ﻣ ﺎ ﻨﺎ
ﯽ-ا ﻤﺎ ﯽ ا ا ﯿﺎن اد ﻮ ﻮن
35
ﻋﻜﺲ :ﻋﻠﻲ ﻓﺎﺧﺮي —ﻓﺮزان ﺗﻮﻛﻠﻲ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﻫﺎ
ﻳﺎدداﺷﺖ ﺳﺮدﺑﻴﺮ
2
ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﺗﻤﺎم ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻨﺘﺸﺮه در ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه
ﺑﻬﺸﺖ از ﻧﻮع ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ
3
ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و ﺗﻬﻴـﻪ ﻛﻨﻨـﺪه ﻣﻄﻠـﺐ ﺑـﻮده و ﻧـﺸﺮﻳﻪ
دراﻳﻲ از ﻛﻬﻦ ﻛﺎروان ﻫﺰاره ﻫﺎ
4
اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﺴﻮوﻟﻴﺘﻲ در ﻗﺒﺎل آن ﻧﺪارد.
ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﻦ ﻳﻪ ﻟﻘﻤﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﺎﻟﻴﺰم در ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺎﺷﻴﻢ!
5
ﻋﻜﺲ اول :ﺷﻜﻮﻓﻪ ﻫﺎ
ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ
6
ﻋﻜﺲ آﺧﺮ :ﺳﺒﺰ ﺳﺮﺷﺎر
ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ ﻧﻮروز ﻳﺎ اﺳﺘﺮﻳﭗ ﻛﻼب؟!
6
ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺨﺘﺎر ﺧﻮد
7
اﻳﺮانﺷﻨﺎﺳﻲ :اردﻛﺎن ،ﻳﻮﻧﺎن ﻛﻮﭼﻚ
8
ﺳﺮدﺑﻴﺮ: ﭘﮕﺎه ﺳﺎﻻري ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﺷﻤﺎره: ﭘﮕﺎه ﺳﺎﻻري ،آرش ﭘﻨﺎﻫﻲ ﻓﺮ ،آﻧﺎﻫﻴﺘﺎ ﻣﺘﻴﻦ ،ﺳﭙﻴﺪه ﺣﺪﻳﺪي ﻓﺮد ،ﻫﻤﺎد ﺟﻤﺸﻴﺪي ،ﺣﺴﺎم ﻳﺰدانﭘﻨﺎﻫﻲ، رﺿﺎ ﺧﺎﻧﻲ ،ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﻋﻜﺲﻫﺎ: ﻓﺮزان ﺗﻮﻛﻠﻲ ،ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﺻﻔﺤﻪﺑﻨﺪي :ﭘﮕﺎه ﺳﺎﻻري
ﻣﻬﻠﺖ ارﺳﺎل ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻫﺮ ﻣﺎه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻫﻴﺄت اﺟﺮاﻳﻲ :ﻧﻴﻤﺎ ﻳﻮﺳﻔﻲ ﻣﻘﺪم ،ﻋﻠﻲ ﻓـﺎﺧﺮي ،ﺳـﺎﻳﻨﺎ
ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات و ﻣﻘﺎﻻت ارﺳﺎلﺷﺪه ﭘﺲ از اﻳـﻦ ﺗﺎرﻳـﺦ
ﻻﺟﻮردي ،ﺧﺴﺮو ﻧﺎدري ،ﻣﺤﺴﻦ ﻧﻴﻚﺳﻴﺮ
در ﺷﻤﺎرهي ﺑﻌﺪي ﻣﻨﻌﻜﺲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
ﻳﺎدداﺷﺖ ﺳﺮدﺑﻴﺮ
ﻣﻮﺿﻮع اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ "ﻧﺸﺮﯾـﻪاﯼ ﺣـﺮﻓـﻪاﯼ" ﺷـﺪن اﺻـﻼً هـﺪف اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﻧﻴﺴﺖ .ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻧﻮﺷﺘﻦ و ﺑﯽ ﻋﻴﺐ ﻧﻮﺷﺘﻦ اﺻﻼً ﻣـﺤـﻮر
ﻗﻴﭽﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻳﺎ ﻧﻪ؟
ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ هﺎﯼ اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﻧﻴﺴﺖ .ﺧﻴﻠﯽ زﯾـﺒـﺎ ﻣـﯽ ﺷـﺪ اﮔـﺮ ﺗـﻤـﺎم ﺳﺎﮐﻨﻴﻦ ﻓﺎرﺳﯽ زﺑﺎن ادﻣﻮﻧﺘﻮن ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ و ﺧﻮب و ﺑﯽ ﻧـﻘـﺺ
ﭘﮕﺎه ﺳﺎﻻري
هﻢ ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ .وﻟﯽ ﺷـﺪﻧـﯽ ﻧـﻴـﺴـﺖ! ﻣـﻬـﻢ هـﻢ ﻧـﻴـﺴـﺖ. "اﯾﺮاﻧﻴﺎن" هﺮﮔﺰ ﺑﺎ هﺪف ﭘﻴﺪا ﮐﺮدن "ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩهﺎﯼ ﻧﺨﺒﻪ" ﺗﺸﮑـﻴـﻞ
ﺳﺎﻧﺴﻮر در ذهﻨﺘﺎن ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ دارد؟ ﺁﯾﺎ ﺳﺎﻧﺴﻮر را ﺗﻨﻬـﺎ ﺑـﺮﯾـﺪﻩ
ﻧﺸﺪ! "اﯾﺮاﻧﻴﺎن " ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ! ﮐﻪ ادﻣـﻮﻧـﺘـﻮن
ﺷﺪن ﺳﻄﺮﯼ از ﯾﮏ ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﯾﺎ ﻗﻴﭽﯽ ﮐﺮدن ﺑﺨﺸﯽ از ﯾﮏ ﻓﻴﻠـﻢ
ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻬﺮﯼ ﮐﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﮐﺮدن ﺑﺴـﻴـﺎرﯼ از اﯾـﺮاﻧـﻴـﺎن
ﯾﺎ ﮔﻮﺷﻪ اﯼ از ﯾﮏ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﯽ داﻧﻴﺪ؟ ﺁﯾﺎ ﺗﺎ ﺑـﻪ ﺣـﺎل ﺑـﻪ ﻧـﺘـﻴـﺠـﻪ
اﺳﺖ ،ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﭘﻴﺪا ﮐﻨﺪ ،ﺛﺒﺖ ﺑﺸﻮد ،ﺑﻪ ﺗﺼـﻮﯾـﺮ ﮐﺸـﻴـﺪﻩ ﺷـﻮد.
ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺁﺛﺎر ادﺑﯽ و هﻨﺮﯼ ﺑﺮ رﺷﺪ ﻓﮑﺮﯼ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻓﺮاد ﻓـﮑـﺮ
"اﯾﺮاﻧﻴﺎن" ﺗﺸﮑﻴـﻞ ﺷـﺪ ﮐـﻪ ﺁﻧـﻬـﺎ ﮐـﻪ هـﻤـﻴـﺸـﻪ از ﻧـﻮﺷـﺘـﻦ
ﮐﺮدﻩ اﯾﺪ؟ ﺁﯾﺎ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل هﺮﮔﺰ در ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﯾﺪ ﮐﻪ ﺣﺘـﯽ
ﻣﯽﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ،ﯾﺎ از ﺗﺮس ﻧﺎﺗـﻮاﻧـﯽ در ﺧـﻮب ﻧـﻮﺷـﺘـﻦ ﻋـﻠـﻴـﺮﻏـﻢ
ﺑﺮاﯼ ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ ﻻزم دﯾﺪﻩ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺳﺎﻧﺴﻮر ﯾـﺎ ﻋـﻮاﻗـﺐ
ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪﯼ از ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﯽ ﮔﺮﯾﺨﺘﻨﺪ ،ﯾﮏ ﻗﺪم ﺑـﻪ ﺟـﻠـﻮ ﺑـﺮدارﻧـﺪ.
اﻋﻤﺎل ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺮ ﺁﺛﺎر دﯾﮕﺮان ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻴﺪ؟
اﻣﺘﺤﺎن ﮐﻨﻨﺪ .از ﺁزﻣﻮن و ﺧﻄﺎ ﻧﺘﺮﺳﻨﺪ .ﺑﺎ ﺑـﺮرﺳـﯽ ﺑـﺎزﺧـﻮردهـﺎﯼ
ﭘﺎﺳﺦ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﺳﻮاﻻت ﺑﺎﻻ ،ﻗﻄﻌﺎً ارﺗـﺒـﺎط ﻣﺴـﺘـﻘـﻴـﻤـﯽ ﺑـﺎ
ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ،هﺮ روز در ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮ و ﺗﻮاﻧﺎﺗﺮ ﺷﻮﻧﺪ" .اﯾﺮاﻧﻴﺎن" هﺮﮔﺰ
ﺳﻄﺢ درﮔﻴﺮﯼ روزاﻧﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻧﻮﺷـﺘـﻦ ،هـﻨـﺮ و ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﮐـﻠـﯽ
ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻧﺸﺪ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاﯼ از ﻣﻘﺎﻻت ﺑﯽ ﻋﻴﺐ و ﻧﻘﺺ ﮔﺮوهـﯽ
ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﻤﺎ دارد .زﻧﺪﮔﯽ اﻣﺮوزﻩ ﺑﺸﺮ در ﻣﺎهﻴـﺖ ﺑـﻪ
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ﺣﺮﻓﻪاﯼ ﺑﺎﺷﺪ.
ﮔﻮﻧﻪ اﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﮐﺴﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ روزﮔـﺎرﯼ در زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺟﺒﺮ ﯾﺎ ﺑﻪ اﺧﺘﻴﺎر ﭼﻴﺰﯼ ﻧﻨـﻮﺷـﺘـﻪ ﺑـﺎﺷـﺪ .از زﻧـﮓهـﺎﯼ ﺗﺤﻤﻴﻠﯽ اﻧﺸﺎء و واﺣﺪهﺎﯼ اﺟﺒﺎرﯼ ادﺑـﻴـﺎت ﻓـﺎرﺳـﯽ ﺑـﮕـﻴـﺮ ﺗـﺎ وﺑﻼگﻧﻮﯾﺴﯽ و ﺧﺎﻃﺮﻩ ﻧﻮﯾﺴﯽ و ﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎرﯼ هـﺎﯼ ﺳـﻨـﺘـﯽ ﯾـﺎ دﯾﺠﻴﺘﺎﻟﯽ .از ﺗﻤﺎم اﯾﻦ ﻣﺜﺎل هﺎ هﻢ ﮐﻪ ﺑﮕﺬرﯾﻢ ﺑﯽ ﺷﮏ هﻤﻪ ﻣـﺎ ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم "اﻧﺪﯾﺸﻪ" و "ﻋﻘﺎﯾﺪ ﺷﺨﺼﯽ" ﺁﺷﻨﺎﯾﻴﻢ. اﻣﺮوز ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل از ﻓﻌـﺎﻟـﻴـﺖ "ﻧﺸـﺮﯾـﻪ اﯾـﺮاﻧـﻴـﺎن" ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ اﻧﮕﺎر زﻣﺎن ﺁن ﻓﺮا رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧـﺪﮐـﯽ درﺑـﺎرﻩ ﻧـﺤـﻮﻩ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﺸﺮﯾﻪ در ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب و وﯾﺮاﯾﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﯼ ارﺳﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺁن ،ﺑﻨﻮﯾﺴﻢ .و اﯾﻦ ﺻﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺧـﻮﺷـﺤـﺎل ﮐـﻨـﻨـﺪﻩ اﯼ اﺳﺖ .در ﻧﺸﺮﯾﻪ اﯾﺮاﻧﻴﺎن هﻤﻪ از ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ هﺎ ﮔﺮﻓـﺘـﻪ ﺗـﺎ اﻋﻀـﺎﯼ ﺗﻴﻢ اﺟﺮاﯾﯽ ،ﻣﻌﺘﻘﺪﯾﻢ ﮐﻪ هﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺗﺮ از ﺳﺆاﻟـﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﯼ ﯾﮑﯽ از ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎ ،ﯾﺎ در وﺑﺴﺎﯾﺖ ﻧﺸﺮﯾﻪ از ﻃـﺮف ﯾﮑﯽ از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻧﺸﺮﯾﻪ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮد .اﻣﺮوز ﺑﺎ ﻟـﺒـﺨـﻨـﺪﯼ از رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺮ ﭼﻬﺮﻩ از اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺗﺎ درﺑﺎرﻩ ﻣـﻮﺿـﻮع ﺳﺎﻧﺴﻮر و ﺟﻬﺖ ﮔﻴﺮﯼ ﻧﺸﺮﯾﻪ اﯾﺮاﻧﻴﺎن درﺑﺎرﻩ ﺁن ﻣﻄﻠﺒﯽ ﺑﻨﻮﯾﺴﻢ.
ﺳﺆاﻟﯽ ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮد اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾـﻦ ﭼـﻨـﻴـﻦ
ﯾﮑﯽ از اهﺪاف اﯾﺠﺎد ﻧﺸﺮﯾﻪ اﯾـﺮاﻧـﻴـﺎن از اﺑـﺘـﺪا اﯾـﺠـﺎد ﻣـﺤـﻔـﻞ
ﺟﻬﺖ ﮔﻴﺮﯼ ،ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﻣﯽ ﺗﻮان در ﭘﺬﯾﺮش ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﯼ اﻓﺮاد ﺁزاد
دوﺳﺘﺎﻧﻪاﯼ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﺎﮐﻨﻴﻦ ﻓﺎرﺳـﯽ زﺑـﺎن ادﻣـﻮﻧـﺘـﻮن ﺑـﺘـﻮاﻧـﻨـﺪ
ﻋﻤﻞ ﮐﺮد؟ وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ،ﺁﯾـﺎ ﻣـﯽ ﺗـﻮاﻧـﯽ
دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎ و ﯾﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﺸﺎن را ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎدﻩ ﻣﻨﺘﺸـﺮ
ﺑﺮاﯼ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺘﯽ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮﯼ؟! ﺁﯾﺎ اﻋﻤﺎل ﻣﺤﺪودﯾـﺖ ﺑـﺮاﯼ
ﮐﻨﻨﺪ .ﻧﺸﺮﯾﻪ هﺮﮔﺰ ﺗﻼﺷﯽ و ﯾﺎ ﺣﺘﯽ اﻧﮕﻴﺰﻩ اﯼ ﺑﺮاﯼ ﺗـﺨـﺼـﺼـﯽ
ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺗﺎزﻩ ﻗﻠﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﭼﻴﺪن ﺑﺮﮔﻬﺎﯼ ﺗﺎزﻩ
ﺷﺪن ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ .ﻓﺮاﺧﻮان ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﻣﯽ ﺷـﻮد و ﺁن هـﺎ ﮐـﻪ
ﺟﻮاﻧﻪ زدﻩ ﯾﮏ ﮔﻠﺪان ﺗﺎزﻩ ﮐﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻧﻴﺴﺖ؟ ﺁﯾﺎ ﻣﯽ ﺷـﻮد هـﺮ
دﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ دارﻧﺪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺧﻮد را ارﺳﺎل ﻣـﯽ ﮐـﻨـﻨـﺪ .ﺑـﻌـﺪ از
ﭼﻪ را ﮐﻪ هﺮﮐﺴﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﺮد؟ ﯾﺎ ﺑﺎﯾـﺪ ﺑـﺮاﯼ ﺗـﻌـﻴـﻴـﻦ
ﺗﺸﮑﻴﻞ وﺑﺴﺎﯾﺖ و ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺗﺮ ﺷﺪن ﮐﺎر ﻧﺸﺮﯾـﻪ هـﻢ اوﺿـﺎع در
ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎ ﺑﺎ ﻧﺸﺮﯾﻪ و ﺑﺎ ﺟـﺎﻣـﻌـﻪ ﺧـﻮاﻧـﻨـﺪﮔـﺎن ﻧﺸـﺮﯾـﻪ،
ﺳﺎﺧﺘﺎرﯼ ﺟﺪﯾﺪ وﻟﯽ ﺑﻪ هﻤﺎن روال ﺳﺎﺑﻖ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ.
ﻣﻘﻴﺎﺳﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد؟
ﺑﺮﺧﯽ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ هﺎ ﺑﺮاﯼ ﯾﮏ ﺑﺎر ،ﺑﺮﺧﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺎﻩ ﺑـﻪ ﮔـﺎﻩ ،و
در واژﻩ هﺎﯼ اﻓﺮاد و در ﻃﺮز ﻓﮑﺮ اﻓﺮاد ﺑﺎﯾﺪ دﺳﺖ ﺑﺮد؟ ﯾﺎ ﺑﺎﯾﺪ راﻩ را
ﮔﺮوهﯽ دﯾﮕﺮ ﺗﺤﺖ ﯾﮏ ﺳﺘﻮن ﻣﺸﺨﺺ و ﺑﻪ ﻃﻮر اداﻣﻪ دار ﻣﻄﻠـﺐ
ﺑﺮاﯼ ﻧﻮﺷﺘﻦ و ﺑﻴﺎن ﺁزاداﻧﻪ هﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ اﯼ ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺖ؟
ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪ .در ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد دوﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎ ارﺳﺎل اﯾﻤﻴﻞ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻃـﻮر
در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ در ﯾﮏ وﺑﻼگ ﺷﺨﺼـﯽ و ﺑـﺮاﯼ
ﺣﻀﻮرﯼ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻠﻨﺪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻗﻠﻢ ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻣﺘﺤـﺎن
ﺗﻌﺪادﯼ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﻣﺸﺨﺺ ،ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﻮﺷـﺘـﻦ ﺑـﺮاﯼ
ﺑﮕﺬارﻧﺪ .اﯾﻦ دﻗﻴﻘﺎً هﻤﺎن ﻣﺴﻴﺮﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ "اﯾﺮاﻧﻴﺎن" ﻣﺎﯾﻞ اﺳـﺖ
ﻧﺸﺮﯾﻪ اﯼ ﮐﻪ اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ دارد و ﮔﺮوﻩ ﺑﺰرﮔﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ داﺋـﻢ .ﺑـﺎﯾـﺪ
ﺑﭙﻴﻤﺎﯾﺪ :ﺟﺬب ﺷﺪن اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ و اﻧﺠﺎم ﺣﺮﮐـﺘـﯽ در ﺟـﻬـﺖ
ﺗﻌﺎدﻟﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﺮد ﺑﻴﻦ ﺟﺬب ﮐـﺮدن اﻓـﺮاد ﺑـﻪ ﻧـﻮﺷـﺘـﻦ در ﻣـﻮرد
ﻗﺴﻤﺖ ﮐﺮدن ﭼﻨﺪ ﺳﻄﺮﯼ ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﯾﺎ ﮔﻮﺷﻪ اﯼ از اﻓﮑﺎرﺷﺎن.
