วาดภาพตามพ่อ

หนังสือชุดสำ�หรับเย�วชน : หนังสือสื่อประสมเฉลิมพระเกียรติ

เล่มที่ ๔ วาดภาพตามพ่อ

คณะกรรมก�รฝ่�ยประมวลเอกส�รและจดหม�ยเหตุ ในคณะกรรมก�รอำ�นวยก�รจัดง�นเฉลิมพระเกียรติพระบ�ทสมเด็จพระเจ้�อยู่หัว เนื่องในโอก�สพระร�ชพิธีมห�มงคลเฉลิมพระชนมพรรษ� ๗ รอบ ๕ ธันว�คม ๒๕๕๔

วาดภาพตามพ่อ

๔

น�นม�แล้ว

๕

๖

วันเวล�ผ่�นไป

๗

๘

ผ่�นไปช้�ๆ

๙

๑๐

วันหนึ่ง

๑๑

๑๒

ไม่น�นนัก

๑๓

๑๔

ต่อม�

๑๕

๑๖

ในที่สุด

๑๗

๑๘

๑๙

๒๐

ผ่�นไป ๓๐ ปี

๒๑

วันนี้

๒๒

๒๓

๒๔

ในหลวงทรงเป็นแรงบันด�ลใจในทุกๆ วัน

๒๕

พระปรีชาสามารถด้านทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช พระบ�ทสมเด็จพระเจ้�อยู่หัวทรงสนพระร�ชหฤทัยง�นศิลปะด้�นจิตรกรรม ตั้งแต่ยังทรงพระเย�ว์ครั้งที่ยังประทับอยู่ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ (พุทธศักร�ช ๒๔๘๐ - ๒๔๘๘) โดยทรงศึกษ�ด้วยพระองค์เอง ทรงฝึกเขียนเอง และทรงศึกษ�จ�กตำ�ร�ต่�งๆ ทั้งที่ทรงซื้อด้วยพระองค์เองและที่มีผู้ทูลเกล้�ฯถว�ย เมื่อสนพระร�ชหฤทัยง�นเขียนของ ศิลปินผู้ใดก็จะเสด็จพระร�ชดำ�เนินไปทรงเยี่ยมศิลปินผู้นั้นถึงที่พัก เพื่อทรงมีพระร�ชปฏิสันถ�รและทอดพระเนตรวิธีก�รทำ�ง�นของเข� ไม่ว่�จะเป็นวิธีก�รใช้สี ก�รผสมสี ตลอดจน เทคนิควิธีก�รต่�งๆ เมื่อทรงเข้�พระร�ชหฤทัยก�รทำ�ง�นของเข�อย่�งถ่องแท้แล้วก็จะทรง นำ�วิธีก�รเหล่�นั้นม�ทรงฝึกฝนด้วยพระองค์เอง ภ�ยหลังที่เสด็จฯขึ้นครองร�ชย์แล้ว ทรงเริ่มเขียนภ�พอย่�งจริงจังเมื่อร�วพุทธศักร�ช ๒๕๐๒ โดยทรงพระกรุณ�โปรดเกล้�ฯให้เชิญบรรด�จิตรกรไทยเข้�เฝ้�ฯร่วมสังสรรค์ด้วย เป็นครั้งคร�ว โปรดเกล้�ฯพระร�ชท�นเลี้ยงอ�ห�รบ้�ง ม�ร่วมเขียนภ�พแข่งขันกันบ้�ง ก�รเขียนภ�พทรงใช้เวล�เมื่อว่�งจ�กพระร�ชภ�รกิจในตอนคำ่�หรือตอนกล�งคืน โดยทรง ใช้ทั้งแสงไฟฟ้�และแสงธรรมช�ติ ภ�พที่ทรงเขียนส่วนม�กจะเป็นพระส�ทิสลักษณ์ของ สมเด็จพระน�งเจ้�ฯพระบรมร�ชินีน�ถ และสมเด็จพระเจ้�ลูกย�เธอทุกพระองค์ ซึ่งมัก จะเป็นภ�พเขียนครึ่งพระองค์เป็นส่วนใหญ่ พระบ�ทสมเด็จพระเจ้�อยู่หัวทรงง�นจิตรกรรมตั้งแต่ขึ้นครองร�ชย์จนถึงร�ว พุทธศักร�ช ๒๕๑๐ ก็มิได้ทรงเขียนภ�พอีก เพร�ะทรงมีพระร�ชภ�รกิจด้�นอื่นที่ต้องทรง เอ�พระร�ชหฤทัยใส่เพิ่มม�กขึ้นกว่�เดิม ทรงอุทิศเวล�ส่วนใหญ่เพื่อประช�ชน เสด็จฯ ทรงเยี่ยมร�ษฎรและทรงเข้�ร่วมแก้ไขปัญห�คว�มเดือดร้อนต่�งๆ ของร�ษฎร ทรงมี พระร�ชดำ�ริให้จัดตั้งโครงก�รพัฒน�ในด้�นต่�งๆ อีกจำ�นวนม�ก ทั้งด้�นก�รเกษตร ก�ร ชลประท�น ฯลฯ เพื่อให้พสกนิกรของพระองค์มีคว�มเป็นอยู่ที่ดีขึ้นกว่�เดิม จึงไม่ทรงมี เวล�สร้�งผลง�นด้�นจิตรกรรม ถึงกระนั้นก็ปร�กฏว่�มีภ�พจิตรกรรมฝีพระหัตถ์ที่เผยแพร่ แล้วจำ�นวน ๔๗ ภ�พ และที่ยังไม่เคยเผยแพร่อีกจำ�นวนกว่� ๖๐ ภ�พ

