HandelsCourant editie 6 2020 by Jetvertising b.v.

Binnenland Binnenland

Verspanen Productnieuws

3 Mkb draagt Primeur voor onevenredig Nederland:bij windenergie met aan klimaatkosten energieopslag

4 IT als technologische motor

JAARGANG 17 14 || #6 JAARGANG #5| 2017 | 2020

Innovatie Precisietechnologie

Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas

Productnieuws Productnieuws

7 Succesvolle eerste vlucht 9 Flexibeler machineKoning Willem Alexander nieuwe vleugel 3D-geprinte individuele voor opent de TU Delft Flying-V onderdelen swappen tijdens bij LiS grijpervingers productieproces

De voor VOOR industrie, bouw, BOUW, hout, kunststof, rubber, metaal, machines en industriële automatisering DE handelskrant HANDELSCOURANT INDUSTRIE, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER,techniek, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Headline

Robot op wielen Nederlandse biedt veel agritech-markt flexibiliteit

kan groeien van 715 miljoen naar 2,5 miljard euro in 2030

Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

Metaalprijzen

PAG 4

Aanbestedingen

PAG 12

Faillissementen

PAG 14

Wie doet wat

PAG 15

De groei van de wereldbevolking, schaarste aan personeel en uitdagende opdracht. De Euroingezet, zoals drones, oogstropese Commissie heeft ambitibots en grondsensoren die de landbouwgrond, en de verduurzaming van de voedselketen euze doelstellingen voor onder bodemkwaliteit en luchtvochgaan zorgen voor een doorbraak van de robotisering in de meer biologische teelt en de tigheid meten. Een mooi voorlandbouw. ABN AMRO schat de omzet in de internationale Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan een laadvermogen van 7 kg en vermindering van het gebruik beeld is een net ontwikkelde agritech-markt nu op ruim 6 miljard euro. Hieronder vallen faeen robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO voerde samen met OTTO verschilbrikanten van veldrobots, drones, melk- en voerrobots en aanvan gewasbeschermingsmiddeaspergerobot die met behulp platformhardware ook hebben OTTO is een zelfrijdend platform met handelingen uit. Op een verwante engedacht. softwareDeom data-analyses uit te voeren. len. lende De druk op het schaarse van een ondergrondse detec-

landen zien de groeipotentie van deze markt. Tegelijkertijd is het belangrijk om bestaande knelpunten het hoofd te bieden. Zo is er sprake van fragmentatie van kennis in de markt en kan de verbinding met het bede mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfascherm konden bezoekers landbouwareaal neemt mede een tiemethode asperges oogst nog drijfsleven worden verbeterd. Nederlandse fabrikanten hebden. De kosten van arbeid in door de groei van de wereldbevoor ze boven de grond komen. Het is daarom belangrijk dat brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het kaart van de ruimte zien met daarben hierin een marktaandeel de agrarische te sector zijn ook in volking toe, terwijl Hierdoor vervangt hijvier totjaar 25vindtmedewerkers in t/m de 23 agrarische Na een pauze van de EMO van 18 september 2017 productieproces flexibel en mensonafhankelijk maken. op de positie van duurzaam de machines en van ruim 11 procent, vooral de afgelopen jaren mede door telen nu vaak om een hogere handstekers. Fabrikanten in de sector en nieuwe studenten het mobiele platform. Op de kaart opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for dankzij de zeer sterke positie in schaarste toegenomen, wat het arbeidsinzet vraagt. agritech-markt kunnen profiteworden opgeleid om agritech In tegenstelling tot een AGV (Auintelligent production’ vanteproductietechniek gen of logistieke taken kan verwaren ook de obstakels (mensen) melk- en voerrobots. Zij zetten interessant maakt voor agrariren van de groei, maar dit laten zal fabrikanten in de praktijk kunnen toepas- uit de Guided die eenërs richten hele wereld zien welke oplossingen in een grote ruimte of bij te zien die het OTTO-systeem nutomated 715 miljoen omVehicle) in de agriom te investeren in technoSTROOMVERSNELLING niet vanzelf gaan. Ook andere sen. lbestaan om het grootst mogelijke vooraf gedefinieerd pad volgt, kanlogie. verschillende bewerkingsstations. metvan de LiDAR tech-markt, en dat kan volgens De waarnam robotisering de Ne-senso- nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te geneABN AMRO zelfs stijgen naar Een andere aanjager van de derlandse landbouw zal de OTTO zelf een route bepalen Taken die het duo kan verrichten ren. De verrijdbare robothiergeeft vol- reren. 2,5 miljard euro in 2030. Dit agritech-markt is het toegenodoor naar verwachting in een door een vooraf in kaart gebrachte bij meerdere bewerkingsstations gens Fanuc een verhoogde flexikomt overeen met een groei van men belang van duurzaamheid. stroomversnelling komen. Roproductieomgeving. Men spreekt zijn bijvoorbeeld machinebelading, biliteit als het op automatisering De EMO Hannover geldt als inno- le te noemen, aan hun zegetocht gemiddeld 13 procent per jaar. De sector staat daarbij voor een bots worden grootschaliger dan ook van SDV (Self Driving gereedschapswissels, materiaal- aankomt. In tegenstelling tot een vatie-etalage voor de productie- begonnen vanuit de EMO”, vertelt Het tekort aan een personeel is een Vaak stemmen Vehicle). Voor het autonoom Dr. Wilfried directeur bij belangrijke aanjager van deplan- handling en montagewerkzaam- vaste automatiseringscel die veelDe techniek. naamsbekendheid vanfabrikanSmart Industry is de Schäfer, afgelopen

EMO Hannover 2017 in teken van intelligente productie

Helft ondernemers kent

nen van van agritech. de bewegingsroute maakt groei Zo is vooral aan seizoenarbeiders vaak een het mobiele platform gebruik van tekort, de coronacrisisWanneer exeen zoals SLAM-algoritme. tra duidelijk heeft gemaakt. De OTTO een obstakel tegenkomt, oogst van verschillende producdan planttoen het arbeidsmigranplatform zelf een ten stokte route om het heen. ten vanwege het obstakel virus naar het De

land van herkomst combinatie van eenterugkeerrobot en een

heden.

nieuw!

Smart Industry

hun gegroeid. nieuwe ontwikkelingen EMO-organisator VDW Inmiddels afheeft de helft van de(Vereniging ruimte inneemt, kan de mobieleviertenjaar

magic gripper robot meerdere

ervan weleens vanzodat gehoord. een derde op de datum de EMO, van Slechts Duitse Machinefabrieken). In bewerkingsma-ondernemers de zuignap met eigen vacuümpomp ziet er echter ook kansen in voor hun eigen bedrijf. Daarbijvan de exFanuc chines handelen. Een bijkomend ze op de beurs hun innovaties 2013 gaven 45 procent gaat het vooral om ondernemers uit de industrie en ICT. Tijdens de Fanuc Fandays medio voordeel is dat het maximale uit kunnen voorstellen aan een inter- posanten aan dat ze met nieuwe Dit blijkt uit onderzoek dat KVK uitvoerde onder 1.007 nationaal vakpubliek. “Daarom zijn ontwikkelingen naar de beurs wamei presenteerde Fanuc samen de robot gehaald kan worden. Deondernemers in verschillende veel trends, zoals flexibele produc- ren gekomen. met Romias uit Enter, de Neder- robot hoeft namelijk niet te wach-sectoren. Lees verder op pagina 2 >>

.nl

landse distributeur van OTTO, het

ten tot een bewerkingscyclus is af-

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een Fanuc

gelopen, maar kan in de tussentijd

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobot heeft

een andere taak uitvoeren.

ONLINE MARKTPLAATS VOOR MACHINES EN

GEREEDSCHAPPEN

tieconcepten, high-speed bewer-

readychain rack Limis Planner lees verder op pagina 2 aandrijvingen, om er slechts enkeking en de toepassing van lineaire ®

Machines maken de beurs

Dé planningssoftware voor productiebedrijven

SINVACON

Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling

en visualiseert de chainflex werktBerekent complexe productieplanning. ®

CAT7

MEETSYSTEEM

.nl/readychain HYBRIDE

REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, Tel. 0346-353932 voor een superieure HECHTING

TORSIE

motion plastics

Vraag nu om info of demo.

Limis bv

053-7400750 www.limis.nl

Met een garantie van 36 maanden

.nl/chainflex

www.sinvacon.be NL-918-readychain 48x42.indd 1

24.08.20 08:54

Binnenland

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE

Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017

DE HANDELSCOURANT VO

Headline

Vervolg pagina 1

Helft ondernemers kent Smart Industry inzet van robots vergroot de productiecapaciteit. “Uiteindelijk zijn we steeds meer in de richting van een onbemande Robot op fabriek aan het ontwikkelen,” biedt veel zegt directeur Ronnie van den Hurk. Ruim vier op de tien ondernemers ziet geen Smart Industry-toepassingen voor zijn bedrijf. Dit zijn relatief vaker zzp’ers en ondernemers buiten de ICT en industrie, zoals in de bouw en zakelijke diensten. De belangrijkste belemmering om met slimme technologie aan de slag te gaan, is geld. Bijna een kwart van de ondervraagde ondernemers geeft aan geen of een te klein investeringsbudget te hebben. Ook geeft een op de zes ondervraagden aan onvoldoende zicht te hebben op wat het daadwerkelijk gaat opleveren: meer omzet of minder kosten. Verder worden capaciteit en doorlooptijd als belemmeringen genoemd om Smart Industry in te kunnen voeren. Het is van belang hoe ver je vooruit denkt. “Software schaffen we niet aan voor korte tijd”, vertelt Peter Sleutel. Hij is adviseur bij het ICT Informatiecentrum. “Een gemiddeld pakket gaat toch al snel acht jaar mee. Het is daarom van essentieel belang dat je bedenkt hoe je organisatie er over acht of tien jaar uitziet.” Digitalisering kan op de lange termijn de investering helemaal waard zijn. In de toekomst verwacht een op de drie bedrijven meer slimme technologie te gaan gebruiken. Dit betreft vooral ondernemers in de industrie, ICT en groothandel. Er zijn meer inspanningen nodig om organisaties en initiatieven met betrekking tot Smart Industry onder de aandacht van ondernemers te brengen. Onbekend maakt immers onbemind. l Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

Metaalprijzen

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken ka

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsst

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan ver

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingss

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebe

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerk

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

het mobiele platform gebruik van een

(beeld Shutterstock.com)

Het Smart Industry-programma is erop gericht de digitalisering in de Nederlandse maakindustrie te versnellen. In 2014 is dit programma opgesteld door KVK, FME, Metaalunie, het ministerie van EZK en andere partners. De ambitie? Nederland tot het meest flexibele en beste digitaal geïntegreerde productienetwerk van Europa maken. In januari 2020 heeft KVK onderzocht of de inspanningen van dit programma effect hebben. Dit gebeurde via een online vragenlijst in het KVK-Ondernemerspanel. Centraal stond de vraag hoe bekend het begrip Smart Industry is en of ondernemers er actief mee aan de slag zijn. ONDERZOEKSRESULTATEN In vergelijking met eerder onderzoek uit 2016 is de naamsbekendheid van Smart Industry toegenomen. Het aantal ondernemers dat kansen ziet is gelijk gebleven, maar het aantal toepassingen is flink gegroeid. Smart Industry staat voor het slim gebruikmaken van nieuwe digitale technologieën. In

Spuitbussen - Lakstiften - Ral kleuren - Chassis kleuren - Meubellakken

- Rijwiellakken - Kleuren volgens staal - Machinelakken

de praktijk komt het vaak neer op het digitaal verbinden van apparaten, machines en organisaties. Denk bijvoorbeeld aan automatisering, robots en het delen van data in de keten. Ook micro-mkb’ers kunnen het volop toepassen. De helft van de ondernemers in het onderzoek van 2020 geeft aan weleens van Smart Industry te hebben gehoord. Slechts een beperkt deel (7%) weet precies wat het inhoudt. Binnen de maakindustrie ligt dit percentage een stuk hoger. Daar heeft 62% van de ondernemers ervan gehoord, en weten ze vaker ongeveer of goed wat het inhoudt (44%). Initiatieven en organisaties zoals NWO, NWA of Smart Industry Fieldlabs ondersteunen de verspreiding en toepassing van slimme technologie. Slechts een kwart van de ondernemers is bekend met een van hen. Hier is dus nog winst te behalen, want zij helpen bij

(de start van) de noodzakelijke transities. Engineering manager Martijn Engwerda past digitalisering succesvol toe bij machinebouwbedrijf Iteq. “Begin klein, bepaal je richting en doe proeven”, tipt hij. “Zo weet je dat je de juiste weg hebt gekozen. Zoek ook samenwerking met scholen, kennisinstituten en softwarebedrijven, want digitalisering heeft de toekomst.”

Colofon Uitgever De HandelsCourant b.v. Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk E info@handelscourant.com

Redactie Verbinding Uitgeverij Henk van Beek Ampérestraat 7 2316 DG Leiden T (06) 284 17 073 E redactie@verbinding.nl Persberichten E redactie@handelscourant.nl

Technische aerosols o.a. PTFE spray Siliconenspray, multispray

Binnenland

Productnieuws

WWW.DEWILDEBV.COM Tel. 020 - 497 49 43 Fax 020 - 497 71 86

info@dewildebv.com

Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017

BEDRIJFSVOERING VERBETEREN Met Smart Industry kun je de bedrijfsvoering verbeteren. Drie op de tien ondernemers ziet hier kansen in. Dit zijn met name ondernemers uit de industrie en ICT. Ondernemers gebruiken toepassingen van Smart Industry naar buiten toe vooral om hun diensten flexibeler en op maat aan te bieden. Intern zien ze kansen voor het verbeteren van digitale veiligheid.

Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas

Precisietechnologie

Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS

Productnieuws

3D-geprinte individuele grijpervingers

Aebi Schmidt Nederland maakt zoutstrooimachines. Directeur Arjan Ester gebruikt data op twee manieren. Met performance-data helpt hij klanten om hun resultaten te verbeteren. En met technische data kan hij voorspellen wanneer een product kapot gaat. “Zo kunnen we klanten helpen om op de juiste manier en op het juiste moment onderhoud uit te voeren.” Plaatmetaalfabriek De Cromvoirtse werkt al langer met slimme technologie. Door digitalisering is de doorlooptijd er flink verkort. Middels digitale tekeningen bestellen klanten online hun materialen, en de

SLAM-algoritme.

