vlnr: Luc Celus, dr. Barbara Vantroyen en Dominique Leurs
De spoedgevallendienst doorgelicht Van een verstuikte enkel tot een zwaar verkeersongeval, van een baby met koorts tot een oncologische patiënt met ademnood… het aanbod op een spoedgevallendienst is groot. Om zo goed mogelijk tegemoet te komen aan deze brede zorgvraag werd de spoedgevallendienst van het Jessa ziekenhuis in 2011 gereorganiseerd. Medisch diensthoofd en urgentie-arts dr. Barbara Vantroyen en hoofdverpleegkundigen Luk Celus en Dominique Leurs geven tekst en uitleg.
“Reeds vroeg in de fusie van het Salvator-
Hoe is de spoedgevallendienst tegenwoor-
Wat is het voordeel van deze werkwijze?
St.-Ursulaziekenhuis en het Virga Jessezie-
dig georganiseerd?
Dominique Leurs: “Een van de voordelen is
kenhuis werd besloten om zo snel mogelijk
Luk Celus: “Onze dienst is opgesplitst in vier
dat de patiëntenstromen elkaar niet kruisen.
naar één spoedgevallendienst te gaan. Dit
aparte zones: een zone voor kinderen, een
Kinderen of patiënten met kleinere proble-
biedt voordelen naar organiseren van wacht-
zone voor patiënten waarvan we verwachten
men komen bijvoorbeeld niet in de zone met
diensten, aanbod van zo breed mogelijke ge-
dat ze met een beperkt aantal onderzoeken
de kritieke patiënten. Hierdoor worden onver-
specialiseerde zorg, inzet van materialen en
en zorg terug naar huis kunnen, een zone voor
wachte confrontaties vermeden en moeten
middelen, enz. Het uiteindelijke doel: patiën-
niet-dringende patiënten die wellicht wel op-
niet-dringende patiënten niet onnodig lang
ten zo goed mogelijk kunnen helpen,” aldus
genomen worden en een zone voor ernstige
wachten omdat meer dringende aanmel-
dr. Vantroyen.
spoedgevallen. De triageverpleegkundige be-
dingen steeds voorgaan. Elke zone werkt bo-
paalt wie in welke zone terecht komt. Hij of zij
vendien autonoom met een apart team van
maakt meteen bij de aanmelding een snelle
artsen en verpleegkundigen. Een coördinator
inschatting van het probleem. Zo krijgt de
- een ervaren verpleegkundige – bewaakt het
patiënt de zorgen waar hij recht op heeft en
overzicht over de zones en stuurt bij waar
komt hij of zij in de aangewezen zone binnen
nodig”.
duidelijke verwijsbrief " Een van de huisarts
onze dienst terecht. De triageverpleegkundige heeft dus een belangrijke functie in het
"
biedt zeker een meerwaarde.
20 JESSALINEA
geheel. Voor deze manier van werken hebben
Toch kende de fusie van de spoeddiensten
we trouwens lof gekregen van het auditteam
enkele problemen. Wat was de reden?
tijdens de voorbije accreditatiebezoeken.”
Dr. Vantroyen: “Ondanks intensieve voorberei-
spoedgevallen
Tips voor de huisarts samengevat
1. Een duidelijke verwijsbrief helpt de triageverpleegkundige bij het bepalen van de urgentiegraad en geeft de urgentiearts de nodige info uit de eerste lijn. Contacteer ons indien nodig gerust voor een telefonische briefing. 2. Help patiënten hun verwachtingen over wachttijden realistisch te houden. Een standaard patiëntencontact op spoed met enkele technische en/of laboonderzoeken neemt al snel tot 3 uur in beslag. 3. Op de spoedgevallendienst is niet alle medicatie in voorraad en de ziekenhuisapotheek is niet 24/24u open. Daarom adviseren we patiënten om hun thuismedicatie voor de eerste dag mee te brengen, samen met een lijst van deze medicatie.
ding waren er inderdaad wel wat problemen.
kenhuisspecialist. De patiënt krijgt dan de
porten. We beseffen dat dit een invloed heeft
Zo vroeg het werken in zones van onszelf al
nodige voorschriften voor de eerste uren mee
op de beleving van de patiënt en zijn familie,
een aanpassing. Je kan een manier van wer-
zodat de collega op de afdeling de tijd heeft
maar op dit ogenblik kan het niet anders. Een
ken die je jarenlang gewoon bent immers niet
om de patiënt in zijn planning op te nemen.
Pendelambulance voert de ritten uit en indien
van vandaag op morgen overboord gooien.
Uiteraard zijn er ook een aantal indicaties die
nodig voorzien we in verpleegkundige of me-
van meet af aan een interdisciplinaire aanpak
dische begeleiding. Ook hierover zijn goede
Bovendien was het in de periode waarin we
vereisen zoals pediatrie, operatieve indica-
afspraken. Zo zal een pas geopereerde pa-
fuseerden erg druk op de beide campussen
ties, (interventionele) cardiologie. Hiervoor
tiënt bijvoorbeeld nooit naar de andere cam-
en leidde het ‘verdubbelde aanbod’ tot orga-
hebben we de nodige afspraken en er is regel-
pus vervoerd worden. Voor een Intensieve
nisatorische problemen zoals doorstroming
matig overleg tussen alle betrokkenen. Kort-
Zorgen patiënt gebeurt dit soms wel, maar
naar het beddenhuis en transporten naar de
om: onze taak op spoed gaat, in tegenstelling
met de nodige voorbereidingen. We besteden
andere campus. Hierdoor werden de wacht-
tot sommige andere spoeddiensten, verder
ook heel wat extra aandacht aan de telefo-
tijden bij momenten te lang. Daarnaast von-
dan alleen de initiële opvang en stabilisatie.
nische briefingmomenten tussen de afdelin-
den er tegelijkertijd verhuizingen van ver-
De manier van werken op je spoedafdeling is
gen. Dit gebeurt via de SBAR-methode, een
pleegafdelingen plaats waardoor niet alle
een beslissing die een ziekenhuis maakt af-
methode voor een veilige patiëntenbriefing.
capaciteit ten volle beschikbaar was. En last
hankelijk van de mogelijkheden (architectuur,
Patiënten kunnen tot 22u op hun kamer op
but not least waren de afspraken met de ver-
beschikbare staf,…). Eén van de grote voor-
campus Salvator toekomen. Wordt het later,
schillende disciplines niet steeds gelijk over
delen van onze werking is dat de orgaanspe-
dan blijft de patiënt op spoedgevallen over-
de beide campussen. Ook dit leidde tot aan-
cialisten hun werk beter kunnen organiseren
nachten en gebeurt de transfer de volgende
passingen, zowel op spoedgevallen als bij de
omdat de diagnostiek door de urgentieartsen
ochtend. Deze hele periode blijft de patiënt
orgaanspecialisten.
gebeurt. Zij kunnen hierdoor de patiënt zien
onder medisch toezicht van de aanwezige ur-
op een ogenblik dat alle onderzoeken uitge-
gentieartsen.”
voerd zijn en er vaak al een correcte behandeDe medische organisatie op de spoedafde-
ling gestart is.”
ling van het Jessa ziekenhuis is anders dan
Waar houden huisartsen bij verwijzing van
in sommige andere ziekenhuizen. Waarom?
patiënten best rekening mee?
Dr. Vantroyen: “We werken met gekwalifi-
Hoe verloopt de doorstroming naar de an-
Dr. Vantroyen: “Een duidelijke verwijsbrief is
ceerde urgentieartsen die instaan voor de
dere campussen?
zeker een meerwaarde. Dit helpt de triagever-
opvang, stabilisatie, diagnosestelling en pri-
Luk Celus: “Dit gebeurt via intercampus trans-
pleegkundige bij het bepalen van de urgentie-
maire behandeling. Waar nodig vragen we advies van andere ziekenhuisspecialisten. De urgentiearts kan autonoom beslissen over ontslag of opname van een groot aantal van de patiënten op spoed. In geval van opname verwijzen we de patiënt verder naar een zie-
werken met gekwalificeerde urgentieartsen " We die instaan voor de opvang, stabilisatie, diagnosestelling en primaire behandeling.
