Jazzmozaïek 2009 nummer 3

Driemaandelijks tijdschrift - Negende jaargang - nr. 3 - september-oktober-november 2009 Afgiftekantoor: Antwerpen X – P409123

een brede kijk op jazz in Vlaanderen en de wereld

Jack van Poll

foto: © Jos Knaepen

Bart Defoort Django d’Or Motives Jazz Genk Zomerfestivals in beeld Jazzkriebels: Ilan Oz

Verantwoordelijke uitgever en afzendadres: Peter Heyndrickx • Wijngaardstraat 5 • 1755 Gooik

www.jazzmozaiek.be

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

OKTOBER NOVEMBER DECEMBER 2009 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// DESINGEL

DE ROMA

SCHELD'APEN

FOLLOW THE SOUND

Desguinlei 22

Turnhoutsebaan 286

d'Herbouvillekaai 36

www.followthesound.be

2018 Antwerpen

2140 Borgerhout

2020 Antwerpen

Tickets: 03 248 28 28

Tickets: 03 292 97 40

03 238 23 32

www.desingel.be

www.deroma.be

www.scheldapen.be

//////////////////////////////////////////// WOENSDAG 30 SEPTEMBER > ZONDAG 4 OKTOBER FOLLOW THE SOUND

//////////////////////////////////////////// DONDERDAG 8 OKTOBER - 20:30 - DE ROMA RABIH ABOU-KHALIL: EM PORTUGUES

WOENSDAG 30 SEPTEMBER - 20:00 - DESINGEL

CHAMP D'ACTION - VOIX INSTRUMENTALISÉE CONCEPT, REGIE EN COMPOSITIE: SERGE VERSTOCKT VINKO GLOBOKAR - VOIX INSTRUMENTALISÉE ALVIN LUCIER - I AM SITTING IN A ROOM SERGE VERSTOCKT - WATERBOARDING (CREATIE)

//////////////////////////////////////////// DONDERDAG 15 OKTOBER - 20:30 - DE ROMA BOBO STENSON TRIO: CANTANDO

//////////////////////////////////////////// DONDERDAG 22 OKTOBER - 20:30 - DE ROMA NATHALIE LORIERS TRIO feat. BERT JORIS & STRINGS VRIJDAG 2 OKTOBER – 21:00 - SCHELD'APEN

A NIGHT WITH HAN BENNINK PRESENTATIE DE WERELD ALS TROMMEL Biografie over Han Bennink van Erik van den Berg (Thomas Rap, 2009)

HAN BENNINK TRIO & NOEL AKCHOTÉ

PREMIÈRE

HAZENTIJD

Film van Jellie Dekker over Han Bennink (NL 2009)

THE EX + HAN BENNINK

LATE NIGHT SESSIONS AT THE BAR: ZATERDAG 3 OKTOBER –

IH8 CAMERA

21:00 - SCHELD'APEN

OORWERK NIGHT STRUTTIN’ LIKE AN IPOD SHUFFLE HOSTED BY ERIC THIELEMANS Peter Jacquemyn - contrabas / Jozef Dumoulin - piano & keyboards / Tom De Witte / echolokalisatie (een getuigenis) / Jean-Yves Evrard -

//////////////////////////////////////////// DINSDAG 27 OKTOBER - 20:30 - DE ROMA DAVE DOUGLAS QUINTET

//////////////////////////////////////////// VRIJDAG 13 NOVEMBER - 20:00 - DESINGEL GRÄWE - REIJSEGER - HEMINGWAY TRIO

//////////////////////////////////////////// WOENSDAG 2 DECEMBER - 20:00 - DESINGEL CRAIG TABORN TRIO

//////////////////////////////////////////// VRIJDAG 4 DECEMBER - 20:30 - DE ROMA BART DEFOORT & EMANUELE CISI QUINTET

gitaren / Rudy Trouvé - gitaar, stem en animatiefilmpjes / Jorgen Cassier lied, woord / Eric Thielemans - drums & perc / Lucio Capece geprepareerde basklarinet & sopraansax, sruti box + more guests tba

IH8 CAMERA

ZONDAG 4 OKTOBER - 20:00 - DESINGEL

CECIL TAYLOR & TONY OXLEY

//////////////////////////////////////////// ZONDAG 20 DECEMBER - 20:30 - DE ROMA TOOTS THIELEMANS QUARTET

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

OSP - Harrisson

LATE NIGHT SESSIONS AT THE BAR:

voorwoord

Emotie Het werd weer heel stil toen Toots op Jazz Middelheim Ne me quitte pas speelde. Of hoe emotie een wereld van verschil maakt. Zoals Jack van Poll in het interview in dit nummer duidelijk maakt: “elke song heeft een verhaal en wie me kent weet waar en hoe het is ontstaan. Als Tutu Puaone nu mijn Quiet Now zingt, dan voelt zij ook aan waar het over gaat.”

T

ot Django d’or beste album van 2008 is Sharing stories on our Journey van Bart Defoort verkozen. Hij heeft ook al een mooi parcours afgelegd en vertelt in deze uitgave over zijn passie en de manier waarop hij met muziek bezig is.

Waren ook Pierre Vaiana en Quentin Liégeois als winnaars van de Django d’Or zeer blij, voor Ilan Oz was het een complete verrassing.

Emotie ten top! Lees hun verhaal.

Jazzmozaïek Jazzmozaïek is het gratis driemaandelijks magazine uitgegeven door de vzw Muziekmozaïek met de steun van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Het motto is ‘een brede kijk op de jazz in Vlaanderen en de wereld’.

Jazzmozaïek werd in oktober 2000 opgericht in het kader van de toenmalige Jazz Vlaanderen vzw, die even later met de Volksfederatie samensmolt in Muziekmozaïek vzw.

Secretariaat (abonnementen en administratie): Muziekmozaïek vzw, Wijngaardstraat 5, B-1755 Gooik, tel. 02-532 38 90, fax 02-452 34 94, e-mail: info@muzmoz.be Op het web: www.muziekmozaiek.be of www.jazzmozaiek.be Redactie: Jazzmozaïek, Laarstraat 105,

B-2610 Wilrijk-Antwerpen (België)

e-mail: redactie.jazzmozaiek@skynet.be • Algemene directie: Luc De Baets • Hoofdredactie: Bernard Lefèvre • Samenstelling: Luc De Baets en Bernard Lefèvre • Coördinatie en eindredactie: Vincent De Laat en Bernard Lefèvre • Medewerkers: Mischa Andriessen, Patrick Bivort, Paul W. Blair (USA correspondent), Peter De Backer, Dirk De Gezelle, Frederik Goossens, Chris Joris, Leon Lhoëst, Jaap Lüdeke, Georges Tonla Briquet, Marc Van den Hoof, Marc Van de Walle, Joep Van Leeuwen, Jack van Poll, Marinus Vromans, Bert Vuijsje.

• Fotografie: Jos L. Knaepen • Illustraties: Pieter Fannes • Redactiesecretariaat: Vincent De Laat • Grafisch ontwerp: Brigid Sullivan Dit magazine is gedrukt op milieuvriendelijk papier met het FSC-label.

With Strings – aan zijn derde aflevering toe – is meer dan actueel. Nathalie Loriers mocht op Gent Jazz met Bert Joris en strijkkwartet bewijzen hoe zo’n uitgebalanceerde mix van jazz en strijkers werkt. Haar album is een schot in de roos, heel emotioneel ook met twee songs opgedragen aan Pierre Van Dormael.

In Muziektheorie wordt Van Dormael’s boek ontrafeld.

Ook op Jazz Middelheim ontbraken de strijkers

niet. David Murray sloot het festival af met deFilharmonie rond het Spaanse repertoire van Nat King Cole. Aanstekelijk toch.

Veel emotioneel leesplezier!

Bernard Lefèvre Hoofdredacteur

Inhoud

blz

INTERVIEW •

Jack van Poll “Talent is nog maar een eerste stap” . . . . . . . . . . . . Luc De Baets - Bernard Lefèvre 4

FOCUS •

Bart Defoort “Een lange evolutieweg boordevol ontdekkingen” . . . . . . . Georges Tonla Briquet 8

Belgische Django d’Or Jazz Awards 2009. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Georges Tonla Briquet 10 Motives Festival Genk

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bernard Lefèvre 12

Jazzmozaïekjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Jazz Plays Europe: Europese jazz op tournee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 JazzLab Series . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Zomerfestivals in beeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pieter Fannes - Jos L.Knaepen 22 COLUMNS

Jack’s Groove: Dee Dee Bridgewater. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jack van Poll 26 Album Souvenir: Onooglijk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Marc Van den Hoof 27 Swing Streets of New York: Drummer-leaders. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Paul W. Blair 28 Holland Muziekland: Buiten de grenzen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mischa Andriessen 29

Nieuw op cd-dvd

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

De Jazzlezer: Jazz als lifestyle? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bert Vuijsje 41 De Jazzkriebels van: Ilan Oz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bernard Lefèvre 42 With Strings (3): Free with strings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Joep Van Leeuwen 44 Muziekmozaïek Nieuws . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Jazzmozaïek graag in de brievenbus?

Stuur je adres naar het secretariaat (zie hoger). U ontvangt ons magazine gratis in de bus. Voor adressen in het buitenland wordt een vergoeding voor de verzendingskosten gevraagd. Contacteer het secretariaat! info@muzmoz.be - tel. 02 532 38 90.

Muziektheorie: Pierre Van Dormael: Four Principles To Understand Music. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leon Lhoëst 52 Laatste Noot

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

© Copyright (teksten en foto’s): Zonder voorafgaande en schriftelijke toestemming van vzw Muziekmozaïek mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook. Iedere redacteur is verantwoordelijk voor de inhoud van zijn tekst. Publiciteitsteksten en bijhorende illustraties vallen onder de verantwoordelijkheid van de betrokken adverteerder. Teksten en fotomateriaal kunnen door de redactie van Jazzmozaïek geweigerd worden zonder dat deze beslissing dient te worden gerechtvaardigd.

Jazzmozaïek 3/2009

3

Luc De Baets & Bernard Lefèvre

Jack van Poll:

“ Talent is nog maar een eerste stap ”

O

p een zonnige zaterdagmiddag zijn we te gast bij Luc De Baets en zijn vriendin Ginette en laten we Jack van Poll voluit vertellen.

Hij valt direct in huis met een cd’tje waarop enkele takes die op een nieuw album gaan uitkomen met zijn verjaardag.

Jack van Poll: Mary Hehuat kwam met het idee van een cd voor mijn verjaardag. “Maar”, stelde Mary, “alleen maar jouw eigen composities en teksten”. Speel jij dan bas? vroeg ik hem. “Nee, Jack, geen bassist…” Oh, solo dus.

“Inderdaad, en je zingt ook.” Zingen, ja maar, Mary, ik kan niet zingen. Zei Mary daarop kor-

Pianist Jack van Poll wordt 75 in november. Hij wordt in het najaar passend gevierd in zijn geboortestad Roosendaal en in zijn huidige thuishaven: Antwerpen. Eind september staat hij met zijn Onder Jack’s Vleugels-project op Jazz Hoeilaart. Telkens weer als een rode draad in zijn jazzcarrière is hij een mentor voor jonge jazzmuzikanten.

Een zwak voor jazz-zangeressen kan hij nauwelijks verbergen. Als hij aan het vertellen slaat, passeren legendarische namen waarmee hij in onze contreien, in de V.S. en natuurlijk ook Zuid-Afrika optrad (lees de columns in dit blad!).

daat: “je zingt en je speelt ook tenorsax, en we betitelen dat als Jack plays van Poll, zo doen we dat!” Dus staat mijn huis vol opnameapparatuur…we hebben nu zo’n 9 tracks klaar.

Wat is componeren voor je?

Componeren ontstaat net als met schilderen, in een soort van gemoedstoestand. Het heeft te maken met het moment van je leven waarin je verkeert. Ik heb bv. Song For My Mother geschreven op het moment dat ik wist dat mijn moeder haar ziekbed niet meer zou verlaten.

Ik heb het nu voor het eerst weer opgepakt. Ik had het eerst al eens solo opgenomen. Telkens

opnieuw komt dan die herinnering boven.

In composities kan ik mijn gevoelens kwijt. En kom ik ook mijn leven tegen zoals nu in Quiet Now, de titelsong van Tutu Puoane’s nieuwste cd. Wat ze nu zingt met mijn muziek en mijn woorden, dat heeft ze zelf ook meegemaakt.

Zegt ze zelf: ‘ik ben blij dat Jack dat zo (h)eerlijk verwoordt, dat wil ik nu zingen’. Ook People Will Try Again heeft ze op haar repertoire. Met die tekst die ik op dat stuk geschreven heb – en je kent mijn geschiedenis – weet je precies wanneer ik dat gecomponeerd heb.

Waar ik moeite mee zou hebben, is in opdracht te schrijven. Het moet uit mezelf komen. Het hoeft niet altijd dramatisch van inslag te zijn.

Het kan evengoed latin, uptempo of bebop klinken. Als je veel piano speelt dan doe je bepaalde stilistische oefeningen en voor je het weet heb je plots een leuke passage, die schrijf ik dan op. Er is ook geen vaste regel. Het ‘ontstaat’ op een gegeven moment.

Als iemand componeert heeft hij niet alleen de plicht om het stuk te spelen maar ook om het uit te brengen. Als je naar een uitgever gaat, moet die daar bij helpen, dat gebeurt tegenwoordig niet meer. Stel dat ik bv. Song For My Mother aan een uitgever zou voorstellen, dan vind ik dat hij iemand moet zoeken die dat mooi zou kunnen neerzetten. En de titel zegt genoeg…

Jack van Poll

4

Jazzmozaïek 3/2009

foto: © Jos Knaepen

Heb je de woorden erbij als je componeert?

Meteen. Die woorden komen vanzelf. Ik moet wel zeggen dat mijn Engels rijmboekje altijd binnen handbereik ligt. Het irriteert me als ik een bepaald woord wil behouden en daar niet dadelijk wat op vindt dat rijmt. Dan moet ik wat bedenken, want anders is mijn verhaal weg. En dan is het de vraag wat eerst komt: de tekst of de muziek? Eerst de muziek! Want dat geeft me ook de maat van de tekst.

Wat was je eerste opname?

Dat was Hi Jackin’ in 1972 op het label Decca, namelijk het Jack van Poll Three Oh met Mary Hehuat bas, Ruud Pronk op drums en als producer Tony Vos. Maar daarvoor heb ik nog een hit gescoord met Catch Up. Tony Vos had een zwaar ongeval gehad en kreeg studiovrees.

Toen vroeg zijn vrouw Tineke van Veronica om

met hem een opname te maken. Maar dat was natuurlijk popmuziek en dat vond ik maar niets.

Toen heb ik toch inspiratie gevonden bij de Ierse zanger Gilbert O’Sullivan met Alone Again (Naturally). Met onze versie Catch Up stonden we al snel in de toptien en plots bleek mijn hoofd op een Calvé-etiket te pronken…Ketchup!

Twee vleugels, vier pianisten Hoe kwam je op het idee van vier pianisten?

In de Antwerpse Hopper suggereerde ik Mary Hehuat om een tweede vleugel te plaatsen en dan gastpianisten uit te nodigen. Ik dacht dan aan Dado Moroni – die is een god voor me – en Harmen Fraanje. Ik heb hiervan nog een cd-r opname waar we 25 minuten Autumn Leaves spelen.

Toen stelde ik aan Herman Van Hove voor om met vier pianisten te spelen. Als Herman het leuk vindt, dan gebeurt het. Dat was in 2007 zo en ik, toen 73 geworden, nodigde Ewout Pierreux, de jongste, net 30, Jef Neve, dan 31, en Bart Van Caenegem 32 uit.

Hoe kwam je precies bij deze pianisten terecht?

Ewout kende ik vanwege Tutu, Bart Van Caenegem ontmoette ik in de Hopper, ik vond hem beeldschoon spelen. Jef is een dolle neger, vind ik. Ze zijn allemaal afgestudeerd aan het Lemmensinstituut en dus wilden we als eregast Ron Van Rossum vragen, hun docent en afkomstig van Tilburg. Want het was dankzij Ron dat we daar allemaal zaten. Maar hij kwam niet.

Elk heeft zijn eigen talent. Jef is natuurlijk het meest flambloyant. Zelf ben ik groovy en bebop gericht, maar van de drie is de meest zwarte wel Jef. Hij heeft wel een klassieke basis, maar als hij met mij speelt, klinkt dat duidelijk nog zwarter. Misschien is dat zijn adaptatievermogen. Ik vind dat de twee anderen pianistiek zeker op dat niveau zitten.

Ze hebben ook die klassieke piano-opleiding.

Jef zegt waar het op staat, is extravert. Als we met zijn vieren zijn, is dat oké, dan merk je dat verschil niet. Er is geen dienende functie, het niveau is gewoon hoog. Het is voor mij vooral interessant omdat het vier verschillende mensen zijn. En ik maak geen verschil tussen de drie. Ik zie Ewout het meest van al omdat hij met Tutu getrouwd is, maar Bart belde me nog omdat we soms een invallend pianist zoeken, die mannen zijn daar mee bezig. Op Jazz Hoeilaart zal Jef er helaas niet bij zijn, hij heeft andere verplichtingen.

Hoe stel je een programma samen?

Dat heb ik bij ons eerste treffen zo geformuleerd: er wordt niet gerepeteerd, er is geen playlist, we spreken niets van tevoren af, zeggen niet tegen elkaar wat we gaan spelen. Wat we ook niet afspreken is wie met wie speelt.

We gaan met zijn vieren voor twee vleugels staan en vragen het publiek wie er moet spe-

len. Neem dat Jef en ik starten, dan zien de anderen wel waar het naartoe gaat. Dan komen ze automatisch aan de beurt. Het lijkt dan wel alsof er een volgorde is en we aan een repertoire denken. We eindigen met 4 pianisten (quatre mains). Eén tegen drie. Zit ik daar tegenover die jonge snaken en krijg van die stukken, waarbij ik denk, daar wals ik wel overheen. Spontaniteit heeft voorrang.

Jack van Poll (over het vier-pianisten-project):

“De truc is vooral het spontane te laten overheersen. Er wordt niet gerepeteerd, er is geen playlist, we spreken niets af van tevoren.”

Hoe breed gaan jullie in de muziek?

Heel breed, bv. Smile van Charlie Chaplin, en evengoed Nardis van Miles, dat komt dan typisch uit de koker van Bart en Ewout. Het lijkt wel alsof ze hetzelfde spelen, dat is hun Lemmens-nostalgie. Als ik met Ewout speel of met Jef, dat kan gaan van Basin Street Blues tot vrije impro. Bart en Jef lijken soms op het klassieke af te spelen, maar dat is dan meestal pure improvisatie, dat is de sterke kant van hun Lemmens-opleiding.

Publieksvriendelijk Je komt op voor jonge muzikanten, waarom?

Talent is nog maar een eerste stap. Na vier jaar conservatorium weten ze weinig over wat een contract is, wat Sabam is, hoe de uitgeverswereld in elkaar zit, wat podiumprésence is, welk tarief ze kunnen hanteren, enz. Al die zakelijke kanten heb ik zelf moeten ervaren. In Nederland was er al in 1978 de BIM (Bond voor Improviserende Musici) die als tariefnorm 250 gulden per artiest hanteerde (omgerekend ca.

115 euro). Het was een handjevol mensen in Amsterdam met o.a. Mischa Mengelberg die dat bestuurde en bepaalde wie wel of niet lid kon

worden. Een dixieland klarinettist kwam er niet in. Wij namen dat in Breda en omstreken later als norm over. Maar hier in Vlaanderen ben ik er nog altijd niet uit wat nu een juiste vergoeding is voor jonge jazzmuzikanten. Als ik op een gemiddelde afga dat ik overal opvang, dan ligt dat rond 100 euro, dat is dus nog altijd minder dan die BIM norm toen.

Wat valt je op bij jonge jazzmuzikanten?

Als je als groep uit het niets komt, en daar verlegen staat te spelen, als aan de grond genageld, helemaal niets aankondigt en ook niet wordt aangekondigd, dan kan dat niet. De leden van de groep voorstellen, zeggen welk stuk ze spelen; het kost een kleine moeite om dat aan het publiek mee te delen. Ook vind ik het niet kunnen dat ze er slordig gekleed bij lopen. Is het te veel gevraagd om netjes voor te komen? In Nederland zie je vaak een zwart pak en wit hemd.

Ook Amerikaanse artiesten lopen er keurig bij.

Dat verhoogt toch de status.

Ik vind dat publieksvriendelijk zijn op de eerste plaats komt. In de jazzwereld is een deel van het publiek ook nog altijd overwegend boven de veertig. Die willen op hun manier benaderd worden. Als Frank Vaganée met Christophe Erbstösser en Dré Pallemaerts in de Hopper waren, zat het propvol. Nu ook met het Tuesday Night Orchestra, een bigband, maar stuk voor stuk heerlijk jong jazztalent met heerlijk melodische muziek.

Jazzartiesten worden door jazzpuristen scheef bekeken als ze ook studio- en tv-werk doen in het commerciële circuit…

Je moet ook nog leven! Dat het niet de richting is die je verder in je leven wilt uitgaan, dat is een keuze. Ik vind wel dat je alles moet beleefd hebben. Je moet je toch openstellen. Alleen maar een tunnelvisie ontwikkelen, zo van dit is mijn muziek en mijn wereld, ik improviseer en geef titels aan mijn stukken die niets vertellen over de inhoud ervan, dan ben je toch niet goed bezig.

Concertagenda • 19 september – De Kring – Roosendaal (NL) – Jack’s Birthday Party Jack van Poll-Ewout Pierreux-Jef Neve-Bart Van Caenegem (vier pianisten), Tutu Puoane (zang), Hein Van de Geyn (b), Mary Hehuat (b), Dré Pallemaerts (d), Bert Joris (t), Toots Thielemans.

Opbrengst voor Goede Doel Stichting Jack van Poll. Info: www.dekringroosendaal.be • 24 september – Jezus-Eik gc De Bosuil – Jazz Hoeilaart – Onder Jacks Vleugels (Jack van Poll-Ewout Pierreux-Bart Van Caenegen) – www.jazzhoeilaart.be • 31 oktober – De Roma – Antwerpen: Jack 75 – For the love of Africa Programma: Jack van Poll & Hein van de Geyn & Mary Hehuat - Onder Jacks vleugels: Jack van Poll & Ewout Pierreux & Jef Neve & Bart Van Caenegem - Trio Jack van Poll & Hein van de Geyn & Dre Pallemaerts - Bert Joris - Tutu Puoane - The Tuesday Night Orchestra.

De integrale opbrengst van dit concert wordt door Jack van Poll geschonken aan de mensen in het continent dat hem zo nauw aan het hart ligt: Afrika. Kaarten: 25 euro.

Reserveren: lieve.van.hove@studiodongo.be of tel. 03.685.79.03

Jazzmozaïek 3/2009

5

Jonge groepen zijn geneigd eigen composities op te nemen…meestal niet meer dan een oefening?

Als een beginnend artiest alleen maar eigen composities uitbrengt, dan verkoopt dat niet. Neem dat je een jazzplaat bij de nieuwigheden opmerkt, de groep zegt je niets en de titels zeggen je helemaal niets. Zo’n plaatje zit dan onder cellofaan en dat kost bijna 20 euro, koop je dat dan?

Memorabel Wat was je meest memorabele concert?

Je moet het in de tijd en de context van toen zien.

Dat was toch wel Dizzy Gillespie. Toen die op Times Square in de Metropole Upstairs optrad, mocht ik van mijn vader naar New York om mijn grote idool te gaan zien. De dollar was toen nog duur, dus kwam ik in volle zomer in een hotel zonder airco terecht. Toen ik in de Club binnenkwam, zag ik een juffrouw met een bak voor zich met sigaretten en snoep, en een camera waar gelijk een foto uitkwam. Inderdaad, een Polaroid. Daar nam ze foto’s van de gasten mee. Met Gillespie wou ik het aanleggen om mee te spelen. Dus wachtte ik geduldig in de gang. Dizzy zou toch eens naar het toilet moeten en dan kon ik hem naast mij aanspreken. Heel welopgevoed keek ik recht voor me uit en vroeg hem: “Mr. Gillespie, I like your music very much… Gillespie: “Oh, nice, where are you from? “I’m from the continent, Holland,” “…Ah, you are a Flying Dutchman,…” “Mr. Gillespie, do you do jam sessions?” waarop Gillespie: “ Well, if you want to play, than you have to wait till the last set, I will call you in…”

En zo gebeurde. Maar vooraf had ik die barjuffrouw gevraagd om me op het podium te fotograferen met Gillespie. Maar bleek achteraf dat ze dat in alle drukte vergeten was, maar dat is daarna toch nog gelukt.

Jack van Poll: bewogen belevenissen!

J

ack van Poll is geboren op 29 november 1934 in Roosendaal (Nederland). Vanaf zijn vier jaar speelt hij piano. Bij de bevrijding in oktober 1944 kocht hij zijn eerste 78 toeren jazzplaat met aan de ene kant Shaw ‘Nuff van Dizzie Gillespie en aan de andere kant Lover Man van Sarah Vaughn.

Het was toen de periode van de dansmuziek. Maar Jack koos de richting van bebop en wou het groovy houden. Daardoor bewoog hij zich in de kringen van de modernisten. Al had hij ook nog een dixieland band Les Rats de Saint Germain. Toen hij in Amsterdam studeerde trof hij de jonge jazzscene met o.a. Mischa Mengelberg. De jazzstromingen gingen toen alle kanten op. Zijn bassist Cel Van Overberghe koos de free richting, Butch Peleman ging met Ferre Grignard spelen.

De ouders van Peleman hadden een café De Stal waar het allemaal gebeurde, waar Mike Zinzen en Jack Sels kwamen. Jack Sels werd een soort muzikale vader. Met hem trad Jack op van het Oranjehuis in Antwerpen tot in Knokke. In Antwerpen ontstond de Gard Sivik, waar hij als een van de eersten optrad.

In de jaren 50 richtte hij met Al Jones die Jackie McLean had verlaten en samen met bassist Mary Hehuat uit Breda zijn eerste trio op. Daarmee toerde hij tot in Polen en Tsjecho-Slowakije.

In die periode begeleidde hij ook vele Amerikaanse jazzartiesten die Nederland en België aandeden: Don Byas, Ben Webster, Johnny Griffin, Clark Terry, e.a.

In 1958 werd hij directeur in vaders Koninklijke van Poll drukkerij en dagbladuitgeverij. Na de verkoop van de vijf bedrijven in 1980 trok hij kort daarop naar Antwerpen om er de September Jazzclub op te richten. Die moest twee jaar later sluiten wegens geluidsoverlast.

In 1985 maakte hij deel uit van de Lionel Hampton band tijdens een zomertournee en debuteerde hij in Manhattan met Dee Dee Bridgewater.

Later speelde hij op alle toenmalige festivals, zoals Comblain la Tour, Jazz Bilzen, Jazz Midddelheim en alle clubs van Antwerpen tot De Panne.

Begin jaren 90 vroeg Jan Decleir hem op Herman Teirlinck de leerlingen wat meer jazz bij te brengen. Daar leerde hij zijn huidige echtgenote Trudy kennen.

In 1994 trouwden ze en gingen op huwelijksreis naar Zuid-Afrika. Kort daarop verhuisden ze naar Kaapstad, waar Jack op ear-training les gaf. De zangeressen Tutu Puoane en Chantal Willie werden daar door hem ontdekt. In 2003 kwam hij terug naar België en woont sindsdien in Schoten.

De drie grootste Belgen volgens hem zijn: acteur Jan Decleir, kunstenaar Jean-Michel Folon en Toots Thielemans.

Is er in de huidige generatie zangeressen iemand met wie je nog graag zou optreden?

Misschien kijk je ervan op, maar het zou me wel liggen om eens met Trijntje Oosterhuis te spelen.

Omdat ze in het begin bij Blue Note een mooie cd heeft gemaakt. Als ik samen met haar, Hein Van de Geyn en Dré Pallemaerts dat repertoire zou aanpakken, dan kan er wel wat gebeuren.

En, mocht het nog een keer lukken, dan wil ik ook graag met Ernestine Anderson spelen.

6

Jazzmozaïek 3/2009

foto: © Jos Knaepen

Je hebt voor je verjaardagsfeest de dochter van Gillespie uitgenodigd…

Ja, aanvankelijk zou Jeanie Bryson naar De Kring in Roosendaal komen. Maar spijtig genoeg is ze onlangs haar man verloren in een vliegtuigongeluk. Dus wil ze liever een tijd niet vliegen. Tutu zal dus de honneurs waarnemen. Tutu is ook in het bestuur van de Stichting Jack van Poll en heeft een website rond het goede doel geopend, nl. om getalenteerde jonge Zuid-Afrikaanse muzikanten een opleiding aan te bieden i.s.m. het conservatorium in Rotterdam, waar Hein Van de Geyn de jazzafdeling leidt. De opbrengst van het concert gaat daar naartoe.

Jack van Poll

Jack van Poll: “In composities kan ik mijn gevoelens kwijt.”

in in

• AKA MOON WO 14 OKT: 20U30 - € 12/€ 10*

• SAM VLOEMANS: BORD DU NORD VR 16 OKT: 20U30 • € 10/€ 8*

• MÓGIL • RABIH ABOU-KHALIL: EM PORTUGUÊS DO 8 OKT: 20U30 • € 20/€ 18*

• BOBO STENSON TRIO: CANTANDO DO 15 OKT: 20U30 • € 18/€ 16*

• PDM BIG BAND ZO 18 OKT: 15U • € 12/€ 10*

• NATHALIE LORIERS TRIO feat. BERT JORIS & STRINGS DO 22 OKT: 20U30 • € 18/€ 16*

• DAVE DOUGLAS QUINTET DI 27 OKT: 20U30 • € 20/€ 18*

• LUDOVICO EINAUDI: NIGHTBOOK ZA 21 NOV: 20U30 • € 20/€ 18*

• BART DEFOORT & EMANUELE CISI QUINTET VR 4 DEC: 20U30 • € 14/€ 12*

• TOOTS THIELEMANS QUARTET ZO 20 DEC: 20U30 • € 22/€ 20*

En verder:

• KRIS DEFOORT & HAN BENNINK (ZA 16 JAN) • JACK MILLION BAND PLAYS SINATRA (ZO 17 JAN) • BRAZZAVILLE (DO 21 JAN) • DJANGO! (DO 28 JAN) • AVISHAI COHEN QUINTET (DO 4 FEB) • MELOS (DO 25 FEB) • BRUSSELS JAZZ ORCHESTRA & TUTU PUOANE: HONOURING MAMA AFRICA! (VR 26 FEB) • FRED HERSCH POCKET ORCHESTRA (DO 18 MRT) • GLENN MILLER ORCHESTRA (ZO 28 MRT) • ANOUAR BRAHEM QUARTET (DO 22 APR) • SOUAD MASSI (DO 27 MEI)

en nog veel meer.

