Oppervlaktetechnieken januari 2018

11

24

Proces van professionalisering heeft geen einde

Trots op het werk

StarLite autokleur van het jaar

16

Ruime verdubbeling straalcapaciteit dankzij nieuwe automaat

Activiteiten Vereniging ION: overzicht 2017 en vooruitblik 2018

jaargang 62 nummer 1 januari 2018

HĂŠt vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

12

30

Thema reinigen, ontvetten, veiligheid

11

24

Proces van professionalisering heeft geen einde

Trots op het werk

StarLite autokleur van het jaar

16

Ruime verdubbeling straalcapaciteit dankzij nieuwe automaat

Activiteiten Vereniging ION: overzicht 2017 en vooruitblik 2018

jaargang 62 nummer 1 januari 2018

HĂŠt vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

12

30

Thema reinigen, ontvetten, veiligheid

MAVOM staat voor innovatie MAVOM onderzoekt, ontwikkelt, produceert en levert kostenbesparende, gebruiksvriendelijke en effectieve oppervlaktebehandelingsvloeistoffen voor hoogwaardige voorwerpen. Continu onderzoek leidt tot innovatieve producten en uitbreiding van het service-programma.

De MAVOM Legiobox neemt bijvoorbeeld activiteiten van klanten over door online monitoring en de kwaliteit van de procesbaden te prognotiseren. Innovaties die gebruikers ondersteunen bij hun kwaliteitsbewaking en dus het resultaat van het eindproduct verhogen.

MAVOM cleanbox

MAVOM labbox

MAVOM legiobox

www.mavom.nl

Van de hoofdredacteur

Een deel van de congreszaal op de Stoffendag.

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Een eerste editie van een nieuw jaar met een ietwat gewijzigde vormgeving voelt een beetje alsof de lente al begonnen is.

Als u dit nummer naast een willekeurig nummer van vorig jaar legt, dan vallen u de verschillen in de grafische vormgeving zeker op.

De wijzigingen houden verband met de nieuwe communicatiestrategie van ION waaraan de afgelopen maanden herhaaldelijk aandacht is besteed. Ook in dit nummer lichten we nog enkele zaken betreffende de wijzigingen toe. Een ander doel van de ietwat gewijzigde vormgeving is het verhogen van de leesbaarheid en aantrekkelijkheid van OT. En we hadden een niet te bedwingen behoefte om met de tijd mee te gaan. Ook het aantal artikelen is toegenomen, omdat het aantal pagina’s Kort Nieuws is verminderd.

Als u op de wijzigingen wilt reageren: graag! U kunt dat doen door de QR-code onderaan deze tekst te scannen, waarna u automatisch op deze digitale pagina komt met daarop een reactiemogelijkheid. We willen u namelijk meer bij de inhoud van OT betrekken en daar hoort zeker een reactie- en discussiemogelijkheid bij. Hou u dus niet in als u wilt reageren.

Zoals altijd zijn we weer de inhoudelijke diepte ingedoken om de thema’s van dit nummer zo veel mogelijk uit te werken in actuele en relevante artikelen die het bewaren stuk voor stuk waard zijn.

Hoofdartikel in dit nummer is het verhaal over Hessels Coating waar ze door de aanschaf van een zeer grote en moderne rollerbaanstraalautomaat een einde wisten te maken aan het structurele overwerken. En passant hebben we even gekeken hoe het nou gaat wanneer een deel van de aandelen van een familiebedrijf in vreemde handen komt.

Ook zijn we naar Innovar Cleaning Control geweest waar ze juist reinigen ná de oppervlaktebehandeling waar zelfs een groeiende vraag naar is en er is een diepgravend artikel over nieuwe technieken voor de bestrijding van corrosie en vuilafzettingen op rvs.

De invulling van het thema veiligheid is voor een groot deel gegaan door de Stoffendag te bezoeken waar, naast een boeiend plenair programma, uit bijna twintig workshops gekozen kon worden. Van enkele daarvan wordt verslag gedaan.

En last but not least: een ION-lid heeft onlangs bij koningin Máxima aan tafel gezeten en mocht haar zelfs toespreken! Daar waren wij natuurlijk zeer in geïnteresseerd, u leest daarover in dit nummer.

Ik wens u als vanouds weer veel leesplezier en vergeet vooral niet digitaal te reageren als u vindt dat iets nog wel beter kan of juist niet! O Een QR-code scan je met een smartphone of iPad. Er zijn apps te downloaden om QR-codes te scannen, maar op nieuwe toestellen werkt de standaard camera-app als QR-scanner.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 3

Column

+31 (0) 161-244250 ! "

# $

INDUSTRIĂ‹LE VERWARMING GASBRANDER SYSTEMEN G

W W W. B E T E C H N I E K . N L

Na de crisis draaien de meeste bedrijven weer goed. De economie groeit en we krijgen weer een paar goede jaren.

In de ION-nieuwjaarsbijeenkomst werden de volgende ontwikkelingen genoemd. De maakindustrie moet circulair worden, want het doel is dat Nederland circulair is in 2050. Wij zullen dus moeten nadenken hoe we het materiaal wat we bekleed hebben, weer schoon kunnen maken. 3D-printen ontwikkelt zich zeer snel. Die snelheid is een voorbeeld van hoe snel technieken en klanten kunnen veranderen. Leven je klanten over vijf jaar nog?

Er is gebrek aan technisch personeel. Digitalisering en robotisering worden noodzakelijk.

Ketensamenwerking is ook belangrijk om ontwikkelingen te versnellen en kosten te verminderen. Daarnaast moet elke dag weer kwaliteit tegen de gewenste levertijd geboden worden, in goed contact met je klanten en in een goede sfeer op de werkplek. De gewenste vaardigheden om de problemen van de 21ste eeuw op te lossen zijn volgens velen: • Effectiviteit: hoe efficiÍnt werk je zelf en jouw bedrijf? • Energie: hoe is je fysieke, mentale, emotionele en spirituele gesteldheid? • Communicatie: intern en extern • Co-creatie: samen innoveren in teamverband en in de keten • Daadkracht: goed plannen en zorgen dat het plan ook wordt uitgevoerd • Storytelling: heb een verhaal en weet het te verkopen.

RIK VAN THIEL Voorzitter Vereniging ION

t. 030 241 4444 - info@betechniek.nl

Denken

Over welke vaardigheden beschik je zelf, welke mensen in je bedrijf vullen je aan, heb je een team waarin je een rol kunt spelen? Is je bedrijf gezond en toekomstgericht? Vragen die jij jezelf moet stellen en waar een antwoord op gevonden moet worden.

Over ontwikkelingen nadenken kost tijd en energie.

Je moet het organiseren, want het komt niet vanzelf.

Veelal stimuleert het om in gesprekken met collega’s de verschillende onderwerpen te analyseren en nieuwe ideeÍn te ontwikkelen. Wees dan kritisch en zorg dat bij elk idee naast de positieve kanten ook de negatieve belicht worden. De beslissingen die daarna volgen, kunnen dan - bijvoorbeeld over vijf jaar- bezien worden in het licht van de huidige tijd. Je hebt dan ook het bewustzijn dat je de besluiten toen zo goed en zorgvuldig mogelijk hebt voorbereid.

Ik wens je een gezond en gelukkig 2018 toe met veel denktijd! O

4 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

Inhoud Vereniging ION

10

Nieuwjaarsbijeenkomst tipt zorgen en kansen aan De Nieuwjaarsbijeenkomst van ION stond in het teken van circulair ondernemen en de veranderingen die bij ION dit jaar zullen plaatsvinden of al in gang zijn gezet. Na een welkomstwoord van onze voorzitter was het woord aan Fried Kaanen, voorzitter van de Koninklijke Metaalunie en voorzitter van de Transitietafel Maakindustrie. Hij gaf zijn visie op circulair ondernemen.

16 Activiteiten Vereniging ION: overzicht 2017 en vooruitblik 2018 Het jaar 2017 was voor ION een goed verenigingsjaar. Op het gebied van wet- en regelgeving, normen, cursussen en kwaliteitslabels zijn zichtbare en onzichtbare resultaten geboekt. De relatie met relevante partijen werd verstevigd en er is verder gebouwd aan de structuur van de vereniging. We geven een overzicht van de acties.

20 Poedercoater aan tafel bij koningin Máxima Jaarlijkse groeipercentages realiseren van ongeveer 50 procent en bij koningin Máxima aan tafel mogen zitten. En dan dus geïnterviewd worden door de regionale en landelijke pers. En dat allemaal voor een “gewone” poedercoater uit Friesland.

Wat is hier aan de hand? Hoog tijd om ons te vervoegen bij Eric Kroontje, directeur van Poedercoatbedrijf Bolsward. Met uw welnemen dus.

22 “Het gemak van normen wordt vaak onderschat” Afgelopen zomer verwelkomde NEN een nieuwe begeleider van de normcommissies die voor onze branche van groot belang zijn. Isabel Polderdijk is vertrokken naar de VVVF, haar opvolgster is Yvette Mulder. Hoe kijkt zo’n ‘verse buitenstaander’ tegen onze branche aan en hoe denkt zij over de betekenis van normen?

19 Veiligheid Voorop streeft naar optimale veiligheidscultuur Veel bedrijven in onze branche zijn dagelijks met gevaarlijke stoffen bezig en daarom is het raadzaam om eens te kijken hoe grote chemische bedrijven daarmee omgaan. Het programma Veiligheid Voorop is voor en door de hele chemieketen opgezet. Doel daarvan is om bij alle BRZO-bedrijven in Nederland een optimale veiligheidscultuur zonder incidenten tot stand te brengen. Een verhelderende workshop op de Stoffendag gaf tekst en uitleg.

Ruime verdubbeling straalcapaciteit dankzij nieuwe automaat Eerst je drie slagen in de rondte stralen om je poedercoatwerk gedaan te krijgen, daarna zelfs straalcapaciteit overhouden. In een notendop is dat het verhaal bij Hessels Coating.

Door de aanschaf van een zeer grote rollerbaanstraalautomaat wist het bedrijf een einde te maken aan het structureel overwerken. Wat is dat voor straalautomaat en hoe werkt hij precies?

Organische deklagen

30 Proces van professionalisering Algemeen

12

heeft geen einde Een professionaliseringsslag maken en met meer zelfvertrouwen de klant tegemoet treden. In het kort is dat de slag die de BOZ Group heeft gemaakt. ION heeft daarbij een duidelijke (ondersteunende) rol gespeeld. Wat betekende dit precies voor de BOZ Group en waar staan zij nu?

Nieuwe technieken bestrijden corrosie en vuilafzettingen op rvs Rvs kan niet onbegrensd blootgesteld worden aan allerlei chemische milieus of maritieme omstandigheden. Bij een te hoge chemische belasting gaat rvs corroderen omdat de beschermende oxidehuid te weinig weerstand biedt.

Het tegengaan van vuilafzetting is erg belangrijk. Nu zijn er nieuwe technieken die de weerstand van deze oxidehuid substantieel doen toenemen. Hoe werken die technieken?

36 Over de grens 40 Grenzeloos 43 Brancheregister

Bij de voorpagina: Arjen Hessels (l) voert samen met Rob Gijsen de directie van Hessels Coating. Daar hebben ze vorig jaar een rollerbaanstraalautomaat aangeschaft die het straalwerk van 80 uur in de week terugbracht naar 25 uur. Dus veel minder overwerk en veel meer rust in de organisatie. Ook dankzij andere maatregelen is er meer rust gekomen, zelfs in de betalingen. Hoog tijd dus voor een kennismaking.

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 5

Agenda

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

TechniShow De jaarbeurs in Utrecht is van 20 tot en met 23 maart het podium voor zowel ESEF als de TechniShow. ESEF is de vakbeurs voor toeleverend Nederland, de TechniShow presenteert zich als het grootste en meest complete platform voor de maakindustrie van de Benelux. De TechniShow biedt innovaties, demo’s, presentaties, workshops en themaroutes op het gebied van industriële productie-technieken, verwerking en bewerking van metalen en kunststoffen en toebehoren en hulpmiddelen. Enkele sectoren op TechniShow zijn verbindingstechniek, oppervlaktetechniek, productieautomatisering, reinigings- en oppervlaktebewerkingsmachines en informatie- en kennisoverdracht.

FEBRUARI O Start klassikale cursus Industriële Oppervlaktetechnieken 6 februari www.vereniging-ion.nl O Geometrisch meten 6 februari, Veldhoven www.mikrocentrum.nl/opleidingen O Start klassikale cursus Constructieschilder 7 februari www.vereniging-ion.nl O REACH bootcamp 8 februari en 8 maart (Nlds), 22 maart (Eng), Berg en Dal www.reachsupportnetwork.eu/nl/ trainings

O Start klassikale cursus Galvaniseren deel 2 13 februari www.vereniging-ion.nl O Start klassikale cursus Straler 14 februari www.vereniging-ion.nl

O Cursus Leidinggeven op de werkvloer 8 maart, Utrecht www.mikrocentrum.nl

O Start klassikale cursus Inspectie Staalconservering 19 februari www.vereniging-ion.nl

O Start opleiding Verlijmen & Oppervlaktebehandeling 8 maart, Leuven www.vom.be

O Start klassikale cursus Spuiter 28 februari www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Galvaniseren deel 1 14 maart www.vereniging-ion.nl

MAART O Start klassikale cursus Afvalwaterbehandeling en zuiveringstechnieken 5 maart www.vereniging-ion.nl

ESEF ESEF is de toonaangevende vakbeurs op het gebied van toeleveren, uitbesteden en engineering. Dé vraag van de maakindustrie is: doe ik het zelf of laat ik het doen?

De combinatie van ESEF en TechniShow presenteert de alternatieven voor een kwalitatief en volledig aanbod. ESEF organiseert voor de eerste keer een Composietenplein met als doel composiet met al haar toepassingen onder de aandacht te brengen van het 25.000 koppige vakpubliek.

Steeds meer markten ontdekken composiet als materiaal en ervaren de voordelen. Dankzij recente ontwikkelingen op het gebied van automatisering en industrialisatie gaan de kosten omlaag en kunnen composieten in veel meer markten en toepassingen gebruikt worden.

6 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

O RapidPro 7 - 8 maart, Veldhoven www.mikrocentrum.nl

O ESEF en TechniShow 20 - 23 maart, Utrecht www.esef.nl www.technishow.nl

ION nieuws

Lees meer nieuws op www.vereniging-ion.nl

Aangezien de verschijningsfrequentie van OT vanaf 2018 is teruggebracht naar acht vindt u het meest actuele nieuws op de website en in de Nieuwsbrief. Dat geldt zeker ook voor het ION-nieuws dat regelmatig geactualiseerd wordt. Op deze pagina wel een kort overzicht van dat nieuws. Door de QR-code te scannen, komt u op de website met het uitgebreide en meest actuele nieuws. Abonneer u op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw branche!

NEDERLAND CIRCULAIR IN 2050 Bij de start van de Week van de Circulaire Economie zijn op 15 januari in de Fokker Terminal in Den Haag de Transitieagenda’s Nederland Circulair in 2050 overhandigd.

In aanwezigheid van 600 mensen ontvingen de opstellers van het Grondstoffenakkoord, onder wie staatssecretaris van Veldhoven van het ministerie van I&W en secretaris-generaal Camps van het ministerie van EZK, de agenda’s uit handen van de tafelvoorzitters. In 2050 (nog maar 32 jaar vanaf nu) moet de Nederlandse economie voor 100% duurzaam zijn. Zie ook pagina 10. O VEILIG WERKEN MET CMR STOFFEN EN CHROOM VI De sunset date voor Chroom VI (21 september 2017) is ruimschoots voorbij en nog steeds is er geen besluit aangaande de autorisaties. Dat betekent niet dat er geen regelgeving van kracht is. Zie voor de details: https://vereniging-ion.nl/ onduidelijkheid-over-sunset-date-chroomvi-21-09-2017 Wel is bekend hoe de Inspectie SZW met Chroom VI om zal gaan.

De aandacht voor Chroom VI is momenteel groot en de Inspectie heeft Chroom VI zelfs tot speerpunt van 2018 gemaakt. Met name op het gebied van arbeidsveiligheid zal men bedrijven inspecteren. Hierbij is het goed om op te merken dat de basisveiligheid op orde dient te zijn evenals het register gevaarlijke stoffen. O DUURZAAMHEID SLEUTELWOORD TIJDENS DE #WOT2018 Het enthousiasme voor de opzet van de WEEK van de OPPERVLAKTE TECHNOLOGIE 2018 is groot. Met name de geïntegreerde opzet van het evenement wordt gewaardeerd. Meer dan de helft van de beschikbare ruimte op de SURFACE Campus is al bestemd en er zijn ook al diverse toezeggingen voor deelname aan het ION Congres. Een brede en innovatieve opper-

NIEUWE LAY-OUT NIEUWSBRIEF EN VAKBLAD OT Met ingang van 2018 treedt de nieuwe communicatiestructuur van ION in werking.

De Nieuwsbrief en vakblad Oppervlaktetechnieken hebben een nieuwe lay out, de Nieuwsbrief wordt eens per twee weken verzonden en ook de website is aangepast.

