Lees hier integraal het Femma Oktobernummer

OKTOBER 2019

k u l e g n e k r e W

Tijdschrift – 1099 Brussel X BC 6433 – maandblad, verschijnt niet in juli en augustus – P 106 334 – Urbain Britsierslaan 5 – 1030 Brussel

#

Femmagroepsbegeleidster R’Himo:

‘We moeten samen leven.

Of we dat nu willen of niet’

[1]

Uw schoenenspecialist: kleine en grote maten!

www.

1000m2 TOPMERKEN

HEREN: Guess shoes & bags Rehab Floris Van Bommel TommyHilfiger Timberland Ambiorix Lloyd Sebago Giorgio Australian Geox Think Ara Mephisto Mbt Joya Solidus Rockport

.com

SNEAKERSHOP: Nike-AirForce Adidas-Originals Dr.Martens Dc Diadora Jack&Jones Skechers Fila All-Star Asics Converse NewBalance Vans Buffalo Puma Reebok FredPerry Champion

DAMES: Guess Shoes & Bags Valentino Ferre Floris Van Bommel DL-sport TommyHilfiger Gabor PeterKaiser Mephisto Think! Brako Ara Geox SensUnique Semler Solidus Wolky

R ET C H ST

(zolang voorraad strekt)

KIDS: Adidas-originals Skechers Vans Dc Birkenstock Timberland All-Star Ricosta Stones & Bones Fila Nike Puma Crocs Kipling

Sint-Niklaas

ANTWERPEN

A12

Temse

Sint-Amands

SPECIALIST IN WANDEL- LOOP- en BALANCE-schoenen: MBT JOYA SANO XSENSIBLE FINNAMIC ROLLING Topdealer van: MEPHISTO ROCKPORT LOWA Allrounder Asics Meindl Brooks Dolomite

€ 13 KORTING BIJ AANKOOP VAN EEN PAAR SCHOENEN VANAF € 95,00 EN NIET CUMULEERBAAR MET ANDERE KORTINGEN Naam ...................................................................................................................

Bornem

Dendermonde

MEER DAN 2.000 MODELLEN VOOR STEUNZOLEN! DL-sport Verhulst Ara Loints Softwaves Remonte Mephisto-Mobils Allrounder Piesanto Berkemann Annalina Semler Gabor Stuppy Vionic Birkenstock CHROOM vrij/arm: Think! Brako-Anatomics FitFlop Clair de Lune Ecologica FinnComfort Wolky Vital DIABEET: Durea Varomed Xsensible Solidus-care

✁

1 PAAR TURNPANTOFFELS BIJ AANKOOP VAN KINDERSNEAKERS OF -SCHOENEN

Willebroek

Adres ....................................................................................................................

E-mail .............................................................................. Datum ..... / ..... / .....

Mechelen Londerzeel

A12

MALDEREN Aalst

station

BRUSSEL

EURIKA-SHOE BVBA - Handelsstraat 141 - 1840 Londerzeel (Malderen-station) Tel. (052) 33 30 01 - e-mail: eurika@telenet.be Open: werkdagen van 9 tot 20 u. - zaterdags van 9 tot 19 u.

Gesloten: zon- en feestdagen

Niet geldig tijdens de sperperiode.

BON €13

ACHTER DE SCHERMEN

TEKST: LOBKE GIELKENS

Afgelopen maand volgden enkele Femma-collega’s de training ‘Werkgeluk werkt’ bij Veerle Dobbelaere. Want ook wij bij Femma zijn ervan overtuigd dat gelukkige medewerkers actiever en productiever op de werkvloer zijn.

Samen met het hele team ‘werkten’ we een hele dag rond ons gedrag, onze competenties en onze waarden. We luisterden naar elkaar en we smeedden plannen om een betere toekomst te garanderen. ‘s Avonds gingen we naar huis met impactvolle kennis, zelfkennis en een concreet plan om ons werkgeluk nog meer te verhogen.

Lobke: ‘Veerle liet ons inzien wat ons echt gelukkig maakt in onze job. Wat zijn onze drijfveren en waar komen we elke dag ons bed voor uit?

Wat ik bijzonder vond om te zien was dat mijn persoonlijke waarden helemaal overeenkwamen met de waarden van Femma en dat ik dus echt op mijn plaats zit. Na deze intensieve training afgewisseld met korte meditatiemomenten, adempauzes én een overheerlijke lunch, ging ik naar huis met een hoofd én lijf vol goesting om er weer volop tegenaan te gaan bij Femma.’

Zelf zo’n training volgen?

Op www.mijnademruimte.be vind je meer info over de trainingen die Veerle Dobbelaere geeft.

leuk Vind ons o k op Facebo

www.facebook.com/femmavzw

12

17

34

45

Colofon Redactieadres: Femma vzw - Femma Urbain Britsierlaan 5, 1030 Brussel - Tel. 02 246 51 11 - E-mail: redactie@femma.be Verantwoordelijke uitgever: Eva Brumagne - Femma vzw - Urbain Britsierlaan 5 - 1030 Brussel Redactie: Chris Goossens, H. Wouters, Evi Renaux, Jade Yorks en Lobke Gielkens Coördinatie: Jade Yorks Corrector: Annick Geets en Caroline Bossu Reclameregie: Publicarto N.V. - Driehoekstraat 18 - 9320 Aalst - Tel. 053 82 60 80 - Fax 053 82 60 90 Vormgeving: Gevaert Graphics - Zwevezele Druk: T’Hooft printing Femma is het magazine van Femma vzw, verschijnt tien keer per jaar en wordt bezorgd aan alle Femmaleden. Lidgeld: 30 euro Domiciliëring: valt de vervaldatum van je lidmaatschap in Oktober?

Via je domiciliëringsopdracht zal de inning voor verlenging van je lidmaatschap (30 euro) gebeuren op 05/10 of 20/10.

Cover: Ellen van den Bouwhuysen Algemene inlichtingen Femma vzw: tel. 02 246 51 11 of femma@femma.be - www.femma.be Heb je suggesties voor verbetering? Geef ze door aan Emma van Femma: emma@femma.be, www.femma.be/emma Femma is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties.

Abonnementen Anita Monsieur: tel. 02 246 51 21 of mail naar anita.monsieur@femma.be

INHOUD OKTOBER 2019 Werk en geluk Mama’s en oma’s hebben een gigantische hoeveelheid werk. Vaak betaald, maar misschien nog wel vaker onbetaald. Probeer daar maar eens balans én geluk in te vinden. In dit magazine doen we ons best om je wat op weg te helpen. Zo testen we voor jou een heuse productiviteitscursus, onderzoeken we of mindfulnes naast jou ook de samenleving milder maakt en presenteren we met trots Femma Maakt Het. Het is maar dat je weet dat iedereen recht heeft op voldoende vrije tijd. Met ons nieuwe platform helpen we je alvast op weg.

Uiteraard is er nog veel meer, dus blader maar snel verder.

6 De wereld van R’Himo en Greet 12 Zo word je baas van eigen tijd 17 Gisteren – vandaag – morgen met Veerle Dobbelaere 44 Waarom mindfulness niet alleen om jou hoeft te draaien

21 Maak kennis met

Femma Maakt Het

Zelfgemaakt • Bijenwaswrap • Naai een A-lijn jurkje • Pimpen van terracotta bloempotjes CULINAIR • Maak Homemade confituur

34 Waarom het rusthuis lang niet meer voor iedereen toegankelijk is

Meer Femma

Voorsmaakje Kortgeknipt Rustpunt Column Rustpunt Dertigurenweek van Jeroen Fier Tijd en geluk 100 jaar Femma: ‘Daarom hebben we een middenveld nodig’ 46 Reizen: ga je mee naar Albanië of Mallorca?

50 Het klein gelukske van Bianca 51 Spel 3 10 16 32 33 38 39 40 42

Groepsbegeleider R’Himo Assecoum en Femmavoorzitter Greet De Ceukelaire:

‘OF WE NU WILLEN OF NIET, WE MOETEN SAMENLEVEN’

DE WERELD VAN

TEKST: Gerda van den dries – FOTO: ellen van den bouwhuysen

Ze zitten al gezellig met elkaar te babbelen in een zaaltje op de hoofdzetel van Femma in Brussel, R’Himo Assecoum en Greet De Ceukelaire, met wie ik een afspraak heb. Allebei zijn ze actief rond diverse vrouwengroepen bij Femma: R’Himo in Brussel en Greet in Aalst. Ze kennen mekaar niet goed, dus dit interview is niet enkel voor mij maar ook voor hen een kans om mekaar beter te leren kennen.

Hoe zijn jullie bij Femma beland?

‘Ik ben industrieel ingenieur chemie, ik heb gewerkt in de rubberindustrie, altijd tussen mannen’, vertelt Greet. ‘Maar na ons derde kind was dat niet meer te combineren met het werk van mijn man en ben ik thuisgebleven. Het was de bedoeling om dat enkel voor een tijdje te doen, maar ik ben nooit meer buitenshuis gaan werken. Het gezin alleen en het huishoudelijke werk, dat was voor mij toch niet alles.

Ik wou iets meer voor mezelf en ik wou graag samen met vrouwen dingen doen.’

Sacochenmadammen ‘Op een dag zag ik een aankondiging voor een activiteit van KAV en ben daarop afgestapt. Maar die eerste ervaring was niet zo positief, want dat was nog in de tijd van de sacochenmadammen.’ De wàt? ‘De sacochenmadammen …’ Greet grinnikt. ‘Ik was blijkbaar op de vaste plaats gaan zitten van iemand die er nog niet was en ze vroegen me om ergens anders te gaan zitten. Ze deden in die groep vooral activiteiten die oudere dames graag deden. Ik heb me daar toch wel eenzaam gevoeld. Daarom heb ik later het initiatief genomen om een jong-KAV-groep op te richten.

Daarna ben ik gevraagd om in de provincie mee te draaien en nog later nationaal. En van ‘t één kwam ’t ander … En ondertussen ben ik voorzitter van Femma!’ Greet zegt het met enige trots, maar ook met iets van verwondering. ‘Als ze me dat toen, zevenentwintig jaar geleden, hadden gezegd dat ik ooit voorzitter zou worden, dan zou ik dat nooit geloofd hebben. ’t Is niet dat het op mijn verlanglijstje stond!’

Schrik voor bekering R’Himo is al tweeëntwintig jaar actief als groepsbegeleider bij Femma. ‘Mijn ouders zijn vanuit Marokko naar België gekomen toen ik twee was. Ik ben hier naar school gegaan, maar heb afgehaakt toen ik vijftien, zestien jaar was. Ik deed al vakantiewerk in een fabriek en de baas zei: ‘Als je wil kan je hier blijven, dan moet je niet meer naar school.’ En ja, wat weet je als je vijftien bent over je toekomst? Ik dacht alleen ‘dan moet ik geen huiswerk meer maken’ en ben gaan werken. Dat was een hele dag bandwerk, in een koekjesfabriek.’

‘WE ZIJN ALLEMAAL VROUW, WE KUNNEN ALLEMAAL VAN ELKAAR LEREN’

Greet

‘Nu wordt bij jongeren die afhaken van school meteen de link gelegd met de moslimachtergrond, maar dat kwam gewoon door de sociaal-economische situatie van mijn ouders. Zij begrepen het schoolsysteem hier niet zo goed. Mijn vader heeft altijd hard gewerkt, mijn moeder was analfabeet, er was toen nog niks van begeleiding en ondersteuning. Maar na een tijd had ik zoveel spijt dat ik gestopt was met de school! Want ik was wel een goeie leerling hé, mijn droom was verpleegster worden. Dat is er dus nooit van gekomen.

Pas toen ik al getrouwd was en kinderen had, besefte ik: ik kan meer dan met mijn handen werken. Niet dat ik daarop neerkijk, maar ik wist dat ik meer kon doen.

Ik ben dan terechtgekomen in het Jobhuis om een

[7]

‘ONDER EEN HOOFDDOEK ZIT WEL EEN HOOFD HÉ, EEN PERSOON MET EEN HART’

R’himo

secretariaatsopleiding te volgen. Daar zagen ze dat ik een sociaal geëngageerd mens ben en hebben ze me een job aangeboden.’

‘Uiteindelijk heb ik nog mijn diploma van middelbaar onderwijs gehaald via de centrale examencommissie en zelfs nog een bachelor maatschappelijk werk via de ‘Bijzondere Leerroute’, een deeltijds programma voor volwassenen. Dat was niet gemakkelijk! Ik werkte overdag bij Femma, we hadden drie kinderen, dus pas als zij in bed lagen kon ik beginnen te studeren, soms tot twee, drie uur ’s nachts … Vijf jaar aan een stuk, dat was echt zwaar! Gelukkig kreeg ik 100% steun van mijn man. Ik ben dan ook heel fier dat ik dat gehaald heb.

En dat naast mijn werk bij Femma.

In het begin dacht ik ‘Oei, KAV, dat is christelijk, straks gaan ze mij nog proberen te bekeren, want ik ben moslim.’ R’Himo moet er hartelijk om lachen. ‘Maar dat is supergoed meegevallen.’

Superdiverse groepen Greet heeft in Aalst een superdiverse Femma groep mee opgericht, waar vrouwen uit heel veel verschillende culturen en uiteenlopende achtergrond – sommige hoogopgeleid, andere in armoede of vluchteling – mekaar kunnen ontmoeten. R’Himo is actief binnen de Femma Quartier-groepen, die specifiek gericht zijn op kwetsbare vrouwen in achtergestelde wijken. Zo zijn er nu veertien in Brussel.

‘Ik heb altijd moeite met die term “achtergestelde wijken”. Dat is zo negatief’, zegt R’Himo. ‘Ik spreek liever over volkse buurten. Daar zit ik weet niet hoeveel talent! Bij ons gaat het vooral om het versterken van die vrouwen, zodat ze meer en meer hun stem laten horen, hun rol kunnen opnemen in de samenleving en mekaar ondersteunen. Je ziet daar zulke mooie dingen gebeuren. We zien vrouwen echt groeien en zich engageren, ook bij andere organisaties of in het oudercomité. Zo kunnen we de diversiteit in die wijken op een positieve manier naar voren brengen. Want tegenwoordig komt die vooral op een negatieve manier

in het nieuws. Die polarisering, mensen in een hokje duwen, focussen op het anders zijn, zelfs door mensen die het land hier besturen … Dat maakt mij echt bezorgd. Ik lig daar soms van wakker. Hoe er soms wordt gereageerd op vluchtelingen, op vrouwen met een hoofddoek! Onder die doek zit wel een hoofd hé, een persoon met een hart.’

‘Ik heb drie dochters en twee kleinzonen. Je wil toch niet dat die zulke dingen te horen krijgen! Iedereen wil toch hetzelfde, elke vrouw is toch bekommerd om haar kinderen en wil dat zij een goed leven hebben.