هﺮﺁﻧﭽﻪ ذهﻨﺸﺎن ﺑﻪ ﺁن ﻣﺘﻤﺎﯾﻞ اﺳﺖ و ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﮐـﻪ ﻧـﻬـﺎﯾـﺘـﺎً در
ﺁﯾﺎ هﻤﻪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎﻧﯽ ﺣﺮﻓﻪ اﯼ هﺴـﺘـﻨـﺪ؟ ﺁﯾـﺎ هـﻤـﻪ ﺑـﻬـﺘـﺮﯾـﻦ
ﻧﺸﺮﯾﻪ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﯽ ﺷﻮد .ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ و ﺧﻮاﻧـﻨـﺪﻩ ﺑـﻪ ﻃـﻮر
ﺟﻤﻠﻪﺑﻨﺪﯼ هﺎ و اﻧﺘﺨﺎب واژﻩ هﺎ را دارﻧﺪ؟ ﺁﯾﺎ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﺎﻣﻞ ﮐـﺮدن
هﻤﺰﻣﺎن اﻧﺪﯾﺸﻴﺪ .ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮﯼ ﮐـﻪ ﻧـﻮﺷـﺘـﻦ ﺑـﺮ ﻧـﻮﯾﺴـﻨـﺪﻩ و
از ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﯼ هﻤﻪ اﻣﮑﺎن دارد؟ -ﻗﻄﻌﺎً ﻧﻪ!
ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ دارد ﺑﻪ ﻃﻮر هﻤﺰﻣﺎن اﻧﺪﯾﺸﻴﺪ .ﺷﺎﯾﺪ در ﯾﮏ دﻧﻴﺎﯼ اﯾﺪﻩﺁل
2
ﺷﻤﺎرة ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ -اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
ﺑﺘﻮان هﻤﻪ ﻧﻮع واژﻩ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد و هﻤﻪ ﻧﻮع ﻃﺮز ﺗﻔﮑﺮ را روﯼ ﮐـﺎﻏـﺬ
هﺮﭼﻪ اﻓﮑﺎر ﺷﺨﺼﯽ ﻣﺎ رادﯾﮑﺎل ﺗﺮ و از ﻣﻴﺎﻧﻪ دورﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ،ﻣـﻴـﺰان
ﺁورد وﻟﯽ ﺑﻪ راﺳﺘﯽ دﻧﻴﺎﯼ ﻣﺎ ﭼﻪ ﻗﺪر ﺑﻪ ﮐﻤﺎل و اﯾﺪﻩ ﺁﻟﯽ ﻧﺰدﯾـﮏ
ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﯽ ﮐﻪ اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ هﻢ ﺑﻴﺸﺘـﺮ ﺧـﻮاهـﺪ ﺑـﻮد .ﺗـﻌـﻴـﻴـﻦ
اﺳﺖ؟
ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻣﻄﻠﻖ هﻢ ﮐﻪ دﻗﻴﻘﺎً ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻻﯾﻞ ﻣﻤـﮑـﻦ ﻧـﻴـﺴـﺖ.
ﺑﻪ راﺳﺘﯽ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﻣﺎ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮدﻩ اﯾﻢ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺟـﻤﻠـﻪ
ﭘﺲ ﺑﯽ ﺷﮏ اﻋﻤﺎل ﺳﻠﻴﻘﻪ ﺷﺨﺼﯽ در ﻧـﻮﺷـﺘـﻪ اﻓـﺮاد ،اﻣـﺮﯼ
ﺳﺎدﻩ ﮐﻪ از ﺳﺮ ﺣﺴﻦ ﻧﻴﺖ ﺑﻴﺎن ﮐﺮدﻩ اﯾﻢ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧـﻮع ﻣـﺨـﺘـﻠـﻒ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﺑﻪ راﺳﺘﯽ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﻣﺎ ،از دﯾﺪن ﺗﺼﻮﯾﺮﯼ،
اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. هﻤﻪ ﻣﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﯾﻢ ﮐﻪ از هﻤﻪ درﺳﺖ ﺗﺮ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ! هـﻤـﻪ ﻣـﺎ
ﺷﻨﻴﺪن ﮐﻼﻣﯽ و ﯾﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻄﺮﯼ ﺑﺮ ﺧﻮد ﻟﺮزﯾﺪﻩ اﯾﻢ؟
ﻣﻌﺘﻘﺪﯾﻢ ﮐﻪ از هﻤﻪ داﻧﺎﺗﺮ و ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﺮﯾﻢ .هـﻤـﻪ ﻣـﺎ در دﻧـﻴـﺎﯼ
ﻣﺎ ﻣﺜﻞ هﻢ ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻴﻢ .و ﻣﺜﻞ هﻢ ﻧﻤﯽ ﻧﻮﯾﺴﻴـﻢ .و دﺳـﺘـﻮر
ﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮدﻣﺎن و ﺑﺎ ﺗﻔﮑﺮات ﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮدﻣﺎن ﮐﻪ ﺑـﺮﮔـﺮﻓـﺘـﻪ از هﺰار و ﯾﮏ ﻓﺎﮐﺘﻮر ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ .ﭘﺲ ﭼـﻪ ﺑـﺎﯾـﺪ ﮐﺮد؟ ﺑﺪ و ﺧﻮب و ﻏﻠﻂ و درﺳﺖ را ﭼﻪ ﻃـﻮر ﺑـﺎﯾـﺪ ﺗـﻌـﺮﯾـﻒ ﮐـﺮد؟ "اﯾﺮاﻧﻴﺎن" در اﯾﻦ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ؟ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﻩ اﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﻌﻴﺎر ﻋﻤﻠﮑﺮدﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ ،ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﯾﮏ اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪون ﺗﻨﻈﻴﻢ و اﻏﻠﺐ ﺑﺮاﯼ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔـﺎﻧـﻤـﺎن ﺷـﺮح دادﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد .وﻗﺘﯽ ﮐﺴﯽ ﺑﺮاﯼ ﻧﻮﺷﺘﻦ در اﯾﺮاﻧﻴﺎن اﺑﺮاز ﻋـﻼﻗـﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ در اوﻟﻴﻦ ﻗﺪم ﭘﺲ از اﺳﺘﻘﺒﺎل از اﯾﻦ اﺑﺮاز ﻋـﻼﻗـﻪ ﺑـﻪ او ﻣﺘﺬﮐﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ارﺳﺎﻟـﯽ اش ﻃـﺒـﻖ اﺳـﺎﺳـﻨـﺎﻣـﻪ ﻧﺸﺮﯾﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎﻟﯽ از هﺮﮔﻮﻧﻪ ﺟﻬﺖ ﮔﻴﺮﯼ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺑﻮدﻩ و ﻣﻄﻠـﻘـﺎً ﺑﻪ هﻴﭻ ﻓﺮد ﯾﺎ ﮔﺮوهﯽ در ﻣﻀﻤﻮن ﺁن ﺗﻮهﻴﻦ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ .ﭘﺲ از درﯾﺎﻓﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺑﺘﺪا ﺷﺨﺺ ﺳﺮدﺑﻴﺮ ﺑﺎ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ در ارﺗﺒﺎط ﺑـﻮدﻩ و در ﺻﻮرت ﻣﺸﺎهﺪﻩ هﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺨﻄﯽ از اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮاﯼ رﻓـﻊ ﻣـﻮرد ﭘﻴﺪا ﺷﺪﻩ ﺗﻼش ﻣﯽ ﺷﻮد .ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﻧﺸﺮﯾﻪ اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﻣﻄـﻠـﺒـﯽ را رد ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ .ﻣﻴﺰان ﺁﻣﺎدﮔﯽ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ هـﺎ و ﻋـﻼﻗـﻪ ﺁﻧـﻬـﺎ ﺑـﻪ وﯾﺮاﯾﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﯾﺸﺎن هﻢ ﺑﺎ هﻢ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳـﺖ .ﺑـﺮﺧـﯽ اﻓـﺮاد ﭘﻴﺶ از ﺛﺒﺖ ﻣﻄﻠﺐ ﺧﻮد در وﺑﺴﺎﯾﺖ ﻧﺸﺮﯾﻪ ،ﺁن را ﺑﺮاﯼ ﺳـﺮدﺑـﻴـﺮ ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪ و ﺑﺮاﯼ وﯾﺮاﯾﺶ ﺷﺪن اﺑﺮاز ﻋﻼﻗﻪ ﻣﯽ ﮐﻨـﻨـﺪ .ﻗـﻄـﻌـﺎً ﮐﻠﻴﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺮاﯼ ﺑﺮرﺳﯽ هﻤﺎهﻨﮕﯽ ﺑﺎ اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﻧﺸـﺮﯾـﻪ و از
زﺑﺎن هﻴﭻ ﮐﺪاﻣﻤﺎن ﺑﻪ دﯾﮕﺮﯼ ﺷﺒﺎهﺘﯽ ﻧﺪارد .ﻣﺎ ﻣﺜـﻞ هـﻢ ﻓـﮑـﺮ
ﻟﺤﺎظ ﻗﻮاﻋﺪ دﺳﺘﻮر زﺑﺎن و ﯾﺎ اﻣﻼﯼ ﻟﻐﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﺣـﺪاﻗـﻞ دو ﻧـﻔـﺮ
ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻴﻢ و ﺣﺴﻦ و ﻗﺒﺢ واژﻩ هﺎ در ذهﻦ هﻴﭻ ﮐﺪاﻣـﻤـﺎن ﻋـﻴـﻨـﺎً
ﺑﺎزﺧﻮاﻧﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ .ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻄﻠﺒﯽ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﺑـﻬـﺎم ﻣـﻮﺿـﻮﻋـﯽ
ﯾﮑﯽ ﻧﻴﺴﺖ .ﭘﺲ ﭼﻪ ﻃﻮر ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺮاﯼ هﻢ ﺑﻨـﻮﯾﺴـﻴـﻢ و ﺑـﻪ
ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،ﺑﺎ ﻣﺸﺎور ﻧﺸﺮﯾﻪ و ﺑـﺎ ﮔـﺮوﻩ
ﻗﺼﺪ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﺪن ﺗﻮﺳﻂ دﯾﮕﺮان ﺑﻨﻮﯾﺴﻴﻢ و ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﺗـﻔـﺎوتهـﺎ
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﺸﻮرت هﺎﯾﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﻴـﺮد .اﻣـﺎ ﺁﻧـﭽـﻪ ﻣﺴـﻠـﻢ
ﻧﻴﻨﺪﯾﺸﻴﻢ؟ اﻟﺒﺘﻪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﭼﺸﻢ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت هـﺎ ﺑﺴـﺖ و
اﺳﺖ ﻣﺎداﻣﯽ ﮐﻪ اﯾﺮاداﺗﯽ از ﻧﻮع ﻣﺬﮐﻮر وﺟﻮد ﻧـﺪاﺷـﺘـﻪ ﺑـﺎﺷـﺪ،
ﺑﯽ هﻴﭻ ﺧﻴﺎﻟﯽ از هﺮ درﯼ و ﺑﻪ هﺮ ﺷﮑﻠـﯽ ﻧـﻮﺷـﺖ .ﻧـﺎﻣـﻤـﮑـﻦ
"اﯾﺮاﻧﻴﺎن" ﻗﻀﺎوت را ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و در ﺟـﻤﻠـﻪ ﺑـﻨـﺪﯼ
ﻧﻴﺴﺖ .وﻟﯽ ﺁﯾﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ ﯾﮏ ﺟﻤـﻊ ﮐـﻮﭼـﮏ ﻣـﺘـﺸـﮑـﻞ از
هﻴﭻ ﯾﮏ از ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﮕﺮ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮد ﻧﻮﯾﺴـﻨـﺪﻩ دﺳـﺖ
اﻓﺮادﯼ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﻴﻢ ﮐﻪ اﻏﻠﺐ ﺁﺷﻨﺎﯼ ﻣﺎ هﺴﺘﻨﺪ هﻢ ﻣـﯽ ﺷـﻮد
ﻧﻤﯽ ﺑﺮد .ﻣﻄﺎﻟﺐ ارﺳﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻧﺸﺮﯾﻪ هﺮﮔـﺰ ﺑـﻪ ﻟـﺤـﺎظ ﮐـﻴـﻔـﻴـﺖ
ﺑﻪ هﻤﺎن اﻧﺪازﻩ ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت ﺑﻮد؟ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﻴﻢ هﻤﻪ ﻣﺜﻞ هﻢ ﺑﺎﺷﻴﻢ
ﻣﻮﺿﻮع و ﻗﺪرت ﻗﻠﻢ در ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ .وﻟﯽ اﯾﻦ اﻣﺮﯼ اﺳـﺖ
هﻢ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻟﻄﻔﯽ ﻧﺪارد .ﭘﺲ ﭼﻪ ﺑـﺎﯾـﺪ ﮐـﺮد؟ از ﺗـﺮس
ﻃﺒﻴﻌﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﺑﻮدن ﮐﺎر و ﺣﺮﻓﻪ اﯼ ﻧﺒـﻮدن
رﻧﺠﻴﺪﻩ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺪن اﻓﺮاد ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻧﻮﺷﺖ؟
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاﯼ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ ﺁن ﺁﻣﺎدﻩ ﺑﻮد. هﺰاران ﻧﺸﺮﯾﻪ ﺣﺮﻓﻪ اﯼ هﺮ روز در ﺟﻬﺎن ﻣـﻨـﺘـﺸـﺮ ﻣـﯽ ﺷـﻮﻧـﺪ.
ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ "اﯾﺮاﻧﻴﺎن" ﭼﻪ ﻧﻘﺸﯽ دارﯾـﻢ؟ ﻗـﻴـﭽـﯽ ﺑـﻪ
ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﻤﺎرﯼ ﻧﺸﺮﯾﻪ و وﺑﻼگ ﻓﺎرﺳﯽ زﺑـﺎن ﺑـﻪ ﻃـﻮر
دﺳﺖ ﺑﮕﻴﺮﯾﻢ و ﺑﺎ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﯼ اﻓﺮاد را ﺑﭽﻴﻨـﻴـﻢ؟
روزاﻧﻪ در اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ ﯾﺎﻓﺖ .اﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮏ ﻧﺸﺮﯾﻪ هﺴﺖ ﮐـﻪ دوﺳـﺘـﺎن
ﯾﺎ ﻗﻀﺎوت را ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﺑﮕﺬارﯾﻢ و ﻧﻈﺎرﻩ ﮔﺮ واﮐـﻨـﺶ هـﺎﯼ
ﺷﻤﺎ و ﺳﺎﮐﻨﻴﻦ ﻓﺎرﺳﯽ زﺑﺎن ﺷﻬﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪ" .اﯾﺮاﻧـﻴـﺎن"
ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﺷﻴﻢ؟ ﺳﺘﻮن ﺑﺪهﺎ و ﺧﻮب هﺎ درﺳﺖ ﮐﻨﻴﻢ و ﺑـﺮﺧـﯽ
ﺑﺮاﯼ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ و ﺣﺮﻓﻪ اﯼ ﺗـﺮﯾـﻦ ﻧﺸـﺮﯾـﻪ ﻓـﺎرﺳـﯽ ﺷـﺪن ﺗـﻼش
ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎ را اﺻﻼً اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻧﮑﻨﻴﻢ ،ﯾﺎ از ﻧﻮﯾﺴـﻨـﺪﻩ ﺑـﺨـﻮاهـﻴـﻢ ﺑـﺎ
ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ" .اﯾﺮاﻧﻴﺎن" ﺑﺮاﯼ اﯾﺠﺎد ﻓﻀﺎﯼ دوﺳﺘﺎﻧﻪ اﯼ ﺑﺮاﯼ ﻧـﻮﺷـﺘـﻦ
ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﯽ دوﺑﺎرﻩ ﻣﻄﻠﺐ ﺧﻮد را ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨـﺪ؟ اﺻـﻼ ﺁﯾـﺎ اﯾـﻦ ﮐـﻪ
ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎ ﺗﻘﻼ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .اﯼ ﮐﺎش ﮐﻪ ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔـﯽ ﮐـﺮدن و
ﻣﻄﻠﺒﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮوز واﮐﻨﺶ در ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺷﻮد را اﻣﺮﯼ ﻣـﺜـﺒـﺖ
ﺧﻮب ﻧﻮﺷﺘﻦ ،ﺑﺎ ﺑﺎزﺧﻮردهﺎﯼ ﺁﻣﻮزﻧﺪﻩ اﯼ ﮐـﻪ ﺧـﻮاﻧـﻨـﺪﮔـﺎن ﺑـﺮاﯼ
ﺗﻠﻘﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﯾﺎ ﻣﻨﻔﯽ؟
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ هﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﻓﺮاهﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ هﺮ روز از روز ﭘﻴﺶ ﻣﻴﺴـﺮﺗـﺮ
ﭘﺎﺳﺦ هﻴﭻ ﮐﺪام از ﻣﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺆاﻻت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑﻮد و ﻗـﺮار
ﺑﺎﺷﺪ .اﻣﺎ ﯾﻘﻴﻦ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﺧﻮب ﺑﻮدن درﺳـﺖ ﺑـﻪ اﻧـﺪازﻩ
هﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ! ﺁﻧﭽﻪ واﺿﺢ اﺳﺖ اﯾﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ اﮔـﺮ ﯾـﮏ
ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ﺧﻮب ﺑﻮدن ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺗﻤﺮﯾﻦ و ﺗﮑﺮار اﺳﺖ .ﻧﻘﺪ ﮐـﺮدن ﯾـﮏ
ﻧﻮﺷﺘﻪ را ﻣﻘﺎﺑﻞ هﺮﮐﺪام از ﻣﺎ ﺑﮕﺬارﻧﺪ ،ﺑﺎ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﺷﺨـﺼـﯽ و ﺑـﺮ
ﻧﻮﺷﺘﻪ ﯾﺎ اﺛﺮ هﻨﺮﯼ هﻢ ﮐﺎر ﺳﺎدﻩ اﯼ ﻧﻴﺴﺖ .هـﺮ ﮐﺴـﯽ درﺑـﺎرﻩ
اﺳﺎس ﺑﺎﯾﺪهﺎ و ﻧﺒﺎﯾﺪهﺎﯼ ﺷﺨﺼﻴﻤﺎن ﺁن را وﯾﺮاﯾﺶ ﺧﻮاهﻴﻢ ﮐـﺮد.