Deze publiceert het actuele nieuws, de zes belangrijkste items van dat moment zijn direct zichtbaar. Overig nieuws is te vinden in een lijst onder de button Nieuws. Ook kunt u op onderwerp (zoekwoord) de gehele website doorzoeken. Binnenkort krijgt u bij de zoekresultaten ook de relevante publicaties uit OT te zien. OT krijgt daarmee een doorzoekbare bewaarfunctie. In OT zal onderaan de artikelen een QR-code komen die u leidt naar een reactie-mogelijkheid en eventuele redactionele uitbreiding van het betreffende artikel. De wijzigingen in de lay out in OT betekenen onder meer dat de lettergrootte een halve punt groter is geworden en dat de koppen boven de artikelen niet meer in hoofdletters zijn. OT zal in 2018 in totaal acht keer verschijnen waaronder een gecombineerde beursbijlage. Zie ook pagina 10.

vlaktebehandelende branche is voorwaardelijk voor een sterke maakindustrie. De oppervlaktebehandelende branche staat voor duurzaamheid. O HET NIEUWE LAP3 IS VASTGESTELD De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat heeft op 28 november 2017 het nieuwe Landelijk afvalbeheerplan (LAP3)

vastgesteld. Hierin is het afvalbeleid voor de periode 2017 tot en met 2023 vastgelegd, met een doorkijk tot 2029. LAP3 is inmiddels in werking getreden en vervangt het afvalbeheerplan LAP2. Overzicht van belangrijkste wijzigingen tussen LAP2 en LAP3 vindt u via de link: http://lap3.nl/ documenten/overzicht/ O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 7

Kort nieuws Uitgebreid overzicht nieuwste technieken op PaintExpo PaintExpo, de wereldwijd grootste beurs voor industriële lakken, vindt plaats van 17 tot 20 april in Karlsruhe. Centrale aandachtspunt is het succesvol aangaan van de uitdaging om tegelijkertijd de kwaliteit, productiviteit en flexibiliteit te verbeteren, maar ook de kosten te verlagen terwijl de productieprocessen duurzamer moeten worden. Ook maatwerk en productie in kleinere series zijn belangrijk.

De beurs bestrijkt het hele werkveld van voorbehandeling tot en met kwaliteitscontrole en verpakking. En dit voor allerlei substraten zoals metalen, kunststoffen, hout, glas en composieten. Vanzelfsprekend is er uitgebreid aandacht voor de nieuwste technieken om de uitdagingen te beantwoorden. O MEER INFORMATIE www.paintexpo.de/en

Porsche remschijf heeft wolfraamcarbide coating Porsche maakt bij de nieuwste Cayenne gebruik van een nieuw remsysteem met een remschijf waarop een coating van Widia is aangebracht. Dit is een buitengewoon hard materiaal met wolfraamcarbide als belangrijkste bestanddeel.

Het materiaal roest niet, wordt niet dof, produceert nauwelijks remstof en is goedkoper dan keramiek. Verder zijn geen speciale raceremblokken nodig en slijt het minder hard dan een gietijzeren rem.

Het gaat om een wolfraamcarbide coating die is aangebracht op een gietijzeren remschijf. De wolfraamcarbide remschijven

hebben een 30% langere levensduur dan die van hun gietijzeren tegenhangers.

Widia – wat in het Duits staat voor ‘wie Diamant’ (‘net zo hard als diamant’) – is in het begin van de twintigste eeuw ontwikkeld.

Het is technologisch nog niet mogelijk om wolfraamcarbide aan een substraat als gietijzer te verbinden. Na diverse experimenten heeft Porsche, in samenwerking met Bosch/Buderus, een gietijzeren remschijf met laser bewerkt om voor een structuur te zorgen. Daarna is het gegalvaniseerd met een tussenlaag. Deze laag fungeert als een flexibele verbinding die het verschil in thermische uitzetting tussen gietijzer en wolfraamcarbide moet opvan-

gen. Met een oxyfuel sprayproces worden vervolgens deeltjes wolfraamcarbide met een supersonische snelheid op de schijf geschoten. Daardoor lijkt het volgens de autofabrikant heel even of er rond de schijf een lichtzwaard uit Star Wars wordt geactiveerd. Het resultaat is een coating die slechts een honderdste millimeter dik is. O

MEER INFORMATIE www.metaalmagazine.nl/nieuws/ porsche-remschijf-wolfraamcarbidecoating/65716/

Overzicht recent geslaagden Vereniging ION-cursussen GALVANISEREN DEEL 1 R. Arie (Duotank), A. Bijker, E.J.M. Lammers, N.F.G. Wils (GTB Finish), J. Mattheijssen (Jacobs NCI), A.P. den Houdijker, B. Stofregen (Galvamé Oppervlaktetechnieken) POEDERCOATEN NIVEAU 1 M.G. Nijman (PI Almere), T. Gijsen, P.C. Hesse, E.G.A. Oostendorp (HST Europe Nederland), C.J.E. Janssen, R. Janssen (Bruynzeel

8 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

Storage Systems), S. Juric, D. Nedelescu, A. Stryjecki (NESTcoat Repair), C.K. Middelhoven, D.H.R. van de Wardt (MHB), A.S. Zwawadzki (Electro Coat) POEDERCOATEN NIVEAU 2 G.C. Johanna, K.T.M. Melgert, M.J.P.W. Zaunbrecher (PI Vught) We feliciteren de geslaagden met het behalen van hun diploma! O

Nederlandse industrie groeit door in 2018 Na een sterk 2017 (productie +3,5%) staan ook in 2018 veel seinen op groen voor de industrie. ING verwacht een productiegroei van 3%. Zowel de technologische industrie als de chemiesector profiteren in 2018 van aanhoudende investeringsgroei bij afnemers.

Ondanks de nodige (politieke) onzekerheden in het buitenland, zoals de Brexit, blijft de export van de industrie goed overeind.

Inmiddels is ook de binnenlandse vraag sterk en zijn orders tot recordniveaus

gestegen. Dit leidt in 2018 tot een verdere productiestijging van naar verwachting 3%. De snelste groeier binnen de industrie is naar verwachting de technologische industrie (goed voor circa 40% van de industrie), evenals in 2017. Vooral eindfabrikanten van auto’s (VDL/Nedcar) en machines groeien sterk en toeleverende sectoren zoals metaal en kunststof profiteren mee. De groeiverwachtingen voor de chemiesector (15% van de industrie) blijven na een redelijke groei in 2017 (+2%) ook voor 2018 vrij positief (+2%). Al staat

de winstgevendheid iets onder druk door de opgelopen olieprijs. Een rem op de economische groei is het personeelstekort dat in alle sectoren de komende jaren een probleem dreigt te worden. Nu de groei structureel doorzet is het noodzakelijk dat in het bedrijfsleven de investeringen toenemen: in mensen, in technologie en in de energietransitie, zo stelt ING. Juiste technologie kan helpen de snel oplopende personeelstekorten op te vangen. O

Eerste MKB Knowledge Deal ondertekend De Koninklijke Metaalunie, MKB-Nederland en TNO hebben de eerste MKB Knowledge Deal ondertekend waarin staat dat zij onderlinge kennisuitwisseling gaan bevorderen. Doel is om het mkb beter in staat te stellen te innoveren in producten, maar vooral ook in processen zodat het mkb sterker kan groeien. Nederland is wel goed in kennisontwikkeling, maar de toepassing van kennis in het mkb blijft daarbij achter. De MKB Knowledge Deal moet daarin verandering brengen. Om concurrerend te blijven, moeten

mkb-bedrijven innoveren. Daarvoor is kennis nodig. Om die kennis beter te ontsluiten, moet de MKB Knowledge Deal helpen.

MKB-Nederland gaat graag met staatssecretaris Mona Keijzer van EZK in gesprek over hoe de overheid dit soort initiatieven verder kan versnellen. O MEER INFORMATIE www.metaalunie.nl

Bouw Brainport Industries Campus van start Eind 2017 is de bouw van de Brainport Industries Campus (BIC) in Eindhoven van start gegaan. Het wordt de eerste locatie in Nederland waar de maakindustrie op grote schaal faciliteiten voor productie, opslag, logistiek, onderzoek en innovatie gaat delen in een zogenoemde ‘Fabriek van de Toekomst’.

De omvang van het project is met 200 hectare (400 voetbalvelden) dan ook enorm. BIC richt zich op hightech toeleveranciers waarmee de Nederlandse industrie internationaal vooroploopt.

Het gaat bij de bouw van de eerste fase om 100.000 vierkante meter die dit jaar onderdak gaat bieden aan onder andere Anteryon, leverancier van industriële apparatuur en KMWE, toeleverancier van de luchtvaart (Boeing, Airbus), ruimtevaart, machinebouw, de medische sector en de halfgeleiderindustrie. Ook ICT-ontwikkelaars Hightech Software Cluster en

Softwareport nemen er hun intrek, net als het Summa College. Vanaf augustus 2018 volgen zo’n 1.600 mbo-studenten techniek en procestechnologie in de Fabriek van de Toekomst hun opleiding. De Brainport Industries Campus is een uitgelezen kans voor de versterking van ketensamenwerking, innovatie en efficiëntere productie.

De samenwerking met kennisinstellingen en onderwijs betekent ook een boost in het aantrekken en opleiden van talent op het gebied van techniek. O MEER INFORMATIE www.brainportindustries.com/nl/marktketen/brainport-industries-campus

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 9

Vereniging ION

Nieuwjaarsbijeenkomst tipt zorgen en kansen aan De Nieuwjaarsbijeenkomst van ION stond in het teken van circulair ondernemen en de veranderingen die bij ION dit jaar zullen plaatsvinden en al in gang zijn gezet. Na een welkomstwoord van onze voorzitter (zie zijn column op pagina 4) was het woord aan Fried Kaanen, voorzitter van de Koninklijke Metaalunie en voorzitter van de Transitietafel Maakindustrie. Zie ook het decembernummer van OT over het hoe en waarom van deze Transitietafel.

In 2050 moet Nederland een volledige circulaire economie hebben. Er zijn in 2017 vijf Transitietafels ingericht die het pad daarnaar moeten effenen. Fried Kaanen begon zijn presentatie met een waarschuwing dat de Nederlandse economie een beetje oververhit begint te raken. Een ander zorgpunt is het beroepsonderwijs dat onderling vaak niet goed aansluit en vaak ook niet goed op de beroepspraktijk.

En hoe stappen we over op een circulaire economie? “Voor onze wijze van produceren en consumeren hebben we drie aardbollen nodig, maar we moeten het met deze ene doen. Dat betekent onder meer dat we moeten werken en denken in kleinere cirkels waardoor producten op een hoger niveau kunnen worden hergebruikt. Er zijn drie hoofdpunten: 1 behoud van kritische aardmetalen 2 milieuwinst behalen, milieudruk beperken, voldoen aan klimaatakkoord 3 kringlopen sluiten.

Een grote milieuwinst kan bijvoorbeeld bereikt worden door circulair ontwerpen.”

Op 15 januari zijn de rapporten van de vijf Transitietafels gepresenteerd aan het kabinet waar vervolgprogramma’s op komen.

Ook onze buurlanden zijn hier mee bezig.

“Er komt een moment waarop de klant zegt: ben je er klaar voor? Het is efficiënt discussies in de hele keten te voeren.”

10 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

COMMUNICATIESTRATEGIE Vervolgens benadrukte Egbert Stremmelaar in het begin van zijn presentatie dat het heel belangrijk is dat we als branche hieraan meedoen. Vervolgens ging hij in op de veranderingen in de Vereniging, met name op het gebied van communicatie.

Op de ALV was tijdens een digitale meting gebleken wat de leden zoal verwachten van ION. Kernwoorden waren: (kennis)platform, netwerk, ondersteuning, belangenbehartiging en innovatie stimuleren. Maar hierbij geldt wel dat deze onderwerpen voor de leden pas echt belangrijk zijn op het moment dat ze er behoefte aan hebben. Dat is een belangrijk uitgangspunt voor de inrichting van de communicatiestrategie. Zo zal het belang van de website en Nieuwsbrief toenemen en een grotere afstemming komen met OT. De website gaat veranderen en met het oog daarop heeft het bureau zich versterkt met een nieuwe jonge medewerker: student Gianni Versteeg die één dag in de week voor ION zal werken. De website heeft nu een ledenportal, maar dat zal de komende twee jaar worden omgebouwd naar sociaal intranet om onderlinge communicatie te versterken. Er zal veel meer plaats zijn voor reacties en discussies en de webtools worden makkelijker toegankelijk.

De nieuwe Nieuwsbrief wordt elke twee weken verstuurd en heeft maximaal acht

Fried Kaanen onderwerpen. Verder werd vooruitgeblikt op de evenementen dit jaar zoals de ION Dag voor de ondernemer op 11 april en de Week van de Oppervlakte Technologie van 13 – 16 november. O

MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl

Kort nieuws StarLite autokleur van het jaar Axalta Coating Systems heeft begin dit jaar StarLite aangekondigd als de autokleur van het jaar 2018. StarLite is een hoogwaardige premium kleur voor moderne voertuigen en is afgeleid van Axalta’s ChromaDyne™-lijn met kleurlakken die zijn ontwikkeld voor OEM’s in de automobielsector. Het is een lichte en reflecterende tint die gebruik maakt van het drielaagsproces van Axalta en is samengesteld met synthetische parelmoervlokken om een opvallend parelmoereffect te creÍren.

Uit een recente wereldwijde vergelijkende kleurenrapportage over 2017 met kleurentrends van voertuigen per werelddeel bleek dat wit voor het zevende achtereenvolgende jaar de nummer ĂŠĂŠn kleur ter wereld is. Wereldwijd koos bijna 40 procent van de autokopers voor wit, een groei

van twee procent ten opzichte van 2016.

De tweede populairste kleur wereldwijd is zwart met 23 procent. Parelmoer wit, de categorie waar StarLite onder valt, groeide

in 2017 met vier procent tot 13 procent. O MEER INFORMATIE www.axalta.com

TOMORROW’S TECHNOLOGY TODAY

The supplier of successful solutions

20 - 23 maart 2018 | Jaarbeurs, Utrecht

MELD U GRATIS AAN

WWW.TECHNISHOW.NL

WWW.ESEF.NL

Vakbeurs voor industriĂŤle productietechnieken,

De vakbeurs gericht op toeleveren, uitbesteden, productontwikkeling en engineering.

bewerking en verwerking van metalen,

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 11

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten, veiligheid

Ruime verdubbeling straalcapaciteit dankzij nieuwe automaat Eerst je drie slagen in de rondte stralen om je poedercoatwerk gedaan te krijgen, daarna zelfs straalcapaciteit overhouden. In een notendop is dat het verhaal bij Hessels Coating in Breda. Door de aanschaf van een zeer grote rollerbaanstraalautomaat wist het bedrijf een einde te maken aan het structureel overwerken. Wat is dat voor straalautomaat en hoe werkt hij precies?

Hessels Coating is gespecialiseerd in poedercoating en voert daarvoor straalwerk uit. Dat doet Hessels op drie manieren: via een carrousel straalautomaat, via de rollerbaanstraalautomaat en handmatig als het gaat om heel grote objecten of producten met sterk afwijkende vormen.

De rollerbaanstraalautomaat is afgelopen zomer geïnstalleerd. Voor die tijd moesten de medewerkers 80 uur in de week stralen voor een normale poedercoatproductie van 38 uur per week; nu is daarvoor nog maar 25 uur straalwerk per week nodig.

“De carrousel straalautomaat hadden we in 2015 aangeschaft, maar dat nam niet weg dat er op vele avonden en in de weekenden overgewerkt moest worden”, zegt Arjen Hessels. “Het was overduidelijk dat het zo niet langer kon, de medewerkers hebben ook een privéleven en voldoende vrije tijd nodig.”

Arjen voert samen met Rob Gijsen de directie van Hessels Coating. Lange tijd was het een familiebedrijf, maar per 1 januari 2017 heeft Rob Gijsen het aandelenpakket van Arjens vader overgenomen. Rob is ook eigenaar van Gijsen Poedercoating in Purmerend. Vanaf de zomer van 2016 was hij regelmatig in Breda te vinden om te

12 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

ontdekken of hij en Arjen samen door één deur zouden kunnen. Rob Gijsen: “We hebben uitgebreid en zorgvuldig aan elkaar gesnuffeld en dat is ook nodig als je directielid wordt van een bedrijf dat tot dan toe bekend stond als een familiebedrijf.

De kennismakingstijd heb ik ook benut om op zoek te gaan naar verbeterpunten.

De investering van de carrousel straalautomaat vond ik niet juist, omdat die niet of nauwelijks de capaciteit verhoogde. Al vroeg in 2017 gingen we systematisch op zoek naar uitbreidingsmogelijkheden in het straalwerk. Zo kwamen wij uiteindelijk uit bij Rösler in Duitsland.”

ROLLERBAANSTRAALAUTOMAAT Bij Rösler was men ver gevorderd met het ontwikkelen en in elkaar zetten van een grote rollerbaanstraalautomaat die het pronkstuk moest worden op de open dag van Rösler Benelux, vorig jaar mei in Oss. Het ging om een compleet nieuwe straalautomaat die eigenlijk precies paste in de behoefte van Hessels Coating. Na stevig onderhandelen stond de kersverse directie na enige tijd buiten met een getekende opdracht: niet alleen voor de rollerbaanstraalautomaat, maar ook voor alle

mogelijke bijbehorende toeters en bellen.

