5 minute read
Wist je dat? Vampiers in het water
De tanden die aan de binnenzijde van de armen van de vampierinktvis (Vampyroteuthis infernal) zitten dragen bij tot zijn naam.
Vampiers in het water
Advertisement
Mensen zijn al eeuwenlang bang voor vampiers. Vreemd is dit niet, want niemand wil hun sterke en scherpe hoektanden in de nek voelen. Maar bestaan Dracula, Nosferatu en hun neven echt? Wat wel zeker is, is dat er een vis leeft die deze naam draagt: de vampiervis (Vandellia cirrhosa). Daarnaast zijn er trouwens nog enkele dieren die de bijnaam vampiervis dragen.
Enkele jaren geleden wou één van onze redactieleden zich in de Rio Napo opfrissen, een zijrivier van de Amazone. Leden van de plaatselijke indianenstam Qichwa Añangu raadden hem toen sterk af in het water te plassen. Niet uit vrees dat hij de kaaimannen of piranha's zou vergiftigen, maar wel omdat dit de candiru of vampiervis (Vandellia cirrhosa) zou aantrekken. Dit agressieve visje wordt tot 15 cm lang en lijkt een beetje op een kleine, doorzichtige paling. Het behoort tot de familie van de meervallen en leeft in de modderige rivierbodem. Het is een parasiet die zich met het bloed van vissen voedt door zich vast te bijten in de kieuwen. Vandaar zijn naam 'vampiervis'.
Volgens de indianen wordt deze vis door urine aangetrokken en kan hij de uretra binnendringen. Hij kan dodelijke infecties veroorzaken als hij in het geslachtsdeel vast komt te zitten. Hij blijft er met zijn vinnen in vaststeken. De plaatselijke bevolking maakte zelf een medicijn dat niet door de medische wetenschap wordt erkend. Het gaat om een extract van citrusvruchten. Het zure sap moet door het slachtoffer worden gedronken en is hopelijk fataal voor de parasiet. In de praktijk blijkt het middel bij de helft van de slachtoffers een goed resultaat te hebben. In het ergste geval moet het vieze visje chirurgisch worden verwijderd.
De vampiervis (Vandellia cirrhosa) gaat de kieuwen van grote vissen binnen om er bloed te zuigen.
Foto: Mikael Håkansson.
om schrik van te krijgen
Moet een man bang zijn voor deze kleine vis? En wat met die andere soorten vampiervissen? Kan je de vampiervis in onze wateren tegenkomen? Voedt de vampiervis zich ook met mensenbloed?
Foto: Monterey Bay Aquarium Research Institute. Foto: Peter Stark / Fingercolt / Shutterstock.
De payaravampiervis (Hydrolycus scoberoides).
De 'vampierinktvis uit de hel' heeft een bloedrode kleur.
Foto: Pat Ford.
De payaravampiervis jaagt op elk waterdier dat kleiner is dan zijn grootte.
Vampiervissen leven niet in de waterlopen of meren van onze regio. Vandellia cirrhosa komt enkel voor in het Amazonebekken (ook gekend als het Amazonegebied), het drainagebekken van de Amazone en haar zijrivieren, een uitgestrekt laagland in het noorden van Zuid-Amerika. vampiervis draagt en een stuk groter wordt dan de candiru, is de payara (Hydrolycus scoberoides). Normaal wordt het dier zo'n 30 cm lang, maar in 1996 werd er in Venezuela een payara gevangen van 1,17 meter met een gewicht van 17,8 kg. zoetwaterrivieren van het Amazonegebied en in de rivieren van Ecuador, Guyana, Brazilië, Peru, Colombia en Venezuela.
De payaravampiervis jaagt op elk waterdier dat kleiner is dan hijzelf. Zelfs piranha's staan op het menu. Payara's kunnen omwille van hun grote hoektanden niet kauwen, maar slikken hun prooien zonder meer in. Ze kunnen een dier verorberen dat de helft kleiner is dan zijzelf.
Foto: Chasecorrington - inaturalist.nz.
Het agressieve visje leeft in de modderige bodem en komt enkel aan de oppervlakte om te jagen of om zich voort te planten. Daar is het door zijn opvallende manier van voortbewegen (slangsgewijs) meteen zichtbaar.
De candiru of vampiervis (Vandellia cirrhosa) wordt door urine aangetrokken en kan de uretra binnendringen. Dus best niet plassen in het water waar dit agressieve visje voorkomt.
Je kan hem moeilijk moeders mooiste noemen. Op zijn onderkaak prijken twee ontzettend lange hoektanden. Als de vis zijn bek sluit passen die in twee gangen in de bovenkaak.
De payara maakt deel uit van de familie Cynodontidae. De roofvis komt voor in de
helse vampier
De vampierinktvis draagt als wetenschappelijke naam Vampyroteuthis infernalis, wat letterlijk 'vampierinktvis uit de hel' betekent. Deze kleine inktvis wordt maximaal 13 cm lang en leeft in zuurstofarme tropische en gematigde oceanen op een diepte van 600 tot 1.200 meter.
Hij is de enige nog levende soort van de orde Vampyromorphida en hij heeft zowel de kenmerken van de inktvis als van de pijlinktvis.
De benaming vampierinktvis heeft hij alleen aan zijn uiterlijk te danken. Hij drinkt helemaal geen bloed, maar voedt zich voornamelijk met dierlijke uitwerpselen en dode larven, kreeftjes en zoöplankton. Wat door velen als een grote muil wordt waargenomen, is een soort zwarte paraplu die de
armen van de inktvis verbindt en binnenin voorzien is van uitsteeksels om het voedsel naar de bek te brengen. Het dier is volledig bedekt met fotoforen, lichtproducerende organen, die zowel korte lichtflitsen kunnen geven als enkele minuten kunnen gloeien. Aan de uiteinden van de armen en de vinnen zijn deze organen bijzonder ontwikkeld wat voor een bioluminescent 'vuurwerk' zorgt als het dier bedreigd wordt.
IVO MADDER
Advertentie
Europlongée Boulouris
Alles inbegrepen van maandag tot vrijdag: 5 nachten, volpension
10 duiken aan € 539 per persoon. Diep duiken: 6 duiken aan € 336 per persoon. (vullen met zuurstof mogelijk) 6 personen minimum
www.europlongee.fr FAX: 04 94 19 03 26 GSM: 06 09 18 53 74 • contact@europlongee.fr
ENKELE VAN ONZE PARTNERS:
SCUBAPRO SUB GEAR BARE SUUNTO UWATEC SHEARWATER METALSUB BIGBLUE RIFF GREEN FORCE MARES SEAC PROCEAN DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE
