" İTÜ, MİMARİ TASARIM YÜKSEK LİSANS PROGRAMI MİMARİ TASARIM ARAŞTIRMA LABORATUARI / [mts] PROJE 1… 2017-2018_Güz yy
Prof.Dr. Ayşe Şentürer, Doç.Dr. Nurbin Paker, Doç.Dr. Aslıhan Şenel, Öğr.Gör.Dr. Özlem Berber
>>> GİRİŞ: İTÜ Mimari Tasarım Yüksek Lisans Programı, MTS Proje1 stüdyo süreci, eleştirel, kuramsal ve deneysel mimari tasarım uygulamaları için bir ortam sunmayı amaçlar. Bir laboratuar anlayışı içinde ele alınan bu stüdyo dersi kapsamında, eleştirel düşünme, araştırma ve tasarım yoluyla mimarlıkta kuramsal ve uygulamaya yönelik projeler geliştirilmesi ve aynı zamanda kişisel düşünce, deneyim ve uygulamalar yoluyla bireysel mimarlık ve tasarım yaklaşımlarının inşa edilmesi hedeflenir. Bu yaklaşım içinde, imkanları, potansiyelleri ve karmaşık yapısıyla kent ve metropol, mimarlık, tasarım ve temsile ilişkin yeni bakış açıları geliştirmenin kaçınılmaz çalışma alanıdır. Dolayısıyla kendine özgü metropol özellikleriyle İstanbul üzerine yeni bilgi, tasarı ve öngörüler geliştirmek MTS [proje1] Stüdyosu: Mimari Tasarım Araştırma Laboratuarı’nın hedefleri arasında önemlidir. MTS [proje1] Stüdyosu süreci sonunda; yazın, grafik ve mimari anlatım içeren çoklu bir temsil ile düşünce ve projelerin geliştirilmesi benimsenir. Diğer bir ifadeyle, bildiri yazımı ve proje sunumu gibi farklı hedef ve anlatım biçimi olan medyaları birarada kullanarak, katmanlı ve geçişli bir ele alış, düşünme, tartışma ve tasarlama yöntemi geliştirilir. Ayrıca bu amaç ve hedefler yönünde önemsenen ikinci şey çok katılımlı ve çok sesli bir stüdyo ortamının oluşturulmasıdır. Bu bağlamda Stüdyo şu oluşum ve ortamları içerir: Stüdyo yürütücülerinin yer aldığı rutin stüdyo sunumları ve kritikleri; davetli konuşmacıların yer aldığı ‘panel’ler; ‘30 dakika’ adı altında stüdyo dışı katılımlarla gerçekleştirilen seminerler; çok sayıda akademisyenin katıldığı dönem içi ‘jüri’leri; çok sayıda yayın hakeminin yer aldığı ‘hakem’li bildiri değerlendirmeleri; dönem sonu sempozyum ve sergisi...
>>> GÜNDEM: Tektonik Kültür Araştırmaları* / Made in İstanbul Mimari tasarım perspektifinden mimari yapıya yakınlaşma çok zamandır MTS P1 stüdyosunun isteği. Böylece bir kurulum olarak mimari yapıya, binaya ve bina edişe ve onun tasarlama süreçlerine daha da yakınlaşmak… Etkili mimari ve kentsel kurulumları yapısal olarak ve tasarlama perspektifinden okuyabilmek. Bu konudaki kavrayış, söküm, kurulum, deneyim ve denemeleri artırmak; mevcut ve olası modelleri konuşabilmek... Bu bağlamda “tektonik” kavramının böyle bir araştırma için verimli, heyecan verici ve üretken olacağını düşündük. Kökeninde inşa etmek, yapmak gibi anlamları barındıran tektonik kavramı, fiziksel oluşun, varlığın yanı sıra ölçülmesi ve kategorize edilmesi kolay olmayan bir estetik varoluşu da içinde barındırır; özünde bir “inşa etme sanatı” tarifler. Tektonik kavramının modern anlamda ayrıntılandırılması ile ilgili öncül çalışmalara bakıldığında ilk akla gelen isimlerden olan Karl Bötticher, araştırmalarının sonucunda, tektonik kuramının temel unsurları olarak çekirdek-form (kern-form) ve sanatsal-form (kunst-form) ayrımını yapmıştır. Kern ve Kunst-form her ne kadar ayrı ayrı tanımlanmış olsalar da, mimaride bu iki kavramın net bir ayrımını yapmak kolay değildir. Bir binanın strüktürel olarak var olmasını sağlayan fiziksel bileşenleri arasında, taşıyıcı sistem, kullanılan malzemeler, teknolojiler, boyutlar sıralanabilir. Bunlar, Kunst-form’un temel unsurları olan karakter, anlam, sembol gibi fiziksel bir yapısı olmayan kavramlarla da bir araya gelerek estetik bir bütünlüğü oluştururlar. Böyle bir kavrayışla, bütün ve/veya parçalı, mimari ve mekânın kurulumuna katılan unsurları yakına çekebilmek, söz konusu yapının oluşumundaki etkileri, ilişkileri, bağlantıları ve sonuç üründeki yansımalarını inceleyebilmek tektonik kavramı ile oldukça imkanlı görünüyor. Dolayısıyla 2017-2018 güz yarıyılında Mimari Tasarım Araştırma Laboratuarını “Tektonik Kültür Araştırmaları* / Made in İstanbul” teması ile açmaya karar verdik. Bu yöndeki araştırmaların, daha sonraki yıllarda, ‘Poetik/Şiirsellik’, ‘Bağlam-Topoğrafya’, ‘Tip ve Model’ gibi başlıklarda da sürdürülebileceğini düşünüyoruz. Mimarlıkta ve İstanbul metropolünde tektonik kültür konusunu nasıl ele alabileceğimizi düşünürken bu konuda hemen akla gelen birkaç önemli kuramcı ve mimar bize yol gösterici oldular. Bunlar arasından hem kuram, hem de tasarım yönünden konuya yaklaşanlar olarak Le Corbusier Domino House ile, Peter Eisenman ev serileri ile, Zaha Hadid özellikle erken dönem çalışmalarıyla, Steven Holl - Juhanni Palasma – Alberto Perez Gomez Questions of Perceptions ve Kenneth Frampton, Studies in Tectonic Culture kitaplarıyla ve tabi Peter Zumthor hemen tüm yapı ve kitaplarıyla ilk aklımıza gelen kişilerdi (daha pek çok mimar ve kuramcının ismini saymak mümkün ki süreçte daha geniş olarak sıraladığımız bir liste üzerinden çeşitli incelemeler söz konusu olacak). Sonuçta konunun incelenmesinde Zumthor’un tektonik yaklaşımına dair bir yorumu kullanabileceğimize karar verdik. Şöyleki; “…İki yoğunlaşma odağı var Zumthor'un: madde ve durum. Öge, bileşen, mafsal, detay, form vs. değil, madde. Program, yer, işlev, davranış vs. değil durum. Daha doğrusu: öge, bileşen, mafsal, detay, form
olarak madde; program, yer, işlev, davranış olarak durum. Mayalanmış, damıtılmış, her şeyi üzerine çekmiş, toplamış, sorumluluğunu üstlenmiş yoğunluklar olarak madde ve durum...” Maddenin Yoğunluğu, İhsan Bilgin Bilgin’den alıntıladığımız ve Zumthor’a dayanan yukarıdaki satırlardan hareket ederek stüdyo araştırmasında tektonik kavramının içerdiği bütüncüllüğü yitirmeden her grubun araştırma odaklarını belirleyen bir izleği olmasını düşünüyoruz. Tektonik Madde bileşen / malzeme mafsal /bağlantı detay form /geometri
Durum program yer/bağlam davranış anlam
Yukarıdaki şemaya göre, her çalışma grubunun, örneğin “Tektonik – Madde – Detay” gibi araştırmalarında üzerinde derinleşecekleri ve odağa alacakları meseleyi belirleyen bir izleğe sahip olmasını ve bu izlek ve geliştirdikleri yorum bağlamında İstanbul kenti içerisinden bir yapıyı ya da yapısal bir durumu/kategoriyi (AKM, Milli Reasürans Binası, Sancaklar Camii… veya Boğaziçi yalısı, pazaryeri, pasaj, iskele gibi) kendilerine araştırma nesnesi olarak seçmelerini bekliyoruz. Sonunda hedeflenen ise çeşitlenen ilgi alanları ve araştırma konularıyla hepberaber bir Tektonik Kültür Araştırmaları / Made in İstanbul kitapçığı oluşturabilmek. * Kenneth Frampton‘ın Studies in Tectonic Culture, The Poetics of Construction in Nineteenth and Twentieth Century Architecture kitabına saygıyla…
>>> YÖNTEM: MTS [proje1] Stüdyosu araştırma, keşif, deney ve yorum odaklı bir stüdyodur. Gündeme alınan soru aracılığıyla belli bir yerdeki mevcut mekânsal(yaşamsal ve zamansal) imkânlar, bunların yeniden temsil ve tasarıları araştırılacaktır. Çalışma yöntemi şu aşamaları içerecektir: − Yerinde incelemeler, belgelemeler ve belge toplama —kentsel ve mimari okumalar: Bu incelemeler yerin sosyal, kültürel, mekânsal, altyapısal ve ekolojik bilgi sistemlerinin yerel, kentsel, bölgesel ve küresel ölçekte çoklu olarak belgelenmesini ve birbiri ile ilişkilendirilmesini içerecektir. Yerinde deneyimlerinize ek olarak tarihi ve güncel haritalar, uydu fotoğrafları, hareketli görüntü(video, film), imar planları, diyagramlar, katmanlı gösterimler, kolaj ve montajlar, tarihi ve güncel fotoğraflar tipografi, yazım veya çeşitli yeni başka temsiller aracılığıyla çoklu bilgi toplanması hedeflenmelidir. − Katmanlı mimari/kentsel kesitler ve planlar oluşturma İnceleme, belgeleme ve toplanan belgeler çeşitli araştırıcı diyagramatik temsiller, farklı ölçeklerde ve katmanlı mimari/kentsel kesitler ve planlar oluşturmak üzere kullanılmalıdır. Tüm bu belgelemeler ve yerin katmanlı ve ilişkisel olarak yeniden temsil edilmesi bu yer ile ilgili “yeni bir anlatı” kurulmasına ve en önemlisi bir “çalışma hipotezi” oluşturulmasına aracılık etmelidir. Stüdyonun bu dönemki teması (kentsel/mekânsal müşterekler) akılda tutularak, yerin mevcut etkileşimli altyapı sistemleri ortaya çıkarılarak üzerinden kendi özgün müşterek tanımınızı yapmanız beklenmektedir. Burada altyapı, sosyoekonomik ve kültürel dinamiklerin yanında fiziksel sistemleri (ulaşım, atık yönetim, vb.), akışlar, eylemler, olaylar, aktörler, davranışlar, tutumlar, ve mekânsal olanakları (açık alan, manzara, kamusal/özel kullanımlar, ışık, vb.) geniş anlamıyla ele alınmalıdır. Çalışmanın bu ikinci aşaması (aşamaların bazen art-zamanlı ve bazen eş-zamanlı yürütüleceği düşünülebilir), bilgi toplama ve temsil etmenin ötesinde, bilgiyi sorgulama ve eleştirme aracı olarak kullanarak belli bir yerdeki farklı kuvvetler ve sistemler arasındaki ilişkiler hakkında bir hipotez oluşturmanızı içermektedir. Bu, toplanan bilgiden yere özgü anlamın çıkarıldığı, hatta inşa edildiği bir çalışma olarak görülebilir. Grubunuzun bu yere dair duruşunu, aldığı pozisyonu eleştirel ve provokatif bir soru, ve bu soruya görsel bir yanıt (katmanlı mimari/kentsel kesitler ve planlar) ile ortaya koymalısınız. Aldığınız pozisyona dair, pozisyonunuzun neden o yere özgü olduğunu gösterir maddi kanıtlar göstermelisiniz. − Kavramlar, modeller, mimari/kentsel tasarımlar üretme Bu araştırma ve değerlendirmeden yeni bağlantı ve kavrayışları ortaya koyabilecek kavramlar, modeller, tasarımlar üretebilmek ise, bizim bu ders içeriğinde sıkça vurguladığımız gibi, “kendi sözünüzü üretebilmek” açısından çok önemli görülmektedir! − Literatür incelemesi, kuramsal okuma ve yazı MTS [proje 1]’in önemli bir özelliği olan pratik ve kuramın birlikteliği, ikisinin paralel bir süreç olarak yürütülmesi ile sürdürülmektedir. Bir yandan, ‘açıklayıcı değerlendirmeler’ olarak kullanılan metin, diğer yandan yaratıcı ve araştırıcı bir üretim olarak görülmelidir. Proje hem mimari araçlar hem de metin(literatür araştırması, kuramsal okumalar ve yazma eylemi) ile üretilmektedir. Ne biri diğerinin açıklaması, ne de önerisi olarak indirgenmemelidir. İki farklı ortam olarak da görülebilecek mimari pratik ve yazma pratiği eşzamanlı ilerlediğinde birbirini zenginleştiren, çoğaltan üretimler olmaktadır.
