JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
HTO SCHAKELSEMESTER BOUWKUNDE, TU-DELFT 08/09
STUDENT: JEROEN EGBERTS HVA NUMMER: 229838 TU-DELFT NUMMER: 1549553 SPECIALISATIE: BOUWTECHNIEK EMAIL: JEROEN.EGBERTS@HVA.NL TEL: 0647070947
EINDWERKSTUK HTO SCHAKELSEMESTER 08/09 VAKCODE: BK8010 INTEGRAAL ARCHITECTONISCH ONTWERP SPECIALISATIE: BOUWTECHNIEK DOCENTEN: ANDRÉ DE RUITER FILIP BOSSCHER FURKAN KÖSE RENE LEENE
23.01.09
JEROEN EGBERTS 1549553
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR In het eerste hoofdstuk van dit eindwerkstuk zal de ontwerpopgave worden besproken, zodat u als lezer een duidelijk beeld krijgt van de opgave voor het ontwerp. In dit hoofdstuk worden ook de locatie, analyse en vraagstellingen beschreven. In de daaropvolgende hoofdstukken zal het ontwerp stap voor stap nader worden toegelicht, waarna het wordt verantwoord. Vervolgens zal ik het ontwerpproces beschrijven, verantwoorden en evalueren en af te sluiten met een samenvatting en conclusies, met achterin de bijlage.
JEROEN EGBERTS 1549553
Dit is het eindwerkstuk van het HTO schakelsemester, gericht op de specialisatie bouwtechniek, gedoceerd aan de faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Delft. Het eindwerkstuk is een evaluatie van en een reflectie op het ontwerpproduct en ontwerpproces dat is doorlopen. Tevens geeft het u een beeld van mijn vaardigheden die ik tijdens de bachelor opleiding aan de Hoge School van Amsterdam heb opgedaan. Het is een wetenschappelijke verantwoording van het proces en het uiteindelijke product.
VOORWOORD
Voorwoord
1
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
3 4 5 9 10 11 12 13
JEROEN EGBERTS 1549553
VOORWOORD ONTWERPOPGAVE PROBLEEMSTELLING ONTWERPPRODUCT ONTWERPPROCES EVALUATIE SAMENVATTING LITERATUUR BIJLAGEN
INHOUDSOPGAVE
INHOUDSOPGAVE:
2
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR Ontwerpopgave De opgave is het ontwerpen van een gebouw met een openbare buitenruimte op het Javaplein. Het Javaplein ligt in de Indische buurt, deze buurt is opgenomen in de lijst van 40 probleemwijken van oud minister Vogelaar. Het ontwerp moet gaan werken als katalysator en zorgen voor de verbetering van de cohesie in de wijk. Dit door middel van het Programma van Eisen plus een additief programma. Het Programma van Eisen (PvE) ziet er als volgt uit: - Bibliotheek - 50 Starters woningen van 60m² (netto) - Parkeergelegenheid (1,2 per woning + 20 bibliotheek)
2000m² 4500m² 2000m²
De opgave bestaat uit een stedenbouwkundig en een architectonisch deel. Het stedenbouwkundige deel betreft een analyse van de stedenbouwkundige en maatschappelijke context, het programma en bestaande gebouwen en precedenten. Met als product een stedenbouwkundig programma en schetsontwerp voor de locatie. In het architectonische deel van de opgave dient het PvE plus het additief programma worden ontworpen. Voor mij als bouwtechniek student wordt verwacht het gebouw technisch uit te werken, denk hierbij aan de constructie, materialisatie, doorsnede met daarbij de technische details.
ONTWERPOPGAVE
Beschrijving en analyse van de ontwerpopgave
De Indische buurt is een stads uitbereiding van de begin 20ste eeuw. Vanaf de jaren 60 werd de wijk volgebouwd met vele massieve en gesloten bouwblokken (arbeiderswoningen) uit de jaren 60 voornamelijk opgetrokken uit metselwerk.
JEROEN EGBERTS 1549553
Locatie Het Javaplein, een plein omringd door winkels, woningen, horecagelegenheden gelegen in Amsterdam Oost, stadsdeel Zeeburg “de Indische buurt”. De relatief kleine Indische Buurt is het oudste gedeelte van het stadsdeel Zeeburg en is dichtbevolkt.
3
Definitie probleemwijk: Een probleemwijk is een wijk waar problemen zich opstapelen rond wonen, werken, leren, integreren en veiligheid. En waar de bewoners dit ook daadwerkelijk als een probleem ervaren. Een wijk waar mensen niet graag wonen en weinig kansen hebben. Wat is de oorzaak van deze probleemwijk en hoe kunnen we dit probleem door middel van het nieuwe ontwerp tackelen? Eén van de belangrijkste oorzaken is kennis. Kennis wat betreft talen, integratie, vakgebied, enz. Er moet ruimte worden gemaakt voor werk- en leermogelijkheden, de bibliotheek is er één van. in de bibliotheek kunnen bewoners zich al veel kennis vergaren, maar ook aanvullende functies voor een bibliotheek kunnen ervoor zorgen dat de bezoekers zich kunnen laten informeren. Maar met name in deze wijk gaat het om de kennis van elkaar “Sociale kennis”. Mensen worden omringd door onbekenden. Daardoor ontstaat het tegenovergestelde van sociale cohesie. Mensen voelen zich niet thuis. Ze hebben het gevoel geen grip te hebben op hun straat. Gevoelens van onzekerheid en onveiligheid zijn het gevolg. De bewoners moeten zich meer betrokken voelen bij elkaar en elkaar leren kennen. Om ervoor te zorgen dat bewoners elkaar beter leren kennen, moet er laagdrempelige activiteiten en evenementen kunnen plaatsvinden. Er moet een doel zijn waar de multiculturele bewoners elkaar kunnen ontmoeten.
