De effecten van langelijnvisserij op het zeeleven

In een streven naar snellere vangst en meer winst, is langelijnvisserij een populaire vistechniek onder de commerciële visserij. Maar het heeft verwoestende gevolgen voor haaien en andere zeedieren.

Vissen omvat het gebruik van verschillende technieken. Sommige zijn commercieel en geavanceerd, andere zijn traditioneel en primitief. Het gebruik van haken is bijvoorbeeld een visserijtraditie die teruggaat tot in de oudheid.

Langelijnvisserij of 'longlining' is een aanpassing van de meest basale vistechniek, waarbij gebruik wordt gemaakt van haken. Maar waarom is het zo verwoestend voor het zeeleven?

Wat is 'longlinen'?

Van oudsher gebruiken vissers lijnen en bevestigen ze haken met aas aan het einde van de lijn om vis te vangen. Het ging vaak om het vangen van één vis tegelijk. Naarmate de menselijke bevolking toenam, waren er echter efficiëntere methoden nodig om aan de groeiende vraag te voldoen en zo ontstond 'longlining'.

Net als de traditionele lijn- en haakmethode is 'longlining' een commerciële vistechniek, waarbij een lange lijn wordt gebruikt die gewoonlijk de hoofdlijn wordt genoemd.

Deze lijn gaat het water in en strekt zich soms honderden kilometers uit. Aan de hoofdlijn zijn periodiek zijlijnen bevestigd, waaraan dan weer de haken met aas worden gehangen.

In de langelijnvisserij kunnen – afhankelijk van de beviste soorten – de hoofdlijnen op verschillende manieren in het water worden neergelaten: zwevende net onder het wateroppervlak, dicht op de zeebodem, vast aan een anker of net vrijzwevend.

Eén hoofdlijn kan bestaan uit honderden of duizenden zijlijnen met aas. De langelijnvisserij richt zich meestal op zwaardvis, tonijn, Pacifische heilbot (de gewone heilbot is inmiddels een bedreigde diersoort), zwarte kabeljauw, kabeljauw, schelvis, koolvis en nog veel meer soorten. Bij de visserij op Antarctische diepzeeheek zijn beperkingen ingesteld en mogen er niet meer dan 25 haken aan een lijn zitten. Daarentegen worden door de beroepsvisserij in de Beringzee en het noordelijk deel van de Grote Oceaan kilometerslange lijnen gebruikt, met meer dan 2.500 haken met aas. Honderden en duizenden haken met aas kunnen aan slechts één lijn hangen, afhankelijk van hoe groot de visserij-inspanning is.

Deze vorm van visserij is berucht om de bijvangst van talloze zeedieren. Jaarlijks worden tussen de 50.000 en 100.000 vogels (voornamelijk Noordse stormvogels) het slachtoffer van deze methode. Maar ook zeeschildpadden, haaien en zeezoogdieren behoren vaak tot de ongewenst bijvangst. Dus welke invloed heeft 'longlining' eigenlijk op het zeeleven?

Gevoeligheid

Haaien bijvoorbeeld worden, doordat ze vanop grote afstand worstelende prooien kunnen voelen, onvermijdelijk aangetrokken door de vis die al gevangen zit aan de haken.

De haai probeert de gevangen vis op te eten en soms lukt dat ook. Maar omdat de haai van nature in beweging moet zijn om te ademen, zal hij aan deze haken een langzame dood sterven. Zeevogels en zeezoogdieren zullen dan weer onherroepelijk verdrinken als ze vast komen te zitten aan een haak. Ook wanneer het dier uiteindelijk toch nog kan loskomen van de lijn, zal het de gevolgen van de haak ondervinden. Doorgeslikte haken komen vaak vast te zitten in de keel en veroorzaken inwendige verwondingen. Die verwondingen kunnen mogelijk leiden tot de dood door verhongering of inwendige bloedingen.

Aan de andere kant breken sommige haken vanzelf af van de lijnen als gevolg van ouderdom of slijtage. Een gebroken haak met aas kan kilometers ver in de oceaan drijven en als een ongelukkig zeedier het aas te pakken krijgt, zit het in de problemen.

Haaienvinnen

In de begindagen van de langelijnvisserij werd aangenomen dat haaien geen economische waarde hebben en daarom werden ze vaak gewoon losgelaten. In recentere tijden is er echter nog steeds een vraag naar haaienvinnen op de Aziatische markt. Haaienvinnensoep bijvoorbeeld heeft een hoge prijs, tot honderden dollars voor een kom. Indien een haai dan per ongeluk blijft haken aan een lijn, is het voor de vissers veelal heel verleidelijk om, in plaats van hem vrij te laten, te besluiten zijn vinnen af te hakken en het nog levende dier bloedend en kronkelend van de pijn terug in zee te gooien.

Kwetsbaarheid

Haaien en zeezoogdieren worden over het algemeen beschouwd als een kwetsbare soort voor overbevissing, omdat het lang duurt voordat ze zich voortplanten.