Wanneer

Tijdens de Fanuc Fandays

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTT

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobo

INDUSTIËLE VERWARMING: GASBRANDERSySTEMEN Vlo T E C H N I E K

eis

tof

fen

W W W. B E T E C H N I E K . N L

t. 030 241 4444 - info@betechniek.nl Advertentieverkoop Jetvertising b.v. Rob Koppenol / Vincent IJff Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk T (070) 399 00 00 E sales@handelscourant.nl Advertentie administratie Pim Koersen T (070) 399 00 00 E9 advertenties@jetvertising.nl

Fanuc

OTTO een obstakel tegenkomt,

Abonnementen administratie De HandelsCourant b.v. Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk T (070) 319 80 02 F (070) 319 80 03 E info@handelscourant.nl Opmaak & productie M.S.U. b.v. T 06 53 37 42 28 E wim.rossen@msu.nl

DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Headline BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM

Binnenland

Productnieuws

Precisietechnologie

Productnieuws

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017

Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas

Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS

3D-geprinte individuele grijpervingers

DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

'Mkb draagt onevenredig 'Maakindustrie bij aan klimaatkosten' gebruikt predictive

Headline

Robot op wielen biedt veel flexibiliteit

maintenance te weinig'

Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

Metaalprijzen

PAG 4

Aanbestedingen

PAG 12

PAG 14

Faillissementen

Wie doet wat

PAG 15

een laadvermogen van 7 kg en

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO

voerde samen met OTTO verschil-

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met

lende handelingen uit. Op een

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-

scherm konden bezoekers een

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het

kaart van de ruimte zien met daar-

productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.

op de positie van de machines en

Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017

het mobiele platform. Op de kaart

opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for

In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken kan ver-

waren ook de obstakels (mensen)

intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte of bij

te zien die het OTTO-systeem

hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsstations.

waarnam met de LiDAR senso-

nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan verrichten

ren. De verrijdbare robot geeft vol-

reren.

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingsstations

gens Fanuc een verhoogde flexi-

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebelading,

biliteit als het op automatisering

De EMO Hannover geldt als inno-

le te noemen, aan hun zegetocht

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

materiaal-

aankomt. In tegenstelling tot een

vatie-etalage voor de productie-

begonnen vanuit de EMO”, vertelt

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerkzaam-

vaste automatiseringscel die veel

techniek. Vaak stemmen fabrikan-

Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

ruimte inneemt, kan de mobiele

ten hun nieuwe ontwikkelingen af

EMO-organisator VDW (Vereniging

robot meerdere bewerkingsma-

op de datum van de EMO, zodat

van Duitse Machinefabrieken). In

Fanuc

chines handelen. Een bijkomend

ze op de beurs hun innovaties

2013 gaven 45 procent van de ex-

OTTO een obstakel tegenkomt,

Tijdens de Fanuc Fandays medio

voordeel is dat het maximale uit

kunnen voorstellen aan een inter-

posanten aan dat ze met nieuwe

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc samen

de robot gehaald kan worden. De

nationaal vakpubliek. “Daarom zijn

ontwikkelingen naar de beurs wa-

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de Neder-

robot hoeft namelijk niet te wach-

veel trends, zoals flexibele produc-

ren gekomen.

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTTO, het

ten tot een bewerkingscyclus is af-

tieconcepten, high-speed bewer-

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een Fanuc

gelopen, maar kan in de tussentijd

king en de toepassing van lineaire

Machines maken de beurs

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobot heeft

een andere taak uitvoeren.

aandrijvingen, om er slechts enke-

lees verder op pagina 2

het mobiele platform gebruik van een

SLAM-algoritme.

Wanneer

Bijna de helft van de bedrijven in de maakindustrie maakt momenteel te weinig gebruik van predictive maintenance. Dit blijkt uit onderzoek van Axians onder 211 managers in de Nederlandse maakindustrie, uitgevoerd door Panelwizard.

EMO Hannover 2017 in teken van intelligente productie

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan

chainflex werkt

SINVACON

Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING

CAT7

MEETSYSTEEM

HYBRIDE

TORSIE

Met een garantie van 36 maanden

.nl/chainflex

www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968

Tel. 0346-353932 plastics for longer life

NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3

11.01.17 16:54

(beeld Shutterstock.com)

Koninklijke Metaalunie is negatief verrast door het persbericht van Milieudefensie waarin wordt gemeld dat onderzoek uitwijst dat de honderdduizenden ondernemers in het mkb maar liefst 80% van de ODE-pot vullen van waaruit klimaatmaatregelen met SDE++ subsidie worden gefinancierd. Het negatieve verrassingseffect zit in het feit dat diezelfde honderdduizenden ondernemers in het mkb slechts voor 20% subsidies uit die pot terughalen, terwijl de twaalf allergrootste CO2-uitstoters voor 80% uit die pot consumeren maar hem slechts voor 20% vullen. Dat kan en mag niet de bedoeling zijn, stelt Metaalunie. De organisatie pleit daarom voor een rechtvaardiger verdeling omdat de financiële last voor ondernemers in het mkb anders simpel-

weg veel te hoog wordt. Het is datzelfde mkb dat, anders dan genoemde grootverbruikers, ook al sinds jaar en dag een wettelijke energiebesparingsplicht heeft en daar sinds afgelopen jaar bovendien een informatieplicht bij heeft. Dat is volgens Metaalunie een te zware administratieve en (nu dus ook) financiële last, voor een sector die 90% van ondernemend Nederland representeert, werkgelegenheid voor miljoenen Nederlanders creëert en daarbij slechts voor

enkele procenten verantwoordelijk is voor de energieconsumptie. Minister Wiebes heeft de Tweede Kamer toegezegd dat de grootverbruikende ondernemingen niet méér uit de pot mogen halen dan dat ze erin stoppen. Duidelijk is dat die toezegging nog geen gestand wordt gedaan. Metaalunie roept de Tweede Kamer op om de minister aan zijn uitspraak te houden door de ODE-druk voor het mkb te verlagen. Het ministerie van EZK wordt gevraagd om de financiële en administratieve lasten die het mkb maakt ter uitvoering van het klimaatakkoord veel meer in lijn te brengen met de CO2-uitstoot van dat mkb. l

Als belangrijkste verklaring voor deze implementatie-achterstand noemt bijna twee derde van de ondervraagden een gebrek aan kennis binnen de eigen organisatie. Andere redenen zijn onvoldoende verzamelde data (34 procent) en te hoge kosten (32 procent). Dat het voor de maakindustrie van cruciaal belang is om de uitval van machines zo veel mogelijk te beperken, blijkt uit het feit dat 66

procent van de managers de downtime van machines als een van de grootste bedreigingen ziet voor hun organisatie. Desondanks heeft slechts 49 procent van de respondenten voldoende kennis over mogelijkheden om deze uitval zo veel mogelijk te verkorten. Veertig procent zegt daarnaast geen duidelijke strategie voor het verbeteren van onderhoud te hebben. l

(beeld Shutterstock.com)

Octrooibureau:

'Europa is hub voor 3D-printen'

Een recent rapport van het Europees Octrooibureau (EOB) beschrijft Europa als ‘de hub’ voor 3D-printen en additive manufacturing. Deze techniek biedt volop kansen voor mkb, startups en kennisinstellingen, aldus het bureau.

(beeld Shutterstock.com)

In het rapport ‘Patents and additive manufacturing - Trends in 3D printing technologies’ laat het EOB zien hoe patentaanvragen op het gebied van 3D-printen zich ontwikkelen in verschillende regio's, welke bedrijven koploper zijn en wat we in de toekomst van de techniek kunnen verwachten. Daarbij blijkt dat meer patentaanvragen uit de VS en Europa komen dan uit Azië. In het rapport wordt beschreven dat tussen 2015 en 2018 het aantal 3DP- en AM-patentaanvragen met gemiddeld 36% per jaar is gegroeid. Ter

vergelijking: voor alle technische disciplines samen meet het EOB een stijging van gemiddeld 3,5% per jaar. Bijna de helft van alle patentaanvragen op het gebied van 3DP en AM komt uit Europa. 3DP en AM vinden toepassing in alle sectoren van de techniek, maar medische technologie kent de meeste patentaanvragen. 3DP en AM bieden ook kansen voor mkb-ers, startups en kennisinstellingen. Veel kleine spelers die opereren in nichemarkten zijn succesvol dankzij 3DP en een goede IP-strategie. l

Binnenland

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE

Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017

DE HANDELSCOURANT VO

gebieden van de smart industry wordt ingezet. Zo heeft meer dan de helft van de machinebouwbedrijven de beschikking over simulatiesoftware in de ontwerpen testfase. Ruim 47% op Robot werkt met IoT-sensors biedt en 40% veel met andere vormen van connected devices binnen het bedrijf. Hoewel slechts 21% op dit moment prioriteit geeft aan AI, wordt verwacht dat de komende twee jaar de transitie naar smart industry in een versnelling raakt en dat de rol en impact van AI hierdoor significant zal toenemen. Over twee jaar wil bijna driekwart (71%) van de machinebouwers AI inzetten bij de simulatie van een ontwerp en de eerste testprocessen. Binnen de benchmark zijn alle machinebouwers het erover eens dat AI alleen een succes kan worden als de juiste mensen en systemen beschikbaar zijn. Slechts 36% beschikt over de goede IT-infrastructuur om te kunnen werken met AI, 46% van de organisaties zegt de juiste mensen in huis te hebben. De personele tekorten bevinden zich vooral bij de softwareontwikkelaars en engineers (40%), system-engineers (28%) en datascientists (20%). Volgens Patrick Fokke, sales director Nederland bij Siemens Digital Industries Software, heeft elke organisatie de mogelijkheden om mee te gaan in de transitie. “Er zijn voldoende technologieën beschikbaar om de transitie te realiseren. De bottleneck bevindt zich echter bij het gebrek aan expertise en capaciteit om de toepassingen daadwerkelijk in de organisatie te ontwikkelen. Met name de kleinere bedrijven lopen daardoor het risico dat ze achterblijven.” Daarnaast is ook de verankering van een strategie in de organisatie noodzakelijk, op alle fronten. Fokke: “Met de juiste aanpak en expertise is de kans van slagen van AI een stuk groter. Men moet weten welke datasets waarvoor nodig zijn, of de data schoon zijn, en interne datasilo’s voorkomen. Maar ook cybersecurity heeft extra aandacht nodig als grote hoeveelheden data worden verzameld. Om dit alles te kunnen waarborgen is kennis van zaken nodig, maar vooral ook organisatorische discipline. Een verankering van een (gedegen) strategie is onvermijdbaar. De machinebouwindustrie is zonder twijfel goed op weg in de transitie naar smart industry, en wanneer organisaties het belang van een (AI)-strategie gaan inzien kunnen grote stappen worden gezet, met een aantoonbare impact op de productiviteit en dienstverlening.” Headline

Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

Metaalprijzen

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken ka

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsst

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan ver

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingss

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebe

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerk

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

het mobiele platform gebruik van een

(beeld Shutterstock.com)

Vier trends, een conclusie:

IT als technologische motor

Vier ontwikkelingen zijn bepalend in de komende jaren: digitalisering van verspanen, kunstmatige intelligente binnen smart industry, robots/cobots, en nabewerken van 3D-geprinte objecten. "Nieuwe technologische oplossingen maken de weg vrij voor meer flexibiliteit in de productie." Automatisering en digitalisering zijn in de verspanende industrie niet meer weg te denken, en de technologie ontwikkelt zich razendsnel. Dit kan grote gevolgen hebben voor verspanende bedrijven. Ook de verspaner zelf gaat er veel van merken: de inhoud van functies zal hoe dan ook veranderen, er zullen functies verdwijnen, maar ook nieuwe ontstaan. Van klassieke vakman ontwikkelt de nieuwe verspaner zich steeds meer tot procesengineer. Daarvoor blijft bepaalde technische basiskennis belangrijk, maar er zijn ook andere vaardigheden nodig, zoals data kunnen lezen en analyseren, processen kunnen overzien, en communiceren. Mark Haverkort van Bemet International: “Steeds meer bedrijven hebben de stap naar CAD/ CAM gemaakt. Voor veel bedrijven is het ook een must. De redenen hiervoor zijn simpel: producten worden complexer, machines worden complexer, en levertijden worden belangrijker. Vooraf alles goed voorbereiden (CNC-programma, gereedschappen, spanmiddelen, simulatie) zorgt ervoor dat er minder fouten worden gemaakt en het spilrendement omhoog gaat. Robotisering is een zeer actueel thema bij al onze verspanende klanten. Het automatisch beladen en ontladen van machines

zorgt ervoor dat ze meer spiluren kunnen maken. Denk hierbij aan klanten die aan het eind van de dag alles klaarzetten zodat de CNC-machine in combinatie met de robot in de nachtelijke uren kan produceren.” Hij ziet dat systemen meer en meer met elkaar worden verbonden. Dat voedt een verdere ontwikkeling van internetplatforms in het verspanen. “De ontwikkeling van deze platforms is zeer belangrijk. Er zijn steeds meer mogelijkheden om te automatiseren. Dat kan intern zijn, in een organisatie, zoals hierboven genoemd. Maar dat kan ook extern zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een koppeling waarbij orders automatisch worden ingeschoten of bestellingen automatisch bij een leverancier binnenkomen. Een goed voorbeeld hiervan is Trivest Connect, een platform dat bedrijven in staat stelt hun IT-technologieën aan elkaar te verbinden door processen over meerdere applicaties heen te automatiseren. Het platform is de uitkomst voor bedrijven in de maakindustrie die intensief samenwerken. Zowel onderling als met leveranciers.” INZIEN De CEO van Robojob, Helmut de Roovere, stelt vast dat er heel wat initiatieven zijn opgestart om een nationaal bewustzijn