HOU ONZE AGENDA IN DE GATEN!

VR 23 OKT: 20U30 • € 12/€ 10*

• MARCELO MONCADA SPACE QUARTET VR 6 NOV: 20U30 • € 10/€ 8*

• NORMA WINSTONE TRIO DO 19 NOV: 20U30 • € 12/€ 10*

• JAZZ PLAYS EUROPE ZA 28 NOV: 20U30 • € 10/€ 8*

• RÊVE D’ELÉPHANT WO 9 DEC: 20U30 • € 10/€ 8*

6X FLORIZOONE

Tuur Florizoone komt dit seizoen maar liefst zes keer naar Rataplan. Een groot muzikant, in de kunst en in de lengte. Maar Tuur Florizoone, dat is vooral een manier van zijn, op zichzelf, in publiek, en met zijn accordeon. Muziek in het hoofd, muziek in hart en ziel.

• MASSOT-FLORIZOONEHORBACZEWSKI DO 26 NOV: 20U30 • € 10/€ 8*

• MASSOT-FLORIZOONE-HORBACZEWSKI OP KINDERMAAT ZA 12 DEC: 15U • € 6

• TUUR FLORIZOONE EN ENSEMBLE PIACEVOLE ZA 12 DEC: 20U30 • € 10/€ 8*

• QUENTIN DUJARDIN QUARTET DO 14 JAN: 20U30 • € 10/€ 8*

• TRICYCLE ZA 27 FEB: 20U30 • € 10/€ 8*

• FLORIZOONE-BLONDIAU-THYS-GORAGUER ZA 27 MRT: 20U30 • € 10/€ 8*

En verwacht in het voorjaar van 2010:

• DE NOLF-SHEPPARD-PALLEMAERTS (VR 8 JAN) • DJANGOFOLLLIES: 100 JAAR DJANGO REINHARDT (VR 22, ZA 23 JAN) • YVES PEETERS GROUP (ZA 20 MRT) • PLOUG-PETTERSEN-BADENHORST (VR 23 APR) • HIJAZ (ZA 8 MEI) HOU HET PROGRAMMA IN HET OOG!

DE ROMA: TURNHOUTSEBAAN 286, 2140 BORGERHOUT • RATAPLAN: WIJNEGEMSTRAAT 27, 2140 BORGERHOUT TICKETS: 03 292 97 40 (MAANDAG TOT VRIJDAG: 9U30-12U30 EN 13U30-17U) AAN ONZE TICKETBALIE: TURNHOUTSEBAAN 327, 2140 BORGERHOUT OF ONLINE OP WWW.DEROMA.BE EN WWW.RATAPLANVZW.BE VOOR AL DEZE CONCERTEN KAN U OOK TICKETS AAN KORTINGSPRIJS KOPEN IN MARK SOUND, WOLSTRAAT 6, 2000 ANTWERPEN

Roma_JazzAd_aug09.indd 1

Jazzmozaïek 3/2009

7

24/08/09 11:50

Georges Tonla Briquet

Bart Defoort

D

“Een lange evolutieweg boordevol ontdekkingen” Vorig jaar stelde Bart Defoort zijn toen gloednieuwe cd Sharing Stories On Our Journey voor tijdens Jazz!Brugge. Het was een heel puik optreden volledig in de lijn van een welbepaalde jazztraditie. Je hoorde meteen ook het enorme clubpotentieel van het repertoire. Veel respons voor optredens kwam er helaas niet onmiddellijk. De jury van de Django D’Or wist Sharing Stories On Our Journey gelukkig wel naar waarde te schatten en verkoos het als Best Album 2008.

Extra goed nieuws: dit najaar volgen er een tiental concerten over heel België.

titel. We zijn allemaal op weg waarbij we ieder een eigen richting uitgaan en zo onze eigen verhalen hebben. De enige constante bij mij is het Brussels Jazz Orchestra dat vijftien jaar geleden opgestart is, net op het moment dat ook ik met mijn carrière begon. Daarnaast werkte ik al die jaren met mijn eigen formaties van project naar project. Op die manier kwam ik in

Voor een gesprek over de cd en Bart’s muzikale opvattingen trekken we naar huize Defoort. We worden hartelijk ontvangen met een fles Lalande Pomerol uit 1995. Bart steekt meteen enthousiast van wal.

Bart Defoort: “Hoe beter je een instrument en de muzikale taal beheerst, hoe meer je kan vertellen.”

Bart Defoort: Ik streef er naar mijn instrument en de muzikale taal alsmaar beter te beheersen. Op die manier is het mogelijk je kleurrijker uit te drukken. Dat is natuurlijk een lange evolutieweg boordevol ontdekkingen. Toch denk ik te mogen zeggen dat ik al een heel parcours afgelegd heb. Vandaar natuurlijk ook de cd-

nauw contact met o.a. Erik Vermeulen, Diederik Wissels en Hans Van Oost, allemaal schitterende muzikanten met een eigen invalshoek.

Mijn passie en de manier waarop ik met muziek bezig ben, zijn in elk geval nog even vurig als in het begin. Het blijft een uitdaging om alles

foto: © Jos Knaepen

e bekendmaking van de Django D’Or had plaats tijdens de recentste editie van Dinant Jazz Nights. Een meer dan welverdiende erkenning die meteen voor het aanwezige publiek verzilverd werd met een boeiend concert.

Een sterke cd en een al even overtuigende podiumprésence. Bart Defoort behoort ontegensprekelijk tot de top van de jazzscene.

Bart Defoort Quartet tijdens Dinant Jazz Nights 2009

8

Jazzmozaïek 3/2009

Django d’Or Beste cd 2008: Sharing Stories On Our Journey

te blijven verfijnen. Mal Waldron, met wie ik een paar keer speelde, zei me ooit dat je begint met een boomstam die je voortdurend bijslijpt tot je enkel nog een lucifer overhoudt. Dat is een perfecte verwoording van de essentie die je als muzikant nastreeft.

Je was begin jaren negentig nauw betrokken bij het hele gebeuren van De Kaai in Brussel.

Ontbreekt een dergelijk initiatief momenteel niet als tegengewicht voor alle jonge afgestudeerden die volgens welbepaalde methodes de wijde jazzwereld ingestuurd worden?

De Kaai was natuurlijk tamelijk uniek. Aan de andere kant zie ik toch dat jonge muzikanten elkaar vandaag vinden in een aantal clubs en plekken in Antwerpen en Gent. Dat is alleen maar toe te juichen, want musiceren doe je niet alleen.

Bart toerde in 2007 en 2008 door Vlaanderen met dezelfde bezetting als op de nieuwe cd (tenorsaxofonist Emanuele Cisi, pianist Ron van Rossum, drummer Sebastiaan de Krom en bassist Nic Thys) maar toen klonk het repertoire veel meer straight ahead.

Als er een adjectief perfect past bij Sharing Stories On Our Journey is het wel ‘warm’.

Dat beschouw ik als een compliment. Instrumentale muziek is een heel abstract gegeven.

Daarom is jazz bij het doorsnee publiek niet zo populair. Op die manier een verhaal vertellen, is niet zo evident. Je moet het allemaal zeggen met je instrument. Als je dan verklaart dat het warm overkomt, is dat een groot compliment want het kan snel koud zijn door een te wiskundige aanpak of een te abstracte benadering. De muzikanten waar ik van hou, zijn stuk voor stuk diegenen die een verhaal brengen via instrumentale muziek. Mijn grootste voorbeelden zijn op dat gebied Miles Davis en Chet Baker of hier bij ons o.m. Bert Joris, Philip Catherine en Nathalie Loriers.

Mogen we daar ook Ben Webster aan toevoegen?

Jazeker. Ik denk wel dat je diens invloeden kan horen. Maar je kan daar eveneens Stan Getz, John Coltrane, Sonny Rollins en Lester Young bijzetten. Of de onterecht vergeten Sal Nistico,

De cd werd blijkbaar opgenomen volgens de echte jazztraditie, met heel veel improvisatiemomenten.

Je hoort ook dat de thema’s heel kort zijn, zowat een halve minuut meestal. Het improviseren maakt 95% van de plaat uit. Elke take was anders, we hadden echt de luxe om uit te kiezen. Zo is ook elk optreden verschillend. Dat is de kracht van jazz en de reden waarom ik jazz speel. Die vrijheid om jezelf te zijn en er helemaal te kunnen in opgaan. En in de jazz waar ik van hou, vind je zowel de intelligentie van het harmonische en het lyrisch melodische aspect van klassieke muziek als het typische ritmische en fysieke element van de jazz en de blues.

Het mathematische wordt gekoppeld aan de groove en de swing.

Jouw muziek sluit ook duidelijk aan bij een klassieke aanpak van de de jazz.

Dat is ook de bedoeling. Ik besefte enkele jaren geleden dat ik nog heel wat muzikale bagage miste en dat terugkeren naar het verleden de enige manier was om dieper en verder te gaan.

Dat houdt het bestuderen en begrijpen van de muzikale grammatica van tonale muziek in. Bij jazz betekent dat swing, blues, bop en cooljazz. Daar komt het zich vrij voelen binnen een standard-schema dan nog bij. Ik heb indertijd aan heel wat avant-gardistische projecten meegewerkt waaronder K.D’s Basement Party, Octurn en Bl!ndman en ik sta nog altijd open om te luisteren naar wat sommigen doen op dat gebied maar voor mij persoonlijk is dat hoofdstuk momenteel afgesloten.

Ik wil mij beter en beter kunnen uitdrukken binnen een taal die ik ontwikkel en werk eraan om zo grondig mogelijk te communiceren met mijn muzikanten door te proberen alles te horen wat er rond mij gebeurt tijdens het musiceren. Het gaat hem niet om de vorm of de stijl maar om de details van hoe en wat verteld wordt en om de authenticiteit en de eerlijkheid waarmee je iets doet. De hele discussie over wat ‘hedendaags’ is, is volgens mij ondertussen voorbijgestreefd of interesseert mij feitelijk niet echt meer. Vrije improvisatie bestaat al 50 jaar. En daarbij is heel het idee van ‘vrijheid’ soms verkeerd gebruikt. Ik vind bijvoorbeeld niet dat Charlie Parker minder vrij was dan veel zogenaamde vrije improvisatoren. Keith

Jarrett, die ondertussen ook al 25 jaar voornamelijk standards speelt, zegt daar iets moois over: “You don’t always have to break down the walls, there is also music inside the walls”.

Twee nummers zijn opgedragen aan je dochters, Alma, La Diva en Thaïs. Hoe Bart Defoort en Emanuele Cisi moeilijk is het om het leven van jazzman te combineren met dat van een gezin?

Bart Defoort & Emanuele Cisi Quintet Het is niet altijd makkeConcertagenda najaar 2009 lijk, zeker als je vrouw eveneens muzikant is.

• 13 November: Sounds Jazz Club - Brussel Je moet voortdurend • 14 November: MOTIVES For Jazz Festival - Genk improviseren maar dat • 03 December: De Handelsbeurs - Gent is net wat het leven • 04 December: De Roma - Borgerhout boeiend maakt! Elke • 05 December: Hnita Hoeve - Heist-op-den-Berg week is anders in onze • 06 December: La Laiterie - Linkebeek huiselijke planning. Als • 09 December: Jacques Pelzer JazzClub - Liège je laat thuiskomt en ’s • 10 December: Jazzstation - Brussel anderendaags vroeg • 11 December: 313 - Brussel uit de veren moet, blijft • 12 December: De Werf - Brugge het natuurlijk zwaar.

Anderzijds, als je als artiest iets wil vertellen, Het kwintet is ondertussen na twee lange tourdan is het belangrijk dat je leeft. In mijn geval nees en enkele losstaande concerten een heel met een vrouw en drie kinderen is het dus zeker hechte en geoliede groep geworden. Tijdens verrijkend en neem ik er de ongemakken graag het spelen voelt elkeen blindelings aan waar bij. Je blijft ook beter met je twee voeten op de de muziek naar toe gaat. We zullen naast engrond en je leert je tijd en energie doseren. kele stukken uit de cd ook wat nieuw materiaal spelen. Ik kijk er heel erg naar uit.

Je bewees in Dinant dat de groep duidelijk op scherp staat. Toch waren er recent niet Kreeg je al de kans om in het buitenland te zo veel optredens. Repeteren jullie regelma- spelen met dit project? tig samen?

Jammer genoeg niet, op een uitzondering na.

Het is zo dat we dit repertoire goed kennen en Ik heb heel erg geprobeerd om voor deze kodat het vooral gaat om de manier waarop we mende tournee ook concerten in o.a. Nedersamen spelen: de interactie, het luisteren, de land vast te krijgen maar ondanks verschilleninstelling en de improvisaties. Tijdens de repe- de mails, telefoontjes en het opsturen van de tities concentreren we ons op de nieuwe stuk- cd annex persmap kreeg ik geen respons. Het ken en arrangementen. is soms ontmoedigend, moet ik toegeven. Ik We repeteren telkens net voor een concert- ben natuurlijk geen bekende naam in de omreeks. Doordat ik in dit kwintet met twee bui- ringende landen. Begrijpelijkerwijze verkiezen tenlanders samenwerk, zijn we wel verplicht de meeste organisatoren om eigen vaderlandin periodes te werken. Omdat ieder veel werk se bekende namen te boeken naast de Ameriheeft naast de groep is het telkens een minuti- kaanse sterren. Aan de andere kant ben ik niet eus afstemmen van agenda’s. pessimistisch, want alles kan evolueren. In september stellen we dit project trouwens voor op Wat was je eerste reactie toen je vernam de Flemish Jazz Meeting. Misschien komt daar dat Sharing Stories On Our Journey verkozen iets uit de bus. Voor het buitenland zou ik in werd tot beste album van het jaar? de toekomst wel graag met een management Ik was blij want het is altijd tof als je werk wordt willen samenwerken. Daarnaast hoop ik nog op gewaardeerd. enkele concerten in Italië. Emanuele Cisi werkt er aan. We zien nog wel.

Eind dit jaar volgt er opnieuw een tournee door Vlaanderen.

Sharing Stories On Our Journey werd En met dezelfde muzikanten als op de cd. Het uitgebracht op het W.E.R.F.-label. zijn schitterende mensen om mee te werken. www.dewerf.be. foto: © Jos Knaepen

die zowel Emanuele Cisi als ikzelf koesteren.

Allemaal muzikanten die zich sterk kunnen uitdrukken, soms met veel en soms met weinig noten. Zo komen we weer terug op wat ik daarnet zei. Hoe beter je een instrument en de muzikale taal beheerst en tevens je gehoor ontwikkelt, hoe meer je kan vertellen. Een dergelijke aanpak klinkt soms eenvoudig, althans zo lijkt het, maar als je weet hoe je tot zo een resultaat komt, besef je pas hoe moeilijk dit alles is. Het is eveneens een kwestie van ruimte laten, net zoals bij een gesprek. Diezelfde variatie moet je nastreven in de muziek.

Jazzmozaïek 3/2009

9

Belgische

Georges Tonla Briquet

appreciëren wat ik doe.” Na het ontvangen van de prijs kreeg hij de gelegenheid om een solonummer te spelen. Helemaal alleen op het podium met je instrument, de ultieme uitdaging voor elke artiest. “Zeker voor een gitarist.

Hier ging het natuurlijk slechts om één nummer maar een heel programma solo brengen is echt heel zwaar. Een gitaar is zowel een harOp de openingsavond van het Dinant Jazz Nights-festival monisch als een melodisch instrument maar (18 juli) werden voor de 14e maal de Djangos d’Or of de Belgi- je kan niet zoals een pianist beide handen gebruiken. Er zijn natuurlijk gitaristen die er sche Jazz Awards uitgereikt, m.m.v. Sabam Cultuur. in slagen melodie en harmonie te combineren maar dat zijn dan ook de allergrootsten. Het vergt heel veel voorbereiding en energie. BoDjango d’Or Jong Talent: Quentin Liégeois vendien is het ook een soort afronding. Kijk maar naar Philip Catherine. Momenteel treedt e Luikse gitarist Quentin Liégeois kreeg ben (t). Net als de andere winnaars was Quen- hij regelmatig solo op terwijl hij daar aande Django d’Or in de categorie Jong Ta- tin heel opgetogen. “Het is een opkikker om vankelijk weigerachtig tegenover stond. Nu lent. De twee andere genomineerden waren te zien dat er naast het publiek dat naar de heeft hij er echt zin in, zegt hij zelf. Daarom Alexandre Cavalière (viool) en Gregory Hou- concerten komt, ook professionelen zijn die ben ik er van overtuigd dat je dergelijke soloconcerten best pas geeft als je al de nodige ervaring hebt. Op je achttiende een avondvullend soloprogramma brengen, lijkt me niet verstandig.”

Daarmee is meteen de naam Philip Catherine gevallen met wie Quentin meer dan regelmatig samenspeelt, een unieke kans voor een jonge gitarist. “Dat besef ik ten volle. We ontmoetten elkaar de eerste keer in de Sounds. Hij zag me daar toevallig aan het werk. Dat was de periode dat hij zijn Guitar Orchestra oprichtte. Pierre Van Dormael, Victor Da Costa en Peter Hertmans waren er al bij maar hij zocht nog iemand van de jonge generatie. Ik ben toen bij hem thuis geweest, we hebben samen wat gespeeld en gepraat en voor ik het wist maakte ik deel uit van de groep.

Ondertussen speel ik nog in andere combinaties met hem. Het belangrijkste dat ik van hem leerde, is de nooit aflatende werkijver. Als je zijn platen beluistert, lijkt het allemaal heel vanzelfsprekend. Tot je ziet hoe hard hij zich inzet en hoe super gemotiveerd hij is. Hij oefent en componeert constant.

Als er een god bestaat, dan bedank Quentin Liégeois ik hem omdat ik de kans krijg met Philip Catherine te spelen.”

Django d’Or

Jazz Awards 2009

foto: © Jos Knaepen

D

Nieuw: Django d’Or Beste Jazz Album Voor het eerst werd De Django d’Or Beste Jazz Album uitgereikt. Bart Defoort won met Sharing Stories On Our Journey (zie interview in dit nummer). Hij haalde het van Philip Catherine (Guitars Two) en Jef Neve (Soul in a Picture).

Ten slotte werd door een Sabam-jury, voorgezeten door Paul Louka & Johan Verminnen, De Muze van Sabam toegekend aan Ilan Oz (zie Jazzkriebels in deze uitgave).

10

Jazzmozaïek 3/2009

De drie genomineerden voor de Django d’Or in de categorie Gevestigde Waarde waren Bruno Castellucci, Jacques Pirotton en Pierre Vaiana.

Drie muzikanten waarvan vooral Castellucci en Vaiana door de jaren heen een internationale reputatie opgebouwd hebben. Het was uiteindelijk Pierre Vaiana die de prijs kreeg. Net als de andere winnaars (Bart Defoort, Ilan Oz en Quentin Liégeois) was ook hij uiterst aangenaam verrast. “Ik kon het echt niet geloven, vooral omdat ik toch een zeer atypisch jazzparcours afgelegd heb, ver van het mainstream gebeuren. Het is een hele eer.”

Ondertussen zit Pierre al boordevol nieuwe plannen. “Momenteel werk ik aan een project met Salvatore Bonafede (de pianist die ook meespeelde op Shakra opgenomen in 1992, gtb). Sowieso is er al een duoconcert gepland in het Charliermuseum in Brussel op 15 december.

Verder komt er een vervolg op Al Funduq-Porta Del Vento. In het najaar verschijnt de nieuwe cd, Funduq Al Mughannîn, met aansluitend concerten in het Zuiderpershuis en in Flagey.”

Pierre is tevens nauw betrokken bij The Brussels Vocal Project, een negenkoppig a capella ensemble dat tijdens de finale van Dinant Jong Jazztalent een speciale vermelding kreeg van1 ADV-JAZZMOZAIK-VOORUIT-12-09-09.qxp:Opmaak

foto: © Jos Knaepen

Django d’Or Gevestigde Waarde: Pierre Vaiana

de jury. “Met de vzw Talia willen we jonge groepen stimuleren. We stellen een repetitieruimte ter beschikking en zorgen via het netwerk van ons label (AZETO, gtb) voor de distributie. The Brussels Vocal Project is echt wel apart. Ik ken geen andere combinatie in die zin. De groep legt zich bovendien toe op het brengen van werk geschreven door Belgische componisten waaronder Fabrizio Cassol, Diederik Wissels en natuurlijk David Linx in wiens klas aan het conservatorium het avontuur begon. Er zijn ondertussen al contacten met Fabian Fiorini en Pirly Zurstrassen die speciaal nummers voor hen gaan schrijven. We willen nu echt een jaar heel hard werken om alles beter te omkaderen. Het potentieel is enorm en ik zeg dat zeker niet omdat mijn zoon deel uitmaakt van de groep. Toen ze hier twee jaar geleden een concert gaven, was Pierre Van Dormael aanwezig. Ze zongen een1 nummer van hem, The Art 26/08/09 17:10 Page

Pierre Vaiana

Of Love. Hij was zodanig onder de indruk dat hij nadien met de groep ging praten. Dat gaf meteen de doorslag om verder te gaan.”

JAZZ AND BEYOND BEN ALLISON & MAN SIZE SAFE

MARC RIBOT & CERAMIC DOG / LIDLBOJ

MYRA MELFORD & TRIO M

DI 29.09

DO 22.10

WO 04.11

De gelauwerde bassist en componist Ben Allison, volgens De Morgen “een kunstenaar van de melodie”, stelt zijn nieuw album voor met zijn kwartet.

Gitarist Marc Ribot laat de razende hond in zich los, drummer Ches Smith mept hem in stukken, bassist Shahzad Ismaily lijmt de brokken en tussen dat alles jaagt special guest Eszter Balint de bende op met haar viool. Jozef Dumoulins band Lidlboj warmt de zaal op.

Trio M verenigt drie sterke muzikale persoonlijkheden die elkaars muziek naar een hoogtepunt stuwen.

Ben Allison (contrabas), Shane Endsely (trompet), Steve Cardenas (gitaar) & Rudy Royston (drums)

Mark Dresser (bas), Matt Wilson (drums) & Myra Melford (piano) / ism Skoda Jazz

FOTO: REINOUT HIEL

Lidlboj: Lynn Cassiers (stem), Bo Van der Werf (sax), Eric Thielemans (drums) & Jozef Dumoulin (piano) / ism Skoda Jazz

INFO & TICKETS: T. 09 267 28 28 – WWW.VOORUIT.BE

Jazzmozaïek 3/2009

11

6de editie Motives Festival Genk

Bernard Lefèvre

Franse accenten Motives Festival Genk vormt het eigenzinnige buitenbeentje onder de jazzfestivals in de (Eu)regio. Naast genieten van grote jazzcoryfeeën is er aandacht voor nieuwe creaties en bijzonder talent. De zesde editie vindt van 13 tot 15 november opnieuw plaats in Casino Modern in Genk.

D

foto: © Jos Knaepen

e mainstage heeft een internationaal karakter en richt zijn jazzpijlen dit jaar onder meer op Frankrijk in het kader van jazzpass.be.fr, een uitwisselingsproject tussen België en Frankrijk1.

Er staat dan ook elke avond één Franse groep op het programma: Yaron Herman Trio, Jérémie Ternoy Trio en een Belgisch-Franse creatie met Mâäks Spirit en het duo Daniel Erdmann & Francis Le Bras. Dit project werd opgezet door MFG in samenwerking met het jazzfestival in Reims.

Verder is het, naar jaarlijkse gewoonte en traditie, de eer aan een Genkenaar om het festival te openen. Dit keer is het de beurt aan Lieven Venken – residerend in New York – die twee New

Steve Coleman

12

Jazzmozaïek 3/2009

Yorkse muzikanten met zich meebrengt: Danny Grissett en Matt Clohesy.

Headliners dit jaar zijn Steve Coleman & Five Elements, Carla Bley & The Lost Chords en Paolo Fresu Devil Quartet.

Now sounds Het programma wordt bovendien nog gekruid met pure now sounds. MFG presenteert namelijk in avant-première het nieuwste project van José James & Jef Neve: For All We Know. Op zondag zal Absynthe Minded voor de gelegenheid verrassend uit de hoek komen door hun beste jazz-

beentje voor te zetten.

De eujazzstage daarentegen toont de interessante scene van eigen jazzbodem: de Euregio Maas-Rijn.

Naast de gebruikelijke jamsessies voor academiestudenten o.l.v. Peer Baierlein op vrijdag, staan ook ronkende namen zoals o.m. Bart Defoort, Pascal Mohy en Mike Roelofs op het programma.

Voor het eerst lanceert dit podium zelfs een Euregionale creatie. Bassist Chris Mentens en klassiek wonderkind-hoboïst Karel Schoofs bewerkten het werk van John Dowland! De begeleiding is voor rekening van Jacques Pirroton. www.motivesfestival.com

Steve Coleman & Five Elements Altsaxofonist Steve Coleman (Chicago, 20 september 1956) speelde oorspronkelijk in r&b en funkbands. In 1978 verhuisde hij naar New York Hij was lid van de Thad Jones-Mel Lewis big band, Sam Rivers’ All-Star Orchestra en de bigband van Cecil Taylor. In 1981 richtte hij Five Elements op, een flexibel, groot ensemble dat per project wordt aangepast. Zijn werk met deze band is een mengeling van hiphop, funk, soul en jazz. Sommigen verwijzen naar de twee Parkers; Charlie en Maceo versmolten tot één geluid. Coleman is een van de oprichters van het M-Base concept: een concept voor de basisreeksen van gestructureerde improvisaties. Voor Coleman is zijn muziek een middel om zijn ervaringen uit te dragen, waarbij de elementen improvisatie en structuur de basis vormen. Die muziek stelt Coleman vrij ter beschikking op zijn site. Alles gebeurt in eigen beheer: productie, marketing en distributie. Zelf zegt Coleman daarover: “My main goal is the communication of ideas to the people... why not provide this music for free and thereby facilitating the distribution of this music to the people.” www.m-base.com 1 zie: http://www.muziekcentrum.be/news.php?ID=1704

Carla Bley (Oakland 11 mei 1936) richtte The Lost Chords op in 2003 met partner Steve Swallow (b) en leden van haar vorige bigband, namelijk Andy Sheppard (sax) en Billy Drummond (d). In 2004 verscheen het eerste album in deze bezetting: The Lost Chords. Bley achtervolgde daarop Paolo Fresu om hem in de band op te nemen, waarmee ze het album uitbracht: The Lost Chords find Poalo Fresu (2007). Carla Bley had het mengen van Fresu’s sound met die van Sheppard als doel om tot de huidige line-up te komen.

Carla Bley is een alom gewaardeerde pianiste/componiste die net als Ellington en Mingus graag uitpakt met suite-achtig werk en zelfs een opera schreef: Escalator Over The Hill (1971).

Met The Lost Chords grijpt ze terug naar de traditionele jazz en creëert een soort mini-bigband die mooi uitgesponnen stukken brengt, waarin de verschillende instrumenten excelleren of samensmelten.

foto: © Jos Knaepen

Paolo Fresu Devil Quartet

Paolo Fresu

foto: © Jos Knaepen

Carla Bley & The Lost Chords

Carla Bley

Paolo Fresu (Berchidda, Italië, 10 februari 1961) begon zijn professionele carrière in 1982 met zijn deelname aan Seminari Senesi en opnames voor RAI, de Italiaanse radio en televisie onder leiding van Bruno Tommaso. Hij richtte

verschillende groepen op waaronder Paolo Fresu Quintet, Angel Quartet en Devil Quartet.

Zijn werk werd bekroond met verschillende prijzen, o.a. voor Beste Italiaanse Muzikant, Beste groep voor Paolo Fresu Quintet en Beste Album voor Live in Montpellier.

Paolo Fresu (trompet, bugel) laat zich graag omringen door andere artiesten en heeft met ontelbaar veel mensen samengewerkt, waaronder Enrico Rava (beiden laatst nog op Dinant Jazz Nights met gastoptreden van Toots), Richard Galliano, Richie Beirach, Toots Thielemans en de Amerikaanse dichter Al Young.

In 2003 richtte hij samen met de getalenteerde jazzmuzikanten Bebo Ferra (gitaar), Paolino Dalla Porta (contrabas) en Stefano Bagnoli (drum) het Devil Quartet op. In 2007 verscheen bij Blue Note Stanley Music!, de eerste cd van dit elektrisch versterkt transAlpijnse combo.

Fresu is ook lid van Carla Bley’s The Lost Chords, eveneens aanwezig op dit festival.

Jazzmozaïek 3/2009

13

Motives for Jazz bundelt de jazzpodia in Belgisch-Limburg.

Elk seizoen presenteert het Limburgse jazzplatform een kwaliteitsaffiche met ruim 40 concerten en andere verrassende jazzactiviteiten.

17

09

26

09

02

10

do

20u30 za

16u00 vr

20u00

Flat Earth Society ‘Cheer me, Perverts’ JAZZCASE - DOMMELHOF NEERPELT

Play Festival - jazzpodium met Poly Quartet, HRNS, Ansatz der Machine, Toman, Little Dragon MUZIEKODROOM HASSELT

Ben Allison & Man Size Safe + Michel Bisceglia Trio CULTUURCENTRUM HASSELT

09

10

13

10

15

10

18

10

21

10

vr

20u15 di

20u15 do

20u30 zo

20u30 wo

20u30

Sam Vloemans - Bord du Nord CULTUURCENTRUM DE KIMPEL BILZEN

Bobo Stenson Trio ACADEMIEZAAL SINT-TRUIDEN

Wolfert Brederode Quartet JAZZCASE - DOMMELHOF NEERPELT

Vijay Iyer Helix Trio KASTEEL VILAIN XIIII LEUT-MAASMECHELEN

Triangoli feat. Diana Torto, John Taylor & Anders Jormin KASTEEL VILAIN XIIII LEUT-MAASMECHELEN

03

di

11

20u00

Flat Earth Society ‘Answer Songs’ CULTUURCENTRUM HASSELT

13 tot 15 vr

tba

tba

zo

11

Motives Festival met Carla Bley & The Lost Chords, Steve Coleman, e.m.

