Amsterdam in ontwikkeling

Stadsdeel Zuidoost Havenbedrijf Amsterdam Oram Reggefiber Provast beheer Stadsdeel Zuid Vazo Afvalenergiebedrijf Ernst & Young Blauwhoed Adhoc Beheer Eigen Haard Truckland Rieteiland Oost Ingenieursbureau Amsterdam De Alliantie Holland Realty Partners Zzdp Architecten ASR Vastgoed PROGRAMMABUREAU KLIMAAT EN ENERGIE Rabobank Amsterdam EndeMol Projectbureau Zuidoostlob Zuidoost partners Midreth Steenkorrel groep Delta Development Group Stadsdeel Zuid Waternet Stadsdeel Oost Projectbureau Wibaut a/d Amstel Stadsdeel Nieuw West Mul projectontwikkeling e.a.

is mediapartner van amsterdam in ontwikkeling.com

2 0 10

352 business

can’t be wrong It’s 25 years ago that WTC Amsterdam first opened it’s doors to enterprising international businesses. Be part of the success of the World Trade Center Amsterdam. The place to be where business happens. Vibrant and dynamic, its an international business and Conference center, A community with more than 352 businesses. A multi-cultural center of knowledge and the top in the area of commerce. Based at the heart of the financial center of the Netherlands, the Zuidas. 7 minutes from Schiphol Airport.

Flexible rent contracts and units from 27 to 1000m². Next to a transit hub that feeds all of the Netherlands and Amsterdam. Terraces, restaurants, cafés, coffee corners, an in-house hotel and meeting facilities, plus many other personal service facilities.

Complete with 1200 parking spaces. Our real estate agents will assist you with any information you may need. Call +31(0)20-575 9111 or visit our website at www.wtcamsterdam.com

worLD traDe center

AMsTeRDAM

inhoudsopgave

Sterk en duurzaam Visieplan Gemeente Amsterdam

6

Sinds april van dit jaar heeft Amsterdam een nieuw college. Onlangs presenteerde deze coalitie het programakkoord. Opmerkelijk is de immense bezuinigingsoperatie die Amsterdam wacht. Welke invloed hebben deze bezuinigingen op projecten als de Noord/Zuidlijn, de Zuidas en IJburg? Het antwoord op deze vraag leest u vanaf pagina 6.

Zuidoostpartners 30

Roelof Kruize

54

Havenbedrijf

72

ArenAPoort, epicentrum Waternet: belangrijke bij- Samenwerken, voor entertainment drage klimaatdoelstellingen regionaliseren, groeien De ArenAPoort is hard

Over

15

jaar

wil

op weg het tweede

Amsterdam niet meer

haven is na Rotterdam,

uitgaansgebied van de

dan 2.500 kton/jaar uit-

Antwerpen en Hamburg

noordelijke Randstad

stoten. Een reductie

opgeklommen tot de

te worden. De ambitie

van 3.100 kton/jaar is

vierde grootste haven

reikt echter verder. De ArenAPoort moet

dus noodzakelijk. Algemeen directeur van

van Europa. Om blijvend te kunnen concur-

een stadshart van Amsterdam worden met

Waternet ir. Roelof Kruize: ‘Zowel AEB (het

reren met andere havens in de wereld heeft

verschillende publieksfuncties die elkaar aan-

Afvalenergiebedrijf) als Waternet kunnen een

‘Amsterdam’ de ambitie om de haven inten-

vullen en versterken. Het gebied heeft onge-

belangrijke bijdrage leveren aan deze doelstel-

siever te gebruiken, duurzamer te maken

kende nieuwe mogelijkheden, zo weten de

lingen.

en de overslag op het bestaande terrein te

2

100

Amsterdamse

verdubbelen naar 125 miljoen ton in 2020.

betrokkenen bij de ontwikkeling van Zuidoost.

Eigen Haard

De

De Alliantie

128

Projectbureau Noordwaarts 146

Nieuw-West wordt weer bruisend

De Alliantie toont lef met gedurfd plan

Noord: nieuw gezicht en nieuwe identiteit

Amsterdam

Nieuw-

Het is een magnifiek

Amsterdam-Noord is

West is het nieuwe

plan: 2 grijze betonnen

een stadsdeel in ont-

stadsdeel dat gevormd

silo’s van de voormalige

wikkeling. Het verandert

is uit de drie stadsdelen

waterzuivering worden

van een door het IJ van

Geuzenveld-Slotermeer,

omgetoverd tot het

de stad afgescheiden

Slotervaart en Osdorp. Die tuinsteden werden

Annie M.G. Schmidt Huis. Een speels, leven-

buitenwijk met een industrieel karakter in een

in de jaren vijftig en zestig gebouwd. Nu zijn

dig en multifunctioneel cultuurhuis, waar jong

aantrekkelijk woon-, werk- en verblijfsgebied

ze hoognodig toe aan vernieuwing. Stadsdeel

en oud terecht kan. Dat Huis moet tevens

met een geheel eigen sfeer. Projectbureau

en de woningcorporaties hebben de handen

dé grote trekker worden van een nog te ont-

Noordwaarts is verantwoordelijk voor de (her)

ineen geslagen om van de tuinsteden een

wikkelen woonwijk op het Zeeburgereiland.

ontwikkeling van de Noordelijke IJoever en

bruisend deel van Amsterdam te maken.

De Alliantie is bij beide projecten betrokken.

het Centrum Amsterdam Noord.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

14 92

inhoudsopgave 22 96

Colofon/Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Nieuw college gaat voor sterk en duurzaam Amsterdam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Column Stibbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 De liefde van stadsdeelvoorzitter Marcel La Rose voor Zuidoost

26 104

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

Zuidoost, stadsdeel met woonkansen voor iedereen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Het nieuwe onderkomen van Endemol is tailor made . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Science Parken als wetenschappelijke hotspots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

39 108

ArenAPoort, epicentrum voor evenementen en entertainment van Nederland . . . . 30 Column Ernst & Young . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Paul Smit - Verenigd Bedrijfsleven Amsterdam Zuidoost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Klimaat neutraal bouwen in Amsterdam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

40 113

EcoVision creëert ruimte voor afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Truckland is méér dan leverancier van DAF, Fiat, Iveco en Ginaf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 AEB en Waternet leveren bijdrage aan klimaat doelstellingen Amsterdam . . . . . . . . 54

44 114

Warmte-koude opslag ook als nutsvoorziening

...........................................

58

Vuilniswagens Afval Energie Bedrijf op groen gas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Duurzame ambitie van Park 20|20 krijgt vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Ambitieus Glashart wil heel Amsterdam verglazen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

48 118

Amsterdam Inc, platform en nieuwsbron voor ondernemend Amsterdam . . . . . . . . . 68 Haven Amsterdam: samenwerken, regionaliseren, groeien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Ingenieursbureau Amsterdam ontwikkelt mee aan Noord/Zuidlijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

52 122

Stadsdeel Oost beweegt mee met de marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Wibaut aan de Amstel: op weg naar een stadsentree met allure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Mul Project Ontwikkeling draagt steentje bij in huursegment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Rieteiland Oost: wonen met het ultieme eilandgevoel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

60 124

Achmed Baâdoud: ‘Het leven is geen foto maar een film’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Nieuw-West nog meer onderdeel van Amsterdam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 ASR Vastgoed Ontwikkeling: koersvast en stabiel door de storm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

64

Holland Realty Partners, nationale speler met Amsterdamse basis . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 126

Column Valad Property Group . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 Metropoolregio Amsterdam heeft een sterke positie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Daadkrachtig ORAM laat ondernemend Amsterdam groeien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

68 132

De rol van Rabobank Amsterdam als ‘contactmakelaar’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Column Stichting FRESH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Ad Hoc, uw adviseur bij leegstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 De Alliantie toont lef met gedurfd plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

76 136

De kwaliteitsslag van ZZDP Architecten in de herontwikkelingsopgave . . . . . . . . . . . . 132 Steenkorrel Groep maakt weg vrij voor ontwikkeling Oosterdokseiland . . . . . . . . . . . . 136 Winnen & Co: splitsen om de particuliere woningvoorraad te verduurzamen . . . . . 140

80 142

Klant staat centraal bij Blauwhoed Eurowoningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Projectbureau Noordwaarts zet koers uit langs de IJoevers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 Paul Slettenhaar: ‘Zuid is een mooi gebied met enorm veel potentie’ . . . . . . . . . . . . . . 150 Provast Beheer, de kracht van eenvoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

84 150

NARVIC Media en Communicatie: inhoudgevers! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 Adverteerdersindex . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

88 154

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

3

Kansen pakken waar anderen grenzen zien. Dat is het idee.

Internationaal Zakendoen bij de Rabobank betekent wereldwijd zakendoen via uw eigen Rabobank in Amsterdam.

U profiteert van onze kennis van de meest uiteenlopende markten over de hele wereld en van ons netwerk van buitenlandse kantoren. Zakendoen op wereldniveau, met de persoonlijke benadering die u van uw Rabobank gewend bent.

Internationaal Zakendoen.

De Rabobank gaat verder.

Rabobank. Een bank met ideeĂŤn.

www.rabobank.nl/internationaal

colofon

voorwoord

Amsterdam in Ontwikkeling.com 2010 is een uitgave van Infomags BV

Adres Willemsoord 28

Dat het in Amsterdam nog steeds gebeurt, laten we ook in deze jongste editie van ons ontwikkelings-

Postbus 159

magazine zien. Het gaat goed met Amsterdam als het gaat om de positie van de stad als vesti-

1780 AD Den Helder T 0223 67 40 80

gingsplaats voor toonaangevende nationale en internationale bedrijven. In deze nieuwe uitgave van Amsterdam in Ontwikkeling.com besteden we hier vanzelfsprekend aandacht aan. En dan vooral ook

Directie Bouke Niggendijker Alex Oostendorp

aan de manier waarop de stad - of liever gezegd: metropoolregio Amsterdam - deze sterke positie kan behouden en verder kan uitbouwen. Een belangrijke rol in het faciliteren van bestaande en nieuwe bedrijven speelt natuurlijk het college van b en w. De plannen voor de stad van het nieuwe college

Hoofdredactie

nemen dan ook een prominente plaats in het magazine.

Alex Oostendorp alex@nederlandinontwikkeling.com

Om goed in te kunnen schatten wat bedrijven van een ideale vestigingsplaats verwachten, wordt Redactie Eric Le Duc Narvic

voortdurend onderzoek gedaan. Naar aanleiding van de resultaten kan het promotie- en marketingbeleid hier vervolgens op worden aangepast. Op dit moment doet Amsterdam het echter weer goed

Wilbert Korevaar

als vestigingsplaats. Dat Amsterdam op vijf minuten van Schiphol ligt - één van de belangrijkste

Hans Smit

hubs in de wereld -, behoort tot een van unique selling points van de stad en de regio eromheen.

Bladmanagement Maikel van Mierlo

Ook de belastingdruk, loonkosten, infrastructuur en de kosten van vastgoed spelen bij de keuze van bedrijven een belangrijke rol.

maikel@nederlandinontwikkeling.com T 0223 67 40 81 M 06 25 183 652

Amsterdam blijkt in vergelijking met andere Europese steden op veel van deze punten goed te scoren.

Amsterdam is de tweede metropoolregio van Europa als het gaat om de vestiging van hoofdkan-

Vormgeving Marcel van der Hel Zeeman Reclamegroep, Den Helder

toren. Bij vergelijkingen binnen Europa kwam Amsterdam nog steeds als beste uit de bus toen de stad onlangs in een benchmark werd vergeleken met Londen, Düsseldorf en Parijs. Dat is bijzonder belangrijk in deze tijd waarin steeds meer internationale bedrijven ruimte zoeken voor hun expansie,

Fotografie Peter van Aalst Informatie advertenties/verspreiding sales@nederlandinontwikkeling.com T 0223 67 40 83 Financiële administratie info@nederlandinontwikkeling.com

terwijl ook bedrijven die op verschillende plaatsen in Europa gevestigd zijn, hun vestigingennetwerk heroverwegen. Nieuw in deze ontwikkeling is ook, dat er veel nieuwkomers zijn, vaak in de IT- of creatieve sector, die vanuit het niets opeens wereldwijd moeten opereren en een uitvalsbasis zoeken van waaruit ze dat het best kunnen doen. Opkomend zijn bedrijven uit Azië, maar ook landen als Brazilië, Mexico en Zuid-Afrika. Er zijn ook specifieke sectoren die nu zeer sterk groeiend zijn op dit moment, bijvoorbeeld op het gebied van life sciences en duurzaamheid.

Maar ook binnen Nederland is er ook sprake van een verschuiving. Bedrijven als Philips en Akzo

Nabestellingen/lezersservice

verplaatsen hun hoofdkantoor naar Amsterdam en mediabedrijven verruilen de traditionele vestiging

Losse nummers zijn te bestellen à € 15,- per

in Hilversum voor een plek in creatief Amsterdam.

exemplaar.

Business genoeg dus in Amsterdam. En voor wie nieuwe relaties/zakenpartners zoekt: in dit magazine

Druk

vindt u een reeks van toonaangevende bedrijven en organisaties die hun rol in Amsterdam al spelen.

Van Noort Printing

Daarmee is deze uitgave ook heel geschikt om uw netwerk uit te breiden. Goede zaken!

Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd door middel van boekwerk, foto-offset, fotokopie, microfilm of welke andere vorm dan ook zonder schriftelijke toestemming vooraf.

Alex Oostendorp uitgever amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

5

Ondanks bezuin van

6

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

igingsoperatie â‚Ź 210 miljoen...

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

7

Sinds april van dit jaar heeft Amsterdam met de PvdA, de VVD en Groen Links een nieuw bestuurscollege. Onlangs presenteerde deze coalitie het programakkoord voor de hoofdstad.

Opmerkelijk is de immense bezuinigingsoperatie die Amsterdam wacht. Welke invloed hebben deze bezuinigingen op projecten als de Noord/Zuidlijn, de Zuidas en IJburg? Amsterdam in Ontwikkeling ging op zoek naar antwoorden.

Economisch groeien. Sociaal versterken. Duurzaam

terwijl Groen Links Ruimtelijke Ordening, Bouw &

investeren. Dat zijn de drie speerpunten van het pro-

Woningtoezicht en Klimaat & Energie in portefeuille

gramakkoord ‘Kiezen voor de stad’ dat het nieuwe

heeft. Maar voor het nieuwe bestuur daadwerkelijk

bestuurscollege van Amsterdam recentelijk presen-

aan de slag kan, zal het eerst in de spiegel moeten

teerde. Een programakkoord waarmee de kersverse

kijken en zich moeten afvragen hoe de gemeente

coalitie de hoofdstad de komende vier jaar gezonder,

Amsterdam ruimte kan creëren om te groeien en

sterker, efficiënter, aantrekkelijker, dynamischer en

te verbeteren. Want de stad staat voor één van de

duurzamer uit de huidige crisis wil laten komen.

moeilijkste opgaven ooit.

Het portefeuillepakket waarmee het college deze

8

uitdaging aangaat, is inmiddels verdeeld. Zo heeft

Bezuinigen én investeren

de PvdA ondermeer Financiën en Economische

Om ervoor te zorgen dat de gemeente Amsterdam er

Zaken in beheer, ziet de VVD onder andere toe op

in 2014 financieel goed voorstaat, zal er de komende

luchthaven Schiphol, Verkeer & Vervoer en ICT,

vier jaar maar liefst € 210 miljoen moeten worden

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

bezuinigd. Een immense operatie die in twee fasen zal worden uitgevoerd. Tweederde van de bezuinigingen zal in de komende twee jaar worden gerealiseerd, de resterende € 70 miljoen in de twee jaren daarna. Bij het ter perse gaan van deze editie van Amsterdam in Ontwikkeling was nog niet bekend hóe het college en de gemeentesecretaris deze bezuinigingen precies willen bewerkstelligen. Wel is duidelijk dat er naast ingrijpende financiële hervormingen ook zeer zeker geïnvesteerd zal worden. Zo zal € 200 miljoen van de verkoop van energiebedrijf NUON aan het Zweedse overheidsbedrijf Vattenfall in het Amsterdams Investeringsfonds (AIF) worden gestort. Van dit fonds zal 40% (€ 80 miljoen) worden gestoken in stedelijke ontwikkeling en bereikbaarheid, 30% (€ 60 miljoen) in economie en innovatie en 30% (€ 60 miljoen) in klimaat, duurzaamheid en luchtkwaliteit. Investeringen die de stedelijke infrastructuur zullen versterken en die zich dientengevolge maatschappelijk en/of economisch zullen terugverdienen.

Ontwikkeling van de woningmarkt Door de crisis en de bouwstop maken de Amsterdamse woningbouwproductie en woningmarkt moeilijke tijden door.

Desondanks heeft het college de ambitie de woningbouwproductie en de doorstroom op de woningmarkt te stimuleren.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

9

Daarom staat de coalitie garant voor de afbouw van project IJburg. Omdat stadsdeel Oost over onvoldoende middelen beschikt voor de noodzakelijke investeringen in maatschappelijke voorzieningen op IJburg, zal het bestuurscollege dit bijkomend compenseren met een incidentele financiële injectie van € 4 miljoen. Daarnaast zullen PvdA, VVD en Groen Links er alles aan doen de reeds in gang gezette binnenstedelijke herstructureringen van Nieuw-West, Zuid-Oost en Noord tot een goed einde te brengen. De komende bestuursperiode neemt het college maatregelen om het eigen woningbezit in 2014 naar 35% te tillen. Binnen de woningbouwproductie zullen wooneenheden voor het middensegment gestimuleerd worden. Sociale koop en startersleningen behoren hierbij tot de instrumenten. Het percentage sociale woningen bij nieuwbouw blijft 30% waarbij enige flexibiliteit bij kleinschalige projecten mogelijk is. Verder worden met corporaties afspraken gemaakt over het aanbieden van voldoende betaalbare woningen van diverse kwaliteit en aard. Daarbij wordt bij nieuwbouw tevens ingezet op 9.000 studentenwoningen en 2.500 jongerenwoningen. Ook wordt de transformatie van kantoorpanden voortgezet en waar mogelijk geïntensiveerd. Dit mede met de hulp en inzet van de succesvol gebleken kantorenloods. Tevens zal het bestuurscollege € 6 miljoen investeren in zogenaamde ‘broedplaatsen’ die van grote toegevoegde waarde zijn voor de creatieve sector in Amsterdam.

Economie Amsterdam Naast de woningmarkt zal er de komende vier jaar ook hard aan de economie van Amsterdam worden gewerkt. De haven en luchthaven Schiphol staan dan ook hoog op de prioriteitenlijst van PvdA, VVD en Groen Links. Het college steunt de huidige havenvisie en zal de ontwikkeling van de haven vol-

Nieuw 10

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

gens deze lijnen voortzetten. Hetzelfde geldt voor het lopende

model: het ondergronds laten samenkomen van verkeersstro-

onderzoek naar de verzelfstandiging van de haven en de bouw

men van auto’s, treinen en metro’s. In de concept-structuurvisie

van de nieuwe zeesluis IJmuiden. Verder zal het verdienend

schetst het college een steeds groter wordend centrumstedelijk

vermogen van de haven uitgebreid worden door het plaatsen

milieu. Dat betekent meer ruimte voor verblijfsgebieden als

van nieuwe windturbines en wordt de haalbaarheid van een

parken en pleinen en langzaam verkeer. Gestreefd zal worden

tweede internationale passagiersterminal onderzocht. Eveneens

naar een autoluwe stad binnen de ringweg A10, exclusief

van groot belang voor de economische ontwikkeling van de

Amsterdam-Noord. In het verlengde hiervan zal de coalitie

metropoolregio Amsterdam blijft Schiphol. Voor het internatio-

€ 32 miljoen investeren in P+R-plekken in de omgeving van de

nale bedrijfsleven is een krachtige luchthaven een voorwaarde

ringweg A10 en ambieert Amsterdam de eerste stad in Europa te

zich in de hoofdstad te vestigen. Tegen deze achtergrond gaat

worden waar elektrisch vervoer tot het dagelijks beeld behoort.

de gemeente door met het proces van de Alderstafel: het samen

Tenslotte wenst Amsterdam maatregelen die een beter klimaat,

met Schiphol bewaken van de balans tussen maatschappelijk

een schoner milieu en duurzame energieopwekking stimuleren.

verantwoord groeien, het beperken van de vlieghinder en de

Daarvoor zal een investeringsfonds Klimaat, Duurzaamheid &

handhaving van de omgevingskwaliteit van de luchthaven op

Luchtkwaliteit in het leven worden geroepen. Het college zal

de korte en middellange termijn. Voorts streeft de Amsterdamse

bij de begroting van 2011 een bestedingsvoorstel voor € 60

overheid naar een gezond vereveningsfonds, het fonds waaruit

miljoen indienen dat wordt opgesteld in samenwerking met

bouwplannen worden gefinancierd. Momenteel kampt dit fonds

burgers en bedrijven en dat gebaseerd is op de Energiestrategie

met een tekort van € 360 miljoen. Door te bezuinigen op pro-

2040, bestaande uit energiebesparing, duurzame opwekking en

ceskosten én goede afspraken te maken met corporaties over

efficiënt gebruik van fossiele brandstoffen en warmte/koude-

grondprijzen voor sociale woningen, aanbiedingsafspraken en

opslag.

de toekomst van het stimuleringsfonds, hoopt het college een bedrag van € 225 miljoen te genereren.

Amsterdam in 2014 Het is duidelijk. Ondanks de zware jaren die Amsterdam tege-

Infrastructuur & milieu

moet gaat, heeft het nieuwe bestuurscollege gekozen voor een

Een sterke economie heeft baat bij een uitmuntende infrastruc-

even ambitieus als realistisch beleid. Een beleid met garanties

tuur die voldoet aan alle milieu-eisen. Daarom zet het nieuwe

voor grote en belangrijke projecten als de Noord/Zuidlijn, de

bestuurscollege fors in op de verkeersnetwerken in en rond

Zuidas en IJburg. Een beleid ook dat de stad, gemeente, regio,

de stad Amsterdam. Net als bij project IJburg staat de coalitie

de burger, het bedrijfsleven en sociaal-maatschappelijke instel-

garant voor de voltooiing in 2017 van de Noord/Zuidlijn, de

lingen sterker uit de crisis wil laten komen. Opdat Amsterdam

nieuwe metroverbinding tussen Amsterdam-Noord en -Zuid.

in 2014 een gezonde, dynamische en duurzame stad is. Het

Daarnaast zal de infrastructuur van het nieuwe zakendistrict

programakkoord ‘Kiezen voor de stad’ van PvdA, VVD en Groen

Zuidas worden doorontwikkeld volgens het vastgestelde dok-

Links is Amsterdam in ontwikkeling pur sang.

college gaat voor sterk en duurzaam Amsterdam amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

11

StyLE NEvER GoES oUt oF FASHioN Bent u op zoek naar de beste italiaanse merken zoals Borrelli en Attolini? Heeft u een paar Santoni schoenen nodig? Bij oger kunt u terecht voor de meest stijlvolle herencollecties. wanneer stijl en verzorging voor u essentieel zijn, met daarbij een uitstekende service op internationaal niveau, dan is er geen beter adres dan oger!

AttoLiNi · BoRRELLi · BRAx · BRioNi · BRUNELLo CUCiNELLi · CANtARELLi · CARUSo · CoRNELiANi EtRo · FRAy · iSAiA · JACoB CoHEN · MAFFEiS · MoNCLER · SANtoNi · wooLRiCH

P.C. Hooftstraat 75-81 Amsterdam · Kruiskade 63-65 Rotterdam · Noordeinde 6 Den Haag H.J. van Heekplein 11 Enschede · Lange Gasthuisstraat 7 Antwerpen www.oger.eu

column

Nieuw omgevingsrecht: versnelling of vertraging van projecten in crisistijd?

Tom Barkhuysen

Tijn Kortmann

bestuursrechtadvocaat Stibbe

bestuursrechtadvocaat Stibbe

Het omgevingsrecht is dezer dagen geen rustig bezit. Met name als

termijnen gebonden en het beroepsrecht van decentrale overheden

gevolg van breed gedeelde kritiek op te lang durende procedures ter

beperkt. Daarnaast krijgt de bestuursrechter meer mogelijkheden

voorbereiding van infrastructurele en bouwprojecten is er de afgelo-

om rechtmatigheidsgebreken te passeren. Revolutionair voor het

pen jaren een indrukwekkend wetgevingsprogramma opgetuigd. Dit

bestuursrecht is de invoering van het relativiteitsvereiste, op grond

programma is echter zo omvangrijk dat veel betrokkenen door het bos

waarvan bijvoorbeeld concurrentiebelangen in beginsel geen rol meer

de bomen niet langer meer zien. De feiten spreken voor zich.

mogen spelen bij beroepen tegen planologische besluiten. Al met al

Medio 2008 trad de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (Wro) in

geen oncontroversiële maatregelen.

werking, hetgeen leidde tot serieuze veranderingen. Zo werden het

En daarmee zijn we er nog niet. Aangekondigd is namelijk per

provinciale streekplan en de nog niet zolang daarvoor ingevoerde

1 oktober 2010 de inwerkingtreding van de Wet algemene bepalingen

gemeentelijke zelfstandige projectprocedure geschrapt. Nieuwe

omgevingsrecht (Wabo) die onder meer voorziet in de invoering van

instrumenten deden hun intrede, zoals de bevoegdheid van het Rijk

een geïntegreerde omgevingsvergunning. Deze wet zal leiden tot

en provincies om algemene regels te stellen, de bevoegdheid van de

verdere aanpassing van vele wetten en zal ook grondige afstemming

gemeenteraad om beheersverordeningen vast te stellen en een nieuw

vergen tussen diverse betrokken bestuursorganen. Vanuit het oogpunt

systeem van grondexploitatie. De invoering van de nieuwe Wro ging

van snelheidsbevordering is opmerkelijk dat met deze wet een belang-

gepaard met een grote - nog steeds lopende - bijscholingsoperatie.

rijke verschuiving plaatsvindt van rechtspraak in één naar rechtspraak in

Desalniettemin bleven belangrijke vragen over de juiste toepassing

twee instanties. Daarbij komt dat de rechtbanken zich zullen moeten

van de wet onopgehelderd en moet rechtspraak uitkomst bieden.

inwerken in hun nieuwe (milieurechtelijke) taken.

Tegelijkertijd dient de praktijk nog een serieuze hoeveelheid andere

De goede bedoelingen zijn duidelijk, maar de praktijk ziet zich door al

wetswijzigingen te verwerken.

deze over elkaar heen buitelende wetgevingsprojecten wel geconfron-

Per 31 maart 2010 - minister-president Balkenende leek 1 april minder

teerd met een bijzonder complex geheel van regelgeving. Dreigt daar-

geschikt als datum van inwerkingtreding - is aan dit pakket wetswijzi-

mee niet juist een averechts effect, namelijk fouten en vertragingen bij

gingen nog toegevoegd de Crisis- en Herstelwet (CHW). Het belang-

projecten die de economie juist weer op gang zouden moeten brengen?

rijkste doel van de CHW is versnelling van (bouw)projecten. Zo zouden

Voor ons aanleiding om met een congres zes maanden na inwerking-

de werkgelegenheid en duurzaamheid kunnen worden bevorderd. De

treding van de CHW de balans op te maken met juridische en niet-

CHW heeft geleid tot opnieuw een groot aantal wetswijzigingen. Veel

juridische deskundigen die de praktijk van dichtbij meemaken. Wij

ingrijpende maatregelen op grond van de CHW gelden voor bepaalde

verwachten veel nuttige ideeën om ondanks de vele juridische valkuilen

besluiten of projecten en zijn van tijdelijke aard. Beoogd wordt besluit-

projecten inderdaad sneller en beter te kunnen realiseren. Overheden,

vorming te bundelen en te coördineren alsmede om normstelling

projectontwikkelaars en andere betrokkenen zijn van harte welkom om

te flexibiliseren onder meer via het projectuitvoeringsbesluit en het

ons congres op 24 november a.s. in de middag in de Stibbetoren tot

ontwikkelingsgebied. Ook wordt de toepassing van het natuurbescher-

een succes te maken. Zie elders in het blad onze advertentie en de

mingsrecht versoepeld. Voorts wordt de bestuursrechter aan kortere

daarbij horende mogelijkheden tot aanmelden.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

13

De liefde van stadsdeelvoorzitter Marcel La Rose voor Zuidoost Na jaren van ruimtelijke vernieuwing in de Bijlmer, is de tijd rijp om Amsterdam Zuidoost tot een krachtig en qua welzijn en welvaart evenwichtig gebied te ontwikkelen. Waar bewoners wooncarrière kunnen maken, bedrijven zich graag vestigen en het arbeidspotentieel goed wordt benut. Dat met al zijn voorzieningen bezoekers als aangenaam verblijfsgebied zullen ontdekken. Stadsdeelvoorzitter Marcel La Rose zet zich in om Zuidoost een plek te laten zijn waar mensen zich veilig en geborgen voelen en doelbewust een toekomst opbouwen. ‘Wij worden bovendien het tweede belangrijkste uitgaanscentrum van de regio.’

14

Marcel La Rose, geboren in 1951 in Paramaribo, kent Zuidoost. Zijn

op de arbeidsmarkt. Zij hebben het stadsdeel echter verlaten, omdat

persoonlijke geschiedenis valt vanaf 1979 nauw samen met die van

zij hier geen wooncarrière konden maken. Degenen die een gezin

dit stadsdeel. In dat jaar kwam hij als werkstudent Sociale Geografie

wilden stichten, ervoeren het onvoldoende als een aantrekkelijke

in de Bijlmer wonen. Zijn eerste baan na de studie was het directeur-

woonomgeving’, zegt La Rose, die zelf in zijn gezin vier kinderen zag

schap van het Surinaamse jongerencentrum Kwakoe. In 1991 werd

opgroeien in dit stadsdeel.

hij directeur van de VAZO, de bedrijvenvereniging van het toen sterk

Het arbeidspotentieel in Zuidoost en de doorstroom naar een baan

opkomende kantorenpark Zuidoost. Die functie vervulde hij 17 jaar

is lange tijd onderschat, stelt La Rose. ‘Medio jaren 90 hebben we

lang. De huidige stadsdeelvoorzitter was bovendien betrokken bij de

daar bijzondere aandacht aan gegeven met het ArenA Initiatief. Een

wording van het stadsdeel in 1987. Hij was voorzitter van de kandi-

groot arbeidsmarktproject waar iedereen enthousiast aan meedeed:

daatstellingscommissie van de PvdA voor de eerste verkiezingen in

overheid, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, arbeidsmarkt-

het nieuwe stadsdeel Zuidoost.

intermediairs. De werkloosheid was hoog, de eerste galerijflats wer-

Volgens La Rose staat het stadsdeel Zuidoost, samen met de

den afgebroken, mensen moesten verhuizen. De maatschappelijke

gemeente Amsterdam als ontwikkelaar van het Arena-gebied, de

onrust was begrijpelijkerwijs groot. We moesten wel fundamenteel

komende jaren voor de opgave om Zuidoost tot een gebied te maken

ingrijpen.’

met een grote verscheidenheid aan functies en voorzieningen. Dat

Met het breed gedragen ArenA Initiatief, waarvan La Rose als VAZO-

komt de leefbaarheid ten goede en vergroot de aantrekkingskracht

directeur enkele jaren het parttime projectleiderschap vervulde,

van Zuidoost voor bezoekers én bewoners. Geen gemakkelijke klus,

kwam beweging in de arbeidsmarkt. Bedrijven in Zuidoost gingen

want La Rose moet opereren in een tijd van noodzakelijke bezuini-

gericht werknemers in het stadsdeel werven, in een tijd dat bijna al

gingen (16 miljoen euro op de stadsdeelbegroting) en teruglopende

het personeel van buiten Zuidoost kwam. Het project heeft resultaat

(Europese) subsidies. Versterking van Zuidoost vraagt daarom inzet

opgeleverd. Het aantal geregistreerde werklozen liep in een paar jaar

en participatie van allen, stelt de stadsdeelvoorzitter.

tijd terug van 18.000 naar minder dan 6.000. Zo’n teruggang had zich

‘Bezuinigen is een technische operatie, maar nog veel meer een

nog niet eerder voorgedaan op lokale schaal in Nederland.

maatschappelijke discussie. Wij moeten nadenken over wat we doen,

De omstandigheden zijn nu anders, weet La Rose. ‘We moeten nog

waarom we het doen, of we het goed doen, of het beter kan en of

steeds alle zeilen bijzetten om de mensen in Zuidoost aan de bak te

we sommige dingen wel moeten doen. Wij moeten met bewoners,

laten komen. Tegelijkertijd is de tijd rijp om de arbeidsmarkt in een veel

bedrijven en instellingen samen bewuste keuzes maken over zaken

groter regionaal verband te bezien. Een arbeidsmarktprogramma anno

als wonen, werkgelegenheid, scholing en veiligheid, waarbij wij als

nu zal niet meer dezelfde vorm hebben als in de jaren 90. De spreiding

stadsdeelbestuur de juiste beleidsinstrumenten zullen aanreiken. Met

van arbeidsmogelijkheden in Groot-Amsterdam is tegenwoordig veel

ons huidige bestuurlijke team zal ons dat absoluut lukken.’

groter. En daarmee ook het perspectief op werk.’

Middenklasse

Amstel III

Het stadsdeelbestuur heeft als hard doel gesteld de middenklasse in

De spectaculaire opkomst van administratieve, financiële en dienstver-

Zuidoost vast te houden. ‘Te veel wordt onderschat hoeveel mensen

lenende functies - vormgegeven in het monofunctionele kantorenpark

in Zuidoost de afgelopen jaren carrière maakten en vaste voet kregen

Amstel III - is sinds eind jaren 90 tot stilstand gekomen.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Marcel La Rose

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

15

ZO Cultuur

Foto: Achmed Peroti

Bijlmer Parktheater

Er is nu veel leegstand in de kantoren. Als VAZO-directeur vond

is wel duidelijk met de realisatie van de studio’s van Endemol en de

La Rose destijds al als een van de eersten dat het gebied een nieuwe

komst van muziekpaleis Ziggo Dome. Dergelijke massa creëert zijn

identiteit moest krijgen als werk-, woon-, en verblijfsgebied. Vanuit

eigen aantrekkingskracht voor nieuwe activiteiten op het vlak van

een ander perspectief zegt hij nu: ‘Die verandering moet sterk worden

entertainment en leisure en wij zien de belangstelling groeien. De

aangemoedigd. De werkloosheid in Zuidoost heeft gelukkig nooit

verblijfskwaliteit moeten we vertalen in goede horeca, daar zal het

meer de omvang van destijds aangenomen, maar wij moeten ons

stadsdeel de komende tijd veel aandacht aan besteden. Een voorbeeld

tijdig buigen over de vraag waarin de nieuwe werkgelegenheid zit.

is ons plan voor een World of Food, een verzamelgebouw waar de

Die zit bij het midden- en kleinbedrijf dat altijd al de ruggengraat van

verschillende keukens die het stadsdeel rijk is een plek krijgen. Je

de economie is geweest. De markt vraagt bijvoorbeeld om kleine

ziet dat bezoekers van een evenement in de Heineken Music Hall of

bedrijfsunits. De ambachtelijke kleine bedrijvigheid gaat volgens mij

Amsterdam ArenA steeds dieper het gebied intrekken om te ontdek-

ook helemaal terugkomen.’

ken wat er nog meer te halen valt. De bezoekers profiteren optimaal

Stadsdeel Zuidoost is druk bezig om het vestigingsklimaat voor

van alles wat winkelcentrum Amsterdamse Poort te bieden heeft.

bedrijven te verbeteren. ‘Nogal wat kleine bedrijven zijn de afgelopen

Zuidoost wordt zichtbaar deel van het uitgaansgebied rond de Arena

jaren gestart. Die gaan wij nu in hun groeifase actief ondersteunen

boulevard. Dat willen we vasthouden en uitbreiden.’

door een nieuwe opzet van het Ondernemershuis Zuidoost en door stimulering van kansenzones op die locaties waar we willen dat

Openbaar vervoer

ondernemerschap zich ontwikkelt. Wij zorgen als overheid voor co-

Een knelpunt dat opgelost moet worden, is de bereikbaarheid van

subsidiëring van de ontwikkeling van bedrijvigheid om ze door deze

Zuidoost met het openbaar vervoer. Er loopt een onderzoek naar

moeilijke jaren heen te loodsen.’

verlenging van de route van tramlijn 9 naar station Amsterdam Bijlmer

De transformatie van Amstel III krijgt al concreet vorm met de

ArenA. La Rose wil daarnaast dat er de komende jaren een 24-uurs

duurzame herontwikkeling van het kantorencomplex Atlas Arena

metroverbinding van en naar Zuidoost wordt gerealiseerd. ‘Enerzijds

Amsterdam, waarbij functiemenging (wonen, werken, winkelen,

houden we bezoekers zo langer vast en krijgt de bereikbaarheid van

horeca) centraal staat. Dat is conform de wens van gevestigde

de Arena boulevard als tweede uitgaanscentrum in wisselwerking met

bedrijven die meer levendigheid en diversiteit in het gebied willen.

het stadscentrum een belangrijke impuls; anderzijds worden met de

Het stadsdeelbestuur denkt ook aan de omzetting van kantoorgebou-

nachtmetro de werkgelegenheidskansen vergroot voor bewoners van

wen in (studenten)woningen, wat de eenwording en leefbaarheid van

Zuidoost met gebroken werktijden in de wijde regio.’

het gebied ten goede komt. ‘Partijen kunnen ideeën aandragen en eigenaren van het bestaande vastgoed kunnen hierdoor met andere

Spannend en relaxed

ogen naar hun bezit kijken en nieuwe uitdagingen zoeken. Over vijf

Zuidoost moet je zien en proeven, besluit La Rose: ‘Het is een cliché

tot tien jaar zal Amstel III echt van karakter veranderd zijn.’

maar daarom niet minder waar: onbekend maakt onbemind. Mensen die kennismaken met Zuidoost gaan onmiddellijk van het gebied

Entertainment

houden. Er ontstaat chemie. Zuidoost is spannend en relaxed tegelijk,

Een belangrijke troef van Zuidoost is het gebied rond de Amsterdam

waar de bewoners een grote gastvrijheid en betrokkenheid tonen. Er

ArenA, dat zich snel ontwikkelt tot een bovenregionaal en zelfs nati-

gebeurt veel, er zijn vele ontwikkelingen in gang. We laten mensen

onaal entertainment, uitgaans- en winkelgebied. La Rose: ‘Er wordt

begrijpen dat Zuidoost een mooie plek is waar je goed kunt wonen,

in Zuidoost nog volop geïnvesteerd in de entertainmentsector. Dat

werken en recreëren.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

17

Emile Jaensch

Irene Ponec

Zuidoost, stadsdeel met Amsterdam Zuidoost is een stad op zich. In 1966 werd de eerste paal

momenteel weinig eerste palen geslagen. De projecten die dit jaar

geslagen, inmiddels wonen er circa 80.000 mensen verspreid over

op stapel stonden, staan op losse schroeven. Dan is de vraag: moet

de stedelijke Bijlmermeer, het groene Gaasperdam en het dorpse

je de crisis laten uitzieken en de markt zijn werk laten doen, zodat er

Driemond. De vernieuwingsoperatie van de Bijlmer is ver gevorderd,

vanzelf weer beweging komt? Of moet je gaan sturen en hoe dan?’

het imago verbeterd. Een bevolkingsgroei met een evenwichtige

Jaensch geeft zelf een voorzet. ‘De eerste bewoners van de laagbouw

opbouw is nu noodzakelijk om het voorzieningenniveau op peil te

in Zuidoost waren overwegend gezinnen. De kinderen zijn inmiddels

houden en uit te breiden. Meer variëteit in het woningaanbod is

de deur uit, de ouders wonen hier veelal nog steeds. Velen met een

gewenst, waarbij ook starters op de woningmarkt, midden- en hogere

koopwoning zijn op zoek naar een andere woning. In Gaasperdam

inkomensgroepen, gezinnen met kinderen, studenten en expats een

maar ook in Kantershof, Kelbergen en Geerdinkhof. Het voorzieningen-

plek moeten kunnen vinden. Die ambitie is op dit moment echter

niveau gaat achteruit, want de bezetting per woning is lager. Lagere

moeilijk te verwezenlijken, ervaart Jaensch.

scholen hebben moeten inkrimpen, winkelcentra hebben het moeilijk.

Zuidoost heeft daarom behoefte aan nieuwe gezinnen, maar niemand

18

‘We leven in een hectische tijd met de wereld in crisis. Dat merken

van de huidige bewoners maakt wooncarrière daar ze hun woning niet

we als overheid. We hebben veel grond uitstaan, maar er worden

kwijt kunnen. ‘Volgens mij moeten corporaties en ontwikkelaars nog

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Amsterdam Zuidoost is een dynamisch gebied en volop in ontwikkeling, maar de economische crisis raakt de grootste stedelijke vernieuwingsoperatie van Nederland ook. De bouwstagnatie vraagt om creatieve oplossingen, waarbij er een brug moet worden geslagen tussen ontwikkelingen op korte en lange termijn. Oplossingen om de bouwproductie en de doorstroming op de woningmarkt in Zuidoost op gang te helpen én de voorzieningen in stand te houden. Een gesprek met Emile Jaensch (bestuurder stadsdeel Zuidoost), Irene Ponec (projectontwikkelaar Ymere) en Evert Bartlema (vestigingsdirecteur Rochdale).

Emile Jaensch is sinds augustus 2007 lid van het dagelijks bestuur van stadsdeel Zuidoost. In de bestuursperiode 2010-2014 heeft hij onder andere de portefeuilles Ruimtelijke Ontwikkeling, Financiën, Sport en Milieu.

Irene Ponec is sinds 2006 projectontwikkelaar bij woningcorporatie Ymere. Eerder werkte zij als vastgoedontwikkelaar bij BPF Bouwinvest en als concept- en projectontwikkelaar bij ERA Contour.

Evert Bartlema is sinds 2007 in dienst bij Woningstichting Rochdale en sinds eind mei dit jaar directeur van vestiging Oost. Bartlema was Evert Bartlema

eerder acht jaar wethouder van stadsdeel Westerpark.

woonkansen voor iedereen beter weten wie hun doelgroep is waar zij voor bouwen. Wij hebben

voor een nieuwbouwwoning in blok AB. Dat voorzag duidelijk in de

vele senioren in Zuidoost die een huis hebben en bereid zijn om te

behoefte. We kijken nadrukkelijk naar instrumenten die kunnen helpen

vertrekken naar een andere, meer geschikte gelijkvloerse woning in

om woningen te verkopen, bijvoorbeeld via een terugkoopgarantie op

Zuidoost. Een regeling waarbij de koper van een nieuwbouwwoning

basis van 90% van de executiewaarde als het de bewoner die een

in Zuidoost de garantie krijgt dat hun bestaande woning in Zuidoost

woning in ons werkgebied koopt niet lukt om zelf binnen een halfjaar

wordt opgekocht, kan de bouw en doorstroming op de woningmarkt

zijn huis te verkopen. Een dergelijke pilot loopt nu in IJburg.’

op gang helpen. De bestaande woningen kunnen daarnaast ook

Een creatieve oplossing schuilt ook in tijdelijke huisvestingsvormen,

beter en aantrekkelijker voor jonge kopers in de markt gezet worden.’

vervolgt Bartlema. ‘Wij studeren op studentenhuisvesting in de Daalwijkdreefzone. Niet voor vijf jaar, want dat is niet rendabel te

Terugkoopgarantie

krijgen. Over een periode van 25 jaar lukt dat wel. In delen van het

Woningstichting Rochdale weet heel goed wie de doelgroep is in

gebied kun je 200 tot 300 studentenwoningen neerzetten, op een

Zuidoost, reageert Evert Bartlema. ‘Er zijn de afgelopen jaren heel wat

locatie die ooit weer wordt herbestemd. Als je met dergelijke crea-

doelgroepen succesvol geherhuisvest in nieuwe projecten. De bewo-

tieven zaken aan de slag gaat, voorzie ik dat we de komende jaren

ners uit de flat Kleiburg wisten niet hoe snel ze moesten inschrijven

nog wel het een en ander kunnen doen.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

19

Bartlema wil overigens benadrukken dat er - ondanks de eco-

durven investeren in een winkelcentrum als Amsterdamse Poort, in

nomische tegenwind - evengoed wél wat gebeurt in Zuidoost. ‘In

het strandje bij de Gaasperplas, in voorzieningen en evenementen

Karspelhof zijn we in juni gestart met honderd appartementen, deels

die het imago van Zuidoost goed doen. De gemeente zou ontwik-

sociale en middeldure huur en deels het goedkope koopsegment.

kelingen ook via bestemmingsplannen moeten faciliteren. Ook hier

Verder gaan we dit jaar 230 studentenwoningen en 122 sociale huur-

moet aansluiting gezocht worden met de doelgroep. Wil je meer

woningen renoveren in Daalwijk, gaan we in Kortvoort 240 woningen

gezinnen naar Zuidoost trekken? Zorg dan voor topscholen en goede

renoveren, een kopje in Gravestein aanpakken en maatschappelijke

activiteiten voor kinderen van verschillende leeftijden. Circus Elleboog

opvang in Flierbosdreef. In 2011 hebben we de flat Kleiburg op de

in het Bijlmertheater is daar al een mooi voorbeeld van.’

rit staan, waarbij we moeten nadenken hoe we dit programmatisch

Bartlema: ‘Imago is een product in Zuidoost. Daar moeten we met z’n

mogelijk maken.’

allen aan blijven werken. Iets als een internationale kunstmanifestatie in Zuidoost moet je maximaal ondersteunen. Dat zet het gebied op

Niches vastgoedmarkt

de kaart, waarbij ook mensen van buiten Zuidoost de weg hiernaartoe

Projectontwikkelaar Irene Ponec van Ymere gelooft in het bedienen

weten te vinden.’

van niches in de vastgoedmarkt. ‘Specifiek kiezen voor een bepaalde

Ponec: ‘Ook in letterlijke zin. Hoe kom ik vanuit de stad op de fiets

doelgroep en niet voor het grijze gemiddelde, want dan bedien je

naar Zuidoost? Kan er in navolging van een kantorenloods niet een

niemand. Dat is risicovol, want je moet deze doelgroep goed ken-

fietsloods komen om dat eens goed te regelen? Als je via een goede,

nen. Je moet met eindgebruikers in gesprek gaan en sturen op

aantrekkelijke en veilige route op de fiets naar Zuidoost kan, zie je

waarden. Weten wat mensen echt belangrijk vinden qua wonen en

pas hoe dichtbij de stad het ligt.’

woonomgeving, wat hun belevingswereld is en hun activiteiten zijn.

Jaensch: ‘Als dat inderdaad een probleem is, moeten we daar iets

Als professioneel vertaal je dat in nieuwe ontwikkelingen.’

aan doen.’

‘Vroeger deden we dit meer op gevoel. Zo hebben wij bijvoorbeeld

Bartlema: ‘Het is meer beeldvorming dat Zuidoost moeilijk te vinden

in eerdere ontwikkelingen door gesprekken met eindgebruikers

is. Het probleem is breder, er is geen logische, prettige verbinding

kunnen constateren dat mensen in Zuidoost woningen willen die

van de stad naar Zuidoost. Je zou in Zuidoost op de tram moeten

af en compleet zijn. Woningen moeten met keuken, trapkast en

kunnen stappen. Maak de Gooiseweg meer tot straat met bebouwing,

buitenkraan worden opgeleverd. Mensen betalen veel geld voor de

levendigheid en goede sociale controle. Dat Zuidoost nog steeds de

woning en verwachten hier in Zuidoost dat ze niet zelf nog van alles

laagste vierkantemeterprijs van de stad heeft, heeft ook te maken

moeten doen.’

met dat Zuidoost niet aan de stad vast zit.’