Zo heeft de straalautomaat bijvoorbeeld een zelfreinigend systeem en verzorgt hij zelf de toevoeging van het straalmiddel.

“Het was zó duidelijk dat we het stralen moesten gaan optimaliseren”, zegt Arjen Hessels. “Bovendien konden we een goede prijs afspreken, omdat Rösler de straalautomaat na de open dag liever niet mee terugnam naar Zuid-Duitsland. Daarnaast was het ook hun visitekaartje: nergens anders in Nederland staat zo’n machine.

De rollerbaanstraalautomaat is 30 meter lang, 7,5 meter hoog en heeft een productiebreedte van anderhalve meter. De automaat heeft vier werpwielen, vier turbines, die allemaal frequentiegestuurd zijn, zodat we die helemaal kunnen inregelen zoals we willen. Je kunt de gewenste reinheid zelf instellen, afhankelijk van de wens van de klant en de toepassing van het product.

Ook zit er een werkstukreinigingssysteem op, om het straalgrit dat achterblijft te verwijderen. We gebruiken het straalmiddel shot; dit wordt afgezogen en zeker wel vijftien keer hergebruikt.”

OMZETVERHOGING De straalinstallatie heeft onder meer een

De rollerbaanstraalautomaat met de te behandelen producten op een rooster.

teleanalysesysteem met modem, een controle werkstuktoevoer, een inspectieplatform met ladder, een cascadescheider en een automatische straalmiddelnadosering. Een normale bandsnelheid is twee meter per minuut, maar dit wordt eigenlijk volledig bepaald door het type product.

Voor ieder product wordt een programma

Het middenstuk van de nieuwe straalautomaat.

gemaakt met onder meer de doorlooptijd.

Als datzelfde product van diezelfde klant later opnieuw op de band komt, hoeft men alleen het bijbehorende programma op te roepen en in te schakelen. Na de installatie vorig jaar heeft Rösler vier à vijf dagen meegelopen om de medewerkers te instrueren over de werking, het opstellen en invoeren van programma’s, het uitvoeren van onderhoud en het oplossen van storingen. De automaat vergt de inzet van twee medewerkers: één aan het begin en één aan het eind van de band. Zij moeten de producten erop zetten en eraf halen. Het stralen zelf gebeurt dus geheel automatisch. Vergeleken met handmatig stralen is er een megatijdwinst.

Rob Gijsen: “Momenteel stralen we hier in totaal ongeveer 150.000 vierkante meter per jaar. De rollerbaanstraalautomaat betekende wel een flinke investering, maar als je bedenkt dat de kosten van personeel ongeveer 45 procent van je omzet bedragen, wordt wel duidelijk dat die investering snel wordt terugverdiend. Bovendien hebben we hierdoor de capaciteit sterk vergroot. Het afgelopen jaar hebben we een omzetverhoging tussen de 25 en 30 procent gerealiseerd. Met het oog op

de groei hebben we vorig jaar achter ons bedrijf 1.500 vierkante meter asfalt laten leggen, dat twee weken later helemaal vol stond. We hebben nu 3.500 vierkante meter productie-oppervlak. De groei is voor een deel ook wel verklaarbaar doordat het onder meer met de bouwsector weer goed gaat.”

STRAALMIDDEL Hessels heeft 22 medewerkers. Heel veel straal- en poedercoatwerk bij het bedrijf is bouwgerelateerd en betreft bijvoorbeeld balken en leuningen. Daarnaast werkt men voor de apparatenbouw, machinebouw, kassenbouw en transport en logistiek.

Voor de plaatsing van de rollerbaanstraalautomaat is een deel van een naburig pand gehuurd. Een voordeel van de automaat is namelijk ook dat er geen put in de betonvloer nodig is, zoals bij veel straalmachines wel het geval is. De automaat is dus relatief makkelijk op te pakken als het bedrijf in de (nabije) toekomst wellicht gaat uitbreiden op eigen terrein.

De producten krijgen na het stralen een één- of tweelaags poedercoatbehandeling. Ook is er een kleine afdeling voor het schooperen. Het stralen daarvoor gebeurt

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 13

Zelf een vrachtwagen aanschaffen bracht ook meer rust in de organisatie.

met de hand, omdat het schooperen een reinheid van SA 3 vereist, wat niet te realiseren is via een straalautomaat.

Nogal uitzonderlijk is dat in de vrije straalcabine altijd met rvs wordt gestraald.

Hessels heeft voor een dergelijk straalmiddel gekozen, omdat het veel langer meegaat, tot minder stofontwikkeling leidt in de straalcabine, wat op zijn beurt weer leidt tot een beter zicht. Dit leidt weer tot energiebesparing, omdat er dankzij de verminderde stofontwikkeling minder afzuigcapaciteit nodig is. Ook de kwaliteit en kwantiteit van de straalproducten nemen toe.

Moest men vroeger allerlei toeren uithalen om de levertijd te halen, nu heeft men de levertijd van vier tot zeven werkdagen weer helemaal in de vingers. Arjen Hessels: “Door de veranderingen is het werk veel gestroomlijnder geworden en kunnen we ons ook goed richten op de planning. Alles staat of valt met een goede planning. Tot voor kort leek het wel alsof alles haastwerk was, alsof men ‘s nachts nog heeft staan lassen om het ‘s morgens bij ons te brengen als spoedklus. We willen niet meer dat klanten zomaar aan komen scheuren met spoedjes en haastwerk. Als we niet van tevoren weten wat we krijgen, kunnen

14 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

we niet goed plannen om het op tijd af te leveren. Daar hameren we bij de klanten best wel op. Als de klant niet kan plannen, hoe kunnen wij dan plannen?”

RUST Hij vervolgt: “We zeggen: overleg nou even, je weet wanneer je eraan gaat beginnen en kunt dus goed inschatten hoelang je ermee bezig zult zijn. En dus ook wanneer je het bij ons gaat aanleveren. Als we dat ruim van tevoren weten, komt het helemaal goed. We hebben in juli 2017 de automatisering vernieuwd, inclusief de planning. Daardoor kunnen we nu heel strak draaien. Momenteel wordt het overgrote deel van de werkzaamheden binnen de afgesproken tijd gerealiseerd, omdat de opdrachten netjes van tevoren zijn aangekondigd. Het lijkt een beetje op het opvoeden van de klant. De klant houdt daar niet van, want die wil alles zelf kunnen bepalen. Maar uiteindelijk levert het voor beide partijen veel voordelen op, zoals rust in de organisatie.”

Die rust is merkbaar op meerdere fronten.

Ten eerste komt het werk niet meer neer op ‘gekkenwerk’ om de levertijd te halen.

Ten tweede is er nu meer ruimte om te schuiven in de planning en om kleine tegenslagen op te vangen. Ten derde leidt

de toegenomen rust tot minder incidenten en zelfs tot rust in de betalingen.

Daarnaast is ook meer rust ontstaan doordat de onderneming zelf een vrachtwagen heeft aangeschaft. “Sommige klanten hebben een klein vrachtwagentje en rijden soms zes keer per dag op en neer, met een dito hoeveelheid bonnetjes en laad- en losmomenten als gevolg. Met onze eigen vrachtwagen daalt dit enorm en kunnen we bijvoorbeeld trailers omwisselen (dagwissels) en transporten combineren.

Daarnaast werkt de eigen vrachtwagen risicoverlagend: er staan minder producten op het buitenterrein, waardoor de kans dat er iemand per ongeluk tegenop rijdt navenant lager is. Kortom, ook de vrachtwagen draagt bij aan verdere optimalisatie.” O

MEER INFORMATIE www.hesselscoating.nl

Lees verder of reageer:

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten, veiligheid

Reinigen na de oppervlaktebehandeling Voor een goede corrosiewering en hechting reinigen en ontvetten we gewoonlijk vóór de conservering. Maar er zijn ook bedrijven die juist reinigen ná de oppervlaktebehandeling. Zo’n bedrijf is Innovar Cleaning Control, dat sinds 2011 bestaat en sinds die tijd flink is gegroeid. Wat doen zij precies?

Hans Cools, bedrijfsleider bij Innovar, legt uit voor welke markten het bedrijf werkt en welke technieken worden ingezet. “We zijn een zusterbedrijf van IPS Technology dat sinds 22 jaar bestaat en zich richt op verpakking, handling en transport van industriële producten. Op een gegeven moment is vanuit IPS een verkenning uitgevoerd naar het bestaan van loonreinigers voor de hightechindustrie. Daaruit bleek dat die er toen niet waren in de regio Eindhoven. Vanuit de verwachting dat daar een markt voor was, is Innovar opgericht.

Intussen hebben wij regionaal concurrentie gekregen en daarnaast voeren de bedrijven waarvoor we werken zelf ook regelmatig hoogstaande reinigingsstappen uit.”

De producten die Innovar reinigt, zijn producten die zeer rein moeten zijn voordat ze toegepast worden in machines voor de halfgeleiderindustrie en in de luchtvaart. Daartoe voert Innovar in een clean room diverse reinigingsstappen uit. “De producten of onderdelen moeten vrij zijn van snijolie en koel- en smeermiddelen die achterblijven na de productie. We bereiken dat meestal door ultrasoon en manueel reinigen. Bij ultrasoon reinigen worden de producten in een tank met water en zorgvuldig gekozen zeep gereinigd. Als de onderdelen zo groot zijn dat ze niet meer in de watertank dan wel wasstraat passen, worden ze handmatig gereinigd met alcohol en vezelvrije doekjes.”

TWEE GRADATIES Een belangrijke klant is ASML. De onderdelen voor de machines van dit bedrijf moe-

Hans Cools, rechts op de foto: “Bij een slechte reiniging voor de oppervlaktebehandeling kan ingesloten verontreiniging niet meer verwijderd worden terwijl dit wel invloed zal hebben op de uitslag van de restgasanalyse.” ten zeer schoon zijn. Daarin zijn twee gradaties: de producten moeten clean room compatible zijn of vacuüm compatible.

In het eerste geval moeten de producten volgens een specificatie vrij zijn van vlekken en partikels. Voor vacuüm compatible geldt de extra eis dat er geen uitgassing mag zijn. Daartoe moet het product op moleculair niveau gereinigd worden.

Daarom worden die onderdelen na het ultrasoon reinigen ook nog uitgestookt in een vacuüm- of atmosferische oven.

In een vacuümoven worden de onderdelen op temperatuur gebracht waardoor meer kinetische energie ontstaat en moleculen opgewarmd worden die er vervolgens makkelijk afspringen. In de atmosferische oven heerst overdruk van schone lucht waarin de moleculen worden afgevoerd nadat ze van het product zijn afgesprongen. Volgens Cools leidt deze reinigingsactie tot een reinheidsverbetering met een factor 10 en soms zelfs met

een factor 100. Deze stap in het reinigingsproces is dus erg waardevol.

De laatste kwalificatiestap is restgasanalyse. “Daarmee controleren we met een massaspectrometer de gereinigde onderdelen op de eerder genoemde uitgassing om aan te tonen dat de onderdelen wel degelijk vacuüm compatible zijn. Daarnaast hebben we sinds kort een nieuwe reinigingsmachine: een dampontvetter.

Deze werkt niet met water en zeep, maar op basis van alcohol. Hiermee hebben we echt een flinke stap voorwaarts gezet en we zien dit als de toekomst van de reiniging. Het is een volledig automatisch systeem dat super stabiel is en super gecontroleerd. De capaciteit is hiermee flink uitgebreid en ook de bereikte reinheid is nog beter.” O MEER INFORMATIE www.innovar-cc.com www.ips-technology.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 15

Vereniging ION

Activiteiten Vereniging ION: overzicht 2017 en vooruitblik 2018 Het jaar 2017 was voor ION een goed verenigingsjaar. Op het gebied van wet- en regelgeving, normen, cursussen en kwaliteitslabels zijn zichtbare en onzichtbare resultaten geboekt. De relatie met relevante partijen werd verstevigd en er is verder gebouwd aan de structuur van de vereniging.

Vereniging ION werkte in 2017 namens en voor haar leden aan de volgende onderwerpen: O In onze branche worden veel zeer zorgwekkende stoffen (substances of very high concern, SVHC) gebruikt. De dossiers SVHC-stoffen werden zowel via de route REACH (Brussel) alsook via de route arbeidsveiligheid (Den Haag) gevolgd. Uiteraard was Chroom VI een belangrijk dossier vanwege de sunset date 21 september 2017. Maar ook bijvoorbeeld nikkel en kobalt zijn voor onze sector belangrijke dossiers.

Via CETS en Orgalime werd vooral gewerkt in Brussel. Samen met diverse brancheverenigingen uit de chemische industrie en de maakindustrie heeft ION wat betreft de route arbeidsveiligheid vooral samengewerkt met diverse ministeries en de Inspectie SZW. De nationale Stoffendag werd op 12 december 2017 door tien brancheverenigingen, waaronder ION, gezamenlijk georganiseerd. De tool 5xbeter wordt momenteel uitgerold.

O ION heeft zich aangesloten bij Veiligheid Voorop, een initiatief vanuit de chemische industrie dat in eerste

16 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

aanleg vooral is bedoeld voor BRZObedrijven. Maar ook voor het MKB (niet BRZO-bedrijven) zijn er vele goede lessen te trekken uit de aanpak van Veiligheid Voorop.

O De invoering van de Omgevingswet was initieel voorzien voor 2018. Inmiddels lijkt dit 2020 te gaan worden. Een belangrijke reden voor het uitstel zijn de vele wijzigingen die in de tekst doorgevoerd worden. Deze wijzigingen zijn vooral afkomstig uit een groep brancheverenigingen die vinden dat de tekst te weinig rekening houdt met de belangen van het MKB, dus ook van ION-leden.

O Op het gebied van milieu en de kwaliteit van water en lucht heeft ION de website Metaal en Milieu ontsloten.

Verder zijn er diverse trajecten geweest op het gebied van de lozing van afvalwater.

O Het ION-bureau is met diverse multifunctionele werkgroepen aan de slag gegaan om de cursussen beter te laten aansluiten bij de wensen van de markt.

De reactie van de markt op deze ont-

wikkeling is heel positief, zowel kwalitatief alsook kwantitatief. Er zijn in 2017 twee keer zoveel cursisten opgeleid als in 2016 en drie keer zoveel als in 2013.

Ook is er vanuit het reguliere onderwijs belangstelling voor de ION-cursussen.

De cursussen worden tevens aangeboden via andere brancheorganisaties.

O Op het gebied van de kwaliteitslabels zijn zowel op nationale als op internationale schaal de nodige verbeteringen doorgevoerd. Voor de labels Qualanod en Qualisteelcoat is de president een Nederlander. In Nederland is vooral het combineren van de updatemiddag met de Dag van de Oppervlaktetechnologie goed bevallen. Ook de verplichte cursus in-house control medewerker blijkt in een behoefte te voorzien.

O ION heeft actief deelgenomen aan dertien normcommissies en maakt deel uit van het Platform Open Normalisatie (PON).

O De evenementen die in 2017 zijn georganiseerd, zijn beter bezocht en werden hoger gewaardeerd.

O In 2017 is een geheel nieuw communicatieplatform in de steigers gezet. Dit communicatieplatform zal vanaf 1 januari 2018 gedurende twee jaar verder worden uitgerold.

O Met diverse werkgroepen wordt voortgang geboekt. Soms gaat dat heel langzaam, omdat input vooral moet komen van actieve leden en externe stakeholders, die vaak erg druk zijn. Toch komen we steeds een stapje verder. Tijdens de WOT2018 zullen de belangrijkste resultaten worden gepresenteerd.

O Vanwege het tijdsbeslag en de uiteenlopende intenties van de vakgroepen, alsmede het niet-functioneren van de sectoren, is de bestuursstructuur aangepast.

O Op het gebied van energie is ION actief in het platform MJA en wordt er onder meer gewerkt aan het dossier energiebelasting teruggave op gas. Ook de subsidie op het maken van de EEP is mede door de inzet van ION tot stand gekomen.

O De BREF STS wordt herzien. ION praat hierover mee via de Europese kanalen alsmede via de nationale overheid.

O Het thema Circulaire Economie staat ook op de agenda van ION en wordt gemonitord.

O We hebben meerdere leden bijgestaan op het gebied van aansprakelijkheid, kwaliteit, gezondheidsissues en technologie.

O ION zet zich in om nieuwe technologieĂŤn te ontsluiten en ter kennis aan de leden te brengen. Ook innovatie wordt gestimuleerd. In 2017 gebeurde dat bijvoorbeeld tijdens de themadagen en door het Vakblad Oppervlaktetechnieken. In 2018 wordt dit voortgezet met events als de WEEK van de OPPERVLAKTE TECHNOLOGIE en wederom het vakblad OT. In totaal heeft ION met ongeveer 150 entiteiten aan ongeveer 60 dossiers gewerkt.