We moeten allemaal samen de vrouwenstrijd voeren om de positie van de vrouwen te verbeteren. Meer dan ooit moeten we dat samen doen.’ Ze zegt het vol overtuiging. ‘Want of we dat nu willen of niet, we moeten samenleven, we kunnen daar niet onderuit.’

Is dat iets dat je ook in de groep in Aalst merkt, dat vrouwen meer gemeenschappelijk hebben dan dat ze van mekaar verschillen?

‘Dat is waarmee we gestart zijn’, zegt Greet, ‘we zijn allemaal vrouw, we kunnen allemaal van elkaar leren.

Je ziet in zo’n groep nieuwsgierigheid naar mekaar ontstaan, veel gesprekken en veel solidariteit. Een Italiaanse vrouw uit onze groep bijvoorbeeld, die in een serviceclub zit, heeft ervoor gezorgd dat er voor een andere deelneemster, een vluchtelinge uit Syrië, een kappersopleiding betaald kon worden. Dat zijn zo van die mooie dingen die gebeuren. We proberen heel laagdrempelig te werken, zodat elke vrouw kan deelnemen. Zo organiseren we elk jaar in de eerste zomerweek een picknick in het stadspark van Aalst.

Iedereen brengt een dekentje mee, hapjes en drankjes, supergezellig. Vorige zomer waren we met honderd!

Dat is zo’n moment dat je de samenhorigheid tussen de vrouwen voelt.’

‘Dat is zo belangrijk,’ vult R’Himo aan, ‘dat de vrouwen uit hun isolement worden gehaald, dat ze samenkomen, tijd voor zichzelf krijgen. Zo maken ze vriendinnen en voelen zich daardoor ook sterker.’ Greet voegt eraan toe: ‘Het lukt wel niet om zo’n groep te vormen door flyertjes

[8]

‘MIJN OUDERS LEERDEN ME DAT IEDEREEN GELIJK IS. DAAROM WOU IK EEN SUPERDIVERSE GROEP OPRICHTEN’

Greet

te gaan ronddelen. Je moet echt gaan aanbellen, de vrouwen persoonlijk aanspreken op straat, in de winkel, of aan de schoolpoort.’ ‘Ja, dat doen wij in Brussel ook’, zegt R’Himo. ‘Je moet in het begin wel extra moeite doen om de vrouwen te bereiken.’

‘We moeten natuurlijk ook kritisch blijven voor onze eigen cultuur en gemeenschap,’ preciseert R’Himo, ‘maar men mag niet alles reduceren tot een bepaalde geloofsgemeenschap of afkomst. Aan de andere kant zijn er nu gelukkig ook veel initiatieven die tegenwind bieden, dat maakt mij heel blij.’

Wat is jullie grootste uitdaging?

‘De mensen buiten krijgen,’ zegt Greet, ‘de inspanning doen om ze ernaartoe te krijgen. En in sommige culturen zijn ze ook niet gewoon om met een agenda te werken, dat is niet zoals bij ons.’ R’Himo komt meteen tussenbeide: ‘Voor mij heeft dat niet zozeer met cultuur te maken, maar wel met de sociaal-economische situatie van mensen. Een ‘Belgo-Belgische’ vrouw, ik noem die nu maar zo, die in armoede leeft, die dag na dag te probeert te overleven, die heeft ook geen agenda. Ik vind dat een beetje gevaarlijk om dat meteen te verbinden met de cultuur of geloofsovertuiging. Mijn moeder had ook geen agenda. Had dat te maken met haar cultuur? Nee, dat was omdat ze niet kon lezen en schrijven.’

Blijven dromen ‘Weet je,’ vertelt Greet, ‘eigenlijk komt het door mijn opvoeding dat ik met die superdiverse vrouwengroep in Aalst ben gestart. Mijn ouders hebben altijd een open blik op de wereld gehad. Ze zijn bijvoorbeeld jaren bezig geweest met projecten in Haïti, we hadden elk jaar kinderen uit de bidonvilles van Parijs die bij ons kwamen, ik heb een geadopteerde zus uit Haïti, mijn broer is als dokter naar de Filipijnen geweest …

We zijn als kind opgegroeid met een open blik op de wereld en de overtuiging dat iedereen gelijk is. Dat zit er bij mij ingebakken. Daarom wou ik zo’n superdiverse groep in Aalst oprichten.’

‘Eerlijk gezegd ben ik dat beu, hoe alles meteen in verband wordt gebracht met de moslimcultuur en het geloof … Als je op sociale media al die bagger leest, eerlijk gezegd, ik ben daar soms niet goed van! Omdat ik dan ook denk aan mijn dochters. Zij hebben alle drie gestudeerd en diploma’s behaald, zij doen zo hun best om hun kinderen een goeie toekomst te geven. En die moeten dan het hoofd bieden aan dat soort reacties en hun kinderen proberen te beschermen tegen dat soort uitspraken, dat is toch niet normaal!’ R’Himo zegt het met verontwaardiging en met iets van wanhoop in haar stem. ‘Daarom zijn die superdiverse groepen zo belangrijk,’ bevestigt Greet, ‘zodat de vrouwen uit al die culturen en die Vlaamse vrouwen merken dat ze allemaal dezelfde bekommernissen hebben en dat al die verschillende vrouwen ook maar gewoon vrouwen zijn zoals zij. Als ze met mekaar babbelen, mekaar leren kennen, begrip en respect voor mekaar krijgen, dan gaan ze zulke uitspraken niet doen. Mekaar leren verstaan en nieuwsgierigheid naar mekaar tonen, dat is zo belangrijk.’

‘Er is een Marokkaans spreekwoord,’ zegt R’Himo, ‘als je een vrouw versterkt, versterk je de hele wereld. Je brengt een beweging op gang die zo mooi is om te zien. De grootste uitdaging voor de vrouwenbeweging voor mij is dat alle vrouwen, vanuit welke overtuiging of afkomst, hand in hand samen strijden. Ik hoop van harte dat elke vrouw zich goed voelt en dat er voor elke vrouw een plaats is in de samenleving. Dat is een ideaalbeeld en misschien wat melig om te zeggen, maar dat is mijn droom.’

Maar we moeten misschien dromen, niet?

‘Ja, dat moeten we blijven doen, dromen’, knikt R’Himo. ‘En ik doe het met veel plezier’, zegt Greet. ‘Ja, ik ook’, zegt R’Himo. ‘Soms ben je zelf moe, maar als je dan die stralende gezichten van de vrouwen ziet, dan weet je dat je een steentje hebt bijgedragen aan een menselijker samenleving. Dat geeft voldoening.’

[9]

KORTGEKNIPT

Eco-tip Duurzaam winkelen door Cosh Het is niet dat je geen duurzame en ethische aankopen wil doen als je nieuwe spullen nodig hebt. Maar vind ze maar eens, al die merken die het beste met de wereld voor hebben. Duurzaam winkelen kost soms meer tijd dan je voor handen hebt.

Maar nu is er Cosh, een super handige website die duurzaam winkelen voor jouw eenvoudig maakt.

Bezoek www.cosh.eco voor meer info.

45 jaar Wereldsolidariteit

OPLOSSING SPEL

Samen met de mensen en organisaties die mee de weg plaveiden voor meer wereld-soldiarteit viert Wereldsolidariteit feest. Je bent welkom om samen stil te staan bij de afgelegde weg en om kennis te maken met de nieuwe visuele identiteit.

B L o e m B n b i n d s t e r

Samen heffen we het glas op de uitdagende weg die nog voor ons ligt.

Wanneer: woensdag 16 oktober 16:00 uur Waar: Aeropolis II - Urbain Britsierslaan 5 1030 Schaarbeek Laat weten of je er bij bent via hilde.ceulemans@wsm.be of 02 246 36 85

[ 10 ]

I O L O O e i e n r e d a r e a l e B A m i e r e s t a n i n g e k a n s e l o t r o e e m i n v a

G r e n s p a a l n e k a

I E L E R s o r i l ij k t a e b m e r a l k m a k e l i g n e e e i d e r l e e e n k g e l s n ij l i s s u e s t l

A g e n d a r s m a l e

R E S a m i l e n r t a E e e r r e k n l o m a a a a l s a i i g a e a n e n

Dag fijne Femmafan, Fijn dat je ons magazine weer in handen hebt.

Dankjewel om daar tijd voor te maken. Dankjewel ook voor jouw geduld.

Want laten we eerlijk zijn. Dat hebben we deze maand nogal op de proef gesteld.

Net zoals jij elke maand op ons rekent om jouw magazine op tijd te ontvangen.

Zo rekenen wij elke maand op onze drukker om het op tijd te drukken.

Daar ging het deze maand mis. Onze drukker bleek failliet en wij moesten heel rap op zoek naar een nieuwe. Die zoektocht duurde iets langer waardoor jij jouw magazine dus iets later kreeg.

Dat spijt ons.

Lobke en Jade Femma redactie

[ 11 ]

CURSUS

‘BAAS OVER EIGEN TIJD’ Heel af en toe lukt het. Dan spreken mijn buurvrouwen en ik af om samen te eten. Uiteraard tellen we dan calorieën, wordt er geroddeld én bijgepraat. Onze situaties zijn verschillend: een alleenstaande mama met een zoon, een getrouwde mama met drie pubers in huis, een actieve oma en - ikzelf - een freelancer met vier kinderen. Allemaal hebben we een resem aan activiteiten en moeten we ontzettend flexibel zijn om alle balletjes in de lucht te houden. Tijd om er even bij stil te staan: ik test de cursus ‘Baas over eigen tijd’ uit.

[ 12 ]

TEKST: H. WOUTERS

Je kent het wel: oppassen op het (klein)kind, telefoontjes voor het werk, bedenken wat we deze week eten, plannen wanneer we de boodschappen doen, een kind wegbrengen naar een hobby, een oppas regelen voor overmorgen en een pleister plakken op een knie. En dat allemaal binnen het uur. Ik dacht altijd dat ik in de moeilijkste fase zat, met mijn kleine kinderen. Maar ook de moeders met grotere kinderen uit mijn netwerk weten niet wat eerst te doen. En tot mijn verbazing ook de oma’s, die natuurlijk zelf nog een heel actief leven hebben, vrijwilligerswerk doen, een heel sociaal netwerk onderhouden en ook hun kinderen willen helpen met de zorg voor de kleinkinderen.

‘Productiviteitsgoeroes zijn meestal mannen. Academici vaak’, zegt Kelly Deriemaeker lachend. ‘Ik lees al lang productiviteitsboeken. Toen ik nog werknemer was en geen kinderen had, ging alles vrij vlot.

Maar als moeder van twee en freelancer voor verschillende opdrachtgevers, had ik het idee dat ik heel gedisciplineerd met mijn tijd moest omgaan. Dat lukte niet altijd, bijvoorbeeld door deadlines maar ook omdat er zo veel te regelen is. Mensen denken altijd dat ik de beste job ter wereld heb en dat vind ik meestal ook, maar twee keer per jaar was ik bereid het allemaal op te geven voor een job mét overzicht en sturing. Het voelde vaak alsof ik verzoop.’

De cursus is leuk opgebouwd met een werkboek, teksten, filmpjes en presentaties, dus het voelt niet als een heel zwaar pakket dat ik moet doornemen of studeren. Stapsgewijs kom ik tijdens het doen van de cursus meer te weten over het productiviteitssysteem van Kelly en Anouck en ik leer het meteen ook toe te passen op mijn eigen leven, door de oefeningen te maken in het werkboek.

Pauzeknopje ‘Toen Anouck en ik een workshop over productiviteit verzorgden, merkten we dat vele vrouwen echt ‘op hol’ zijn geslagen. Ze hebben een to-dolijst en een agenda, maar daarmee redden ze het niet. Ze hebben het gevoel dat hun tijd volledig versnipperd is en dat ze er geen grip meer op hebben’, vertelt Kelly.

Dat versnipperde gevoel ken ik heel goed. In het begin van de cursus kan ik even het pauzeknopje indrukken. Met oefeningen werk ik aan mijn intentie:

DE CURSUS IS LEUK OPGEBOUWD MET EEN WERKBOEK, TEKSTEN, FILMPJES EN PRESENTATIES. IK GA ER MET PLEZIER VOOR AAN DE COMPUTER ZITTEN

Podcast ‘Samen met Anouck Meier, ook een jonge mama met een eigen bedrijfje, startte ik de podcast Werk & Leven, om het net over deze thema’s te hebben. We vroegen elkaar bij het begin van elke aflevering die we opnamen hoe het ging met tijd en balans. Zo ontdekten we dat we beiden zoekend waren en begonnen we elkaar te inspireren, truukjes door te geven, te experimenteren. Er rolde een systeem uit dat voor ons heel goed werkte, en dat we in een online cursus hebben gegoten.’

waar zou ik graag volgend jaar staan? Vervolgens reflecteer ik over productiviteit. Het gaat er niet om meer te doen in minder tijd, maar vooral ook te weten waar mijn tijd naartoe gaat én bewuste keuzes te maken daarin. Daarvoor begin ik met een heel confronterende oefening: per kwartier bijhouden waar mijn tijd naartoe gaat en dit overzicht analyseren. Ik deel mijn activiteiten in verschillende categorieën in en word uitgedaagd erover na te denken. Wat doe ik graag, waar ben ik goed in? Wat vind ik verschrikkelijk om te doen? Wat kan ik uitbesteden? Wat kan ik schrappen?

En die cursus probeer ik uit. Handig dat ik het gewoon thuis aan de computer kan doen, als de kinderen in bed liggen en de keuken opgeruimd is!

En ik ga er met plezier voor aan de computer zitten.

De tweede beweging die ik in de cursus maak, is het ontwerpen van een voor mij beter plan om mijn tijd in te delen. Hm, ik ben maar een ploetermoeder, denk ik. Is zo’n ontwerp niet meer iets voor CEO’s?

[ 13 ]

‘Nee, hoor’, verzekert Kelly me. ‘Mama’s en oma’s hebben een enorme hoeveelheid betaalde en onbetaalde arbeid te managen. Ook als je huismoeder bent, heb je ontzettend veel te doen en te organiseren. We denken altijd dat spontaniteit het leukste is, dat het ons vrijheid geeft. Maar vaak zit daar faalangst achter: we durven geen plannen te maken want we zijn bang dat we er ons niet aan kunnen houden.’

pen van het ene regeldingetje naar het andere. Het onverwachte gebeurt: ik blijk toch tijd te hebben voor gefocust werk, waarbij ik zonder afleidingen helemaal in de diepte duik met een boek of een schrijfopdracht. Wat een feest!