هﺮ اﺛﺮﯼ ﻧﻈﺮﯼ دارد .وﻟﯽ ﻣﺆﺛﺮ و ﺳﺎزﻧﺪﻩ ﻧﻈـﺮ دادن را ﺑـﺎﯾـﺪ ﯾـﺎد
3
ﺷﻤﺎرة ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ -اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
ﮔﺮﻓﺖ .ﺳﺎﻧﺴﻮر ﯾﮏ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺮاﯼ هﻤﺎهﻨﮓ ﮐﺮدن ﺁن ﺑﺎ ﺳـﻠـﻴـﻘـﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ،ﻣﺜﻞ ﻋﻠﻒ هﺮزﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﺷﺮوع ﺑـﻪ رﺷـﺪ ﮐـﺮد
ﻣُﺴﺘﺄﺻﻞ و درﻣﺎﻧـﺪﻩ ﻧﮕـﺎهﺶ را از داﯾـﺮﻩ دزدﯾـﺪ .ﺑـﻪ ﺟـﺴﺘﺠﻮ در وَراﯼ ﺁﯾﻨﻪ ﭘﺮداﺧﺖ.
هﻤﻪ ﺟﺎ را ﻣﯽ ﮔﻴﺮد .ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻧﺪارد .ﻣﺮگ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻣـﯽ ﺁﻓـﺮﯾـﻨـﺪ و دﻟﺰدﮔﯽ از وﻗﺖ ﺻﺮف ﮐﺮدن ﺑﺮاﯼ ﮐﺎر داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﮔﺮوهـﯽ .ﺑـﺮ اﯾـﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﭘﻴﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ اﻧﺪﮐﯽ ﻣـﮑـﺚ ﮐـﻨـﻴـﻢ. ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮاﻧﺪن ﺟﻤﻠﻪ هﺎ و ﮐﻠﻤﺎت ،ﺗﺒﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﮕﻴـﺮﯾـﻢ .در ﺑـﺮاﺑـﺮ ﻋﻘﺎﯾﺪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﮐﻼﻩ ﺧﻮد ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﮕﺬارﯾﻢ و ﺗﺒﺮ در دﺳﺖ ﻧﮕﻴﺮﯾﻢ .ﻗﺪر ﺗﻼش هﺎﯼ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﮐﻪ در ﻓﻀﺎﯼ ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﻤﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد را ﺑﺪاﻧﻴﻢ و ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﺮدن ﺑﺮ ﻧﻘﺺ هﺎ ،ﺑﺮاﯼ ﺑﺮﻃﺮف ﮐـﺮدﻧﺸـﺎن ﺗـﻼش ﮐﻨﻴﻢ .دﺳﺖ ﯾﺎرﯼ ﺑﻪ ﺳﻮﯼ هﻢ دراز ﮐﻨﻴﻢ .و ﯾﺎدﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﮔـﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﺜﻞ ﻣﺎ ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﻣـﻌـﻨـﺎﯼ ﺑـﺪﯼ او ﻧـﻴـﺴـﺖ .ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ از روﯼ زﻣﻴﻦ ﻣﺤﻮ ﺷﻮد .ﯾﺎدﻣﺎن ﺷﻮد اﮔﺮ از ﻃﺮز ﻓﮑﺮ ﮐـﺮدن ﮐﺴﯽ ﺧﻮﺷﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﺁﯾﺪ ،ﻗﻄﻌﺎً او هﻢ هﻤﻴﻦ اﺣﺴﺎس را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻃﺮز ﻓﮑﺮ ﻣﺎ ﺧﻮاهﺪ داﺷﺖ. اﻣﺮوز ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻢ از ﺳﺆاﻟﯽ ﮐﻪ درﺑﺎرﻩ ﻧﺤﻮﻩ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎ در ﻧﺸﺮﯾﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ .ﭼﻮن هﺮ ﺳﺆال ﻓﺮﺻﺘﯽ اﺳﺖ ﺑﺮاﯼ اراﺋـﻪ ﯾـﮏ ﭘﺎﺳﺦ .اﻧﮕﺎر ﮐﻪ روﺷﻦ ﮐﺮدن ﯾﮏ ﺷﻤﻊ .ﻧﻮر ﺟﺪﯾﺪﯼ اﺳﺖ در راﻩ. ﺑﻴﺎﯾﻴﺪ ﺁرزو ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﺎ روزﯼ ﺗﻤﺎم ﺗﻼﺷﻤﺎن در ﺟﻬـﺖ ﺑـﻬـﺘـﺮ
ﭼﺸﻢ هﺎﯼ ﺧﺴﺘﻪ اش را ﺑﺴﺖ .ﻟﺤﻈﻪاﯼ ﮔﺬﺷﺖ .ﭼﺸﻢهﺎﯾﺶ
ﺷﺪن و ﺑﻬﺘﺮ ﮐﺮدن ﺑﺎﺷﺪ.
را ﮐﻪ ﺑﺎز ﮐﺮد ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﻮرﭼﻪ اﯼ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﮐـﻪ ﺳﺮﻣـﺴﺖ ﻣـﺴﻴﺮ
اﮔﺮ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ ،اﯾﺮادﯼ ﻧﺪارد" .اﯾﺮاﻧﻴﺎن" ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﯼ
روﯼ دﯾﻮار را ﻣﯽ ﭘﻴﻤﻮد.
ﺷﻤﺎﺳﺖ.
دراﻳﻲ از ﻛﻬﻦ ﻛﺎروان ﻫﺰاره ﻫﺎ
ﺑﻬﺸﺖ از ﻧﻮع ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ
ﺟﺸﻦ اردﯾﺒﻬﺸﺘﮕﺎن
آﻧﺎﻫﻴﺘﺎ ﻣﺘﻴﻦ
آرش ﭘﻨﺎﻫﻲ ﻓﺮد
در ﮔﺎهﺸﻤﺎرﯼ ﮐﻬﻦ اﯾﺮاﻧﯽ ،ﺳﻮﻣﻴﻦ روز هﺮ ﻣﺎﻩ اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﻧـﺎم ﻣﻮرﭼﻪ اﯼ در ﮔﻮﺷﻪ اﺗﺎق ﻣﺴﻴﺮش را از روﯼ زﻣﻴﻦ ﺑـﻪ روﯼ دﯾـﻮار
دارد .هﻤﭽﻨﻴﻦ در اﯾﻦ ﮔﺎهﺸﻤﺎرﯼ ﻣﺎﻩ دوم هﺮ ﺳﺎل ﺧـﻮرﺷـﻴـﺪﯼ
ﺗﻐﻴﻴﺮ داد و ﻣﺴﺖ و ﺧﻮﺷﺤﺎل از اﯾﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ،راهﺶ را ﭘـﯽ ﮔﺮﻓـﺖ.
ﻧﻴﺰ اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .اﯾﺮاﻧﻴﺎن اردﯾﺒﻬﺸﺖ روز از اردﯾـﺒـﻬـﺸـﺖ
ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎهﺪ اﯾﻦ ﻣﺎﺟﺮاﯼ ﺑﺰرگ ﻣﺮد ﻣﻴﺎﻧﺴﺎﻟﯽ ﺑـﻮد ﮐـﻪ رو ﺑـﻪ روﯼ ﯾــﮏ ﺳــﺎﻋﺖ روﻣــﻴﺰﯼ ﻗــﺪﯾﻤﯽ ﻧﺸــﺴﺘﻪ ﺑــﻮد .ﻣــﺮد ﻣﻴﺎﻧــﺴﺎل
ﻣﺎﻩ را ﺟﺸﻦ ﻣﻴﮕﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺁن را اردﯾﺒﻬﺸﺘﮕﺎن ﻣﻴﻨﺎﻣﻴﺪﻧﺪ. رﯾﺸﻪ واژﻩ اردﯾﺒﻬﺸﺖ اوﺳﺘﺎﯾﯽ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ راﺳﺘﯽ
ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻠﯽ ﺟﺰ ﯾـﮏ ﭘﻠـﮏ زدن ﻧـﺎﭼﻴﺰ از ﺧـﻮد ﻧـﺸﺎن ﻧـﺪاد و در
اﺳﺖ .ﺳﻮﻣﻴﻦ ﯾﺸﺖ از اوﺳﺘﺎ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻧﺎم ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ .ﻓﺮﺷﺘﻪ ﯼ
اداﻣﻪ روﯾﺶ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪ هﺎﯼ ﺳﺎﻋﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ هـﺮ ﻗﺪﻣـﺸﺎن
اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ ﯼ ﻗﺎﻧﻮن اﯾﺰدﯼ و ﻧﻈﺎم اﺧﻼﻗﯽ در ﺟﻬﺎن
در داﯾـﺮﻩ ،ﺣـﻀﻮر او را ﻋﺮﺑـﺪﻩ ﻣـﯽ زدﻧـﺪ ،ﺑـﺮ ﮔﺮداﻧـﺪ .ﺑـﺪون هﻴـﭻ
اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻗﻮل اﺳﺘﺎد ﭘﻮرداوود در ﻋﺎﻟﻢ روﺣﺎﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ ﯼ راﺳﺘﯽ
ﻋﺠﻠﻪاﯼ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎﯼ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻋﻘﺮﺑـﻪ هـﺎ ﻧﺸـﺴﺖ. اﻧﮕﺎر ﮐﻪ ﮐﺎرﯼ ﺟﺰ ﭼﺸﻢ دوﺧﺘﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﺬﺷﺖ زﻣـﺎن اﺑﻠﻬﺎﻧـﻪ ﮐـﻪ ﺁﺷﮑﺎرﺗﺮﯾﻦ ﺧﺼﻮﺻـﻴﺖ ﻃﺒﻴﻌـﺖ اﺳـﺖ وﻟـﯽ از دﯾـﺪ هﻤـﻪ ﭘﻨﻬـﺎن؛ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
و ﭘﺎﮐﯽ و ﺗﻘﺪس اهﻮراﻣﺰدا اﺳﺖ و در ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺎدﯼ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﯽ ﮐﻠﻴﻪ ﺁﺗﺶ هﺎﯼ روﯼ زﻣﻴﻦ ﺑﺪو ﺳﭙﺮدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ .ﺳﻮﻣﻴﻦ ﯾﺸﺖ از اوﺳﺘﺎ ﻣﺨﺘﺺ اﯾﻦ اﯾﺰد/ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و هﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﻞ ﻣﺮزن ﺟﻮش وﯾﮋﻩ اوﺳﺖ. در ﮐﺘﺎب اﻧﺪرزهﺎﯼ ﺁﺗﻮرﭘﺎت )ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ در زﻣﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎن(
ﺑﻴﺮون از اﺗﺎق ﻏﻮﻏﺎﯾﯽ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺑﻮد .هﻤﻬﻤﻪ ﺻﺪاهﺎ ﺑﻪ ﻗـﺪرﯼ ﺷـﺪﯾﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ ﺗﻔﮑﻴﮑﺸﺎن ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻟﺤﻈﻪ اﯼ ﮐَﺮ ﺑﺎﺷـﯽ ﺗـﺎ ﺑﺘﻮاﻧـﯽ ﺑﺸﻨﻮﯼ .ﺻﺪاﯼ ﻗﻬﻘﻬﻪ و ﻧﺎﺻﺪاﯼ ﺷﻴﻮن .ﺁواﯼ ﺁواز و ﻧـﺎﺁواﯼ ﻧﺎﻟـﻪ.
ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ :اردﯾﺒﻬﺸﺖ روز ﺑﻪ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ رو. اﯾﻦ ﺟﺸﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﻧﻴﺎﯾﺶ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺷﺎدﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻮارﻩ هﻤﺮاﻩ داد و دهﺶ و ﻧﺬرﯼ دادن و ﭘﺨﺶ ﺧﻮراﮎ هﻤﮕﺎﻧﯽ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ .ﭼﻮن ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ اﺻﻮل و ﮐﻴﺶ اﯾﺮاﻧﯽ ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ از وﯾﮋﮔﯽ
ﺁهﻨﮓ دﻋﺎ و ﻧﺎﺁهﻨﮓ ﻧﻔﺮﯾﻦ .ﺻـﺪاهﺎ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺗﺎرهـﺎﯼ ﻃﻨـﺎب در هـﻢ
هﺎﯼ اهﺮﯾﻤﻦ اﺳﺖ .هﻤﻪ ﺟﺸﻨﻬﺎﯼ دﯾﻨﯽ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺳﺮور و ﺁواز
ﺗﻨﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ .ﻣﺮد وﺣﺸﺖ ﮐﺮد .ﺗﺮس در ﻻ ﺑﻪ ﻻﯼ روﯾﺎهﺎﯾـﺶ
اﺳﺖ زﯾﺮاﮐﻪ اﻧﺪوﻩ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ .ﭘﺎﯾﮑﻮﺑﯽ و
رﺧﻨﻪ ﮐﺮد .ﺧﻮن رگ هﺎﯾﺶ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺟﻮﺷﻴﺪن ﮐﺮد و ﺑـﺎ ﮔﺬﺷـﺖ
ﺑﺴﻴﺎرﯼ ﺁداب ﻟﻄﻴﻒ و ﻇﺮﯾﻒ دﯾﮕﺮ از ﺟﻤﻠﻪ رﺳﻮم ﻧﻴﺎﮐﺎن ﻣﺎ در
هﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ،ﻋﻘﺮﺑﻪ هﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻨﺠﺮهﺎﯾﯽ در ﭘﻬﻠﻮﯾﺶ ﻓﺮو ﻣـﯽ رﻓﺘﻨـﺪ.
4
ﺟﺸﻦ هﺎ ﺑﻮدﻩ.
ﺷﻤﺎرة ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ -اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
ﻧﻴﺎزردن ﭼﻬﺎر ﮔﻮهﺮ ﺁب،ﺑﺎد،ﺧﺎﮎ،ﺁﺗﺶ ﯾﻌﻨﯽ ﺁﻟﻮدﻩ ﻧﮑﺮدن ﻣﺤﻴﻂ زﯾﺴﺖ و ﭘﺎﮎ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﺁن و هﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺎﮎ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﺗﻦ و
ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎﯾﺶ ﻣﻴﭙﺮداﺧﺘﻨﺪ. اﯾﻦ روز ﺟﺸﻦ ﺑﻬﺎر ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ "ﺟﺸﻦ ﮐﺸﺎورزﯼ" ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و در اﺳﺘﻮرﻩ زﻧﺪﮔﯽ زرﺗﺸﺖ ﺁﺷﮑﺎرا ﺑﻪ ﺁن
ﺟﺎﻣﻪ و ﭘﺎﮐﯽ روان از وﯾﮋﮔﯽ هﺎﯼ اﯾﻦ ﺟﺸﻦ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ. اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﭼﻬﺎر ﮔﻮهﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺻﻠﯽ ﺳﺎزﻧﺪﻩ
اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ.
ﺟﻬﺎن هﺴﺘﻨﺪ. اردﯾﺒﻬﺸﺘﮕﺎن ﺧﺠﺴﺘﻪ ﺑﺎد. و ﺧﻴﺎم ﺑﺲ ﺳﺘﻮدﻧﯽ اﯾﻦ دو ﺑﺎور اﯾﺮاﻧﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺷﺎد زﯾﺴﺘﻦ و
اﯾﺪون ﺑﺎد
ﭼﻬﺎر ﻋﻨﺼﺮ ﺳﺎزﻧﺪﻩ را در اﯾﻦ رﺑﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﻴﮑﺸﺪ: ﻣﻨﺎﺑﻊ:
» ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻃﺒﺎﯾﻊ ﭼﻮ ﺑﮑﺎم ﺗﻮ دﻣﯽ اﺳﺖ
.1ﮔﺰﯾﺪﻩ هﺎﯼ زاداﺳﭙﺮم ،ﻓﺼﻞ 20ﺑﻨﺪ ﯾﮏ اﺳﺘﻮرﻩ زﻧﺪﮔﯽ زرﺗﺸﺖ
رو ﺷـﺎد ﺑﺰﯼ اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺳــﺘﻤﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ اهـﻞ ﺧـــﺮد ﺑﺎش ﮐﻪ اﺻـــﻞ ﺗﻦ ﺗﻮ
.2زروان .دﮐﺘﺮ ﻓﺮﯾﺪون ﺟﻨﻴﺪﯼ
ﮔﺮدﯼ و ﺷﺮارﯼ و ﻧﺴﻴﻤﯽ و ﻧﻤﯽ اﺳﺖ«
.3ﺟﺸﻨﻬﺎ و ﺁﯾﻴﻨﻬﺎﯼ ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ در اﯾﺮان -از دوران ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺗﺎ
ﮔﺮد و ﺷﺮار و ﻧﺴﻴﻢ و ﻧﻢ...ﺧﺎﮎ و ﺁﺗﺶ و ﺑﺎد و ﺁب...
