Productnieuws
Productnieuws Spectaculair nauwkeurig
Precisietechnologie
CNC draaien tot ø 980 x 5.000 mm? 3 Industrial & Power Primeur voorHeat Nederland: windenergie met energieopslag
3
6 Rubber- en Nieuwe Spinner VC1150 kunststofindustrie bespaart 3x te bezichtigen bij Limas meer energie dan gepland
10 Maakindustrie bundelt Koning Willem Alexander opent vleugel krachten voornieuwe waterstof
5
bij LiS
6
Beurskrant JAARGANG 18 14 || #6 JAARGANG #6| 2017 | 2021
b o es senkool.com
Binnenland
3D-geprinte individuele grijpervingers
9
De voor VOOR industrie, bouw, BOUW, hout, kunststof, rubber, metaal, machines en industriële automatisering DE handelskrant HANDELSCOURANT INDUSTRIE, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER,techniek, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
Headline
Industrial Heat & Power Robot op wielen biedt veel flexibiliteit Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
PAG 4
Aanbestedingen
PAG 12
PAG 14
Faillissementen
PAG 15
Wie doet wat
EMO Hannover 2017 in teken van intelligente productie
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan
een laadvermogen van 7 kg en
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO
voerde samen met OTTO verschil-
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met
lende handelingen uit. Op een
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-
scherm konden bezoekers een
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het
kaart van de ruimte zien met daar-
productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.
op de positie van de machines en
Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017
het mobiele platform. Op de kaart
opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for
In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken kan ver-
waren ook de obstakels (mensen)
intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte of bij
te zien die het OTTO-systeem
hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsstations.
waarnam met de LiDAR senso-
nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan verrichten
ren. De verrijdbare robot geeft vol-
reren.
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingsstations
gens Fanuc een verhoogde flexi-
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebelading,
biliteit als het op automatisering
De EMO Hannover geldt als inno-
le te noemen, aan hun zegetocht
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
materiaal-
aankomt. In tegenstelling tot een
vatie-etalage voor de productie-
begonnen vanuit de EMO”, vertelt
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerkzaam-
vaste automatiseringscel die veel
techniek. Vaak stemmen fabrikan-
Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ruimte inneemt, kan de mobiele
ten hun nieuwe ontwikkelingen af
EMO-organisator VDW (Vereniging
12, 13, 14 OKT. 2021
robot meerdere bewerkingsma-
op de datum van de EMO, zodat
van Duitse Machinefabrieken). In
Fanuc
chines handelen. Een bijkomend
ze op de beurs hun innovaties
2013 gaven 45 procent van de ex-
OTTO een obstakel tegenkomt,
Tijdens de Fanuc Fandays medio
voordeel is dat het maximale uit
kunnen voorstellen aan een inter-
posanten aan dat ze met nieuwe
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc samen
de robot gehaald kan worden. De
nationaal vakpubliek. “Daarom zijn
ontwikkelingen naar de beurs wa-
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de Neder-
robot hoeft namelijk niet te wach-
veel trends, zoals flexibele produc-
ren gekomen.
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTTO, het
ten tot een bewerkingscyclus is af-
tieconcepten, high-speed bewer-
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een Fanuc
gelopen, maar kan in de tussentijd
king en de toepassing van lineaire
Machines maken de beurs
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobot heeft
een andere taak uitvoeren.
aandrijvingen, om er slechts enke-
lees verder op pagina 2
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Beeld: Shutterstock.com
Wanneer
ONLINE MARKTPLAATS VOOR MACHINES EN
GEREEDSCHAPPEN Bovenop de industrie
SINVACON
Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be
High-end
chainflex werkt non-destructive ®
CAT7
HYBRIDE
MEETSYSTEEM
meetinstrumenten TORSIE
www.naumetrics.nl
Kabelrupsen Online Shop
.nl/kabelrups
Tel. 0346-353932 plastics for longer life
®
Met een garantie van 36 maanden
.nl/chainflex
NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 4
11.01.17 16:54
2
Binnenland
JAARGANG 18 | editie 6 | 2021 Industrial Heat & Power
BOVENOP DE INDUSTRIE
Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017
DE HANDELSCOURANT VO
Headline
Robot op biedt veel Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
P
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken ka
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsst
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan ver
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingss
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebe
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerk
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ma
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
Tijdens de Fanuc Fandays
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTT
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobo
Elektriciteitsnet gaat veranderen In Delft verrijst een nieuw laboratorium dat uniek is in de wereld. In het Electrical Sustainable Powerlab onderzoeken wetenschappers straks onder een dak zowel de opwekking, transport, distributie als de afname van elektriciteit door huishoudens en bedrijven. Om ervoor te zorgen dat de energietransitie naar meer duurzame energie vlekkeloos verloopt. In een grote hal onderzoeken hoe je het beste elektriciteit vanaf windmolens en zonnepanelen door het hele land naar het stopcontact krijgt. Daarvoor zorgt het nieuwe laboratorium van de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica waarvan de bouw later dit jaar start. Dit nieuwe Electrical Sustainable Powerlab is hoognodig, volgens hoogleraar Photovoltaic Materials and Devices Miro Zeman van de TU Delft. “Het elektriciteitssysteem zoals we dat nu kennen, gaat totaal veranderen”, zegt hij. Elektriciteit wordt nu nog meestal opgewekt vanuit een centraal punt door kolen-, kern- en gascentrales. Zij leveren op een stabiele manier energie aan het elektriciteitsnet. Energie wordt in de toekomst op grote schaal CO2-
vrij opgewekt en daarvoor wordt een beroep gedaan op het elektriciteitsnet. Er wordt meer stroom uit zon en wind worden gehaald. Maar het elektriciteitsnet is daar nog niet klaar voor. In het Electrical Sustainable Power Lab wordt onderzocht hoe het elektriciteitsnet wel klaar kan worden gestoomd voor de toekomst. l
Colofon Uitgever De HandelsCourant b.v. Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk E info@handelscourant.com Binnenland
Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017
We kennen Energy as a Service, we kennen Light as a Service,
we kennen Heat as a Service en daar voegt Solarus Smart Energy Solutions Hot Water as a Service toe Gebaseerd op onze jarenlange ervaring in Hospitality bij partijen als bijvoorbeeld Hilton en Marriot, zijn wij er inmiddels van overtuigd dat onze aH72 PVT panelen minimaal leveren wat we hebben voorspeld aan elektriciteit en direct bruikbaar warmwater. Dit gaf ons het vertrouwen om het concept Hot Water as a Service aan te bieden. Waarbij Solarus de meest duurzame, efficiënte en optimale warmwateroplossing voor de betreffende locatie bepaalt en installeert. De hogetemperatuur PVT installatie zorgt voor een energiebesparing en levert direct bruikbaar warm tapwater tot max 70°C. De gelijktijdig geproduceerde elektriciteit wordt gebruikt voor de in het gebouw aanwezige
elektriciteit behoefte. Hiermee kunnen wij de hoogst mogelijk CO2 reductie per m² realiseren. Solarus financiert en verzorgt de volledige installatie en is daarmee eigenaar van het systeem. Gedurende de looptijd van het contract wordt het systeem beheerd en onderhouden door Solarus. De klant wordt volledig ontzorgd en kan zich concentreren op zijn kernactiviteiten. Solarus wordt energie leverancier (ESCO - Energy Service Compa-
ny) naast de bestaande leverancier. Ons eerste Hot Water as a Service contract is onlangs getekend met Windtown Hotel in Zuid Afrika. De gesprekken met een drietal gerenommeerde hotelketens in Nederland, bevinden zich momenteel in een eindstadium. Wordt vervolgd… Solarus Smart Energy Solutions, Stand A.043 Industrial Heat & Power l
Redactie Verbinding Uitgeverij Henk van Beek Ampérestraat 7 2316 DG Leiden T (06) 284 17 073 E redactie@verbinding.nl Persberichten E redactie@handelscourant.nl
Advertentieverkoop Jetvertising b.v. Rob Koppenol / Vincent IJff Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk T (070) 399 00 00 E sales@handelscourant.nl Advertentie administratie Pim Koersen T (070) 399 00 00 E9 advertenties@jetvertising.nl
Abonnementen administratie De HandelsCourant b.v. Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk T (070) 319 80 02 F (070) 319 80 03 E info@handelscourant.nl Opmaak & productie M.S.U. b.v. T (0320) 22 09 11 E wim.rossen@msu.nl
Productnieuws
3
Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas
Precisietechnologie
5
Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS
Productnieuws
6
3D-geprinte individuele grijpervingers
Fanuc
OTTO een obstakel tegenkomt,
DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
Headline BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM
Binnenland
Productnieuws
Precisietechnologie
Productnieuws
Industrial Heat & Power JAARGANG 18 | editie 6 | 2021
BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag
3
Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas
5
Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS
3D-geprinte individuele grijpervingers
6
3
9
Industrial Heat & Power, mooi aanbod en sterk programma JAARGANG 14 | #6 | 2017
DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
Headline
Robot op wielen biedt veel flexibiliteit
Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
PAG 4
Aanbestedingen
PAG 12
PAG 14
Faillissementen
Wie doet wat
PAG 15
in teken van intelligente Op 12, 13 en 14 oktober vindt Industrial Heat & Power plaats in de Brabanthalproductie len in Den Bosch. Met een mooi aanbod van exposanten op de beursvloer en een sterk inhoudelijk programma. Klaar om kennis te delen en kennis op te doen en klaar om te netwerken in levenden lijve. Industrial Heat & Power is hét platform voor de industriële energievoorziening en dé beurs voor professionals die de connecties, tools en kennis zoeken om direct mee aan de slag te gaan. EMO Hannover 2017
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan
een laadvermogen van 7 kg en
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO
voerde samen met OTTO verschil-
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met
lende handelingen uit. Op een
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-
scherm konden bezoekers een
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het
kaart van de ruimte zien met daar-
productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.
op de positie van de machines en
Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017
het mobiele platform. Op de kaart
opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for
In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken kan ver-
waren ook de obstakels (mensen)
intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte of bij
te zien die het OTTO-systeem
hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsstations.
waarnam met de LiDAR senso-
nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan verrichten
ren. De verrijdbare robot geeft vol-
reren.
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingsstations
gens Fanuc een verhoogde flexi-
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebelading,
biliteit als het op automatisering
De EMO Hannover geldt als inno-
le te noemen, aan hun zegetocht
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
materiaal-
aankomt. In tegenstelling tot een
vatie-etalage voor de productie-
begonnen vanuit de EMO”, vertelt
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerkzaam-
vaste automatiseringscel die veel
techniek. Vaak stemmen fabrikan-
Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ruimte inneemt, kan de mobiele
ten hun nieuwe ontwikkelingen af
EMO-organisator VDW (Vereniging
robot meerdere bewerkingsma-
op de datum van de EMO, zodat
van Duitse Machinefabrieken). In
Fanuc
chines handelen. Een bijkomend
ze op de beurs hun innovaties
2013 gaven 45 procent van de ex-
OTTO een obstakel tegenkomt,
Tijdens de Fanuc Fandays medio
voordeel is dat het maximale uit
kunnen voorstellen aan een inter-
posanten aan dat ze met nieuwe
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc samen
de robot gehaald kan worden. De
nationaal vakpubliek. “Daarom zijn
ontwikkelingen naar de beurs wa-
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de Neder-
robot hoeft namelijk niet te wach-
veel trends, zoals flexibele produc-
ren gekomen.