Eerlijk zijn is belangrijk ‘Als je niet plant, ga je helaas doen wat er op het moment zelf het makkelijkste is. Bijvoorbeeld op je smartphone tokkelen, tv-kijken en nog wat e-mails afwerken’ vertelt Kelly. ‘Tijd is echter kostbaar en je wordt er echt malcontent van als je op automatische piloot telkens maar foute beslissingen maakt over hoe je tijd te besteden. Je hebt altijd het gevoel geen tijd genoeg te hebben, maar als je eerlijk bent zit je misschien vaak enkele minuten op Instagram of op Facebook, of zit je voor de tv. Eerlijk zijn is belangrijk. Als je je bewust bent van waar je tijd naartoe gaat, kan je een plan maken met weloverwogen keuzes waarbij je ook veel dingen efficiënter kan aanpakken.’

Tijd is een keuze Kelly moet lachen als ik het haar vertel. ‘Werknemers, of bijvoorbeeld mensen die in het onderwijs staan, hebben vaak het idee dat timemanagement niets voor hen is. Omdat ze toch weinig keuzemogelijkheden hebben. Maar je kan natuurlijk wel zorgen dat je controle en discipline opbrengt voor de uren die je wel vrij kan invullen. Zo kan je tijd zoeken om te doen wat je wil doen en daar meer uit te halen voor jezelf! Als je acht uur slaapt en acht uur werkt, heb je dus nog acht uur om op een nieuwe manier mee om te gaan. Dat kan voor je leven een ontzettend groot verschil maken.’

HET ONVERWACHTE GEBEURT: IK BLIJK TOCH TIJD TE HEBBEN VOOR GEFOCUST WERK, WAARBIJ IK ZONDER AFLEIDINGEN HELEMAAL IN DE DIEPTE DUIK

In het ontwerp dat ik maak, leer ik rituelen op te stellen. Elke ochtend met hetzelfde riedeltje aan activiteiten beginnen, elke avond met dezelfde activiteiten afronden. Zo hoef ik niet telkens beslissingen te nemen. Ik leer ook dat ik gelijkaardige taken kan bundelen - bijvoorbeeld alle telefoontjes die ik moet doen, mijn mails beantwoorden maar ook huishoudelijke taken, en dat ik themadagen kan invoeren, waarop ik me vooral bezighoud met een bepaalde taak die belangrijk voor me is, in plaats van te hop-

Meer info Je vindt de cursus van Anouck en Kelly op www.werkenleven.org/baasovereigentijdcursus.

Hun podcast beluister je via ​https://www.werkenleven.org/podcast.

Zou Kelly het iedereen aanraden bewust bezig te zijn met hoe je je tijd indeelt?

‘Het is iets voor jou als je je tijd optimaal wil besteden en voer ziet voor verbetering. Ook als je freelancer bent en geen systeem hebt om je werk te organiseren, dat is immers echt een nadeel. Of als je als werknemer het gevoel hebt achter de feiten aan te lopen en geen tijd te hebben voor leuke dingen. Wat het oplevert, is een gevoel van controle, het water staat je niet langer aan de lippen. Daardoor heb je meer tijd voor leuke dingen.

Je gaat aan de slag met een plan en je ziet resultaat, waardoor je bijvoorbeeld minder het gevoel hebt dat de dagen je overvallen. Je doet niet meer, maar je kiest bewuster wat je doet. En daarmee empower je jezelf want je neemt de touwtjes in handen! Niemand zal je immers vragen of jij wel genoeg tijd hebt voor jezelf, en al zeker je baas niet. Tijd is een keuze. Als je die durft te maken, is er zo veel mogelijk.’

Sommige dingen zijn nooit onder controle te krijgen.

Zo ben ik tijdens het schrijven van deze tekst drie keer gebeld door de oppas. Maar de onrust komt nu van buiten, en niet langer meer (ook) van mezelf. Ik heb keuzes gemaakt en ga met meer focus te werk.

En was het geen oude wijsheid dat je niets of niemand kan veranderen, behalve jezelf?

[ 14 ]

Wij maken úw keuken in België

BEKIJK UW NIEUWE KEUKEN ALSOF HIJ AL BIJ U THUIS ZOU STAAN

OPENDEUR

van 01/10 t ot 15/10

NU MET BIS-BEURS ACTIES

Gratis*

INDUCTIEKOOKPLAAT twv € 1200

ALTIJD OPEN OP ZONDAG MA-ZA: 9U-19U - ZON- EN FEESTDAGEN: 10U-18U GESLOTEN OP WOENSDAG

+

Gratis*

VAATWAS twv € 1300

+

-50%

OP WERKBLADEN IN NATUURSTEEN

GRATIS 6 & 13 ZONDAG

KOOKDEMO’S

OKTOBER

13u - 17u

Bezoek één van de toonzalen in uw buurt: AALST l AWANS (LUIK) l BRUGGE l DENDERMONDE l DOORNIK l GOSSELIES l GERAARDSBERGEN l GRIMBERGEN l HAM l HASSELT l HERENT l IEPER l LIBRAMONT (NIEUW) l MAASMECHELEN l MARCHE-EN-FAMENNE l MALDEGEM l MECHELEN l NANINNE (NAMEN) l OOSTAKKER l OOSTENDE l ROESELARE l SCHOTEN l SINT-GENESIUS-RODE l SINT-NIKLAAS l TIENEN l TURNHOUT l VERVIERS l WAREGEM l WAVER

JAAR

GARANTIE

Belgische kwaliteit

10 jaar garantie

Actie geldig van 01/10/2019 tot en met 31/10/2019 bij aankoop van een keuken met minimum 4 inbouwtoestellen van een huismerk. Niet cumuleerbaar met andere acties. Voorwaarden > vraag ernaar in één van onze toonzalen

Geen voorschot

RUSTPUNT

Leven is niet alleen de tijd voorbij laten gaan.

Leven is het verzamelen van ervaringen Jim Rhon

[ 16 ]

w over haar gisteren, vandaag en morgen.

Elke maand praten we met een boeiende vrou is en kijken verder. Deze keer doen we We blikken terug, staan even stil bij hoe het nu e. dat met actrice en lifecoach Veerle Dobbelaer

GISTEREN VANDAAG MORGEN

TEKST: Evi Renaux

Veerle Dobbelaere (52) Actrice.

Getrouwd met Alain, mama van Pebbles en Phoebe, en plusmama van Elaine, Emma en Leon.

Sinds 2010 professioneel life- en mental coach.

Onder de naam ‘De gasten van Veerle’ organiseert zij open tafels voor iedereen die weleens te snel door het leven raast.

Als actrice ontdekte zij al de kracht van een goede ademhaling; die inzichten deelt ze nu in haar boek Ademruimte en op haar eigen meditatieplatform veerledobbelaere.be.

GISTEREN ‘Mijn leven veranderde in 2006. Toen werd ik gevraagd een rol te spelen in BASH, een stuk van Neil Labute dat geregisseerd werd door Michael De Cock.

Mathias Sercu begon met het eerste verhaal, de volgende monoloog bracht ik en het laatste verhaal werd verteld door Sophie Derijcke en Jef Ravelin-

gien. Mijn monoloog ging over een meisje dat vertelt dat ze verkracht werd door haar leerkracht biologie tijdens een schooluitstap. Ze waren die dag in de zoo, en ze vertelt dat ze naar de vissen en de haaien staan te kijken, en dat ze op een bepaald moment voelt dat haar leerkracht haar tegen het raam van

[ 17 ]

het aquarium plakt en haar aanrandt. Ze beschrijft hoe ze de vissen en de haaien op haar ziet afkomen, en ondertussen verkracht wordt. En hoe ze wraak op hem nam.

De setting is als volgt: ik zit op een stoel, en ik vertel het verhaal. Ik beweeg nauwelijks en met een spot op mij gericht vertel ik het publiek wat het meisje beleeft. “Ik wou altijd marien bioloog worden omdat vissen me altijd gefascineerd hebben. Ik heb al van kleins af aan iets met vissen.” Terwijl ze daarover praat, komt het verhaal van de verkrachting ertussen fietsen.

Ik ben niet zomaar actrice geworden. Ik ging naar de toneelschool omdat ik geïnteresseerd was in mensen, in denkpatronen, in emoties en in verhalen vertellen. Maar na de première voelde ik dat ik het af en toe benauwd kreeg. Ik vroeg of ze het licht misschien wat konden aanpassen want ik zat constant met een spot op mijn gezicht waardoor het publiek gewoon een zwart gat leek. Ik vertelde de regisseur dat ik me niet zo comfortabel voelde en dat ik graag iets meer zaallicht wilde. En zo speelde ik de volgende voorstellingen. De benauwdheid ging echter niet over, dus ik besloot het erover te hebben met mijn therapeute en mijn huisarts. Hyperventilatie was de diagnose en de huisarts raadde me aan om rustig te blijven, en goed op mijn adem te letten.’

Bang voor de angst ‘Zware medicatie nemen om mezelf wat te verdoven was geen optie. Ik moest de focus kunnen houden, dus ik nam homeopathie om mezelf wat te kalmeren.

Ik nam een steen bij me om die vast te kunnen nemen en me te helpen onthouden dat ik ‘hier en nu’ ben. Ik was zo gefocust op de verhaallijnen in mijn hoofd en kreeg angst om op de scène te staan. Ik herinner me dat ik voor de voorstelling nog maar in de coulissen stond en al bang was voor de angst die zou komen eens ik op de scène kwam. De angst vergrootte en in mijn hoofd ging het alle kanten op.

Ondanks alle hulpmiddelen kwam ik tot de constatatie dat de dialoog in mijn hoofd de grote boosdoener was. Ik gaf aandacht aan iets dat alleen maar groter werd. Ik maakte mezelf op die manier echt gek.

Ondanks alle hulp, ook van de huisdokter, werd de

angst niet minder. Maar ik zette door, puur op karakter.’

En toen liep het mis …

‘Tot we in een grote schouwburg in Tielt speelden.

Een groot podium met een boven- en benedenpubliek, een grote afstand tussen mij en de eerste rij. Er waren problemen met het zaallicht en door de ruimte tussen mij en de eerste rij zag ik enkel een zwart gat wanneer ik op de scène ging. Op dat moment ging het in mijn hoofd helemaal mis. Ik voelde dat ik mijn adem niet haalde, ik voelde het spannen in mijn borstkas, ik begon te transpireren, ik draaide, ik had het ontzettend benauwd. Maar ik bleef verder spelen en het verhaal vertellen. Ik herinner me het applaus als overweldigend, maar ik voelde meteen toen ik in de coulissen kwam dat ik aan het sterven was. Ik was al elke avond een beetje aan het doodgaan, maar die avond was het echt publiekelijk sterven.

Ik vond het vreselijk, en gaf ook aan mijn collega’s aan dat ik niet meer kon. Toen we iets later die avond in de foyer kwamen, kreeg ik overal de meest lovende reacties. Ze vonden het een van mijn allerbeste prestaties. Wat ik meemaakte op de scène, paste uiteindelijk perfect bij het verhaal dat mijn personage meemaakte. Dat was het dubbele aan de hele situatie; hoe slechter ik me voelde op het podium, hoe enthousiaster de reacties achteraf waren. Iedereen bleef ook herhalen dat de inwendige strijd die ik met mezelf leverde op het podium niet zichtbaar was.

In mijn hoofd bleef het wel doorgaan: “Oké, Veerle, wees rustig, niemand ziet het. Oké, Veerle, wees rustig, er staat iemand in de coulissen. Oké, Veerle, wees rustig, je hebt je steen vast.” Maar dat constante interne gevecht van al die stemmen die allemaal bang waren, werd onhoudbaar.’

Een gevecht dat ik niet kon winnen ‘De voorstelling in Tielt was voor mij de druppel. De dag erna ging ik naar de huisarts die voorstelde dat ik stopte met de voorstellingen. Ik ben dat ook gaan vertellen tegen de regisseur en de artistiek directeur.

Dat was heel moeilijk, want ik besloot te stoppen in het midden van een tournee voor iets dat tussen mijn oren zat, namelijk hyperventilatie. Het is niet

[ 18 ]

De kracht van onze gedachten ‘En toen was er Edel Maex, mijn redder. Hij is degene die me leerde wat de kracht van onze gedachten is. Ik startte bij hem een mindfulnesstraining op het moment dat hij nog als psychiater aan het UZA verbonden was. Intussen heeft hij zijn eigen stresskliniek en is hij een echte autoriteit in België en Nederland. Tot op de dag van vandaag ben ik hem dankbaar voor zijn kalme aandacht. Hij leerde me immers om te kijken naar wat er is, zonder oordeel en zonder verzet. Want daar zat ik vol van, en ik ben trouwens niet de enige. Het lijkt alsof we geconditioneerd zijn om onszelf slecht te vinden en te straffen. Ons ‘schuld en boete’-idee zit diepgeworteld. We voelen ons heel vaak wel ergens schuldig over en er is altijd wel iets te vinden waar we ons voor schamen.’

‘HOE SLECHTER IK ME VOELDE OP HET PODIUM, HOE ENTHOUSIASTER DE REACTIES ACHTERAF WAREN’

omdat het niet zichtbaar is, dat het er niet is. Het is alsof we niet kunnen zien dat de aarde rond is, maar ze het zonder enige betwisting toch is. Het was een gevecht dat ik niet kon winnen, en ik wou ook niet meer winnen. Ik was op, en ik gaf me dan maar over aan de angst.

Uiteraard moest ik er iets aan doen, dat kon mijn leven niet op die manier blijven bepalen. Ik zag ook een patroon, bij de minste trigger ging ik naar de angstmodus. Het is alsof je ooit één klein zaadje hebt geplant en doordat je dat onbewust water geeft, worden dat grote bomen tot het een bos wordt waar je geen in- of uitgang meer door ziet. Het bos moest gesnoeid worden, zoveel was duidelijk.’

VANDAAG ‘Toen ik voelde wat het voor mij deed, besefte ik dat ik dat voor anderen ook wou. Ik vond een nieuwe missie in het leven. Ik wilde mensen inspireren en helpen naar een kwaliteitsvoller leven. Een leven met meer ademruimte. Acteren was ook een missie. Maar ik werd geen actrice om bekend te zijn. Alleen maar op het podium staan, was voor mij niet meer genoeg. Ik wilde mensen doen bewegen en lichter maken door ze te raken. Emotie is een fantastische tool om mensen te raken.

Stress, dat zijn allemaal lichamelijke kwaaltjes van emotionele blokkades of iets dat je moeilijk verwerkt kunt krijgen. Ik denk dat ik altijd onbewust op ‘een’ missie geweest ben. Ik heb altijd al iets willen bijdragen, iets toevoegen, het perspectief van de mensen breder maken.

Kijk naar een film als ‘SM-rechter’: die gaat over liefde, maar liefde in een vorm die we minder kennen. Die een gezicht heeft waarvan mensen zeggen: “O, wat is me dat? Dat

[ 19 ]

maken. Het boek Ademruimte dat ik onlangs schreef, is daarvan een mooi verlengde. Een verlengde van wat ik wil doen in de wereld: mensen een hoger bewustzijn geven zodat ze beter kunnen kiezen. Er is gewoon meer ademruimte nodig.

is geen liefde, dat is pijn.”