Klusappartementen, zegt Ponec, zijn bijvoorbeeld veel minder popu-

Jaensch: ‘De Gooiseweg is de enige weg waarover je met de auto

lair voor de doelgroep die uit Zuidoost zelf komt dan voor mensen

vanuit het centrum van de stad goed en snel Zuidoost kan bereiken. Ik

uit andere delen van de stad. ‘Het geld moet dus niet alleen aan

zie andere prioriteiten dan het verlagen van de Gooiseweg. Als je mid-

de buitenkant verspijkerd worden maar juist in de woning worden

dengroepen in Zuidoost wil houden en aantrekken, moet je inzetten

gestopt. Nu hebben we professionele methodes voorhanden om de

op het voorzieningenniveau. Het Centrum Beeldende Kunst en Bijlmer

woonbehoefte goed te meten, waar we nu in de H-buurt ons voordeel

Parktheater zijn ontzettend belangrijk om groepen zich hier thuis te laten

mee doen. Op basis van onderzoek ga je producten en concepten

voelen. We moeten een goede kalender maken om te tonen wat hier alle-

bedenken en dat toets je vervolgens bij je potentiële doelgroep.’

maal op cultureel gebied gebeurt. Dat is heel veel. We hebben verder nog veel te weinig kwalitatief goede horeca. Wij zijn op diverse locaties, zoals

Voorzieningenniveau

in het Bijlmerpark en op het Anton de Komplein, bezig dit te realiseren.

Stadsdeel Zuidoost werkt hard aan voorzieningen als sport en

Wij willen als bestuur ook graag een categoriaal gymnasium in Zuidoost.

uitgaanscentra om de buurt nog aangenamer te maken. Jaensch:

Niet dat alle kinderen hier naar het gymnasium kunnen, maar je moet

‘Voorzieningen vormen het cement van de samenleving. Goede

ook je advocaten en ingenieurs in je eigen stadsdeel kunnen opleiden.’

scholen, verenigingen en winkels. Om de voorzieningen op niveau

Bartlema: ‘Duidelijk is: we zijn nog niet klaar. Zuidoost vergt een meer

te houden moet je ook veel jonge mensen, gezinnen en hoger opge-

dan gemiddelde inzet en investering.’ Ponec knikt instemmend. ‘De

leiden hebben, die bovendien kritisch bij de voorzieningen betrokken

transformatieperiode duurt langer. Daar moeten we goede concepten

zijn. Gebleken is reeds dat als gevolg van de vernieuwingsoperatie

voor bedenken, zowel voor de mensen die er nog wonen maar ook

middengroepen zijn vastgehouden in Zuidoost.’

om tijdelijk nieuwe doelgroepen te trekken en mensen Zuidoost te

Ponec: ‘Belangrijk is dat mensen bekend raken met het gebied. Er

laten uitproberen én te laten ervaren wat voor aantrekkelijk gebied

moet een aanleiding zijn om naar Zuidoost te gaan. We moeten

het is.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

21

Het nieuwe onderkomen van Endemol is tailor made

´Ik heb meerdere favoriete plekken´ In h‘et nieuwe pand van Endemol aan de MediArena treffen we Directeur Speciale Projecten, Paul de Man. De Man is verantwoordelijk voor de bouw van het nieuwe Endemolcomplex. We nemen plaats in een vergaderkamer die wel wat wegheeft van de persruimte van een grote voetbalclub. ‘Alle vergaderruimtes hebben een thema van één van onze producties meegekregen en zoals je kunt zien is deze geïnspireerd op Eredivisie live’, legt Paul uit. De levensgrote zwart-witfoto’s van Sneijder, Gullit, Cruijff en Van der Vaart vormen een fraai contrast met de vierkante vergadertafel, die lijkt te zijn uitgesneden uit de grasmat van de naastgelegen Arena. Compleet met middenstip. Tijd voor de aftrap.

In juni 2010 werd het nieuwe pand van Endemol in Amsterdam

Geschikt of ongeschikt?

Zuidoost opgeleverd. Een prachtig, ingetogen gebouw, dat vooral

Vier jaar heeft het hele traject geduurd. Eerst is de huisvestingsvraag

imposant is door de oppervlakte die het bestrijkt. Wat was eigenlijk

in kaart gebracht en vervolgens werd binnen de driehoek van Schiphol,

de reden van de verhuizing? ‘Endemol was voorheen gevestigd op

Amsterdam Noord en Hilversum gezocht naar een geschikte locatie.

zes verschillende locaties door het hele land’, zegt De Man. ‘Door

Hieruit kwam een longlist van 73 potentiële bouwplekken. Deze

alles te centraliseren kunnen we de kosten reduceren. Verder werkt

werd naast de wensen gelegd en vervolgens teruggebracht naar een

het ook heel prettig. Productieteams besparen tijd doordat ze ‘even’

shortlist van drie geschikte locaties. De Man vertelt wat uiteindelijk de

heen een weer kunnen lopen tussen de opnamestudio’s en hun

doorslag heeft gegeven: ‘We hebben ook nog gekeken in Amsterdam

werkplek. Ja, we hebben nu drie eigen opnamestudio’s en ook daar

Noord. Dat was in creatief opzicht een inspirerende plek, maar er was

zijn we heel blij mee.’

te weinig mogelijk. We zouden daar echt de lucht in moeten en dat was voor ons geen optie, omdat we de studio’s op de begane grond

174 zienswijzen

wilden. Verder hebben we ook nog gekeken naar het uitbreiden van

Het nieuwe onderkomen van Endemol is ‘tailor made’. Aan de realisa-

ons pand in Aalsmeer, maar ook dat liep vast. Het ontwerp was niet

tie van het gebouw ging een strak programma van eisen vooraf. ‘Dat

wat we voor ogen hadden en ook prijstechnisch kwamen we er niet

is wel gelijk onze verdienste geweest’, legt De Man uit. ‘Niet dat alles

uit. Deze locatie kwam ruimschoots als beste naar voren. Zuidoost is

van een leien dakje ging, hoor. Het vergunningentraject verliep uiterst

centraal gelegen en goed bereikbaar; daarbij hebben we voldoende

moeizaam. Er werden maar liefst 174 zienswijzen ingediend en daarbij

parkeerplaatsen. Het ambitieniveau van dit gebied past goed bij het

was het ook lastig communiceren met de instanties, omdat wij ons

ambitieniveau van Endemol.’

hier op een grensgebied bevinden van de gemeente Amsterdam en

22

de gemeente Ouder-Amstel. De één gaat over de grond, de ander

Goed een-tweetje

is bestuurlijk en planologisch verantwoordelijk. Toch hebben we ons

Wouter Zaaijer van Van den Oever, Zaaijer & Partners architecten is

keurig aan de planning gehouden en hebben we het beschikbare

verantwoordelijk voor het ontwerp en de prachtige inrichting is te

budget niet overschreden en daar ben ik best trots op.’

danken aan Paul Linse & Jack van Dijk van Studio Linse.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Paul de Man

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

23

Endemol

gaat het maken in

Amsterdam

Endemol heeft zich gevestigd in Amsterdam: een prachtige locatie voor een prachtige toekomst!

Endemol MediArena 1, 1099 cz Duivendrecht (Amsterdam Z-O) Postbus 12121 1100 ac Amsterdam t: +31 (0)20 - 893 0000 www.endemol.nl

Het bekende een-tweetje heeft ook hier weer gewerkt, want al

we zoeken de randjes op en ja, we hebben grenzen, maar die zijn

eerder werkten die partijen succesvol samen. De Man: ‘Het mooie

niet in één zin te vertalen. We toetsen ieder format aan onze normen

aan het nieuwe onderkomen is dat het klopt. We hebben de beschik-

en soms nemen we een risico. Toen GTST voor het eerst op de buis

king over 33.000 vierkante meter vloeroppervlakte en het gebouw

kwam, lieten critici niets van het programma heel en datzelfde geldt

heeft logische looplijnen. Het mooiste vind ik de lichtinval. Overal zijn

voor Big Brother. Endemol ontwikkelt en produceert formats voor

grote raampartijen zonder borstwering, zodat iedereen maximaal kan

onder andere televisie, mobiele toepassingen, internet en scher-

profiteren van al het beschikbare daglicht. De vijfhonderd werkplek-

men in winkels. De ontwikkelingen staan nooit stil. Zelf ben ik, gek

ken zijn afhankelijk van de soort functie: gegroepeerd of individueel.

genoeg, geen echt tv-kijker en zappen doe ik al helemaal niet. Ik vind

De ‘inhuizing’ van alle medewerkers vindt gefaseerd plaats. Begin

het belangrijk hoe iets in beeld is gebracht. Ik kijk graag sport en ook

september 2010 is iedereen over. Ik heb nog niet echt een favoriete

voor De Wereld Draait Door, het journaal of een goede crimi zet ik

plek, er is een aantal plaatsen waar ik graag ben, bijvoorbeeld in het

de tv aan’, aldus De Man.

Atrium bij de entree of in het sfeervolle restaurant. Maar ook de boardroom is prachtig. De ruimte heeft een dubbele hoogte en een

Zieke kinderen

spectaculair uitzicht over Zuid én Oost.’

Stichting Endemol Care for Kids is opgericht in 2003. De stichting zet zich

‘We zoeken de randjes op’

in voor kindertelevisie in ziekenhuizen.

Iedereen kent Goede Tijden Slechte Tijden en de naam ‘Endemol’ zelf

Paul de Man vertelt hoe dit mooie ini-

geniet uiteraard ook een grote bekendheid. Toch is bij de gemiddelde

tiatief tot stand is gekomen:‘Ik heb zelf

consument niet bekend voor welke producties Endemol allemaal

aan de wieg gestaan van dit idee. Het kwam voort uit de welbe-

verantwoordelijk is. ‘Dat geeft niet’, zegt De Man ‘Iedere productie

kende kerstpakkettenstress. We vonden de pakketten te traditioneel

is een eigen merk.’ Endemol is één van de grootste producenten van

en wilden iets doen met meer maatschappelijke betrokkenheid. Door

de wereld. Het bedrijf is actief in 26 landen en heeft 40 werkmaat-

middel van kennisoverdracht, de inzet van ons netwerk en allerlei

schappijen, van Afrika tot Amerika. ‘Ja, natuurlijk hebben we wel

vormen van donaties ondersteunt Endemol Care for Kids televisie-

concurrentie’, ligt De Man toe. ‘In Nederland is die heel versnipperd,

programma’s die voor en door zieke kinderen zijn gemaakt. Kinderen

er zijn wel vijfhonderd onafhankelijke televisie- en filmproducenten.

kunnen zo even hun ziekte vergeten en op een creatieve manier met

Endemol wil altijd vernieuwend en grensverleggend bezig zijn. Ja,

andere kinderen bezig zijn.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

25

Onderzoek, onderwijs en ondernemen

Zuidoostlob:

Science Parken als wetenschappelijke hotspots

Hetty Vlug

Sinds begin 2010 bestuurt een nieuw college de stad Amsterdam. De verdere ontwikkeling van onderwijs, economie, duurzaamheid en bereikbaarheid heeft in deze bestuursperiode prioriteit. Amsterdam wil toponderwijs bieden dat een bijdrage levert aan een excellente kennisontwikkeling. Amsterdam wil kennis en innovatie stimuleren, mede door onderzoekers, expats en internationale studenten aan te trekken.

Het is voor het nieuwe gemeentebestuur van groot belang dat deze ontwikkelingen op duurzame wijze uitgewerkt worden.

26

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Op het nu nog onbebouwde terrein aan de zuidkant van het AMC, wordt het Medical Business Park ontwikkeld

Het gemeentebestuur beoogt dit mede te bereiken door de positie van Amsterdam als Life Science-stad te verstevigen. Met dat doel worden de komende jaren twee bijzondere projecten in Amsterdam gerealiseerd. Zo moet Science Park Amsterdam dé plek worden waar onderzoek, onderwijs en ondernemen met een focus op Life Sciences en ICT elkaar ontmoeten en in het AMC Medical Business Park komt de nadruk te liggen op de medische Life Sciences. Het gemeentelijk projectbureau Zuidoostlob, onder leiding van directeur Hetty Vlug, leidt beide projecten in nauwe samenwerking met haar partners in goede banen.

Zuidoostlob is het gebied tussen - ruwweg - het AMC en het metrostation Overamstel. Daar is al veel bedrijvigheid, zoals in ArenAPoort, het AMC en de megastores Ikea en Praxis. Het voornemen is op

Flexibele panden

het terrein naast het AMC in een periode van 20 jaar een Medical

De gebouwen die in het AMC Medical Business Park worden

Business Park te creëren, waarop plek is voor 100.000 vierkante

neergezet moeten toekomstbestendig zijn. ‘Flexibele panden dus,

meter kantoren en laboratoria. Die worden gefaseerd neergezet en

waarvan de indeling heel eenvoudig kan worden aangepast aan de

kunnen plaats bieden aan tientallen bedrijven; aan zowel starters als

wensen van een eventuele tweede gebruiker’, legt Vlug uit. Er lopen

grote bedrijven met een internationale oriëntatie . ‘Maar het mooiste

nu onderzoeken ten behoeve van het bestemmingsplan en er wordt

is een combinatie van enkele grote partijen en een hoop kleintjes’,

gewerkt aan een beeldkwaliteitplan voor de openbare ruimte en

vertelt Hetty Vlug, directeur van projectbureau Zuidoostlob.

stedenbouw. In de buurt van het AMC Medical Business Park wil de gemeente Amsterdam tevens huisvesting realiseren voor studenten,

Het AMC Medical Business Park wordt door projectbureau

promovendi en anderen die daar (al dan niet tijdelijk) werken. ‘We

Zuidoostlob in nauwe samenwerking met het AMC ingevuld. Het is

gaan onderzoeken of leegstaande kantoorpanden in het naastgelegen

een eindgebruikergestuurde ontwikkeling. Tijdens de eerste fase, die

Amstel III gebied daarvoor kunnen worden gebruikt. Het is onze zaak

nu in gang is gezet, wordt beoogd het eerste pand neer te zetten.

de eigenaren ervan te overtuigen hun kantoor door transformatie een

‘Daarin vestigt zich een bedrijf dat nauw met medische, ‘rode’, Life

nieuwe functie te geven, bijvoorbeeld studenten- of atelierwoningen.

Sciences verbonden is. De nadruk ligt op innovatie’, vervolgt Vlug.

De grote vraag is echter of dat mogelijk is. Kan bijvoorbeeld het

‘De ontwikkeling van het Medical Business Park geschiedt in nauw

bestemmingsplan worden aangepast? We hebben onlangs een visie

overleg met het AMC. Bij het ziekenhuis en de medische faculteit van

voor dat gebied opgesteld. Nu proberen we de juiste partijen met

de UvA is veel kennis aanwezig over de medische Life Sciences. De

elkaar in contact te brengen.’

directe nabijheid van research en gezondheidszorg maakt het mogelijk om kennis gericht te ontwikkelen en toe te passen. Daarnaast is het

Science Café

AMC nu eigenaar van het gebied.’ Het AMC Medical Business Park

Parallel aan de ontwikkeling van het AMC Medical Business Park

is goed bereikbaar door de centrale ligging tussen de A2 en de A9

is het projectbureau samen met de UvA en de NWO bezig met de

en de uitstekende verbindingen met het openbaar vervoer. Bus, trein

verdere invulling van het in de Watergraafsmeer gelegen Science Park

en metro zijn in de directe nabijheid aanwezig.

Amsterdam.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

27

info@provada.nl +31 (0)30 60 514 24

Het duurzame sedumdak van het Faculteitsgebouw NWI op het Science Park Amsterdam

Daar moeten wonen, werken en studeren bij elkaar komen. De Faculteit Natuurkunde, Wiskunde en Informatica heeft er inmiddels onderdak gevonden en ook het Amsterdam University College zal zich daar vestigen. Een leuk initiatief op Science Park Amsterdam is

DE ZUIDOOSTLOB

het Science Café. Elke maand is daar een lezing of worden er films

De Zuidoostlob, met een lengte van 6,5 kilometer en 3.000 hectare

vertoond en geven wetenschappers na afloop een toelichting. Doel

groot, is een van de grote ontwikkelingsgebieden van Amsterdam.

van dit alles is een kruisbestuiving tussen ondernemen, onderwijs

Het gebied bevindt zich in het oostelijk deel van Amsterdam en

en onderzoek.’

wordt onder meer begrensd door het Amstel Businesspark, het AMC en de spoorlijn richting Utrecht. De snelwegen A2 en A9

Inspirerende omgeving

begrenzen, en de A10 doorsnijdt het gebied. De Zuidoostlob ligt

Het Science Park Amsterdam is niet alleen geschikt voor grote

op het grondgebied van de gemeente Amsterdam (stadsdelen

bedrijven. Juist voor beginners is het een aantrekkelijke, inspirerende

Oost en Zuidoost) en de gemeenten Diemen en Ouder-Amstel.

omgeving om bijvoorbeeld in het bedrijfsverzamelgebouw een kantoorruimte of lab te huren. En als ze onverwacht snel groeien kunnen

Projectbureau Zuidoostlob

ze naar een iets grotere ruimte verkassen. Vlug, tevens directeur van

Het projectbureau Zuidoostlob is mede opgericht vanwege het gril-

Science Park Amsterdam: ‘Hier zijn knappe jongens en meiden onder

lige verloop van de gemeentegrens en de veelheid aan belangen

meer bezig met de vraag hoe ze zonnepanelen effectiever kunnen

en overheden. Voor een aantal complexe, grootstedelijke projecten

maken. Een ander buigt zich over een manier om het railnetwerk

fungeert het projectbureau als een spin in het web. Hetty Vlug

effectiever te gebruiken door technologie te ontwikkelen voor het

is directeur van het projectbureau, waar zo’n 40 mensen werk-

spoorboekloos rijden van de trein.’

zaam zijn. Projectbureau Zuidoostlob omvat negen verschillende projectgebieden, elk met een eigen dynamiek en in verschillende

Duurzame samenwerking

fases van ontwikkeling.

Bij beide projecten wordt goed gekeken naar het aspect duurzaamheid. Zo wordt op het Science Park Amsterdam binnenkort een data-

 Science Park Amsterdam

center neergezet. Vlug: ‘De warmte die daarbij vrijkomt kan worden

 Middenmeer-Noord

gebruikt om de kassen van de biologen van de faculteit te verwarmen.

 Amstel Business Park Zuid

Daarnaast bekijken de onderzoekers van de Nederlandse Organisatie

 Duivendrechtse Veld

voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), de UvA in gezamenlijk-

 ArenAPoort

heid met het projectbureau welke duurzame ontwikkelingen er nog

 Amstel III

meer kunnen worden toegepast.’ In elk geval is het park inmiddels

 Gaasperdammerwegzone

goed bereikbaar met het openbaar vervoer (bus en trein) en worden

 Holendrecht

er maatregelen genomen (zoals een beperkte parkeerruimte voor

 AMC-Medical Businesspark

bedrijven en instellingen) om het autogebruik te ontmoedigen. Ook zijn er plannen voor de bouw van een fietsbrug over de Ringvaart.

Contact

Mooie projecten zijn het, maar Hetty Vlug is zich van één ding ter-

Bezoekadres: Sarphatiplaza, 1e etage

dege bewust: ‘Het succes van deze parken valt of staat met welke

Rhijnspoorplein 14

partijen er komen en in welke mate zij gaan samenwerken. Slaan zij

1018 TX Amsterdam

de handen ineen dan zal zich dat ook uitbetalen.’

Telefoon: 020 - 254 2999

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

29

ArenAPoort

onderweg naar het epicentrum voor evenementen en entertainment van Nederland

V.l.n.r.: Henk Markerink, Arno Gorissen, Hetty Vlug, Huib van Santen, Marcel la Rose, Paul Stiekema, Rick Zeelen, Paul de Man en Hans Soeng

30

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Loop op een mooie dag door de ArenAPoort en je ziet direct dat zich hier hét evenementen- en uitgaansgebied van de toekomst ontwikkelt. De ArenAPoort is hard op weg het tweede uitgaansgebied van de noordelijke Randstad te worden. De ambitie reikt echter verder. De ArenAPoort moet een stadshart van Amsterdam worden met verschillende publieksfuncties die elkaar aanvullen en versterken. Het gebied heeft ongekende nieuwe mogelijkheden, zo weten de betrokkenen bij de ontwikkeling van Zuidoost. Samenwerking, een centrale regie en definiëring van een helder toekomstbeeld zijn daarbij van groot belang voor het welslagen van de gebiedsontwikkeling.

Een rondetafelgesprek met de belangrijkste stakeholders over de toekomst van ArenAPoort.

ArenAPoort trekt nu al jaarlijks negen miljoen bezoekers. Grote

moet je vasthouden en overdragen aan je omgeving, want je imago

publiekstrekkers zijn de megabioscoop Pathé ArenA, de Heineken

maak je voor een belangrijk deel zelf. Stedenbouwkundige ontwik-

Music Hall, de Amsterdam ArenA, Villa ArenA en de megastores zoals

kelingen zijn langzame processen, er is hier echter in redelijk korte

Mediamarkt en Decathlon. Met het nieuwe Bijlmer Parktheater, de

tijd iets moois neergezet. De footprint is gelegd. We zullen de markt

komst van het hoofdkantoor en de MediArena-studio’s van Endemol

echter permanent moeten blijven prikkelen met het idee dat Zuidoost

(opening oktober 2010) en de concertzaal Ziggo Dome met een capa-

een plek van ongekende nieuwe mogelijkheden en initiatieven is.

citeit van 15.600 bezoekers (gereed in 2011) wordt de leisurefunctie

We moeten proberen nieuwe, interessante zaken naar Zuidoost te

van het gebied versterkt en krijgt de werkgelegenheid een impuls.

halen. Wij zijn al bezig de mall van de toekomst te bouwen: een slim

Na de succesvolle start van JinSo loungebar & restaurant wordt de

samenspel van verschillende functies die tegen elkaar aanleunen en

ArenA Boulevard dit jaar nog verrijkt met twee nieuwe horecacon-

elkaar versterken. Die koers moeten we voortzetten.’

cepten van Soeng, Sushi-restaurant Ichi-E en een nieuw Japans robata grillrestaurant. Een toekomstwens blijft de ontwikkeling van

Geweldige plek

uitgaanscentrum GETZ, dat als entertainment center ruimte biedt aan

Hetty Vlug: ‘Zuidoost ligt op een geweldige plek, bij gebiedsontwik-

een muziekzaal, theater, Holland Casino, horeca, winkels met onder-

keling weegt de locatie nog altijd zwaar. De trend is dat de publieke

scheidende formules, verschillende leisureconcepten en een hotel.

ruimte steeds belangrijker wordt en men elkaar op straat opzoekt.

Amsterdam Zuidoost krijgt steeds meer hart en ziel en wordt qua

Het is mooi dat we in de ArenAPoort de ruimte hebben voor enorme

wonen, werken en recreëren alsmaar aantrekkelijker. Er wonen

hoeveelheden mensen, maar tegelijkertijd is het onze gezamenlijke

80.000 mensen uit 130 verschillende culturen en dagelijks komen

opdracht om binnen die grootschaligheid de kwaliteiten van het

50.000 forensen werken in Amsterdam Zuidoost. Het bedrijfsleven,

kleinschalige te stimuleren, te beschermen en te versterken. We

stadsdeel Zuidoost, Zuidoostlob, ZuidoostPartners, woningcorporaties en maatschappelijke en culturele organisaties hebben al veel bereikt, maar er is nog land te ontginnen om het best bewaarde geheim van Nederland bloot te leggen, stelt Henk Markerink. ‘De komst van de Amsterdam ArenA in 1996 heeft vele ontwikkelingen in gang gezet.

We hadden al snel een droom: dit gebied moest het Las Vegas aan de Amstel worden, Capital of Music and Dance. ArenAPoort heeft

Henk Markerink: ‘Zuidoost

moet

als één stad worden gezien die alles te bieden heeft’

een gezicht gekregen maar is nog niet af, de ontwikkelingen zijn halverwege. Het is tijd om die droom van toen weer voor de geest te halen, het streefbeeld te benoemen en de invulling van het gebied

moeten nadenken over functietoevoeging, over welke momenten

te vervolmaken. Functiemenging en -toevoeging en clustering van

van de dag er wat zou moeten gebeuren en over de meerwaarde

faciliteiten zijn belangrijk. Zuidoost moet uiteindelijk als een stadsdeel

van functiemenging. De Pathé ArenA megabioscoop heeft met zijn

worden gezien dat alles te bieden heeft.’

14 zalen nieuw publiek gebracht, de komst van Ziggo Dome brengt

Marcel La Rose: ‘Zuidoost staat niet stil, het is één van de weinige

weer nieuw publiek naar ArenAPoort. Het eerste hotel zal worden

plekken waar nog werkende bouwkranen te zien zijn. Dat gevoel

gebouwd, dat is een belangrijke toevoeging.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

31

Marcel La Rose: ‘Leegstand van kantoren is misschien een pijnlijke

Paul de Man: ‘Is

een mooie stad

bouwen een doel of een middel?’

momentopname, maar betekent ook dat het gebied open staat voor vernieuwing. We moeten met andere ogen naar het gebied kijken.

Men wil geen monofunctioneel kantorenpark meer. Een deel van de kantoorgebruikers heeft aangegeven Zuidoost niet meer als eerste voorkeur te zien. Daar moet je conclusies uit trekken. Een vrijkomend

Het moet een gebied zijn van leisure and pleasure, waar je graag

pand als het PWC-gebouw moet altijd gevuld blijven. Dan moet je de

komt, je gastvrij wordt ontvangen én graag weer terugkeert of wil

markt dwingen om van het pand gebruik te maken, misschien door

blijven. Want wonen is, naast het scheppen van een belevenis, ook

het Hogehilweggebied uit de markt te halen en daar bijvoorbeeld een

een belangrijke functie.’

woonstraat van te maken.’

Markerink: ‘Er staan ’s ochtends duizenden mensen in de file. Die wonen in Almere of Purmerend en werken hier in Zuidoost. Geef ze hier een woonplek, zodat ze op de fiets naar hun werk kunnen.

Dergelijke functiemenging lost het fileprobleem deels op en verhoogt het levensplezier van deze mensen.’

Marcel La Rose: ‘We

bouwen in

Zuidoost de mall van de toekomst’

Andere ogen Markerink: ‘Er is leegstand aan kantoren in Zuidoost. Moeten wij als

Hetty Vlug: ‘We hebben in dit gebied een paar fantastische iconen

stadsdeel en met de VAZO (bedrijvenvereniging Amsterdam Zuidoost)

neergezet en er komen er nog bij. Atlas ArenA bewijst dat de markt

en het projectbureau actief bedrijven werven?’

nog graag wil investeren en kansen ziet in het kantoorgebied. Ik zou

Paul de Man: ’Ik zou dat doen. Het gebied kent een aantal grote

graag willen dat er weer een toonaangevend Nederlands bedrijf voor

sterkten. Probeer daar het bedrijfsleven van te overtuigen.’

Zuidoost kiest, omdat hier van alles gebeurt waar je je als bedrijf mee

Hetty Vlug: ‘Atlas ArenA is overigens een groot succes. Het is gelukt

wilt afficheren. Tegelijkertijd is het prima als we allerlei kleinschalige

om in een jaar tijd 75.000 m² kantoorruimte gevuld te krijgen. Dat is

bedrijven krijgen die met elkaar een toren vullen.’ De komst van het

niet niks. Het gebouw heeft een nieuw leven gekregen, de openbare

ING bank hoofdkantoor naar Amsterdam Zuidoost is een prachtig voorbeeld. ING is met 12.000 werknemers de grootste werkgever in Amsterdam Zuidoost.

Paul Stiekema: ‘Mijn

droom’

Een rock-‘n-roll hotel nabij de Heineken Music Hall’

Droom en ambitie Paul de Man: ‘Maar wat is de droom en ambitie die we met elkaar hebben? Wat willen we over vijf of tien jaar bereikt hebben om van een succes te spreken? En is het doel nu om een mooie stad te bouwen, of is die mooie stad bouwen een middel om zeg maar een miljoen bezoekers te trekken?’

32

ruimte is goed aangepakt en er zijn voorzieningen als een restaurant,

Markerink: ‘Je moet de kernwaarde van het gebied definiëren.

kinderdagverblijf en sportfaciliteiten toegevoegd. Dit concept werkt.

Zuidoost heeft een unieke combinatie van functies: wonen, werken,

Het wordt een gebied waar je doorheen loopt en op verschillende

entertainment, cultuur, onderwijs, zorg. Het is al bijna vergelijkbaar

momenten wat te beleven valt.’

met een complete stad van 80.000 tot 100.000 inwoners.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Mensen gaan naar een concert, maar willen meer. Verleng dan die

Hetty Vlug: ‘De

trend is dat

de publieke ruimte steeds belangrijker wordt’

verblijfsduur en bied ze een experience.’

Pieken en dalen Rick Zeelen: ‘De vraag is: hoe krijg je een continue stroom aan bezoekers in Zuidoost? Je hebt nu pieken en dalen. Een Outlet Store zou in dat opzicht een prima aanvulling in het gebied zijn. Wij hebben horeca binnen Batavia Stad en Rosada. Dan praat je over bezoekersaantallen

Marcel La Rose: ‘De partijen in het gebied zien elkaar niet meer

van tussen de 1,5 en 2,5 miljoen.’

als een aantal solitaire functies, maar denken erover na wat zij als

Huib van Santen: ‘Ik wil graag in Zuidoost iets unieks creëren. Iets ver-

buren aan elkaar kunnen hebben. Vanuit de gedachte een tweede

nieuwends. Een Outlet Store is niet blijvend. Ik zie meer in een museum.’

stadshart met aantrekkingskracht te maken, waarbij de mensen tot in de periferie van het gebied komen. Een mooi voorbeeld hiervan is het laatste concert van de Toppers in de Amsterdam ArenA. Al het publiek was in het wit. Deze kleur - dus de mensen - verspreidde zich als een soort contrastvloeistof door ArenAPoort, tot aan het Anton de

Huib van Santen: ‘Zuidoost

heeft iets

unieks nodig, iets vernieuwends’

Komplein. Iets wat je ook bij de duels van Oranje ziet.’

Paul Stiekema: ‘De ambitie moet zijn om al de solitaire functies Arno Gorissen: ‘Zuidoost mist een grote vaste toeristische waarde die 365 dagen per jaar toegankelijk is. Bijvoorbeeld de hoogste uitkijktoren

Hans Soeng: ‘Zolang

GETZ er niet is,

is het gebied ArenAPoort niet af’

van Nederland of een Music of Game Experience. We kunnen grote evenementen hosten in alle accommodaties, van klein naar groot, van het Bijlmer Parktheater, de MediaArena studio’s van Endemol, de Heineken Music Hall, de Ziggo Dome tot en met de Amsterdam ArenA. Met dit fantastische cluster aan accommodaties kunnen we

te koppelen, waardoor een fijnmazig stadsdeel ontstaat. Juist die

evenementen als de WK Voetbal maar ook een North Sea Jazz hosten.

fijnmazigheid is ontzettend belangrijk. Ik vind dat de gaten nu nog te

Laten we beginnen met De Uitmarkt naar Zuidoost te halen.’

groot zijn. Eén van de leukste dingen om mijn droom in te vullen is

Markerink: ‘Er ontbreekt inderdaad een permanente publiekstrekker

om nabij de Heineken Music Hall een rock-‘n-roll hotel te bouwen.

in ArenAPoort.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

33

ZO Gespot X X X

Kleine mantelmeeuw, Holendrecht 10.52 uur

ZUIDOOST.NL

Volgens mij moeten we met Endemol een publiekstrekker zoals de MGM Studio’s in Oberhausen opzetten, waar de mensen leuke dingen kunnen doen. We willen het liefst zeven dag per week, 24 uur per dag traffic. Traffic betekent economisch verkeer. Er is al veel reuring in het gebied, maar nog te weinig kleinschalig uitgaan voorhanden in de vorm van bars, restaurants of een discotheek. Het zou mooi zijn als het Hoekenrodeplein een soort Leidseplein zou worden, waar ook een plek is voor de jeugd.’

Hans Soeng: ‘Wij zijn - als één van de grotere restaurants van Amsterdam en Nederland - in ArenAPoort gekomen vanwege de

Regieteam

gemeentelijke insteek om hier een fantastisch uitgaansgebied te

Paul de Man: ‘Voordat je een grootschalige permanente publiekstrek-

maken. We zien nu in onze exploitatie behoorlijke pieken en dalen, al

ker neerzet, moet je het einddoel van het gebied definiëren. Dan ga

naar gelang er evenementen zijn. Het is van belang dat het GETZ-plan

je vervolgens kijken hoe je dat kunt bereiken en welke infrastructuur

weer stevige grond krijgt, want dat voegt duidelijk wat toe aan het

daarbij past, want een miljoen bezoekers stelt totaal andere eisen

gebied. Zolang GETZ er niet is, is het gebied niet af.’

dan vijfduizend bezoekers.’

Hetty Vlug: ‘De inzet is om het GETZ-gebied tijdelijk een functie van een parkachtig evenemententerrein te geven, totdat er meer duidelijkheid is over een definitieve invulling. De opgave in het gebied is om

Rick Zeelen: ‘Een

Outlet Store zou

een prima aanvulling zijn’

de pieken zoveel mogelijk te spreiden en de dalen zoveel mogelijk te vullen. Daarvoor zijn meer functies nodig.’

Paul Stiekema: ‘We zouden ook economisch moeten kunnen aantonen wat het gebied betekent voor de stad. Net als de RAI, ArenA of Sail dat solitair doet. Die gebiedspromotie zouden we beter kunnen

Markerink: ‘Er is ontzettend veel te doen in het gebied. We hebben

doen.’

een regieteam van publieke en private partijen nodig dat alle ontwikke-

Arno Gorissen: ‘We overwegen een Europese subsidie aan te vragen

lingen in samenhang handen en voeten geeft. Dit moet gedestilleerd

voor de marketing en promotie van het ArenAPoort-gebied. Daarbij

worden tot een helder verhaal. We moeten daarbij ook het terrein

zullen we het economisch rendement moeten aantonen van de

van GETZ op de agenda houden en proberen tot een gefaseerde

investeringen. Als we dat duidelijk kunnen maken, zijn we een heel

invulling te komen.’

eind op streek.’

Op initiatief van citymarketeer Arno Gorissen van ZuidoostPartners

ArenAPoort is een nieuw stadscentrum in Amsterdam. Het vormt

discussieerden de belangrijkste stakeholders op het gebied van

een belangrijke schakel tussen woonwijk Bijlmermeer en werk-

leisure, eventaccommodaties en horeca, de gemeente, bedrijven-

gebied Amstel III. Naast het stadion Amsterdam ArenA en de

vereniging en het stadsdeel over de toekomst van Amsterdam

ArenA Boulevard omvat het gebied ondermeer het winkelcentrum

Zuidoost in het algemeen en deelgebied ArenAPoort in het bij-

Amsterdamse Poort, plein Hoekenrode en het Anton de Komplein

zonder. Voor dit groepsgesprek schoven aan:

met het stadsdeelkantoor(2006), het Bijlmer Parktheater (2009)

 Henk Markerink, directeur Amsterdam ArenA, voorzitter van

en het nieuwe Bijlmerpark. Het gebied wordt doorsneden door de

Amsterdam Toerisme & Congres Bureau (ATCB) en voorzitter

spoorlijn Amsterdam-Utrecht. De inkleuring van ArenAPoort werd

van de vvv.

in 1996 in gang gezet met het multifunctionele stadion Amsterdam

 Hans Soeng, eigenaar Jinso loungebar & restaurant.

ArenA. De opening van het vernieuwde station Bijlmer ArenA in

 Paul Stiekema, directeur Heineken Music Hall.

november 2007 was ook een belangrijke mijlpaal in de gebieds-

 Hetty Vlug, directeur Projectbureau Zuidoostlob.

ontwikkeling. Er is een rechtstreekse verbinding met Schiphol.

 Paul de Man, stafdirecteur Endemol Entertainment Nederland.

De Geinlijn en Ringlijn van de metro vormen de verbinding met

 Marcel La Rose, voorzitter dagelijks bestuur Stadsdeel Zuidoost.

de stad, de buslijnen verzorgen de ontsluiting vanuit de regio.

 Rick Zeelen, commercieel directeur Vermaat Groep.

ArenAPoort wordt omringd door de snelwegen A1, A2, A9 en

 Huib van Santen, directeur VAZO Bedrijvenvereniging

A10, waarmee de uitstekende bereikbaarheid gewaarborgd is.

Amsterdam Zuidoost.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

35

The Bank, Amsterdam

Stedelijk Museum, Amsterdam

Ziggo Dome, Amsterdam

Glass House, Amsterdam

SPORTIEVE BOUWERS

Oranjehof, Alkmaar

Apollo Résidence, Utrecht

De Midreth Groep ‘sportief gedrag als belangrijke kernwaarde‘ Met ‘Sportieve bouwers’ wordt ons streven naar sportief zaken doen bedoeld. Prijs, tijd en kwaliteit, samen zonder overtredingen bereiken. Bouwen is vormgeven aan een idee, in een spel tot een resultaat komen dat ruim van tevoren planmatig is opgezet. Bouwen zonder nare overtredingen, voldoen aan afspraken en deadlines. Vanuit deze filosofie is het logisch dat de Midreth Groep van ‘Sportieve bouwers’, haar credo heeft gemaakt.

GROOT MIJDRECHTSTRAAT 11, POSTBUS 112, 3640 AC MIJDRECHT TELEFOON: 0297 233 733, FAX: 0297 233 799 EMAIL: INFO@MIDRETH.NL, WEBSITE: WWW.MIDRETH.NL

column V.l.n.r.: Ad Buisman, Caroline Rodenburg en Rob Ellermeijer Ad Buisman, Voorzitter Real Estate Hospitality & Construction Group, Caroline Rodenburg, Senior Manager International Location Advisory Services, Rob Ellermeijer, Voorzitter Public Sector

Ernst & Young Vestigingsplaats Amsterdam in Ontwikkeling De vraag naar nieuwe kantoren in Amsterdam neemt al langere tijd,

van buitenlandse investeringen is het belangrijk dat Amsterdam scherp

en recentelijk versneld, af. De hieruit voortvloeiende tegenvallende

oog houdt voor de aantrekkelijkheid van haar vestigingsklimaat, om

grondopbrengsten zijn er mede oorzaak van dat er in juli in Amsterdam

zodoende zichtbaar te blijven in de frontlinie van aantrekkelijke steden

een bouwstop is ingesteld om forse tekorten te vermijden. Alleen

voor zowel bedrijven als personen.

projecten die echt noodzakelijk of rendabel zijn, of waar er geen weg meer terug is, gaan door, zo heeft wethouder Maarten van Poelgeest

De afgekondigde bouwstop draagt hier niet in positieve zin aan bij.

besloten. Een dergelijke bouwstop heeft gevolgen voor de stad in

Het is namelijk van groot belang dat de stad uitstekend bereikbaar

termen van onder meer leefbaarheid, bereikbaarheid en werkgelegen-

is, zowel met de auto als per openbaar vervoer, en dat er moderne

heid. Zo dreigen er door de dalende grondopbrengsten bij de ontwik-

kantoorruimte beschikbaar is in de regio - wat ook vraagt om oplos-

keling van kantoren minder hoognodige, maar financieel onrendabele

singen voor de enorme leegstand in oudere kantoren - om maar enkele

woningen gebouwd te worden als daar geen alternatieve financiering

locatiefactoren te noemen. Uit de ‘Barometer Nederlands vestigings-

voor gevonden wordt. Ook kunnen duurzaamheid, revitalisering en

klimaat 2010’ van Ernst & Young blijkt dat buitenlandse investeerders

groenfuncties het kind van de rekening worden en kan de bereikbaar-

in Nederland momenteel nog tevreden zijn over deze factoren, maar

heid verder onder druk komen te staan indien infrastructurele plannen

het vereist een continue inspanning om dat zo te houden en verder

afgeblazen worden. Dat de bouwstop directe gevolgen heeft voor de

te verbeteren.

werkgelegenheid moge duidelijk zijn. Tel hierbij op dat de financiële

Een slagvaardiger overheid, welke mede bereikt kan worden door de

functie van Amsterdam is afgezwakt na de financiële crisis en de

samenvoeging van stadsdelen, en meer samenwerking in de regio

uitdaging is duidelijk.

zullen bijdragen aan de aantrekkelijkheid van Amsterdam. Het is echter niet te verwachten dat dit voldoende zal zijn om te compenseren

Niet alleen op stedenbouwkundig gebied, maar ook op bestuurlijk

voor het stopzetten van bepalende vastgoed- en infrastructuuront-

gebied staat Amsterdam voor een uitdaging. Met een nieuwe indeling

wikkelingen. Het is daarom van belang dat er bij de keuze voor de

van stadsdelen zullen de huidige knelpunten in taakverdeling en uitvoe-

projecten rekening wordt gehouden met de invloed daarvan op het

ringskracht opgelost moeten worden en resulteren in het beter benutten

vestigingsklimaat en de internationale zichtbaarheid en aantrekkelijk-

van schaalvoordelen en het versterken van de identiteit als centrumstad

heid van de stad.

van de metropoolregio en als landelijk toonaangevende speler.

Amsterdam en de Nederlandse overheid doen er, mede in het licht Bovenstaande ontwikkelingen hebben uiteindelijk ook invloed op de

van bovenstaande, goed aan om het vestigingsklimaat van

(internationale) concurrentiepositie van Amsterdam en de metropool-

Amsterdam te bewaken en ervoor te zorgen dat er geen negatieve

regio. In de toenemende internationale competitie om het aantrekken

spiraal ontstaat.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

39

Paul Smit van Verenigd Bedrijfsleven Amsterdam Zuidoost

‘Lidmaatschap moet nuttig én leuk zijn’ Verenigd Bedrijfsleven Amsterdam Zuidoost (VAZO) is al 25 jaar actief en behartigt de gemeenschappelijke belangen van het bedrijfsleven in de breedste zin van het woord.

‘Wij houden ons bezig met lokale bereikbaarheid, de arbeidsmarkt, veiligheid en kwaliteit van de openbare ruimte, maar ook een gezellige en nuttige netwerkborrel staat bij ons elke maand op het programma.’ Aan het woord is Paul Smit, een voorzitter met grootse plannen voor de toekomst.

‘De VAZO heeft totaal 560 leden, met name in

nieuwe leden te werven. Die hands-on-mentaliteit

Zuidoost, Diemen en Ouder-Amstel en dat moeten

past bij de VAZO en Paul Smit.

er meer worden, want onze leden zijn ons bestaansrecht’, zegt Smit stellig. ‘In deze economisch minder

It takes two

goede tijden zijn er twee wijzigingen in ons leden-

Wat doet de VAZO nu precies? ‘Dat is een vraag die

bestand merkbaar: Enerzijds zeggen - soms grote -

ik het beste aan de hand van een paar voorbeelden

bedrijven hun lidmaatschap op, omwille van de

kan beantwoorden’, zegt Smit. ‘We maken ons bij-

kostenbesparing, anderzijds komen er steeds

voorbeeld hard voor het verlengen van de metrotij-

meer ZZP’ers bij. Laat ik duidelijk zijn, iedereen

den. We hebben nu al de Pathé Arena, de Heineken

is welkom. Maar om gezamenlijk wat voor elkaar

Music Hall, de Arena en in 2011 wordt hier Ziggo

te krijgen, is het belangrijk dat er ook voldoende

Dome aan toegevoegd. Bij Ziggo Dome draait alles

grote spelers ‘aan boord’ zijn én blijven. Wij streven

om livemuziek en entertainment; hier komen straks

naar een gedifferentieerde samenstelling. Zo zijn

grote nationale en internationale artiesten optreden.

wij bijvoorbeeld erg blij met het lidmaatschap van

Zuidoost moet op termijn het tweede uitgaansgebied

Endemol. Niet alleen draagt zo’n soort bedrijf bij

van Amsterdam worden. Als je dan bedenkt dat de

aan de levendigheid van dit gebied, Endemol heeft

metro maar tot een uur of twaalf rijdt, is dat geen

bezig met lokale

ook aanzien. Ik wil benadrukken dat het juist in

goede match. Wij ondersteunen het Stadsdeel en

bereikbaarheid,

slechtere tijden zaak is je te verenigen.’

onderzoeken op die manier de mogelijkheden. Maar

‘Wij houden ons

de arbeidsmarkt,

40

het kan ook zijn dat een ondernemer hulp nodig De VAZO wacht overigens niet alleen maar af tot

heeft bij het aanvragen van een bouwvergunning.

veiligheid en

leden zich aanmelden. Directeur Huib van Santen

Voor ondernemers is het niet altijd duidelijk bij

kwaliteit van de

is bijvoorbeeld al eens samen met twee secretari-

welk loket je moet zijn met je vragen, daarom zijn

openbare ruimte’

aatsmedewerkers op een elektrische scooter door

we van plan om dit binnenkort tot de bodem uit te

Zuidoost gaan rijden. Een ‘groene’ actie die als doel

zoeken. De uitkomsten brengen we in kaart en daar

had om onze naamsbekendheid te vergroten en

hebben alle leden van de VAZO profijt van.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Paul Smit

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

41

Ook gewoon leuk

om op een ontspannen manier goede zakelijke afspraken te

‘Een lidmaatschap is dus nuttig, maar moet vooral ook leuk

maken en nieuwe leden te ontmoeten. En verder wil ik het

zijn’, aldus Smit. Het bestuur van de VAZO zorgt ervoor dat

komende jaar een Captains diner organiseren voor de top van

er een mooie balans is tussen business-en- pleasure. Het

belangrijke bedrijven. Het gaat allemaal om betrokken zijn en

behartigen van belangen is wat meer langetermijnwerk; het

krachten bundelen.’

netwerken en kennis delen kan direct tot succes leiden. Smit

42

vervolgt: ‘Wij zijn een actieve vereniging en eigenlijk ver-

Toekomstdromen

wachten we van onze leden ook een actieve bijdrage. Alleen

Paul Smit onderzoekt de mogelijkheden om een samenwerking

dan werkt een netwerk. Elke maand wordt er door één van

aan te gaan met VNO-NCW, de grootste ondernemingsorgani-

de ondernemers een netwerkborrel georganiseerd. Dat is heel

satie van Nederland en daarmee de krachtigste lobbyorganisa-

leuk, want zo kom je nog eens ergens. Meestal nodigen we nog

tie. Smit legt uit: ‘VNO-NCW fungeert dan als koepelorganisa-

een interessante gastspreker uit, zodat er ook nog een stukje

tie om voor bepaalde dossiers de lokale belangen van onze

kennisoverdracht plaatsvindt. Of we zorgen dat het onderwerp

leden te behartigen. Een heel interessante speler dus; met elkaar

uitnodigt tot een dialoog. Daarnaast organiseert Stichting De

zouden we veel kunnen bereiken.’ Toch is er is altijd een span-

Ontmoeting, waar de VAZO het secretariaat van voert, een

ningsveld tussen groot willen worden en nog wel voldoende

aantal keer per jaar een grootschalige themabijeenkomst.

feeling houden met de directe omgeving. De lokale verankering

Voor deze bijeenkomsten worden de leden van de vijf grote

en betrokkenheid is voor de VAZO heel belangrijk, zo vernemen

bedrijfsverenigingen uit Amsterdam uitgenodigd. Het thema is

we. Zuidoost en Diemen zijn prachtige locaties, die voordelen

wisselend en altijd boeiend voor een grote groep mensen. De

hebben ten opzichte van andere bedrijventerreinen. Verder is

VAZO heeft ook een eigen Golf Sociëteit, die is exclusief voor

het gebied uitermate goed bereikbaar, kent men geen parkeer-

leden. Een keer in de twee weken ontmoeten de golfers elkaar

problemen en zijn de huren relatief laag. ‘Maar er is ook leeg-

op golfbaan ‘De Hoge Dijk’. De Golf Sociëteit is een prima plek

stand en dat is niet goed voor een gebied, daar zou ik graag

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

wat aan doen’, zegt Smit. ‘Je moet op microniveau een gebied

er als eerste dat doen? Bedrijvigheid trekt nieuwe horecaonder-

weer tot leven brengen. Zet er wat mij betreft studenten in of

nemers aan en vice versa, maar horecaondernemers willen zich

geef starters de ruimte. Als er maar iets gebeurt. Het is het

niet vestigen in een gebied waar het nog niet ‘happening’ is. Ik

eeuwige ‘kip en ‘t ei’- verhaal. Dat geldt ook voor het stimule-

vind het een uitdaging om te kijken hoe we deze impasse kun-

ren van wonen in een kantooromgeving als Zuidoost, wie gaat

nen doorbreken.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

43

Gerrit Jolink

44

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Klimaat neutraal bouwen in Amsterdam

‘Ruimte aan de koplopers’ Klimaatneutraal bouwen is een van de speerpunten in het Amsterdamse klimaat- en energiebeleid. De gemeenteraad heeft besloten dat tussen 2010 en 2015 veertig procent van de nieuwbouw in de stad aan die ambitie moet voldoen. Na die periode moet zelfs alle nieuwbouw klimaatneutraal zijn. Omdat deze ontwikkeling nog aan het begin staat, is het nodig dat gemeente en marktpartijen elkaar opzoeken om samen nieuwe plannen en nieuwe financieringsvormen te ontwikkelen.

