﺎ در زﻧﺪﮔﯽ ،ﺑﻪ ﺟـﺰ ﺧـﺎﻃـﺮات ﻣـﺎ ﻧـﻴـﺴـﺘـﻨـﺪ.
اداﻣﻪ دارد...
17
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ﺧﺎﻃﺮاﺗﯽ آﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻌﻨﯽ ﻣﻴﺸﻮﯾﻢ ،هﻮﯾﺖ ﻣـﻴـﮕـﻴـﺮﯾـﻢ و ﮔـﻮﯾـﯽ
داﻧﺶ ﺑﺸﺮﯼ ،ﻗﺎدر ﺑﻪ دﺳﺘﺮﺳﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺷﻮد ،ﻟـﻴـﻜـﻦ
دﻗﺎﯾﻘﯽ از زﻧﺪﮔﯽ را آﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻤﯽ ﺁورﯾﻢ ،هﺮﮔﺰ ﻧﺰﯾﺴﺘـﻪ اﯾـﻢ.
ﺑﺎز هﻢ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ارزﺷﻬﺎﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ ،و ﻣﺸﺨﺼﺎ
ﻟﻴﻜﻦ ،اﯾﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺎﻃﺮات ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ آﻪ ﺑﻪ هﻮﯾﺖ ﻣﺎ ﺷﻜﻞ ﻣـﻴـﺪهـﻨـﺪ.
ﻗﺪرت ﻋﺸﻖ ،ﻓﺎﺋﻖ ﺁﯾﺪ!
ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮﯼ ﮐﻪ از ﻣﺎ در ذهﻦ دﯾﮕﺮان وﺟﻮد دارد ﻧﻴﺰ هﻮﯾﺖ ﻣـﺎ را ﻗﻮام ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ .اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﻪ زﯾﺒﺎﯾﯽ در ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ آﺸـﻴـﺪﻩ ﺷﺪﻩ ،ﺁﻧﺠﺎ آﻪ هﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺁﻏﺎز ﺣﺬف آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ از ﺧـﺎﻃـﺮ ﺟـﻮﺋـﻞ، آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ ﺁﺷﻔﺘﻪ و ﺑﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد و در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ دوﺳﺖ ﭘﺴـﺮ
ﮔﺰارش ﺗﺼﻮﻳﺮي از اﻳﺮان
ﺟﺪﯾﺪش اﻋﺘﺮاف ﻣﻴﻜﻨﺪ آﻪ ﮔﻮﯾﯽ دارد ﻧﺎﺑﻮد و ﻣﺤﻮ ﻣﯽ ﺷﻮد! ﻧﻜﺘﻪ دﯾﮕﺮ ،ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ آﺮدن اهﻤﻴﺖ ﺣﻀﻮر دﯾﮕﺮان در زﻧـﺪﮔـﯽ ﻣـﺎﺳـﺖ. ﺣﻀﻮر ﻓﻴﺰﯾﻜﯽ در آﻨـﺎر ِ و ﺣﻀـﻮر ﻣـﻌـﻨـﻮﯼ در ذهـﻦ ﺁﻧـﻬـﺎ آـﻪ
ﻓﺮزان ﺗﻮﻛﻠﻲ
دوﺳﺘﺸﺎن دارﯾﻢ ،ﻧﻘﺶ ﭘﺮرﻧﮕﯽ در ﺣﻔﻆ ﺟﺴﻢ و روان ﻣـﺎ دارد. ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ آﻪ اﮔﺮ ﻣﺎ در ﻧﮕﺎﻩ دﯾﮕﺮان ﻣﻮﺟﻮد ﻧـﺒـﺎﺷـﻴـﻢ ،در درون هﻢ اﺣﺴﺎس وﺟﻮد ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻴﻢ .در ﺻﺤﻨﻪ اﯼ از ﻓﻴـﻠـﻢ ،ﺁﻧـﺠـﺎ آـﻪ
ﺟﻮﺋﻞ در اﻓﻜﺎر ﺧﻮد ،در ﺗﻘﻼ ﺑﺮاﯼ ﺗﻮﻗﻒ ﻓﺮﺁﯾﻨﺪ ﭘـﺎآﺴـﺎزﯼ ذهـﻨـﯽ اﺳﺖ ،ﻟﺤﻈﻪ اﯼ درﮔﻴﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﺪﯾﺮ ﻣﻮﺳﺴﻪ درﻣﺎﻧﯽ ﺷـﺪﻩ ،از آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ ﻏﺎﻓﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد .هﻤﻴﻦ اﻧﺪك زﻣﺎن آﺎﻓﻴﺴـﺖ ﺗـﺎ ﺗﺼـﻮﯾـﺮ آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ در ذهﻦ او ﭘﺎك ﺷﻮد )در ﻓﻴﻠﻢ ،آﻠﻤﻨﺘـﺎﯾـﻦ ﺑـﺎ ﺟﺴـﻤـﯽ ﺑﺪون ﺻﻮرت ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﻴﺸﻮد( و ﺧﻮدش هﻢ ﻣﺤـﻮ و ﻧـﺎﭘـﺪﯾـﺪ ﮔـﺮدد. ﺗﻘﺪﯾﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻔﻬﻤﻮم دﯾﮕﺮﯼ اﺳﺖ آﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﻓﻴﻠﻤﻨـﺎﻣـﻪ را ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﺿﻤﻨﯽ ﺑﺮ ﺁن دﻻﻟﺖ داد .ﻧﻤﺎﯾﺶ اﻓﺮادﯼ آﻪ ﺑﺮاﯼ ﭼﻨﺪﻣﻴﻦ ﻣـﺮﺗـﺒـﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﭘﺎآﺴﺎزﯼ ﻣﺮاﺟﻌﻪ آﺮدﻩ اﻧﺪ -ﻇﺎهﺮا ﭼﻮن هﺮﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑـﻪ دﻻﯾﻠﯽ دوﺑﺎرﻩ در ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻬﺎﯼ ﺣﺬف ﺷﺪﻩ ﻗﺒﻠﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧـﺪ – و ﯾﺎ داﺳﺘﺎن ﺟﻮﺋﻞ و آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ آﻪ ﺑﺮاﯼ ﻣﺮﺗﺒﻪ دوم ،ﺳﺮ راﻩ هﻢ ﻗـﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ و هﻤﺎن ﻣﺴﻴﺮ ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ اوﻟﻴﻪ را ﻋﻴﻨﺎ ﻃﯽ ﻣـﯽ آـﻨـﻨـﺪ، اﯾﻦ ﭼﺎﻟﺶ را ﺑﺮ ذهﻦ ﻣﺘﺒﺎدر ﻣﯽ ﺳﺎزد آﻪ ﺁﯾـﺎ ﻧـﻘـﺶ ﺗـﻘـﺪﯾـﺮ در زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن ﺗﺎ اﯾﻦ اﻧﺪازﻩ ﭘﺮرﻧﮓ اﺳﺖ آﻪ ﺣـﺘـﯽ اﮔـﺮ ﺟـﻮﺋـﻞ و آﻠﻤﻨﺘﺎﯾﻦ ،ﺑﺎرهﺎ و ﺑﺎرهﺎ از زﻧﺪﮔﯽ و ﺧﺎﻃﺮات ﯾﻜﺪﯾﮕﺮ ﻣﺤـﻮ ﺷـﻮﻧـﺪ، ﺑﺎز هﻢ روزﯼ در ﻣﺴﻴﺮ ﯾﻜﺪﯾﮕﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ و راﺑﻄﻪ اﯼ ﻧﻮ ﺑـﺮﭘـﺎ ﻣﯽ آﻨﻨﺪ؟ ﻓﻴﻠﻢ "درﺧﺸﺶ ، "...درﺑﺎرﻩ رواﺑﻂ اﻧﺴﺎﻧـﯽ و ارزش راﺑـﻄـﻪ هـﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺗﺎآﻴﺪ ﻣﯽ آﻨﺪ ﺑﻪ هﻴﭻ وﺟﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان از اوﻗـﺎت ﺧﻮش راﺑﻄﻪ هﺎ ،ﺣﺘﯽ ﺁﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﺮﺟﺎم ﺧﻮﺑﯽ ﻧﺪارﻧﺪ ،ﮔﺬﺷـﺖ و اﯾﻨﮑﻪ اﻧﺴﺎن هﺎ ﺗﻨﻬﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ رواﺑﻂ ﺷﺎن در ﺣﺎل ﻧﺎﺑﻮدﯼ اﺳـﺖ، ﺑﻪ ارزش ﺁﻧﻬﺎ ﭘﯽ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ .ﻓﻴﻠﻢ ،ﺣـﺎﻓـﻈـﻪ و ﻓـﺮﺁﯾـﻨـﺪ ﺑـﺎﯾـﮕـﺎﻧـﯽ ﺧﺎﻃﺮات را هﺪف واآﺎوﯼ ﻗﺮار ﻣﯽ دهﺪ و ﺑﺎ ﭘﺮرﻧﮓ آﺮدن ﻣﻔﻬـﻮﻣـﯽ هﻤﭽﻮن ﻋﺸﻖ ،ﺑﺮ اﯾﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﺎآﻴﺪ ﻣﯽ آﻨﺪ آﻪ ﺣـﺘـﯽ اﮔـﺮ روزﯼ
18
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
19
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
20
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
► 21
دو ﻋﻜﺲ ﭘﺎﻳﻴﻦ از ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ذواﻟﻔﻘﺎر از ﻛﻨﺴﺮت اﻣﻴﺪ در ادﻣﻮﻧﺘﻮن
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن
Email: editor@iraniansmonthly.com Website: http://iraniansmonthly.com ﺷﻤﺎ و اﻳﺮاﻧﻴﺎن