ALS JE WILT DAT MENSEN ZICH BETROKKEN VOELEN BIJ ELKAAR, MOETEN ZE ELKAAR EERST LEREN KENNEN. De problemen doen zich niet alleen voort op deze schaal, maar ook op stedenbouwkundig niveau is de werking niet optimaal. Het Javaplein, of misschien beter uit te drukken als: 'Het Javakruispunt'. Een gebied dat wordt omringd door verkeer, en ook op de openbare ruimte (het plein) is het een wirwar van voetgangers en fietsers. Geen plein om te verblijven, te genieten van je koffie op een terras en met elkaar in contact te komen. Ook de overgang van de Javastraat naar het Javaplein geeft een slechte werking. De Javastraat, een commerciële straat met vele winkels eindigt in het Javaplein, een woonwijk zonder enige commercie. Terwijl de andere zijde, de Molukkenstraat wel is voorzien van horeca en winkels. (bijlage 1) Het huidige woningaanbod in de wijk is kwalitatief zeer laag, de woningen zijn slecht onderhouden en de oppervlaktes zijn klein. Dit resulteert tot een lage huur, voor mensen met een laag inkomen die weinig kunnen besteden. De wijk wordt nu met name door buitenstaanders ervaren als een onprettige buurt om in te wonen. Dit ontwerp moet ervoor zorgen dat zowel buitenstaanders als buurtbewoners graag in deze buurt willen wonen en dat ze trots zijn op de buurt!
JEROEN EGBERTS 1549553
Probleemveld De Indische buurt is etnisch zeer divers; een hoog percentage van de inwoners is allochtoon en er worden naar schatting zo`n 100 talen gesproken. De werkloosheid in de wijk is hoog en het gemiddelde gezinsinkomen relatief laag. Een wijk dat kampt met problemen, met name criminaliteit en de respectloze hangende jeugd op straat. Het Javaplein is een van de door het huidige kabinet aangewezen als één van de 40 `probleemwijken´.
PROBLEEMVELD
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
4
Ruimtelijke vertaling op sociaal niveau:
In het kader van het onderzoek naar het nieuwe ontwerp zijn er verschillende studies verricht naar de bouwmogelijkheden op het terrein. Op basis van deze studies zijn onderstaande ruimtelijke en programmatische uitgangspunten op sociaal-, stedenbouwkundig-, architectonisch- en bouwtechnisch niveau opgesteld. De uitgangspunten van ieder niveau zijn vertaald naar functies die worden verwerkt in het ontwerp.
De bewoners moeten een doel hebben om elkaar te ontmoeten, dit wil ik realiseren door het organiseren van laagdrempelige activiteiten, denk hierbij aan; kleine markten, workshops en evenementen op het plein. Maar ook door een tweetal extra functies aan het gebouw toe te voegen. Een wereldrestaurant (voor vele culturen) in combinatie met restaurant Fifteen dit is een restaurant waar werklozen aan het werk kunnen en tevens worden opgeleid tot serveerder, kok, manager, ect. De tweede functie is een buurthuis, waar bezoekers iets kunnen drinken, maar ook de kunst kunnen bewonderen in de daarvoor te realiseren expositieruimtes, een spelletje kan worden gespeeld of kunnen mee debatteren over de omstandigheden van de wijk in de debatruimte. Beide functies voorzien van een terras aan de zuidzijde van het gebouw. Door middel van deze terrassen wordt de sociale controle onderling vergroot (bijlage 2).
Sociaal niveau: - Mensen moeten in contact kunnen komen met elkaar, er moet een ruimte beschikbaar worden gesteld om elkaar te ontmoeten. Om ervoor te zorgen dat bewoners elkaar beter leren kennen, zorgt dit voor een sociale band en creĂŤer je sociale controle. - Het aantal werkeloosheid in de buurt is te hoog, dit moet worden gestimuleerd door werkgelegenheid. - Kennisruimte: In de bibliotheek kunnen bewoners zich al veel kennis vergaren, dit zal in het ontwerp worden versterkt. - Het nieuwe ontwerp moet niet alleen woningen bieden voor mensen van buitenaf, maar ook voor de huidige bewoner. Zodat de bewoners worden gemengd met nieuwe ondernemende startende en financieel onderbouwde nieuwelingen.
De bibliotheek wordt gezien als informatie verrijkend centrum, maar kan worden versterkt door extra functies toe te passen. Dit door in de bibliotheek presentatie ruimtes te realiseren. In deze ruimtes kan worden les gegeven, denk met name aan taal- en integratiecursussen. Internet is tegenwoordig niet meer weg te denken, ook via dit medium wordt veel informatie gewonnen, in dit ontwerp zal plaats worden gemaakt voor internet ruimtes. De woningtype in het nieuwe ontwerp worden variĂŤrend, van starter naar tussenwoning tot grote gezinswoningen en penthouse. Door hier variatie in te brengen worden verschillende bevolkingsklassen gemixt. De grote woningen zorgen voor geld in de wijk, maar daarin tegen zorgen de kleinere starterwoningen ervoor dat ook bewoners uit de buurt in aanraking kunnen komen voor een woning en dat het geen afzonderlijk juppen woongebouw wordt. Dit ontwerp wordt een voorbeeldfunctie en moedigt het studeren aan.