Nee! Dat is ook liefde, maar een andere vorm; en ik merkte dat ook aan de reacties nadien toen mensen me kwamen zeggen: “Die film heeft me geraakt.”

Door wat ik meemaakte met de hyperventilatie, ben ik anders naar de wereld gaan kijken.

En dat is wat ik wil: mensen ook anders doen kijken.

En wat ik nu doe als coach, is hetzelfde als toen ik actrice was, maar in een andere vorm.’

‘IK WIL MENSEN EEN HOGER BEWUSTZIJN GEVEN ZODAT ZE BETER KUNNEN KIEZEN’

Meer ademruimte ‘Met acteren heb ik het wat gehad, althans ik wil meer doen. Hoe ga ik dat concreet doen? Ik neem mijn competenties als actrice en coach mee, maar ik voeg daar modellen aan toe om de impact groter te

En dat kan ik makkelijk bewijzen: er is té veel pijn en lijden. Ga eens morgens met de hond wandelen of rijd met de fiets door de stad. Stel je dan eens kwetsbaar op; dan zie je dingen die je opvallen: mensen toeteren naar elkaar, roepen en schreeuwen. Dan ben je in ademnood. Sowieso. Als die mensen zouden investeren in ademruimte, zouden ze zelf letterlijk en figuurlijk de ruimte aan zichzelf én aan een ander geven. Willen we dat niet allemaal?’

MORGEN ‘Ik wil in de toekomst geen getoeter en geen gescheld meer. Wat ik geleerd heb uit de psychologie is dat mensen niet gelukkig worden van angst maar wel van hoop, van geluk, van vreugde, van delen, van iets creëren. Dus, mijn wereld morgen is er één van hoop.

Ik denk veel meer na over wat ik doe. Kan ik mijn fiets nemen in plaats van mijn auto? Wat als ik een keer in de week geen vlees eet? Of wat als ik een keertje lach naar iemand in de straat of op de tram?

Die kleine dingen maken wel een groot verschil. Als we dat met zijn allen doen, ziet de wereld er anders uit. En dat is de wereld waarin ik wil wonen en waarin ik mensen wil uitnodigen om mee in te wonen. En wat ik mezelf daarin zie doen, is met mensen werken in hun omgeving en mensen ook uitnodigen om uit hun omgeving te stappen om op adem te komen.

Want als je er middenin zit, kan je die ruimte niet vinden. Uitstappen, op rust komen en vanop afstand kijken en nadenken: wat zou ik doen? Dat wil ik faciliteren voor anderen.’

Nood aan speelsheid ‘Ik zie mezelf nog één rol per jaar spelen, hoe klein of groot de rol ook is, gewoon omdat ik daar blij van word. Ik geef ook nog graag vorm aan andere rollen. Dat houdt mijn speelsheid levend en ik heb daar vaak nood aan. Dus dat blijf ik doen en dat is mijn rode draad. Daarnaast wil ik graag mensen meenemen naar het buitenland. Ik ben vijf dagen gaan wandelen in Portugal in Rota de Argentina.

Geen moeilijke, maar wel een mooie route. Daar wil ik mensen mee naartoe nemen om stappen te zetten: letterlijk en figuurlijk. Een paar keer per jaar. Mensen op veel manieren inspireren. Met kleine dingetjes: een boek, taartjes, misschien een nieuwe Clodettecollectie. Alles kan en alles mag, toch?’

[ 20 ]

‘MIJN WERELD MORGEN IS ER ÉÉN VAN HOOP’

ZELFGEMAAKT DIY • Bijenwaswrap • Naai een A-lijn jurkje • Pimpen van terracotta bloempotjes

Culinair

NIEUW

• Homemade confituur

et.be

aakth m a m m e f . w ww

Laat

or do

j

p i r s e r n i en e

M A A K T

H E T

de online inspiratiebron voor vrijwilligers WAAROM? Als alle Femma groepen iets gemeen hebben, dan is het wel dat ze elk jaar weer met passie en vuur aan het plannen gaan. De vrijwilligers in jouw groep willen kwaliteit bieden en ze willen leden en deelnemers verwennen met gevarieerde en vernieuwende activiteiten. Zo stellen ze elk jaar een programma samen waar veel enthousiaste deelnemers op af komen.

een gebruiksvriendelijke online inspiratiebron aan.

Een tool waar voor ieder wat wils in zit, zowel jij als Femma-lid, Femma-lezeres of Femma-vrijwilliger vindt er een grote diversiteit aan mogelijke activiteiten én een schat aan super ideeën van medevrijwilligers uit andere groepen. We leren van elkaar en inspireren elkaar! Zo blijven talenten niet verborgen maar zijn ze een verfrissende bron van vernieuwing en inspiratie.

Zo’n aanbod uitstippelen is een hele klus. Het lukt alleen als je veel inspiratie hebt, je creativiteit geprikkeld wordt en je kunt putten uit veel keuzemogelijkheden. We willen jou en de vrijwilligers van jouw groep hierbij ten volle helpen en bieden je voortaan

Femma maakt het. Zo doopten we ons online inspiratieplatform. Een plek waar jij en alle vrijwilligers van je groep inspiratie kunnen opdoen. Je kan er op maat van je groep en je deelnemers inspiratie en activiteiten gaan shoppen.

[ 22 ]

Op Femma maakt het staan bij de lancering iets meer dan 50 activiteiten voor je klaar. Vanaf januari 2020 wordt onze gloednieuwe website regelmatig aangevuld met verse inspiratie.

Je vindt er: de omschrijving de praktische info de nodige handleidingen in pdf formaat de linken naar de webwijzer en de Femma boetiek de samenwerkende partners eventuele andere nuttige zaken De activiteiten zijn opgedeeld in verschillende rubrieken: Culinair Breien Haken DIY (Do it yourself activiteiten) Tijd en geluk 100 jaar Femma Naaien Verhalen

Iedere rubriek bevat een variatie aan activiteiten en werkwijzen. Bij ieder artikel krijg je meer info over de inhoud en de aanpak van de activiteit.

OVERTUIGD? VOLG ONS ZEKER OOK VIA FACEBOOK & INSTAGRAM #FEMMAMAAKTHET De Femma Facebookpagina en Instagram account passen we ook aan naar Femma maakt het. Hier delen we nieuwe suggesties die op Femma maakt het staan. Om je wegwijs te maken in Femma maakt het bieden we je ook een handleiding aan.

Heb je zelf iets leuks gemaakt? Deel het via jouw kanalen met de hashtag #femmamaakthet want zo kunnen we elkaar blijven inspireren.

PRAKTISCH Heb je vragen? Heb je hulp nodig? Kan je iets niet vinden? Heb je ideeÍn? De Femma groepsbegeleiders en collega’s ondersteunen en begeleiden je op maat. Aarzel niet ons te contacteren. emma@femma.be

[ 23 ]

Zelfgemaakt

Tip: bewaar deze fiches in een leuke kaft of deel ze met je Femmavriendinnen en maak er een gezellige avond van.

Maak je eigen bijenwaswrap Ben je ook op zoek naar een duurzaam alternatief voor de plastic folies en het zilverpapier in je kast? Dan is een bijenwaswrap zeker iets voor jou!

Een bijenwaswrap of doek zorgt ervoor dat je voedsel gemakkelijk en langer kan bewaren. Het is bovendien een leuk alternatief voor de plastic brooddozen of het zilverpapier waar je de lunch van de kinderen in verpakt. Een bijenwasdoek zelf maken, doe je in enkele simpele stappen.

Je begint bij ĂŠĂŠn en voor je het weet ben je eraan verknocht. Zo een zelfgemaakte bijenwas doek voelt iets stijver aan dan die je kan vinden in de winkels. Dat komt omdat de fabrikanten een andere werkwijze volgen en meestal wordt er kokosolie of jojobaolie aan toegevoegd. Dat geeft hen nog een flexibelere vorm. Maar zonder kan ook. Door het doek over een kom te leggen en over de randen onze handen te zetten, wordt de bijenwas warm en kan je het makkelijk in een vorm brengen.

Bijenwaswrap, waarvoor kan je het allemaal gebruiken? kommen en ovenschalen met etensresten afdekken (laat het eten eerst afkoelen) brooddeeg onder laten rijzen verpakking voor kaas, ook ideaal om kaas in te laten rijpen je broodlunch voor onderweg, bureel of school groenten in bewaren om ze vers te houden als afdekking voor schalen of bokalen Uitzondering: bewaar geen vlees of stukken (nat) fruit in de bijenwaswrap.

Wat heb je nodig? bijenwaskorrels of geraspte bijenwas lappen katoenstof oude handdoek of krantenpapier Bakpapier strijkijzer kartelschaar touw en knoop ECO Bijenwaswrap

[ 24 ]

Maak in 6 stappen je eigen bijenwasdoek Stap 1: knip een stuk katoen op de gewenste grote met een kartelschaar

Stap 2: knip 2 grote stukken bakpapier (groter dan je lap stof) en lag je katoenen stof ertussen.

Stap 3: leg het katoenstofje en bakpapier op een oude handdoek of krantenpapier.

Dit doe je om je strijkoppervlak te beschermen.

Stap 4: Bestrooi het doekje met de bijenwaskorrels (ongeveer 15gr per doek).

Gebruik ook niet teveel van de korrels ineens. Je kan beter toevoegen als je tijdens het strijken merkt dat je stof niet overal doordrenkt is van de bijenwas.

Stap 5: Strijk op lage temperatuur (zonder stoomfunctie) tot al de korrels zijn gesmolten.

Stap 6: Laat het afkoelen op een rekje of aan de wasdraad Je wrap is nu klaar!

Wil je je wrap gebruiken als alternatief voor de brooddoos, dan kan je deze verder afwerken.

Enkele tips om optimaal en lang van je bijenwas te kunnen genieten?

Indien je het wil afwassen, doe het enkel met koud water en met een ecologisch afwasmiddel. Wring het doek nooit uit en of zeker niet laten drogen op een verwarmingselement. Merk je dat je doek begint te rafelen? Gebruik dan een kartelschaar om de randjes wat bij te werken. Versleten? Herhaal de 6-stappen van hierboven en je doek kan weer een tijdje mee.

Zelfgemaakt

DE MIRA

van Fibre Mood Mira is een hippe korte A-lijn jurk met een losse snit. Ideaal voor het tussenseizoen ĂŠn geschikt voor alle leeftijden! Heb je de jurk liever wat langer? Dat kan door op een eenvoudige manier het patroon te verlengen. Alle instructies vind je terug op www.fibremood.com Gebruik voor de Mira jurk een lichte stof zoals een katoentje (al dan niet met een structuur of een klein motiefje) of kies een ultravrouwelijke stof met kant, broderie Anglaise of voile, ...

De werkbeschrijving van de Mira vind je gratis terug op ons gloednieuw platform www.femmamaakthet.be en op www.fibremood.com.

Speciaal voor Femmaleden! Voeg de code FemmaMira toe in het winkelmandje op www.fibremoodshop.be en betaal slechts 1 Euro voor het Mira PDF Patroon.

en laat ons Veel naaiplezier sultaat zien! ĂŠn elkaar het re

[ 26 ]

CULINAIR

HOMEMADE CONFITUUR Wie een moestuin heeft, zal het beamen: je krijgt de vruchten in de zomer -en nazomer-tijd amper geplukt en opgegeten, zo veel zijn het er. Zonde om dat allemaal verloren te laten gaan, toch? Daarom: maak er confituur van. Je hoeft dit echt niet in je eentje te doen, samen is nog zoveel leuker.

Hoe begin je eraan?

Doe een oproep bij je Femma-leden: er zijn vast en zeker tuinliefhebbers die een behoorlijke aanvoer van fruit hebben tijdens de zomer en herfst. Misschien vinden deze Femma-madammen het best wel eens leuk om samen aan de slag te gaan. Het is ook handig als je op voorhand weet welk fruit er is, zo kan je al een keuze van recepten verzamelen en meenemen.Ook leuk: fruit gaan plukken op een plukboerderij en dan samen aan de slag om confituur te maken.

Leg een dag en uur vast waarop je samenkomt en deel dit ook meteen mee. Spreek af wie waarvoor zorgt: kookpotten, houten lepels, glazen potjes met schroefdeksel ,weegschaal, schenkkannen of trechter (om potjes te vullen), maar ook de suiker, geleisuiker of alternatieven voor suiker... de recepten (op Femmamaakthet.be)

Bekijk hoe je het werk verdeelt: bijvoorbeeld je maakt per twee een confituur.

Confituur maken doe je zo: Gebruik een ruime kookpan.Reinig en was de vruchten.Snijd ze grof en ontpit ze.Breng het fruit aan de kook, voeg de suiker toe en laat al roerend opkoken. De kooktijd varieert met het water- en suikergehalte en het pectinegehalte van de vruchten en is dusbijgevolg moeilijk te bepalen.Controleer de stolling als volgt: zet een schoteltje in de koelkast. Doe een half lepeltje hete confituurop het koude schoteltje en laat 1 minuut afkoelen. Hou het schoteltje schuin.

Als de confituur nietmeer ‘loopt’, is de confituur klaar. Laat de confituur anders nog een beetje verder koken.

Bessenconfituur met limoncello VOOR 4 POTJES VAN 250 ML 1 kg blauwe bessen 500 g confituursuiker (versie 1 kg suiker voor 2 kg fruit) sap van 3 limoenen 2,5 theelepel geraspte citroen- of limoenschil (bio) 2 eetlepels limoncello Zo maak je het Spoel de blauwe bessen en laat goed uitlekken. Plet ongeveer de helft van de bessen met eenpureestamper. Doe de geplette en de nog hele blauwe bessen in een grote roestvrijstalen kookpot.Voeg de suiker toe en zet een nachtje afgedekt weg. Zet een schoteltje in de koelkast.

Voeg de volgende dag het sap van de limoenen

[ 27 ]

en de geraspte citroen- of limoenschil toe. Zet de kookpot op het vuur en breng aan de kook.

Laat 3 minuten sudderen.Controleer de stolling.

Neem het schoteltje uit de koelkast, doe een lepel hete confituur op hetkoude bord en laat 1 minuut afkoelen. Houd nu het bordje schuin. Als de confituur niet meer ‘loopt’,is ze klaar. Anders moet ze nog een beetje verder koken.Roer de limoncello door de confituur.Vul gesteriliseerde, glazen potjes tot aan de rand met de confituur.

Sluit de potjes onmiddellijk af met een deksel, keer de potjes om en laat afkoelen.

Meer lekkere recepten vind je op www.femmamaakthet.be

ig?

e nod j b e h t Wa

[ 28 ]

Pimp je terracotta bloempotjes Terracotta bloempotten zijn niet echt duur en verkrijgbaar in verschillende formaten. Met een beetje verf en creativiteit maak je van een saai terracotta bloempot een leuk, kleurig potje.