te creëren en de maakindustrie nieuw leven in te blazen. “Factories of the future, smart manufacturing en heel wat meer kleinschalige initiatieven zoals awards van beurzen of zelfs individuele bedrijven: we zien het allemaal graag gebeuren. We moeten echter ook vaststellen dat we er nog helemaal niet zijn. Het nationaal bewustzijn is misschien wel wat beter dan drie jaar terug, maar compleet doordrongen is het nog lang niet.” We zitten volgens De Roovere in een fase waarbij elke ondernemer wel inziet dat digitalisering en robotisering een ‘must’ zijn om te overleven en opnieuw te groeien in de maakindustrie. Nederland is hierbij één van de meest vooruitstrevende landen, maar ook in landen zoals Duitsland en Zwitserland ziet men de vele voordelen van robotisering. TRANSITIE Smart Industry, of Industrie 4.0, gaat niet meer alleen om de digitalisering van de automatisering. Hoewel veel bedrijven nog in het 2.0-tijdperk zitten en de stappen naar smart industry nog lang niet willen maken, zal de komende jaren de focus op 'AI' liggen: artificial intelligence, oftewel kunstmatige intelligentie. Althans, volgens Siemens. In die transitie naar smart industry krijgt de industrie steeds meer te

maken met innovatieve technologieën zoals smart sensors en robotica. De implementatie van AI-toepassingen lijkt dan ook een vereiste te zijn voor het realiseren van de gewenste transitie: de koplopers in de smart industry geven een hoge prioriteit aan het toepassen van AI. Het is een prioriteit die niet iedereen in de branche deelt: slechts één op de vijf machinebouwers kwalificeert het ontwikkelen van AI-toepassingen als kritiek of belangrijk. Dat blijkt uit de tweede Nationale Benchmark Smart Machine Industry van Siemens Digital Industries Software. Ruim een derde (38%) van de organisaties geeft de implementatie van AI-toepassingen helemaal geen prioriteit. En hoewel slechts een klein deel de inzet van AI belangrijk vindt, denkt bijna de helft (46%) van de machinebouwers dat AI het antwoord is op de grootste uitdagingen bij de transformatie naar een smart industry. Hierbij wordt AI als oplossing gezien voor cyber-physical production systems, de cloud, IoT en cognitieve computing om de time-tomarket te verkorten en efficiënter te werken. VERANKERING Vooral de diversiteit aan mogelijkheden van AI zorgt ervoor dat de technologie op steeds meer

SLAM-algoritme.

Wanneer

Fanuc

OTTO een obstakel tegenkomt,

Tijdens de Fanuc Fandays

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTT

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobo

BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM

Binnenland

Productnieuws

Precisietechnologie

Productnieuws

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017

Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas

Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS

3D-geprinte individuele grijpervingers

DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

SLIMME SOFTWARE rijke trend in de robotica. Met de Een derde trend is de toename mogelijkheid om samen te wervan robotica. Tot 2022 zullen ken met mensen zijn moderne naar verwachting bijna twee milrobotsystemen in staat om zich joen nieuwe industriële robots aan te passen aan een snel veranworden geïnstalleerd in fabriederende omgeving. Het aanbod Robot op wielen ken over de hele wereld. Nieuwe biedt veel flexibiliteitaan samenwerkingstoepassintechnologische trends en marktgen van robotfabrikanten blijft ontwikkelingen stellen bedrijven groeien. Op dit moment zijn gein staat om te reageren op verdeelde werkruimtetoepassingen EMO Hannover 2017 intelligente anderende eisen. De Internatio-in teken hetvanmeest gangbaar. Robot en productie nal Federation of Robotics toont werknemer werken naast elkaar toptrends om te innoveren. en voltooien de taken opeenvol"Slimme robotica en automatigend. sering zijn van vitaal belang om Toepassingen waarbij de mens het hoofd te kunnen bieden aan en de robot tegelijkertijd aan nieuwe consumententrends, de hetzelfde onderdeel werken, zijn vraag naar productvariëteit of nog uitdagender. R&D richt zich werktmethoden om robots in staat uitdagingen van handelsbarri-chainflexop ères", zegt dr. Susanne Bieller, te stellen in realtime te reageren. algemeen secretaris van de IFR. .nl/chainflex Net zoals twee menselijke wer"Nieuwe technologische oploskers zouden samenwerken, wilsingen maken de weg vrij voor len de R&D-teams dat ze de bemeer flexibiliteit in de producweging van de robot aanpassen tie." aan zijn omgeving, waardoor een Het programmeren en installeechte responsieve samenwerking ren van robots wordt veel eenmogelijk wordt. Deze oplossinvoudiger. Hoe dit er in de prakgen omvatten stem, gebaar en tijk uitziet? Digitale sensoren in herkenning van de intentie van combinatie met slimme software de menselijke beweging. Met de maken directe lesmethoden motechnologie van vandaag heeft gelijk, de zogenaamde ‘Programde samenwerking tussen mens ming by Demonstration’. De taak en robot al een enorm potentieel die de robotarm moet uitvoeren voor bedrijven van elke omvang wordt eerst door een mens uiten in elke sector. De samenwergevoerd: hij neemt de robotarm king zal een aanvulling vormen letterlijk mee en begeleidt hem op de investeringen in traditiomet de hand door de beweginnele industriële robots. gen. Deze gegevens worden verIndustriële robots zijn de cenvolgens door de software omgetrale onderdelen van de digitale zet in het digitale programma en netwerkproductie zoals die in van de robotarm. In de toekomst Industrie 4.0 wordt gebruikt. Dit zullen machinale leermiddelen maakt het des te belangrijker dat de robots verder in staat stellen ze met elkaar kunnen commuom te leren door middel van triniceren - ongeacht de fabrikant. al-and-error of door middel van De zogenaamde ‘OPC Robotics video-demonstratie en hun beCompanion Specification’, die is wegingen zelf te optimaliseren. ontwikkeld door een gezamenlijke werkgroep van de VDMA OPEENVOLGEND en de Open Platform CommuniSamenwerking tussen mensen cations Foundation (OPC), deen robots is een andere belangfinieert een gestandaardiseerde Headline

Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

PAG 2

Agenda

Metaalprijzen

PAG 4

Aanbestedingen

PAG 12

PAG 14

Faillissementen

Wie doet wat

PAG 15

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan

een laadvermogen van 7 kg en

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO

voerde samen met OTTO verschil-

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met

lende handelingen uit. Op een

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-

scherm konden bezoekers een

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het

kaart van de ruimte zien met daar-

productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.

op de positie van de machines en

Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017

het mobiele platform. Op de kaart

opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for

In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken kan ver-

waren ook de obstakels (mensen)

intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte of bij

te zien die het OTTO-systeem

hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsstations.

waarnam met de LiDAR senso-

nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan verrichten

ren. De verrijdbare robot geeft vol-

reren.

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingsstations

gens Fanuc een verhoogde flexi-

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebelading,

biliteit als het op automatisering

De EMO Hannover geldt als inno-

le te noemen, aan hun zegetocht

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

materiaal-

aankomt. In tegenstelling tot een

vatie-etalage voor de productie-

begonnen vanuit de EMO”, vertelt

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerkzaam-

vaste automatiseringscel die veel

techniek. Vaak stemmen fabrikan-

Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

ruimte inneemt, kan de mobiele

ten hun nieuwe ontwikkelingen af

EMO-organisator VDW (Vereniging

robot meerdere bewerkingsma-

op de datum van de EMO, zodat

van Duitse Machinefabrieken). In

Fanuc

chines handelen. Een bijkomend

ze op de beurs hun innovaties

2013 gaven 45 procent van de ex-

OTTO een obstakel tegenkomt,

Tijdens de Fanuc Fandays medio

voordeel is dat het maximale uit

kunnen voorstellen aan een inter-

posanten aan dat ze met nieuwe

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc samen

de robot gehaald kan worden. De

nationaal vakpubliek. “Daarom zijn

ontwikkelingen naar de beurs wa-

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de Neder-

robot hoeft namelijk niet te wach-

veel trends, zoals flexibele produc-

ren gekomen.

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTTO, het

ten tot een bewerkingscyclus is af-

tieconcepten, high-speed bewer-

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een Fanuc

gelopen, maar kan in de tussentijd

king en de toepassing van lineaire

Machines maken de beurs

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobot heeft

een andere taak uitvoeren.

aandrijvingen, om er slechts enke-

lees verder op pagina 2

het mobiele platform gebruik van een

SLAM-algoritme.

Wanneer

SINVACON

Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling

REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968

CAT7

MEETSYSTEEM

HYBRIDE

TORSIE

Met een garantie van 36 maanden Tel. 0346-353932 plastics for longer life

NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3

Tel. +31 (0)72-5717821 BESTURINGSTECHNIEK

AANDRIJVEN

LINEAIRE TECHNIEK

info@mctechnology.nl www.mctechnology.nl COMPONENTEN

Draaitafels, sledes en lineair systemen van ERO Führungen • Sledes voorzien van kogelomloop spindel of lineair motor uitvoering. • Positioneer nauwkeurigheid tot circa 2 micron met liniaal encoder. • Aandrijving met stappen- of servomotor. Opbouw tot XY, XZ, XYZ systeem. • Draaitafels met diameter van 50 t/m 300 mm. Nauwkeurigheid tot circa 10 sec. • Hand- of motoraangedreven. In staal of aluminium uitvoering.

• Zeer hoge belastingen/kiepmomenten. • Geschikt voor o.a. las- en bewerkings-machines, inspectie- en meetinstallaties. • Zwaluwstaart sledes handbediend of motoraangedreven. • Breedtes van 30 t/m 350 mm. Nu ook met geïntegreerde encoder.

TECHNOLOGY IN MOTION

(beeld Shutterstock.com)

11.01.17 16:54

• Klantspeciﬁeke oplossingen.

generieke interface voor industriële robots en stelt industriële robots in staat om verbinding te maken met het Industrial Internet of Things (IIoT). De digitale connectiviteit van robots met bijvoorbeeld cloudtechnologie is ook een enabler voor nieuwe businessmodellen. Robotleasing bijvoorbeeld - Robots-as-a-Service genoemd - heeft voordelen die vooral voor het mkb aantrekkelijk kunnen zijn: geen toegezegd kapitaal, vaste kosten, automatische upgrades en geen behoefte aan hooggekwalificeerde robotoperators. 575 MILJOEN DOLLAR Trend vier, Additive Manufactoring (beter bekend als 3D-printen) zal zich ontwikkelen op twee manieren. Aan de ene kant groeit het belang van post-processing (nabewerking). Tegelijkertijd is een verdere consolidatie van de markt zichtbaar. Dat is te zien in de fusie van Desktop Metal met het beursgenoteerde Trine. De stap levert het team van medeoprichter en ceo Ric Fulop 575 miljoen dollar cash op. Daarmee kan hij een agressieve groeistrategie uitrollen. Deze is financieel gedekt doordat tot 2024 al meer dan 90 Production Systems, het topmodel 3D-metaalprinter, zijn besteld. Maar eerst terug naar de techniek van post-printing. Nabewerken van AM-stukken blijkt namelijk een groeiend probleem. De lange duur van nabewerkingen en de consistentie van de onderdelen blijven de grootste punten van zorg op het vlak van post-processing. Daarnaast is er te weinig geschoold personeel als het aankomt op post-processing van 3D-geprinte onderdelen met poederbed- en hasrtechnologie. Dat blijkt uit het tweede jaarlijks onderzoek door PostProcess. De Amerikaanse ontwikkelaar van geautomatiseerde systemen voor het nabewerken van AM-werkstukken heeft opnieuw onderzoek gedaan onder gebruikers van AM-technieken. Dat levert enkele opvallende

uitkomsten op. Eén hiervan, die misschien nog wel meer aangeeft dat post-processing een groeiend knelpunt voor de industrie is, is dat 67% van de deelnemers die in de defensie-industrie actief is, zegt dat het nu al een uitdaging is om de einddoelen te halen. Bij AM-gebruikers in de luchtvaart- en automobielindustrie ligt dit percentage op bijna 50%. Deze markten hebben de beste vooruitzichten voor toename in gebruik van additive manufacturing. Het mag dus duidelijk zijn dat de industrie deze problemen moet aanpakken met geschikte technologische oplossingen. GEMISTE KANS AM-industrie breed zegt 46% van de deelnemers aan het onderzoek dat de huidige nabewerkingstechnieken voor vandaag volstaan, maar een uitdaging worden in de toekomst. 29% vindt de huidige technologie al problematisch, terwijl slechts een op de vier deelnemers zegt dat de post-processingtechnologie volstaat voor de toekomst. Met name voor gebruikers van poederbed-printtechnieken is nabewerken een probleem, ongeacht of ze metaal of polymeren verwerken. Voor bedrijven die VAT Photopolymerisatie, Material Jetting of Material Extrusion toepassen, zijn de huidige technieken vandaag nog voldoende, maar in de toekomst, als ze opschalen in productie, niet meer. Arbeidsintensieve nabewerking is niet duurzaam bij grotere volumes. Voor medische toepassingen heeft het verbeteren van de eindkwaliteit van werkstukken middels post-processing de hoogste prioriteit. Liefst 85% van de deelnemers aan de 2nd Annual Additive Post-Printing Survey Trends Report 2020 moet vandaag de dag al twee of meer nabewerkingstechnieken inzetten. In de meeste gevallen is dat het verwijderen van support, finishen van het oppervlak en het verwijderen van hars. Driekwart van de deelnemers zet drie of meer technie-

ken in. Dat, in combinatie met het arbeidsintensieve karakter, vertaalt zich direct in de invloed van post-processing op de uiteindelijke kosten van additive manufacturing. Bijna de helft van de deelnemers (46%) zegt dat de kosten van nabewerken tussen de 11 en 25% van de totale operationele kosten van AM uitmaken. Bij 18% is dat tussen de 26 en 50% en bij 5% meer dan 51%. Automotive geeft aan dat hier 51% van de kosten van het totale AM-proces zijn toe te schrijven aan nabewerking. Met dit percentage besteedt de automobielindustrie twee keer zo veel aan nabewerken dan welke andere markt dan ook. Maar: een of de vijf bedrijven zegt de kosten van post-processing niet te meten. PostProcess noemt dit een gemiste kans. Data zorgen voor inzicht in het belang van goede automatisering van de nabewerking van AM-werkstukken. GIGANT Additive Maintenance wordt dus duurder, lijkt het. Er lijkt echter geld genoeg te zijn. De eerder genoemde fusie van Desktop Metal met Trine biedt de middelen om in de go-to-market te versnellen. Het extra geld zal gebruikt worden om R&D-activiteiten te versterken en om overnames te doen. In een interview met het Amerikaanse Forbes zegt Fulop in vijf jaar te willen groeien naar een omzet van meer dan 1 miljard dollar. Afgelopen jaar bleef de teller steken bij 26 miljoen. Dit jaar zal Desktop Metal opnieuw op zo’n bedrag uitkomen. Met een marktaandeel van 2 procent in 2025 zou Desktop Metal zonder overnames al op een omzet van 942 miljoen dollar moeten kunnen komen. Daarmee is het een gigant in de wereld van 3D-printen. Aan de andere kant zou de AM-markt weleens een Microsoft-achtig bedrijf kunnen gebruiken om een daadwerkelijke doorbraak van deze technieken te bewerkstelligen. l

Binnenland

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE

ConstruSteel breidt automatisering uit met app voor montageploegen

Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag

JAARGANG 14 | #6 | 2017

DE HANDELSCOURANT VO

Headline

Robot op biedt veel

Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

Metaalprijzen

nog hogere kwaliteit en veiligheidsstandaarden nastreven.”