>>> PROGRAM / TAKVİM: 13.09.2017
1 2
MİMARİ TASARIM ARAŞTIRMA LABORATUARI / PROJE 1
GİRİŞ & TANIŞMA 20.09.2017
ATÖLYE I_ Soru: Tasarım nasıl bir araştırmadır? 27.09.2017
ATÖLYE II_ okuma metinleri üzerinden tektonik kavramı ve
3
olası araştırma odaklarına yönelik olanakları çözümleyen / yorumlayan / tartışan metinler, diyagramlar, haritalamalar, çizimler, kolajlar
SÖKÜM ALTLIĞI / YÖNELİM BELİRLEME 04.10.2017
4
ATÖLYE III_ okuma metinleri ve alan araştırması üzerinden
tektonik kavramı ve olası araştırma odaklarına yönelik olanakları çözümleyen / yorumlayan / tartışan metinler, diyagramlar, haritalamalar, çizimler, kolajlar
YÖNELİM BELİRLEME
+60
dakika / Mehmet Konuralp
11.10.2017
5
ATÖLYE IV_ Gezili İş: Tektonik Kültür Araştırmaları, Ayasofya
18.10.2017
6
ÖNERİ GELİŞTİME / Grup Sunumları
+60
dakika / Nevzat Sayın
25.10.2017
7 ÖNERİ GELİŞTİME / Grup Sunumları
*500
01.11.2017
8
ARA 08.11.2017
9
PROJE GELİŞTİRME / GRUP KRİTİKLERİ 15.11.2017
10
+30
dakika
PROJE GELİŞTİRME / GRUP KRİTİKLERİ 22.11.2017
11
1. JÜRİ [MTS Öğretim Üyelerinin katılımıyla] 29.11.2017
12
PROJE GELİŞTİRME / GRUP KRİTİKLERİ
*1000
06.12.2017
13
PROJE GELİŞTİRME / GRUP KRİTİKLERİ 13.12.2017
14
PROJE GELİŞTİRME / GRUP KRİTİKLERİ 20.12.2017
15 ilan edilecek
GÜZ YARIYILI SONU KİTAPÇIK TESLİMİ & SERGİ
*2000
>>> OKUMA METİNLERİ: Atölye I Zorunlu Okuması _ Hensel, M.U.(ed.), Design Innovation for the Built Environment.
Atölye II Zorunlu Okumaları _ Kenneth Frampton, Studies in Tectonic Culture, The Poetics of Construction in Nineteenth and Twentieth Century Architecture, MIT Press, 1995 içinde “Introduction: Reflections on the Scope of the Tectonic” bölümü http://designtheory.fiu.edu/readings/frampton_studies_intro.pdf > Betonart, 48/2016 > Mimarlık Dergisi, 276, 1997 http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=arsiv > İhsan Bilgin, Mimarın Soluğu, Metis, 2016 içinde “Maddenin Yoğunluğu” bölümü http://v2.arkiv.com.tr/ko2268-peter-zumthor---profil.html
Atölye III Okumaları
Atölye II okumalarına gruplar kendi yönelimlerine göre ek okumalar önerecek.
Atölye IV Zorunlu Okuması
> Holl, Pallasmaa and Perez-Gomez, Questions of Perception, 1994.
NOT: MTS Proje 1 Dropbox hesabı e-mail: mtsproje1@gmail.com şifre : taskisla
>>> KAYNAKLAR: [Genel Referanslar] >> Tektonik Kültür Araştırmaları
> Kenneth Frampton, Studies in Tectonic Culture, The Poetics of Construction in Nineteenth and Twentieth Century Architecture, MIT Press, 1995 > Betonart, 48/2016 > Mimarlık Dergisi, 276, 1997 > İhsan Bilgin, Mimarın Soluğu, Metis, 2016 > Octavio Paz, Şiir Nedir? Yay ve Lir, Era Yay., 1995 > Holl, Pallasmaa and Perez-Gomez, Questions of Perception, 1994 > Gottfied Semper, The Four Elements of Architecture and Other Writings > Gottfried Semper, Mimarlığın Dört Öğesi ve İki Konferans (İstanbul: Janus, 2015 [1851]). > Gottfried Semper, Style in the technical and tectonic arts, or, Practical aesthetics (Los Angeles: Getty Research Institute, 2004). > Eduard Sekler, “Structure, Construction, Tectonics,” Structure in Art and Science, Gyorgy Kepes, ed. (New York: George Brazilier, Inc., 1965), ss. 89-95. > Marco Frascari, “The tell-the-tail detail”, Theorizing a new agenda for architecture – An anthology of architectural theory 1965-1995, ed., K. Nesbit, (NY: Princeton Architectural Press, 1996), ss.498-515. > David Leatherbarrow ve Mohsen Mostavafi, Surface Architecture (Cambridge, Massachusets: The MIT Press, 2005). > Carles Vallhonrat, “Tectonics Considered: Between the presence and the absence of the artifice”, Perspecta (24), 1988, ss. 122-35. > Detlef Mertins, "Walter Benjamin and the Tectonic Unconscious: Using Architecture as an Optical Instrument", The Optic of Walter Benjamin, ed. Alex Coles (London: Black Dog Publishing, 1999), Cilt 3, de-, dis-, ex-, ss. 196-221. > Gevork Hartoonian, “Surface: A-Tectonic of Roofing and Wrapping”, Architectural Theory Review (9:1), 2004, ss. 45-58. > Nan-Wei Wu ve Chao-Ching Fu, “Atectonic Expression from Theory to Practice: From Semper's Bekleidung to Empirical Projects”, Journal of Asian Architecture and Building Engineering (16), 2014. > Gevork Hartoonian, “Theatrical Tectonics: The Mediating Agent for a Contesting Practice”, footprint (4), 2009, ss. 7796. > Bernard Cache, “Gottfried Semper: Stereotomy, biology and geometry”, Architectural Design (72), 2002, ss. 28-33. > Bernard Cache, Earth Moves (Cambridge, MA: MIT Press, 1995). > Diane Agrest, (1988) “Architecture from without: Body, logic and sex”, Assemblage, (7), ss. 28-41. > Jennifer Bloomer, “Vertex and Vortex: A Tectonics of Section”, Perspecta (23), 1987, ss. 38-53. > Zumthor, P., 1998, Thinking Architecture, Birkhauser Publishers. > http://v2.arkiv.com.tr/ko2268-peter-zumthor---profil.htm
>> Algılama, Kavrayış; Beden, Zaman, Mekan; Temsil, Tasarım
> > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > >
Adams, J. L., 1986. Conceptual Blockbusting: A Guide to Better Ideas, Addison-Wesley Pub., MA. Agamben, G., (2003) The Coming Community, University of Minnesota Press, Minneopolis. Akay, A. & Zeytinoğlu, E. (1998) Kavramın Sınırlarında, Bağlam Yayınları, İstanbul. Bachelard, G., Mekanın Poetikası, çeviri: Aykut Derman, İstanbul: Kesit Yayıncılık, 1996, ©1957. Bergson, H. (1911) Matter and Memory, translated by N. M. Paul and W. S. Palmer, London: George Allen and Unwin. Berkel, B. V. & Bos, C. (1999) Move, UN Studio and Goose Press, Amsterdam, 1999 Boudrillard, J. (1994) Simulacra and Simulation (The Body, In Theory: Histories of Cultural Materialism), translated by Sheila Faria Glaser, University of Michigan Press. Burdett, R., and Sudjic, D.,(eds.) (2007) The Endless City: The urban age by London School of Economics and Deutsche Bank’s Alfred Herrhausen Society,Phaidon Press Ltd., London, Bürger, P., 2003. Avangard Kuramı, İletişim, İstanbul. Colebrook, C., (2009) Gilles Deleuze, Doğu Batı Yayınları, Ankara. Crary, J. (2002) Gözlemcinin Teknikleri, Metis, istanbul. Deleuze, G. (2006; ©1990) Muzakereler, İstanbul:Norgunk. Deleuze, G. (1997; ©1986) “The Cristals of Time” sf.68-97; The Power