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTTO, het
ten tot een bewerkingscyclus is af-
tieconcepten, high-speed bewer-
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een Fanuc
gelopen, maar kan in de tussentijd
king en de toepassing van lineaire
Machines maken de beurs
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobot heeft
een andere taak uitvoeren.
aandrijvingen, om er slechts enke-
lees verder op pagina 2
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
HIGHLIGHTS EDITIE 2021 chainflex werkt • Nationale Energie Week 2021 - met ruim 20.000 m2 beursvloer .nl/chainflex en 12 theaters met ruim 200 lezingen en workshops • Dutch Hydrogen Days - met waterstofpaviljoen en -podium. Op donderdag 14 oktober in de spotlight: de industrie • Project 6-25 paviljoen - en seminar op dinsdag 12 oktober • Energy Storage Day en ESNL paviljoen - de 6de editie en de meest complete tot op heden • Dag van de technische isolatie - op woensdag 13 oktober • Cases van eindgebruikers: voedingsmiddelenindustrie (op 12 okt.), maak- en procesindustrie (op 13 okt.) en (petro)chemische industrie (op 14 okt.) • NVKL paviljoen - en seminar op woensdag 13 oktober SINVACON
®
Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling
REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968
CAT7
MEETSYSTEEM
HYBRIDE
TORSIE
Met een garantie van 36 maanden Tel. 0346-353932 plastics for longer life
®
NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3
11.01.17 16:54
KENNISPROGRAMMA dinsdag 12 oktober 2021 10:00 - 11:30 Opening Nationale Energie Week: Fit for 55:keynote en dialoog Diederik Samsom | Marjolein Demmers | Steven van Eijck | Theo Henrar | Doekle Terpstra | Maxime Verhagen dinsdag 12 oktober 2021 10:30 - 11:30 Visie 2050 vanuit de voedingsmiddelenindustrie: MVO vanuit het 25 miles principe & onderweg naar fossielvrije bierproductie Host: - Jacques van de Worp, sr. beleidsadviseur, VEMW | Platform Verduurzaming Industrie & - Sander Peeters, adviseur hernieuwbare energie/bio-energie, RVO | PVI Sprekers, o.a.: - Jan-Paul Rutten, algemeen directeur, Gulpener Bierbrouwerij
dinsdag 12 oktober 2021 10:30 - 11:00 Workshop BlueTerra: Drogen zonder aardgas Jan Grift, BlueTerra dinsdag 12 oktober 2021 11:00 - 13:00 Seminar Fieldlab Industrial Electrification: Power2heat als oplossing voor de warmtebalans Het programma wordt ingevuld door Fieldlab Industrial Electrification dinsdag 12 oktober 2021 11:15 - 11:45 Workshop Stoomplatform: Energiebesparing in de stoomwereld Berry van Nunen, Stoomplatform dinsdag 12 oktober 2021 12:00 - 13:00 Ketenintegratie: succesvolle energietransitie vraagt om nieuw paradigma: van contracting naar partnerships Moderator: - Hans van der Spek, Programma manager Energie, Duurzaamheid en Circulariteit, FME dinsdag 12 oktober 2021 12:00 - 12:30 Workshop BlueTerra: Efficiënte processen met Mechanische Damp Recompressie (MDR/MVR) René Waggeveld, BlueTerra
dinsdag 12 oktober 2021 13:30 - 14:30 Flexibilisering (Elektrificatie, e-boilers, industriële warmtepompen) Moderator: - Stijn Schlatmann, Managing Director, BlueTerra dinsdag 12 oktober 2021 13:30 - 14:00 Workshop Eneco: Directe elektrificatie van de industrie: flexibiliteit, directe CO2-reductie en aanjager van groene waterstof Jan Keenan, Eneco dinsdag 12 oktober 2021 14:00 - 16:00 Seminar Project 6-25: Industrial Energysavings Day 2021 De experts van Project 6-25 bedrijven dinsdag 12 oktober 2021 15:00 - 16:00 Energie & Industrie 4.0: empowering sustainable business through smart industry Moderator: - Hans van der Spek, FME Sprekers: - Simon Jagers, Oprichter/ Eigenaar, Samotics - Rick Scholte, Algemeen Directeur, Sorama woensdag 13 oktober 2021 10:30 - 13:00 Seminar NVKL & KNVvK: Duurzaam Koelen, van energiebesparing naar CO2 reductie
Jörg 5610 Kokerwals
Jörg 4960 ISO Kokerstraat
Jörg 5332 voormachine met twee koppen
Snelle en complete productie van isolatie-kokers
Jörg Compact Laser Coil-lasersnijmachine Compact: ideaal voor kleine werkplaatsen
Garfield, meer dan Aluminium! bezoek onze stand 02.B002
Garfield Aluminium B.V. | 's-Gravelandseweg 244 | 3125 BK Schiedam +31(0)10 238 28 88 | schiedam@garfield.nl | www.garfield.nl
Jörg 5332
Software
Hydraulische scharen Jörg kokerstraat Volautomatisch van coil naar koker
Decoilen, richten, ponsen, langsvoren, knippen, walsen en rondvoren
NL-Dodewaard, +31(0)488 - 482 087, www.jorg.com
Jörg Isoprof
4
JAARGANG 18 | editie 6 | 2021 Industrial Heat & Power
Binnenland
BOVENOP DE INDUSTRIE
Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017
DE HANDELSCOURANT VO
Headline
Robot op biedt veel Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
P
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken ka
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsst
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan ver
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingss
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebe
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerk
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ma
het mobiele platform gebruik van een
Moderatoren: Patricia Verbruggen (KNVvK) en Coen van de Sande (NVKL) Sprekers o.a.: - Jac van Trijp, adviseur duurzame industrie en innovatie (RVO) - Hans van der Stoel, adviseur energiebesparing (Sparkling Projects)
woensdag 13 oktober 2021 12:00 - 13:00 Power Quality & Gas Quality Moderator: Jacques van de Worp, sr. beleidsadviseur, VEMW (pending) Sprekers, o.a.: - Jacob Klimstra, Euromot Chiel Bakker, VEMW
woensdag 13 oktober 2021 10:30 - 11:00 Workshop BlueTerra: Drogen zonder gas Jan Grift, BlueTerra
woensdag 13 oktober 2021 13:30 - 14:00 Workshop VIB | Kingspan Technical Insulation: Introduction in cryogenics Jan-Thijs van Wijnkoop, Kingspan Technical Insulation
woensdag 13 oktober 2021 10:30 - 11:30 Visie 2050 vanuit de Maak- & overige procesindustrie Moderator: Ruud van Mossevelde, Platform Verduurzaming Industrie Sprekers: - (pending) - Jacques van de Worp, Senior Beleidsadviseur, VEMW, Kenniscentrum en belangenbehartiger van zakelijke energie- en watergebruikers woensdag 13 oktober 2021 11:15 - 11:45 Workshop Veolia (Stoomplatform): Iron Fuel as cleantech for energy intensive industries Mark Verhagen, RIFT (Renewable Iron Fuel Technology) woensdag 13 oktober 2021 12:00 - 12:30 Workshop Blueterra: Slimme elektrificatie in de industrie René Waggeveld, Blueterra
woensdag 13 oktober 2021 13:30 - 14:30 Financiering: esco constructies + subsidies / regelingen Sprekers: - Jeroen de Beer, Senior adviseur Duurzame Industrie, RVO - Maarten van Werkhoven, Managing Director, TPA Adviseurs - Victor Donselaar, Adven woensdag 13 oktober 2021 14:15 - 14:45 Workshop VIB | OOI: De Isolatiereis Cyril Vallen & Marc Vos, Stichting OOI woensdag 13 oktober 2021 15:00 - 16:00 Flexibilisering / Elektrificatie Moderator: - Egbert Klop, Managing Director, BlueTerra woensdag 13 oktober 2021 15:00 - 15:30 Workshop VIB | Verbetervoorbeelden vanuit praktijksituaties en toepassingen
Engineering steam performance
De economisch werkende stoominstallatie
optimale componenten • condenspottencontrole • projecten • training • advies
Bel +31(0)88 141 4222 of e-mail gestra@mrcglobal.com En laat u adviseren door onze GESTRA productspecialisten
Goede oplossingen in stoom en condensaat
van thermische isolatie in de utiliteitsomgeving Cyril Vallen & Marc Vos, Stichting OOI donderdag 14 oktober 2021 10:30 - 11:00 Workshop Blueterra: Hybrid thermal oil heater Jan de rijke, Blueterra donderdag 14 oktober 2021 10:30 - 11:30 Visie 2050 vanuit de (petro)chemie: Een wereld te winnen: het wenkend perspectief van een duurzaam Nederland Moderator: Gertjan Lankhorst voorzitter VEMW | trekker Platform Verduurzaming Industrie Sprekers: - Marcel Galjee, Vice President and Managing Director Energy & New Business, Nobian - Martijn Broekhof, Head of Policy - Climate, Energy & Innovation, VNCI donderdag 14 oktober 2021 11:15 - 11:45 Workshop Stoomplatform: Opleiding vakbekwaam persoon stoominstallatie (VPS) Wim Cardol, Stoomplatform donderdag 14 oktober 2021 12:00 - 13:00 Hybride Warmte Systemen Moderator: Stijn Schlatmann, Managing Director, BlueTerra Sprekers: - Sjoerd Wittkampf, Innovation & New Business Director /mede-oprichter, Recoy Sonny Schepers, Sr. Sustainability Engineer & Advisor Commercial Affairs, USG Industrial Utilities (Chemelot) donderdag 14 oktober 2021 12:00 - 12:30 Workshop Blueterra: Toepassing van Mechanische Damprecompressie (MVR/ MDR) bij DOW Terneuzen Rasmus Rubycz, Atlas Copco in samenwerking met Blueterra
Industrial Heat & Power wordt georganiseerd door 54events en vindt plaats in de Brabanthallen in ’s-Hertogenbosch, van dinsdag 12 t/m donderdag 14 oktober 2021.
SLAM-algoritme.
Wanneer
Fanuc
OTTO een obstakel tegenkomt,
Tijdens de Fanuc Fandays
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTT
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobo
donderdag 14 oktober 2021 12:15 - 18:00 Nederlands Warmtepomp Congres 2021 O.l.v. Frank Agterberg. Sprekers: o.a. Casper Tigchelaar, TNO / Jan-Maarten Elias, Energy Bridge / Rokus Wijbrans, CarbonCapital Solutions / Brendan de Graaf, Lyv Smart Energy Systems / Toke van den Hemel, IF Technology / Bas de Jongh, Omgevingsdienst Midden-Holland NVKL is partner van het Nederlands Warmtepompcongres donderdag 14 oktober 2021 13:30 - 14:30 Circulaire warmte en koude Moderator: René de Schutter, FedEC | Bilfinger Sprekers: - Paul Straatman, Development Engineer, Indorama Gert-Jan Gruter, CTO, Avantium donderdag 14 oktober 2021 13:30 - 14:00 Workshop Eneco: Directe elektrificatie van de industrie: flexibiliteit, directe CO2-reductie en aanjager van groene waterstof Jan Keenan, Eneco donderdag 14 oktober 2021 15:00 - 16:00 Workshop Kader en Schneider Electric: Zo monitor en haal je duurzaamheidsdoelstellingen Dirk de Knecht, Kader BV en Jun Escano, Schneider Electric donderdag 14 oktober 2021 15:00 - 16:30 Waterstof in de Industrie Sprekers, o.a.: - Peter Stuttaford, CEO Thomassen Energy; Sikke Klein, Professor TU Delft; Gijsbrecht Gunter, Yara en Julius Smith, Ørsted l
Dinsdag 12 oktober 10.00 - 17.00 uur Woensdag 13 oktober 10.00 - 17.00 uur Donderdag 14 oktober 10.00 - 17.00 uur
ADRES Brabanthallen - Diezekade 2 - 5222 AK - 's-Hertogenbosch
BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM
Binnenland
Productnieuws
Precisietechnologie
Productnieuws
Industrial Heat & Power JAARGANG 18 | editie 6 | 2021
BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag
3
Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas
5
Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS
3D-geprinte individuele grijpervingers
6
5
9
Miljoenennota: Ondanks investeringen is energietransitie nog steeds in gevaar JAARGANG 14 | #6 | 2017
DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
Headline
Robot op wielen biedt veel flexibiliteit
Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
PAG 4
Aanbestedingen
PAG 12
PAG 14
Faillissementen
Wie doet wat
PAG 15
EMO Hannover 2017 in teken van intelligente productie
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan
een laadvermogen van 7 kg en
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO
voerde samen met OTTO verschil-
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met
lende handelingen uit. Op een
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-
scherm konden bezoekers een
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het
kaart van de ruimte zien met daar-
productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.
op de positie van de machines en
Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017
het mobiele platform. Op de kaart
opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for
In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken kan ver-
waren ook de obstakels (mensen)
intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte of bij
te zien die het OTTO-systeem
hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsstations.
waarnam met de LiDAR senso-
nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan verrichten
ren. De verrijdbare robot geeft vol-
reren.