๒๖

แรงบันด�ลใจ ‘วาดภาพตามพ่อ’ เร�เห็นในหลวงทรงง�นศิลปะจำ�นวนม�กม�ยจ�กก�รที่ทรงศึกษ�ด้วยพระองค์เอง ทรงศึกษ�อย่�งจริงจังและ จ�กใจ ทรงทำ�ให้เห็นว่�ง�นศิลปะเป็นของทุกคน ใครก็ส�ม�รถทำ�ง�นศิลปะได้ไม่ว่�จะอยู่ในสถ�นะใด พระองค์ทรงเขียน ภ�พไว้หล�ยภ�พดังที่ทร�บกันดีอยู่แล้ว แต่เนื่องด้วยพระร�ชภ�รกิจที่ใหญ่หลวงในก�รดูแลประช�ชนของพระองค์ให้มี คว�มสุข จึงไม่ส�ม�รถเขียนภ�พได้อย่�งต่อเนื่องแต่สิ่งที่พระองค์ทรงทำ�ให้เห็นคือก�รทำ�ทุกอย่�งด้วยใจรัก ในหลวงเปรียบเสมือนพ่อผู้ทรงอยู่เหนือหัวของเร� พระองค์ทรงดูแลประช�ชนของพระองค์เหมือนกับลูกๆ พวก เร�ก็ได้ยึดแนวท�งที่พระองค์ทรงปฏิบัติม�เป็นแบบอย่�ง คำ�สอนคำ�พูดเป็นหมื่นแสนคำ�ไม่เทียบเท่�กับก�รทำ�ให้ดู เพร�ะ ส�ม�รถเข้�ถึงหัวใจของเร�เอง หนังสือนิท�นเล่มนี้มิเพียงเจตน�จะบอกว่�ในหลวงทรงมีพระปรีช�ส�ม�รถท�งด้�นศิลปะ เท่�นั้น แต่ตั้งใจแสดงให้ทุกคนเห็นว่� ไม่ว่�เร�จะมีบทบ�ทหน้�ที่ใดก็ส�ม�รถนำ�ง�นศิลปะม�ใช้ให้เกิดประโยชน์ได้ ผู้เขียนและผู้ว�ดมีคว�มตั้งใจใช้ตัวหนังสือในเล่มให้น้อยที่สุด เพื่อให้เด็กได้ใช้จินตน�ก�รให้ม�กที่สุด จึงเสนอ ภ�พผ่�นคุณลุงคนหนึ่งที่ทำ�ง�นศิลปะอย่�งต่อเนื่องและมีคว�มสุขทุกวัน โดยให้เรื่องร�วและก�รกระทำ�ต่�งๆ เชื่อมโยง กับเด็กคนหนึ่งที่ซึมซับเรื่องร�วรอบตัวที่น่�ประทับใจ ศิลปะสร้�งคว�มสุขโดยเริ่มจ�กสิ่งเล็กๆ คือเริ่มที่ใจของตนเอง ศิลปะไม่มีผิดไม่มีถูกห�กรับรู้ด้วยหัวใจ เมื่อลุง ทำ�ด้วยใจ เด็กที่ได้สัมผัสก็รับรู้จ�กใจของเข�เอง แล้วค่อยๆ ต่อจ�กใจหนึ่งไปอีกใจหนึ่ง เกิดก�รถ่�ยทอดส่งต่อ เติบโต งอกง�มต่อไป ง�นศิลปะมิได้หม�ยคว�มเฉพ�ะจิตรกรรม ประติม�กรรม แต่รวมถึงทุกๆ อย่�ง ก�รปลูกต้นไม้ เย็บผ้� ข�ยผลไม้ ...ศิลปะอยู่ใกล้ตัวเร�ม�กกว่�ที่คิด อยู่ในทุกๆ อิริย�บถ ในธรรมช�ติ ในทุกสิ่ง เมื่อพระองค์ท่�นทรงทำ�ด้วยใจที่บริสุทธิ์ ผู้เขียนและผู้ว�ดในฐ�นะคนทำ�ง�นศิลปะตั้งใจทำ�ทุกอย่�งด้วยคว�มสุข ทำ�จ�กข้�งในและทำ�อย่�งบริสุทธิ์ใจต�มรอยของพระองค์ตลอดไป วชิร�วรรณ ทับเสือ กฤษณะ ก�ญจน�ภ�

