De HandelsCourant november 2022

Colofon

Uitgever

De HandelsCourant b.v. Tiendweg 12 2671 SB Naaldwijk E info@handelscourant.com

Redactie

De HandelsCourant b.v. Tiendweg 12 2671 SB Naaldwijk E redactie@handelscourant.com

Persberichten

E redactie@jetvertising.nl

Advertentieverkoop

Jetvertising b.v. Rob Koppenol Tiendweg 12 2671 SB Naaldwijk T (070) 399 00 00 E sales@jetvertising.nl

Advertentie administratie

Pim Koersen T (070) 399 00 00 E advertenties@jetvertising.nl

Abonnementen administratie

De HandelsCourant b.v. Tiendweg 12 2671 SB Naaldwijk T (070) 319 80 02 F (070) 319 80 03 E info@handelscourant.nl

Opmaak & productie

De HandelsCourant b.v. Tiendweg 12 2671 SB Naaldwijk T (070) 319 80 02 F (070) 319 80 03

E info@handelscourant.nl

Een team van onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen, de Universiteit van Tuscia, Roflight, Lemselobrink en de Koninklijke Luchtmacht heeft een robot genaamd RobotFalcon ontworpen, gebouwd en getest. Ontworpen om eruit te zien en te vliegen als een slechtvalk als middel om zwermen vogels weg te jagen. De groep beschrijft hun aanpak in Journal of the Royal Society Interface.

Vogels, alleen of in koppels, vormen een gevaar voor vliegende vliegtuigen. Wanneer een vliegtuig een vogel raakt, kan dat schade tot gevolg hebben, soms met catastrofale gevolgen. Het vliegtuig dat in 2009 op de beroemde Hudson-rivier landde, was bijvoorbeeld het resultaat van vogels die in de motoren van het vliegtuig werden gezogen, waardoor ze uitvielen. Wetenschappers hebben gewerkt aan manieren om vogels

Opwerkelijk

ervan te weerhouden vliegruimten binnen te gaan, maar hebben tot nu toe slechts gedeeltelijk succes gehad.

Momenteel worden drones gebruikt om vogels weg te jagen, net als getrainde valken en systemen die geluiden van vogels in nood afblazen. In deze nieuwe poging kozen de onderzoekers voor een nieuwe aanpak: ze ontwierpen en bouwden een op afstand bestuurbare vliegende robot die lijkt op een slechtvalk. Ze kozen voor de valk omdat hij andere vogels vangt en doodt, die hem daarom proberen te ontwijken.

Hun resultaat, de RobotFalcon, is gemaakt van glasvezel en polypropyleen en is geverfd om eruit te zien als een echte valk. Het wordt aangedreven door een interne motor die twee propellers aan de voorkant van elke vleugel aandrijft. Om de vliegpatronen

van een valk goed na te bootsen, bestudeerden de onderzoekers de vliegeigenschappen van echte vogels en voegden ze vervolgens kenmerken toe aan hun nepvogel waarmee hij op vergelijkbare manieren zou kunnen vliegen.

Testen toonden aan dat de RobotFalcon in staat is de vlucht van een val na te bootsen en vogels weg te jagen. Tijdens veldproeven joeg de robotvogel binnen vijf minuten na aankomst hele zwermen vogels weg; op de helft van deze afschrikkingsvluchten wist het binnen 70 seconden het veld te ontruimen. Het team voerde gedurende drie maanden meerdere tests uit met dezelfde zwerm vogels en vond geen gewenning - ze blijven er bang voor.

RobotFalcon blijkt effectief te zijn in het verjagen van zwermen vogels rond luchthavens

TNO ontwikkelt elektrolyzer die 200 keer minder iridium nodig heeft

Baanbrekende ontwikkeling van elektrolysers: 200 keer minder iridium nodig. Groene waterstof, geproduceerd via elektrolyse met elektriciteit uit zon en wind, speelt een cruciale rol in de energietransitie. Iridium is een schaars materiaal dat momenteel essentieel is voor elektrolysers die werken met de veelgebruikte Proton Exchange Membrane (PEM) -technologie. Onderzoekers van TNO hebben als eersten een methode ontwikkeld die 200 keer minder iridium nodig heeft, waar nu al een prestatie van 25% - 46% van de huidige generatie elektrolysers kan worden behaald. Op deze methode is octrooi aangevraagd.

‘De verwachte groei van groene waterstof van 300 megawatt in 2020 naar tientallen gigawatt in 2030 heeft een keerzijde’, legt TNOexpert Lennart van der Burg uit. ‘Het impliceert een evenredig groeiende vraag naar het schaarse iridium voor de te bouwen elektrolysers. Uit eerder TNO-onderzoek bleek dat de opschaling van elektrolyse belemmerd kan worden door de zeer beperkte beschikbaarheid van schaarse middelen, met name iridium en platina. Over tien jaar zal de vraag naar iridium de beschikbaarheid enorm overschrijden. Bovendien zijn we voor de levering afhankelijk van een kleine groep landen, met alle risico’s van dien.’

Dat we het benodigde iridium met een factor 200 verminderen, terwijl we nu al gemiddeld een derde van de prestaties van de huidige elektrolysers halen, is een technologische doorbraak’, zegt Van der Burg. TNO-onderzoekers van het Faraday Lab in Petten, gespecialiseerd in elektrolyse, werkten samen met collega’s van het Holst Centre in Eindhoven. TNO ontwikkelde hier eerder de spatial Atomic Layer Deposition (sALD) technologie, een methode om extreem dunne lagen functionele materialen aan te brengen op grote oppervlakken.

Deze technologie was bedoeld om de volgende generatie televisie-, tableten smartphoneschermen te laten ontstaan. Het onderzoeksteam heeft de technologie nu ook toepasbaar gemaakt voor elektrolysers.

toe te passen. In dit jaar wordt de Europese doelstelling van opgesteld elektrolysevermogen gesteld op 40 GW, waarmee hopelijk veel minder schaarse materialen worden gebruikt.’

‘Dat we het benodigde iridium met een factor 200 verminderen, terwijl we nu al gemiddeld een derde van de prestaties van de huidige elektrolysers halen, is een technologische doorbraak.’ Lennart van der Burg, Programma- en businessontwikkelaar TNO

TNO heeft de afgelopen twee jaar geëxperimenteerd met de sALD-technologie. Onderzoekers brachten een ultradun laagje iridium als katalysatormateriaal aan op een poreuze transportlaag van titanium, in plaats van op een membraan, zoals nu gebruikelijk is. De werking en stabiliteit van de nieuwe methode is bewezen na verschillende laboratoriumtesten. Na de eerste stresstest trad weinig tot geen degradatie op. Bovendien blijft het membraan van de elektrolyser iridiumvrij, waardoor het gemakkelijker te recyclen en hergebruiken is.

Samen met een groep toonaangevende industriële partners en binnen het Voltachemprogramma werkt TNO eraan om deze veelbelovende technologie van het lab naar de praktijk te brengen. Hiervoor moet de methode worden opgeschaald naar pilotschaal om de werking onder reële omstandigheden te demonstreren. ‘We zijn er nog niet’, waarschuwt van der Burg. ‘We hebben laten zien dat de technologie werkt in het lab, maar we moeten deze blijven ontwikkelen om de levensduur, efficiëntie en ons vermogen om het op schaal te produceren te verbeteren. TNO en enkele andere Europese kennisinstellingen vroegen al eerder om eisen te stellen aan het gebruik van schaarse materialen bij het uitvoeren van grote pilotprojecten. In 2030 moet het mogelijk zijn om de technologie op grote schaal

Volgende generatie elektrolyten voor lithium-metaalbatterijen

Lithium-metaalbatterijen zijn veelbelovend voor accu toepassingen met een hoge energiedichtheid. De cycli van deze batterijen hebben echter een lage Coulombic efficiëntie (CE) als gevolg van de onophoudelijke afbraak van elektrolyten. Nu heeft een team van onderzoekers aan de universiteit van Tokio een nieuw mechanisme ontdekt om de lithiummetaalelektrode en elektrolyt in lithium-metaalbatterijen te stabiliseren. Dit nieuwe mechanisme, dat niet afhankelijk is van de traditionele kinetische benadering, heeft het potentieel om de energiedichtheid van batterijen aanzienlijk te verbeteren.

De hoge reactiviteit van lithium vermindert de elektrolyt aan het oppervlak, wat leidt tot de verslechtering van de prestaties van lithiummetaalbatterijen. Om dit probleem op te lossen, hebben wetenschappers manieren ontwikkeld om een oppervlaktebeschermende film te vormen. Deze vaste elektrolyt-interfase heeft een impact op de veiligheid en efficiëntie van lithiumbatterijen. Maar de oppervlaktebeschermende film voorkomt direct contact tussen de elektrolyt en de lithiummetaalelektrode, waardoor de elektrolytreductie kinetisch wordt vertraagd. Tot nu toe hebben wetenschappers de correlatie tussen de vaste elektrolyt-interfase en de Coulombic efficiëntie niet helemaal kunnen doorgronden. De afdeling Chemical System Engineering aan de universiteit van Tokio, is daar nu wel in geslaagd.