Nagenoeg bij alle dossiers gaat het om collectieve zaken die een bedrijf individueel niet kan organiseren. Het is goed om te merken dat ION als beeldmerk steeds vaker voorkomt en ook als platform steeds beter wordt gevonden. De wijze waarop ION de belangen van de BV Nederland behartigt, en daarmee de belangen van de branche oppervlaktetechnologie, slaat aan en levert goede resultaten op.

In 2018 zal ION dan ook verdergaan op de ingeslagen weg. Wij wensen u een goed jaar en hopen - en verwachten - dat u ons weet te vinden als dat nodig is. O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl Lees verder of reageer:

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 17

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten, veiligheid

twee bijzondere sprekers Om veilig werken met zeer zorgwekkende stoffen (ZZS of SVHC) en CMR-stoffen te bevorderen en de kracht van de BV Nederland te versterken, organiseren tien brancheverenigingen elk jaar de nationale Stoffendag in december. ION is ĂŠĂŠn van de organisatoren. Elders in deze uitgave van OT wordt verslag gedaan van drie workshops. Hier gaan we in op de bijdragen van twee bijzondere sprekers tijdens het plenaire gedeelte.

Marc Kuipers, inspecteur-generaal Inspectie SZW, gaf een inkijkje in de strategie van de Inspectie en de accenten die worden gelegd. De komende tijd zal de nadruk liggen op de (veiligheids-)cultuur binnen bedrijven. Daarbij gaat het om regelmatige aandacht voor gezond en veilig werken met als doel dat iedereen aan het eind van de dag weer gezond en heel naar huis gaat. Dit houdt niet alleen in dat leidinggevenden altijd het goede voorbeeld moeten geven, maar ook dat collega’s elkaar aanspreken op onveilig gedrag en dat afwijkende meningen gehoord mogen worden. Bovendien is ook blootstelling aan gevaarlijke stoffen erg belangrijk en dit zal, zo verwacht Kuipers, alleen maar belangrijker worden in de toekomst.

Hij vindt dat hier momenteel te weinig aandacht voor is, waarschijnlijk vanwege het uitgestelde effect van de blootstelling.

Maar gevaarlijke stoffen vormen nu ÊÊn van de zwaarste arbeidsrisico’s en naar verwachting zal de blootstelling aan dergelijke stoffen alleen maar toenemen.

Daarom gaat de Inspectie hier de komende jaren meer werk van maken. Maar allereerst moeten bedrijven zelf aan de

Marc Kuipers

Jop Groeneweg

slag. Dat is geen loze constatering, want van het ISZW-vierstappenmodel (veiligheidssituatie inventariseren, beoordelen, maatregelen nemen en borgen in de organisatie) heeft driekwart van de bedrijven nog niet eens de eerste twee stappen op orde. Kuipers prees de zelfinspectietool als een heel mooi instrument waarmee je naar je eigen bedrijf kunt kijken zoals de inspecteurs kijken.

sor Job Groeneweg van de TU Delft in op de vraag wat de meest effectieve manier is om gedrag te veranderen. Er zijn campagnes genoeg, maar de vraag is hoe effectief die zijn. Lang werd gedacht dat door een verandering in attitude, bijvoorbeeld door voorlichting, ook het gedrag zou veranderen. Maar het blijkt effectiever om ervoor te zorgen dat het gedrag verandert, waarna vanzelf de attitude verandert.

Groeneweg wees op verschillende wetenschappelijke proeven die dit hebben aangetoond. Een belangrijke manier is bijvoorbeeld om gewenst gedrag niet te belonen met geld, maar wel door er aandacht aan te geven en het gedrag te prijzen. Ook moet ongewenst gedrag consequent afgewezen worden. O

Veiligheid op de werkvloer wordt in belangrijke mate bepaald door het gedrag van alle betrokkenen. Daarom ging profes-

AUTOGORDEL Dat het soms lang duurt voordat gewenst gedrag een automatisme wordt, blijkt wel uit de geschiedenis van de autogordel die al in 1903 werd uitgevonden. Gebruik op enige schaal kwam voorzichtig op gang toen de Amerikaanse overheid in 1965 (!) autofabrikanten verplichtte om veiligheidsgordels in te bouwen. Maar ze werden pas werkelijk op grote schaal gebruikt toen iemand in Zweden op het idee kwam een irritant piepje in te bouwen, dat pas verdwijnt als je de gordel omdoet.

18 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

MEER INFORMATIE www.zelfinspectie.nl www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ gevaarlijke-stoffen

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten, veiligheid

Veiligheid Voorop streeft naar optimale veiligheidscultuur Veel bedrijven in onze branche zijn dagelijks met gevaarlijke stoffen bezig en daarom is het raadzaam om ook eens te kijken hoe grote chemische bedrijven daarmee omgaan. Daar kunnen we wat van leren. In het bijzonder geldt dat voor het programma Veiligheid Voorop dat voor de hele chemieketen is opgezet. Doel daarvan is om bij alle BRZO-bedrijven in Nederland een optimale veiligheidscultuur zonder incidenten tot stand te brengen. Tijdens een workshop op de Stoffendag werd hier nader op ingegaan.

BRZO staat voor Besluit risico’s zware ongevallen en behelst een besluit van het rijk om veiligheids- en milieurisico’s bij BRZO-bedrijven systematisch te minimaliseren. Er zijn ruim 400 BRZO- bedrijven in Nederland, waaronder veel grote chemische bedrijven. Na een aantal incidenten waaruit bleek dat de veiligheidscultuur bij diverse chemische bedrijven tekortschoot, is een aantal branches uit de chemieketen in 2011 gestart met het programma Veiligheid Voorop. Ook wil men zich daarmee profileren als een betrouwbare en duurzame partner. Projectleider van het programma is Corine Baarends die de workshop daarover verzorgde. Zij wees er meteen op dat veiligheid topprioriteit is in de chemie en draait om license to operate.

“Vanuit Veiligheid Voorop werken wij samen met onderwijsinstellingen, overheid en industrie. De veiligheidscultuur is de primaire verantwoordelijkheid van de bedrijven en die moeten er dus mee aan de slag. We willen dat alle BRZO-bedrijven in de chemieketen bij het programma zijn aangesloten, zodat we elkaar kunnen helpen en leren van elkaar. Dat kan ook via brancheorganisaties. Ook willen we vol-

ledige transparantie van veiligheidsprestaties bij de BRZO-bedrijven. Het programma steunt op vier pijlers: • betrokken leiderschap, cruciaal voor een goede veiligheidscultuur • excellente veiligheidsbeheerssystemen, borgen van een goede veiligheidsprestatie • zes regionale veiligheidsnetwerken om kennis te delen en te leren van incidenten • veiligheid in de keten; ketenpartners spreken elkaar aan op veiligheid in de hele keten.”

CONCRETE ACTIES Momenteel zijn er zestien brancheorganisaties aangesloten bij Veiligheid Voorop, waaronder Vereniging ION. Het programma omvat een aantal concrete acties, zoals de organisatie van een landelijke Veiligheidsdag, het ontwikkelen van een zelfbeoordelingsvragenlijst, het opstellen van een curriculum veiligheid HBO-CT voor chemisch technologen, een Handreiking Heldere Afspraken en een programma Duurzame Veiligheid 2030. Verder zijn er diverse workshops georganiseerd

in samenwerking met de regionale veiligheidsnetwerken, is er een essaywedstrijd uitgeschreven en wordt gerapporteerd over de vorderingen in de Staat van de Veiligheid die jaarlijks wordt aangeboden aan de Tweede Kamer. De zelfbeoordelingsvragenlijst richt zich op de veiligheidscultuur, de veiligheidsmanagementsystemen en op de technische installaties. Door de de vragen te beantwoorden kun je zelf beoordelen hoe je daarop scoort.

“De Handreiking Heldere Afspraken richt zich op het verankeren van een veiligheidscultuur binnen de organisatie, het creëren van gelijkwaardigheid tussen de ketenpartners en openheid. Bovendien beklemtoont het dat werken onder tijdsdruk niet ten koste mag gaan van de veiligheid. De implementatie van de actiepunten gaat vooral via de regionale veiligheidsnetwerken en via de brancheorganisaties. Het programma werkt zeker ook voor niet-BRZO-bedrijven: de ontwikkelde tools zijn gratis en eenvoudig toe te passen.” O MEER INFORMATIE www.veiligheidvoorop.nu

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 19

Algemeen

Poedercoater aan tafel bij koningin Máxima Jaarlijkse groeipercentages realiseren van ongeveer 50 procent en bij koningin Máxima aan tafel mogen zitten. En dan dus geïnterviewd worden door de regionale en landelijke pers. En dat allemaal voor een “gewone” poedercoater uit Friesland. Wat is hier aan de hand? Hoog tijd om ons te vervoegen bij Eric Kroontje, directeur van Poedercoatbedrijf Bolsward. Met uw welnemen dus.

Eind vorig jaar was er in Friesland een bijeenkomst van de landelijke organisatie NLgroeit. Deze organisatie zet zich in voor snelgroeiende ondernemers en wordt gerund door ondernemers die al flink gegroeid zijn. In de vorm van mentorschap/ coaching stellen zij hun kennis en ervaring beschikbaar zodat nieuwe groeiers daar baat bij hebben. Met een groeipercentage van 60 over 2017 en 40 over 2016 mag Eric Kroontje zich rekenen tot nieuwe snelle groeiers. Wat is zijn geheim?

“De kracht van mijn bedrijf is de snelheid van schakelen, het flexibel blijven ondanks de stevige groei en dat je luistert naar de klant, dat je precies weet wat de klant wil.

Dat zijn de belangrijkste dingen. Ook het constant blijven werken aan kwaliteit en prijs spreekt voor ons vanzelf. Ik kom uit een branche waar de klanttevredenheid heel hoog stond aangeschreven en dat zorgt bij mij wellicht voor een andere insteek. Ik heb in de botenbranche en in de automotive gewerkt. Ik heb gewerkt voor merken als BMW, Mercedes, Audi en Porsche. Bij Porsche gingen we niet voor een 9, dat moest minimaal 9,5 of een 10 zijn. Maar in de traditionele staalwereld vindt men een 7,5 al heel goed. Ik probeer me toch te onderscheiden door beter naar de klant te luisteren.”

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

Maar toen was daar de bijeenkomst van NLgroeit in Thialf. Kroontje was daarvoor al in gesprek geraakt met enkele sponsoren van die bijeenkomst over de groeistuipen van zijn bedrijf. Die adviseerden hem nadrukkelijk naar die bijeenkomst te gaan. “In de wandelgangen had ik al gehoord dat Hare Majesteit er ook bij zou zijn. Maar op de avond ervoor kreeg ik een mailtje met de mededeling dat ik bij haar aan tafel zou

Eric Kroontje

zitten en dat ik een pitch mocht houden van ongeveer dertig seconden. En of ik me daarop wilde voorbereiden door die pitch te schrijven. Dit heeft me toch zo ongeveer acht uur gekost. Alles bij elkaar was het best een bijzondere ervaring.”

KEIHARDE EURO’S Op de bijeenkomst zelf bleek dat Kroontje niet alleen bij koningin Máxima aan tafel

Een groot deel van het team met Eric Kroontje.

mocht zitten, maar ook dat hij naast haar mocht zitten. “Snel werd duidelijk dat zij zich heel goed had voorbereid. Ze had alle namen van de tafelgenoten/ondernemers op papier staan en daarbij persoonlijke aantekeningen gezet. Ze wist heel goed wat wij deden en ze stelde ook heel gerichte vragen. Het was heel interessant om je verhaal kwijt te kunnen aan Hare Majesteit. Ik heb de bijeenkomst als zeer plezierig ervaren. Het heeft veel tongen losgemaakt en me zelfs wat nieuwe klanten opgeleverd. Dat verbaasde me toch wel een beetje. Maar als iemand als Hare Majesteit in beeld komt, gaan er altijd andere deuren open.”

Natuurlijk gingen de gesprekken aan tafel ook ergens over en wel over kredieten. “Dat is het grootste probleem bij snelgroeiende bedrijven: hoe financier ik mijn groeicurve? Dat valt of staat met keiharde euro’s. Ik heb zeer vergevorderde plannen voor nieuwbouw: een fabriekshal van 3000 vierkante meter met twee poedercoatbanen, twee straalcabines en een schoopeercabine. Gelukkig heb ik de financiering kunnen regelen. Dat was een hele uitdaging en daar moet je creatief mee leren omgaan. Met een goed verhaal en de juiste partijen aan tafel is het gelukt.

Het is een zogenoemde stapelfinanciering

geworden van een bank en diverse andere partijen. Ik verwacht de vergunningen binnenkort en dan kunnen we met de bouw beginnen. Nu huur ik acht bedrijfsunits en dat is niet bijster efficiënt.”

ARBEIDSKRACHTEN Mooi dat de financiering is geregeld, maar hoe zit het met het tekort aan arbeidskrachten als je zo flink aan het groeien bent en nog verder wil? “De afgelopen tijd is het aantal personeelsleden met ongeveer dertien gegroeid. Het gaat fantastisch. Ik kan vooralsnog steeds de goede mensen vinden, ondanks dat dat bij veel collega-bedrijven een moeilijke zaak is. Ik heb het geluk dat ik regelmatig tegen de juiste mensen aanloop die voor mij en met mij willen werken. Ik heb een prima team en daar ben ik heel tevreden over.

Ik weet niet wat mijn geheim daarvoor is. Misschien komt het wel doordat ik veel mensen zelf intern opleid. Misschien zoeken collega’s te veel naar ervaren krachten.”

Hij vervolgt: “Mijn beste poederspuiter was vroeger een metselaar. In zijn vrije tijd is hij, onder mijn begeleiding, aan het oefenen gegaan en heeft hij doorgezet. Nu is hij mijn beste poederspuiter. Ik vind dat je er zelf tijd en energie in moet steken om

nieuwe mensen te krijgen die goed opgeleid zijn. Als je iemand laat binnenkomen, hem een spuitpistool geeft en hij moet laten zien wat hij kan, ben je volgens mij niet goed bezig. Wij doen het anders door nieuwe mensen een goede opleiding en begeleiding te geven. Ik vertel duidelijk hoe ik het hebben wil en hoe mijn klant het hebben wil. Wij zorgen ervoor dat ze het gaan leren. Uiteraard moet je er wel feeling voor hebben en ik probeer die mensen er wel uit te vissen. Kortom: het zijn toch de mensen die het voor je moeten doen. De waarde van je bedrijf is toch de waarde van je medewerkers.” O MEER INFORMATIE www.poedercoatingbolsward.nl www.nlgroeit.nl

Lees verder of reageer:

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 21

Algemeen

Yvette Mulder nieuw contactpersoon bij NEN

“Het gemak van normen wordt vaak onderschat” Afgelopen zomer verwelkomde NEN een nieuwe begeleider van de normcommissies die voor onze branche van groot belang zijn. Isabel Polderdijk is vertrokken naar de VVVF waar zij als projectleider werkt met focus op de bouw. Haar opvolgster bij NEN is Yvette Mulder. Hoe kijkt zo’n ’verse buitenstaander‘ tegen onze branche aan en hoe denkt zij over de betekenis van normen? Hoog tijd om haar voor te stellen.

Vroeg in het gesprek maakt Yvette Mulder al duidelijk dat de branche oppervlaktetechnieken voor haar tot voor kort een grote onbekende was en dat ze dat ook wel prima vindt. “Hiervoor werkte ik als proposal manager bij een beveiligingsbedrijf en dat was ook al niet een baan waarvan je zou zeggen dat die goed aansluit bij mijn opleiding. Ik ben namelijk historica en ik heb tijdens mijn studie geleerd om snel grote lijnen te zien, hoofdzaken te ontdekken en snel te kunnen doorzien wat de kern is. Dat is wat ik vaak heb gedaan en nu ook steeds doe. Ik ben met opzet niet inhoudelijk betrokken bij de normcommissies en bij de branche.

Ik vind dat heel goed, want ik wil juist enige afstand bewaren tot de branche oppervlaktetechnieken, zodat ik objectief kan blijven en de juiste vragen kan stellen.

Voor mij als consultant van NEN is het heel erg belangrijk om neutraal te blijven, geen partij te kiezen en inhoudelijk geen mening over een onderwerp te hebben.

Dat spreekt me heel erg aan.”

Ze voelt zich in deze rol als een spin in het

22 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

cineerd en gepassioneerd de veel verschillende stakeholders over hun vak praten en opkomen voor hun belangen. Het begeleiden van de drie normcommissies is overigens niet mijn enige taak. Ik werk ook aan een heel groot certificatieschema dat Veiligheidsladder heet en gaat over het veiligheidsbewustzijn in organisaties.

Daarnaast begeleid ik twee normcommissies die gaan over verkeer. De ene gaat over geluidsbeperkende constructies langs snelwegen en het spoor en de andere gaat over horizontale wegmarkeringen.”