๒๗

วาดภาพตามพ่อ เรื่องและภาพ โดย กฤษณะ กาญจนาภา, วชิราวรรณ ทับเสือ

คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ ในคณะกรรมการอำานวยการจัดงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ จัดพิมพ์ พุทธศักราช ๒๕๕๕ พิมพ์ครั้งที่ ๑ พุทธศักราช ๒๕๕๕ จำานวน ๕,๐๐๐ เล่ม ISBN 978-616-543-189-7 ที่ปรึกษา นางสายไหม จบกลศึก นายชาย นครชัย นายดำารงค์ ทองสม นางสาวนาถนิศา สุขจิตต์

ที่ปรึกษาเลขาธิการพระราชวัง ผู้อำานวยการสำานักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย รองผู้อำานวยการสำานักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย ผู้อำานวยการศูนย์เครือข่ายสัมพันธ์และแหล่งทุน

บรรณาธิการ นางสาวระพีพรรณ พัฒนาเวช กองบรรณาธิการ นางสาวแสงทิวา นราพิชญ์ นางกณิกนันท์ สุวรรณปินฑะ นางสาวณุภัทรา จันทวิช นางสาวอัมรา ผางนำ้าคำา นายวิชระวิชญ์ อัครสันติสุข นางสาวธันย์ชนก ยาวิลาศ ออกแบบปกและรูปเล่ม นางวชิราวรรณ กาญจนาภา นายกฤษณะ กาญจนาภา

จัดทำาโดย สำานักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม ๖๖๖ ชั้น ๑๗ อาคารธนาลงกรณ์ ถนนบรมราชชนนี แขวงบางบำาหรุ เขตบางพลัด กรุงเทพมหานคร ๑๐๗๐๐ โทรศัพท์ ๐ ๒๔๒๒ ๘๘๒๘ โทรสาร ๐ ๒๔๒๒ ๘๘๓๑ www.ocac.go.th