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingsstations
gens Fanuc een verhoogde flexi-
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebelading,
biliteit als het op automatisering
De EMO Hannover geldt als inno-
le te noemen, aan hun zegetocht
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
materiaal-
aankomt. In tegenstelling tot een
vatie-etalage voor de productie-
begonnen vanuit de EMO”, vertelt
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerkzaam-
vaste automatiseringscel die veel
techniek. Vaak stemmen fabrikan-
Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ruimte inneemt, kan de mobiele
ten hun nieuwe ontwikkelingen af
EMO-organisator VDW (Vereniging
robot meerdere bewerkingsma-
op de datum van de EMO, zodat
van Duitse Machinefabrieken). In
Fanuc
chines handelen. Een bijkomend
ze op de beurs hun innovaties
2013 gaven 45 procent van de ex-
OTTO een obstakel tegenkomt,
Tijdens de Fanuc Fandays medio
voordeel is dat het maximale uit
kunnen voorstellen aan een inter-
posanten aan dat ze met nieuwe
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc samen
de robot gehaald kan worden. De
nationaal vakpubliek. “Daarom zijn
ontwikkelingen naar de beurs wa-
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de Neder-
robot hoeft namelijk niet te wach-
veel trends, zoals flexibele produc-
ren gekomen.
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTTO, het
ten tot een bewerkingscyclus is af-
tieconcepten, high-speed bewer-
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een Fanuc
gelopen, maar kan in de tussentijd
king en de toepassing van lineaire
Machines maken de beurs
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobot heeft
een andere taak uitvoeren.
aandrijvingen, om er slechts enke-
lees verder op pagina 2
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
chainflex werkt
SINVACON
®
Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968
CAT7
MEETSYSTEEM
HYBRIDE
TORSIE
Met een garantie van 36 maanden
.nl/chainflex
Tel. 0346-353932 plastics for longer life
®
NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3
11.01.17 16:54
De investeringen in de klimaatproblematiek waardeert FME, maar de energietransitie blijft in gevaar! “Ook nu zien we wéér geen significante investeringen in technologisch onderwijs en in arbeidsmarkthervormingen. De technologische sector kampt nog steeds met een gillend tekort aan technisch personeel. Het zijn de mensen die de investeringen omzetten in nieuwe technologieën en producten. Voor de energietransitie hebben we een goed opgeleide beroepsbevolking nodig en met deze Miljoenennota, komt daar vooralsnog weinig van terecht,” zegt FME-voorzitter Theo Henrar. Een doorn in het oog van FME is dat dit kabinet nog steeds geen knopen doorhakt over de stikstofmaatregelen
en dat aan een volgend kabinet overlaat. De formatie stokt onder meer door geruzie hierover, terwijl de tech-
nologische mogelijkheden voor oplossing van het stikstofprobleem al jaren op de plank liggen. Henrar: “Ik vind het een schande dat de politiek weigert naar technologische oplossingen te kijken en alleen discussieert over het saneren en het uitkopen van boeren. Wanneer één euro belastinggeld wordt geïnvesteerd in innovatieve stalsystemen, levert dit 7,5 keer meer reductie op, dan wanneer deze euro wordt gebruikt voor het opkopen en
Dubbele energiebelasting verdwijnt
Voor zowel het laden als ontladen van energieopslagsystemen werd tot voor kort energiebelasting geheven. Dit vormde een aanzienlijke belemmering voor de businesscase van energieopslag. FME en Energy Storage NL hebben daarom in de Tweede Kamer meermaals aandacht gevraagd voor deze nadelige situatie voor opslagsystemen. Een motie van GroenLinks Kamerlid Van der Lee riep het kabinet op om oplossingen voor deze situatie in kaart te brengen. Demissionair staatssecretaris Vijlbrief oordeelde vervolgens dat er inderdaad sprake was van een on-
wenselijke situatie voor energieopslag en kondigde aan om een einde te maken aan de dubbele heffing. Op Prinsjesdag is deze maatregel nu definitief doorgevoerd. FME ziet grote voordelen van de af-
schaffing voor de ontwikkeling van energieopslagsystemen in Nederland. Hierdoor wordt het veel aantrekkelijker om te investeren in opslagtechnologie. Wel zijn we kritisch op het feit dat een oplossing meer dan drie jaar op zich laten wachten. Dit terwijl de problemen op het Nederlandse elektriciteitsnet – waarvoor opslag een oplossing vormt – ieder jaar groter is geworden. l
saneren van melkveehouderijen” Een deel van de klimaatuitgaven van de regering gaat naar subsidie voor industriële bedrijven, maar onder andere ook naar de mobiliteitssector. Henrar: “Dat is wel goed nieuws; FME pleit al jaren voor een uitbreiding van de zogenoemde SDE++ regeling, de subsidie voor duurzame energie, die komt er nu dan ook." l
6
Binnenland
JAARGANG 18 | editie 6 | 2021 Industrial Heat & Power
BOVENOP DE INDUSTRIE
Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017
DE HANDELSCOURANT VO
Headline
Robot op biedt veel Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
P
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken ka
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsst
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan ver
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingss
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebe
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerk
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ma
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
Tijdens de Fanuc Fandays
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTT
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobo
Rubber- en kunststofindustrie
bespaart 3x meer energie dan gepland
Bedrijven in de rubber- en kunststofindustrie besparen fors meer energie dan eerder voorzien, blijkt uit het laatste MJA-Sectierapport 2020 van RVO. De sector heeft sinds 2005 ruim 80.000 TeraJoule (TJ) aan energie bespaard. Dat is ruim drie keer meer dan de geplande 24.581 TJ. Aanzienlijk minder energiegebruik vergeleken met 2005, illustreert hoe succesvol de sector met energiebesparing is. Vooral de grote stijging in de ketenefficiency is opmerkelijk.
GICOM.nl
Sinds 1990 zet de rubber- en kunststofindustrie zich in voor energiebesparing. Door slimme, energiezuinige kunststofproducten toe te passen, zoals gebouwisolatie en dunnere of lichtere onderdelen, zijn producenten tot wel 80% efficiënter in hun eigen energieverbruik. Hierdoor levert de sector een belangrijke bijdrage aan het verminderen van de CO2 uitstoot.
Innovatie in producten en de bedrijfsvoering leidt tot steeds betere en energiezuinige producten. Belangrijke energiebesparingen in het proces vloeiden de afgelopen jaren voort uit bijvoorbeeld het toepassen van energiezuinige extruders, het gebruik van restwarmte tijdens de wintermaanden en het installeren van LED lampen. Naast besparingen in het proces
GROTE PLATEN BEWERKEN LASERSNIJDEN 5 & 6kW 6000x2000x25mm KANTEN
6000x15mm 7500x10mm
WALSEN
2000x12mm
KANTENBREKEN
6000x1350mm
PONSNIBBELEN
3000x1500mm
MATERIAAL UIT VOORRAAD LLOYD’S BEVOEGDHEID HERWAARMERKEN CNC BOOR/ZAAGSTRAAT
tot HEA1000
roept de NRK haar lidbedrijven ook op om met hun partners in de gehele keten energiebesparing door te voeren. Deze ketenmaatregelen leveren immers besparingen op door de gehele productieketen heen. Voorbeelden van grote energiebesparingen binnen de gehele keten zijn de grote inzet van kunststof recyclaat als grondstof, het beter isoleren van ovens, een lange-
re levensduur van staalkabels door toepassen van bijvoorbeeld kunststof katrollen en het verbeteren van (thermische) isolatiewaarden. Ook kiezen steeds meer bedrijven binnen de sector voor het inkopen van duurzame energie in plaats van energie uit fossiele brandstoffen. Daarnaast wekken steeds meer bedrijven ook zelf op een duurzame manier energie op, bijvoorbeeld door het plaatsen van zonnepanelen. Uit het rapport van RVO blijkt ook dat het percentage zelf opgewekte duurzame energie binnen de sector steeg met 300 procent
UIT VOORRAAD LEVERBAAR TECHNISCHE KUNSTSTOFFEN PA 6 PA 6.6 PA 12 PVC
PVDF PP PE/UHMPE POM
www.hemimex.nl T. (073) - 521 91 25 E. info@hemimex.nl
PTFE PETP PC PEEK
Fanuc
OTTO een obstakel tegenkomt,
ten opzichte van het vorige jaar. De ambitie van het kabinet is om in het nieuwe SER Klimaatakkoord de doelstelling op te nemen dat we in 2030 55% minder CO2 uitstoten dan in 1990. Dat vereist ook van de rubberen kunststofindustrie een forse inspanning. Duidelijk is dat de bedrijven de ambitie delen. De reductie van de CO2 emissies vraagt om bedrijven die technisch haalbare investeringen doen actief te faciliteren. Belangrijk is ook dat maatregelen aansluiten bij de praktijk van bedrijven, zodat de inspanningen en kosten evenwichtig worden verdeeld over de bedrijven in de sector en hun toeleveranciers en klanten in de waardeketen. De rubber- en kunststofbedrijven gaan door met besparen, door elektrificatie van productieprocessen, inkoop en/of opwekken van duurzame energie via warmtepompen/netten, zonnepanelen en windmolen. Snelle groei van de inzet van kunststof recyclaat en biomassa als grondstof voor de producten levert een wezenlijke bijdrage. Tot slot zal de sector de focus op duurzame, CO2 arme producten intensiveren. Bedrijven zetten daarom in op nauwe samenwerking met al hun partners in de waardecirkel. l
BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM
Binnenland
Productnieuws
Precisietechnologie
Productnieuws
Industrial Heat & Power JAARGANG 18 | editie 6 | 2021
BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017
3
Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas
5
Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS
3D-geprinte individuele grijpervingers
6
7
9
DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
Withthegrid haalt
Headline
investering van €1 miljoen binnen
Robot op wielen biedt veel flexibiliteit Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
PAG 4
Aanbestedingen
PAG 12
PAG 14
Faillissementen
Wie doet wat
PAG 15
EMO Hannover 2017 in teken van intelligente productie
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan
een laadvermogen van 7 kg en
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO
voerde samen met OTTO verschil-
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met
lende handelingen uit. Op een
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-
scherm konden bezoekers een
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het
kaart van de ruimte zien met daar-
productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.
op de positie van de machines en
Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017
het mobiele platform. Op de kaart
opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for
In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken kan ver-
waren ook de obstakels (mensen)
intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte of bij
te zien die het OTTO-systeem
hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsstations.
waarnam met de LiDAR senso-
nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan verrichten
ren. De verrijdbare robot geeft vol-
reren.
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingsstations
gens Fanuc een verhoogde flexi-
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebelading,
biliteit als het op automatisering
De EMO Hannover geldt als inno-
le te noemen, aan hun zegetocht
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
materiaal-
aankomt. In tegenstelling tot een
vatie-etalage voor de productie-
begonnen vanuit de EMO”, vertelt
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerkzaam-
vaste automatiseringscel die veel
techniek. Vaak stemmen fabrikan-
Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ruimte inneemt, kan de mobiele
ten hun nieuwe ontwikkelingen af
EMO-organisator VDW (Vereniging
robot meerdere bewerkingsma-
op de datum van de EMO, zodat
van Duitse Machinefabrieken). In
Fanuc
chines handelen. Een bijkomend
ze op de beurs hun innovaties
2013 gaven 45 procent van de ex-
OTTO een obstakel tegenkomt,
Tijdens de Fanuc Fandays medio
voordeel is dat het maximale uit
kunnen voorstellen aan een inter-
posanten aan dat ze met nieuwe
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc samen
de robot gehaald kan worden. De
nationaal vakpubliek. “Daarom zijn
ontwikkelingen naar de beurs wa-
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de Neder-
robot hoeft namelijk niet te wach-
veel trends, zoals flexibele produc-
ren gekomen.