Yvette Mulder web. “Wat ik heel mooi vind aan NEN is dat juist deze positie je toegang verschaft tot allerlei bedrijven, sectoren en plekken in de samenleving waar je anders geen toegang toe zou krijgen. Dat vind ik heel interessant. Gelet op het werkveld van ION begeleid ik drie normcommissies en ik vind het prachtig om te zien hoe gefas-

LEVENDIGE BRANCHE Op pagina 34 staat een artikel over de Veiligheidsladder. Hoe denkt zij invulling te gaan geven aan haar taak? “Ik zie mezelf als iemand die ten dienste staat van de normcommissies. De leden daarvan hebben bepaalde – vaak tegengestelde – belangen en zijn het niet altijd met elkaar eens. Dat is ook precies zoals ik het hebben wil, zodat een norm van alle kanten bekeken wordt. Mijn rol zie ik als aansturen, begeleiden en voor een groot

deel ook faciliteren en adviseren van de leden. Dat vergt de nodige kennis van de normalisatieregels, onderhandelingstechnieken op internationaal niveau en hoe je te maken afspraken het beste verwoordt.

Daarbij moet ik ervoor zorgen dat iedereen zijn input kan leveren, ongeacht wat de rest daarvan denkt. Het uiteindelijke doel is dat dankzij de input die binnen de normcommissie geleverd wordt er een norm komt die ook helemaal weergeeft wat de Nederlandse markt nodig heeft. Dit is weer van belang in relatie tot het speelveld van internationale normontwikkeling.

Met het oog op dat speelveld is kennis ook heel belangrijk, dus ik faciliteer kennisdeling binnen de normcommissies.”

Ondertussen is het de vraag welk beeld zij heeft van onze branche sinds zij de voor ons relevante normcommissies begeleidt.

“Ik kan wel zeggen dat de leden van die normcommissies onwijs gepassioneerd zijn. Het is een ontzettend levendige branche met grote belangen en met heel veel verschillende technieken en methodieken. Het is een branche met een heel breed werkveld. Dat zie je ook terug in de normen. Dat zijn er veel en iedere norm moet om de vijf jaar worden herzien, of eerder als daar goede aanleiding voor is. Gelukkig zijn er dit jaar behoorlijk wat leden bijgekomen in de commissies die ik ondersteun. Voldoende leden is wel een continu aandachtspunt voor een goed functioneren van een normcommissie. Het is belangrijk dat verschillende applicateurs, verschillende technieken en verschillende perspectieven aan tafel zitten. Ik wil ook dat iedereen die belang heeft bij een norm gewoon meepraat en niet ervan uitgaat dat andere partijen wel hun belangen zullen behartigen. Ik roep bedrijven die nu niets met normen doen dan ook op om zich goed te informeren over wat nu

belangrijk voor hen is. Iedereen is welkom om een keer een vergadering bij te wonen.”

WAARDE VAN NORMEN Yvette Mulder beseft dat normontwikkeling niet als een sexy onderwerp wordt gezien. “Ik denk dat bij meer mensen wel bekender mag worden wat normen nu precies doen en zijn. Normen worden nu vaak gezien als iets lastigs of als beknellend. Veel mensen denken dat normen zoiets als wetgeving zijn. Maar dat is niet zo en normen zijn ook niet in beton gegoten. Ze worden veel vaker gewijzigd dan wetgeving en je kan er als bedrijf zelf veel invloed op uitoefenen. Ik vind het jammer dat wanneer een bedrijf samenwerkt met andere partijen in de branche er dan niets gedaan wordt met normen, want normen kunnen juist heel erg helpen om minder interpretatieverschillen te krijgen over bijvoorbeeld een testmethode. Het zou goed

Per 1 januari 2018 zijn er in totaal drie normcommissies die het werkveld van de branche oppervlaktetechnieken bestrijken. Er is de normcommissie Verfwaren met daaronder de subcommissie Verf op staal. Ook is er de normcommissie Metallieke deklagen waaronder ook het onderwerp Corrosie valt. In 2018 is het herzien van de voor de branche oppervlaktetechnieken centrale norm NEN-EN-ISO 12944 een heel belangrijk onderwerp. NEN zal hierover voor de branche een speciale bijeenkomst organiseren.

zijn als meer mensen de mogelijkheden van normen zouden zien.”

In het algemeen gaan de ontwikkelingen in de techniek snel en dat is in de branche oppervlaktetechnieken niet anders.

Weliswaar duurt een normalisatietraject een aantal jaar (afhankelijk van welk type norm men wil hebben kan het ook sneller), maar dat betekent niet dat ze technische ontwikkelingen niet bij zou kunnen houden. “Je ziet vaak dat wanneer een norm nog niet af is de betrokken partijen wel goed met elkaar in gesprek zijn. Het netwerk is er al en het onderwerp wordt door de ontwikkeling van de norm extra aangejaagd. In plaats van dat de norm er achteraankomt, kun je juist zeggen dat normen ervoor zorgen dat de leden van de normcommissie vooroplopen. De normontwikkeling helpt juist om nieuwe technieken verder vorm te geven.” O MEER INFORMATIE www.nen.nl

Lees verder of reageer:

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 23

Trots op het werk Het cultuurcentrum Zinder in Tiel huisvest diverse organisaties zoals de openbare bibliotheek, het centrum voor de kunsten, de kunstuitleen en -expositieruimte, het poppodium en het toeristisch informatiepunt.

Blikvanger is de gevel. De panelen zijn vervaardigd uit geanodiseerd aluminium composiet en hebben een toplaag van 0.5mm aluminium 5005 legering die op band is geanodiseerd. De laagdikte is acht micrometer exterieur: dat wil zeggen met een speciale verdichting voor buitentoepassing (gewichtsverlies < 15mg/ dm²). Door deze anodisatie op band is er geen kans op kleurverschillen.

De toplaag wordt samen met een kern (3 mm) en een onderlaag (aluminium 0.5mm) samengesteld tot aluminium composiet en resulteert in volledig vlakke en strakke panelen van totaal 4 mm dikte. Van de geanodiseerde aluminium composiet platen heeft WVH Gevelprojecten panelen geproduceerd op maat die allemaal dezelfde vorm en afmeting hebben (650x2200mm). Maar door de verschillende gezette vlakken ontstaat door de lichtval het lijnenspel. De gevelpanelen zijn opgehangen met een zogenoemd bedhaaksysteem.

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten, veiligheid

Nieuwe technieken bestrijden corrosie en vuilafzettingen op rvs Zoals bekend kan roestvast staal (rvs) niet onbegrensd blootgesteld worden aan allerlei chemische milieus of maritieme omstandigheden. AISI304 bijvoorbeeld moet je niet gebruiken in de buurt van de kust en AISI316 is maar beperkt toepasbaar in chemische fabrieken. Zodra een chemische belasting te hoog wordt, gaat rvs corroderen omdat de beschermende oxidehuid te weinig weerstand biedt tegen het milieu waaraan het wordt blootgesteld. Het tegengaan van vuilafzetting is erg belangrijk. Nu zijn er nieuwe technieken die de weerstand van deze oxidehuid substantieel doen toenemen met een grotere corrosiebestendigheid als gevolg. Hoe werkt dat precies?

Naast de natuurlijke relatief hoge weerstand van de passieve oxidehuid van rvs tegen allerlei invloeden van buitenaf is er ook nog een ander belangrijk aspect en dat is de ruwheid van het oppervlak.

Hoe gladder het oppervlak, hoe beter de corrosiebestendigheid; hoe ruwer het oppervlak, hoe lager de weerstand. Dat heeft onder meer te maken met het afzetten van vuil in de poriën van een ruw oppervlak.

Een ruw oppervlak is soms wel twee tot drie keer zo groot als een gepolijst oppervlak en dat betekent meer interactie met de omgeving. Een goed voorbeeld hiervan zijn de roestvast stalen AISI316 parkeerpaaltjes in de buurt van de kust. Deze paaltjes zijn veelal geslepen met korrel 240, maar het kapje aan de bovenkant is gepolijst. De paaltjes tonen door dit relatief ruwe oppervlak na verloop van tijd volop roestige aanslag (‘theevlekken’), terwijl de gepolijste kapjes daar in het geheel geen last van hebben. Toch gaat het hier om hetzelfde materiaal, dus de topografie van het oppervlak speelt ook een significante rol. Bij een ruwer oppervlak kunnen in de diepere dalen vuilafzettingen ontstaan met corrosie tot gevolg; dit noemt men ook wel ‘under deposit attack’.

Rvs moet als het ware kunnen ademen

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

want dit materiaal bestaat immers bij gratie van zuurstof. In het geval van vuilafzetting kunnen de relatief grote zuurstofmoleculen veel moeilijker het materiaal bereiken dan de kleine chloorionen, die dan ook diep onder de vuilafzetting zullen ‘kruipen’. Daar kunnen ze het materiaal aantasten en de roestproducten die dan ontstaan, contamineren een behoorlijk deel van het rvs-oppervlak wat dus ‘theevlekken’ oplevert. Om deze vorm van corrosie te voorkomen moet men nooit te ruw geslepen oppervlakken aan dergelijke milieus blootstellen..

BACTERIËN VERWIJDEREN Om te voorkomen dat vuil de kans krijgt zich te hechten aan het oppervlak komt er steeds meer belangstelling voor het natstralen van rvs. Een bekende term is PureFinish van Rösler, dat al decennia geleden is ontwikkeld voor het behandelen van metalen vliegtuigcomponenten en nu ook voor industriële doeleinden wordt gebruikt. Dergelijke oppervlakken zijn echter ook weer niet zo glad zoals bij het polijsten. Het voordeel is wel dat bacteriën zich gemakkelijker laten verwijderen in vergelijking met een gepolijst oppervlak.

Dat klinkt wat tegenstrijdig, maar is toch

verklaarbaar. Op een gepolijst oppervlak zullen bacteriën zich bijzonder goed hechten door onderdruk en adhesie (bloedzuigereffect). Daarom vormt natstralen een mooi compromis tussen gepolijste en geslepen oppervlakken. De ruwheid die men met dit natstralen bereikt, is een gemiddelde tussen de Ra = 0,3 en 0,6 micrometer. De Soil Retention Index-waarde, die de hoeveelheid verontreinigingen aangeeft die na reiniging achterblijft op een oppervlak, blijkt bij dit natstralen het gunstigst vergeleken met alle andere oppervlaktecondities. Bovendien ontstaat een zogenaamd ‘peeningeffect’ wat resulteert in een lichte drukopbouw in het oppervlak waardoor de gevoeligheid voor spanningscorrosie afneemt. Een gunstige bijkomstigheid is dat deze natstraaltechniek nagenoeg geen milieubelasting heeft.

Maar men moet er wel voor waken dat er geen besmetting door vrij ijzer op het oppervlak plaatsvindt, bijvoorbeeld tijdens de productie van een rvs-component.

DE OXIDEHUID De passieve oxidehuid op rvs noemt men gemakshalve ook wel de chroomoxidehuid, maar dit ligt toch wel gecompliceerder. Deze huid, die slechts ongeveer 15

De rechterhelft is behandeld met PureFinish. Foto Rosler.

nanometer dik is, bestaat uit vijf dunnere laagjes, ieder met zijn eigen chemische samenstelling. Wellicht ten overvloede: 1 nanometer staat voor 10-9 meter en dat is een dikte van slechts enkele atoomlagen.

Wat opvalt, is dat de onderste drie laagjes naast chroomverbindingen ook ijzerverbindingen bevatten. De bovenste twee hebben geen ijzerverbindingen want die bestaan alleen uit chroomverbindingen en kristalwater. Nu is er een dompeltechniek ontwikkeld om met speciale organische zuren de onderste drie laagjes zoveel mogelijk ijzervrij te maken. Dat betreft de zogenaamde Polinox Protect-behandeling, ontwikkeld door het Duitse bedrijf Poligrat. Het ijzerarm maken van de oxidehuid levert een zeer positieve bijdrage aan de uiteindelijke corrosiebestendigheid. Ook is er nog een aanvullende behandeling op deze oppervlaktetechniek ontwikkeld die de positieve potentiaal van het roestvast staal nog verder zal verhogen en dat is een thermochemische behandeling (TC). Ook aan deze behandeling wordt in dit artikel

Ongereinigd onderdeel.

aandacht besteed.

IJzer is een onedel metaal met zijn negatieve potentiaal van -0,44 Volt. Zodra men ijzer gaat legeren met 12% chroom, verhuist dit materiaal naar het passieve gebied en nestelt zich tussen antimoon (Sb) en koper (Cu). Zodra men het chroomgehalte verder verhoogt en ook nikkel toevoegt, dan verschuiven deze typen zich verder naar rechts en nestelen zich tussen zilver en goud. Maar dit betekent niet dat rvs bij de edele metalen gaat behoren, want dat is alleen van toepassing voor de oxidehuid. Gaat deze oxidehuid bezwijken door bijvoorbeeld een te zware chemische belasting waardoor zuurstof dit niet kan repareren, dan gaat het op die plaats net zo heftig reageren als ongelegeerd ijzer dan wel staal.

CORROSIEPOTENTIALEN De verhouding van de elementen chroom en ijzer in de oxidehuid in onbehandelde staat is min of meer 1. Beide elementen zijn dus kwantitatief evenveel aanwezig.

Zodra men het oppervlak gaat passiveren

met salpeterzuur (HNO3), wordt de verhouding tussen de elementen gunstiger, omdat er bijna twee keer zoveel chroom aanwezig is dan ijzer. Met de Polinox Protect-behandeling wordt deze verhouding nog veel gunstiger voor chroom, wat de corrosiebestendigheid nog verder bevordert. Corrosiepotentialen van rvs die minimaal nodig zijn om niet te corroderen in verschillende omgevingen zijn: • Landelijke omgeving: 150 – 200 mV • Stadsmilieu: 350 – 450 mV • Kuststreek: > 650 mV. Dit laatste verklaart waarom rvs zo snel corrodeert in kuststreken. Daarom is het verwijderen van ijzerverbindingen zo belangrijk, bijvoorbeeld door met nieuwe technieken de potentialen aanzienlijk te verhogen.

ADVIEZEN Hieronder volgen adviezen voor het gebruik van roestvast staal AISI304 in buitentoepassingen, afhankelijk van diverse oppervlaktebehandelingen.

Gereinigd onderdeel.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 27

1600 1400 1200

Corrosie potentiaal in een chloridenhoudend milieu

• Mechanisch beschadigde plekken herstellen zich vergelijkbaar met het gezonde oppervlak.

• Bestrijdt de vorming van rouging.

1,4016 1,4301 1,4571

Pitting potential (mV vs AgAg)

1000 800 600 400 200 0

Niet behandeld

Gepassiveerd HNO2 bij 20ºC

Gepassiveerd B-Protect

Gepassiveerd Protect-TC

Pitting potentialen van verschillende RVS-soorten in afhankelijkheid van de passivatie (bron Poligrat) • Elektrolytisch polijsten: dit maakt AISI304 bestendig in landelijke en stedelijke gebieden.

• Beitsen: dit maakt AISI304 bestendig in landelijke gebieden, maar niet voldoende bestendig in stedelijke gebieden en kuststreken en daarom wordt in die gevallen minstens AISI316 geadviseerd.

• Polinox Protect-behandeling: geeft aan AISI304 voldoende bestendigheid in landelijke en stedelijke milieus en kuststreken, maar in dat laatste geval bij voorkeur toch AISI 316 toepassen.

• Polinox Protect + thermochemische behandeling (TC): maakt AISI304 bestendig in alle milieus en dus ook in kuststreken en maritieme milieus.

Rolls Royce heeft autotypen ontwikkeld met een motorkap van AISI304 die met Polinox Protect is behandeld. Na vier jaar van beproeven in corrosieve omstandigheden, zoals in tropische maritieme milieus tot aan winterse omstandigheden met veel wegenzout, bleek dit roestvast staaltype zowel aan de buiten- als binnenkant goed te voldoen. Ook zijn er uitvoerige proeven gedaan in een chloridehoudend milieu met geslepen K240 roestvast staal van de kwaliteiten chroomstaal EN 1.4016 (AISI 430), EN 1.4301 (AISI 304) en EN 1.4571 (AISI 316Ti). Men heeft de monsters blootgesteld in de onbehandelde en gepassiveerde conditie alsmede aan een Polinox Protect-behandeling en een aanvullende

28 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

thermochemische behandeling.

Het simpele chroomstaal krijgt na de Polinox Protect-behandeling een pittingpotentiaal die zelfs iets hoger is dan die van AISI316Ti in de onbehandelde conditie. De pitting-potentiaal van AISI304 (1.4306) ligt zelfs zo’n 60 mV hoger dan van 316Ti (1.4571) in de onbehandelde staat. De thermochemische behandeling legt de lat verder aanzienlijk hoger voordat er putcorrosie zal ontstaan. Voor de rest spreekt deze grafiek voor zich. Mocht er tijdens de productie van roestvast staal toch onverhoopt enig vrij ijzer in het oppervlak gekomen zijn, dan verdwijnt dit dus niet door natstralen, maar wel na de Polinox Protect-behandeling. Dat neemt niet weg dat voorkomen beter is dan genezen.

Samengevat kan gesteld worden dat het zoveel mogelijk verwijderen van ijzer uit de oxidehuid met de genoemde behandeling tot de volgende resultaten leidt: • Verhoogt substantieel de weerstand tegen putcorrosie.

• Het duurt circa twee keer zo lang voordat er spanningscorrosie ontstaat.