Klimaatneutraal bouwen is onderdeel van het grotere

essentieel om knelpunten snel te signaleren en deze te

klimaat- en milieubeleid van de gemeente Amsterdam.

agenderen. Maar ook om van elkaar te leren’

Drie jaar geleden riep de gemeente het Klimaatbureau in leven. Dat moet alle aspecten op het gebied van kli-

Bij het begin beginnen

maat en energie coördineren. Binnen dat bureau werkt

Nadenken over duurzame wijken begint al ver voor de

programmamanager Gerrit Jolink veel samen met Marcia

daadwerkelijke bouw van woningen. Neem bijvoorbeeld

Sookha. Zij streeft op haar beurt met haar Taskforce

de slimste manier van verwarmen. Vaak is dat een

Klimaatneutraal bouwen, zetelend bij het gemeentelijk

collectieve voorziening, zoals warmte-koudeopslag of

Ontwikkelingsbedrijf de doelstellingen op het gebied van

stadsverwarming. Omdat dit investeringen vergt in de

klimaat neutraal bouwen na. Een van de marktpartijen

ondergrond, moet die keuze al gemaakt worden bij het

waar zij regelmatig mee rond te tafel zitten is AM, een

ontwerpen van de wijk. Pas daarna kan er teruggewerkt

projectontwikkelaar met uitgesproken ideeën wat betreft

worden naar gebouwniveau. Op die manier wordt een

duurzaam bouwen.

passend ontwerp gerealiseerd. Dit is zo essentieel dat gemeente en ontwikkelaars al in een vroeg stadium met

Marcia Sookha vertelt dat de standaard voor duurzaam

elkaar moeten samenwerken. De conceptafdeling van

bouwen wettelijk is vastgelegd, maar dat dit de komende

projectontwikkelaar AM praat nu al met gemeente, water-

jaren flink zal worden aangescherpt. Amsterdam wil

schap en natuurorganisaties over de Bloemendalerpolder

hierop vooruit lopen. ‘Technisch is er meer mogelijk

bij Weesp. Daar is momenteel nog niets te zien, maar

dan de wet voorschrijft. Belangrijk is dat koplopers de

voor dat gebied staan woningen, natuur, recreatie en een

ruimte krijgen’, stelt zij. ‘Amsterdam is de hoofdstad en is

waterbuffer gepland.

ambitieus. Dus moeten wij ook een actief beleid voeren en het goede voorbeeld geven.’ De Taskforce die Marcia

De gemeente Amsterdam heeft nog een manier gevon-

aanstuurt bestaat uit verschillende deskundigen van de

den om projectontwikkelaars vanaf het begin te laten

gemeente. Samen proberen zij het beleid dat aanvankelijk

nadenken over klimaat neutraal bouwen. Tijdens een

door het Klimaatbureau is geïnitieerd in praktijk te bren-

proef bij het project Buiksloterham liet Amsterdam ont-

gen door het uit te dragen, projecten te ondersteunen,

wikkelaars bij de gronduitgifte niet concurreren op prijs,

instrumenten te ontwikkelen en trends te volgen. ‘Het is

maar op milieuprestatie.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

45

erop of

eronder Postadres

Bezoekadres Postbus 59372 Kajuitweg 1 1040 KJ AMSTERDAM 1041 AP AMSTERDAM

Telefoon: 020 – 447 66 66, Fax: 020 – 447 66 02 E-mail: info@ecovision.nl, Internet: www.ecovision.nl

Een groenhypotheek is een speciale vorm van hypotheek voor duur-

‘De rente op een groenhypotheek kan lager zijn dan bij een gewone hypotheek.

Hiermee stimuleert het Rijk in samenwerking met de banken de bouw van klimaat neutrale woningen’

zame woningen. De rente op deze hypotheek kan bij deze hypotheek lager zijn dan bij een gewone hypotheek. Hiermee stimuleert het Rijk in samenwerking met de banken de bouw van deze bijzondere woningen. Voor de huurwoning en met name de sociale woning ligt dit ingewikkelder. De maximale huren zijn vastgelegd. Amsterdam gaat over de mogelijkheden in de sociale sector in overleg met de woningbouwcorporaties.

‘Excellent gebied’ Alle grote projecten in Amsterdam werken hard aan klimaat neutrale plannen, een nieuw fenomeen dat enthousiast en voortvarend is opgepakt. IJburg, de Zuidas, Houthaven, Wibaut aan de Amstel, enzovoort. De Houthaven en het project Jeruzalem zijn door het Rijk

Probleem van de meerkosten

gekozen als ‘excellent gebied’. Ze zijn daarmee twee van de dertien

In een woningmarkt die het door de economische crisis toch al zo

projecten waar het bijzondere regime geldt dat een hogere prestatie

moeilijk heeft, is lef en creativiteit nodig om nu aan een klimaat neu-

ten opzichte van het Bouwbesluit afgedwongen kan worden. Als het

traal project te beginnen. Duurzame woningen zijn vooralsnog duurder

lukt om alle 2.500 woningen in de Houthavens klimaatneutraal te

en de consument is niet zomaar bereid die meerkosten te betalen.

bouwen, dan heeft Amsterdam een groot concreet bewijs dat het

Voor de koper zijn er twee onzekerheden. Is een duurzame woning

echt kan. Een nog groter project is de tweede fase van IJburg waar

inderdaad een rendabele investering waarvan de waarde alleen maar

gestudeerd wordt op allerlei vormen van duurzaamheid. In samen-

stijgt en leveren alle maatregelen ook echt een lagere energierekening

werking met ‘Cradle2Cradle’ bureau McDonough zijn zeven principes

op? Het energieverbruik van de woning is gemakkelijk te berekenen

gelanceerd waaraan het project moet gaan voldoen.

met de e-calculator van projectontwikkelaar AM.

Een van de eerste ontwikkelingen in het klimaatneutraal bouwen in

Deze laat zien wat het energieverbruik van de woning is voordat de

Amsterdam is het project aan de Scheepsbouwweg in Amsterdam-

consument er gaat wonen. Het probleem is dat het totale energie-

Noord. Een project van Ronald Huikeshovens bedrijf AM. ‘Wij willen

verbruik dankzij steeds meer apparatuur nog steeds omhoog gaat.

hier 36 eengezinswoningen met een Energie Prestatie Coëfficiënt van

Of de energierekening echt omlaag gaat, valt dus moeilijk te bepalen.

nul bouwen. Dat is een nieuwe stap op het gebied van woningbouw

Ronald Huikeshoven van AM weet dat duurzaamheid op dit moment

in Amsterdam’, meldt hij. ‘Ze zijn goed gebouwd, goed geïsoleerd,

geen item is waarop mensen hun woning kiezen. ‘Wanneer de con-

voorzien van zonnepanelen, warmte-koudeopslag en van aanspre-

sument de keuze heeft tussen twee woningen van dezelfde prijs,

kende architectuur. De woningen krijgen de voorbeeldfunctie dat

de ene groter, de ander duurzaam, kiest hij voor het grotere vloerop-

het de gemeente echt serieus is met klimaat neutraal bouwen en

pervlak’, zegt hij. ‘Maar zodra de woningen vergelijkbaar zijn, maakt

dat het ook echt kan. We praten er niet alleen over, maar we doen

men de slag naar duurzaam. Omdat de woningmarkt nu moeilijk is, is

het ook. Samen realiseren we dit project en samen werken we aan

het belangrijk de koper te verleiden met meer toegevoegde waarde

de financiële constructie.’

en meer comfort.’

De gemeente erkent dit spanningsveld tussen de ambitie klimaat

Duurzaam commercieel vastgoed

neutraal te bouwen en de consument die niet automatisch bereid is

Staat duurzaam bouwen in de woningmarkt nog in de kinderschoenen,

de extra kosten te betalen. Daarom wil zij een bijdrage leveren aan

in de kantorenbouw is die slag al gemaakt. Er wordt geen kantoor

de investeringen, maar deze op termijn ook weer terug ontvangen.

meer gebouwd dat niet energiezuinig is en alle nieuwe kantoorgebou-

Het vinden van een formule daarvoor is een lastige zaak. Gezocht

wen hebben warmte-koudeopslag. Geheel energieneutraal bouwen

wordt naar een financiële constructie waarbij de ontwikkelaar en de

kan ook al en het is zelfs mogelijk dat energie verkocht wordt aan

gemeente beide participeren in de meerinvestering. Het aandeel van

het energiebedrijf.

de gemeente is geen subsidie, maar een financiering die over langere

Hoewel er nog een lange weg te gaan is, ziet programmamanager

tijd wordt terugbetaald. Bijvoorbeeld rechtstreeks via de erfpacht. Dit

Gerrit Jolink de toekomst optimistisch tegemoet: ‘Ik weet het zeker.

wordt nu onderzocht. De koper geniet het voordeel van de lagere

Over niet al te lange tijd praten we niet alleen over duurzaam bouwen,

energielasten en de lagere rente van de groenhypotheek.

maar over energieleverende gebouwen en gebieden.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

47

EcoVision creëert ruimte voor afval Door de toegenomen welvaart en groei van de bevolking wordt er steeds meer afval geproduceerd. De milieuregelgeving wordt strenger en de inzamellocaties moeilijker bereikbaar. De CO2-uitstoot dient te worden teruggedrongen en de stijgende kosten van logistiek moet een halt worden toegeroepen. Het efficiënt en op maatschappelijk verantwoorde wijze inzamelen en verwerken van afval wordt daarom steeds belangrijker. EcoVision biedt innovatieve oplossingen voor afval- en reststoffeninzameling, waarbij geïnvesteerd wordt in duurzame technieken, systemen en transport. ‘Schoon, snel, milieuvriendelijk, duurzaam, efficiënt en betaalbaar zijn daarbij de sleutelwoorden’ stelt commercieel manager Cor Gerritsen.

Cor Gerritsen

48

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

EcoVision is een zelfstandige dochteronderneming van de Icova

niet zoveel ondergrondse perscontainers. Deze ontwikkeling hebben

Groep, dat deel uitmaakt van het internationale afvalconcern Shanks

wij samen met stadsdeel Amsterdam-Noord in gang gezet. Er staan

Group. Shanks is marktleider op het gebied van milieudiensten voor

inmiddels bijna 800 ecopersen onder de grond. Het stadsdeel is de

overheid, bedrijven en particulieren. De activiteiten van de Icova Groep

afvalinzamelaar gebleven, alleen rijden ze met hun eigen mensen niet

beslaan het inzamelen van afval- en reststoffen in Flevoland, Utrecht

meer met kraakperswagens maar met de cassettes van EcoVision.

en Noord- en Zuid-Holland tot het produceren van brandstoffen uit

Wij zorgen voor de technische support en nemen het onderhoud en

afval en het construeren van (pers)containers in Amsterdam.

reiniging van de cassettes op onze locatie voor onze rekening. We

De bedrijfsfilosofie is erop gericht om constant na te denken over hoe

zijn momenteel met meerdere stadsdelen in gesprek om bestaande

het afvalvolume te beperken, het energieverbruik te verminderen en

ondergrondse afvalcontainers te vervangen voor ondergrondse pers-

de energiebronnen optimaal te benutten dan wel te vervangen door

containers in de al aanwezige betonnen putten.’

andere, duurzame energiebronnen. EcoVision ontwikkelt slimme

De perscontainers van EcoVision hebben een veel langere levensduur

technieken en oplossingen voor de opslag van afval- en reststoffen

dan de ‘gewone’ ondergrondse containers, veel meer capaciteit,

en vertaalt deze in nieuwe producten en diensten die zorgen voor

een gesloten systeem (geen lekkage of stankoverlast) én staan via

vermindering van het aantal transportbewegingen en minder verkeers-

een GPRS-systeem in verbinding met een centrale server. Dit biedt

overlast, minder ruimtebeslag, schonere afvalophaalplaatsen en een

vele voordelen, weet Gerritsen: ‘Er is een geavanceerd toegangs-

efficiëntere, goedkopere afvalverwerking. ‘De vraag vanuit de markt is

controlesysteem. Gebruikers hebben een pasje om de container te

hoe je met minder transportbewegingen toch tot een goede afvoer van

gebruiken. Hierdoor heb je geen ongewenst afvalaanbod meer of

forse hoeveelheden afval- en reststoffen kunt komen’, stelt Gerritsen.

vuilnis naast het verzamelpunt, want de vulgraad van de container

‘Daarbij kijken wij ook naar multimodaliteit. Dus niet alleen transport

wordt centraal geregistreerd. De gebruikers kunnen altijd hun afval

van de producten van EcoVision over de weg, maar ook over water

kwijt. Het systeem biedt gelijk de mogelijkheid van een optimale

(zie kader) en het spoor en combinaties van deze vervoersvormen.’

routering van de afvalinzameling en geeft zo lagere transportkosten en minder verkeersoverlast. Storingen worden direct via het systeem

Nieuw merk

gemeld en kunnen snel verholpen worden. Er kunnen ook rapportages

EcoVision is succesvol als nieuw merk geïntroduceerd, een label dat

gemaakt worden van de afvalstromen. Deze duurzame investering

staat voor innovatie in afvalbeheer, -opslag en logistiek. EcoVision

verdient zichzelf terug gezien het milieuvoordeel, de lagere kosten

verkoopt en verhuurt zowel bovengrondse als ondergrondse perscon-

van afvalinzameling en de fijnmazige monitoring.’

tainers voor plaatsing op nieuwe én bestaande locaties, geschikt voor inzameling door bestaande inzamelwagens. En levert daarbij een all-in

Trends

servicepakket qua technische ondersteuning, onderhoud en reiniging.

Een nieuwe trend waar EcoVision op inspeelt is de inzameling van

De EcoCassette wordt bovengronds aangeboden. Gerritsen: ‘De

kunststof. Gerritsen: ‘Er wordt steeds meer gevraagd om kunststof te

miniperscontainer heeft een inhoud van 3 m³ waar uiteindelijk zo’n

scheiden. Onze ondergrondse perscontainers lenen zich uitstekend voor

21 m³ afval in terechtkomt. Dat geeft een flinke logistieke besparing.

de opvang en verdichting van kunststof afval. De inzameling van glas en

De compacte unit kan door een klein voertuig gemakkelijk op moeilijk

papier maakt daarnaast deel uit van ons totale pakket. Dit afval hoeft

bereikbare plaatsen als parkeergarages worden afgezet en gewisseld.

minder verdicht te worden, hiervoor worden ook containers zonder pers

Een vrachtwagen met aanhanger kan maximaal negen containers per

gebruikt.’ De inzameling en verwerking van organische reststoffen behoort

keer transporteren. De gebruiker heeft altijd een schone en goed wer-

tevens tot het werkterrein van EcoVision. Met EcoGreenPoint introdu-

kende installatie, want na het legen wordt de gewisselde container

ceert EcoVision een nieuwe manier van ondergrondse inzameling van

altijd grondig gereinigd en gecontroleerd.’

swill-afval, dat geproduceerd wordt door keukens van hotels, restaurants

EcoVision biedt extra opties om intern transport van de EcoCassette

en zorginstellingen. Geen vervoer van onhygiënische tonnetjes meer,

binnen een bedrijf mogelijk te maken. ‘Bijvoorbeeld met wielen onder de

maar een eenvoudig te gebruiken, ingenieus vacuumtransportsysteem

cassette, een elektrotrekker of luchtkussenplatform. In het laatste geval

dat stank, waterverontreiniging of ongedierte buiten de deur houdt.

verplaats je de minicontainer met een enkele vingerdruk door de ruimte.’

‘Een rvs-inzamelmeubel staat via een leidingstelsel in verbinding met een tank van 10 m³. Het swill-afval wordt direct weggezogen naar de

Omslag

tank, waardoor de hygiëne maximaal is. Het systeem zorgt voor minder

Er is een duidelijke omslag naar ondergrondse afvalopslag, naar con-

transportbewegingen en minder afvoerkosten, want je hoeft veel minder

tainers die niet meer in het straatbeeld te zien zijn, weet Gerritsen. ‘Je

vaak langs te komen om de tank leeg te zuigen en je komt alleen als

hebt in Nederland al zo’n 47.000 ondergrondse containers, maar nog

deze gevuld is. Ik noem het een mooi stukje afvalmatisering.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

49

Amsterdam bouwt aan de toekomst van z’n kinderen vernieuwde Amsterdamse scholen voor een nieuwamsterdamsklimaat

Amsterdam zet hoog in als het gaat om klimaatneutraal bouwen. Maar we willen ook dat alle bestaande Amsterdamse gebouwen klimaatneutraler worden en veel minder CO2 uitstoten. Dat bereik je alleen door ergens te beginnen. En waar kan je dat beter doen dan bij basisscholen? Want net als in de rest van het land laat het binnenklimaat in veel Amsterdamse scholen vaak te wensen over. In veel schoolgebouwen is de energiehuishouding niet op orde en kan er tot wel 40% energie worden bespaard.

Daarom renoveren het Rijk, de gemeente en schoolbesturen samen 45 schoolgebouwen in Amsterdam.

Waar nodig laten we HR++ glas plaatsen en gevels isoleren. De verlichting maken we energiezuinig. De verwarming stellen we beter af. En ventilatiesystemen zorgen voor gezonde lucht. Het energieverbruik wordt minder, de CO2-uitstoot daalt en het binnenklimaat wordt beter.

Zo gaan de CO2-cijfers omlaag en de schoolcijfers omhoog. Goed voor de duurzame toekomst van Amsterdam en ons allemaal.

www.nieuwamsterdamsklimaat.nl

Het pakket aan afvalinzameldiensten van EcoVision wordt al naar de marktbehoefte steeds meer uitgebreid. ‘Wij krijgen bijvoorbeeld steeds meer vraag van bedrijven naar grotere ondergrondse perscontainers van 6 m³. We hebben de eerste twee exemplaren inmiddels in Amsterdam geplaatst - bij de zorginstellingen Zonnehuis Groep en Beth Shalom - en verwachten dat de vraag verder zal toenemen.’

Totaalleverancier EcoVision geldt als een totaalleverancier voor gemeenten en het bedrijfsleven, met de levering en plaatsing van containers, de inzameling van het afval, de op- en overslag, het onderhoud en reiniging van de cassettes en de registratie en beheer van de afvalketen. Gerritsen: ‘Wij staan voor een moderne manier van afvalinzameling én verwerking. De bedrijfsafvalstoffen die we in de cassettes inzamelen worden naar onze duurzame fabriek IcoPower gebracht, de enige particuliere installatie voor productie van brandstofpellets uit bedrijfsafval in Nederland.

Dit past in deze tijd waarin fossiele brandstoffen vervangen moeten worden door alternatieve brandstoffen. De bedrijven die met EcoVision in zee gaan worden tevens grondstoffenleverancier voor een brandstofproduct. En passant kunnen hierdoor de kosten van afvalverwerking een stuk omlaag.’

De organische reststoffen die EcoVision inzamelt worden verwerkt in de nieuwe biovergistingsinstallatie op het Greenmills-complex in het Westpoortgebied. Shanks-dochter Orgaworld is bij deze installatie betrokken. ‘In het proces van biovergisting wordt methaangas gemaakt, dat weer in groene stroom wordt omgezet.’

EcoVision heeft zich ontwikkeld tot een belangrijke speler in het totale afvalmanagement.

‘Wij doen aan ketendenken en zetten moderne, duurzame middelen in de markt die zich qua tarieven uitstekend verhouden tot de oude, conventionele manier van afval inzamelen en verwerken’, besluit Gerritsen. ‘Wij leveren in deze betaalbaar maatwerk.’

Mokum Mariteam Maar liefst een kwart van de oppervlakte van Amsterdam bestaat uit water. Het transport over water kan veel beter benut worden voor distributie van goederen en afval- en reststoffen, waarmee het vrachtverkeer over de weg kan worden teruggedrongen en een bijdrage wordt geleverd aan een schonere lucht. Om die reden is Mokum Mariteam opgericht, een professioneel samenwerkingsverband tussen Icova en verschillende organisaties die goederen, afval- en reststoffen distribueren in de regio Amsterdam. Doel van de stichting is de introductie van een milieuvriendelijk fijnmazig distributie- en collectienetwerk van goederenvervoer over water in de Amsterdamse binnenstad. Oftewel: vracht door de gracht, op schone en stille kracht. De schepen van Mokum Mariteam worden aangedreven door schone en stille elektromotoren. Gerritsen: ‘De eerste elektroboot is op 16 september jongstleden gedoopt. We brengen goederen de stad in en halen goederen - van vuilwas tot fust en hygiënisch verpakte afval- en reststoffen - de stad uit. De retourlogistiek wordt namelijk steeds belangrijker.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

51

Truckland is méér dan leverancier van DAF, Fiat, Iveco en Ginaf

Het succes van de

elektrische auto Elektrisch rijden is de toekomst, of het nu gaat om de particuliere markt of de bedrijfsvoertuigen. Daar is Piet Dubbeld, directeur bij Truckland Noord-Holland aan de Basisweg in Amsterdam, heilig van overtuigd.

Truckland - leverancier van transportoplossingen en dealer van Fiat, Iveco, Ginaf en DAF - is voorloper en specialist als het gaat om de levering van elektrische bedrijfsvoertuigen.

Truckland begon twee jaar terug met het verkennen van de

nooit op voorhand zegt dat elektrisch rijden de beste oplossing

markt van het elektrisch rijden. ‘We zagen meteen dat daar

is. ‘Wij doen uiteraard wel ons best onze klanten te overtuigen

toekomst in zit’, meldt Piet Dubbeld. ‘Bovendien geloven wij

van het nut van elektrisch rijden, maar dan alleen als er per

dat de accu binnen vijf jaar zó goed is ontwikkeld dat die niet

dag niet meer dan 100 kilometer met de auto wordt gereden.

alleen half zo zwaar is, maar ook de dubbele capaciteit levert.

Dan is het rendabel. In alle andere gevallen gaan we samen

Daarmee, zo vermoed ik, zal de actieradius toenemen tot de

met de klant op zoek naar wat voor hem de beste oplossing is.

tweehonderd kilometer per tankbeurt.’

Ons eerste doel is echter de juiste vervoeroplossing te bieden.

Welke auto en welke brandstof hoort daarbij?’

52

Overtuigen

Een elektrische auto is niet goedkoop in de aanschaf, benadrukt

Dubbeld is groot voorstander van elektrisch rijden. Vooral

Dubbeld. Zo’n wagen kost vaak het dubbele van een standaard

bedrijven die in Amsterdam en de directe omgeving daarvan

voertuig. Dat komt puur door het accupakket, het duurste

opereren kunnen veel profijt hebben van deze nieuwe vinding.

stukje techniek in de auto. ‘De capaciteit van de accu is nog

Al benadrukt de directeur van Truckland wel dat hij zijn klanten

beperkt. Daarbij willen we wel allemaal airco, stuurbekrachti-

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Piet Dubbeld

ging, kachel en muziek in de auto. Wij hebben met de Fiorino,

het elektrisch rijden met allerlei maatregelen te stimuleren.’

Ducato en Doblò nu transportwagens in onze showroom staan

Truckland Zero BV is nu de importeur voor Nederland van

die qua luxe en prestatie niet onderdoen voor auto’s die op

deze elektrische voertuigen.

gangbare brandstoffen rijden.’

Eigen hybride vrachtauto Fiat 500

Truckland houdt zich ook zelf bezig met het ontwikkelen van

Toch bestaat de kans dat Truckland binnen afzienbare tijd ook

‘groene’ voertuigen. Zo werkt het samen met Sita, Gemco, TNO

de particuliere markt op gaat. Truckland is van huis uit namelijk

Automotiv, DAF en Geesink aan een hybride vrachtauto. Een

een Fiat-dealer voor bedrijfsauto’s. Via via kwam het bedrijf

combinatie van een diesel- en elektrische motor. ‘Het grote

bij Micro-Vett in Italië terecht. Dat ombouwbedrijf voorziet de

voordeel hiervan is dat zo’n vrachtwagen, als hij in het centrum

auto’s uit de Fiatfabriek van een elektrische motor. Micro-Vett

moet laden en lossen, die kilometers op zijn elektrische motor

heeft nu bij wijze van proef in Italië een elektrisch aangedreven

kan maken. Dus geen uitstoot en geen geluid. Het ontwik-

Fiat 500 rijden. ‘Daarmee willen wij straks in Nederland wel de

kelen van zo’n voertuig is weliswaar een gok, maar een deel

particuliere markt op’, onthult Dubbeld. ‘We weten inmiddels

van de kosten wordt gesubsidieerd. Voor ons is belangrijk dat

uit gesprekken met onze klanten dat zij interesse hebben en wij

we tegen onze klanten kunnen zeggen dat we ook deze optie

de Fiat 500 hier zeker kunnen wegzetten. Er is dus een markt

kunnen bieden.’

voor. De Fiat 500 heeft de sexy look die past bij de yup, de

De belangstelling voor elektrisch aangedreven bedrijfsauto’s

snelle zakenman. Bovendien kleven er een paar fijne voordelen

neemt langzaam toe. ‘Mede door de stimuleringsmaatregelen

aan rijden op elektriciteit. Zo betaal je geen bpm en vervalt ook

van de gemeente Amsterdam merken we dat elektrisch rijden

de wegenbelasting. Daarnaast probeert de gemeente Amsterdam

steeds meer bekendheid krijgt.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

53

Algemeen directeur Roelof Kruize:

窶連EB en Waternet kunnen leveren aan klimaat 54

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

De gemeente Amsterdam wil in 2040 de C02-emissies op gemeentelijk grondgebied met 75% gereduceerd hebben ten opzichte van 1990. In 2025 zou op weg hiernaar toe reeds 40% reductie bereikt moeten zijn.

Over 15 jaar wil Amsterdam niet meer dan 2.500 kton/jaar uitstoten. Een reductie van 3.100 kton/jaar is dus noodzakelijk. Algemeen directeur van Waternet ir. Roelof Kruize: ‘Zowel AEB (het Afval Energie Bedrijf) als Waternet kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan deze doelstellingen. We hebben een palet aan mogelijkheden om deze reductie van CO2-emissie te realiseren.’

‘Zo produceert AEB groene stroom uit afval. Door het in bedrijf nemen

Onderzoeken naar economische haalbaarheid

van de HR Centrale in 2007 is de productie daarvan flink toegenomen.

Nuon levert koude op de Zuidas uit de Nieuwe Meer en is in een ver

Op dit moment is het rendement zelfs hoger dan het ontwerprende-

gevorderd stadium om koude uit de Ouderkerkerplas te gaan leveren.

ment van 30%. In 2009 werd nog 850 GWh geleverd, maar in 2010

Nuon beperkt zich echter tot grootschalige rendabele toepassingen.

wordt gerekend op 1067 GWh, oplopend tot 1.100 GWh in 2014.

Koude uit de Sloterplas voor koude levering aan het Teleport gebied is

Dit betekent dat de productie van duurzame stroom van 2009 tot

door Nuon afgewezen, omdat dit economisch (nog) niet rendabel is.

2014 toeneemt met 150 GWh per jaar. Dit komt overeen met een

Kruize: ‘AEB wil de komende periode samen met Waternet onderzoe-

C02 reductie van 100 -150 kton/jaar.’

ken of er wel een economisch haalbare oplossing is. AEB verwacht dat in de toekomst stadswarmte in combinatie met koude levering

Duurzame bronnen

aangeboden zal gaan worden. De C02 reductie van stadswarmte

Op dit moment zijn in Amsterdam 50.000 woningen aangesloten op

neemt toe door de combinatie met koude levering.’

het warmtenet. De komende jaren is de planning er op gericht om 5.000 woningen per jaar aan te sluiten. Dit zou betekenen dat er in

Directeur Kruize: Een alternatief voor stadswarmte met koude is WKO,

2014 40% meer aansluitingen zijn of wel 70.000 aansluitingen. Mede

zogenaamde warmte en koude opslag in de bodem. Waternet is met

door de inzet van biogas van Waternet is de C02 reductie 80%. Dit

het klimaatbureau in gesprek om te onderzoeken hoe de gemeente

impliceert een C02 reductie van ca 32 kton/jaar. Bij 100.000 woningen

een regietaak kan vervullen. Er moet namelijk voorkomen worden,

in 2025 kan de C02 reductie oplopen tot 150 kton/jaar.

dat de vele individuele WKO-installaties elkaar gaan beïnvloeden.

Waternet zou graag de regulerende taak op zich nemen. Dit past

Kruize: ‘Samen met Nuon wordt onderzoek gedaan naar meer duur-

goed bij haar taak als grondwaterbeheerder. Waternet exploiteert nu

zame bronnen. Een ringnet kan hierbij een belangrijke bijdrage leveren

al een peilfilternet met 3.000 monitoring punten in de stad en kan

om ervoor te zorgen dat duurzame bronnen maximaal benut kunnen

het grondwaterpeil bewaken. Dit is noodzakelijk om funderingschade

worden. Geothermie is een zeer interessante optie om de warmtele-

te voorkomen.

vering duurzamer te maken. Westpoort Warmte (WPW) is betrokken

‘Waternet zou voortaan de vergunningverlenende instantie kunnen

bij een onderzoek om de diepere ondergrond rond Amsterdam in kaart

zijn, maar ook de ondergrondse infrastructuur kunnen aanleggen en

te brengen. De eerste resultaten daarvan zijn positief.’

onderhouden.

een belangrijke bijdrage doelstellingen Amsterdam’ amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

55

Deze pagina’s zijn een initiatief van:

&

Warmte-koude opslag

ook als nutsvoorziening Warm water in de winter, koel water in de zomer, dankzij opslag diep in de grond. Dat is het basisidee achter warmte-koude opslag (WKO). Waternet onderzoekt in opdracht van de gemeente Amsterdam de mogelijkheden om de techniek ook als collectieve nutsvoorziening in te zetten.

gebouwen en woningen. Het werkt als volgt. Er wordt in de grond, op verschillende plekken, zowel warm als koel water opgeslagen.

Aanjager van duurzaamheid Johan Kerpershoek, programma manager Energie uit Water bij Waternet: ‘Waternet is goed in het aanleggen van buizen en het transporteren van water. Dat doen we voor het drinkwater, maar het kan net zo goed grondwater zijn, in warmte-koudeopslag. Op dat gebied willen we de aanjager van duurzaamheidsprojecten zijn.’

’s Zomers wordt water uit de koude bron (ongeveer 7 °C ) gepompt en direct gebruikt voor koeling van het gebouw. Het opgewarmde water wordt teruggebracht in de warme bron (15-25 °C). ’s Winters wordt met dit opgewarmde water en een warmtepomp het gebouw verwarmd, waarna het afgekoelde water via de koude bron weer in de ondergrond wordt teruggepompt. De WKO-techniek maakt gebruik van de natuurlijke constante temperatuur in de bodem, in combinatie met extra toegevoegde energie. Zo is een energiebesparing van 50% haalbaar.

Op deze manier kunnen klimaatneutrale projecten worden gerealiseerd en krijgt iedereen toegang tot het gebruik van duurzame ener-

Warmte-koude opslag wordt in woningen vooral gebruikt als verwar-

gie. Het onderzoek richt zich op twee aansprekende voorbeelden in

ming en in kantoren vooral als koeling, als alternatief voor energie-

de stad: een WKO-systeem in hartje Amsterdam, op en rond de Dam

verslindende airconditioning. De ideale situatie treedt op wanneer de

en 2. een klimaatneutrale energievoorziening voor de wijk Jeruzalem

levering van warmte en koude bij elkaar komt, bijvoorbeeld op een

in stadsdeel Oost.

locatie waar zowel woningen (voor de warmte) als kantoren (voor de

Warmte-koude opslag in de bodem is een milieuvriendelijk en energie-

koeling) er gebruik van maken. Dan komt WKO optimaal tot zijn recht.

besparend alternatief voor conventionele koeling en verwarming van

Warmte-koude opslag kan zelfstandig, maar ook in combinatie met andere technieken worden ingezet. Waternet het Afval Energie Bedrijf onderzoeken samen of er een link te leggen is tussen de stadswarmte van het Afval Energie Bedrijf en de warmte-koude opslag van Waternet.

Elkaar aanvullen en helpen Peter Simoës, manager energie en duurzaamheid bij het Afval Energie Bedrijf: ‘Onze focus ligt primair bij het leveren van duurzame energie uit afval, waaronder stadswarmte uitkomstig uit onze Afval Energie Centrale. Maar er kunnen situaties zijn waarbij stadswarmte en warmtekoudeopslag elkaar kunnen aanvullen. We onderzoeken nu hoe we dan de combinatie kunnen maken, hoe we elkaar kunnen aanvullen en helpen.’

Het proces van Warmte Koude Opslag in beeld.

Het hoeft niet lang meer te duren, tot alle vuilniswagens

die

door

Amsterdam rijden, van en naar het Afval Energie Bedrijf, hun dieselolie inruilen voor biogas van

Vuilniswagens

op groen gas

aardgaskwaliteit: schoon en duurzaam. Met dank aan de hoogwaardige rioolwaterzuivering van Waternet.

Biogas is een duurzame energiebron die als volgt ontstaat. Afvalwater

Wij denken vérder Stefan Mol, projectadviseur marktontwikkeling bij Waternet: ‘De techniek staat niet stil, we onderzoeken steeds of het nog iets slimmer kan. De opwaardering van biogas tot aardgaskwaliteit is daar een goed voorbeeld van. Daar kunnen bijvoorbeeld vuilniswagens op rijden.’

wordt gezuiverd door er bacteriën in te laten groeien. Zo ontstaat biomassa, en verderop in het proces slib, als afvalproduct. Daaruit komt in het vergistingsproces biogas vrij, feitelijk door de stofwisseling van de bacteriën. Lang geleden werd dat gas gewoon verbrand, er werd niets nuttigs mee gedaan. Maar inmiddels wordt het gas al jaren zodanig gereinigd dat het prima als brandstof kan dienen voor de grote biogasmotoren van het Afval Energie Bedrijf. Die leveren energie in de vorm van duurzame elektriciteit en warmte. Deze

De rioolwaterzuivering maakt niet alleen water schoon, maar is ook

warmte wordt benut als stadswarmte; de warmtevraag van ongeveer

een enorme bron van energie. Biogas, één van de brandstofbronnen

drieduizend woningen komt van het biogas van Waternet. Ook het

voor de stadswarmte die het Afval Energie Bedrijf opwekt, is goed

slib gaat overigens naar het Afval Energie Bedrijf om te worden

voor de verwarming van zo’n drieduizend woningen. Een volgende

verbrand. Ook dat levert weer energie op. En de rookgasreiniging

stap: biogas opwaarderen tot aardgaskwaliteit.

levert weer warmte voor het vergistingsproces van het slib.

Feitelijk betekent het dat de CO2 uit het biogas wordt gehaald. Die CO2 kan overigens weer een waardevolle rol spelen bij de ontharding

Het rijden op aardgas is in vele andere landen een stuk gewoner dan

Verduurzaming van logistiek Peter Simoës, manager energie en duurzaamheid bij het Afval Energie Bedrijf: ‘Er wordt heel veel afval per vuilnisauto aangevoerd, en het verduurzamen van die hele

in Nederland. Van verschillende automerken kan standaard een uit-

logistiek is voor ons een belangrijke prioriteit. Er komen hier

voering worden gekocht die op aardgas loopt. Een praktisch probleem

honderden vuilnisauto’s per dag binnen en het zou natuurlijk

is de distributie van het aardgas, zodat het tanken niet te tijdrovend

al een flinke stap vooruit zijn als die op ons eigen schone gas

wordt. Dat probleem bestaat natuurlijk niet voor vuilniswagens die

kunnen rijden.’

van het drinkwater. Zo ontstaat er gas dat voldoet aan alle eisen die ook voor aardgas gelden. Dit opgewaardeerde gas kan worden geleverd aan het aardgasnet, maar auto’s rijden er ook prima op.

toch al naar het Afval Energie Bedrijf gaan.

We hebben veel ervaring als leidingbeheerder en beheren nu

etc). De gemiddelde temperatuur van het afvalwater is 27 graden.

circa 7.000 km drinkwater en rioolwaterleidingen in de stad. WKO is

Terugwinnen van een deel van deze energie kan zorgen voor balans bij

uitermate geschikt voor gebieden waar geen stadswarmte aanwezig

een WKO systeem, maar kan ook zelfstandig als warmtebron gebruikt

is of de aanleg vanwege de stedelijke complexiteit te duur is.’

worden.’ Terugwinning kan op het niveau van de woning, maar ook centraal in de riolering. In Hamburg is sinds kort voor 215 woningen

Hergebruik huishoudelijk afvalwater

een dergelijk systeem operationeel.

Een aansprekende vorm van hergebruik vindt Kruize de warmte uit huishoudelijk afvalwater. ‘Ongeveer 54% van het drinkwater dat in

Vuilniswagens op groen gas

de woning komt, wordt verwarmd (douche, wasmachine, vaatwasser,

De biogasproductie zal de komende 5 jaar met 10 tot 20% toenemen. Een optie is hiervan groen gas te maken. Biogas bevat ca.

65% methaan en 35% C02. Door het opwekken tot groen gas wordt het C02 gehalte verlaagd. Groen gas is vergelijkbaar met aardgas.

Kruize: ‘Het is in principe mogelijk om de vuilniswagens die bij AEB komen daar groen gas te laten tanken. Dagelijks komen er zo’n 600 wagens bij AEB. De productie van groen gas is voldoende voor al deze auto’s. Naast een bijdrage aan de C02 reductie van ca 10 kton/jaar, levert dit ook een prima bijdrage aan de luchtkwaliteit in de stad.’

Samen met het Havenbedrijf Amsterdam onderzoekt AEB de mogelijkheid om direct stoom te leveren aan bedrijven in het havengebied.

Een hogedruk stoomnet kan een aanzienlijke bijdrage leveren in de C02 reductie. AEB kan meer stoom produceren dan de drie bestaande turbines aan kunnen. Bij stoomlevering aan bedrijven kan AEB de stoomoptimalisatie realiseren.

Nog een andere oplossing voor verdere reductie is C02 terugwinning uit rookgassen. Via de schoorsteen emitteert AEB ongeveer 1.300 kton C02 per jaar. Door de C02 uit de rookgassen te verwijderen zou een enorme bijdrage aan de klimaatdoelstellingen van Amsterdam mogelijk zijn.

Indien de gemeente Amsterdam overweegt om zelf te investeren in zon- en windenergie kan de gemeente de exploitatie neer leggen bij het AEB. AEB heeft de kennis en potentie om zich verder te ontwikkelen tot duurzaam energiebedrijf van en voor de gemeente Amsterdam.

Veel initatieven Er lopen dus heel veel initiatieven bij AEB en Waternet om de transitie naar duurzame energie vorm te geven. Roelof Kruize: De komende vier jaar worden diverse projecten gerealiseerd waarmee in 2014 reeds een C02 reductie van 250-300 kton bereikt kan worden. Dit kan oplopen tot 700 kton per jaar in 2025. Indien C02 verwijdering uit de rookgassen haalbaar is, kan zelfs 1.600 kton - en Een aansprekende vorm van hergebruik is warmte uit huishoudelijk afvalwater

58

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

dat is meer dan 50% van de totale doelstelling voor Amsterdam haalbaar zijn.

Nuon wil met met water uit de Ouderkerkerplas gebouwen in Amsterdam Zuidoost koelen

Voor de lange termijn is een gemeentelijk koude en warmtenet

Waternet is het eerste bedrijf in Nederland dat zich richt op de

een belangrijke voorwaarde voor de transitie naar duurzame ener-

hele watercyclus, van drinkwater tot afvalwater. Waternet wordt

gie. Steeds duurzamer bronnen kunnen vervolgens op dit net

bestuurd door de gemeente Amsterdam en het waterschap

worden aangesloten. Deze schaalsprong kan de komende 15 jaar gemaakt worden. Voor gebieden waar stadswarmte net niet haalbaar is, vormt WKO een goed alternatief. Directeur Kruize: ‘De

Amstel, Gooi en Vecht (AGV). Waternet zorgt voor de productie en levering van drinkwater, riolering en schoonhouden van de grachten, zuivering van afvalwater, schoon oppervlaktewater, de bescherming van het gebied tegen overstroming, het juiste

gemeente kan hierbij de regie over WKO op zich nemen of - een

waterpeil in rivieren, meren, grachten en sloten en het bevaarbaar

stap verder - de bronnen en bijbehorende leidingsystemen in

houden van watergangen.

eigendom nemen. Vanzelfsprekend kan Waternet dit namens en voor de gemeente verzorgen. Door optimaal gebruik te maken van de in ons bedrijf aanwezige kennis kunnen we voor Amsterdam veel bereiken.’

AEB is onderdeel van de gemeente Amsterdam. Door het verwerken van afval, het opwekken van energie en het terugwinnen van materialen (grondstoffen) levert AEB een belangrijke bijdrage aan een schone stad en aan een duurzaam Amsterdam.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

59

Duurzame ambitie van Park 20|20 krijgt vorm

Het nieuwe werken in een inspirerende omgeving Kiezen tussen economisch en ecologisch voordeel hoeft niet meer. Beide huisvestingsaspecten zijn duurzaam verenigd in het revolutionaire Park 20|20 dat in Hoofddorp verrijst. Park 20|20 integreert met het innovatieve concept duurzaam bouwen, een hoogwaardige, inspirerende openbare ruimte en een nieuwe manier van werken. De eerste bewoners van het eerste fullservice Cradle to Cradle kantorenpark in Nederland hebben zich inmiddels gemeld. In navolging van BSH Huishoudapparaten kiest FIFPro heel bewust voor de filosofie en de vele voordelen van Park 20|20.

Delta Development Group zorgt samen met VolkerWessels

logistieke processen, gebouwen en gebieden slimmer ontworpen

en Reggeborgh Groep en in nauw overleg met de gemeente

worden. Dat impliceert: schone productieprocessen, ecosystemen

Haarlemmermeer voor de uitvoering van de duurzame ambities op

die geïntegreerd zijn in de gebouwen en producten die na gebruik

een oppervlakte van ruim 95.000 m² op Beukenhorst-Zuid. ‘Zo’n

weer inzetbaar zijn als waardevolle grondstoffen. Park 20|20 staat

ambitieus en complex project is alleen maar te ontwikkelen indien

voor een kantorengebied met een zo optimaal mogelijk gesloten

er sprake is van een uitstekende samenwerking van partijen. Dat is

kringloop. Van den Broek: ‘Zonne- en windenergie worden ingezet

hier de kracht. Park 20|20 sluit prima aan bij de duurzaamheidambities

voor de winning van energie. Verwarming van het pand gebeurt met

van de gemeente Haarlemmermeer. De gemeente denkt goed met

behulp van warmte- en koudeopslag in de bodem. En er is duurzame

ons mee en staat volledig achter ons concept’, zegt commercieel

waterzuivering voor de gebouwen en voorzieningen in Park 20|20.’

directeur Rob van den Broek van Delta. ‘Dat maakt de samenwerking

De energievoorziening van Park 20|20 wordt opgezet als een eigen

bijzonder en prettig.’

beleggingsobject en staat financieel-economisch en juridisch los van het park en de gebouwen. De exploitatie is gesplitst in drie onderde-

60

Uitgangspunt van het vlakbij Schiphol gelegen Park 20|20 - Twenty-

len: gebouwen, energiemaatschappij en facilitaire zaken als horeca

twenty is een internationale term die voortkomt uit de oogheelkunde,

en afvalverwerking. Realisatie van het concept Park 20|20 is niet

verwijzend naar optimaal gezichtsvermogen - is het scheppen van

louter uit de huuropbrengsten te halen. De gedachte dat duurzaam-

een unieke en uitnodigende werkomgeving die arbeidsproductiviteit

heid geld kost, is echter onjuist. De huurprijs op Park 20|20 verdient

stimuleert en getalenteerde mensen als vanzelf naar zich toe trekt.

zichzelf terug door de grote energiebesparingen die gerealiseerd

Daarnaast staat de duurzaamheid van de werkomgeving en de werk-

worden. Van den Broek: ‘Je ziet weliswaar een kanteling in denken,

plekken centraal op basis van de Cradle to Cradle filosofie van William

maar er is nog een lange weg te gaan dat bedrijven inzien dat zij hier

McDonough en Michael Braungart.

voordeel van hebben. Het gaat om de total cost of ownership. De

Deze filosofie toont aan dat er niet gekozen hoeft te worden tus-

totale huisvestingslasten zijn door al onze maatregelen lager. Het is

sen economische en ecologische voorspoed, maar dat beide

wel degelijk mogelijk dit renderend te ontwikkelen, mét voordeel voor

elkaar juist kunnen versterken. Daarvoor is nodig dat de producten,

de gebruiker.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Rob van den Broek

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

61

Populariteit Businessparken die ruimte bieden voor maatschappelijke verantwoor-

een belangrijke meerwaarde voor de toekomstige werkomgeving van de medewerkers van FIFPro.’

delijkheid en duurzame ontwikkelingen ondersteunen, plukken de

62

eerste vruchten van het economisch herstel. Het verklaart mede de

Startsein bouw

populariteit van Park 20|20. Organisaties kiezen bewuster voor een

Eind april dit jaar werd het officiële startsein gegeven voor de bouw

uitstekend bereikbare, comfortabele, productieve en inspirerende

van het kantoorpand van BSH Huishoudapparaten. Zes topmerken in

werk- en verblijfsomgeving. Voor een werkklimaat waar het welzijn

huishoudelijke apparatuur - Bosch, Siemens, Gaggenau, Neff, Solitaire

van de medewerkers gewaarborgd is.

en Constructa - vestigen zich als eerste in het meest duurzame

Het is waarom FIFPro, de Federation Internationale des Footballeurs

kantorenpark van Nederland. BSH wordt vanaf 11 november 2011

Professionnels, eind 2012 haar huidige huisvesting in de Zuidtoren ver-

(11|11|11) huurder van circa 4.000 m² hoogwaardige kantoorruimte,

wisselt voor een kantoor van 2.300 m² op Park 20|20. De vakbond voor

4.000 m² InfoCenter en 151 parkeerplaatsen.

profvoetballers - die wereldwijd de belangen van ruim 60.000 prof-

Het pand wordt geheel gebouwd volgens de Cradle to Cradle filoso-

spelers en voetbalvakbonden (waaronder de Nederlandse Vereniging

fie. BSH beschouwt de nieuwe locatie als ‘een weerspiegeling van

van Contractspelers VVCS) behartigt - was op zoek naar een locatie

de normen en waarden van het wereldwijde concern.’ Dat met de

met een passende uitstraling en herkenbaarheid. Park 20|20 is voor

verovering van de Sustainability Award 2008 liet zien dat zij uitblinkt

FIFPro een schot in de roos. ‘Vanwege de achterliggende filosofie op

in het combineren van economisch succes, maatschappelijke ver-

het gebied van duurzaamheid en de bewuste en onderbouwde keuze

antwoordelijkheid en duurzaam ondernemen. Van den Broek: ‘Het is

voor groen, water en faciliteiten in de directe omgeving. Maar ook

fantastisch dat je met zo’n klant de start van Park 20|20 bewerkstelligt.

vanwege de bijzondere uitstraling van het ontwerp dat voor FIFPro

Wij merken dat bedrijven als BSH en FIFPro bewust kiezen voor de

op maat wordt gerealiseerd en de uitdaging om leven en werken

meerwaarde van het concept en de ambities van Park 20|20. Het is

aantrekkelijker te combineren. De filosofie van Park 20|20 betekent

mooi te zien dat de filosofie aanslaat en groeit.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

C2C-paviljoen Park 20|20 CV betrekt in de zomer van 2011 haar eigen kantoor op het park: het C2C-paviljoen, dat als kantoor én kenniscentrum gaat functioneren. Belangstellenden en toekomstige gebruikers kunnen hier zien en ervaren hoe werken op Park 20|20 vorm krijgt.

In het kenniscentrum wordt alle informatie over de toepassing van C2C en duurzaam bouwen die tijdens de ontwikkeling van Park 20|20 wordt opgedaan verzameld en gedeeld met geïnteresseerde

Bereikbaarheidsaspect

partijen. Organisaties kunnen zich via een sponsorschap van het

Het aantrekkelijke bereikbaarheidsaspect is een grote meerwaarde.

