FENOLİK MADDELER (Resveratrol)
Fenolik madde nedir? Fenolik bileşikler ve daha yaygın olarak kullanılan ismi ile polifenoller benzen halkası içeren maddelerdir. Fenollerin en basit bileşikleri bir adet OH grubu içerir.
Bütün bitkiler metabolizmaların da kendilerini zararlılara karşı korumak için çok sayıda fenolik madde oluşturmaktadırlar. oluşturmaktadırlar Fenolik bileşikler meyve ve sebzelerin b l i k kendilerine dil i özgü ö üb buruk k veya acı tadını verirler.
Fenolik asitler; meyvelerde sinamik asit, kafeik asit, kumarik asit ve ferulik asittir. Fenolik maddeler;Antosiyanidinler, flavonlar ve flavonolar, flavonolar flavanolar, flavanolar kateĹ&#x;inler ve lĂśykoantosiyanidinler, proantosiyanidinlerdir. proantosiyanidinlerdir
Gıda bileşeni olarak fenolik maddelerin önemi; İnsan sağlığı açısından işlevleri Tad ve koku oluşumundaki etkileri Renk oluşumu ve değişimine katılmaları A ti ik bi l ve antioksidatif Antimikrobiyal ti k id tif etki tki göstermeleri Enzim inhibüsyonuna neden olmalarıdır.
Fenolik bileşikler gıdalarda renk değişimine neden olurlar. Bu renk değişimi arasındaki en önemlisi enzimatik esmerleşmelerdir. D ği i Değişime neden d olana l enzim i polifenoloksidaz (PPO) enzimidir.
Gıdalarda enzimatik esmerleşme reaksiyonları kalite kaybı olarak değerlendirilir. Bu yüzden meyve ve sebzelerin işlenmeleri sırasında enzim aktivitesi çeşitli yöntemlerle önlenmeye çalışılır. çalışılır
Fenolik maddelerin bazı enzimlere karşı inhibitör etkileri vardır. vardır Bitkisel gıdalarda bulunan alfadif difenoloksidaz l k id ve beta-galaktosidaz b t l kt id gibi bazı enzimlerin inhibüsyonuna neden d olmaktadır. l kt d
Fenolik bileşiklerin ş diğer ğ bir özelliği ğ ise antioksidan etkileridir. En fazla antioksidan etkiyi gallik asit, asit floroglusinik asit, kafeik asit ve gentisik asit göstermektedir. göstermektedir Serbest radikalleri nötralize eden antioksidanlar hastalıkları önlemede önemli rol oynamaktadır.
En fazla antioksidan etkinin sırasıyla üzüm, greyfurt, domates, portakal ve elma sularında olduğu tespit edilmiştir. edilmiştir
Fenolik bileşiklere beslenme fizyolojisi y j açısından olumlu etkileri nedeni ile biyoflavonoid adı verilmektedir. Kılcal dolaşım sisteminde geçirgenliği y ve kan basıncını düşürücü ş düzenleyici etkisi göz önüne alınarak bazı y Pf faktörü veya y P vitamini kaynaklarda olarak da adlandırılmaktadır.
Polifenollerin P lif ll i sağlığa ğl ğ olumlu l l etkilerinden yaralanmak için hayat tarzı haline h li getirilen, i il ömür ü boyu b uygulanacak beslenme alışkanlıkları esas alınmalıdır. l ld Önemli olan koruyucu, y önlem alıcı veya y önleyici beslenme alışkanlıklarıdır. Bu bileşiklerin bulunduğu meyveler birkaç kerelik yeme ile ilaç etkisi veya tedavi edici etki yaratmayacaktır
RESVERATROL
Resveratrol (3,4’,5 trihidroksi sitilben), bitkilerde yaralanma ya da mantar benzeri dış kaynaklı zararlılara karşı bazı spermatofitlerin ürettiği fitoaleksin yapısında bir maddedir.