“Het thermodynamische oxidatiereductiepotentieel van lithiummetaal, dat aanzienlijk varieert afhankelijk van de elektrolyten, is een eenvoudige maar over het hoofd geziene factor die de prestaties van de lithiummetaalbatterij beïnvloedt”, zegt Atsuo Yamada, professor op de afdeling Chemical System Engineering aan de universiteit van Tokio.

Het team bestudeerde het oxidatiereductiepotentieel van lithiummetaal in 74 soorten elektrolyten. Ze introduceerden een verbinding genaamd ferroceen in alle elektrolyten als een door IUPAC (International Union of Pure and Applied Chemistry)

aanbevolen interne standaard voor elektrodepotentialen. De onderzoekers bewezen dat er een verband bestaat tussen het oxidatie-reductiepotentieel van lithiummetaal en de Coulombic efficiëntie. Ze verkregen een hoge Coulombic efficiëntie met het opwaartse oxidatie-reductiepotentieel van lithiummetaal. “We zullen het

elektrolyt ontwerpen dat een Coulombic efficiëntie van meer dan 99,95% garandeert. De Coulombic efficiëntie van lithiummetaal is minder dan 99%, zelfs met geavanceerde elektrolyten. Er is echter minstens 99,95% nodig voor de commercialisering van op lithiummetaal gebaseerde batterijen”, zegt Atsuo Yamada.

Duitse strijdkrachten testen hoogenergetisch laserwapen tegen drones

Fregat Sachsen, Creative Commons.

De Duitse strijdkrachten hebben tijdens een recente oefening in de Oostzee een laserwapen tegen drones ingezet. Aan boord van het fregat Saksen. Het verdedigingswapen is ontwikkeld door de High-Energy Laser Naval Demonstrator Working Committee (ARGE), bestaande uit MBDA Deutschland GmbH en Rheinmetall Waffe Munition GmbH. De livevuurtest vanaf een schip was een succesvolle primeur.

De toekomstige high-energy laser (HEL) wapensystemen voor de marine zullen vooral nuttig zijn bij de verdediging tegen drones en dronezwermen en bij aanvallende speedboten op korte en zeer korte afstand. Maar het systeem kan ook worden ontworpen voor een grotere output, waardoor het geleide raketten en mortiergranaten kan vernietigen.

Zowel Doris Laarmann, hoofd laseractiviteiten bij MBDA Deutschland, als Alexander Graf, verantwoordelijk voor programmabeheer voor laserwapens bij Rheinmetall Waffe und Munition GmbH, benadrukten dat de huidige proeven nu de weg hebben geëffend voor de introductie van laserwapensystemen en -capaciteiten in de Bundeswehr - capaciteiten waarvan de relevantie geenszins beperkt is tot de marine. De defensieindustrie gaat door met lasersystemen die zullen helpen bij het beschermen van troepen die in gevaar zijn in meerdere toepassingen. Het bedrijf is nu van plan om het hoogenergetische laserwapen te blijven testen tot medio 2023. De resultaten zullen bepalen wat er nog moet gebeuren op weg naar een volledig functioneel, operationeel laserwapen.

Natuurlijke (links) en synthetische (rechts) embryo’s naast elkaar om vergelijkbare hersen- en hartvorming te laten zien. Foto: Amadei en Handford.

Een nieuw soort plastic op houtbasis kan circulaire bouwmaterialen mogelijk maken

Kunststoffen die worden gebruikt in woninginrichting en constructiematerialen kunnen worden vervangen door een nieuw soort op hout gebaseerd afbreekbaar plastic met semi-structurele sterkte. In tegenstelling tot thermoplast kan het materiaal worden afgebroken zonder schade aan het milieu.

Een van de doelen van de ontwikkeling van hernieuwbare houtcomposiet is om materialen sterk genoeg te maken om fossiele materialen te vervangen die worden gebruikt in de woningbouw en inrichting, zoals badkamerkasten, deuren, wandplanken en werkbladen. En het moet duurzaam of circulair zijn. “Afbreekbaarheid maakt circulariteit mogelijk”, zegt Peter Olsén, een onderzoeker aan het KTH Royal Institute of Technology in Stockholm. “Door het plastic af te breken, kunnen de vezels worden

gerecycled en de chemische componenten uit het plastic hergebruikt.”

Een hoog vezelgehalte is de sleutel tot de sterkte van materialen zoals glasvezel, maar het is moeilijk om een afbreekbaar houtcomposiet te leveren zonder intensieve hitteschade door processen zoals smeltcompounds.

Olsén en collega-onderzoekers van KTH melden dat ze een manier hebben gevonden om zowel een hoog vezelgehalte als afbreekbaarheid te bieden. “Niemand is in staat geweest om eerder een afbreekbaar plastic te maken met zo’n hoog vezelgehalte, terwijl het een goede dispersie heeft en weinig vezelschade”, zegt Olsén. “Hierdoor konden de materiaaleigenschappen drastisch worden verbeterd in vergelijking met eerdere pogingen.”

Om een hoger vezelgehalte te bereiken, combineerden de onderzoekers polymeerchemie met

procestechnologie die vergelijkbaar is met wat wordt gebruikt voor koolstofvezelcomposieten. Alles is gebaseerd op goedkope en beschikbare grondstoffen, zegt Olsén. De afbraakproducten zijn ook onschadelijk voor het milieu en kunnen opnieuw worden gebruikt, wat Olsén ‘een volledig circulair productconcept’ noemt. En het zou zelfs bomen kunnen redden. “Het nodigt uit tot recycling van houtvezels om hervorming van het materiaal mogelijk te maken”, zegt hij. Maar om over te gaan tot commercialisering, zegt Olsén dat de formule moet worden geoptimaliseerd. “De sleutel tot het werk is dat het een nieuwe manier laat zien hoe we afbreekbare biocomposieten met een hoog vezelgehalte kunnen maken”, zegt hij. De bevindingen werden onlangs gerapporteerd in Nature Communications.

Wallenberg Wood Science Center, KTH Royal Institute of Technology.

Precisietechnologie krijgt de komende jaren een nog grotere betekenis voor de industrie. Grotere precisie en verregaande miniaturisatie zijn daarvoor de aanleiding. Deze technologie ontwikkelt zich nog steeds in een hoog tempo, waarbij de grenzen nog lang niet zijn bereikt. Dit vraagt om specialisatie op vele gebieden. Samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen is daarbij noodzakelijk om specifieke kennis te mobiliseren voor nieuwe oplossingen. De combinatie van beursvloer, netwerkgelegenheden en congresprogramma bezorgt u als bezoeker een efficiënte tijdsbesteding.

Als bezoeker van de Precisiebeurs maakt u op de expo kennis met ruim 300 specialistische bedrijven op het gebied van fijnmechanica, motion control, oppervlaktebehandeling, microtechnologie, microassemblage, optica etc. Ook ontmoet u productontwerpers, machinebouwers, kennisen opleidingsinstituten en leveranciers van materialen, precisiemachines en meetmachines. U komt direct in contact met specialisten die u kunnen helpen met het realiseren van nieuwe producten en processen. Voor inkopers liggen er kansen om gericht en efficiënt kennis te maken met al deze toptechnologie spelers in de precisietechnologie. Bij de brancheverenigingen, hogescholen en universiteiten ontmoet u de aanstormende toptalenten en alumni. U vergroot uw kennis en netwerk door deel te nemen aan de Meet&Match en lezingen.

Precision technology will become even more important to industry in the coming years. Greater precision and extensive miniaturization are the reason for this. This technology is still developing at a rapid pace, with the limits far from being reached. This requires specialization in many areas. Collaboration between companies and knowledge institutions is necessary to mobilize specific knowledge for new solutions. The combination of exhibition floor, network facilities and conference program gives you as an visitor an efficient use of time.

As a visitor of the Precision Fair, you will meet more than 300 specialized companies in the field of precision mechanics, motion control, surface treatment, micro technology, microassembly, optics, etc. At the expo, you will also meet product designers, machine builders, knowledge and training institutes and suppliers of materials, precision machines and measuring machines. You will come into direct contact with specialists who can help you realize new products and processes. For buyers there are opportunities to get to know all these top technology players in precision technology in a targeted and efficient manner. At the area of craftscools and universities you can meet the toptalents of tomorrow and alumni. Work on your personal network and knowledge levels by joining the Meet&Match and lectures program.