CASINO MODERN GENK

14

za

11

20u00

Barry Guy, Mats Gustafsson, Raymond Strid KUNSTENCENTRUM BELGIE HASSELT

18

11

19

11

wo

20u15 do

20u30

Norma Winstone Trio ACADEMIEZAAL SINT-TRUIDEN

Bender Banjax JAZZCASE - DOMMELHOF NEERPELT

14

Vijay Iyer — Helix Trio

Word gratis lid van Motives for Jazz en geniet van fikse korting op de toegangsprijzen.

Meer concerten en info op www.motivesforjazz.be.

Jazzmozaïek 3/2009

muziekodroom.be

In totaal zeventigduizend mensen bezochten van 10 tot en met 12 juli in het Rotterdamse Ahoy het North Sea Jazz Festival. Op zaterdag en zondag was NSJF geheel uitverkocht, de vrijdag was met 22.000 bezoekers druk bezocht. Directeur Jan Willem Luyken blikte tevreden terug. “Het was een fantastische editie. Alles is prima gegaan.” vertelde hij persbureau ANP.

Sinds vorig jaar reizen ambitieuze jazzbands uit vijf Europese landen kriskras door elkaars grondgebied om concerten te geven op professionele podia. Aanleiding hiertoe is Jazz Plays Europe, een nieuw netwerk voor Europese jazz waarvan JazzLab Series de Belgische poot vormt. Ook organisatoren uit Nederland (Trytone), Frankrijk (Domaine Musiques), Duitsland (Jazzwerkruhr) en Polen (Jazztopad) stappen mee in de boot en zenden hun discipelen uit. De partners van Jazz Plays Europe zoeken het meest spitante talent in eigen land en bieden hen de kans in het buitenland te concerteren op hoogstaande podia en festivals.

foto: © Jos Knaepen

JAZZ-mozaïekjes

Jazz Plays Europe

Masuda Sakiko

De vijfde editie van de BJO International Composition Contest, een compositiewedstrijd voor bigband, op initiatief van de Brussels Jazz Orchestra (BJO) samen met het Gent Jazz Festival werd gewonnen door Masuda Sakiko (Japan). De andere finalisten waren Jan Torkewitz (Duitsland), Veli-Matti Halkosalmin (Finland) en Nicolas Schriefer (Duitsland).

Gent Jazz Festival 2009 sloot af met 35.000 bezoekers. Festivaldirecteur Bertrand Flamang noteerde alvast voor het eerst 3 uitverkochte concertavonden: die met blueslegende BB King, die met Joe Jackson/Marianne Faitfhfull, en de avond met Lady Linn/ Melody Gardot/Jamie Cullum. Dit jaar vond de wedstrijd Jong Jazztalent 2009 voor het eerst plaats op het nieuwe ‘festivalcafé’ van de Bijlokesite, met De Beren Gieren als unanieme winnaar, een trio met Fulco Ottervanger (piano en composities), Lieven Van Pee (contrabas) en Simon Segers (drums). Zij zijn alvast de eerste groep die nu al zeker is van een podiumplaats op Gent Jazz 2010. Er komt in voorjaar 2010 overigens ook opnieuw een tweede indoor-editie van Gent Jazz.

De 12de editie van Dinant Jazz Nights was succesvol met publiekstrekkers als Richard Galliano, Michel Jonasz en John Sco-

foto: © Jos Knaepen

Europese jazz op tournee

Dit seizoen stuurt JazzLab Series alvast drie Belgische ensembles naar Frankrijk en Duitsland: het Marcelo Moncada Space Quartet, het trio Badenhorst-Ploug-Pettersen en Brick, het kwartet van Mathias Van De Wiele en Ben Sluijs. In november passeert dan weer een groep uit één van de deelnemende landen langs drie JazzLab-partners in Vlaanderen.

Jazz Plays Europe Laboratory Daarnaast presenteert Jazz Plays Europe in het kader van RUHR2010 Europese Culturele Hoofdstad een uitdagend experiment. Na een strenge selectieronde worden zeven jazzmuzikanten uit de vijf verschillende landen gedurende vier dagen in november samengebracht in jazzclub Domicil in Dortmund. Daar zullen ze elkaar muzikaal aftasten

Andrew Claes

en samen naar een volwaardig avondconcert toe werken. Het resultaat van dit laboratorium zal voor vonken zorgen en een blik gunnen op de klank van de Europese jazz van de toekomst. Nadien vertrekt deze pan-Europese band op tournee. In België is de Borgerhoutse Rataplan hun halte op 28 november.

Saxofonist Andrew Claes werd voor dit laboratorium gekozen als vertegenwoordiger van de jonge, hedendaagse Belgische jazz. Vorig seizoen was Claes nog te zien tijdens de JazzLab Series tournees van Brazzaville en Hamster Axis of the oneclick Panther. In deze en talloze andere bands is zijn bloeiende meesterschap en veelzijdigheid op de tenorsaxofoon meteen duidelijk. Daarnaast zijn elektronica en soundscapes zijn tweede passie en verkent hij gretig de grenzen tussen vrije improvisatie en dance.

Jazz Plays Europe tournees via JazzLab Series: 18/11/2009 Marcelo Moncada Space Quartet, Valenciennes (F) 21/01/2010 Brick, Essen (D) 18/04/2010 Badenhorst-Ploug –Pettersen, Villeneuve d’Asq (F) 12/11/2009 Sint-Niklaas – 21.00 uur – Foyer De Spiegel: Bender Banjax + Jazz Plays Europe (n.t.b.)

13/11/2009 Brussel – 20.30 uur – Beursschouwburg: Bender Banjax + Jazz Plays Europe (n.t.b.)

14/11/2009 Brugge – 20.30 uur – De Werf: Bender Banjax + Jazz Plays Europe (n.t.b.)

Jazz Plays Europe Laboratory: 18/11/2009 Amsterdam (NL) – 21.00 uur – Zaal 100 (org. Stichting Trytone) 19/11/2009 Dortmund (D) – 20.00 uur – Domicil (org. Jazzwerkrurh) 20/10/2009 Bochum (D) – 20.00 uur – Jazzfestival Bochum 21/11/2009 Wroclaw (P) – 19.00 uur – Jazztopad-Festival 27/11/2009 Lille (F) – 20.30 uur – La Malterie (org. Circum & Domaine Musiques) 28/11/2009 Borgerhout – 20.30 uur – Rataplan (org. JazzLab Series)

Alle info op www.jazzlabseries.be en op www.JazzPlaysEurope.eu

Jazzmozaïek 3/2009

15

foto: © Jean-Pierre Goffin

JAZZ-mozaïekjes (vervolg)

Electric Quartet won de wedstrijd Jong Jazztalent op Dinant Jazz Nights. Uit de vijftien inzendingen waren vijf groepen genomineerd die de finale speelden op het festival: Winchovski Trio, Green Dolphin’s Quartet, Electric Quartet, Mister Pringle’s and The Bouyaka Horns en The Brussels Vocal Project. Met unanimiteit van stemmen werd Electric Quartet als winnaar aangeduid. De groep komt uit het Antwerpse en wordt gevormd door Glenn Magerman (trompet, leader), Nick Puylaert (toetsen), Juan Manssens (el. bas) en Diederik van Remoortere (drums). Een speciale vermelding ging naar The Brussels Vocal Project, die tweede werd. Het Electric Quartet opent het Gent Jazz Festival en Dinant Jazz Nights in juli 2010. Daarnaast krijgt de groep optredens aangeboden in clubs verspreid over Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Het eerste concert vindt plaats op 24 oktober 2009 in de Jazz Station te Sint-Joost-ten-Noode.

Dré Pallemaerts, Bill Carrothers en Nic Thys

Toots Thielemans heeft de ConcertgeDré en Nic met Bill Carrothers in de Village Vanguard bouw Jazz Award geNa een concert in Minneapolis en twee nachten in The Green Mill in wonnen. De NederChicago – een club waar Al Capone zich thuis voelde – traden Nic Thys landse prijs bekroont en Dré Pallemaerts vanaf 14 - Dré’s verjaardag! – tot 19 juli op met de sinds 2002 elk jaar een pianist Bill Carrothers in de legendarische club van Greenwich Village. jazzmuzikant voor zijn In het publiek zaten o.a. de pianisten Fred Hersch, Marc Copland, Dan volledige oeuvre.

Tepfer en ook onze Robin Verheyen. Naast stukken van Wayne Shorter De inmiddels 87-jarige en Clifford Brown speelde het trio eigen composities van Bill Carrothers Thielemans ontvangt en liedjes die door de Eerste Wereldoorlog zijn geïnspireerd zoals Rode prijs, omdat, aldus ses of Picardy of This is Worth Fighting For. Dit trio zal op 1 november in de jury, “hij een geheel L’Archiduc in Brussel spelen. (Bericht en foto: Jean-Pierre Goffin) nieuwe sound creëerde door eenzelfde melodie Jazz Middelheim sloot op 16 augustus af gelijktijdig te fluiten en op gitaar te spelen”. met 17.000 bezoekers, tegenover 14.500 vorig jaar. Meteen is dit vierdaags festival in Park Den In het concours van het Jazzfestival Tremplin Jazz in Avignon heeft Christian Mendoza Brandt ook goed voor twee uitverkochte avonden: die met het trio Lou Reed-John Zorn-Laurie (p) met Ben Sluijs (sax,fl), Matthew (kl), Brice SoAnderson en de avond met Toots Thielemans, die niano (b) en Teun Verbruggen (d) de Grand Prix met zijn eigen kwartet optrad in plaats van Danilo du Jury ontvangen. Ze spelen de volgende editie Perez, die moest afhaken wegens blessure. Maar het openingsconcert en zullen gedurende 3 dade 87-jarige Toots bewees nog maar eens dat gen opnemen in Studio La Buissonne in PernesMiddelheim hem nauw aan het hart ligt en dat les-Fontaines, in de buurt van Avignon. voelt het publiek zeer goed aan. Echte muzikale

foto: Bernard Lefèvre

De Italiaanse pianist Stefano Bollani krijgt de Paul Acket Award 2009 ‘Artist Deserving Wider Recognition’. Hij ontving de prijs tijdens het North Sea Jazz Festival “Stefano Bollani is een avontuurlijke pianist met een opvallend persoonlijk geluid; verlicht, virtuoos en menselijk”, aldus de jury. Die be-

stond uit Huub van Riel (Bimhuis), Koen Schouten (de Volkskrant) en Hein Van de Geyn (bassist). De andere genomineerden waren Tineke Postma (sax), Esperanza Spalding (b), Christian Scott (t), Marcin Wasilewski (p). (nieuwsredactie JazzFlits)

De inhuldiging van de stripmuur aan wijnbistro Patine werd opgeluisterd door Sara Meyer’s kwartet NAMID.

16

Jazzmozaïek 3/2009

foto: Bernard Lefèvre

field. Jean-Claude Laloux, de organisator van het festival, stelde: “Toots Thielemans was een uitzonderlijke peter. Naast zijn eigen concert heeft hij nog samengespeeld met talloze muzikanten zoals Joe Lovano, Richard Galliano en John Scofield. Het niveau van de concerten was zelfs nog hoger dan de vorige jaren.”

Voor de volgende editie van het festival is Manu Katché peter.

Antwerpen is een nieuwe stripmuur rijker. Deze keer is striptekenaar Philip Paquet aan de beurt. De stripmuur op het Antwerpse Zuid (aan wijnbistro Patine) is feestelijk ingehuldigd op 29 augustus. En om helemaal in de sfeer te blijven is het deze keer ook jazzy.

foto: © JK’s JazzArchive

Keith Jarrett

Vrijdag 9 oktober geeft Keith Jarrett een soloconcert in de Henry Le Boeufzaal van het PSK. Op 14 november brengt Gilberto Gil The String Concert met zoon Bem op gitaar en pandeiro en - primeur! - de veelgevraagde cellist Jaques Morelenbaum, de beroemde arrangeur van Caetano Veloso. Pat Metheny komt op 9 februari met zijn project The Orchestrion Tour. Info: www.bozar.be

uitschieters waren er niet, maar het zomerse weer, de zeer geslaagde herschikking van het festivalterrein en de ruime uitnodigende tent maakten het tot een gezellig familiaal (jazz)gebeuren. Opvallend was zeker het grote aantal nieuwe en jonge bezoekers.

Concerttips

Op zondag 20 september heeft de vijfde editie van Jazz at Home plaats in Mechelen.

In de stadsschouwbug vindt de feestelijke afsluiting plaats met de Tuesday Night Orchestra.

Deze bigband verenigt vele smaakmakers van de jonge Belgische jazzgeneratie. Andy Declerck, Voor een beeldverslag van de zomerfestivals Bruno Vansina, Christophe verwijzen we naar Devisscher, Ewout Pierreux, Jean-Paul Estiévenart, Steven Delannoye, Toon Van Dionant..... het zijn maar enkele van de tapagina 22 e.v.

Zomerfestivals in beeld

Jazzcollectie Albert Michiels

in goede handen In de maand mei van vorig jaar overleed de vierentachtig jarige Albert Michiels, stichter en bezieler van Jazz Hoeilaart. Als muzikaal adept van de grote Jazzfiguur John Ouwerckx, was Albert Michiels zelf pianist. Ook de Jazzacademie richtte hij zelf op. Bij hem thuis verzamelde hij doorheen de jaren een indrukwekkende collectie waardoor zijn huis in Hoeilaart meer weg had van een museum dan van een woonst.

Als stichter van Jazz Hoeilaart Intern’l bood hij aan vele muzikanten hun eerste roem en tilde het festival op tot een internationaal niveau. Dat jarenlange engagement maakte hem tot een centraal figuur in de Belgische jazzwereld en hij kende dan ook vele musici persoonlijk waaronder Philip Catherine, Toots Thielemans en Elias Gistelinck.

Doorheen zijn lange leven breidde zijn persoonlijke collectie aanzienlijk uit met uitzonderlijke stukken zoals unieke autografe partituren uit het privébezit van menig groot Belgisch componist of arrangeur uit het interbellum waaronder David Bee, Peter Packay, Gus Deloof en “Fud” Candrix.

Het waren zij die de basis en de norm legden voor de huidige Belgische jazz maar waarvan helaas veel materiaal is verloren gegaan en daarmee ook een schat aan Belgisch cultureel erfgoed. Michiels’ collectie bevat daarnaast ook massa’s krantenartikels, foto’s, brieven, opnames en unieke affiches en tekeningen uit de Belgische jazz van het grootste deel van vorige eeuw. Ook het archief van Jazz Hoeilaart Intern’l bewaarde hij zelf.

Deze gevarieerde en uitgebreide verzameling is een uniek gegeven dat een kijk biedt op verschillende facetten van de Belgische jazzgeschiedenis vanuit het bevoorrechte standpunt van Albert Michiels. Deze collectie dreigde echter te verkommeren in zijn nu leegstaande woning.

Resonant, centrum voor Vlaams muzikaal erfgoed bemiddelde met de Antwerpse conservatoriumbibliotheek om aldaar de collectie onderdak te kunnen bieden en open te stellen voor onderzoeksprojecten. Medewerkers van Resonant en vrijwilligers pakten de collectie nauwkeurig in, dienden de eerste zorgen toe en stelden een plaatsingslijst op van deze unieke, grote en gevarieerde collectie.

Met de hulp van Karel Moens, conservator van het Museum Vleeshuis/Klank van de Stad, zijn tientallen foto’s gemaakt van de originele situatie van de talloze affiches, archieven en de plaats waar ze bewaard werden. De informatie over de actuele context kon opgenomen worden in de plaatsingslijst.

Op 2 juli werd de hele collectie verhuisd naar het Conservatorium van Antwerpen. Resonant hoopt, samen met de familie van Albert Michiels, dat deze belangrijke en omvangrijke collectie snel ontsloten kan worden en ook andere Jazziconen overtuigt om na te denken over hun erfgoed. De collectie Michiels kan alvast rekenen op interesse: Leon Lhoest werkt aan een onderzoek en er zijn contacten rond een tentoonstelling in 2012 over migratie en muziek aan de hand van de Red Star Line, de trans-Atlantische lijn die de Amerikaanse jazz tot in België bracht.

Gertjan Debie Resonant – Centrum voor Vlaams muzikaal erfgoed

Jazzmozaïek 3/2009

17

De Roma in Antwerpen biedt weer enkele uitzonderlijke concerten. Op donderdag 15 oktober stelt het Bobo Stenson Trio de nieuwe cd Cantando voor. Hierop brengt het jazztrio zorgvuldig uitgekozen materiaal van de componisten Peter Eben, Alban Berg en Silvio Rodriguez, naast werk van Ornette Coleman en Don Cherry, enkele composities van Anders Jormin en collectieve groepsimprovisaties.

Op 22 oktober wordt het jongste project, op W.E.R.F. label verschenen, Moments d’Eternité van Nathalie Loriers gebracht. Haar trio met Philippe Aerts op contrabas en Joost van Schaik op drums wordt aangevuld door trompettist Bert Joris en een strijkkwartet bestaande uit Igor Semenov, Aurélie Entringer,

Stefan Willems en Jan Sciffer (zie interview in vorige editie).

Ook niet te missen is het Dave Douglas Quintet op 27 oktober. Deze Amerikaanse jazztrompettist behoort tot een van de interessantste muzikanten van de hedendaagse jazz. Onder eigen naam weet hij met zijn vele groepen en projecten op een originele manier de jazztraditie te combineren met nieuwe ideeën. Met Donnie McCaslin op sax, Uri Caine op piano, Scott Colley op bas en Clarence Penn op drums.

Op 4 december staat het Bart Defoort & Emanuele Cisi Quintet er met natuurlijk het repertoire van het prijswinnende album Sharing Stories on Our Journey (zie interview in deze editie).

Info: www.deroma.be

JAZZ-mozaïekjes (vervolg)

lentrijke muzikanten die de solisten Erwin Vann (België) op sax, Pascal Schumacher (Luxemburg) op vibrafoon en zangeressen Jihye Lee (Zuid-Korea), Kristen Cornwell (Australië) en Tutu Puoane (Zuid-Afrika) zullen begeleiden. Tevens brengen ze de première van een nieuwe creatie voor hun bigband. Info: www.jazzathome.be Op 26 september programmeert Hnita Hoeve in Heist o/d Berg het Peter Hertmans Quartet, op 15 oktober het Peer Baierlein Quartet, op 19 oktober het Jonathan Kreisberg Quartet, op 15 november het Samuel Blaser Quartet, op 26 november de Chris Joris Experience met Frank Vaganée (as, ss), Nico Schepers (t), Fré Desmyter (p), Manolo Cabras (b) en Chris Joris (d, perc) en op 5 december Bart Defoort & Emanuele Cisi Quintet. Info: www.hnita-jazz.be Het Follow The Sound festival opent op woensdag 30 september in deSingel met Champ d’Action en sluit ook af in deSingel op 4 oktober met Cecil Taylor solo en in duo met Tony Oxley. Op een andere locatie, Scheld’Apen, vindt op vrijdag 3 oktober A Night with Han Bennink plaats en op zaterdag Oorwerk Night waar Eric Thielemans met o.a. Jozef Dumoulin, Jean Yves Evrard, Rudy Trouvé en Alexander Berne voor een creatie Struttin’Like An Ipod Shuffle zorgen. Info: www.followthesound.be Van 2 oktober tot 5 november is Verviers in de ban van de jazz met het

Nathalie Loriers

3de Festival International Jazz

Wo. 23 september / 20u30

Bord du Nord

i.s.m. JazzLabSeries

Peer Baierlein Quartet (voorheen Jazzisfaction)

Wo. 10 febr / 20u30

Bender Banjax

BIG BA N D H A PPE N I NG

Michel Bisceglia

© Jos Knaepen

Wo. 14 oktober / 20u30

piano solo CULTUURCENTRUM Do. 5 november / 20u30 Za. 27 maart / 20u30 STROMBEEK cd-voorstelling

G R I M B E R G E N

i.s.m. JazzLabSeries

Info en reservaties: Wo. 20 januari / 20u30 CC S T RO M B E E K Gemeenteplein, 1853 Grimbergen 02/263 03 43 of i.s.m. JazzLabSeries tickets@ccstrombeek.be Jazzmozaïekwww.ccstrombeek.be 3/2009

De Nolf - Sheppard Pallemaerts

18

Brussels Jazz Orchestra &

leerlingen Academie Grimbergen

Do. 29 april / 20u30

Hijaz

i.s.m. JazzLabSeries

nia Maria, Paolo Fresu & Nguyen Le, Rosario Giuliani Quartet, Sharrie Williams, Mike Stern e.a.

Info: www. jazzaverviers.be In Rataplan Borgerhout presenteert Tutu Puoane haar jongste cd Quiet Now op 1 en 2 oktober.

Tuur Florizoone is er in verschillende gedaanten aanwezig, op 26 november met zijn groep MassotFlorizoone-Horbaczewski, op 12 december met diezelfde groep in de namiddag ‘op kindermaat’ en ’s avonds met zijn Ensemble Piacevole, op 14 januari 2010 in duo met Quentin Dujardin en op 27 februari met zijn groep Tricycle. Info: www.rataplanvzw.be

foto: archief Joep van Leeuwen

à Verviers. Enkele namen: Steve Houben, Ta-

Twintigste verjaardag van de afdeling jazz van het Conservatorium van Brussel Op woensdag 7 oktober 2009 wordt er een speciale avond georganiseerd aan het Conservatorium van Brussel (vanaf 19u00): Swingin’ at the Conservatoire in de grote zaal van het Koninklijk Conservatorium van Brussel. Dit uitzonderlijk concert door gegeven door de jazzleraren : Phil Abraham (tr), Fabrice Alleman (kl), Vincent Bruyninckx (piano), Guy Cabay (vib), Bruno Castellucci (d), Jean-Pol Danhier (tr), Fabien Degryse (g), Françoise Derissen (viool), Thierry Gutman

Najaar

2009

foto: © Jos Knaepen

Het najaar 2009 van JazzLab Series steunt op de vaste pijlers; avontuurlijke en bovenal beresterke concerttournees die het beste van de Belgische jazz naar een concertzaal bij u in de buurt brengen.

Joep van Leeuwen en Gero Korner

Voor Jazz Maastricht/Jazz Promenade brengt Joep Van Leeuwen samen met de Duitse toetsenist Gero Körner een serie concerten in verschillende kerken in Maastricht (en misschien zelfs het conservatoriumorgel). De officiële première is gepland voor de Jazz Promenade van 22-25 oktober 2009. Het pijporgel wordt niet standaard met jazz geassocieerd en dat blijkt ten onrechte. Joep Van Leeuwen; “We zijn met standards begonnen maar het repertoire zal nu hoofdzakelijk bestaan uit door Gero en mij gecomponeerde stukken.”

In september en een stuk van oktober rollen we de loper uit voor de jonge trompettist Sam Vloemans die met Bord du Nord een muzikaal portret schetst van het romantische Parijs. In de virtuoze en veelzijdige accordeonist Gwen Cresens (Tanguedia, Papillon, …) vindt Vloemans de ideale reisgezel naar de Franse lichtstad. Laat u meevoeren door deze sfeervolle en meeslepende mix met invloeden uit tango, jazz, chanson en klassiek.

Wanneer in oktober de temperaturen langzaam zullen dalen, zorgt het Marcelo Moncada Space Quartet voor de nodige Zuiderse warmte. De Chileense saxofonist Moncada laat zich graag beïnvloeden door klassieke voorbeelden uit de jazz, zoals John Coltrane of Gato Barbieri, maar ook zijn Zuid-Amerikaanse temperament klinkt door in zijn muziek. Het Space Quartet integreert de

oeroude ritmes en instrumenten van de Chileense indianen, en maakt evenzeer gebruik van elektronica, sounds en loops. Een en ander steeds met de warme klank van akoestische jazzinstrumenten als ondertoon.

In november is het de beurt aan Bender Banjax, winnaars van de talentenwedstrijd Jong Jazztalent Gent 2008. Dat zij hun eerste prijs niet gestolen hebben, konden we al aan den lijve ondervinden tijdens hun intense concerten op het Gent Jazz Festival, Dinant Jazz Nights en Jazz in’t Park. Bender Banjax koppelt moeiteloos techniek en professionalisme aan zeggingskracht, emotie en humor. Geïnspireerd door het telepathische samenspel van het beroemde tweede kwintet van Miles Davis, gebruikt dit kwartet de composities van saxofonist Erik Bogaerts als een veerkrachtige springplank voor stevige, maar steeds strakke collectieve improvisaties. Pianist Christian Mendoza laat zien dat hij naast de pastiche van Lady Linn ook in het steviger jazzwerk stilaan als vaste waarde mag gelden.

Naast deze maandelijkse tournees, biedt JazzLab Series u graag een tweede kans om enkele hoogtepunten uit onze voorbije tournees te herbeleven. Het overdonderende Jeroen Van Herzeele Quartet mag de spits in een nieuwe Best of JazzLab Series-reeks afbijten.

En ten slotte kunt u zich laten omscholen tot doorwinterde jazzkenner in onze lessenreeks JazzClass Series. In 4 lessen vertelt Frederik Goossens de geschiedenis van de jazz in binnen- en buitenland; van Jelly Roll Morton tot Jef Neve.

Bender Banjax

Alle informatie vindt u op www.jazzlabseries.be

Jazzmozaïek 3/2009

19

Roberto Fonseca

de bijloke JAzz

de bijloke muziekcentrum gent 20

Jazzmozaïek 3/2009

JAZZ-mozaïekjes (vervolg)

(d), Steve Houben (as), Charles Loos (p), Arnould Massart (p), Michel Paré (t), JeanLouis Rassinfosse (b), Richard Rousselet (t), Santo Scinta (d), Benôit Vanderstraeten (b), Pirly Zurstrassen (p). De toegang is gratis maar alleen mits reservering: 02.500 87 22 of production@conservatoire.be

Motives for Jazz ontvangt in Kasteel Vilain XIIII Leut-Maasmechelen op 18 oktober het Viljay Iyer Helix Trio, op 21 oktober Triangoli feat.Diana Torto, John Taylor & Anders Jormin, en in cc Hasselt op 2 oktober Ben Allison & Man Size Safe + cd-presentatie Michel Bisceglia Trio Invisible Light, op 3 november Flat Earth Society met Answer Songs. Info op www.motivesforjazz.be

Pierre Vaiana presenteert Funduq alMughannîn, een jazzy ontdekkingsreis naar de gezelligheid van de culturele funduq in het Middellandse Zeegebied, op 10 december in het Zuiderpershuis Antwerpen en op 11 december in studio 4 van Flagey.

Info: www. zuiderpershuis.be en www.flagey.be

Roy HaRgRove Quintet bobo StenSon & kuRt van HeRck de nolf, SHeppaRd, pallemaeRtS aviSHai coHen Quintet empiRical caRla bley & tHe loSt cHoRdS, paolo fReSu TICKETS & INFO t. 09 269 92 92 tickets@debijloke.be www.debijloke.be Jozef kluyskensstraat 2 – 9000 gent

© Jos L. knaepen

foto: © Jos Knaepen

Op verschillende locaties in ons land gaan concerten door onder de vlag van Skoda Jazz. Op 14 oktober staat Maceo Parker in het PSK en op 15 oktober de Jan Garbarek Group in het Koninklijk Circus. Op deze tournee wordt Garbarek bijgestaan door keyboardspeler Rainer Brüninghaus, bassist Yuri Daniel en drummer Trilok Gurtu.

In Vooruit Gent wordt in het kader van dit festival op 22 oktober Marc Ribot Ceramic Dog en op 4 november Myra Melford & Trio M verwacht. Roberto Fonseca staat op 4 november in de AB en op 7 november in De Warande Turnhout.

Meer info op www.skodajazz.be

Jazzmoza誰ek 3/2009

2009 - Design By OSP OpenSourcePublishing and ColleretteCocoFillLsd - Font is Distilled Spirit by H and JB. Free Art license.

21

foto: © Jos Knaepen

Zomerfestivals in beeld Fotografie: Jos L.Knaepen Illustraties: Pieter Fannes

foto: © Jos Knaepen

Het was een prachtige, warme zomer en alle jazzfestivals mochten zich verheugen in een meer dan verwachte opkomst. In de volgende selectie roepen we enkele mooie beeldmomenten op.

In jazzmozaïekjes lees je meer over de voorbije festivalzomer.

Anthony Braxton stond op NSJF met het Diamond Curtain Wall Trio (Mary Halvorson en Taylor Ho Bynum)

foto: © Jos Knaepen

Als peter van Dinant Jazz Nights trad Toots op met Enrico Rava en Paolo Fresu, maar ook nog met Joe Lovano en John Scofield!

De Londense vocaliste Norma Winstone met Fred Hersh in duo op NSJF.

22

Jazzmozaïek 3/2009

foto: © Jos Knaepen foto: © Jos Knaepen

foto: © Jos Knaepen

De New Sadi Bigband is de kinderschoenen ontgroeid en gaf een gesmaakt concert op Dinant Jazz Nights.

Onder het waakzaam oog van François Louis bespeelde Joe Lovano op Dinant Jazz Nights de aulochrome, ook te horen op zijn jongste cd Folk Art.

Bij de internationale uitschieters op Gent Jazz het African Rhythms-project van het Randy Weston Trio.

Jazzmozaïek 3/2009

23

foto: © Jos Knaepen

foto: © Jos Knaepen

Spannende momenten op Gent Jazz met Fred Hersch trio + Two: Ralph Alessi (t) en Tony Malaby (sax)

De legendarische gitarist Jim Hall op Marciac

Marciac: Het nieuwe kwartet van Charles Lloyd bestaat uit Jason Moran (p), Reuben Rogers (b) en Eric Harland (d).

24

Jazzmozaïek 3/2009

foto: © Jos Knaepen

De jazzdiva Dee Dee Bridgewater bracht op Jazz Middelheim naast enkele toppers van haar jongste album Red Earth ook een greep uit haar zeer gevarieerde repertoire.

foto: © Jos Knaepen

Met echtgenote Alicia Hall Moran als vocaliste en als gast Bill Frisell introduceerde Jason Moran met Tarus Mateen (b) en Nasheet Waits (d) op Jazz Middelheim een nieuw eigen repertoire. “De absolute uitschieter van Jazz Middelheim 2009”, aldus Bertrand Flamang.

Onder de naam The Cookers stonden enkele legendarische namen op Jazz Middelheim, w.o. fluitist/saxofonist Craig Handy.

Jazzmozaïek 3/2009

25

Jack’s Groove

Dee Dee Bridgewater Jack van Poll Toen ik in 1984 nog in Kapellen woonde, las ik ‘s ochtends altijd de Herald

Tribune, vooral ook om de bijdragen van jazzcolumnist Michael Zwerin.