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.

EFFICIËNTIE IN HET STAALBOUWPROCES “ConstruSteel en Appreo zijn trots op de sterke combinatie van de softwareoplossingen. Waar ConstruSteel de basis vormt, kan in Appreo de projectinformatie met montageteams worden gedeeld en worden o.a. uren geregistreerd in de app,” vertelt Mickel van de Poll. Het vastleggen van informatie vanaf de bouwplaats, zoals foto’s en urenregistratie wordt gedaan op één plek. De geregistreerde uren komen tevens automatisch terug in de projectadministratie van ConstruSteel. Met deze functionaliteit spelen bedrijven eenvoudig en flexibel in op veranderingen binnen projecten en planning, bijvoorbeeld door meerwerk. Jos Bonte besluit: “Een mooie stap voor de automatisering van de branche. Zo houden staalbouwers grip op uren en voortgang van ieder project.” l

In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken ka

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsst

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan ver

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingss

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebe

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerk

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

het mobiele platform gebruik van een

Softwarebedrijf ConstruSteel blijft innoveren en automatiseert voor staalbouwbedrijven naast kantoor en productie nu ook montage. De uitbreiding met de Appreo Montage App biedt de bouwbranche unieke mogelijkheden voor het plannen van montage en het verwerken van uren, werkbonnen, foto’s en materieel. productie én een papierloze montage,” vertelt Jos Bonte, directeur van ConstruSteel. Een belangrijk onderdeel voor veel staalbouwers is het aansturen van de montageploegen en dankzij de integratie van de Appreo Montage App automatiseert ConstruSteel dit proces. Mickel van de Poll, directeur van Appreo, vult aan: “Bovenal laat de app zich makkelijk aanleren. Montageploegen, bedrijfswagens en materieel, alles kan simpelweg naar de juiste werkbon worden gesleept. De

De oplossing speelt in op de wens vanuit de markt om snel en overzichtelijk alle montagewerkzaamheden te kunnen plannen. Door de integratie van de Appreo Montage App met ConstruSteel wordt optimaal gebruik gemaakt van bestaande informatie over projecten en medewerkers. WERKBONNEN, UREN, MATERIEEL, CHECKLISTS EN FOTO’S IN ÉÉN APP “Van een papierloos kantoor gaan we naar een papierloze

informatie wordt automatisch doorgezet naar de betrokken personen, zodat iedereen een goed overzicht van de planning heeft. De open structuur van het ConstruSteel-platform maakt het mogelijk om te integreren met de Montage App.” Jos Bonte: “Het is een mooie toevoeging op onze bestaande staalbouwsoftware. We zijn zeer verheugd over de integratie en strategische samenwerking met Appreo, waardoor onze klanten kunnen beschikken over een solide en flexibele oplossing.”

INFORMATIE VAN EN NAAR DE BOUWPLAATS De kracht van de innovatie zit volgens Mickel van de Poll in het delen van informatie tussen Appreo en ConstruSteel: “Montageteams kunnen eenvoudig uren registreren, veiligheidsinspecties vastleggen, meerwerk registreren en werkbonnen aftekenen in de app. Het delen van informatie met kantoorpersoneel gaat digitaal en is zeer gebruiksvriendelijk. Staalbouwbedrijven kunnen op die manier

SLAM-algoritme.

Wanneer

Tijdens de Fanuc Fandays

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTT

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobo

‘Dé norm in mechanische componenten’

S-Dias Safety: Flexibel & Comfortabel machineonderdelen swappen tijdens runtime

MEEDENKEN teamwork

ADVISEREN kennis

OPLOSSEN vakmanschap

PERSOONLIJK betrokken

BESTEL NU ÉÉNVOUDIG ONLINE VIA MPARTS.NL zeer compact

ONS ASSORTIMENT

modulair of stand-alone

Met ruim 30.000 producten in het assortiment is Mparts uw specialist voor alle soorten machine onderdelen. Mparts heeft alle soorten industriële machine onderdelen die toegepast worden in de machine- en apparatenbouw. Van insteekstiften tot afstandhouders en van gasveren tot scharnieren. Meer info? Kijk dan op mparts.nl voor het complete assortiment. Mparts BV Meer en Duin 295 T: 0252 433733 sales@mparts.nl

adv_Handelscourant_mparts.indd 1

safety over wlan engineeren met eenvoudige bouwstenen

www.sigmacontrol.eu

2163 HE Lisse www.mparts.nl

08-09-2020 14:47

Fanuc

OTTO een obstakel tegenkomt,

BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM

Binnenland

Productnieuws

Precisietechnologie

Productnieuws

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag

Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas

Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS

3D-geprinte individuele grijpervingers

Succesvolle eerste vlucht voor de TU Delft Flying-V JAARGANG 14 | #6 | 2017

DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Headline

Robot op wielen biedt veel flexibiliteit

Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

Metaalprijzen

PAG 4

Aanbestedingen

PAG 12

PAG 14

Faillissementen

Wie doet wat

PAG 15

Deze zomer reisde een team EMO Hannover 2017 teken van intelligente van onderzoekers, ingeni-in productie eurs en een dronepiloot van de TU Delft naar een vliegbasis in Duitsland voor de eerste echte testvlucht van het schaalmodel van een energiezuinig vliegtuigontwerp genaamd de Flying-V. Het project werd vorig jaarchainflex werkt samen met KLM aangekondigd. Na een periode van uit- .nl/chainflex gebreide windtunneltests en een serie grondtesten in Nederland was het tijd om de eerste vlucht uit te voeren en een indruk te krijgen van de vliegeigenschappen. Deze eerste vlucht verliep volgens de initiatiefnemers heel succesvol. Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan

een laadvermogen van 7 kg en

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO

voerde samen met OTTO verschil-

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met

lende handelingen uit. Op een

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-

scherm konden bezoekers een

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het

kaart van de ruimte zien met daar-

productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.

op de positie van de machines en

Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017

het mobiele platform. Op de kaart

opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for

In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken kan ver-

waren ook de obstakels (mensen)

intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte of bij

te zien die het OTTO-systeem

hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsstations.

waarnam met de LiDAR senso-

nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan verrichten

ren. De verrijdbare robot geeft vol-

reren.

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingsstations

gens Fanuc een verhoogde flexi-

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebelading,

biliteit als het op automatisering

De EMO Hannover geldt als inno-

le te noemen, aan hun zegetocht

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

materiaal-

aankomt. In tegenstelling tot een

vatie-etalage voor de productie-

begonnen vanuit de EMO”, vertelt

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerkzaam-

vaste automatiseringscel die veel

techniek. Vaak stemmen fabrikan-

Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

ruimte inneemt, kan de mobiele

ten hun nieuwe ontwikkelingen af

EMO-organisator VDW (Vereniging

robot meerdere bewerkingsma-

op de datum van de EMO, zodat

van Duitse Machinefabrieken). In

Fanuc

chines handelen. Een bijkomend

ze op de beurs hun innovaties

2013 gaven 45 procent van de ex-

OTTO een obstakel tegenkomt,

Tijdens de Fanuc Fandays medio

voordeel is dat het maximale uit

kunnen voorstellen aan een inter-

posanten aan dat ze met nieuwe

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc samen

de robot gehaald kan worden. De

nationaal vakpubliek. “Daarom zijn

ontwikkelingen naar de beurs wa-

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de Neder-

robot hoeft namelijk niet te wach-

veel trends, zoals flexibele produc-

ren gekomen.

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTTO, het

ten tot een bewerkingscyclus is af-

tieconcepten, high-speed bewer-

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een Fanuc

gelopen, maar kan in de tussentijd

king en de toepassing van lineaire

Machines maken de beurs

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobot heeft

een andere taak uitvoeren.

aandrijvingen, om er slechts enke-

lees verder op pagina 2

het mobiele platform gebruik van een

SLAM-algoritme.

Wanneer

SINVACON

Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling

REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968

CAT7

MEETSYSTEEM

HYBRIDE

TORSIE

Met een garantie van 36 maanden Tel. 0346-353932 plastics for longer life

NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3

Projectleider Dr. Roelof Vos en zijn team van onderzoekers en ingenieurs brachten het 22,5 kg wegende en 3 meter brede schaalmodel van de Flying-V voor de vliegproeven naar een goed bewaakte vliegbasis in Duitsland, waar ze samen met een team van Airbus konden werken. De taak van de piloot: opstijgen, een aantal testma-

11.01.17 16:54

(beeld Guus Schoonewille)

noeuvres uitvoeren en als de accu's bijna leeg zijn, landen. En dat is gelukt. Vos: "Berekeningen lieten zien dat opstijgen spannend zou kunnen worden. We hadden het schaalmodel

hier wel op aangepast, maar je weet pas echt wat er gebeurt als je daadwerkelijk vliegt.” De rotatie bij het opstijgen was eenvoudig en gebeurde met een snelheid van 80 km/u. De stuw-

kracht van het vliegtuig was goed en de vliegsnelheden en -hoeken waren zoals voorspeld. De Flying-V is een ontwerp voor een energie-efficiënter lange-afstandsvliegtuig. Het

ontwerp van het vliegtuig integreert de passagierscabine, het vrachtruim en de brandstoftanks in de vleugels, waardoor een spectaculaire V-vorm ontstaat. l

Eerste Official F1 Racing Centre

ter wereld opent deuren in Nederland Behalve dat op 1 juni iedereen massaal het hoogtepunt van 2020 beleefde met de heropening van de horeca, beleefden F1-fans diezelfde dag nog een andere climax: de opening van het allereerste Official F1 Racing Centre ter wereld, in The Wall in Utrecht.F1-fanaten kunnen elkaar in het centrum virtueel van de sokken rijden in een van de drie ‘grids’ met in totaal zestig speciaal ontworpen racesimulatoren. Elke set-up is voorzien van gloednieuwe hardware, geavanceerde stuurwielen met force feedback en windsimulatie. In de officiële F1 2019-videogame van Codemasters kunnen bezoekers een volledig F1-raceweekend ervaren, inclu-

sief training, kwalificatie en een Grand Prix. Sinds 10 juli kan ook worden geracet op de circuits van Zandvoort en Hanoi, in de gloednieuwe 2020-editie, F1 2020. Of je nu alleen bent of met een groep komt, in het Racing Centre kun je zeven dagen

per week racen tegen vrienden, familie en andere bezoekers, onder begeleiding van opgeleide ‘e-marshals’. Zij zorgen er ook voor dat de coronamaatregelen netjes worden nageleefd. Boeken doe je online via www.f1racingcentre.nl. l

UIT VOORRAAD LEVERBAAR TECHNISCHE KUNSTSTOFFEN PA 6 POM PA 6.6 PTFE PA 12 PETP PVC PC

PVDF PEEK PP PF-W PE/UHMPE

www.hemimex.nl T. (073) - 521 91 25 E. info@hemimex.nl Wij zijn op zoek naar gebruikte metaalbewerkingsmachines

Heeft u machines te koop? Biedt ze ons aan! Of zoekt u een nieuwe of gebruikte machine? Kijk voor ons complete aanbod op: www.keetels.nl (beeld: f1racingcentre.nl)