Precisiebeurs al twee decennia de vakbeurs voor de gehele precisietechnologie waardeketen

Precision fair has been the trade fair for the entire precision technology value chain for two decades

Programma

De Precisiebeurs is uitgegroeid tot hét jaarlijkse trefpunt van bedrijven en organisaties actief in hoog- en ultraprecisietechnologie. Binnen dit vakgebied volgen de ontwikkelingen en nieuwe toepassingen elkaar in een rap tempo op. Kennis uitwisseling en netwerken is essentieel om op de hoogte te blijven, snel mee te gaan in de huidige en nabije technologische ontwikkelingen en zo uw positie in de markt te versterken. Parallel aan de expo biedt de Precisiebeurs daarom ook een uitgebreid programma.

Program

The Precision Fair has become the annual meeting point for companies and organizations active in high and ultraprecision technology. Within this field, developments and new applications are on the rise. Knowledge exchange and networking is essential to stay up to date, to quickly go along with current and nearby technological developments and thus strengthen your position in the market. Parallel to the exhibition, the Precision Fair also offers an extensive program that includes:

• Exhibition floor with more than 300 exhibitors

• Networking drinks

• More than 50 lectures in parallel streams

• Big Science conference program

• International Meet & Match by Enterprise Europe Network

• Congress European Society for Precision Engineering and Nanotechnology (EUSPEN)

• Stand and presentation of Awards by Dutch Society for Precision Engineering (DSPE)

• Young Talent program with pitches and poster presentations

• Vibrant network arena with panel discussions, pitches, expert sessions

• Beursvloer met ruim 300 exposanten

• Netwerkborrels

• Ruim 50 lezingen in parallelle streams

• Big Science congresprogramma

• Internationale Meet & Match door Enterprise Europe Network

• Congres European Society for Precision Engineering and Nanotechnology (EUSPEN)

• Stand en uitreiking Awards door Dutch Society for Precision Engineering (DSPE)

• Young Talent programma met pitches en posterpresentaties

• Bruisende netwerkarena met paneldiscussies, pitches, expert sessions

• Arena met universiteiten, hogescholen, start-ups & kennisinstellingen

Van Big Science naar

Big Business

Big Science verwijst naar fundamenteel en grensverleggend onderzoek dat in grote internationale verbanden wordt uitgevoerd. Voor dergelijk onderzoek zijn omvangrijke projecten en onderzoeksfaciliteiten nodig die met hulp van de high tech industrie worden uitgevoerd. In het Big Science Congresprogramma tijdens de Precisiebeurs vertellen internationale topsprekers van de diverse onderzoeksinstituten over recente ontwikkelingen en komende aanbestedingen. De Nederlandse ILO’s (Industrial Liason Officers) zijn aanwezig in de diverse Precisiebeurs programmaonderdelen om u te helpen.

• Arena with universities, colleges, start-ups & knowledge institutions

From Big Science to Big Business

Big Science refers to fundamental and groundbreaking research that is carried out in large international collaborations. Such research requires extensive projects and research facilities that are carried out with the help of the high-tech industry. In the Big Science Congress program during the Precision Fair, international top speakers from the various research institutes will talk about recent developments and upcoming tenders. The Dutch ILOs (Industrial Liason Officers) are present in the various program components to help you.

Precisietechnologie

fundamententeel voor de Nederlandse kennis-economie

Van micrometer naar picometer. De vraag naar nog nauwkeuriger en kleiner meten, produceren en construeren stijgt al jaren. Producten en technologieën worden bovendien steeds complexer en slimmer. Precisietechnologie is dan ook razendsnel uitgegroeid tot dé stabiele basis van vele apparaten en componenten om ons heen. Niet voor niets vormt precisietechnologie een van de fundamenten voor de Nederlandse kennis- en innovatie-economie. De Precisiebeurs is de vakbeurs voor de gehele precisietechnologie waardeketen: van mechatronic engineering & systems, metrology, vacuum & clean, micro processing & motion, laser & photonics tot en met production for high precision

De samenwerkingen van de Precisiebeurs met Big Science projecten, maar ook met grote internationale OEMs hebben voor een groot aantal opdrachten aan het bedrijfsleven gezorgd en doen dat nog steeds. De grens van precisietechnologie is echter nog lang niet bereikt. Ontmoeten, samenwerken en kennisdelen zijn onmisbaar om mee te gaan in snelle technologische ontwikkelingen. Tijdens de 21e editie ontmoet u dan ook dé top vanuit het bedrijfsleven, opleidingsinstituten, overheidsinstanties, technische universiteiten en incubator programma’s. Gedurende twee dagen ontdekt u een breed scala aan oplossingen binnen de volgende thema’s:

• Mechatronic Engineering & Systems

• Metrology

• Vacuum & Clean

• Micro Processing & Motion

• Laser & Photonics

• Production for high precision

Precisiebeurs 2022

De vakbeurs voor de gehele precisietechnologie waardeketen

16 en 17 november 2022

09:30-17:00 uur

Brabanthallen, ‘s-Hertogenbosch (NL)

Precision technology

fundamental to the Dutch knowledge economy

From micrometer to picometer. The demand for even more accurate and smaller measurements, production and construction has been increasing unabated for years. Products and technologies are also becoming more complex and smarter. Precision technology has therefore rapidly developed into the stable basis for many devices and components around us. It is not without reason that precision technology is one of the foundations of the Dutch knowledge and innovation economy.

The Precision Fair is the trade fair for the entire precision technology value chain: from mechatronic engineering & systems, metrology, vacuum & clean, micro processing & motion to production for high precision

The Precision Fair’s collaborations with Big Science projects, but also with large international OEMs, have resulted in a large number of assignments for the business community and still do. However, the limit of precision technology has not yet been reached. Meeting, collaborating and sharing knowledge are indispensable to keep up with the rapid technological developments. During the 21st edition you will therefore meet top companies, training institutes, government agencies, technical universities and incubator programs. During two days you will discover a wide range of solutions within the following themes:

• Mechatronic Engineering & Systems

• Metrology

• Vacuum & Clean

• Micro Processing & Motion

• Laser & Photonics

• Production for high precision

Precision Fair 2022

The trade fair for the entire precision technology value chain

16 and 17 November 2022

09:30-17:00 hours

Brabanthallen, ‘s-Hertogenbosch - The Netherlands

TechniShow Magazine is het vakblad voor leveranciers van machines, gereedschappen en automatisering voor de (inter) nationale maakindustrie, specifiek de metaalbewerking.

Het vakblad, de site, de nieuwsbrieven, de beurs en de brancheorganisatie vormen samen een sterk merk met als gezamenlijk doel “maken mogelijk maken”.

Wilt u in één of meerdere edities adverteren? Neem dan contact op met Kim de Bruin per telefoon +31(0)70 399 00 00 of E-mail kim@jetvertising.nl

Op de beursvloer

Ga met Physik Instrumente (PI) mee terwijl men de wereld van precisietechnologie betreedt en laat u informeren over de nieuwste motion control en piezo technologieën. Exposant op de Precisiebeurs Physik Instrumente (stand #471), nodigt u graag uit om vrijblijvend deel te nemen aan een aantal zeer interessante technische sessies waarin men de nieuwste kennis deelt omtrent Piezo Technology en ACS Motion control.

Benieuwd naar oplossingen voor uw high-performance motion control-uitdagingen? ACS-experts Jan Suske en Ankit Khanore vertellen u graag alles over de ACS-producten en laatste ontwikkelingen.

Ontdek, leer en bespreek de eindeloze mogelijkheden van Piëzo-technologie. PI heeft tijdens deze technische sessie een beperkt aantal plaatsen beschikbaar, dus zorg ervoor dat u zich tijdig aanmeldt voor deze sessie. Expert Mathias Winter - Global Director Technology Center - Piezo Drives & Systems bij PI, kijkt er naar uit om met u te duiken in de verschillende piëzo oplossingen die heden ten dage beschikbaar zijn en bijbehorende toepassingen in de medische, microscopie, semicon en fotonica markt.

Met groot genoegen duikt PI in het vernieuwende onderwerp van de PIRest piëzo-actuator technologie: een technologie die een langdurige stabiele positionering mogelijk maakt zonder permanente stroomverbruik. Ideaal voor uiteenlopende applicaties denkende bijvoorbeeld aan optical alignment en machine adjustment met nanometer precisie en tot wel 10 micrometer range.

Expert Jonas Reiser, een van de ontwikkelaars van de PIRest technologie, zal u meer vertellen over de technologie achter PIRest waarbij gebruik gemaakt wordt van een live demo.

Increase your knowledge about the latest motion control and piezo technologies

Join Physik Instrumente (PI) as one enters the world of precision technology and get informed about the latest motion control and piezo technologies. Exhibitor at the Precision Fair Physik Instrumente (stand#471), is pleased to invite you to participate in some very interesting technical sessions as they share the latest knowledge regarding Piezo Technology and ACS Motion control.