Resveratrol ilk olarak Japon p geleneksel tıbbında uzun yıllar kullanılmış olan folklorik Ko Ko-jo-kon jo kon (Polyganum cuspidatum) kökl i d izole köklerinden i l edilmiştir. dil i ti
Ko-jo-kon(Polygonum cuspidatum) Asma (Vitis Vinifera)
1992 yılında Resveratrol Resveratrol’ün ün şarabın içinde ki biyolojik aktif bir bileşik olduğu bulunmuştur. bulunmuştur
Yaklaşık aynı zamanlarda, zamanlarda Kalp-Damar Kalp Damar Hastalıklarının sıklığı ile şarap tüketiminin arasındaki ters orantıyı gösteren epidemiyolojik çalışmaların sayısında da belirgin g bir artış olmuştur. Kırmızı şarabın bu yararlı etkisi önceleri içerdiği etanola bağlanmıştır. Ancak alkol üzerindeki bu spekülasyon kalktıktan sonra Resveratrol ve türevleriyle olan çalışmalara il i artm ilgi artmıştır. şt r Özetle; kardiyoprotektif etkinin alkolden değil resveratrolden kaynaklandığı görülmektedir…
K YN KL R KAYNAKLARI Resveratrol, başta severek tükettiğimiz Resveratrol üzüm,erik, dut, kiraz, limon, fındık, yer fıstığı gibi meyve ve çerezler yanı sıra okaliptüs, ladin, akasya, zambak, yaban y mersini benzeri bitkilerde de yüksek oranda bulunur.
Asma ve şşarap p yüksek y oranda Resveratrol içerir. Asmanın kökünde, üzüm tohumları (çekirdek), (ç ), sapında ve genç üzümlerin kabuğunda Resveratrol ve türevleri oldukça yoğun (50 100µg/g) bir şekilde bulunur… (50-100µg/g) bulunur
Şarabın içerdiği Resveratrol üzüm k b kl kabuklarının f fermantasyon ortamında d k kalma l süreleriyle de doğrudan ilişkilidir. F Fermantasyon t ne kadar k d uzarsa Resveratrol R t l konsantrasyonu o kadar yüksek olur.
• Beyaz y Şarap p da resveratrol içerir. Ancak beyaz şarap hazırlanırken yalnızca suyu y fermantasyona y üzümün y alınır (kabuk ve çekirdek alınmaz). • Ayrıca y fermantasyon y süresi beyaz y şarap için çok daha kısadır. Bu nedenlerden dolayı beyaz şarapta resveratrol t l dü düzeyii il ilerii d derecede d düşük olur.
• • • •
Resveratrol ve türevleri bazı maddelerle kalp/damar sistemi üzerinde yararlı sinerjetik etki gösterirler Bu maddeler; gösterirler. Diğer bioflovonoidler, Vitamin C ve E, Selenyum, y , Eser elementler,
İlaç olarak kullanılmasında etkili olan parametre biyoyararlanımıdır. b l d Kardiyak y biyoyararlanımı y y son derece yüksektir. Karaciğer ve böbrekler resveratrole yüksek afinite gösterir.
Resveratrol’ün; • • • • •
Antikanserojen, Antioksidan, Antiviral,, Antimikrobiyal, Kolesterol düşürücü, düşürücü özellikleri bulunmaktadır.
Resveratrol’ün güçlü antioksidan ğ E vitamininden 50 kat, C özelliği vitamininden ise 30 kat daha fazladır. Anti-aging nt ag ng etkilidir; et l d r; yaşlanmay yaşlanmayı yavaşlatıcı hatta yaşam süresini uzatıcı uzat c etkisi t olduğu uğu düşünülmektedir. üşünü m t r.
Kan yağlarını düşürücü etkisi saptanmıştır. Damar sertliğini önleyici etkisi vardır. Vücut ağırlığının düzenlenmesine yardımcı olur. olur İnflamasyon (kızarıklık)karşıtı etkisi il doku ile d k hasarı h s ve hücresel hü s l artışı tş baskılar. Cild yapısını korur.
Araştırmalara göre resveratrol iyi kolesterol HDL ’ yi artırıyor,kötü kolesterol LDL LDL’nin nin damar duvarındaki olumsuz etkilerini azaltıyor.Muhtemelen kanı da biraz inceltiyor.
• Resveratrol hap, sıvı şeklinde,toz şeklinde olmak üzere farklı formlarda bulunabilir.Ancak bu haplar klinik olarak hazırlanmış bir hap değil daha çok doğal bir üründür.Yani yapılan testler daha henüz tamamlanmamıştır. tamamlanmamıştır
• Kırmızı şarap kullanımında makul ölçü ne kadardır? Kadınlar için menopozdan sonra günde 1kadeh erkekler için ise kırk yaşından 1kadeh, sonra günde 1-2kadehtir.
• Alkolle aran kötüyse her gün yarım porsiyon kırmızı üzüm ye ye…☺ ye…☺
Hazırlayanlar; • Adem KINCAL • Bahadır EROĞLU • Fatma GÜRLER • Yunus COŞKUN