JEROEN EGBERTS 1549553
Verantwoording en evaluatie van het ontwerpproduct
ONTWERPPRODUCT
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
5
Ruimtelijke vertaling op stedenbouwkundig niveau:
- Het nieuwe ontwerp moet passen binnen het huidig stedenbouwkundig beeld om zo één geheel te vormen met de omgeving. - De bebouwing versterkt het omliggende stads karakter. - Het nieuwe ontwerp mag de bezoekers niet hinderen, in verband met de plaatsing van het gebouw en pleinhoogte. - In het ontwerp wordt een plein gerealiseerd, waar de evenementen en markten kunnen worden gehouden en waaraan zich de terrassen bevinden. - Het plein en met namen de terrassen worden afscheiden van het verkeer. - De commercie van de Javastraat moet overlopen en eindigen op het plein. Deze kan eventueel later worden doorgezet in de Borneostraat en de Molukkenstraat. - Er dient een gevarieerd woningaanbod te moeten worden gerealiseerd. - Parkeergelegenheid voor de nieuwe woningeigenaren en bibliotheekbezoekers.
Uit onderzoek op gebied van de huidige morfologie, infrastructuren, hoogtes, vormen, zichtlijnen, grids, privaat en openbaar gebied (bijlage 3) is gebleken dat deze footprint de meest geschikte vorm heeft (zie F1). Deze footprint heeft wat geometrische vorm betreft veel weg van de bestaande bebouwing, wat aansluit op de omliggende bouwblokken. Aan de zuidzijde, de zonnige zijde van het gebouw wordt het evenementenplein gerealiseerd. Met in de plint de horeca, het buurthuis met de bijbehorende terrassen en de entree van de bibliotheek. Het plein is omringd door pleinwanden (gevels van zowel bestaande als het nieuwe gebouw). Maar om het plein niet al te groot te maken en af te scheiden van het luidruchtige verkeer en de bewoners van de Berlage blokken zijn er extra pleinwanden aan het ontwerp toegevoegd. Deze aan de enerzijds open maar visueel toch gesloten groene pleinwanden geven het plein meer rust. De plint van de Javastraat is bezaaid met commercie, deze straat beëindigt zich aan de Zuid- Westzijde het Javaplein. Door op het Javaplein terrassen te realiseren beëindigt dit de commerciële plint. Na een dag shoppen zijn er gelegenheden om heerlijk in de zon te genieten van een hapje en een drankje. De gevarieerde woningen zullen worden gescheiden van de commercie. De Madurastraat waar het nieuwe ontwerp zich aan aansluit is een rustige woonstraat, deze functie zal worden versterkt door aan deze zijde van het ontwerp ook woningen te realiseren. De toekomstige bewoners en bezoekers/werknemers van de bibliotheek en eventuele werknemers van het restaurant en buurthuis, kunnen ondergronds parkeren. Op de kruising van de Borneo- en Madurastraat wordt de parkeergarage ontsloten. Deze hoek is een niet al te druk punt wat verkeer betreft en kan de garage gemakkelijk via een hellingbaan ontsluiten.
JEROEN EGBERTS 1549553
Stedenbouwkundig niveau:
ONTWERPPRODUCT
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
F1
6
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
Ruimtelijke vertaling op architectonisch niveau: Het wereldrestaurant in combinatie met restaurant Fifteen is gevestigd aan het drukste deel van de kavel, waardoor dit de aandacht vergt en meer klandizie trekken zal. De bibliotheek bevind zich in een rustiger gebied, bezoekers die naar een bibliotheek zullen gaan weten deze toch wel te vinden. Met daartussen het buurthuis met alle benoemde functies van dien. Al deze drie de functies worden ontsloten vanaf de plein zijde, dit zorgt voor extra roulatie en sfeer op het plein. De plint van het ontwerp bevind zich over 2 bouwlagen, hiermee wordt er voldoende oppervlakte gereserveerd voor de desbetreffende functies. Boven deze plint bevinden zich de woningen. Een aantal woningen worden aan de zijde van de Madurastraat geplaatst. De Madurastraat is een rustige woonstraat, hier wordt geen verandering in aangebracht, aan deze zijde worden grondgebonden woningen gerealiseerd.
1. 2. 3. 4. 5.
2
3
4
5
Kavel opgetrokken naar 15 meter Opening ter behoeve van daglicht voor de woningen Afschuinen van wanden voor meer daglicht Trapsgewijze binnengevel, functioneel Openen van het blok voor daglicht en zicht
In het ontwerp wordt een grote binnentuin gerealiseerd, via deze binnentuin zullen woningen worden ontsloten. Hierdoor ontmoeten bewoners elkaar onderling en geeft dit een sociale controle in het gebouw. De binnentuin wordt voorzien van veel groen en natuurlijke materialen, zodat de bewoners zich in het hart van Amsterdam toch in een groene natuurlijke omgeving bevinden.
Het ontwerp moet zich aansluiten in de bestaande omgeving. Niet alleen gekeken naar vorm (afmetingen en hoogtes) maar ook qua materialisering. Door de buitengevel van het gebouw een jaren gemoderniseerde jaren 60 look te geven sluit deze aan in de omliggende bebouwing, denk hierbij aan de verticale lijnen in de gevels, de schuine daken met dakkapellen, houten kozijnen, dakranden en een plint van Belgisch hardsteen. Om mensen het gebouw als een herkenningspunt te laten functioneren, is er een architectonisch hoogtepuntje aan pas gekomen. Door de mensen het gevoel te geven alsof dit strengpersmodel aan de Borneostraat schuin is afgesneden.