"
JESSALINEA 21
spoedgevallen
graad en zorgt ervoor dat onze urgentieartsen
gevallen is dit al snel duidelijk (bijvoorbeeld:
België tot de grotere diensten. En dat schept
de nodige informatie uit de eerste lijn krijgen.
een nierkoliek). Maar bij andere problemen
extra uitdagingen. We moeten er met ons
Indien nodig kan de huisarts ons ook steeds
zoals bovenbuikpijn zijn er vaak onderzoeken
team - ruim 75 medewerkers: artsen, ver-
telefonisch contacteren voor een briefing.
nodig vooraleer we hier zicht op krijgen. Ten
pleegkundigen, ambulanciers en secretares-
Elke huisarts krijgt trouwens een verslag van
slotte is het ook nuttig dat de patiënt alle me-
sen - continu voor zorgen dat de individuele
het spoedcontact, op voorwaarde dat de pati-
dicatie mee brengt die hij thuis neemt, alsook
patiënt in deze grote patiëntenstroom krijgt
ënt bij de inschrijving de naam van de huisarts
een lijst met deze medicatie. Niet alle medi-
waar hij recht op heeft, en liefst nog een beet-
heeft laten registreren. Is de huisarts op een
catie is namelijk onmiddellijk beschikbaar op
je extra. Het komt er dus op aan om naast de
elektronisch verzendingssysteem aangeslo-
spoedgevallen. Zo kan de patiënt toch steeds
basiszorg ook alles rond die basiszorg te be-
ten, dan krijgt hij of zij dit verslag elektronisch
zijn noodzakelijke thuismedicatie krijgen op
waken. Ik denk dan aan wachttijden, comfort,
toegestuurd. Op die manier komen de spoed-
de spoedgevallendienst.”
doorstroming en dergelijke. Zelfs opleiding
gegevens zo snel mogelijk bij de huisarts te-
van onze medewerkers, die te maken krijgen
recht en is de opvolging van de zorg verzekerd.
met alle domeinen van de gezondheidszorg,
Bij verwijzing van patiënten is het ook belang-
Spoed is een grote dienst binnen het zie-
vraagt een heuse investering. We willen im-
rijk om de patiënt realistische verwachtingen
kenhuis, hoe gaan jullie daar mee om?
mers garant staan dat degene die met de
mee te geven. Resultaten van een bloedname
Dominique Leurs: “Onze spoed is inderdaad
ziekenwagen bij de patiënt aan huis komt of
nemen gemakkelijk 1,5 tot 2 uur in beslag op
een grote dienst, niet alleen binnen het zie-
degene die de eerste opvang op spoed doet,
het laboratorium zelf. Reken daar de vooraf-
kenhuis, maar met de ruim 43.000 patiënten-
biedt wat de klant van hem verwacht: spoed-
gaande anamnese en het klinisch onderzoek
contacten per jaar behoren we ook binnen
gevallenzorg van een hoog niveau”.
door de arts bij en de bloedname door de verpleegkundige, dan is de patiënt vaak al 2 tot 3 uur op spoed vooraleer de resultaten gekend zijn.
Eigen deelwebsite voor spoedgevallendienst Sinds kort is de website van het ziekenhuis uitgebreid met een ‘deelwebsite’
Bovendien streeft de opnamedienst naar
spoedgevallendienst. Hier vindt u meer info over de concrete werking van de
een zo juist mogelijke opnameafdeling voor
spoedgevallendienst, maar bijvoorbeeld ook over het Manchester Triage Sys-
de patiënt. Bij een onvoorziene opname is
teem. U bereikt de deelwebsite via www.jessazh.be/spoedgevallendienst.
er uiteraard nog geen bed gereserveerd. Het duurt dan vaak enige tijd vooraleer een geschikte kamer op de juiste afdeling vrij en gepoetst is. Vanuit spoedgevallen proberen wij die wachttijd te beperken door een kamer
Contactgegevens:
aan te vragen van zodra duidelijk is om welke
spoedgevallen
spoedgevallen@jessazh.be
pathologie het gaat en voor welke discipline
Secretariaat
administratie.spoedgevallen@jessazh.be
de patiënt opgenomen moet worden. In veel
22 JESSALINEA