of the False” sf.115-155 Cinema 2: The Time Image, H. Tomlinson & R. Galeta (eds.) University of Minnesota Press, Minneapolis, Derrida J (1978) Writing and Difference, Bass A, translator. Chicago, IL: U Chicago Press. Eisenman, P. (2003) Blurred Zones: Investigations of the Interstitial, The Monacelli Press, NY. Eisenman, P. (2005) Peter Eisenman: Barefoot on White-hot Wall, P. Noever (ed), Ostifilden-Ruit, Finke, R.A., Ward, T.B., and Smith, S.M., Creative Cognition: Theory, Research, and Applications, The MIT Press, 1996. Foster, H., 2004. Tasarım ve Suç, İletişim, İstanbul. Grosz, E. (2002) “Lived Spatiality” Architecture from the Outside, The MIT Press, Cambridge, Mass., p.31-48. Grosz, E. (2002) “Future of Space: Toward an Architecture of Invention” Architecture from the Outside, The MIT Press, Cambridge, Mass., p.109-130. Hall, S., (1994) “Questions of Perception” Questions of Perception: Phenomenology of Architecture, S. Hall, J. Pallasmaa, A. Perez-Gomez (eds.) Architecture and Urbanism: Japan. Kipnis, J. & Leeser, T. (eds.) (1985) Chora L Works: Jacques Derrida and Peter Eisenman, Translated by Ian McCloud, New York: TheMonacelli Press. Koffka, K. (2001) Principles of Gestalt Psychology, Routledge, London. Kwinter, S. (1998 ©1986), “La Città Nueva: Architecture and Continuity”, Architecture Theory since 1968, (Ed.) Hays, M., MIT Press, 1998, ss.586-614. Lefebvre, H., (1998) “From the Production of Space” in Architecture Theory since 1968, editor: M. K. Hays, The MIT Press, Cambridge, Mass. (“Mekanın Üretilmesi’inden” Mimarist 3/2002, p.25-33) Merleau-Ponty, M. (2008; ©1945; translation 1958) Phenomenology of Perception, Routledge & Kegan Paul, NY Moussavi, F. Zaera-Polo, A. “On Instruments: Diagrams, Drawing and Graphs” FAO ‘Code Remix 2000, in 2G, no.16, Gustavo Gili, Barcelona, 2000 Murray, S. (2005) “Architectural Design & Discourse” Architectural Design Research: Project Based Design Research and Discourse on Design, vol.1, n.1, 2005, s.83-102 Murray, S. (2000) “Mapping” 38 Sought2, The Graduate Journal of Arch. & Urban Design from RMIT, Vol:2, ss.19-27. Rattenbury, K. (ed.) This is Not Architecture, Routledge, London, 2002 Read, A. (ed.), 2000. Architecturally Speaking, Roudledge, NY. Schwarzer, M. (2004) Zoom Scape: Architecture in Motion, NY: Princeton Architectural Press. Soja, E.W.(2001) “Digital Communities, Simcities & the Hyperreality of Everyday Life” Lotus International 110, pp.8087.
> Şentürer, A., (2012) “Designing through Layered Archi-Cine Sections/ Sectional-Montages” Innovation in Design Education, ed. E. Formia, Umberto Allemandi ve C., Torino, Italy, pp. 286-307 [e-book: http://www.allemandi.com/ university/Innovation_in_Design_Education.pdf]. > Şentürer, A. “Zaman ve Mekanın Genişleme Aralığı Olarak ‘Sınır-Boyları” Zaman ve Mekan, A. Şenturer, Ş. Ural, at all (eds), Istanbul: Yapı Yayın 2008. > Tuan, Y.T. (1974) Topophilia: A Study of Environmental Perception, Attitudes, & Values, NJ: Prentice Hall Inc. > Vidler, A. (1992) “Dark Space” The Architectural Uncanny: Essays in the Modern Unhomly, The MIT Press, ss. 167-177. > Van Schaik, L. (2009) Space Intelligence, Wiley & Sons, Chichester, UK
>> Yaratıcılık > Adams, J.L. (1998; ©1974) Conceptual Blockbusting: a guide to better ideas, Addison-Wesley Publ. Co. Inc., MA, USA. > De Landa,M. “Extensive Borderlines & Intensive Borderlines” AD: Arch. of the Borderlands, vol.69, 7-8/1999, s.78-79. > Evans, R. (1988) “In Front of Lines that Leave Nothing Behind” Architecture Theory since 1968, editor: M. K. Hays, Mass. Cambridge: The MIT Press, 1988, sf.480-490.
> Finke, R.A., Ward, T.B., and Smith, S.M., Creative Cognition: Theory, Research, and Applications, The MIT Press, 1996. > Heath, T., (1993) “Creativity in Architecture”, Companion to Contemporary Architectural Thought, (Eds.) Farmer, B. and Louw, H., Routledge Inc, NY, USA, pp:289-293. > İTÜ A|Z dergisi “creativity” özel sayısı, vol.4, 2007-2. > Journal of Creative Behavior > May, R. (2012; ©1987 ) “Yaratma Cesareti” çev. Alper Oysal: Metis Yayınları, İstanbul. > Meusburger, P., Funke, J., Wunder, E. (2009) Milieus of Creativity: An Interdisciplinary Approach to Spatiality of Creativity, Bremen. > Research Centers on Creativity: Mackinnon, Pornes, Guilford, Tarrance in the USA; Hudson in UK > Schön, D. (1992) “Chapter 1: Towards a Research Definition of Creativity; Chapter 2: The Creative Process” Creative Achievement in Architecture: A Psychological Study, DSWO Press, p.1-34. > Sternberg, R. J. (ed.), (1999), Handbook of Creativity, Cambridge University Press, NY, USA. > Van Schaik, L., (2005) Mastering Architecture: Being a Creative Innovator in Practice, Wiley-Academy, Chichester
>> Gündelik Yaşam, Kültür ve Mimarlık
> > > > > > > > > > > >
Adorno, T. W. (2007) Kültür Endüstrisi, Kültür Yönetimi, İletişim, İstanbul. AD Profile, (1998) The Everyday and Architecture, no:164. Debord, G. (1996) Gösteri Toplumu ve Yorumlar, (çev. Ekmekçi, A., Taşkent, O.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul. De Certeau, (2009) Gündelik Hayatın Keşfi: Eylem, Uygulama, Üretim Sanatlarıö Dost Yayınevi, İstanbul. Featherstone, M. (2005) Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, (çev. Küçük, M.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Featherstone, M. (1996) “Postmodernism and the Aestheticization of Everyday Life” Modernity & Identity, sf. 265-290, Ed. Lash, S., Friedman, J., Blackwell Publishing, Oxford, Cambridge. Köksal, A. (1994) Zorunlu Çoğulluk, ATT Yayınları, İstanbul. Lefebvre, (1998) Modern Dünyada Gündelik Hayat, Metis, Istanbul. Read, A., (2000) Architecturaly Speeking, Practices of Art, Architecture and the Everyday, Routled Perec, G., (2001) Yaşam Kullanma Klavuzu, YKY, Istanbul. Sanat Dünyamız, (2006) “Kültürün Yeri, H. Bhabbha ile Söyleşi” ve “Küreselleşme, Periferi ve Hayal Edilen Toplumlar” Sanat Dünyamız, Yaz 2006, sayı:99. Kaynar, H. (2012) Projesiz Modernleşme: Cumhuriyet İstanbulu’ndan Gündelik Fragmanlar, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay., İstanbul.