Curious about finding solutions to high-performance motion control challenges?Experts Jan Suske and Ankit Khanore will show you the latest products of DS402 EtherCAT drives with soon-to-be-released features. They will also show you products from our SPiiPlus platform flagship EtherCAT-based motion control ecosystem for OEM machines.

Watch, learn and discuss the endless possibilities of piezo technology. IP have limited seats available so make sure you sign up for this session in time. Expert Mathias Winter - Global Director Technology Center - Piezo Drives & Systems at PI, is very much looking forward to diving deep into the fields of life sciences and microscopy, semiconductor and photonics with you.

With high speed PI dives into the exciting subject of piezo actuator technology: a technology which provides longterm stable positioning without permanent power supply and consumption.

Vergroot uw kennis over de nieuwste motion control en piezo technologieën

De Meet the Expert sessies vinden plaats in congrescentrum 1913 in zaal Lakenvelder 34 die grenst aan de Precisiebeurs. PI zorgt voor een looproute van de stand naar de locatie (5-7 minuten lopen vanaf de stand).

Dag 1 | 16 november 2022

10.30 — 11.30 uur

Meet the Expert: Vind oplossingen voor uw HighPerformance Motion Control uitdagingen met ACS! Spreker: Ankit Khanore

13.30 — 14.30 uur

Meet the Expert: Ins en outs van piëzo-technologie en toepassingen Spreker: Mathias Winter

Dag 2 | 17 november 2022

10.30 - 12.00 uur

Meet the Expert: Actieve piëzo-elementen zonder continu stroomverbruik Spreker: Jonas Reiser

13:30 - 14:30 uur

Meet the Experts: Vind oplossingen voor uw HighPerformance Motion Control uitdagingen met ACS!

Spreker: Jan Suske & Ankit Khanore

Expert Jonas Reiser, one of the inventors of the PIRest technology, will tell you more about the mechanics behind PIRest among other things.

The Meet the Expert sessions will take place at Convention Center 1913 in Room Lakenvelder 34 adjacent to the Precision Fair. PI will provide a walking route from the stand to the location (5-7 minute walk from the stand).

Day 1 | 16 November 2022

10:30 - 11:30 a.m.

Meet the Expert: Find solutions to your High-Performance Motion Control Challenges with ACS! Speaker: Ankit Khanore

13:30 - 14:30 a.m.

Meet the Expert: Ins and outs of piezo technology and applications Speaker: Mathias Winter

Day 2 | 17 November 2022

10:30 - 12:00 a.m.

Meet the Expert: Active Piezo Shims Without Continuous Power Speaker: Jonas Reiser

13:30 - 14:30 a.m.

Meet the Experts: Find solutions to your High-Performance Motion Control Challenges with ACS! Speaker: Jan Suske & Ankit Khanore

Moet u uw materiaaltestproces automatiseren?

Exposant op de Precisiebeurs Helmut Fischer Meettechniek toont geautomatiseerde materiaaltestsystemen en de voordelen daarvan.

In de productie-industrie is efficiëntie alles. Vandaar het belang van automatisering waar mogelijk. Hoewel geautomatiseerde systemen zoals transportbanden en pickers nuttig zijn, kunnen fabrikanten een stap verder gaan door geautomatiseerde elementen in hun materiaaltestprocessen te introduceren.

Het testen van materialen is een essentieel proces voor fabrikanten in diverse industrieën, variërend van consumentenproducten tot luchtvaartbedrijven. Deze procedure bestaat uit een verscheidenheid aan tests die de samenstelling en andere fysische eigenschappen bepalen van specifieke materialen die bij de fabricage worden gebruikt, zoals metalen en kunststoffen. Deze stoffen worden getest in verschillende omstandigheden, en de verzamelde gegevens worden gebruikt om conclusies te trekken over hun betrouwbaarheid, dikte, geleidingsvermogen en meer.

Hoewel veel van deze tests handmatig kunnen worden uitgevoerd, biedt Fischer een verscheidenheid aan geautomatiseerde systemen die uw productieproces kunnen stroomlijnen. Deze instrumenten zijn op maat gemaakt om aan uw specificaties te voldoen en voeren de tests die u nodig hebt automatisch uit. Dit kan niet alleen uw doorlooptijden verkorten, maar een geautomatiseerd systeem zorgt ook voor consistente, betrouwbare resultaten.

Daarnaast bieden de geautomatiseerde instrumenten van Fischer oplossingen voor de volgende toepassingen: Roll-to-roll processing, waarbij elektronische apparaten worden gemaakt op een rol flexibel plastic, flexibel glas of metaalfolie. Transportsystemen, die producten op geautomatiseerde of halfautomatische transportbanden door een magazijn of productiefaciliteit vervoeren. Vloeistoffenstromen, die helpen bij de verwerking van

vloeistoffen in de farmaceutische, voedselverwerkende, cosmetische en andere industrieën. Waferverwerking voor halfgeleiderschepen. Een toenemend aantal bedrijven integreert automatisering in hun kwaliteitsborgingsprocessen als middel om toenemende kwaliteitseisen en korte productiecycli te beheersen. Deze systemen bieden een breed scala aan voordelen. Waaronder verhoogde efficiëntie en nauwkeuriger resultaten.

Veel productieprocessen vereisen repetitieve taken, vooral tijdens de kwaliteitsborgingsfase. Door automatisering hoeven werknemers deze stappen niet meer uit te voeren, maar wordt de verantwoordelijkheid overgedragen aan een geautomatiseerd instrument. In de meeste gevallen kan dit apparaat tests veel sneller uitvoeren dan een enkele werknemer, wat kan leiden tot een verkorting van uw totale doorlooptijd. Doordat uw werknemers geen repetitieve taken meer hoeven uit te voeren, hebben zij meer tijd om zich op andere onderdelen van uw productieproces te richten.

Weliswaar hebben uw werknemers jarenlange ervaring met het uitvoeren van materiaalanalyses, coatingdiktemetingen, nano-indentatietests en andere tests, maar fouten kunnen nu eenmaal voorkomen. Helaas kunnen zelfs kleine fouten leiden tot aanzienlijke problemen met het eindproduct. Dit geldt vooral voor industrieën waar veel op het spel staat, zoals de automotive of aerospace sectoren. Gelukkig genoeg kunnen geautomatiseerde oplossingen het risico van menselijke fouten verminderen - en vaak zelfs helemaal uitsluiten. Geautomatiseerde systemen bieden een mate van nauwkeurigheid en precisie die voor handmatige operators bijna onmogelijk te bereiken is. Dit zorgt voor betrouwbare gegevens en een consistenter kwaliteitsgarantieproces. Deze voordelen leveren op hun beurt eindproducten van hogere kwaliteit op.

Should you automate your material testing process?

Exhibitor at the Precision Fair Helmut Fischer Meettechniek shows automated material testing systems and their advantages.

In the manufacturing industry, efficiency is everything. Hence the importance of automation whenever possible. While automated systems such as conveyors and pickers are useful, manufacturers can go a step further by introducing automated elements into their material testing processes.

Material testing is an essential process for manufacturers in various industries ranging from consumer products to aerospace companies. This procedure is made up of a variety of tests that determine the composition and other physical properties of specific materials used in manufacturing, such as metals and plastics. These substances are tested in varying conditions, and the data gathered is used to draw conclusions about their integrity, thickness, conductivity, and more.

While many of these tests can be completed manually, Fischer Technology offers a variety of automated systems that can streamline your production process. These instruments are tailor-made to meet your specifications and conduct the tests you need automatically. Not only can this shorten your lead times, but an automated system also provides consistent, reliable results. Additionally, Fischer Technology’s automated instruments offer solutions for the following applications: Roll-to-roll processing, where electronic devices are created on a roll of flexible plastic, flexible glass, or metal foil. Conveyor systems, which move products through a warehouse or production facility on automated or semi-automated conveyor belts. Liquid streams, which aid in the processing of liquids in the pharmaceutical, food processing, cosmetic, and other industries. Wafer processing for semiconductor ships.

Whether your company is looking for a way to streamline your coating thickness measurement, material analysis, or nanoindentation process, Fischer Technology can develop a turn-key system that is fully integrated with your current manufacturing environment.

An increasing number of companies are incorporating automation throughout their quality assurance processes as a means of managing increasing quality requirements and short manufacturing cycles. These systems offer a wide array of benefits, including increased efficiency and more accurate results.

Many manufacturing processes require repetitive tasks, especially during the quality assurance phase. Automation eliminates the need for employees to handle these steps, instead passing the responsibility off to a computerized instrument. In most cases, this device can complete tests much faster than a single employee, which can lead to reductions in your overall lead time. Additionally, by taking repetitive tasks off your employee’s plates, they’ll have more time to focus on other areas of your manufacturing process.