Keetels machines bv

marcel@keetels.nl

06-22504385

Binnenland

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE

Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag

Kruizinga.nl introduceert

JAARGANG 14 | #6 | 2017

DE HANDELSCOURANT VO

Headline

CE gecertificeerde, hijsbare stapelbak

Robot op biedt veel

Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

Kruizinga.nl laat in eigen beheer en naar eigen ontwerp stapelbakken produceren die vanaf nu voorzien kunnen worden van CE-certificering om te hijsen. ‘’Als leverancier van opslag- en transportmiddelen merkten we dat er veel vraag was naar gecertificeerde hijsbare bakken. We kwamen erachter dat er op het gebied van hijsmateriaal qua certifering nog veel onduidelijk was’’, aldus Boris Vildósola Bustos, Managing Director bij Kruizinga.nl. “Samen met de firma’s Mennens en Aboma hebben we onderzocht of het mogelijk was onze type 10-2 bak te certificeren”. MULTIFUNCTIONEEL INZETBAAR De basis wordt gevormd door een stapelbak van Kruizinga. nl die in het verleden is geproduceerd om flexibel inzetbaar te zijn. Deze bak is voorzien van vier opstaande hoeken met hijsogen en beschikt over vier stevige poten. De bak is hierdoor eenvoudig met een heftruck, een (elektrische) palletwagen, en ook middels een kraan, op te pakken, te

verplaatsen en te stapelen. Verder is de bak in verschillende afmetingen en in twee soorten afwerkingen – gelakt of verzinkt - leverbaar. Naast de grijs/verzinkte basisuitvoering is de bak in vrijwel elke gewenste bedrijfskleur verkrijgbaar. Het maximale laadvermogen bedraagt 2.000 kg, de maximale hijslast bedraagt ook 2.000 kg en de maximale stapellast is 10.000 kg. Deze stapelbak, die al enige tijd deel

uitmaakt van het assortiment van Kruizinga.nl, kwam met vlag en wimpel door de test voor CE-certificering. HET TRAJECT EN DE CERTIFICERING In de bouw, de grond-, weg- en waterbouw en de transportsector wordt veel gebruik gemaakt van hijsbakken. ‘’Naar aanleiding van diverse klantvragen naar hijsbare stapelbakken, kwamen wij erachter dat er veel grijze gebieden zijn omtrent het onderwerp certificering’’, zegt Tim Snelders, Sourcing Director bij Kruizinga.nl. ‘’Om hier duidelijkheid in te krijgen zijn wij twee jaar geleden, in samenwerking met Aboma, een onderzoek gestart”. Voor dit onderzoek werd gekozen voor de meest verkochte stapelbak, type 10-2. Aboma heeft de bak uitvoerig geanalyseerd en getest. In samenwerking met de bedrijven Mennens en Schouten Testgewichten zijn proeven uitgevoerd om trekkracht, hijslast, vervorming en

stabiliteit bij stapelen te testen. Mennens heeft de proeven uitgevoerd ten aanzien van de mechanische sterkte bij hijsen en Schouten Testgewichten heeft de sterkte en stabiliteit beproefd bij gebruik als stapelbak. Naast deze tests is de bak door Aboma, vanuit een engineering oogpunt, uitvoerig geanalyseerd aan de hand van ‘de eindige elementen methode’ en is er advies uitgebracht om te voldoen aan weten regelgeving. Uit de resultaten bleek dat stapelbak type 10-2 voldoet aan alle geldende criteria en er geen aanpassingen noodzakelijk waren. “We zijn er trots op dat de stapelbak type 10-2 van Kruizinga.nl, na een gedegen onderzoek, een EG-verkla-

PAG 2

ring heeft. Met de afgegeven EG-verklaring van overeenstemming, beter bekend als CE-verklaring, kan Kruizinga. nl nu gefundeerd aantonen dat de type 10-2 bakken voldoen aan alle geldende essentiële gezondheids- en veiligheidseisen zoals genoemd in de EG-richtlijnen. Dit is inclusief de geharmoniseerde EU-normen, technische normen en specificaties. Dit betekent dat de hijsen stapelbak voldoet aan alle toepasselijke bepalingen van de Europese Richtlijn 2006/42/ EG (machinerichtlijn) en de daarop van toepassing zijnde normen. Kruizinga.nl onderscheidt zich met deze certificering van andere aanbieders in de markt.” l

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken ka

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsst

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan ver

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingss

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebe

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerk

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

Alle RVS-producten zijn online te bekijken via de website van Mparts. Een interessante nieuwkomer in het bovengenoemde pakket zijn de RVS-(hygiënische) stelvoeten. De nieuwe modellen (conform 3-A “88-00”EHEDG en USDA) worden onder de serienamen Mparts BK83 en BK84 op de markt gebracht. De modellen uit de ene serie zijn voorzien van grondbevestiging en de modellen uit de andere serie niet. Beide modellen, volledig uitgevoerd in RVS, kunnen moeiteloos onder machines en/of in-

stallaties worden geplaatst. Alle beweegbare delen van de stelvoeten uit deze series zijn standaard uitgevoerd met 100% hygiënische afdichtingen, die blauw van kleur zijn, zodat ze eenvoudig te herkennen zijn door scanapparatuur in een productielijn. Door al-

les op deze wijze hermetisch af te sluiten, wordt bacterievorming voorkomen. Doordat alle stelvoeten uit dit programma standaard beschikken over een zelfdrainage oppervlak, zijn ze nagenoeg onderhoudsvrij en lenen ze zich bij uitstek voor toepassing in sectoren als de voedingsmiddelen-sector, de farmaceutische industrie, clean rooms, de bakkerijwereld en de zuivelindustrie. Afhankelijk van het gekozen model is de hoogte instelbaar van 104 tot 206 mm en is het draagvermogen 65.000N maximaal. *Mparts is gespecialiseerd in advies, levering én installatie van technologisch hoogwaardige industriële componenten en oplossingen. l

het mobiele platform gebruik van een

SLAM-algoritme.

Wanneer

Tijdens de Fanuc Fandays

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTT

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobo

ALMI PIJPUITSLIJPERS Machines leverbaar in een capaciteit tot 114,3 mm En een zeer hoge bandsnelheid van max. 4300 RPM!

INFORMEER GEHEEL VRIJBLIJVEND! GROTE PLATEN BEWERKEN LASERSNIJDEN 5 & 6kW 6000x2000x25mm KANTEN

6000x15mm 7500x10mm

WALSEN

2000x12mm

KANTENBREKEN

6000x1350mm

PONSNIBBELEN

3000x1500mm

MATERIAAL UIT VOORRAAD LLOYD’S BEVOEGDHEID HERWAARMERKEN CNC BOOR/ZAAGSTRAAT

Fanuc

OTTO een obstakel tegenkomt,

WWW.FRIEBEL.NL INFO@FRIEBEL.NL 035-6014979

GICOM.nl

Mparts heeft een zeer uitgebreid programma RVS 304/316 producten. Dit varieert van gasveren, actuatoren, arreteerbouten, industriële scharnieren, verende drukstukken, insteekstiften, sterknoppen, beugelgrepen, sluitingen, handwielen, kogelpotten tot aan kogelgeleidingen.

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel

Mparts heeft een compleet assortiment RVS producten

Metaalprijzen

tot HEA1000

BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM

Binnenland

Productnieuws

Precisietechnologie

Productnieuws

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017

Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas

Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS

3D-geprinte individuele grijpervingers

DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Flexibeler machine-onderdelen swappen tijdens productieproces

Headline

Robot op wielen biedt veel flexibiliteit Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

Metaalprijzen

PAG 4

Aanbestedingen

PAG 12

PAG 14

Faillissementen

Wie doet wat

PAG 15

EMO Hannover 2017 in teken van intelligente productie

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan

een laadvermogen van 7 kg en

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO

voerde samen met OTTO verschil-

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met

lende handelingen uit. Op een

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-

scherm konden bezoekers een

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het

kaart van de ruimte zien met daar-

productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.

op de positie van de machines en

Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017

het mobiele platform. Op de kaart

opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for

In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken kan ver-

waren ook de obstakels (mensen)

intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte of bij

te zien die het OTTO-systeem

hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsstations.

waarnam met de LiDAR senso-

nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan verrichten

ren. De verrijdbare robot geeft vol-

reren.

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingsstations

gens Fanuc een verhoogde flexi-

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebelading,

biliteit als het op automatisering

De EMO Hannover geldt als inno-

le te noemen, aan hun zegetocht

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

materiaal-

aankomt. In tegenstelling tot een

vatie-etalage voor de productie-

begonnen vanuit de EMO”, vertelt

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerkzaam-

vaste automatiseringscel die veel

techniek. Vaak stemmen fabrikan-

Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

ruimte inneemt, kan de mobiele

ten hun nieuwe ontwikkelingen af

EMO-organisator VDW (Vereniging

robot meerdere bewerkingsma-

op de datum van de EMO, zodat

van Duitse Machinefabrieken). In

Fanuc

chines handelen. Een bijkomend

ze op de beurs hun innovaties

2013 gaven 45 procent van de ex-

OTTO een obstakel tegenkomt,

Tijdens de Fanuc Fandays medio

voordeel is dat het maximale uit

kunnen voorstellen aan een inter-

posanten aan dat ze met nieuwe

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc samen

de robot gehaald kan worden. De

nationaal vakpubliek. “Daarom zijn

ontwikkelingen naar de beurs wa-

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de Neder-

robot hoeft namelijk niet te wach-

veel trends, zoals flexibele produc-

ren gekomen.

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTTO, het

ten tot een bewerkingscyclus is af-

tieconcepten, high-speed bewer-

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een Fanuc

gelopen, maar kan in de tussentijd

king en de toepassing van lineaire

Machines maken de beurs

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobot heeft

een andere taak uitvoeren.

aandrijvingen, om er slechts enke-

lees verder op pagina 2

het mobiele platform gebruik van een

SLAM-algoritme.

Wanneer

chainflex werkt

SINVACON

Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968

CAT7

MEETSYSTEEM

HYBRIDE

TORSIE

Met een garantie van 36 maanden

.nl/chainflex

Tel. 0346-353932 plastics for longer life

NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3

11.01.17 16:54

De vereisten vanuit Industrie 4.0, dwingen de veiligheidstechnologie aanzienlijk meer te kunnen. Tegenwoordig wil men eenvoudiger wijzigingen in de configuratie maken. En het moet mogelijk zijn modulaire machines of installaties als afzonderlijke eenheden tijdens “run”-time middels aan- en afmelden te kunnen koppelen. Daarnaast wordt het steeds belangrijker om wijziging aan de totale configuratie te doen zonder met veel moeite de veiligheidstechnologie aan te hoeven passen. Sigmatek, vertegenwoordigd door SigmaControl uit Barendrecht wist vanuit een concreet klantproject de zogenaamde “Safety-Hot-Swap” functie te ontwikkelen. Bij dit project

ging het om een lijn voor het verzenden van tijdschriften. Deze worden met een hoge snelheid - tot 30.000 per uur – geseald of ingestoken. De herinrichting hiervan vergde

veel moeite, omdat modules hardwarematig moesten worden aangesloten of losgekoppeld van het hele systeem. De desbetreffende machinebouwer wilde de mogelijkheid

Technology in motion Bij MC. Technology draait alles om Elektrische en Mechanische Aandrijftechniek. Wij zijn in de basis een technische handelsonderneming, maar met veel toegevoegde waarde. Ons specialisme ligt oa. op het gebied van stappenmotoren, lineaire sledes en geleidingen. De serie stappenmotor-controllers van LAM Technologies

is uitgebreid met de DDS1, DDS6 en DDS7. Deze units

zijn voorzien van Digitale en Analoge I/O en Closed Loop. Beschikbare communicatie bus: CANopen (DDS6), EtherCat (DDS7E), Profinet (DDS7P). De DDS1 is een Driver voor Closed Loop en met Digitale + Analoge I/O Vermogens gaan van 24Vdc/1,4 amp. tot 90Vdc/10 Amp. Alle uitvoeringen hebben een robuuste behuizing en DINrail montage.

www.mctechnology.nl l

creëren om modules flexibel te verwijderen en tijdens het gebruik te hergroeperen. Met behulp van het zeer compacte S-Dias besturingssysteem van Sigmatek kunnen zonder opnieuw op te starten tijdens de lopende werking van machi-

nes en productielijnen worden samengevoegd of verwijderd. Het safety besturingssysteem kan tot 70 optionele substations met noodstopfunctie aan.

Meer informatie? Kijk op sigmacontrol.eu l

A D M I N I S T R AT I E S

J.H.M Vercauteren P.J. Passchier Van Ruysdaellaan 69 2264 TK Leidschendam T. +31(0)70 4 300 100 F. +31(0)70 4 300 101 E. info@vercauterenadministraties.nl

Binnenland

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE

Heffiq verbreedt assortiment

Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017

DE HANDELSCOURANT VO

Headline

met nieuwe 7-9 ton Hyster lithium-ion truck

Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Deze zware elektrische heftruckserie is voorzien van een volledig geïntegreerde lithium-ion batterij. De J7.0-9.0XNL-serie is emissievrij en beschikt over een hefvermogen van 7-9 ton. Hiermee biedt de truck prestaties die vergelijkbaar zijn met die van een verbrandingsmotor. Waarbij de geïntegreerde lithium-ion batterij het grote voordeel heeft, dat de machine tussentijds kan worden opgeladen. ALTERNATIEF VOOR VERBRANDINGSTRUCK "De lancering van deze heftruckserie geeft zware toepassingen een goed alternatief voor een verbrandingstruck”. Dit komt dankzij de unieke combinatie van de lithium-ion batterij en het krachtige aandrijfsysteem", zegt Phil Ireland, Programme Leader, Counterbalance Solutions bij Hyster. "Gebruikers ervaren met deze elektrische truck een prestatie die hetzelfde voelt als een diesel of LPG heftruck als het gaat om productiviteit, bediening en ergonomie. Extra bijkomende voordelen zijn het lage geluidsniveau, geen Co2 uitstoot en lage gebruikskosten", vertelt Ireland. MODELLEN De serie bestaat uit vier nieuwe modellen, waaronder twee standaard en twee compacte

uitvoeringen. De machines kunnen de volle 8 uur op maximale capaciteit werken. Dankzij de snelle acceleratie over de eerste 15 meter en topsnelheden tot 21 km/u (onbeladen) en 18 km/u (beladen), is de truck ideaal voor bedrijfsomgevingen met langere rijafstanden. GEÏNTEGREERDE LITHIUM-ION BATTERIJ De lithium-ion batterij kan in minder dan 80 minuten volledig worden opgeladen met een lader van 50 kW. Dit zorgt ervoor dat de batterij tussentijds kan worden opgeladen tijdens pauzes, zonder batterijen te hoeven wisselen. De geïntegreerde lithium-ion batterij is onderhoudsvrij, waardoor op servicekosten wordt bespaard. In de juiste toepassing is de levensduur van de batterij drie keer langer in vergelijking met loodzuurbatterijen.

Robot op biedt veel

Agenda

PAG 2

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.

de hefmotor niet handmatig te worden geregeld tijdens het heffen. Zo worden chauffeurs nog productiever tijdens het werk", aldus Phil. "Het automatische vertragingssysteem (ADS) helpt de inspanning van de chauffeur te verminderen door de heftruck gecontroleerd tot stilstand te brengen als er geen gas wordt gegeven” vervolgt Phil.