>> Oyun
> Agamben, G. (2010; ©1978) Tarih ve Çocukluk: Deneyimin yıkımı üzerine bir deneme, Çev: B. Parlak, Kanat Kitap, İst. > And, M. (2007) Oyun ve Büğü, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları. > Borden, I. & McCreery, S.(eds.)(2001) New Babylonians:Contemporary Visions of a Situationist City, AD Special Issue. > Caillois, R. (1994) “Oyunun Tanımı”, Sanat Dünyamız, Oyun Özel Sayısı. 55., Bahar-1994. > Ellis, M. (1973) Why People Play, New York: Guilford Press. > Gregory, P. (2003) New Spaces: Territories of Complexity, Berlin: Birkhauser. > Huizinga,J.(2006;©1955) Homo Ludens: Oyunun toplumsal işlevi üzerine bir deneme, Çev:M.A.Kılıçbay, Ayrıntı Yay., İst. > Kılıçbay, M. A. (1994) Felsefesiz Sanat - Oyunsuz Tarih, Ankara, İmge Kitabevi Yayınları. > Lacovoni, A. (2004) Game Zone: Playgrounds between Virtual Scenarios and Reality, Birkhauser > Lafaivre L. & Döll (2007) Gound-up City: Play as a Design Tool, OIO Publishers, Rotterdam. > Chŏng-ŭn K., Hyŏk-chun, K. (2005) Dance with Archigram, Space Group of Korea > Oskay, Ü. (2000; ©1982) XIX. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişiminin Kültürel İşlevleri – Kuramsal Bir Yaklaşım, İstanbul, Der Yay. > Piaget, j., (2010) Çocuğun Gözüyle Dünya, Dost Kitabevi Yayınları, İstanbul. > Piaget, j., (2007) Çocukta Dil ve Düşünme, Palme Yayıncılık, İstanbul. > Piaget, j., (2010) Çocukta Karar Verme ve Akıl Yürütme, Palme Yayıncılık, İstanbul. > Sennet, R. (1992) The Conscience of the Eye: The Design and Social Life of Cities, New York, Norton. > Suits, B. (1995) Çekirge Oyun Yaşam ve Ütopya, ...
>> Program
> Anthony Vidler, “Towards a Theory of the Architectural Program.” October 106 (2003), ss. 59-74. > Colin Rowe, “Program vs. Paradigm: Otherwise Casual Notes on the Pragmatic, the Typical, and the Possible”, Caragonne, Alexander (ed.). As I Was Saying: Recollections and Miscellaneous Essays, Vol. 2, MIT Press, 1996. > Robin Evans, “Figures, Doors and Passages” in Architectural Design (A.D.) 4 Autumn 1978. ss. 267-278. > “Conclusion: Functionalism and Technology” in Reyner Banham, Theory and Design in the First Machine Age. Cambridge: MIT Press, 1960. ss. 320-330 > Bernard Tschumi, “Program” in Architecture and Disjunction, Cambridge, MA: MIT Press, 1994. ss. 99-168. > Bernard Tschumi, “introduction”, “Typological Displacements—Cross Programming”, “Disprogramming”, “A Mode of Notation—Programmatic Dissociations” ve “Transprogramming” in Event-Cities, Cambridge, MA: MIT Press, 1994. > Iain Borden, “Performing the City” in Skateboarding, Space and the City. Oxford:Berg, 2001.
> Lars Lerup: “Introduction”, “The NoFamily House”, in Planned Assaults, Montreal: Canadian Center for Architecture. Distributed by MIT Press (Cambridge, MA), 1987. > Kim Dovey ve Scott Dickson, “Architecture and Freedom? Programmatic Innovation in the Work of Koolhaas/OMA”, Journal of Architectural Education, ACSA (2000), ss. 5-13. > Alex Wall. “Reprogramming the Urban Surface”, James Corner (ed.), Recovering Landscape. NY: Princeton Univ, Press, 1999. 332-249. > Jonathan Hill, Actions of Architecture: Architects and Creative Users, ss. 26-55
>> Eleştiri
> Appadurai, A. (2002) “The Right to Participate in the Work of the Imagination” (Interview by A. Mulder), Transurbanism, sf. 33-46, Ed. Brouwer, J., Mulder, A., Martz, L., V2 Publishing/NAI Publishing, Rotterdam. > Auge, M., 1997. Yer-olmayanlar, (çev. T. Ilgaz), Kesit Yayıncılık, İstanbul. > Berman, M., 1999. Katı Olan Herşey Buharlaşıyor, İletişim Yayınları, İstanbul. > Choi, E. & Trotter, M. (2010) Architecture at the Edge of Everything Else, The MIT Press, Massachussets. > Colquhoun, A. (1990; ©1981) Mimari Eleştiri Yazıları, Çev: Ali Cengizkan, Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı, İstanbul. > Deleuze, G. and Guattari, F. (1987) A Thousand Plateaus: Capitalism and Schizophrenia,University of Minnesota Press; 1 edition. > De Landa, M. (1999) “Extensive Borderlines & Intensive Borderlines” AD: Architecture of the Borderlands, vol.69, 7-8/1999, s.78-79. > Dutton, T. A. and Mann, L. H. (ed.) (1996) Reconstructing Architecture: Critical discourses and social practices, University of Minnesota Press, Mineapolis. > Foster, H. (ed.) (1983) The Anti-aesthetic: Essays on Postmodern Culture, Bay Press, Port Townsend, Washington > Gausa, M., Cros, S., Tetas, A., OPOP- Operative Optimisim in Architecture, Actar, Barcelona, 2005 > Harvey, D., (1997) Postmodernliğin Durumu, (çev. Savran, S.), Metis Yayınları, İstanbul. > Jencks C. (2007) “Critical Modernism” in Critical Modernism: Where is post-modernism going? Wiley-Academy, p.180229. > Leach, N. (ed.) Rethinking Architecture, Routledge, London and New York, 1997 > Norris, C. & Benjamin A. (1991) What is Post-Modernism: Critical Theory & the Ens of Philosophy, John Hopkins Unv. Press, Baltimore. > Norris, C. & Benjamin A. (1989) What is Dekonstruction, St. Martin Press, New York. > Perez-Gomez, A. (1998) “Introduction to Architecture and the Crisis of Modern Science” Architecture "Theory" since 1968, M. K. Hays, ed. MIT Press, Cambridge, Massachusetts, p.446-75 > Ritzer, G., 1998. Toplumun Mc Donaldlaşması, (çev. Kaya, S. Ş.