C2C-paviljoen profileren op duurzaamheidsgebied. Van den Broek:

Park 20|20 is gepositioneerd op een belangrijk vervoerknooppunt en

‘De eerste faciliteiten zijn vanaf de vestiging van BSH beschikbaar

goed bereikbaar per auto, trein, bus en fiets. De luchthaven Schiphol

in het C2C-paviljoen. Er komen een restaurant en creative meeting

ligt in de directe nabijheid en er is een directe verbinding met de

rooms, ruimten waar mensen kunnen filosoferen en discussiëren

A4. Het businesspark zelf krijgt een autovrij middengebied. Vanaf de

over waar Park 20|20 en de maatschappij voor staan. Wij willen

buitenkant rijd je met de auto zo de ondergrondse parkeergarage in.

ook graag de gemeente Haarlemmermeer - die duurzaamheid

Park 20|20 speelt in op de behoeften van de gebruikers van het

hoog op de agenda heeft staan - betrekken bij het C2C-paviljoen,

gebied. Beleving en functionaliteit spelen een belangrijke rol op

bijvoorbeeld door hier vergaderingen of congressen te houden.’

het complex. Het park wordt als een soort community opgebouwd, met naast de werkplek ruimte voor voorzieningen als horeca, retail

Park 20|20 in Hoofddorp biedt vele functies, die een bijzondere

en hotel. De medewerker kan zijn werkdag combineren met een

leef- en werkomgeving creëren. Een greep uit de geplande

bezoekje aan het nabijgelegen restaurant, sportschool, kinderopvang,

faciliteiten:

supermarkt, medisch dienstencentrum of stomerij. Van den Broek:

 92.000 m² kantoren

‘Datgene waar behoefte aan is, kan je aanbieden. En niet alleen voor

 2.100 parkeerplaatsen in half verdiepte parkeergarage

de gebruikers in het park, maar ook voor anderen. Als iedereen kan

 Hotel met conferentieruimte

meeprofiteren, ben je echt duurzaam bezig.’

 Beveiligd park

Mensen die zich lekker voelen in hun werkomgeving presteren beter,

 Restaurants en ontmoetingsplekken

is de overtuiging van Van den Broek: ‘Werkgevers onderkennen steeds

 Een hightech ICT-omgeving

meer het belang van een aantrekkelijke werkomgeving en de posi-

 Professioneel parkmanagement met uitgebreid servicepakket

tieve uitwerking daarvan op de productiviteit van de werknemers.

 Supermarkt

Een paar procent meer arbeidsproductiviteit heeft een veel grotere

 Diverse sportaccommodaties

invloed op het bedrijfsresultaat dan de huisvestingskosten. Dat wordt

 Medisch dienstencentrum

steeds meetbaarder, steeds meer bedrijven gaan daar op sturen. Wij

 Kinderopvang

scheppen met Park 20|20 de voorwaarden voor een comfortabele,

 Financiële diensten

inspirerende en productieve werkomgeving. Daar willen wij als ontwikkelaar langdurig bij betrokken blijven.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

63

Glasvezel is de toekomst

Ambitieus Glashart wil heel Amsterdam Heel Nederland aan het glasvezel. Dat is de ambitie van Glashart. Na Amersfoort, Deventer en Eindhoven concentreert de ‘fiber-to-home’-specialist zich nu op hoofdstad Amsterdam.

Amsterdam in Ontwikkeling sprak met Evert Blansjaar van Glashart.

Voordelig bellen, haarscherp televisie kijken en probleem-

ties nodig om alle elektrische signalen te transporteren.

loos internetten. En dat met de snelheid van het licht. Dat

Omdat licht zich sneller verplaatst dan elektriciteit, wordt

kan met glasvezel, een nieuw datatransportnetwerk dat

het energieverbruik aanzienlijk teruggebracht. In het kader

traditionele koperdraadverbindingen en kabelaansluitin-

van milieubewustzijn en duurzaamheid is dat natuurlijk

gen langzaam maar zeker zal vervangen. Een netwerk ook

ontzettend belangrijk.’

dat steeds vaker en grootschaliger in Nederland wordt aangelegd. Expert in glasvezelnetwerken is Glashart,

Glashart Amsterdam

een bedrijf dat gespecialiseerd is in het bouwen, beheren

De ambitie van Glashart is alle woningen in Nederland

en exploiteren van ‘fiber-to-home’-netwerken, oftewel:

te voorzien van een aansluiting op het glasvezelnetwerk.

glasvezelaansluitingen tot in de woning. ‘Glasvezel is de

En dus ook die in Amsterdam. ‘Sinds 2006 zijn er al

toekomst,’ zegt Evert Blansjaar, Glasharts regiomanager

zo’n 45.000 wooneenheden op het glasvezelnetwerk

van Glasvezelnet Amsterdam. ‘Veel mensen beweren

aangesloten door Glasvezelnet Amsterdam,’ vertelt

dat binnenkort alles draadloos kan, maar geloof me: dat

Blansjaar. ‘Inmiddels is dit samenwerkingsverband tus-

is echt onmogelijk.

sen de gemeente Amsterdam en een aantal woningbouwcorporaties doorgezet met Glashart. Samen met

64

Als men alle data draadloos gaat transporteren, verandert

de stad Amsterdam willen wij de komende jaren nog

onze leefomgeving in één grote stralingsoven waarin onze

eens 100.000 aansluitingen verwezenlijken met als

hoofden uit elkaar ploffen. Daarom zal glasvezel in de

uiteindelijke, ultieme ambitie het ‘verglazen’ van heel de

nabije toekomst dé nieuwe standaard van datatransport

stad. Onder de naam Glashart Amsterdam zijn we inmid-

zijn. Naast een grotere snelheid en capaciteit is glasvezel

dels herkenbaar en gestart in een aantal stadsdelen van

namelijk ook duurzaam. Dit netwerk verbruikt veel min-

Amsterdam. Onder deze merknaam blijven wij als bedrijf

der energie bij het overbrengen van data. De bestaande

ook nauw samenwerken met de gemeente Amsterdam

netwerken hebben enorme stroomvoorzieningsinstalla-

en alle woningcorporaties.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Evert Blansjaar

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

65

GLASVEZEL AMSTERDAM KRIJGT GLASVEZEL!

U OOK? www.glashart.nl/amsterdam

verbindt u met de wereld van morgen

Amsterdam is voor ons als bedrijf een groots en intensief, maar

praktische en technische problemen met zich mee. Om overal ook

uitdagend project. Want de hoofdstad is natuurlijk een olifant die je

daadwerkelijk binnen te komen, zul je goed en planmatig moeten

niet in één keer kan opeten. Je moet de stad opdelen, samen met de

overleggen met partijen als aannemers, de eigenaren of bewoners

gemeente, stadsdelen, projectontwikkelaars en woningbouwcorpora-

van de betreffende woningen en Verenigingen van Eigenaren. Vaak

ties stuk voor stuk zorgvuldig analyseren en plannen om vervolgens

gaat dat goed, maar soms ook niet. In sommige gebouwen kunnen

alle woningen zo efficiënt mogelijk aan te sluiten.’

we van de grond af aan niet eens beginnen met aanleggen, omdat de kelderboxen beneden tot de nok toe zijn volgestouwd met troep.

Samenwerken met gemeente

We kennen verhalen van aannemers en monteurs die kokhalzend een

Samenwerken met de gemeente Amsterdam is dus van essentieel

berging uitkwamen, omdat het er zo smerig was. Soms gebeurt het

belang binnen de werkwijze van Glashart Amsterdam. Zo maakt

ook dat we een flat niet binnenkomen, omdat er een wietplantage

de netwerkspecialist ondermeer deel uit van het gemeentelijke

blijkt te liggen. Zo kent elke wijk met z’n yuppen, ouderen en nieuwe

coördinatiestelsel dat het bedrijf dagelijks op de hoogte houdt van

Nederlanders z’n eigen dynamiek. En daar moeten we op steeds

alle activiteiten op het gebied van nieuwbouw, renovatie en sloop

weer andere manieren mee om zien te gaan. Maar Osdorp zal niet

binnen Amsterdam. Gaat ergens de schop in de grond, dan probeert

alleen een nuttige en leerzame studycase zijn, het stadsdeel werkt

Glashart zijn netwerk mee aan te leggen. ‘Dankzij deze samenwer-

inmiddels ook als vliegwiel. Nu bekend is dat wij daar aanleggen,

king beschikken wij over nauwkeurige informatie over wat er in

bellen andere stadsdelen en VvE’s vaak met de vraag: wanneer

alle stadsdelen gebeurt,’ aldus Blansjaar. ‘Iedereen die glasvezel

komen jullie bij ons? Da’s natuurlijk erg prettig.’

wil, krijgt een aansluiting in de meterkast of in een kamer aan de straatzijde. En om dat aansluitingsnetwerk aan te leggen, moet

Verglazen tijdens crises

de straat open. Het worden geen metersdiepe geulen, maar een

Ook Glashart heeft te maken met de crises die de wereldeconomie

glasvezelkabeltje dat zestig centimeter onder het trottoir hoeft. Maar

nu teisteren. Niet zozeer financieel-economisch als wel planmatig.

we moeten toch ‘de grond in’ en dat is in Amsterdam erg lastig.

‘In principe investeren wij in vastgoed en vastgoed blijft altijd zijn

Dus daar waar de stad bouwt, herstructureert of renoveert, willen

waarde houden,’ verklaart Blansjaar. ‘Wij leggen een netwerk neer

wij meedoen. Dus wordt bijvoorbeeld de Hoofdweg in Amsterdam-

dat over tien tot vijftien jaar rendement gaat opleveren, omdat de

West gerenoveerd, dan krijgen wij de vraag: de weg ligt open,

vraag naar bandbreedte zal blijven toenemen. Sinds eind jaren zeven-

willen jullie van de gelegenheid gebruik maken jullie netwerk aan

tig, begin jaren tachtig is de vraagcurve van bandbreedte alleen maar

te leggen? Graag! In ons plan van aanpak worden ook alle grote

gestegen en hij zal niet meer te stuiten zijn. Waar wij last van hebben,

nieuwbouwprojecten meegenomen. Wij willen dan ook binnen alle

zijn de veranderingen en mutaties in de stadsplanning. De crises waar

nieuwbouw- en renovatieprojecten in Amsterdam graag samen-

we nu mee te maken hebben, kunnen van grote invloed zijn op de

werken met projectontwikkelaars en corporaties om de woningen

renovatie, sloop of nieuwbouw van wijken en huizen. Binnenstedelijke

vanaf de bouw voor te bereiden op de aanleg van ons netwerk tot

herontwikkelingsprojecten kunnen zomaar drie of vier jaar worden

in de meterkast. Dat betekent dat we ook daar straks sneller aan de

uitgesteld. Dat is het moment waarop wij ons de vraag moeten stel-

slag kunnen en ‘voorraadvormend’ kunnen gaan aanleggen. Naast

len: gaan we hier nu wel of niet aanleggen? Om deze problematiek

deze zogenaamde ‘opportunities’ blijven we natuurlijk ook zelf naar

te voorkomen, moeten we nog nauwer samenwerken en overleggen

kansen zoeken. Want hoe eerder Amsterdam aan het glasvezel is,

met gemeente en corporaties en beter reageren op ontstane situaties.

hoe beter het is voor de stad.’

Veel woningbouwverenigingen zijn al bezig met zogenaamde bezitinventarisaties. Ze bekijken wat ze in portefeuille hebben en wat de

Osdorp heeft primeur

plannen daarvoor zijn. Daarvan stellen zij ons dan weer op de hoogte.

Het eerste ‘stukje olifant’ dat Glashart Amsterdam momenteel

Het enige wat wij willen is A) een redelijke zekerheid dát we kunnen

‘oppeuzelt’ is Osdorp. In dit stadsdeel in Amsterdam-West is de

aanleggen en B) een redelijke zekerheid dat de mensen in dat gebied

glasvezelspecialist druk bezig met het aanleggen van ruim 5.000

ook van het glasvezelnetwerk gebruik gaan maken. Als deze voor-

nieuwe aansluitingen op het glasvezelnetwerk. ‘Osdorp wordt voor

waarden gerechtvaardigd zijn, is dat voor ons het teken de schop in

ons een soort veldverkenning en -analyse,’ legt Blansjaar uit. ‘Het

de grond te steken. Des te eerder heeft men razendsnel datatrans-

wordt voor ons een testcase voor hoe wij in een stad met veel

port, kan men via de pc een doktersconsult aanvragen en kunnen

hoogbouw het best te werk kunnen gaan. Want voor het monteren

bedrijven beschikken over nóg betere camerabeveiliging. En dat is

van een aansluiting moet je in elke woning afzonderlijk zijn. En in

voor alles en iedereen in een grote, sociaal-economisch bruisende

flats en woontorens brengt ‘in de hoogte aanleggen’ de nodige

stad als Amsterdam natuurlijk alleen maar goed.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

67

Mark Pier (l) en Emile Proper

68

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Amsterdam Inc, platform en nieuwsbron voor ondernemend Amsterdam Amsterdam Inc behoort tot de best bekeken en hoogst gewaardeerde programma’s van de lokale nieuwsen actualiteitenzender van Amsterdam en omstreken AT5. Ruim 60% van de Amsterdammers kijkt naar het dagelijks uitgezonden business nieuwsprogramma over creactieve, ondernemende en innovatieve ontwikkelingen in de regio Groot-Amsterdam. ‘Amsterdam Inc is hét platform voor het bedrijfsleven en ondernemend Amsterdam op tv en internet’, stelt directeur Mark Pier. ‘De videocontent van het programma voegt kwalitatief ook echt iets toe aan de internetwereld.’

Alle reportages verschijnen dagelijks op de website

Amsterdam, dus meer dan een televisieprogramma.

(www.amsterdaminc.tv) nog voordat ze op tv worden uit-

Het gaat veel verder. Wij hebben bijvoorbeeld ook de

gezonden. Amsterdam Inc is echter meer dan een televi-

Linkedin Group, waar ondernemers of geïnteresseerden

sieprogramma of website. Het is een multimediaplatform

in het Amsterdamse bedrijfsleven lid van kunnen worden

met een groeiende database over de Groot-Amsterdamse

en kunnen meepraten over ondernemerszaken. Dit blijft

economie. Door dagelijks nieuwsitems toe te voegen

groeien, met nu al bijna 900 ondernemers die elkaar

is een economisch videoarchief ontstaan waar gretig

in deze community opzoeken, kennis uitwisselen en

gebruik van wordt gemaakt. Pier: ‘Alles is gerubriceerd

ervaringen met elkaar delen. Dit gaat voor de betrokken

en gearchiveerd. Het is dus ook een archief waarin je kan

ondernemers steeds meer zijn vruchten afwerpen.’

terugvinden wat hier allemaal op ondernemersgebied in de Amsterdamse regio gebeurt.’

Platform

Ondernemers kunnen de video’s bovendien eenvoudig

De start van Amsterdam Inc in januari 2008 vloeide voort

doorplaatsen op hun eigen website. ‘Dat heeft een

uit het gemis van een platform voor ondernemers waar

sneeuwbaleffect. Het vertaalt zich gelijk in meer bezoe-

zij elkaar konden treffen. In de gemeente Amsterdam,

kers van de specifieke bedrijfssite.’ Daarnaast kunnen de

Kamer van Koophandel Amsterdam, Amsterdam Partners,

video’s eenvoudig hergebruikt worden en bijvoorbeeld

Amsterdamse ondernemersvereniging ORAM en de

worden meegestuurd bij een persbericht. AT5 Producties

gemeente Haarlemmermeer werden partners gevonden

kan de videocontent ook (her)gebruiken bij het maken van

om het platform van de grond te tillen. Pier: ‘Er was

bedrijfspresentaties. ‘Deze maken we kant en klaar zoals

een duidelijke behoefte om inzichtelijk te maken wie

de klant het wil, op basis van onze journalistieke ambitie.

de Amsterdamse ondernemers - van multinationals tot

Daar schuilt de kracht in.’

startende ondernemers - zijn, wat ze precies doen en wat voor projecten en innovaties er in de regio Groot-

Eindredacteur van AT5 Producties Emile Proper:

Amsterdam plaatsvinden. Men wil weten wat zich hier

‘Amsterdam Inc is, als uithangbord van ondernemend

op dat gebied afspeelt.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

69

HĂŠt platform voor het bedrijfsleven en ondernemend Amsterdam op televisie en internet.

Via AT5, amsterdaminc.tv, twitter.com/amsterdaminc, amsterdaminc.tv/linkedin

‘Amsterdam Inc bereikt via de verschillende platforms maandelijks 275.000 personen. Dagelijks kijken zo’n 2.500 mensen de uitzending tijdens de lunch op het moment dat de nieuwsbrief verstuurd is.’

Amsterdam Inc sloeg vanaf de start aan. Proper: ‘Bedrijven gingen

altijd het beste van het wereldwijde internet te vinden, dus je bent

zelf bellen dat ze een nieuwsitem hadden of kwamen met de vraag

mede afhankelijk van je twittervrienden en gelijkgestemden binnen

hoe ze in het programma konden komen.’ Ondernemers kunnen

de community’s. Dit breidt zich momenteel hard uit.’

onderwerpen aandragen, maar AT5 Producties maakt op nieuws gestoelde items voor Amsterdam Inc. ‘We hebben daarbij ook de

Partners

vrijheid om een item te weigeren’, zegt Pier.

Amsterdam Inc probeert meer partners bij het platform te betrek-

Amsterdam Inc scoort goed in de doelgroep ondernemers, maar ook

ken. ‘Meer partners betekent dat je nog betere uitzendingen kunt

de gewone kijker is zeer geïnteresseerd in ondernemend Amsterdam.

maken’, zegt Pier. ‘De gemeenten Zaanstad en Almere zouden logi-

Het programma bereikt via de verschillende platforms maandelijks

sche partners zijn, gezien de regio die wij beslaan’, vult Proper aan.

275.000 personen. Dagelijks kijken zo’n 2.500 mensen de uitzending

‘Dit ook omdat de regio steeds meer samenwerkt. Zaanstad heeft

tijdens de lunch op het moment dat de nieuwsbrief verstuurd is.

bovendien de ambitie om zich beter te profileren. Daar liggen voor zowel Amsterdam Inc als Zaanstad kansen. Je kunt elkaar versterken.’

Samenwerking

Videocontent, een filmpje over je bedrijf, wordt in de (nabije) toekomst

Amsterdam Inc zoekt waar mogelijk de samenwerking met andere

veel meer waard dan een geschreven tekst, is de overtuiging van

platforms. Zoals met het webtelevisiekanaal Schiphol tv, een mul-

Pier. ‘Op de manier waarop wij het doen kan je er als bedrijf veel

timediaal platform voor reizigers en alle andere stakeholders van

mee. Met onze nieuwsitems en videoarchief, door het maken van

Schiphol, dat ook door AT5 Producties gemaakt wordt. Pier: ‘De

bedrijfsfilms en hermontages voor presentatiedoeleinden of intern

content van Schiphol tv wordt uitgewisseld met Amsterdam Inc. Je

gebruik, is de houdbaarheid van de videocontent veel langer dan bij

moet proberen om zoveel mogelijk kanalen in te zetten om tot een

een enkele uitzending op tv. Je zet je bedrijf via Amsterdam Inc voor

maximaal bereik te komen. Je moet in deze tijd goed nadenken over

lange tijd in de etalage voor een groot publiek.’

de distributie van je materiaal. Er voor zorgen dat de videocontent op veel platforms terechtkomt.’

Plaatsing van videocontent van Amsterdam Inc op websites van multinationals als ABN Amro, Heineken of Akzo Nobel past ook in

AT5 is de lokale nieuws- en actualiteitenzender van Amsterdam

dat plaatje, stelt Pier. ‘Stel de op de Zuidas gevestigde ABN Amro wil

en omstreken. De omroep ging op 1 april 1992 de lucht in.

bijvoorbeeld veel meer videocontent op het eigen intranet plaatsen.

AT5 is een belangrijke bron van informatie voor de regio Groot-

Wij kunnen videocontent voor de website aanbieden. Op het moment

Amsterdam. De zender brengt voor een breed publiek nieuws,

dat er nieuws is, hebben we het materiaal al voorhanden en kun je

sport, cultuur, human interest en discussie via een televisiekanaal,

het meteen op allerlei platforms plaatsen. Zo snijdt het mes aan twee

website (www.at5.nl) en uitgebreide teletekstservice. AT5 is ook

kanten. Bedrijven hebben hier voordeel van - zij willen een inhoudelijk,

te volgen via Twitter, Facebook en Hyves. Zeven dagen per week,

realistische en journalistiek goed gemaakte reportage - terwijl wij op

24 uur per dag.

deze manier proberen om bedrijven aan Inc te binden.’

AT5 zit in het programmapakket van Digitenne en het digitale

Het belang van (internationale) sociale media als Facebook, YouTube,

tv-aanbod van KPN, UPC, Ziggo en CAIW en is daardoor in heel

Linkedin en Twitter wordt door de makers van Amsterdam Inc ook

Nederland te ontvangen. Via de kabel is de zender te zien in heel

erkend. In deze omgevingen vindt een hoge mate van interactie

Noord-Holland. Via de website is het tv-signaal live te volgen. Veel

plaats en komen groepen mensen samen om te communiceren over

uitzendingen zijn terug te vinden op de pagina AT5 Gemist en de

onderwerpen die zij belangrijk vinden. Dáár moet je dus aanwezig,

verschillende programmawebsites.

zichtbaar en vindbaar zijn. Proper: ‘Het is tegenwoordig ondoenlijk om

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

71

Koen Overtoom en Dertje Meijer

72

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Haven Amsterdam: samenwerken, regionaliseren, groeien De Amsterdamse haven is na Rotterdam, Antwerpen en Hamburg opgeklommen tot de vierde grootste haven van Europa. Om blijvend te kunnen concurreren met andere havens in de wereld heeft ‘Amsterdam’ de ambitie om de haven intensiever te gebruiken, duurzamer te maken en de overslag op het bestaande terrein te verdubbelen naar 125 miljoen ton in 2020. De komst van een nieuwe zeesluis bij IJmuiden en optimalisering van de achterlandverbindingen spelen daarbij een voorname rol. Haven Amsterdam zoekt bovendien steeds meer de samenwerking - zoals met de Rotterdamse haven en Schiphol - om tot een sterke regiopositie te komen. ‘Met als doelstelling om het vestigingsklimaat te verbeteren en de economische bedrijvigheid en werkgelegenheid te stimuleren’, zegt directeur Dertje Meijer.

Haven Amsterdam streefde afgelopen jaar Marseille voorbij qua

Haven Amsterdam richt zich naast containers en stukgoed ook op het

marktaandeel aan overslag. Meijer: ‘We zijn vorig jaar weliswaar iets

aantrekken van bedrijven die duurzame biomassa en biobrandstof-

gedaald in overslagvolume, maar veel minder dan andere Europese

fen overslaan en produceren. Overtoom: ‘We willen de bestaande

havens. Dat komt omdat wij in minder recessiegevoelige markten

energiemarkt vergroenen en spelen in op wettelijke regelgeving.

actief zijn.’ Haven Amsterdam heeft veel bedrijven die zich met ener-

Bedrijven kijken steeds meer naar duurzaamheid, waarbij ze bijvoor-

gievoorziening bezighouden. ‘Olie is een minder gevoelig product

beeld biomassa bijstoken naast kolen.’ Een mooi voorbeeld van een

dan kolen of erts. Ook in tijden van economische tegenwind blijft de

nieuwe speler in deze branche is Greenmills, zegt Meijer. ‘Dit bedrijf

verwarming draaien en de auto rijden’, vult commercieel directeur

zet frituurvet - opgehaald bij Amsterdamse horecaondernemers - om

Koen Overtoom aan. ‘Stukgoed en containeroverslag zijn flink weg-

in biodiesel.’

gezakt, maar daar zijn wij beperkt afhankelijk van. Wij hebben het in

Het past bij het streven van Haven Amsterdam om een van de meest

2009 overall goed gedaan.’

duurzame havens van Europa te worden. Meijer wil dat samen met het bedrijfsleven in het havengebied realiseren. Daarom is in 2009 de

De ambitie van Haven Amsterdam is om in 2020 tot een verdubbeling

subsidieregeling Duurzaamheid- en Innovatiefonds Haven Amsterdam

van de overslag op het bestaande haventerrein te komen en 15%

geïntroduceerd. Subsidie is mogelijk voor nieuwe projecten die

meer werkgelegenheid (in 2020 is er voor 15.000 werkzoekenden

gericht zijn op betere producten, processen of diensten. Meijer: ‘We

een baan) te creëren. De uitbreiding moet in stukgoed, containers en

zijn al heel duurzaam bezig door de overslag te verdubbelen op het

bio-energie plaatsvinden en niet via een expansie van de bestaande

bestaande terrein, met efficiënter ruimtegebruik. Ook stimuleren we

segmenten. Er is geen ruimte voor vestiging van nieuwe kolentermi-

het gebruik van schone energie als windmolens en zonnepanelen

nals. Meijer: ‘De verwachting is dat de containeroverslag met 6% per

en walstroom door schepen. Met dit fonds van twee miljoen euro

jaar groeit. Bulklading gaat tegenwoordig steeds vaker in containers.

willen we ondernemers stimuleren na te denken over innovaties en

Ook bestaande lading die op dit moment in containers vervoerd

duurzaamheid. Dat is gelukt. We hebben veel inschrijvingen binnen-

wordt, blijft groeien.’

gekregen.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

73

‘Duurzame innovatieve ontwikkelingen ontstaan niet vanzelf.

welke afmetingen de sluis moet krijgen, waar hij precies komt te lig-

Daarvoor is uitwisseling van kennis en ideeën nodig, waardoor je

gen en of aan alle milieueisen kan worden voldaan. Bij de diepgang

samen tot iets nieuws kunt komen. Dan borduur je voort op elkaars

van de nieuwe sluis wordt rekening gehouden met de tunnels. ‘Men

kracht. Zelf noem ik dat co-creatie. Dat past bij onze manier van wer-

hoeft niet bevreesd te zijn dat de tunnels na de komst van de grotere

ken en bij onze relaties in de haven en de stad’, zo licht Meijer toe.

sluis een beperkende factor zijn.’ De directe aansluiting, sinds juni dit jaar, van de Amsterdamse haven op de Betuweroute vormt een

74

Infrastructuur en bereikbaarheid

belangrijke, strategische aanvulling op de uitstekende bereikbaar-

Om adequaat te kunnen inspelen op de groeimarkten stukgoed en

heid van de haven per binnenvaart en wegtransport. Het is ook van

containers, is een goede infrastructuur en bereikbaarheid van het

belang voor de containerterminals in Amsterdam (ACT en USA), weet

Amsterdamse havengebied van essentieel belang. Meijer: ‘We zijn

Meijer. ‘Hutchison heeft in ACT geïnvesteerd omdat zij Amsterdam

bijvoorbeeld bezig met de inrichting van een containerschiereiland

na Rotterdam de beste locatie vindt voor een gateway-to-Europe.

voor een efficiënte afhandeling in de haven.’ De aanleg van een

Juist vanwege de goede achterlandverbindingen. Het wordt vanuit

nieuwe grote zeesluis bij IJmuiden - gepland in 2016 - versterkt de

duurzaamheidsperspectief steeds belangrijker om van de weg naar

logistieke positie en is belangrijk voor de werkgelegenheid in de

het water te gaan. Amsterdam is ontzettend goed gelegen. We zijn

Amsterdamse regio. Het bestaande sluizencomplex heeft te weinig

samen aan het kijken hoe Rotterdam zoveel mogelijk ontlast kan

capaciteit en is niet breed genoeg om sommige bulkcarriers en

worden en we toch samen het achterland goed kunnen bedienen.

containerschepen door te laten. ‘Dergelijke schepen zijn breder en

Het is een gezamenlijke strategie van Amsterdam en Rotterdam om

groter geworden. Het maakt een nieuwe sluis noodzakelijk om alle

de ACT weer een gezonde terminal te laten worden.’

goederenstromen te kunnen faciliteren’, stelt Overtoom. Het conve-

De aanleg van de Westrandweg en Tweede Coentunnel - beide gereed

nant over de nieuwe zeesluis is gesloten, er is zicht op financiering,

in 2012 - geven een belangrijke impuls aan de bereikbaarheid van de

de komende jaren wordt aan de hand van een planstudie vastgesteld

noordelijke Randstad én de ontsluiting van het Westelijk havengebied

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

van Amsterdam. Ze zullen de bedrijvigheid op het gebied van logistiek

binnenvaart of rail, kunnen we bekijken of we de oplossing moeten

en distributie stimuleren en de relatie met Schiphol versterken. Meijer:

zoeken in nieuwe infrastructuur of optimaliseren van bestaande

‘We zijn hier ongelooflijk blij mee. Vanwege de bereikbaarheid maar

infrastructuur met behulp van informatiesystemen.’

vooral ook vanwege de pr-functie. De weg ligt hoger, waardoor iedere

Meijer: ‘Als je dan bovendien Schiphol er op aansluit, ben je bezig

weggebruiker de vierde haven van Europa ziet liggen.’ Overtoom: ‘De

met een verbetering van het Nederlandse vestigingsklimaat. Lading

potentie van het gebied wordt zichtbaar. Dat verhaal verkoopt zichzelf.’

gaat ook langs Schiphol. Een logistiek dienstverlener wil graag naar Nederland als iedereen hetzelfde ICT-systeem gebruikt. Alle admini-

Portbase

stratieve processen kunnen in één systeem afgehandeld worden.’

Haven Amsterdam en Havenbedrijf Rotterdam werken op allerlei

Samenwerken is de weg naar de toekomst. Met Rotterdam, Schiphol,

gebieden steeds meer samen en investeren gezamenlijk in Portbase.

de gemeenten aan het Noordzeekanaal en met Lelystad, dat plannen

Oftewel: de ICT van de administratie van de logistieke processen,

heeft voor de bouw van een containerterminal. Overtoom: ‘Waar je

zoals Meijer het omschrijft. ‘Dat zit nu allemaal in één systeem voor

dan vanuit Amsterdam je goederen heen kunt brengen.’

de Nederlandse havens. Het is voor alle partijen heel aantrekkelijk, je

In die lijn past ook de wens tot regionalisering. ‘Er liggen vier haven-

hoeft maar op één systeem in te loggen als je lading hebt. Je bereikt

gemeenten aan het Noordzeekanaal: IJmuiden, Velsen, Zaanstad en

direct de douane en de Amsterdamse en Rotterdamse haven. Al deze

Beverwijk. We moeten meer naar een regionale benadering van de

informatie sluit ook naadloos op elkaar aan.’

haven om de haveneconomie te laten groeien en bloeien. Dus dat

Portbase is een open systeem, waartoe men op onderdelen (die van

de klant met één loket te maken krijgt. We bekijken momenteel hoe

belang zijn voor de betreffende gebruiker) toegang kan krijgen. ‘Met

we de andere gemeentes aan het Noordzeekanaal actiever bij het

al deze informatie kunnen wij als haven goed inschatten hoe we onze

Amsterdamse havenbedrijf kunnen betrekken, met als inzet niet alleen

informatiesystemen en infrastructuur kunnen optimaliseren’, zegt

tot een centraal nautisch beheer, maar ook tot een centraal com-

Overtoom. ‘Stel dat blijkt dat er wachttijden optreden in de zeevaart,

mercieel beheer te komen en een win-winsituatie te creëren.’

’s Werelds grootste nautische evenement Sail draagt enorm bij aan de bekendheid van Haven Amsterdam. Daarnaast zijn er nog tal van activiteiten en evenementen die de uitstraling van de Amsterdamse haven vergroten. Bijvoorbeeld:  Havenfietsen. Het Amsterdamse havengebied, al dan niet onder begeleiding van een gids, via bewegwijzerde fietsroutes verkennen.  Havenfotowedstrijd, met een expositie voor de Stopera tot en met 19 oktober.  Havenrondvaart en industrieel-culturele ontdekkingstocht Havensafari.  Schepen spotten. Van container- tot cruiseschepen.  Internetgame ‘Port jumping Amsterdam’.  Nieuw Amsterdams havenlied (In de haven van Amsterdam van de band Zänph)  Speciaal ontworpen haventatoeages.  Havenquiz.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

75

Ingenieursbureau Amsterdam

Slagvaardige ontwikkelpartner van de Noord/Zuidlijn

Budgetoverschrijdingen, verzakkingen, lekkages, vertragingen... Jarenlang haalde de aanleg van de Noord/ Zuidlijn vooral de headlines als zijnde een peperduur zorgenkind. Gelukkig valt er ook veel goed nieuws te melden. Tjeerd Roozendaal en Flip Bethe van Ingenieursbureau Amsterdam berichten.

Amsterdam. Ooit een kleine vestigingsplaats aan de kruising van de

Want ondergronds spelen zich verraderlijke, geologische processen af

Amstel en het IJ. Met drassige veengrond als weinig betrouwbaar

die leiden tot verzakkingen, scheuren, lekkages en ander Amsterdams

fundament. Toch besloten de toenmalige bewoners deze nederzetting

ongerief. Bovengronds is er desondanks toch een bruisende metro-

op palen uit te bouwen tot een prachtige stad. Een historische keuze

pool ontstaan. Ingenieursbureau Amsterdam (IBA) draagt goed bij aan

die tot op de dag van vandaag soms ook hindert, stoort en dwarsligt.

de instandhouding daarvan, met een deskundig team van experts

Fotografie: Michelle Mulder/IBA

76

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

dat wel raad weet met onwillige bodems, lastige bouwsituaties, dichtslibbende verkeersaders en veeleisende Amsterdammers. Al jaren profileert IBA zich als hét advies- en ingenieursbureau van de gemeente Amsterdam met expertise op het gebied van constructies, infrastructuur, verkeer, milieu, stedelijk groen en openbare ruimte. Eén van de grootste en meest uitdagende, bouwkundige projecten in de geschiedenis van Amsterdam én IBA is de Noord/Zuidlijn: de nieuwe metroverbinding tussen Amsterdam-Noord en Amsterdam-Zuid die helaas vooral door tegenvallers, incidenten en protesten negatief in het nieuws kwam. Maar wie zich goed in het prestigieuze project verdiept, ziet dat er ook veel goed nieuws over de Noord/Zuidlijn te vertellen valt.

Drie belangrijke deelprojecten Al sinds de start van het project in 1994 is Ingenieursbureau Amsterdam bij de Noord/Zuidlijn betrokken. Nadat de gemeenteraad van Amsterdam groen licht voor dit bouwkundige hoogstandje had gegeven, kreeg IBA drie deelprojecten toegewezen. ‘Van de gehele Noord/Zuidlijn kregen wij het noordelijke en zuidelijke deel van het traject in onze portefeuille,’ zegt Tjeerd Roozendaal, adjunct-directeur van IBA. ‘Daarbij kregen we ook de verantwoordelijkheid over alle ‘tijdelijke maatregelen’ in de binnenstad.’

‘Deze maatregelen bestonden uit het creëren van voorwaarden en ruimte om alle bij de Noord/Zuidlijn betrokken partijen te kunnen laten functioneren en werken,’ vervolgt Flip Bethe, projectmanager Noord/ Zuidlijn van IBA. ‘Ondergronds betekende dat bijvoorbeeld kabelnetwerken omleggen zodat de grote stationsbouwputten konden worden aangelegd. Bovengronds zorgden wij er weer voor dat voetgangers en fietsers nog naar het stationsgebouw CS konden komen, dat het GVB kon blijven rijden en dat de nood- en hulpdiensten erdoor konden.

Tijdelijke maatregelen kortom, waardoor de stad Amsterdam tijdens de aanleg zo goed mogelijk kon blijven ademen en leven. Vooral in de buurt van de Ceintuurbaan was dat een lastige klus. Voor de stationsbak daar moest een immens gat gegraven worden. De ruimte was zó beperkt dat er nog maar net om de kuil heen gelopen en gefietst kon worden. Maar we hebben het voor elkaar gekregen.’

Status Noord/Zuidlijn-noord Wat betreft het noordelijke deel van de Noord/Zuidlijn is IBA verantwoordelijk voor de bouw van twee stations, een stuk tunnel en de aanleg van een aantal viaducten. Een clusteropdracht die Ingenieursbureau Amsterdam ‘binnen tijd en geld’ opleverde. ‘De uitdaging in Noord was om de Noord/Zuidlijn zo goed mogelijk af te stemmen met de andere ontwikkelingen die daar gaande zijn,’ aldus Bethe. ‘Men is bezig met de IJ-oevers, er komt een nieuw winkelcentrum en er wordt gewerkt aan het Noorderpark. Daarnaast moesten we voor zo min mogelijk bouwoverlast zorgen.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

77

Maar de uitdaging is tot een goed einde gebracht en zoals het

zijn eigen dynamiek. Daar zouden zich dus nog wel wat knelpunten,

er nu naar uitziet wordt ‘Noord’ netjes volgens de planning in 2011

maar ook kansen voor de Noord/Zuidlijn kunnen voordoen. Met alle

opgeleverd. De ruwe betonnen constructies van de stations Johan

informatie die wij tot onze beschikking hebben, proberen we daar zo

van Hasseltweg en begin- en eindpunt Buikslotermeerplein zijn

goed mogelijk op in te springen. Maar als ik door mijn wimpers heen

klaar. Alleen de sporen hoeven nog maar gelegd te worden waarna

tuur, gaan we in Zuid net zo’n goede prestatie leveren als in Noord.’

met de installatietechniek kan worden begonnen. Hier en daar staat

‘Belangrijk is dat wij klaar zijn voor de fase die nu gaat komen,’ gaat

zelfs al een transformator. Meteen daarna kunnen de tegelzetters en

Bethe verder. ‘Dat is de fase van afbouw: de spooraanleg, de inrichting

schilders al komen. En ik schat in dat eind 2010 de perrons op station

van de stations. En ik ben ervan overtuigd dat ook de rest van alle

Buikslotermeerplein er ook al liggen.’

deelprojecten van de Noord/Zuidlijn binnen de gestelde termijn kan

‘Omdat er minder bouwactiviteiten zijn, zie je nu al dat de rust in

worden opgeleverd, waardoor het gehele traject in 2017 klaar kan zijn.’

Noord terugkeert,’ vult Roozendaal aan. ‘Er zijn steeds minder aannemers bezig, het asfalt ligt er strak in en alle kruispunten hebben

Sleutel tot succes

een upgrade gekregen. En straks staan de geluidsschermen tegen

Natuurlijk is Ingenieursbureau Amsterdam trots dat zijn bijdragen aan

de verkeersoverlast er ook. De burger krijgt eindelijk het beeld van:

de Noord/Zuidlijn op de gestelde opleverdatum en binnen het budget

Ah, het schiet lekker op, de boel is bijna klaar.’

worden voltooid. En minstens zo belangrijk: dit alles tot tevredenheid van opdrachtgever gemeente Amsterdam. IBA’s sleutel tot succes?

78

Status Noord/Zuidlijn-zuid

‘Vaktechnisch gezien beschikken wij over een voortreffelijk team

Ook de realisatie van het zuidelijke deel van de Noord/Zuidlijn verloopt

van ingenieurs, projectmanagers, adviseurs en specialisten, zoals

volgens plan. Maar liefst 80% van alle bouwprojecten daar is inmid-

constructeurs en verkeersdeskundigen,’ aldus Roozendaal. ‘Maar één

dels gereed en aan het eind van dit jaar moet 90 tot 95% zijn voltooid.

van onze allersterkste punten is dat wij de stad van haver tot gort

‘De ruwbouw van het zuidelijke deel van de Noord/Zuidlijn zal eind dit

kennen. Wij weten hoe we in de stad een project kunnen realiseren,

jaar, begin 2011 klaar zijn,’ verklaart Roozendaal. ‘Toch ligt de situatie

in samenwerking met alle omgevingspartijen zoals burgers, onderne-

hier wat complexer dan in Noord. Zuid is nu meer afhankelijk van

mers en diensten en bedrijven van de gemeente Amsterdam. Denk

de ontwikkelingen in de omgeving. En natuurlijk heeft de Zuidas zo

aan GVB, Dienst Infrastructuur Verkeer en Vervoer, Dienst Milieu en

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Bouwtoezicht en Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Amsterdam. We kennen de geschreven regels, maar zeker ook de ongeschreven regels en de omgangsnormen en gebruiken. Dat komt door ons uitstekende netwerk binnen de stad. En dat goede netwerk maakt ons ook tot een succesvol omgevingsmanager.’

‘Essentieel is ook dat je de belangen van de stad kent,’ besluit Bethe.

‘Als wij een belangrijk verkeersknelpunt moeten oplossen, zorgen we ervoor dat er voldoende auto’s per uur door kunnen. Weten waar men heenwil, daarop anticiperen en dat meenemen in je werkvoorbereiding en uitvoering: ook dát is een belangrijke eigenschap van IBA. En vergeet ook niet het menselijke aspect. Wij gaan in discussie met mensen die ervan balen dat hun straat al maandenlang openligt. In Noord hadden we een kritische bewoner die elk democratisch middel aangreep om de aanleg van de Noord/Zuidlijn te frustreren. Daarover werd dan in de buurtkrant geschreven en werd vervolgens in een groot dagblad ook nog eens ongegronde kritiek op het project geleverd. Toen zijn wij op de koffie geweest en hebben we precies uitgelegd wat we doen en waarom. Die open, eerlijke en duidelijke informatieverstrekking werd gewaardeerd. Sterker nog, op een gegeven moment voorzag deze bewoner óns van informatie over binnengemeentelijke ontwikkelingen. De informatie-uitwisseling binnen de gemeente is namelijk nogal complex en soms wist de bewoner eerder dingen dan wij. En daar konden wij dan weer ons voordeel mee doen. Zo kan het dus ook.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

79

Germaine Princen

80

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Stadsdeel Oost beweegt mee met de marktontwikkelingen

‘Goedkoper en duurzamer projecten uitvoeren’ Amsterdam Oost is een zeer divers gebied, vol nieuwe ontwikkelingen. Ook Oost voelt de noodzaak tot bezuinigen en werpt een kritische blik op alle investeringen. Desondanks slaagt het stadsdeel er in te blijven werken aan wijkvernieuwing en leefbare buurten met een rijke mix aan voorzieningen. Om enkele voorbeelden te noemen: de bouw van woningen en een winkelcentrum in Oostpoort ging eind juni van start, na de zomer wordt begonnen met de grootschalige herinrichting van de Wibautstraat. Er is recent ook een overeenkomst gesloten voor de ontwikkeling van woningen op het Zeeburgereiland. In tuindorp Jeruzalem wordt bovendien duurzame, innovatieve nieuwbouw gerealiseerd.

Germaine Princen, sinds mei dit jaar in stadsdeel Oost verantwoorde-

Door goedkoper te bouwen zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit,

lijk voor de portefeuille wonen, grote projecten, ruimtelijke ordening

door duurzame maatregelen toe te passen,door infrastructuur later

en stedelijke vernieuwing, is blij met deze ontwikkelingen. Ze zijn in

aan te leggen of door mensen zelf op een eigen kavel te laten bou-

gang gezet en vallen niet onder de projecten in Amsterdam die door

wen. Waarbij deze mensen zelf hun investering regelen en goedkoper

de centrale stad bevroren worden als gevolg van financiële tegen-

en duurzaam kunnen bouwen. Daar is een markt voor.’

vallers bij de grondopbrengsten. ‘We hebben een grote potentie

Dit past in de filosofie van de bestuurder Princen om de ruimtelijke

aan ontwikkelingen in ons stadsdeel. Dat is na de fusie alleen maar

ontwikkeling voor particuliere initiatiefnemers meer los te laten. ‘Je

toegenomen.

stelt als gemeente de randvoorwaarden en het juridisch planologi-

Naast grote projecten zijn er allerlei kleinere ontwikkelingendie van

sche kader, waarna de markt zijn werk kan en moet doen. Laat mij

belang zijn. Wij willen de bestaande stad ook goedonderhouden.

als bestuurder de alliantie sluiten, de verbindingen maken en de

Voor de noodzakelijke stedelijke vernieuwing zijn vierbuurten heel

contacten leggen. Vervolgens is het aan de ondernemers om tot een

belangrijk: Transvaalbuurt, Dapperbuurt, Oosterparkbuurten Indische

invulling te komen. Kijk naar de ontwikkeling van

buurt. De woningcorporaties, waarmee wij het meest om tafel zitten,

industriegebied Cruquius en het verbeteren van winkelgebied Brazilië

hebben aangegeven door te gaan met investeren in deze gebieden, al

in het Oostelijk Havengebied. Daar pakken de ondernemers het werk

wordt de uitvoering soms wat soberder. Al die kleinschaliger projecten

zelf op. ‘Dat is precies wat ik wil. Daar proberen wij het beste uit te

- van sloop en nieuwbouw tot renovatie - zijn voor de samenhang in

halen voor onze bewoners.’

de buurt erg belangrijk.’

In reactie op het besluit van de centrale stad om een deel van

Goedkoper en duurzamer

denieuwe bouwprojecten stop te zetten, heeft het stadsdeel deze

Dat goedkoper én duurzamer bouwen mogelijk is, bewijst de ontwik-

zomergebruikt om alle projecten die in Oost gepland staan door

keling in Tuindorp Jeruzalem. De eerste naoorlogse wijk in Nederland

telichten. Princen: ‘Om zodoende tot een lijst te komen metprojecten

met de status van rijksmonument is één van de dertien grootscha-

die van belang zijn voor Amsterdam in het algemeen enOost in het

lige bouwprojecten die door het ministerie van Wonen, Wijken en

bijzonder, maar vooral ook om aan te kunnen geven hoe projecten op

Integratie is geselecteerd als ‘excellent gebied’. Doel is ervaring op

een slimme manier toch gerealiseerd kunnen worden.

te doen met zeer energiezuinige, innovatieve nieuwbouw.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

81

Wonen op hoog niveau!

72 Koop-en huurwoningen

80

Wonen op hoog niveau!

verkopende makelaar

www.barnhoornvermeer.nl - Tel. 020 659 49 44

Princen: ‘We hebben samen met de woningcorporaties en

Naast ontwikkelingen als Overamstel, Parooldriehoek en

Bureau Monumenten en Archeologie (BMA) een ambitieus pakket

Eenhoorngebied neemt de herontwikkeling van het Amstelstation - als

aan energiebesparende en duurzaamheidsmaatregelen voor de her-

belangrijke entree van de stad en druk openbaar vervoer knooppunt

ontwikkeling van Jeruzalem opgesteld. Het is technisch mogelijk om

- in het project Wibaut aan de Amstel een belangrijke plaats in. De

een zelfvoorzienend wijkje te maken.’

omgeving van het station verandert van een kaal, winderig plein in een vriendelijk gebied met winkeltjes en groen waar zowel de reizigers

Een ander mooi voorbeeld is de door het stadsdeel uitgeschreven

als de omwonende willen verblijven. ’Wij sturen er op aan tegen het

ontwerpwedstrijd Duurzaam Drijvend Wonen, met als inzet zelf-

einde van dit jaar met de betrokken partijen tot een go/no go besluit

voorzienende woningen te creëren. Hoe zorg je dat er woningen

te komen. Wij hebben al een samenwerkingsovereenkomst. Het is

komen die in hun eigen energiebehoefte voorzien, hun eigen afval

nu aan de ontwikkelaars om een handtekening te zetten en daarbij

verwerken, die zelf in hun watertoevoer regelen, zonder riolering

een bouwgarantie af te geven. Als de markt kan starten, bewegen

kunnen. Het stadsdeel wil zo de bouw stimuleren van huizen die

wij als stadsdeel mee en kijken welke voorinvesteringen wij moeten

levensduurbestendig zijn en van materialen gemaakt zijn die gemak-

en kunnen doen. Belangrijk daarbij is om ook aandacht te hebben

kelijk hergebruikt kunnen worden. Het was een schot in de roos,

voor de achterliggende Transvaalbuurt, zodat dit gebied meelift in de

zegt Princen. ‘Maar liefst vijfhonderd mensen hebben meegedaan

opwaardering van dit stukje stad.’

met hele bijzondere, leuke, gekke en vooral duurzame ontwerpen als gevolg. Het winnende ontwerp, een duurzame woonark, wordt

Annie M.G. Schmidt Huis

ook echt gebouwd en komt in IJburg te liggen. Het is een fantastisch

Projectbureau IJburg, Alliantie Ontwikkeling en AM hebben ook een

geslaagd project’.

overeenkomst gesloten voor de ontwikkeling van woningen op het Zeeburgereiland. De bouw van de eerste veertig woningen start in

Eind juni dit jaar ging de bouw van het westelijk deel van Oostpoort

2012. Naast woningen en de transformatie van twee silo’s tot het

van start. In dit deel van het nieuwe centrumgebied in Oost-

Annie M.G. Schmidt Huis, een cultuurhuis waarin de wereld van de

Amsterdam komen 350 woningen, een parkeergarage, een winkel-

kinderboekenschrijfster tot leven wordt gebracht, komen er winkels,

centrum met horeca (17.000m2) en het Bertholt Brechthuis (woonhuis

scholen, sportvoorzieningen, horeca en kinderopvang. Princen: ‘Een

voor ex-thuisloze jongeren). De gemeente Amsterdam heeft de

mooi project om tot uitvoering te brengen.’

bouw van de woningen de status van ‘voorrangsproject’ gegeven.