D

ie speelde zelf bastrompet en zat o.a. bij Miles Davis in zijn Birth Of The Cool tentet.

Michael was correspondent voor Europa. Op een ochtend vond ik een juichend artikel over Dee Dee Bridgewater die optrad in Zürich. Hij raadde iedereen aan om naar de Widder Bar te gaan, waar ze tot aan het eind van die week nog optrad.

Foto: archief Jack van Poll

Ik vroeg me af of daar, waar een Widder Bar is, misschien ook wel een Widder Hotel te vinden was. Ik trok mijn stoute schoenen aan en vond

Jack van Poll en Dee Dee Bridgewater (Bern, 1985)

inderdaad het Widder Hotel. Ik nam de telefoon en na wat douwen en trekken kreeg ik mevrouw Bridgewater aan de lijn.

In die tijd vlogen veel Amerikaanse musici vanuit NYC met de low-fare People Express rechtstreeks naar Brussel en van daaruit naar andere Europese bestemmingen.

Dee Dee maakte inderdaad ook die tussenstop op de terugtocht in Brussel. Ik vroeg haar of ze geen zin had om ’n paar dagen in Brussel op te treden in de Brussels Jazz Club op de Grand’Place. (The Venice of the North...). Na het in vooruitzicht stellen van A room with a view in het Amigo Hotel, ging ze akkoord met twee optredens.

Ik sprak af om haar op Brussels Airport af te halen. We zouden dan eerst met mijn trio in Kapellen repeteren en daarna met z’n allen afzakken richting Brussel.

Hein Van de Geyn en Dré Pallemaerts had ik verteld dat we met ’t schoonste mokke in Brussel tevoorschijn zouden komen en die stonden al klaar in Kapellen toen ik met haar aan kwam rijden.

Bijna was het helemaal mis gegaan. Ik was ruim op tijd in Zaventem en tamelijk opgewonden en blij toen ik haar door de schuifdeuren zag komen. Ik

26

Jazzmozaïek 3/2009

nam haar koffers en gaf wat vriendelijke opmerkingen in het Engels. Nadat haar bagage achter in m’n auto lag, merkte ik dat ze Engels met een zwaar Frans accent sprak. Ik werd even bleek om m’n neus; het was Dee Dee niet, maar een beeldschone stewardess uit een of ander Afrikaans land, die dacht dat ik ’n galante taxichauffeur was.

Ik heb nog nooit zo snel m’n auto uitgeladen en die juffrouw overhandigd aan een ‘collega’.

En Dee Dee, die stond keurig en beeldschoon te wachten in de aankomsthal. Ze viel meteen in slaap nadat ze goed en wel in de auto zat. De repetitie verliep vlekkeloos en wij waren blij met haar te spelen, want ze zong net zo goed als dat ze er uitzag. Remo van de Brussels Jazz Club was zichtbaar onder de indruk die avond en de sfeer was opgetogen. Toen sloeg het noodlot toe. Dee Dee verloor haar stem. Zelfs het oude beproefde recept van Jacqueline Renard; een glas porto/ cognac (half om half ) hielp niet.

Gelukkig had ik enkele maanden voordien een huurappartement voor Deborah Brown gevonden, in de buurt van de club boven de Generale Bank. Deborah was gelukkig thuis en nam de tweede set zonder probleem over.

De volgende avond werd wederom een groot succes en een dankbare Dee Dee vertrok weer terug naar Detroit.

Daarna trad ik regelmatig op met haar in Bern, Parijs en New York. We zijn vrienden gebleven.

Onze dochters zijn samen op wintersport geweest. Ik heb ook in Flint bij haar ouders gelogeerd. Maar Hein is diegene die geweldig werk met haar verricht heeft, niet alleen als haar lijfbassist maar ook als musical producer. De cd Love and Peace (A tribute to Horace Silver) is naar mijn smaak nog steeds haar beste plaat en alle eer komt toe aan Hein Van de Geyn.

Haar twee dochters, Tulani en China, zijn intussen ook zeer succesvol. Als teenager had Tulani al het plan opgevat, om een businessopleiding te volgen, want door het reizen met haar moeder maakte ze veel situaties mee, waardoor ze begreep dat het ‘vrije beroep’ van muzikant er een was met veel voetangels en –klemmen. Toen ze afstudeerde aan de universiteit, stuurde ze me een juichende mail. Ze leidt nu DDB Productions en haar moeder kan met een gerust hart op tournee gaan.

China stond als klein kind al boven op de tafel met Kerst in een keurig burgerlijk Oostenrijks restaurant spontaan It Don’t Mean A Thing If It Ain’t Got That Swing te zingen. Vandaag vind je in de cd-rekken van Fnac haar succesvolle debuutalbum onder haar eigen naam China Moses.

Dee Dee kan trots zijn op zichzelf en haar twee talentvolle meiden.

Album Souvenir

Onooglijk Marc Van den Hoof Onooglijk. Niet om aan te zien. Ik heb het er al eerder over gehad: over boeken en boekjes die meelijwekkend zijn. Arme boekjes.

Z

oals mijn uit een zondvloed geredde exemplaar van André Hodeirs Jazz. Its Evolution And Essence (men make zich geen overbodige zorgen: ik heb intussen een gaaf exemplaar op de kop getikt, maar blijf eerlijk gezegd toch bij voorkeur gebruik maken van het ‘getroffen’ exemplaar!), of de Galgeboekjes, of zeker dat ene de twee deeltjes bundelende gedrochtje met Willy Roggeman z’n Jazzologie.

Treurigmakende boekjes. Wat hun uiterlijk betreft dan toch, want binnenin gaat het over jazz, en waarover lezen we liever dan over jazz? Onooglijk dus.

Al zien ze er onderwijl al wat beter uit, maar nog niet echt goed. Het betreft hier twee boekwerkjes waarvan het ene dateert uit 1989, en het andere uit 1992. Les maîtres du jazz. D’Oliver à Coltrane van Lucien Malson was toen, in 1989, aan z’n negende bijgewerkte heruitgave toe, het éénenzestigte duizendtal. Van het andere, Le Jazz, van diezelfde Malson in samenwerking met Christian Bellest, was de uitgave van 1992 de derde ‘mise à jour’ en waren er toen al tweeëntwintig duizend exemplaren gedrukt.

Ik heb het, lezer, over de twee deeltjes uit de Collection Encyclopédique ‘ Que sais-je?’. Wie weet aan de hoeveelste ‘mise à jour’ en het hoeveelste duizendtal we intussen toe zijn? Ik wil de beide boekjes graag opnieuw aanschaffen en ben benieuwd of Malson of zijn opvolger in deeltje 548 (ze waren in 1992, ten tijde van Le Jazz, al toe aan het nummer 2657, Le Patrimoine Industriel – Le Jazz zelf was het nummer 2392) het één en ander heeft gecorrigeerd, want de geschiedenis – we zijn dertig jaar later – heeft hem niet altijd gelijk gegeven. Maar het waren, en zijn veronderstel ik nog steeds, mooie pogingen tot synthese, zoals overigens alle deeltjes in de collectie: of het nu over fonetiek ging of over de ‘didactique du français’ (allebei aanbevolen voor de toekomstige filoloog die ik ooit was) of over Les formes de la musique, een ‘précis’ van André Hodeir waarvan je wel wist dat hij met Boulez bij Messiaen had gestudeerd,

maar dit was er dan toch een tastbare aanwijzing van dat die man wist waarover hij het had! En van Jacques B. Hess, contrabassist en ‘pataphysicien’ zoals Queneau en Vian en later priester geworden als ik het goed heb – van hem was er een deeltje (2640) over Le Ragtime. Het papier dat de Presses Universitaires de France, 73 Avenue Ronsard, 41100 Vendôme placht ( pleegt?) te gebruiken voor de vervaardiging van de Que sais-je?- tjes was van eerder bedenkelijke kwaliteit, maar het heeft toch al drie ene geval en in het andere geval bijna twee decennia overleefd. Zouden de Presses vandaag nog altijd datzelfde wat weerbarstige, droge en naar verpoeiering neigende papier gebruiken als toen?

Waarom heb ik het exemplaar van de recentste uitgave van Les Maîtres du Jazz dat ik een paar weken geleden in Parijs eindelijk in handen kreeg eigenlijk niet gekocht – ik heb er in alle Brusselse boekhandels naar uitgekeken en het nooit gevonden. Het is waarschijnlijk een soort angst. Bang dat het toch niet meer de uitbundigheid zou hebben van die eerste aanschaf, zoveel jaar geleden, en de charme van die twee lettertypes: groot en klein, zoals ooit in de catechismus de vragen en antwoorden die je uit het hoofd hoorde te leren in een grotere letter waren gedrukt dan de vragen en antwoorden die ‘ter aanvulling’ waren toegevoegd. In het hoofdstukje Ellington kon je bijvoorbeeld de paragraaf achterwege laten over het feit dat Duke slechts een enkele keer een meesterwerkje heeft gemaakt van iets wat hij niet zelf had gecomponeerd.

Het gaat hier over Moonglow, een thema dat zo mooi is dat het eût pu être signé par lui, en zo leerde je, als je goed oplette, tussendoor nog wat over het gebruik van de ‘subjonctif imparfait’ met de betekenis van een ‘conditionnel’. Proust als het ware. Maar hier betreden we het domein van het onderbewuste. Want ‘ subjonctif imparfait’, ‘conditionnel’ – d’ Oliver à John Coltrane, daar was het ons om te doen, Le Jazz! Wist ik veel? Que savais-je? Ah! Eussé-je su!

(jazz)piano nodig ?

Passion For Musicians

www.maene.be

Bezoek ons nieuw pianocentrum (5200m²) in Ruiselede, of één van onze filialen in Gent of Brussel.

officieel invoerder België piano’s- vleugels

akoestisch - digitaal

nieuw - tweedehands

verkoop - verhuur - service

concertzaal - atelier

Steinway - Boston - Essex - Doutreligne - Sauter - Yamaha - Kawai - Roland Jazzmozaïek 3/2009

27

Swing Streets of New York

Drummer-leaders Paul Blair (correspondent Jazzmozaïek in New York)

In this installment, we’re heavy on immensely talented drummer-leaders. And I’m about to send you three times to the New York Times’ website at www.nytimes.com.

A

lthough Lewis Nash is a percussionist most bandleaders are thrilled to have backing them on recordings (he’s appeared on 300 albums already) and in clubs, he done remarkably little playing as head of his own groups. But he brought a terrific little band into Dizzy’s in June: Terrell Stafford (t), Jimmy Greene (sax), Renee Rosnes (p) and Peter Washington (b). Hopefully, some forward-thinking record company will soon document this vibrant configuration for posterity.

Living in New York presents a unique opportunity to hear jazz groups play live, right around the time when their most recent CDs are released. Pascal Niggenkemper, a bassist of merit, appeared at Cornelia Street Café in June, heading up a trio that included Robin Verheyen (sax) and Tyshawn Sorey (perc). They’ve just recorded together as a unit on an intriguing Konnex disc called Pasàpas. Also generating considerable buzz is guitarist Miles Okazaki’s new Generations (Sunnyside), on which he features no fewer than three altoists: David Binney, Miguel Zénon and Chrisof Knoce. Miles’ seven-member configuration played material from that invigorating CD at the Jazz Gallery for two evenings in June.

foto: © Jos Knaepen

The Strickland twins – Marcus Strickland the saxophonist and E.J. Strickland the drummer – have just released a pair of equally stimulating albums on their own Strick label, Idiosyncrasies and In This Day. Marcus heads up a trio, while E.J. fronts a quintet; each plays in the other’s ensemble. For a rundown on how their August CD release gala at Joe’s Pub went down, read Times reviewer Nate Chinen’s writeup (on Times website type in Search Box title: “Twin Albums From Twin Bandleaders Inspire a Post-Bop Celebration.” and Nate’s piece will pop up).

Ali Jackson

28

Jazzmozaïek 3/2009

Ali Jackson, a drummer heretofore best known for his work behind Wynton Marsalis, is now beginning to emerge as a leader in his own right. He brought an outstanding five-piece outfit into the Jazz Standard during August: Vincent Gardner (trb), Wayne Escoffery (sax), Aaron Goldberg (p) and Ben Wolfe (b). The Times’ premier jazz writer Ben Ratliff loved them, too. You can find his insightful comments on the paper’s website under

the title Bops, Hums and Pings, Turned Into Jazz.

And you can experience the same personnel cruising through Ali’s new album Wheelz Keep Rollin.’

Still better is a ripping version of What Is This Thing Called Love, recorded by a Jackson quartet at the Greenwich Village club called Fat Cat back in 2003, with Wynton sitting in, and now available on an album entitled Big Brown Getdown. It’s one of the most exciting tracks I’ve heard in years.

It’s positively Haynesian – and I can’t think of a greater compliment.

Even though I’m not expecting peace to break out in the Middle East any time soon, saxophonist Chris Byars has been doing his best to make that happen.

His quartet recently returned from a tour though that region, organized and sponsored, believe it or not, by the U.S. State Department’s Rhythm Road initiative. They played jazz arrangements of the region’s traditional musics in Morocco, Jordan, Oman, Syria, Bahrain and Kuwait – and also presented tunes from Chris’ terrific new Steeplechase CD entitled Blue Lights: The Music Of Gigi Gryce.

You really ought to get hold of this one yourself.

Here’s what I’m looking forward to in coming weeks: saxist Ohad Talmor at Cornelia Street Café heralding the release of a new Auand album called Playing In Traffic with the same compatriots heard on the disc: Steve Swallow (b) and Adam Nussbaum (d)…vibraphonist Mike Manieri at Iridium, along with longtime colleagues Warren Bernhardt, David Spinoza, Tony Levin and Steve Gadd, introducing material from a new recording by the co-op group they call L’Image…bassist Cecil McBee playing his first NYC gig as leader in thirty years at the Jazz Standard, in the company of George Cables, Victor Lewis and tenor up-and-comer Noah Preminger… and drummer extraordinaire Matt Wilson bringing the same long-running quartet heard on his new Palmetto release, That’s Gonna Leave A Mark, into the Standard. Also featured will be Chris Lightcap on bass plus saxists Andrew D’Angelo and Jeff Lederer. It’s a joyous album, a worthy successor to Matt’s seven previous releases for the same label.

But wait a minute – isn’t jazz already dead? You may have already read reports suggesting that it is. But for an intriguing contrarian view, check out an article by writer Nate Chinen recently published in the Times. Find it at nytimes.com under Doomsayers May Be Playing Taps, But Jazz Isn’t Ready to Sing the Blues. You’ll be both enlightened and encouraged.

Onze correspondent Paul Blair woont in Brooklyn, brengt maandelijks in New York het jazz magazine Hot House uit en gidst groepen langs minder bekende en historisch belangrijke paden door The Big Apple.

Voor meer info over de walking tours: www.SwingStreets.com.

Holland Muziekland

Buiten de grenzen Mischa Andriessen Zijn inwoners van een klein land misschien van nature geneigd tot provincialisme? Niet het provincialisme waarin wordt gekoesterd wat is gekend en

ee, juist de variant waarin provincialisme zich vermomt als een soort kosmopolitisme en waarbij wat in de grotemensenlanden gebeurt de maatstaf is. Zoals een jonge jongen trots en onkritisch opkijkt naar zijn oudere broer; wat die doet is het summum, naar wat hij zelf kan, kijkt de jonge broer niet.

Wie het in eigen land wil maken, kan het best eerst daarbuiten succesvol zijn. Al speel je thuis avond na avond de lampen van het plafond, de provinciaal kijkt slechts naar de stempels in je paspoort.

Voor Tineke Postma breken daarom nu denkelijk gouden tijden aan. De Friese saxofoniste kreeg onlangs op het bekende festival in Antibes de Jazz Juan Revelations Award uitgereikt en won er ook nog eens de publieksprijs. Als enige Nederlandse jazzmusicus is zij naast onder meer Herbie Hancock en Wynton Marsalis te zien en horen in de documentaireserie Icons among us. Dit najaar toert zij ook nog eens met haar kwartet door Latijns-Amerika.

Dat nieuwe kwartet is eveneens internationaal.

Drie muzikanten uit het kruim van de Amerikaanse jazz; pianiste Geri Allen, bassist Scott Colley en drummer Terri Lyne Carrington. Met hen nam Postma de cd The Traveller op. Met hen gaat zij de wereld veroveren en dan toch ook Nederland.

Met voorbedachten rade? Vast niet. Het is onvoorstelbaar dat Tineke Postma binnen landsgrenzen denkt. Haar vorige plaat heet A Journey That Matters en de nieuwste dus The Traveller.

Postma is een reizigster. Een van de meest pakkende nummers op haar laatste cd is getiteld Searching And Finding.

Dat is de essentie van haar reizen; zoeken en vinden niet per se om te vinden.

Postma speelde en speelt over de hele wereld: Mexico, Indonesië, Turkije, Vietnam.

Een paspoort vol stempels, maar reizen is voor haar jezelf niet bij voorbaat beperken.

Ze waagde zich met gitarist Eduardo Righini aan bewerkingen van Ravel en met Alfoto: © Jos Knaepen

buiten gesloten wat van elders komt.

N

len, Colley en Carrington aan het Adagio 13 van de Braziliaanse componist Heitor Villa Lobos. Ze speelt behalve met haar kwartet ook in een trio met de Nederlandse klasbakken Ernst Glerum en Han Bennink. Tijdens de Zomer Jazz Fietstour treedt zij op in een klein Gronings kerkje met het kwartet van de in Jeruzalem geboren oud-speler Haytham Safia. Vorig jaar toerde ze met de Turkse zangeres Esra Dalfidan, speelde als speciale gast met Esperanza Spalding. Reizen is verkennen. Reizen is ontmoeten. Je neemt jezelf mee en je ziet wel wie en wat je tegenkomt.

Daarvoor hoef je niet ver te gaan, maar wel diep.

De hoesfoto’s van The Traveller zijn als je ze niet droef wilt noemen, melancholiek. De straten van New York, neon, reclameborden Money Change Welcome - Applebees - Could only see possibillities.

Straatnamen: 49 Street, Broadway. Overal mensen, maar Postma is alleen. Een man staart vol verbazing naar de frêle blonde vrouw met de altsax in een hoes over de schouder. Reizen is misschien meer nog dat wat dan ook; durven. Durven op jezelf te zijn, de gebaande paden te verlaten, naar het grootse te reiken. Durven niet te denken aan wat ze er thuis van zullen vinden. Je op Broadway laten fotograferen, met geen andere bagage dan je saxofoon, zodat het lijkt alsof je er woont. “Wat denkt ze wel.” Je laat het je niet deren.

Misschien kan Postma gewoon niet stilzitten. Jazz is altijd bevolkt geweest met zwervers. Don Cherry, daklozen als David S. Ware, Philip Wilson en Charles Gayle. Lester Young werd veroordeeld voor nomadisme. En als ze niet zwierven dan reisden ze. Han Bennink monsterde aan op de HollandAmerikalijn en kon bij thuiskomst vertellen over wie hij allemaal had gehoord: Coltrane en Ornette.

John Zorn ging naar Japan. Barney Wilen naar Afrika om pygmeeënmuziek te horen. En als ze niet reisden dan waren ze niet thuis; Ben Webster, Steve Lacy, Dexter Gordon, Chet Baker, opnieuw Don Cherry en Lester Young. Sommigen bracht het goeds, anderen slechts, maar op avontuur gaan, hoort bij de jazz. Postma heeft dat begrepen. De filosoof Pascal schreef dan wel dat alle ellende voortkomt uit het feit dat de mens niet rustig thuis weet te blijven, maar misschien was ook Pascal heimelijk een provinciaal.

Advertentie

JAZZFLITS verschijnt twintig JAZZFLITS keer per jaar met verschijnt twintig keer per jaar met nieuws nieuws platenrecensies platenrecensies concertverslagen concertverslagen boekbesprekingen boekbesprekingen Tineke Postma

  Jazzmozaïek 3/2009

29

09|10

CULTUURCENTRUM DE BREUGHEL DJE:S | ABONNEMENT 20 € in plaats van 36 € in losse verkoop

Miles Davis, Charlie Parker, Jaco Pastorius, Django Reinhardt, Dizzy Gillespie,… gaven forfait. Desalniettemin, een aanbod waarvoor de jazzfanaat een moord begaat.

16-10-09 Andy Declerck & Kari Antila Group 27-11-09 Steven Delannoye Trio 02-04-10 Pieter Vandergooten quartet

info en tickets kloosterstraat 13 3960 bree | t 089 84 85 65 | cultuur@bree.be | www.debreughel.be

Redactie:

IDVD

Mischa Andriessen I Patrick Bivort I Luc De Baets I Peter De Backer I Dirk De Gezelle I Chris Joris I Bernard Lefèvre I Jaap Lüdeke I Georges Tonla Briquet I Marc Van de Walle

Jazzmozaïek klasseert in deze rubriek de cd’s (nieuwe releases en heruitgaven) in alfabetische volgorde en illustreert het betere werk met de afdruk van de hoesjes.

Het vorige sterrensysteem is vervangen door twee categorieën, als volgt aangeduid.

Zeer Goed = met achtergrondkleur en afbeelding van hoesje – en indien hartendief (hartje) valt de bespreking op in kader op twee kolommen.

Goed is gewoon goed = geen achtergrondkleur en geen afbeelding van hoesje Ieder album kan in principe in elke categorie door de , recensent gehonoreerd worden als zijn hartendief = daarbij wordt ook het hoesje afgebeeld.

Omdat zowel cd’s als dvd’s nu samen worden opgenomen, wordt een dvd-release aangeduid met .

DEADLINE volgend nummer: Te bespreken cd’s, dvd’s en ander audiovisueel materiaal graag ten laatste op 30 oktober 2009 op de redactie: Jazzmozaïek, Laarstraat 105, 2610 Wilrijk-Antwerpen (België)

Beklijvend

Franck Avitabile Paris Sketches

H

Dreyfus Jazz – 51:08

et aanbod tijdens de zomermaanden mag dan beperkter zijn, het betekent zeker niet dat er minder kwaliteit in de releases te bespeuren valt.

Integendeel, onze recensenten ontdekten opnieuw pareltjes van opnames. Een aantal artiesten was op de festivals aanwezig en dan is het altijd meegenomen om die live ervaring te toetsen aan de opname. Het spreekt vanzelf dat een beklijvend concert aanzet tot het aankopen van een cd van de artiest(en). Andersom nodigt een indrukwekkende cd uit om die muziek ‘life’ mee te maken. Gelukkig hebben jazzartiesten nog niet de kapsones van overroepen popidolen die zonder schroom veel geld laten betalen voor een playbackshow waar alleen nog maar het showelement telt, meestal met voyeuristische trekjes. Nee, dat is wat anders in jazz. Wat een geweldig plezier al die titanen telkens weer op de hun eigen unieke manier te zien musiceren – in real time zonder foefjes. Hopelijk heb je ook een warme zomer vol festivalspektakel beleefd waar je in herinnering en ook op cd van mag nagenieten.

Bernard Lefèvre

Chris Beckers Seven Frames of Mind Criss Crazz/Challenge Records 45:51

De pianist Franck Avitabile werd 15 jaar terug door Michel Petrucciani ontdekt. Hij genoot een klassieke opleiding en ging onder invloed van Keith Jarrett en Chick Corea jazz spelen.

In 2004 wint hij Les Victoires Du Jazz in Frankrijk en tijdens het jazzfestival van Maubeuge ontmoet hij voor de eerste keer twee muzikanten die jazz en pop combineren: drummer Manu Katché en bassist Pino Palladino. Dat hij Manu Katché op dit album heeft uitgenodigd is eigenlijk logisch.

Verrassend is de aanwezigheid van de gevoelige bassist Pino Palladino… Is hij het die Paris Sketches die intensiteit geeft?

Misschien. Maar Avitabile blijft de meester van het spel en swingt op deze prachtige cd.

Er heerst een (h)echte spanning tussen deze drie fantastische muzikanten, vooral ook in de uptempo composities zoals Pat of Ultraviolet.

Patrick Bivort

Beckers speelt op zijn twaalfde cd eigen werk waarbij hij ook arrangementen en productie op zich neemt. Toch eerst even opmerken dat dit een fusionalbum is. De man is vingervlug, speelt melodieus, harmonisch, gedoseerd en met een eigen, erg vullende sound. De nummers zijn mooi opgebouwd, maar toch kregen we hier en daar de indruk dat de muzikanten een en ander te lang uitspinnen. Forty 8 dan (het openingsnummer) is illustratief. Echt storend is dit niet, maar het is jammer. De gitarist laat zich ondersteunen door een ritmesectie die je echt wel hot kunt noemen.

Jimmy Haslip (Yellowjackets) met zijn typische diepe en warme bas presteert uitstekend. De keuze van Simon Philips (Toto, The Who, Jeff Beck, soloprojecten…) blijkt heel gelukkig (we hadden niet anders verwacht). Maar ook de gastmuzikanten musiceren indrukwekkend, luister naar Hermine Deurloo (mondharmonica) op Tosca, naar Jasper van ’t Hof (pianosolo in Wallsend) en natuurlijk ook naar Eric Vloeimans in Nightwal-

Darcy James Argue’s Secret Society Infernal machines New Amsterdam/www.instantjazz.com – 67:08 De naam klinkt al spannend en het artwork van de cd maakt het mysterie alleen maar groter. Darcy James Argue’s Secret Society blijkt een achttien man sterke formatie te zijn onder leiding van componist en dirigent Darcy James Argue. Afkomstig uit Canada vestigde deze zich in 2003 in New York en leidt hij sindsdien deze band die met dit album debuteert. Argue studeerde bij Bob Brookmeyer, Maria Schneider en John Hollenbeck en dat klinkt duidelijk door in de subtiele arrangementen en de uitgekiende klankkleur. De muziek biedt plaats aan een breed scala invloeden, variërend van rock tot klassiek, waarin de elektrische gitaar van Sebastian Noelle vaak stemmingsbepalend is. In de line-up duiken wel wat bekenden op zoals Ingrid Jensen, Rob Wilkerson en Erica von Kleist, maar voor het grootste deel bestaat de band uit allerminst vertrouwde namen die de muziek niettemin hecht en sprankelend uitvoeren. Die muziek is in zichzelf al ronduit enerverend door de stuwende dynamiek en de afgewogen

Jazzmozaïek 3/2009

31

vervolg ...

IDVD

[Vervolg bespreking pag. 31 ‘Darcy James Argue’s Secret Society: Infernal machines’]

en zeer verrassend gearrangeerde blazerssectie. Met een been in de traditie en het andere volop in het nu doet Darcy James Argue met deze eersteling zo overtuigend van zich spreken dat zijn ongewone naam meteen gevestigd lijkt.

Mischa Andriessen ker (ons favoriet nummer op de plaat). Chris Beckers zet met deze cd een heel gave productie neer.

Een feest voor het (gitaristen)oor.

Marc Van de Walle

Michiel Braam’s Wurli Trio Non-Functionals BBB/Toondist – 40:07

Voor de tweede keer heeft Michiel Braam een cd uitgebracht waarop de Wurlitzer piano 200a de hoofdrol

speelt. Na Hosting Changes uit 2006 schreef hij een nieuwe set songs voor Non-Functionals. Het ongewone, grappige en wringende geluid van de Wurlitzer past goed bij Braam die als componist garant staat voor onalledaagse, kleurrijke muziek.

Hij wordt hier bijgestaan door Pieter Douma op semi-akoestische en elektrische bassen en Dirk-Peter Kölsch op drums. Zoals te verwachten was raast het drietal van blues over funk jazzrock tot freejazz. Dat

doen ze speels en eigenwijs over de negen titelloze nummers die op een andere manier vrij zijn dan Braams werk voor zijn onvolprezen Big Bent.

Het levert een onderhoudende plaat op die lekker los is en avontuurlijk, maar bij vlagen toch ook wel wat melig klinkt.

Mischa Andriessen

Anthony Braxton Seven compositions (trio) 1989

HatOLOGY/Harmonia Mundi – 58:24

Een heruitgave met opnamen van een ongewoon trio waarin twee muzikanten die al veel met elkaar gespeeld hadden, namelijk rietblazer Anthony Braxton en drummer Tony Oxley. Ze gaan een samenwerking aan met de Duitse bassist Adelhard Roidinger die nog nooit met een van beiden had gewerkt. Zijn melodieuze en relatief kalme baslijnen vormen een verrassend en adequaat weerwoord op het spel van Braxton en Oxley dat zich goeddeels in het freejazz jargon ophoudt, wat niet betekent dat ze een uur zonder gas terug te nemen doorrazen. Het daarin opduiken van de standaard All the things you are is geen verrassing. Braxton is ondanks zijn vernieuwende impulsen toch vanuit de traditie blijven werken. Dit is niet Braxtons opmerkelijkste plaat. Het is wel een evenwichtige en voor zijn doen tamelijk toegankelijke cd.

Mischa Andriessen

Gary Burton Quartet Quartet Live

Concord Jazz/Universal Music – 76:78

Baars-HennemanMengelberg Sliptong Wig/Toondist – 43:17 Het verhaaltje wil dat Ab Baars (ts, cl, shakuhachi) en Ig Henneman (av) Misha Mengelberg (p) op een dineetje uitnodigden in het Amsterdamse Bimhuis op een decemberavond in 2008. De club was die avond gesloten en ze lieten vanuit het restaurant beneden een visschotel aanrukken, die bestond uit aardappelpuree en sliptong: een heel klein tongvisje dat in Nederland als een delicatesse wordt beschouwd. Uiteraard was het dineetje een alibi tot samenspelen en opnemen en werd er uit één uur improvisatie deze 43 minuten ingeblikt en gelabeld met titeltjes.

Ab Baars verdiende al zijn sporen in Mengelberg’s ICP-orkest en hij vormt sinds lang een duo met de altvioliste Ig Henneman. De muziek glijdt inderdaad als dat kleine visje over de tong naar binnen. Je voelt de ontspannen impro-relatie tussen de drie vrienden en het resultaat is ontzettend ludiek. Mengelberg zorgt, als een schilder, voor contrasten en de kompanen evolueren van fluisterend tot articulerend in dit kleurrijk gesprek.

Een pure cd vol menselijkheid. Nederland heeft een hoge traditie in deze vrije improvisatietaal.