While your employees may have years of experience running material analysis, coating thickness measurement, nanoindentation, and other tests, mistakes happen. Unfortunately, even minor errors can lead to significant issues with the end product. This is especially true for high-stakes industries, such as the automotive or aerospace sectors.

Luckily, automated solutions can reduce the risk of human error – often eliminating it altogether. Computerized systems offer a level of accuracy and precision nearly impossible for manual operators to achieve. This ensures reliable data and a more consistent quality assurance process. In turn, these benefits yield higher quality end products.

Precisiebeurs 2022 plattegrond

Deelnemerslijst Precisiebeurs 2022

362 2-S Service & Specialties 532 Aalberts Surface Technologies 206 Acclon Technologies 335 ACE Stoßdämpfer GmbH 549 Adruu 433 Advanced Chemical Etching Ltd 479 Advanced Sonic Monitoring bv 264 AFYS3G 354 Agilent Technologies 478 AJB Instrument B.V. 248 Alimex Benelux BV 473 Alumeco NL BV 316 Aluro CNC 147 Analis 572 Anderson Europe GmbH 144 Andes Meettechniek BV 515 Anteryon BV 448 Anvil Industries 198 ART-CCG 352 ATM Oirschot 245 attocube systems AG 171 Axxicon 351 B&S Technology B.V. 466 Basco Verspaningstechniek BV 460 Bearing Design and Manufacturing 349 Bendertechniek 564 Bestronics 313 BIBUS Romicon BV 127 BIERSACK Group 541 BIKAR METALLE GmbH 440 BKB Precision 448 BKL B.V. 139 Blum-Novotest GmbH 222 Bodycote 105 BOM - Enterprise Europe Network 229 Bouman Industries 363 Brabant Engineering 110 Brainport Industries 550 Brans metaalbewerking BV 561 Bronkhorst Nederland B.V. 537 Bumax AB 359 C3-Tooling BV 240 Capable BV 161 Carl Zeiss GOM Metrology GmbH 359 CCC Projects & Engineering 363 Cematec Engineering bv 194 Ceratec Technical Ceramics BV 467 Colt Group 426 Connect 2 Cleanrooms Ltd 438 Cryoworld B.V. 225 D&M Vacuumsystemen B.V. 442 Danobat 169 DCD 332 De Ridder THO/SRM

474 De Rooy Slijpcentrum B.V. 197 Dekracoat BV 570 Dematech B.V. 553 Demcon 244 DIXI Polytool B.V. 231 DKAT 536 DMS 504 Doeko 510 DR. FRITZ FAULHABER 202 Draadvonk.nl 544 Draline BV 373 Dratec Vonkerosie 111 DSPE 340 Dymato BV 187 Dynetics B.V. 321 Ecoclean GmbH 446 Edmund Optics 206 Edwards Vacuum 559 EKK Eagle Simrax 252 Eltrex Motion 150 EMS Benelux 500 ENCOMA BV 182 ERIKS Nederland 145 Ernst & Engbring GmbH 569 Erowa 327 Ertec BV 521 Etchform 402 Etteplan 145 Euro-Techniek 109 euspen Ltd 337 Evident Europe GmbH 357 Ewellix Benelux BV 306 Exaddon AG 185 Exakt Fijnmechanika BV 506 Exergy 455 Feinmess Suhl GmbH 519 Festo B.V. 260 Fibotec Fiberoptics 452 FMI HTS 121 Fontys Hogescholen 431 Frencken Mechatronics Europe 223 Frerotech B.V. 153 Gereedschapmakerij GMI 327 GF Machining solutions Benelux 350 GFH GmbH 460 Gibac Chemie BV 307 Gibas 326 Gimex technische keramiek 534 Goorsenberg 450 GROB Benelux B.V. 376 Groneman B.V. 419 HARALD PIHL AB 166 Harry Hersbach Tools BV 456 Hawo B.V. Precisie in perfectie!

209 Hegin Metalfinishing BV 300 HEIDENHAIN NEDERLAND 480 Helmut Fischer Meettechniek BV 531 Hemabo Precisie Kunststoftechniek 442 Hembrug Machine Tools 458 Hemimex Group 143 HepcoMotion Europe 174 Hexagon 106 Hi Delta! 233 High Vacuum Company B.V. 333 Hittech Group 325 HIWIN GmbH 218 Hoffmann Group 425 Holland Innovative 568 Horstra Technology B.V. 236 Hostrad Vacuum Technology 411 HQ Precision Cleaning 413 IBS Precision Engineering 524 IKO Nippon Thompson Europe 118 ILO-net 361 ILT Fineworks 259 IMPA Precision 310 IMS 436 IMS Nederland B.V. 345 Indoles Precision 567 InfraTec 437 Ingenieursbureau Coenradie BV 237 Innovar Cleaning Control 237 IPS Technology 516 JAT Jenaer Antriebstechnik 518 JENOPTIK 338 JEOL (EUROPE) BV 507 Jeveka 448 Job Precision 514 Johann Fischer Aschaffenburg 407 JPE B.V. 180 KEYENCE 517 KeyTec Netherlands 320 Kistler 130 KMWE 126 Knowledge Sharing Centre 119 Koninklijk Instituut Van Ingenieurs 239 KSM 417 KUK Wijdeven 196 “Kusters Goumans B.V. 230 KUZU FLEX METAL SAN VE TIC 220 LAB Motion Systems 263 Thüringen mbH 311 LARSEN & BUHL 328 Laser Technology Janssen B.V. 418 Lasertec bv 522 Laumans Techniek B.V. 261 LCP Laser-Cut-Processing GmbH

353 Lemmens Metaalbewerking BV 157 LEMO Connectors 520 Levitech B.V. 331 Leybold Nederland 123 LiS 250 LM Systems BV 178 LOA Full Surface Group 134 Louwershanique 183 LUCASSEN GROEP BV 305 M.G. Twente B.V. 535 Machinno 375 Macroscoop B.V. 529 Mad City Labs GmbH 573 Magnescale Europe GmbH 370 Mahr GmbH 505 MTA B.V. 374 Manuformance 432 MARPOSS GmbH 566 Masévon Group 213 MathWorks 429 Matrho Metals 414 Mat-tech BV 168 Maxon 246 Mazak Nederland 219 MCA linear motion robotics 221 Measuretec B.V. 154 Mecal High-tech / Systems 422 Melotte N.V. 424 Meopta 146 MetaQuip BV 543 Mevi FMI B.V. 190 Micro Machining Group 444 Micro-Epsilon Messtechnik 164 MIFA Aluminium bv 101 Mikrocentrum 134 Millux 107 MinacNed 342 MI-Partners 205 Mitutoyo Nederland 403 Molenaar Optics 339 Moor Filtertechniek 548 MSG Precision Tooling 468 Multivalent / INNPLATE 133 MuRaad BV - Inscope BV 538 Mytri BV 483 Nebo Special Tooling b.v. 105 NEVAC 540 Neways 176 Nijdra Group 117 Nikhef 155 NIPPON BEARING 165 NTS 523 Oerlikon Balzers 186 Okuma Benelux BV

346 OMNEO Systems B.V. 486 Oude Reimer 227 Outsourcing Parts Supplies B.V. 442 Overbeck 141 Parker Hannifin 216 PCB Piezotronics bvba 358 Pfeiffer Vacuum Benelux BV 312 Phantom / Van Ommen 347 PHYNICX 471 PI Benelux B.V. 475 Pi Metal Parts 518 piezosystem jena GmbH 367 PINK GmbH Vakuumtechnik 199 PM 207 PMP Lichtenvoorde BV 226 Poelman Precision 195 PolyWorks Benelux 177 Precision Micro 329 ProCleanroom 348 PP4CE 556 Pronexos B.V. 528 Reliance Precision LTD 192 Renishaw Benelux 241 Rhenus Lub Bv 465 Romex B.V. 552 RVS Finish & RVS Clean 481 Salomon’s Metalen bv 336 SBN North & East Europe 131 Schneeberger GmbH 542 SCHOTT AG 129 Schut Geometrische Meettechniek 180 Schwer Fittings BV 508 Sentech 463 Settels Savenije Group 563 SFC Energy 262 ShapeFab GmbH & Co. KG 173 SigmaControl 518 SIOS Meßtechnik GmbH 140 SLB Hightech 484 SmarAct GmbH 453 SMC Nederland B.V. 554 Smink Group 158 SMS 449 SOLID POINT PRECISION 547 SpartnerS organisatieadvies 319 Special Tools Benelux & Innotools 416 Spikker Specials B.V. 489 STT Products BV 551 Summa Techniek 557 Surface Treatment Nederland BV 472 Swagelok Nederland 518 Te Lintelo Systems 409 Technobis 341 Technosoft