• Meer weerstand tegen het ontstaan van aanloopkleuren tijdens het lassen.

• Verwijdert roest, vrij ijzer, contaminaties en corrosieproducten.

• Herstelt de corrosiebestendigheid van lasnaden en door warmte beïnvloede zones.

• Behoudt de oppervlakteconditie optimaal.

THERMOCHEMISCHE BEHANDELING Een thermochemische behandeling (TC) wordt verricht bij verhoogde temperatuur waardoor de oxidehuid thermisch wordt versterkt, met als gevolg een verdere verhoging van de potentiaal van de reeds ‘gereinigde’ oxidehuid. TC betreft een korte behandeling van vijf tot tien minuten op 140°C - 200°C, afhankelijk van de legering en de structuur. Aan het oppervlak ontstaat een dun laagje hematiet dat zeer corrosiebestendig is. Hierdoor zal de elektrische potentiaal verder stijgen en daarmee ook de corrosiebestendigheid.

De combinatie van PureFinish en bovenstaande behandeling zal leiden tot een buitengewone weerstand tegen corrosie.

Maar de processen kunnen ook afzonderlijk van elkaar worden gebruikt. Kiest men voor de unieke combinatie, dan moet men wel eerst de PureFinish-behandeling doen.

De verbeterde corrosiebestendigheid ontstaat doordat het oppervlak weinig ruimte biedt aan vuilafzettingen of schadelijke depositiën; bovendien verkrijgt men ook nog een hogere potentiaal aan het oppervlak. Daarom is de verwachting dat deze unieke combinatie zal leiden tot een groter toepassingsgebied voor de bekende kwaliteiten AISI304 en 316. O Tekst: Ko Buijs - Innomet bv MEER INFORMATIE www.purefinish.nl www.eurofinish.nl www.fpt-vimag.nl/technishow-portal/ roesler-benelux-bv/nieuwsitems/roestvast-staal-beter-corrosiebestendig-maken-met-purefinish/

Lees verder of reageer:

Vereniging ION

Thema Reinigen, ontvetten, veiligheid

Constructieve discussies tijdens

Op de Stoffendag op 12 december 2017 werden maar liefst achttien workshops aangeboden, waaruit de aanwezigen er drie konden kiezen. De ION-workshop had als titel: Autorisatie Chroom VI, wat hebben we geleerd? Hier een samenvatting daarvan.

om te blijven zoeken naar geschikte alternatieven. De autorisatieperiode dient een realistische weergave te zijn van de termijn waarbinnen een alternatief kan worden verwacht. De wijze van aanvragen van een autorisatie is momenteel erg kostbaar, tijdsintensief en vraagt bij de downstream user veel detailkennis. ION ziet graag de nodige aanpassingen hierin.

De EU-verordening REACH (1907/2006) is er om de gezondheid van de mens en het milieu beter te beschermen tegen mogelijke risicoâ&#x20AC;&#x2122;s van chemische stoffen en tegelijkertijd het concurrentievermogen van de chemische industrie in de EU te verbeteren. REACH ging in 2007 van start en omvat uiteindelijk ongeveer duizend stoffen die geautoriseerd moeten worden. Een belangrijke rol is hierbij weggelegd voor de European Chemical Agency (ECHA) in Helsinki. Chroom VI is niet de eerste stof, maar wel de tot nu toe grootste en meest gebruikte stof die het volledige autorisatietraject heeft doorlopen. De sunset date van Chroom VI was 21 september 2017.

Tot 31 december 2013 ondersteunde de VOM nog een lobby tegen het verbod op Chroom VI. Vanaf 1 januari 2014 heeft ION (met als uitgangspunt de werkwijze branchevereniging 4.0) ingezet op een tweesporenstrategie: â&#x20AC;&#x2DC;vervangen als het kan, autoriseren als het moetâ&#x20AC;&#x2122;. Autorisatie is geen verbod op het gebruik, maar een vergunningensysteem voor een gecontroleerd gebruik van zeer zorgwekkende stoffen.

TWEESPORENSTRATEGIE De tweesporenstrategie heeft als doel dat onze branche de maakindustrie kan blijven bedienen met kwalitatief hoogwaardige producten tegen een concurrerende prijs in het internationale werkveld. We werken hier de sporen nader uit.

SPOOR 1: VERVANGEN ALS HET KAN We willen dat Nederland zo veilig mo-

gelijk is en dat er zo milieuvriendelijk mogelijk wordt gewerkt. Voor diverse toepassingen van een te autoriseren stof (in dit geval Chroom VI) zijn mogelijk al â&#x20AC;&#x2DC;bewezen alternatievenâ&#x20AC;&#x2122; beschikbaar. Een bewezen alternatief is veilig te gebruiken, is technisch uitontwikkeld en financieel realistisch. Hierbij wil ION wel dat er rekening wordt gehouden met de (redelijke) investeringscyclus van een bedrijf, zodat er geen (substantiĂŤle) kapitaalvernietiging is.

Uiteraard binnen de contouren van veilig werken.

SPOOR 2: AUTORISEREN ALS HET MOET Daar waar voor een toepassing nog geen bewezen alternatief voorhanden is, moet een onderneming de processen kunnen blijven uitvoeren met de SVHC-stof. Hierbij moet dan uiteraard wel de veiligheid van mens en milieu gewaarborgd zijn. De branche (en daarmee ook het betreffende bedrijf en zijn leverancier) verplicht zich

DISCUSSIE Ook het bevoegd gezag was ruim vertegenwoordigd in de workshop. Er was veel ruimte voor dialoog, wat resulteerde in constructieve discussies. Daaruit bleek onder meer dat het bevoegd gezag de zienswijze van ION voor het grootste deel onderschrijft. Ook was het mooi om vanuit het bevoegd gezag te horen dat de strategieverandering van de branchevereniging een betere dialoog tussen de diverse stakeholders heeft opgeleverd en dat daardoor zaken bereikt worden die vier jaar geleden niet voor mogelijk werden gehouden. Met de nu gehanteerde werkwijze is de veiligheid van mens en milieu beter gediend en de continuĂŻteit van de bedrijven beter gewaarborgd. O MEER INFORMATIE www.stoffendag.nl www.vereniging-ion.nl Lees verder of reageer:

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 29

Organische Deklagen

Verwachtingsmanagement aandachtspunt bij BOZ Group

Proces van professionalisering heeft geen einde Een professionaliseringsslag maken en met meer zelfvertrouwen de klant tegemoet treden. In het kort is dat de slag die de BOZ Group uit Bergen op Zoom het afgelopen jaar heeft gemaakt. ION heeft daarbij een duidelijke (ondersteunende) rol gespeeld. Wat betekende dit precies voor de BOZ Group en waar staan zij nu? En wat is er in de contacten met de klanten veranderd?

De BOZ Group behoort tot de top van plaatverwerkende bedrijven in Europa Het bedrijf levert hoogwaardige plaatwerkproducten en poedercoat deze zelf. De BOZ Group biedt bewust dit totaalpakket: het bedrijf wil zo min mogelijk afhankelijk zijn van externe partijen en is daarom rond de eeuwwisseling zelf een poedercoatlijn gestart. In totaal heeft het bedrijf 110 medewerkers, waarvan er zeven aan de poedercoatlijn werken. De afgelopen tijd is geïnvesteerd in moderne technieken en verdere professionalisering van de medewerkers. Zo is een project gestart om de poedercoating naar een hoger niveau te tillen, waarvoor men in contact is getreden met ION. “ION is eigenlijk wel een belangrijke vereniging dan wel partner in de oppervlaktetechnieken”, zegt bedrijfsleider Peter Huijgens. “Naar aanleiding van het project en onze contacten met ION zijn we ook weer lid geworden van de vereniging.

Wij poedercoaten dus al geruime tijd, maar tastten een beetje in het duister als het ging om het objectief bepalen van de juiste kwaliteit. Natuurlijk kunnen wij via zoutsproeitesten heel onafhankelijk en objectief meten, maar het beoordelen van de visuele kwaliteit wordt al veel meer subjectief. Aan welke maatstaf kun je dat koppelen? Wij merkten steeds vaker dat klanten

30 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

een verwachting van onze gepoedercoate producten hadden alsof het om producten uit een autolakkerij ging, waarop je dus geen enkel stofje hoeft tegen te komen. Ik denk dat deze verwachting ook te danken was aan het feit dat wij zelf ook niet helder waren over wat de klant van ons mocht verwachten.”

GROTE STAP VOORUIT Voor de BOZ Group was het niet alleen verhelderend om de verwachting van hun klanten boven water te krijgen, maar ook dat een poedercoatbedrijf daar niet aan kan voldoen. Maar hoe vertel je dat je klanten?

Peter Huijgens: “ION heeft daar een richting in aangegeven en daarmee hebben we al een heel grote stap vooruitgezet.

Wij willen dat de normering van ION, waaronder Qualisteelcoat, onze kapstok naar onze klanten wordt, waarmee we onderbouwd tegen de klant kunnen zeggen: ‘Dit is de kwaliteit die jullie van ons mogen verwachten.’ De vaststelling dat wij als poedercoaters niet stofvrij en helemaal clean, zoals een autospuiterij, kunnen leveren, leidt tot meer bewustwording bij onszelf, maar ook bij een deel van onze klanten. Zowel bij klanten als bij ons zijn er verschillende eisen, terwijl er genoeg onderzoek is gedaan dat heeft geleid tot

de normering van ION. Die gaan wij nu volgen en uitdragen naar onze klanten.”

Om te beginnen heeft het bedrijf via ION intern een workshopachtige cursus gehad over poedercoaten in het algemeen, over het interpreteren van Qualisteelcoat, maar ook over het visueel beoordelen van het eindproduct en hoe men daarbij meer klantgericht kan opereren. Daarbij bleek ook dat de eindproducten van de BOZ Group binnen de bekende normeringen op het gebied van poedercoaten vallen.

“Dat was een hele geruststelling voor ons.

Wij zijn een metaalverwerkend bedrijf.

Het verwerken van plaatmetaal kunnen wij als de beste en daarnaast doen we ook het poedercoaten. Daar hebben we zeker verstand van, maar we zijn geen looncoater. Wij vroegen ons regelmatig af: tegen welke lat moeten we ons werk houden? Dit soort vragen zijn nu opgelost.

Ook heeft ION ervoor gezorgd dat Pauline Meijwaard van IFO-Nederland bij ons langskwam. Zij heeft ons wegwijs gemaakt in de ION-normering en Qualisteelcoat.”

WORKSHOP VOOR KLANTEN Dit alles heeft geleid tot verbetering van processtappen en aanscherping van procedures. Tegelijkertijd kwam een klant van BOZ Group heel bewust met een aantal kwaliteitseisen omtrent de zoutsproeitest en de borging van de resultaten. Het

Peter Huijgens (l) en Peter Franken, groepsleider coating, bij de vrachtwagen van het bedrijf.

gevolg was dat de chemicaliën in het proces aangepast moesten worden en dat er voor het spoelbad van kraanwater moest worden overgestapt op demiwater.

De verschillende verbeterslagen waren gericht op technische uitdagingen om het eindproduct te verbeteren, maar ook op het verhogen van de productiviteit; vorig jaar is de hoeveelheid werk in het poedercoaten met 30 tot 40 procent toegenomen. Kortom, het gaat goed met de poedercoattak, maar het contact met de klant en het begrip over en weer kan nog wel worden verbeterd. Daarom heeft het bedrijf in de derde week van november een workshop voor klanten georganiseerd, over wederzijdse verwachtingen.

“Wij hebben als voorbeeld een aantal klachten van klanten naar voren gebracht, waarvan wij ons afvroegen hoe je die klachten moet beoordelen. De workshop hebben we georganiseerd om daarover

Een buigrobot aan het werk bij een kantbank.

Vanuit de blauwe opbergruimten worden metalen platen getrokken die vervolgens de productie ingaan.

met klanten te praten, niet in de verwijtende sfeer, maar in een lerende sfeer. Het gaat erom dat we allemaal hetzelfde beeld hebben van wat reële verwachtingen zijn.

We hebben duidelijk gemaakt dat, wanneer je kiest voor poedercoaten, zo nu en dan een stofinsluiting niet uit te sluiten is. Zelfs in de hoogste klasse is dat niet te voorkomen. We hebben dus over verwachtingen en objectieve kwaliteitsklassen gesproken, om daaruit lering te trekken.

Zo’n workshop organiseren was wel nieuw voor ons, maar je krijgt hiermee een beter gefundeerde dialoog met de klant waar we straks gezamenlijk de vruchten van hopen te plukken.”

ALLES HERLEIDBAAR De verbeteringen hebben er ook toe geleid dat het bedrijf het ERP-pakket op het gebied van coating verder wil aanscherpen. ERP staat voor Enterprise

Een blik op de handmatige poedercoatcabine.

Resource Planning. Daarmee wordt een computerprogramma bedoeld dat gericht is op ondersteuning van alle processen binnen het bedrijf, zoals administratieve handelingen, logistieke afspraken, orderintake enzovoorts.

“Op het gebied van specificaties en details gaan we alles vastleggen, zodat we die gegevens altijd kunnen terughalen. Daarom gaan we op het gebied van coating alles toewijzen aan een productieorder. Daarvan wordt automatisch een foto gemaakt en automatisch bijgehouden hoe lang het product erover doet, wat de omstandigheden van de baden waren - zoals de temperatuur en de zuurgraad -, de temperatuur van de oven en de verblijftijd daarin. Dat wordt nu ook wel gemeten, maar straks worden alle gegevens opgeslagen en gekoppeld aan een product. Dit alles wordt bewaard bij de order en als er dan een vraag of opmerking komt van een klant over iets in het verleden, hebben we meteen alle gegevens paraat. Bovendien zal deze digitalisering ons ook helpen om meer inzicht te krijgen in de werkuren en kosten. We verwachten dat we deze aanscherping in het eerste kwartaal van 2018 kunnen doorvoeren. In de toekomst zou het zelfs mogelijk moeten zijn dat klanten online toegang krijgen tot de interne procesmonitoring. Dan is er nog meer transparantie.” O

MEER INFORMATIE www.bozgroup.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 31

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten, veiligheid

Stappenplan naar veilige werkwijzen op de werkvloer Hoe ga je in de praktijk om met gevaarlijke stoffen? Deze vraag stond tijdens de Stoffendag centraal in de Workshop 5xbeter: veilige werkwijzen. Er zijn verschillende methodes om de blootstelling aan gevaarlijke stoffen vast te stellen en op de werkvloer toe te passen; uiteraard met het doel om blootstelling te verminderen. Hoe je dat aanpakt, werd in de workshop toegelicht.

Jos van de Werken, beleidssecretaris arbo bij de Koninklijke Metaalunie en Peter Kanters, verbetercoach 5xbeter, verzorgden de workshop. Zij vertelden dat het verbeterprogramma 5xbeter in 2006 is opgezet door vijf partijen: drie vakbonden plus de Metaalunie en FME. Het werkveld is de metaalbewerking en metalelektro. Recent is het thema gevaarlijke stoffen toegevoegd en is de verbetercheck gevaarlijke stoffen en veilige werkwijzen ontwikkeld. Het ontwikkelen daarvan heeft veel geld en tijd gekost. Daarom is deze verbetercheck vooralsnog alleen beschikbaar voor de vijf organisaties die het programma dragen.

Daarnaast is binnen het programma een rapport veilige werkwijzen opgesteld dat als Arbocatalogus is ingediend en is goedgekeurd door de Inspectie SZW. Verder zijn er zes verbetercoaches dagelijks op pad om metaalbedrijven te bezoeken en kosteloos advies te geven. En er is een werkgroep gevaarlijke stoffen waarin werkgevers en vakbonden vertegenwoordigd zijn, alsmede enkele coaches en experts.

VEEL VOORKOMENDE HANDELINGEN Het programma en de werkgroep richten zich op kleinschalige werkhandelingen met gevaarlijke stoffen die in de metaal veel voorkomen, zoals verven met roller of kwast, lijmen en reinigen/ontvetten met doek of ontvettersbak. Men heeft een methodiek opgesteld om de veilige werkwijze concreet toepasbaar te maken en onderbouwd te krijgen. Enkele onderdelen van de methode zijn het

32 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

analyseren van de mate van blootstelling, het selecteren van grenswaarden en het beoordelen van het gezondheidsrisico van specifieke werkhandelingen. CMR-stoffen zijn overigens uitgesloten van de veilige werkwijzen; de blootstelling daaraan zal een bedrijf met een andere methodiek moeten beoordelen. Ook zijn er zeven blootstellingsscenarioâ&#x20AC;&#x2122;s opgesteld, waarin onder meer de tijdsduur van het gebruik van een product, de hoeveelheid toegepast product en de beschrijving van de werkruimte leidend zijn. Bij de werkruimte gaat het om de grootte, de aanwezigheid van mechanische ventilatie en het gegeven of de ruimte open dan wel besloten is.

Het uitvoeren van de beoordelingen levert scores op die vanzelf leiden naar knelpunten die moeten worden aangepakt. Een werkwijze is veilig wanneer er gewerkt wordt volgens de randvoorwaarden voor veilig gebruik gelet op de product-taak combinatie (inhalatierisico), de geldende voorzorgsmaatregelen (P-zinnen uit het veiligheidsinformatieblad) en eventuele

aanvullende bedrijfsspecifieke maatregelen (zelf in te vullen).