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTTO, het
ten tot een bewerkingscyclus is af-
tieconcepten, high-speed bewer-
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een Fanuc
gelopen, maar kan in de tussentijd
king en de toepassing van lineaire
Machines maken de beurs
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobot heeft
een andere taak uitvoeren.
aandrijvingen, om er slechts enke-
lees verder op pagina 2
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
chainflex werkt
SINVACON
®
Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968
CAT7
MEETSYSTEEM
HYBRIDE
TORSIE
Met een garantie van 36 maanden
.nl/chainflex
Tel. 0346-353932 plastics for longer life
®
NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3
11.01.17 16:54
Asset monitoring platform Withthegrid haalt een investering van €1 miljoen binnen om de energie-infrastructuur efficiënter en betrouwbaarder te maken. Boundary Holding, ROM Regio Utrecht en een selecte groep veteranen uit de industrie investeren samen EUR 1 miljoen in Withthegrid, een Nederlands bedrijf voor energieanalyseoplossingen. Withthegrid heeft een cloudplatform voor asset monitoring ontwikkeld dat helpt bij het verbeteren van het beheer en de efficiëntie van energie-infrastructuur, waardoor deze duurzamer en kosteneffectiever wordt. De investering zal Withthegrid in staat stellen om haar diensten verder te commercialiseren en de ontwikkeling van haar innovatieve software voort te zetten. De investering wordt verstrekt door de Nederlandse regionale ontwikkelingsmaatschappij ROM Utrecht Region en de Europese deep tech-investeerder Boundary Holding . Samen met veteranen uit de industrie zullen de investeerders Withthegrid ondersteunen met expertise en toegang tot hun internationale netwerken in heel Europa en Zuidoost-Azië. Dit strategisch sterke consortium investeert in een jong bedrijf met een innovatief product en een ervaren managementteam. Withthegrid is begin 2017 opgericht en beschikt over een sterk team van ondernemers met nationale en internationale ervaring in energie en
tech. Gecombineerd met de verwachte impact en het aanzienlijke marktpotentieel van de Withthegrid asset monitoring-oplossing voor energie-infrastructuur, is het een aantrekkelijke investeringsmogelijkheid. Withthegrid zal de financiering gebruiken om haar diensten verder te commercialiseren en haar inspanningen uit te breiden, met name op het gebied van softwareontwikkeling en algoritmen voor het detecteren van afwijkingen. Paul Mignot van Withthegrid: “Een essentiële voorwaarde voor de energietransitie is het hebben van een efficiënt beheerd energienet. Ons team ziet een enorm potentieel voor het stroomlijnen van operationele processen en het verkrijgen van bruikbare inzichten om het energienet te verbeteren. Onze projecten met energie-infrastructuurbeheerders in Nederland en Europa bevestigen dit potentieel. We zijn enorm trots dat we nu de volgende fase ingaan met Boundary Holding, ROM Utrecht Regio en industrieveteranen aan boord. Deze partijen voegen relevante inzichten toe en geven toegang tot relevante expertise en energie-infrastructuurbeheerders. Dit consortium is de perfecte basis voor ons volgende hoofdstuk!” l
Subsidieregeling voor energieadvies
Per 1 oktober kunnen mkb-bedrijven subsidie krijgen voor een energieadvies op maat. Ook ondersteuning bij de uitvoering valt onder de regeling. 80% van de kosten wordt vergoed. Tot een maximum bedrag van € 2.500 per bedrijfspand. Deze nieuwe regeling heet officieel: Subsidieregeling Verduurzaming MKB. Afgekort SVM. En is bedoeld als ondersteuning voor mkb’ers die energie willen besparen. Een extra stimulans die moet bijdragen aan het behalen van de klimaatdoelen. De regeling gaat in op 1 oktober 2021 en loopt t/m 30 september 2022. In totaal is er € 28,2 miljoen beschikbaar. De regeling loopt zolang er budget beschikbaar is. Wees er dus snel bij als je verduurzamingsplannen hebt. Je krijgt subsidie op de inhuur van een gespecialiseerd energieadviseur. Die brengt in kaart met welke maatregelen je energie kunt besparen en je CO2 -uitstoot vermindert. De subsidie is ook in te zetten voor de ondersteuning bij de uitvoering van één of meerdere maatregelen. Denk bijvoorbeeld aan hulp van je accoun-
Beeld: Shutterstock.com
tant bij de subsidieaanvraag of het opstellen van het financieringsplan. Het advies zelf wordt tot € 750,- netto vergoed. Samen met de ondersteuning kan het bedrag oplopen tot € 2.500,per bedrijfspand. l
8
Binnenland
JAARGANG 18 | editie 6 | 2021 Industrial Heat & Power
BOVENOP DE INDUSTRIE
Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017
DE HANDELSCOURANT VO
Headline
Robot op biedt veel
LAKES ISLAND BASINS
Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Pumped hydro storage
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
P
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken ka
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsst
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan ver
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingss
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebe
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerk
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ma
het mobiele platform gebruik van een
SURFACE ELECTRICAL
SLAM-algoritme.
Wanneer
Tijdens de Fanuc Fandays
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTT
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobo
Batteries Fly wheels Capacitators Superconductive magnets
STORAGE TANKS Green gas Ammonia Liquid air Heat Liquid synthetic fuels
AQUIFERS Heat/cold (Water)
MINES, TUNNELS, CAVITIES Heat/cold (Water) Pump accumulation
DEPLETED OIL & GAS FIELDS Green gas Hydrogen Compressed air
Fanuc
OTTO een obstakel tegenkomt,
SALT CAVERNS Green gas Hydrogen Compressed air Brine redox flow Liquid synthetic fuels
Schematic illustration of energy storage technologies above-ground and below-ground. © TNO
BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM
Binnenland
Productnieuws
Precisietechnologie
Productnieuws
Industrial Heat & Power JAARGANG 18 | editie 6 | 2021
BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag
3
Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas
5
Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS
3D-geprinte individuele grijpervingers
6
9
9
Energieopslag speelt cruciale rol in energietransitie JAARGANG 14 | #6 | 2017
DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
Headline
Robot op wielen biedt veel flexibiliteit
Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
PAG 4
Aanbestedingen
PAG 12
PAG 14
Faillissementen
Wie doet wat
PAG 15
De energietransitie is in volle gang. Fossiele energie zoals steenkool, aardolie en aardgas moet plaats maken voor EMO Hannover 2017 teken van Bronnen intelligente hiervoor zijn onder meer wind, waterkracht, zon, biomassa, restwarmte hernieuwbare, CO2-neutralein energie. productie en geothermie. Het belang van energieopslag zal in deze transitie naar verwachting een belangrijke rol spelen. Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan
een laadvermogen van 7 kg en
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO
voerde samen met OTTO verschil-
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met
lende handelingen uit. Op een
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-
scherm konden bezoekers een
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het
kaart van de ruimte zien met daar-
productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.
op de positie van de machines en
Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017
het mobiele platform. Op de kaart
opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for
In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken kan ver-
waren ook de obstakels (mensen)
intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte of bij
te zien die het OTTO-systeem
hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke
Volledig overstappen op klimaatneutrale energie zal de komende jaren stapsgewijs gebeuren. Dit is een complex proces. Hoe dit komt? Hernieuwbare energie zal voor een groot deel beschikbaar worden in de chainflex veel werkt vorm van elektriciteit. Daarom zetten bedrijven volop in op de elektrificatie van .nl/chainflex hun processen. Tegelijkertijd groeit de elektriciteitsbehoefte in mobiliteit, landbouw, gebouwde omgeving en industrie. Het bestaande elektriciteitsnet is echter niet berekend op een grote stijging van de elektriciteitsvraag. Netbeheerders zijn daarom druk met het verzwaren van de netten. Dat kost tijd, geld en ruimte. Een tweede aspect dat zorgt voor de complexiteit is dat een deel van de opwekking van hernieuwbare energie – zoals zon en wind – variabel is. Op koude, donkere dagen met weinig wind is de vraag hoog en het aanbod laag. Op andere momenten – bijvoorbeeld zonnige zomerdagen met veel wind - is er een overproductie. Om deze overproductie en schaarste aan energie in balans te brengen, is onder meer een flexibel energiesysteem nodig én grootschalige energieopslag.
batterijen die 250MWh kunnen opslaan, dan heb je nog steeds 3360 batterijparken (aan 250MWh) nodig. Kortom, het gaat om een enorme hoeveelheid energie die je moet zien op te slaan om ook in de toekomst de leveringszekerheid te kunnen garanderen. Onze visie vanuit TNO is dat je dit niet alleen met batterijen of met rijdende auto’s kunt oplossen. Je hebt een hele familie aan energieopslagmogelijkheden nodig om deze uitdaging aan te gaan.”
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsstations.
waarnam met de LiDAR senso-
nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan verrichten
ren. De verrijdbare robot geeft vol-
reren.
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingsstations
gens Fanuc een verhoogde flexi-
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebelading,
biliteit als het op automatisering
De EMO Hannover geldt als inno-
le te noemen, aan hun zegetocht
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
materiaal-
aankomt. In tegenstelling tot een
vatie-etalage voor de productie-
begonnen vanuit de EMO”, vertelt
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerkzaam-
vaste automatiseringscel die veel
techniek. Vaak stemmen fabrikan-
Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ruimte inneemt, kan de mobiele
ten hun nieuwe ontwikkelingen af
EMO-organisator VDW (Vereniging
robot meerdere bewerkingsma-
op de datum van de EMO, zodat
van Duitse Machinefabrieken). In
Fanuc
chines handelen. Een bijkomend
ze op de beurs hun innovaties
2013 gaven 45 procent van de ex-
OTTO een obstakel tegenkomt,
Tijdens de Fanuc Fandays medio
voordeel is dat het maximale uit
kunnen voorstellen aan een inter-
posanten aan dat ze met nieuwe
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc samen
de robot gehaald kan worden. De
nationaal vakpubliek. “Daarom zijn
ontwikkelingen naar de beurs wa-
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de Neder-
robot hoeft namelijk niet te wach-
veel trends, zoals flexibele produc-
ren gekomen.
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTTO, het
ten tot een bewerkingscyclus is af-
tieconcepten, high-speed bewer-
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een Fanuc
gelopen, maar kan in de tussentijd
king en de toepassing van lineaire
Machines maken de beurs
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobot heeft
een andere taak uitvoeren.