247 TECNOLON WORKS 435 Tecnotion 132 Teesing 560 Telerex 370 temicon GmbH 364 Tepas Clamping Systems 427 Ter Hoek 309 Tevel Techniek 255 Thalens PPS 406 The House of Technology 200 TNO 355 Tooling Specialist Derksen B.V. 191 TREAMS GmbH 251 Trescal 315 TSG Group 170 TTL group 125 TU Delft 120 TU/e HTSC, EngD 242 Tuinte supplying b.v. 142 Tumag BV 321 UCM AG 445 UCT 254 Vacom Bvba 267 Vacutech B.V. 232 Van Hoof Groep 148 VAT Group 513 VDL Enabling Technologies 369 VDL TBP Electronics 108 VDMA e.V. 404 VI Technologies 545 Via Engineering Deurne B.V. 257 Vink Kunststoffen 152 VIRO 188 Vossebelt precisiebewerking B.V. 211 W. L. Gore & Associates GmbH 303 WEISS NEDERLAND BV 137 Weiss Technik Nederland B.V. 526 Werth Messtechnik 100 Wevolver B.V. 344 Will-Fill 502 Wilting / Kusters 565 Witec Fijnmechanische Techniek 245 WITTENSTEIN BV 234 Witzenmann GmbH 124 Young Talent 160 ZEISS 370 Zenit GmbH 428 Zest Innovate 462 ZME Fijnmechanisch Atelier

Hoe vind ik de meest geschikte bewerkingstechniek?

Binnen precision engineering is het vinden van de meest geschikte bewerkingstechniek cruciaal. Een weloverwogen keuze maken kan alleen als je weet wat er speelt in de markt. Maar met ontwikkelingen die elkaar in rap tempo opvolgen, is up-to-date blijven niet gemakkelijk. Ter Hoek, produceert precisiecomponenten voor opdrachtgevers in heel Europa en heeft een trendrapport uitgebracht om u op weg te helpen bij het vinden van de meest geschikte bewerkingstechniek.

In dit trendrapport leest u daarom meer over: De invloed van 5 recente ontwikkelingen en innovaties op de inrichting van uw engineeringsprocessen. Slimme inzet van deze trends bij het ontwikkelen van kwalitatief hoogwaardige producten. Tips en adviezen voor het realiseren van waardevolle budget- en tijdsbesparingen. Door deze trends in uw voordeel te gebruiken, bent u verzekerd van de beste en meest efficiënte oplossing voor uw engineeringsvraagstuk. Sparren over het vinden van de meest geschikte bewerkingstechniek? U vindt Ter Hoek Vonkerosie Rijssen op stand 427.

machining technique?

Within precision engineering, finding the most suitable processing technology is crucial. You can only make a wellconsidered choice if you know what is going on in the market. But with developments that follow each other in rapid succession, staying up-to-date is not easy. Ter Hoek produces precision components for clients throughout Europe and has published a trend report to help you find the most suitable machining technique.

In this trend report you can therefore read more about: The influence of 5 recent developments and innovations on the design of your engineering processes. Smart use of these trends in the development of high-quality products. Tips and advice for realizing valuable budget and time savings. By using these trends to your advantage, you are assured of the best and most efficient solution for your engineering issue. Sparring about finding the most suitable processing technique? You will find Ter Hoek Vonkerosie Rijssen at stand 427.

How do I find the most suitable

WW W.TE LE R E X EU RO PE

Bezoek ons op stand 560 tijdens de Precisiebeurs 2022 in Den Bosch

Wim van der Hoek Award 2022

Ook de jongste generatie werktuigbouwkundig ontwerpers wordt geïnspireerd door de constructieprincipes van Wim van der Hoek. De jury, onder voorzitterschap van DSPE-bestuurslid Jos Gunsing (MaromeTech), heeft vijf nominaties ontvangen voor studenten die in hun afstudeerwerk op aansprekende wijze bestaande of nieuwe constructieprincipes hebben toegepast. De prijs wordt donderdagmiddag 17 november voor de zeventiende keer uitgereikt in Den Bosch, op de Precisiebeurs.

De award wordt jaarlijks uitgereikt ter bevordering en stimulering van precisietechnologie en het ontwerpen van mechanische constructies. De prijs wordt uitgereikt voor het beste afstudeerwerk en is vernoemd naar de emeritus hoogleraar Wim van der Hoek, die de unieke Nederlandse methode voor het ontwerpen van precisiemachines introduceerde aan de Technische Universiteit Eindhoven.

Wim van der Hoek Award

2022

The youngest generation of mechanical designers is still inspired by the construction principles of Wim van der Hoek. The jury, chaired by DSPE board member Jos Gunsing (MaromeTech), has received five nominations for students who have appealingly applied existing or new construction principles in their graduation work. The prize will be awarded for the seventeenth time on Thursday afternoon, November 17, in Den Bosch, at the Precision Fair.

The award is annually presented to promote and stimulate precision mechanics and the design of mechanical structures. The award will be given to the best graduation work and is named after the emeritus professor Wim van der Hoek, who founded the unique Dutch method for design of precision machinery, at the Technical University of Eindhoven.

Bezoek ons tijdens de Precisiebeurs 2022 Hal 1, stand 141

Kort nieuws

Nederlandse industrie kan gemakkelijk gasverbruik met 16% verminderen

De Nederlandse industrie kan een forse bijdrage leveren aan het snel verminderen van de benodigde aardgasvraag. Door op verschillende manieren zuiniger met energie om te gaan, kan structureel zo’n 1,5 miljard m3 aardgas bespaard worden.

Het besparingspotentieel van de Nederlandse industrie is gelijk aan jaarlijkse gasverbruik ruim 1,2 miljoen huishoudens. Dit is met relatief eenvoudige ingrepen te realiseren. Dit blijkt uit onderzoek door Berenschot naar de energiebesparingsmogelijkheden in de industrie, in opdracht van Natuur & Milieu. ‘Hier ligt een kans voor de korte termijn, zónder grote procesaanpassingen, die topprioriteit moet krijgen’, aldus Natuur & Milieu.

De industrie is de sector met het hoogste gasverbruik in Nederland, met zo’n 30% van het totaal. De

chemische industrie, en in het bijzonder de kunstmestproducenten, zijn daarbinnen grootverbruikers, blijkt uit de analyse van Berenschot. Er zijn diverse mogelijkheden om snel het aardgasverbruik van de industrie te verminderen, zonder dat ingrijpende aanpassingen in het productieproces nodig zijn. Bedrijven laten die kans nu vaak nog liggen en verzaken voor een belangrijk deel hun wettelijke energiebesparingsplicht. Een aantal van deze relatief eenvoudige ingrepen zijn hergebruik van warmte en isolatiemaatregelen.

Directeur programma’s van Natuur & Milieu Rob van Tilburg: ‘Door middel van een aantal ingrepen is het aardgasverbruik dus in elk geval 16% omlaag te brengen. Hiervoor hoeft niet eens het productieproces te worden stilgelegd. Het is echt laaghangend fruit. Bovendien is het in het kader van de uitgebreide

energiebesparingswetgeving vanaf volgend jaar voor alle bedrijven verplicht.’

Alleen al het hergebruik van warmte binnen de industrie kan evenveel aardgas besparen als het totale aardgasverbruik van alle huishoudens in de gemeente Utrecht. Van Tilburg: ’Energiebesparing moet nu eindelijk topprioriteit krijgen. Met de hoge gasprijzen is het nu heel snel rendabel al het technisch potentieel aan besparing te verzilveren. Dit leidt tot een structurelere verduurzaming dan het tijdelijk stilleggen van productieprocessen, zoals nu gebeurt vanwege de gascrisis. De relatief eenvoudige ingrepen snel doorvoeren is het minste wat de industrie nu kan doen. Zo worden we minder afhankelijk van aardgas én stoten we minder CO2 uit.’

Shell Pernis, Steven Lek.

Arbeidsproductiviteit Nederland lager na corona, in eurozone hoger

De arbeidsproductiviteit in Nederland was in het tweede kwartaal van 2022 1,4 procent lager dan in het tweede kwartaal van 2019. In België en Duitsland was deze juist respectievelijk 2,3 en 1,6 procent hoger dan in het tweede kwartaal van 2019. In Frankrijk is de arbeidsproductiviteit 2,6 procent gedaald in dezelfde periode. Dit blijkt uit een analyse van het CBS.

De arbeidsproductiviteit is het bruto binnenlands product (bbp) per gewerkt uur. In de periode tussen het tweede

kwartaal van 2019, vóór corona, en het tweede kwartaal van 2022 is het bbp in Nederland toegenomen, maar aangezien het aantal gewerkte uren sterker is toegenomen, is de arbeidsproductiviteit afgenomen.