In essentie bestaat de verbetercheck gevaarlijke stoffen uit vier stappen, afgeleid uit de Arbowet: Stap 1: inventariseren en registreren van alle aanwezige gevaarlijke stoffen Stap 2: beoordelen van de blootstelling Stap 3: het treffen van maatregelen Stap 4: borging in de organisatie.

Dit betekent onder meer dat je gevaarlijke stoffen moet registreren en de blootstelling en werkwijze moet toetsen aan de veilige werkwijze. Als je de verbetercheck helemaal hebt ingevuld, rolt daar als vanzelf de veilige werkwijze uit als deze voor de product-taakcombinatie beschikbaar is. O

MEER INFORMATIE www.5xbeter.nl 0800 - 55 55 005

Internationaal toonaangevende vakbeurs voor industriële laktechniek

17 t/m 20 april 2018 Beurscomplex Karlsruhe, Duitsland

Voor iedere toepassing…

gratis ticketcode: OVT18

www.paintexpo.com

• Truck- en Carrosseriebouw • Speciale Voertuigen • Tankwagenbouw • Kipperbouw

• Landbouwmachines • Machinebouw • Restauratie • Enz. Enz.

… het ultieme applicatiesysteem

samenwerkingspartner

Fax +31(0)318-471911 • E-mail: info@mol-coatings.com • www.mol-coatings.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 33

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten, veiligheid

Veiligheidsladder als groeipad naar veiligheidscultuur en -bewustzijn NEN is sinds 2016 beheerder van de Veiligheidsladder, een beoordelingsmethode die bedrijven en hun leveranciers stimuleert om bewust veilig te werken. De Veiligheidsladder heeft als doel het terugdringen van het aantal onveilige situaties en daarmee een vermindering van het aantal incidenten. Ook geeft de methode inzicht in de mate van bewust veilig werken: hoe hoger het veiligheidsbewustzijn in een organisatie, hoe hoger de score op de Veiligheidsladder.

De Veiligheidsladder stimuleert het veiligheidsbewustzijn en bewust veilig handelen en is een beoordelingsmethode om deze beide aspecten in bedrijven te meten en continu te verbeteren. Bedrijven kunnen zich laten certificeren om het Veilig Bewust Certificaat te behalen.

Als certificatieschema is de Veiligheidsladder anders dan andere schema’s. Het schema is namelijk toegespitst op het bewustzijn van veiligheid in organisaties, en dat op alle niveaus (dus niet alleen op dat van de kwaliteitsmanager/veiligheidsmanager). De veiligheidssystemen en -controles zijn bijvoorbeeld vaak ook in andere certificatieschema’s vastgelegd, maar het blijkt dat het bewustzijn binnen organisaties de missing link is om ongevallen echt te minimaliseren. De Veiligheidsladder is het meest complete certificatieschema dat NEN beheert en zal dit jaar sterk groeien.

De Veiligheidsladder kent vijf treden die de ontwikkelingsfase aangeven waarin een bedrijf zich op het gebied van veiligheidsbewustzijn bevindt.

1. Pathologisch: ‘Wat niet weet, wat niet deert.’

2. Reactief: Verandergedrag is ad hoc en van korte duur.

3. Berekenend: Veiligheidsregels worden belangrijk gevonden.

4. Proactief: Veiligheid heeft een hoge prioriteit en wordt continu verbeterd.

5. Vooruitstrevend: Veiligheid is volledig geïntegreerd in alle bedrijfsprocessen.

VOORDELEN De methode heeft verschillende voordelen: • Terugdringen van onveilige situaties met minder incidenten tot gevolg • Maakt bewust veilig werken bij organisaties aantoonbaar • Houding en gedrag als uitgangspunt • Sectoroverkoepelend instrument • Integrale benadering van veiligheid.

ZELFBEOORDELING Op de website (www.veiligheidsladder. org) staat het actuele certificatieschema, het handboek Veiligheidsladder en een Self Assessment Questionnaire. Op basis hiervan doet het bedrijf een zelfbeoordeling waarmee medewerkers de veiligheidscultuur in hun organisatie kunnen waarderen op 18 bedrijfskarakteristieken. Met het resultaat daarvan kunnen organisaties een

34 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

De ladder biedt daarmee een duidelijk groeipad voor de veiligheidscultuur en het veiligheidsbewustzijn van een organisatie.

Het systeem is zo ontworpen dat het toepasbaar is voor alle typen bedrijven en is per sector ‘op maat’ te maken.

plan van aanpak opstellen voor het verder ontwikkelen van de veiligheidscultuur.

Voor de Veiligheidsladder-certificatie toetst een Ladder Certificerende Instelling (LCI) de uitkomsten van de zelfbeoordeling en verifieert deze op basis van diverse interviews en waarnemingen in het bedrijf en tijdens werkbezoeken op locatie. De LCI stelt de bereikte laddertrede vast en reikt, wanneer is voldaan aan de minimumeisen, het overeenkomstige Veilig Bewust Certificaat uit. In 2018 worden diverse trainingen gehouden voor bedrijven die de Veiligheidsladder in hun organisatie willen invoeren. Deelnemers werken onder meer aan een plan van aanpak voor de eigen organisatie. De data zijn te vinden op de website. Ook zijn er in 2018 introductietrainingen om kennis te maken met de Veiligheidsladder. Daarin wordt besproken wat de invoering voor uw organisatie kan betekenen en wat u moet doen als voorbereiding op certificatie. O

MEER INFORMATIE www.veiligheidsladder.org

Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties.

Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

www.hollandmineraal.nl

>01 3(;,5 < .9((. A0,5 >(; >, +6,5

Wereldwijde standaard in finish oplossingen NTS Finish is als onderdeel van de NTSGroup een toonaangevende specialist op het gebied van voorbehandelen, natlakken, poedercoaten en bedrukken van metalen en kunststof producten. www.nts-finish.nl NTS Finish

Accelerating your business

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 35

Over de grens Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in de rubriek “Over de grens”. Deze keer het decembernummer van het Journal für Oberflächentechnik en het november- en decembernummer van European Coatings Journal.

WATERGEDRAGEN COATINGS O Groei De grote aanjagers voor de vraag naar watergedragen coatings zijn de wettelijke vereisten. De wereldwijde marktomvang in 2015 bedroeg 54 miljard euro. De verwachting is dat deze tot 2022 jaarlijks met 5-6% groeit, tot bijna 33 miljoen ton.

POEDERLAKKEN O Nagenoeg onderhoudsvrij Snelle kleurwissel, kwaliteit van het eindproduct, betrouwbaarheid van de installatie en lage onderhoudskosten zijn de bepalende factoren voor een Lean en rendabel bedrijf. Daarom investeerde het Britse Salop Powder Coating Ltd. in een Nordson ColorMax3-poedercabine met een Spectrum HD-poedercentrum. De hele besturing vindt plaats via een eenvoudig touchscreen. Het hart van de installatie wordt gevormd door de HDLV-pomp van Nordson, die een gelijkmatige verdeling van poeder over de tijd mogelijk maakt en nagenoeg onderhoudsvrij is. www.nordson.com O Laagdiktes In het European Coatings Journal van december een special over poedercoatings.

De omvang van de markt was volgens Markets and Markets 8,69 miljard euro in 2016 en zij verwachten dat de markt groeit naar 12,59 miljard in 2022: een jaarlijks groeicijfer van 6,4%. Er zijn meer dan 700 producenten van poedercoatings, waar-

36 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

van de tien grootste 80% van de productie voor hun rekening nemen.

50 – 80 micrometer wordt beschouwd als standaard laagdikte, dus alles wat minder is kan beschouwd worden als dunne laag. Tegenwoordig worden ondanks technische hoofdbrekens laagdiktes van 25 micrometer bereikt. Voor lichte kleuren moet er voldoende TiO2 in de coating zitten om voldoende dekking te geven, maar dit materiaal is niet goedkoop. De “particle size distribution” moet goed beheerst worden. De trend is om naar steeds dunnere laagdiktes te gaan. Een dikte van 15 micrometer is wellicht mogelijk, zeker in donkere of in lichte kleuren waar dekking geen groot issue is. In voorbehandeling en fluidisatie zullen nog stappen gezet moeten worden.

temperatuurbelastingen onvoldoende corrosiebescherming. Verder zorgde ook het steeds grotere aandeel van aluminium motoronderdelen in verbinding met zink tot contactcorrosie. Tot slot werden geringe laagdiktes gevraagd bij hoge eisen aan de maatvoering. In die tijd werd er gewerkt met een zuur zink-nikkel proces met ammoniumchloride en een 12 tot 16 procent nikkel-aandeel. In 1996 werd gestart met alkalische Zn-Ni voor transparante en zwarte, Cr(VI)-vrije coatings. De volumes en de baden werden met de jaren steeds groter en in 2005 werd de binnenanodetechniek in bedrijf genomen die voor een gelijkmatige laagdikte zorgde.

In 2008 volgde de buigbare zink-nikkel coating FlexxKorr. www.holzapfel-group.com

GALVANO O Zink-nikkel In 1987 bood Holzapfel als eerste industriële oppervlaktebehandelaar zink-nikkel als product aan. Sinds die tijd is zink-nikkel een revolutie in de corrosiebescherming.

Vooral de automobielindustrie was geinteresseerd, omdat die steeds zwaardere eisen stelde aan corrosiebescherming tegen temperatuur, strooizout en klimaatbelasting. Zink bood in die tijd bij hogere

O Software voor simulatie Om bemonsteringskosten en tijd te besparen komt er hoogwaardige software op de markt voor de simulatie van galvanische processen. Een duidelijke verbetering van de productkwaliteit is het resultaat. www.elsycaplatingmanager.com.

Poedercoaten

Noël Ruijters is directeur van Bâton Adviesgroep. www.baton.nl

IGP-DURA®face 5807 Surface-robust powder coating system for facade and metal construction Surface-robust powder coating system for facade and metal construction. We lend all shades of powder coatings more scratch and abrasion-resistance, making transportation and handling more secure and protecting the value of your output.

– More abrasion resistant – Easier to clean RO

– Optimized flow

BU

ES

– More scratch resistant S T S U R FA

C

Learn more about IGP-DURA ® face 5807 at: www.igp-powder.com

IGP Benelux BV NL-8013 RW Zwolle Phone +31 38 4600695 www.igp-powder.com info.benelux@igp-powder.com A member of the DOLD GROUP

EENVOUDIG GENIAAL SMART SOLUTIONS

HQS = 3 KEER SNELLER » Snel, 3 keer sneller dan doorhangen » Eenvoudig, snel aan de slag » Sterk, tot 100 kg per hanger (HQS) » Gemakkelijk inzetbaar, lengte 400-2400 mm » Kleine ophangpunten » Meer info op www.hangon.nl

www.hangon.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 37

Vereniging ION

Terugblik op Kunstenaar in de Oppervlaktetechnologie Marcel Bastiaans Na een succesvolle eerste editie van Kunstenaar in de Oppervlaktetechnologie moest een opvolger gezocht worden voor de editie 2016/2017. Ik kreeg de tip om eens te praten met Marcel Bastiaans: deze ultieme vrijdenker en ras-optimist zou met zijn werk heel goed bij Vereniging ION (Branchevereniging 4.0) passen.

En dus trok ik na het maken van een telefonische afspraak naar Oirschot. De ontvangst door Marcel in zijn atelier was hartelijk, zijn werk fantastisch.

Zijn kunst wordt omschreven als een mix van emotioneel realisme met abstracte elementen. De lijst van zijn werken is lang, evenals het aantal bedrijven en particulieren dat werken van hem koopt.

Hij maakt beelden en schilderijen en heeft bijvoorbeeld ook een aantal dure bolides en motoren mogen beschilderen. Marcel is constant op zoek naar de ultieme vrijheid; inspiratie krijgt hij vooral als hij in nieuwe omgevingen aan het werk kan. Hij pendelt regelmatig tussen zijn ateliers in Oirschot, New York en Ibiza. Zijn werk wordt wereldwijd verkocht door een indrukwekkend aantal galerieën.

Het werd geen oppervlakkig gesprek. Marcel vindt zijn vrijheid in het loslaten van conventies en levensballast. Geluk moet je vooral zelf maken, is zijn motto. Probeer niet een ander te veranderen, maar kijk hoe je zelf beter de ander tegemoet kunt treden. Doe dat onbevangen en kijk wat het wordt. In eerste aanleg klinkt het zweverig, maar eenmaal in gesprek met Marcel blijkt dat hij over veel onderwerpen lang en diep heeft nagedacht. Hij combineert zijn holistische benadering van de wereld met een grote dosis creativiteit, vindingrijkheid en zakelijkheid. De werken die hij produceert hebben daarmee altijd een diepere laag en zetten aan tot nadenken.

38 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

de Zwaan in Oirschot, lopen we de afgelopen periode door. Waarom ben je eraan begonnen en wat heeft het je gebracht? Ook hier heeft Marcel goed over nagedacht. Op het moment dat de ION Borghardt Award 2016 uitgereikt zou worden, zou hij voor langere tijd in New York zijn. Leuk als je dan ook in Nederland nog van waarde bent en er over je gesproken wordt. Uiteindelijk is het wat anders gelopen. Hij wilde graag aanwezig zijn bij de prijsuitreiking tijdens de WOT2016, heeft daarom zijn schema aangepast en was er inderdaad bij.

Bij zijn rondzwervingen is zijn levenspartner Ina een vaste waarde bij wie hij veel steun vindt.

Het werk dat Marcel voor de ION Borghardt Award heeft gemaakt, is een 3Dschilderij van een gezicht waarin diverse oppervlaktetechnieken zijn verwerkt.

Onder de oppervlakte is Einstein te zien.

Marcel maakt in zijn werk regelmatig gebruik van portretten van deze inspirerende geleerde en vrijdenker. Ook tijdens de exposities van vereniging ION is een werk van Marcel getoond waarin Einstein te zien is.

De waarde voor de toekomst was vooral de waarde van het verbinden. Twee werelden die elkaar even raken en daarna elk met hun eigen dynamiek verdergaan. Toch was ook dit raken van grote betekenis. Niet alleen heeft het kunstenaar Marcel Bastiaans en mij als branchevertegenwoordiger veel inspiratie gebracht, we zijn ervan overtuigd dat we met elkaars netwerk ook nieuwe impulsen in de toekomst zullen vinden. Met een “we houden contact” loopt deze episode van Kunstenaars in de Oppervlaktetechnologie af. We kijken allebei met tevredenheid terug. O

Tijdens de slotevaluatie, die op uitnodiging van Marcel plaatsvond bij restaurant

Tekst: Egbert Stremmelaar

Mijn mening De rubriek Mijn Mening is bedoeld voor lezers die willen reageren op gepubliceerde artikelen of op actuele ontwikkelingen in de branche om daarmee bij te dragen aan vakinhoudelijke verdieping. Wilt u ook reageren?

Mail de redactie via Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Illusies over garanties Onze hele maatschappij is steeds vaker ingesteld op â&#x20AC;&#x2DC;garantieâ&#x20AC;&#x2122; en de illusie dat garantie zekerheid met zich meebrengt.

In het woordenboek staat zelfs dat het waarborg en zekerheid betekent. Als je maar de garantie hebt dat je iets terug mag brengen of dat het zoveel jaar mee moet gaan, dan zit je goed.

Maar de kleine lettertjes worden niet altijd goed gelezen. Ook bij oppervlaktetechniek is dat aan de orde. De garantie voor gecoate geveldelen is bijvoorbeeld aflopend of alleen geldig bij regelmatig onderhoud. Of de garantie voor geschilderde brugdelen geldt alleen als er een onafhankelijke inspecteur naar gekeken heeft.

Inspecties worden steeds vaker ingezet als middel om meer zekerheid te krijgen over de kwaliteit, maar ook dit is geen garantie dat er niets mis kan gaan. Bovendien maakt het heel veel uit of de inspectie gericht is op het hele proces of alleen op het eindresultaat.

Inspectie is namelijk geen doel op zich en afkeuren al helemaal niet. Als een inspecteur de ruimte krijgt om iets meer te doen dan alleen het meten van het eindresultaat, is zijn of haar toegevoegde waarde vele malen groter. Dat geldt zeker ook voor het proces van oppervlaktetechniek.

Inspectie geeft geen garantie en zeker geen zekerheid dat er geen fouten meer gemaakt worden. Het is altijd een momentopname en het te inspecteren proces blijft mensenwerk. Toch is inspecteren zeer zinvol als het door de juiste mensen wordt gedaan. Goed opgeleide inspecteurs die verstand van zaken hebben, niet alleen van het proces zelf maar ook van de theorie erachter, kunnen namelijk veel

meer dan inspecteren alleen. Ze kunnen beoordelen, interpreteren, bijsturen, begeleiden en advies geven. Ook kunnen ze inschatten of de juiste procedures gevolgd worden, of de uitvoerende personen voldoende gekwalificeerd zijn en welke maatregelen genomen kunnen worden ter voorkoming van fouten of, liever nog, verbetering van de kwaliteit. En dat alles leidt in ieder geval tot iets meer zekerheid dat het proces goed wordt uitgevoerd.