aandrijvingen, om er slechts enke-
lees verder op pagina 2
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
SINVACON
®
Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling
REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968
CAT7
MEETSYSTEEM
HYBRIDE
TORSIE
Met een garantie van 36 maanden Tel. 0346-353932 plastics for longer life
®
NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3
11.01.17 16:54
VRAAG EN AANBOD Opgeslagen energie helpt pieken in energievraag en aanbod op te vangen. Op die manier kunnen ze het elektriciteitsnet ontlasten waardoor dure verzwaring wordt voorkomen. Joris Koornneef, senior consultant systeemintegratie en energieopslag bij TNO gaf in het webinar De noodzaak van grootschalige energieopslag meer uitleg over dit principe. “Op dit moment is er een enorme ondergrondse opslag van energie in gasvelden en cavernes en wordt gas opgeslagen in importterminals. Dit opgeslagen gas kan worden aangesproken wanneer de vraag groot is en het aanbod laag. Het zorgt voor een erg groot deel voor de balans in ons huidige energiesysteem. Maar het aardgas zal langzaamaan uit het systeem verdwijnen. Er moet dus een andere bron van flexibiliteit in het energiesysteem deze rol overnemen. Dit kan door energie op andere manieren op te slaan.” HOEVEEL ENERGIEOPSLAG IS NODIG? Maar om hoeveel energieopslag gaat het? “Het gaat om een enorme hoeveelheid. Met alleen batterijen kom je er niet.” Koornneef illustreert dit met een voorbeeld. “Als je in de toekomst één dag aan windenergie (35 GW x 24 uur = 840 GWh – dit is ongeveer de offshore windcapaciteit die wordt verwacht tussen 2030 en 2040 ) zou willen opslaan in batterijen, dan heb je 62 miljoen Tesla Powerwalls (13,5kWh) nodig. Neem je geen Powerwalls, maar de grootste batterijen die op dit moment op de markt verkrijgbaar zijn – in Californië zijn er
BOVENGRONDSE ENERGIEOPSLAGMOGELIJKHEDEN Er zijn diverse energie-opslagfamilies of -clusters. “Een eerste is bovengrondse opslag. Denk daarbij aan batterijopslagsystemen, vliegwielen, waterkrachtcentrales en super capacitors. Een tweede familie
zijn de tankopslagsystemen. Opslagtanks zijn geschikt voor onder meer LNG, waterstof, olie, vloeibare lucht en hitte. Waterkrachtcentrales zijn een derde belangrijke bovengronds opslagmogelijkheid” Volgens het rapport rapport “Innovation in batteries and electricity storage”, opgesteld door het Europees Octrooibureau (EOB) en het IEA is het grootste deel van de huidige opslagcapaciteit toe te schrijven aan hydropower oftewel waterkracht. Dit opslagsysteem neemt meer dan negentig procent van het huidige energie-opslagvolume wereldwijd voor zijn rekening. ONDERGRONDSE ENERGIEOPSLAG Naast bovengrondse zijn er diverse ondergrondse opslagmogelijkheden. Koornneef: “In zogenoemde ondergrondse aquifers of
watervoerende lagen kun je warmte, waterstof of andere gassen opslaan. Mijnen, tunnels en ondergrondse lege ruimtes zijn geschikt voor energieopslag in de vorm van koud/warm water, gas of gecomprimeerde lucht. In zoutcavernes kunnen eveneens gassen (helium, aardgas, waterstofgas, brijn) of gecomprimeerde lucht worden opgeslagen.” Dit brijn kan met toevoegingen in de oplossing van cavernes een soort superbatterij maken. LEGE OLIE- EN GASVELDEN Tot slot bieden ook de lege olie- en gasvelden opslagmogelijkheden voor gassen (waterstofgas, CO2, aardgas, stikstof, gecomprimeerde lucht, brijn). Dit maakt het mogelijk om de bestaande platforms en pijpleidinginfrastructuur te hergebruiken. Het leidt tot systeemintegratie. “Diverse
technieken komen hier samen. Elektriciteit uit wind kan worden omgezet in waterstof terwijl de bestaande gasleidingen verantwoordelijk zijn voor het transport richting de lege velden waar het wordt opgeslagen. Het klinkt op papier misschien eenvoudig, maar het vereist veel kennis om dit mogelijk te maken. Kennis over elektriciteit, gas en waterstof, over de koppelingen daartussen, de energiemarkten, de bestaande netwerken, milieuaspecten en de economische haalbaarheid. Zo is voor iedere energieopslagoptie veel kennis en onderzoek nodig.” SNELLE EN LANGZAMERE SYSTEMEN Maar de ene opslagmogelijkheid is niet noodzakelijk beter of slechter dan de andere, ze zijn allemaal nodig, stelt Koornneef: “Belangrijk is dat er een mix komt
van snel reagerende en langzamere energieopslagopties. Dit leidt tot de benodigde flexibiliteit.” Hij legt uit hoe dit komt. “In ons toekomstige energiesysteem zullen de pieken en dalen in energievraag en -aanbod heviger zijn dan op dit moment. De kleinschalige oplossingen met een laag vermogen en snelle reactietijd (<1 kW; <1 sec) zijn nodig om snel te kunnen reageren op een plots veranderende vraag. Grootschalige oplossingen zoals de ondergrondse opslagsystemen leiden tot het balanceren van vraag en aanbod op de langere termijn (> 1 GW; uren, dagen, maanden). Je ziet daarom wereldwijd trends om diverse snel reagerende opslagsystemen en de wat tragere opslagopties te clusteren in hubs om het hele pallet te kunnen dekken.” MEER ONDERZOEK NODIG Tegelijkertijd wordt veel extra onderzoek naar energieopslag gedaan. “Meer onderzoek is nodig naar de techniek, maar
ook naar marktparticipatie, wet- en regelgeving en sociale inbedding. Op diverse vlakken wordt wereldwijd gezocht naar oplossingen.” Ook TNO werkt aan uiteenlopende energie conversie- en opslagtechnologieën om tegen acceptabele kosten de energietransitie mogelijk te maken. “Energieopslag is cruciaal om het toekomstig energiesysteem flexibel te maken. Daar kun je niet omheen. Daarom hebben we een breed portfolio aan opslagtechnologieën die we versneld naar volwassenheid willen brengen. Denk bijvoorbeeld aan conversie van elektriciteit of biomassa naar waterstof of groen gas (Power2Gas), van elektriciteit naar warmte (Power2Heat), naar brand- en grondstoffen (Power2Fuels & Feedstock).” l
10
Binnenland
JAARGANG 18 | editie 6 | 2021 Industrial Heat & Power
BOVENOP DE INDUSTRIE
Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017
DE HANDELSCOURANT VO
Headline
Robot op biedt veel Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
P
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken ka
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsst
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan ver
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingss
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebe
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerk
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ma
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
Tijdens de Fanuc Fandays
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTT
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobo
Beeld: Wikicommons
Maakindustrie bundelt
krachten voor waterstof Waterstof vormt één van de pijlers van de energietransitie én kan de groeimotor zijn voor een nieuwe economie. Nederland staat voorgesorteerd om internationaal een koploperpositie in te nemen als leverancier van elektrolysers, de sleuteltechnologie voor productie van schone waterstof. Hier is nog wel iets voor nodig. Op dit moment ontbreekt het Nederland aan een volwaardige industrie die op grote schaal elektrolysers kan produceren. Hiertoe is Elektrolysers Makersplatform NL opgericht om samen elektrolyse en productie van schone waterstof op grotere schaal mogelijk te maken. Een initiatief van FME, TNO en meer dan 30 bedrijven. Het Elektrolysers Makersplatform NL heeft als doel om in Nederland de productie van elektrolysers - of componenten daarvoor - te ontwikkelen en op te schalen om zo meer groene energie te kunnen leveren. Door een interactieve community te creëren, waarin de proces- en maakindustrie, kennisinstellingen, overheid en de energiesector samenwerken. Het platform schept de benodigde randvoorwaarden om Nederlandse doorbraakinnovaties en technologieën daadwerkelijk op grote schaal toepasbaar te maken en naar de markt te brengen. Het platform speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling, internationale strategie en het matchen van vraag en aanbod, door een koppeling te maken tussen de maakindustrie,
de procesindustrie en de energiesector. Waterstoftechnologie heeft de potentie om een belangrijk exportproduct van Nederland te worden. Nederland heeft
Fanuc
OTTO een obstakel tegenkomt,
voor de productie van groene waterstof. Waterstof kan niet alleen helpen de Nederlandse klimaatdoelen te halen, maar kan ook duurzame economische groei en banen scheppen. l
een uitstekende gasinfrastructuur die herinzetbaar is voor transport van duurzame waterstof. Bovendien is er een flink potentieel aan offshore-wind
Waterstof Industrie Cluster
Waterstof Industrie Cluster in Vlaanderen verenigt bedrijven die willen samenwerken rond waterstof als opslagmedium voor hernieuwbare energie en het gebruik ervan voor zero-emissie mobiliteit, warmte- of chemische toepassingen. Het cluster moedigt samenwerking aan tussen partners, detecteert en faciliteert mogelijke waterstofprojecten en wil een spreekbuis vormen ten aanzien van het beleid. Het cluster is bedoeld voor alle bedrijven die actief zijn in een deel van de waardeketen van waterstof. Hoewel het zwaartepunt van de cluster in Vlaanderen ligt, zijn ook bedrijven uit Nederland welkom. Air Liquide is één van de leden en heeft haar nieuwe waterstoffabriek op de site van Covestro in het Antwerpse havengebied in mei 2021 in gebruik genomen. Een investering van 82 miljoen euro. De fabriek gaat zo’n 56.000 kubieke meter waterstof per uur produceren. Veertig procent daarvan gaat naar Covestro die het inzet bij de productie van aniline. De resterende zestig procent gaat via het Air Liquide pijpleidingennetwerk naar andere klanten.
BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM
Binnenland
Productnieuws
Precisietechnologie
Productnieuws
Industrial Heat & Power JAARGANG 18 | editie 6 | 2021
BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017
3
Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas
5
Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS
3D-geprinte individuele grijpervingers
6
11
9
DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
De Nationale Energie Week Samenwerken in transitie Headline
Robot op wielen biedt veel flexibiliteit
Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
PAG 4
Aanbestedingen
PAG 12
PAG 14
Faillissementen
Wie doet wat
PAG 15
intelligente De Nationale Energie Weekin isteken eenvancluster van zakelijke netwerk-initiatieven in het kader van de energietransitie. productie Main stage van de Nationale Energie Week is Den Bosch, waar van 12 tot en met 14 oktober Vakbeurs Energie wordt georganiseerd, met in haar slipstream de gelijktijdige vakbeurzen PREFAB, Industrial Heat & Power en Zero Emission | Ecomobiel, plus zo'n 200 andere seminars en congressen. EMO Hannover 2017
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan
een laadvermogen van 7 kg en
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO
voerde samen met OTTO verschil-
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met
lende handelingen uit. Op een
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-
scherm konden bezoekers een
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het
kaart van de ruimte zien met daar-
productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.
op de positie van de machines en
Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017
het mobiele platform. Op de kaart
opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for
In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken kan ver-
waren ook de obstakels (mensen)
intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte of bij
te zien die het OTTO-systeem
hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsstations.
waarnam met de LiDAR senso-
nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan verrichten
ren. De verrijdbare robot geeft vol-
reren.
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingsstations
gens Fanuc een verhoogde flexi-
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebelading,
biliteit als het op automatisering
De EMO Hannover geldt als inno-
le te noemen, aan hun zegetocht
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
materiaal-
aankomt. In tegenstelling tot een
vatie-etalage voor de productie-
begonnen vanuit de EMO”, vertelt
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerkzaam-
vaste automatiseringscel die veel
techniek. Vaak stemmen fabrikan-
Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij
Het Elektrolysers Makersplatform NL heeft als doel om in Nederland de productie van elektrolysers - of componenten werkt daarvoor - te ontwikkelen en opchainflex te schalen om zo meer groene energie te kunnen .nl/chainflex leveren. Door een interactieve community te creëren, waarin de proces- en maakindustrie, kennisinstellingen, overheid en de energiesector samenwerken. Het platform schept de benodigde randvoorwaarden om Nederlandse doorbraakinnovaties en technologieën daadwerkelijk op grote schaal toepasbaar te maken en naar de markt te brengen. Het platform speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling, internationale strategie en het matchen van vraag en aanbod, door een koppeling te maken tussen de maakindustrie, de procesindustrie en de energiesector.
klimaatneutraal zijn. Harde doelstellingen en kostbare ingrepen. Die echter vooral ook veel kansen met zich meebrengen. Vakbeurs Energie is al meer dan 15 jaar hét zakelijke platform op het vlak van duurzaamheid en energie. In 3 dagen delen vrijwel alle koplopers in besparing, opwekking en opslag hun kennis met duizenden beslissers. Uniek is de verbinding tussen de belangrijkste betrokken sectoren: de gebouwde omgeving (sinds 2019 mede door de combinatie met het nieuwe PREFAB), de industrie (door de combinatie met Industrial Heat & Power) en de mobiliteit (door de combinatie met Zero Emission | Ecomobiel).
ruimte inneemt, kan de mobiele
ten hun nieuwe ontwikkelingen af
EMO-organisator VDW (Vereniging
robot meerdere bewerkingsma-
op de datum van de EMO, zodat
van Duitse Machinefabrieken). In
Fanuc
chines handelen. Een bijkomend
ze op de beurs hun innovaties
2013 gaven 45 procent van de ex-
OTTO een obstakel tegenkomt,
Tijdens de Fanuc Fandays medio
voordeel is dat het maximale uit
kunnen voorstellen aan een inter-
posanten aan dat ze met nieuwe
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc samen
de robot gehaald kan worden. De
nationaal vakpubliek. “Daarom zijn
ontwikkelingen naar de beurs wa-
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de Neder-
robot hoeft namelijk niet te wach-
veel trends, zoals flexibele produc-
ren gekomen.
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTTO, het
ten tot een bewerkingscyclus is af-
tieconcepten, high-speed bewer-
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een Fanuc
gelopen, maar kan in de tussentijd
king en de toepassing van lineaire
Machines maken de beurs
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobot heeft
een andere taak uitvoeren.
aandrijvingen, om er slechts enke-
lees verder op pagina 2
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
SINVACON
®
Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling
REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968
CAT7
MEETSYSTEEM
HYBRIDE
TORSIE
Met een garantie van 36 maanden Tel. 0346-353932 plastics for longer life
®
NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3
11.01.17 16:54
A VAKBEURS ENERGIE Nederland staat voor uitdagingen en is volop in transitie. Iedereen wil oplossingen! Technologische ontwikkelingen maken het voorheen onmogelijke mogelijk. Vernieuwers plukken daar de vruchten van met innovatieve concepten. Binnen 10 jaar moet de Nederlandse CO2-reductie met 49% gedaald zijn ten opzichte van 1990. In 2050 moet ons land nagenoeg
PREFAB In de bouw- en renovatiesector wordt volop geïnnoveerd. Dat moet ook wel, gezien het grote tekort aan arbeidskrachten en de opgave die voortvloeit uit de gemaakte bouw- en klimaatafspraken. Ook op het kostbare vlak van bouwfouten is nog een wereld te winnen. Industrialisatie, modulair bouwen, digitalisering en pre-fabricage (samen: prefab) zijn ontwikkelingen die daarbij heel goed kunnen helpen. Zij maken sneller, efficiënter en minder foutgevoelig bouwen en renoveren mogelijk.