اﻣﺮوز -ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﺁﺧﺘﻪ
در اﯾﻦ ﺟﺸﻦ اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺟﺎﻣﻪ ﯼ ﺳﭙﻴﺪ ﺑﺮ ﺗﻦ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﭘﺎﮐﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و در ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﺎ ﭘﺎرﻩ اﯼ از اوﺳﺘﺎ را
ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﻦ ﻳﻪ ﻟﻘﻤﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﺎﻟﻴﺰم
ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ و ﺑﻪ ﻧﻴﺎﯾﺶ اهﻮراﻣﺰدا ﻣﻴﭙﺮداﺧﺘﻨﺪ .اﻣﺮوزﻩ زرﺗﺸﺘﻴﺎن اﯾﻦ
در ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺎﺷﻴﻢ!
ﺁﯾﻴﻦ را ﺑﺠﺎ ﻣﯽ ﺁورﻧﺪ. درﺑﺎرﻩ ﯼ ﺁﯾﻴﻦ هﺎﯼ در ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺟﺸﻦ اردﯾﺒﻬﺸﺘﮕﺎن در اﯾﺮان
ﺳﭙﻴﺪه ﺣﺪﻳﺪي ﻓﺮد
ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺁﮔﺎهﯽ ﭼﻨﺪاﻧﯽ در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ .اﻣﺎ ﭼﻮن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺸﻦ هﺎﯼ دﯾﮕﺮ ،اﺑﻮرﯾﺤﺎن ﺑﻴﺮوﻧﯽ ﺑﻪ ﺁن اﺷﺎرﻩ اﯼ ﻧﻤﻮدﻩ اﺳﺖ،
ﺗﺎ ﺣﺎﻻ هﻴﭻ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدﯾﻦ ﭼﺮا ﻓﻴﻠﻤﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﺻﻮﻻً هﺎﻟﻴﻮودﯼ ﻧﻴﺴﺘﻦ
ﻣﯽ داﻧﻴﻢ ﮐﻪ از ﺳﺮﯼ ﺟﺸﻦ هﺎﯼ ﭘﺎﺳﺪاﺷﺖ ﺁﺗﺶ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ.
هﻴﭻ ﺗﺒﻠﻴﻐﯽ ازﺷﻮن در رﺳﺎﻧﻪ هﺎ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑـﺮﻋـﮑـﺲ ﺗـﺒـﻠـﻴـﻐـﺎت
در ﺁﺛﺎراﻟﺒﺎﻗﻴﻪ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ :اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﻣﻌﻴﺎر ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺣﻖ از ﺑﺎﻃﻞ
ﻓﻴﻠﻤﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻴﭙﻴﮑﺎل هﺎﻟﻴﻮود ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻴﺎن رﺳﺎﻧﻪ هﺎرو ﺗﺴﺨﻴـﺮ
و دروغ از راﺳﺘﯽ ﯾﺎد ﺷﺪﻩ .ارد ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ و ﺷﺒﻴﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﺷﺪﻩ و
ﮐﺮدن؟ ﯾﺎ ﻣﺜﻼً ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدﯾـﻦ ﮐـﻪ ﭼـﺮا هـﻤـﻴـﺸـﻪ در
ﭼﻮن اﯾﻦ ﻣﺎﻩ در وﺳﻂ ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر واﻗﻊ ﺷﺪﻩ و اﯾﻦ روزهﺎ اوج
رﺳﺎﻧﻪهﺎ ﻓﻴﻠﻤﻬﺎﯾﯽ رو ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﯽ ﮐﻨﻦ ﮐﻪ هﻨﺮﭘﻴﺸﻪ هﺎش رو هـﺮ
ﺷﮑﻔﺘﻦ ﮔﻞ و ﮔﻴﺎﻩ و اﻋﺘﺪال ﺑﻬﺎرﯼ اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺁن ﻣﺎﻧﻨﺪ
ﺁدم زﻧﺪﻩ اﯼ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻪ ،ﭼﺮا ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺼﻮﯾﺮﺷﻮﻧﻮ ﺣﺪاﻗـﻞ ﯾـﻪ
ﺑﻬﺸﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ و اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺁن را ﺟﺸﻦ
ﺳﺎل در ﻣﻴﻮن ﺗﻮ ﯾﻪ ﻓﻴﻠﻢ درﺟﻪ ﭘﺎﯾﻴﻦ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻪ ﺑـﻠـﮑـﻪ اﮔـﻪ ﺑـﺮاﯼ
ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ.
ﺧﺮﯾﺪ ﻣﺎﯾﺤﺘﺎج ﻣﻨﺰل هﻢ ﺑﺮﻩ ﺑﺎ ﯾﻪ ﺗﻮﻓﻴﻖ اﺟـﺒـﺎرﯼ ﻋـﮑـﺴـﺎﺷـﻮﻧـﻮ ﻣﯽﺑﻴﻨﻪ ﮐﻪ از در و دﯾﻮار ﻣﻐﺎزﻩ ﺁوﯾﺰوﻧﻪ! وﻟﯽ در ﻋﻮض ﻓﻴﻠﻤﻬﺎﯼ ﺑـﺎ
ﺁﺗﺶ ﯾﮑﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ از دﯾﺮ ﺑﺎز ﻧﺰد اﯾﺮاﻧﻴﺎن
هﻨﺮﭘﻴﺸﻪ هﺎﯼ ﮔﻤﻨﺎم هﻴﭻ وﻗﺖ از اﻣﺘـﻴـﺎز ﺗـﺒـﻠـﻴـﻐـﺎت ﺑـﻬـﺮﻩ اﯼ
ﮔﺮاﻣﯽ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ.
ﻧﻤﯽﺑﺮن! ﭼﺮا ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻧـﻈـﺮ ﻣـﯽ رﺳـﻪ ﺗـﻨـﻬـﺎ ﻣﺴـﺄﻟـﻪ ﻣـﻬـﻢ
هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺁﺗﺶ در روزﮔﺎر ﻗﺪﯾﻢ ﻋﻨﺼﺮﯼ ﮐﺎرﺁﻣﺪ و ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻮدﻣﻨﺪ
هﻨﺮﭘﻴﺸﻪهﺎﯼ ﺗﻴﭙﻴﮑﺎل و ﺷﺮﮐﺖ هﺎﯼ ﻓـﻴـﻠـﻢ ﺳـﺎزﯼ ﺗـﻴـﭙـﻴـﮑـﺎل
ﺑﻮدﻩ و زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮدم ﺑﺪون ﺁﺗﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖ ﻣﯽ ﺷﺪ .ﭘﺨﺖ و
هﺎﻟﻴﻮودﯼ هﺴﺘﻦ! و اﯾﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻪ ﭘﻮﻟﺪارﺗﺮ ﺷﺪن ﻣﺪام هﺎﻟﻴﻮود و
ﭘﺰ ،ﺁهﻨﮕﺮﯼ ،و ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺑﺰار هﺎﯼ ﮐﺎرﺁﻣﺪ ﺑﺪون ﺁﺗﺶ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺒﻮد.
ﺷﺮﮐﺖ هﺎﯼ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎزﯼ واﺑﺴﺘﻪ ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﻪ!
اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در زﻣﺎن هﻮﺷﻨﮓ ﺷﺎﻩ ﭘﻴﺸﺪادﯼ ﺑﻪ ﺑﻮدن
هﻴﭻ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدﯾﻦ ﭼﺮا ﺗﺠﺎرت ﺷﺨﺼﯽ در اﯾﻨﺠﺎ ﺧﻴﻠﯽ روﻧﻘﯽ ﻧـﺪارﻩ
ﺁﺗﺶ ﭘﯽ ﺑﺮدﻧﺪ .هﻮﺷﻨﮓ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺁﺗﺶ از ﮐﻮﻩ هﺎ ﺁهﻦ ﺑﻴﺮون
و هﺮﭼﯽ هﺴﺖ ﺗﺠﺎرت ﻓﺮوﺷﮕﺎهﻬﺎﯼ زﻧﺠﻴﺮﻩ اﯾﻪ؟ ﻣﺜﻼً اﮔﻪ ﻣﻦ ﯾﺎ
ﺁورد و ﺑﻪ ﺑﻬﺮﻩ ﮔﻴﺮﯼ از ﺁهﻦ ﭘﺮداﺧﺖ .ﺳﭙﺲ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ
ﺷﻤﺎ ﺑﺨﻮاﯾﻢ ﯾﻪ ﺑﻮﺗﻴﮏ ﻟﺒﺎس در "واﯾـﺖ اَو" ﺑـﺰﻧـﻴـﻢ هـﻴـﭻ وﻗـﺖ
ﺷﺪ و ﮐﻢ ﮐﻢ ﻣﺮاﮐﺰ داﻧﺸﯽ و ﺧﺎﻧﻪ هﺎ ﻧﻴﺰ در ﮐﻨﺎر ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﺎ
ﻧﻤﯽﺗﻮﻧﻴﻢ ﺑﺎ ﻓﺮوﺷﮕﺎهﻬﺎﯼ زﻧﺠﻴﺮﻩ اﯼ ﻟﺒﺎس ﻣﻮﺟﻮد رﻗﺎﺑﺖ ﮐﻨـﻴـﻢ!
ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ .ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ در ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ ﭘﺎ
ﭼﺮا ﮐﻪ اوﻻً ﻧﻤﯽ ﺗﻮﻧﻴﻢ ﻟﺒﺎﺳﻬﺎﯼ ﻣﺎرﮐﺪار رو ﺑﺎ هﻤﻮن ﻗﻴﻤﺘـﯽ ﮐـﻪ
ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﭼﻬﺎر ﻋﻨﺼﺮ ﺁب )رودﺧﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﻧﻬﺮ( و ﺁﺗﺶ و ﺧﺎﮎ و هﻮا
ﻓﺮوﺷﮕﺎهﻬﺎﯼ ﺑﺰرگ از ﭼﻴﻦ ﻣﯽ ﺧﺮن ﺑﺨﺮﯾﻢ و ﺛﺎﻧﻴﺎً ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺘـﻴـﻢ
ﺟﻤﻠﮕﯽ در ﮐﻨﺎر هﻢ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﻨﺪ .از اﯾﻦ روﯼ ﺧﺎﻧﻪ هﺎ در ﮐﻨﺎر
ﻣﺜﻞ ﻓﺮوﺷﮕﺎهﻬﺎﯼ زﻧﺠﻴﺮﻩ اﯼ هﺮاز ﭼﻨﺪﮔﺎهﯽ ﺁﺗﻴـﺶ ﺑـﺰﻧـﻴـﻢ ﺑـﻪ
ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ از ﺁن ﺟﻬﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺁﺗﺶ ﻣﻮرد
ﻣﺎﻟﻤﻮن و ﺟﻨﺴﺎﻣﻮﻧﻮ ﺣﺮاج ﮐﻨﻴﻢ! واﺳﻪ هـﻤـﻴـﻨـﻪ ﮐـﻪ هـﻤـﻴـﺸـﻪ
ﻧﻴﺎز ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﻓﺮاهﻢ ﮐﻨﻨﺪ .زﯾﺮا در ﺁن روزﮔﺎر ﻧﻪ ﭼﺮاﻏﯽ
ﻣﻐﺎزﻩ هﺎﯼ واﯾﺖ اَو و ﻣﻐﺎزﻩ هﺎﯾﯽ از هﻤﻴﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﮔﺮوﻧﺘﺮ از ﺟﺎهـﺎﯼ
ﺑﻮد و ﻧﻪ ﮔﺎزﯼ ﺗﺎ از روﺷﻨﺎﯾﯽ و ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ ،از اﯾﻦ
دﯾﮕﻪ ن و هﺮ از ﭼﻨﺪ ﮔﺎهﯽ ﺷﺎهﺪ ﺑﺴﺘﻪ ﺷـﺪن ﺑـﻌـﻀـﻴـﻬـﺎﺷـﻮن
رو ﺁﺗﺶ ﻋﻨﺼﺮﯼ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺨﺶ ﺑﺮاﯼ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﻣﺪ .ﮐﻢ
هﺴﺘﻴﻢ! ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻐﺎزﻩ "ﺗﻴﻦ ﺑﺎﮐﺲ" ﮐﻪ ﺣـﺪود ﭼـﻨـﺪ ﻣـﺎﻩ
ﮐﻢ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺳﻮ )ﻗﺒﻠﻪ( اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﺁﺗﺶ و ﺑﻄﻮر ﮐﻞ روﺷﻨﺎﯾﯽ ﺷﺪ.
ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﺨﻮﻧﺪن دﺧﻠﺶ ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ اﺟﺎرﻩ ﻣﺠﺒﻮر ﺑـﻪ ﺗـﺨـﻠـﻴـﻪ
در دوران ﻣﻴﺘﺮا )ﻣﻬﺮ( ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻣﻬﺮاﺑﻪ هﺎ در داﻣﻨﻪ ﮐﻮﻩ هﺎ و ﮐﻨﺎر
ﻣﻐﺎزﻩ ﺷﺪ .وﻟﯽ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ ﮐـﺎر ﺑـﻪ رﺳـﺎﻧـﻪ هـﺎ
ﭼﺸﻤﻪ هﺎ رو ﺑﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ و در هﻨﮕﺎم دﻣﻴﺪن
ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻐﺎزﻩ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﮐﻢ ﮐـﺮدن اﺟـﺎرﻩ ﺷـﺪ!
5
ﺷﻤﺎرة ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ -اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
وﻟﯽ "ﺗﻴﻦ ﺑﺎﮐﺲ" ﯾﻪ دوﻧﻪ ﺳﺖ در ﺑﻴﻦ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ،ﺗﮑﻠﻴﻒ ﺑﻘﻴﻪ ﭼﯽ
از ﻣﺸﺨﺼﻪ هﺎﯼ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دارﯼ اﯾﻨﻪ ﮐﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮐﺎﻻ در درﺟـﻪ
ﻣﻴﺸﻪ؟
اول ﺑﺮاﯼ ﮐﺴﺐ ﺳﻮد ﯾﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎدﻩ ﺗﺮ واﺳﻪ ﭘـﻮل درﺁوردﻧـﻪ ،و
اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﺗﻤﺎﻣﯽ زﻣﻴﻨﻪ هﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﺳﺖ :ﻣﺜﻠﻪ
ﻧﻪ ﻟﺰوﻣﺎً رﻓﻊ ﻧﻴﺎزهﺎﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ! اﺻﻮﻻً در ﮐﺸﻮرهﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮐﺎﭘﻴﺘﺎﻟﻴﺰم
ﻓﺮوﺷﮕﺎهﻬﺎﯼ زﻧﺠﻴﺮﻩ اﯼ ﺧﻮراﮎ ،ﻟﻮازم ﺧـﺎﻧـﻪ ،ﻟـﻮازم ﺑـﺮﻗـﯽ ،و
ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻪ ﺑﻪ هﺮ ﻓﺮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻌﯽ ﺑﺮاﯼ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﻮل ﻧﮕـﺎﻩ
ﻏﻴﺮﻩ.
ﻣﻴﺸﻪ ﺗﺎ ﯾﮏ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻴﺎزهﺎش رو ﺑﺮﺁوردﻩ ﮐﺮد!
ﯾﺎ هﻴﭻ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدﯾﻦ ﮐﻪ اﮔﻪ ﺑﺨﻮاﯾﻦ ﯾﻪ ﺧﻂ ﺗﻠﻔﻦ هﻤﺮاﻩ ﺑﺨﺮﯾﻦ ﻋﻤﻼً
در هﻨﮕﺎم ورود ﺑﻪ ﮐﺸﻮرهﺎﯼ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دارﯼ زرق و ﺑﺮق ﻋـﺠـﻴـﺒـﯽ
هﻴﭻ ﮔﺰﯾﻨﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﻧﺪارﯾﻦ ﺟﺰ اﯾﻨﮑﻪ هﻤﻮﻧﯽ ﮐﻪ اوﻧﺎ ﻣـﯽ ﮔـﻦ رو
ﭼﺸﻢ هﻤﻪ رو ﮐﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻪ ،وﻟﯽ ﺑﻌـﺪ از ﻣـﺪﺗـﯽ ﻣـﺘـﻮﺟـﻪ اﯾـﻦ
ﮔﻮش ﮐﻨﻴﻦ؟ ﯾﻪ ﭼﻨﺪ ﺗـﺎ ﮔـﺰﯾـﻨـﻪ ﻣـﯽ ذارن ﺟـﻠـﻮﺗـﻮن ﻣـﯽ ﮔـﻦ
ﻣﻴﺸﻴﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ زرق و ﺑﺮق ﺑﺮاﯼ ﻣﺘﻤﺎﯾﻞ ﮐﺮدن ﻣـﺎ ﺑـﻪ ﭘـﻮل ﺧـﺮج
هﻤﻴﻨﻴﺴﺖ ﮐﻪ هﺴﺖ ،ﯾﮑﯽ رو اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻦ! در ﺁﺧﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﺠﺒﻮرﯾﻦ
ﮐﺮدﻧﻪ! اﻧﻮاع ﺑﺎر و رﺳﺘﻮران ،اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﻓﺮوﺷﮕﺎهﻬﺎ و ﻏـﻴـﺮﻩ،
ﭘﻮﻟﯽ رو ﻣﺎهﺎﻧﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻨﻴﻦ ﮐﻪ ﻋﻤﻼً ﯾﮏ دهـﻤـﺶ رو هـﻢ در
ﮐﻪ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎً اﮔﻪ هﻤﻪ رو رﯾﺸﻪ ﯾﺎﺑﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﻣﻴﺒﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﭘﺸﺖ هﻤـﻪ
ﻃﻮل ﻣﺎﻩ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻴﻦ! ﺣﺎﻻ ﻧﮑﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑـﺎ
اﯾﻨﻬﺎ ﺗﻌﺪاد اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎرﯼ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﻧﺸﺴﺘﻦ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾـﺠـﺎد و
اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﯾﺪ و ﺑﮕﻴﺪ ﮐـﻪ ﻣـﺜـﻼً ﻓـﻼن ﺷـﺮﮐـﺖ دارﻩ
ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺎرﮎ ﯾﺎ ﺑﺮﻧﺪهﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ و اﺳﺎﻣـﯽ ﮔـﻮﻧـﺎﮔـﻮن ﺳـﻌـﯽ در
ﮔﺰﯾﻨﻪهﺎﯼ ﺷﻤﺎ رو ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ ﺧﻴﻠﯽ ارزوﻧﺘﺮ اراﺋﻪ ﻣﻴﺪﻩ اوﻧﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃـﺮ
ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻣﺮدم ﺑﺮاﯼ ﺧﺮﯾﺪ دارن!