ONTWERPPRODUCT
- Het ontwerp moet zich op gebied functie passend maken aan de omliggende functies. - Het ontwerp moet zich op gebied van stijl en materialisering passend maken aan de omgeving. - In het ontwerp worden binnentuinen en balkons gerealiseerd, met name op de zuidzijde van het gebouw. - Veel groen en natuurlijke uitstraling in het gebouw. - Het gebouw moet gesloten maar toch ook open zijn. - Er moet duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen de bibliotheek, wonen, horeca en buurthuis. - Het gebouw zal een herkenningspunt worden van de wijk. - Donkere hangplekken worden voorkomen.
1
JEROEN EGBERTS 1549553
Architectonisch niveau:
7
-
Het gebouw moet constructief worden uitgewerkt. Het gebouw moet stabiel zijn. Het gebouw moet voldoen aan het bouwbesluit Het architectonisch hoogstandje moet op bouwtechnisch niveau zijn uitgewerkt. - Een bouwtechnisch detail van de natuurlijke binnengevel moet op bouwkundig niveau zijn uitgewerkt. - Gebruikte materialen moeten worden verantwoord.
De Zuid- Westgevel moet een architectonisch hoogstandje opleveren, dit is gedaan door de gevel over te laten komen alsof deze met een mes schuin is afgesneden. Wanneer het gebouw echt zou zijn doorgesneden zijn alle verdiepingsvloeren vanaf de buitenzijde zichtbaar, dit is ook gerealiseerd. De ruimte tussendeze vloeren zijn opgevuld met glas. Door de gevel zo vlak mogelijk te ontwerpen wordt het afgesneden effect versterkt. Om een vlakke gevel te realiseren is er gebruik gemaakt van een elementen vliesgevel. Ter plaatse van de doorgesneden vloeren wordt er een paneelvulling met daarop een plaat verlijmd natuursteen aangebracht. De natuursteen plaat krijgt de kleur en structuur van beton mee, zodat dit net een echte doorgesneden betonnen vloer lijkt (bijlage 4).
Ruimtelijke vertaling op bouwtechnisch niveau: De hoofddraagconstructie bestaande uit massieve wanden, kolommen, vloeren en een drietal stijve kernen. Deze hoofddraagconstructie wordt uitgevoerd in beton, op een stramienmaat van 7800mm. De afmeting van de stramien is voortgekomen uit de parkeerkelder, in deze breedte kunnen 3 auto`s worden geplaatst met natuurlijk de kolom. De stramien is doorgezet over elke verdieping, hierdoor ontstaan er woningen met ook een breedte van 7800mm. Vanuit de kelder dragen de Alvon kelderwanden, de kolommen en de liftwanden de begane grond vloer. Zoals elke vloer in het gebouw bestaat deze uit een breedplaatvloer. De daaropvolgende verdiepingsvloeren worden gedragen door de buitenwanden, woningscheidende wanden, kolommen en de liftwanden. De liftwanden oftewel de 3 stijve kernen in het gebouw zijn net als de dragende wanden de onderdelen die zorgen voor een stabiel gebouw. Net als in de parkeerkelder is er in de commerciële een open draagstructuur toegepast, door middel van kolommen. Door deze functies een open draagstructuur mee te geven is er vanaf binnenuit meer overzicht. Een ander voordeel is dat deze functies vrij indeelbaar zijn, en gezien de toekomst er functies zullen verdwijnen of juist worden toegevoegd.
De binnentuin, een groene wereld in het hart van de stad. Een groene omgeving waar bewoners zich prettig voelen, medebewoners ontmoeten maar tegelijkertijd de woning kunnen betreden. De binnentuin wordt aangekleed met laaggroeiende beplanting, om de groene uitstraling extra te versterken worden de gevels grotendeels bekleed met natuurlijke materialen. De binnengevel wordt voor een groot gedeelte gerealiseerd in onbehandeld western red ceder, net als de kozijnen, in combinatie met het contextuele metselwerk. De gevel van western red ceder zal overgaan in een balustrade, met daarin glaspanelen verwerkt (bijlage 4). Via één van de drie ontsluitingsprincipes wordt deze binnentuin ontsloten, de glazen gevels hiervan zijn bekleed met gegraveerd glas in een boomprint.
JEROEN EGBERTS 1549553
Bouwtechnisch niveau:
ONTWERPPRODUCT
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
8
JEROEN EGBERTS 1549553
ONTWERPPROCES
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
9
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
Om een start te maken met het verkennen van de problemen in de Indische buurt hebben we zo veel mogelijk informatie over de buurt verzameld. Het mag dan wel een probleemwijk zijn, maar hoe kan dit zo zijn ontstaan? Wat zijn de problemen? En wat is hier uiteindelijk aan te doen? Gewapend met tal van dit soort vragen zijn we op onderzoek uitgegaan. Uit het buurtbewoners onderzoek blijkt dat de bewoners te weinig (sociale en vakgerichte) kennis bezitten, maar ook op financieel gebied staat de wijk niet sterk. Stedenbouwkundig gezien werkt het bestaande plan niet, van een Javaplein is vrijwel niks te merken. Onderzoeken naar aanvulling van het programma, om voor een betere cohesie in de wijk te zorgen, bracht mij bij bureau jeugdzorg. Een instelling die evenementen organiseert ,om de cohesie in de wijk te bevorderen. Deze gaf mij de tip om evenementen te organiseren (kleine markten, workshops, enz.) om mensen elkaar te laten ontmoeten. Door het maken van schetsen aan de hand van mijn stedenbouwkundige onderzoeken kwam ik op een bouwenveloppe met aan de zuidzijde een potentie voor een plein. Voor dat ik het wist had ik een pleinvorm, maar aan de hand van precedenten moesten er vele aan- en toepassingen worden gedaan om een plein te vormen. Door de randvoorwaarden die ik had opgesteld voor het ontwerp gaf me dit stedenbouwkundig gezien een eenvoudig ruimtelijk concept wat lijkt op het voorheen bestaande gebouw. In deze vorm zou ik alle functies wat oppervlakte betreft kunnen plaatsen.