Chris Joris

32

Jazzmozaïek 3/2009

Er zijn wijnsoorten die beter worden door te verouderen. Dit kan ook gezegd worden van de muziek op deze plaat. Metheny speelde dertig jaar geleden al samen met Burton, en Swallow op bas was altijd Burton’s raadgever. Het kwartet dat we hier horen was bedoeld als een one time event voor het Montreal Jazz Festival, maar de bandleden vonden de muziek zo veranderd, rijper geworden met de jaren, dat ze besloten dit project uit te breiden. Er volgden drie jaren van toeren, en deze live-cd is daar de neerslag van. De drummer, Antonio Sanchez, is Metheny’s vaste slagwerker. Hij heeft de eer de vele vroegere drummers van het Gary Burton Quartet te vervangen, en hij doet dit met verve. Op deze schijf vind je erg mooi uitgevoerde werken van Chick Corea, Carla Bley, Steve Swallow, Keith Jarrett, Ellington en natuurlijk ook van Metheny en Burton. Metheny zijn gitaarspel blijft verbazen door inventiviteit, Burton beheerst zijn vibrafoon als geen ander, en Swallow klinkt hier iets dieper en dragender dan we van hem gewend zijn. De arrangementen zijn heel (bijna klinisch) zuiver, men stapelt op een klassieke manier solo op solo, en nergens worden er risico’s genomen – tenminste, zo voelt het aan. Daardoor doet deze plaat voorspelbaar en eerder ongeïnspireerd koud aan. Jammer, want van deze vier kanonnen hadden we meer vuurwerk verwacht.

Marc Van de Walle

The Stanley Clarke Trio Jazz in the Garden Heads Up/Codaex - 61:13 Stanley Clarke vindt hier zijn RTF drummer Lenny White terug voor een flinke portie hoogwaardige straight-ahead jazz. Beiden waren pioniers in de fusion. Ook Hiromi Uehara heeft de fusionweg lange tijd bewandeld, maar zij ontpopt zich hier tot een karaktervolle en uiterst getalenteerde jazzpianiste. De drie muzikanten blonken dus al uit in eenzelfde genre. En toch zijn hun bewerkingen van Henderson, Ellington, Miles Davis, een Japanse traditional, een nummer van The Red Hot Chili Peppers en hun eigen materiaal schitterend.

Hier wordt een foutloos parcours gereden. De virtuositeit, de swing, goede smaak, dosering en frasering van elk lid staan buiten kijf. Iedereen kan zijn bravourestukken uithalen, en toch blijft alles altijd netjes in evenwicht. Clarke vervult zijn begeleidingsrol uitstekend, maar bezorgt kippenvelmomenten bij het soleren. Snelheid en melodie gaan bij hem perfect hand in hand, en gesteund door de twee andere muzikanten swingt hij de pannen van het dak. Ook Hiromi Uehara laat zich niet onbetuigd, en toont dat zij zich volledig kan loswerken uit haar fusionwereld, om voluit (hard)bop te gaan.

Volle, dikke akkoorden waarboven Clarke nasaal soleert. Subtiel Chopinesk werk, vingervlugge fiorituren, ze kan het allemaal probleemloos aan. In Under the Bridge laat ze horen hoe ze waarde kan toevoegen door ver out te gaan. Lenny White lijkt elk moment de juiste trommel of cimbaal te raken. Dit is muzikaal vuurwerk, virtuoos gespeeld, afgewerkt, gemillimeterd detailwerk, en toch krijg je de indruk dat alles met groot gemak gebeurt. Een cd die het trommelvlies balsemt, én die blijft hangen. Hopelijk krijgen we in de toekomst (véél) meer werk van deze bezetting te horen!

Marc Van de Walle

Dominic Duval/ Jimmy Halperin Monk Dreams

NoBusiness Records/ www.instantjazz.com – 57:17

Een freejazz-label in Litouwen? Het blijkt dus te bestaan. Het piepkleine NoBusiness uit Vilnius heeft intussen al een bescheiden catalogus met interessante namen zoals David S. Ware, Mats Gustafsson, Joe McPhee en Barry Guy. Allemaal avant-gardisten, zeg maar. En dat zijn ook deze twee heren: bassist Dominic Duval en saxofonist Jimmy Halperin.

Duval kent u misschien van zijn werk met Cecil Taylor en zijn ontelbare opnames voor CIMP. Halperin studeerde ooit bij Sal Mosca en Lennie Tristano.

Samen spelen ze al in duo sinds 1982.

Deze cd met alleen maar composities van Thelonious Monk komt niet uit de lucht vallen. Ze hadden er al een voor CIMP opgenomen.

In deze naakte vorm met alleen maar een akoestische bas en een stevige tenor of sopraansax blijkt nog maar

eens hoe onverwoestbaar nummers als Brilliant Corners, Criss Cross of Epistrophy zijn. Halperin en Duval leverden een aangename Monk-cd af.

Peter De Backer

The Flatlands Collective Maatjes

Clean Feed/www.instantjazz.com 62:41

De vanuit de VS opererende Nederlandse saxofonist/componist Jorrit Dijkstra verraste twee jaar terug met het debuut van The Flatlands Collective; een avontuurlijk gezelschap

Roberto Fonseca Akokan

Enja Records/Codaex – 55:11

Xu Fengxia/Lucas Niggli Black Lotos Intakt Records/Codaex – 46:33 De Chinese Xu Fengxia bespeelt twee traditionele instrumenten uit haar cultuur: de Guzheng, een cither en de Sanxian, een luit. Ook zingt zij aan de basis in traditionele stijl, doch verlegt die grenzen op rake wijze in functie van de duo-communicatie met drummerpercussionist Lucas Niggli. Onder de huidige aanbiedingen van traditie of wereldmuziek versus jazzimprovisatie en meer van dat modieuze, is dit een zéér geslaagd opzet. Het leeft, vertelt, intrigeert en vliegt hoog boven de middelmaat uit. Het duo kleeft aan elkaar, de luitiste is eerlijk en de drummer begrijpt volkomen hoe zijn klankwereld en mobiliteit toe te passen. Er is innerlijke en uiterlijke energie. Een uiterst boeiende cd zonder jazzetiket.

Chris Joris waarin Dijkstra het kruim van de aan vriendschap is, een gedroomd vrije improvisatiescene uit Chicago vervolg op een geslaagd debuut. om zich heen verzameld had. Voor De spanning tussen improvisatie de opvolger is de samenstelling en compositie is nog sterker uitgevan de groep grotendeels onveran- speeld, maar songs als Micro Mood derd gebleven wat resulteert in nog bewijzen dat Dijkstra ook numhechter samenspel en een grotere mers kan componeren die in de empathie. Bovendien is Dijkstra, eerste plaats overtuigen door hun toch al een componist met een schwung en zingbaarheid, maar goed oor voor klankkleur, in staat daarachter nog een kleurrijke wegebleken om materiaal te schrijven reld herbergen vol ritmische speldat nog beter bij de sound van de letjes en melodische avonturen.

9:48:51 zes SABAM_JAZZZ_08_03b.pdf musici past. Zo is Maatjes dat12/08/08 Mischa Andriessen tegelijkertijd een ode aan haring en

Twee jaar geleden leverde de Cubaanse pianist Roberto Fonseca (34) met Zamazu een verrassend mooie cd af. Deze tweede op Enja is net iets minder goed, al kan het eraan liggen dat het verrassingselement weg is. Fonseca dist alweer een mooie mix op van Cubaanse wereldmuziek en jazz, inclusief enkele mooie gezongen nummers. Maar het geheel blijft net iets minder aan de ribben plakken. Fonseca is een boeiende pianist, met een opvallend stevig toucher. Hij volgde ooit de legendarische Ruben Gonzalez op in de Buena Vista Social Club, en dat wil wel wat zeggen.

Intussen is hij zijn eigen weg gegaan. Zijn muziek roept onmiskenbaar herinneringen op aan die van de Social Club. Toch lijkt Fonseca meer de weg van de jazz te willen opgaan, al aarzelt hij nog wat. Talent heeft de pianist in ieder geval genoeg. Een man om te volgen.

Peter De Backer

Alexandre Furnelle Orchestra Views Of Xela Mogno Music/AMG – 51:34

Op dit verfijnde, zeer Europese album vinden we als gasten Erwin Vann (ts) en Barbara Wiernik (instrumentale vocalise) terug. Op Premières Neiges ruilt Jan de Haas zijn drums voor de Udu (aarde kruik) en verbaast Furnelle ons éénmaal op ethnische fluit. Regelmatig wordt het klankbord veredeld met een strijkerstrio: twee violen en een cello. Ik hoef je hopelijk niet te vertellen dat de stralende arrangementen geschreven werden door Alexandre Furnelle (cb, fl), die zich immers vol-

Egberto Gismonti Saudações ECM Records/Carmo/Universal Music – 2 cd – 75:39+70:05 Deze dubbel-cd bestaat uit twee muzikale aspecten van Egberto Gismonti: die van begenadigd componist voor groot strijkorkest (cd 1) en die van enorm ontluisterend akoestisch gitarist (cd 2).

De suite Sertões Veredas is onderverdeeld in zeven bewegingen, waardoor een opvallend en ontroerend leidmotief afwisselt met moderne, zeer doordachte en verfijnde harmonische accenten. In het eerste deel sluipt de geest van Gustav Mahler en doen andere passages aan Von Weber of Beethoven denken, om toch maar een vergelijking te trekken. Gismonti doordrenkt zijn muziek echter regelmatig met de ritmebewegingen van de Choro en andere elementen uit het noordelijke Brazilië. Over de ganse lijn kan men van een volwaardige symfonie spreken in de Europese zin van het woord. De liner-notes vertellen u uitgebreid waar Gismonti zich op inspireerde. Cd 2 is een gitaarduo met zijn zoon Alexandre. Opnieuw horen we Gismonti’s bakermat: de geschiedenis van Noord-Oost Brazilië, waarin de klanken van de Indianen zich vermengen met elementen uit de Portugese wijsjes en de Europese klassieke muziek. Een edel dubbelalbum van een grootmeester om u tegen te zeggen.

Chris Joris tijds beweegt op drie terreinen: klassieke muziek, jazz en wereldmuziek.

Intelligente thematiek en een heel mooie bijdrage van alle betrokkenen.

Een verbluffend frisse en mobiele Daniel Stokart (ss) op Views Of Xela, een weidse gitaartaal van Peter Hertmans

en prachtig, smaakvol drumwerk van Jan de Haas. Furnelle laat in de jazzwereld niet zo vaak van zich horen, maar biedt hier een mooi werkstuk aan, zij het iets te gestructureerd.

Chris Joris

SABAM

wenst alle jazzartiesten veel succes

UWE NIE SITE !

B WE m.be

.saba www

Aarlenstraat 75-77 1040 Brussel Tel. 02/286.82.11 info@sabam.be www.sabam.be

Jazzmozaïek 3/2009

33

vervolg ...

IDVD

Faith Gibson Big Moon

Capricopia Records www.faithgibson.com – 55:26

Voor dit tweede album werkt de Pittburghse Faith Gibson nauw samen met Christopher Morse. Het is in Berlijn opgenomen. Naar eigen zeggen was ze op zoek naar geschikte muzikanten, en collega Silvia Droste raadde haar Wolfgang Koehler als pianist aan (de man is pianoleraar aan de Eisler Music Academy in Berlin), en die stelde meteen de hele groep samen: Lars Gühlicke (b), Felix Astor (d), Jo Gehlmann (g), en Gregoire Peters (as). Geen bekende namen, maar wel knappe muzikanten die hecht samenspelen, en de satijnen stem van Gibson ondersteunen en alle kansen geven.

Deze cd past helemaal in de traditie van het American Songbook, met de typische doses romantiek en melancholie. Wie van het genre houdt zal er een leuke plaat aan hebben, want Gibson heeft potentieel.

Marc Van de Walle

Robert Glasper Trio/ Robert Glasper Experiment Double-booked

Blue Note Records/EMI Music – 72:24

Op dit derde album voor Blue Note slaat de 32-jarige pianist Glasper twee richtingen in. Enerzijds akoestisch met Vincente Archer (b) en Chris Dave (d) als trio (track 1-6) en anderzijds elektrisch met hiphop (712) dat als Glasper Experiment uitgebreid wordt met vocale gasten (Bilal, Mos Def), Jahi Sundance op turntables, Derrick Hodge op elektrische bas en Casey Benjamin op saxen en vocoder. Glasper liet al in het vorig album In My Element (2007) horen dat hij graag flirt met hiphop. Normaal zou je die verschillende richtingen verwachten op aparte cd’s, maar “My thing is both, all the time,” stelt Glasper. Hij is een vernieuwer en explorator die zich weinig gelegen laat aan genres en/of hokjes denken.

Daardoor wordt je wel af en toe op de verkeerde muzikale ‘voet’ gezet.

Bernard Lefèvre

Mary Halvorson Crackleknob

HatOLOGY/Harmonia Mundi – 48:23

Plots stond ze in alle jazztijdschriften: Mary Halvorson. De merkwaardige gitariste uit Brooklyn heeft dan ook met een reeks opvallende cd’s en samenwerkingen met grote namen uit de avant-garde de aandacht getrokken. Haar ongepolijste gitaarstijl klinkt heel bijzonder. In een jazzclub in Brooklyn zagen we haar dit jaar lekker loos gaan met drummer Tom Rainey en saxofoniste Ingrid Laubrock. ‘Hoe vreemder de muziek, hoe boeiender, zegt mijn pa’, vertelde ze ons toen. Dan moet vader Halvorson met deze opname bijzonder verguld zijn. Want dit is straffe kost, met alleen maar vrije improvisaties tussen de drie muzikanten. Behalve Mary Halvorson zijn dat bassist Reuben Radding en trompettist Nate Wooley.

Allemaal gooien ze ideetjes op waar de anderen mee aan de haal gaan en zo een stevige interactie ontstaat.

Met Mary Halvorson aan het commando, dat wel, want de gitariste laat de teugels zelden los. Deze cd illustreert de moeilijke kant van Halvorson. Net zo graag gooit ze zich op experimentele rock, kamerjazz met Jessica Pavone of avant-garde met Anthony Braxton. Ze stond ook al op het podium met Joe Morris, Nels Cline, Marc Ribot, John Tchicai en Tony Malaby. Absoluut een jongedame om in de gaten te houden.

Peter De Backer

Makiko Hirabayashi Trio Hide and Seek Enja Records/Codaex – 45:59

Sinds 1990 woont de Japanse pianiste Makiko Hirabayashi in Denemarken.

Ze bracht een cd uit met fluitiste Mariane Bitran en na Makiko in 2006 nu een tweede plaat met haar eigen trio dat bestaat uit bassist Klavs Hovman en de bekende drummer Marilyn Mazur. Hide and Seek bevat alleen eigen composities, zes van Hirabayashi en drie van Mazur. Hoewel er in ritmisch opzicht genoeg gaande is, vallen Hirabayashi’s nummers vooral op door hun aansprekende melodieën; verfijnde poëtische thema’s die ingetogen maar niet te braaf worden uitgevoerd. De meer zoekende stukken van Mazur vormen daarmee een geschikt evenwicht. MHT geeft het klassieke pianotrio weliswaar niet een heel nieuwe dimensie, maar het is weinigen gegeven om songs als het titelnummer te schrijven die met weinig meer dan de melodie het hart van de luisteraar veroveren.

Mischa Andriessen

Freddie Hubbard Without A Song Live in Europe 1969

Blue Note Records/EMI Music – 69:45

Deze live-compilatie uit 1969 van een Hubbard-toer door Europa werd opgerakeld uit de Blue Note-archieven door Michael Cuscuna. De technisch sterke trompettist was toen in topvorm en krijgt forse ruggensteun

Klaar voor een ultieme bigbandervaring?

Kom dan op 14 en 15 november 2009 naar de muziekacademie van Turnhout, Hoboken of Gentbrugge.

Onder leiding van Jeroen Van Malderen, Nico Schepers en Dieter Limbourg werk je twee dagen toe naar een slotconcert.

A Big(band) XperienZ p

Bigbandworksho

er ‘09

14 & 15 novemb

Wim Van der Elst werd gefotografeerd door Mina Van Elewyck

34

Jazzmozaïek 3/2009

Waar: Zaterdag 14 november in Gentbrugge, Turnhout en Hoboken Zondag 15 november in Hoboken Info en inschrijvingen: 02 532 38 90 info@muzmoz.be www.muziekmozaiek.be (w Leer w Jazz w Opleidingen w Workshops)

in samenwerking met Academie voor Muziek, Woord en Dans Emiel Hullebroeck, Gentbrugge Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans, Turnhout Stedelijke Academie voor Muziek en Woordkunst, Hoboken

van Ron Carter (cb) en Louis Hayes (d). Pianist Roland Hanna speelt vettig en vergeet daarbij de emotie te lossen in plaats van al die nootjes.

Dat gebeurde ook vaak bij Hubbard, waar diepzinnigheid het onderspit moest delven voor ironie, technische uitpakkertjes en gespeelde emotie.

Als Jazz Messengers-trompettist verkocht zich dat nog uitstekend, maar als bandleader heb je een andere verantwoordelijkheid. Deze muziek klinkt vandaag terug actueel, maar in 1969 stond de jazz tussen de freerevolte en de elektrische free-rock van Miles Davis. In die context is dit dus geen mijlpaal.

Chris Joris

JazzXChange Walk Tall - A Tribute to Joe Zawinul

Blue Note Records/EMI Music – 39:57

Dat Blue Note Europeanen toelaat tot zijn kribbe is op zich een positieve zaak en dat dit Duitstalig sextet een ode wil brengen aan de kleurrijke Zawinul een sympathiek, maar voor de handliggend gebaar. Zeven thema’s komen uit Zawinul’s vroege periode bij Cannonball Adderly en ééntje is van Adderly zelf. Geen druppel authenticiteit of persoonlijkheid te bespeuren bij deze musici: een terughappen naar de oude BN-sound.

Chris Joris

Franz Koglmann Lo-lee-ta Col-legno/Codaex – 44:47

Een criticus omschreef het werk van de Amerikaans-Russische schrijver Vladimir Nabokov ooit als ‘kamermuziek in proza’. Wat Franz Koglmann nu al zovele jaren maakt is ook kamermuziek, maar dan de jazzversie ervan. Deze cd is geïnspireerd door Nabokov, voor wiens werk de Oostenrijkse trompettist en bugelspeler een bijzondere passie en eerbied koestert.

In zijn eigen zeer Europees getinte stijl pende Koglmann een reeks korte, bedaarde composities voor het Monoblue Quartet, bij wie zijn oude strijdmakker Tony Coe op klarinet en altsax, Tony Renshaw op gitaar en bassist Peter Herbert. Zes keer wordt de suite onderbroken door korte duo’s van Koglmann met de bewerkte piano van Wolfgang Mitterer. Het geheel levert, zoals altijd bij Koglmann, een smaakvolle, ingetogen cd op. Al kan deze niet tippen aan het wondermooie Venus in Transit, dat hij in 2001 voor Between the Lines maakte.

Peter De Backer

Joachim Kühn Out of the Desert

ACT/Challenge Records – 53:09

Van de Duitse pianist Joachim Kühn kan je veel zeggen, maar niet dat hij zich in één hoekje

laat vangen. Met JF Jenny-Clark en Daniel Humair had hij een traditioneel pianotrio. Maar net zo goed speelde hij fusion, was hij in allerlei Europese avant-garde projecten betrokken, en maakte hij met freejazz-legende Ornette Coleman een uitstekende cd.

Voor zijn 64ste verjaardag trok hij naar de Marokkaanse woestijn om er met de Spaanse drummer Ramon Lopez en de Marokkaanse zanger en guembri-speler Majid Bekkas een originele mix van jazz en wereldmuziek op te nemen.

Begeleid door een reeks percussionisten uit Marokko en Benin levert dit een boeiende cd op, met de guembri (een soort akoestische basgitaar die qua klankkleur sterk gelijkt op de oud) die mooi samenspoort met Kühns piano. Op één nummer speelt Kühn ook nog eens altsax.

Dit is al de tweede cd die dit trio voor ACT opneemt. Wie houdt van de woestijnjazz van Rabih AbouKhalil zal deze van Joachim Kühn ook wel smaken.

Peter De Backer

Rudresh Mahanthappa’s Indo-Pak Coalition Apti

Innova Recordings/Codaex – 58:14

Mahanthappa is een Indiër die in New York woont en opereert. De altsaxofonist was ten andere te gast op Jazz Middelheim 2009. In een andere context weliswaar, want hier gaat het om Indische muziek vertaald naar de jazz. Dat hebben we nog gehoord, zul je zeggen (zie: Charlie Mariano, Jan Garbarek, Aka Moon, e.a.), maar we hebben hier te maken met een Indische componist dito saxofonist, die het album invult met eigen werk en één stuk van Ravi Shankar.

Hij denkt vanuit zijn eigen cultuur en beweegt zich dus op bekend ter-

rein, al heeft hij er zich, naar eigen zeggen, wel moeten in verdiepen om tot deze symbiose te komen. Wat interessant blijkt is het feit dat Rudresh vanuit de Indische thema’s niet in een raga-sfeertje blijft hangen, maar evengoed een virtuose jazztaal hanteert. Het trio bestaat verder uit Rez Abassi op gitaar en Dan Weiss op tablas. Een verdienstelijke, conceptuele cd vol speelse Indo-ritmiek.

Chris Joris

Charlie Mariano with Philip Catherine and Jasper van’t Hof The Great Concert Stuttgart Enja Records/Codaex – 74:28

Nathalie Loriers Trio with Bert Joris & String Quartet Moments d’Eternité W.E.R.F./AMG – 56:45 Dit album ter herinnering aan de onlangs overleden Charlie Mariano is een live-opname van 2 mei 2008 in Stuttgart. Hetzelfde trio was vroeger al te horen op Sleep My Love (CMP 1979).

Mariano woonde en werkte sinds jaren in Keulen. Zijn interesse voor andere culturen heeft hij in zijn muziek verwerkt. Hij heeft een zeer uitgesproken toon en is een origineel creatief geluid in de jazz. In dit concert was hij zeker in vorm en sterk omringd door zijn vaste kern van weleer. Het zijn stuk voor stuk uitgesponnen composities van Mariano zelf, twee van Jasper van’t Hof en eentje (L’Eternel Désir) van Philip Catherine.

Bernard Lefèvre

Het album opent (400 Million Years Ago) en eindigt (Obsesssions) met animo. Met het titelstuk wordt de toon gezet voor de melancholische sfeer die verder doorheen het album (over) heerst en onderlijnd wordt door de strijkers. Bert Joris tekent op twee nummers na voor de arrangementen. Omdat Nathalie Loriers die zo sterk vond, nam ze ook enkele vroegere composities opnieuw op. Mémoire d’O schreef ze ooit voor haar ouders. Net nu in juli overleed haar moeder, waardoor het concert op Gent Jazz heel intens verliep. Vooral ook door de gevoelige composities zoals Plus Prés des Etoiles en Prelude To Paradise, opgedragen aan Pierre Van Dormael. Gelukkig wordt het strijkkwartet over geheel de lijn sober ingekleurd. Het Nathalie Loriers trio krijgt hierdoor vrij spel en met de unieke drive van Bert Joris is het duidelijk dat de strijkers geen afbreuk doen aan de in wezen sterke jazzcomposities. Moments d’Eternité is een intens doorvoeld album, waar je maar moeilijk afscheid van kunt nemen.

Bernard Lefèvre

Thomas Champagne Trio

Steve Kuhn Trio feat. Joe Lovano Mostly Coltrane

Charon’s Boat //

IGL207

CONCERTS

ECM Records/Universal Music –77:28

F. Alleman & J. Warland The Duet //

IGL214

Fabrice Alleman

soprano & tenor sax, clarinet...

Jean Warland double bass, drums

Greg Houben Trio

How deep is the ocean //

NEW RELEASE

Greg Houben trumpet Sam Gerstmans double bass Quentin Liégois guitar

19/09 Showcase FNAC, Antwerp, 16h 26/09 Showcase FNAC, Liege, 16h30 23/10 Club Point Jazz, Mons, 21h 24/10 Lokerse Jazz Club, Lokeren 20h

IGLOO Records

IGL211

www.igloorecords.be

NEW RELEASE

Steve Kuhn was de eerste pianist aangeworven door John Coltrane vlak na Giant Steps. Kuhn was toen (1960) 21 jaar. Acht weken speelden ze samen, alvorens McCoy Tyner overnam. Kuhn zegt: “een ervaring die me zal bijblijven zolang ik leef.” Het trio van Kuhn (met bassist David Finck en drummer Joey Baron) wordt op Mostly Coltrane door de perfecte man voor deze job aangevuld: Joe Lovano. Zijn vader Tony heeft vaak met Coltrane tijdens jams gespeeld en heeft aan zijn zoon een levenslange liefde voor de muziek van de grote man doorgegeven. Joe Lovano is ook door Coltrane evenals Sonny Rollins beïnvloed.

Voor deze cd, Mostly Coltrane, heeft Kuhn een breed spectrum van de muziek van Coltrane geselecteerd. Van het begin van zijn carrière, de ballades met Hartman, tot aan de gecontroleerde freejazz periode en de laatste Trane opnames. Enkele composities van dit intens persoonlijke huldealbum (Central Park West , The Night Has a Thousand Eyes of I Want To Talk About You) werden oorspronkelijk met Kuhn, Davis en La Roca gespeeld, enkele (Welcome , Crescent) werden later gespeeld, en andere (Jimmy’ s Mode, Configuration) zijn na zijn dood verschenen. Één van de beste albums van het jaar.

Patrick Bivort

07/10 El Negocito, Gent, 22h 17/10 CC Mouscron, 22h30 13/11 Buster, Antwerp, 22h 14/11 Jazz Station, Brussel, 18h

Thomas Champagne alto sax Nicholas Yates double bass Didier Van Uytvanck drums

Bld Leopold II, 153 1080 Brussels - Belgium T : +32 2 538 90 01 F : +32 2 538 57 96 info@sowarex.be

Jazzmozaïek 3/2009

35

vervolg ...

IDVD

Rob Mazurek Quintet Sound Is Delmark – 71:30

Kornettist Rob Mazurek werd bekend met het Chicago Underground Duo en –Trio. Daarnaast was hij actief in vele andere projecten als het Exploding Star Orchestra en vanuit Brazilië waar hij recent veel werkt met São Paulo Underground. Sound Is is de debuutplaat van het naar de avontuurlijke Mazurek vernoemde kwintet en richt de blik deels op het verleden.

Door het in de bezetting opnemen van de talentvolle vibrafonist Jason Adasiewicz en twee bassisten doet het klankpalet enigszins denken aan het baanbrekende werk van Bobby

Hutcherson en Andrew Hill in de jaren zestig. Tegelijk zoekt Mazurek door het gebruik van loops en andere geluidsmanipulatie aansluiting bij de experimentele elektronische pop. Het levert een uitgebalanceerde sound op die door de repetitieve melodische patronen een tranceachtige kwaliteit krijgt. Mazurek zorgt dan zelf voor de poëtische toets. Helaas is het songmateriaal wat wisselvallig.

Mischa Andriessen

Etienne Mbappe Su La Take

O+Music/EMI Music – 65:66

De carrière van Etienne Mbappe vertoont veel gelijkenissen met die van Richard Bona. Beiden komen uit

Kameroen, zijn virtuoze elektrische bassisten à la Pastorius, raakten bekend aan de zijde van Joe Zawinul, zijn net zo goed uitstekende zangers, en maakten intussen onder eigen naam enkele radiovriendelijke cd’s die nog weinig jazz bevatten, maar vooral onder het label Afrikaanse wereldmuziek te vatten zijn.

Ook deze Su La Take van Etienne Mbappe is een zeer plezante cd.

Mbappe heeft een mooie, soms zelfs pakkende stem, zingt in het Douala en schrijft elegante songs, waarvan sommige zo op Radio1 terecht kunnen. Maar wie de virtuoze baspartijen verwacht die we van Mbappe in het Zawinul Syndicate gewend waren, blijft op zijn honger. De bas is er wel, maar blijft sterk op de achtergrond. Is dat erg? Neen. Je krijgt er een leuke, zomerse cd voor in de plaats. Waarom dan klagen?

En Manu Dibango, Stephane Belmondo en Andy Narrell zorgen voor een lichtvoetige jazznoot.

Peter De Backer

Nils Petter Molvaer Hamada Sula Records/Universal Music 46:00

William Parker The Inside Songs of Curtis Mayfield/ Live in Rome Tracce/Rai Trade/www.instantjazz.com – 74:10 William Parker die songs van Curtis Mayfield interpreteert: is dat niet zoiets als Fred Van Hove die zich plots op het oeuvre van Raymond van het Groenewoud gooit? Als een volbloed freejazz-icoon zoals Parker zich waagt aan succesnummers van een soullegende, ligt enige achterdocht inderdaad voor de hand. Onterecht. Want deze cd, een opname van een concert in Rome, is een pareltje.

People get Ready kent u in ontelbare coverversies, vooral die van Bob Marley. Hier krijgt de song een stevig jazzjasje aangemeten en eindigt hij zowaar in een héél free feestje. Met Sabir Mateen en Darryl Foster heeft Parker twee uitstekende saxofonisten in zijn band, trompettist Lewis Barnes vult de frontlinie goed aan, pianist Dave Burrel is even lichtvoetig als altijd, en drummer Hamid Drake is werkelijk in topvorm. De manier waarop Drake hier leven in de brouwerij brengt, is indrukwekkend.

Leena Conquest, die we kennen van andere Parker-cd’s, heeft een geschikte stem, en de interventies van de oude poëet Amiri Baraka passen merkwaardig goed in het geheel. In een zeer ver verleden trachtte Baraka al poëzie met jazz te verzoenen, maar zelden was het resultaat zo overtuigend. En met zijn massief klinkende akoestische bas voert Parker zijn band feilloos doorheen zelfs de meest vrije passages. Mooi.

Peter De Backer

36

Jazzmozaïek 3/2009

NPM introduceert zichzelf met een quote. De wonderlijke gitarist Eivind Aarset voorziet in een amuse-gueule van blauwige gitaartonen die zijn vervolg vindt in een mijmerend Icy Altitude. Met Friction serveert de band, met bassist Audun Erlien en drummer/percussionist Audun Kleive, straffer spul: lekker heet en hitsig op de tong. Monocline smoort het brandje meteen in de kiem. Dan liever de donkere, wat bitter smakende weltschmerz van Soft Moon Shine. Monocline Revisited brengt meer van hetzelfde. Cruel Altitude begint met zachte percussie waarna de drummer overneemt en plots de hele band uitfreakt. Weg ‘ambient’, weg gestileerde melodie en kunstig opgebouwd elektronisch design: dit is psychedelische rock pur sang.