IJburg, de nieuwste wijk van Oost, telt momenteel circa 13.000

De ontwikkelingscombinatie OCP brengt de woningen in 2011 gefa-

bewoners en groeit gestaag door. Voor de afronding van het woning-

seerd in de verkoop. De winkels zijn nu al in de verhuur. ‘De verhuur

bouwproject IJburg 1 wordt nog gebouwd, de snelheid van ontwik-

loopt uitstekend’, weet Princen. ‘Bijna de helft van de beschikbare

keling van de tweede fase van IJburg hangt af van de verbetering

winkelruimte is al verhuurd. Het winkelaanbod is voor de buurt en

van het economische klimaat de komende jaren. Princen: ‘Het is even

de economie heel belangrijk. De ondernemers in de Linnaeusstraat

afwachten. Er mag in ieder geval juridisch gezien verder worden

profiteren hier ook van. De omgeving heeft ook baat bij deze ont-

gebouwd. Die belemmering is weg.’ De gemeente Amsterdam

wikkeling.’ Als alles volgens planning verloopt worden woningen en

behaalde namelijk in juli dit jaar een overwinning bij de Raad van

winkelcentrum in 2013 opgeleverd.

State, die groen licht gaf voor de realisatie van nieuwe wooneilanden op IJburg.

Oostelijke entree Na de zomer wordt begonnen met de herinrichting van de Wibautstraat - de oostelijke entree van Amsterdam - in een mooie,

Stadsdeel Oost bestaat sinds 1 mei 2010 door een fusie van de

groene stadsstraat. Het stadsdeel knapt ook twee pleinen op. Oude

stadsdelen Zeeburg en Oost-Watergraafsmeer. Het stadsdeel ligt

bedrijfsterreinen en gebouwen in het gebied worden getransformeerd

tussen de Amstel en het IJ en telt meer dan 100.000 inwoners.

tot nieuwe woon- en werkgebieden. Princen: ‘We hebben er hard voor

Hiermee is het één van de grootste stadsdelen van Amsterdam.

gevochten om dit tot uitvoering te brengen. Dat is nu gelukt. Voor

De wijken en buurten Oost, Oostelijk Havengebied, IJburg en

een aantrekkelijk verblijf op de Wibautstraat heb je een verandering

Watergraafsmeer maken Oost tot een zeer gevarieerd stadsdeel,

van kleur nodig, met winkelunits en leuke terrasjes. Twee pleintjes,

dat met drie stations uitstekend bereikbaar is met het openbaar

bij de Amstelcampus en tegenover de Reclassering, worden alvast

vervoer. Parken als Frankendael, Oosterpark en Flevopark maken

aangepakt. Buurtbewoners hebben meegedacht over de inrichting

van Oost bovendien een groen stadsdeel.

van deze openbare ruimte’.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

83

Wibaut aan de Amstel, op weg naar een stadsentree met allure Rond de Wibautstraat, Amstel, Gooiseweg en A10 staat de komende jaren veel te gebeuren. Het projectbureau Wibaut aan de Amstel werkt hard aan de vernieuwing in dit gebied. Er wordt samenhang gebracht in de verschillende projecten, met als inzet om een diverse, duurzame en levendige grootstedelijke omgeving te creëren. Gelijktijdig wordt hier een volwaardige oostelijke entree van de metropool Amsterdam gerealiseerd.

Een stadsentree met allure. Dát is het perspectief dat aan de horizon

len alle plannen op samenhang. De kwaliteitsverbetering zit ook in een

ligt, zegt projectdirecteur Lourens Loeven. Een toekomstschets die

goed risicomanagement en een juridische professionaliseringsslag.’

na jaren van praten en plannen maken een concrete invulling krijgt.

Alle grondexploitaties zijn in één hand gebracht bij het

‘Wibaut aan de Amstel bestaat uit een groot aantal projecten. Vier

Ontwikkelingsbedrijf. ‘We hebben hele goede projectcontrollers en

jaar geleden kwam men tot de conclusie dat vele van die projecten

één budget. We kunnen dus veel beter op geld sturen.’ Het projectbu-

onvoldoende vaart hadden of niet van grond kwamen én los van

reau is gevestigd aan de Wibautstraat, midden in de gebiedsontwik-

elkaar ontwikkeld werden. De samenhang ontbrak, besluitvorming

keling. ‘Dat werkt uitstekend. Door in het gebied zelf te gaan zitten,

liet op zich wachten. Dat stoorde bewoners, ontwikkelaars, politici

kunnen we tot een goede communicatie en beeldvorming komen en

en andere belanghebbenden.’

zijn we herkenbaar voor de bewoners.’

Dit leidde in 2008 tot de instelling van projectbureau Wibaut aan de

84

Amstel, een samenwerking van stadsdeel Oost en de centrale stad.

Gebiedsvisie

Loeven: ‘Men wilde tot een integrale gebiedsontwikkeling komen,

De ambitie van Wibaut aan de Amstel is een stedelijk gebied met

met een samenhang tussen de verschillende projecten. Het project-

een duidelijke identiteit te creëren dat zich uitrolt van de binnenstad

bureau vervult daarbij de rol van regisseur.’ Wibaut aan de Amstel is

tot de ringweg A10-Oost. Loeven: ‘De binnenstad wordt voor allerlei

benoemd tot een van de sterke projecten van Amsterdam. ‘Net als de

toeristische, culturele en onderwijskundige voorzieningen te klein. Alle

Zuidas, Noordwaarts, IJburg en Zuidoostlob. Bij een sterk project is er

projecten die wij in de omgeving van de Wibautstraat doen spelen

een coalitie tussen een stadsdeel en de centrale stad, die ambtelijk

op deze ontwikkeling in.’

en bestuurlijk samenwerken om vaart te brengen in ontwikkelingen.’

Van groot belang zijn de twee aders in het projectgebied: de Amstel

De samenhang in projecten is door projectbureau Wibaut aan de

en de Wibautstraat. ‘De Amstel kan als verbindende schakel in de

Amstel in vier elementen vervat: kwaliteit en professionaliteit, orga-

stad veel meer beleefd en benut worden. Daar werken we hard aan,

nisatie, geld en communicatie en participatie. Loeven: ‘We hebben

bijvoorbeeld in deelgebied Overamstel waar een mooi buitendijks park

een stedenbouwkundige supervisor die bijgestaan wordt door twee

met - een deze zomer geopend - zwembad komt. De zichtbaarheid

adviseurs voor de openbare ruimte en de cultuurhistorie. Zij beoorde-

van de Amstel moet vergroot worden.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Lourens Loeven

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

85

Deze wordt nu op veel plekken geblokkeerd door woonboten.

86

Vernieuwing en leefbaarheid

Verder moeten de fietsroutes langs de Amstel verbeterd worden.’

De vernieuwing en leefbaarheid in Wibaut aan de Amstel krijgt een

Een tweede belangrijke hoofdingreep is de herprofilering van de

boost met een tweede grote project: de Parooldriehoek. Stadgenoot

Wibautstraat, waarvan de (voorbereidende) werkzaamheden in

wil tussen de Wibautstraat, Vrolikstraat, Olmenweg en het spoor

maart dit jaar van start gingen. ‘Wij zijn er zeer gelukkig mee dat dit

woningen, winkels, een parkeergarage, hotel en een plein ontwikkelen.

ondanks de economische tegenwind voortvarend wordt aangepakt en

Bij elkaar een bouwvolume van bijna 90.000 m². Op dit moment zijn

in uitvoering is. De reconstructie van de Wibautstraat wordt de motor

de oude gebouwen van de kranten nog in gebruik, zij het met andere

van de vernieuwing en verandering van dit gebied, samen met de

functies. Zo vinden we hier in o.a. het Trouwgebouw en aan de overkant

nieuwbouw voor de Hogeschool van Amsterdam.’ In de Wibautstraat

het Volkskrantgebouw een mix van kunstenaars, horeca en uitgaan.

lag vroeger een spoor. De rails zijn al lang verdwenen, de stadsstraat

De omgeving van het Amstelstation - een rijksmonument - krijgt de

werd er in de jaren veertig en vijftig aangelegd. Daarna volgde de

komende jaren ook een nieuwe uitstraling. Het moet een levendiger

metrolijn. Sindsdien is er weinig aan het uiterlijk van de straat gedaan.

en veiliger gebied worden voor reizigers, gebruikers en omwonenden.

De Wibautstraat krijgt daarom nu een totale reconstructie. De straat

Er komen meer gebouwen (70.000 m², waarvan het grootste gedeelte

krijgt een brede groene middenberm met twee rijen platanen en een

woonbestemming) rondom dit intensief gebruikte OV-knooppunt, de

natuurstenen rand. Ook langs beide trottoirs komen rijen platanen. De

tramlus wordt verplaatst en het busstation krijgt een nieuwe inrichting.

ventwegen verdwijnen en de trottoirs krijgen overal dezelfde tegels,

Loeven: ‘Het Amstelstation is nu een verouderde en onoverzichtelijke

waardoor een rustig en groen straatbeeld ontstaat. ‘Het biedt kansen

plek. Als één van de belangrijkste entrees en best bereikbare plekken

voor een levendiger Wibautstraat, met meer terrassen en dergelijke.

van Amsterdam kan hier de binnenstad heel goed verder uitgerold

Dat zie je nu al ontstaan. Het wordt meer en meer een verblijfsplek’,

worden. Als je straks op het Amstelstation uitstapt, kom je direct in

ervaart Loeven. Dat is vooral ook belangrijk vanwege de komst van de

een woonomgeving met voorzieningen terecht.’ De plannen zijn in

Amstelcampus, waar over enige jaren plaats is voor 27.000 studenten

november door de stadsdeelraad omarmd. ‘De marktpartijen hebben

van de Hogeschool van Amsterdam. Loeven: ‘Die studenten willen ook

nog steeds het volste vertrouwen in het plan.’

lekker op een terras kunnen zitten en allerlei voorzieningen in de buurt

Het Eenhoorngebied - gelegen tussen de Wibautstraat, Ringdijk,

hebben. In Wibaut aan de Amstel wonen al veel studenten, wij gaan

Nobelweg en Gooiseweg - wordt getransformeerd van ‘een wat

nog veel studentenwoningen op een leuke manier toevoegen. Er kan

rommelig bedrijventerrein naar een mooie binnenstadslocatie en

dus gewoond worden op de plek waar men studeert.’ De (ver)bouw

een gemengd woonwerkgebied’. Loeven: ‘Er zijn al projecten gereed

van de Amstelcampus is in volle gang. De verschillende gebouwen

als hotel Casa 400. Dat loopt fantastisch.’ BPF start binnenkort met

worden één voor één gerenoveerd of nieuw gebouwd.

de bouw van een woonproject aan de Ringdijk. De openbare ruimte

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

wordt ook aangepakt, waarmee het Eenhoorngebied een nieuw en duidelijk gezicht krijgt.

Overamstel geldt straks als een grootstedelijk werk- en woongebied, met in het Amstelkwartier ruim 1.100 woningen, voorzieningen als een basisschool, horeca, klimaatneutraal functionerend hotel (!) en passantenhaven, bedrijven en kantoren. Er zijn met marktpartijen als AM, NL-Development, LSI en Kondor Wessels overeenkomsten gesloten om te gaan bouwen. ‘Het is een van de grootste woningbouwgebieden van Amsterdam, heel dichtbij de binnenstad, prachtig gelegen aan de Amstel en goed ontsloten via de A10. Het aan te leggen buitendijks park met zicht op de rivier wordt bovendien een fraaie toevoeging aan het gebied en de stad.’ Er is overleg met Rijkswaterstaat over een verandering van het stuk A2 tussen de ring A10 en de Utrechtsebrug in een stadsstraat met woningen en voorzieningen. ‘Waarmee we op termijn ook dit deel aan de stad kunnen toevoegen. Ook het bedrijventerrein Overamstel trekt nieuwe

die door de doelgroep goed benut wordt. Loeven: ‘Wij zijn er ook

gebruikers, o.a. in de Kauwgomballenfabriek van Lingotto.’

trots op dat Club 11 een nieuwe locatie heeft gevonden in de voormalige drukkerij van het Trouwgebouw, Club Trouw. Het is een van de

Bedrijvigheid

hipste muzikale clubs van Amsterdam. Zeker in combinatie met het

Ondernemers anticiperen al op de stedelijke vernieuwing, toe-

Volkskrantgebouw zorgt dit voor een bijzondere nieuwe mix in het

stroom van studenten, levendigheid en bedrijvigheid aan en rond de

gebied. De New York Times benoemde het gebied van de Wibautstraat

Wibautstraat. Villa Ruysch heeft zich gevestigd in een fraai gereno-

al tot culturele hotspot.’

veerd hoekpand, Hartogs Boterhammenwinkel opende een lunchroom

Het past allemaal in het toekomstplaatje van Wibaut aan de Amstel.

op de hoek van de Wibautstraat en een filiaal van Bagels & Beans

‘Het uiteindelijke doel is om van het gebied van de Wibautstraat een

heeft de Ruyschstraat verrijkt. De Wibautstraat is ook een straat met

bruisende, duurzame omgeving te maken, waar bewoners, studen-

een krantengeschiedenis. In het voormalige Volkskrantgebouw is

ten, ondernemers en toeristen graag werken en verblijven’, besluit

goedkope ruimte voor de culturele en creatieve sector beschikbaar,

Loeven.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

87

Mul Project Ontwikkeling draagt steentje bij in huursegment

Wibautveste: Wonen op hoog niveau De wachttijd voor een sociale huurwoning loopt in Nederland steeds meer op. In veel steden, Amsterdam niet uitgezonderd, is de doorstroming vastgelopen. Door de economische crisis kopen bovendien steeds minder mensen een huis, waardoor minder huurhuizen vrijkomen. ‘We moeten de woningmarkt daarom gaan voorzien waar behoefte aan is. Wij willen daar graag een bijdrage aan leveren, als men ons de gelegenheid geeft’, stelt Cor Mul van Mul Project Ontwikkeling. Met het project Wibautveste in Amsterdam Oost draagt Mul Project Ontwikkeling zijn steentje bij aan de uitbreiding van het aantal woningen onder de huursubsidiegrens.

Het in Amsterdam gevestigde Mul Project Ontwikkeling verhuurt

deel te verhuren en eenderde deel te verkopen. ‘Bij mijn collega’s in

woningen voor primaire doelgroepen. Ofte wel: de groep huurders

deze sector is het misschien wel precies andersom’, zegt Mul. ‘De

die zich niet zelfstandig op de woningmarkt kan begeven, omdat zij

minimale eis is 30% sociale huur. Het is dus niet zo slecht wat wij

gezien het inkomen geen toegang heeft tot de koopmarkt of dure

hier doen. Ik vind het daarom vervelend dat er soms gedacht wordt

huurmarkt. ‘Ons bedrijf is het beste te vergelijken met een woning-

dat wij uit speculatief oogpunt dergelijke projecten ontwikkelen.’

corporatie’, meent Cor Mul. ‘Er is alleen in omvang natuurlijk een groot verschil, maar de activiteiten zijn overeenkomstig. We beleggen

De huidige panden aan Wibautstraat 198-210, Graaf Florisstraat 18 en

in hetzelfde type onroerend goed, doen aan verhuur en zo nu en dan

20 en Marcusstraat 19-31 voldoen niet meer aan de eisen van deze

sloop en nieuwbouw of een volledig nieuwe ontwikkeling. Maar alles

tijd. Ze zijn te klein, hebben vaak geen douche, er is reeds lang gele-

vanuit het oogpunt van ontwikkelen en beheren van woningen voor

den geconstateerd dat de funderingen, het casco en de balkenlagen

primaire doelgroepen. Het zwaartepunt van ons bedrijf ligt bij wonin-

van deze woningen in slechte staat verkeren. Mul: ‘Al in 1998 hebben

gen onder de huursubsidiegrens.’ In die zin steekt het Mul wel eens

wij vastgesteld dat de vloeren van deze woningen ooit met een te

dat tegenstanders van ontwikkelingen als aan de Graaf Florisstraat,

slappe balklaag zijn gedimensioneerd. Elke leek kan begrijpen dat als

Wibautstraat en Marcusstraat in Amsterdam Oost (72 nieuwbouw-

de balklagen en vloeren er uit moeten je eigenlijk al het hele pand aan

woningen) al snel roepen dat het de ontwikkelaar ‘om het grote

het slopen bent. Het vervolgens weer opbouwen is financieel niet

geld’ te doen is. Mul: ‘Wij doen dit soort ontwikkelingen al tientallen

haalbaar en niet door te exploiteren voor de doelgroep die er nu in zit.’

jaren uit bedrijfsfilosofie. Dat is niet maximaal geld verdienen, maar

Het beste alternatief voor deze huizen in Oost is sloop en nieuwbouw,

beleggen en beheren in dit soort woningen. Je zal ons niet op grote

stelt Mul. ‘Waarbij je tweemaal zoveel vloeroppervlak kunt creëren

schaal huurwoningen zien uitponden, zoals in Amsterdam heel veel

om meer opbrengsten te genereren, om de onrendabele kosten te

gebeurt. Om de onrendabele top van de sociale huurwoningbouw

dekken en de ontwikkeling betaalbaar te maken.’

te dekken, zul je echter ook een deel dure huur en vrije sector koop moeten ontwikkelen. Het moet tenslotte ergens uit betaald worden.’

Overleg met bewoners Mul Project Ontwikkeling heeft regelmatig overleg met de bewoners,

88

Wibautveste

zowel individueel als via informatie- en participatieavonden. ‘Daar

Ter illustratie van de bedrijfsfilosofie van Mul Project Ontwikkeling:

hoor je wat de mensen belangrijk vinden. Zaken als licht, ruimte,

Wibautveste beslaat 72 woningen, daarvan verwacht men tweederde

geluidsisolatie én een betaalbare huur.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Cor Mul

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

89

ZORGELOOS LEEGSTANDSBEHEER VAN AD HOC

Ervaren. Bewezen succesvol. Pro-actief en oplossingsgericht. Dat zijn slechts enkele van de steekwoorden die Ad Hoc kenschetsen. Al sinds 1990 is Ad Hoc marktleider en kenniscentrum op het gebied van leegstandsbeheer. Of u nu op zoek bent naar tijdelijke bewoning of gedegen toezicht, u kunt zich geen betrouwbaarder partner wensen dan Ad Hoc. Bovendien blijft Ad Hoc innoveren: met de nieuwe gratis service Ad Hoc Alert bent u er van verzekerd dat uw vastgoed altijd scherp in de gaten wordt gehouden.

Met landelijk negen vestigingen en een eigen mobiele Technische Dienst is Ad Hoc het enige bedrijf in deze branche dat u landelijke dekking biedt. KostenefficiĂŤnte oplossingen binnen 24 uur, waar dan ook in Nederland. Dat is zorgeloos leegstandsbeheer van Ad Hoc.

GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR WWW.ADHOCBEHEER.NL Groot Hertoginnelaan 41, 2517 EC Den Haag (hoofdkantoor), Telefoon: +31(0)70 3 120 333, Fax: +31(0)70 4 278 991 AD HOC IS ALTIJD DICHTBIJ: Den Haag, Amsterdam, Arnhem, Breda, Den Bosch, Groningen, Maastricht, Rotterdam en Zwolle.

Wij menen met een ingreep op deze plek opnieuw huurwoningen te creëren waar op grote schaal behoefte aan is en die aan de moderne eisen voldoen.’

Mul gaat bij Wibautveste zelfs nog een stap verder. ‘We gaan warmtekoudeopslag toepassen in het woonblok, zorgen dus voor een zo duurzaam mogelijke ontwikkeling. Ik ga mij sterk maken voor gratis koeling van de woning. De bewoners betalen gewoon voor de warmtelevering, maar krijgen de koeling in de zomer er gratis bij. Dat is best luxueus. De mensen hoeven geen dure airconditioning te installeren of ventilatoren neer te zetten om ’s zomers in een koele woning te zitten.’ Mul Project Onwikkeling probeert de bestaande woningvoorraad in deze sector zoveel mogelijk te respecteren en daarbovenop uit oogpunt van milieu en wooncomfort nog wat extra’s te doen. ‘Dat moet natuurlijk wel betaald worden en dus ergens vandaan komen.

Bijvoorbeeld uit de bouwhoogte en het luxere huur- en koopsegment

Artist impression Wibautveste

dat boven deze huurwoningen zit.’

waar de buurt zeker op zit te wachten. We denken daarnaast nog aan

Mul vindt dat de publieke opinie dergelijke ontwikkelingen meer

iets als een kinderdagverblijf of buitenschoolse opvang.’

van twee kanten zou moeten bekijken. ‘We zijn al vanaf 2001 met deze ontwikkeling aan de Wibautstraat bezig. De laatste jaren gaat

Architectuur

het onderhoud van de woningen natuurlijk hard achteruit omdat het

Er is in het nieuwbouwplan zoveel mogelijk rekening gehouden met

gesloopt gaat worden. Dit krijgen we niet meer goed. Daarom willen

de wensen van de buurt en de bestaande architectuur en woonom-

we aan de slag.’

geving van de omringende bebouwing. Wibautveste heeft van PBV Architecten uit Wassenaar een robuuste, degelijke én luxe uitstraling

Sloopvergunning

gekregen. Mul: ‘De architectuur is een knipoog naar het verleden.

Na jaren van praten, onderzoeken, plannen maken en planaanpassin-

Iedere ingreep heeft natuurlijk effect op de omgeving. We hebben op

gen is de sloopvergunning afgegeven en onherroepelijk. ‘Wij hebben

bepaalde plaatsen de bouwdiepte en bouwhoogte teruggebracht. We

er echter voor gekozen om nog niet te gaan slopen. We willen de

hebben daktuinen aangebracht om wat groen landschap te zien. We

buurt niet te veel op spanning zetten in afwachting van groen licht voor

hebben geluisterd naar de buurt binnen de grenzen van wat mogelijk

de nieuwbouw. Het is voor de omgeving namelijk niet prettig als er

is. De architect verdient een groot compliment door steeds goed op

een tijdlang een stuk terrein braak ligt met een groot hek eromheen.’

de opmerkingen van de welstand en het stadsdeel en de wensen

In plaats daarvan worden de woningen tijdelijk verhuurd om deze niet

van mij als opdrachtgever in te spelen.’

langdurig leeg te laten staan. Een groot deel van de oorspronkelijke

Het wachten is nu op afgifte van de bouwvergunning. Mul Project

bewoners is namelijk al verhuisd. Zij krijgen wel een terugkeerga-

Ontwikkeling hoopt nog dit najaar of uiterlijk in het voorjaar 2011 met

rantie. Mul: ‘Wij geven bij ieder sloop-nieuwbouwproject een terug-

de sloop en nieuwbouw aan de Wibautstraat te kunnen starten. Het

keergarantie. Zij hebben jaren bij ons gehuurd en zijn vaak gehecht

project Wibautveste past naadloos in de grootschalige herontwikke-

aan een bepaalde plek. De toekomst zal leren hoeveel mensen daar

ling Wibaut aan de Amstel, die deze maand september in beweging

gebruik van willen maken.’

is gezet met een herinrichting van de Wibautstraat tot een aantrek-

De nieuwbouw bestaat uit 72 huur- en koopwoningen (verhouding

kelijke, met bomen omklede stadslaan. Mul: ‘Ik hoop daarom dat wij

ongeveer tweederde om eenderde, afhankelijk van de definitieve

snel aan het werk kunnen. Het zou prachtig aansluiten bij de start

randvoorwaarden), op de begane grond 1.452 m² commerciële ruimte

van de herprofilering van de Wibautstraat, waardoor men ook maar

en een ondergrondse tweelaagse parkeergarage met circa tachtig

één keer bouwoverlast heeft.’

plaatsen. Het project beslaat totaal 7.216 m². Bij de invulling van de

De mix aan woningen is heel goed voor de differentiatie en de door-

commerciële ruimte wordt gedacht aan kantoor- en dienstverlenende

stroming op de woningmarkt, besluit Mul. ‘Wibautveste krijgt het

functies, horeca of kleinschalige detailhandel. ‘Het stadsdeel heeft

predikaat Wonen op hoog niveau. Dat geldt niet alleen voor de luxe

hier beperkingen aan opgelegd’, verduidelijkt Mul. ‘Wij zijn in afwach-

appartementen. Oók de bewoners van de woningen onder de huur-

ting van wat precies wel en niet mag. Daarover hopen we op korte

subsidiegrens wonen daar straks op hoog niveau. Wij bieden de

termijn duidelijkheid te krijgen. Wij hebben een invulling in gedachten

mensen heel veel waar voor hun geld.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

91

Rieteiland Oost: wonen met het ultieme eilandgevoel

Rust en ruimte, vrijheid en weidsheid Water rondom, dat doet iets met een mens. De rust en ruimte, vrijheid en weidsheid zorgen voor het ultieme eilandgevoel. Met Rieteiland Oost wordt een bijzonder en groen wooneiland op IJburg ontwikkeld, waar bewoners op een vrije kavel hun eigen woning kunnen ontwerpen op basis van hun individuele woonwens. De vrijheid van ontwikkelen in een comfortabele, veilige en recreatieve omgeving voorziet duidelijk in een behoefte, heeft de ontwikkelaar ervaren. ‘Wonen op een eiland staat voor vrijheid’, stelt projectdirecteur Hugo Sanders.

Hugo Sanders

92

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

De ontwikkeling van Rieteiland Oost - de uitgifte van negentig kavels

Negentig kavels

voor de bouw van individuele woningen, verdeeld over het eiland -

Rieteiland Oost biedt plaats aan negentig kavels met een gemid-

vindt plaats in opdracht van vier samenwerkende consortia op IJburg:

delde grootte van circa 400 m². De kavels liggen in clusters in een

IJburger Maatschappij, Waterstad 1, Waterstad 2 en Waterstad 3.

parkachtige, open omgeving. Een groot aantal kavels ligt aan het

Hugo Sanders is als projectdirecteur namens de consortia verant-

water, een deel aan binnenhoven, wiggen en aan de groene route

woordelijk voor de ontwikkeling van Rieteiland Oost en de verkoop

die het eiland doorsnijdt.

van de kavels op het wooneiland. ‘Op dit moment is het Spa-Team,

De bouwvrijheid op Rieteiland Oost is groot. Sanders: ‘Iedereen kan

het team van Sanders Project Adviezen, hiermee hard aan de slag.’

zijn ideale woonwens in vervulling laten gaan. Er is een beperkt aantal

Landschapsarchitect Buro Lubbers uit ’s-Hertogenbosch heeft een

bouwregels waar bewoners zich aan moeten houden. Ik zie in de

stedenbouwkundig deelplan gemaakt voor de inrichting van Rieteiland

praktijk dat de mensen veel meer voldoen aan de stedenbouwkundige

Oost, gelegen aan de oostzijde van IJburg. Het groen is leidend en

randvoorwaarden dan de regels eigenlijk voorschrijven. De vrijheid in

de bindende factor in de planopzet. Er komen veel vliegdennen die

bouwen is groter dan waar men gebruik van maakt. Bewoners weten

in combinatie met meidoorns, olijfwilgen en tamarisken een groene

heel goed te kiezen voor een bouw die past bij de vormgeving en

omgeving garanderen. Elke woning krijgt na oplevering ook een eigen

het beeld van het eiland. Dat hoef je eigenlijk niet eens in regels

boom cadeau van de projectontwikkelaars.

vast te leggen.’

Het vele, beeldbepalende groen biedt voldoende privacy tussen de kavels onderling en maakt bovendien een diversiteit aan architectuur

De ligging van Rieteiland Oost is bijzonder. Het vormt samen met het

in het gebied mogelijk. Sanders: ‘Er is daardoor meer ruimte voor de

Grote en Kleine Rieteiland de Rieteilanden. De eilanden liggen in de

individuele invulling van de architectuur, zonder dat dit heel bepalend

luwte tussen het Diemerpark en het Haveneiland. Bovendien ben je

wordt voor het beeld van het eiland.’

in no time in hartje Amsterdam.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

93

Rieteiland Oost VRIJE KAVELS

EINDELOOS VRIJ OP HET GROENSTE STUKJE IJBURG Uw woonwens creëren en het echte Eiland gevoel. Rieteiland Oost is behalve een van de kleinste eilanden van IJburg ook in elk opzicht een écht wooneiland. Een comfortabele hoeveelheid leefruimte omgeven door groen en water. Hier kunt u op ruime kavels zelf bepalen wat voor een vrijstaande woning er gerealiseerd wordt.

Kortom: op Rieteiland Oost krijgt úw woonwens vorm!

• In totaal telt Rieteiland Oost 90 vrije kavels • Gemiddelde grootte van 400 m2 • Laatste fase (fase 3) nu in de verkoop!

• Eerste woningen gerealiseerd en diverse in aanbouw

www.rieteiland-oost.nl

Voor meer informatie:

Richard Kranenburg 06 53 70 53 80 Peggy Rolvink 06 51 56 71 50

‘Wonen op een eiland kweekt

een saamhorigheidsgevoel’ ‘Dat is natuurlijk heel uniek’, zegt Sanders. ‘Rieteiland ligt op een

momenteel zo’n 15.000 mensen wonen - heeft alle voorzieningen op

steenworp afstand van de stad, maar is schitterend landelijk en vrij

niveau. Van een wijkwinkelcentrum tot zorgvoorzieningen. De afstand

gelegen tussen de Diemerzeedijk en de grote eilanden van IJburg.’

vanuit Rieteiland Oost naar alle voorzieningen is klein. Op het eiland zelf komen er wel aanlegsteigers maar geen eigen ligplaatsen. Het

Infrastructuur

water van het Markermeer rond IJburg heeft zwemwaterkwaliteit,

De kwaliteiten rust en ruimte worden geaccentueerd door de infra-

dus bewoners kunnen voor de deur van hun woning heerlijk op en

structuur en het verkeersregime op het wooneiland. Doorgaande

in het water recreëren. De kinderen komen straks zo hun eigen tuin

wegen zijn er niet, er komt slechts één toegangsweg voor auto’s en

uit en plonzen het water in. IJburgbewoners hoeven ook niet meer

één voor fietsers en voetgangers. Rieteiland Oost is voor autoverkeer

naar Zandvoort. Die hebben hun eigen strand.’

bereikbaar aan de noordzijde via de brug vanuit Haveneiland Oost. De brug aan de zuidrand van het eiland richting Diemerpark is uitsluitend

Eerste bewoners

toegankelijk voor voetgangers en fietsers. Tussen beide bruggen loopt

De eerste bewoners van Rieteiland Oost namen in december 2009

een centrale route die het eiland ontsluit. Het verkeer op het eiland

hun intrek in hun zelf ontworpen en gebouwde vrijstaande woning, in

is vooral bestemmingsverkeer dat in 30-km zones zijn weg vindt.

juni dit jaar is de tweede woning bewoond. Sanders: ‘Er zijn momen-

Bijzonder is dat de gezamenlijke consortia zelf de infrastructuur

teel zo’n twaalf woningen in aanbouw, we verwachten dat voor nog

aanleggen in het gebied, waar dat normaliter het werkterrein van de

eens vijftien woningen dit jaar de bouw zal starten.’

gemeente Amsterdam is. Sanders: ‘De openbare ruimte op Rieteiland

De verkoop is succesvol, de laatste fase is nu in de verkoop. Sanders:

Oost wordt door ons gemaakt, de groenstructuur wordt ook door ons

‘Er zijn tot nu toe 65 kavels verkocht of in optie. Dat betekent dat we

aangelegd. Je moet een hoge mate van dienstverlening en kwaliteit

er nog 25 kavels te verkopen hebben. Sinds het begin van de verkoop,

aan de kopers geven. Wij streven ernaar dat de aanleg van wegen

medio 2008, hebben we er één tot twee per maand verkocht. Het

en groen voor de eerste groep bewoners zoveel mogelijk aansluit op

laatste halfjaar melden zich regelmatig nieuwe belangstellenden naast

de daadwerkelijke bewoning. Daar hebben de mensen recht op - zij

de grote groep mensen die zich twee jaar geleden heeft ingeschreven

betalen tenslotte veel geld voor hun nieuwe woonplek - en het past

voor dit project.’

ook bij de kwaliteit die je wilt uitstralen. Waar nodig treffen wij ook

Het grootste deel van de kopers komt uit de regio Amsterdam, waarbij

tijdelijke nutsvoorzieningen om het de bewoners vanaf het begin zo

de groep tot 45 jaar in ruime mate vertegenwoordigd is. Sanders:

goed mogelijk naar de zin te maken.’

‘Het beeld van kopers van vrije kavels was altijd dat het vooral oudere

Eind dit jaar wordt gestart met de definitieve hoofdontsluiting aan de

mensen zijn die het reeds verdiend hebben in het leven. De doelgroep

oostkant van IJburg. Sanders: ‘Dan krijg je een directe aansluiting op

boven de 45 jaar is echter betrekkelijk gering op Rieteiland Oost.’

de A1 en de A9. Dan neemt de verkeersdruk richting de stad af. Dan ligt IJburg ook verkeerskundig op een mooie plek in de regio, met

Sanders ziet de mensen toehappen vanwege de kracht van het

een goede aantakking op het hoofdwegennet.’

eilandwonen. ‘Er ontstaat een soort van saamhorigheid en eilandgevoel. Ik zie nu al dat de mensen die kavels gekocht hebben beginnen

Voorzieningen

te ervaren en te waarderen wat het is om op een eigen eiland te

De bewoners van Rieteiland Oost profiteren mee van de voorzienin-

wonen. Het is iets eigens, de sfeer op een eiland is anders dan op

gen op IJburg. Op Rieteiland Oost is bovendien ruimte gereserveerd

het vaste land. De gemeenschapszin is groot, terwijl iedereen toch

voor een tennispark en mogelijk een manage. Verder komen er drie

een hoge mate van rust en privacy heeft. Eilandwonen is een kwali-

publieke aanlegsteigers en een boothelling. Sanders: ‘IJburg - waar

teit apart.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

95

Achmed Ba창doud

96

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

‘Het leven is geen foto maar een film’

Amsterdam Nieuw-West:

van woongebied naar leefgebied

Amsterdam Nieuw-West is in de jaren vijftig en zestig gebouwd als woongebied. Gebleken is dat voor een prettige leefomgeving meer nodig is dan alleen wonen. Er moet ook ruimte zijn voor recreatie, winkelen en werkgelegenheid. Als stadsdeelvoorzitter met speciale belangstelling voor het bedrijfsleven, is het aan Achmed Baâdoud om het stadsdeel economisch nieuw leven in te blazen.

De vernieuwing van Nieuw-West is de grootste stadsvernieuwing

verder en de huidige tijd vraagt om een andere insteek. Als stadsdeel

van Europa. Samen met de woningcorporaties werkt het stadsdeel

moet je met de tijd mee gaan. We zijn geen slapend stadsdeel en

aan kwalitatieve, betaalbare huisvesting. Meer dan een kwart van

willen dat ook niet zijn. Er moet in Nieuw-West geleefd, dus ook

de nieuwbouw in Amsterdam vindt plaats in het stadsdeel. Deze

gewoond, gewerkt en gerecreëerd worden.’

herstructurering biedt tegelijkertijd kansen om ook andere aspecten zoals economische ontwikkeling en de ontwikkeling van infrastructuur

‘We hebben alles binnen handbereik om dat te bereiken: we hebben

ter hand te nemen.

de ruimte, de balans tussen groen en verstedelijking en de juiste ligging tussen de haven, de Zuidas en Schiphol. Heel belangrijk: wij

Dagindeling als basis voor stadsplanning

hebben de juiste bevolkingssamenstelling.

Achmed Baâdoud heeft van jongs af aan geleerd dat wanneer je iets

In Nieuw-West is veel diversiteit en er woont de grootste groep jeugd

wilt bereiken, je moet plannen. Dat past hij nu ook toe in zijn werk als

in Amsterdam. Wij hebben de potentie om de jeugd klaar te stomen

stadsdeelvoorzitter van Amsterdam Nieuw-West. Hij deelt de dag in drie

om de aanstaande vergrijzing op te vangen.’

stukken: acht uur slapen, acht uur werken of school en acht uur overige zaken zoals ontspanning. Aan de hand daarvan zijn volgens Baâdoud

Plinten

patronen te herkennen: wanneer het waar druk is en wanneer waar de

In zijn vorige functie was Baâdoud wethouder in stadsdeel Osdorp,

veiligheid in het gedrang komt. Maar ook is daaruit te herleiden waar

dat nu deel uitmaakt van Nieuw-West. Hij krijgt nu de gelegenheid

een leefomgeving aan moet voldoen: betaalbare huisvesting, goed

om wat hij in Osdorp bereikt heeft, uit te rollen het hele stadsdeel.

onderwijs, veiligheid, werkgelegenheid en recreatie in de buurt. Dan

Baâdoud zet vooral in op verdere ontwikkeling van de middenstand.

voelen de inwoners zich prettig. Dan heb je een prettige leefomgeving.

Geen supermarkten, maar gewoon de groenteboer, de slager en de bakker. Deze krijgen de kans om zich goedkoop te vestigen in wat in

Alle ingrediënten voor economische ontwikkeling

Nieuw-West ‘de plinten van de gebouwen’ heet: de begane grond van

Baâdoud: ‘Het leven is geen foto, maar een film. Het leven is dyna-

gen de kans zich voor een betaalbare prijs te vestigen. Het levendige

misch. Onze voorgangers dachten over de uitbreiding van de stad

winkelpubliek, de verlichte etalages verhogen de veiligheid. Iedere

volgens het denkpatroon van toen. We zijn nu een aantal decennia

nieuwe winkel creëert nieuwe werkgelegenheid.

flatgebouwen. Het mes snijdt aan diverse kanten. Ondernemers krij-

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

97

Cosmic Cowboys, P.C. Hooftstraat, Amsterdam

Maqutos B.V. (sinds 1959) ontwerpt, bouwt en begeleidt tentoonstellingsen Interieurbouwprojecten.

Bedrijven die deelnemen aan beurzen willen een optimaal effect van hun stand op een beurs.

Maqutos inventariseert de doelstellingen van de deelname, verdiept zich in de corebusiness van de klant en combineert dit met de gegevens van de beurs: doelgroepen, locatie van de stand, enz.

Hierna volgt een ontwerpvoorstel dat optimale effectiviteit van de deelname dient. In nauw overleg komt zo een goede verhouding tot stand tussen budget en inzet van het medium. Hierbij geldt dat Maqutos turnkey oplevert en een full service bedrijf is. De klant wordt zoveel mogelijk werk uit handen genomen en kan zich uitsluitend met de inhoud van de beursstand en de voorbereiding van het standpersoneel bezighouden. Ditzelfde geldt natuurlijk voor interieurprojecten.

Skihut, Oosterbeek

www.maqutos.com

‘Ik wil een economische visie maken voor het hele stadsdeel.

Daarin moeten economische profielen voor iedere winkelstraat

lijke nieuwe locatie zijn. Een succes is al binnen: Radiozender Wild FM heeft bewust gekozen voor vestiging in Nieuw West.

komen. Dat is belangrijk voor de bestemmingsplannen. Ontwikkelen we ergens een winkelgebied, dan moet dat niet andere winkelstraten

Ook zet Baâdoud in op het nieuw ontwikkelde bedrijventerrein

leegtrekken. Een ondernemer die een winkel wil beginnen, moet in

Lutkemeer aan de rand van het stadsdeel. Het terrein is goed

een oogopslag kunnen zien wat voor hem een goede vestigings-

bereikbaar vanaf Schiphol en bedrijven hebben toch ‘Amsterdam’ als

plaats is.’

vestigingsplaats op het visitekaartje staan. In 2007 opende Baâdoud hier Geldnet, het eerste bedrijf en inmiddels zijn er al vele bedrijven

Baâdoud maakt in zijn plannen onderscheid tussen boodschappen

gevolgd die werkgelegenheid met zich mee brengen .

doen en winkelen. De dagelijkse boodschappen moeten mensen in de buurt, de winkelstraten, kunnen doen. Voor uitgebreid winkelen

Infrastructuur

en funshoppen ziet hij voor het hele stadsdeel een centrale functie

Voorwaarde voor het aantrekken van meer bedrijvigheid in en rond

voor het Osdorperplein. Dat winkelcentrum wordt flink uitgebreid

Amsterdam Nieuw-West is het verbeteren van de infrastructuur.

en Baâdoud verwacht een uitstraling met eenzelfde kwaliteit als

Voor grote bedrijven betekent dat het doortrekken van de A5 naar

bijvoorbeeld het centrum van Amstelveen.

de Coentunnel. Binnen het stadsdeel het doortrekken van tram- en buslijnen. De verbinding tussen de voormalige stadsdelen Osdorp en

Faciliteren

Slotervaart is redelijk goed, maar die tussen Osdorp en Geuzenveld/

‘De overheid faciliteert, maar onderneemt niet zelf,’ vervolgt Baâdoud.

Slotermeer laat te wensen over. Baâdoud wil dat de tramlijn van

‘In ieder mens zit een ‘what’s in it for me’ houding. Dus laten we als

Geuzenveld/Slotermeer wordt doorgetrokken naar Osdorp. Dan wordt

stadsdeel zien dat het ons serieus is en dat we echt graag willen dat

het aantrekkelijker voor inwoners van Geuzenveld, maar ook van Bos

bedrijven zich hier vestigen.’ Een van de faciliteiten die het stadsdeel

en Lommer en de Baarsjes, om naar het centrum van Nieuw-West,

biedt is het ondernemershuis. Hier worden startende ondernemers

het vernieuwde Osdorperplein, te komen.

begeleid en is ook een lokale vestiging van de Kamer van Koophandel.

Lastiger wordt het om Nieuw-West beter te verbinden met de binIn gebieden in het stadsdeel die de laatste jaren achteruit zijn gegaan,

nenstad van Amsterdam. De spoorlijn, maar vooral de ringweg A10

biedt het stadsdeel ondernemers een subsidie om een bedrijf op te

met aan weerszijden hoge gebouwen vormt een moeilijk over te

knappen. Een ondernemer kan eenzelfde bedrag dat hij zelf investeert,

steken grens. Graag zou Baâdoud zien dat de nieuwe snelweg A5

als subsidie van het stadsdeel krijgen. Op die manier helpen stadsdeel

de functie van ringweg overneemt, zodat de A10 kleiner kan worden.

en ondernemers elkaar het beeld van een winkelgebied te verbeteren.

Of misschien kan er meer over de A10 heen gebouwd worden zodat het aantrekkelijker is de snelweg over te steken.

Het stadsdeel stimuleert ook de ontwikkeling van goedkope winkelruimte in de plinten, maar ook het ontwikkelen van bedrijfsverzamel-

Vergroten van de veiligheid

gebouwen. Een voorbeeld is de ‘creatieve hotspot’ in een voormalig

Overtuigd van de zin van het orchestreren van de diverse activitei-

autobedrijf, waar startende veelal creatieve ondernemers klein kunnen

ten, is Baâdoud bezig met de ontwikkeling van een veiligheidsvisie

beginnen, totdat ze in staat zijn hun eigen plint te huren.

in samenwerking met politie, justitie en de ondernemingsverenigingen. ‘Korte lijntjes tussen de partijen is een voorwaarde wan-

Grote centra van werkgelegenheid

neer het gaat om snel en effectief handelen. Daarin is een eendui-

Naast de middenstand voor binnen het bewoonde gebied, richt

dige visie het uitgangspunt. We moeten dezelfde doelstelling op

Baâdoud zich op grote bedrijven met veel werkgelegenheid. In en

ons netvlies hebben staan, om daarmee een veilig stadsdeel voor

rond het stadsdeel zijn een aantal organisaties gevestigd die een

bewoners en ondernemers te krijgen.’ De veiligheid in het stads-

aantrekkingskracht uitoefenen op andere grote organisaties: het

deel verhogen is volgens Baâdoud een eerste vereiste voor de

World Fashion Center, diverse grote ziekenhuizen en de bedrijven

economische ontwikkeling van het stadsdeel Amsterdam Nieuw-

van de Zuidas.

West. Vergroting van de veiligheid verbetert het imago van het stadsdeel en dus de aantrekkelijkheid voor vestiging van bedrijven.

Achmed Baâdoud heeft een droom: graag zou hij zien dat mediabe-

‘Daarin werken we ook samen met de Woningbouwcorporaties,

drijven zich in zijn Nieuw-West gaan vestigen. Volgens hem denken

veiligheid creëren heeft betrekking op iedereen, dat kan je niet

diverse omroepen na over verhuizen en Nieuw-West zou een moge-

loskoppelen.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

99

Chretien Mommers (l) en Paulus de Wilt

100

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Nieuw-West nog meer onderdeel van Amsterdam

Wonen, werken

én recreëren

Amsterdam Nieuw-West is de naam van het nieuwe stadsdeel dat gevormd is uit de drie stadsdelen Geuzenveld-Slotermeer, Slotervaart en Osdorp. Die tuinsteden zijn in de jaren dertig ontworpen door architect en stedenplanner Cornelis van Eesteren en werden in de jaren vijftig en zestig gebouwd. Nu, vijftig jaar later, zijn ze hoognodig toe aan vernieuwing. Stadsdeel en de woningcorporaties hebben de handen ineen geslagen om van de tuinsteden een bruisend deel van Amsterdam te maken.

De tuinsteden zijn indertijd gebouwd als vernieuwings-

De centrale tuinsteden

gebied, een overloopgebied van Amsterdam. Bewoners

De vernieuwingsplannen van het stadsdeel bestaan uit

van oude wijken werden overgebracht naar een wijk in

nieuwbouw en renovatie van woningen en van maat-

Nieuw-West wanneer hun oude wijk werd vernieuwd.

schappelijk vastgoed zoals scholen, bibliotheken, culturele

De latere instroom van allochtone groepen bracht een

centra en buurthuizen. Deze zijn nu nog eigendom van

nieuwe problematiek met zich mee. Behalve de bevol-

het stadsdeel, maar binnen de stedelijke ontwikkeling

kingssamenstelling veranderde in de loop der jaren ook

komen herontwikkeling, eigendom en beheer bij de

de wereld eromheen. De ringweg A10 bijvoorbeeld,

woningcorporaties te liggen.

scheidt de tuinsteden nu van de binnenstad. Ook zijn de

Chretien Mommers, directeur van woningcorporatie

inzichten op het gebied van stadsontwikkeling veranderd.

Eigen Haard: ‘Wij stellen dat wij betere beheerders en ontwikkelaars zijn dan het stadsdeel omdat het onze

Licht, lucht en ruimte zijn de kenmerkende karakteristie-

core business is. Dit doen wij al honderd jaar en wij doen

ken van de tuinsteden die men wil behouden. Er is veel

het beter en goedkoper. Aan heel bijzonder vastgoed

groen, de blokken zijn in een open structuur gebouwd

zoals zwembaden branden we onze vingers niet, maar

en er is met stempels gewerkt: een bepaald patroon

een school is redelijk normaal vastgoed. Wij hebben de

waar in gebouwd is. ‘Licht, lucht en ruimte vertalen we

grote contracten met aannemers en dus ook de scherpe

tegenwoordig vooral als transparantie’, vertelt stadsdeel-

prijzen.’

wethouder Paulus de Wilt. ‘Transparantie bevordert de veiligheid en dat aspect is de laatste jaren belangrijker

Een ander onderdeel van de vernieuwing is het verbinden

geworden. Maar er zijn bij het ontwerpen van de tuinste-

van Nieuw-West met de wereld eromheen: met Schiphol,

den destijds ook keuzes gemaakt die we nu anders zou-

de havens, de zee en de binnenstad. Het stadsdeel zou

den doen. Zo is er indertijd besloten om wonen, werken

graag zien dat mensen die in Westpoort een goede baan

en recreëren gescheiden te houden. Tegenwoordig vinden

hebben aan de Sloterplas gaan wonen. Dat kan alleen

we dat je ook voor werk en recreatie in de tuinsteden

als er een goede verbinding is. Dus is openbaar vervoer

terecht moet kunnen.’

binnen de vernieuwingsplannen een belangrijke factor.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

101

Een voorbeeld van een typisch tuinstedelijke woning zoals deze in de jaren ‘50 opgezet zijn. (Suze Robertsonstraat)

In Overtoomse Veld werkt Eigen Haard samen met welzijnsWat nu ontbreekt zijn noord-zuidverbindingen en verbindingen tussen bijvoorbeeld Geuzenveld en Osdorp. Er zijn plannen voor een

organisaties, politie en stadsdeel aan vernieuwing in de wijk om de woonomgeving en leefbaarheid te verbeteren.