Het ontwerp is op diverse manieren gekneed om de functies een aangename ruimte te geven, met name de woningen. De woningen moeten worden voorzien van voldoende daglicht, naar aanleiding van een zonnestudie heb ik deze doorsnede ontworpen. Hierin is zichtbaar hoe de binnentuin wordt gerealiseerd. Deze doorsnede heb in in Archicad gezet, en van deze doorsnede een model gemaakt. Dit model gaf mij de mogelijkheid om te kijken of de daglichttoetreding daadwerkelijk werkte en dit is het geval. Vanuit de Hoge School van Amsterdam zijn wij meer gericht op het inrichten van de woningen, en voor de bouwtechniekstudenten het uitwerken van sprekende doorsnedes inclusief details. Om het gebouw een landmark te geven wilde ik iets doen met de schuine gevel aan de Borneostraat, het idee van een afgesneden gevel is wel leuk, maar hoe wordt dit vorm gegeven? Dit was een lastig punt van het ontwerp. Met behulp van mede studenten kwamen we op het idee om de vloeren aan de buitenkant van het gebouw te laten zien. Hierop ben ik door gaan borduren en heb ik dit weten te versterken door het een transparante invulling te geven, glas. Vervolgens heb ik dit vertaald naar een bouwkundige tekeningen en doorsnedes.
JEROEN EGBERTS 1549553
De verantwoording van het ontwerpproces geeft de gebruikte methoden, strategieĂŤn en technieken aan die zijn ingezet tijdens het ontwerpproces.
EVALUATIE
Verantwoording en evaluatie van het ontwerpproces
10
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR Samenvatting en conclusies Voor mij waren de eerste weken zeer onwennig en wist ik niet zo goed waar ik moest beginnen. Aangezien ik als bouwtechniek student nog nooit zo’n compleet ontwerpproces heb afgelegd. Een aantal belangrijke lessen:
De context is een belangrijk begrip voor het ontwerp Door het maken van vele schetsen kom je op nieuwe ideeën Precedenten projecten bezoeken en onderzoeken geeft een hoop informatie, zo ben ik er bijvoorbeeld achter gekomen dat een goed plein pleinwanden moet bezitten. Door het lezen van literatuur van architecten die een vergelijkbare opdracht hebben ontworpen (pleinen, openbare gebouwen) verrijkt men zich aan ideeën.
CONCLUSIE
Goede analyses en onderzoeken verhelderen je problemen, zodat het vinden van een oplossing eenvoudiger maakt.
Het grootste verschil met het HBO en de TU dat ik tegen kwam is het feit dat je alles van je eigen ontwerp moet kunnen verantwoorden en kunnen beargumenteren. Op zich logisch, dit werd niet altijd gedaan op het HBO. Daarnaast was dit voor mij het eerste project waar het echt om een ontwerpproces draaide. Wel heb ik me uiteindelijk meer gericht op de bouwtechniek. Door de goede begeleiding heb ik zeer intensief aan mijn ontwerpproces kunnen werken. In ieder geval kan ik terug kijken op een zeer leerzame periode en een geslaagd eindontwerp.
JEROEN EGBERTS 1549553
Maak geen ondoordachte keuzes, onderbouw deze.
11
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
Leupen, B.; Mooij, H. (2008) Het ontwerpen van woningen NAI (Rotterdam) Uitgevers
Barbieri, S.U.; Van Duin, L.; Lampe, M. (1997) Plandocumentatie bibliotheken (Delft) Publicatieburo Bouwkunde
Leupen, B.; Grafe, C.; Kornig, N.; Lampe. M en Zeeuw, P. de (2005) Ontwerp en Analyse (Rotterdam) Uitgeverij 010
Hakkers, B.; Muijen, H. van; Reymers, H; Reitsma, A. (2000) Jellema 4c (Utrecht/Zutphen) ThiemeMeulenhoff
Melet, E. (2002) The architectural detail (Rotterdam) NAI Uitgevers
Harteloh, H.; Hogeling, J.J.N.M.; Meeuwissen, C. (1999) Jellema 6a (Leiden) Spruyt
NBvT; SH&M (2000) KVT '95 (Utrecht/Zutphen) ThiemeMeulenhoff
Hout, van den A.F.; Maessen W.H.; Quist, P.G.; Quist, W.J. (2005) Jellema 4a (Utrecht/Zutphen) ThiemeMeulenhoff
Rentier, Ch.; Reymers, J.: Salden, M.W.R. (2002) Jellema 4b (Utrecht/Zutphen) ThiemeMeulenhoff
de Jong, T.M.; van der Voordt, D.J.M. (2005) Ways to study and research (Delft) DUP Sience
Stichting Bouwresearch (2000) SBR-Referentie details (Leiden) SMD Educatieve Uitgevers
JEROEN EGBERTS 1549553
Beazley M. (2003) Contemporary windows (London) Octopus
LITERATUURLIJST
LITERATUURLIJST:
12
JEROEN EGBERTS 1549553
BIJLAGEN: 1. FUNCTIES OMGEVING 2. AANVULLEND PROGRAMMA 3. ANALYSE STEDENBOUW 4. DETAILERING 5. PARKEERKELDER 6. BIBLIOTHEEK 7. WONINGEN 8. GEVELS 9. IMPRESSIES 10. PRESENTATIE KW 1 11. PRESENTATIE KW 2
BIJLAGEN
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
13
JEROEN EGBERTS 1549553
BIJLAGE 1. FUNCTIES
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
14
JEROEN EGBERTS 1549553
BIJLAGE 2. AANVULLING
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
15
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
3.500
2.000
2.000
9.500
Molukkenstraat
3.000 25.000
12.500
ANALYSE Javaplein bevind zich in het centrum van 3 pleinen
3.500
Wegdek
Parkeren
Trottoir
2.000
Borneostraat
PLEINEN PLANGEBIED
TE REALISEREN
TE REALISEREN
TE REALISEREN
Trottoir
Tram
Trottoir
Fietspad Trottoir
Bus halte
Wegdek 7.000 22.000
4.000 15.000
3.500
2.000
Madurastraat
GRID STRUCTUUR
ANALYSE
INFRASTRUCTUUR
ANALYSE
De structuur is doorgezet over het plangebied. De rode lijnen hebben betrekking op de bouwkavel
MORFOLOGIE
ANALYSE Voornamelijk recht- en driehoekige bouwblokken
TIMORPLEIN MAKKASARPLEIN
BIJLAGE 3. ANALYSE
3.500
Trottoir
2.000
15.000
Parkeren
2.000
15.000
Bus halte
Trottoir Fietspad
TE REALISEREN
15.000
JAVAPLEIN CERAMPLEIN
ANALYSE Bestaande beblokken vormt de wanden om de openbare ruimte. Het nieuwe ontwerp maakt ook deel uit van een pleinwand
Plangebied omringd door wegen en straten. Borneostraat eindigt in plangebied.