PRODUCTIVITEIT "Dankzij de Autospeed Hydraulics-functie wordt de totale reactiesnelheid en controle van de heftruck geoptimaliseerd, hierdoor hoeft de snelheid van

OPTIES EN FUNCTIES De truck kan volledig worden aangepast aan de specifieke toepassing. Zo is het mogelijk om verschillende vorken en voorzetapparatuur te bevestigen en zijn

In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken ka

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsst

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan ver

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingss

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebe

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerk

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

Ponsen knippen Koper /bewerken

Kanten / zetten Buislasersnijden

Poedercoaten Vouwen

(Robot)lassen TIG/MIG lassen

Watersnijden Lasersnijden

Walsen CNC Draaien / frezen

Robotlassen Watersnijden

Ponsen //knippen Schuren polijsten

CNC draaien / frezen Koper bewerken

Laserlassen

een

SLAM-algoritme.

Wanneer

Tijdens de Fanuc Fandays

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTT

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobo

er veel opties beschikbaar. Lage kosten over de levensduur Deze heftruckserie is ontworpen met het oog op lage gebruikskosten over de levensduur. Zo beschikken de elektrische heftrucks over veel voordelen op het gebied van onderhoud, wetgeving en duurzaamheid in vergelijking met verbrandingsheftrucks. Hoewel de initiële kosten van de heftruck, de batterij en de lader hoger zijn, is afhankelijk van de inzet, een terugverdientijd mogelijk binnen twee jaar in vergelijking met een verbrandingsheftruck. l

www.dumaco.nl www.dumaco.com

Locaties

700

Medewerkers

Fanuc

OTTO een obstakel tegenkomt,

Vanuit 7 productielocaties met elk een high-end machinepark dragen wij bij aan het succes van onze afnemers. Dumaco is altijd Bezoek voor ons op delokale ESEF Maakindustrie dichtbij meer afnemers en dé ketenpartner voor Halnummer 4 stand A100 intenationaal opererende marktpartijen.

230 Machines 0

het mobiele platform gebruik van

Dé specialist in plaatbewerking Every part counts Vouwen Kanten / zetten

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel

OPTIMALE PRODUCTIVITEIT VOOR BINNEN- EN BUITENGEBRUIK De nieuwe trucks zijn ontworpen voor zware toepassingen voor zowel binnen- als buitengebruik. Het onderhoudsvrije Hyster® Stability Mechanism™ zorgt voor een stabiele efficiënte werking, zelfs op een ongelijke ondergrond. Het robuuste chassis en het sterke mastontwerp dragen bij aan de productiviteit en het zicht voor de bestuurder. Met de Pacesetter VSM™ boordcomputer, worden alle systemen van de truck elektronisch beheerd om prestaties uit te lezen en te optimaliseren.

Buislasersnijden Lasersnijden

Metaalprijzen

3200 m2 Zonnepaneel

BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM

Binnenland

Productnieuws

Precisietechnologie

Productnieuws

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag

Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas

Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS

3D-geprinte individuele grijpervingers

Hoffmann Group presenteert nieuwe catalogus 2020/2021 JAARGANG 14 | #6 | 2017

DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Headline

Robot op wielen biedt veel flexibiliteit

Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

Metaalprijzen

PAG 4

Aanbestedingen

PAG 12

PAG 14

Faillissementen

Wie doet wat

PAG 15

in teken van intelligente De Hoffmann Group heeft zijn nieuwe catalogus 2020/2021 gepresenteerd. De geactualiseerde productie en uitgebreide editie van het naslagwerk voor kwaliteitsgereedschap, bedrijfsinrichting en persoonlijke beschermingsmiddelen biedt meer dan 90.000 artikelen, waaronder ongeveer 9.000 nieuwe producten. Of het nu gaat om verspanen, frezen, boren, draaien, spannen, meten, slijpen, handgereedschap, bedrijfsinrichting of arbeidsveiligheid, in de catalogus van de Hoffmann Group vinden bedrijven wat ze zoeken, alles uit één hand. De nieuwe catalogus is beschikbaar in achttien talen en is geldig vanaf 1 augustus 2020. Alle artikelen zijn dan tevens beschikbaar in de eShop: www.hoffmann-group.com. EMO Hannover 2017

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan

een laadvermogen van 7 kg en

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO

voerde samen met OTTO verschil-

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met

lende handelingen uit. Op een

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-

scherm konden bezoekers een

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het

kaart van de ruimte zien met daar-

productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.

op de positie van de machines en

Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017

het mobiele platform. Op de kaart

opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for

In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken kan ver-

waren ook de obstakels (mensen)

intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte of bij

te zien die het OTTO-systeem

hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsstations.

waarnam met de LiDAR senso-

nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan verrichten

ren. De verrijdbare robot geeft vol-

reren.

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingsstations

gens Fanuc een verhoogde flexi-

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebelading,

biliteit als het op automatisering

De EMO Hannover geldt als inno-

le te noemen, aan hun zegetocht

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

materiaal-

aankomt. In tegenstelling tot een

vatie-etalage voor de productie-

begonnen vanuit de EMO”, vertelt

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerkzaam-

vaste automatiseringscel die veel

techniek. Vaak stemmen fabrikan-

Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

ruimte inneemt, kan de mobiele

ten hun nieuwe ontwikkelingen af

EMO-organisator VDW (Vereniging

robot meerdere bewerkingsma-

op de datum van de EMO, zodat

van Duitse Machinefabrieken). In

Fanuc

chines handelen. Een bijkomend

ze op de beurs hun innovaties

2013 gaven 45 procent van de ex-

OTTO een obstakel tegenkomt,

Tijdens de Fanuc Fandays medio

voordeel is dat het maximale uit

kunnen voorstellen aan een inter-

posanten aan dat ze met nieuwe

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc samen

de robot gehaald kan worden. De

nationaal vakpubliek. “Daarom zijn

ontwikkelingen naar de beurs wa-

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de Neder-

robot hoeft namelijk niet te wach-

veel trends, zoals flexibele produc-

ren gekomen.

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTTO, het

ten tot een bewerkingscyclus is af-

tieconcepten, high-speed bewer-

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een Fanuc

gelopen, maar kan in de tussentijd

king en de toepassing van lineaire

Machines maken de beurs

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobot heeft

een andere taak uitvoeren.

aandrijvingen, om er slechts enke-

lees verder op pagina 2

het mobiele platform gebruik van een

SLAM-algoritme.

Wanneer

chainflex werkt

SINVACON

Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling

De Hoffmann Group catalogus 2020/2021 bevat 500 producentmerken, meer dan 40.000 Garant-producten, en artikelen van het merk Holex. Zoals gebruikelijk bij de Hoffmann Group is het leeuwendeel van de innovaties (38,9%) te vinden in de groepen verspaning en spantechniek. Eén van de hoogtepunten daarbij is de Garant Power Q Double highfeed frees. Ook het assortiment persoonlijke beschermingsmidREINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968

CAT7

MEETSYSTEEM

HYBRIDE

TORSIE

delen (PBM) is aanzienlijk .nl/chainflex uitgebreid. Een derde van de innovaties is in deze groep te vinden, waaronder 's werelds eerste volledig siliconenvrije en Labs-compatibele multifunctionele handschoen en diverse waarschuwingsborden om werkplekken te beschermen. Met circa 2.000 nieuwe producten is ook het assortiment handen meetgereedschap flink gegroeid. Het assortiment is niet alleen uitgebreid met veel handgereed-

Met een garantie van 36 maanden Tel. 0346-353932 plastics for longer life

NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3

11.01.17 16:54

schap, maar ook met meettechniek, zoals het intelligente instelapparaat Garant Setting Bench. Op het gebied van bedrijfsinrichting heeft de Hoffmann Group ongeveer 500 nieuwe items aan de catalogus toegevoegd. Opmerkelijk is de nieuwe software voor het beheer en de controle van Garant Tool24-automaten en een interface met Kardex Remstar-liftsystemen en carrouselstellingen. l

Nieuwe generatie collaboratieve

robots van Fanuc De nieuwe generatie van Fanucs lichtgewicht collaboratieve robots is in Europa aangekomen. De eerste productie-eenheden van de CRX-10iA - een collaboratieve robot met een payload van tien kilogram (22,04lb) - zijn nu ook in Europese showrooms te zien.

De R&D-engineers van Fanuc hebben onder andere veel aandacht besteed aan de veiligheid van deze lichtgewicht collaboratieve robot. De CRX10iA stopt met bewegen bij het minste contact met een mens. Als hij een hard voorwerp tegenkomt, gaat de robot automatisch achteruit. De operators kunnen ook handmatig drie assen van de

robot wegduwen. Het gladde ontwerp van de robot biedt verder bescherming tegen knellen, waardoor hij een goede partner is voor productiemedewerkers. De CRX-10iA is gecertificeerd volgens de ISO 10218-1-veiligheidsnorm. Een nieuwe functie is dat klanten zelf CRX-10iA software-updates kunnen uitvoeren, waardoor de mogelijk-

heden van de cobot worden uitgebreid door middel van diverse applicatie-updates. Voor de aanpassing van grijpers, sensoren of camera’s levert Fanuc softwareontwikkelingskits om verbinding te kunnen maken met accessoires van derden. De CRX is ontworpen om gemiddeld tot acht jaar te draaien zonder onderhoud. Binnen die tijd hoeven motoren, verloopstukken, sensoren, kabels en smeermiddelen meestal niet te worden vervangen, mits ze op de juiste manier worden gebruikt. l

Omron introduceert mobiele robot HD-1500 met laadvermogen van 1500 kg Omron heeft de introductie aangekondigd van de HD1500, de krachtigste en nieuwste toevoeging aan de serie mobiele robots van het bedrijf. De nieuwe HD-1500 heeft een laadvermogen van liefst 1500 kg en is daarmee ideaal voor de moderne fabriek waar oplossingen voor autonome material handling nodig zijn om meer veeleisende industriële automatiseringstaken uit te voeren. Daarnaast moeten er maatregelen voor social distancing worden geïmplementeerd vanwege de COVID-19-pandemie. Het laadvermogen van de HD1500 maakt het mogelijk om grote automotive-onderdelen, zoals een autochassis of stapels pallets, te transporteren. Zulke items worden traditioneel met vorkheftrucks verplaatst. Met de introductie van de HD-1500 vormen de mobiele robots van Omron, waaronder de LD60/90 en LD-250, een naadloze serie modellen die een grote verscheidenheid aan items kunnen transporteren, van componenten tot WIP (werk in uitvoering), eindproducten en zwaar materiaal. De Fleet Manager van Omron zorgt voor een efficiënte materiaalverwerking in fabrieken.

Hij kan tot honderd mobiele robots met verschillende afmetingen, configuraties en laadvermogens, ondergebracht in één systeem, besturen om complexe material handling en logistieke toepassingen te automatiseren. De robots kunnen automatisch de beste route berekenen, terwijl ze veilig samenwerken met mensen en navigeren rond obstakels, zonder gebruik te maken van magneetstrips op de vloer of andere geleiding. De HD-1500-accu wordt in slechts 36 minuten opgeladen en een volle accu gaat een volledige ploegendienst mee, waardoor stilstand wordt beperkt. l

Binnenland

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE

Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017

DE HANDELSCOURANT VO

Arc-Eye CSS Adaptive Welding Headline

maakt van lasrobot een echte lasser Een gewone lasrobot doet gewoon wat hem aangeleerd is en gaat zoals een lasser niet zelf kijken naar de reële situatie. Rusten we de robot uit met een naadvolgsysteem zoals de Arc-Eye CSS laser camera, dan kan de robot perfect de positieafwijkingen van de lasnaad detecteren en real-time het traject van de robot bijsturen. Dit doet een handlasser ook. Echter in de praktijk is het vaak niet alleen dat de positie van de lasnaad die afwijkt, ook kan de geometrie van de lasnaad afwijken. Dit kan komen door een variërende vooropening, een afwijkende lasnaadvoorbereiding, een vervorming door het lasproces zelf. Een kleine afwijking kan hier snel leiden tot een volumeafwijking van 40% tot 80%. Dit betekent dus dat er veel meer lasmateriaal nodig is en waarschijnlijk ook een andere manier van lassen. Een handlasser doet dit spontaan, een lasrobot echter niet. Tot op vandaag! Verder bouwend op het groeiende succes van de unieke ArcEye CSS laser camera heeft

Valk Welding een unieke plugin ontwikkeld voor deze camera waarbij de lasrobot de lasparameters real time tijdens het lassen kan aanpassen zoals vb de lasstroom, de lasspanning, de lassnelheid en de pendelbeweging. Hiermee maken we van de lasrobot een “lasser” die zich continue aanpast aan de reële situatie. In de toekomst zal ook de robot een lasnaad op voorhand kunnen scannen om het juiste vulpatroon te bepalen (de lasvolgorde bij een meerlagenlas). Deze technologie is in ontwikkeling. Uniek is ook dat het aanleren van de juiste beslissingen heel intuïtief kan gebeuren aan de hand van slechts enkele

Robot op biedt veel

Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken ka

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsst

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan ver

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingss

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebe

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerk

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

het mobiele platform gebruik van een

proeflassen. Op deze manier kan iedereen zijn eigen robot aanleren hoe hij moet reageren op afwijkingen. U bepaalt zelf hoe u wil lassen, alleen het lassen zelf gebeurt door de robot. Deze nieuwe ontwikkeling

is backwards compatibel op elke bestaande installatie met een Arc-Eye CSS camera. In totaal zijn er al ca 150 robots met deze toptechnologie uitgerust en neemt het aantal alleen maar toe.

SLAM-algoritme.

Wanneer

Maakt u een mooi product uit voorgelakt band- of plaatstaal en/of voorgelakte coils, overweegt u om dit misschien te gaan doen of vraagt u zich momenteel af, wat voorgelakt plaatstaal is en wat u ermee zou kunnen doen. In alle drie de gevallen kan Jack Muller B.V. - als onafhankelijk steel service center in Wijchen - u hierover adviseren, u hierbij ondersteunen en uiteindelijk ook voorzien van materiaal. Zijn er vragen als: wat wil de eindklant, hoe kan ik hierbij het beste adviseren, wel of niet overschakelen van poedercoaten naar voorgelakt staal, voorkomen of reduceren van afval, verlagen van de voorraad, productontwerp, selecteren van de juiste lak en aan welke technische en esthetische eigenschappen moet en kan ik voldoen? Bij dit soort vragen voelen wij ons als een vis in het water. Bel of mail ons snel, dan gaan wij voor u aan de slag. Gewoon doen!