Minuten lang scheuren, rammen en met vervormde stem door de microfoon tekeer gaan. Daar hebben we niet van terug. Met het fragiele solo trompetstukje dat erop volgt, beoogde NPM wellicht een contrasterend effect. De stilte shockeert, en zorgt met Anticline voor een bezadigde anticlimax. Hamada is een plaat met twee gezichten.

Dirk De Gezelle

Paul Motian Trio 2000 + Two On Broadway Vol.5

Winter&Winter/Harmonia Mundi 56.42

Nog steeds wandelt de legendarische drummer Paul Motian (78) over New Yorks Broadway en selecteert links en rechts stukken die in vervlogen tijden de shows en

Tutu Puoane Quiet Now Saphrane/Music&Words – 64:30 Op haar tweede album streelt de Zuid-Afrikaanse Tutu Puoane ons weerom met haar mooie stemgeluid waarin de kleur en het karakter van haar volk doorklinkt, al is dat veel terughoudender en gecontroleerder dan bij de vorige generatie van haar landgenoten. Zij kiest dan ook voor zachte, bloedmooie songs. De titel Quiet Now is zeer toepasselijk gekozen, een compositie van haar grote beschermheer en mentor Jack van Poll. Verder vinden we nogal wat creaties terug van pianist Ewout Pierreux en komen vele teksten van Tutu zelf en Suzie Scragg. Twee stukken werden door Nic Thys (cb) geschreven.

In Old Man River/Perfect Life laat hij de muzikale sfeer van Zuid-Afrika op rake wijze herleven. Dit gebeurt ook in Mangakane (E. Pierreux-T. Puoane): een ode aan Tutu’s moeder, en in het beklijvende Mpho (E.P.-T.P.-N. Muyanga), waarbij ik mij de samenwerking met de Zuid-Afrikanen in Londen herinner in de jaren 70, een kippenvel-moment van ontroering. Zo zal er voor ieder van ons wel een favoriete song in schuilen. Tutu improviseert niet de pannen van het dak, maar verkiest haar liederen met verfijnde stemkleuren te vertellen, omhelst door de vader van haar kind en muzikale keukenprins Ewout Pierreux. Noteer ook de onbaatzuchtige, zilveren ritme-inkleuring van Lieven Venken (d).

Chris Joris musicals hebben verrijkt. Het spelen van die standards of hun akkoordenschema’s door jazzmusici was voor en na de Tweede Wereldoorlog een normale zaak. Echter, de voortschrijdende bewustwording van musici heeft ertoe geleid dat ze, in plaats van anderen te spekken, beter zelf stukken konden schrijven. Sonny Rollins combineert die mogelijkheden nog steeds. Motian is geen componist, dus doet hij het zo.

Met de keuze van het materiaal is niets mis. Het bezwaar zit in de streng doorgevoerde steeds in langzaam tempo uitgevoerde reconstructies die soms heel wat tolerantie vergen. Gek eigenlijk want de twee altsaxofonisten, Loren Stillman en de Israëliër Michaël Attias (Marokkaanse ouders), zijn in het bezit van een aansprekende sound en dito techniek. Attias speelt ook bariton en is dan niet minder lyrisch.

Haaks daarop staat het geschreeuw in een paar stukken, van Motian (?). Alsof hij net een bal keihard in de maagstreek of daaromtrent heeft gehad. Ben toch benieuwd hoe de volgende editie zal klinken. Vol.3 is

destijds gemaakt met onder anderen Lee Konitz en Joe Lovano. Dat is geheel andere koek.

Jaap Lüdeke

Evan Parker ElectroAcoustic Ensemble The Moment’s Energy ECM Records/ Universal Music 77:06

Het veertienkoppige improvisatiegezelschap dat zich hier rond de Britse saxofonist Evan Parker schaart, maakt een complexe, vrije muziek die soms venijnige stroomstoten uitdeelt. Het lange, uit zeven delen bestaande titelstuk staat centraal op deze opname uit 2007.

Zoals de groepsnaam duidelijk maakt, gaat het hier om elektroakoestische muziek, of in gewone mensentaal: er worden akoestische instrumenten gebruikt, zoals bv. de klarinet van Ned Rothenberg of de shô, die bespeeld wordt door de Japanner Ko Ishikawa. De uiteindelijke klank wordt bepaald door de mate waarin de geluidssignalen door allerhande elektronische apparatuur worden gemanipuleerd.

Omara Portuondo Gracias World Village – 45:51

Max Roach Live in Berlin Jazzwerkstatt/Codaex – 59:22 Was Kenny Clarke de grote vernieuwer van het drumspel in de opkomende, moderne jazz, toch wordt Max Roach de vader van de nieuwe drumstijl genoemd, dankzij zijn krachtige polyritmiek en melodische benadering. Deze cd is een rake aanvulling aan zijn belangrijke discografie. De live-opname speelt zich af in Oost-Berlijn in juni1984, het jaar waarin velen van ons hem konden bewonderen op het North Sea Jazz Festival en andere Europese podia. Het betreft zijn meest gegeerde kwartet uit zijn latere carrière en Roach gloeit van energie, buldert onstuimig in het rond en leert zijn percussieve nakomelingen nog een lesje (luister maar naar het razende tempo en dito kracht op Giant Steps). Ondanks de vrij klassieke repertoire-keuze (Jordu ,Perdido, Good Bait, Giant Steps), klinkt zijn band uiterst modern en offensief: Odeon Pope (ts), Cecil Bridgewater (t) en Tyrone Brown (eb). Six Bits is de enige compositie van Roach zelf, waarop hij, met een komisch stemmetje, deze blues van tekst voorziet. Er zijn verbluffende drumsolo’s van koning Roach te horen en zijn sidemen schitteren. Wie zegt dat er in de jaren 80 geen hot-jazz meer bestond heeft dit kwartet zeker gemist.

Chris Joris De context waarin je dergelijke ‘gestructureerde noise’ beluistert is van tel. Tenzij je een rabiate fan bent van Karlheinz Stockhausen, bevelen we deze cd niet aan tijdens de ochtendspits, en al evenmin bij

stress of depressie. Het klankenspectrum, dat spookt, betovert, blijft bij sommigen gevaarlijk aan de ribben kleven.

Dirk De Gezelle

Om haar carrière van 60 jaar te vieren, komt Omara met Gracias, waarin de edelmoedigheid, de fijnheid en het talent van deze grote dame (en haar musici) terug te vinden is. Mevrouw Portuondo nodigt ons uit met saudade om haar geschiedenis te delen. Ze is nu 79 jaar, maar ze zingt sterk persoonlijk, distinctief en hartstochtelijk. Er zijn ogenblikken dat ze in gevaar is, zoals op Cachita, een duet met haar kleindochter. Maar de cd wordt overheerst door prachtige ballades met de gevoelige steun van pianisten Roberto Fonseca en Chucho Valdés. En ze experimenteert nu nog zoals uit een duet met Richard Bona en Avishai Cohen blijkt.

Of haar laid-back samenwerking met de grote Braziliaanse veteraan Chico Buarque op O Que Sera. Een indrukwekkende casting met ook Trilok Gurtu, Cachaito Lopez, Pablo Milanez of Jorge Dexler. Omara Portuondo is nog altijd de grote diva van Cuba.

Patrick Bivort

Louis Sclavis Lost on the Way

ECM Records/Universal Music – 56:59

Het nieuwe album van Louis Sclavis is een verrassende gebeurtenis. Met

Matthieu Metzeg (ss-as), Maxim Delpierre (g), Olivier Lété (eb) en François Merville (d) brengt de Franse meester een nieuw kwintet in stelling. De groep begeleidt Louis Sclavis op een avontuurlijke reis, geïnspireerd op de ‘Odyssée’ van de Griekse held Ulysses. Het materiaal is divers, met echo’s uit Mediterrane folk, rock, klassiek en wordt door de maestro overgoten met inventieve melodieën en soli op klarinet, basklarinet en sopraansax. Louis Sclavis blijft tot nader order één van de meest veelzijdige en tot de verbeelding sprekende Franse musici van het moment. In elk van de twaalf etappes horen we een geïnspireerde band aan het werk.

Dirk De Gezelle

Sound Assembly Edge of the Mind

Beauport Jazz/ www.soundassembly.net – 64.12

In economisch slechte tijden moesten grote orkesten zich ook vroeger in allerlei bochten wringen om het voortbestaan min of meer veilig te stellen.

Afslanken was soms de boodschap.

Count Basie deed het rond 1950 en had ook al last van krimp, tot er een septet overbleef. Grappig dat er juist nu in New York City allerlei nieuwe grote orkesten ontstaan. Charles Tolliver, Roy Hargrove, Christian McBride, John Fedchock en Ed Palermo zijn tegenwoordig ook orkestleiders.

Een vetpot is het echter nooit. In de jaren zestig begon de machtige Thad Jones/Mel Lewis Jazz Orchestra in de Village Vanguard. Tegen sluitingstijd kregen de leden 20 dollar toegestopt, de barrekening was meestal hoger.

Het is best mogelijk dat de Sound As-

sembly helemaal niet wordt betaald voor de overigens schaarse optredens. Maar net als bij Jones/Lewis zit je wel in een orkest waar je de meest fantastische muziek op de lessenaar krijgt. Verantwoordelijk daarvoor zijn de mij onbekende talentvolle schrijvers David Schumacher en JC Sanford. Ze studeerden aan de New England Conservatory of Music, in Boston, bij wijlen George Russell en Bob Brookmeyer. Dat alleen al is een rechtstreekse aanbeveling. De Sound Assembly (17 leden) is een vrolijk orkest dat op gezette tijden de ernst van het bestaan inziet en dat dan weer onderstreept met hypergevoelige klanken. De originele bewerkingen met af en toe een verwijzing naar de bigbandtraditie zijn pakkend en boeien voortdurend, ook de verrassende intro’s. Het gebruik van dynamiek is foutloos.

Geen groot orkest of er zitten wel een paar opvallende solisten in. Ook hier. Het zijn de Canadese trompettist David Smith, trombonist Alan Ferber, en de Amerikaanse altist Eric Rasmussen; hij heeft een vrij recente cd uit op SteepleChase, met muziek van Lennie Tristano. Het credo van de patente coleiders luidt: spontaniteit en interactie tussen solisten en de bladmuziek is het summum van gerichte jazzorkestratie. Over geld werd niet gesproken.

Jaap Lüdeke

John Surman Brewster’s Rooster

ECM Records/Universal Music – 64:50

Misschien waren velen het na al die bijzondere cd’s die hij voor ECM maakte vergeten, maar John Surman (65) is in de eerste plaats een jazz-

Jazzmozaïek 3/2009

37

vervolg ...

IDVD

man. Deze cd betekent misschien een back to the roots voor de Britse saxofonist, want dit is complexloze jazz, zonder moeilijkdoenerij.

Op twee nummers na – waarbij Billy Strahorn’s Chelsea Bridge – schreef Surman alle nummers zelf. Ze eindigen soms in een opzwepende climax, die het op concerten ongetwijfeld goed doet.

Surman excelleert zoals naar gewoonte op baritonsax. Samen met Hamiett Bluiett is hij een van de weinigen die dat weerbarstige instrument zo vlot laat klinken, al is Surman natuurlijk veel Europeser dan Bluiett. Maar Surman valt ook op sopraansax op.

In zijn kwartet speelt vooral Jack DeJohnette een opvallende rol. De twee kennen elkaar al decennia. Ook persoonlijk, want zoon Surman is met dochter DeJohnette getrouwd. De interactie van Surman met de drums van DeJohnette is fenomenaal. John Abercrombie is de perfecte gitarist voor deze ECM-sessie. En bassist Drew Gress houdt de boel mooi samen.

Niks geen zweverig ECM-gedoe hier, wel lekker stevige jazz. Aanbevolen.

Peter De Backer

dan ook van een groter romantisme dan in haar beginperiode.

Ze laat zelfs de taal van Alice Coltrane duidelijk bovendrijven in haar hommage aan deze laatste in Swamini. Elk van de vier reuzen biedt eigen werk aan en daarmee huppelt de cd soms wat drastisch van de ene stijl naar de andere.

Daarom komen de obligate freejazzstukken een beetje getelefoneerd over. Men kan er echter van uitgaan dat de vier componisten elk hun eigen concept mogen neerzetten in onderlinge afspraak en dito respect. Toch geeft dit de cd een wat onsamenhangend karakter. Maar genoeg geklaagd: de assertiviteit van deze Newyorkse aanpak is sterk, de musici vergroeien met gemak in elkaar en de grote persoonlijkheden vormen een evidentie op zich.

Chris Joris

Nico Vancouver Haptikos Quartet Our Present To The Moon Spekky Records

De iets oudere lezers kennen pianist Nico Vancouver nog wel van zijn pianofestivals die hij organiseerde begin jaren negentig. Hiervan verscheen toen trouwens een dubbel-cd met o.a. Marc Matthijs en Boyan Vodenicharov. Nadien was Nico vooral actief in de meer klassieke richting. Op Our Present

To The Moon horen we een kruisbestuiving tussen jazz en hedendaags zoals dat meer dan regelmatig het geval is bij ECM. Samen met Patrick Wante (d, perc), Neil Christiansson (cb) en de Japanse fluitiste Naoko Senoo creëert hij impressionistische sfeerscheppingen waarin jazz en Debussy moeiteloos met elkaar versmelten. Er zijn ook heel filmische passages à la Eleni Karaindrou. De naam Haptikos Quartet is zeer bewust gekozen. “We improviseren constant maar niet op de traditionele manier. Aangezien ik blind ben, kan ik niet zien wanneer de anderen een teken geven. Alles berust op het aanvoelen van elkaar. Vandaar het Griekse haptikos, gevoelens. De cd werd in een keer opgenomen.” Aanbevolen voor wie ook het werk van iemand als Pirly Zurstrassen apprecieert.

George Tonla Briquet

Troyka Troyka

Edition Records/Codaex – 45:03

Tierney Sutton Band Desire

Trio 3-Andrew Cyrille, Reggie Workman, Oliver Lake+Gerri Allen At This Time

Intakt Records/Codaex – 52:33

In het Amerika van Obama is het avand-gardisme uit vervlogen tijden als protestkreet wellicht niet meer aan de orde. De bijdrages van pianiste Gerri Allen getuigen

38

Jazzmozaïek 3/2009

Challenge Jazz/Challenge Records 52:52

Deze twee dierbare musici vertolken hier zowel standards als eigen composities en één klassiek stuk van Scarlatti. Pianist Bert opent solistisch met de bekende Brian Wilson pop-song God Only Knows, de korte Improvisation in Thirds en een swingende Stella By Starlight met die vlekkeloze walking-bass in de linkerhand en de dynamische toucher van een totalitair pianist die de ganse jazzgeschiedenis in zijn broekzak heeft zitten. In de Scarlatti lacht hij ons lieflijk toe, dat hij zijn klassieke opleiding nooit vergeten is. Slechts in het zesde nummer: An Audacious Adventure wandelt bassist Hein Van de Geyn binnen en volgen twee volwaardige jazzcomposities van deze laatste, die minutenlang worden uitgesponnen. Virtuositeit en verfijning is de boodschap. De twee kompanen plukken bloemen uit hun instrumenten, die ons de liefdevolle aanpak laten ruiken.

Chris Joris

Torben Waldorff Afterburn

Telarc/Codaex – 57:35

Waar deze Californische jazzzangeres in een vorige release vooral ‘happy’ tunes bracht (zie JM 2007/2 p.38) draait het nu rond Desire of zoals ze zelf stelt: “Desire quickly became a meditation on materialism.” Ze is een volgelinge van Bahai en reciteert op deze cd teksten van de Hidden Words of Baha’u’llah.

Met de vertrouwde pianist Christian Jacob aan haar zijde graait ze voornamelijk in het Great American Songbook. Ze brengt deze overbekende tunes in hoogst eigenzinnige interpretaties.

Bernard Lefèvre

Bert van den Brink & Hein Van de Geyn Friendship – Live at the Muziekgebouw aan het IJ

De vreugde over de geboorte van een nieuwe groep gaat soms hand in hand met de teleurstelling over de teloorgang van een andere.

Het Engelse Emperical raakte twee gezichtsbepalende musici kwijt waaronder toetsenist Kit Downes die nu in Troyka een hoofdrol opeist. Samen met gitarist Chris Montague en drummer Joshua Blackmore onderneemt Downes een manmoedige poging om de oude stiel van de orgeljazz een fris voorkomen te geven. Daartoe put het drietal uit verschillende bronnen; de slidegitaar herinnert aan zompige blues en country, nu en dan duiken zelfs referenties aan hardrock op, maar de muziek wortelt ook in de progrocktraditie en linkt evengoed naar experimentele elektronische muziek. De drie houden ervan uit de pas te lopen wat gejaagde muziek oplevert, die urgent klinkt maar ook onrustig en bij vlagen ook nog wat onrijp.

Dat niet alles in goud verandert wat Troyka in handen neemt, doet echter niets af aan hun durf en visie, waardoor dit titelloze debuut toch een plaat om te koesteren is.

Mischa Andriessen

Miroslav Vitous Group w/ Michel Portal Remembering Weather Report

artistShare/www.artistshare.com

ECM Records/Universal Music – 48:03 Al herinnert Vitous zich Weather Report, toch wordt er nergens gebruik gemaakt van de sound van deze legendarische fusionband. Wel citeert hij in Variations On W. Shorter Shorter’s Nefertiti en vertolkt hij met Michel Portal (cl, bc) Ornette Coleman’s Lonely Woman, wat veel zegt over Miroslav Vitous’ toenmalige bijdrage tot Weather Report, namelijk de vrije, ademende conversatie tussen de instrumenten promoveren, wat Zawinul en Shorter veeleer omhelsden in die eerste periode van W.R. en later overstapten naar een meer funky-aanpak toen Vitous de band had verlaten. Deze grote bassist heeft de groepssound dus veel meer beïnvloed dan je zou denken. In Semina horen we dan weer echo’s van Zawinul’s In A Silent Way door trompettist Franco Ambrosetti en kleeft drummer Gerald Cleaver vol dynamiek aan de muziek: samen met Brian Blade één van de offensiefste drummers van vandaag. Tempo’s blijven hoogstens een suggestie. Een spotlight voor Michel Portal (basklarinet) en de ongelooflijke drama-bas van Vitous op Surfing With Michel.

In When Dvorák Meets Miles weet je niet wat je hoort: gekruiste thematiek, Gary Campbell neuriënd op tenor en weer die Gerald Cleaver klievend er doorheen. Er wordt volwassen geïmproviseerd en je wordt vergast op verbluffend strijk- en plukwerk op de contrabas, of hoe een Oost-Europeaan via Scott LaFaro de jazz een nieuwe richting mee hielp inslaan.

Chris Joris

Gitaristen die uit zijn op een bepaald eigen geluid hoeven het natuurlijk niet alleen te zoeken in al of niet kortgeknipte nagels.

De instelling van de versterker zal in belangrijke mate uitmaken hoe de sound uit de speakers komt. En er is meer dat van invloed kan zijn.

De Deense gitarist Torben Waldorff zocht het aanvankelijk bij Jimi Hendrix en de blues. Nu is hij opgeschoven in de richting van de moderne gitaristen die een vleugje bebop niet schuwen.

Samen met de indrukwekkende en op deze cd aanwezige tenorist Donny McCaslin studeerde Waldorff in de jaren tachtig op Berklee. Daar zal hij ook wel het een en ander aan compositieleer hebben gedaan want zijn stukken kenmerken zich door fijnbesnaarde constructies waarin de solisten, ook Sam Yahel op piano en orgel, zich met veel energie

vermaken. Naast die uitnodigende composities van de leider is er een stuk Choro Dançado van de alom gevierde Maria Schneider. Haar fans kennen het van de Grammy winnaar 2005, Concert in the Garden, eveneens op artistShare. Die maatschappij biedt musici de gelegenheid op betere voorwaarden registraties vast te leggen. De kosten daarvoor kunnen door belangstellenden worden gefinancierd. Ook de geweldige Kenny Werner is momenteel bezig met een project getiteld: Living Effortless Mastery. Voor de eventuele aanschaf van Afterburn moet je zijn bij: www.waldorff.com.

Jaap Lüdeke

Corey Wilkes & Abstrakt Pulse Cries From Tha Ghetto

Pi Recordings/Codaex – 59:22

In 2006 mocht Corey Wilkes de plaats innemen van Lester Bowie in het Art Ensemble of Chicago. Een grote eer, want die stoel was sinds het overlijden van Bowie in ’99 onbemand gebleven. Dan ga je zo’n jonge trompettist al snel de status van wonderkind aanmeten. Maar te oordelen naar deze cd is dat toch net iets te veel eer voor Wilkes. Een goede trompettist is hij zeker, dat wel. Maar je omverblazen doet hij niet met deze cd. Wilkes verzamelde wel een leuke band rond zich. Met saxofonist Kevin Nabors heeft hij een stevige collega in de frontlinie. Maar de halfzachte gitarist Scott Hesse valt wat tegen, en wat tapdancer (!) Jumaane Taylor komt uitspoken is een mysterie. Slechts in enkele abstracte tussendoortjes roept Wilkes de geest op van het AEC. En één keer brengt hij met een cover van Lester Bowie’s Villa Tiamo diens trompetstijl tot leven. Maar verder is dit een cd die veel meer mainstream klinkt dan je van een AEC-lid zou verwachten. Al is Wilkes onmiskenbaar een getalenteerd trompettist.

Peter De Backer

Matt Wilson Quartet That’s Gonna Leave A Mark

Gespecialiseerde

jazzplatenzaken Wij hebben getracht aan de hand van diverse inlichtingsbronnen een round-up te maken van de gespecialiseerde jazzplatenzaken in Vlaanderen. Deze lijst is hopelijk maar een begin en kan uiteraard aangepast en aangevuld worden.

Mail naar redactie.jazzmozaiek@skynet.be.

Palmetto Records/Codaex – 52:48

Drummer Matt Wilson draagt deze cd op aan saxofonist Andrew D’Angelo. Die was nog in 2007 te zien op Jazz Middelheim bij Nic Thys 68 Monkeys. Maar in 2008 werd hij geveld door een hersentumor. D’Angelo is nu helemaal terug, zoals op deze opname is te horen. Hij draagt twee composities bij, Wilson drie, Jeff Lederer (ts, ss, kl) en Chris Lightcap (b) elk eentje en verder werken ze enkele zeer bekende tunes af (Two Bass Hit en Why Can’t We Be Friends?). In die laatste track staan The Swayettes en de Wilson Family Singers voor vocale ondersteuning in. Met Arts and Crafts herdenkt Wilson de bassist Dennis Irwin die in zijn gelijknamige band speelde. Wilson zweept hoorbaar zijn bandleden op, hij grapt en grolt, het spelplezier en de opwinding is er, dat laat echt een indruk na. Maar evengoed laat Wilson de stemming keren en komt de band lieflijk uit de hoek, bv. in Getting Friendly en de traditional Come and Find The Quiet Center. Wilson is een creatief drumtalent en weet zich met sterke solisten te omringen.

Elk van de muzikanten drukt zo een eigen stempel op de muziek waardoor je van de ene verrassing in de andere valt. Boeiend.

Bernard Lefèvre

Antwerpen (2000)

MARK SOUND Wolstraat 6 I tel. 03 233 64 03

Brugge (8000)

ROMBAUX Mallebergplaats 13 I tel. 050 33 25 75

Brussel (1000)

FORUM (Christian Duponchel) Koninginnegalerij 14 I tel. 02 511 28 52

Brussel (1000)

MARK SOUND MM (Koninklijke Muntschouwburg) Leopoldstraat 4 I tel. 02 219 23 41

Brussel (1180)

MUSIC INN (Luc Quintard) Waterloosteenweg 1354 I tel. 02 375 19 36

De Panne (8660)

SERENADE Zeelaan 50 I tel. 058 41 31 86

Geel (2440)

TONY’S MUZIEKHUIS Pas 36 I tel. 014 58 85 90

Hasselt (3500)

CODA Molenpoort 10 bus 3 I tel. 011 22 31 47

marksound@skynet.be www.marksound.be

Kraainem (1950 Stokkel) MARK SOUND

Potaardestraat 4 I tel. 02 731 63 62

music@rombaux.be

marksound@skynet.be www.marksound.be

marksound@skynet.be www.marksound.be

Leuven (3000)

SAX Parijsstraat 31 I tel. 016 22 48 59

Mechelen (2800)

MUZIEKHANDEL DAVID VERGAELEN & CO www.vergaelen.net Sint-Katelijnestraat 69 info@vergaelen.net tel. 015 34 32 63 I fax 015 20 37 27

Turnhout (2300)

VAN SAS de Merodelei 75 I tel. 014 41 20 14

Adressen van de Fnac winkels kunt u vinden op www.fnac.be.

Jazzmozaïek 3/2009

39

Klara en Kunst.

Maar 4 letters verschil.

We krijgen er maar niet genoeg van. Of het nu een fascinatie voor schilderkunst is, liefde voor architectuur, interesse in theater, passie voor muziek of verslaving aan literatuur. Kunst is de bestaansreden van Klara. En dat valt op. Luister maar eens naar Klara of surf naar klara.be. We kunnen het moeilijk verbergen.

Het zit zelfs in onze naam. Een beetje toch. Klara. Alles voor de kunst.

40

Jazzmoza誰ek 3/2009

Bert Vuijsje

Jazz als lifestyle?

A

ll That Jazz is een luxueus uitgevoerd boek van liefst 428 pagina’s, maar de rechtzinnige jazzliefhebber zal er nog geen honderd bladzijden van zijn gading in aantreffen. De rest is, zoals de ondertitel al duidelijk maakt, gewijd aan min of meer verwante genres zoals soul, wereldmuziek, blues en singer/ songwriter. Dus ruwweg het gebied dat in Nederland wordt bestreken door het North Sea Jazz Festival en de concurrerende tijdschriften Jazz en Jazzism.

De aanbeveling door de uitgever spreekt in dat opzicht duidelijke taal: “Jazz is allang geen stoffig genre meer dat wordt gespeeld in rokerige kroegen en geluisterd in hogere kringen. (…) Jazz is kortom een lifestyle geworden!” Of, zoals conceptbedenker Paul Evers het uitgangspunt van het boek in zijn voorwoord formuleert: “Het besef dat jazz per definitie een rebirth of cool is en het zo langzamerhand een verzamelhonk is geworden voor muziek, goede muziek, geen popmuziek, of zelfs dat wel, Wouter Hamel?”

Blijkens de naam Paul Evers en de keuze van de auteurs, onder wie Eddy Determeyer, komt dit boek uit de hoek van het blad Jazz. Een beknopte jazzgeschiedenis van 34 pagina’s wordt omlijst door twintig korte profielen van ‘jazziconen’ (van Louis Armstrong tot John Coltrane) en ‘jazzidolen’ (onder wie Herbie Hancock, Diana Krall, Pat Metheny, Wynton Marsalis en Brad Mehldau).

De verrassendste lectuur wordt gevormd door de twintig ‘columns’ (in werkelijkheid beknopte interviews door Cathelijne Beijn) die de hoofdstukken van het boek afwisselen. Wouter Hamel zingt de lof van Jon Hendricks, “de eerste zanger die ik hoorde met hetzelfde stemgeluid als ik”. “Voordat ik Hendricks hoorde was ik nog een heel nette zanger”, bekent Hamel. “Dat ruige randje van Jon Hendricks probeer ik in een aantal van mijn stukken over te nemen.”

Saxofonist Yuri Honing kwam tot een schokkend nieuw inzicht toen tijdens een diner in 1997 met onder anderen Herbie Hancock en Tony Williams een cd van hem op de

• Paul Evers e.a.: All That Jazz – Het Jazz Soul Urban World Blues Singer/Songwriter Boek. Uitgeverij Carrera, Amsterdam (www.uitgeverijcarrera.nl); € 34,95 ISBN 978 90 488 0187 9

• The Art of North Sea Jazz – 33 years of memories and posters. Adr. Heinen Uitgevers, ‘s-Hertogenbosch (www.adriaanheinenuitgeverij.nl); € 44,95 ISBN 978 90 8680 1404

achtergrond klonk. “I didn’t know Wayne (Shorter) had a new album out”, zei Tony Williams. Die opmerking zette Yuri Honing op zijn plaats. “Kopiëren heeft geen lange houdbaarheid”, besefte hij. “Ik begon opnieuw en behandelde mijn saxofoon alsof ik weer moest leren spelen. Het was pijnlijk om de muziek los te laten die ik tot in de puntjes had verfijnd. Toch voelde het bevrijdend. Ik speel nu al jaren geen standards meer.”

Gitarist Jesse van Ruller wilde vroeger vooral mooi en virtuoos spelen. “Nu hoeft dat niet meer zo”, verklaart hij. “Mijn smaak ontwikkelt zich nu in een andere richting. Mijn geluid wordt steeds rauwer en minder gepolijst. Muziek van artiesten als Neil Young vond ik vroeger ranzig. Zijn doorleefde en imperfecte manier van spelen spreekt me nu juist aan.”

Jazz is inderdaad meer een kijk- dan een leesboek geworden. De affiches – van de traditionele zwartwit letters uit de jaren zeventig tot de latere grote portretten en de min of meer kunstzinnige ontwerpen in full color vanaf 1981 – worden afgewisseld door beknopte herinneringen van insiders (muzikanten uit Amerika en Nederland, organisatoren, journalisten) en autoriteiten zoals de voormalige Rotterdamse burgemeester Opstelten.

Voor elk festivaljaar is op enigszins willekeurige wijze één getuige geselecteerd, en dat levert niet altijd boeiende lectuur op. Veel stukjes blijven steken in plichtmatige vriendelijkheid. Onthullende anekdotes, laat staan interessante visies, zijn schaars. Daardoor valt een ander gemis des te meer op. Dit boek zou aan kwaliteit en belang hebben gewonnen door een inhoudelijke beschouwing die de ontwikkeling van de North Sea-vormgevingsstijl in historisch perspectief had gezet.

Jazzaffiches Het North Sea Jazz Festival wilde, na 33 jaar en diverse fotoboeken, ook eens de schijnwerpers richten op de affiches die het festival door de decennia heen hebben aangeprezen. The Art of North Sea

www.bebopbusiness.com

Tiendelige lessenreeks op zondagnamiddag in Jezus-Eik

jazz academie okt 09 w dec 09

22 oktober

Folkbal intiem

saxofoon, gitaar, basgitaar, contrabas, piano, drums, fluit, trombone, mondharmonica, trompet, accordeon, viool, theorielessen, samenspel

met Jan Smed (en dansinitiatie)

Meer info: 02 532 38 90 vincent.de.laat@muzmoz.be Muziekmozaïek i.s.m St. Maartensgildewww.muziekmozaiek.be Vanaf 20u – gc De Cam, Gooik 02 532 28 38

eren is v o r p im te m o n studere

www.muziekmozaiek.be Deze saxofonist werd op een jazzjam gefotografeerd door Mina Van Elewyck

A08022_AdvJazzAcademie1op3.indd 1

11/18/08 11:10:22 AM

JazzDe

van...