PRIVAAT & OPENBAAR
ANALYSE IN DE BESTAANDE BOUWBLOKKEN BEVIND ZICH PRIVAAT RUIMTE
JEROEN EGBERTS 1549553
PLEINWANDEN
PRIVAAT OPENBAAR BOUWBLOKKEN KAVEL
16
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR +12.900bk. bal
Rubber
105
155
10
23 18
Afwerking 30mm Dekvloer 20mm Drukvaste isolatie Breedplaatvloer
28 30
30 28
18
HR++ Glas
Hoeklijn 150x50x4mm
Stijl vliesgevel CW 50
- 12mm veiligheidsglas - Staal frame gegalvaniseerd - Regelwerk 28x45mm - 19mm Western Red Cedar
- Drenoliet tegels - EPDM dakbedekking - 80mm drukvaste isolatie - Dampremmende laag - Breedplaatvloer
30
8
+8.900bk. vlr
165 12
138
+11.900bk. vlr
50x30
50x30
V.
Isolatie op afschot 17 mm/m1
250
300
400
120
Sandwich element: 10 mm natuursteen verlijmd op 22 mm wbp 70 mm isolatie Aluminium afgewerkt (ral 9010)
Staal frame gegalvaniseerd
+11.450bk. vlr
22mm Multiplex Gordijnrail
V.
12,5 mm gipsplaat
HR++ Glas
V.
67x114 80 155
105 138
10
23
Waterdichtelaag
Kozijn onbehandeld Western Red Cedar
HR++ Glas
12,5
93,5
114
- 10mm OSB beplating - isolatie 170mm - 15mm multiplex - Delta FASSADE - klos hoh 600mm - 19mm Western Red Cedar
67x114
Betonkolom O 300mm
75
V.
2600 tot bk 4e verd. vlr
+8.250ok. blk
2600 tot bk.2e verd. vlr
Betonbalk 310x450mm
80
200
370
400
+8.600ok. vlr
170
+8.710ok. ank
45
35
20
Afdichtingskit
20
100
JEROEN EGBERTS 1549553
155
BIJLAGE 4. DETAILS
Hoeklijn 50x50x4mm
340
17
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR 300
7.090
7.800
7.800
7.800
7.800
7.800
7.800
7.800
7.800
7.800
7.800
7.800
300
12,96 %
5.200 300
5 6,48 %
4 8.100
S
7.800
3
B
6.900
B
2
A
5.650
1
Op en
We st1
300
1'
BIJLAGE 5. KELDER
A
3.700
S B
C
D
E
F
De parkeerkelder bevind zich onder het gebouw, via de hellingbaan aan de Borneostraat wordt deze ontsloten. Om ervoor te zorgen dat zowel de bewoners, als de werknemers en bezoekers van de bibliotheek de auto kunnen parkeren is de kelder ten opzichte van de footprint aan de pleinzijde vergroot. Via de stijve kernen (blauw) is het mogelijk de bibliotheek en de woningen te bereiken. In de kelder is plaats vrij gehouden voor bergingen, fietsenstalling en technische ruimtes. De kolommen met een doorsnede van 400mm staan op een stramienmaat van 7800mm. Tussen deze kolommen is ruimte om drie auto`s te parkeren.
G
H
I
ontslui�ng
J
K
technische ruimte
L
berging
M
ďŹ etsen stalling
JEROEN EGBERTS 1549553
A
18
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
BIJLAGE 6. BIBLIOTHEEK
A
KK
KK
KK
KK
KK
KK
KK
IN/UITGANG PARKEERGARAGE KK
BERGING
PERSONEELRUIMTE
TECHNIEK
TOILET
LEESHOEK KINDEREN
VOLWASSENENCOLLECTIE
incl. hoek
is te groot
BUURTHUIS
RESTAURANT
incl. hoek
B
is te groot
4
BEGANE GROND KK
KRANT/TIJDSCHRIFT
INFO & IN/UITLEEN BALIE
A
B
De bibliotheek met de aanvullende functies (presentatie-/les ruimte en internet-/werk ruimte) bestaat uit twee verdiepingen. De entree bevind zich aan de pleinzijde, in de sparing van het gebouw. Binnengekomen is de informatie- en uitleenbalie geplaatst. Naast de entree kan men met de roltrap naar de 1e verdieping of naar de krant en tijdschriften ruimte, waar men rustig het laatste nieuws kan lezen. In de daarachter liggende ruimte bevind zich een kinderhoek, waar de kinderen rustig onderuitgezakt op een bank of zitzak een verhaaltje kunnen lezen. Aan de linker zijde van de bibliotheek bevind zich de jeugd en volwassene afdeling, Door deze twee functies met elkaar te mengen wordt de controle over de jeugd versterkt. In het midden van de bibliotheek zijn de toiletten, opslagruimte, personeelsruimte en een informatie computer geplaatst.