ﺗﺮس از دﺳﺖ دادن ﺷﻤﺎ ﻣﻴﮕﻦ :ﻣﺎ ﺑﺮاﯼ اﯾﻨﮑﻪ ﺷﻤـﺎرو از دﺳـﺖ
ﻣﺨﻠﺺ ﮐﻼﻣﻢ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ هﺮﭼﻴﺰﯼ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑـﻪ
ﻧﺪﯾﻢ و ﺑﺮاﯼ اﯾﻨﮑﻪ "ﮐﺎﺳﺘُﻤﺮ ﺳﺮوﯾﺲ" ﺧﻮﺑﯽ اراﺋﻪ دادﻩ ﺑـﺎﺷـﻴـﻢ
ﻧﻔﻊ ﻣﺎﺳﺖ ﺑﺎ دﯾﺪ ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮﯼ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮد .درﺳﺘﻪ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ در ﯾـﮏ
هﺮﻗﻴﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻴﻦ هﻤﻮﻧﻮ ﺑﺎهﺎﺗﻮن ﺣﺴﺎب ﻣـﯽ ﮐـﻨـﻴـﻢ! ﻣـﺎ
ﮐﺸﻮر ﮐﺎﭘﻴﺘﺎﻟﻴﺴﺖ ﺧﻴﻠﯽ زرق و ﺑﺮق دارﻩ وﻟﯽ اﯾﻦ ﺑﻪ ﻗـﻴـﻤـﺖ از
هﻢ در ﻧﮕﺎﻩ اول ﻣﯽ ﮔﻴﻢ :ﺑﻪ ﺑﻪ ،ﻋﺠﺐ ﺷﺮﮐـﺖ ﺑـﺎﺣـﺎﻟـﯽ و ﭼـﻪ
دﺳﺖ رﻓﺘﻦ هﻮﯾﺖ ﺷﺨﺼﯽ و ﺗﻨﺰل ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﯾﮏ ﻣـﻨـﺒـﻌـﯽ ﺑـﺮاﯼ
ﺁدﻣﺎﯼ ﺑﺎﺣﺎﻟﺘﺮﯼ .وﻟﯽ اﮔﺮ ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻴﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻴﻢ :اﮔـﺮ اﯾـﻨـﺎ
درﺁﻣﺪ ﭘﻮﻟﻪ!
ﻣﯽ ﺗﻮﻧﻦ ارزوﻧﺘﺮ ﺑﺪن ﭼﺮا از اول ارزوﻧﺘﺮ ﺣﺴﺎب ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻦ؟ ﯾﻌـﻨـﯽ ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺎﯾﺪ ﯾﻪ ﺷﺮﮐﺖ دﯾﮕﻪ رو ﺑﻪ رﺧﺸﻮن ﺑﮑـﺸـﻴـﻢ ﺗـﺎ ﺑـﺎهـﺎﻣـﻮن ﻣﻌﻘﻮل ﺗﺮ ﺣﺴﺎب ﮐﻨﻦ؟ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﺁد اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ هﺎ ﻋﻤـﻼً اﯾـﻨـﻮ
ﻫﻤﺮﺳﻢ ﺑﺎد
دارن ﻣﯽ ﮔﻦ ﮐﻪ ﻗﻴﻤﺘﻬﺎﯼ ﻣـﺎ هـﻴـﭻ ﺣﺴـﺎب و ﮐـﺘـﺎﺑـﯽ ﻧـﺪارﻩ! هﺮﭼﻘﺪر ﮐﻪ دﻟﻤﻮن ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻬﺘﻮن ﻣﯽ ﻓﺮوﺷﻴﻢ .ﺷﻤﺎ هﻢ اﮔﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﮐﺎﻓﯽ زرﻧﮓ هﺴﺘﻴﻦ ﺑﺮﯾﻦ ﺟﺎهﺎﯾﯽ رو ﭘﻴﺪا ﮐﻨﻴﻦ ﮐـﻪ از ﻣـﺎ
ﻫﻤﺎد ﺟﻤﺸﻴﺪي از ﻧﺎﺗﻴﻨﮕﻬﺎم اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﮔﺎﻩ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻧﺪاﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ: “از ﺑﺮاﯼ ﺗﺼﺎﺣﺐ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ هﻤﻨﺸﻴﻦ داﻣﯽ ﺑﮕﺴﺘﺮ ﺗﺪﺑﻴﺮﯼ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﮐﻦ ﮐﻪ ﺁهﻮﯼ ﺑﺨﺖ و اﻗﺒﺎل ﮔﺮد رﺧﻮت ﭘﻴﺸﮕﺎن ﻧﺨﺮاﻣﺪ”. ﺁﻟﻮدﻩ، در ﺧﻴﺎل، ﻓﺮا راﻩ ﻋﺰﯾﺰم دام ﻣﯽ ﮔﺴﺘﺮم ﺑﯽ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺪاﻧﻢ ﮐﻪ ﺻﻴﺎدم و دام ﺑﻨﺸﺎﻧﺪﻩ ام ﯾﺎ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺻﻴﺪم و در داﻣﻢ. ﺗﻬﺮان— هﺰار و ﺳﻴﺼﺪ و هﻔﺘﺎد و ﭘﻨﺞ
Capitalism— Michael Hacker ارزوﻧﺘﺮ ﻣﯽ ﻓﺮوﺷﻦ ﺑﻌﺪ ﺣﺎﻻ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﯽ ﻣﻴﺸﻪ! ﻧﮑﺘﻪ اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ در هﻤﻪ زﻣﻴﻨﻪ هﺎ ﭼﻨﺪ ﺷـﺮﮐـﺖ ﮐـﻪ اﺣـﺘـﻤـﺎﻻً
ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ ﻧﻮروز ﻳﺎ اﺳﺘﺮﻳﭗ ﻛﻼب؟!
ﺗﻌﺪادﺷﻮن از اﻧﮕﺸﺘﺎن ﯾﮏ دﺳﺖ هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻪ ﺣـﮑـﻮﻣـﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻦ و ﻋﻤﻼً از ﺟﺎﻧﺐ دوﻟﺖ هﻢ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﻴﺸﻦ ﺗﺎ هﯽ ﻗﻮﯾﺘﺮ و ﻗﻮﯾﺘﺮ ﺷﻦ! اﮔﺮ ﺑﺎ دﻗﺖ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﻴﻢ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ در هﺮ زﻣﻴـﻨـﻪ اﯼ
ﺣﺴﺎم ﻳﺰدان ﭘﻨﺎﻫﻲ
رﻗﺎﺑﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﻦ ﭼﻨﺪ ﮔﺮوﻩ ﺧﺎﺻﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ در دﺳﺖ داﺷـﺘـﻦ ﺛـﺮوت و اﺑﺰار ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻧﻴﺮوﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﭘـﺮدازن .و اﯾـﻦ دﻗـﻴـﻘـﺎً
ﭼﻨﺪ روز ﻣﻮﻧﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻋﻴﺪ ...ﻓﺮوش ﺑﻠﻴﺖ هﺎﯼ ﻣﻬﻤﻮﻧﯽ ﻧـﻮروز رو
هﻤﻮن ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دارﯼ ﯾﺎ ﮐﺎﭘﻴﺘﺎﻟﻴﺰﻣـﻪ ﮐـﻪ ﻋـﻤـﻼً ﺑـﻪ ﺷـﮑـﻞ
ﺷﺮوع ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﯾﻢ و هﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﺤﺜﺶ ﺑﻮد .ﺗﻮ ﯾﻪ ﺟـﻤـﻊ دوﺳـﺘـﺎﻧـﻪ
ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﻌﺮوف ﺧﻴﻠﯽ زﯾـﺮﭘـﻮﺳـﺘـﯽ ﭘـﻮﺳـﺖ ﻣـﺮدم رو
ﻧﺸﺴﺖ ﺑﻮدم ﮐﻪ اﻟﻒ ﺑﻪ ب ﮔﻔﺖ" :ﺗﻴﮑﺖ هﺎﯼ ﻋﻴﺪ و ﮔـﺮﻓـﺘـﯽ ؟"
ﻣﯽﮐﻨﻪ و هﻴﭻ ﮐﺲ هﻢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮﻧﻪ ﺻﺪاش در ﺑﻴﺎد ﭼـﻮن ﻗـﺒـﻞ از
ب هﻢ ﺟﻮاب داد" :ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻴﺪم ۴٠دﻻر رو ﺑـﺪم ﺑـﺮم اﺳـﺘـﺮﯾـﭗ
ﻋﻘﺪ هﺮ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ اﯼ هﺰار ﻧﻮع از ﺁدم اﻣﻀﺎء ﻣﯽ ﮔﻴﺮن و دﻩ ﺑﺎر هـﻢ
ﮐﻼب ."...وﻗﺘﯽ اﯾﻨﻮ ﺷﻨﻴﺪم ﯾﻪ ﺁن ﺗﻤﺎم اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﻢ ﺑﻪ هـﻢ ﮔـﺮﻩ
از ﺁدم ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺎﺳﺖ ،ﻓﻬﻤﻴﺪﯼ ﯾﺎ ﻧﻪ؟
ﺧﻮرد .ﻧﻤﻴﺪوﻧﺴﺘﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺑﺸﻢ ﯾﺎ ﻧـﺎ اﻣـﻴـﺪ و ﺳـﺮﺧـﻮردﻩ،
6
ﺷﻤﺎرة ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ -اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
ﻧﻤﻴﺪوﻧﺴﺘﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎهﺎش ﺑﺤﺚ ﮐﻨﻢ ﯾﺎ ﻓﻘﻂ ﯾﻪ ﻟﺒـﺨـﻨـﺪ ﻣﺼـﻨـﻮﻋـﯽ
ﻓﺮازﻣﻨﺪ ،ﺗﻬﻴﻪ ﮐﻨﻨﺪﻩٔ "ﺳﻨﺘﻮرﯼ" ،ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﮐـﭙـﯽ ﻏـﻴـﺮ ﻣـﺠـﺎز
ﺑﻬﺶ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺑﺪم ،ﯾﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﯾﻪ ﭘﻮزﺧﻨﺪ! ﺑﻪ هﺮ ﺣـﺎل ﺧـﻮدم رو ﺑـﻪ
ﻓــﻴــﻠــﻤــﺶ ورﺷــﮑــﺴــﺘــﺶ ﮐــﺮدﻧــﺪ و ﺳــﮑــﺘــﻪ ﮐــﺮد و از ﺑــﻴــﻦ
ﻧﺸﻨﻴﺪن زدم و ﮔﺬﺷﺖ! ﯾﮏ هﻔﺘﻪ اﯼ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻮ ذهـﻨـﻢ ﺑـﻮد!
رﻓﺖ! ﻣﺎﺣﺼﻠﺶ ﺷﺪ اﻧﺰواﯼ ﻣﺎهﻴﺎن زﻻل ﭘﺮﺳﺖ و ﻣـﻮج ﺳـﻮارﯼ
واﺳﻪ دو ﺳﻪ ﺗﺎ از دوﺳﺘﺎﯼ ﺧﻴﻠﯽ ﺻﻤﻴﻤﯽ ﻗﻀﻴﻪ رو ﺑـﺪون ذﮐـﺮ
ﺧﺮﭼﻨﮓهﺎﯼ ﻣﺮداﺑﯽ! ﺑﻠﻪ ﺷﻤﺎﻋﯽزادﻩ رو ﻣﺎ ﺑﻪ ﻗﻬﻘﺮا ﮐﺸﻮﻧﺪﯾـﻢ
ﻧﺎم اﺷﺨﺎص ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدم و ﻧﻈﺮﺷﻮن رو ﺧﻮاﺳﺘـﻢ .هـﺮ ﮐـﺲ ﯾـﻪ
ﺑﺎ ﺑﺪﻓﺮهﻨﮕﻴﻤﻮن! ﻓﺮازﻣﻨﺪ رو ﺑﺎ هﻤﻴﻦ دﺳﺘﺎﻣﻮن ﮐﺸﺘﻴﻤﺶ هﻤـﻮن
ﻧﻈﺮﯼ داﺷﺖ وﻟﯽ ﺁﺧﺮ ﺧﻮدم ﺑﻪ ﯾﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﯼ ﻣﺘﻔﺎوت رﺳﻴﺪم ﮐـﻪ
ﻣﻮﻗﻊ ﮐﻪ ﮐﺎﻻﯼ ﻓﺮهﻨﮕﻴﺶ رو ﺑﺠﺎﯼ ﺧﺮﯾﺪن دزدﯾﺪﯾﻢ ،ﻓﻴﻠـﻤـﺶ رو
ﻣﯽﺧﻮام ﺑﺎ ﺷﻤﺎ در ﻣﻴﻮن ﺑﺬارم!
ﮐﭙﯽ ﮐﺮدﯾﻢ و ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﺎﺷﻴﻢ! ﺣﺎﻻ هﻢ اﯾﻦ ﺑـﺪﻓـﺮهـﻨـﮕـﯽ و ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻮدن ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﮐﺎﻻﯼ ﻓﺮهﻨﮕﯽ رو ﺑﺎ ﺧـﻮدﻣـﻮن ﺑـﻪ ﻓـﺮﻧـﮓ
ﺗﺎ ﺣﺎﻻ واژﻩﯼ "ﮐﺎﻻﯼ ﻓﺮهﻨﮕﯽ" ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺘﻮن ﺧﻮردﻩ؟! ﺑﺎﯾﺪ اﻋﺘـﺮاف
ﺁوردﻩ اﯾﻢ.
ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﻦ هﻢ هﻤﻴﻦ ﭼﻨﺪ وﻗﺖ ﭘﻴﺶ ،ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻓـﻴـﻠـﻢ "ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل" اﯾﻦ واژﻩ رو از ﯾﮑﯽ از دوﺳﺘﺎن رﺷﺘﻪ ﯼ ادﺑﻴﺎت ﺷﻨﻴﺪم!
اﮔﺮ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﭼﺮا ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاﯼ ﮐﺎﻻﯼ ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﭘﻮل داد ﻋﻠﯽاﻟﺨـﺼـﻮص
در ﻧﮕﺎﻩ اول واژﻩ اﯼ ﺑﻮد ﺑﺲ ﺷﮑﻴـﻞ و در ﻋـﻴـﻦ ﺣـﺎل ﮔـﻨـﮓ .از
اوﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ داوﻃﻠﺒﺎﻧﯽ ﻣﺜﻞ اﻋﻀﺎﯼ اﯾﻦ ﻧﺸﺮﯾﻪ ﯾﺎ ﺑﭽﻪ هﺎﯼ
هﻤﻮنهﺎ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ از ﯾﮏ داﻧﺸﺠﻮﯼ ادﺑﻴﺎت ﻣﻴﺸﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﺷﻨﻴﺪﻧﺶ
اﻧﺠﻤﻦ داﻧﺸﺠﻮﯾﯽ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻴﺸﻦ ﺑﺎﯾـﺪ ﻋـﺮض ﮐـﻨـﻢ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻗـﻮل
رو داﺷﺖ! "ﻓﺮهﻨﮓ"؟ "ﮐﺎﻻ"؟ ﻗﻴﻤﺖ ﮔﺬارﯼ روﯼ ﻓﺮهﻨﮓ؟! اوﻟـﺶ
ﻇﺮﯾﻔﯽ اﯾﻦ روزهﺎ ﻧﻔﺲ ﮐﺸﻴﺪن هﻢ ﺧﺮج دارﻩ ﺑﺮادر ﺟﺎن .هﻤـﻴـﻦ
ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﺮدم ﺑﺎر ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﻣﻨﻔﯽ دارﻩ اﻣﺎ هﺮ ﭼﻘﺪر اﯾﻦ ﺳﻠـﺴـﻠـﻪ
ﻧﺸﺮﯾﻪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﮐﺎﻏﺬ دارﻩ و ﻧﻪ ﺟﻮهﺮ هﺮ ﻣﺎﻩ ﮐﻠﯽ هﺰﯾﻨﻪ ﺳـﺎﯾـﺘـﺶ
ﺳﻮاﻻت ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻴﺮﻓﺖ اﺑﺮوﯼ راﺳﺘﻢ ﺑﺎﻻ و ﺑﺎﻻﺗﺮ و اﺑـﺮوﯼ ﭼـﭙـﻢ
ﻣﻴﺸﻪ! هﺮ ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﮐﻪ اﻧﺠﻤـﻦ داﻧﺸـﺠـﻮﯾـﺎن ﺗـﻮ ﺳـﺎﻟـﻦ هـﺎﯼ
ﭘﺎﯾﻴﻦ و ﭘﺎﯾﻴﻦﺗﺮ ﻣﻴﻮﻣﺪ...
داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽﮐﻨﻪ ﻓﻘﻂ ﺣﺪود ٨٠٠ﺗﺎ ١٠٠٠دﻻر هﺰﯾﻨـﻪ رزرو ﺳﺎﻟﻨﺶ ﻣﻴﺸﻪ! هﻤﺎن ﺷﺎم ﺳﻨﺘﯽ ﺳﺒﺰﯼ ﭘﻠﻮ ﺑﺎ ﻣـﺎهـﯽ ﺷـﺐ
ﺧﻴﻠﯽ ﺳﺎدﻩ اﺳﺖ! وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮﮎ هﻤﻪٔ ﮐـﺎﻻ هـﺎ اﯾـﻨـﻪ ﮐـﻪ ﺑـﺎﯾـﺪ
ﻋﻴﺪ و هﺘﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺸﻪ ﺳﻴﺼﺪ و ﭘﻨﺠﺎﻩ ﻧﻔﺮ رو ﺟـﺎ داد ﺣـﺪود ۴۵$
واﺳﺸﻮن ﭘﻮل داد! دﻟﻴﻞ اﯾﻨﮑﻪ هﻴﭻ وﻗﺖ اﯾﻦ واژﻩ ﺑـﻪ ﮔـﻮﺷـﻤـﻮن
ﺑﺮاﯼ هﺮ ﻧﻔﺮ هﺰﯾﻨﻪ دارﻩ! هﺰﯾﻨﻪٔ ﺻﺪا ﺑﺮدار و ﺳﻴﺴـﺘـﻢ ﺻـﻮﺗـﯽ و
ﻧﺨﻮردﻩ اﯾﻨﻪ ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎً ﺗﻮ اﯾﺮان ﺑﺎﺑﺖ ﻣـﺤـﺼـﻮل ﻓـﺮهـﻨـﮕـﯽ ﭘـﻮل
دﮐﻮر و رﻓﺖ و ﺁﻣﺪ و هﺰار و ﯾﮏ ﭼـﻴـﺰ دﯾـﮕـﻪ ﺑـﻤـﺎﻧـﺪ! ﺑـﻤـﺎﻧـﺪ ﮐـﻪ
ﻧﻤﯽدادﯾﻢ! ﻧﻬﺎﯾﺘﺶ ﺑﻠﻴﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﯾﺎ ﮐﻨﺴﺮت ﺑـﻮد! ﺗـﻠـﻮﯾـﺰﯾـﻮن ﮐـﻪ
ﻣﺠﺮﯼهﺎ و ﻧﻮازﻧﺪﻩهﺎ و ﮔﺮوﻩ رﻗﺺ و ﻃﺮاﺣﺎن دﮐﻮر و ﺳﻔﺮﻩ ﺁﻧـﻘـﺪر
ﻣﺠﺎﻧﯽ ﺑﻮد! ﮐﭙﯽ راﯾﺖ هﻢ ﻧﺒﻮد و هﻤﻪ ﭼﻴﺰ رو ﺑﺎ ١۵٠ﺗﻮﻣﺎن ﮐﭙـﯽ
ﻏﻴﺮت و ﻣﺮام داﺷﺘﻦ ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﻮن اوﻣﺪن ،ﭘﻴـﺸـﻨـﻬـﺎد هـﻤـﮑـﺎرﯼ
ﻣﻴﮑﺮدﯾﻢ ﮐﻪ اون هﻢ ﭘﻮل ﺳﯽ دﯼ ﺧﺎﻣﺶ ﺑﻮد!
دادن ،داوﻃﻠﺐ ﺷﺪن و ﺑﯽ درﯾﻎ ﺑﻪ ﻓـﺮهـﻨـﮓ و هـﻤـﻮﻃـﻨـﺎﺷـﻮن ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺪون ﻃﻠﺐ ﮐﺮدن ﺣﺘﯽ ١ﺳﻨﺖ ﭘﻮل! هﻤﻮن ﻣﺮاﺳﻢ
اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﮐﻤﯽ ﻇﺮﯾﻔﺘﺮ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﻴﻢ ﻣﻴﺒﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﭘﻮل ﻣﯽدادﯾﻢ! زﯾـﺎد
ﯾﻠﺪاﯾﯽ ﮐﻪ هﻤﻪ راﯾﮕﺎن رﻓﺘﻴﻢ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ٣٠٠٠دﻻر ﺧـﺮج داﺷـﺖ!
هﻢ ﻣﯽدادﯾﻢ! ﺧﺪا ﻣﻴﺪوﻧﻪ ﭼﻘﺪر از ﭘـﻮل ﻧـﻔـﺖ ﺻـﺮف ﺳـﺎﺧـﺘـﻦ
ﺑﺎورﺗﻮن ﻣﻴﺸﻪ؟! ﺁرﻩ! ﺗﻮﻟﻴﺪ ،ﺣﻔﻆ و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻓـﺮهـﻨـﮓ هـﺰﯾـﻨـﻪ
"ﯾﻮزارﺳﻴﻒ" ﯾﺎ ﺧﺮﯾﺪن "ﺟﻮاهﺮﯼ در ﻗﺼﺮ" ﻣﻴﺸﺪ؟! ﻣﻨﺘﻬﺎ ﭼﻮن ﺑـﻪ
دارﻩ! هﺰﯾﻨﻪ اﯼ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮدﻣﻮن ﺑﭙﺮدازﯾﻢ ﻣﺜﻞ ﺧﺮج ﺧﻮرد و ﺧﻮراﮎ
ﺟﻴﺒﻤﺎن ﻧﻤﯽﺁﻣﺪ ،از ﺟﻴﺐ رﻓﺘﻨﺶ رو هﻢ ﻧﻤﯽﻓﻬـﻤـﻴـﺪﯾـﻢ! و اﯾـﻦ
و ﭘﻮﺷﺎﮎ و ﻣﺴﮑﻦ!
ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﻮل ﺧﻮدﻣﻮن ﻣﺤﺼﻮل ﻓـﺮهـﻨـﮕـﯽ ﺑـﻪ ﺳـﻠـﻴـﻘـﻪ ﺧﻮدﺷﻮن ﻣﯽﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﻮردﻣﻮن ﻣﯽدادﻧﺪ .ﺧﻴـﻠـﯽ هـﻢ ﺑـﺪ ﻣﯽﺳﺎﺧﺘﻨﺪ .ﺁﻧﻘﺪر ﺑﺪ ﮐﻪ "ﺑﺪﻓﺮهﻨﮓ" ﺷﺪﯾﻢ .اﻧـﻘـﺪر ﻣـﻮﺳـﻴـﻘـﯽ ﭘﺨﺶ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺳﺎز و ﻧﻮازﻧﺪﻩ ،ﮔٔﻞ و ﺑـﻮﺗـﻪ و اﺳـﺐهـﺎﯼ
ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺨﺘﺎر ﺧﻮد
وﺣﺸﯽ ﻧﺸﻮﻧﻤﻮن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺎر رو ﺑﺎ ﺳﻪ ﺗﺎر و ﭼﻨﮓ رو ﺑـﺎ ﭘـﻴـﺎﻧـﻮ اﺷﺘﺒﺎﻩ ﻣﯽﮔﻴﺮﯾﻢ و ﺟﻮاد ﯾﺴﺎرﯼ را ﺑﺎ ﺷﺠﺮﯾﺎن! اﻧﻘﺪر از ﻃـﻨـﺰ دور ﻣﻮﻧﺪﯾﻢ ﮐﻪ هﺰل "اﺧﺮاﺟﯽهﺎ" ﺷﺪ ﭘﺮﻓـﺮوش ﺗـﺮﯾـﻦ ﻓـﻴـﻠـﻢ ﺗـﺎرﯾـﺦ
رﺿﺎ ﺧﺎﻧﻲ
ﺳﻴﻨﻤﺎﻣﻮن .رو ﺁوردﯾﻢ ﺑﻪ ﮐﺎﻻهﺎﯼ ﻓﺮهﻨﮕﯽ اﯾﺮاﻧﯽ ﻣﺤﺼﻮل ﻟـﻮس اﻧﺠﻠﺲ! ﺁﻧﻬﺎ هﻢ ﮐﻪ ﻧﻪ اﯾﻨﮑﺎرﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻧﻪ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﮐﺎﻓﯽ داﺷﺘﻨﺪ.
هﻤﻪ ﻣﺎ ﮐﻠﯽ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﺗﻮ زﻧﺪﮔﻴﻤﻮن دارﯾﻢ ﮐﻪ هﻢ اﺣﺴﺎﺳـﺎت ﻣـﺎ
ﺧﻮب هﻢ ﺧﺒﺮ از ﻣﺮگ ذاﺋﻘﻪٔ ﻓﺮهﻨﮕﻴﻤﻮن داﺷﺘﻨﺪ .ﺑﺪ ﻓﺮهﻨﮓﺗﺮﻣﻮن
رو ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ دن و هﻢ ﻣﻤﮑﻨﻪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﻣﺪت هﺎ در ﺣـﺎﻓـﻈـﻪ
ﮐﺮدﻧﺪ .ﺑﺮاﯼ ﻓﺮوش ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﺸﺎن ﺗﺎ ﺟـﺎﯾـﯽ ﭘـﻴـﺶ رﻓـﺘـﻨـﺪ ﮐـﻪ
ﻣﺎ ﺑﻤﻮﻧﻦ و ﻓﮑﺮﻣﻮن رو ﺑـﻪ ﺧـﻮدﺷـﻮن ﻣﺸـﻐـﻮل ﮐـﻨـﻨـﺪ .ﺗـﻼﻃـﻢ
ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﺁهﻨﮓ ﺳﺎز ﭘﺎپ اﯾﺮان ﺁهﻨﮕﺴﺎزﯼ رو ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺖ ،ﮐﺎرش
اﺣﺴﺎﺳﯽ ﻧﺎﺷﯽ از اﯾﻦ ﻧﺎراﺣﺘﯽ هﺎ ﺧﻴﻠﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑـﺤـﺚ اﯾـﻦ
ﺑﻪ ﻓﻴﺲ ﻟﻴﻔﺖ و ﻋﻤﻞ ﺑﻴﻨﯽ و ﻧﺸـﺎن دادن ﻋـﺮﯾـﺎﻧـﯽ دﺧـﺘـﺮان
ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻤﻴﺸﻪ وﻟﯽ ﺧﻮب هﺮ ﺷﺨﺼـﯽ روش ﺧـﺎص ﺧـﻮدش رو
ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻨﯽ و ﺗﺎﯾﻠﻨﺪﯼ در ﮐﻠﻴﭗهﺎش رﺳﻴﺪ! ﺑﻠﻪ درﺳﺖ ﺣﺪس زدﯾﺪ!
ﺑﺮاﯼ ﺗﺴﮑﻴﻦ اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﺶ دارﻩ )ﻣﺜﻞ ﮔـﻮش دادن ﺑـﻪ ﻣـﻮزﯾـﮏ،
ﺣﺴﻦ ﺷﻤﺎﻋﯽ زادﻩ رو ﻣﯽﮔﻢ ،ﻣﺮدﯼ ﮐﻪ ﺑﻬﺘـﺮﯾـﻦ ﺁهـﻨـﮓ هـﺎﯼ
ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ ،ﺣﺮف زدن ﺑﺎ ﻧﺰدﯾﮑﺎن و …(.
هﺎﯾﺪﻩ ،اﺑﯽ ،دارﯾﻮش و ﮔﻮﮔﻮش را ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑـﻮد و ﺣـﺎﻻ اﻟـﺘـﻤـﺎس
اﻣﺎ اﮔﺮ از ﻟﺤﺎظ ﻋﻘﻼﻧﯽ ﻣﺸﮑﻼﺗﻤﻮن رو ﺑـﺎ ﺧـﻮدﻣـﻮن ﺣـﻞ ﮐـﺮدﻩ
ﻣﯽﮐﻨﻪ ﮐﻪ ﮔﻴﺘﺎرو ﺑﺎ ﺧﻮدت ﻧﺒﺮ!
ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﺗﺤﻠﻴﻠﯽ روﺷﻦ از اوﻧﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ هﻢ اﺣﺴﺎﺳﺎﺗـﻤـﻮن ﺁروﻣﺘﺮ ﻣﻴﺸﻪ و هﻢ ﮐﻤﺘﺮ ﻓـﮑـﺮﻣـﻮن رو ﺑـﻪ ﺧـﻮدﺷـﻮن ﻣﺸـﻐـﻮل
ﺧﻼﺻﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎﺣﺼﻞ ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﮐﺎﻻﯼ ﻓﺮهﻨﮕـﯽ در ﺳـﺒـﺪ
ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.
ﺧﺎﻧﻮارﻣﻮن ﺷﺪ ﺑﺪﻓﺮهﻨﮕـﯽ ،ﺷـﺪ ﺑـﻪ ﺧـﺎﮎ ﻣـﺬﻟـﺖ ﻧﺸـﺴـﺘـﻦ
ﻣﻌﻤﻮﻻً وﻗﺘﯽ ﻣﯽ ﺷﻴﻨﻴﻢ و ﺑﺎ ﺧﻮدﻣﻮن ﻧﺎراﺣﺘﯽ هﺎﻣـﻮن رو ﻣـﺮور
هﻨﺮﻣﻨﺪاﻧﯽ اﻣﺜﺎل ﺷﻤﺎﻋﯽزادﻩ ،ﺷﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﮐﻨﻨﺪﻩ هﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﻓﺮاﻣﺮز
ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ،ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﺪا ﮐﺮدن ﻋﻠﺖ اﺻﻠﯽ اون هﺎ )ﮐﻪ ﺧﻮدش ﻧـﻴـﺎز
7
ﺷﻤﺎرة ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ -اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
ﺑﻪ ﺗﻔﮑﺮ و ﺗﻤﺮﮐﺰ دارﻩ( ﻣﯽ ﻓﻬﻤﻴﻢ ﮐﻪ اﮐﺜﺮ ﺷـﻮن ﭼـﻴـﺰ ﻣـﻬـﻤـﯽ
درﮔﻴﺮ ﺗﻠﺨﯽ روزﮔﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر اﺣﺴﺎﺳﯽ ﻣﯽ ﺷﻴﻢ ﮐﻪ ﻓﺮﺻـﺖ و ﯾـﺎ
ﻧﺒﻮدﻩ ،ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻤﯽﺷﺪﻩ و ﯾﺎ اﺻﻼً در ﺣﻮزﻩ اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﻧﻴﺴـﺖ.
ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻠﺨﯽ هﺎﯼ ﺑﺰرگ و ﮐـﻮﭼـﮏ ﺗـﻮﯼ زﻧـﺪﮔـﻴـﻤـﻮن رو
ﺗﻠﺨﯽ هﺎ و ﻧﺎﻟﻴﺪن هﺎ ﺗﻮﯼ زﻧﺪﮔﻴﻤﻮن رو ﻣﯽ ﺗﻮﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳـﺘـﻪ
ﻧﺪارﯾﻢ و هﻤﻴﻦ ﺑﺎﻋﺚ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪن ﺷﺪت رﻧﺠﻤﻮن ﻣﻴﺸﻪ ،و اﯾـﻦ
ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮐﻨﻴﻢ:
ﭼﺮﺧﻪ هﻤﻴﻨﻄﻮر اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻪ ﺗﺎ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﮐـﻪ
ﻧﻮع اول ﺟﺒﺮ روزﮔﺎر هﺴﺖ ﻣﺜﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﺧﺎﻧﻮادﮔـﯽ ،از دﺳـﺖ
ﺁدم هﺎﯼ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ .اﯾـﻦ در ﺣـﺎﻟـﯽ هﺴـﺖ ﮐـﻪ اﮔـﺮ
دادن ﯾﻪ ﻋﺰﯾﺰ ،وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺤﻴﻂ اﻃﺮاف و ﯾـﺎ اﯾـﺮان و ﯾـﺎ وﺿـﻌـﻴـﺖ
هﻤﻮارﻩ درﮎ ﺧﻮﺑﯽ از اﺗﻔﺎﻗﺎت روزﻣﺮﻩ ،ﺣﻴﻄﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﻮد و هﺪف
ﺟﺴﻤﯽ ﺷﺨﺺ و … هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت در ﺑﻌﺪ اﺣﺴﺎﺳـﯽ
ﻧﻬﺎﯾﻴﻤﻮن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ اﺣﺴﺎس ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﮐﻨﻴﻢ و درﮎ ﮐـﺎﻣـﻞ
واﻗﻌﺎ ﻣﯽ ﺗﻮﻧﻦ دردﻧﺎﮎ ﺑﺎﺷﻦ ،اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﺎزﺧﻮردهﺎﯼ ﻣﻨﻔﯽ ﮐﻪ ﺳـﺮ
اوﻧﻬﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ هﻤﻴﺸﮕﯽ و اﯾﻤﺎن ﺑﻪ هﺴﺘﻪ ﻣﺨﺘـﺎر ﺧـﻮدﻣـﻮن
ﻣﻨﺸﺎﯾﯽ از اﯾﻦ ﻗﺒﻴﻞ دارﻧﺪ رو ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﺣـﺪاﻗـﻞ از ﻟـﺤـﺎظ
دارﻩ .ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪوﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ اﯾﻦ هﺴﺘﻪ هﺴـﺖ ﮐـﻪ ارزش واﻗـﻌـﯽ
ﻓﮑﺮﯼ ﺁراﻣﺘﺮ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺷﺪ ﭼﻮن ﻣﯽ ﻓﻬﻤﻴﻢ ﮐﻪ از ﺣﻮزﻩ اﺧﺘﻴـﺎر ﻣـﺎ
ﻣﺎرو رﻗﻢ ﻣﻴﺰﻧﻪ و داراﯼ ﺣﻴﻄﻪ ﻗﺪرت و اﺛﺮ ﮔﺬارﯼ ﻧﺎﻣﺤﺪودﻩ .ﯾﻌﻨﯽ
ﺧﺎرج هﺴﺘﻦ.
ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻗﺪر ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﻮن ،هﺪف هﺎﻣﻮن ،و روش اﺗـﺨـﺎذﯾـﻤـﻮن
ﻧﻮع دوم ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﺜـﻞ دﻟـﺨـﻮر ﺷـﺪن
ﺑﺮاﯼ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اوﻧﻬﺎ اﯾﻤﺎن داﺷـﺘـﻪ ﺑـﺎﺷـﻴـﻢ .اﯾـﻦ اﯾـﻤـﺎن ﯾـﮏ
ﭘﺪر ،ﻣﺎدر ﯾﺎ ﯾﮏ دوﺳﺖ ﻧﺰدﯾﮏ و ﯾﺎ از دﺳﺖ دادن ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺑـﺮ اﺛـﺮ
ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺳﺘﻮار از ﻣﺎ ﻣﯽ ﺳﺎزﻩ ﮐﻪ ﺑـﺎ ﻣـﻮج زﯾـﺎد ﺗـﻠـﻨـﮕـﺮهـﺎﯼ
ﯾﮏ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺿﻌﻴﻒ .اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت هﻢ دردﺁور هﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﻣﻌـﻤـﻮﻻً
زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮﻩ ﺑﻪ هﺮ ﺷﮑﻠﯽ در ﻧﻤﻴﺎد و ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺴـﺘـﺤـﮑـﻢ ﺗـﺮ و
در اون ﻟﺤﻈﻪ ﺧﺎص از ﻧﺘﻴﺠﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدﻩ رﻧﺞ ﻣﯽ ﺑﺮﯾﻢ ﺗﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ
ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ ﺷـﺪن روﻧـﺪ رو ﺑـﻪ ﺟـﻠـﻮﯼ ﻣـﺎ در زﻧـﺪﮔـﯽ ﻣـﻴـﺸـﻪ.
ﻣﻨﺸﺎء اون ،ﺑﺎ دﻗﺖ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﻣﻨﺸﺎء اون ﮐﻪ هﻤﻮن هﺴﺘﻪ ﻣﺨـﺘـﺎر
ﺷﺎﯾﺪ ﻣﻠﻤﻮس ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺜﺎل ﺑﺮاﯼ روﺷﻦ ﮐﺮدن ﭼـﮕـﻮﻧـﮕـﯽ اﺳـﺘـﻮار
ﯾﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻧﺪﻩ ﻣﺎ هﺴﺖ ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎزﺗﺎب ﮐﺎر ﺧـﻮدﻣـﻮن رو
ﺷﺪن در ﻃﯽ زﻧﺪﮔﯽ اﻓﺮاد دﯾﻨﺪار ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﺑﻬﺘﺮ ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﭼﺎرﻩ ﺑﺮاﯼ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ هﺎﯼ ﺑـﻌـﺪﯼ هـﻢ
اﻓﺮاد دﯾﻨﺪار ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ ﺳﺨﺘﯽ هﺎ ﭼﺮا ﮐـﻪ
ﺧﻮاهﻴﻢ اﻓﺘﺎد.
ﺑﻪ هﺪف و روش رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اون اﯾﻤﺎن دارﻧﺪ و ﯾﺎ در اوﻧـﻬـﺎ اﯾـﻤـﺎن
ﻧﻮع ﺳﻮم در ﻇﺎهﺮ از ﻧﻮع دوم هﺴﺘﻨﺪ وﻟﯽ در اﺻـﻞ از ﻧـﻮع اول
اﯾﺠﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ .و اﯾﻦ اﯾﻤﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻴﺸﻪ ﮐﻪ اﻧﻌﻄﺎف زﯾـﺎدﯼ در
هﺴﺘﻨﺪ .ﻣﻨﺸﺎء اﯾﻦ رﻧﺞ در ﻧﮕﺎﻩ اول رﻓـﺘـﺎر ﺧـﻮد ﺁدم ﺑـﻪ ﻧـﻈـﺮ
ﺳــﺨــﺘــﯽ هــﺎﯼ ﺷــﺪﯾــﺪ ﺗــﻮﯼ زﻧــﺪﮔــﯽ داﺷــﺘــﻪ ﺑــﺎﺷــﻨــﺪ.
ﻣﯽرﺳﻪ هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ دﻟﻴﻠﯽ ﮐﺎﻣﻼً ﻧﺎﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ،ﭘﺸﺖ اوﻧﻬـﺎ
اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎً اﯾﻦ اﯾﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗـﻌـﺼـﺐ ﺑﺸـﻪ ﯾـﺎ ﺑـﻪ
وﺟﻮد دارﻩ ...ﻣﺜﻞ ﮐﻢ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻓﺮد ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﺁدم ،ﯾـﮏ دوﺳـﺖ
ﻗﻮﻟﯽ از اون ور ﺑﻮم اﻓﺘﺎد ،ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺪﯼ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪﻣـﯽ ﻣـﺎ
ﻧﺰدﯾﮏ و ﯾﺎ ﯾﮏ ﮔﺮوﻩ از دوﺳﺘﺎن و ...
در ﻣﺴﻴﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻴﺸﻪ ﺑﻮﺟﻮدش ﺁورد در ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ هﻤﻴﺸـﻪ
" زﻣﺎن" ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮاﯼ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﮐﺮدن دردهﺎﯼ ﻧﻮع ﺳﻮﻣﻪ اﻣـﺎ
هﺴﺘﻪ ﻣﺨﺘﺎر و روﻧﺪ اﺗﺨﺎذﯼ ﺧﻮدﻣﻮن رو ﻧﻘﺪ ﮐﻨﻴﻢ و اﻧﺘـﻘـﺎد ﭘـﺬﯾـﺮ
ﺧﻮد ﻓﺮد ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺷﻬﻮدﯼ ﻧﺴﺒﯽ از اﯾﻦ ﻧﻮع دارﻩ .اﯾﻦ ﻧﻮع ﺷﺎﯾﺪ از
ﺑﺎﺷﻴﻢ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ در ﻃﻮل ﻣﺴـﻴـﺮ اون رو ﺑـﻬـﺒـﻮد ﺑـﺒـﺨـﺸـﻴـﻢ.
دو ﻧﻮع ﻗﺒﻠﯽ رﻧﺞ ﺁور ﺗﺮ ﺑﺎﺷﻪ اﻣﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻨﺸﺎء ﺁن اﺛﺮﯼ ﺑـﺰرگ
ﮐﻼ هﺪف ﯾﺎﺑﯽ و راﻩ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اون و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﺻﻼً وﺟﻮد دارﻩ ﯾـﺎ
در ﺗﺴﮑﻴﻨﺶ دارﻩ.
ﻧﻪ ،ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﺒﻮد و ﺧـﻮدش ﮐـﻠـﯽ ﺑـﺤـﺚ
ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻼً ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﻣﯽ ﺷﻪ ﺑﺎزﺧﻮردهﺎﯼ ﻣﺜـﺒـﺖ زﻧـﺪﮔـﯽ رو
اﺣﺘﻴﺎج دارﻩ .اﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎً ﭘﻠﻪ اول ﻗﺒﻞ از اﯾﻨﮑﻪ اﺣﺴﺎس ﺑـﺪﺑـﺨـﺘـﯽ
هﻢ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻧﻮع ﺑﺎﻻ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮐﺮد .هﻤﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻧﺴـﺒـﯽ ﺗـﻮان
ﮐﻨﻴﻢ ﺷﻨﺎﺧﺖ و اﯾﻤﺎن ﺑﻪ هﺴﺘﻪ ﻣﺨﺘﺎر ﺧﻮد هﺴﺖ .و ﺑﺪوﻧﻴـﻢ ﺗـﺎ
ﺗﺸﺨﻴﺺ و دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪﯼ ﻧﺎراﺣﺘﯽ هﺎ و ﺧـﻮﺷـﺤـﺎﻟـﯽ هـﺎﻣـﻮن رو
زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ هﺴﺘﻪ ﻣﺨﺘﺎر ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﺤﻮ ﻋﻤـﻞ ﻣـﯽ ﮐـﻨـﻪ ﻣـﺎ
دارﯾﻢ .هﻤﭽﻨﻴﻦ هﻤﻪ ﻣﺎ ﺧﻮب ﻣﯽ دوﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﻣﻼﮎ ارزش واﻗـﻌـﯽ
ﺷﺨﺼﻴﺘﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ارزش هﺴﺘﻴﻢ.
ﻣﺎ ﺑﺎزﺧﻮردهﺎﯼ ﺧﻮب ﯾﺎ ﺑﺪ از ﻧﻮع دو هﺴـﺘـﻨـﺪ .ﯾـﻌـﻨـﯽ "ﺑـﺰرﮔـﯽ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺎ" ﺑﺎ ﻧﺤﻮﻩ رﻓﺘﺎر دﯾﮕﺮان ﯾﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﻴﻄﯽ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﺗﺤﻤﻴﻠﯽ درش واﻗﻊ هﺴﺘﻴﻢ و ﯾﺎ … ﻣﺸﺨﺺ ﻧـﻤـﯽ ﺷـﻪ .ﺑـﻠـﮑـﻪ ﻓﻘﻂ ﺧﻮد ﺧﻮدﻣﻮﻧﻴﻢ و ﯾﺎ هﻤﻮن هﺴﺘﻪ ﻣﺨﺘﺎر ﻣﺎ هﺴﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺎﯾـﺪ
اﻳﺮانﺷﻨﺎﺳﻲ :اردﻛﺎن ،ﻳﻮﻧﺎن
ارزش ﮔﺬارﯼ ﺑﺸﻪ. ﺑﺎزﺧﻮردهﺎﯾﯽ از ﻧﻮع اول ﺑﺮاﯼ ﻋﺪﻩ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻤﯽ از ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺁﻧﭽﻨﺎن ﭘﺮاﺛﺮ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﻞ زﻧﺪﮔﯽ ﺷﺨﺺ ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ رو ﺗـﻐـﻴـﻴـﺮ
ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ
ﻣﯽدﻩ .ﻣﺜﻞ ﯾﮏ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﺧﻮش ﺻﺪا و ﯾﺎ ﯾـﮏ ﻓـﺮد ﻻل ﻣـﺎدر زاد. هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺪرت هﺴﺘﻪ ﻣﺨﺘﺎر ﻣﺎ اوﻧﻘﺪر زﯾﺎد هﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﻧـﻪ
در ﮐﻮﯾﺮ ،ﺗﻨﻬﺎ ﻃﺎق و ﮔﺰ ﻧﻤﯽ روﯾﺪ ﺑﻠﮑﻪ در ﺷﺎﺧﺴـﺎر ﻣـﻌـﺮﻓـﺘـﺶ
ﺣﺘﯽ ﺑﺎزﺧﻮردهﺎﯼ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮ اﺛﺮ ﻧﻮع ﯾﮏ رو هـﻢ ﺑـﻪ اﻧـﻌـﻄـﺎف در
ﻣﺮدان و زﻧﺎﻧﯽ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﮔﻴﺘﯽ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ هﻤﭽﻮن
ﻃـﺒـﻴـﻌـﺖ
ﺑﻴﺎرﻩ ،اﻣﺎ ﻣﯽ ﺷﻪ ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺮﻣﺎﻟﯽ از
ﮐﻮﯾﺮش ﺻﺒﻮر و ﻣﻘﺎوم ،ﻣﻬﺮﺑﺎن و دوﺳـﺖ داﺷـﺘـﻨـﯽ ﭘـﺮﺗـﻼش و
ﺑــﺎزﺧــﻮردهــﺎﯼ ﺧــﻮب و ﺑــﺪ ﻧــﻮع ﯾــﮏ ﺑــﺮﺧــﻮردار هﺴــﺘــﻨــﺪ.
ﻏﻴﺮﺗﻤﻨﺪ.
ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﺒﺮﯼ واﻗﻊ در اون هﺴﺘﻴﻢ ،ﻣﯽ دوﻧﻴﻢ ﮐـﻪ دﻗـﻴـﻘـﺎً ﭼـﯽ
اﯾﻨﮏ اردﮐﺎن ،اﯾﻦ دﯾﺎر ﮐﻬﻦ ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺮ ارﯾﮑﻪ ﮐﻮﯾﺮ ﺗﮑﻴﻪ زدﻩ و ﺣﮑﻤﺮان
دارﯾﻢ ،ﭼﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﯾﻢ و ﭼﻪ ﺟﻮرﯼ ﺗﻮ زﻧـﺪﮔـﯽ ﺟـﻠـﻮ ﺑـﺮﯾـﻢ ﮐـﻪ
ﺑﻼﻣﻨﺎزع ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﮐﻮﯾﺮﯾﺴﺖ .ﻣﺮدﻣﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت زﻣﺎﻧﻪ در ﻃـﻮل ﮐـﻪ ﺣـﺘـﯽ ﺣـﻤـﺪ اﷲ
ﻣﻌﻤﻮﻻً هﻤﻪ ﻣﺎ ﺗﻮ ﻧﺎﺧﻮداﮔﺎﻩ ذهﻨﻤﻮن ﻣﺘﻮﺟﻪ اﯾﻦ هﺴﺘﻪ ﻣﺨﺘـﺎر و
ﺑﻴﺸﺘﺮﯾﻦ ﻟﺬت رو ﻣﯽ ﺑﺮﯾﻢ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﻗﻮﻟﯽ ﺷﻬﺮ روﯾـﺎهـﺎﯾـﯽ
ﺗﺎرﯾﺦ ،ﮔﻮﯼ ﺳﺒﻘﺖ را از دﯾـﮕـﺮان رﺑـﻮدﻩ
ﺑﺮاﯼ ﺧﻮدﻣﻮن ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺳﺎﺧﺘﻴﻢ .اﻣﺎ ﺧﻮب ﺑﻌﻀﯽ وﻗـﺖ هـﺎ
ﻣﺴﺘﻮﻓﯽ ﺻﺎﺣﺐ ﮐﺘﺎب ﺗﺎرﯾﺦ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﻔﻴﺪﯼ ﻧﻴﺰ ﻟﺐ ﺑﻪ ﺳﺘﺎﯾـﺶ و
ﺑﺎزﺧﻮردهﺎﯼ ﻣﻨﻔﯽ از ﻣﺤﻴﻂ اوﻧﻘﺪر روﻣﻮن اﺛﺮ ﻣﯽ ذارﻧﺪ و ﯾﺎ اوﻧﻘﺪر
ﺗﻤﺠﻴﺪ از اﯾﻦ دﯾﺎر ﻣﯽ ﮔﺸﺎﯾﺪ و ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ :در اﯾﻦ ﻗﺼﺒﻪ ﺷﺮﯾﻔـﻪ
8
ﺷﻤﺎرة ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ -اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
از ﻗﺪﯾﻢ اﻻﯾﺎم ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻃﻦ ﻓﻀﻼ و ﺣﮑﻤﺎ و ﻣﻨﺠﻤﻴﻦ و داﻧﺸـﻤـﻨـﺪان
ﻣﻌﺪن ﺑﺎرﯾﺖ ،ﺳﺮب ،روﯼ ،ﻃﻼ ،ﺗﻨﮕﺴﺘﻦ و ﺳﻴﻠﻴﺲ اﺷـﺎرﻩ ﮐـﺮد.
ﺑﻮدﻩ و هﺴﺖ و در ﻣﻴﺎن اﺻﺤﺎب هﻮش ﺑﻪ ﯾﻮﻧﺎن ﮐـﻮﭼـﮏ اﺷـﺘـﻬـﺎر
در ﺣﻮزﻩ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اردﮐﺎن در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺷـﺼـﺖ ﻣـﻌـﺪن ﻓـﻌـﺎل
دارد .ﺑﻪ راﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎ ﮔﺎم ﻧﻬﺎدن در ﮐﻮﭼﻪ هﺎﯼ ﮐﺎهﮕﻠﯽ
ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
اﯾﻦ دﯾﺎر و ﺧﺎﻧﻪ هﺎﯼ ﭘﺮازﺻﻔﺎ و ﺻﻤﻴﻤﻴﺘﺶ ،ﺑﺮ ﺳﺮ ﺳﻔـﺮﻩ ﻋﺸـﻖ ﻧﺸﺴﺖ.
ﺑﺎﻓﺖ ﺗﺎرﯾﺨﯽ زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ هﺎﯼ ﺑﺎﻓﺖ ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﯾﻦ دﯾﺎر ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از: ﻣﺴﺠﺪ ﺣﺎج ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ ،ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ ،درﺑـﻨـﺪ ﺻـﺪراﻟـﻔـﻀـﻼ، درﺑﻨﺪ ﻣﺠﺪ اﻟﻌﻠﻤﺎ ،درﺑﻨﺪ ﺳﻠﻄﺎن ،درﺑﻨﺪ ﺣﺎج ﻣﻼﺗﻘﯽ ،درﺑﻨﺪ ﺣﮑﻴﻢ ﺑﺎﺷﯽ ،ﺑﺎزار ﭼﻬﺎرﺳﻮق ،ﻣﻨﺰل ﺁﯾﺖ اﷲ ﺧﺎﺗﻤﯽ ،ﻣـﻨـﺰل اﻧﺼـﺎرﯼ، ﻣﻨﺰل ﺻﺪر اﻟﻔﻀﻼ ،ﻣﻨﺰل ﺗﻘﺪﯾﺮﯼ ،ﻣﻨﺰل ﺳﻨﺎﯾﯽ ﺑﺮج ﻋـﻠـﯽ ﺑـﻴـﮏ و . ...