In de eurozone is het bbp in mindere mate toegenomen dan in Nederland, maar doordat het aantal gewerkte uren in de eurozone minder is toegenomen dan het bbp, is de arbeidsproductiviteit 0,9 procent hoger dan drie jaar eerder.

Dat het aantal gewerkte uren in Nederland sterker steeg dan in de omliggende landen, hangt onder meer samen met een grotere bevolkingsgroei. Op 1 januari 2022 was de Nederlandse bevolking met 1,8 procent gegroeid ten opzichte van drie jaar eerder. In België, Duitsland en Frankrijk lagen deze percentages lager. Ook het aantal 20- tot 65-jarigen – de leeftijdscategorie waarin veel mensen werken – groeide in Nederland sterker dan in omliggende landen. In Duitsland en Frankrijk nam het aantal 20- tot 65-jarigen zelfs af door vergrijzing.

De grotere bevolkingsgroei in Nederland kan de sterkere toename van het aantal gewerkte uren echter slechts gedeeltelijk verklaren. Ook het aantal gewerkte uren per inwoner nam in Nederland sterker toe. Dit geldt overigens ook voor het aantal gewerkte uren per 20- tot 65-jarige. In Frankrijk nam de arbeidsdeelname ook toe.

De toename of afname van de arbeidsproductiviteit wisselt sterk per bedrijfstak. Voor de arbeidsproductiviteit van bedrijfstakken wordt in plaats van het bruto binnenlands product de bruto toegevoegde waarde in basisprijzen gebruikt. In de bedrijfstak financiële dienstverlening zijn 11,3 procent meer uren gewerkt, terwijl de toegevoegde waarde met bijna 4 procent is afgenomen, waardoor de arbeidsproductiviteit is afgenomen. De bedrijfstak overheid, onderwijs en zorg is een grote bedrijfstak. Daardoor is de impact van de afname van de arbeidsproductiviteit van deze bedrijfstak op de totale arbeidsproductiviteit relatief groot. De afname van de arbeids-productiviteit wordt voornamelijk veroorzaakt door een toename van het aantal gewerkte uren met 12,9 procent terwijl de toegevoegde waarde van de bedrijfstak 6,7 procent is toegenomen. Ook de bedrijfstak landbouw valt op. Door een afname van het aantal gewerkte uren met 11,7 procent en een toename van de toegevoegde waarde van 1,2 procent, is de productiviteit met 14,6 procent toegenomen.

Elektrische trucks hebben de toekomst

Elektrische vrachtwagens zullen de komende jaren goedkoper worden dan dieselvarianten, terwijl ze even ver kunnen rijden en evenveel vervoeren. Dat blijkt uit een studie van het Nederlandse onderzoekscentrum TNO.

Transport & Environment heeft in samenwerking met Agora Verkehrswende de onafhankelijke onderzoeksorganisatie Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) een onderzoek uit te voeren. In het rapport van TNO wordt voor alle EU-landen en het Verenigd Koninkrijk de technischeconomische haalbaarheid beoordeeld van het bereiken van 100% emissievrije voertuigverkoop voor stedelijke en regionale bezorgen langeafstandsvrachtwagens. Uiteindelijk beantwoordt het de vraag of en hoe snel Europa naar 100% nulemissie kan gaan voor de verkoop van nieuwe vrachtwagens.

Het TNO-rapport vergelijkt de Total Cost of Ownership (TCO) van diesel, BEV’s en FCEV’s en gaat na wanneer nulemissie-alternatieven goedkoper worden om te bezitten en te gebruiken. Operationele vereisten –zoals voldoende rijbereik, geen extra tijdverlies door opladen of tanken, en vergelijkbare laadvermogens – zijn ook belangrijke voorwaarden voor vervoerders bij de overstap naar nulemissietrucks, en werden in de analyse meegenomen.

Uit het TNO-rapport blijkt dat het mogelijk is om alle nieuwe vrachtwagens kosteneffectief en op tijd volledig over te schakelen op nulemissie om de Europese klimaatdoelstellingen te halen. Alle nieuwe stedelijke, regionale en langeafstandstrucks kunnen tegen 2035 op alle Europese markten emissievrij zijn, waarbij sommige nationale markten, zoals in NoordEuropa, naar verwachting nog sneller zullen gaan. Alle nieuwe verkopen in die segmenten zullen een lagere TCO hebben in vergelijking met diesel,

terwijl ze dezelfde mogelijkheden bieden wat betreft actieradius, laadvermogen en rijtijden. Voor vrachtwagens voor stadsbezorging is het potentieel voor het gebruik van ZEV’s nu al zeer groot. Meer dan 70% daarvan is momenteel goedkoper in eigendom en gebruik en voldoet aan de operationele behoeften. Het ZEV-gebruikspotentieel van regionale bestelwagens zal snel toenemen tot 90% halverwege het decennium. Zowel stedelijke als regionale bestelwagens zullen tegen 2030 nagenoeg 100% bereiken. Vrachtwagens voor lange afstanden zullen aanvankelijk minder snel toenemen, maar snel groeien tot 80% in 2026 en 99,5% in 2030. De marktpenetratie in het langeafstandssegment bestaat bijna uitsluitend uit BEV’s. FCEV’s hebben een consistent hogere TCO dan diesel in de jaren 2030 en zijn goed voor slechts 0,1% van de langeafstandsverkoop (0,02% van de totale vrachtverkoop), maar verslaan diesel in een paar landen met extreem grote afstanden en lage waterstofkosten.

Wanneer alle vrachtwagens voor stadsvervoer, regionale levering en langeafstandsvervoer worden samengevoegd, bedraagt het penetratiepotentieel van ZEV’s 99,6% in 2030 en 99,8% in 2035. Dit betekent dat vrijwel alle nieuwe vrachtwagens al tegen 2035 uit kosten- en operationeel oogpunt kunnen overschakelen op emissievrije voertuigen. Slechts een zeer klein deel van de verkoop van langeafstandstrucks met gebruikssituaties voor extreem lange dagelijkse afstanden blijft in 2035 gunstig voor diesel. Door gewoon een extra stop in te lassen om overdag op te laden, zou de balans ook in die gebruikssituaties doorslaan naar BEV. Aangezien BEV’s een veel lagere TCO hebben dan dieseltrucks, zou dit nog steeds kostenefficiënter zijn dan vasthouden aan de dieseltruck, zelfs wanneer rekening wordt gehouden met de kleine extra rusttijd.

Shell Pernis, Steven Lek.

Definitief: alleen nog nieuwe emissievrije bestelauto’s vanaf 2035

Nieuwe personen- en bestelauto’s mogen vanaf 2035 geen CO2 meer uitstoten. Dat betekent dat een benzine- of dieselmotor als aandrijving niet meer mogelijk is en alle bestelauto’s vanaf 2035 elektrische of brandstofcelaandrijving moeten hebben.

Op 14 juli 2021 heeft de Europese Commissie als onderdeel van het ‘Fit for 55’-pakket een wetgevingsvoorstel ingediend voor een herziening van de CO2-emissienormen voor nieuwe personenauto’s en bestelauto’s. Het voorstel moet bijdragen tot de klimaatdoelstellingen van de EU voor 2030 en 2050, voordelen opleveren voor de burgers en innovatie in emissievrije technologieën stimuleren.

inmiddels kwam het in het Europees Parlement tot een akkoord over dit voorstel. De CO2-uitstoot van nieuwe personen- en bestelauto’s moet met 100 procent worden verminderd ten opzichte van 2021). Dat betekent in de praktijk een ban op benzine, gasen dieselmotoren. Vanaf 2035 kun je dan enkel nog elektrische bestelauto’s kopen, dan wel versies met een waterstoftank en brandstofcel. In onderstaande video wordt uitgelegd dat de nieuwe regels niet betekenen dat je per 2035 niet meer in je dieselbestelauto mag rijden.

Rapporteur Jan Huitema (Renew, NL): “Met deze doelstellingen scheppen we duidelijkheid voor de auto-industrie en stimuleren we innovatie en

investeringen voor autofabrikanten. Bovendien wordt de aanschaf en het rijden in emissievrije auto’s goedkoper voor de consument. Ik ben blij dat we vandaag een akkoord met de Raad hebben bereikt over een ambitieuze herziening van de doelstellingen voor 2030 en een 100%-doelstelling voor 2035 hebben gesteund. Dit is cruciaal om tegen 2050 klimaatneutraliteit te bereiken en schoon rijden betaalbaarder te maken.”

Export naar Taiwan verviervoudigd

Tussen 2010 en 2021 is de waarde van de Nederlandse goederenexport naar Taiwan verviervoudigd. In dezelfde periode is de export naar Oost-Azië als geheel 2,5 keer groter geworden in geldwaarde. Taiwan is sinds 2021 de tweede exportbestemming voor Nederland in Oost-Azië. In 2010 was het nog de vierde bestemming. Dat meldt het CBS.