Westtangent, een verbinding tussen Schiphol en Sloterdijk via de westelijke tuinsteden. maar onze maatschappelijke verantwoordelijkheid is gebleven. Het

Samenleven in het portiek

gaat niet om winstmaximalisatie.’

Het uiteindelijke doel van de stadsvernieuwing is het aanpakken van

Eigen Haard ontwikkelt tal van projecten in de wijk. Wijkbeheerders

de sociaal zwakkere gebieden van Nieuw-West. Daarom bestaat de

in dienst van de corporatie werken daarbij actief samen met bewo-

vernieuwing niet alleen uit nieuwbouw en renovatie, maar ook uit

ners. ‘Ons streven is mensen uit de klaagrol te halen en ze dingen te

aandacht voor sociale en economische aspecten. ‘Eigen Haard doet

laten ondernemen. Ze moeten zelf de verantwoordelijkheid dragen.

veel meer dan stenen stapelen. Vernieuwen met alleen herbouw en

Dus worden projecten als het organiseren van klaverjasavonden, het

nieuwbouw heeft geen zin als je niet ook de sociale en economische

regelen van rollators en het helpen met solliciteren ondersteund. Met

problemen aanpakt.’ Chretien Mommers ziet de corporatie als de

bewonerscomités bespreken we de problematiek van alcohol- en

laatste vooruitgeschoven post in buurten en wijken. ‘Van het oude

drugsmisbruik en criminaliteit. We kijken naar wat er gebeurt en waar

maatschappelijke middenveld zijn wij de enige die daar nog aanwezig

we kunnen aanhaken. Er zijn vaak wel mensen die dingen doen of

is. We zijn dan wel verzelfstandigd en moeten zelf de broek ophouden,

dingen willen doen en als je die een beetje op weg helpt, komt er veel

Aquamarijn, prijswinnend nieuwbouwproject in Osdorp, geeft de westelijke tuinstad zijn oorspronkelijke allure terug.

102

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

De van oorsprong ruim opgezette tuinsteden behouden hun groene karakter. In de Jan de Vethstraat is nog altijd alle ruimte voor een partijtje voetbal.

meer van de grond. Wanneer mensen zich verantwoordelijk voelen kun je grote stappen maken. Dan wordt het beheer beter, worden mensen trots op hun wijk en op hun functie, van bijvoorbeeld die van buurtvader. Het resultaat is dat mensen zich verder gaan ontwikkelen.’

Het bevorderen van de zelfredzaamheid van de bewoners van NieuwWest is wat er wordt nagestreefd, aldus stadsdeelwethouder De Wilt. ‘Veel mensen die hier wonen hebben te maken met een ach-

Tuinstad Osdorp staat voor rust en ruimte. Om deze uitstra-

terstand. Daardoor voelen ze zich buitengesloten en hebben ze de

ling te behouden en de sfeer te versterken wordt er een aantal

neiging zich af te keren van de maatschappij. Wij willen die mensen

bijzondere bouwprojecten gerealiseerd onder de naam Hof van

erbij betrekken, zorgen dat jongeren uit deze families een perspectief

Osdorp. (Pieter Calandlaan)

zien en zich willen gaan inzetten voor de maatschappij’, legt hij uit.

‘Als mensen zien dat dingen weer goed gaan, willen ze er ook bij horen en erbij horen is belangrijk. Een van de manieren om dat te

effect op de omgeving. Mensen krijgen nu het gevoel dat als je iets

bereiken is door te laten zien dat je hier terug kan komen en door

wilt in Amsterdam, je dat in Nieuw-West kunt bereiken, omdat het

ervoor te zorgen dat degenen met wie het goed gaat hier ook blijven.

hier nog mogelijk is te experimenteren met ruimtes.

In het Overtoomse Veld zie je dat nu al gebeuren. Daar verandert

Een andere manier om het stadsdeel aantrekkelijker te maken is het

de samenstelling van de bevolking en daarmee ook de houding ten

stimuleren van de komst van horecagelegenheden. Nu is het nauwe-

opzichte van de samenleving.’

lijks mogelijk om uit te gaan in Nieuw-West, terwijl bijvoorbeeld de Sloterplas ongelooflijk veel potentieel heeft voor allerlei soorten van

Creatieve hotspots

recreatie en horeca. Het stadsdeel werkt hard aan het creëren van de

Het veranderen van die bevolkingssamenstelling lukt ook door het

juiste omstandigheden om dit mogelijk te maken. Zo zijn de sluizen

stadsdeel aantrekkelijker te maken voor mensen die denken dat

niet langer vrijwel altijd dicht, maar gaan die open na een telefoontje.

Amsterdam ophoudt bij de ring. Nu komen mensen niet uit de stad

De plas is daardoor beter bereikbaar voor waterrecreanten.

naar Nieuw-West omdat daartoe geen reden is. Maar door mogelijk-

Een wens van zowel het stadsdeel als Eigen Haard is de vestiging

heden te bieden, komen ze wel. Een van de succesvolle manieren

van een universiteit of hogeschool in de wijk. Dat alleen al zou vol-

is het ontwikkelen van creatieve hotspots, broedplaatsen, en het

doende aantrekkingskracht bieden om de gewenste mix van de

aantrekken van kunstenaars. De inmiddels tien hotspots hebben veel

bevolking te bewerkstelligen.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

103

Remco van de Wetering (l) Jeroen Messemaeckers van de Graaff

ASR Vastgoed Ontwikkeling

Koersvast en stabiel 104

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

ASR Vastgoed Ontwikkeling slaagt er als multidisciplinaire ontwikkelaar in om koersvast en stabiel door de recessie te varen. ‘In Amsterdam hebben wij het voorrecht om toplocaties als IJDock en Mahler4 te ontwikkelen. Locaties die minder vatbaar zijn voor de huidige marktomstandigheden’, zegt directeur Ontwikkeling Jeroen Messemaeckers van de Graaff. ‘Onze benadering van een integrale gebiedsontwikkeling met een diversiteit aan functies - wonen, werken, recreëren - maakt daarnaast het verschil’, vult hoofd Kantoorprojecten Remco van de Wetering aan. ‘Wij zorgen voor duurzame stedelijke kwaliteit. Bovendien realiseren wij met onze hoogwaardige architectuur de monumenten van de toekomst.’

Met een ontwikkelingsportefeuille van ruim € 3 miljard en circa 80

Amsterdam huisvest (‘19 zalen waar recht gesproken gaat worden’),

medewerkers behoort ASR Vastgoed Ontwikkeling tot één van de

het Korps Landelijke Politiediensten met de Waterpolitie, commerciële

grootste woning- en winkelontwikkelaars in Nederland. Daarbij wordt

ruimten, een hoogwaardig hotel met 300 kamers, conferentiezalen,

in nauwe samenwerking met gemeenten, ondernemers, eigenaren en

horeca, terras en fitness, 5.800 m² kantoren, 56 woonappartemen-

gebruikers steeds gezocht naar het meest duurzame vastgoedconcept

ten, een passantenhaven met 60 ligplaatsen en een ondergrondse

dat een meerwaarde voor de omgeving oplevert.

parkeergarage met 500 plaatsen waarvan 350 openbaar.

Van de Wetering: ‘Het wonen, werken en recreëren op één plek,

De bereikbaarheid en ligging van IJDock is uitstekend, nabij de bin-

zoals je dat op IJDock en bij Mahler4 ziet, is van groot belang. Je

nenstad van Amsterdam op nog geen 500 meter van het Centraal

ziet dat beleggers hier steeds meer op focussen. Niet alleen een

Station. Van de Wetering: ‘IJDock wordt bereikbaar via een dam vanaf

kantooromgeving, leisure of wonen maar functiemenging waarbij

de Westerdoksdijk en een separate voetgangers- en fietsburg. IJDock

getracht wordt om de kantoorgebruikers door de openbare ruimte

is goed bereikbaar vanaf de ring bij Sloterdijk en de Piet Heintunnel

te krijgen en met de verschillende functies in contact te brengen.

bij IJburg.’

Strenge functiescheiding brengt met zich mee dat je op termijn moei-

IJDock bevindt zich nu in de aanbestedingsfase. Messemaeckers: ‘Dit

lijk kunt revitaliseren, bijvoorbeeld kantoren naar woningen omzetten.

is één van de weinige grote projecten die onder de huidige econo-

De gebouwen op IJDock lenen zich heel goed voor functiewisseling.

mische omstandigheden tot uitvoering komt. Dat is bijzonder.’ Na de

Bij Mahler4 hebben we de gebouwen ook doorgerekend op zowel

paalfundering wordt thans de parkeergarage gemaakt, in januari 2011

een kantoor- als woonfunctie. Daarmee leveren we een bijdrage aan

start de realisatie van de bovenbouw. Het Paleis van Justitie wordt

de duurzaamheid van de gebouwen in hun omgeving.’

in het laatste kwartaal van 2012 opgeleverd, het eerste kwartaal van 2013 is alles klaar.

IJDock IJDock - één van de tien kernprojecten van Amsterdam - begon ooit

Osdorpplein

met de vraag waar de waterrecreant in hartje Amsterdam zijn bootje

Eén van de speerpunten van ASR Vastgoed Ontwikkeling voor de

kon aanleggen. Het antwoord heeft vorm gekregen in een gebieds-

komende jaren is de herontwikkeling van winkelcentrum Osdorpplein

ontwikkeling op een schiereiland in het IJ ter grootte van twee voet-

tot het nieuwe stadshart van Amsterdam Nieuw-West. Het project

balvelden. ASR Vastgoed Ontwikkeling werkt hierbij nauw samen met

beslaat circa 18.000 tot 20.000 m² winkelruimte, circa 8.500 m²

de gemeente Amsterdam en de Rijksgebouwendienst, opdrachtgever

stadskantoor, 500 tot 1.000 appartementen en 1.500 parkeerplaatsen.

voor het Paleis van Justitie en de huisvesting van de Waterpolitie en

Messemaeckers: ‘Het is een uitdagende gebiedsontwikkeling met

daarmee één van de belangrijkste afnemers van het project.

de componenten wonen, werken en recreëren. Wij zijn momenteel

IJDock telt vijf gebouwen en beslaat circa 89.000 m². Het project

met het stadsdeel in gesprek over de invulling van het project en de

omvat het Paleis van Justitie dat het gerechtshof en ressortsparket

datum van verhuizing van het stadsdeelkantoor.

door de storm amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

105

De stad Is ons terrein

Amsterdam, de hoofdstad van Nederland, met de topkantorenlocatie van Nederland, bijzondere winkelmilieus en prachtige woningen aan eveneens prachtige grachten. Als een van de grootste projectontwikkelaars van Nederland is ASR Vastgoed Ontwikkeling er trots op om een bijdrage te mogen leveren aan deze stad. Ons hoofdstedelijk visitekaartje: de hoogwaardige kantoren van Mahler4 op de Zuidas, een impuls voor Osdorp met de uitbreiding en renovatie van het winkelcentrum Osdorp, een nieuw schiereiland in het IJ met ondermeer het nieuwe Paleis van Justitie, een jachthaven, hotel en appartementen met het mooiste uitzicht van de stad.

Wij zijn

| En wie bent u?

Land voor Land Een uniek initiatief dat voortkomt uit de maatschappelijke verantwoordelijkheid en dat past bij de missie om kwaliteit toe te voegen aan de omgeving middels duurzame vastgoedconcepten, is ‘Land voor Land’. Voor elke vierkante meter winkel-, woningen kantoorruimte die ASR Vastgoed bouwt, wordt één vierkante meter nieuwe natuur aangelegd. Het initiatief wordt ondersteund door Vereniging Natuurmonumenten en Dienst Landelijk Gebied, dat deel uitmaakt van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Messemaeckers: ‘Wij zijn bezig een fonds te vullen, daarnaast zoeken we in de Randstad naar een locatie waar we honderd hectare kunnen reserveren om de natuurontwikkeling te kunnen Onze ambitie is om in 2012 te starten met de bouwactiviteiten

realiseren. Die honderd hectare aaneengesloten natuurgebied

van de eerste delen van het nieuwe winkelcentrum. We hebben zelf

willen we onderbrengen in de Ecologische Hoofdstructuur en zou

ook een deel verworven, wat aangeeft hoe serieus we hiermee bezig

voldoende moeten zijn om onze bouwproductie voor de komende

zijn en hoe belangrijk we deze herontwikkeling in Osdorp vinden. Er is

tien jaar te compenseren. Wij vinden het onze verantwoordelijk-

ruimte in de markt om een aantal grote labels aan dit wijkwinkelcen-

heid als stedelijke ontwikkelaar om ook openbaar toegankelijke

trum toe te voegen. Daarnaast worden er behoorlijk wat woningen

ruimte te creëren buiten de stad waar mensen kunnen recreëren.’

toegevoegd, die we gefaseerd en naar behoefte op de markt willen brengen. Een goede afstemming met corporaties en andere eigenaren in het gebied is van belang om gezamenlijk het gebied naar een

Verkoop appartementen IJDock gestart

hoger plan te kunnen tillen.’

Vorstelijk en luxueus wonen op hoog niveau, met een prachtig uitzicht op het IJ. ASR Vastgoed Ontwikkeling is op 23 augustus

Mahler4

jongstleden gestart met de pre-sale van de 56 luxe woonappar-

Het paradepaardje Mahler4 op de Zuidas bevindt zich in de afrondende

tementen op IJDock. ‘Zo’n 1.300 mensen hebben hun interesse

fase. Een succesproject, waarbij in totaal circa 230.000 m² kantoren,

getoond in deze woningen’, vertelt Van de Wetering. De woontoren

woningen, voorzieningen en een omvangrijke, vijflaagse ondergrondse

telt elf verdiepingen met verschillende appartementen, variërend in

parkeergarage (1.950 plaatsen) zijn gerealiseerd. Mahler4 is een

grootte van circa 100 tot 290 m². De ruimte van de appartementen

samenwerking van ASR Vastgoed Ontwikkeling, ING Real Estate en

is eventueel vrij in te delen. Het appartementengebouw is vanuit

G&S Vastgoed. Messemaeckers: ‘De eerste stedenbouwkundige

de parkeergarage direct met de lift bereikbaar.

ideeën dateren van 1998. In twaalf jaar tijd is - zonder stoppen en door twee recessies heen - ruim 200.000 m² toegevoegd. Dat is

wonen op Gershwin en Ravel zo spoedig mogelijk wordt gerealiseerd.

een razendsnelle ontwikkeltijd. Alle acht gebouwen zijn verkocht,

Dat is de sleutel van een duurzame gebiedsontwikkeling. Helaas

alles is goed verhuurd. Nagenoeg alle grote advocatenkantoren zijn

blijft de woningbouw als gevolg van procedurekwesties en een nu

hiernaartoe gekomen, de top van de financiële en zakelijke dienstver-

tegenzittende markt wat achter.’

lening wil hier graag zitten. Recent heeft de Royal Bank of Scotland

Het wachten is ook op een politieke beslissing over het dokmodel,

ongeveer 10.000 m² gehuurd in de UNStudio-toren. De strategische

waarbij de infrastructuur (snelweg, trein en metro) op de Zuidas

ligging van Mahler4 tussen de stad Amsterdam en Schiphol en de

ondergronds wordt aangelegd. Van de Wetering: ‘De vraag is of dit

goede infrastructuur bepalen mede de grote succesfactor.’ Bijzonder is

er komt, desondanks heeft Mahler4 zijn aantrekkingskracht al meer

bovendien dat er herkenbare, markante en architectonisch hoogwaar-

dan bewezen. De commerciële plint in Mahler4 moet bijvoorbeeld

dige gebouwen aan de stad zijn toegevoegd, vult Van de Wetering aan.

aansluiten op het dokmodel, maar het geheel blijkt al prima zelfstan-

Mahler4 ontwikkelt zich tot een stedelijk woon-, werk- en leefgebied

dig te functioneren zonder dokmodel. Dat geeft de kracht van deze

in het hart van de Zuidas. ‘Belangrijk voor de Zuidas is nu dat het

gebiedsontwikkeling aan.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

107

Holland Realty Partners

Nationale speler met Amsterdamse basis Het nog relatief jonge Holland Realty Partners (HRP) is lastig in een hokje te plaatsen. In de PropertyNL top-101 makelaars was het bedrijf de afgelopen twee jaar de grootste stijger; in de Vastgoedmarkt ranglijst voor kantorenmakelaars staat het bedrijf dit jaar zelfs op de 6e plaats.

Maar wie een blik op de website werpt, krijgt bij het zien van termen als asset management, insolventiediensten en recovery & herstructurering nou niet bepaald de indruk dat het hier alleen om een makelaarskantoor gaat. Transacties blijken slechts een deel van het werkgebied van HRP uit te maken. Tijd om het kantoor aan de J.J. Viottastraat eens te bezoeken om uit te vinden: wie zijn toch die Holland Realty Partners?

108

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

V.l.n.r.: Sicco Posthumus, Sake Pleiter, Alexander Ververgaert en Machiel Hoek

De vierkoppige directie van HRP belichaamt de veelzijdigheid

dat het samenwerken van al die disciplines leidt tot betere

van het bedrijf; Sicco Posthumus is een ervaren bedrijfsma-

oplossingen en resultaten. Belangrijker nog: onze klanten

kelaar met ruime dealervaring, Sake Pleiter voegt daar nog

merken dat!’.

diepgaande kennis van ontwikkelprojecten, gebruikerseisen expert in het managen van mensen en processen en heeft een

Wat heeft een huurder die jullie begeleiden nou aan een accountant?

juridische vastgoedachtergrond. Machiel Hoek voegt daar, met

Sicco: ‘nou, Machiel is wel iets meer dan alleen accountant,

zijn achtergrond als registeraccountant, uitgebreide financiële

maar je kunt in dat geval denken aan de nieuwe boekhoudre-

expertise aan toe.

gels; huurders krijgen straks te maken met verplichtingen die

en objectoptimalisatie aan toe. Alexander Ververgaert is daarbij

ze in hun balans moeten opnemen, afhankelijk van de inhoud

Indrukwekkend, die brede achtergrond van jullie, maar zijn jullie daarmee niet elk heel geïsoleerd op je eigen vakgebied actief?

en duur van hun huurcontract. Wij kunnen ze dus ook op dat

Sake: ‘wij werken in totaal met 18 mensen, elk met een ach-

wij ingeschakeld om de curatoren in het faillissement van de

tergrond die aansluit bij één of meerdere van ons. Ik vind

Amersfoortse Van Hoogevest Groep te helpen. Dat ging onder

‘complementariteit’ zo’n flauw woord, maar wij merken echt

meer over zo´n 40 ontwikkelingsprojecten.

gebied helpen’. Machiel: ‘De combinatie van de achtergronden is echt in bijna al onze opdrachten van belang. Vorig jaar zijn

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

109

De schaatssport in Midden-Nederland is gered met het openblijven van De Vechtsebanen

Met Sake´s unieke kennis op dat gebied, konden wij die projecten snel in kaart brengen en een waarde-indicatie afge-

staat onze adviezen ook daadwerkelijk te effectueren, waarmee een ‘probleem’ ook daadwerkelijk wordt opgelost’.

ven. Omdat het om heel veel samenwerkingsverbanden ging, en berekenen wat het belang was van de boedel. Onder leiding

Over banken gesproken; jullie zijn alliantiepartner van BNP Paribas Real Estate; hoe werkt dat?

van Sicco konden vervolgens de juiste marktpartijen worden

Alexander: ‘wij zijn het Nederlandse loket voor de vastgoedtak

benaderd om tot transacties te komen. Uiteindelijk is op die

van BNP Paribas als onderdeel van Investment Solutions. BNP

manier een veel hogere boedelbijdrage gerealiseerd dan vooraf

Paribas Real Estate heette voorheen Atisreal en is te vergelijken

werd verwacht’.

met internationale adviseurs als DTZ Zadelhoff, CBRE en Jones

moesten we ook de juridische en financiële structuur uitpluizen

Lang LaSalle. Wij werken voor de internationale klanten van

Recent hebben jullie de Vechtsebanen verkocht, de Utrechtse schaatsbaan die al een jaar in surseance verkeerde. Zoeken jullie de problemen soms op?

BNP Paribas Real Estate die in Nederland actief zijn. Andersom

Alexander: ‘daar lijkt het wel een beetje op; juist door onze

ook internationaal gezien nogal vooruitstrevend en afwijkend;

brede achtergrond gaan wij verder waar de traditionele advi-

wij kunnen onze werkwijze voor onze klanten ook in het bui-

seurs ophouden. Aan de ene kant zien wij onszelf wel als een

tenland inzetten, met een single point of contact’.

kunnen wij onze Nederlandse klanten en relaties op deze manier internationaal bedienen. Onze manier van werken is

soort Ghostbusters: If it doesn’t look good, who you’re gonna call?

worden’. Sicco vult aan: ‘De verkoop van de Vechtsebanen is

Maar jullie zijn geen eigendom van BNP Paribas Real Estate. Het is best bijzonder dat op al jullie uitingen ook het BNP Paribas-logo staat, terwijl ze geen zeggenschap over jullie hebben.

typisch een voorbeeld van die nieuwe marktomstandigheden.

Machiel: ‘dat klopt, maar we staan daarbij natuurlijk wel onder

Een schaatscomplex wordt nou niet direct als vastgoedbeleg-

hun toezicht. Wij moeten ons aan de strenge bankrichtlijnen

ging gezien, zeker niet als de exploitatie in surseance verkeert.

houden ten aanzien van compliance, klantacceptatie en geheim-

Wij hebben dan ook breder gekeken en de waardering en

houding, om er maar een paar te noemen. Dat is best wel eens

doorlichting van het hele bedrijf gedaan. Toen hebben we alle

lastig, maar wij zien het ook als kwaliteitskeurmerk; onze

exploitatievormen in een zodanig andere vorm ‘gegoten’ zodat

klanten kunnen er op vertrouwen dat wij het hoogst mogelijke

het uiteindelijk appelleerde aan de beleving van een typische

niveau van vertrouwelijkheid handhaven. Daarnaast hanteren

vastgoedbelegger’.

we natuurlijk ook de Code of Conduct van de RICS, en val ik

Aan de andere kant worden in de huidige markt steeds minder rechttoe-rechtaan transacties gedaan; er zíjn veel meer complicaties en uitdagingen, en die moeten gemanaged en opgelost

als RA onder het accountantstuchtrecht’.

Als jullie je daar inderdaad op richten, dan vind je bij banken natuurlijk nog genoeg uitdagingen!

onze opdrachtgever. Onze toegevoegde waarde is gelegen in

BNP Paribas Real Estate is in het buitenland ook een grote verhuurmakelaar. Maar er zijn in Nederland nergens ‘Te Huur’-borden te zien van HRP.

het feit dat we de bank zowel een bancaire oplossing bieden,

Sicco: ‘wij zijn dan ook geen verhurend makelaar. Dat is een

geredeneerd vanuit een vastgoedperspectief. Onze advisering

bewuste keuze om onze onafhankelijkheid in onze rollen als

en aanpak biedt concrete handvaten om de mogelijk verborgen

asset manager, beleggingsmakelaar en taxateur te waarborgen.

waarden maximaal uit te kunnen nutten. Daarmee zijn wij in

Daarnaast is er een inherent probleem: in sommige gebieden

Sake: ‘wij werken inmiddels voor een aantal banken op hele specifieke klussen, zoals de Vechtsebanen; de bank was daar

110

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

HRP verkocht in juli 2010 De Vechtsebanen voor Van Lanschot Bankiers

is er veel aanbod, en worden meerdere objecten door dezelfde

we kunnen gelukkig ook vaak genoeg op de fiets naar onze

makelaar aangeboden. Hoe kan je er dan als eigenaar zeker van

klanten’.

zijn dat de makelaar voor jou het hardst loopt? Die makelaar

werkende methode waarbij we als commercieel manager voor

Moet HRP, als in Amsterdam gevestigde partij, niet oppassen met de spreekwoordelijke Amsterdamse arrogantie?

eigenaren optreden en de ingeschakelde makelaars optimaal

Sicco moet lachen: ‘kun je aan mijn accent niet horen dat ik een

laten werken. Zo hebben wij recent op Schiphol-Rijk twee

geboren Grunninger ben? Nee, wij zijn geen van allen geboren

huurtransacties tot stand gebracht, in een markt waarin al jaren

Amsterdammers, maar we zijn ons er wel van bewust; wie uit

geen grote huurtransacties meer gedaan zijn en er meer dan

Amsterdam komt, ontmoet in andere plaatsen soms wel wat

40% leegstand is’.

initiële weerstand’. Alexander vult aan: ‘wij hebben meer de

hoeft immers maar te wachten tot er een huurder voorbijkomt, dan volgt er toch wel een deal. Wij hebben een heel goed

spreekwoordelijke Rotterdamse mentaliteit: de mouwen opstro-

Jullie hebben inmiddels al een behoorlijk aantal grote transacties op jullie naam staan; waar liggen voor jullie de grenzen?

pen en aanpakken. Dit gecombineerd met Amsterdamse flair

Alexander: ‘wij zullen niet snel zeggen dat iets voor ons te

locatie zijn; of dat nu voor een taxatie of een huurverlenging

klein is; juist op relatief kleine opdrachten wordt nogal eens

is; wij gáán naar het object, wij gáán naar de huurder. Zo heeft

op de automatische piloot geopereerd, en daarin kunnen we

Sicco onlangs vijftien ritten naar Veendam moeten maken om

ons onderscheiden. Aan de andere kant zijn wij uitstekend

tot een deal te komen. Maar dat heeft er tevens toe geleid

geëquipeerd om grote, complexe portefeuilletransacties te

dat we inmiddels landelijk optreden voor deze partij, Vinci,

begeleiden. Mede door deze variatie in opdrachten hebben we

Frankrijks grootste bedrijf’. Sake: ‘Wij hebben echt een landelijk

een groot netwerk opgebouwd van zowel grote internationale

werkgebied; wij kennen de markt op alle belangrijke locaties

beleggers als specifieke lokale investeerders. Die mix is niet

in Nederland, dat is redelijk uniek’.

en lef zijn sterke eigenschappen die in heel Nederland worden gewaardeerd. Eén van onze basisbeginselen is dat we altijd op

alleen bijzonder, maar maakt ons werk ook erg leuk!’.

Jullie zijn landelijk actief, wat doen jullie eigenlijk op de Amsterdamse markt?

Jullie zijn inderdaad vrij uniek in wat jullie doen.

Wie zijn eigenlijk jullie concurrenten?

De heren kijken elkaar aan, er volgt een stilte. Machiel: ‘de

Sake: ‘Als gedelegeerd asset manager beheren wij een porte-

kracht van onze organisatie zit in de combinatie van factoren,

feuille van 93 kantoorobjecten. Deze zijn landelijk verspreid,

die combinatie is uniek en op dat vlak is er dus eigenlijk niet

maar de grootste objecten bevinden zich in Amsterdam,

echt concurrentie. Wij combineren de marktkennis en het

waarin de afgelopen tijd een aantal grote huurtransacties

netwerk van de grote makelaarskantoren met de vaardigheden

tot stand zijn gebracht. Als huisvestingsadviseur werken we

en expertise van de big-4 en de grote consultancybureau’s

momenteel voor een aantal grote Amsterdamse partijen, waar-

aangevuld met een ‘handen uit de mouwen’-mentaliteit’. Sicco:

onder de Hogeschool van Amsterdam. Ook de huisvesting

‘de rol van de traditionele makelaardij en van de traditionele

van het hoofdkantoor van VNU Media (recent verhuisd naar

advisering zal naar onze inschatting de komende jaren snel

Amsterdam Waterfront - red) is door ons begeleid. Op beleg-

moeten veranderen om de opgaven die ontstaan als gevolg van

gingsgebied acteren wij voor een aantal potentiële kopers, maar

de huidige crisis op te kunnen pakken. Wij hebben daar door

hebben wij ook een aantal verkoopmandaten voor diverse

omstandigheden al op voorgesorteerd en bieden onze klanten

Amsterdamse objecten. We rijden dan wel veel door het land,

dus nu al die vastgoedadvisering nieuwe stijl’.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

111

Congres Crisis- en Herstelwet Op 31 maart 2010 trad de Crisis- en Herstelwet in werking. Deze wet heeft als doel om de ontwikkeling en verwezenlijking van ruimtelijke en infrastructurele projecten te versnellen.

Stibbe is nauw betrokken bij de Crisis- en Herstelwet. Daarom organiseert Stibbe op 24 november 2010 een congres over de eerste resultaten van deze wet. Deelname is kosteloos. Inschrijving v贸贸r vrijdag 22 oktober via seminar@stibbe.com o.v.v. uw naam, bedrijf en functie. De capaciteit voor deelname is beperkt.

Contact Mr. dr. Tijn Kortmann, advocaat bestuursrecht Stibbe tijn.kortmann@stibbe.com Prof. mr. Tom Barkhuysen, advocaat bestuursrecht Stibbe tom.barkhuysen@stibbe.com

www.stibbe.com

column Mark McLaughlin is managing director van Valad Benelux.

Valad Property Group is een multi-let investment manager met een internationaal netwerk van 20 lokale vestigingen in 12 Europese landen met een gezamenlijke vastgoedportefeuille van 4,5 miljard euro.

Mark McLaughlin

Revitaliseren bestaande bouw is een gezamenlijke inspanning Zittende huurders in bedrijfsgebouwen bewegen in steeds grotere getale van oudbouw naar nieuwbouw. Het is een trend die al langer zichtbaar is. Toch is er tot op heden door betrokkenen te weinig stilgestaan bij de effecten die deze ontwikkeling op de middellange en lange termijn sorteren. Wat laten deze vertrekkende huurders achter en wat moet er vervolgens gebeuren met het ongebruikte vastgoed en de bijbehorende terreinen en infrastructuur?

In de meeste gevallen resulteert een grootschalige uittocht uit bedrijfsgebouwen in het ontstaan van onaantrekkelijke gebieden. In ernstiger gevallen is er zelfs sprake van verpaupering van het vastgoed en de omgeving, waarmee de aantrekkelijkheid en bruikbaarheid - de verhuurbaarheid - met sprongen achteruitgaan.

Op overheidsniveau is er te lang lukraak omgesprongen met de uitgifte van grond voor nieuwbouwprojecten en op veel plekken gebeurt dit nog steeds.

Voor een belangrijk deel is dat een gevolg van het feit dat gemeenten nog te vaak op basis van korte termijn visie handelen. Men lijkt de ogen te hebben gesloten voor de realiteit dat nieuwbouw in veel gevallen een huurderbeweging, een verhuizing, in gang zet die vervelende gevolgen heeft voor bestaande bouw, de omgeving en daarmee ook het zakelijke en investeringsklimaat.

Het is dan ook diezelfde overheid die in onze ogen een belangrijke rol zou moeten spelen in het adequaat adresseren van deze problematiek en de handschoen zou moeten oppakken. Om te beginnen dient op regionaal niveau zorgvuldig en eerlijk te worden gekeken naar wat nieuwbouw betekent voor bestaande bouw. De conclusie zal in de meeste gevallen zijn dat het revitaliseren van bestaande bouw een betere optie is dan het realiseren van nieuw vastgoed. Voor revitaliseren is uiteraard geld nodig. Op dit punt kan de overheid een belangrijke rol spelen.

Het ‘dichtdraaien van de kraan’ naar nieuwbouw, zal in veel gevallen resulteren in een toename van de vraag naar bestaande bouw (en daarmee in een prijsprikkel), waardoor investeringsruimte wordt gecreëerd en revitaliseringoperaties kunnen worden uitgerold. Uiteraard is daarbij een belangrijke rol weggelegd voor commerciële partijen. Revitaliseren is een gezamenlijke inspanning. Het is onze ervaring dat het revitaliseren - investeren in gebouwen, infrastructuur, faciliteiten en een goede huurdersmix - zichzelf terugverdient. Een aantrekkelijker aanbod resulteert in de toestroom van nieuwe huurders met toegevoegde waarde voor de stad en regio. Een bijkomend voordeel is dat het revitaliseren van bestaande bouw hoe dan ook duurzamer is dan nieuwbouw.

Ook dat is zeker in deze tijd een niet te onderschatten argument.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

113

Hilde van der Meer en Marcel Karres

Metropoolregio Amsterdam vestiging van hoofdkantoren maar dat is niet vanzelfspre 114

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

‘Er wordt vaak gedaan alsof het uit de lucht komt vallen, maar dat is niet zo. Het gaat goed met Metropoolregio Amsterdam, maar de uitdaging is dat het goed blijft gaan en daar zullen we hard voor moeten werken. Zorgvuldig omgaan met het behoud van wat we hebben en dat verder uitbouwen.

Voortdurend kijken: wat gebeurt er in de wereld en dat vertalen naar de behoeften van internationale bedrijven. Niet ‘wat heb ik te bieden’, maar: wat heeft een bedrijf nodig, als het de vleugels uit wil slaan en zich wil richten op Europa.’ Aan het woord is Hilde van der Meer, Managing Director van amsterdam inbusiness. We hebben in de Amsterdam Metropolitan boardroom, op de twaalfde verdieping van het WTC met een adembenemend uitzicht over de stad, een gesprek met haar en met Marcel Karres, manager bij Ernst & Young Real Estate and International Location Advisory Services. Karres is een van de vele partners waarmee ze regelmatig samenwerkt als het gaat om het faciliteren van buitenlandse bedrijven die zich in Amsterdam vestigen. Ze kennen elkaar al meer dan vijftien jaar en hebben de evolutie van de globalisering in die tijd aan den lijve meegemaakt.

Karres sluit hierbij aan: ‘Het is zeker niet vanzelf-

in de wereld behoort. Dat laatste moet ook door de

sprekend dat Amsterdam zich handhaaft in de top.

politiek gedragen worden, om deze positie zeker

Wij begeleiden wereldwijd veel bedrijven als er

te stellen. Dat zal keer op keer duidelijk gemaakt

keuzes gemaakt moeten worden bij uitbreiding of

moeten worden.’

verplaatsing van activiteiten en zijn al heel vroeg

Van der Meer: ‘Als er een voorstel komt van minister

bij het besluitvormingsproces betrokken. Je ziet

De Jager om in de belastingvoordelen voor interna-

dan dat een heleboel zaken die wij normaal vinden

tionale ondernemingen te snijden, zoals nog niet

door een internationaal bedrijf als bijzonder ervaren

zo lang geleden gebeurde, dan is het goed om te

worden. En dat moeten we koesteren. We moeten

zien dat zo’n beetje alle dienstverleners in de regio

met hun ogen naar ons land kijken. Alles wat bin-

direct in actie komen. De brieven rollen binnen bij

nen een uur rijden van Schiphol ligt is ‘Amsterdam’

het ministerie. Allemaal met dezelfde boodschap:

voor ondernemers uit Azië, Afrika of Amerika. Voor

‘weet wat dit soort maatregelen betekenen voor de

hen is het bijvoorbeeld fantastisch een vestiging

aantrekkingskracht van Nederland op internationale

in Nieuw Vennep te hebben, dicht bij Amsterdam

ondernemingen’. Door de kracht van de gezamen-

en op vijf minuten van Schiphol, niet zomaar een

lijke lobby past de minister zijn plannen aan en dat

luchthaven maar één die tot de belangrijkste hubs

is goed om te zien.’

heeft een sterke positie als het gaat om de van grote internationale ondernemingen, e kend

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

115

Karres: ‘Het belastingklimaat bij vestiging is inderdaad

Amsterdam. Wij maken erg veel gebruik van testimonials. Laat

een belangrijke factor. Ernst & Young is op strategisch niveau

bedrijven zelf maar vertellen hoe goed het ze hier gaat en hoe

gesprekspartner van internationale ondernemingen en dan zie

blij ze zijn dat ze voor Amsterdam gekozen hebben. Het gaat

je dat de belastingdruk een belangrijke factor is, evenals de

er voor ons niet alleen om dat we op de shortlist terechtkomen,

loonkosten, de fysieke infrastructuur en de kosten van vastgoed.

maar dat we bovenaan eindigen. Een bedrijf kan zijn hoofdkan-

Het is leuk om te ervaren dat Amsterdam in vergelijking met

toor maar op één plek vestigen. Zilver is voor ons geen optie.

andere Europese steden op veel van deze punten goed scoort.

Wij gaan voor goud.’

En dat is in deze tijden van versterkte concurrentie belangrijk.

Steeds meer mondiale ondernemingen zoeken ruimte voor hun

Amsterdam inbusiness is the official foreign investment agency

expansie, maar ook bedrijven die op verschillende plaatsen in

of the Amsterdam Metropolitan Area. Sinds 2007 wordt formeel

Europa gevestigd zijn, heroverwegen hun vestigingennetwerk.

samengewerkt door de gemeente Amsterdam, Amstelveen,

Nieuw is dat er heel veel nieuwkomers zijn, vaak in de IT- of

Almere en de Haarlemmermeer. De organisatie houdt zich

creatieve sector, die vanuit het niets opeens wereldwijd moeten

bezig met de acquisitie en behoud van internationale bedrijven,

opereren en dus een uitvalsbasis zoeken van waaruit ze dat het

en profileert het gebied in het buitenland onder een naam:

best kunnen doen. Waar kan een bedrijf een efficiënte structuur

Amsterdam Metropolitan Area, gebrand onder I amsterdam.

vinden om zijn markten te bedienen, dat is nu de centrale vraag.

Specialisten van amsterdam inbusiness met kennis van het land

Wij zijn daarbij natuurlijk zeer internationaal georiënteerd,

en van de betreffende sector bezoeken bedrijven over de hele

maar het is toch wel erg plezierig dat Amsterdam, als Europa

wereld, geven presentaties en stellen bidbooks samen.

in beeld komt, in alle lijstjes, en dan met name in de shortlist,

116

opduikt. Je ziet ook dat er veel meer namen dan vroeger op die

Van der Meer: ‘We reizen niet meer met grote delegaties zoals

lijsten staan. Duitsland was twintig jaar geleden geen speler als

vroeger, maar met doelgerichte hit-teams. Het idee hiervoor is

het ging om het aantrekken van internationale ondernemingen.

niet alleen ontstaan vanuit de noodzaak tot kostenbeheersing

Veel te veel regels en beperkingen. Maar zij hebben nu ook

en kortere voorbereidingstijd, maar ook vanuit de gedachte

ontdekt hoe het werkt. Toch kwam Amsterdam er nog steeds als

dat het belangrijker is om naar de klant te luisteren en de

beste uit toen wij de stad onlangs in een benchmark vergeleken

behoeften van de onderneming te peilen, dan uitsluitend te

met Londen, Düsseldorf en Parijs.

presenteren wat je te bieden hebt. Daarnaast hebben we de

Binnen Nederland is er ook sprake van een verschuiving.

laatste twee jaar een nieuwe strategie. In Amsterdam worden

Bedrijven als Philips en Akzo verplaatsen hun hoofdkantoor

ontzettend veel beurzen en congressen georganiseerd. Wij zoe-

naar Amsterdam. Onze eigen internationale afdeling was

ken op voorhand contact met internationale bedrijven die daar

gevestigd in Utrecht en ook wij zijn naar Amsterdam gekomen.

een stand hebben of een congres bezoeken. Wij benaderen ze

Hier zitten onze collega’s internationale belastingadviseurs.

met de vraag of ze een vestiging in Amsterdam overwegen. Als

Daarnaast zitten wij dicht bij Schiphol, hier kunnen we ons

er interesse is organiseren we, als ze hier toch zijn tijdens de

optimaal ontwikkelen.

beurs, in één dag een complete Factfinding, zoals we dat ook

Van der Meer: ‘Dat je als advi-

doen voor bedrijven waarmee we in het buitenland

seur zelf die keuze maakt, dat

contact hebben opgebouwd. Een Factfinding behelst

is toch de beste reclame voor

alle facetten waar je mee te maken krijgt als je

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

je in Amsterdam vestigt, van accountancy, belasting- en locatieadvies tot scholen voor de kinderen van expats. Alles laten zien wat relevant is voor het opzetten van een business. Dat is vaak de doorslaggevende factor, en dat doen mijn mensen heel erg goed. Als zo’n dag positief verloopt dan is de kans groot dat het bedrijf voor Nederland kiest. De klik is belangrijk, maar we hebben op dit moment natuurlijk ook een erg goede propositie als Metropoolregio, dus we groeien nog steeds. Ik begon hier drieënhalf jaar geleden als directeur met 11 man. Door de regionalisering en door autonome groei is dat uitgegroeid tot een team van meer dan

met scenario’s die daarvoor nodig zijn. Daarnaast zie je dat de

25 mensen.’

klassieke wereld (VS en Japan) gaat schuiven. Azië levert niet meer alleen de producten, het wordt zelf een markt. En als men

Karres: ‘Die groei is bijzonder, omdat die plaatsvindt ondanks

wil expanderen dan staat Europa bovenaan en neemt Nederland

de huidige crisis.

als geheel een zevende plaats in qua aantal binnenkomende

Onlangs hebben we weer onze jaarlijkse European Attractiveness

grensoverschrijdende investeringen.’

Survey uitgegeven, dit keer onder de titel Waking up to the

Van der Meer: ‘We moeten vaker onze zegeningen tellen.

new economy, en daaruit blijkt dat, waar Centraal-Europa een

Globalisering is een jong fenomeen. In de 30 jaar dat het glo-

terugval heeft van 30 tot 40 procent, Nederland redelijk stabiel

baliseringproces Amsterdam internationaal op de kaart heeft

is gebleven.

gezet, hebben zich hier meer dan 1.900 internationale bedrijven

Van der Meer: ‘Op het moment dat de crisis begon, vreesden

gevestigd. Dat hebben we dus goed gedaan. We zijn de tweede

we inderdaad voor een terugval van 30 of misschien wel 40

van Europa als het gaat om de vestiging van hoofdkantoren.

procent. Maar wat blijkt: in 2008 haalden we circa 90 bedrijven

Als je dat ziet, moet je beseffen dat je daar in moet blijven

binnen en in 2009 groeide dat uit tot 105! Het globalisering-

investeren, want daar ben je goed in. De basis is dat bedrijven

proces gaat gewoon door. De mondiale crisis forceert bedrijven

hierheen komen omdat ze hun product op de gezamenlijke

stappen te nemen, locaties te heroverwegen: ‘zit ik wel op de

Europese markt willen zetten en hun marktaandeel willen

juiste plek hier in Frankrijk of toch maar beter in Amsterdam?’.

vergroten. ICT ontwikkelingen en een hub airport zoals

Karres: Amsterdam doet het goed, maar waakzaamheid is

Schiphol maken het mogelijk om dat vanuit één centrale loca-

geboden. Het belastingklimaat moet in stand gehouden worden,

tie te doen. Dus kijkt men om zich heen waar dat het beste

evenals de fysieke infrastructuur en het vastgoedaanbod. Er

kan. Wat maakt de Metropoolregio verder uniek? We hebben

moet niet het idee zijn: ‘laat de markt zijn werk maar doen’. Er

een keur aan internationaal opererende dienstverleners.

zal hard aan getrokken moeten worden. Dit blijkt ook uit onze

Internationale ondernemingen kunnen vanaf de start van deze

benchmarks waaruit naar voren komt wat er nodig is voor een

expertise gebruik maken en dat geeft een bedrijf dat zich hier

effectief vestigingsklimaat. En laat iedereen in Nederland met

wil vestigen een voorsprong. In steden als Londen en Parijs is

eenzelfde verhaal de wereld ingaan, dat is belangrijk. De focus

het dienstennetwerk meer op de thuismarkt gericht en dus

verschuift steeds. Opkomend zijn bedrijven uit Azië, maar ook

minder competitief en vernieuwend, en in de perifere regio’s

landen als Brazilië, Mexico en Zuid-Afrika. Specifieke sectoren

in Europa is de spoeling aan dienstverleners erg dun. De inter-

zijn nu zeer sterk groeiend, op dit moment bijvoorbeeld op

nationale bereikbaarheid, de internationale en talentvolle

het gebied van Life Sciences en duurzaamheid. Maar wie zegt

arbeidsmarkt, de keur aan dienstverleners en het feit dat we

hoe het over vijf jaar gesteld is met China, of dat er misschien

aan de basis de boel op orde hebben geeft Metropoolregio

een enorm olieveld wordt aangeboord, zodat we nog vijftig

Amsterdam haar sterke positie.’

jaar verder kunnen met onze op olie gebaseerde economie, of dat… vul maar in. Wij van Ernst & Young zijn constant bezig

Voor meer informatie: www.amsterdaminbusiness.com

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

117

Jack Steijn (l) en Paul Wevers

118

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Successen ondanks economische crises

Daadkrachtig ORAM laat ondernemend Amsterdam groeien Terwijl meedogenloze crises de wereldeconomie teisteren, vaart de Ondernemersvereniging Regio Amsterdam (ORAM) onverschrokken zijn eigen koers. En met resultaat, want in 2009 en 2010 boekte het brancheplatform voor de haven en het bedrijfsleven in de hoofdstad belangrijke successen. Vier daarvan neemt Amsterdam in Ontwikkeling onder de loep.

Al meer dan acht jaar profileert ondernemersvereniging

van de consequenties die het heien heeft op de fijn

ORAM zich als dé belangenbehartiger van het bedrijfs-

afgestelde drukpersen van enkele drukkerijen in het

leven in de regio Amsterdam. 2009 en 2010 zullen de

Westpoortgebied. Alle problemen die zijn ontstaan, zijn in

verenigingsannalen ingaan als jaren waarin ORAM mid-

goede harmonie met de betreffende bedrijven opgelost.’

dels vier grootse projecten in en rond de hoofdstad zijn

‘Inmiddels bereiden we ook het plaatsen van de tun-

grote, bedrijfseconomische betrokkenheid en daadkracht

neldelen voor die straks in het Noordzeekanaal worden

toonde. Voorzitter Paul Wevers en directeur Jack Steijn

afgezonken. Dat betekent dat er die periode weinig tot

geven tekst en uitleg.

geen scheepvaartverkeer zal kunnen plaatsvinden. Met alle betrokken partijen overleggen we nu hoe het haven-

Bouw tweede Coentunnel

bedrijfsleven daar zo min mogelijk hinder van ondervindt.

Een project waar ORAM lang voor heeft gelobbyd, is de

Want bedrijven moeten natuurlijk gewoon kunnen blijven

aanleg van de tweede Coentunnel. Nadat demissionair

functioneren en het personeel moet de bedrijven kunnen

minister van Verkeer en Waterstaat Camiel Eurlings op

blijven bereiken. Het is dan ook van essentieel belang dat

7 september 2009 het startsein gaf, verloopt de bouw

we in een vroeg stadium het bedrijfsleven informeren

ervan inmiddels prima volgens schema. Toch blijft ORAM

over de afzinkplanning. In welke weekenden worden de

de ontwikkelingen nauwkeurig in de gaten houden. ‘De

caissons afgezonken, hoe wordt deze operatie logistiek

bouw van de tweede Coentunnel vordert gestaag,’ rappor-

uitgevoerd... Dit soort zaken moet ruim van tevoren

teert Jack Steijn. ‘Momenteel zijn we met Rijkswaterstaat

bekend zijn, zodat bedrijven hun productie eventueel

bezig ervoor te zorgen dat de omliggende bedrijven zo

kunnen aanpassen en/of verplaatsen. Vooralsnog voorzien

min mogelijk overlast van de bouw hebben. Denk aan

we geen grote problemen. Zoals het er nu naar uitziet, zal

het voorkomen van extra files die kunnen ontstaan door

de eerste auto volgens planning in 2012 door de tweede

het tijdelijk omleggen van wegen. Of het monitoren

Coentunnel rijden.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

119

Ondernemen in de regio Amsterdam?

Lid worden van ORAM!