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul. > Rutherford, J. (1990) “The Third Space, Interview with Homi Bhabha” Identity: Community, Culture, Difference, sf. 207221, Ed. Rutherford, J., Lawrence and Wishart, London. > Sola-Morales, I. (1997) Differences: Topographies of Contemporary Architecture, MIT Press, Cambridge, Mass. > Simmel,G. (2003) “Metropol ve Tinsel Hayat” Modern Kültürde Çatışma, Simmel, G., (çev. ora,T., Kalaycı,N., Gen,E.), İletişim Yay., İst. > Sutton, D., Brind, S., McKenzie, Ray., (eds)(2007) The State of the Real: Aesthetics in the Digital Age, London, NY, Ibtauris, p.135-198. > Şentürer, A. (2004) Eleştirel Yaklaşım, Yapı Yayın, İstanbul. > Şentürer, A., Ural, S., vd. (ed) (2002) Mimarlık ve Felsefe, YEM, Yapı Yayın, İstanbul > Şentürer, A., Ural, S., vd. (ed) (2004) Etik-Estetik, YEM, Yapı Yayın, İstanbul > Şentürer, A., Ural, S., vd. (ed) (2008) Zaman-Mekan YEM, Yapı Yayın, İstanbul > Tschumi, B. (2004) The State of Architecture at the Beginning of the 21st Century, Monacelli, NY. > Touraine, A. (1995) Modernliğin Eleştirisi (Çev: Hülya Tufan), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. > Venturi, R. (1965; ©1991) Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki, Çev: S. Merzi Özaloğlu, Şevki Vanlı Mim. Vakfı, İstanbul. > Tanyeli, U., (2001) Rüya, İnşa, İtiraz: mimari eleştiri metinleri, Boyut Yayınları, İstanbul. > Yürekli H., Yürekli F., (2004) Mimarlık, Bir Entelektüel Enerji Alanı, Yapı Yayın, İstanbul.
>> İstanbul
> A to Z Special Issue, Istanbul: New Trends, ITU Journal of the Faculty of Architecture, vol: 2, Fall 2004 > Batur, A. (ed.) Architectural Guide to Istanbul (Four books on Historic Peninsula, Galata, Bosporus, Anatolian Side, and Modern Istanbul), Istanbul: Chamber of Architects of Turkey Istanbul Metropolitan Branch, 2005 > Batur, A. (ed.) Dünya Kenti Istanbul / Istanbul: World City, Istanbul: Tarih Vakfı Yayinlari, 1996 > Brown, B., Belge, M. et. Al. (1997) İstanbul özel Sayısı, Mediterraneans 10, Sonbahar 1997. > Cogito: Yeni Istanbul, Sayı: 35, Bahar 2003 > Derviş, P., Tanju, B., Tanyeli, U., 2009. İstanbullaşmak, Garanti Galeri, İstanbul. > Ersoy, S. (project co.) Istanbul in the Insurance Maps of Jacques Pervititch, Istanbul, Tarih V.Yay., 2003, Istanbul Dergisi > Güvenç,M.(2000)“İstanbul'u Haritalamak:1990 Sayımından İstanbul Manzaraları” İstanbul Der.,No.34 7/2000, s.35- 40 > Hacısalihoğlu, Y. 2000. Küreselleşme Mekansal Etkileri ve İstanbul, Akademik Düzey Yayınları, İstanbul. > Keyder, Ç. 2000. İstanbul Küresel ile Yerel Arasında, Metis, Istanbul.
> > > > >
Kuban, D. Istanbul: An Urban History / Istanbul: Bir Kent Tarihi, Tarih Vakfi Yurt Yayinlari, Ist., 1996. Korkmaz, T. (ed.) Architecture in Turkey around 2000: Issues in Discourse and Practice, Ankara: TMMOB Yay., 2005 Kurtuluş, H., (ed.) (2005), İstanbul'da Kentsel Ayrışma: Mekansal Dönüşümde Farklı Boyutlar, Bağlam Yayıncılık, İst. Öner, M., Güvenç, M., Aslan, D., Derviş, P., Meriç, O., (2009) Tracing İstanbul, GG, İstanbul. Rassegna Special Issue, İstanbul, Constantinople, Byzantium, Year XIX, 72 – 1997/IV
>> Kentsel Mekan, Kentsel Tasarım, Peyzaj
> Allen, S. From object to field: field conditions in architecture and urbanism (http://lostritto.com/risd2013spring/wpcontent/uploads/2013/04/allen1.pdf) > Allen, S. and Muller L. (2011) Landform Building: Architecture’s new terrain, ... > AMOMA & Koolhas, R. et al. (2004) Content: Perverted Architecture, Taschen, Paris. > Anderson, S. ed. (1986) On Streets, The MIT Press. > Balmori, D. (2010) A Landscape Manifesto, Yale University Press. > Bauman Z. (2000) Liquid Modernity, olity Press, > Bergdoll, B. (2012) Foreclosed: Rehousing the American dream, The Museum of Modern Art, New York. > Berger. A. (2008) Drosscape: Wasting Land in Urban America, New York: Princeton Architectural Press. > Borden, I., Rendell, J., Kerr, J., Pivaro, A. (2001) “Things, Flows, Filters, Tactics” The Unknown City, sf: 3-25, eds. Borden, I., Kerr, J., Rendell, J., The MIT Press, Cambridge, Massachusetts, London. > Boyer, E. C. (1996) Cyber Cities: Visual Perception in the Age of Electronic Communication, NJ: Princeton Arch. Press. > Calvino, I. (2004; © 1972) Görünmez Kentler, YKY, İstanbul. > Castells, M. (1992) The Informational City: Economic Restructuring and Urban Development, Wiley-Blackwell; Reprint edition > Chaplin, S., Holding, E. (2002) “Addressing the Post-Urban” The Hieroglyphics of Space: Reading and Experiencing Modern Metropolis içinde, ed. Leach N., sf.185-200, Routledge, London, New York. > CHORA, Bunschoten, R., Hoshino, T., Binet, H., (2001), Urban Flotsam: Stirring the City, 010 Publishers, Rotterdam > Cross, S.(Ed.) (2005), OPOP: Operative Optimism in Architecture, Actar, Barcelona. > Ellin, N. (2006) Integral Urbanism, Routledge, New York. > Farr, D. (2007) Sustainable Urbanism, John Wiley & Sons. > Florida, R. L., 2005. Cities and the Creative Class, Roudledge, NY. > Franke,S. & Verhagen,E.