Gevuld met plantjes of kruiden krijgt je vensterbank of een hoekje in je woonkamer meteen iets warms en gezelligs. Met onderstaande werkwijze kan je meteen van start. In een halve dag kan je makkelijk al een flink aantal potjes verven en decoreren.

Wat heb je nodig?

Kranten Terracota potten in verschillende formaten: bijv. 8 en 13 cm Schildertape Verf: de deco-verf van de action Roerstaafjes Spuitbus: brons, zilver of goud Sponsje Touw Boekbinderslijm of houtlijm: witte lijm die kleurloos wordt als hij droog is Zo maak je het 1. Indien nodig: maak de pot schoon met warm water en laat hem drogen. Nieuwe bloempotten zijn soms bedekt met een dun laagje stof. Daardoor kan het zijn dat de verf niet goed aan de pot blijft hechten. Reinig ze eerst met water. Gebruikte potten schuur je best even op met water en bleekwater.

Gebruik een harde borstel of een grove spons om al het vuil en stof los te maken.

Verwijder eventueel stickers. Zet hem op een zonnige plek neer om te drogen.

2. Kies verf uit. Er zijn veel verschillende soorten verf, Bijvoorbeeld: Metallic verf, parelmoerverf en glitterverf zullen je pot allemaal een beetje laten glinsteren. Met krijtbordverf kun je een pot maken die je helemaal naar eigen wens aan kunt passen. Je kunt ook spuitverf met een bepaalde textuur kopen.

[ 29 ]

Wij kozen voor de decoverf van de Action. Wij gebruikten de kleuren, blauw, groen, grijs en wit. Wil je zachte tinten dan kan je perfect het blauw, groen of grijs lichter maken door wit toe te voegen of net andersom bij wit wat groen, blauw of wit toevoegen. Meng de kleuren goed met een roerstaafje.

3. Bepaal welke delen van de pot je wilt schilderen.

Je kunt de hele pot in een effen kleur schilderen of je kunt bepaalde delen van de pot zo laten als ze zijn. Als je bepaalde delen niet wilt schilderen, dan kan je ze bedekken met schilderstape.

Hier zijn enkele ideeĂŤn: Verf alleen de rand van de pot om hem een klein beetje kleur te geven. Verf de hele pot, behalve de rand.

Verf slechts de helft van de pot. Je kunt ervoor kiezen om alleen de bovenste helft of de onderste helft van de pot te schilderen.

Maak strepen op de pot, zodat geverfde delen afgewisseld worden met ongeverfde delen. Je kunt tevens een zigzagpatroon maken.

Wij kozen voor: De grote pot: Tamponeer met een sponsje de verf langs de buitenzijde op de bloempot, behalve de rand. Doseer de verf goed, zodat je geen overvloed aan verf gebruikt en de verf niet gaat druipen. Laat drogen. Bekijk het resultaat en misschien moet je nog een tweede laag aanbrengen.

van de pot, weer met de decoverf, in de gewenste kleur.

Laat drogen.

Breng houtlijm of boekbinderlijm aan op de rand van de bloempot.

Neem koord (jutte) en rafel het uiteinde een beetje uit en kleef dit vast met de lijm. Houd de koord goed vast en kleef hem vast terwijl je de pot rond en rond draait, zover tot je nagenoeg de rand bereikt. Knip de koord af en kleef het uiteinde goed vast, dicht tegen de laatste ring koord.

Laat weer drogen.

De kleine potjes: Spuit de randen met de metallic verf en laat drogen.

Doe dit buiten of in een goed geventileerde ruimte.

Laat drogen.

Trek met een borsteltje een verflijn net onder de rand van het bloempotje.

En tamponneer dan de rest

Laat drogen.

Werk af met een strikje. Kleef het wel even vast met houtlijm.

Ziezo: je bloempotjes zitten weer helemaal in een nieuw jasje Hoe leuk zijn deze potten?

Voorzien van een kleurtje, een printje en een gezichtje.

Ze zijn allemaal verschillend, maar toch straalt het totaalplaatje eenheid uit.

Mocht je ze toch nog een beetje te saai vinden, versier

[ 30 ]

ze dan met behulp van sjabloontjes.

Let wel: deze potjes kun je niet zomaar buiten staan, de verf is niet bestand tegen regen. Want de potjes zuigen vocht op. Dus vanaf iedere open plek (zonder verf) kan er vocht in komen. Dan zal na verloop van tijd de verf afbladeren. Je kunt ze wel nog vernissen en dan zijn beter bestand tegen vocht.

Sjabloneren Je kunt verfsjablonen kopen, maar je kunt ze ook zelf maken. Je brengt het verfsjabloon aan door middel van een mal die je ook kunt kopen of maken. Om zelf een mal te maken, print je eerst het sjabloon uit op het gewenste formaat. Leg vervolgens polyester folie over het sjabloon en snijd de contouren uit met een stanleymes. Zie voorbeeldsjablonen Het inkleuren van het sjabloon gebeurt met de schildertechniek tamponeren. Het gemakkelijkste werk je hiervoor met een sjabloneerborstel.

Is een klein rond borsteltje met korte haartjes.

De borstel is stug, maar daardoor kan hij ook niet zoveel verf ineens opnemen, waardoor je ook minder de kans hebt dat de verf onder het sjabloon loopt.

Verf eerst de randen van het sjabloon en werk daarna naar binnen. Let op dat je je kwast goed rechthoudt, zodat er geen haren onder het sjabloon kunnen komen. Dekt de verf niet in een keer, breng dan nog een tweede laag aan.

Stap 1: Zorg ervoor dat het sjabloon strak

Je kunt natuurlijk ook terug een sponsje gebruiken, maar let er zeker op dat je teveel verf ineens opdept.

vastgekleefd is op de ondergrond door middel van schilderstape of spuitlijm. Het is erg belangrijk dat je sjabloon niet kan verschuiven en dat de verf niet onder het sjabloon terecht komt.

Stap 2: Doseer de verf goed, zodat je geen overvloed aan verf gebruikt. Zo niet zal de verf van het sjabloon aflopen.

Stap 3: Breng de verf al deppend aan. Het is de bedoeling om loodrecht op de wand te stempelen, binnen de openingen van het sjabloon. Om de verf dekkend aan te brengen werk je best met meerdere verflagen in plaats van te veel verf in ĂŠĂŠn keer.

Stap 4: Laat de verf even aanpakken, maar laat ze niet volledig drogen. Verwijder nadien voorzichtig het sjabloon. Achtergebleven verfresten op het sjabloon kan je verwijderen zodat je het sjabloon nogmaals kan gebruiken.

Stap 5: De terracottapotjes zijn klaar om ze te vullen met vetplantjes of kruiden.

Veel maakplezier!

Volg ons via www.femmamaakthet.be [ 31 ]

ZONDAGMIDDAG Ik schrijf deze column op een zondagmiddag. Mijn twee zonen staan samen te koken en te kibbelen in de keuken, mijn lief werkt een werkklus af en mijn dochter staat als studentenbaantje ijsjes te scheppen voor zoetebekken. Alleen de huisdieren houden hier de dag des Heren in ere. Hond en kat liggen vredig te pitten in twee strepen middagzon.

Mijn betaalde baan houdt zich niet aan de afmetingen die in mijn contract omschreven staan en ook niet aan de zorgvuldig omschreven doelen en glasheldere planningen die ik samen met mijn collega’s opstel, bijstuur, evalueer en herteken. Op vrijdagavond beantwoord ik de boze mail van een collega. (Het was dat dan doen of er een heel weekend op kauwen.) Op zaterdag stuur ik een foto van een origineel uithangbord van een leuk cafeetje naar mijn collega’s van De Maekerij. ’s Namiddags koop ik het nieuwste boek van Naima Cherkaoui over racisme en ook een feministisch manifest, als leesvoer en inspiratie voor het volgende beleidsplan. ‘s Avonds haak ik en wissel intussen tientallen sms’jes uit met een collega over agenda, creatieve ideeën en gedeelde werkzorgen.

Het hele weekend lang houd ik Urban Jungle Leuven, een Facebookgroep en een makersnetwerk in één, in de gaten. Tussendoor denk ik na over wat ik hier ga schrijven.

Dat is het punt. Er staat geen Berlijnse Muur tussen mijn betaald werk en mijn ‘leven’. Er zitten geen knoppen in mijn kop om over te schakelen van programma 1 naar programma 2. Die twee zijn één. Ik leef en leer voluit wanneer ik werk en werk (veel) in mijn leven.

Dat wil niet zeggen dat je als werknemer geen grenzen mag en moet stellen aan je betaald werk. Er is meer in het leven dan betaald werken.

(En er is helaas ook veel onbetaald werk dat gedaan moet worden. Ik dweilde onder andere mijn halve huis dit weekend. *zucht*) Mijn uitknop aanzetten is soms nodig. Op reis verdwijnt het werk pijlsnel van mijn radar. Die week voor mezelf, deze zomer, in een trappistenabdij en in volmaakte stilte, was fantastisch. Ik denk dat het er vooral op aankomt voor jezelf goed in kaart te brengen wat je batterijen oplaadt en daar net dan op in te zetten wanneer je er eigenlijk geen tijd voor hebt. Dan werkt het namelijk het best.

Eva Brumagne Algemeen directeur Femma

[ 32 ]

RUSTPUNT

Wees kalm tenmidden van het lawaai en de haast en bedenk welk een vrede er in stilte kan heersen.

Sta op goede voet met andere mensen zonder jezelf geweld aan te doen, zeg je waarheid rustig en duidelijk en luister naar anderen; ook zij vertellen hun verhaal.

Mijd luidruchtige en agressieve mensen; zij belasten de geest.

Wanneer je je met anderen vergelijkt, zou je ijdel en verbitterd kunnen worden want er zullen altijd grotere en kleinere mensen zijn dan jezelf.

Geniet zowel van wat je bereikt als van je plannen.

Blijf belangstelling houden voor je eigen werk, hoe nederig dat ook moge zijn; het is een werkelijk bezit in de veranderlijke fortuin van de tijd.

Betracht voorzichtigheid bij het zaken doen, want de wereld is vol bedrog.

Maar laat dit je niet verblinden voor de bestaande deugd: veel mensen streven hoge idealen na en overal is het leven vol heldendom.

Wees jezelf. Veins vooral geen genegenheid.

Maar wees evenmin cynisch over de liefde, want bij alle dorheid is zij eeuwig als het gras.

Volg de loop der jaren met gratie; verlang niet naar een tijd die achter je ligt.

Kweek geestkracht om bij onverwachte tegenslag beschermd te zijn, maar verdriet jezelf niet met spookbeelden.

Vele angsten worden uit vermoeidheid en eenzaamheid geboren.

Leg jezelf een gezonde discipline op, maar wees daarbij lief voor jezelf.

Je bent een kind van het heelal, niet minder dan de bomen en de sterren, je hebt het recht hier te zijn en al is het je al dan niet duidelijk, toch ontvouwt zich het heelal zoals het zich ontvouwt en zo is het goed.

Heb daarom vrede met God, hoe je ook denkt dat hij moge zijn, houd vrede met je ziel in de lawaaierige verwarring van het leven.

Met als zijn klatergoud, somberheid en vervlogen dromen, Is dit nog steeds een prachtige wereld.

Wees voorzichtig.

Streef naar geluk.

Deze tekst werd gevonden in de oude kerk van Baltimore en dateert uit 1692

[ 33 ]

Waarom het rusthuis lang niet meer voor iedereen toegankelijk is

onze pensioenen Over de scheve verdeling van

Veel mensen hebben nog al een vertekend beeld over wat genieten is op je oude dag. Wie tijdens haar loopbaan maar een beetje afwijkt van de norm, komt later tijdens haar pensioen al snel in (financiële) moeilijkheden. Zelfs een plaatsje in het rusthuis is met vele pensioenen al niet meer haalbaar.

Het is even na de middag als Tim een grote slok neemt van zijn koffie en er nog maar eens goed voor gaat zitten. Hij heeft net zijn schoonbroer geholpen met een verbouwingsklus en geniet nu van een korte, welverdiende pauze in een leuke Mechelse koffiebar. Ik vraag hem of hij al eens aan later denkt. Hij is nu ergens voorin de dertig en het pensioen lijkt voor hem iets vaag en ongrijpbaars. Iets voor later dus.

Hij is dan ook resoluut: ‘Nee, ik denk niet aan later.

En al helemaal niet aan mijn pensioen. Mijn motto is: ‘doe wat je vandaag gelukkig maakt en niet pas morgen. Je weet nooit wat er later gaat zijn. Dus dan kan je maar beter genieten van vandaag.’

Gewoon te weinig Ilse, beleidsmedewerker bij Femma snapt dat. ‘Ik begrijp dat wanneer je jong bent het lastig is om na te denken aan veertig jaar later, maar eigenkijk is het pensioen wel iets waarover we ons nu druk moeten

maken. Je loon en het aantal jaren dat je werkt bepalen namelijk hoeveel pensioen je later krijgt. Om recht te hebben op een volledig wettelijk pensioen moet je 45 jaren gewerkt hebben. Dat is niet min.

Veel mensen halen dat niet: vrouwen hebben een gemiddelde loopbaan van 36 jaar en mannen van 42 jaar. Het pensioenbeleid van de jongste jaren richt zich niet meer op het versterken van wettelijke pensioenen. Een wettelijk pensioen zou je levensstandaard na je pensioen moeten blijven garanderen.

Experten zeggen dat dit 75% van je loon moet zijn.

Nu is dat maar 60%. Dat is geen kwestie van gebrek aan geld, wel een politieke keuze.

Carolina (40) is zich daar wel heel goed van bewust.

Ze woont nu bijna zeven jaar samen met haar man en twee kinderen (4 en 2) in België. ‘Wij denken heel goed na over later.’ Ze was nog maar net aan de slag als psycholoog toen in Spanje de economische crisis uitbrak. De uitzichtloosheid en het gebrek aan

[ 34 ]

carrièrekansen maakte dat ze Spanje verruilde voor België. ‘In de jaren dat ik in Spanje werkte, heb ik door de crisis niks van pensioen opgebouwd.’ Daarom heeft ze hier in België een plan. ‘Wij doen aan pensioensparen en we kochten zojuist een huis wat we als investering zien voor later.

Wel houd ik er rekening mee dat mijn pensioen niet heel hoog zal zijn. Als is het maar omdat ik hier in België altijd deeltijds heb gewerkt.’

Deeltijdwerkende vrouwen Die keuze om minder te gaan werken, maken wel meer vrouwen. In België zo’n 43% en dat is behoorlijk veel. Zeker als je dat vergelijkt met het percentage mannen dat deeltijds werkt wat zo’n 11% is. Die scheve verdeling heeft een grote invloed op de verdeling van onze pensioenen. Ilse: ‘Naast je gewerkte jaren bepaalt je loon ook de hoogte van je pensioen. Als je deeltijds werkt, wat veel vrouwen doen omdat het ze aan het einde van de rit een heel klein pensioentje over waar maar moeilijk mee is rond te komen. Het gemiddelde pensioen van vrouwen is 883 euro per maand, zo’n driehonderd minder dan het mannelijk gemiddelde. Dat is laag. Zeker als je bedenkt dat een plaats in het rusthuis gemiddeld 15.62 euro per maand kost.’