20
وﺑﺴﺎﻳﺖ ﻧﺸﺮﻳﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از ﻗـﺒـﻴـﻞ ارﺳـﺎل
ﭘﺲ از ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻧﺸﺮﻳﻪ ،و در ﺻﻮرت ﺗﻤـﺎﻳـﻞ ﺑـﻪ ارﺳـﺎل
آﻧﻼﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﻲ ﻧﻈﻴﺮ دﻳﮕﺮ در ﺧﺪﻣﺖ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪان ﺑﻪ
ﻣﻄﻠﺐ ،ﺑﺎ ﻣﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و درﺧﻮاﺳﺖ ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ ،از ﻋﻀﻮ ﺑـﻪ
اﻳﻦ رﺳﺎﻧﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻧــﻮﻳﺴــﻨــﺪه ﻧــﻤــﺎﻳــﻴــﺪ .ﺑــﺎ ارﺗــﻘــﺎي ﺳــﻄــﺢ ﺑــﻪ ﻧــﻮﻳﺴــﻨــﺪه،
ﺑﺮاي ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻛﺎﻓﻲﺳﺖ ﺗﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪ ﻛﺎرﺑﺮي و رﻣـﺰ
ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ اﻋﻀﺎي ﻓﻌﺎل اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪﻳﺪ .اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟـﺔ
ورود ﺧﻮد را اﻳﺠﺎد و ﻧﺸﺎﻧﻲ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺧﻮد را وارد ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﺗـﺎ ﺑـﻪ
ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ و ﻣﻠﺰوﻣﺎت آن ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﮔﺮدد.
ﺧﺎﻧﻮاده اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﭙﻴﻮﻧﺪﻳﺪ.
اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ در اﻧﺘﻈﺎر ﻫﻤﻜﺎري ﺷﻤﺎﺳﺖ.
22
ﺷﻤﺎرهي ﺳﻲ و دو -ﺑﻬﻤﻦ 1389
Iranians Social and Cultural Monthly of Iranians in Edmonton
January 2011 – Bahman 1389
32 Year 4, No.4 Editor’s Note Disunion in The Blind Owl and Lost Highway Shaghayegh’s Diary Boxing Day; The Nostalgia of The Norouz or The Tragedy of Alexander’s Attack Where Are We From The Story of a Shimmering Image Alberta: The Shift in Power Literature Highlights of 2010 Iran Geographic Movie Nights
Editor Pegah Salari
This issue’s writers: Pegah Salari, Kara Abdolmaleki, Shaghayegh Mokhtari, Mahdi Vaezi, Hamed VahdatiNasab, Arash Panahifar, Nima Yousefi Moghaddam, Sepideh Hadidi Fard, Farzan Gholamreza
Photos: Elham Tousi, Farzan Tavakkoli, Farzan Gholamreza, Hamidreza Zolfaghar
Cover Photos: UofA in Snow (F) Omid Concert Edmonton (R)
Executive Board:
ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ذواﻟﻔﻘﺎر:ﻋﻜﺲ
Nima Yousefi Moghaddam, Ali Fakheri, Saina Lajevardi, Khosrow Naderi, Mohsen Nicksiar