ﺁب اﻧﺒﺎر ﺁﺧﻮﻧﺪ — ﻋﮑﺲ از ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ
ﺷﻴﺸﻪ هﺎﯼ اﻟﻮان—ﺧﺎﻧﻪ ﻃﺒﺎﻳﯽ— ﻋﮑﺲ از ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ اردآﺎن از دو آﻠﻤﻪ "ارد" و"آﺎن" ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ آﻪ ارد ﺑـﻪ ﻣـﻌـﻨـﯽ ﻣﻘﺪس وآﺎن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻌﺪن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .اﻣﺎ در ﺟﺎﻣﻊ ﻣﻔﻴﺪي ارد را
ﺧﺮاﻧﻖ
ﺑﻪ آﺴﺮ اﻟﻒ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ دور ﻣﻌﻨﻲ آﺮدﻩ و ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﭼﻮن اﻃﺮاف اردآﺎن ﻣﻌﺎدن زﻳﺎد وﺟﻮد دارد ،در ﻧﺰد ﻣﺮدم اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑـﻪ اردآـﺎن
ﺧﺮاﻧﻖ ﺑﺎ ﺟﺎذﺑﻪ هﺎﯼ ﻧﺎب ﻃﺒﻴﻌﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ ،ﺗﻨﻮع زﯾﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﯽ
ﻣﻌﺮوف ﺷﺪﻩ اﺳﺖ .ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻧﻴﺎن اردآﺎن ﻧﻴﺰ زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﺑـﻮدﻩ
و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﻣﻌﻤﺎرﯼ ،ﻗﻠﻌﻪ ﺑﺎﺳﺘـﺎﻧـﯽ و ﮐـﺎرواﻧﺴـﺮاﯼ
ﺑﺎﺷﻨﺪ .در اﻳﻦ ﺻﻮرت اﺣﺘﻤﺎل ﻣﯽ رود ﻧﺎم اردآﺎن از آﻠﻤﻪ "ارﺗﺎآﺎن"
ﻗﺪﯾﻤﻴﺶ ،ﭼﻨﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ اﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﺮاﻧﮕﺮدان را ﺷﻴـﻔـﺘـﻪ ﺧـﻮد
ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ راﺳﺘﯽ و درﺳﺘﯽ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﺁﯾﻴﻦ زرﺗﺸﺘﯽ ﯾﮑـﯽ
ﮐﺮدﻩ و ﺁﻧﺎن را ﺑﻪ ﺗﺤﺴﻴﻦ و اﻋﺠﺎب وا داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
از اﯾﺰدان اﺳﺖ. اردﮐﺎن از دﯾﺮ ﺑﺎز ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﻧﻴﺰ ﺑـﻮدﻩ و هـﻢ اﮐـﻨـﻮن ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮار زرﺗﺸﺘﯽ در ﺷﺮﯾﻒ ﺁﺑﺎد اردﮐﺎن ﺳﺎﮐﻦ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨـﺪ و
ﺳﺎﺑﺎت روﺳﺘﺎﯼ ﺧﺮاﻧﻖ — ﻋﮑﺲ از ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ
داراﯼ در ﻣﻬﺮ )ﻣﺤﻞ ﻋﺒﺎدت زردﺷﺘﻴﺎن( و ﭼـﻨـﺪ ﭘـﺮﺳـﺘـﺸـﮕـﺎﻩ در اﻃﺮاف ﺷﺮﯾﻒ ﺁﺑﺎد هﺴﺘﻨﺪ .هﻤﭽﻨﻴﻦ درﮐﻮهﻬﺎﯼ اﻃﺮاف اﯾﻦ ﺷـﻬـﺮ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﻬﺎﯼ زرﺗﺸﺘﻴﺎن وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐـﻪ از ﻣـﻌـﺮوﻓـﺘـﺮﯾـﻦ ﺁﻧـﻬـﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﭘـﻴـﺮ ﺳـﺒـﺰ ﭼـﮏ ﭼـﮏ را ﻧـﺎم ﺑـﺮد ﮐـﻪ از ﺑـﺰرﮔـﺘـﺮﯾـﻦ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﻬﺎﯼ زرﺗﺸﺘﻴﺎن در ﺟﻬﺎن ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد .اﯾﻦ ﻣﮑﺎن هﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ زرﺗﺸﺘﻴﺎن زﯾﺎدﯼ را از ﺳـﺮاﺳـﺮ ﺟـﻬـﺎن ،ﺑـﺮاﯼ اﻧـﺠـﺎم ﻣﺮاﺳﻢ ﺧﺎص در اواﯾﻞ ﺗﻴﺮ ﻣﺎﻩ ،ﭘﺬﯾﺮا ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻮﯾﺮﯼ ﺑﺪﻟﻴﻞ دارا ﺑﻮدن ﻣﻌﺎدن زﯾﺎد در ﻧﺰد اﯾﺮان دوﺳـﺘـﺎن ﺑﻪ "ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻌﺎدن" ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻬﻮر ﮔﺮدﯾﺪﻩ اﺳﺖ ﮐـﻪ از ﺟـﻤﻠـﻪ اﯾـﻦ ﻣﻌﺎدن ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻌﺪن اوراﻧﻴﻢ ،ﻣﻌﺪن ﺳـﻨـﮓ ﺁهـﻦ ﭼـﺎدرﻣـﻠـﻮ،
9
ﺷﻤﺎرة ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ -اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
اﯾﻦ روﺳﺘﺎ ﻣﺮﮐﺰ ﺑﺨﺸﯽ اﺳـﺖ ﺑـﻪ هـﻤـﻴـﻦ ﻧـﺎم ﮐـﻪ ﯾـﮑـﯽ از
ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ در زﻣـﺎن ﻋـﺒـﻮر از ﮐـﻮﭼـﻪ ،داﺧـﻞ
ﺑﺨﺸﻬﺎﯼ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اردﮐـﺎن اﺳـﺖ ﮐـﻪ در ﻓـﺎﺻـﻠـﻪ ﺷـﺼـﺖ و
ﻣﺴﺠﺪ را ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﭼﺮﺧﺶ در ورودﯼ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﻧـﻤـﯽ ﺗـﻮان
دو ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﺷﺮق ﺷﻬﺮ اردﮐﺎن در ﻣﺴﻴﺮ راﻩ ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬـﺪ ﻗـﺮار
دﯾﺪ.
دارد .ﻗﻠﻌﻪ ﺧﺮاﻧﻖ ،ﯾﮑﯽ از ارزﺷﻤﻨﺪﺗﺮﯾﻦ ﺁﺛﺎر ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﯾﺰد ،در اﯾـﻦ روﺳﺘﺎ واﻗﻊ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺑﻌﻀﯽ رواﯾﺎت ﻗﺪﻣﺖ ﺁن ﺑﻪ ﺳـﻪ هـﺰار
ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻘﺪﯾﺮﯼ هﺎ
ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﻣﻴﺮﺳﺪ .ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ و ﻣﻨﺎر ﺟﻨﺒﺎن از دﯾـﮕـﺮ ﺑـﻨـﺎهـﺎﯼ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺧﺮاﻧﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺎرﻩ ﺁن ﺣﺪود دو ﻣﺘﺮ ﻗﻄﺮ و از ﭘﺸﺖ ﺑﺎم
اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻪ در ﺑﺎﻓﺖ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺷﻬﺮ ﺑﻨﺎ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ،ﺧﺎﻧـﻪ اﯼ ﺑـﻪ
ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﻣﺘﺮ ارﺗﻔﺎع دارد و ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻣـﯽ ﺗـﻮان ﺁن را ﺑـﻪ ﺣـﺮﮐـﺖ
ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪﻩ از زﻣﺎن ﻗﺎﺟﺎرﯾﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ از دو ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻮﮐﺮﻧﺸﻴﻦ
درﺁورد.
و اﻋﻴﺎن ﻧﺸﻴﻦ و ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮏ ﻣﻄﺒﺦ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﻣﯽ ﺑـﺎﺷـﺪ .از زﯾـﺒـﺎﯾـﯽ
ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪ ﺷﺎﻧﺴﯽ اﯾﻦ ﻣﻨﺎر ﺟﻨﺒﺎن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺷـﻬـﺮ ﺑـﺰرﮔـﯽ
هﺎﯼ اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ ﺳﻪ درﯼ هﺎ و ﭘﻨﺞ درﯼ هﺎ ﺑﺎ ﺷـﻴـﺸـﻪ
ﻣﺜﻞ اﺻﻔﻬﺎن ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ وﮔﺮﻧﻪ ﮔﻮﯼ ﺳـﺒـﻘـﺖ را از ﻣـﻨـﺎر
هﺎﯼ اﻟﻮان ﻧﺎم ﺑﺮد .اﯾﻦ ﺑﻨﺎ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺧﺼﻠﺖ هﺎﯼ ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻮﯾﺮﯼ را
ﺟﻨﺒﺎن ﻣﻌﺮوف ﺁن رﺑﻮدﻩ ﺑﻮد.
دارا ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ؛ زﻣﺴﺘﺎن ﻧﺸﻴﻦ ،ﺻﻔﻪ ،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﻧﺸﻴـﻦ ،ﭘـﺎﯾـﺎب و . ...زﻣﺴﺘﺎﻧﯽ ﻧﺸﻴﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻘﺪﯾـﺮﯼ ﺟـﺰو ﻣـﻌـﺪود زﻣﺴـﺘـﺎﻧـﯽ
ﻋﻘﺪا
ﻧﺸﻴﻦ هﺎﯼ ﺧﺎﻧﻪ هﺎﯼ ﮐﻮﯾﺮﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎدﮔﻴﺮ دارد .درب اﺗﺎق ﭘـﻨـﺞ
از ﻗﺪﯾﻤﻴﺘﺮﯾﻦ ﺷﻬﺮهﺎﯼ ﺑﺨﺶ ﻣﺮﮐﺰﯼ اردﮐﺎن ،ﮐﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻗـﺪﻣـﺖ
درﯼ ﺑﺎ ﮔﺮﻩ ﭼﻴﻨﯽ هﺎ و ﺷﻴﺸﻪ هﺎﯼ اﻟﻮان ،زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﺑـﻨـﺎ
ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻊ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دوران ﻗﺒﻞ از اﺳـﻼم ﻣـﯽ ﺑـﺎﺷـﺪ.
ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ اﺳﺖ .ﭘﺎﯾﺎب و ﻗـﻨـﺎت ﺧـﺎﻧـﻪ از ﻗـﻨـﺎت ﺑـﻬـﺎاﻟـﺪﯾـﻦ ﺁﺑـﺎد
ﻋﻘﺪا ﺷﻬﺮﯾﺴﺖ داراﯼ ﮐﻮﭼﻪ هﺎﯼ ﺗﻨﮓ و درﮔﺎهﻬﺎﯼ ﮐﻮﺗﺎﻩ و ﺧﺎﻧﻪ
ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد .ﺁﺑﯽ ﮐﻪ ﻓﻀﺎﯼ ﺧﺸﮏ ﺧﺎﻧﻪ را ﺟﺎﻧﯽ دوﺑـﺎرﻩ
هﺎﯼ زﯾﺒﺎ و ﻧﻴﺰ داراﯼ ﺑﻨﺎهﺎﯼ ﺗـﺎرﯾـﺨـﯽ هـﻤـﭽـﻮن رﺑـﺎط ﺣـﺎﺟـﯽ
ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ.
اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ رﺷﺘﯽ ،ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ ،ﺣﻤﺎم ﻧﻮ ،ﮐﻠﮏ ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ ،ﺣﺼـﺎر
ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻘﺪﻳﺮﯼ — ﻋﮑﺲ از ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ
ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮ ،ﻗﻠﻌﻪ ﺳﺎم ،ﻣﺴﺠﺪ ﺷﻤﺲ ،ﺳﻨﮓ ﺁب اﻧﺒﺎر ،ﻣﺴﺠﺪ هﻼﮐﻮ ،ﺁب اﻧﺒﺎر ﺻﻔﻪ ﺑﺎغ دﻩ ،ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮاﺟﻪ ،ﻣﺴﺠﺪ ﺣﻮﺿﮏ ،ﺧـﺎﻧـﻪ ﻧﺨﻞ و ﻗﻠﻌﻪ ﺧﺎﻧﯽ هﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﺎدﮔﻴﺮ ،ﻋﻘﺪا — ﻋﮑﺲ از ﻓﺮزان ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ
ﺳﺨﻨﯽ ﭼﻨﺪ ﺑﺎ ﮔﺮدﺷﮕﺮان ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اردآﺎن در ﺷﻤﺎل اﺳﺘﺎن ﻳﺰد ،در ﻗﻠﺐ آـﻮﻳـﺮ ﻣـﺮآـﺰﯼ ﭼﮏ ﭼﮏ )زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ زرﺗﺸﺘﻴﺎن(
اﻳﺮان ﻗﺮار دارد و ﺳﯽ و دو درﺻـﺪ ﭘـﻬـﻨـﻪ اﺳـﺘـﺎن ﻳـﺰد )ﺑـﻴـﺶ از ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر هﺰار ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ( را در ﺧﻮد ﺟﺎي دادﻩ و ﺑﺪﻟﻴـﻞ
اﯾﻦ ﻣﮑﺎن از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ زﯾﺎرﺗﮕﺎهﻬﺎﯼ زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﺟﻬﺎن اﺳﺖ ﮐـﻪ در
ﺗﻨﻮع ﻧﻮاﺣﯽ اﻗﻠﻴﻤﯽ ،اﺧﺘﻼف درﺟﻪ ﺣﺮارت در اﻳـﻦ ﻧـﺎﺣـﻴـﻪ زﻳـﺎد
ﻣﻴﺎن ﮐﻮﻩ واﻗﻊ ﺷﺪﻩ و هﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ در روزهﺎﯼ ﭘـﺎﯾـﺎﻧـﯽ ﺧـﺮدادﻣـﺎﻩ
اﺳﺖ .ﭘﺲ ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﻧﺸﻮﯾﺪ .اﻣﺎ ﺁﻧﭽﻪ در ذهﻦ و ﯾـﺎد
هﺰاران ﺗﻦ از زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﺑﻪ ﻣﺪت ﭘﻨﺞ روز ﺑﻪ زﯾﺎرت ﺁن ﻣﯽ ﺁﯾﻨﺪ.
رهﮕﺬران اﯾﻦ دﯾﺎر ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﺎر ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ،ﺳﻮﻏﺎت اردﮐﺎن اﺳﺖ :ﻗﻨـﺪ، ﺣﻠﻮا اردﻩ ،اردﻩ ،ﻗﻄﺎب،ﭘﺸﻤﮏ و ﺑﺎﻗﻠﻮا ،ﭘﺴﺘﻪ و روﻧﺎس ،ﻓـﺮش و
ﻣﺴﺠﺪ ﭼﺮﺧﺎب
ﯾﻠﻮ هﺎﯼ ﺧﻮش ﻧﻘﺶ و ﻧﮕﺎر. ﺗﻮ ﺑﻴﺎ و ﻗﺪم در راﻩ ﺳﺎﺑﺘﻴﻦ ﺑﻬﺸﺖ ﺁﺳﺎﯼ اﯾﻦ دﯾﺎر ﺑﮕﺬار و ﻋﺸـﻖ
ﻣﺴﺠﺪ ﺣﺎج رﺟﺐ ﻋﻠﯽ ﻣﺴﺠﺪ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﻣﺤﻠﻪ ﭼﺮﺧﺎب اﺳﺖ ﺑـﺎ
را در ﺳﻔﺮﻩ هﺎﯼ ﺑﺎ ﺻﻔﺎﯼ ﺧﺎﻧﻪ هﺎﯼ ﮔﻠﯽ و ﮐﺎهﮕﻠﻴﺸﺎن ﻣﻬﻤـﺎن
اﯾﻮاﻧﯽ رﻓﻴﻊ و داراﯼ دو اﯾـﻮان ﺳـﺘـﻮن دار .ﻧـﻮع ﺳـﺎﺧـﺖ ورودﯼ
ﺑﺎش.
10
ﺷﻤﺎرة ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ -اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن
Email: editor@iraniansmonthly.com Website: http://iraniansmonthly.com ﺷﻤﺎ و اﻳﺮاﻧﻴﺎن وﺑﺴﺎﻳﺖ ﻧﺸﺮﻳﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از ﻗـﺒـﻴـﻞ ارﺳـﺎل
ﭘﺲ از ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻧﺸﺮﻳﻪ ،و در ﺻﻮرت ﺗﻤﺎﻳـﻞ ﺑـﻪ ارﺳـﺎل
آﻧﻼﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﻲ ﻧﻈﻴﺮ دﻳﮕﺮ در ﺧﺪﻣﺖ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪان ﺑﻪ
ﻣﻄﻠﺐ ،ﺑﺎ ﻣﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و درﺧﻮاﺳﺖ ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ ،از ﻋﻀﻮ ﺑـﻪ
اﻳﻦ رﺳﺎﻧﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻧــﻮﻳﺴــﻨــﺪه ﻧــﻤــﺎﻳــﻴــﺪ .ﺑــﺎ ارﺗــﻘــﺎي ﺳــﻄــﺢ ﺑــﻪ ﻧــﻮﻳﺴــﻨــﺪه،
ﺑﺮاي ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻛﺎﻓﻲﺳﺖ ﺗﺎ ﺷﻨﺎﺳﻪ ﻛﺎرﺑﺮي و رﻣـﺰ
ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ اﻋﻀﺎي ﻓﻌﺎل اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪﻳﺪ .اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟـﺔ
ورود ﺧﻮد را اﻳﺠﺎد و ﻧﺸﺎﻧﻲ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺧﻮد را وارد ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﺗـﺎ ﺑـﻪ
ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ و ﻣﻠﺰوﻣﺎت آن ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﮔﺮدد.
ﺧﺎﻧﻮاده اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﭙﻴﻮﻧﺪﻳﺪ. اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﺸـﺘـﺎﻗـﺎﻧـﻪ در اﻧـــﺘـــﻈـــﺎر ﻫــﻤــﻜــﺎري ﺷﻤﺎﺳﺖ.
11
ﺷﻤﺎرة ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ -اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
Iranians Social and Cultural Monthly of Iranians in Edmonton
April 2011 – Ordibehesht 1390
35 Year 4, No.7
ﺳﺒﺰ ﺳﺮﺷﺎر—ﻓﺮزان ﺗﻮﻛﻠﻲ
Editor’s note
Iran geographic
Typical Pradise The voice of the ancient caravan of the millenniums Would you care for some “Capitalism”?!
Editor Pegah Salari
This issue’s writers: Pegah Salari, Arash Panahifar, Anahita Matin, Sepideh Hadidifard, Hamaad Jamshidi, Hesam Yazdanpanahi, , Reza Khani, Farzan Gholamreza
Photos:
Amorously
Farzan Tavakoli, Farzan Gholamreza,
Norouz party or strip club?!
The blossoms (F) - Rich Green (R)
The autonomous self
Cover Photos: Executive Board: Nima Yousefi Moghaddam, Ali Fakheri, Saina Lajevardi, Khosrow Naderi, Mohsen Nicksiar