Bij veel haaiensoorten kan het 10 tot 15 jaar duren voordat ze geslachtsrijp zijn. Bovendien kan een vrouwelijke haai, in tegenstelling tot andere vissen die miljoenen eieren leggen, slechts één pup per jaar baren. Aangezien vissen een routinematige activiteit is, zou het voortdurend verstoren van hun ecologie geen tijd geven om verloren populaties aan te vullen.

De grootste vis op de planeet van vandaag is de walvishaai. Hij is vooral geliefd bij duikers, omdat hij volgzaam is.

Duikers zwemmen vaak met de walvishaai voor recreatieve doeleinden. Vanwege zijn kalmte en nieuwsgierigheid is hij niet bang om boten en schepen te benaderen. Maar deze eigenschap van de walvishaai maakt hem kwetsbaarder om vast te zitten, niet noodzakelijkerwijs door de haken met aas, maar ook door verstrikking terwijl hij het schip met de lijnen volgt.

Hoe kunnen de effecten van langelijnvisserij op het zeeleven worden beperkt?

1. Implementatie van wetten ter bescherming van haaien.

Er zijn enkele regio's waar langelijnvisserij al verboden is. De Amerikaanse Pacifische kust is een voorbeeld. Haaien en andere zeedieren zouden veilig zijn in deze gebieden.

Je kunt een zeedier echter niet beperken tot een enkele kust, ze zullen gewoon wegzwemmen.

Ook opereren langelijnvissers op internationale wateren, waar deze regels en beleidslijnen met betrekking tot hoe en waar te vissen niet van toepassing zijn. De enige manier om dergelijke controles af te dwingen en bedreigde diersoorten in internationale wateren te beschermen, is tussenkomst van internationale organisaties zoals de VN.

2. Sensibilisering

Het beschikbaar stellen van informatie over de nieuwste visserijtechnologieën aan vissers zou een mijlpaal betekenen in de bescherming van het kwetsbare zeeleven. Het verstrekken van informatie over hoe goed om te gaan met dergelijke wezens in het geval ze hen op zee tegenkomen, zou ook hun overlevingskans vergroten.

Longlining is visserij met lange lijnen (40-100 km) waar vele korte lijnen met vishaken en aas aan vastzitten. Op de oceaan wordt met deze techniek gevist op zwaardvis, tonijn en haai, vaak met beschermde soorten als bijvangst.

Voordeel: nauwelijks bodemimpact en relatief laag brandstofverbruik.

Nadeel: bijvangst van beschermde soorten zoals haaien en schade door losgeraakte lijnen (ghostfishing).

Indonesi

Kantduiken aan de noordkant van Bali met het Tulamben wrak en de mooiste excursie over het eiland van de Goden. 10D / 7N 2-pers garden bungalow o.b.v. logies ontbijt

Vanaf: € 1096,-

Egypte

3. Beter onderzoek

Aangezien het onpraktisch zou zijn om de commerciële visserij voorlopig helemaal stop te zetten, kan er beter onderzoek worden gedaan naar technologieën die alleen helpen bij het gericht vangen van bepaalde soorten. Verschillende technieken bestaan nu al om schadelijke effecten van de visserijtechniek proberen tegen te gaan:

• Het gebruik van cirkelhaken in plaats van de J-haken verhindert zeeschildpadden om vast te komen zitten. Al zijn zeeschildpadden ook zeer vatbaar om verstrikt te raken in lijnen op zich.

• Het hangen van gewichten aan de lijnen, zodat de haken snel onder het wateroppervlak zakken.

• Het bevestigen van vlaggetjes op de boeien die de pelagische lijn laten zweven. Hierdoor worden zeevogels afgeschrikt en is de kans kleiner dat ze het aas proberen te pakken te krijgen.

• Alleen 's nachts of bij weinig licht vissen.

• Het beperken van het visseizoen.

• Het vermijden van het uitgooien van visafval als de lijnen worden uitgezet.

• Enz.

Het effect van dergelijke maatregelen blijft echter beperkt. Ondanks bijvoorbeeld het gebruik van speciale haken, heeft men in 2006 rond Hawaï toch besloten de visserij op zwaardvis te verbieden, omdat dit een bedreiging vormde voor de onechte karetschildpad. Ook bij bijvoorbeeld albatrossen blijft de sterfte door de langelijnvisserij aanzienlijk. Van de 21 soorten die er worden onderscheiden, staan er reeds 19 als bedreigd op de rode lijst … 

WIM BOLLEIN

excl. vluchten Vanaf: € 949,-

Liveaboard Rode Zee

Ontdek de mooiste wrakken van de Rode zee en duik rond de Brother Islands, Elphinestone en de mooiste riffen in het diepe zuiden van Egypte. 8D / 7N 2-pers hut op indeling o.b.v. soft all inclusive 3 duiken per dag inclusief Nitrox

CURAÇAO All West Apartments

De mooiste duiken op de Westpunt van Curaçao 9D / 7 N 2-pers studio o.b.v. logies. 6 dgn non limit kantduiken inclusief en extra autohuur mogelijk.

Vanaf: € 949,-

Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en luchthaven transfers v.v. De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal. Bagagekosten kunnen van toepassing zijn.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

Kijk voor meer uitgebreide duikreis adviezen en een compleet bestemmings aanbod op onze website WWW.DIVEANDTRAVEL.NL