Tijdens de Fanuc Fandays

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTT

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobo

De Arc-Eye CSS Adaptive Welding plug-in is net als de andere softwareontwikkelingen van Valk Welding volledig in eigen beheer ontwikkeld en wordt ook door eigen medewerkers in de toekomst ondersteund. l

MSE-Hilalsan

Reparatie, onderhoud, retrofit alle merken Delem Service Centrum Gebruikte machines

MSE machines Tel. +31 (0)43-3500524 GSM +31 (0)6-55362811

Fanuc

OTTO een obstakel tegenkomt,

Afkantpersen | Guillotine Scharen | Iron Workers

+ 31 24 675 07 75 verkoop@jackmuller.nl www.jackmuller.nl

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel

specialist in voorgelakt staal

Jack Muller B.V. Bijsterhuizen 2423 6604 LK Wijchen

Metaalprijzen

www.msemachines.nl info@msemachines.nl

BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM

Binnenland

Productnieuws

Precisietechnologie

Productnieuws

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017

Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas

Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS

3D-geprinte individuele grijpervingers

DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Headline

Robot op wielen biedt veel flexibiliteit Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

Metaalprijzen

PAG 4

Aanbestedingen

PAG 12

PAG 14

Faillissementen

Wie doet wat

PAG 15

EMO Hannover 2017 in teken van intelligente productie

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan

een laadvermogen van 7 kg en

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO

voerde samen met OTTO verschil-

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met

lende handelingen uit. Op een

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-

scherm konden bezoekers een

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het

kaart van de ruimte zien met daar-

productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.

op de positie van de machines en

Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017

het mobiele platform. Op de kaart

opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for

In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken kan ver-

waren ook de obstakels (mensen)

intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte of bij

te zien die het OTTO-systeem

hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsstations.

waarnam met de LiDAR senso-

nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan verrichten

ren. De verrijdbare robot geeft vol-

reren.

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingsstations

gens Fanuc een verhoogde flexi-

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebelading,

biliteit als het op automatisering

De EMO Hannover geldt als inno-

le te noemen, aan hun zegetocht

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

materiaal-

aankomt. In tegenstelling tot een

vatie-etalage voor de productie-

begonnen vanuit de EMO”, vertelt

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerkzaam-

vaste automatiseringscel die veel

techniek. Vaak stemmen fabrikan-

Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

ruimte inneemt, kan de mobiele

ten hun nieuwe ontwikkelingen af

EMO-organisator VDW (Vereniging

robot meerdere bewerkingsma-

op de datum van de EMO, zodat

van Duitse Machinefabrieken). In

Fanuc

chines handelen. Een bijkomend

ze op de beurs hun innovaties

2013 gaven 45 procent van de ex-

OTTO een obstakel tegenkomt,

Tijdens de Fanuc Fandays medio

voordeel is dat het maximale uit

kunnen voorstellen aan een inter-

posanten aan dat ze met nieuwe

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc samen

de robot gehaald kan worden. De

nationaal vakpubliek. “Daarom zijn

ontwikkelingen naar de beurs wa-

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de Neder-

robot hoeft namelijk niet te wach-

veel trends, zoals flexibele produc-

ren gekomen.

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTTO, het

ten tot een bewerkingscyclus is af-

tieconcepten, high-speed bewer-

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een Fanuc

gelopen, maar kan in de tussentijd

king en de toepassing van lineaire

Machines maken de beurs

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobot heeft

een andere taak uitvoeren.

aandrijvingen, om er slechts enke-

lees verder op pagina 2

het mobiele platform gebruik van een

SLAM-algoritme.

Wanneer

chainflex werkt

SINVACON

CAT7

MEETSYSTEEM

HYBRIDE

TORSIE

Met een garantie van 36 maanden

.nl/chainflex

Tel. 0346-353932 plastics for longer life

NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3

11.01.17 16:54

Komet KUB Centron boort proceszeker tot 9xD

Met de Komet KUB Centron kan Ceratizit Nederland nu ook gereedschappen voor het procesveilig diepgatboren van 4xD tot 9xD in Nederland en België leveren. Deze diepboorgereedschappen zijn direct uit voorraad leverbaar. “De KUB Centron van Komet is interessant boorgereedschap voor de Nederlandse en Belgische markt”, vertelt Patrick Umans, sales manager bij Ceratizit Nederland en België. “Dankzij het modulaire ontwerp van zowel de houder, de boorkop en de indexeerbare wisselplaten als de centreerpunt, is het gereedschap veelzijdig en kosteneffectief in te zetten.” De modulaire Komet KUB Centron-boor is geschikt voor het diepboren van gaten tot 9xD en grote diameters tot 81 mm in alle materialen. Het gereedschap is zowel geschikt voor roterend en stationair gebruik als voor verticale en horizontale toepassingen. Hierdoor is de KUB Centron ideaal voor bijvoorbeeld het boren van gaten in behuizingen, cilinderblokken en gesmede onderdelen. De houder van de KUB Centron is geschikt voor meerdere diameters en daarmee kostenefficiënt. Verder is het gereedschap voorzien van een ABS-interface die praktisch is

bij het boren van grote, diepe gaten. Het zorgt voor een optimale krachtoverbrenging en een goed bewerkingsresultaat. De ABS-interface maakt de KUB Centron-boor universeel. De interne koelmiddeltoevoer via de houder en boorkop optimaliseert het koelmiddeleffect en verwijdert effectief spanen. De boorkop, door Ceratizit geleverd in het diameterbereik van 20 tot 81 mm, wordt op de houder gepositioneerd door een op maat gemaakte centreerpen. Twee taps toelopende schroeven die in de koppelrichting werken, zorgen voor een nauwkeurige en stabiele verbinding. Verstelbare hardmetalen geleidingen geven de modulaire boor stabiliteit bij het boren en tijdens het verlaten van het gat, waardoor doorbuiging wordt voorkomen. De boor heeft standaard ruimte voor twee wisselplaten. Bij diameters van 65 mm en groter worden vier indexeerbare wisselplaten toegepast. De KUB Centron is ontworpen

voor gebruik met WOEX-indexeerbare wisselplaten (bekend van de KUB Trigon) en

is daarom universeel, krachtig en procesveilig. De speciaal ontwikkelde substraten

en coatings zorgen voor een lange standtijd en hoog rendement. l

Insteekstift met

zelfklemfunctie van Mparts Mparts lanceert de corrosiebestendige AP29-insteekstift met zelfklemfunctie, als uitbreiding op het assortiment kogelinsteekstiften. Doordat bij de AP29 het principe van een conventionele kogelinsteekstift is gecombineerd met een zelfklemfunctie, leent deze universele insteekstift zich bijvoorbeeld voor gebruik in de verlichtingssector, de machinebouwwereld en voor het bouwen van podiums. De insteekstift van Mparts trekt zichzelf vast door een speciaal ingebouwd klemmechanisme. In tegenstelling tot bij conventionele kogelinsteekstiften waarvoor altijd een uitsparing nodig is om de verende kogels in geval van vergrendeling naar buiten te laten komen, past deze nieuwe insteekstift eenvoudigweg in blinde gaten met een H11-passing. Dit is ideaal voor de realisatie van verbindingen die herhaaldelijk moeten worden gemaakt of voor het snel bevestigen, vergrendelen, af-

stellen, vervangen en vastzetten van zaken zonder dat extra positioneerbussen moeten worden gebruikt.

Het nieuwe model insteekstift is leverbaar in twee uitvoeringen: met een stift in RVS 303 (1.4305) met een normale afschuifsterkte of in RVS 360 (1.4542), gehard met een hogere afschuifsterkte en een hogere belastbaarheid (conform DIN 50141). Afhankelijk van de gekozen uitvoering kan de afschuifsterkte uiteenlopen van 21 tot 257 kN. l

Binnenland

JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE

Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017

Metaalunie onderzoek naar gevolgen coronavirus

DE HANDELSCOURANT VO

Headline

Robot op biedt veel Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

Metaalprijzen

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken ka

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsst

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan ver

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingss

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebe

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerk

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

het mobiele platform gebruik van een

Koninklijke Metaalunie geeft met een zesde onderzoek inzicht over de gevolgen van de coronacrisis voor het MKB-metaal. In de eerste week van september is een korte vragenlijst aan een aantal Metaalunieleden voorgelegd. Hierna volgen de belangrijkste resultaten uit dit onderzoek. De uitkomsten van deze editie van het onderzoek zijn minder negatief dan de vorige edities. Het aantal bedrijven dat te maken heeft met omzetdaling is voor het eerst sinds het uitbreken van het virus in Nederland afgenomen. Hiermee is de verwachte omzetdaling voor het derde kwartaal van 2020 minder negatief dan men voor de zomervakantie aangaf. Daar staat tegenover dat het ziekteverzuim is toegenomen. Ook denkt een aantal bedrijven na over het afscheid nemen van vast personeel. Het aantal bedrijven dat aangeeft er vertrouwen in te hebben dat ze de crisis zal overleven, is gestabiliseerd ten opzichte van voor de zomervakantie. AANTAL BEDRIJVEN MET PROBLEMEN DAALT Het aantal ondernemers dat problemen ondervindt van de coronacrisis is in het afgelopen halfjaar langzaam afgenomen van 86% in week 13 naar 71% nu. Andersom, het aantal bedrijven dat geen problemen

ondervindt is verdubbeld ten opzichte van week 13. Van de exporterende bedrijven geeft 80% aan problemen te ondervinden door de coronacrisis. Bij bedrijven die alleen op de Nederlandse markt afzetten, is dat maar 58%. GROOTSTE BELEMMERINGEN In de eerste vijf edities van het onderzoek nam het aandeel van bedrijven dat omzetdaling als belemmering ervoer tot aan de zomervakantie toe tot bijna 80% van de respondenten. In deze editie geeft nog 60% van de bedrijven aan dat de afname van de orderportefeuille een probleem is. Ten aanzien van de liquiditeitspositie geven minder ondernemers aan dat dit in de afgelopen periode een probleem geweest is. Voor de komende maanden verwachten echter weer meer ondernemers hier problemen door te ondervinden. Over de liquiditeitspositie van bedrijven wordt verderop in dit onderzoek dieper ingegaan.

Het ziekteverzuim neemt toe ten opzichte van voor de zomervakantie. Mogelijke oorzaak hiervan is de wachttijd tussen de aanvraag van een coronatest en de uitslag ervan. OMZET DERDE KWARTAAL Voor de zomervakantie gaven de respondenten aan een omzetdaling in het derde kwartaal te verwachten van gemiddeld 22%. Twee maanden later is de stemming wat minder negatief en wordt een omzetdaling van gemiddeld 15% ten opzichte van 2019 verwacht. Deze 15% is een gewogen gemiddelde: 63% van de bedrijven verwacht een omzetdaling van gemiddeld 26% terwijl 6% van de bedrijven een omzetstijging verwacht van gemiddeld 13%. De omzetdaling over het tweede kwartaal van 2020 bedroeg gemiddeld 22%. De sector met de grootste omzetdaling is de verspanende sector. Onder de machinebouwers zijn de meeste bedrijven waarbij de omzet is toegeno-

SLAM-algoritme.

Wanneer

Fanuc

OTTO een obstakel tegenkomt,

Tijdens de Fanuc Fandays

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTT

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobo

men ten opzichte van vorig jaar. Gezien vanuit de afzetmarkt laten de transportsector en de elektronicasector de grootste omzetdaling zien en de voedings-middelenindustrie de kleinste daling.

neel. Voor het komende halfjaar verwacht 8% van de respondenten ontslag te moeten aanvragen voor gemiddeld 2,7 fte vast personeel. Onder hen zijn de meeste verspanende bedrijven.

WELKE MAATREGELEN De belangrijkste maatregel waar bedrijven gebruik van maken blijft de loonkostensubsidie NOW. Van NOW 1.0 heeft bijna 60% van de bedrijven gebruik gemaakt, van NOW 2.0 45% en 35% van de bedrijven verwacht gebruik te gaan maken van NOW 3.0. Twee andere maatregelen die veel worden genomen om de omzetafname het hoofd te bieden, zijn de afbouw van de flexibele schil en het uitstel aanvragen van betaling van belastingen. In het afgelopen halfjaar is bij een derde van de bedrijven de flexibele schil afgebouwd. 20% van de respondenten verwacht dit het komende halfjaar te moeten doen. 38% van de respondenten heeft tot op heden gebruik gemaakt van het uitstel van betaling van belastingen. 7% van de bedrijven heeft tot nu toe ontslag aangevraagd voor gemiddeld 2,8 fte vast perso-

LIQUIDITEITSPOSITIE Op de vraag of bedrijven binnen nu en een jaar liquiditeitsproblemen verwachten, antwoordt 77% van de deelnemers dat zij dit niet verwachten. Drie maanden geleden was dit nog 62% en net voor de zomervakantie 68%; een duidelijke verbetering. 15% van de bedrijven verwacht binnen nu en een halfjaar liquiditeitsproblemen te krijgen (was 25%), terwijl 7% tussen een halfjaar en een jaar liquiditeitsproblemen verwacht. VERTROUWEN De groei van het aandeel ondernemers dat er vertrouwen in heeft de coronacrisis te overleven, is tot stilstand gekomen. Zowel direct voor als na de zomervakantie geeft 81% van de bedrijven aan daar veel vertrouwen in te hebben. 18% twijfelt, terwijl 1% van de respondenten niet verwacht de crisis te zullen overleven. l

BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM

Binnenland

Productnieuws

Precisietechnologie

Productnieuws

PAGINA 15 15 JAARGANG 17 | editie 5 | 2020

BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017

Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas

Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS

Blijf ook op de hoogte via handelscourant.com of via de GRATIS iPhone, iPad en Android App (verkrijgbaar bij App Store en Google Play Store)

3D-geprinte individuele grijpervingers

DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Headline

Uw bedrijf onder uw rubriek in de Wie Doet Wat index?

Wie doet wat

Voor een vermelding met uw NAW gegevens + full colour logo betaalt u slechts € 63,- per maand (11 plaatsingen per jaar). Voor meer informatie over een vermelding in de Wie Doet Wat index kunt u contact opnemen met: Jetvertising b.v., telefoon 070 - 399 00 00 of per e-mail sales@jetvertising.nl.