Zo zijn de pensioenen in België geregeld De pensioenen zijn in België opgebouwd uit drie pijlers.

Pijler 1 is het wettelijk pensioen waar iedereen recht op heeft.

Dat pensioen is gebaseerd op je gewerkte jaren en het loon dat je verdient. Iedereen die werkt, ontvangt een wettelijk pensioen.

Pijler 2 is het bedrijfspensioen. Daarin is er veel verschil tussen verschillende sectoren. Er zijn er waar heel weinig in gespaard kan worden voor jouw pensioen en rijke sectoren die dat wel kunnen. Wat je ontvangt van deze pijler is dus sterk afhankelijk van wat voor beroep je uitoefent. Deze pijler houdt geen rekening met niet-gewerkte periodes, zoals ouderschapsverlof, ziekte en werkloosheid. De overheid moedigt deze tweede pijler aan via lagere belastingen en sociale bijdragen.

Pijler 3 is wat je zelf spaart. Als jij aan het einde van de maand geld over hebt, kan je aan pensioensparen doen. De overheid moedigt ook dewe pijler aan met belastingskortingen.

Wat dit systeem zo oneerlijk maakt is dat pijler 2 en 3 geld wegtrekken bij de overheid. Je hoeft hier geen belasting op te betalen en ook geen sociale bijdragen. Dat zijn nu juist de bedragen die gebruikt kunnen worden om het bedrag dat die eerste pijler uitkeert te verhogen. Dat is immers de pijler waar iedereen recht op heeft.

Wat jij kan doen Dat er iets moet veranderen aan de manier waarop onze pensioenen verdeeld worden is duidelijk. Dat heb jij natuurlijk niet helemaal zelf in de hand, maar je kan toch twee dingen doen die veel helpen.

1. Wees niet onverschillig: ook jij kan mee het pensioensbeleid sturen Als jij een degelijk wettelijk pensioen belangrijk vindt, dan kan je dit tonen: door je te informeren, door erover te praten, door petities te ondertekenen, actie te voeren en door voor partijen en politici te stemmen die het wettelijk pensioen belangrijk vinden. Zo sturen we beleidsmakers.

[ 35 ]

2. Durf dat gesprek aan te gaan met je partner (of moedig je dochter aan om dit te doen) Als er kinderen komen, zijn het vaak de vrouwen die minder werken met als gevolg dat de pensioenen van hen een pak lager liggen.

Zeker als er sprake is van een echtscheiding blijven vrouwen vaak berooid achter. Daarom moeten we thuis het gesprek durven aangaan over de taakverdeling. Alleen als we het huishouden en de zorg voor de kinderen gelijk verdelen voorkomen we ongelijkheid.

advertorial

Het Kinderkankerfonds: al 30 jaar het zieke kind op de eerste plaats WIT is de kleur

die we associëren met zuiver, puur, onschuldig. Kinderen die kanker krijgen zijn ook onschuldig, zuiver, puur. Ze namen geen risico’s, ze hebben niet gerookt, gespoten of geslikt, ze hebben niet gevaarlijk geleefd. Toch zijn er elk jaar 300 kinderen in België die het verdict te horen krijgen. Voor het kind en de familie een enorme klap en het begin van een lange en moeilijke strijd in een witte steriele omgeving.

En dan is er de vzw Kinderkankerfonds die zal helpen bij niet-medische aspecten van de zware reis die kind en familie noodgedwongen moeten maken in een wereld vol klinisch wit. Wij zorgen voor een beetje kleur bij al dat wit. Een interview met Dierik Van den Meerssche, directeur van het Kinderkankerfonds.

Iedereen kent het Kinderkankerfonds wel op de een of andere manier. Het logo is door de jaren heen een bekend en pakkend beeld geworden en heel wat mensen hebben ooit wel eens een actie gesteund.

Hoe is het Kinderkankerfonds ontstaan?

Het Kinderkankerfonds is ontstaan uit de acties van de familie van Dr. Yves Benoit, het toenmalige afdelingshoofd van kinderoncologie in het Gentse UZ , de 3K6. Met kleinschalige acties probeerde de familie de afdeling in haar werking te steunen. In 1988 werd er beslist om dat initiatief uit te bouwen binnen een vzw en zo was het KKF geboren. In die eerste decennia ging het vooral om praktische steun, verbetering van het comfort van kinderen en hun familie en uitbreiding van de zorgen.

Ligt dat nu anders?

Neen, helaas niet. Er is de voorbije 30 jaar veel veranderd, maar de steun van een vereniging zoals het Kinderkankerfonds blijft onontbeerlijk. Dankzij onze praktijkervaring, onderbouwd met harde cijfers, hebben we het nodige lobbywerk kunnen verrichten waardoor een aantal van onze vroegere streefdoelen intussen door de overheid zijn aangenomen en bepaalde situaties zijn aangepast. Maar we verleggen dan gewoon onze focus. Er blijven nog heel wat noden en gaten in de wetgeving over.

Noden en gaten in de wetgeving… Zoals?

Het Kinderkankerfonds heeft bijvoorbeeld jarenlang extra personeel “gesponsord” op de afdeling omdat we ervan overtuigd waren dat een kind meer zorg en tijd nodig heeft dan een volwassene. Dat heeft uiteindelijk geleid tot een herziening van de personeelsnormen voor pediatrie en een verhoogde personeelsbezetting per bed. Maar ondanks die verbeterde normen steunt het Kinderkankerfonds nog altijd de werking van het ziekenhuis met extra dokters, verpleegsters, spelleiding enz. om het verblijf aangenamer te maken. Terwijl de ouders bij hun zieke kind op bezoek gaan, is er voor de broers en zussen van patiëntjes ook leuke, professionele opvang in de “LIEving”. Voor hen zijn er trouwens ook speciale “brussendagen”.

Op die dagen krijgen ze een unieke kijk achter de schermen van het ziekenhuis zodat ze beter kunnen begrijpen wat hun zus of broer doormaakt. Voor de thuisverzorging van kankerpatiëntjes geldt dezelfde redenering. We hebben 18 jaar lang een eigen thuisverzorging “KOESTER” georganiseerd en betaald. Vanuit die ervaring hebben we kunnen bewijzen dat het voor iedereen beter is als een kind zoveel mogelijk thuis verzorgd wordt, zowel curatief als palliatief.

Intussen draagt de overheid ook hier een deel van de personeelskosten. Die bijdrage volstaat echter niet om 24/24 en 7/7 verzorging te bekostigen. KOESTER blijft dan ook nu nog een van onze voornaamste projecten.

Het ontbrekende stuk van de personeels-

kost, samen met de volledige werkingskost (auto’s, verzorgingsmateriaal, communicatie, ...), wordt nog steeds door ons gedekt. Ook leuke en zinvolle initiatieven van buitenaf ondersteunen we graag. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de Kanjerketting die uit Nederland is overgewaaid en ondertussen flink ingeburgerd is bij onze kinderen.

Werkt het Kinderkankerfonds enkel in ziekenhuizen? Of zijn er andere initiatieven?

Ja absoluut, ook buiten het ziekenhuis zijn we er voor de patiëntjes en hun familie. Elk kankerpatiëntje dat aan zijn traject begint, krijgt van ons een financieel duwtje in de rug. Dat doen we intussen ook voor de patiëntjes van UZ Antwerpen en UZ Brussel. Daarnaast organiseren

[ 36 ]

we ook ontmoetingsdagen voor alle families zoals de Familiedag in september en specifieke dagen voor bepaalde groepen zoals de adolescenten, jongeren die ooit kanker hadden, voor de ouders van overleden kinderen. We organiseren ook weekends en vakanties of sponsoren vakantie aan zee voor het gezin. Ten slotte gaan we ook praten met de omgeving van het kind: we bezoeken de school en leggen uit wat er aan de hand is. We leggen ook de link met Bednet zodat het kind in contact blijft met de vriendjes op school. De kinderen en hun omgeving worden goed ondersteund, dat is wel duidelijk.

Wat met wetenschappelijk werk?

De laatste jaren zetten we heel sterk in op wetenschappelijk onderzoek met als doel de verbetering van therapieën, ingrepen of medicatie, specifiek voor jonge patiëntjes. Omdat de doelgroep vrij klein is, krijgen dergelijke studies vaak maar moeilijk financiële steun. Door hierin als organisatie bij te springen, zorgen we ervoor dat dergelijke onderzoeken kunnen worden opgestart of verdergezet. Elk Vlaams kankercentrum en elke universiteit krijgt hiervoor steun van ons. Maar soms is onze steun ook internationaal. Belgisch onderzoek aftoetsen aan buitenlandse resultaten is immers ook erg nuttig. Op vlak van kankeronderzoek behoren onze Vlaamse kankercentra en universiteiten tot de top in Europa en ze werken samen met collega’s uit de hele wereld.

En hoe ziet de toekomst eruit?

Wat zijn de concrete plannen?

Zoals gezegd hebben we heel wat langetermijnprojecten die soms niet of slechts gedeeltelijk gesubsidieerd worden. We willen onze engagementen ook voluit kunnen aangaan en verderzetten, zonder beperking en zonder risico’s voor het betrokken personeel. Continuïteit is heel belangrijk. Maar engagementen op lange termijn betekenen ook hoge budgetten: lonen, materiaal, verplaatsingen, ... bovendien stijgen die kosten jaar na jaar. Ook daar moeten we rekening mee houden.

Daarnaast ontstaan er ook nieuwe noden: zo zijn er nu zeer veel kinderen in ambulante behandeling. Voor kinderen die dichtbij het ziekenhuis wonen is dat fijn, want na de behandeling kunnen ze snel weer naar huis. Voor kinderen die verder weg wonen, is dat moeilijker. Om dat probleem op te vangen, hebben we Villa Koester bedacht: het is een huis vlakbij het ziekenhuis waar alle nodige faciliteiten aanwezig zijn.

Tussen de behandelingen door kan het een thuis zijn voor het patiëntje en zijn ouders. Villa Koester staat heel binnenkort in Gent in de steigers.

WIT

Meer info voor jezelf of je organisatie via www.kinderkankerfonds.be - 09/332 24 33.

Wil je ons helpen? BE31 2850 3053 8255. Giften vanaf â‚Ź40 zijn fiscaal aftrekbaar.

Wij aanvaarden ook (duo-)legaten en kunnen je daarbij adviseren via: www.kinderkankerfonds.be/steun-ons/nalatenschap [ 37 ]

Wat zou jij doen met een kortere werkweek? Met 30 uur werken in plaats van 38 uur? Hoe zou jij die extra blanco tijd invullen? De werknemers van Femma zoeken dit jaar een antwoord op deze vraag.

Een antwoord dat voor elke collega verschillend is. Deze maand laten we Myriam Wauters aan het woord. Zij gebruikt de vrijgekomen tijd in de eerste plaats om bewuster met haar kinderen bezig te zijn.

De dertigurenweek van Jeroen

‘IK HEB NU EINDELIJK DE TIJD OM MIJ TE VERDIEPEN IN IETS ANDERS’ Binnenkort word je opnieuw vader. Neem je dan je vader- en ouderschapsverlof op?

‘Bij mijn eerste kind heb ik mijn tien dagen vaderschapsverlof opgenomen, aangevuld met twee weken paasvakantie. Op dat moment was dat het maximum. Ik had toen pas een huis gekocht en was nog niet zo lang aan het werk.

Bij mijn tweede kind wil ik het anders aanpakken. Aan die tien dagen vaderschapsverlof plak ik nog een maand ouderschapsverlof. Mijn vriendin doet dat ook. Ik weet ondertussen hoe zwaar die eerste weken kunnen zijn. De veel te korte nachten en de zombiemodus overdag ...

We zijn er op deze manier een beetje op voorbereid.’

Je werkt nu ruim zes maanden minder. Wat vind je tot nu toe van het experiment?

‘Je went er snel aan. In het begin is het alsof je twintig uur vrij krijgt. Je maakt veel plannen.

Daarna moet je keuzes maken. Het is een zoektocht naar wat je exact gaat doen met die extra tijd. Ik zie het als niet vanzelfsprekend. Het is een cadeau.’

Hoe verdeel jij je tijd nu je dertig uur per week werkt in plaats van zesendertig?

‘Ik heb ervoor gekozen om de vrijdag te blokkeren. Voor mij werkt dat beter dan mijn uren te spreiden over een volledige week. Ik denk dat ik dan toch over mijn maximum per dag zou gaan.

Op vrijdag plan ik de wekelijkse karweitjes in: boodschappen, opruimen, poetsen ... Het is ook de dag waarop ik mijn koersfiets van stal haal.

Ik heb dat nodig, dat moment voor mezelf. En ook, op die manier hoef ik me er niet schuldig over te voelen want het knabbelt niet aan onze gezamenlijke gezinstijd.

Jeroen Lievens (35) Deelt het ouderschap van zijn zoon (7).

Wordt volgende maande voor de tweede keer papa.

Werkt bij Femma als beleidsmedewerker.

Samen met collega Ilse schreef hij het dossier Combinatie arbeid-zorg.

Gebruik je die vrijgekomen tijd ook om dingen te doen die je anders niet zou doen?

‘Ik volg elke zaterdagochtend 3,5 uur fietsmechanica in het volwassenenonderwijs. Mocht ik voltijds werken, zou dat fysiek en mentaal te zwaar zijn. Ik haal veel voldoening uit mijn job.

Maar soms wil ik de knop omdraaien, me verdiepen in iets anders. Dat ik daar nu de tijd en ruimte voor heb, vind ik waardevol.’

Verandert jouw arbeidsduurvermindering iets aan de taakverdeling thuis?

‘Die is altijd al fiftyfifty geweest. Voor mij is dat vanzelfsprekend. Dat ik mijn brood verdien bij een vrouwenorganisatie, verandert daar niets aan. Ik heb nooit een traditioneel rollenpatroon meegemaakt, ook niet bij mijn ouders.

Hoe kijk je naar de periode na het experiment?

‘Wat er na 2019 gebeurt, ligt nog niet vast. In de eerste plaats ben ik nieuwsgierig naar de resultaten van het onderzoek. Voor mij persoonlijk wil ik graag een kortere werkweek aanhouden.

Vooral met de baby die eraan komt en ook omdat mijn zoon binnenkort acht wordt en de nood aan opvang na school toeneemt.’

[ 38 ]

FIER!

TEKST: Jade Yorks

80 kaarsjes voor Femma Hooglede-Gits Al tachtig jaar present in Hooglede-Gits.

Dat vierden de Femmadames met een leuke receptie. Er was een tent vol Femma-decoratie en stralend weer. Meer hadden ze niet nodig.