(eds) (2005) Creativity and the City:How the creative economy is changing the city, NAI Pub.,NL > Gatje, R.F. (2010) Great Public Squares: An Architect's Selection, W. Norton & Company. > Gausa, M., Guallart V., Müller, W., Soriano, F., Porras F., Morales, J. (2003) The Metapolis Dictionary of Advanced Architecture, Actar, Barcelona. > Gottman, J. and Harper R. 1990) Since Megalopolis: The Urban Writings of Jean Gottman, The Johns Hopkins University Press. > Guallart V. (2009) Geo Logics – Geography, Information, Architecture, Actar. > Guallart V. (2011) Self Sufficient City: Envisioning the habitat of the future, Actar. > Johnson, B. and Hill, K. (2001) Ecology and Design: Frameworks for Learning, Island Press, Washington D.C. > Karagon R. and Moella R. (2008) Invented Eden: Techno Cities of the Twentieth Century, The MIT Press. > Kleinebort, H. K. (2011) Infrastructural Urbanism: Addressing the In-between, DOM Publishers. > Koolhaas, R. (1978) Delirious NY, Oxford University Press, > Koolhaas, R. (1998) “Generic City” S,M,L,XL, Koolhaas, R., OMA, Mau, B., (Ed. Sigler, J.), Monacelli Press, New York. > Koolhaas, R., Boeri, S., Kwnter, S., Tazi, N., Obrist, H. U. (2000) Mutations, Actar. > Koolhaas,R., Rirkrit T.,&Yeondoo, J. (2007) Trans(ient) City: Urban Landmarks-Community Life- Urban Lab, ActarD, NY. > Kwinter, S., Tazi, N., Obrist, H.U., Boeri, S. (eds.) (2000) Mutations-Rem Koolhas: Harvard Project on the City, ACTAR, Barcelona.
Landry, C. (2000) The Creative City, A Toolkit for Urban Innovators, Comedia & Earthscan Pub, NY. Larice, M. (2013) The Urban Design Reader, Routedge, New York. Larup, L. (2001) After the city, The MIT Press; Reprint edition. Lefebvre, H. (2006) Writings on Cities, trans. & ed. by E. Kofman & E. Labas, Blackwell Publishing, UK. Maas W. and Thackara J. (2010) Green Dream, Rotterdamn: NAi Publishers. Massey, D., B. (1994) Space, Place, and Gender, University of Minnesota Press, Minneapolis. Mehrotra, R. (ed.) (2005) Everyday Urbanism, Michigan Debates on Urbanism volume I, Univ.of Michigan, Michigan. Mostafavi M. & Doherty, D. (2010) Ecological Urbanism, Lars Muller Publishers. OMA, Koolhaas, R., Mau, B., Werlemann, H. (1997) S,M,L,XL, Monacelli Press. Oswalt, P.(ed.) (2006) Shrinking Cities: Int. Research (vol.1), Interventions (vol.2); Hatje Cantz Verlag Pub., Germany. Ruby, L. & A. and Gili, G. (2006) Groundscapes: the Rediscovery of the Ground in Contemporary Architecture, ... Sassen, S. (1991) The Global City: New York, London, Tokyo, Nueva Jersey: Princeton University Press. Shan, D. G. (2005) Recombinant Urbanism: Conceptual Modeling in Architecture, Urban Design and City Theory, John Wiley & Sons Publisher. > Shan, D. G. ( 2011) Urban Design Since 1945: A Global Perspective, Wiley. > Shannon, K. and Smets, M. (2010) The Landscape of contemporary infrastructure, NAi Publishers. > Soja, E. W. (1989) Postmodern Geographies, Verso, NY. > > > > > > > > > > > > >
> Soja, E. (2000) Postmetropolis: Critical Studies of Cities and Regions, Oxford: Blackwell Publishers. > Sola-Morales, I. (2000) “Present and Futures: Architecture in Cities” 38 Sought2, The Graduate Journal of Architecture and Urban Design from RMIT, Vol:2, s.10-17. > Tschumi, B. (1994) Event Cities: Praxis, MIT Press, Cambridge. > Tschumi, B. (2000) Event Cities 2, MIT Press, Cambridge. > Tschumi, B. (2004) Event Cities: Concept vs. Context vs. Content: No. 3, Cambridge, MA: The MIT Press. > Waldheim, C. (2006) The Landscape Urbanism Reader, (esp. J. Corner - Terra Fluxus), Princeton Architectural Press. > Virilio, P. (2000) A Landscape of events, The MIT Press; 1st edition. > 49 Cities, WORKac, Storefront for Art and Architecture (New York, 2009)
>> Kentsel Konut
> AD, New Babylonians, vol.71, no. 3, 2001 June > AD Pofile, (2003), Home front: New Developments in Housing, Architectural Design vol.73, no. 4, 2003 July/Aug., sf. 498. > Arredamento Mimarlık, (2003), “Kapalı Siteler”, Arredamento Mimarlık, 07-08 2003, pp.56-77. > Cogito, (1999), Bir Anatomi Dersi: Ev, Cogito Bahar/1999, 18, YKY, Istanbul, > Lotus Internatıonal: Global Cities, (2001) “Cıty + Archıtecture” vol. 110. > French, H., (2002) Accomodating Change, London Arts, London: Cabe. > French, H., (2006) New Urban Housing, Lawrence King Pub., > French, H., (2008) Key Urban Housing of the Twentieth Century: Plans, Sections and Elevations, Laurence King Pub. st > IaaC/Actar (eds), Self-Sufficient Housing, 1 Advanced Architecture Contest, Ingoprint, 2006. > Jones, W., (2005) New Resitential Architecture: Radical Approaches to Contemporary Housing, Mitchell Beazley Pub. > Kurtuluş, H., (ed.) (2005), İstanbul'da Kentsel Ayrışma: Mekansal Dönüşümde Farklı Boyutlar, Bağlam Yayıncılık, İstanbul. > Mozas, J. Fernandez P. (eds) (2006) Density / New Collective Housing (a+t condensed edition) > Sağlamer, G. & Özsoy, Ahsen (2005) 1946-2005 Housing Bibliography / Konut Kaynakçası, KAEM Yayın No:2, Cenkler Matbaası, İstanbul > Şentürer, A. (2000) “Tokyo: İnanılmaz İşleyiş, Sonsuz bir Kent ve Modernite_İzlenimler, Ardındakiler” Arredamento Mimarlık, Şubat 2000, sf.116-129.