Met de beurs PREFAB voorziet organisator 54events (bekend van onder meer de vakbeurzen Renovatie en Monument en Vakbeurs Energie) in de behoefte aan een ‘eigen’ platform voor prefab. PREFAB onderscheidt drie segmenten, die zich allen duidelijk laten terugvinden in zowel het kennisprogramma als op de beursvloer: Ontwerp & Engineering, Componenten & Modules en Logistiek & Assemblage. De beurs onderscheidt zich door de integratie van bouw en installatie. Naast specifieke producten en ontwerp- en logistieke tools toont PREFAB volledig geïntegreerde toepassingen. INDUSTRIAL HEAT & POWER Op Industrial Heat & Power delen de koplopers hun kennis en doen zij zaken. Voor professionals in proces- en energieoptimalisatie is zij dan ook 3 dagen de place to be. Inclusief deelname aan het uitgebreide kennisprogramma. Met alle relevante thema’s uit de sector. ZERO EMISSION | ECOMOBIEL 2021 De vakbeurs Zero Emission | Ecomobiel biedt ieder jaar praktische oplossingen om economischer en duurzamer om te gaan met mobiliteitsvraagstukken. Denk
bijvoorbeeld aan manieren om energieen brandstofkosten te verlagen, de ideale mobiliteitsmix samen te stellen, slimme organisatie van een wagenpark of betere doorstroming van verkeer door weggebruikers tijdig te informeren. Dinsdag 12 oktober Vakbeurs Energie Vakbeurs PREFAB Vakbeurs Zero Emission | Ecomobiel Vakbeurs Industrial Heat & Power Congres OFFSITE International Corporatiedag Energietransitie Seminar Fieldlab Industrial Electrification Woensdag 13 oktober Vakbeurs Energie Vakbeurs PREFAB Vakbeurs Zero Emission | Ecomobiel Vakbeurs Industrial Heat & Power Energy Storage Day Seminar NVKL: Duurzaam koelen Dag van de Technische Isolatie Dag van de energieadviseur Elektrisch Aandrijven Event Donderdag 14 oktober Vakbeurs Energie Vakbeurs PREFAB Vakbeurs Zero Emission | Ecomobiel Vakbeurs Industrial Heat & Power Gemeentedag Energietransitie Nederlands Warmtepomp Congres 2IMPREZS Digital Mid Term Event l
12
Binnenland
JAARGANG 18 | editie 6 | 2021
BOVENOP DE INDUSTRIE
Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017
DE HANDELSCOURANT VO
Headline
Robot op biedt veel Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
P
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken ka
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsst
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan ver
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingss
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebe
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerk
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ma
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
Tijdens de Fanuc Fandays
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTT
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobo
Eerste editie Materials+ Eurofinish+Surface zeer geslaagd
Het nieuwe kennis- en netwerkevenement Materials+Eurofinish+Surface, dat plaatsvond op 15 en 16 september in de Brabanthallen. Organisatoren Mikrocentrum, VOM en Vereniging ION kijken terug op een geslaagde eerste editie van deze combinatiebeurs voor professionals rondom materialen en oppervlaktetechnieken: “We zijn er, zeker in deze spannende tijden, ontzettend trots op dat we professionals uit de gehele Benelux met elkaar mochten verbinden. Door de combinatie met de Kunststoffenbeurs en de Nederlandse Metaaldagen hebben 2.100 bezoekers het kennis- en netwerkevent bezocht. Het bood de 100 exposanten bovendien een mooie gelegenheid om innovaties eindelijk weer aan een breed publiek te tonen. Daar hebben we samen met de Brabanthallen intensief naartoe gewerkt.”
het perspectief van product, proces en gehele bedrijfsvoering. Ondernemers hieraan ten grondslag tonen visie, vakmanschap, durf en daadkracht.” Aldus de jury. HS Protect en Kluthe Benelux gingen er met de tweede en derde prijs vandoor.
JONKMAN COATINGS WINNAAR ION BORGHARDT AWARD Het congresprogramma van Materials+Eurofinish+Surface werd geopend met de uitreiking van de ION Borghardt Award uitgereikt. Deze award bekroont innovaties in de oppervlaktebehandeling. Uit de zes genomineerde bedrijven, AD International in samenwerking met Spuiterij Munsters, Chemetall, HS Protect, Jonkman Coating, Kluthe Benelux, Q-fin koos de jury Jonkman Coatings uit Hengelo tot winnaar. “Jonkman Coating heeft een unieke, nieuwe verticale poedercoatlijn voor aluminium profielen tot 8 meter, met een
UITGEBREID CONGRESPROGRAMMA De brede oriëntatie van Materials+Eurofinish+Surface was goed terug te zien in het congresprogramma. 52 sprekers deelden de laatste inzichten en ontwikkelingen binnen een divers pallet aan thema’s: van afval en recycling, speciale en issue coatings, voorbehandelingen, corrosie, corrosie mechanismen, inspectie en testen, (nieuwe) materialen, automatisering, hightech, kleur, 3D-printen en lijmen tot en met wet- en regelgeving. Speciale aandacht in het congresprogramma ging naar het lanceringsmoment van VOM, Vereniging ION, Zinkinfo Benelux en OnderhoudNL op 16 september. Zij presenteerden een voorstel voor de nieuwe Benelux praktijkrichtlijn voor poeder en natlak op verzinkte ondergronden. Naast de lezingen organiseerde het Enterprise Europe Network het Innovation Seminar. Hier presenteerden bedrijven en onderzoekers in korte pitches van 5
Voor deze eerste editie bundelden 3 vakbeurzen de krachten: Mikrocentrum met Materials, VOM met Eurofinish en Vereniging ION met Surface. Deze combinatie maakte Materials+Eurofinish+Surface de centrale ontmoetingsplek met alle aspecten voor een goed en duurzaam eindproduct. Van grondstoffen tot en met gerealiseerd product: bezoekers maakten kennis met een breed aanbod aan (nieuwe) materialen, digitale en analoge analysetechnieken, oppervlaktebehandelingen en verbindingstechnologieën. Op de diverse demopleinen kon men de laatste innovaties bovendien live ervaren.
Wij zijn op zoek naar gebruikte metaalbewerkingsmachines
Heeft u machines te koop? Biedt ze ons aan! Of zoekt u een nieuwe of gebruikte machine? Kijk voor ons complete aanbod op: www.keetels.nl Keetels machines bv
marcel@keetels.nl
06-22504385
verticale pre-anodisatie geïntegreerd in de lijn. Dit is een mooi voorbeeld van handelen naar wegen richting een circulaire economie: namelijk herontwerp van product en proces. Dit alles met behoud van de in de markt geldende certificering. Daarnaast zijn ook het vermijden van gevaarlijke stoffen en het terugwinnen van warmte en overige energie-maatregelen die Jonkman Coating heeft getroffen in de algehele procesen bedrijfsvoering zeer positief gewaardeerd door de jury. De voordracht geeft blijk van doorvoering van aandacht voor innovatie, kwaliteit, duurzaamheid, energieterugwinning en ontzorgen van de klant vanuit
Spuitbussen - Lakstiften - Ral kleuren - Chassis kleuren - Meubellakken
- Rijwiellakken - Kleuren volgens staal - Machinelakken
Technische aerosols o.a. PTFE spray Siliconenspray, multispray
WWW.DEWILDEBV.COM Tel. 020 - 497 49 43 Fax 020 - 497 71 86
info@dewildebv.com
Fanuc
OTTO een obstakel tegenkomt,
minuten hun innovatie-idee/ vraag en/of projectidee aan het publiek.
DRIE BEURZEN ONDER ÉÉN DAK Materials+Eurofinish+Surface vond tegelijkertijd plaats met de Kunststoffenbeurs en de Nederlandse Metaal Dagen. Bezoekers en exposanten kregen hierdoor de unieke gelegenheid om alle drie de beurzen in een of twee dagen onder een dak te bezoeken. Dit maakte dat men op een effectieve manier een compleet beeld kreeg van de laatste innovaties binnen de industrie, efficiënt kon netwerken en snel kennis op kon doen. INTERNATIONALE MEET & MATCH Evenals voorgaande edities organiseerde Enterprise Europe Network in samenwerking met Mikrocentrum en RVO.nl een internationale Meet & Match. Hier konden bezoekers, exposanten en sprekers in korte 1-op-1 gesprekken laagdrempelig relevante contacten vinden en hun netwerk uitbreiden. Doordat Mikrocentrum Materials+Eurofinish+Surface tegelijkertijd met de Kunststoffenbeurs organiseerde, konden deelnemers van beide vakbeurzen deelnemen aan het gezamenlijke Meet & Match evenement en elkaar ontmoeten. l
BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM
Binnenland
Productnieuws
Precisietechnologie
Productnieuws
JAARGANG 18 | editie 6 | 2021
BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag
3
Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas
5
Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS
3D-geprinte individuele grijpervingers
6
13
9
Componenten voor kleine productie series reizen per taxi JAARGANG 14 | #6 | 2017
DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
Headline
Robot op wielen biedt veel flexibiliteit
Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
PAG 4
Aanbestedingen
PAG 12
PAG 14
Faillissementen
Wie doet wat
PAG 15
Dankzij het Internet of Things kunnen geïndividualiseerde producten automatisch worden EMO Hannover 2017 teken van intelligente geproduceerd, zelfs als de in klant slechts één exemplaar wil. Hierdoor krijgt het traject productie dat de component aflegt door het montageproces een compleet nieuwe betekenis. In het Adaptive Machine Platform van Prolynk kunnen stations voor fabricageapparatuur en montagewerkzaamheden volledig flexibel worden ingesteld en geconfigureerd. De onderdelen worden in kleine transporteurs afzonderlijk van station naar station verplaatst. FAULHABER levert de aandrijftechniek voor de kleine transporteurs. Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan
een laadvermogen van 7 kg en
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO
voerde samen met OTTO verschil-
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met
lende handelingen uit. Op een
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-
scherm konden bezoekers een
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het
kaart van de ruimte zien met daar-
productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.
op de positie van de machines en
Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017
het mobiele platform. Op de kaart
opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for
In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken kan ver-
waren ook de obstakels (mensen)
intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte of bij
te zien die het OTTO-systeem
hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsstations.
waarnam met de LiDAR senso-
nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan verrichten
ren. De verrijdbare robot geeft vol-
reren.
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingsstations
gens Fanuc een verhoogde flexi-
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebelading,
biliteit als het op automatisering
De EMO Hannover geldt als inno-
le te noemen, aan hun zegetocht
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
materiaal-
aankomt. In tegenstelling tot een
vatie-etalage voor de productie-
begonnen vanuit de EMO”, vertelt
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerkzaam-
vaste automatiseringscel die veel
techniek. Vaak stemmen fabrikan-
Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ruimte inneemt, kan de mobiele
ten hun nieuwe ontwikkelingen af
EMO-organisator VDW (Vereniging
robot meerdere bewerkingsma-
op de datum van de EMO, zodat
van Duitse Machinefabrieken). In
Fanuc
chines handelen. Een bijkomend
ze op de beurs hun innovaties
2013 gaven 45 procent van de ex-
OTTO een obstakel tegenkomt,
Tijdens de Fanuc Fandays medio
voordeel is dat het maximale uit
kunnen voorstellen aan een inter-
posanten aan dat ze met nieuwe
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc samen
de robot gehaald kan worden. De
nationaal vakpubliek. “Daarom zijn
ontwikkelingen naar de beurs wa-
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de Neder-
robot hoeft namelijk niet te wach-
veel trends, zoals flexibele produc-
ren gekomen.