Met wat oude fotoboeken en leuke tekstjes werden herinneringen naar boven gehaald.

En dat waren er een hoop. We wensen Femma Hooglede-Gits nog zoveel meer jaren toe. Dat ze vrouwen blijven samen brengen om mooie herinneringen te blijven maken.

85 jaar Femma Hoboken Sint-Jozef De leden gingen er eigenlijk vanuit dat deze verjaardag de laatste zou zijn.

Gelukkig wordt het fantastische werk van de vrijwilligers toch voortgezet, want enkele enthousiaste nieuwe madammen meldden zich ondertussen aan. Zou het engagement nu verzekerd zijn voor de komende 85 jaar? We gunnen het jullie van harte!

Al 45 jaar lenig in Lanklaar Femma turngroep Wees Lenig zet haar leden al 45 jaar met succes in beweging. Even de dagelijkse zorgen vergeten door samen iedere donderdagavond te turnen.

Dat gebeurt altijd onder het motto: inspanning moet ontspanning zijn.

Helemaal mee eens ladies. Op naar de volgende 45 jaar!

[ 39 ]

Tijd & Geluk LEZEN

Tip : Bij het boek horen er ook een aantal luisteroefeningen die je o.a. vindt via Spotify – Woman Up. Volg Eva via www.elkedagvakantie.be of www.evadaeleman.be.

Woman up: een inspirerend boek voor alle mannen én vrouwen Wat is een sterke vrouw? Zijn het vrouwen die zich als mannen gedragen: actiegericht en volle vaart vooruit? Of zijn het net authentieke vrouwen? En kan je enkel succes bekomen als je je als een man gedraagt?

Eva Daeleman gaat vanuit haar positie als (jonge) vrouw op zoek naar de innerlijke, vrouwelijke kracht. Ze laat zich leiden door verwondering, veerkracht en het geloof dat het anders kan. Met een gezonde portie humor, idealisme en een snufje naïviteit is Woman up een boek vol herkenbare verhalen en tips om jezelf nog beter te leren kennen. Een eerlijk boek voor vrouwen én mannen.

Woman up – Eva Daeleman – Horizon – € 22,99

KIJKEN Netflix-documentaire ‘Minimalism: A documentary about the important things’ Netflix in huis? Dan moet je zeker deze documentaire eens bekijken. We zijn altijd ‘op zoek naar meer’ en dat maakt ongelukkig, is de essentie van deze docu. We zoeken naar de illusie van het perfecte leven. Waar zoeken we dan eigenlijk naar en vult dat ook echt ons geluksgevoel aan?

De maker van de documentaire vertelt over zijn eigen leven: hij was succesvol en had alles wat hij wilde en toch voelde zijn leven leeg. Geluk was altijd ‘around the corner’, maar hij ervoer het maar niet écht. Er worden mensen geïnterviewd met minimalistische levensstijlen, waaruit blijkt dat materiële zaken hen niet gelukkig maken. Hoe doorbreken we deze cirkel van het met ons geluk afhankelijk zijn van iets wat er nu niet is, maar een ding wat nog moet

komen? Hoe komen we van deze verslaving af?

Het antwoord is simpel: elk bezit zou weloverwogen moeten zijn en elk bezit moet echt iets toevoegen aan het leven en ons geluk brengen.

Centraal staat het idee ‘minder is meer’ en dit maakt dat je eens even kritisch kijkt naar de inhoud van je eigen kledingkast.

Krijg jij ook instant opruimneigingen?

[ 40 ]

TEKST EN SAMENSTELLING: LOBKE GIELKENS

BELEVEN LUISTEREN

Lezing Nina Mouton: Zelfzorg Zelfzorg, een heikel thema als (groot) ouder. Het is vaak het allerlaatste op je to-dolijstje. Hoe komt dat? Benieuwd naar de achterliggende psychologische dynamieken die zouden kunnen meespelen in steeds voor anderen zorgen en minder voor jezelf? Dan ben je in deze interactieve lezing aan het juiste adres. Wat is zelfzorg voor andere ouders? Hoe kan je toch jezelf wat meer op de voorgrond plaatsen? Wat is passend voor jou en je gezin? Er is ruimte voor vragen tijdens de lezing. Breng je achterban mee om na te praten, ook dat is zelfzorg.

Podcast Dipsaus Deze drie vrouwen zijn het gezicht van de podcast Dipsaus die door en voor vrouwen van kleur wordt gemaakt. ‘Dipsaus is maatschappijkritisch, cultureel geïnteresseerd, politiek betrokken en altijd met een flinke schep humor, originaliteit en diepgewortelde eigenwijsheid’, staat er op hun website. Naast podcasts organiseren deze vrouwen ook events in het teken van inclusiviteit. www.dipsaus.org

7 november 2019 in Utopia in Aalst – tickets via Eventbrite.be

DOEN Het 6 minuten dagboek Schrijf jezelf gelukkig. In dit dagboek stelt bestsellerauteur Dominik Spenst je de juiste vragen op het juiste moment. Na een gedegen uitleg over de principes van positieve psychologie, nodigt Dominik je uit om over je dag na te denken, van schrijven een gewoonte te maken en positief op jezelf en je dag te reflecteren.

Je ontdekt waar je gelukkig van wordt en zo ontstaan er vanzelf positieve gedachtes en nieuwe positieve gewoontes. Ter afsluiting van een week volgen er vragen als: welk compliment had het meeste effect op jou? Wat zou je meteen gaan doen als je niet bang was om fouten te maken? Na elke maand is er een korte check hoe je je voelt over zaken als humeur, dankbaarheid, vrienden, familie, of je ontspannen bent, gezond, creatief.

Na een jaar blik je terug en zie je het resultaat: je bent gegarandeerd gelukkiger.

En het mooie is: het kost je maar 6 minuten per dag.

[ 41 ]

Het 6 minuten dagboek Dominik Spenst UNIEBOEK/ HET SPECTRUM € 16,99

100 jaar femma

WAAROM WE FIER OP ONS MIDDENVELD MOETEN ZIJN Dat was even goed schrikken. In een uitgelekte N-VA-nota werd openlijk het bestaansrecht van het middenveld in vraag gesteld. In de gesprekken die volgden, merkten we dat de rol van middenveldorganisaties in Vlaanderen nogal wordt onderschat. Tijd voor een woordje uitleg.

Misschien moeten we beginnen met de vraag wat het middenveld nu precies is. Dat Femma een middenveldorganisatie is, wist je natuurlijk al lang. Maar wist je ook dat burgerplatformen als stRaten-generaal, vakbonden en organisaties als 11.11.11 daartoe behoren?

behoeften. Vaak hoort het zelfs de stem van mensen die anders niet zo luid klinkt in maatschappelijke debatten.

Vele middenveldorganisaties houden zich vooral bezig met het samenbrengen van mensen. Denk bijvoorbeeld aan jouw Femmagroep waar je aan de ene kant hele leuke dingen leert, maakt en onderneemt, maar aan de andere kant ook heel veel nieuwe mensen leert kennen. Sommigen reken je ondertussen waarschijnlijk al tot je echte vrienden.

Behalve mensen samenbrengen, vervult het middenveld daarom nog een belangrijke rol. Het probeert de afstand tussen grote bedrijven, overheden en de politiek aan de ene kant en gewone mensen, zoals jij, aan de andere kant, zo klein mogelijk te maken.

‘Je engageren in het middenveld is niet enkel vrijetijdsbesteding. Het is politiek. En het is net dat wat we vandaag nodig hebben. Niet enkel in Vlaanderen, maar wereldwijd’, aldus Els Hertogen, algemeen directeur van de middenveldorganisatie 11.11.11.

Meningen, noden en behoeften Juist omdat het middenveld zo goed is in mensen samenbrengen, hoort het ook veel meningen, noden en

Oplossingen vinden Bij Femma zijn we ook van mening dat de politiek veel te belangrijk is om alleen over te laten aan poli-

[ 42 ]

TEKST: CHRIS GOOSSENS EN JADE YORKS

POLITIEK IS TE BELANGRIJK OM ALLEEN AAN POLITICI OVER TE LATEN. tici. Zo helpt het middenveld mee in het vinden van oplossingen voor complexe maatschappelijke vraagstukken. Dat doet het door de stem van mensen te laten horen die anders niet of nauwelijks gehoord worden. En het probeert complexe politieke voorstellen die impact hebben op jouw leven begrijpelijk te maken voor jou. Zo weet je waar het allemaal over gaat en kan je doordacht beslissen om het al dan niet te ondersteunen.

Femma doet dit trouwens al bijna honderd jaar. Zo voerde Femma onder de naam KAV in 1948 succesvol actie voor stemrecht voor vrouwen. Een jaar later richtte ze Familiehulp op omdat ze doorhad dat vrijwilligers op dat moment veel nood hadden aan goed georganiseerde ondersteuning als ze huishoudelijk werk deden bij gezinnen die door de oorlog waren getroffen. In 1968 ijverde Femma met succes voor een statuut voor de gehuwde vrouw. Om maar te zeggen dat Femma (en bij uitbreiding de rest van het middenveld) heel goed is om de politiek en grote bedrijven eraan te herinneren dat hun beleid impact heeft op het leven van mensen zoals jij.

Een Femmalid verwoordde het enkele jaren geleden heel mooi in haar Femma-dagboekje dat ze naar ons stuurde: ‘Als KAV in Vrouw&Wereld niet herhaaldelijk had geschreven over het belang van hoger onderwijs voor meisjes en de uitleg over mogelijke studierichtingen niet had gegeven, dan had ik een totaal ander leven gehad. Nu werd ik ergotherapeute en deed 40 jaar lang de job van m’n dromen.’

Beleidsmakers laten nadenken Vandaag ijveren we voor meer tijd en geluk voor iedereen. Voor tijd om de dingen te doen waarvan je gelukkig wordt. Het is een antwoord op de moeilijke balans tussen werk en gezin die zoveel mensen ongelukkig maakt. We lanceerden een campagne voor de dertigurenweek en laten mensen én beleidsma-

kers nadenken over wat arbeid nu precies is en welke maatschappelijke verwachtingen we daarover hebben. We doen daarvoor veel denkwerk, experimenteren er zelf mee en laten ons begeleiden door wetenschappelijk onderzoek. Ook experimenteren we met crowdfunding. Neem maar een kijkje op www. gerichtopevenwicht.be voor meer info hierover.

Problemen aankaarten Als je het ons vraagt hebben politici nog veel te leren van dit vernieuwende politieke werk. Het brengt aan de oppervlakte dat de uitdagingen die jij ervaart niet per se aan jou liggen, maar een probleem zijn waar velen mee te maken hebben. Denk aan de burn-

FEMMA HERINNERT DE POLITIEK EN BEDRIJVEN ERAAN DAT HUN BELEID IMPACT HEEFT OP HET LEVEN VAN MENSEN ZOALS JIJ. outepidemie en de moeilijke combinatie van mantelzorg, zorg voor de (klein)kinderen en (vrijwilligers) werk. Die problemen kaarten we aan en zo worden ze maatschappelijke debatten die politici dwingen om er ruimte voor te maken in hun agenda.

Een hele belangrijke vraag is of we als samenleving de toekomstige positie van het middenveld willen uitvechten met brute machtspolitiek of met een diepgaand inhoudelijk debat. De zorgwekkende ontwikkelingen van de laatste verkiezingen suggereren het eerste. Maar de dynamiek van vernieuwing bij nogal wat middenveldorganisaties en nieuwe wetenschappelijke inzichten houden de tweede optie open.

Het staat buiten kijf dat politici die het goed voorhebben met de meerstemmigheid van de liberale democratie, kiezen voor de tweede optie. Jij ook?

[ 43 ]

Waarom mindfulness niet altijd alleen om jou hoeft te draaien (maar

om ook eens

[ 44 ]

)

de ander

Femma medevoorzitster Reinhilde Pulinx onderzoekt of mindfulness naast rust in jezelf ook rust tussen jou en een ander kan brengen.

Ze zocht naar meer rust en tevredenheid in haar leven. Een achtweekse mindfulnesscursus gaf Reinhilde wat ze zocht: minder druk in het hoofd en minder stress in het lijf. Toch bleef er iets knagen.

Er ontbraken nogal wat mensen in haar cursus die ze anders wel in de stad waarin ze leeft, Brussel, tegenkomt. Waarom zag ze die superdiversiteit niet terug in haar mindfulnessgroepje? Meer nog waarom is de populariteit van mindfulness aan de ene kant in opmars, maar aan de andere kant de verharding en eenzaamheid in de samenleving ook? Reinhilde zocht het uit en schreef er een mooi boek over.

Wat was jouw aanleiding om mindfulness eens uit te proberen?

Ik hoorde en las er veel over. En op dat moment zocht ik wat meer rust in alle hectiek van het dagelijks leven. Ik combineer een gezin met kleine kinderen met een voltijdse job en ik zocht een manier om wat minder over mijzelf te oordelen en wat milder te zijn. Ook naar de kinderen toe.

Auteur en Fem m

a medevoorzit ster Reinhilde Pulin x

meer mildheid voor mezelf op momenten dat het geduld toch op was. Er kwam ook meer gevoeligheid ten aanzien van onrecht in de straat, in de stad en in de wereld.

Waar zat dan dat ongemak dat je ervoer?

Ik begon wat vaker en met meer aandacht mijn ogen te openen en over de rand van mijn meditatiematje te kijken naar de andere deelnemers tijdens de mindfulnesscursussen, mediatie- en yoga-retraites, conferenties en workshops. En ik bleef door de jaren heen diezelfde groep van blanke, hoogopgeleide mensen zien. Voor wie niet tot die geprivilegieerde groep behoort zijn er behoorlijk wat drempels te overbruggen om met mindfulness aan de slag te gaan. Het kost geld, al komt de mutualiteit er tegenwoordig wel tussen als je een burn-out hebt. Daarnaast zijn er ook drempels als je jezelf niet in de groep herkent.

Ik vroeg mij ook af hoe we dat aan kunnen pakken zodat mindfulness een community kan worden waar

En heeft het gewerkt?

Het overtrof zelfs mijn verwachtingen. Er kwam meer openheid, ruimte tussen mijzelf en mijn gedachten en gevoelens. Mijn lichaam was niet langer het vaak gebrekkige en vermoeide vehikel van mijn hoofd, maar werd een nieuwe bron van wijsheid en gevoel. Bovendien kreeg ik opvallend meer geduld met treuzelende en zeurende kinderen, stond ik open voor hun spontane kijk op de dingen en kwam er

[ 45 ]

Mindfulness in superdiversiteit, Engagement en verbinding met de ander - Reinhilde Pulinx - uitgeverij Pelckmans Pro - prijs 26,5 euro (verschijnt eind oktober 2019)

copyright Silv er Sixpence St

udio

TEKST: Jade Yorks

anderen zich ook veilig voelen. Tegelijkertijd miste ik zelf de verbinding met de ander. Ik leerde hoe ik mij naar binnen kon keren en milder naar mijzelf te zijn, maar heel wat minder over zingeving en verbondenheid naar anderen toe.

mildheid naar de ander moet wat meer benoemd en geoefend worden.