Dé belangenbehartiger voor het bedrijfsleven

in de Amsterdamse Regio Tweede zeesluis IJmuiden

innovatiecentrum New Energy Docks bezig dit nieuwe platform goed

Een ander project waar ORAM zich lange tijd hard voor heeft gemaakt,

vorm te geven en duidelijk zichtbaar te maken.’

is de tweede zeesluis in IJmuiden. Jarenlang was Den Haag niet

‘Dit doen we ondermeer door het organiseren van ‘energieontbijten,’

overtuigd van de noodzaak ervan en daarom wilde men de aanleg pas

vult Steijn aan. ‘Op elke eerste woensdag van het nieuwe seizoen

na 2020 op de begroting zetten. ORAM en de havenregio Amsterdam

komen alle grote kernspelers uit de energiegemeenschap bijeen om

wilden ‘m eerder. Na jaren van lobby, overleg en discussie drong ook

met elkaar te praten en brainstormen. Na deze ontbijten worden

aan het Binnenhof het economische belang van een snelle realisatie

de verslagen ervan op internet gezet (www.oram.nl) waarna alle

door. Inmiddels is de kogel dan ook door de kerk. ‘In november 2009

deelnemers kunnen inloggen, de discussie kunnen voortzetten en

hebben Rijk en regio besloten de tweede zeesluis al in 2012 aan te

hun ideeën kwijt kunnen. Op deze manier proberen wij alle ener-

leggen,’ zegt Steijn verheugd. ‘En dat is geen moment te vroeg, want

giekrachten te bundelen en de aanwezige know-how uit te wisselen

de huidige sluis voldoet niet meer en kan nog hoogstens twintig jaar

om de Amsterdamse haven zodoende te profileren als één van de

mee. De uit 1929 stammende sluis is te oud en had zelfs nog schade

sterkste energieregio’s ter wereld. Vooralsnog loopt dat erg goed, alle

uit de Tweede Wereldoorlog die nooit is hersteld. Maar belangrijker

participanten zijn razend enthousiast.’

nog is dat de huidige sluis ook te smal is. We streven nu naar een doorgang van 500 meter lang, 70 meter breed en 18 meter diep. Nu

International Crossings

is men aan de zeezijde nog steeds afhankelijk van eb en vloed. Maar

Met de tweede Coentunnel, de nieuwe zeesluis IJmuiden en project

met deze nieuwe, ruimere maten kunnen alle schepen bij elk getijde

‘Energiehub’ is Amsterdam hard op weg een haven van internatio-

naar binnen. Zodoende kunnen ladingen sneller gelost worden en

nale grootte en allure te worden. Een haven ook die door deze logis-

worden de soms lange wachttijden in de scheepvaart opgelost. De

tieke en technologische kwaliteitsinjecties een nóg grotere aantrek-

planfase is inmiddels opgestart. Nu wordt gekeken welke bouwme-

kingskracht op buitenlandse bedrijven zal uitoefenen. Om het perso-

thode het meest efficiënt is en aan welke milieu-eisen voldaan moet

neel van deze concerns zich snel in Amsterdam thuis te laten voelen,

worden. Maar de tweede zeesluis komt er en dat is het belangrijkst.

heeft ORAM samen met de overheid, de cultuursector, de weten-

Zo kan Amsterdam zijn positie als vierde haven van Europa behouden

schapswereld en het bedrijfsleven per 1 juni van dit jaar de stichting

en misschien zelfs nog verbeteren. Als alles volgens plan verloopt, is

Amsterdam International Crossings (AIC) in het leven geroepen. ‘Het

de zeesluis in 2016 klaar voor gebruik.’

doel van deze stichting is om van Amsterdam een gastvrije stad voor expats te maken,’ legt Wevers uit. ‘Onze hoofdstad is voor buiten-

Energiehub Amsterdam

landse werknemers een fantastische plek om te wonen en te werken.

Met de tweede Coentunnel in aanbouw en de contracten rond zee-

Maar op het gebied van dienstverlening en sociale contacten is er nog

sluis IJmuiden in de kluis, is ORAM al volop bezig met het volgende

veel te winnen. Welke makelaar kan een expat het beste helpen ?

project: Energiehub Amsterdam. Steijn: ‘In de haven van Amsterdam

Waar kunnen zij hun belastingspapieren laten invullen? Welke super-

gebeurt heel veel op het gebied van energie. Amsterdam is de

markt is het dichtstbij? En waar zitten de leuke café’s? Veel buiten-

grootste benzinehaven ter wereld. Shell heeft aan ’t IJ de grootste

landse werknemers klagen dat zij met vragen rond dit soort kwesties

researchdivisie van het concern zitten. Bedrijven uit Nederland en

vaak traag en ook onbeleefd te woord worden gestaan. Daar moet

Japan onderzoeken hier hoe we energie uit algen kunnen genereren.

- mede door deze stichting - verandering in komen.’ ‘Gastvrijheid moet

En in de Amsterdamse haven vindt voor multinationals uit de hele

één van de belangrijkste visitekaartjes van Amsterdam worden,’ besluit

wereld de centrale inkoop van biofuels plaats. Men realiseert zich niet

Steijn. ‘Zo maken we ons nu ook sterk voor een opvangcentrum voor

hoe sterk deze regio is op het gebied van energie.’

buitenlandse vrachtwagenchauffeurs in Westpoort. Vaak komen zij

Paul Wevers gaat verder. ‘Daarom zeggen wij: we moeten al deze tak-

eerder dan de lading of lossing aan en zijn ze veroordeeld om tussen

ken bundelen tot één groot cluster om vervolgens via een intensieve

de wielen te picknicken en in de bosjes hun behoefte te doen. Als

kruisbestuiving een grotere en betere kennisontwikkeling en -uitwis-

Amsterdam kun je het niet maken om chauffeurs die een bijdrage

seling op het gebied van energie te stimuleren. Onder de geuzennaam

leveren aan onze economie zo aan hun lot over te laten. En daarin

‘Energiehub Amsterdam’ zijn we nu met de Haven Amsterdam en

gaan wij verandering proberen te brengen.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

121

Alphons Kurstjens

122

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

De rol van Rabobank Amsterdam als ‘contactmakelaar’

Verbindende schakel in stadsontwikkeling Amsterdam is terug in de top 5 van Europese steden waar internationale bedrijven zich graag vestigen.

Rabobank Amsterdam is nauw betrokken bij de ontwikkelingen ter verbetering van het vestigingsklimaat en de internationale positie van de stad. Samenwerken is het sleutelwoord om je als stad te kunnen onderscheiden van andere grote buitenlandse steden, meent directievoorzitter Alphons Kurstjens van Rabobank Amsterdam. ‘De concurrentie van andere steden is veel groter geworden. Amsterdam heeft echter veel potentie. Wij kunnen als Rabobank verbindingen tussen partijen leggen. We beschikken over de organisatie, de kennis en het internationale netwerk om de stad te ondersteunen bij het realiseren van haar ambities.’

De Rabobank is de afgelopen jaren hard gegroeid in Amsterdam.

terug te laten vloeien naar de Amsterdamse samenleving. Wij noemen

Kurstjens: ‘Wij zijn in alle marktsegmenten flink gegroeid, van particu-

dat welbegrepen eigenbelang: als het de gemeenschap goed gaat,

lier tot groot- en kleinbedrijf. Ons marktaandeel is in de afgelopen tijd

gaat het de bank ook goed.’ ‘De kredietcrisis heeft bovendien duidelijk

bijna verdubbeld. De Rabobank is in vele regio’s in Nederland al markt-

gemaakt dat Rabobank één van de sterkste en meest kredietwaardige

leider, wij hebben de ambitie om in de grote steden - Amsterdam,

financiële instellingen ter wereld is’, vervolgt Kurstjens. ‘Men is met

Rotterdam, Utrecht, Den Haag en de andere twintig grote steden

andere ogen naar ons gaan kijken. Veel mensen hebben de Rabobank

met meer dan 100.000 inwoners - onze positie verder uit te breiden.’

als een veilige plek ontdekt om hun spaargeld onder te brengen.’

Rabobank Amsterdam is steeds meer een bank van en voor Amsterdammers geworden. Kurstjens: ‘We hebben veel aandacht

Internationale oriëntatie

besteed aan onze naamsbekendheid en de zichtbaarheid van onze

De Rabobank heeft een internationale oriëntatie én een lokale aanpak.

organisatie. We hebben 26 kantoren in de stad, zijn tot in de haarva-

Kurstjens: ‘De wereld globaliseert. Je ziet dat steden een steeds

ten van de samenleving aanwezig. We geloven in een buurtgerichte

belangrijker rol spelen. Steden worden steeds meer een voorloper

aanpak. Elk stadsdeel heeft zijn eigen dynamiek en couleur locale. We

in de internationale concurrentieslag. De Rabobank heeft kantoren

hebben daarom in ieder stadsdeel kantoren en knopen nauwe banden

over de hele wereld, van Amerika tot Australië. Wij kunnen de stad

aan met het bestuur, de bewoners en ondernemers. De Rabobank

en het Amsterdamse college met ons mondiale netwerk, onze ken-

wil een bijdrage leveren aan het welvaren in de stad. Als bank zonder

nis en organisatie goed ondersteunen bij het waarmaken van de

aandeelhouders vinden wij het belangrijk om een deel van de winst

internationale ambities.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

123

column

Erik Kleemans & Stéphanie Stoelhorst - Board ’09-‘10 www.freshstudents.nl

Stichting FRESH ethisch ondernemen kun/moet je leren Stichting FRESH is de landelijke studievereniging voor academische

geval. Verschillende geluiden kwamen naar voren bij stellingen als:

studenten met een interesse in vastgoed. FRESH houdt zich bezig

Hoe te handelen indien een opdrachtgever mee wil profiteren van

met de buitenschoolse ontwikkeling van deze doelgroep. Dit doen

een (verhuur)transactie?, Wat te doen met een aanbod van een auto

we onder andere door in te spelen op de voornaamste trends in de

bovenop een verhuurcourtage? en Is tipgeld in de hypotheekmarkt

vastgoedmarkt. In het afgelopen collegejaar hebben we ons in dit

acceptabel?

kader vooral gericht op de onderwerpen ‘integriteit’ en ‘duurzaamheid’.

Ondanks het feit dat de gevolgen van niet ethisch verantwoord hanDeze twee onderwerpen zijn erg belangrijk voor studenten die aan

delen tijdens de workshops duidelijk gecommuniceerd zijn, bleek

het eind van hun studie staan en klaargestoomd worden om hun car-

dat een enkele student het toch nog lastig vindt om de verleiding te

rière te starten. Als studievereniging proberen wij deze persoonlijke

weerstaan. Het is immers zo, dat de tegenpartij een steeds grotere

ontwikkeling te stimuleren. Het is van groot belang dat de huidige

invloed op je heeft en je verder mee kan nemen in dubieuze praktijken

generatie studenten goed weet om te gaan met deze thema’s en

wanneer je een onschuldige gunst aanneemt. Een reden voor het feit

deze denkwijze als vanzelfsprekend gaat zien. FRESH probeert dit

dat sommige studenten hier toch op in gaan, kan zijn dat ze nu vanuit

over te dragen door middel van het organiseren van hoog educatieve

hun persoonlijk belang handelen en nog niet het verantwoordelijkheids-

en interactieve activiteiten.

gevoel vanuit een bedrijf dragen.

Met het oog op deze missie heeft FRESH tijdens de PROVADA een

Kortom, het belang van maatschappelijk en ethisch verantwoord

dagprogramma met het onderwerp integriteit georganiseerd. Met 25

ondernemen neemt toe. Hierop zou doelgerichter en bewuster gean-

geselecteerde studenten uit heel Nederland is een drietal workshops

ticipeerd moeten worden door de verschillende disciplines binnen de

gevolgd. Deze workshops, met elk hun eigen invalshoek, zijn gehouden

vastgoedsector. Het is dus van belang dat studenten hier al in een

op de stands van diverse marktpartijen met als afsluiting een pittig

vroeg stadium mee om leren gaan. Aanbevolen wordt dat de markt

einddebat. Integriteit is een zeer subjectief onderwerp, wat gecon-

niet alleen werkt aan branche- en beroepscodes, maar ook zorgt dat

cludeerd kan worden aan de hand van de uitkomsten van dit debat.

werknemers grondig op- en begeleid worden. Daarnaast dient op de werkvloer het gewenste voorbeeld gegeven te worden zodat deze

124

Je mag verwachten dat de deelnemers op een eenduidige manier

denkwijze eigen wordt van de Young Professionals. Hierdoor zal deze

naar integriteit kijken, vooral na het kwade daglicht waarin de vast-

groep zich gedurende zijn gehele carrière gemakkelijker aan dit beeld

goedsector is gesteld na de vastgoedfraude. Dit bleek echter niet het

committeren.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Tegelijkertijd zijn we zo verankerd in de lokale samenleving dat we

ondersteunen. Daarnaast is de positie van de haven en de komst van

nauwe relaties hebben met het bedrijfsleven, de maatschappelijke

de nieuwe, grotere zeesluis bij IJmuiden natuurlijk heel belangrijk.’

organisaties en de wijkbewoners.’

De goede leefkwaliteit in Amsterdam is voor de creatieve sector een

Amsterdam is nog steeds een aantrekkelijke plek voor bedrijven om

belangrijk aspect. De creatieve industrie levert een voorname bijdrage

zich te vestigen, weet Kurstjens. Wel zie je als gevolg van de vergro-

aan de Amsterdamse economie in termen van werkgelegenheid en

ting van de Europese markt en steeds meer uniforme regelgeving de

toegevoegde waarde. Kurstjens: ‘Je hebt allerlei typen banen nodig in

verschillen tussen het vestigingsklimaat van grote Europese steden

de gemeenschap. Samen met de financiële sector en dienstverlening

kleiner worden. Wat het belang voor Amsterdam om zich internati-

en de maakindustrie heeft Amsterdam vele mogelijkheden om de

onaal te onderscheiden en te profileren groter maakt. ‘De concur-

stad op een hoger niveau te brengen.’

rentie van steden is groter geworden. Landen als China en India zijn

Ter versterking van de internationale positie van Amsterdam onder-

sterk opgekomen, de stad Shanghai heeft net zoveel inwoners als

steunt Rabobank Amsterdam onder meer het Life Sciences Fund (een

heel Nederland. Sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989 en het

fonds dat investeert in startende bedrijven in de regio Amsterdam die

uiteenvallen van de Sovjet-Unie zien we nieuwe plaatsen op de kaart

actief zijn in life sciences en biotechnologie), de Stadsschouwburg

komen. Denk aan Boedapest en Praag, die zich de afgelopen jaren

(‘cultuur is heel belangrijk voor de uitstraling van de stad en het aan-

goed ontwikkeld hebben. De Baltische landen zijn erbij gekomen,

trekken van grote bedrijven’), en de Giro, dat als grote wielerronde

Moskou is een interessante vestigingsplaats geworden. De keuze-

dit jaar zijn start in de hoofdstad beleefde. Rabobank Amsterdam

mogelijkheden voor bedrijven zijn veel talrijker geworden. Al deze

is verder onder meer nauw betrokken bij de ontwikkeling van het

steden doen hun best om de lokale economie te ontwikkelen, maar

havengebied en het Amsterdamse University College, dat studenten

ze willen natuurlijk ook internationale bedrijven aantrekken. Daarin

van over de hele wereld naar de stad trekt. Kurstjens: ‘Wij kijken veel

moet Amsterdam mee.’

meer naar de lange termijn bij wat goed is voor de stad. Wij zijn als coöperatieve organisatie bereid om daarin te investeren en niet direct

Sterke punten

een terugopbrengst te verwachten.’

Wat zijn de sterke punten van Amsterdam, die in deze concurrentiestrijd onderscheidend zijn? Kurstjens: ‘Onze historische positie met

Coalities vormen

een grote zeehaven is heel belangrijk. Amsterdam is ook een groot

De coöperatieve bank tracht door coalities te vormen de onderlinge

internetknooppunt. We hebben verder de internationale luchthaven

samenwerking tussen Amsterdammers, bedrijfsleven, overheden en

Schiphol én Flower Mainport Aalsmeer is een economische cluster en

maatschappelijke organisaties te versterken. Met allerlei activiteiten

greenport van wereldformaat. Daarnaast spreken we onze talen, zijn

en initiatieven wordt een bijdrage geleverd aan de sociale, ecologische

we een tolerant volk en Amsterdam is natuurlijk een prachtige, com-

en economische ontwikkeling van de stad. Kurstjens: ‘We willen

pacte wereldstad dat alles te bieden heeft en waar alles bereikbaar is.’

betekenisvolle partijen met elkaar verbinden, zodat zij samen kunnen

Van belang is bovendien, vindt Kurstjens, dat de bedrijven die zich in

bijdragen aan de positie van de stad. Als het bedrijven goed gaat,

Amsterdam vestigen en de toeristen die hier komen gastvrij worden

de werkloosheid laag is en internationale bedrijven het interessant

verwelkomd en goed worden bediend. ‘Aan een vestigingsbesluit van

vinden om zich in Amsterdam te vestigen, is dat voor iedere inwoner

een bedrijf liggen natuurlijk rationele en economische motieven ten

of bedrijf in Amsterdam goed. Daar kunnen wij als Rabobank met ons

grondslag, maar onderschat de subjectieve factoren niet. Hoe wordt

internationale netwerk aan bijdragen door verbindingen te leggen en

men in een taxi geholpen, hoe wordt men op het terras bediend?

initiatieven geldelijk te ondersteunen.’

Het zijn kleine dingen die mede bepalen of bedrijven zich wel of niet

‘We moeten als partijen met elkaar samenwerken om met de

in Amsterdam vestigen.’

andere Europese steden te kunnen blijven concurreren’, concludeert Kurstjens. ‘Er gebeurt zoveel in Amsterdam. De potentie van de stad

Toegangspoort

is groot.’ Voor de toekomst is het volgens de directievoorzitter echter

Amsterdam is aantrekkelijk voor kleine, kennisintensieve bedrijven.

óók belangrijk dat Amsterdam de samenwerking zoekt met andere

‘Amsterdam is een mooie toegangspoort naar Europa. De verbindin-

Europese steden. ‘Je concurrent is niet je vijand. We zouden meer

gen door de lucht, per spoor, over de weg en het water zijn uitstekend.

de verbinding met andere steden kunnen zoeken en allianties kunnen

Wij zijn het voorportaal van West- en Oost-Europa. Daarom is van

vormen. Waarom zou je niet samen met andere Europese steden je

belang om in te zetten op versterking van het internationale profiel

gastvrijheid en dienstbaarheid laten zien? Rabobank Amsterdam wil

als kennisstad. We hebben twee belangrijke universiteiten, die mid-

waar het kan de verbindende schakel zijn. Wij nemen onze verant-

den in de internationale netwerken zitten. Dat moet je koesteren en

woording en dragen graag bij als er goede initiatieven zijn.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

125

Lex Visser

126

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Ad Hoc, uw adviseur bij leegstand ‘Ik zou tegen iedere vastgoedeigenaar willen zeggen: wacht niet op de nieuwe wet, maar vraag nu al advies over wat te doen met panden die leegstaan of die op afzienbare termijn leeg komen te staan.’

Aldus Lex Visser, sinds 1 mei van dit jaar General Manager van Ad Hoc, dat sinds 1990 marktleider is in leegstandsbeheer. Visser maakte deel uit van de directie van uitzendorganisatie Content en transavia.com.

Hij vindt het absoluut geen vreemde carrièreswitch om nu, terwijl leegstandsbeheer een onzekere toekomst tegemoet lijkt te gaan, in deze branche aan de slag te gaan. ‘Veranderingen bieden juist nieuwe kansen.

Deze bedrijfstak heeft de afgelopen twintig jaar veel wisselende omstandigheden gekend en iedere keer ontstonden er nieuwe producten en werd de dienstverlening verfijnd.’

Ad Hoc, dat in Den Haag werd opgericht (1990) en in april dit jaar in

table douchecabine, kachel of boiler kan plaatsen om een pand gereed

Breda haar 9e vestiging opende, is ontstaan uit de noodzaak om de

te maken voor bewoning. Veiligheid staat bij ons hoog in het vaandel:

risico’s van leegstand in te dammen. Kraken is daarbij het meest in

zo bieden we onze bewoners een compleet brandveiligheidpakket

het oog springende leegstandsrisico, maar in evenzoveel gevallen gaat

aan. Onze 24/7 alarmservice, een eigen jurist en een controledienst

het om bescherming tegen risico’s als verloedering, inbraak, diefstal,

om goed beheer te garanderen, maken het aanbod compleet.’

vandalisme en onverwacht optredende lekkages. Bij Ad Hoc ‘Beheer’ wordt het pand tijdelijk bewoond door betrouwbare bewoners en, als

Op 1 juni 2010 werd de wet ‘Kraken en Leegstand’ door de Eerste

de verkoop, verhuur of vergunning rond is, na minimaal twee weken

Kamer aangenomen, die per 1 oktober in werking zal treden. Lex

bezemschoon opgeleverd. Voor objecten waar bewoning geen optie

Visser: ‘De wet kent twee kanten. Allereerst wordt kraken strafbaar

is, biedt Ad Hoc met ‘Toezicht’ toch bescherming tegen leegstands-

gesteld. Verschillende gemeenten hebben echter al te kennen gege-

risico’s. Voor woningcorporaties die te maken krijgen met sloop- of

ven dat men andere prioriteiten heeft dan het uit de panden verwij-

renovatieprojecten biedt Ad Hoc Tijdelijk Verhuur.

deren van krakers. De praktijk zal hier dus moeten uitwijzen of de wet op dit punt een oplossing biedt of dat er een lappendeken over

Onlangs hebben de grotere leegstandsbeheerders zich verenigd in

Nederland gaat ontstaan van wel, niet of een beetje handhaven. De

de VLBN (Vereniging Leegstandsbeheerders Nederland) en komt er

andere kant is dat gemeenten eigenaren straks kunnen verplichten

een landelijk keurmerk.

om hun leegstaande pand bij hen aan te melden.

Lex Visser: ‘Een bedrijf als het onze, met bijna 100 man in dienst, kan niet meer gerund worden als een start-up. Professionalisering en

Daarom zetten wij binnenkort het nieuwe product Ad Hoc ‘Alert’ in

kwaliteitszorg zijn voor ons van levensbelang. Niet voor niets zijn we

de markt. Wij bewaken dan de aanmelding en maken samen met de

sinds 2008 ISO-9001 gecertificeerd, zodat onze interne procedures

eigenaar proactief plannen voor de fase daarna. De belangstelling

vastliggen. We hebben een eigen technische dienst die op kan treden

hiervoor bleek op vastgoedbeurs Provada 2010 al erg groot. Onze

bij lekkages of vernielingen, maar die ook indien nodig direct een por-

activiteiten zullen dan ook alleen maar groeien.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

127

De Alliantie toont lef met gedurfd plan

Annie M.G. Schmidt Huis in silo’s wordt trekker Zeeburgereiland Het is een magnifiek plan. Twee saaie grijze betonnen silo’s van de voormalige waterzuivering worden omgetoverd tot het Annie M.G. Schmidt Huis. Een speels, levendig en multifunctioneel cultuurhuis, waar jong en oud terecht kan voor theater, film, literatuur, beeldende kunst, media, muziek, een hapje en een drankje. Dat Huis moet tevens dé grote trekker worden van een nog te ontwikkelen woonwijk op het Zeeburgereiland. De Alliantie is bij beide projecten betrokken.

‘Daar zijn we best trots op. Vooral omdat wij denken dat die silo’s

Hartstikke leuk wordt ook de speeltuin op het dak van de eerste silo,

met daarin straks het Annie M.G. Schmidt Huis echt een gebiedstrek-

compleet met een reusachtige giraffe die uiteraard dienst doet als

ker worden en daarmee ook een enorme stimulans zullen vormen

glijbaan. Voor de speeltuin en het restaurant worden de silo’s voorzien

voor de woningbouw die ernaast komt’, reageert Anne Wilbers. Zij

van een extra verdieping er bovenop.

is directeur van de Alliantie Amsterdam en voert het gesprek samen

De silo’s lenen zich uitstekend voor dit plan, legt Van Barneveld uit.

met haar collega Jan van Barneveld. Hij is directeur van de Alliantie

‘Constructief zijn ze waanzinnig sterk. Zo’n verdieping er bovenop

Ontwikkeling, een zelfstandig onderdeel van de Alliantie en een slag-

kunnen ze makkelijk aan. Wat wel een opgave wordt is het maken

vaardig opererende en ondernemende projectontwikkelaar.

van de gaten voor de entree, ramen, deuren en nooduitgangen. Maar ook dat gaat lukken’, stelt hij. Onduidelijk is nog wanneer er wordt

De Alliantie gaat de silotorens ontwikkelen, verhuren en voor een deel

begonnen met de het opknappen van de torens.

verkopen. ‘Dit wordt hét gezicht van het totale project. Het gebied krijgt er echt schwung door’, vindt Van Barneveld. Hij legt uit dat de

Sociale huur en koop

Alliantie samen met AM Vastgoedontwikkeling, restaurant Praq en de

Het plan voor het Zeeburgereiland omvat veel meer dan de aanpak van

Stichting Annie M.G. Schmidt Huis een door de gemeente Amsterdam

de drie silo’s van de voormalige waterzuivering die daar nog overeind

uitgeschreven prijsvraag rond de silo’s heeft gewonnen door met het

staan. Er is ook woningbouw gepland, deels voor de verkoop en deels

beste idee te komen voor een originele nieuwe bestemming: het

voor de verhuur. Voor de Alliantie gaat het in eerste instantie om 350

Annie M.G. Schmidt Huis. Industrieel en cultureel erfgoed worden

woningen, waarvan er 200 bestemd zijn voor de sociale huur en 150

hierin samengebracht op een bijzondere locatie.

voor de verkoop. ‘Maar we hopen er uiteindelijk nog meer te mogen bouwen’, verduidelijkt Van Barneveld. De verwachting is dat in de

128

Reusachtige giraffe

tweede helft van 2011 met de bouw wordt gestart.

In dat Annie M.G. Schmidt Huis valt van alles te beleven op het gebied

Het streven is naar een ideale mix van bewoners. En eenieder moet

van theater, film, literatuur, beeldende kunst, media en muziek. De

er zijn thuis vinden. Een groot deel van de woningen zal bestaan uit

programmering wisselt geregeld en is bedoeld voor uiteenlopende

appartementen. Grootstedelijke bouw, noemen ze dat. Veel woningen

doelgroepen. Wie honger heeft of zin in een verfrissing loopt binnen

in een klein gebied. Midden in de wijk worden sportvelden aangelegd.

bij restaurant Praq op ‘t daq, dat uiteraard bovenin de middelste

En er komen studentenwoningen. ‘Daar is hier in Amsterdam ook

toren komt en een mooi uitzicht biedt over de haven en Amsterdam.

grote behoefte aan’, weet Wilbers.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Jan van Barneveld en Anne Wilbers

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

129

Wij wijken af van andere ontwikkelaars WijWij wijken af van andere ontwikkelaars wijken af van andere ontwikkelaar

Als maatschappelijk gedreven ontwikkelaar en onderdeel vanmaatschappelijk een woningcorporatie reikt onze blik verder dan de Als gedreven ontwikkelaar en onderdeel horizon het project. Voorreikt ons zijn wijken van van eenvan woningcorporatie onzekrachtige blik verder dan de Als maatschappelijk gedreven ontwikkelaar en onderdeel groot Vitale wijken die een stad versterken en horizonbelang. van het project.

Voor ons zijn krachtige wijken van van een woningcorporatie reikt onze blik verder dan de waarin mensen zich voelen en kunnen leven. groot belang. wijken dieVoor eenprettig stadzijn versterken en horizonVitale van veilig het project. ons krachtige wijken van Daarvoor zijn wij bereid duurzaam te investeren en risico waarin mensen zich veilig voelen en prettig kunnen groot belang.

Vitale wijken die een stad leven. versterken en te dragen daar waar anderen afhaken.

We zijn onder an- leven.

Daarvoor zijn wij bereid duurzaam te investeren en risico waarin mensen zich veilig voelen en prettig kunnen dere actief in het gebied Amsterdam, Almere, Hilversum en en risico te dragen daar waar afhaken.

We zijn onder anDaarvoor zijnanderen wij bereid duurzaam te investeren Amersfoort.

Door onze kennis Almere, van de regio's dere actief het gebied Amsterdam, Hilversum te in dragen daarunieke waar anderen afhaken.

Wewaarin zijnen onder anwe werken, van de wijken, van wonen in combinatie met Amersfoort.

Door onze unieke kennis van de regio's waarin dere actief in het gebied Amsterdam, Almere, Hilversum en voorzieningen stedelijke herstructurering zijn wij waarin we werken, vanen devan wijken, van unieke wonen in combinatie met Amersfoort.

Door onze kennis van de regio's voor u déwe ontwikkelpartner een plus.wonen Meer weten? voorzieningen en van stedelijke herstructurering zijn wij werken, van de met wijken, van in combinatie met Bezoek ons op www.de-alliantie.nl/ontwikkeling voor u dé ontwikkelpartner met een plus.

Meer weten? voorzieningen en van stedelijke herstructurering zijn wij Bezoek ons opuwww.de-alliantie.nl/ontwikkeling voor dé ontwikkelpartner met een plus. Meer weten?

Bezoek ons op www.de-alliantie.nl/ontwikkeling

Ontwikkelen Ontwikkelen metOntwikkelen een Plus met een Plus met een Plus

kelen van bijvoorbeeld het Staalmanplein in Nieuw-West werd goed gekeken naar wat daar nodig was. Zo realiseerde de Alliantie er op verzoek een moskee. ‘Je moet rekening houden met de toekomstige bewoners. Een multiculturele wijk krijgt dan ook een moskee’, zo verklaart Van Barneveld.

Hij en Wilbers zijn vooral trots op de wijze waarop de zaken daar zijn geregeld. ‘De aanpak daar is extreem goed geslaagd’, vertelt Wilbers. ‘We hebben een heel uitgebreid participatieproces doorlopen. Mensen konden hun stem uitbrengen op het plan. Daaraan heeft 92 procent gehoor gegeven en 73 procent was vóór. Vooral die enorm hoge deelname gaf een goed gevoel.’

Complex door randvoorwaarden Leefbare wijken

Het herontwikkelen van een bestaande buurt is logistiek gezien vele

Bij de ontwikkeling van het Zeeburgereiland staat wat de Alliantie

malen lastiger dan het realiseren van een nieuwbouwwijk, zoals die

betreft één ding als een paal boven water: het moet een duurzame,

op de Zeeburgereiland moet komen. Toch, zo benadrukken Wilbers

leefbare wijk worden. Het realiseren en creëren van vitale wijken

en Van Barneveld, is de toekomstige ontwikkeling van dat gebied

in en om Amsterdam. Dat is sowieso waar het bij de Alliantie om

geen eenvoudige opgave. ‘Die is nog behoorlijk complex, vooral door

draait. ‘Het gaat er bij ons niet alleen om of een woning nu goed

de randvoorwaarden’, aldus Wilbers. ‘Het is niet voor niks dat dit

verhuurt of verkoopt. Belangrijk is of dat ook in de toekomst het

gebied nog niet is ontwikkeld. Het begint er al mee dat het de plek

geval is. Dus is het van belang dat de wijk plezierig is, er de goede

van de oude waterzuiveringinstallatie is. Die moest eerst worden

voorzieningen zijn, de infrastructuur goed is. Kortom dat er sprake is

verplaatst en dat was een kostbare zaak, waardoor ook de grond duur

van een in alle opzichten duurzame woning’, legt Wilbers de filosofie

is. Het parkeren moet ondergronds. Dat is ook kostbaar. En dan is er

van het bedrijf uit.

nog de geluidbelasting van de A10, de S114 (de weg naar de stad,

Er moet dus ook veel aandacht worden geschonken aan de ontwikke-

red.) en het vaarverkeer over het Buiten-IJ. Het is voor ontwikkelaars

ling van de buurt. Goede winkelvoorzieningen, scholen, kinderopvang

een hele uitdaging om er dan iets moois te creëren. Maar ik geloof

en een wijkcentrum zijn daarbij onontbeerlijk en leveren een positieve

er heilig in dat we daar met z’n allen in zullen slagen en dat onze silo’s

bijdrage aan de belevingswereld van bewoners. Bij het herontwik-

het Zeeburgereiland de juiste allure geven.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

131

Adam Smit (l) en Joris Deur

132

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

De kwaliteitsslag van ZZDP Architecten in de herontwikkelingsopgave

‘Het meest duurzaam is de leegstand oplossen’ Hun architectuur straalt een sterke, eigen identiteit uit. ZZDP Architecten is ook zeer uitgesproken over de ruimtelijke ontwikkelingen in Amsterdam, dat met een groot overschot (bijna 1,5 miljoen m²) aan kantoor- en bedrijfsgebouwen kampt. Vele slecht renderende en leegstaande panden moeten onder het architectonische mes om kans te maken op een tweede leven. Een probleem dat overigens niets met de crisis te maken heeft, stelt Joris Deur, die samen met Adam Smit de directie voert van ZZDP Architecten.

‘De crisis lost dit probleem eerder op dan dat het ‘t verergert. Er is geen geld meer voor onnodige nieuwe ontwikkelingen, beleggers geven aan dat er genoeg kantoorruimte voorhanden is en maatschappelijk vinden we onderhand ook dat Nederland verrommeld is.’

ZZDP Architecten behoort sinds jaar en dag tot de gevestigde bureaus

zijn’, vervolgt Deur. ‘Die gebieden - zoals Amsterdam Zuidoost -

in Nederland. Het architectenbureau - dat naam maakte met markante

moet je accepteren zoals ze zijn of gedeeltelijk ontmantelen en een

gebouwen als de Rembrandttoren, Mondriaantoren en het Nissan

andere bestemming geven.’ Smit: ‘Een probleem ontstaat ook als

gebouw - houdt zich met een brede scope van projecten bezig. Vele

de gemeente in een gebied aanwijst welke kantoren wel en niet

transformatieprojecten, kantoor- en bedrijfsgebouwen, woningbouw,

kunnen blijven. Daar zijn de eigenaren van de gebouwen die moeten

winkels en hotels.

verdwijnen terecht niet blij mee. Zoals het geval is bij Teleport, het

Het Amsterdamse architectenbureau heeft de afgelopen tientallen

gebied rond station Sloterdijk. Dit kun je als overheid niet waarmaken

jaren behalve met grootschalige woningbouw een enorm oeuvre aan

en werkt ook niet. De markt moet het zelf bepalen.’

kantoor- en bedrijfsgebouwen opgebouwd. Uitgerekend op dat terrein

De stedenbouwkundige ontwikkeling van Teleport is een voorbeeld

ligt de komende jaren de grootste (herontwikkelings)opgave. Vele

van een gemiste kans, zegt Deur. ‘Er is hier niets gecreëerd. Er staan

complexen voldoen niet meer aan de eisen van de tijd, zijn verkeerd

weliswaar een paar mooie gebouwen, maar er is geen knappe open-

gepositioneerd (onderdeel van een monocultuur) en/of hebben hun

bare ruimte of mooie promenade doorheen gelegd. Wij zijn een volk

functie verloren. De ongebreidelde nieuwbouw - met achterlaten van

van verkavelaars en hebben buiten de stadskernen onvoldoende oog

het oude - heeft zijn verwoestende sporen achtergelaten.

voor de omgeving en leefbaarheid.’ De oplossing wordt vervolgens

‘Het probleem is: Amsterdam maakt zelden tot nooit iets af’, meent

gezocht in programmatoevoeging. ‘Maar dat is de komende jaren

Deur. ‘De ontwikkeling van de Zuidas is nog niet halverwege of de

niet aan de orde’, weet Smit. ‘Het geld is er niet en de gebruikers

gemeente is al weer op nieuwe gebieden aan het focussen. Er zijn

zijn er niet.’

echt probleemgebieden. Kijk naar Zuidoost, dat zich nooit goed ontwikkeld heeft.’ Smit: ‘Het gebrek aan openbare ruimte is hier natuurlijk

Creativiteit

dodelijk. Er is geen groen of water en geen woonmilieu om op aan

De noodzakelijke transformatie en verdichting in Amsterdam vraagt

te sluiten. Zuidoost is vanwege de ligging ook geen studentenmarkt.’

de creativiteit en inventiviteit van de architect, die de stedenbouwers

‘In elke grote stad heb je verloren gebieden die niet meer te redden

en politici naar het juiste spoor moet gidsen.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

133

‘Als je iets interessants bedenkt met een fijn oog voor de gebruiksmogelijkheden, komt de opbrengst vanzelf’

ZZDP ziet het als haar uitdaging om de verouderde (maar nog

Dan is de uitgangssituatie bij de transformatie van het KBB-complex

kansrijke) panden op slimme en efficiënte wijze te transformeren,

in Zuidoost - dat na het vertrek van de Bijenkorf wordt herontwikkeld,

zodat zij - veelal met functiemenging - weer minstens vijftien tot

waarbij samenhang gezocht wordt met de Amsterdamse Poort - wat

twintig jaar mee kunnen.

eenvoudiger, meent Deur. ‘Er liggen hier ook woningen en winkels,

De grote gebouwen op bijzondere locaties hebben daarbij de grootste

het is al meer een gemengd gebied. Wij hebben een realistisch plan

overlevingskans. Smit: ‘Als het gepriegel op te kleine schaal wordt, kan

gemaakt, waarbij de winkels op het niveau van de Amsterdamse

je er niets mee. Kleine gebouwen zijn minder makkelijk.’ ZZDP heeft

Poort zijn gesitueerd en de circulatie is afgemaakt. Het is belangrijk

bijvoorbeeld meegedaan aan een prijsvraag voor de herontwikkeling

dat winkelend publiek een rondje kan maken.’ De functiemenging

van het imposante gebouw Basisweg 10 in Teleport. Deur: ‘De projec-

(hotel, winkels, kantoren en woningen) draagt bij aan een levendiger

ten die wij transformeren hebben alle een bepaald volume en statuur.

omgeving.

Daarom zijn ze ook te renoveren, zoals het Rembrandtparkgebouw. In het voormalige kantoor van de Amrobank aan de Staalmeesterslaan

Na bijna veertig jaar trouwe dienst wordt het kantoor van IBM aan

komt een hotel, school en klein deel kantoren terug, waarbij er géén

de Johan Huizingalaan ook krachtig gerevitaliseerd. ZZDP Architecten

vierkante meters worden toegevoegd. Het is een markant gebouw

brengt licht, lucht en ruimtelijkheid in het voluminieuze gebouw door

met veel ruimte en kwaliteit.’

het vertrapt als een cascade plaatsen van grote vides op elke verdie-

Deze herontwikkeling past in het huidige marktverhaal dat er een

pingsvloer. Behalve dat dit een indrukwekkend beeld oplevert, zorgt

tekort aan kwaliteit is en een overschot aan kwantiteit, meent Smit.

deze transformatie ook voor veel meer sociale interactie binnen het

‘De gemeente Amsterdam zegt dat 60% van de anderhalf miljoen

gebouw. Smit: ‘Het is een markant gebouw met flinke verdiepings-

aan leegstand nooit meer een kantoorfunctie zal krijgen. Er moet

hoogtes en enorme dieptes op een prachtige locatie. We hebben

dus echt een kwaliteitsslag gemaakt worden bij gebouwen die op

meters weggehaald om het gebouw te verbeteren. Het wordt nu

de juiste plek - niet binnen een monocultuur - liggen.’

een weergaloze plek om te werken.’

Dat is gelukt bij de transformatie van het ING-kantoor aan de Van Leijenberghlaan naar het viersterren NH Musica hotel. Er is succesvol

Aansprekende plaatjes

ingespeeld op de behoefte aan functiemenging in het gebied. Smit:

De complexe en grote (her)ontwikkelingsopgave zorgt er voor dat de

‘Belangrijk is vooral ook dat de Rotterdamse weg er nooit is geko-

rol van de architect in het proces weer is toegenomen, met name

men. Buitenveldert is een mooie woonbuurt, het was waarschijnlijk

in het voortraject van het ontwerp. Deur: ‘Vroeger was de architect

ook gelukt om dit gebouw tot woningen te transformeren.’ Het hotel

de bouwheer die alles van a tot z regelde, later werd dat allemaal

eindigde in de top-3 van de strijd om de Geurt Brinkgreve Bokaal 2009,

gedelegeerd naar de projectontwikkelaar die de architect er alleen

een onderscheiding die de gemeente Amsterdam jaarlijks toekent aan

voor het beeld bij riep. Tegenwoordig zijn we aan de voorkant van het

het beste initiatief op het gebied van herontwikkeling of renovatie.

traject heel actief, is de creativiteit van de architect hard nodig om tot iets goeds te komen.’

Goede voorbeeld

‘In de goede tijd maakte het niet uit wat je neerzette’, vervolgt Deur.

ZZDP Architecten geeft zelf het goede voorbeeld met de bedrijfs-

‘Het werd toch wel verhuurd of verkocht. De ontwikkelaar moet nu

vestiging op industrieterrein De Schinkel in Amsterdam Zuid, dat de

echter weer met goede ideeën komen. De inventiviteit van de archi-

potentie heeft te verworden tot een hotspot voor creatieve bedrijven

tect is nodig om de oplossing achter het beeld aan te dragen, want

met toevoeging van functies in het gebied. ZZDP heeft bovendien

in de huidige tijd werkt alleen een goed product. Je moet iets ver-

zijn handtekening gezet onder het ontwerp van complex Generaal

beelden waar investeerders langzaam in gaan geloven. Wij zijn goed

Vetterstraat 78-80. Deur: ‘Het meest duurzaam is de leegstand oplos-

in onze analytische aanpak. Je moet als architect ook proactief zijn.

sen en in bestaande gebouwen gaan zitten. Je kunt wel in een weiland

Wij denken na over stilliggende werken en dragen ideeën voor her-

iets nieuws en duurzaams neerzetten, maar datgene wat je achterlaat

ontwikkeling aan. Het wroeten in de opgave is heel belangrijk. Je

is het probleem. We zijn heel positief over De Schinkel, alleen zou de

creativiteit moet je behalve architectonisch ook strategisch en zakelijk

gemeente flexibeler met de bestemming moeten omgaan. Dit gebied

weten in te zetten om tot iets adequaats te komen. Als je iets interes-

leent zich qua ligging, prijs en mogelijkheden voor functiemenging,

sants bedenkt met een fijn oog voor de gebruiksmogelijkheden, komt

maar een woonfunctie mag niet en voorzieningen zijn er niet.’

de opbrengst vanzelf.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

135

Steenkorrel Groep maakt weg vrij voor ontwikkeling Oosterdokseiland Het voormalige PTT-eiland naast Amsterdam CS ondergaat momenteel een ingrijpende gedaanteverwisseling. De Steenkorrel Groep heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de verandering van het aanzien van Oosterdokseiland. Het bedrijfsonderdeel Oudt Zwanenburg zorgde de afgelopen jaren voor de sloop van de laagbouw van het postdistributriecentrum, momenteel wordt de hoogbouw van het oude TPGkantoor afgebroken. Wat voor de ontwikkelaars MAB Development en Meyer Bergman letterlijk de weg vrij maakt voor spectaculaire nieuwbouw met een rijke mix van functies op een uitstekend bereikbare toplocatie in de binnenstad.

De Steenkorrel Groep raakte bijna zeven jaar geleden bij de ontwik-

tot eind 2008 tijdelijk de functie van dependance van het Stedelijk

kelingen op het Oosterdokseiland (ODE) betrokken. ‘Eind 2003 was er

Museum en culturele hotspot. Oudt: ‘Het was aanvankelijk de bedoe-

een aanbesteding voor het slopen van het sorteercentrum van de PTT,

ling om het casco te laten staan, maar later is er toch voor gekozen

waarbij wij als winnaar uit de bus kwamen’, zegt algemeen directeur

om het gebouw totaal te slopen omdat hergebruik niet mogelijk bleek.

van de Steenkorrel Groep René Oudt. ‘In 2004 zijn wij vervolgens

De hoogbouw is grotendeels leeggesloopt, na de bouwvak zijn we

begonnen met het slopen van het eerste gedeelte. Eerst de perrons,

begonnen met het casco. Wij zijn hier tot februari, maart 2011 mee

zodat de damwand erin kon. Dit omdat er na het slopen van de kelders

bezig. Er zit nog een gigantische kelder van bijna zes meter diep onder

een grote bouwput gemaakt moest worden, die wij overigens ook

die er ook nog even uit moet.’

gemaakt hebben. Nadat de bouwput gereed was, zat onze taak er

136

voor even op. Wij zijn hier zo’n twee jaar mee bezig geweest.’

Complexe klus

De sloop van het PTT sorteercentrum was voor Steenkorrel een groot

Slopen is vakwerk, waarbij als gevolg van de strenge milieuwetgeving

project, maar ook weer niet zodanig omvangrijk dat de Amsterdamse

een uitgebreide vakkennis nodig is. Slopen op Oosterdokseiland is

no nonsense onderneming daar nerveus van werd. Steenkorrel kon

bovendien een complexe klus. Er wordt in een zeer drukke stedelijke

dan ook uitstekende referenties overleggen in de vorm van de eerdere

omgeving gewerkt - op een eiland én pal naast en boven het spoor -

sloop van diverse flats in de Bijlmer in Amsterdam Zuidoost, van

waar het gewone leven zijn gang moet blijven gaan. ‘In het begin was

de Zwarte Madonna in Den Haag en van het Andreas ziekenhuis in

het best lastig, omdat je met veel partijen - van bouwers tot slopers -

Amsterdam. Oudt: ‘De ervaring die we hebben opgedaan bij de sloop

op één klein werkgebied zit, maar het is uiteindelijk allemaal prima

van de laagbouw van het PTT-distributiecentrum, gebruiken we nu

verlopen. Je moet je methodiek van slopen en je logistiek goed op

weer bij de sloop van de hoogbouw. Daar onheen wordt bovendien

de situatie aanpassen’, meent Oudt.

nieuw gebouwd, wat het voor ons nog iets lastiger maakt om uit te

Bouw en Woningtoezicht van de gemeente Amsterdam heeft daar

voeren.’ Al bij de aanbesteding van de sloop van de laagbouw van

ook een positieve rol in gespeeld, stelt John Madlener van Madlener

het sorteercentrum werd er gesproken over het kaal strippen van

Bouwconsult, die namens MAB Development en Meyer Bergman als

de hoogbouw van het TPG-kantoor. Het hoge, grijze gebouw aan de

directievoerder bij ODE betrokken is. ‘Op het gebied van veiligheid

zuidoostzijde van het eiland, bekend onder de naam ‘Post CS’, had

moesten er heel wat zaken geregeld worden.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

RenĂŠ Oudt (l) en John Madlener

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

137

  

Recycling Maatschappij Steenkorrel Amsterdam B.V. 







• • • • •

Betonindustrie Wegfunderingen Bouwwegen Parkeerterreinen en vele andere toepassingen

Postbus 8179 1005 AD Amsterdam



Milieutechnisch sloopbedrijf Sloopwerken Grondwerken Bodemsanering Asbestverwijdering Telefoon: 020-6118295 Fax : 020-6116255 E-mail : oz@steenkorrel.nl

Er moest gesloopt worden aan het spoor, je hebt te maken

dat dit een fantastisch eiland wordt, met werken, wonen en uitgaan.’

met een doorgaande weg en diverse verkeersstromen. Daar heeft

MAB Development ging in januari dit jaar ook van start met de bouw

de gemeente Amsterdam goed in meegedacht, waardoor er geen

op kavel 2. Dit bouwdeel biedt naast 12.500 m² aan kantoren ruimte

problemen zijn ontstaan.’ Madlener is als directievoerder goed te

aan 83 woningen en een grote foodplaza inclusief supermarkt. De

spreken over de samenwerking met de Steenkorrel Groep bij de

strategische plek midden in de binnenstad - uitstekend bereikbaar

sloopwerkzaamheden op ODE. ‘De samenwerking is prima. Niet

op slechts vijf minuten van de ring A10 en direct naast een belang-

alleen met de leiding, maar ook met de mensen die aan de gang zijn

rijk OV-knooppunt - trekt trendbewuste bedrijven aan als Vodafone,

op de bouwplaats. Daar kun je goed mee werken en zijn we heel

TomTom en Saturn. Bedrijven die ook kiezen voor de dynaniem en

tevreden over. Ik vind het knap hoe het gesloopt wordt. Je ziet dat het

sfeer van het eiland. Het openbaar gebied vormt tevens een duide-

echt een vak is. Wij bouwen het gebied dan op, maar afbreken van de

lijke meerwaarde voor het verblijf op ODE. Madlener: ‘Je krijgt een

gebouwen vereist duidelijk ook een grote mate van vakbekwaamheid.’

prachtig mooie wandelboulevard met terrassen.’