Ilan Oz

Bernard Lefèvre

“Ik wil de Belgische jazz op de wereldkaart plaatsen” Ilan Oz (66) is stichter en webmaster van de Lundis d’Hortense site Jazz in Belgium sinds 1996. Hij heeft een eigen radioprogramma op Judaïca. In 2006 nam hij, na de dood van Frank Hagège, de organisatie van de Belgische Django d’Or over.

Op de jongste Dinant Jazz Nights werd hij onderscheiden met de Muse van Sabam. Deze speciale prijs van Sabam Cultuur bekroont elk jaar een Belgische jazzpersoonlijkheid – meestal geen muzikant – voor een belangrijke contributie op het gebied van de jazz.

H

oe hij hier is beland en hoe de jazz daarbij een rol speelt, vertelde hij ons tijdens een gezellige lunchbabbel samen met zijn echtgenote Monique in hun tuin in Braine l’Alleud.

foto: © Jos Knaepen

Hoe ontstond de liefde voor jazz?

Ik was eigenlijk folkliefhebber. Met het zakgeld dat ik van mijn ouders kreeg, kocht ik een opnameapparaat waarmee ik overal folkopnames maakte. Ik wist heel weinig over jazz. Ik kende wel Louis Armstrong, Lionel Hampton en Benny Goodman.

Het was de periode van de swing en dansmuziekorkesten. Toen ik 18 was, hoorde ik op de radio het Dave Brubeck Quartet met Paul Desmond en de tune Take Five.

Toen sloeg de vonk voor jazz over. Die sonoriteit was helemaal nieuw voor mij en heeft me zo aangegrepen dat ik er eeuwig voor gewonnen ben. Paul Desmond is nog altijd een van mijn favorieten.

Hoe kwam je hier terecht?

Ik ben afkomstig uit Haifa (Israel) en werd als professor in Brazilië aangesteld om de Joodse taal en cultuur daar te onderwijzen.

Daar heb ik mijn echtgenote Monique leren kennen. Zij is van Luxemburgse origine, maar had in Gent economie gestudeerd. Ze maakte een studie rond de suikerindustrie in Brazilië. Toen ze terugkeerde naar België voor haar doctoraat in 1968 ben ik haar gevolgd. In Brazilië was ik helemaal in de ban

42

Jazzmozaïek 3/2009

Ilan Oz

van samba en bossa nova. Toen ik hier in België arriveerde, bleken Stan Getz, João & Astrud Gilberto erg populair en dat vormde voor mij ook de link naar jazz. Ik ontleende jazzplaten aan de mediatheek. Zo groeide opnieuw mijn liefde voor jazz, zij het op een passieve manier.

Wanneer kwam het moment dat je je actief wou inzetten voor jazz?

Ik vind dat iedereen wat moet bijdragen aan

de maatschappij. Ik overwoog om me in te zetten voor Amnesty International of Greenpeace, maar koos voor jazz. Die kentering kwam toen we in 1996 een jazzfestival bijwoonden in Calvi, Corsica. Daar waren ook Belgische jazzmuzikanten uitgenodigd. Ze mochten er met hun familie een week verblijven en speelden als tegenprestatie overdag of ’s avonds in de tent of jamden aan de haven in de cafeetjes… Zo kwam ik in contact met deze musici. Ik werd bevriend met Jeanfrançois Prins, die de Music Inn in Brussel openhield, en Judy Niemack, en leerde ook Michel Herr, Jean-Louis Rassinfosse, Bruno Castelluci en nog vele anderen kennen.

Toen liet ik verstaan dat ik graag iets wou ondernemen om de Belgische jazz een hart onder de riem te steken. Waarop Michel Herr repliceerde: ‘wel, zorg dat er een website komt…”

Hoe heb je dat aangepakt?

Ik had geen enkel idee hoe je zo’n website moest opvatten, maar door mijn job bij een Amerikaanse multinational beschikte ik over alle hedendaagse communicatiemiddelen. Zo vormde het experimenteren met internet geen probleem.

Met de hulp en het advies van Michel Herr, die mee de site zou onderhouden, ging ik van start. Ik ben dan bij Lundis d’Hortense gaan aankloppen waar Charles Loos voorzitter was. Ze waren akkoord om zich te verbinden met de website Jazz in Belgium en in oktober 1996 ben ik dan gestart met

de middelen die ik had en in één taal: Engels.

In 2004 heeft Lundis d’Hortense geïnvesteerd in de vernieuwde site die dan in drie talen toegankelijk werd.

Een dergelijke website vraagt toch veel werk?

Je moet een duidelijk onderscheid maken tussen het onderhoud van de site en de concertagenda. Aan de agenda doe ik zelf nog weinig. Daarvoor heeft de Lundis d’Hortense Thomas Champagne ingeschakeld. De site zelf is enorm uitgebreid, dat vraagt een voortdurende bijwerking. Maar we zijn nu op een punt dat de grote ontwikkelingen en investeringen voorbij zijn. Dus rest alleen het onderhoud. Dat komt voor mezelf neer op ongeveer 4 à 5 uren per week. Wat de meeste tijd in beslag neemt, zijn de nieuwsberichten. Zelf maak ik die in het Engels en Frans, voor het Nederlands helpt mijn vrouw Monique.

Zie je nog belangrijke aanpassingen?

De look wordt binnenkort aangepast. Ook video en streaming gaan een belangrijke rol spelen.

We volgen de technologische ontwikkelingen op de voet. Lundis d’Hortense start ook met een tweede site voor de eigen activiteiten.

Jazz in Belgium is nu de referentie in België…

Niet alleen in België, maar ook over de grenzen.

Als ik buitenlandse journalisten ontmoet, bv. op het tweejaarlijkse treffen van Flemish Jazz in Brugge, dan blijken ze JIB goed te kennen. Ik ontvang veel mails van overal ter wereld, bv. van het Berklee College of Music – die willen ook een link in de site, enz. Toen ik in 1996 met de website begon, wou ik de Belgische jazz op de wereldkaart plaatsen. En dat is goed gelukt.

Hoe volg je wat gebeurt in jazz?

Ik beluister minimum vier uren per dag jazz.

Dat is zowel via releases die ik ontvang als via de radioprogramma’s van Philippe Baron – Jazz en La Grande Jazz op RTBF – en Marc Van den Hoof – Jazz op Klara – via podcast of herbeluisteren. Daar ontdek ik nog altijd artiesten die me totaal onbekend zijn. In mijn eigen wekelijks programma op radio Judaïca ga ik uit

van muziek die ik zelf graag hoor, dat is een eerste criterium. Ik hou vooral van mainstream, bebop en moderne jazz, maar free of avantgarde spreekt me niet zo aan. Een keer heb ik Aka Moon laten horen in mijn programma. Ik kreeg dadelijk telefonische reacties want dat soort muziek hadden de luisteraars liever niet.

Ik heb een publiek dat natuurlijk geïnteresseerd is in Joodse jazzmuziek. Er is veel jazz in Israel, maar die is hier meestal onbekend. We kennen wel een aantal Joodse jazzmuzikanten zoals John Zorn, Avishai Cohen, Yaron Herman, Anat Fort. Muzikanten zoals de fluitist Mark Weinstein zijn hier niet zo bekend. Daar hou ik van, die speelt ook Braziliaanse muziek.

Wat zijn voor jou de ontdekkingen van de jongste jaren?

Echte ontdekkingen (denkt lang na) daar kom ik niet zo dadelijk op. Er zijn zoveel artiesten die op de scene verschijnen, Yaron Herman, Brad Mehldau en vele anderen, hier bij ons zou ik zeggen vooral Pascal Mohy en Jean-Paul Estiévenart, ook Jacques Pirotton die ben ik mettertijd gaan appreciëren. Hij begint door het publiek nu ontdekt te worden, hij was al een musician’s musician. Via het programma

Ilan Oz: “Ik ontdek nog altijd artiesten die me totaal onbekend zijn” van Alain Gerber op France Musique, heb ik recent nog Sonny Criss ontdekt. Natuurlijk blijf ik een zwak hebben voor de Braziliaanse muziek: Antonio Carlos Jobim, João Gilberto, Gilberto Gil, Chico Buarque… Buarque maakte zijn debuut toen ik in Brazilië was in 1966, ik heb nog die eerste vinylplaat van hem, Chico Barque de Hollanda wat ik nog altijd de beste vind. En in jazz hou ik vooral van Miles Davis, Ben Webster, David Sanborn, Sonny Chris, Nicolas Payton, Brad Mehldau. Te veel om op te noemen! Ik heb een brede interesse, want doorheen de tijd heb ik vele vrienden gemaakt onder de Belgische jazzmuzikanten. Dit betekent een heel actief sociaal leven, want die artiesten komen op bezoek. Hierdoor ontstaat er

een speciale band. Michel Herr, Charles Loos, Bert Joris, Nathalie Loriers, nu ja, het is een hele lijst lang, te veel om op te sommen. Zelfs als ze al eens een mindere cd uitbrengen, dan sta ik daar veel toleranter tegenover.

Hoe kwam je bij de Belgische Django d’Or ?

Ik was bevriend met Frank Hagège en op zijn sterfbed in het ziekenhuis in Parijs vroeg hij mij in 2006 om de Django d’Or voor België verder te zetten. Op dat moment was de interesse nogal lauw en was het gebeuren op sterven na dood. Ik zocht Bertrand Flamang op en legde hem de situatie uit. Er is een partnership ontstaan. En omdat ik van het festival in Dinant hou, heb ik ook met Jean-Claude Laloux afspraken gemaakt. Op die manier hebben we nu de jaarlijkse prijsuitreiking afwisselend in Vlaanderen en Wallonië.

En je ontving de muse van Sabam!

Ja, dat was een grote verrassing. Eerlijk gezegd, als ik het vooraf had geweten, dan had ik die prijs geweigerd. Eerst en vooral om de deontologie. Neem bv. Michel Herr. Hij werd al verschillende keren genomineerd voor de Django d’Or, maar als bestuurder van sponsor Sabam heeft hij telkens geweigerd. Ik vind dat moedig en nobel van hem. En omdat ik in de organisatie van de Django d’Or zit, vind ik het eigenlijk ook niet kunnen. De regel is dat wie verbonden is met de organisatie van de Django d’Or niet kan profiteren van de onderscheiding. Maar ik wist van niets en op dat moment was het moeilijk om dat publiekelijk te weigeren.

Welk concert is je onlangs bijgebleven?

Het recentste magische moment was voor mij Richard Galliano op Gent Jazz Festival. Daar viel me ook de uit New Orleans afkomstige trompettist Christian Scott op. Een ander concert was enkele jaren terug in Gent met de gebroeders Belmondo en Yusef Lateef.

Ook Dinant had een mooie affiche, Enrico Rava en Paolo Fresu was een prachtig concert en ook Toots Thielemans bleek weer echt in vorm. Ten slotte was ook de nieuwe versie van de New Sadi Bigband op Dinant Jazz Nights zeer indrukwekkend.

De TOP-10 keuze van Ilan Oz Miles Davis – Kind Of Blue – Columbia (1959) Cannonball Adderley – Somethin’ Else – Blue Note Records (1958)

Paul Desmond-Jim Hall-Connie Kay-Percy Heath – Paul Desmond & Friends (1959)

Charles Loos – French Graces – Lyrae Records (2003)

Oscar Peterson – We Get Requests – Verve (1964)

Sadi – Ensadinado – MPS Records (1966)

Michel Herr – Intuitions – Igloo Records (1989) Philip Catherine – Transparence – Inak (1987)

Modern Jazz Quartet – Django – Prestige Records (1956)

Wes Montgomery – So Much Guitar! – Riverside (1961)

Jazzmozaïek 3/2009

43

With trings (3)

De jazz heeft altijd een ambivalente verhouding gehad met strijkinstrumenten.

Jazzgroepen uitgebreid met strijkers lokken altijd felle reacties vóór en tegen uit. Joep van Leeuwen bekijkt in een aantal afleveringen de achtergrond van deze gemengde ensembles.

Joep van Leeuwen

Free with strings O

p 21 december 1960 neemt Ornette Coleman zijn zevende LP op. De titel van deze plaat zal tevens de naam van een nieuwe jazzrichting zijn: Free Jazz. Eerder dat jaar, op 16 mei, speelt Coleman een concert met strijkers.

Op het programma staat de première van het stuk Abstraction van Gunther Schuller i.h.k.v. de concertserie Jazz Profiles georganiseerd door Charles Schwartz in de Circle In The Square in New York. Het vijf minuten durende stuk is geschreven voor de altsax van Ornette Coleman, twee violen, altviool, cello, twee contrabassen, gitaar en slagwerk en is daarmee evenzeer een With Strings als een Third Stream compositie.

Zo krijgt de Free Jazz al een With Strings-behandeling nog voordat deze nieuwe stijl een internationaal begrip is geworden. De aanleiding voor dit concert is het feit dat Ornette Coleman (en zijn trompettist Don Cherry trouwens) studeerden bij Gunther Schuller aan de School of Jazz in Lenox, Massachusetts op kosten van het platenlabel Atlantic.

De componist laat de overeenkomsten zien tussen de atonale gecomponeerde muziek en de Free Jazz, want met de komst van deze nieuwe

44

Jazzmozaïek 3/2009

Charlie Parker zelf geeft in 1949 het startschot voor de combinatie van moderne jazz en strijkers. In de tien jaar erna ontwikkelt With Strings zich verder. De bandbreedte is groot.

Het loopt van niets zeggende achtergrondjes tot strijkers die een integraal onderdeel vormen van de muziek. Het gaat van verstikkende stroperigheid tot composities waarin de strijkers het beste uit de improvisatoren haalt. En het blijft intrigeren, die strijkers. Zeker nu zich een nieuwe jazzstijl aandient.

jazzstijl kan jazz nu ook atonaal zijn. Zestig jaar na het ontstaan van de jazz had het improvisatieconcept van deze muziek zich ook ontwikkeld tot een punt dat het aansluiting vond bij de 20ste eeuwse gecomponeerde muziek. Die muziek had deze ontwikkeling een halve eeuw eerder doorgemaakt. In eerste instantie was het vrije atonaliteit maar uiteindelijk kreeg deze muziek een leidend principe met de zgn. Dodecafonie waarin twaalftoonreeksen (of series, vandaar ook Serialisme) als een soort DNA bepalen waarneer een toon gebruikt mag worden. Schullers stuk is serieel en gebruikt de reeks in voorbeeld 1. De vorm van het stuk is ABA waarbij de tweede A een retrograde is van de eerste. M.a.w. de componist heeft de tweede A ‘gecomponeerd’ door de eerste A van achter naar voren nog eens op te schrijven. (Het is een goede werkwijze om eenheid in een stuk te krijgen maar een zekere ambtenarij kan men de Dodecafonie niet ontzeggen!) Lees in voorbeeld 2 de eerste regel van rechts naar links en men ziet de tweede regel.

(Gek genoeg wordt de noot ‘des’ niet gespeeld).

De improvisatie van Ornette Coleman over deze compositie is helemaal vrij. Het B-gedeelte is een cadenza van Coleman.

Atonaal Het stuk werd destijds door de critici goed ontvangen. Whitney Balliett in de New Yorker: “Abstraction is a work in which composition and improvisation have been organically and inextricably linked - one of those rare artless pieces that seem to fashion themselves right on the spot.” De opname ervan op 19 december 1960 voor de plaat Jazz Abstractions op het platenlabel Atlantic heeft de tijd goed doorstaan. De altviool laat de eerste vier noten van de reeks horen gevolgd door de eerste en later tweede viool tot de reeks compleet is. Het wordt allemaal piano geïnterpreteerd en het is dan prachtig om in deze klassieke strijkerssfeer opeens de jazzgitaar van Jim Hall te horen met een transpositie van de eerste vier noten van de reeks. Een jazzgitaar met een kleine strijkerbezetting in een atonale setting: nog nooit eerder gedaan, nooit eerder aan gedacht maar van een perfecte logica. Als het stuk dan 16 seconden onderweg is, wordt met één tik aangekondigd wat 8 seconden later definitief wordt: de hi-hat van het drumstel van Stick Evans, wederom een perfecte combinatie van instrumenten en weer een uniek moment om slagwerk en strijkers op deze manier in te zetten. Dit ontwikkelt zich zo verder totdat na een korte crescendo op seconde 40 Coleman krachtig zijn entree maakt.

Coleman voelt goed de aard en de proporties van het stuk aan en mengt uitstekend met de strijkers, een ensemble dat onder de naam The Contemporary String Quartet gaat. Schuller heeft een samenhangende partituur verzorgd waarin het integreren van compositie en improvisatie zeer goed is gelukt. Het mag duidelijk zijn dat het idioom volledig atonaal is.

Nergens wordt jazz op een traditionele manier gespeeld, geen swing, geen akkoordschema’s, etc. Ook Jim Hall en bassist Scott LaFaro interpreteren deze manier van spelen goed. (Scott LaFaro maakt in die periode naam als bassist in het Bill Evans trio en zal enkele maanden na deze opname omkomen in een auto-ongeluk; de plaat is ter nagedachtenis aan hem opgedragen).

Het tweede stuk op deze plaat Jazz Abstractions is van Jim Hall en heet Piece for Guitar and Strings. Het strijkkwartet, met een extra altviool, speelt hierin een centrale rol. Het jazzdeel bestaat uit de componist op gitaar en Scott LaFaro op contrabas. Er is geen slagwerk.

Hoewel het bijna 6:30 durende stuk verschillende muzikale stemmingen doorloopt, heerst een grote samenhang. Het stuk is zo op gehoor zonder partituur niet makkelijk te analyseren omdat de verschillende secties zo vloeiend en onopvallend in elkaar over lopen.

In Voorbeeld 3 is het hoofdmotief van dit stuk te zien. Dit bestaat zelf weer uit drie fragmenten die in allerlei variaties in het stuk terugkeren.

De compositie lijkt uit vijf secties te bestaan.

Het strijkkwartet begint rubato met het A-deel van het hoofdmotief. Na 19 seconden speelt de gitaar een bluesy E7(#9) akkoord waarna de strijkers het C motief spelen.

De strijkers blijven dit verder ontwikkelen en de gitaar beperkt zich, op één klein melodietje na, tot twee zeer spaarzaam gespeelde akkoorden: het prachtige wijde voicing in Voorbeeld 4 en

het dissonante Voorbeeld 5. Op 1:33 begint sectie 2 als de gitaar voor het eerst op de voorgrond komt om het hoofdmotief (Voorbeeld 3) in zijn geheel te spelen. Deze tweede sectie wordt ook weer door strijkers verder ontwikkeld terwijl de gitaar weer akkoorden speelt en zo af en toe melodisch meedoet. De derde sectie op 2:46 brengt meer beweging en heeft als functie van A mineur naar G-groot te moduleren. Het gaat maar om één G-groot akkoord want een tel later wordt het mineur met de cadens: Gm -Ab7- A7 - Ab7. Hierover speelt de gitaar een rustige zangerige melodie die gevolgd wordt door wat klinkt als improvisatie. Dit is dan al sectie 4 die uitmondt in een duo met de contrabas over de zich afwisselende akkoorden Dm en Eb. Vanuit dit duo wordt weer naar een volle ensemble klank toegewerkt. Op 5:11 begint dan de laatste sectie met de gitaar alleen. Als die het hoofdthema wil inzetten wordt dat door de strijkers met een dalende ‘zeurderige’ halve toon na één maat onderbroken alsof ze willen zeggen: “laat maar, we kennen het hoofdmotief.” Na dit muzikaal grapje kabbelt het stuk dan naar het einde met een korte opleving van het ensemble die eindigt in het voicing in gitaar en strijkers van voorbeeld 6 waarna de gitaar alleen afsluit met de twee prachtige akkoorden in voorbeeld 7.

actualiteeitt op de vo

Volg de

Amina Figarova via de

Zoals zo vaak bij Jim Hall is ook dit stuk één groot understatement.

Alles is zeer subtiel in vormgeving en uitvoering. De interne logica van de muziek begint bij herhaald luisteren steeds duidelijker te worden. De luisteraar wordt geacht mee te doen in het ‘maken’ van het stuk. In een interview in 1998 maakt Jim Hall zich er zorgen over of hij dit stuk niet te moeilijk heeft gemaakt. Hij praat dan over zijn recente cd’s met orkestrale jazz en reflecteert dan op het stuk uit 1960 met: “In a certain sense what I’m doing now is a bit more commercial than that, (Piece for Guitar & Strings dus) ‘cause I’ve had all these years of performing in front of audiences, and I guess I’m more aware of not wanting to alienate them.”

Collectieve improvisatie In de resterende twee stukken op deze plaat neemt Gunther Schuller twee bekende jazzthema’s en verandert die in lange composities d.m.v. variatie technieken. Het eerste is Variants on a theme by John Lewis en wel zijn beroemde thema Django. In Variant I laat hij Jim Hall het beroemde rubato deel van dit stuk spelen en als het stuk dan in tempo komt laat hij Scott LaFaro voortdurend soleren terwijl George Duvivier een lopende bas speelt met de rest van de ritme sectie. Na 3 minuten komt het strijkkwartet er pizzicato spelend bij en tegen minuut vier beginnen de vibrafoon en Bill Evans op piano ook mee te

Surf naar www.jazzmozaiek.be en klik links jazzweblog aan, dan leest u alle nieuwsberichten!

mozaïek

weblog van Jazz

Jazzmozaïek 3/2009

45

soleren. Variant II behandelt de rubatomelodie van Django op altviool door de begeleidende instrumenten buiten de toonsoort te laten spelen. Variant III begint traditioneel swingend met een gitaarsolo en een fluitsolo van Eric Dolphy maar bij de entree van het strijkkwartet krijgt het geheel weer een atonaal karakter.

In Variants of a theme by Thelonious Monk geeft Schuller Criss Cross een identieke behandeling. Deze keer zijn de twee blazers Eric Dolphy en Ornette Coleman in de voorgrond. In Variant I wordt de vorm van Criss Cross traditioneel gespeeld maar de solisten laten zich weinig gelegen aan de akkoorden en spelen er vrij over heen. Schuller maakt ook in dit stuk weer gebruik van het idee van een collectieve improvisatie die langzaam ontwikkelt. In dit deel doet hij dit door de laatste chorus van een solist, de eerste te laten zijn van de volgende solist.

Variant II behandelt het openingsmotief van Monk heel open en atonaal. Variant III is een vrije improvisatie van Dolphy en Coleman die eindigt in een duo met contrabas en Dolphy op basklarinet. Variant IV is weer een opbouwende collectieve improvisatie. Na een begin met strijkkwartet en vibrafoon begint de ritmesectie rustig te swingen waarna de solisten de een na de ander vrij improviseren. Uiteindelijk laat ook de ritmesectie de vaste beat schieten en eindigt het geheel in zo’n kenmerkend Monk-akkoord waarin de sustainpedaal is ingetrapt en alle noten de vrije loop in de boventonen worden gelaten. Deze twee stukken van Schuller zijn eerder interessant dan goed. Het lijkt een bijzonder idee om jazzthema’s als uitgangspunt te nemen voor een langere compositie maar het wil niet echt lukken. Wat de stukken uiteindelijk kracht geeft is het niveau van de uitvoerders die weten te verhullen dat het om een niet zo spannend idee gaat.

46

Jazzmozaïek 3/2009

Saxofoon en strijkers Jazz Abstractions verschijnt in 1961. Het Free Jazz idioom en het hoge Third Stream gehalte van deze plaat krijgt later dat jaar een tegenhanger in een opname van Stan Getz. Deze saxofonist had de voormalige Benny Goodman-arrangeur Eddie Sauter in 1960 de opdracht gegeven een lang stuk voor saxofoon en strijkers te componeren met de nodige mogelijkheden voor improvisatie. Sauter had er direct uitgesproken ideeën over: “I hated the idea of a rhythm section with strings and I also hated the sound of flat backgrounds with no meanings in themselves. I didn’t want to do it that way. What I wanted to do was write like a string quartet with space to move things. I’d let them make their own time and rhythm. It is not the same thing as with a rhythm section. The attack of a rhythm section and strings differ; one is sharp and the other is slow. And they don’t blend.”

Sauter had – uiteraard! – precies begrepen waar de valkuilen van With Strings liggen en wist ze meesterlijk te vermijden zoals bleek toen de opnamen in 1961 verschenen onder de titel Focus. (Verve heeft de opnamen zeer verzorgd op cd heruitgegeven).

De plaat was precies wat men van Stan Getz verwacht: uniek en onnavolgbaar. Sauter maakt waar wat hij zich had voorgenomen. Het lukt hem om Getz effectief te laten begeleiden door een grote strijkersgroep. De ritmiek komt inderdaad vanuit de strijkers en natuurlijk Getz zelf. Toch heeft Sauter de ritmesectie niet helemaal weggelaten. Op twee van de zeven stukken speelt een slagwerker mee en ten dele heeft ook de pianist een grote rol in de uiteindelijke swing. In de derde titel, Pan, houdt een schellenrammelaar er het tempo in. Maar grosso modo is het inderdaad een stuk voor jazz-

saxofoon en strijkers. Het succes is vooral ook te danken aan Sauters composities. Ze zijn gedeeltelijk zeer percussief en maken gebruik van pizzicato’s en ostinatos, maar ook zeer mooie klankkleuren en prachtige melodieën. Ook zijn bewondering voor Bartok is evident. Het eerste deel, I’m Late, I’m Late, is gebaseerd op het tweede deel uit Bartok’s Music for Strings, Percussion and Celesta. Focus was destijds zo succesvol dat de titels I’m Late, I’m Late en I Remember When apart op een 45 toerenplaatje werden uitgegeven.

Tegenover deze platen als Jazz Abstractions en Focus staat de ongegeneerde commercialiteit van Wes Montgomery later in de jaren zestig.

Deze gitarist heeft zich vanaf 1957 maar zeker tussen 1959 en 1963 als hij opneemt voor het jazzlabel Riverside onbetwistbaar als een van de belangrijkste jazzgitaristen gemanifesteerd. Tegen zijn dood in 1968 is hij echter niet alleen een zeer invloedrijk jazzgitarist maar ook – mede dankzij With Strings – een popartiest geworden. Daarover meer in een volgend deel.

Jazzgitarist Joep van Leeuwen speelt in bezettingen variërend van solo gitaar tot bigband en van Swing tot Nu Jazz op podia variërend van jazzkroeg tot het Montreux Jazz Festival.

Hij componeerde veel jazzstukken, vooral voor het duo gitaar & trombone. Aan de jazzafdeling van het Maastrichts Conservatorium geeft hij de vakken gitaar, jazzgeschiedenis en combo. In samenwerking met de Universiteit van Maastricht is hij lid van het lectoraat Autonomie en Openbaarheid waar hij onderzoek doet naar de beoordelingsprocessen bij eindexamens conservatorium. Hij was meer dan 10 jaar actief als bestuurder in het jazzonderwijs en voor de IAJE (International Association of Jazz Educators). Hij publiceerde over jazz in het Limburgs Dagblad, Jazz News en andere uitgaven. Hij is winnaar van de Jerry van Rooyen Award.

k

Muziekmozaïe

nieuws Deze muzikanten werden gefotografeerd door Hugo Van de Velde.

Concerten en finalisten 2009

foto: © Jos Knaepen

Jazz Hoeilaart

Jazz Hoeilaart is er klaar voor! Van 24 tot 26 september serveert Muziekmozaïek jazz van de bovenste plank op dit festival annex wedstrijd.

Jazz Hoeilaart

Workshops Pianoworkshop

Geen Jazz Hoeilaart zonder workshops! Op zaterdag 26 september 2009 nemen Bart Van Caenegem en Jack van Poll de deelnemende pianisten mee op een avontuurlijke reis doorheen verschillende stijlperiodes van de jazzmuziek.

Interesse? Surf dan naar www.jazzhoeilaart.be Percussieworkshop voor Slechthorenden

Dit jaar besteedt Jazz Hoeilaart bijzondere aandacht aan personen met een auditieve handicap. Het festival installeert het festival een ringgeleiding zodat slechthorenden ook kunnen genieten van de optredens én geeft slechthorenden de gelegenheid om deel te nemen aan een workshop percussie. Tijdens een 2 uur durende workshop geven we slechthorenden de gelegenheid om samen met toppercussionist Chris Joris te musiceren. Deelnemers leren allerlei ritmes aanvoelen en krijgen de gelegenheid om die ritmes ook zelf uit een djembé te toveren. Meer informatie hierover: www.jazzhoeilaart.be Infosessie MySpace

Wie MySpace kent van de voorkant, ziet maar 20 procent van de mogelijkheden die dit netwerk biedt. Direct communiceren, creatief spelen met ‘events’, ‘blogs’, ‘comments’ en ‘bulletins’, is waar het allemaal om draait.

In deze workshop komen héél wat aspecten van MySpace aan bod. Voor niet-MySpacers gaat er een nieuwe wereld open. Op zaterdag 19 september belicht docent Marc Bosch, internetexpert en marketeer, kort de historie, praktijkgevallen en marketing- en communicatieaspecten. En dat alles gelardeerd met praktische do’s en don’ts. Een niet te missen infosessie! Meer informatie op www.jazzhoeilaart.be

J

ack van Poll sluit, samen met Ewout Pierreux en Bart Van Caenegem de eerste avond af. Vrijdag kruiden we de avond met de mediterrane jazzklanken van Hijaz. De laatste avond wordt feestelijk afgesloten met een bruisend concert van de Braziliaanse zangeres Cintia Rodriguez.

Geen wedstrijd zonder deelnemers! De finalisten van de 31ste editie van Jazz Hoeilaart zijn Kühntett (Duitsland), Yuval Amihai Ensemble (Israël), Points (Tsjechië), Frederik Leroux Trio (België), Travelers (Italië), Mit4Spiel5 (Duitsland).

Muziekmozaïek en gc De Bosuil bieden deze concerten aan tegen uitzonderlijke tarieven. Surf naar www.debosuil.be voor meer informatie!

Jazz Hoeilaart

Jazz Hoeilaart

Cintia Rodriguez

Culinair

Laureaatconcerten

Dit jaar verwent Jazz Hoeilaart de smaakpappillen van de bezoekers. Je wordt onthaald met een lekker hapje. Creola vzw serveert exotische hapjes, cocktails en een lekker zuiders wijntje. De bierliefhebber serveren we een schuimende Duvel, Vedett of Liefmans fruitbier.