8.100
BIBLIOTHEEK BEGANE GROND BERGING
PERSONEELRUIMTE
TECHNIEK
TOILET
20.000
3 LEESHOEK KINDEREN incl. hoe k
is te gro ot
7.800
VOLWASSENENCOLLECTIE
k incl. hoe
JEROEN EGBERTS 1549553
ot is te gro
2 KRANT/TIJDSCHRIFT
2.790
6.900
INFO & IN/UITLEEN BALIE
1 2.440
A
7.090
7.800
B
7.800
C
7.800
D
57.550
E
7.800
7.800
F
7.800
G
7.800
H
1.700
I
19
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR 5.200
BIJLAGE 6. BIBLIOTHEEK
A
1E VERDIEPING
OPSLAG
8.100
AUDIO
STILTE RUIMTE
TOIL ET
BER GIN G
PRESENTATIE RUIMTE
PRESENTATIE RUIMTE
TECHNIEK
is te groot
VID
E
incl. hoek
7.800
20.000
WE RKP LEK
incl. hoek
VIDE
is te groot
WERKPLEK
6.900
B
Via de roltrap bij de entree komt men op de eerste verdieping. Deze verdieping is wat vloeroppervlakte betreft kleiner dan de begane grond, dit door de grote vides. De vides in de bibliotheek zorgen niet alleen voor daglicht, maar ook voor overzicht. Aan de rand van de vides bevinden zich de internet- en werk ruimtes, de mensen hebben vanaf hier een mooi uitzicht over het plein. Achter de werkplekken bevinden zich de twee presentatie-/les ruimtes, in deze ruimte kunnen cursussen en eventuele workshops worden gegeven. Aanliggend een toilet voorzieningen met aan de linker zijde drie studieruimtes.
PERSONEEL
2.790
B
VIDE
7.090
7.800
7.800
7.800
61.500
7.800
7.800
7.800
A
2.440
4
BIBLIOTHEEK VERDIEPING
STILTE RUIMTE
OPSLAG
8.100
AUDIO
TOI LET
BER GIN G
PRESENTATIE RUIMTE
3
PRESENTATIE RUIMTE
TECHNIEK
is te gro ot
E
k incl. hoe ot is te gro
VIDE
2
6.900
WERKPLEK
PERSONEEL
2.790
VIDE
1 2.440
A
7.090
7.800
B
7.800
C
7.800
D
61.500
E
7.800
7.800
F
7.800
G
H
JEROEN EGBERTS 1549553
VID
incl. hoe k
7.800
20.000
WE RKP LEK
I
20
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
WONINGTYPE 3 1:00
+6.000
340 2.765 70
Badkamer
1e VERDIEPING
ONTSLUITING
WONING 1
BIBLIOTHEEK
PARKEERKELDER
PEIL = 0
PARKEERKELDER
-3.000
PARKEERKELDER
600
950
1.500
950
7.800
600
300
600 600
75 m²
Terras
1e VERDIEPING
340
340
340
340
300
340
5.800
Hal
Hal
300 300 300 600 550 0 300 300 600 1.100300 1.500 300 1.100 600 600 550 0 300 1.500600 1.100 6000 600 550 0550 600 1.100 600 550 550 1.100 600 6001.500 1.100 1.500600 1.100 6000 600 550 0 550 600 600 1.100 600 550
7.800
7.800
Terras
Woningtype 1 1e verdieping 1:50 1 1e verdieping 1e verdieping 1:50 1:50 WoningtypeWoningtype 1
7.800
7.800
3.875
7.800
Hal
Hal
Tr
5.120
5.800
5.120
5.800
Tr Tr Slaapkamer 2 2 SlaapkamerSlaapkamer 2
3.875
7.800
5.120
5.800
5.120 600 1.100300 1.500 300 1.100 600 550 1.100 600 6001.500 1.100 550 600 600
2e verdieping
Slaapkamer 3 Slaapkamer 3 Slaapkamer 3
Toillet Hal
7.800 7.800600 300 600 300 550 0 300 1.550 300 6000 300 600 550 0 8001.750 1.550 800 300 600 600 550
340
800 1.550 550 1.750800
340
900 340
9.350 300
Toillet Hal
3.875
8.110
9.350
KK
KK
KK
Toillet
Terras
Woningtype 1 Begane grond 1 Begane grond Begane grond1:50 WoningtypeWoningtype 1
1.750 550 800
Badkamer Badkamer Badkamer Slaapkamer SlaapkamerSlaapkamer
Hal
550 600
800
340
7.800 7.800600 300 600 300 550 300 1.550 300 600 300 600 550 550 8001.750 1.550 800 300 600 600 550
1:00
5.800
2.