Dit najaar gaan de eerste woningen op ODE in de verkoop. De

Ontwikkelingsmogelijkheden

komende jaren wordt de woning- en kantoorbouw op het eiland

Het Oosterdokseiland is een gezamenlijke ontwikkeling van MAB

vervolmaakt, zoveel mogelijk rekening houdend met de marktvraag.

Development en Meyer Bergman, in samenwerking met Bouwfonds

‘In 2016, 2017 zal het hier naar verwachting voltooid zijn.’

Ontwikkeling, Stadgenoot, New Century Dragons en de gemeente Amsterdam. Het project is - ondanks de huidige recessie - in volle gang, maar kent wel een lange voorgeschiedenis. Al in 1996 deed MAB in opdracht van de gemeente Amsterdam en de PTT een eerste studie naar de ontwikkelingsmogelijkheden van het gebied. Dit leidde in 1998 tot een door MAB gewonnen ontwikkelcompetitie. Een jaar later tekenden de ontwikkelaar en de gemeente een samenwerkingsovereenkomst.

Madlener is sinds 2006 directievoerder bij de ontwikkeling van ODE. Hij was betrokken bij de realisatie van de Openbare Bibliotheek van Amsterdam (opgeleverd in 2007) en het Conservatorium (opgeleverd in 2008). ‘Daarna zijn we begonnen met de ontwikkeling van de andere kavels en de realisatie van een tweelaagse, ondergrondse parkeergarage - Oosterdok Parking - die het etmaal rond plaats biedt

De Steenkorrel Groep is op het gebied van recycling marktlei-

aan zo’n 1.650 auto’s en honderden fietsers.’

der in Nederland en qua betonmortel leidend in Noord-Holland.

Voor het Oosterdokseiland is gezocht naar de juiste mix tussen de

Recyling Maatschappij Steenkorrel Amsterdam is producent

bestaande stad en nieuwbouw, waarbij het project verbonden wordt

en leverancier van bouw- en wegenbouwfunderingsmaterialen.

met de stad. Het bouwprogramma op een oppervlakte van circa

Zustermaatschappij Korrelbeton houdt zich bezig met de productie

225.000 m² beslaat kantoren, woningen (ruim driehonderd apparte-

van gecertificeerd betonmortel. Samen met de bedrijfsonderdelen

menten), winkels, horeca en culturele voorzieningen.

Oudt Zwanenburg Grond- en Sloopwerken en Transportbedrijf

Op kavel 1 vordert de bouw van City Inn gestaag. Het grootste hotel

G. Oudt & Zoon wordt de Steenkorrel Groep gevormd, dat een

(4-sterrenplus) in de binnenstad van Amsterdam krijgt in totaal 533

totaalpakket biedt op het gebied van recycling van de steenachtige

kamers en uitgebreide horeca, congres- en vergaderfaciliteiten. ‘Het

fractie van bouw- en sloopafval. De innovatieve onderneming levert

is de bedoeling dat het hotel eind dit jaar wordt opgeleverd, waarna

met zijn duurzame activiteiten een grote bijdrage aan een schoner

de deuren in maart 2011 open gaan. Het draagt er natuurlijk aan bij

milieu in Nederland.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

139

Winnen & Co:

Splitsen om de particuliere woningvoorraad te verduurzamen Om beleggers en ontwikkelaars richting duurzaamheid te krijgen, is splitsen het meest fantastische verleidingsinstrument dat de gemeente in handen heeft. Het is afgelopen jaren een middel gebleken waarmee de gemeente de particuliere sector verschillende kanten op kon sturen, stelt Martijn Winnen van Winnen & Co BV. Het bureau is gespecialiseerd in het creëren van duurzaam vastgoed en expert op het gebied van splitsen van bestaanMartijn Winnen

de woningen.

Martijn heeft becijferd dat het splitsingsbeleid sinds oktober 2002 tot

corporaties niet binnen de ring van Amsterdam mogen splitsen, tenzij

heden heeft geleid tot een investering van circa 1,2 miljard euro. ‘Een

de particuliere sector niet de beoogde koopwoningdoelstelling van

gigantisch bedrag zonder één cent subsidie. Daarnaast is gebleken

35% kan realiseren.

dat veel eigenaren geholpen zijn omdat zij door splitsing hun bezit kwalitatief sterk konden verbeteren.’ Hieronder de vele voordelen van een nieuw verduurzaamd splitsingsbeleid.

Voordeel 2: versnelling van verduurzaming in particuliere voorraad Als extra eis kan aan de particuliere sector opgelegd worden om

140

Voordeel 1: realisatie van beleidsdoelstelling

duurzaamheidsmaatregelen toe te passen. Uit vele gesprekken die

De gemeente Amsterdam wil dat in 2010 35% van de woningvoor-

Martijn heeft gevoerd, blijkt dat de particuliere sector hiervoor open

raad uit koopwoningen bestaat. Een beleidsdoelstelling die niet

staat. Door de splitsingseisen en mogelijk duurzaamheidseisen met

gehaald wordt, stelt Winnen. Momenteel bestaat 27 à 28% van de

elkaar te combineren ontstaat efficiëntie en hoeven er niet een paar

Amsterdamse woningvoorraad uit koopwoningen. De gemeente

jaar later alsnog aanpassingen gepleegd te worden om aan de dan

heeft woningcorporaties de ruimte gegeven om 28.575 woningen te

minimale energie-eisen te voldoen. Een eis die Martijn aandraagt is

verkopen. Dit jaar beslist de gemeenteraad of daar nog eens 12.000

bijvoorbeeld dat lege woningen gerenoveerd moeten worden naar

woningen aan toegevoegd worden. Geen goed idee, vindt Martijn.

EPA A niveau. Aanvullend kunnen waterbesparende maatregelen

Vanaf 1998 tot medio 2009 hebben corporaties gezamenlijk 14.000

(o.a. grijswatersysteem voor begane-grondwoningen) en (beperkte)

woningen verkocht (WIA 2009 en jaarboek 2008 AFWC). De verwach-

toepassingen van Cradle to Cradle producten opgenomen worden.

ting is dan ook dat in het meest gunstige geval 26.000 woningen

Het (damp open) isoleren van achtergevels kan opgenomen worden,

verkocht worden tot het moment dat in 2016 hun verkooprecht vervalt.

mits Welstand akkoord is, opdat verhuurde woningen ook bouwfysisch

De 12.000 extra woningen (circa 4.000 panden) zullen zodoende nooit

verbeterd worden. Tevens dienen huurders gestimuleerd te worden

aan de koopwoningmarkt worden toegevoegd.

mee te doen aan duurzaamheidsprogramma’s en overtuigd te worden

Daarnaast hebben woningcorporaties een sociale doelstelling en

dat een iets hogere huurlast gecompenseerd wordt door een lagere

dienen zij te zorgen voor voldoende voorraad aan sociale huurwo-

energierekening. Wijksteunpunt Wonen kan hier een belangrijke rol

ningen. Ten behoeve van differentiatie is hij er voorstander van dat

in spelen.

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Voordeel 3: gigantische bewustwording Het wellicht belangrijkste argument voor de combinatie van splitsen en duurzaamheid, stelt Martijn, is dat door deze actie een geweldige bewustwordingsactie wordt ontketend. Zeer veel eigenaren van panden worden bewust gemaakt hoe bestaande bouw te verduurzamen.

Er is momenteel een groot gebrek aan kennis: men weet niet wat te doen, hoe het te doen, met wie, de kosten, etc. Door deze operatie zullen niet alleen eigenaren van panden, maar ook gemeenteambtenaren, makelaars, (onder)aannemers, notarissen, etc. bekend worden gemaakt met duurzaamheid. Er zijn circa 100 personen met één pand bezig. Daarnaast worden huurders en toekomstige bewoners ermee geconfronteerd.

De Ecobungalows van Winnen & Co

Overige voordelen Een vierde voordeel is dat bovenstaande maatregel de gemeente geen geld kost. Ten vijfde levert het de gemeente inkomsten op aan splitsingsleges. Martijn schat in minimaal 12 miljoen euro. Daarnaast is er een geweldige spin off aan extra inkomsten wegens andere vergunningen die bij splitsing een rol spelen. Een laatste voordeel is dat er veel geld rondgepompt zal worden in de Amsterdamse economie.

Winnen & Co wil graag een bijdrage leveren aan verduurzaming van de stad. ‘Wij bekijken elk project met een ontwikkelings- en exploitatievisie vanuit de people, planet en profit uitgangspunten. Steeds meer partijen weten ons hiervoor te vinden.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

141

Klant staat centraal bij Blauwhoed Eurowoningen Voor wie bouw je? Wat wil de klant? Wat voor voorzieningen zijn belangrijk en welke duurzaamheidsmaatregelen kunnen worden getroffen? Het zijn vragen die Blauwhoed Eurowoningen zich bij de ontwikkeling van nieuwe projecten steevast stelt. Als consumentgerichte ontwikkelaar staat de klant centraal.

Om succesvol te zijn is het belangrijk te weten waarom mensen ergens willen wonen, werken, winkelen of recreëren, meent Eltjo Bouwman van Blauwhoed Eurowoningen. ‘De consument kiest een locatie met voorzieningen en identiteit. We hechten belang aan versterking van de buurteconomie, waarbij we er oog voor hebben dat voorzieningen en identiteitsdragers als een café, strand, haventje, wijkgebouw of school worden meeontwikkeld.’

De kracht van vraaggestuurd ontwikkelen Eltjo Bouwman

142

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Blauwhoed Eurowoningen viert dit jaar haar 50-jarig jubileum.

De ontwikkelaar speelde door de jaren heen altijd vroegtijdig in op nieuwe ontwikkelingen. Blauwhoed was één van de eerste die actief was in de stadsvernieuwing, introduceerde begin jaren 70 één van de eerste woningbouwplannen met drive-in woningen en integreerde al snel de factor duurzaamheid in de planontwikkelingen. ‘En we liepen ook voorop met het Politiekeurmerk Veilig Wonen’, zegt regiodirecteur Woningbouw Noordwest Eltjo Bouwman.

Met ruim 70.000 gerealiseerde woningen, vele winkelcentra, kantoorgebouwen en bedrijfscomplexen heeft Blauwhoed de Randstad verrijkt met een keur aan spraakmakende projecten in een zeer gevarieerde architectuur. Het zijn alle projecten die bijdragen aan een prettige woon-, werk- en winkelomgeving.

Naast het vraaggestuurd ontwikkelen schuilt de kracht van Blauwhoed als middelgrote ontwikkelaar in het feit dat zij alle disciplines in huis heeft. Bouwman: ‘Dan praat je over zaken als marketing, architectuur, stedenbouw, planeconomie en project- en conceptontwikkeling, maar we hebben ook een eigen verkooporganisatie en nazorgafdeling. Daar plukken we in de huidige lastige markt de vruchten van. Door onze diversiteit en allroundheid zijn wij minder kwetsbaar. Wij kunnen als organisatie snel schakelen. De gesprekken die wij via onze verkooporganisatie voeren kunnen wij via onze architecten en stedenbouwers weer direct vertalen in nieuwe woonproducten.

Ons directe contact met de klant stelt ons in staat om optimaal aan zijn of haar vraag te voldoen.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

143

stelt Bouwman. ‘Wij hebben vooraf de vraag centraal gesteld: hoe willen mensen wonen en wat vinden zij prettig? Het zijn woningen met fantastische plattegronden en - zowel van binnen als van buiten - een luxueuze afwerking. Het woningblok heeft aparte details, zoals de in- en uitritten van de garages en de markante klok op de gevel. Door de ligging tussen het Theo van Goghpark en de groene tunnel hebben de woningen een vrij uitzicht aan beide kanten. Het is alles bij elkaar duurzaam mooi. De bewoners hebben veel inspraak gehad en zijn ontzettend tevreden. Daarvoor doen we het.’

Weesp Leeuwenveld, hemelsbreed ongeveer een paar kilometer van IJburg gelegen, is ook bepaald geen dertien in een dozijn Sciencepark Andros

project, vervolgt Bouwman. ‘We introduceren bij de entree van Weesp, vlakbij het oude centrum, een chic Vechtstadmilieu

Duurzaam

met grachten, bruggen, sfeervolle pleinen en veel groen. De

Blauwhoed Eurowoningen heeft als filosofie dat een steden-

wijk is geïnspireerd op de historische kern van Weesp, maar

bouwkundige ontwikkeling duurzaam moet zijn, zowel in

in een hedendaags jasje gegoten. Het woningaanbod is heel

levensduur als qua energiezuinigheid. De ontwikkelaar streeft

gevarieerd, de woningen hebben een hoog afwerkingsniveau.

ernaar dat de gebouwen en voorzieningen over tientallen jaren

De wijk straalt veel kwaliteit uit en wordt bovendien autoluw.’

nog mooi gevonden worden en functioneel zijn. Een goed

In de wijk Leeuwenveld wordt ook veel aandacht aan duur-

voorbeeld daarvan is Park Rozendaal in Leusden, waar in de

zaamheid besteed. Door het kwalitatief hoogwaardige mate-

jaren zeventig 476 drive-in woningen zijn gerealiseerd in een

riaalgebruik, maar ook door het warmtepompsysteem dat de

planopzet met collectief beheer. De Groenstichting waarin

individuele woningen verwarmt en koelt. In totaal komen hier

bewoners en gemeente ieder voor de helft in participeren

184 woningen. Deze maand september gaan 48 woningen van

beheert het openbaar gebied, zwembad, de tennisbanen en

de tweede fase in de verkoop. Bouwman: ‘We hopen veel kopers

kabeltelevisie. De bewoners zijn zeer actief met het besparen

over de streep te trekken, omdat nu goed zichtbaar wordt wat

van energie in de eigen omgeving. De woningen zijn geclusterd

een fraaie en diverse wijk het wordt.’

rond pleinen, waar regelmatig gezamenlijke activiteiten worden ontplooid. Het concept draagt enorm bij aan een prettige en

Vraaggestuurd ontwikkelen

veilige woonomgeving.

Nu heeft Blauwhoed niet te klagen over interesse voor haar

Bouwman: ‘Park Rozendaal is een optimale mix van een goed

projecten. Het vraaggestuurd ontwikkelen betaalt zich in de

stedenbouwkundig plan en collectieve voorzieningen. Het

praktijk uit. Neem het woningbouwproject Elzenhagen De

maakt bewoners bijna veertig jaar na realisatie nog steeds trots

Groene Habitat in Centrum Amsterdam-Noord, dat in fases

op hun wijk. Er is heel snel een community-gevoel ontstaan.

wordt ontwikkeld.

Mensen die er zijn geboren, keren op latere leeftijd terug om

De verkoopstart van 18 stadsvilla’s aan het H. Stolleplantsoen

er opnieuw te gaan wonen. Men praat nog steeds over deze

begin dit jaar mocht op een grote belangstelling rekenen.

Eurowoningen.’ En niet alleen dat. De actieve inzet van de

Bouwman: ‘Dit komt omdat de woningen ruim zijn, een fraaie

bewoners voor hun wijk werd in 2005 beloond met de Jantje

architectuur hebben én zeer gunstig geprijsd zijn. De prijs-

Betonprijs. Park Rozendaal won bovendien de Milieuprijs 2009.

kwaliteitverhouding is meer dan uitstekend. Dit kunnen wij doen vanwege ons strak risicomanagement en omdat wij alle

144

Amsterdamse Nieuwbouwprijs

disciplines in huis hebben en daardoor heel efficiënt kunnen

Blok 51a aan de Emmy Andriessestraat op IJburg is een ander

werken.’

markant project dat zowel door de sector zelf als door de bewo-

In maart dit jaar werd het officiële startsein gegeven voor de

ners van de 26 stadswoningen geprezen wordt. Blok 51a won

bouw van 32 eengezinswoningen in Elzenhagen. Blauwhoed

de Amsterdamse Nieuwbouwprijs 2009. ‘Daar zijn we extra

Eurowoningen slaagde er samen met ontwikkelaar AM in om

trots op, omdat het een publieksprijs betreft. Bewoners van

binnen vijf maanden alle woningen te verkopen. ‘Het woning-

nieuwbouw hebben Blok 51a als winnend project uitverkozen’,

ontwerp en de uitstraling sluiten heel goed aan bij wat de

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

IJburg, blok 51A

consument wil. Individuele herkenbaarheid van de woning,

diverse servicegerichte voorzieningen als een wasservice, logeer-

mooie tuinen aan het water, parkeren op eigen terrein, een

kamer en fitnessruimte. Het project Kea aan de Oosterringvaart

kindvriendelijke buurt, allerlei voorzieningen dichtbij. Mensen

is nu - ook samen met Ymere - in ontwikkeling. Bouwman: ‘Dat

willen hun eigen huis en omgeving beleven.’

zijn we momenteel consumentgericht een invulling aan het geven. Hier willen we in 2011 mee de markt op.’

Diversiteit en kwaliteit

Oftewel, het moet een integrale gebiedsontwikkeling worden.

De begrippen diversiteit en kwaliteit zijn ook kenmerkend voor

Bouwman: ‘Voor de consument moet het hele product kloppen.

het wonen op wetenschapscentrum Sciencepark. Blauwhoed zit

De locatie, de voorzieningen, woningen en de buren. Het gaat

al lang op Sciencepark aan tafel om naast wetenschap ook func-

daarbij wat ons betreft niet alleen om het rendement, maar ook

ties als wonen toe te voegen. ‘Zodat Sciencepark een levendige,

om wat je achterlaat. Om wat er voor jaren staat. Wat je bouwt,

gemengde wijk met allerlei voorzieningen wordt.’ Blauwhoed

blijft toch zeker zo’n honderd tot tweehonderd jaar staan. Dat

realiseerde reeds het project Andros, bestaande uit 206 koop- en

brengt een verantwoordelijkheid met zich mee, om een aantrek-

vrije sector huurwoningen. Bewoners kunnen gebruikmaken van

kelijke en duurzame ontwikkeling te realiseren.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

145

Projectbureau Noordwaarts zet koers uit langs de IJoevers

Amsterdam-Noord is een stadsdeel in beweging en ontwikkeling. Een stadsdeel dat verandert van een door het IJ van de stad afgescheiden buitenwijk met een industrieel karakter in een aantrekkelijk woon-, werk- en verblijfsgebied met een geheel eigen sfeer.

Projectbureau Noordwaarts is verantwoordelijk voor de (her)ontwikkeling van de Noordelijke IJoever en het Centrum Amsterdam Noord. Het heeft in de ervaren bestuurder en Amsterdam-kenner Hans Gerson de roerganger die het stuurwiel in handen houdt en de diverse ontwikkelingen op de juiste koers zet.

146

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Noord, onderweg naar

nieuw gezicht

Hans Gerson

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

147

Gerson is sinds 23 juni dit jaar de nieuwe directeur van projectbureau

architectuur, qua uitstraling te vergelijken met de Eastern Docklands

Noordwaarts en Zuidelijke IJoever. Daarmee heeft het projectbureau

in Londen. Daarop volgde de ontwikkeling van de Zuidelijke IJoever,

een man met een schat aan ervaring op het gebied van stedelijke

die bijna voltooid is. Gerson: ‘Nu is de Noordelijke IJoever aan bod.

vernieuwing binnenboord. Gerson is al bijna 35 jaar in dienst van

Dat zal ook een ontwikkelproces van tien tot twintig jaar zijn. Het IJ

de gemeente Amsterdam. Hij was van 1990 tot 2000 directeur van

met zijn levendigheid op het water krijgt hierdoor straks een meer

het Gemeentelijk Grondbedrijf Amsterdam. Gerson werd tien jaar

centrale positie in de stad.’

geleden aangesteld als algemeen directeur van het Gemeentelijk

Wat is nu de kracht en potentie van Noord? Gerson: ‘Het grote

Havenbedrijf. Hij heeft onder meer bijgedragen aan de ontwikkeling

voordeel van Noord is dat er vrij veel ruimte is. Het ligt dicht bij het

van de Zuidelijke IJoever, Ceres en de Amsterdam Arena. Gerson

stadscentrum, met de komst van de Noord/Zuidlijn wordt de bereik-

was bovendien vanaf 2009 korte tijd wethouder Verkeer en Vervoer,

baarheid aanzienlijk verbeterd. Vanuit Noord ben je in minder dan tien

waarbij hij onder andere de Noord/Zuidlijn en ook Wonen in zijn

minuten op de ringweg, de verbinding met de rest van Nederland is

portefeuille had.

veel beter dan mensen vaak beseffen. Het gebied voegt bovendien

In de functie van projectdirecteur Noordwaarts en Zuidelijke IJoever

nieuwe kwaliteiten aan de stad toe qua wonen en werken.’

vond hij op 63-jarige leeftijd een nieuwe uitdaging. Gerson: ‘Ik wilde

Noordwaarts werkt er hard aan om Noord een nieuwe identiteit te

nog een aantal jaren voor de gemeente blijven werken en wat klus-

geven en meer een verbindende schakel met de stad te laten zijn.

sen doen. Deze vacature kwam op mijn pad en is mij op het lijf

Gerson: ‘Het wordt een gebied vol differentiatie, dat organisch zal

geschreven, want in mijn tijd bij het grondbedrijf ben ik ambtelijke

groeien. De kracht van Amsterdam is dat het een groeiregio is, met

opdrachtgever voor de IJoevers geweest. Ik heb de hele ontwikke-

een stijgend bevolkingsaantal.’

ling van de IJoevers vanaf het begin meegemaakt. In mijn haventijd was ik ook, weliswaar op een andere manier, met dit gebied bezig.

Compacte stadswijk Overhoeks

Ik ben betrokken geweest bij de Passenger Terminal als aanlegplaats

Het voormalige Shellterrein verandert de komende jaren in een

voor cruiseschepen en bij de discussies met mensen die rondom het

stedelijk woon- en werkgebied met bijpassende voorzieningen.

water willen bouwen. Stedelijke ontwikkeling is bovendien mijn vak

Overhoeks wordt een compacte stadswijk met zowel hoogbouw als

en mijn hobby.’

rustige woongebieden, gezellige pleinen en groene binnenterreinen.

Gerson beseft terdege dat zijn nieuwe functie geen klusje erbij is maar

Gerson: ‘De eerste vier, vijf wooncomplexen zijn inmiddels gereed.

een volwaardige functie. ‘Ik wil zeker tot mijn 67e jaar projectdirecteur

Het komende jaar worden de andere drie, vier woonblokken gere-

blijven. Dit moet je namelijk minstens vier jaar doen om enige invloed

aliseerd. Daarachter wordt een groot gebied bouwrijp gemaakt, dat

te kunnen hebben en effect te bewerkstelligen. Het zijn langlopende

aansluit bij de Van der Pekbuurt. Het is bij elkaar een prachtig project

ontwikkelingen.’

met enorme potentie. De straten en het park liggen al klaar, ook al is de bouw nog niet afgerond. Het aantal bewoners zal flink gaan

148

Noordelijke IJoever

toenemen. Wij zijn nu een tijdelijke lagere school aan het bouwen. Er

De ontwikkelingen van de IJoevers startten zo’n dertig jaar geleden

komt behoefte aan winkels. Het Filmmuseum gaat volgend jaar open,

met de transformatie van het Oostelijk Havengebied. Een groot-

wat weer veel nieuwe mensen naar Noord zal trekken.’

schalige herstructurering die in relatief korte tijd gestalte kreeg. Het

Direct naast Overhoeks ligt de Tolhuistuin, een parkachtig gebied met

gebied is ontwikkeld tot een modern woongebied met eigentijdse

karakteristieke gebouwen. Amsterdam-Noord krijgt hier een eigen

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Paradiso-podium. Dit past bij de tijdelijke invulling van de Tolhuistuin

toegepast. Zoals De Kameel van Noord van Heddes Vastgoed. Wij

- in afwachting van definitieve planontwikkeling - voor publieke eve-

denken er ook over om mensen zelf hun woning te laten bouwen.

nementen, kunst en cultuur, jeugdactiviteiten en horeca. De Stichting

Dat was op IJburg een succes.’

Cultuur aan het IJ spant zich in voor publiek gebruik van het gebied

De aanpak van het gebied rond het Centraal Station speelt een

met een laagdrempelige culturele en artistieke programmering.

belangrijke rol in de ontwikkeling en ontdekking van Noord. Gerson: ‘Voordat de Noord/Zuidlijn vanaf 2017 bij Buikslotermeerplein begint,

NDSM-werf

moeten we het Stationseiland renoveren en moderniseren en het

De voormalige NDSM-werf wordt ontwikkeld tot een stadsgebied met

havenfront aanpassen. NS gaat zelf het station voor ruim 100 miljoen

ruimte voor wonen, werken, cultuur en recreatie. Het terrein is een

euro een facelift geven. Het wordt een doorgangshuis naar Noord

populaire vestigingsplaats voor bedrijven, met name uit de creatieve

met drie grote tunnels en extra fiets- en voetgangersverbindingen

industrie. VNU Media, MTV Networks, IDTV en Discovery Channel

door het station. De weg aan de IJzijde gaat ondergronds, zodat je

hebben hier hun plek gevonden, de HEMA heeft er zijn hoofdkantoor.

straks zo zonder verkeershinder naar de pont kunt lopen. Bus, metro

‘Het is een goede aanzet’, stelt Gerson. ‘Wij zijn bezig om plannen

en taxi zijn straks ook te vinden aan de IJzijde. Het station komt dus

voor dit gebied verder uit te werken.’ De NDSM-werf is tevens de

veel meer midden in de stad te liggen.’

grootste culturele broedplaats van Amsterdam. Er werken circa 250

Met straks de Noord/Zuidlijn vanaf Buikslotermeerplein, compleet

kunstenaars op het gebied van beeldende kunst, vormgeving, theater,

met groot busstation en Park and Ride voorziening, ontstaat een

film, media en architectuur. ‘De scheepshelling is een rijksmonument.

noordelijk vervoersknooppunt. ‘Dat zal zeker mensen aantrekken om

Dit zal waarschijnlijk een plek voor tentoonstellingen en culturele

naar Noord te komen of specifiek naar het winkelcentrum aan het

manifestaties blijven. Dergelijke open plekken hebben we in de stad

Buikslotermeerplein te gaan. Het is bovendien een extra impuls om

niet veel. Als we dan de veerdienst in capaciteit verdubbelen, wordt

het winkelcentrum uit te breiden en een flinke kwaliteitsslag te laten

de bereikbaarheid sterk verbeterd. In een kwartiertje ben je er en

maken.’

krijg je er een mooi boottochtje gratis bij.’

Het gebied heeft ook potentie voor de watersport. ‘Amsterdam heeft eigenlijk geen behoorlijke jachthaven. Daar wordt op gestudeerd. Je

Projectbureau Noordwaarts is de naam voor de coalitie tussen het

hebt er flink wat ruimte voor nodig en je moet qua extra scheepvaart

stadsdeel Amsterdam-Noord en de Centrale Stad. Noordwaarts

goed rekening houden met de functie van het IJ, dat toch een snelweg

is namens de gemeente verantwoordelijk voor de planontwik-

op het water is. Daar moet je een goed evenwicht in vinden.’

keling en uitvoering van de Noordelijke IJoever en het Centrum Amsterdam Noord en daarmee voor de onderdelen kwaliteit,

Van kleur veranderen

voortgang, geld en proces. Kerntaken zijn stedenbouwkundige

Noord zal langzaam van kleur veranderen, weet Gerson. Buiksloterham

planvorming, levering van bouwrijpe grond, verzorging van de juri-

hoort daarbij, een gebied van 100 hectare waar een transformatie van

disch-planologische randvoorwaarden en uiteindelijk de realisering

bedrijventerrein naar gemengd woon-werkgebied zal plaatsvinden.

van openbaar gebied en infrastructuur. Daarnaast is Noordwaarts

‘We zetten in op allerlei mixfuncties. Er is een toenemende vraag

ook betrokken bij de totstandkoming van niet-commerciële voor-

naar verschillende typen bedrijfsruimtes. Er is plek voor woon-

zieningen zoals scholen en sociaal-medische voorzieningen.

werkgebouwen, waarin innovatieve, duurzame technieken worden

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

149

Paul Slettenhaar

150

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Paul Slettenhaar, voorzitter van stadsdeel Zuid

‘Zuid is een mooi gebied met enorm veel potentie’ In juni 2009 besloot de gemeenteraad van Amsterdam de veertien stadsdelen van de hoofdstad terug te brengen naar zeven. Zuideramstel en Oud-Zuid werden samengevoegd tot stadsdeel Zuid dat in de persoon van Paul Slettenhaar een nieuwe voorzitter kreeg. Een kennismaking.

Eigenlijk wilde hij piloot worden. Of journalist.

moet volgens mij nog ontdekt worden! Natuurlijk

Mensen interviewen, verhalen vertellen, dat leek

waren die nesten geplaatst door onbekenden die

hem wel wat. Maar na een studiejaar Psychologie

de kapprocedure wilden frustreren. Uiteindelijk

wist Paul Slettenhaar (42) het zeker: de politiek,

hebben we iedereen tevreden kunnen stellen door

daar lag zijn ambitie. Hij studeerde af als politico-

de stoep ruimtelijker te maken, een vrijliggend

loog waarna zijn politieke voorliefde en maatschap-

fietspad aan te leggen en nieuwe, hoge bomen te

pelijke betrokkenheid al snel werden beloond.

planten. Dat zijn natuurlijk wel fantastisch leuke

In 1994 werd Slettenhaar gevraagd voor de VVD

dingen die je dan meemaakt.’

raadslid te worden in toenmalig stadsdeel De Pijp, heden in de ICT. Na zijn daarop volgende functie

Vernieuwen, Verbinden, Vereenvoudigen

als wethouder in Oud-Zuid werd Slettenhaar

Sinds 1 mei van dit jaar is Paul Slettenhaar de nieuwe

vervolgens in november 2007 geïnstalleerd als

voorzitter van stadsdeel Zuid. Daarmee volgt hij de

bestuurder in Zuideramstel. Prachtige periodes

stadsdeelvoorzitters Duco Adema (Zuideramstel) en

waarin de VVD-er de vreemdste dingen meemaakte.

Egbert de Vries (Oud-Zuid) op. ‘Amsterdam heeft er

‘Ik weet nog dat de ondernemers in de Rijnstraat

goed aan gedaan het aantal stadsdelen terug te bren-

op een gegeven moment vonden dat de stoep door

gen,’ zegt Slettenhaar die naast het voorzitterschap

een herinrichting te smal werd,’ vertelt Slettenhaar.

van Zuid ook de posten Financiën, Veiligheid, Sport,

‘Er moesten ook bomen gekapt worden, een plan

Personeel & Organisatie, Dienstverlenen en Zuidas

waar veel bewoners weer op tegen waren. Het was

in zijn portefeuille heeft. ‘Met zeven stadsdelen is

het begin van een lang en moeizaam traject, temeer

er nu sprake van minder ‘bestuurlijke spaghetti’.

daar het in die bomen plotseling wemelde van de

Zuid is momenteel een ‘stad’ van 130.000 inwoners

vogelnesten. Prachtige, met ijzerdraad doorvloch-

waarin de lijnen korter zijn geworden waardoor we

ten nesten. Nou, de vogel die met ijzerdraad werkt,

minder vaak en intensief hoeven te overleggen.

een post die hij combineerde met zijn werkzaam-

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

151

Foto: alphons.net

152

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Hierdoor

kunnen we ons nog beter concentreren op

‘Vernieuwen, Verbinden, Vereenvoudigen’: het programmaakkoord dat de coalitie van VVD, D66 en PvdA voor Zuid heeft opgesteld. Onder vernieuwen verstaan we alle hervormingen die nodig zijn om Zuid een bruisend en leefbaar stadsdeel te houden. Verbinden is het integreren van economisch centrum Zuidas binnen de sociale, culturele en sportieve centrumfuncties van Zuid. Het vereenvoudigen verwijst naar de regeldruk die waar mogelijk wordt beperkt en de regels die eenvoudiger worden gemaakt. Tot 2014 zijn deze thema’s de speerpunten voor stadsdeel Zuid.’

Bezuinigen volgens keuzemenu Maar naast het uitvoeren van het programma-akkoord wacht Paul Slettenhaar en zijn bestuurscollege nog een enorme uitdaging. De komende vier jaar moet stadsdeel Zuid miljoen euro’s structureel bezuinigen. ‘Door de financiële crisis hebben het Rijk en dus ook de gemeente Amsterdam en stadsdeel Zuid minder inkomsten. En dus moet er bezuinigd worden.

Uitgangspunt is dat wij de basisdienstverlening op orde willen houden en algemene lastenverzwaringen willen voorkomen.

Daarnaast proberen we solidair te zijn met mensen die het moeilijk hebben en trachten we economische groei te stimuleren. Om het bezuinigingstarget straks toch te halen, heeft ons ambtelijk apparaat al voor de deelraads- en Tweede Kamerverkiezingen een ‘keuzemenu’ gemaakt met potentiële beleidsterreinen waarop bezuinigd kan worden. Afhankelijk van de politiek die het kabinet gaat voeren, kunnen we straks snelle keuzes maken waarmee we daadwerkelijk kunnen gaan bezuinigen. Als deze immense bezuinigingsoperatie slaagt, gaat Zuid een prachtige toekomst tegemoet. Met de Zuidas als economisch hart van Amsterdam - en misschien zelfs wel van heel Nederland - is dit stadsdeel een mooi, kansrijk gebied met ongelooflijk veel potentie. En dan is het een eer om voorzitter van stadsdeel Zuid te zijn.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

153

Eddy Krijger

154

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Provast Beheer

De kracht van

eenvoud

Verantwoord vastgoedbeheer is een van de peilers onder het vergroten van de leefbaarheid in een stad als Amsterdam. Als intermediair tussen verhuurder en huurder zorgt een goed beheerder voor orde en onderhoud, maar voorkomt ook onnodige leegstand. Als schakel tussen eigenaren en gebruikers van vastgoed is de beheerder van cruciaal belang voor het behoud van de leefbaarheid. Provast Beheer is een snelgroeiende, professionele speler op deze markt. Door oplossingsgericht te werken en rekening te houden met de belangen van zowel de eigenaar als de huurder, is het bedrijf in korte tijd uitgegroeid tot een solide en betrouwbare partner.

Provast Beheer beheert vastgoed voor particuliere

Provast Beheer de administratie van een groot aantal

eigenaren en bedrijven. Het gaat daarbij om woningen,

winkelpanden in Winkelcentrum Buikslotermeer in

winkelpanden, garages en kantoorruimtes. Het bedrijf int

Amsterdam-Noord. Het aantal eenheden dat Provast

de huren, verzorgt de klachtenadministratie en regelt het

Beheer momenteel in groter Amsterdam onder zijn hoede

onderhoud. In principe kan Provast Beheer alle werkzaam-

heeft is ongeveer 1.500 stuks.

heden uit handen nemen, tot aan meerjarenplannen toe.

Provast Beheer was oorspronkelijk de eenmanszaak van

Persoonlijk contact

Eddy Krijger, maar groeide al snel uit tot een florerend

De kracht van het snelgroeiende bedrijf is vooral de per-

bedrijf. ‘Ik werkte bij een makelaar in de binnenstad, maar

soonlijke benadering. Krijger: ‘Ik behandel de woningen

kon daar niet verder doorgroeien dan de huurderadmi-

alsof ze van mezelf zijn. Wanneer het je eigen woning is

nistratie. In 2000 ben ik voor mezelf begonnen. Direct

probeer je het beste eruit te halen. Ik ken de woningen,

vanaf het begin liep het goed. Ik begon met één klant,

zoek naar de beste manier om ze te exploiteren en advi-

maar al snel kwamen veel van de klanten van mijn vorige

seer klanten daarover.’

werkgever bij mij terecht.’

Krijger voert zijn werk zakelijk uit, maar met hart voor

Begonnen met een bedrijf aan huis, kon Krijger het werk

zowel de eigenaar als de huurder. ‘Het gaat erom hoe je

al snel niet meer alleen aan. ‘In 2001 vertelde ik Idsart

communiceert. Dat doe je vooral door goed te luisteren

van de Weide dat ik het niet meer in m’n eentje redde. Ik

en te zoeken naar oplossingen die voor beide kanten

stelde hem voor de vastgoedportefeuille van de makelaar

acceptabel zijn. Wij zijn de intermediair tussen de ver-

waar hij voor werkte mee te nemen en in te brengen in

huurder en de huurder. De verhuurder is vaak alleen geïn-

Provast Beheer. We konden dan samen verder als VOF.’

teresseerd in de inkomstenkant van de samenwerking.

Van der Weide werd mede-eigenaar van Provast Beheer

De belangen van de huurder hebben juist meer te maken

en inmiddels heeft het bedrijf circa 450 klanten in de

met de uitgavenkant zoals onderhoud. Daartussen zitten

portefeuille. Daar zitten eigenaren van woningen bij,

wij. Soms levert dat frictie op, maar door goed naar beide

maar ook investeerders met een groot vastgoedpak-

partijen te luisteren kunnen we meestal wel tot werkbare

ket. Voor Van de Steege Makelaars bijvoorbeeld, voert

voorstellen komen waar beide partijen achter staan.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

155

De kracht van eenvoud Modulair vastgoedbeheer Provast WoningbeheercheckTM Basisbeheer a Basis administratief b Basis Financieel Technisch Beheer Commercieel Beheer

Voor meer informatie: 020 4420889

Patrimoniumlaan 2 1182 BW Amstelveen

www.provastbeheer.nl

‘Als grote beheerder is Provast Beheer een uitstekende gesprekspartner voor de grote beleggers’

Persoonlijk zijn ook de contracten die Provast Beheer afsluit met

werkt Provast Beheer landelijk, van Alkmaar, tot Eindhoven en Zwolle

investeerders. Het bedrijf werkt met vier modules waaruit eigenaren

aan toe. Met de overname is Provast Beheer een groot, solide bedrijf

hun eigen pakket kunnen samenstellen. De modules variëren van een

geworden en is de slagkracht in een keer enorm toegenomen.

eenvoudige puntentelling van een woning tot aan het commercieel

Als grote beheerder is Provast Beheer een uitstekende gespreks-

beheer van totale complexen. Module 1 is bedoeld voor particuliere

partner voor de grote beleggers. Daardoor kan het bedrijf nu bijvoor-

eigenaren die eenmalig ondersteuning willen bij de puntentelling,

beeld ook samenwerken met banken. Door de economische crisis

de taxatie etc. Module 2, 3, 4 bestaan uit de diverse vormen van

verschaffen banken veel overbruggingshypotheken aan mensen die

langdurig beheer die Provast Beheer uitvoert. Het basispakket bestaat

hun huis niet op tijd hebben kunnen verkopen. In sommige gevallen

uit vooral de financiële kant van de verhuur, het innen van de huur

kopen banken deze huizen zelfs op in de verwachting ze over enige

tot en met de jaarrekening. Een stap verder is het technisch beheer

tijd met winst te kunnen verkopen. Banken zijn vaak huiverig voor de

waarbij Provast Beheer verantwoordelijk wordt voor onder andere

tijdelijke verhuur van deze woningen. Door de woningen efficiënt te

periodieke controles, klein onderhoud, schoonmaak, het verhelpen

laten beheren zijn zij hier eerder toe bereid. Het risico dat de huurder

van storingen aan installaties en het afwikkelen van schadegevallen.

blijft zitten is met goed beheer een heel stuk kleiner.

Geeft een eigenaar het complete beheer uit handen, dan zorgt Provast Beheer dat een pand continu verhuurd is, selecteert de huurders en

Passie voor vastgoedbeheer

regelt vergunningen, taxaties, maakt een meerjarenbegroting en een

Van eenmanszaak op zolder tot partner van grote beleggers in

onderhoudsplan. ‘Wij komen in beeld wanneer een investeerder zijn

slechts tien jaar tijd. Krijger vertelt met passie over het succes van

gebouw gemanaged wil hebben’, vertelt Krijger. ‘Woningcorporatie

zijn bedrijf. Het begon met één klant en groeide vooral door het

de Alliantie bijvoorbeeld investeert momenteel in complexen in

beheer van de woningen van Amsterdammers die voor enkele jaren

Amsterdam-Noord omdat ze dat gebied in de toekomst willen ontwik-

naar het buitenland vertrokken. Terugkijkend op de beginjaren vertelt

kelen. Tot zij daar gaan bouwen, beheren wij de bestaande panden.

hij hoe hij nauwelijks tijd had voor zijn jonge gezin en dat hij het aan

De Alliantie heeft veel ervaring met het beheer van woningen, maar

de steun van zijn Braziliaanse echtgenote te danken heeft dat hij

dit zijn bedrijfspanden en daar hebben zij geen affiniteit mee. Wij

alle ruimte had om Provast Beheer te laten groeien. ‘Toen ik voor

zorgen dat huren geïnd worden, contracten nageleefd en verhelpen

mezelf begon, is er ontzettend veel werk op me afgekomen. Ik denk

problemen. Op het moment dat complexen inderdaad gesloopt wor-

dat ik zonder mijn vrouw niet zover was gekomen. De klanten van

den, zeggen wij tijdig de huur op en zorgen dat de panden leeg zijn.’

het eerste uur, die voor zaken nog bij mij thuis kwamen, zijn bijna vrienden geworden.’ Inmiddels is Provast Beheer veel te groot voor

Landelijke uitbreiding

kantoor aan huis en beschikt het bedrijf over een uitstekend bedrijfs-

Tot voor kort was Provast Beheer vooral actief in Amsterdam en de

pand in Amstelveen.

Randstad. Onlangs heeft het bedrijf de vastgoedbeheer-tak van de landelijk werkende verhuurmakelaar Direct Wonen overgenomen. Nu

Meer informatie: www.provastbeheer.nl

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

157

De opmerkelijke effecten van relatiemedia

NARVIC Media en Communicatie:

inhoudgevers!

‘Inhoudgevers’, zo noemen ze zich, de acht professionals van NARVIC Media en Communicatie.

En met dat ene woord is al veel gezegd over wat ze doen. Het bureau helpt opdrachtgevers namelijk letterlijk én figuurlijk met inhoud geven aan marketing- en communicatiebeleid. Het bureau produceert onder andere strategische plannen, relatiemagazines en bedrijfsfilms. De visie van het communicatiebedrijf kun je origineel noemen. Er zijn per slot niet veel bureaus die de disciplines journalistiek, marketing en webmarketing zo naadloos op elkaar weten aan te sluiten.

Hoe zorg je er voor dat gemeenten, vastgoedbedrijven, vermogens-

journalistiek als academisch is, kunnen wij klanten veel verder helpen.’

beheerders en alle andere bedrijven die daar behoefte aan hebben

158

positief in het nieuws komen? Dat een relatiemagazine daadwerkelijk

Blabla

klantenloyaliteit bevordert én nieuwe klanten lokt? Dat video en social

Gevraagd naar hoe dat in de praktijk werkt zegt Bakker: ‘ Het is niet zo

media zodanig slim worden ingezet dat ze daadwerkelijk ‘rumour

ingewikkeld hoor. Klanten willen graag dat je snel een heldere analyse

round the brand’ creëren? NARVIC weet in de meeste gevallen

kunt maken van situaties. Dat je de kern van iets snel en in heldere

het antwoord. Het bureau bereikt opmerkelijke resultaten door de

bewoordingen op papier hebt, op een manier die de klant zelf niet voor

beginselen van marketing, webmarketing én journalistiek te mixen.

mogelijk had gehouden. Dat kunnen wij. We zijn nieuwsgierig, we

Oprichter Menno Bakker legt uit: ‘In de zuivere vorm is journalistiek

durven dóór te vragen en we pikken snel de meest relevante zaken

een vak waarbij objectiviteit en onafhankelijkheid enorm belangrijk

er uit. Ook begrijpen we erg snel hoe de context is. Dat helpt ons bij

is’, zo legt Bakker uit. ‘In die zin is het dus behoorlijk principeloos dat

het formuleren van beleidsplannen, relatiemagazines en jaarverslagen.

wij journalistieke technieken combineren met marketing. Toch zie je

En als er vervolgens gewoon een mooi verhaal moet komen, voor

de mediawereld snel veranderen. Echte objectiviteit bestaat bijna

welk medium dan ook, dan doen we dat óók. Geen blabla, maar écht

niet; iedereen wil beïnvloeden. Door onze achtergrond, die zowel

een goed verhaal, waar lezers even bij stil blijven staan.’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

Lobby

manier kan zo’n magazine een zeer krachtig lobby-instrument zijn.’

Een van de specialismen van het bureau is het maken van relatiemagazines. In het recente verleden deed bureau Millward Brown

Video en social media

onderzoek naar de effecten van dat soort bladen. Het resultaat: onder

Het heeft even geduurd, maar inmiddels is voor bijna iedereen wel

lezers van een relatiemagazine was de klantenloyaliteit 32 procent

duidelijk dat ook film een krachtig medium is bij het bereiken van

hoger dan onder niet-lezers. ‘Dat zijn mooie cijfers’, stelt Bakker.

doelgroepen. Voor NARVIC was het enkele jaren geleden reden om

‘Gemiddeld wordt een relatiemagazine dan ook een half uur gelezen.

er een special afdeling voor op te zetten. Bakker: ‘Er was aanvankelijk

Dat is gelijk aan andere bladen. Maar 35 procent van de lezers pakt

koudwatervrees bij het bedrijfsleven. Men dacht bij film aan hoge

zo’n blad nog een tweede keer of geeft het dóór aan een zakenrelatie,

kosten en aan iets waar met name op internet niemand het geduld

omdat er bijvoorbeeld een artikel in staat waarmee men die relatie

voor heeft om er naar te kijken. Dat is ongegrond. Er is inmiddels een

wil verrassen. Dat is een zeer belangrijk voordeel.’

nieuwe generatie filmers en journalisten opgestaan die precies weet

Een onafhankelijke toon is dan belangrijk, zo vertelt Bakker. ‘Het

hoe je in één minuut een kraakhelder verhaal kunt vertellen. En ook

is zeker een voordeel om je verhaal op te laten tekenen door

hoe je zo’n filmpje met behulp van internet en social media wijd kunt

een externe partij, die een journalistieke toon kan voeren. Dat is

verspreiden. Hoe dat werkt? Ach, dat voert nu te ver. Kijk maar eens

gezaghebbender. Zo win je vertrouwen bij je doelgroep. Op die

op www.narvic.nl. Maar pas op hè, narvic met een c! ’

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

159

onze adverteerders Delta Development Group . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Omslag 2 Ernst & Young . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Omslag 3 Kroonenberg Groep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Omslag 4

World Trade Center Amsterdam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Rabobank Amsterdam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Oger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Stadsdeel Zuidoost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Endemol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Provada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 ZuidoostPartners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Midreth . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36-37 Icova . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Programmabureau Klimaat en Energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Reggefiber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 AT5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Mul Projectontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Ad Hoc Beheer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Rieteiland Oost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Maqutos Standbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 ASR Vastgoedontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Stibbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 ORAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 De Alliantie Ontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 Natuhome . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Steenkorrel Groep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 Provast Beheer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

160

amsterdam in ontwikkeling.com - 2010

The Bank en de natuur.

Een prettig werkklimaat, een inspirerende omgeving, milieuvriendelijk en energiezuinig.

Middenin het centrum van Amsterdam met een geheel eigen atmosfeer.

Allemaal voorzieningen die relevant zijn voor een aantrekkelijk verblijf in kantoren en winkels. Het openbaar vervoer stopt direct voor de deur en het gebouw bevat duurzame toepassingen zoals onder meer warmte/koude opslag, HR isolatieglas en daglichtafhankelijke verlichting. Je kunt er nog nĂŠt geen eekhoorns voeden, maar The Bank is ondertussen een van de duurzaamste monumenten van de stad.

Medio 2010 is The Bank gereed voor gebruik.

ENERGIEPRESTATIECERTIFICAAT ZEER ENERGIEZUINIG

A B C D E F G

A++ < 0.50 0.51- 0.70 A+ A 0.71-1.05

B

1.06-1.30

C

1.31-1.60

D

1.61-2.00

E

2.01-2.40

F

2.41-2.90

A+

G > 2.90

ZEER ENERGIEONZUINIG

The Bank is een project van Kroonenberg Groep

Verhuur: DTZ Zadelhoff: 020 5711421 of CB Richard Ellis: 020 6262691

www.thebankamsterdam.nl