Robot op wielen biedt veel flexibiliteit AANDRIJFTECHNIEK

KOELDEURSYSTEMEN EN RAILSYSTEMEN

Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.

Agenda

PAG 2

Metaalprijzen

PAG 4

Aanbestedingen

PAG 12

PAG 14

Faillissementen

METAALBEWERKING

Fermod b.v. I.B. Kracht b.v. Populierendreef 329 2272 RH VOORBURG T (070) 387 68 00 F (070) 386 38 85 I www.kracht.nl

Oosterparkweg 35 H EMO Hannover 2017 in teken van intelligente 2985 SX RIDDERKERK productie

Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan

een laadvermogen van 7 kg en

een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO

voerde samen met OTTO verschil-

platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met

lende handelingen uit. Op een

de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-

scherm konden bezoekers een

brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het

kaart van de ruimte zien met daar-

productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.

op de positie van de machines en

Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017

T (0180) 46 10 58 I www.fermeodeurope.eu

het mobiele platform. Op de kaart

opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for

In tegenstelling tot een AGV (Au-

gen of logistieke taken kan ver-

waren ook de obstakels (mensen)

intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de

tomated Guided Vehicle) die een

richten in een grote ruimte of bij

te zien die het OTTO-systeem

hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke

vooraf gedefinieerd pad volgt, kan

verschillende bewerkingsstations.

waarnam met de LiDAR senso-

nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-

de OTTO zelf een route bepalen

Taken die het duo kan verrichten

ren. De verrijdbare robot geeft vol-

reren.

door een vooraf in kaart gebrachte

bij meerdere bewerkingsstations

gens Fanuc een verhoogde flexi-

productieomgeving. Men spreekt

zijn bijvoorbeeld machinebelading,

biliteit als het op automatisering

De EMO Hannover geldt als inno-

le te noemen, aan hun zegetocht

dan ook van een SDV (Self Driving

gereedschapswissels,

materiaal-

aankomt. In tegenstelling tot een

vatie-etalage voor de productie-

begonnen vanuit de EMO”, vertelt

Vehicle). Voor het autonoom plan-

handling en montagewerkzaam-

vaste automatiseringscel die veel

techniek. Vaak stemmen fabrikan-

Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij

nen van de bewegingsroute maakt

heden.

ruimte inneemt, kan de mobiele

BESTURINGSTECHNIEK

TGN | Fritom b.v. Botterweg 21 8042 PA Zwolle T (038) 850 15 00 I www.tgnfritom.nl

ten hun nieuwe ontwikkelingen af

EMO-organisator VDW (Vereniging

robot meerdere bewerkingsma-

op de datum van de EMO, zodat

van Duitse Machinefabrieken). In

chines handelen. Een bijkomend

ze op de beurs hun innovaties

2013 gaven 45 procent van de ex-

OTTO een obstakel tegenkomt,

Tijdens de Fanuc Fandays medio

voordeel is dat het maximale uit

kunnen voorstellen aan een inter-

posanten aan dat ze met nieuwe

dan plant het platform zelf een

mei presenteerde Fanuc samen

de robot gehaald kan worden. De

nationaal vakpubliek. “Daarom zijn

ontwikkelingen naar de beurs wa-

route om het obstakel heen. De

met Romias uit Enter, de Neder-

robot hoeft namelijk niet te wach-

veel trends, zoals flexibele produc-

ren gekomen.

combinatie van een robot en een

landse distributeur van OTTO, het

ten tot een bewerkingscyclus is af-

tieconcepten, high-speed bewer-

mobiel platform heeft als voordeel

mobiele platform met een Fanuc

gelopen, maar kan in de tussentijd

king en de toepassing van lineaire

Machines maken de beurs

dat een robot meerdere handelin-

CR-7iA/L cobot. De cobot heeft

een andere taak uitvoeren.

aandrijvingen, om er slechts enke-

lees verder op pagina 2

een

SLAM-algoritme.

Wanneer

VMB Automation b.v. Veersedijk 79 3341 LL HENDRIK IDO AMBACHT SINVACON T (088) 681 00 00 E info@vmbautomation.com I www.vmbautomation.com

chainflex werkt ®

Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling

REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968

CAT7

MEETSYSTEEM

HYBRIDE

TORSIE

Met een garantie van 36 maanden

.nl/chainflex

Tel. 0346-353932 plastics for longer life

NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3

Gicom Metaalbewerking b.v. Oogstweg 9 8256 SB BIDDINGHUIZEN T (0321) 33 26 82 I www.gicom.nl

11.01.17 16:54

VMB Automation is een gerenommeerde organisatie in het ontwerpen en realiseren van hard- en software voor besturingstechnieken. Onze opdrachtgevers zijn onder andere actief in de maritieme sector, on- en offshore sector, olie- en gassector, agro- en foodsector en watermanagement. Wij bedienen onze klanten volledig op het vlak van besturings- en informatietechnologie, zowel als kennis- en sparringpartner, als het implementeren van oplossingen. Om de hoogste kwaliteit te waarborgen, is VMB Automation ISO 9001:2015, NEN3140 en VCA-gecertificeerd. Alle deelfacetten voeren wij in eigen huis uit. Ons team van medewerkers beschikt over de juiste kennis en ervaring om opdrachten optimaal uit te kunnen voeren. Bent u ook bezig met toekomstplannen en houdt u van een praktische benadering? Deel uw uitdagingen met ons! We komen graag bij u langs voor een kennismaking.

Sanders | Fritom b.v. Jagersveld 12 5405 BW Uden T (0413) 22 44 34 I www.sandersfritom.nl Forvision | Fritom b.v. Postbus 53009 3008 HA Rotterdam T (010) 428 61 70 I www.forvisionfritom.nl

VERWARMINGSELEMENTEN Seerden Houtgroup b.v. Collseweg 27 5674 TR NUENEN T (040) 284 09 50 F (040) 283 21 82 I www.seerden.nl

Lurvink Staalbouw b.v. Galileistraat 31 7131 PE LICHTENVOORDE T (0544) 37 33 43 F (0544) 37 52 85 I www.lurvink.nl RUBBER PRODUCTEN

Werktuigen.nl Kerklaan 16 2903 BE CAPELLE AAN DEN IJSSEL T (010) 451 91 88 I www.werktuigen.nl

CVT Nederland Energieweg 14 3751 LT Bunschoten T (033) 298 13 70 E cvt@henzo.com I www.henzo.com

MACHINEFABRIEK / APPARATENBOUW

G W

BOUWMATERIALEN Bouwoort Lithogen Postbus 4 5384 ZG HEESCH T (0412) 48 12 57 I www.bouwoort.nl

Boessenkool b.v. Turfkade 13 7602 PA Almelo T (0546) 488 800 E info@boessenkool.com I www.boessenkool.com METAAL Metaalbedrijf Kaal b.v. Postbus 137 6940 AA DIDAM T (0316) 22 57 46 F (0316) 22 74 97 I www.mtbkaal.nl

CVT Nederland is een Nederlandse onderneming, sinds 1987 in Bunschoten/Spakenburg actief in de fabricage en levering van technische rubber producten. Onze producten worden geleverd onder ons eigen merk HENZO®. De afzet van onze rubber producten wordt verzorgd door de afdeling verkoop, waar tientallen jaren ervaring en gedegen kennis van zaken dikwijls een grote steun betekenen bij adviezen omtrent een probleem of de juiste artikelkeuze. * Trillingdempers * Rubberveren * Rubber Profielen * Celrubber/mosrubber * Rubber Matten * Klemkantprofielen * Aanslagbuffers * Kraanbuffers * Rubber Fenders * Stootblokken * Stootbuffers * Dempingsplaten * Rubberfabriek * Industriematten * O-ringen * Plaatrubber * Rubber tegels * Werkplaatsinrichting * Rubber Springs * Rubber Producten * Rubber lopers * Hulpveren * Rubber bescherming * Laddermat * Polyurethaan

ELEKTROMOTOREN T.H.O. Kolmer b.v. Industrieweg 16 3881 LB PUTTEN T (0341) 36 96 96 F (0341) 36 96 90 I www.kolmer.nl HANG- SLUITWERK Pimex b.v. Coenecoop 131 2741 PJ WADDINXVEEN T (0182) 61 11 66 F (0182) 61 11 12 I www.pimex.nl

Metaalwinkel b.v. Koperslagerstraat 12 - 14 3077 MD ROTTERDAM T (010) 414 83 81 F (010) 412 49 55 I www.metaalwinkel.nl METAALBEWERKING Anra Machinefabriek b.v. Ramgatseweg 8 4941 VS RAAMSDONKSVEER T (0162) 52 20 67 I www.anra.nl

B+E Techniek b.v. Tennesseedreef 8A 3565 CJ UTRECHT T (030) 241 44 44 F (030) 241 24 53 I www.betechniek.nl

T E C H N I E K

ROEST VAST STAAL

MACHINES

BEVESTIGINGSMATERIALEN Metaalwarenfabriek de Goederen b.v. Postbus 3 3440 AA WOERDEN T (0348) 41 29 84 F (0348) 42 53 00

IST Benelux BV Hommel 63 7317 BL APELDOORN T (055) 505 00 14 F (055) 378 04 72 www.ist-uv.nl

LOGISTIEK

Fanuc

het mobiele platform gebruik van

UV-DROGING

PAG 15

Wie doet wat

TECHNISCHE KUNSTSTOFFEN Hemimex b.v. Postbus 206 5240 AE ROSMALEN T (073) 521 91 25 F (073) 521 77 72 I www.hemimex.nl

I.B. Kracht b.v. Populierendreef 329 2272 RH VOORBURG T (070) 387 68 00 F (070) 386 38 85 I www.kracht.nl

Jac. de Vries Gesta b.v. Insulindeweg 14 1462 MJ MIDDENBEEMSTER T (0299) 684 226 F (0299 683 984 I www.jacdevries.nl VONKEROSIE Ter Hoek Vonkerosie Rijssen B.V. Propaanstraat 1 7463 PN Rijssen I info@terhoek.com E www.terhoek.com Tomorrow’s innovation, today’s inspiration

Uw vermelding hier? Bel (070) 399 00 00

Bezoek nu onze nieuwe website www.handelscourant.com

MAAK

MBO

JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021 | 1 |

4 | TESLA BOUWT XBOX

6 | GEBRUIK JE HANDEN IN VR

JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020/2021

9 | VARKEN MET EEN CHIP

productietechniek en metaal. 130.000 studenten per jaar , , op 43 ROC s, 12 AOC s en 11 Vakscholen

EERSTE OFFICIAL F1 RACING CENTRE TER WERELD

OPENT DEUREN IN NEDERLAND HBO

werktuigbouwkunde en mechatronica. 7.500 studenten per jaar op 34 Hogescholen

Behalve dat op 1 juni iedereen massaal hét hoogtepunt van 2020 beleefde met de heropening van de horeca, beleefden F1-fans diezelfde dag nog een andere climax: de opening van het allereerste Official F1 Racing Centre ter wereld in The Wall in Utrecht. F1-fanaten kunnen elkaar in het centrum virtueel van de sokken rijden in een van de drie ‘grids’ met in totaal zestig speciaal ontworpen racesimulatoren. Elke set-up is is voorzien van gloednieuwe hardware, geavanceerde stuurwielen met force feedback én windsimulatie. In de officiële F1 2019-videogame van Codemasters kunnen bezoekers een volledig F1-raceweekend ervaren,

inclusief training, kwalificatie en een Grand Prix. Sinds 10 juli kan ook worden geracet op de circuits van Zandvoort en Hanoi in de gloednieuwe 2020-editie, F1 2020. E-MARSHALS Of je nou alleen bent of met een groep komt, in het Racing Centre kun je zeven dagen per week racen tegen vrienden, familie en andere bezoekers, onder begeleiding van opgeleide ‘e-marshals’. Zij zorgen er ook voor dat de coronamaatregelen netjes worden nageleefd. Boeken doe je online via www.f1racingcentre.nl.

foto: f1racingcentre.nl/

CONTACTLOOS BETALEN

DANKZIJ TECHNOLOGIE IN GLAS Contactloos betalen is niet nieuw. Zelfs met je smartwatch kun je tegenwoordig afrekenen in de supermarkt dankzij een ingebouwde NFC-chip. De knappe koppen van de Zwitserse horlogemaker Winwatch gaan nog een stapje verder. Samen met MuchBetter, expert in mobiel betalen, hebben zij het eerste analoge horloge gemaakt waarmee je contactloos kunt betalen dankzij de STISS-technologie in het glas van de wijzerplaat. STISS staat voor Swiss Technology Inside Smart Sapphire, een saffierglas met daarin een hoogbeveiligde batterijloze en contactloze betalingschip en antenne erin. De chip wordt beschermd door een inkeping die het contactloze betalingssymbool toont tussen de vier en de vijf. De antenne zit verborgen rond de rand van het glas achter een zilveren coating. MUCHBETTER-PORTEMONNEE Nadat je de bijbehorende app hebt geïnstalleerd op je telefoon en een token van vijf jaar hebt geactiveerd, kun je in winkels waar contactloos betalen via Mastercard wordt geaccepteerd, betalen door je horloge boven het betaalautomaat te houden, net zoals je dat met een creditcard zou doen. Je smartphone meenemen is niet nodig, maar je kunt wel met je smartphone geld

overmaken naar je MuchBetter-portemonnee. Het horloge zelf heeft een Zwitsers chronograaf quartz uurwerk en een roestvrijstalen kast. Het is waterdicht tot vijftig meter en wordt geleverd met een zwarte rubberen band. Voor zo’n 300 dollar is het horloge van jou. Winwatch is ook bezig een bril te ontwikkelen met dezelfde technologie.

137.500

Vanaf schooljaar 2019/2020 kunt u via De MAAK 137.500 jonge technici bereiken. Vanaf 1 juli aanstaande kunt u advertentieruimte reserveren, via Jetvertising b.v. T 070 399 00 00

De brug tussen werkgevers en technisch geschoolde instromers