De volgende landen en gebieden worden tot Oost-Azië gerekend: China, Japan, Zuid-Korea, NoordKorea, Mongolië, Taiwan, Macau en Hongkong. In de statistiek wordt de goederenhandel met deze landen en gebieden apart bijgehouden. China is de grootste Oost-Aziatische exportbestemming voor Nederland. In 2021 bedroeg de Nederlandse export naar China 14,1 miljard euro. Taiwan (9,7 miljard euro) en Zuid-Korea (8,6 miljard euro) staan op twee en drie. De export naar China, Taiwan en Zuid-Korea is sinds 2010 veel harder gegroeid dan naar de nummers vier en vijf: Japan en Hongkong. Daarbij speelt een sterke groei van de export van gespecialiseerde machines, met name chipmachines, naar China, Taiwan en Zuid-Korea een grote rol. De export naar Macau, Noord-Korea en Mongolië is zeer gering.

Tussen 2015 en 2020 zijn de Nederlandse verdiensten aan de goederenexport naar Taiwan bijna verdrievoudigd, van 1,1 miljard tot 3,2 miljard euro. Uitgaande van

dezelfde exportverdiensten per euro goederenexport als in 2020, zijn de verdiensten aan de export naar Taiwan in 2021 toegenomen tot circa 4,8 miljard euro.

Ten opzichte van 2010 is de goederenimport uit Oost-Azië in 2021 met twee derde toegenomen, terwijl de goederenimport uit Taiwan, zoals computeronderdelen

en e-bikes, meer dan verdubbelde. In 2021 importeerde Nederland voor 6 miljard euro aan goederen uit Taiwan. Daarmee is Taiwan na China en Japan de derde belangrijkste goederenleverancier in Oost-Azië. De importwaarde uit China bedraagt 54 miljard euro. De Nederlandse import van goederen uit Macau, Mongolië en Noord-Korea is miniem.

Taiwan belangrijkste afnemer van gespecialiseerde

machines

Nederlandse bedrijven voeren vooral gespecialiseerde machines (met name chipmachines) uit naar Taiwan en Zuid-Korea. Drie kwart van het exportpakket met bestemming Taiwan bestond in 2021 uit gespecialiseerde machines. Bijna een kwart van de totale exportwaarde aan gespecialiseerde machines ging in 2021 naar Taiwan, daarmee was Taiwan de grootste afnemer van dit type goederen. In 2010 ging nog 12 procent van alle gespecialiseerde machines naar Taiwan. Met 64 procent zijn gespecialiseerde machines ook in de export naar ZuidKorea dominant. Zuid-Korea was in 2021 Nederlands tweede afnemer van gespecialiseerde machines.

Grotere afhankelijkheid zorgt vaker voor tekorten

Sterke integratie

bedrijven - 51%

De coronapandemie en de oorlog tussen Rusland en Oekraïne veroorzaken grote schokken in de mondiale waardeketens. Een van de problemen waar bedrijven mee te maken hebben is het verkrijgen van inputs die nodig zijn voor het productieproces. De economen van Atradius hebben gekeken naar data van de Europese Unie over door bedrijven ervaren tekorten aan materiaal, apparatuur en commerciële ruimte, om te onderzoeken of er een verband bestaat tussen de ervaren tekorten en de mate van integratie in de mondiale waardeketens.

Uit het onderzoek blijkt dat sectoren die sterk geïntegreerd zijn in de mondiale waardeketen hogere tekorten aan inputs ervaren. Wanneer wordt gecontroleerd voor landspecifieke kenmerken, zoals economische omvang en mate van openheid van een economie, blijkt dit nog sterker het geval.

Industriële sectoren, zoals de productie van motorvoertuigen, en machines en apparaten, die relatief sterk geïntegreerd zijn in de mondiale waardeketen, worden sterker getroffen door tekorten dan de dienstensector, zoals rechtskundige en boekhoudkundige dienstverlening, en post- en koeriersdiensten, die een lagere mate van integratie hebben.

In het tweede kwartaal van 2022 ervoer 51% van de ondernemers in de Europese industrie een tekort aan materiaal en apparatuur, tegenover 8,5% vlak voor het uitbreken van de coronapandemie. In de dienstensector ervoer slechts 3,6% van de ondernemers tekorten, vergelijkbaar met het percentage voor de pandemie (3,2%).

Bedrijven kunnen grofweg drie strategieën inzetten om hun afhankelijkheid van mondiale waardeketens te verkleinen: ze kunnen de productie verplaatsen, hun leveranciers diversifiëren of de voorraden vergroten. Al deze opties brengen echter aanzienlijke nadelen en kosten met zich mee. De economen van Atradius voorzien

een streven naar meer autonomie in enkele kritieke sectoren, zoals energie, gevoelige technologie, voedselproductie en medische apparatuur. Echter, dit zal niet leiden tot substantiële deglobalisering, aangezien de belangrijkste drijvende kracht achter mondiale waardeketens – de mogelijkheid om te profiteren van transnationale verschillen in loonkosten – blijft bestaan.

in mondiale waardeketens verhoogt kwetsbaarheid

ondernemers Europese industrie ervaart tekort aan materiaal en apparatuur

Zonne-energie is snelste manier om Europa van Russisch gas af te krijgen

De uitbreiding van zonne-energie in Europa groeit snel vanwege de toegenomen ambities voor hernieuwbare energie en de noodzaak om de afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen. Het Lage Emissie Scenario 2022 van Statkraft laat zien dat Europa in 2030 aanzienlijk meer zonne-energie zal hebben dan eerder werd verwacht.

Voor het zevende jaar op rij hebben de analisten van Statkraft, de grootste producent van hernieuwbare energie, een uitgebreide analyse gemaakt van de wereldwijde energiemarkt richting 2050. Naast windenergie wordt zonne-energie beschouwd als de cruciale hernieuwbare technologie om de afhankelijkheid van de Europese Unie (EU) van Russisch gas en de uitstoot te verminderen. De nieuwe analyse van Statkraft schat een jaarlijkse toename van de zonnecapaciteit in de EU van 45 tot 52 GW tegen 2030. Dit is aanzienlijk hoger dan de 33 GW per jaar die analisten voor de invasie van Oekraïne verwachtten. Het is te vergelijken met een recordhoogte van 26 GW in 2021. In vergelijking met andere technologieën voor hernieuwbare energie is zonne-

energie kostenefficiënt en kan de bouw minder dan twee jaar duren. Ook op wereldschaal wordt zonneenergie gezien als de winnaar in de energietransitie. In het Lage Emissie Scenario wordt het in 2035 de grootste bron van energieopwekking ter wereld.

Het Lage Emissie Scenario van Statkraft is een technologisch gezien optimistisch maar realistisch scenario, waarbij de wereldwijde energiegerelateerde CO2-emissies vanaf vandaag tot 2050 met 60 procent worden verminderd. Het scenario ligt binnen de emissieniveaus die de opwarming van de aarde tot 2 graden kunnen beperken. Om de doelstelling van 1,5 graad te halen is een nog snellere transitie nodig.

“Energiezekerheid, toegang tot betaalbare energie en de klimaatcrisis geven allemaal aan dat we nu de wereldwijde energietransitie moeten versnellen, waarbij hernieuwbare energie, elektrificatie en energieefficiëntie de belangrijkste pijlers zijn,” zegt Christian RynningTønnesen, , CEO van Statkraft.

Het Lage Emissie Scenario laat zien dat we niet hoeven te kiezen tussen het oplossen van de aanhoudende energiecrisis of de klimaatcrisis. “We zien in het Lage Emissie Scenario dat de beste maatregelen om de aanhoudende energiecrisis op te lossen dezelfde maatregelen zijn die cruciaal zijn voor de bestrijding van de klimaatcrisis. Een grotere focus op energiezekerheid en zelfvoorziening op energiegebied zal ook de groene energietransitie stimuleren,” zegt Christian Rynning-Tønnesen. Voor veel landen verhoogt de overgang van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie ook hun zelfvoorziening op energiegebied.

Volgens het Lage Emissie Scenario zal in 2050 bijna 80 procent van de totale elektriciteitsproductie ter wereld uit hernieuwbare energie bestaan. Zonneenergie zal de grootste energiebron ter wereld zijn, met een productie van meer dan 21.000 TWh, wat overeenkomt met 80 procent van de huidige vraag naar elektriciteit in de wereld.

200 jaar Maritieme Industrie

200 years of Dutch Maritime

Industry

Deze kroniek, over 2 eeuwen maritieme industrie, is een uniek en historisch document. Voorzien van fraai beeldmateriaal. Boeiend, interessant en vermakelijk. Nu beschikbaar via info@jetvertising.nl