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTTO, het
ten tot een bewerkingscyclus is af-
tieconcepten, high-speed bewer-
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een Fanuc
gelopen, maar kan in de tussentijd
king en de toepassing van lineaire
Machines maken de beurs
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobot heeft
een andere taak uitvoeren.
aandrijvingen, om er slechts enke-
lees verder op pagina 2
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
qua vorm en formaat. De basiToen Henry Ford in 1913 de werkt eerste bewegende montagelijnchainflexseenheid bestaat uit eenvoudige installeerde - de lopende band metalen platen, die als trans- kon hij acht keer meer auto's .nl/chainflex portoppervlak fungeren. maken in dezelfde tijd. Dankzij deze enorme sprong kon hij zijn Een variant van de basisplaat is Model-T veel goedkoper aanbievoorzien van indexeerunits met den en zijn personeel een loonseen bevestigingsfunctie. Bij proverhoging bieden. Geen wonder ductiestappen die meer nauwdat zijn succes direct navolging keurigheid vereisen, of waarin vond. Zelfs nu nog worden taler moet worden gecompenseerd loze producten gemaakt aan de voor een grotere krachtuitoefelopende band. ning, houden deze platen de SINVACON
®
Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling
REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968
CAT7
MEETSYSTEEM
HYBRIDE
TORSIE
Met een garantie van 36 maanden Tel. 0346-353932 plastics for longer life
®
NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3
Dit werkmodel is echter minder geschikt voor kleine oplages, en überhaupt niet voor geïndividualiseerde geautomatiseerde productie. Dit is echter wel een van de doelen van Industrie 4.0 en het industriële Internet of Things (IIoT): het moet mogelijk worden om producten te ontwerpen en uit te rusten volgens de wensen van de klant, en om ze vervolgens met zoveel mogelijk automatisering te produceren. Dit vraagt om flexibele processen en het vaste pad van een lopende band staat dit in de weg. COMPONENTEN REIZEN PER TAXI Met de technologie van Prolynk kan de productielijn flexibel worden aangepast of opnieuw geconfigureerd als de vereisten veranderen. De componenten worden niet meer via een vast pad verplaatst, maar reizen naar hun doel met een kleine taxi: de AGV, voor automated guided vehicle. Een platform van gestandaardiseerde modules in een tafelvorm vormt de fysieke basis van het systeem. Het bestaat uit gestandaardiseerde platen en kan vrij worden ontworpen
11.01.17 16:54
AGV en het onderdeel op hun plek. Hier heeft het plaatelement ook een opening in het midden. Dit maakt ook bewerkingen van onderaf mogelijk, omdat de opening precies overeenkomt met de vorm van de opening in de AGV. WILLEKEURIGE VOLGORDE VAN MONTAGESTATIONS De Prolynk AGV is er in twee formaten (325 x 230 mm en 450 x 350 mm), en afhankelijk van het model is de maximale belading 5 tot 35 kilo. Via de
opening in het midden wordt de component die moet worden verwerkt gezekerd voor het vervoer naar de afzonderlijke montagestations. De stations kunnen vrij worden gekoppeld aan de tafel. Het kunnen handmatige taken zijn of handelingen die automatisch door machines of robots worden uitgevoerd, zoals lasergravures, solderen, schroeven aandraaien of tests uitvoeren. Bij kwaliteitsproblemen
kan het voertuig naar een specifiek station worden gestuurd voor probleemoplossing. De Prolynk AGV wordt aangedreven door twee wielen, één in het midden van iedere lange zijde. De hoeken van de transportunit staan op passieve rollers. Als de wielen in tegengestelde richting bewegen, draait het voertuig op zijn plaats. Dit gebeurt meestal in een hoek van 90 graden. Zo kan de unit met een kwartslag naar een station draaien, of met twee draaibewegingen heen en weer gaan
tussen parallelle "paden". De paden bestaan hierbij alleen virtueel, niet fysiek: de AGV blijft ook zonder wegmarkeringen in zijn eigen baan, net als een auto. HOOG VERMOGEN EN NAUWKEURIGE ORIËNTATIE Via een draadloze verbinding ontvangt het voertuig zijn instructies van de centrale controller, die aangeeft op welk pad het vooruit of achteruit moet rijden en waar het moet draaien. De controller geeft routes en stations op en bepaalt welk voertuig er voorrang heeft als paden kruisen. De onderdelentaxi's hoeven hiervoor alleen hun exacte positie door te geven. Hier spelen de Motion Controllers MC 5004 P en de encoders uit de serie IE3-1024 van FAULHABER een belangrijke rol. Ze detecteren de rotatie van de borstelloze motoren van de BX4-serie. Het elektronische moederbord van Prolynk gebruikt deze gegevens voor de odometrie en de berekening van de AGV-positie, en kan zo de aansturing beheren. De motorkracht wordt door planetaire tandwielkasten met een 32/3-ontwerp overgebracht naar de aandrijfriemen van de wielen. Dankzij deze combinatie van betrouwbaarheid en flexibiliteit kunnen gebruikers van Prolynk
hun productieprocessen precies zo inrichten als ze willen. In theorie kunnen ze beginnen met een klein platform, met slechts een paar platen en één enkele mini-AGV. Het systeem kan naar believen worden uitgebreid en gereorganiseerd, met veel flexibiliteit en aanpasbaarheid. Er zijn intelligente functies beschikbaar en de technologie van Prolynk is eenvoudig te integreren in de PLC-architectuur. Ook de integratie van nieuwe producten, processen en technologieën is eenvoudig en de bestaande modules kunnen naar wens opnieuw worden ingedeeld op basis van de omstandigheden. Company box: De aandrijvingsexperts uit Schönaich FAULHABER is gespecialiseerd in het ontwikkelen, produceren en inzetten van hoognauwkeurige miniatuuraandrijvingssystemen, servocomponenten en aandrijfelektronica met tot wel 250 Watt uitgangsvermogen. Hierbij hoort naast het uitvoeren van klantspecifieke totaaloplossingen ook een uitgebreid aanbod aan standaardproducten zoals borstelloze motoren, DC-minituurmotoren, stappenmotoren, encoders en motion controllers. Het FAULHABER-handelsmerk wordt over de hele wereld erkend als symbool van kwaliteit en betrouwbaarheid in complexe toepassingsgebieden zoals medische technologie, fabrieksautomatisering, precisie-optica, telecommunicatie, lucht- en ruimtevaart en robotica. Van de krachtige DC-motor met een continukoppel van 224 mNm tot aan de delicate microaandrijving met een buitendiameter van 1,9 mm omvat het portfolio van FAULHABER meer dan 25 miljoen mogelijkheden om voor elke toepassing een optimaal aandrijfsysteem samen te stellen. Deze modulaire technologie is tevens de basis voor aanpassingen waarmee we op bijzondere klantenwensen voor speciale uitvoeringen in kunnen gaan. l
14
Binnenland
JAARGANG 18 | editie 6 | 2021
BOVENOP DE INDUSTRIE
Primeur voor Nederlan windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017
DE HANDELSCOURANT VO
Headline
Robot op biedt veel Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
Agenda
PAG 2
Metaalprijzen
P
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibel
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platfor
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Ro
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing o productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken. In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken ka
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsst
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan ver
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingss
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebe
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerk
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ma
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
Tijdens de Fanuc Fandays
dan plant het platform zelf een
mei presenteerde Fanuc
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTT
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobo
SWR tweerijige tonlagers van NSK trotseren de uitdagingen van continugieten De lagers die in continugietmachines gebruikt worden, moeten zware bedrijfsomstandigheden doorstaan, zoals hoge temperaturen, zware belastingen, zeer lage snelheden, water/waterdamp en aanslag. Als gevolg daarvan zijn lagerdefecten, zoals slijtage, schilfering en breuk aan de orde van de dag. Daarom kiezen steeds meer staalfabrieken voor SWR (Super Wear Resistant) tweerijige tonlagers van NSK. Deze geavanceerde lagers bieden een veel grotere slijtvastheid, langere levensduur en taaiheid van de buitenring dan standaard tegenhangers vervaardigd uit AISI 52100 lagerstaal. Een van de bedrijven die profiteren van de voordelen van de NSK SWR serie, is een internationale staalfabriek die regelmatig geconfronteerd werd met lagerdefecten in een continugietmachine. De machine produceert staalplaten, een proces waarbij zware belastingen worden toegepast die de levensduur van de toegepaste standaardlagers verkortten door slijtage en vermoeiing. De gemiddelde levensduur van deze lagers bedroeg slechts
40 tot 50 weken. Om de levensduur van de lagers te verlengen en de onderhoudskosten te verlagen, riep de fabriek de hulp in van experts van NSK, die daarop een volledig toepassingsonderzoek startten. Het ervaren team constateerde dat de faalomstandigheden overeenkwamen met die bij eerder in continugietmachines geconstateerde defecten met standaard tweerijige tonlagers. In het rapport van NSK over de
lagercondities werd geadviseerd om tweerijige tonlagers uit de SWR serie te gebruiken, die gebruik maken van een speciaal ontwikkeld staal met een veel hogere slijtage- en vermoeiingsweerstand. De slijtvastheid van SWR lagers, die sinds 2001 in continugiettoepassingen worden toegepast, is drie keer hoger dan die van AISI 52100 lagerstaal, terwijl zowel de weerstand tegen schilferen als de taaiheid van de buitenring vijf keer hoger zijn. Bovendien kunnen NSK SWR
lagers standaard SRB lagers vervangen in continugietmachines zonder de as te hoeven aanpassen en werken ze effectief met of zonder afdichtingen. Vooral minimale wrijving van de buitenring helpt bij het verlengen van de levensduur van de lagers. Vooral de wrijving als gevolg van differentieel glijden bevordert namelijk ongelijkmatige slijtage, schilferen en breuk, iets dat in staalfabrieken zorgt
WWW.FRIEBEL.NL INFO@FRIEBEL.NL 035-6014979
A D M I N I S T R AT I E S
J.H.M Vercauteren P.J. Passchier Loire 184 2491 AL Den Haag (Castellum - gebouw B - zesde verdieping) T. +31(0)70 4 300 100 F. +31(0)70 4 300 101 E. info@vercauterenadministraties.nl
Fanuc
OTTO een obstakel tegenkomt,
voor circa 80% van de defecten in de buitenringen van tweerijige tonlagers. NSK adviseerde de klant een duurzaamheidstest met SWR tweerijige tonlagers uit te voeren. Het resultaat was een 60% langere levensduur, wat leidde tot een indrukwekkende jaarlijkse besparing van €140.000, een optelsom van het elimineren van zowel stilstand vanwege lagerfalen als van de arbeidskosten voor het vervangen van de lagers. Resultaten van deze omvang zijn makkelijk haalbaar bij continugietmachines, waar standaard tweerijige tonlagers feitelijk niet robuust genoeg zijn voor de zware bedrijfsomstandigheden. Bij deze toepassingen kan het NSK expertteam helpen bij het vaststellen van de oorzaak van het probleem en een oplossing aanbevelen gebaseerd op de beproefde SWR serie. Overigens kunnen onderhoudstechnici en technici die problemen met lagers moeten oplossen bij machines of installaties, ook gebruik maken van de NSK Bearing Doctor app. Deze handige tool geeft informatie over de juiste behandeling, montage, smering en onderhoud van de lagers om voortijdig falen te voorkomen. De app bevat eveneens vele afbeeldingen en geluidsfragmenten om gebruikers te helpen bij het diagnosticeren van lagerschade en de mogelijke oorzaken daarvan. l
ALMI PIJPUITSLIJPERS Machines leverbaar in een capaciteit tot 114,3 mm En een zeer hoge bandsnelheid van max. 4300 RPM!
INFORMEER GEHEEL VRIJBLIJVEND! BLIJF OOK OP DE HOOGTE VIA WWW.HANDELSCOURANT.COM EN VIA ONZE MAANDELIJKSE HC NIEUWSBRIEF. MELD U KOSTELOOS AAN PER E-MAIL: NIEUWSBRIEF@HANDELSCOURANT.COM
Binnenland
Productnieuws
Precisietechnologie
Productnieuws
PAGINA JAARGANG 18 | editie 6 | 2021
BOVENOP DE INDUSTRIE Primeur voor Nederland: windenergie met energieopslag JAARGANG 14 | #6 | 2017
3
Nieuwe Spinner VC1150 te bezichtigen bij Limas
5
Koning Willem Alexander opent nieuwe vleugel bij LiS
Blijf ook op de hoogte via handelscourant.com of via de GRATIS iPhone, iPad en Android App (verkrijgbaar bij App Store en Google Play Store)
3D-geprinte individuele grijpervingers
6
15
15
9
DE HANDELSCOURANT VOOR INDUSTRIE, BOUW, HOUT, KUNSTSTOF, RUBBER, METAAL, TECHNIEK, MACHINES EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
Headline
Uw bedrijf onder uw rubriek in de Wie Doet Wat index?
Wie doet wat
Voor een vermelding met uw NAW gegevens + full colour logo betaalt u slechts € 63,- per maand (11 plaatsingen per jaar). Voor meer informatie over een vermelding in de Wie Doet Wat index kunt u contact opnemen met: Jetvertising b.v., telefoon 070 - 399 00 00 of per e-mail sales@jetvertising.nl.
Robot op wielen biedt veel flexibiliteit AANDRIJFTECHNIEK
KOELDEURSYSTEMEN EN RAILSYSTEMEN
Het mobiele platform met een Fanuc CR-7iA/L cobot tijdens het open huis van Fanuc in Mechelen. Foto: Tim Wentink.