>> Kentsel / Mekansal Müşterekler
> Blackmar, E., (2006). “Appropriating “the Commons”: The Tragedy of Property Rights Discourse”, The Politics of Public Space içinde, ed. Low, S., ve Smith, N., s. 49-80, Routledge, New York. > Franklin, B., (2006). Housing Transformations: Shaping the Space of 21st Century Living, Routledge, New York > Hardt, M., (2011). Ortak Zenginlik, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. > Hardin, G., (1968). “The Tragedy of the Commons”, Science, 162, 1243-1248. > Harvey, D., (2013). Asi Şehirler: Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğru. Metis Yayınları, İstanbul. > Ostrom, E., (1990). Governing the Commons: The Evaluation of Institutions for Collective Action, CUP, Cambridge > Mooi, Alexander 2014, “What Will the Architect be Doing Next? How is the profession of the architect evolving as the focus of society shifts from sustainability to resilience or reactivist-driven design demands?” In: Footprint. Delft Architecture Theory Journal Spring 2014, pp.119-128 (http://www.footprintjournal.org/issues/current) (http://footprint.tudelft.nl/index.php/footprint/article/view/806/1005) > Buchanan, P., 2005, “The Ten Shades” (Frampton, K. “Foreword: Architecture and the Natural World), The Architectural League of New York. > Buchanan, P., 2005, “The Ten Shades” (Frampton, K. “Foreword: Architecture and the Natural World), The Architectural League of New York. > Nikolaus Hirsch, Julieta Aranda, Brian Kuan Wood, Anton Vidokle, Editorial — “Architecture as Intangible Infrastructure” http://www.e-flux.com/issues/66-october-2015/ > prole.info, (2012). Ev Canavarı, Otonom Yayınları, İstanbul. > Build the City: Perspectives on Commons and Culture http://static1.squarespace.com/static/526e5978e4b0b83086a1fede/t/55ef5142e4b05354020f674a/1441747266058/Buil d+the+City_eBook.pdf > http://tr.boell.org/tr/2014/11/05/kentsel-musterekler; (Kentsel müşterekler: Begüm Özden Fırat, 05 Kasım 2014) > http://mustereklerimiz.org/strateji-tartismasina-katki-musterekler-politikasinin-guncelligi/ > http://baslangicdergi.org/kamulastirma-mi-kamusallastirma-mi-umitakcay-bert-azizoglu/ (kamulaştırma mı? kamusallaştırma mı? – ümit akçay & bert azizoğlu - Başlangıç Yazıları; 24.10.2014)
> http://yesilgazete.org/blog/2015/07/29/kentsel-musterekler-buyuk-bir-potansiyele-sahip-ve-bu-yalnizca-kentbahcelerinden-ibaret-degil/ (Justin McGuirk tarafından The Guardian‘da yayınlanan yazının çevirisi, Yeşil gazete haberi, 29/07/2015) > http://tr.boell.org/tr/2014/11/05/aracisiz-soygunsuz-sansursuz-bir-erisim-icin; (Aracısız, soygunsuz, sansürsüz bir erişim için, 05 Kasım 2014, Serhat Koç) > Sinclair, Cameron 2006 “My wish: A call for open-source architecture” Talk on: TED - Ideas worth spreading* http://www.ted.com/talks/cameron_sinclair_on_open_source_architecture#t-13971 > Parvin, Alastair 2013, “Architecture for the people by the people” Talk on: TED - Ideas worth spreading* http://www.ted.com/talks/alastair_parvin_architecture_for_the_people_by_the_people > City of Dreams Brazil (video about the city of Curitiba, 15 min). Produced by SBS/Dataline, distributed by Journeyman Pictures http://www.youtube.com/watch?v=hRD3l3rlMpo > Urban Farming: Hydroponics in the City, (video 6 min). Produced by RiverWired; http://www.youtube.com/watch?v=tqcBCcSLDlo > Otonom Dergisi http://www.otonomdergisi.org/
>> Açık-Okul, Yaratıcı Mekân
> Paulo Freire, Pedagogy of the Oppressed, (New York: Continiuum, 1968, ing. 1970) http://www.msu.ac.zw/elearning/material/1335344125freire_pedagogy_of_the_oppresed.pdf > I. Ezra Staples, The ‘Open-Space’ Plan in Education, Educational Leadership, (1971) http://www.ascd.org/ASCD/pdf/journals/ed_lead/el_197102_staples.pdf > OECD, 21st Century Learning Environments http://mphs.wikispaces.com/file/view/21st+Century+Learning+Environments+-+OECD.pdf > Didem Erten Bilgic, Amrela Sany Surur, “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Uygulanan Eğitim Sistemlerinin Mekân Biçimlenişine Etkisi ve Reggio Emilia Eğitim Sisteminin Mekân Tasarımı Üzerine Denemeler”, Megaron 11/1 (2016) > Lisa Gelfand, Sustainable School Architecture: Design for Elementary and Secondary Schools http://pdf-directory.org/ebook.php?id=rGgqN5F3oAAC ? > Arkkitehtuurimuseo / Museum of Finnish Architecture, The Best School in the World: Seven Finnish Examples from the 21st Century https://issuu.com/suomen-rakennustaiteen-museo/docs/bestschoolintheworld_book > Haydar Karabey, Eğitim Yapıları, (Literatür, 2004) > Haydar Karabey, “Yenikuşak Eğitim Tesisleri İçin Öneriler”, Güney Mimarlık (2012/9) http://www.adanamimod.org.tr/guney_mimarlik_sayi9.pdf > Banu Binat, Neslihan Şık ed., Eğitim Yapıları, (Istanbul: Vitra Çağdaş Minarlık Dizisi, 2013) http://www.vitracagdasmimarlikdizisi.com/App_Themes/Vcmd/files/VCMD_Egitim_Yapilari.pdf > Projeler/Yapılar: Eğitim Yapıları, YEM (2016) > Arkitera, İlköğretim Okulu – Arkiv, http://v2.arkiv.com.tr/t8-ilkogretim-okulu.html > School Architecture: Education Buildings - Major Academic Projects from around the World Guide to School Buildings; School Building – Latest Designs... http://www.e-architect.co.uk/school-buildings > http://www.baskabirokulmumkun.net/ > www.alternatifokullar.com > T.C. Mı ̇llı ̇ Eğİtı ̇M BakanlığI İnşaat ve Emlak Daı ̇resı ̇ Başkanlığı, Eğı ̇tı ̇m Yapıları Asgarı ̇ Tasarım Standartları Kılavuzu 2015, http://iedb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_08/17032245_2015asgaritasarmklavuzu.pdf > T.C. Mı ̇llı ̇ Eğİtı ̇M BakanlığI İnşaat ve Emlak Grup BaşKanlığı, Eğİtı ̇m Kampüslerı ̇ Ön Seçimlı ̇ Ulusal Mı ̇marı ̇ Proje Yarışma Şartnamesı ̇ http://iedb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_12/05092244_eitimkampslerinseimliulusalmimariprojeyarmaartnamesi. pdf