7.800
5.120
800 1.550 550 1.750800
3.875
Toilet Hal
Woonkamer Woonkamer Woonkamer
BEGANE GROND
300
340
1.750 550 800
340
800
3.875
550
8.110
Hal Toilet
340
Mk
Toilet
Keuken
Keuken
Mk
Mk
Keuken
550
340
550 1.500
900
550 1.550 1.500300
3.875
7.800
7.800
300 1.500 8001.750 1.550 800 300
340
800 1.550 550 1.750800
9.350
1.750 550 800
8.110
800
7.800
900
550
600 600
BEGANE GROND
WONINGTYPE 1 7.800
Woonkamer 3.970
+3.000
Woning 1: Een grote grondgebonden woning met dakterras aan de zuidzijde, 150m². Woning 2+4: Een maisonnette met terras aan de zuidzijde, met entree aan de binnentuin, 95m² Woning 3: Een starterwoning met entree aan de binnentuin, 75m²
340
BIBLIOTHEEK
70
2e VERDIEPING
BIJLAGE 7. WONINGEN
WONING 3
Hal
JEROEN EGBERTS 1549553
3e VERDIEPING
Slaapkamer
2.000
+8.850
Keuken
9.555
WONING 2
600
5.800
WONING 4
600 300 600
5.120
4e VERDIEPING
7.800
1.000 200 1.000 200 1.000
KK
+11.700
600 300 600
340
DAK
600
Mk
+15.000
Om er voor te zorgen dat een gebouw mag worden uitgevoerd is het van belang dat het ontwerp goed in elkaar steekt. De woningen zijn een belangrijk onderdeel van het totaalplan, om deze reden zijn de woningen tot definitief ontwerp uitgewerkt. In grote lijnen bevat het ontwerp vier woningtypes.
2e VERDIEPING
Woningtype1:50 1 2e verdieping 1 2e verdieping 2e verdieping1:50 1:50 WoningtypeWoningtype 1
150 m² 1:50
1:50
21
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR WONINGTYPE 2 300 1.750 1.550
800 800
5501.750
800
550 600 300 600
550
7.800
340
5.800
5.120
5.800
Toilet
Badkamer
Tr Slaapkamer
Slaapkamer 2 Slaapkamer 2
340
2.000
Terras
2.000
340
2.000
2.000
340
340
PEIL = 0
PARKEERKELDER
5.450
Woonkamer Woonkamer
2.000
PARKEERKELDER
Tr
Hal
1e VERDIEPING
WONING 1
5.120
4.820
4.820
7.800
Hal
+3.000
BIBLIOTHEEK
KK
2e VERDIEPING
ONTSLUITING
7.800 300 5.450
Badkamer
Keuken KK
+6.000
BIBLIOTHEEK
Mk
3e VERDIEPING
Mk
+8.850
WONING 3
Keuken
Toilet
WONING 2
300
300
4e VERDIEPING
340
+11.700
WONING 4
300 550 600 300 600
340
340
7.800
7.800
300 550 1.550 600 300 600 800
Terras
-3.000
PARKEERKELDER
550
1.500
0
1.100 550
1.500 1.500 0
7.800
1.100 1.100
300 600 1.500 600 1.100 550
7.800
600
300
BEGANE GROND
300
550 600
600 550
600
300 1.100 550 600 1.500 600
7.800
1.100 1.100
300 600 1.500 600 1.100 550
7.800
1e VERDIEPING
95 m²
WONINGTYPE 4 600 300 600
1:00
7.800
1.000
1.500
Keuken
600
600
1.050
600
600
7.800
1.050
600
600
600
Terras
300
600
1.100
600 30
Slaapkamer Hal
340 550 600
600
Badkamer
Slaapkamer 2
340
300
600 300 600
1.500
7.800
BEGANE GROND
5.500
7.555 5.500
4.820 600
Balkon 340
300
1.050
Tr
Slaapkamer 2
300
600 300 600
Woonkamer
Hal
600
1.050
5.035
340
KK
Slaapkamer Tr
1.500
600 550
Hal
Badkamer
600
600
300
2.000
2.000
Terras
7.800
1.000
600
2.000
600 300 600
Slaapkamer
340
600
900
2.250
4.820
600
600
600
300
600
1.050
600
300
600
7.800
2e VERDIEPING
1.050
600
300
340
600 300 600
340
1.050
1.500
600 300 600
Mk
1.050
2.000
1.500
Toilet
7.800
600
BIJLAGE 7. WONINGEN
7.800 550 600 300 600
2.000
DAK
600
600
JEROEN EGBERTS 1549553
+15.000
550 600
95 m²
22
30
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
NOORDGEVEL
L
K
J
I
OOSTGEVEL
1
H
G
F
3
4
D
C
B
A
WESTGEVEL
1:250
2
E
BIJLAGE 8. GEVELS
M
1:250
1:250
15.000 5e verdieping
15.000 5e verdieping
11.700 4e verdieping
11.700 4e verdieping
8.850 3e verdieping
8.850 3e verdieping
6.000 2e verdieping
6.000 2e verdieping
3.000 1e verdieping
3.000 1e verdieping
0 Begane grond
0 Begane grond
5
1
ZUIDGEVEL
2
3
4
5
JEROEN EGBERTS 1549553
1:250
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
23
JEROEN EGBERTS 1549553
BIJLAGE 9. IMPRESSIES
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
24
JEROEN EGBERTS 1549553
BIJLAGE 9. IMPRESSIES
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
25
JEROEN EGBERTS 1549553
BIJLAGE 10. PRESENTATIE 1
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
26
JEROEN EGBERTS 1549553
BIJLAGE 11. PRESENTATIE 2
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
27
JEROEN EGBERTS 1549553
BIJLAGE 11. PRESENTATIE 2
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
28
JEROEN EGBERTS 1549553
BIJLAGE 11. PRESENTATIE 2
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
29
JEROEN EGBERTS 1549553
BIJLAGE 11. PRESENTATIE 2
JAVAPLEIN ALS STEDELIJKE KATALYSATOR
30