PAG 2
Agenda
Metaalprijzen
PAG 4
Aanbestedingen
PAG 12
PAG 14
Faillissementen
Wie doet wat
METAALBEWERKING
Fermod b.v. I.B. Kracht b.v. Populierendreef 329 2272 RH VOORBURG T (070) 387 68 00 F (070) 386 38 85 I www.kracht.nl
Oosterparkweg 35 H EMO Hannover 2017 in teken van intelligente 2985 SX RIDDERKERK productie
Automatisering vraagt om flexibiliteit en wat is er nou flexibeler dan
een laadvermogen van 7 kg en
een robot op wielen? Dat moeten de ontwerpers van het mobiele OTTO
voerde samen met OTTO verschil-
platform ook hebben gedacht. De OTTO is een zelfrijdend platform met
lende handelingen uit. Op een
de mogelijkheid om uitgerust te worden met een robotarm. Robotfa-
scherm konden bezoekers een
brikanten zoals Fanuc zien de OTTO als een handige oplossing om het
kaart van de ruimte zien met daar-
productieproces flexibel en mensonafhankelijk te maken.
op de positie van de machines en
Na een pauze van vier jaar vindt de EMO van 18 t/m 23 september 2017
T (0180) 46 10 58 I www.fermeodeurope.eu
het mobiele platform. Op de kaart
opnieuw in Hannover plaats. Onder het motto ‘Connecting systems for
In tegenstelling tot een AGV (Au-
gen of logistieke taken kan ver-
waren ook de obstakels (mensen)
intelligent production’ laten fabrikanten van productietechniek uit de
tomated Guided Vehicle) die een
richten in een grote ruimte of bij
te zien die het OTTO-systeem
hele wereld zien welke oplossingen bestaan om het grootst mogelijke
vooraf gedefinieerd pad volgt, kan
verschillende bewerkingsstations.
waarnam met de LiDAR senso-
nut voor de klant uit digitalisering en productie in netwerken te gene-
de OTTO zelf een route bepalen
Taken die het duo kan verrichten
ren. De verrijdbare robot geeft vol-
reren.
door een vooraf in kaart gebrachte
bij meerdere bewerkingsstations
gens Fanuc een verhoogde flexi-
productieomgeving. Men spreekt
zijn bijvoorbeeld machinebelading,
biliteit als het op automatisering
De EMO Hannover geldt als inno-
le te noemen, aan hun zegetocht
dan ook van een SDV (Self Driving
gereedschapswissels,
materiaal-
aankomt. In tegenstelling tot een
vatie-etalage voor de productie-
begonnen vanuit de EMO”, vertelt
Vehicle). Voor het autonoom plan-
handling en montagewerkzaam-
vaste automatiseringscel die veel
techniek. Vaak stemmen fabrikan-
Dr. Wilfried Schäfer, directeur bij
nen van de bewegingsroute maakt
heden.
ruimte inneemt, kan de mobiele
ten hun nieuwe ontwikkelingen af
EMO-organisator VDW (Vereniging
robot meerdere bewerkingsma-
op de datum van de EMO, zodat
van Duitse Machinefabrieken). In
Fanuc
chines handelen. Een bijkomend
ze op de beurs hun innovaties
2013 gaven 45 procent van de ex-
Tijdens de Fanuc Fandays medio
voordeel is dat het maximale uit
BESTURINGSTECHNIEK
het mobiele platform gebruik van een
SLAM-algoritme.
Wanneer
TGN | Fritom b.v. Botterweg 21 8042 PA Zwolle T (038) 850 15 00 I www.tgnfritom.nl
kunnen voorstellen aan een inter-
posanten aan dat ze met nieuwe
mei presenteerde Fanuc samen
de robot gehaald kan worden. De
nationaal vakpubliek. “Daarom zijn
ontwikkelingen naar de beurs wa-
route om het obstakel heen. De
met Romias uit Enter, de Neder-
robot hoeft namelijk niet te wach-
veel trends, zoals flexibele produc-
ren gekomen.
combinatie van een robot en een
landse distributeur van OTTO, het
ten tot een bewerkingscyclus is af-
tieconcepten, high-speed bewer-
mobiel platform heeft als voordeel
mobiele platform met een Fanuc
gelopen, maar kan in de tussentijd
king en de toepassing van lineaire
Machines maken de beurs
dat een robot meerdere handelin-
CR-7iA/L cobot. De cobot heeft
een andere taak uitvoeren.
aandrijvingen, om er slechts enke-
lees verder op pagina 2
VMB Automation b.v. Veersedijk 79 3341 LL HENDRIK IDO AMBACHT SINVACON T (088) 681 00 00 E info@vmbautomation.com I www.vmbautomation.com
chainflex werkt ®
Oppervlaktebehandeling Plasmabehandeling
REINIGEN en AKTIVEREN Van kunststoffen, metalen, elastomeren, medische componenten, voor een superieure HECHTING www.sinvacon.be pascalverheyen@sinvacon.be +32478546968
Gicom Metaalbewerking b.v. Oogstweg 9 8256 SB BIDDINGHUIZEN T (0321) 33 26 82 I www.gicom.nl
CAT7
MEETSYSTEEM
HYBRIDE
TORSIE
Met een garantie van 36 maanden
.nl/chainflex
Tel. 0346-353932 plastics for longer life
®
VMB Automation is een gerenommeerde organisatie in het ontwerpen en realiseren van hard- en software voor besturingstechnieken. Onze opdrachtgevers zijn onder andere actief in de maritieme sector, on- en offshore sector, olie- en gassector, agro- en foodsector en watermanagement. Wij bedienen onze klanten volledig op het vlak van besturings- en informatietechnologie, zowel als kennis- en sparringpartner, als het implementeren van oplossingen. Om de hoogste kwaliteit te waarborgen, is VMB Automation ISO 9001:2015, NEN3140 en VCA-gecertificeerd. Alle deelfacetten voeren wij in eigen huis uit. Ons team van medewerkers beschikt over de juiste kennis en ervaring om opdrachten optimaal uit te kunnen voeren. NL-918+919+1141+1142 48x42.indd 3
11.01.17 16:54
Bent u ook bezig met toekomstplannen en houdt u van een praktische benadering? Deel uw uitdagingen met ons! We komen graag bij u langs voor een kennismaking.
Sanders | Fritom b.v. Jagersveld 12 5405 BW Uden T (0413) 22 44 34 I www.sandersfritom.nl Forvision | Fritom b.v. Postbus 53009 3008 HA Rotterdam T (010) 428 61 70 I www.forvisionfritom.nl
VERWARMINGSELEMENTEN Seerden Houtgroup b.v. Collseweg 27 5674 TR NUENEN T (040) 284 09 50 F (040) 283 21 82 I www.seerden.nl
Lurvink Staalbouw b.v. Galileistraat 31 7131 PE LICHTENVOORDE T (0544) 37 33 43 F (0544) 37 52 85 I www.lurvink.nl RUBBER PRODUCTEN
Werktuigen.nl Kerklaan 16 2903 BE CAPELLE AAN DEN IJSSEL T (010) 451 91 88 I www.werktuigen.nl
CVT Nederland Energieweg 14 3751 LT Bunschoten T (033) 298 13 70 E cvt@henzo.com I www.henzo.com
MACHINEFABRIEK / APPARATENBOUW
G W
BOUWMATERIALEN Bouwoort Lithogen Postbus 4 5384 ZG HEESCH T (0412) 48 12 57 I www.bouwoort.nl
Boessenkool b.v. Turfkade 13 7602 PA Almelo T (0546) 488 800 E info@boessenkool.com I www.boessenkool.com METAAL Metaalbedrijf Kaal b.v. Postbus 137 6940 AA DIDAM T (0316) 22 57 46 F (0316) 22 74 97 I www.mtbkaal.nl
CVT Nederland is een Nederlandse onderneming, sinds 1987 in Bunschoten/Spakenburg actief in de fabricage en levering van technische rubber producten. Onze producten worden geleverd onder ons eigen merk HENZO®. De afzet van onze rubber producten wordt verzorgd door de afdeling verkoop, waar tientallen jaren ervaring en gedegen kennis van zaken dikwijls een grote steun betekenen bij adviezen omtrent een probleem of de juiste artikelkeuze. * Trillingdempers * Rubberveren * Rubber Profielen * Celrubber/mosrubber * Rubber Matten * Klemkantprofielen * Aanslagbuffers * Kraanbuffers * Rubber Fenders * Stootblokken * Stootbuffers * Dempingsplaten * Rubberfabriek * Industriematten * O-ringen * Plaatrubber * Rubber tegels * Werkplaatsinrichting * Rubber Springs * Rubber Producten * Rubber lopers * Hulpveren * Rubber bescherming * Laddermat * Polyurethaan
ELEKTROMOTOREN T.H.O. Kolmer b.v. Industrieweg 16 3881 LB PUTTEN T (0341) 36 96 96 F (0341) 36 96 90 I www.kolmer.nl HANG- SLUITWERK Pimex b.v. Coenecoop 131 2741 PJ WADDINXVEEN T (0182) 61 11 66 F (0182) 61 11 12 I www.pimex.nl
Metaalwinkel b.v. Koperslagerstraat 12 - 14 3077 MD ROTTERDAM T (010) 414 83 81 F (010) 412 49 55 I www.metaalwinkel.nl METAALBEWERKING Anra Machinefabriek b.v. Ramgatseweg 8 4941 VS RAAMSDONKSVEER T (0162) 52 20 67 I www.anra.nl
B+E Techniek b.v. Tennesseedreef 8A 3565 CJ UTRECHT T (030) 241 44 44 F (030) 241 24 53 I www.betechniek.nl
T E C H N I E K
ROEST VAST STAAL
MACHINES
BEVESTIGINGSMATERIALEN Metaalwarenfabriek de Goederen b.v. Postbus 3 3440 AA WOERDEN T (0348) 41 29 84 F (0348) 42 53 00
IST Benelux BV Hommel 63 7317 BL APELDOORN T (055) 505 00 14 F (055) 378 04 72 www.ist-uv.nl
LOGISTIEK
dan plant het platform zelf een
OTTO een obstakel tegenkomt,
UV-DROGING
PAG 15
TECHNISCHE KUNSTSTOFFEN Hemimex b.v. Postbus 206 5240 AE ROSMALEN T (073) 521 91 25 F (073) 521 77 72 I www.hemimex.nl
I.B. Kracht b.v. Populierendreef 329 2272 RH VOORBURG T (070) 387 68 00 F (070) 386 38 85 I www.kracht.nl
Jac. de Vries Gesta b.v. Insulindeweg 14 1462 MJ MIDDENBEEMSTER T (0299) 684 226 F (0299 683 984 I www.jacdevries.nl VONKEROSIE Ter Hoek Vonkerosie Rijssen B.V. Propaanstraat 1 7463 PN Rijssen I info@terhoek.com E www.terhoek.com Tomorrow’s innovation, today’s inspiration
Uw vermelding hier? Bel (070) 399 00 00
Bezoek nu onze nieuwe website www.handelscourant.com
VindVervoerder.nl Vind uw vervoerder en transporteur snel en eenvoudig
De juiste vervoerder gezocht en gevonden! op www.vindvervoerder.nl In 4 makkelijke stappen selecteert u een geschikte logistieke dienstverlener
Zoeken Land van vertrek: Nederland Land van bestemming: - Kies bestemming Specialisme van de vervoerder: - Kies specialisme Vorm van transport: - Kies transportvorm Uw postcode (vervoerders dichtb ):
4 cijfers van uw postcode Vind Vervoerder
Reset
Resultaten
Vervoerder
HaCas Transport
Plaats GILZE RIJEN
Berkhof B.V.
SCHERPENZEEL GLD
Cooltronic b.v
Rijswijk
Currie European Transport B.V.
Tiel
Fritom Group
Bolsward, Zwolle, Veendam, Heeg, Enter, Rotterdam, Uden, Winschoten
A. van Bergeijk Transport
WERKENDAM
All Round Shipping B.V.
DIEMEN
Amerongen Kamphuis B.V.
BARNEVELD
Azimuth Marine B.V.
Pernis - Rotterdam
Bas Logistics B.V.
ETTEN LEUR
BELGA's Int. Transport vof.
RODEN
(Inter) Nationaal Transport &Logistiek Kamphuis B.V.
OOTMARSUM
2W Logistiek B.V.
KAPELLE
A + G Transporten B.V.
VENLO
A&S Exclusive Car Transport
BERGEIJK
A-1 Douane Expediteurs B.V.
DE LUTTE
A-B Transport Service
VOLKEL