De 31ste editie van Jazz Hoeilaart wordt al enkele weken voor de eigenlijke start van het festival ingezet! Op 11 september 2009 start Mid West Quartet, de winnaar van de voorbije jubileumeditie, een reeks van laureatenconcerten in België.

Op zaterdag 26 september 2009 serveren we de fijnproevers een speciaal Braziliaans menu of een typisch streekgerecht. Verwen je met een rijstschotel met garnalenkoek, bonenkroketjes, groenekoolstoofsel, zoete aardappel, bakbanaan en avocadospread of hou het traditioneel met een lekker stoofpotje.

Reserveer wel vooraf! Meer informatie hierover op www.jazzhoeilaart.be

Programma

Vrij 11/09: Théatre Marni - Brussel Zat 12/09: OdeGand - Gent Zon 13/09: Internationaal Straatkunstenfestival Mol Woe 16/09: Buster - Antwerpen Don 17/09: Muziekinstrumentenmuseum

Brussel Vrij 18/09: ‘t Smiske - Asse Zon 20/09: Druivenfeesten - Hoeilaart Zon 20/09: De Sjruur - Maaseik Info: www.jazzhoeilaart.be

Jazzmozaïek 3/2009

47

k

Muziekmozaïe

nieuws Gratis workshops en muziek op Folk- en Jazzdag

De tweede Folk- en Jazzdag van Muziekmozaïek wil op zondag 18 oktober 2009 in cc De Ploter in Ternat muzikanten, organisatoren en liefhebbers uit beide genres bij elkaar brengen. Dat gebeurt met heel veel muziek, uiteraard, maar ook met boeiende (gratis) workshops en leuke animatie.

M

et de Folk- en Jazzdag wil organisator Muziekmozaïek vooral een trefdag organiseren voor iedereen die bezig en begaan is met folk en/of jazz: om samen van muziek te genieten, uiteraard, maar ook om (gratis) workshops te volgen, om ervaringen uit te wisselen, om bij te praten of om het eigen muzikale kunnen te etaleren.

Vrij podium Het publiek wordt op zondag 18 oktober 2009 vanaf 13u non-stop getrakteerd op muziek van folk- en jazzgroepen, in cc De Ploter in Ternat. Ensembles die het aandurven om een korte maar gezellige foyerset te spelen, met constructieve feedback van een expert, mogen zich bij Muziekmozaïek nog altijd aandienen voor dit vrij podium.

Gratis workshops Hoofdbrok van de Folk- en Jazzdag wordt opnieuw een gratis workshopreeks. Hieronder een overzicht van wat er die dag te beleven valt. Inschrijven voor deze workshops kan via www.muziekmozaiek.be (w Beleef w Evenementen w Folk- en Jazzdag).

• Arrangemententrukendoos In deze workshop opent een specialist de arrangemententrukendoos, voor elke muzikant die wil weten hoe hij of zij op een eenvoudige manier meer uit een melodie kan halen. Met Kim Delcour (1314u30 en 15-16u30).

• Ritmiek uit verschillende culturen Ritmisch aangelegde mensen kunnen zelf uitproberen waar nu net de verschil-

len liggen tussen percussiebegeleiding in de folk en de jazz enerzijds en in andere muziekculturen anderzijds. Met Johan De Baedts (13-14u30).

• Kom uit uw kot!

Wie zijn of haar groep beter wil ‘verkopen’, mag de uiteenzetting over het opstellen van een portfolio voor folk- of jazzgroepen niet missen. Met een specialist van Poppunt (13-14u30 en 15-16u30).

• Podiumproductie Groepen of solomuzikanten die van hun muziekprogramma ook een podiumwaardige voorstelling willen maken, kunnen een nieuwe workshop podiumproductie volgen, in opvolging van de sessie podiumprésence van vorig jaar. Met André Lefèvre (15-16u30 en 17-18u30).

• Effecten op akoestische instrumenten Benieuwd hoe je met de nodige apparatuur ook uit je akoestisch instrument interessante elektronische effecten en geluiden kunt halen? Dan is een bezoek aan deze sessie, met ruimte voor individuele tips, een absolute aanrader. Met gitarist Jeroen Geerinck (14-15u) en violist Andries Boone (16-17u).

• Zingen!

Een leuke zangsessie, met materiaal dat liefhebbers van zowel folk als jazz kan aanspreken. En met tips voor een degelijke zangtechniek, ademhaling en zo meer.

(15-16u30).

Wil je meer weten? mozaiek.be

w www.muziek

48

Jazzmozaïek 3/2009

• Reis door vervlogen jazztijden Een boeiende reis door de rijke geschiedenis van de jazz. Met live muziek uiteraard. Voor wie niet alleen wil genieten van een goed verteerbaar stukje oude jazz maar er ook nog iets wil van opsteken. Met mensen van Jazzcentrum Vlaanderen (13-14u30 en 17-18u30).

• De ultieme folk- en jazzjam Een specialleke is een samenspelsessie, onder de vorm van een open jam, waarin folkén jazzmuzikanten een kort gemeenschappelijk repertoire samenstellen, door van een jazztune een echte folkbalhit te maken en van een folktraditional een jazzstandard te maken. De deelnemers aan deze sessie kunnen op het einde van de dag het resultaat van hun samenspel laten horen aan het publiek. Met jazzgitarist Filip Verneert en folkaccordeoniste Sophie Cavez (15-17u30).

• Folkeling voor kinderen Voor de kinderen is er op de Folk- en Jazzdag Folkeling oftewel een spannende en actieve zoektocht naar instrumenten en dansjes in de grote folkwereld (doorlopend vanaf 13u).

Folk- en jazzfoto’s Op de tweede Folk- en Jazzdag stelt Muziekmozaïek ook mooie, verrassende, boeiende, ontroerende en sexy foto’s tentoon die (een stukje uit) de folk- en jazzwereld schitterend in beeld brengen. De beste foto’s worden later ook gepubliceerd in een aantal tijdschriften.

Klaas Keymolen en Peter De Rop Folk- en Jazzdag Zondag 18 oktober 2009, 13u tot 19u www.muziekmozaiek.be (w Beleef w Evenementen w Folk- en Jazzdag) info@muzmoz.be 02 532 28 38

Wil je meer weten over onze activiteiten en/of de werking van folk en jazz bij Muziekmozaïek, surf dan naar www.muziekmozaiek.be

k

Muziekmozaïe

nieuws

Folk- en Jazzstage voor jongeren van 15 tot 25 jaar Wanneer en waar?

Van vrijdag 30 oktober t/m woensdag 4 november 2009 in Oasecentrum, Groot-Bijgaarden.

Inhoud Muziekmozaïek vzw nodigt jonge muzikanten van 15 tot 25 jaar gedurende vijf dagen uit om te musiceren met enkele toonaangevende artiesten uit het folk- en jazzmilieu. Niet alleen samenspel komt aan bod, maar ook muziektheorie, harmonie, improvisatie en het bewerken van melodieën. De avonden van de muziekstage worden muzikaal opgevuld met workshops, een concert, een bal en leuke ontspanningsactiviteiten.

Benodigdheden Alle instrumenten zijn welkom (wel zelf mee te brengen met eventuele versterker): jazzinstrumenten als saxofoon, trompet, klarinet, piano/keyboard, bas, slagwerk e.a. of folkinstrumenten als doedelzak, draailier, hommel, harmonica, accordeon, gitaar of hakkebord.

Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen instrument(en).

Lesgevers Wouter Vandenabeele, Filip Verneert en Tom Theuns.

Prijs € 250 (incl. volpension), € 225 voor het tweede en volgende gezinslid. Wie lid is van Muziekmozaïek (individueel of als lid van een groep) krijgt € 10 korting.

Info en inschrijving Muziekmozaïek vzw, Wijngaardstraat 5, 1755 Gooik, 02 532 28 38. Inschrijven kan via www.muziekmozaiek.be (w Leer w Opleidingen w Folk&Jazzstage). Het inschrijvingsgeld moet worden gestort op rekening 734-0064446-47 van Muziekmozaïek, Wijngaardstraat 5, 1755 Gooik.

De inschrijving is pas definitief na het invullen van het online formulier op www.muziekmozaiek.be (zie hierboven) én ontvangst van de betaling.

Subsidies voor folk- en jazzgroepen Voor muzikanten die het nog niet weten: folk- en jazzgroepen die bij Muziekmozaïek aansluiten, kunnen subsidies krijgen om hun artistieke kwaliteit te verbeteren. Die subsidies kunnen oplopen tot 250 euro per jaar.

Muziekmozaïek gaat met en voor groepen die dat wensen op zoek naar (en betaalt) deskundigen die de groep kunnen helpen bij eender welk aspect waaraan de muzikanten willen werken. Het uitwerken van arrangementen, de organisatie van optredens, het werken aan podiumprésence: je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt er bij Muziekmozaïek wel een begeleidingsproject voor aanvragen.

De aanvragen voor deze subsidiepot, kwaliteitsbevorderende begeleiding genaamd, geldt wel alleen voor niet-professionele groepen, aangesloten bij Muziekmozaïek. De middelen zijn alleen bestemd voor het verbeteren van een uitvoering, een speciale voorstelling of een project; muziek- en studio-opnames worden uitgesloten. De aangestelde deskundige die voor de begeleiding zorgt, mag bovendien geen lid zijn van de groep of niet actief participeren in het project waarvoor de begeleiding werd aangevraagd.

Kort verslag Muziekmozaïek betaalt het honorarium van de gekozen begeleider – ook de groep mag een begeleider voorstellen – tot 25 euro per uur en tot maximum 10 uren per groep per jaar.

De aanvraag moet bij Muziekmozaïek binnenkomen ten laatste 10 dagen vóór de dag van de eerste begeleiding. Bij deze aanvraag moet ook een omschrijving zitten van het project en de beoogde doelstelling ervan. Nadien moet er een kort verslag van worden opgesteld.

De begeleidingen worden aangeboden tot het door Muziekmozaïek voorziene bedrag van 5.000 euro, met een maximum van 2.500 euro per semester, is uitgeput. (PDR) Info: 02 532 28 38 - info@muzmoz.be www.muziekmozaiek.be (klik door op Speel w Begeleidingssubsidies)

Jazzmozaïek 3/2009

49

k

Muziekmozaïe

nieuws Zaken voor plezier

Het Forum voor Amateurkunsten, de overkoepelende amateurkunstenorganisatie voor o.a. Muziekmozaïek en Danspunt, brengt de brochure Business before pleasure… ook in de amateurkunstensector uit. Die bevat de neerslag van een aantal vormingssessies, o.m. over de vrijwilligerswet en –verzekering, de vzwwetgeving en boekhouden voor vzw’s, fondsenwerving en het boeien en binden van medewerkers en leden.

Dit dossier is een must voor alle amateurkunstenaars. Je kunt het document downloaden op www.amateurkunsten.be/vorming of een gratis exemplaar bestellen door te mailen naar liesbet.termont@amateurkunsten.be. (IC)

Vrijwilligers gezocht Wie met zijn of haar vrije tijd geen weg weet, mag altijd een seintje geven aan de mensen van Muziekmozaïek, het Impulscentrum voor Folk en Jazz: in Gooik blijven ze vrijwilligers immers met open armen ontvangen, voor werk in het documentatiecentrum of andere administratieve taken, of voor hulp bij een muziekactiviteit, een workshop of op een of ander festival. Wil je ook af en toe een handje toesteken? Graag! Neem dan snel contact op met Muziekmozaïek. (IC) Info: 02 532 28 38 - info@muzmoz.be

M

Veel bijval voor workshops Gent Jazz Niet minder dan 38 enthousiaste muzikanten namen deel aan de Muziekmozaïek-workshops tijdens de afgelopen editie van Gent Jazz. Op dat festival, bood Muziekmozaïek amateurmuzikanten de gelegenheid om deel te nemen aan enkele artiestenworkshops. Op zaterdag 11 juli leidde de Amerikaanse tenorsaxofonist John Ruocco zo’n sessie in de Gentse Bijloke. Een dag later stonden Larry Grenadier en Jeff Ballard, die samen de ritmesectie van pianist Brad Mehldau vormen, voor een groep geïnteresseerde contrabassisten en drummers. (VDL)

Amateurkunstenaars

welkom op stART De amateurkunstensector houdt op zaterdag 24 oktober 2009 een interactieve kunstendag in het muziekcentrum Trix in Antwerpen (Noordersingel 28). Op stART kan iedereen genieten van workshops, optredens, exposities, debatten en zomeer. Het avondprogramma biedt alleszins een verrassende mix van optredens, met een multiculturele inslag. stART wordt kortom een topdag voor iedereen die met kunst bezig is of er mee wil starten: van muziek over drama en fotografie tot dans. (KK) Info: www.amateurkunsten.be

Bigbandmuzikanten en –liefhebbers

gezocht

Samen met de muziekacademies van Hoboken, Gentbrugge en Turnhout organiseert Muziekmozaïek op zaterdag 14 en zondag 15 november 2009 een tweedaagse intensieve bigbandworkshop.

Deze workshops zijn een ideale gelegenheid voor iedere amateurmuzikant met geen of weinig ervaring om eens in een heuse bigband te spelen. Topmuzikanten Nico Schepers, Jeroen Van Malderen en Dieter Limbourg laten de deelnemers de wereld van de bigband ontdekken.

Maar ook oude rotten uit het bigbandmilieu zijn uiteraard van harte welkom! Meer info vind je op onze website: www.muziekmozaiek.be (w Leer w Jazz w Opleidingen w Workshops)

Muziekmozaïek

zomerpromotie Deze zomer kon je het Muziekmozaïek-promotieteam vinden op verschillende festivals. Gent Jazz Festival, Jazz Middelheim, Jazz in’t Park, Duvel Jazz Festival Kempen. We willen onze vrijwilligers langs deze weg even in de bloemetjes zetten en bedanken voor hun inzet, energie en enthousiasme!

Wil je de nieuwe Candy Dulfer worden of in de voetsporen Workshop met Roni Ben Hur treden van Jamie Cullum?

uziekmozaïek nodigt Roni Ben Hur, begenadigd gitarist en pedagoog, uit voor een bigband coa-

Muziekacademie ching én een gitaarworkshop.

Roni was of is de sideman o.m. Barry Harris, Chris Anderson,inRufus Onze academie geeft eenvan volledige naschoolse opleiding muJ.H. FIOCCO Reid, Walter Booker, Jimmy Heath, Clark Terry, Hampton, Payne,vanaf Charles Etta Jones, ziek, dans enSlide woord.

JongCecil en oud, 8 McPherson, jaar (initiatie vanaf

6 jaar) kanjazzpodium iedereen bij onshijles Ook geven curMarcus Belgrave and Bill Doggett.

Er is geen waar metvolgen. z’n jazzgitaar niet opwij te aparte horen was sussen voor volwassenen.

Op zaterdag 22 augustus verdiept Roni zich, samen met een bigband, in de do’s en don’ts van het spelen in bigband. Op zondag 23 augustus opent Roni zijn boekje vol trucs, tips en waardevolle informatie voor elke JAZZ EN LICHTE MUZIEK: geïnteresseerde gitarist. De workshop vindt plaats in Muziekcentrum de Bijloke in Gent.

Instrumenten: Elektrische gitaar I basgitaar I piano I Heb je zin om je bigband in te schrijven voor deze coaching?

Mail dan naar vincent.de.laat@muzmoz.be of

saxofoon I slagwerk I zang bel 02 532 38 90. Gitaristen kunnen zich binnenkort online inschrijven via www.muziekmozaiek.be

muziek woord dans

Voor meer inlichtingen kan u terecht op: 02

241 41 39

Luister naar Roni op www.ronibenhur.com Met aan Muziekcentrum de Bijloke, Gent Muziekacademie J.H. FIOCCOdank I Lambermontlaan 184-186 I 1030 Schaarbeek I E-mail: ma.schaarbeek.info@g-o.be I http://maschaarbeek.vgc.be/

Roberto Fonseca

20/09/09

BaRBaRa DenneRlein

01/10/09

Ben allison anD Man size saFe

16/10/09

noRMa Winstone + BoBo stenson

30/10/09

BJo: RequieM van nils linDBeRg

07/11/09

RoBeRto Fonseca

18/02/10

RoBin veRheyen neW yoRk quaRtet

DE WARANDE TURNHOUT WWW.WARANDE.BE // 014416991

Jazzmoza誰ek 3/2009

51

Leon Lhoëst

Muziektheorie

I

n essentie gaat het boek Four Principles To Understand Music over jazzharmonie, met ruime aandacht voor de andere elementen in muziek zoals melodie en ritme. Het wijkt echter af van andere harmoniemethoden door de zeer persoonlijke schrijfstijl en originele muzikale observaties, en door de steeds terugkerende grotere verbanden die Pierre Van Dormael (PVD) legt tussen muziek en zaken zoals balans, symmetrie, liefde, geloof, God, drieeenheid (de H. Drievuldigheid), natuur, etc.

Het boek, uitsluitend in het Engels verkrijgbaar, is onderverdeeld in 3 hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk behandelt de vier Principles of Grondbeginselen (blz. 5 t/m 21) waarop hoofdstuk 2, Applications is gebaseerd (blz.

22 t/m 103). Dit tweede hoofdstuk vormt het leeuwendeel van het boek en vertoont veel parallellen met Amerikaanse harmonieboeken als Chord Scale Theory and Jazz Harmony van Barry Nettles. Verwonderlijk is dit niet daar PVD zijn opleiding kreeg (als eerste Belg) aan het Berklee College of Music in Boston, USA. In hoofdstuk 3, Appendix (blz. 104 t/m 107) reikt PVD de lezer allerlei ideeën aan over nietstrikt muzikale onderwerpen, die volgens hem echter allemaal onderling verbonden zijn.

Welke zijn nu deze vier ‘principles’ waarop PVD’s theorie is gebaseerd?

Het betreft: 1) Balans en Symmetrie 2) Memorie 3) Magnetisme 4) Kinetische Energie.

Globaal gaat het er over hoe noten zich onderling verhouden; zijn ze (relatief) stabiel of willen ze oplossen, en zo ja, waar naar toe en op welke manier.

In Balans en Symmetrie wordt, vertrekkend van de boventoonreeks, van een aantal veel gebruikte toonladders (majeur, pentatonisch etc.) de symmetrische opbouw uitgelegd.

In Memorie wordt uiteengezet wat vereist is opdat een gespeelde melodienoot in ons geheugen blijft hangen, en als dusdanig in harmonie zal klinken met de omringende melodienoten of het gegeven akkoord. Dit heeft alles te maken met het interval tussen 2 opeenvolgende melodienoten, en de relatie melodie/harmonie. Zo zullen bijvoorbeeld elkaar stapsgewijs opvolgende noten geen har-

52

Jazzmozaïek 3/2009

Pierre Van Dormael: Four Principles To Understand Music Een jaar geleden, op 3 september 2008 overleed op 56-jarige leeftijd gitarist/componist Pierre Van Dormael ten gevolge van kanker, niet echter alvorens nog drie projecten te hebben voltooid waaraan hij zeer veel belang hechtte. Eén hiervan is het boek Four Principles To Understand Music, waarin hij zijn vergaarde muzikale kennis en inzichten wilde doorgeven aan, zoals hij zelf zegt in het voorwoord, “mensen die muziek willen begrijpen”.

fig. 1

fig. 2

fig. 3

fig. 4

fig. 5

fig. 6

monie (akkoord) vormen in het geheugen.

Dat noten kunnen blijven ‘klinken’ in het geheugen kan soms onwenselijke situaties opleveren (fig.1). Hoe dit is te vermijden wordt behandeld onder ‘virtuele resonantie’.

Sommige graden van de majeur toonladder (1,3,5,8) functioneren als magneten die de resterende graden (2,4,6,7) aantrekken (fig.2, 3 en 4). Dit wordt behandeld in Magnetisme.

In Kinetische Energie wordt dan weer uitgelegd dat noten ook op andere manieren kunnen oplossen, en waarom. Ook worden hier chromatische noten behandeld (fig.5).

Zoals reeds eerder gezegd beslaat hoofdstuk 2, Applications het grootste deel van het boek.

Het wordt onderverdeeld in 6 secties: Chords/ Harmony/Scales/Tensions/Melody/Introduction to ‘Rhythmic Harmony’.

Iedere sectie is dan weer onderverdeeld in verschillende onderwerpen. Zo wordt begonnen met de constructie van drieklanken, septiemakkoorden en hun omkeringen. Verder worden diatonische akkoorden behandeld alsook secondary dominants, II-V’s, sub-dominant mineur, sub V, verminderde akkoorden, pedaalnoot, ostinato, constant structure, modulatie, etc.

Interessant zijn de bemerkingen over de bijdrage die jazz heeft geleverd aan de harmonie. Het betreft hier de verzelfstandiging van zgn. tensions.

Verder worden behandeld: mineur harmonie, chord scales, modi en tensions. In het deel over melodie heeft PVD het over ritme, intervallen, versieringsnoten, anticipaties, het (re)harmoniseren van een melodie, voicings etc. Over de polyfone melodie zegt PVD het volgende: “ [..], you can have several lines going on together, and switch between them to get them all heard”. Hij geeft dan o.a. als voorbeeld het middenstuk van Sophisticated Lady van Duke Ellington. Dit is een samenvoegsel van drie eenvoudige zingbare elementen (fig.6).

In Introduction to ‘Rhythmic Harmony’ worden originele concepten besproken als ritmische tensions, ritmische harmonie, ritmische intervallen, ritmische akkoorden, en de modi van een ritme. Ook de ‘1’(eerste tel v/d maat) en swing feel komen aan bod.

Hoofdstuk 3 ten slotte, Appendix, gebruikt PVD om enkele beschouwende observaties met de lezer te delen. Hij weidt uit over thema’s als

balans, de Schepping, de regenboog, toonsoorten waarin vogels fluiten en tonaliteit/ atonaliteit (PVD is trouwens een voorvechter van het idee van tonaliteit). Veel van zijn ideeën worden ook al toegepast in de eerste 2 hoofdstukken in relatie tot muziek.

Dit artikel kan niet meer zijn dan een oppervlakkige kennismaking met het boek in kwestie: daarvoor is het boek veel te omvattend.

Wat Four Principles erg interessant maakt is de logische opbouw, de veelheid aan theoretisch materiaal, en de ‘personal touch’ van de auteur. Het is daarbij verhalend, verhelderend, en hier en daar gestoffeerd met anekdotes. Het feit dat PVD muziek in een veel breder kader plaatst is beslist een meerwaarde.

deSINGER vzw

18/09/09

Brussels Jazz orchestra (B) 02/10/09

teodora enache Quartet (roU) 03/10/2009

Dez Mona try-out (B) 23/10/09 Het boek (107 blz.) is te koop via de website www.pierrevandormael.com/Book.html voor het bedrag van € 30,- plus verzendingskosten.

Het nieuws van het overlijden van Pierre Van Dormael was voor velen een grote schok, en zijn veel te vroege heengaan wordt nog steeds alom betreurd. In zijn boek Four Principles To Understand Music leven zijn ideeën, in de ruimste zin van het woord, gelukkig door. Over de schepping citeert hij o.a. uit het Evangelie van Johannes: “In the beginning was the Word, and the Word was with God, and the Word was fully God” (Johannes 1:1-2). En even verder zegt hij: “As I see it, the Word – the sound, music – is the glue that puts atoms together to create molecules, molecules together to create cells, cells together to create organs, organs together to create people…

So how do you call the glue that puts people together? The anwer is love. The Word is Christ, is Love…”.

“So: Prepare your musical matter with spirit, and put the elements together with love...”.

Julia Kent (Can) 24/10/09

edgar van asselt Quartet (B/ nL) + David Schnitter (vS) 28/10/09

flat earth Society ‘answer songs’ try-out (B) 10/11/09

Polar Bear (GB) 21/11/09

Michael Moore – available Jelly (vS/nL) 11/12/09

fred van Hove (B) 27/12/09

Lionel Beuvens trio (B/fIn)

Literatuur en bronnen • • • • •

Van Dormael, Pierre – Four Principles to understand music, Art Public Publishing (2008) http://www.pierrevandormael.com/Book.html http://www.myspace.com/pierrevandormael http://www.jazzinbelgium.com/musician/pierre.van.dormael http://www.citizenjazz.com/article3456461.html

de Singer

Bavelstraat 35, 2310 Rijkevorsel Info & reServatIeS tel. 03 380 10 10 of

www.desinger.be Jazzmozaïek 3/2009

53

D foto: © Jos Knaepen

e Amerikaanse altsaxofonist Charlie Mariano is 16 juni in Keulen, zijn woonplaats sinds jaren, overleden. Hij was 85. Mariano speelde in het orkest van Stan Kenton. In de ja-

Charlie Mariano

ren zestig sloot hij zich aan bij het orkest van bassist Charles Mingus. Hij is onder meer te horen op de plaat The Black Saint and the Sinner Lady. Later raakte hij geïnteresseerd in Indiase muziek en richtte hij de jazzrock-formatie Osmosis op. (nieuwsredactie JazzFlits) De Amerikaanse jazzcomponist George Russell, die de muziek van Miles Davis en John Coltrane heeft beïnvloed, is 27 juli in Boston op 86-jarige leeftijd overleden. Hij had Alzheimer. George Russell, geboren in Cincinnati, Ohio, volgde een opleiding aan de Wilberforce universiteit. Hij speelde drums in de band van Benny Parker.

Voor het Dizzie Gillespie orkest schreef hij Cubano Be/Cubano Bop, dat in 1947 in Carnegie Hall in première ging en de eerste fusion was van Afrocuban rhythms en jazz.

In 1953 ontwikkelde Russell het Lydian-concept, dat verwijst naar een oude Griekse toonladder en de eerste theoretische bijdrage in de jazz betekende (zie ook Jazzmozaïek 1/2008 Muziektheorie, bijdrage van Leon Lhoëst over George Russell p.48).

De freejazz drummer Rashied Ali, die mee de laatste jaren van Coltrane de experimentele stijl bepaalde, overleed tengevolge van een hartaanval op 12 augustus in Manhattan op 76-jarige leeftijd. Midden de jaren 60 kwam Ali als tweede drummer naast Elvin Jones bij Coltrane’s ensemble terecht. Ze traden op in de Village Gate in no-

vember 1965. Een opname volgde met Meditations (1965) en later nam Coltrane zonder Jones, in duet met Rashied Ali het album Interstellar Space (1967) op. Rashied Ali, geboren als Robert Patterson, kwam uit een muzikale familie in Philadelphia. Hij speelde eerst piano, trombone en trompet om dan uiteindelijk voor drums te kiezen. In 1963 verhuisde hij naar New York en werd aangetrokken door de progressieve jazzscene en speelde met Don Cherry, Pharaoh Sanders, Archie Shepp en Albert Ayler. Zijn eerste belangrijke opname was On This Night met Shepp.

Na Coltrane’s dood in 1967 toerde hij met Alice Coltrane in Europa. Tot 1979 hield hij nog een freejazz-club open in New York. In de jaren 80 was hij actief in verschillende groepen (Phalanx,

By Any Means, Prima Materia). In 2003 vormde hij nog het Rashied Ali Quintet en trad in duo op met de saxofonist Sonny Fortune.

De Amerikaanse gitarist en gitaarbouwer Les Paul is 13 augustus overleden aan een longontsteking. Hij werd 94 jaar. Les Paul werd vooral bekend omdat hij eind jaren dertig als eerste een elektrische gitaar met solid body ontwikkelde en door Gibson liet vervaardigen. In de jaren 40 brak Les Paul door als muzikant, samen met zijn vrouw Mary Ford. Ze scoorden verschillende nummer 1-hits, waaronder How High The Moon, Mockin’ Bird Hill en Vaya con dios.

Op de valreep vernemen we het overlijden van Joe Maneri op 24 augustus, 82 jaar oud.

jazzclub seizoen 2009-2010 Donderdag 24 september 2009 20.15 u.

Jeroen Van Herzeele Quartet ism Jazzlab Series Jeroen Van Herzeele - Fabian Fiorini - Jean-Jacques Avenel Giovanni Barcella Vrijdag 6 november 2009 20.15 u.

Robin Verheyen International Quartet Robin Verheyen - Dré Pallemaerts Nicolas Thys - Bill Carrothers Woensdag 2 december 2009 20.15 u.

Bender Banjax ism Jazzlab Series Erik Bogaerts - Alexi Tuomarila Axel Gilain - Stijn Cools

Donderdag 28 januari 2010 20.15 u.

Bart De Nolf - Andy Sheppard Dré Pallemaerts Trio ism Jazzlab Series

Donderdag 15 april 2010 20.15 u.

Jacques Pirotton quartet Jacques Pirotton - Fabrice Alleman Benoît Vanderstraeten - Jan De Haas

Donderdag 18 februari 2010 20.15 u.

Ben Sluijs Trio Ben Sluijs - Christian Mendoza Brice Soniano

Donderdag 27 mei 2010 20.15 u.

Hijaz ism Jazzlab Series Moufadhel Adhoum Niko Deman - Chris Mentens - Chryster Aerts - Azzedine Jazouli Vardan Hovanissian

Maandag 22 maart 2010 20.15 u.

Ivan Paduart Trio + Fay Claassen Ivan Paduart - Philippe Aerts Joost Van Schaik - Fay Claassen

Tickets: € 12, studenten: € 8 Info & reservatie: CC de Meent Gemeenveldstraat 34 I 1652 Alsemberg www.demeent.be I info@demeent.be I T 02 359 16 00

De concerten in de jazzclub van CC de Meent worden ingeleid door Peter Hertmans.

LAART.BE WWW.JAZZHOEI

[JAC LL - EWOUT PI ERREUX - BART VAN CAENEG EM - CHRISTIA N MENDOZA]

s: 02 657 31 79 eilaart.be || | ticket rt.be | ||| www.jazzho aa eil zho jaz o@ inf || info: 02 532 38 90

CINTIA RODRI GUEZ

n.be Gooik || | vorm: arba

HIJAZ

SIX JAZRZT HOEILAA FINALISTS

aat 5 - 1755 ek - Wijngaardstr ckx, Muziekmozaï v.u. Peter Heyndri

24/09 - 26/09

JAZZ HOEI LAAR T2009

ONDER JACKS’ VLEU L SO GE K VAN P

il.be e |||| www.debosu | || info@debosuil.b

EEN MACHTIG MOMENT. Bier met liefde gebrouwen, drink je met verstand.