Wat kan mindfulness volgens jou betekenen voor de samenleving?

De samenleving verandert snel. Er zijn veel mensen die we niet kennen of waar we onszelf niet in herkennen. Een gevoel van verlies of angst zijn dan hele normale gevoelens. Ik denk dat mindfulness ervoor zou kunnen zorgen dat we elkaar terug ontmoeten en openstaan voor elkaar. Dat we vanuit de stilte en meditatie, dingen die heel veel mensen met verschillende achtergronden dagelijks oefenen, mekaar opnieuw kunnen tegenkomen.

Ik sprak daarvoor met verschillende mensen zoals psychiater, zenleraar en grondlegger van mindfulness in Vlaanderen Edel Maex, politica en hoogleraar gynaecologie Petra De Sutter , psychiater Dirk De Wachter, bisschop Bonny en Inez Van Oord, auteur en oprichtster van het magazine Happinez. Ik vond het heel fijn om vast te stellen dat mensen die mij niet kende, na een simpele vraag bereid waren om hier met mij over te praten. Het is duidelijk een thema dat raakt en aanspreekt – mindfulness en verbinding met de ander in een tijd vol spanningen.

Bij de start van het boek zocht ik nog wat teveel dé waarheid, hét antwoord op mijn vragen. Petra De Sutter wees me op een oud, boeddhistisch uitgangspunt: de leerling moet niet op zoek gaan naar de dharma (de wijheid, de leer), maar de dharma komt zelf naar de leerling toe als hij of zij daar klaar voor is. Als vanzelf zal je bij de diepere wijsheden terecht komen, om welke reden je ook met mindfulness of meditatie bent gestart. Ik moet dus niet krampachtig zoeken, maar vragen blijven stellen en met anderen in gesprek gaan. Samen zullen we antwoorden vinden, misschien hele andere of verrassende antwoorden dan ik eerst had verwacht.

Wat hoop je met je boek te bereiken?

Het viel mij op dat velen nooit eerder zo naar mindfulness keken. Het gaat over jezelf, maar ik denk dat het net kan zorgen voor die verbinding met andere mensen. Het boek is niet af maar eerder een uitnodiging naar anderen om hier verder met mij over na te denken.

Wat kwam er in deze gesprekken die naar voren wat je het meest is bijgebleven?

Het werd me vooral duidelijk dat die verbinding met de ander, niet zozeer de mensen in je omgeving zoals je partner, kinderen, buren of collega’s, maar de ander die je niet kent die ‘anders’ is dan jij, dat die verbinding er niet zomaar komt. In de cursussen mindfulness, of in een vervolgcursus op de basistraining, moet hier volgens mij wat meer expliciet aandacht aan gegeven worden. De openheid en

[ 46 ]

Wat vind jij hiervan?

Reinhilde is heel benieuwd naar jouw visie rond dit thema.

Vind jij ook dat we in mindfulness, behalve zelfzorg, ook de zorg voor de ander kunnen leren?

Kan mindfulness, zoals het zich nu in het Westen ontwikkelt, aan de zijlijn blijven in een tijd van sociale spanningen en toenemende ongelijkheid?

Laat het ons weten via redactie@femma.be

Femma vrouwenreizen

TeksT: Jade Yorks

WAAR GAAT JOUW VOLGENDE VAKANTIE NAARTOE? Natuurlijk weet je al lang dat Femma voor iedere vakantiewens een passend aanbod heeft.

Maar had je Mallorca en Albanië al eens overwogen om naartoe te gaan?

Nu is het moment.

7 redenen om met ons mee naar Albanië te gaan is relatief klein, maar het landschap is 1 Albanië ongelooflijk divers. Je laat de kust achter je en

2

3 verrassende weetjes over onze reis naar Mallorca

1

2

We nemen je mee terug in de tijd met een trein van honderd jaar oud We stappen op een mooie chocoladebruine, mahoniehouten trein die al honderd jaar oud is. Compleet met opgepoetste glimmende koperen toeters en bellen. Alsof er sinds de belle époque niets is veranderd, boemelt deze teletijdmachine al vijfennegentig jaar vijfmaal daags over het hobbelige smalspoor dwars door de Sierra de Tramuntana, Mallorca’s majestueuze gebergte met toppen tot bijna 1500 meter.

We ervaren hoe het is om te vluchten voor piraten We bezoeken de fantastische grotten van Drach (Coves del Drach). De drakengrotten waren al in de oudheid bekend en ze dienden als vluchtplaats bij overvallen door piraten in de middeleeuwen. In de Mallorcaanse sprookjeswereld komen ze voor als schatkamers die door de draak bewaakt worden.

We bezoeken het mooiste dorp van Spanje

3 Iedereen is altijd verrukt als ze een piepklein berg-

dorpje bezoeken in de buurt van Puerto Sóller. Het heeft slechts 500 inwoners en zijn schilderachtige steegjes met trappen hebben iets weg van Saint-Paul de Vence in Zuid-Frankrijk. Prachtig dus.

Mallorca 25 april tot 2 mei 2020 Met Christel Verstraete

3 4 5

6

7

je bevindt je meteen in oogstrelende bergen.

Onwaarschijnlijk prachtig.

In Albanië kan je 450 kilometer schitterende kustlijn bewonderen. Een ware streling voor het oog. Denk aan prachtige baaien, azuurblauw water en een aaneenschakeling van witte stranden.

We maken meerdere mooie boottrips, o.a. op een meer dat bekendstaat als het grootste van de Balkan.

We bezoeken het kasteel van Rozafa. Het verhaal daarachter zal je ontroeren. En het panorama dat je erbij cadeau krijgt, is ronduit schitterend.

We lunchen samen met de vrouwen van Hapat e lehte (Lichte voetstappen), een vrouwenorganisatie die hulp biedt aan vrouwen in nood.

Je maakt grondig kennis met de (communistische) geschiedenis van Albanië.

We bezoeken uiteraard de hoofdstad Tirana, maar ook een bijzonder kasteeldorp dat officieel UNESCO-werelderfgoed is.

Albanië 13 tot 22 mei 2020 Met Marina Fauconnier

[ 47 ]

REISKALENDER 2019 - 2020 OKTOBER 2019

STAPVAKANTIE GR5A kustroute

22 oktober tot 5 november 2019

20 tot 23 april 2020 Met Bernadette Jansseune en Mieke Meuris

Namibië

Met Riet Van Cleuvenbergen

Mallorca

NOVEMBER 2019

Laat je verwonderen door de schoonheid van de natuur en de culturele rijkdom van Egypte

10 tot 21 november 2019 Met Veerle Vlasselaer

Moezel en Saar in kerstsfeer Met Erika Leus en Lydie Van den Abbeele

MEI 2020

Albanië of het land van de Shiptaren

DECEMBER 2019

6 tot 8 december 2019

25 april tot 2 mei 2020 Met Christel Verstraete

VOLZET

Maart 2020

STAPVAKANTIE Brussel, ik hou van u

13 tot 22 mei 2020 Met Marina Fauconnier FIETS- EN VAARVAKANTIE Hollandse hoogtepunten

30 mei tot 6 juni 2020 Met Toos Janssen en Erika Leus Puglia, Italië

Juni 2020

FIETSVAKANTIE Picardisch Wallonië

2 tot 5 juni 2020 Met Francine Leupe en Leen Simoen Normandië

7 tot 10 juni 2020 Met Lydie Van den Abbeele en Fernande De Block

Juli 2020

Hongarije: Budapest, Donau, Balatonmeer en tradities

4 tot 9 juli 2020 Met Veerle Vlasselaer De Baltische landen

Juli – data nog niet gekend Met Lut Deroy

7 tot 8 maart 2020 Met Christel Derycke en Danielle De Cock

8 tot 15 mei 2020 Met Lut Deroy

Augustus 2020 FIETSVAKANTIE Twente, Nederland

voo’rs, Egypte mama en ’s 5 tot 14 april 2020 oma rs ne Met Veerle Vlasselaer tie

STAPVAKANTIE Rota Vicentina, Portugal

2 mei tot 9 mei 2020 VOLZET Met Lieve Mommens en Christel Derycke

9 tot 13 augustus Met Toos Janssen en Erika Leus

VOLZET

April 2020

Washington en Philadelphia

20 tot 27 mei 2020 Met Griet Janssen en Veer Dusauchoit

[ 48 ]

Uitwaaien in Fryslân

19 tot 23 augustus Met Lydie Van den Abbeele en Fernande De Block

Lofoten

Laat augustus/ begin september data nog niet gekend

September 2020 Valencia

Nepal

September – data nog niet gekend Met Rita Vancamp

5 tot 15 oktober 2020 Met Marina Fauconnier

FIETSVAKANTIE Fietsen in Terschelling

Egypte

21 tot 25 september 2020 Met Bernadette Jansseune en Francine Leupe

15 tot 25 oktober 2020 Met Veerle Vlasselaer Mechelen

Dordogne, genieten met al je zintuigen in hartje Frankrijk

16 tot 18 oktober 2020 Met Hermien Van de Voorde en Rita Vancamp

20 tot 26 september Met Lydie Van den Abbeele en Erika Leus

December 2020

Inspiratieweekend: kom tot jezelf dagen

4 tot 8 december 2020 Met Ann Pannecoucke

Berlijn en Potsdam in Kerstsfeer

18 tot 20 september 2020 Met Christine Maessele

Oktober 2020

STAPVAKANTIE Dwalen tussen forten, een stukje geschiedenis in de kijker

2 tot 4 oktober 2020 Met Danielle De Cock en Christel Derycke

Meer info? 0473 99 28 01 Houd www.femma.be/nl/reizen/reizen-in-2019 in de gaten Voor meer info en reserveringen 02 246 51 15

Reis volzet?

Zet je op de reservelijst. Indien er een plaatsje vrijkomt, contacteren we je graag!

[ 49 ]

HET KLEIN GELUKSKE VAN …

TEKST: LOBKE GIELKENS ILLUSTRATIE: RUTGER VAN PARYS

BIANCA Zorgen voor mijn bewoners

Vrijwilliger bij Femma Vriendinnen onb

ePERKt

Echtgenoot, moeder, opvoedster én vrijwilliger. Bianca loopt moeiteloos van de ene rol in de andere. Benieuwd in welke hoekjes haar kleine gelukjes verscholen zitten?

‘Bij Femma geniet ik van het samenk omen, het samen doen en het samen leren.’

Een fijne daginvulling aanbieden naast kwalitatieve zorg aan de bewoners op mijn werk, maakt dat iedereen zich goed in zijn vel voelt en daardoor ik ook.

Tijd maken voor elkaar

Samen zijn met mijn gezin en tijd maken voor mekaar vind ik ook erg belangrijk. Samen dingen doen, dingen ontdekken en ondernemen vind ik zalig. Maar af en toe ook eens niksen en gewoon samen in de zetel zitten, ook daar laden de batterijtjes van op.

Mantelzorger voor haar tante en nonkel

Mijn tante (95) en nonkel (90) wonen nog samen thuis en ik help hen met de dagelijkse verzorging, daar word ik echt blij van.

Zij leven in het nu en genieten van de kleine dingen. Daar kunnen wij een voorbeeld aan nemen.

Frullen en prullen

Ik kan uren rommelen, prullen, creatief bezig zijn, plannen maken, dingen bedenken, maar ook opruimen en orde scheppen in de chaos. Beide zorgen voor rust in mijn hoofd. En lijstjes maken, dat ook!

Tijd met vrienden en vriendinnen

Bijpraten, iets drinken, samen knutselen, naaien, plannen maken… het zijn allemaal positieve vibes.

En als het bij iemand eens wat minder rozengeur en maneschijn is?

Dan zijn we er voor mekaar.

Ook dat is geluk hebben.

[ 50 ]

SPEL Droedelpot

Stef Desodt

aan

Je loopt af en toe op de toppen van de tenen? Je holt de tijd achterna? Het wordt jou teveel? Juist, we leven in een super boeiende, maar bij momenten hectische tijd. Wat je eraan kunt doen? Op adem komen. Met deze droedelpot zit je alvast goed.

N

T

2

azitt+

r

10

9

laan S

15

13

1

12

6

M ijn+

16

7

ul

l+

l A

+

H

Z

 voor z in g en  voorzingen

al+

 achter h al en  achterhalen

reep

 in g reep  ingreep

aal Z

 boven z aal  bovenzaal

V

ek+

red+ T

 op t red en  optreden

2

3

4

17

18

Op

6

7

8

9

10

4

3

oks B

5

8

11

rens G

kernwoord 1

T

D anig

 onder v rag in g  ondervraging

rag

14

5

11

12

13

14

15

16

17

18

een vriendin Laat deze pagina zien aan ma die nog geen lid is van Fem

MEI 2019

Word abonnee een superle en ontvang uk welkomstgeschenk

Tijdschrift – 1099 Brussel X BC 6433 – in juli verschijnt niet maandblad, en augustus – P 106 334

*

laan 5 – 1030 – Urbain Britsiers Brussel

Lainez:

ster Zuliana t vakbondsleid elijks dat ik nie zelf bijna dag n’ ‘Ik verwijt me voor familie en privéleve ak ma tijd er me 23/04/19 16:02

Naamloos-

4 1

Spreekt dit magazine je aan en voel je het kriebelen om Femma beter te leren kennen? Abonneer je dan op Femma magazine. Zo krijg je 10 x per jaar dit magazine in je brievenbus.

Lekkere recepten, DIY-tips, interviews uit het leven gegrepen en maatschappelijke verhalen met een vleugje feminisme. Wie ons blad leest, is op de hoogte van Femma, de wereld om haar heen, en de laatste creatrends.

Wat krijg je?

• 10 x Femma magazine • De Femmapas waarmee je met korting kan deelnemen aan toffe activiteiten bij jou in de buurt.

• Heel wat ledenvoordelen en extra kortingen.

• Een superleuk welkomstgeschenk.

In oktober krijg je een Femmanotitieboekje.

Hoe sluit je aan?

Surf naar femma.be/femmapas en kies ‘Ja, ik wil een Femmapas’.

Stap 1: Vul je gegevens en interesses in.

Stap 2: Klik op ‘Volgende’ en kies je welkomstgeschenk.

Stap 3: Betaal meteen online en ontvang snel je Femmapas en geschenk.

* Dit aanbod ‘welkomstgeschenk’ geldt alleen voor wie afgelopen jaar geen Femmapas had en zolang de voorraad strekt. Om zelf je welkomstgeschenk te kiezen, moet je aansluiten via www.femma.be/ femmapas. Je kan ook aansluiten via een lokale Femmavrijwilliger, maar in dat geval kies je niet zelf je welkomstgeschenk.