Daarom een pleidooi om een inspecteur al veel eerder te betrekken in het proces van oppervlaktetechniek. Laat hem of haar meedenken in het toe te passen proces, het verfsysteem en de procedures.

Profiteer van de kennis over de plek van de cruciale bewerkingen en over de juiste locatie van kritische inspectiepunten die eerst goed bevonden moeten worden voordat het werk verder mag. En profiteer ook van de kennis van eventuele herstelmogelijkheden. Je kunt uiteraard aan het eind gaan meten of de vereiste laagdikte

gehaald wordt en of de hechting goed is.

Als er echter bij de voorbehandeling iets niet goed gaat, kun je er beter meteen op dat moment bij zijn, dan aan het eind constateren dat er ergens iets fout is gegaan.

Op die manier is de kwaliteit een stuk beter te waarborgen.

Kwaliteit is zeker geen illusie en een goede inspecteur kan daar veel aan bijdragen.

Echter, de zekerheid of garantie dat er niets meer fout gaat, kan helaas niemand geven. O Pauline Meijwaard IFO Nederland

Lees verder of reageer:

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 39

Grenzeloos In deze rubriek een overzicht van nieuwe technologische ontwikkelingen in het buitenland. Het is een vervolg op de rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners, met nu een meer technische insteek. Het overzicht laat zien dat in vele landen op soms heel nieuwe manieren gezocht wordt naar verbeteringen in de oppervlaktebehandelingsprocessen.

Soms zit de oplossing in nieuwe technieken, soms blijken bestaande technieken uit andere werkvelden ineens verrassend bruikbaar voor onze branche. Ook gaat het om verbeterprojecten waarvoor partners in het buitenland worden gezocht (zeker ook in het MKB) om de onderzoeken te optimaliseren.

GEAVANCEERDE ORGANISCHEANORGANISCHE HYBRIDE COATINGS Een onderzoeksgroep aan een Italiaanse universiteit die werkt in de nieuwe materialen-sector heeft geavanceerde organische-anorganische hybride coatings ontwikkeld met uitstekende hechtingseigenschappen op verschillende materialen, zoals glas, polycarbonaat, polyurethaan en metalen. Hierdoor zijn ze geschikt om multifunctionele coatings voor verschillende industriële sectoren te realiseren.

Organische-anorganische hybride materialen worden steeds populairder als basismateriaal vanwege hun veelzijdige eigenschappen. Dit soort materialen verenigt de eigenschappen die kenmerkend zijn voor siliconen materialen, zoals slijtvastheid, krasbestendigheid en chemische weerstand, met de typische eigenschappen van organische harsen, zoals flexibiliteit en stevigheid. Bovendien kunnen de materiaaleigenschappen moeiteloos worden aangepast door modulering van de structuur van de belangrijkste siloxaan ruggengraat en de organische fractie waaruit de laterale ketens zijn opgebouwd. Andere kenmerken, zoals hydrofobiciteit, vuilafstotende en graffiti-werende eigenschappen kunnen op het materiaal worden overgedragen door specifieke laterale organische ketens in te brengen.

De aanwezigheid van vrije hydroxide (OH-) verankeringsgroepen op de voornaamste siloxaan ruggengraat leidt tot een sterke hechting op verschillende materialen zoals glas, polycarbonaat, polyurethaan en metalen.

Hechtingseigenschappen Deze veelzijdige hechtingseigenschappen maken hybride materialen ideaal voor het realiseren van multifunctionele coatings in verschillende industriële sectoren. Met

40 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

name de introductie van anti-kleefmiddelen op de laterale ketens van de siliconen ruggengraat kan coatings opleveren met een zeer lage oppervlaktewrijving die eenvoudig kunnen dienen als verwijderbare laag. Deze eigenschap is vooral nuttig indien een eenvoudig te reinigen oppervlak, dat bovendien niet snel vuil wordt, gewenst is of een eenvoudig verwijderbare laag.

Andere kenmerken, met name water- en vuilafstotendheid, corrosiewerendheid en anti-graffiti eigenschappen, kunnen worden aangebracht in de materialen door introductie van specifieke laterale organische ketens. De onderzoeksgroep is op zoek naar bedrijven die geïnteresseerd zijn in decoratieve applicaties van de beschreven transparante beschermende coatings. O Aanbod uit: Italië Referentie: TOIT20171114001 Geldig tot: 23-11-2018 ANTIMICROBIËLE COATING VOOR GEZONDHEIDSZORG MET GEBRUIK VAN ELECTROSPINNING Een ziekenhuis in Singapore heeft een één-staps cross-linking methode ontwik-

keld voor het produceren van duurzame, niet-uitlogende antimicrobiële coatings die compatibel zijn met verschillende substraten. Het vereenvoudigt de ontwikkeling van beschermende coatings met antimicrobiële middelen, zoals antimicrobiële metaalionen, kationogene antiseptische polymeren en antibiotica, zonder verlies van antimicrobiële eigenschappen om een brede reeks besmettelijke ziekteverwekkers aan te pakken.

De gepatenteerde cross-linking methode die het Singaporese ziekenhuis heeft ontwikkeld, maakt gebruik van waterlabiele en biocompatibele polymeren om nanovezels te genereren op ofwel katoenen verbanddoek of op polymere films via electrospinning-processen, waardoor de duurzaamheid van de resulterende coating verbetert.

Dankzij de gebruikte antimicrobiële componenten werd de wondgenezing bevorderd en tegelijkertijd microbiële (bacteriologische) kolonisatie voorkomen; dit in tegenstelling tot de commercieel beschikbare antiseptica of wondverbanden. De brede chemische diversiteit van de cross-linkers kan het potentiële gebruik van antimicrobiële coatings en daaruit resulterende medische hulpmiddelen voor het bestrijden van microbiële kolonisatie vergroten.

Antimicrobiële eigenschappen Eén van de primaire applicaties die is ontwikkeld met behulp van de coatingtechnologie is een antimicrobieel wondverband dat kationogene polymeren bevat met krachtige antimicrobiële eigenschappen die ook de celmigratie en -proliferatie bevorderen. De snelle vloeistofopname en niet-hechtende eigenschappen van de verbanden kunnen in potentie de genezingstijd verkorten en ook kosteneffectiever zijn. De ontwikkelde

methode kan de duurzaamheid helpen verbeteren en een langere antimicrobiële bescherming bieden. Het ziekenhuis is geinteresseerd in licentieovereenkomsten en onderzoekssamenwerkingsovereenkomsten met partners uit de gezondheidszorg, zoals een MKB-bedrijf met de omvang om de technologie te commercialiseren, of met een onderzoeksinstituut voor verdere R&D. O Aanbod uit: Singapore Referentie: TOSG20171107006 Geldig tot: 07-11-2018 LASERABLATIE-DREMPELBEPALING VAN VASTE STOFFEN Een Bulgaars onderzoeksteam heeft een nieuwe methode ontwikkeld voor de bepaling van de laserablatie-drempel in vaste materialen. Het is toepasbaar in onder meer de elektronica (laser assisted dunnefilmdepositie), werktuigbouw, instrumentatie (materiaalbewerking en modificatie van oppervlakken met behulp van laser) en onderzoek (lasergeïnduceerde plasmaspectroscopie).

De laserablatie-drempel is een cruciale parameter op een aantal gebieden waar sprake is van laser-materie-interactie: micro-elektronica, ontwikkeling van nieuwe micro- en nanomaterialen, nanofysica, fabricage van optische coatings, enzovoort.

Goede kennis van de laserablatie-drempel zorgt voor een efficiënte optimalisatie van de ruimtelijke resolutie en de geïnduceerde modificaties in het materiaal.

Met deze methode valt precies de energie te bepalen die nodig is voor het starten van laserablatie in een bepaalde toepassing waarbij sprake is van interactie tussen laserlicht en vaste oppervlakken. De verlichting van het oppervlak met behulp van laser veroorzaakt fotogeïnduceerde elektrische signalen met verschillende amplitude en vorm, afhankelijk van het laservermogen.

Ablatiedrempel Wanneer het vermogen van de laserstraal lager is dan de ablatiedrempel, is er geen vernietiging van het vaste oppervlak en wordt een snel afzwakkend signaal

geregistreerd. Met het vergroten van het laservermogen en het bereiken van de ablatiedrempel begint de vernietiging van het oppervlak in vaste toestand en wordt de vorming van kraters waargenomen.

Tegelijkertijd is een sprongsgewijze verandering zichtbaar in de vorm van het foto-elektrische signaal.

Deze verandering manifesteert zich als een verbreding van het foto-elektrische signaal en het verschijnen van de tweede component met tegengestelde polariteit.

De drempelenergie is heel eenvoudig te bepalen door het vermogen van de laserbelichting en de gelijktijdige opname van het geïnduceerde foto-elektrische signaal te veranderen. In vergelijking met de bestaande methoden voor ablatie en vloeibare kristallen is deze methode eenvoudig te implementeren.

De voordelen van de ontwikkelde methode voor andere technieken zijn de mogelijkheid tot online registratie van laserablatie (zonder aanvullende metingen) en de tamelijk goedkope apparatuur die

nodig is voor de experimentele opstelling.

Interessante technologische toepassingen voor de markt zijn onder meer laser assisted dunnefilmdepositie, modificatie van laseroppervlakken, bewerking van materiaal met behulp van laser en lasergeinduceerde plasmaspectroscopie.

Het onderzoeksteam is op zoek naar industriële partners voor een gezamenlijke octrooiaanvraag en de ontwikkeling van een industrieel apparaat voor verschillende toepassingen in elektronica, werktuigbouwkunde, instrumentatie en onderzoek. O Aanbod uit: Bulgarije Referentie: TOBG20170526001 Geldig tot: 23-11-2018.

Als u geïnteresseerd bent in mogelijke samenwerking met één van bovenstaande projecten, kunt u het project onder invoering van het referentienummer vinden op www.enterpriseeuropenetwork.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 41

Nieuwe leden REVAMO Pieter Mastebroekweg 2-A 7942 JZ Meppel 0522 - 251 941 info@revamo.nl www.revamo.nl

Revamo is specialist in het ontwikkelen van slijtageoplossingen voor allerlei onderdelen. Daarvoor bieden zij de hoofdbewerkingen vlamspuiten en lasercladden aan die in vele verschillende industrieën toepasbaar zijn. Het gaat dan vooral om slijtage van machines en machineonderdelen. De oplossing is erop gericht om die slijtage zo lang mogelijk uit te stellen. Hiermee wil het bedrijf bijdragen aan een overstap naar de circulaire economie. Een uitgangspunt is: waarom een productiemiddel vervangen als je net zo goed het bestaande kunt verbeteren? Door heel goed naar de blootstelling en functie van gereedschappen en machineonderdelen te kijken, kan worden gekozen voor de juiste samenstelling van de coatingmaterialen waarmee thermisch spuiten/lasercladden wordt uitgevoerd. Revamo is aangesloten bij ION om nauw betrokken te zijn bij nieuwe ontwikkelingen en regelgeving over metalen, gevaarlijke stoffen en circulaire economie.

Colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Verschijnt acht maal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren.

REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur).

REALISATIE Desiree Driesenaar (journalistiek binnenland), Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (ontwerp en opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

COMMUNICATIERAAD Hans Bosveld (vereniging ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Rob Koppenol (Jetvertising), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Jaap van Peperstraten (zelfst.), Santino Scherpenborg en Egbert Stremmelaar (vereniging ION).

REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar. Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@ vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief.

ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Vincent IJff: vincent@jetvertising.nl after-sales: advertenties@jetvertising.nl OPMAAK Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl DRUK PreVision, Eindhoven www.pre-vision.nl UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl COPYRIGHT 2018 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Wij heten dit lid van harte welkom binnen de vereniging!

42 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts €330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar €305,- ongeacht het aantal rubrieken. Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 / vincent@jetvertising.nl Kijk voor het volledige bedrijvenregister op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

B & B Coating Techniek T. 053-4357707 www.bb-coating-techniek.nl

AFZUIGINSTALLATIES

BEITSEN/PASSIVEREN

Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

BRANDWERENDE / BRANDVERTRAGENDE COATINGS

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

CERTIFICERING Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

Sir John b.v.

T. 0182-396931 / F. 0182-396937 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE WSB Wagner Finishing Equipment b.v.

T. 030-241 41 55 verkoop@wsb-benelux.nl / www.wsb-benelux.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

ANODEMANDEN (TITAAN)

TÜV Rheinland Nederland b.v.

T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863 Coatingsystemen Van der Lans T. +31(0)614306694 info@coatingsystemenvanderlans.nl www.coatingsystemenvanderlans.nl

AFVALWATERBEHANDELINGINSTALLATIES

EnviroChemie b.v.

T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

ANODEN (TITAAN)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

CHEMICALIËN/ OPP. BEHANDELING

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl

Official Benelux dealer

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-2620788 / F. 010-2620201 www.magneto.nl

ANODISEER (OPHANGREKKEN)

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

BAKKEN, KUNSTSTOF Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

C.K.B.Boxtel T. 0411- 682939

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

CHEMISCH NIKKEL HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 43

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

FILTERS (OVERSPRAY)

Filter Service Heerenveen T. 0513-633900 / F. 0513-633888 info@filterservice.nl / www.filterservice.nl

HITTEBESTENDIGE EN NON-STICK COATINGS Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

FILTERS & POMPEN

DROOGAPPARATUUR

IST Benelux b.v.

T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Corode b.v.

T. +31 (0)411-685500 / T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

Mefiag Filters & Pumps b.v.

Heerenveen T. 0513-630230 / F. 0513-632233 info@mefiag.com / www.mefiag.com

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 / F. 0497-381593 info@hendor.com / www.hendor.com

GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

HAKEN

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Wagner Systemen Nederland T. 030-2410688 / F. 030-2410765 info@wagnersystemen.nl

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

FILTERS

Magistor b.v.

T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 info@magistor.nl / www.magistor.nl

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES)

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

INDUSTRIËLE REINIGING

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Admesy b.v.

Inline kleur & lichtmeting www.admesy.com

KLEURENWAAIERS MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

HANGBAANSYSTEMEN

GLASPARELSTRAALCABINES Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

HARDCHROOM BADEN (KUNSTSTOF)

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K M?B

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

KLEUR & GLANS

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 / F. 010-415 1491 www.rasco-clemco.nl

INDUSTRIËLE LUCHTBEHANDELING EN WARMTETERUGWINNING

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

44 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

WWW.HELLEMAKLEURKAARTEN.NL

KUNSTSTOFLAKKEN

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

ONTLAKKINGSOVENS/ THERMISCHE REINIGINGSOVENS Pyrox b.v.b.a.

T. +32 14 762377 / F. +32 14 762379 info@pyrox.be / www.pyrox.be

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

ONTVETTINGSINSTALLATIES

CZL Tilburg b.v.

T. 013-5703370 / F. 013-5704906 info@czltilburg.nl / www.czltilburg.nl Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Kermad Machinebouw b.v. info@kermad.nl / www.kermad.nl

LAAGDIKTEMETERS Multinal Group T. 088-2055300 / F. 088-2055301 info@multinal.com / www.multinal.com Helmut Fischer Meett. b.v.

Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K M?B

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.n

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

NAVERBRANDINGSINSTALLATIES

ONTVETTINGSMIDDELEN

METALLISEREN/SCHOOPEREN

Verlab-Oxford Instruments T. 0162-320633 / F.0162-322907 info@verlab.nl / www.verlab.nl

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

MOFFELOVENS LAKSTRATEN

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

NauMetrics PMI T. 074-3490022 / F. 084-0037042 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

ONTBRAMEN

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

NATLAKKEN (AFDEKMATERIALEN) Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MARINE COATINGS / SCHEEPVAARTLAKKEN

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

ONTLAKKEN (IN LOON)

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

NATLAKSPUITAPPARATUUR

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Thermo-Clean Heusden-Zolder n.v.

T. 0032-13539060 Thermo-Clean Nederland b.v.

T. 0182 37 46 20

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 45

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

OPHANGREKKEN VOOR GALVANO EN LAKTECHNIEK

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS

POLIJSTEN

Kermad Machinebouw b.v. info@kermad.nl / www.kermad.nl

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

SHOTPEENEN

OVENS

AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 / F. +32 (0)2 254 77 57 www.akzonobel.com/powder

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN) Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662 / F. 0344-617079 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

SPUITCABINES Corode b.v.

T. +31 (0)411-685500 / T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

PROTECTIVE COATINGS T. +32 5083 1183 www.belmeko.be Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+31 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

Unifour b.v.

T. +31 (0)315 641352 / F. +31 (0)351 641852 info@unifour.nl / www.unifour.nl

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

POEDERSPUITAPPARATUUR Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com / www.petsonpaints.com

Official Benelux dealer

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

PVD COATINGS

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 / F.030-2410765 info@wagnersystemen.nl Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

POEDERSPUITCABINES

Dekracoat De Maas 22G, 5684 PL Best T. 040 262 80 70 info@dekracoat.nl / www.dekracoat.nl

Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

REINIGINGSINSTALLATIES M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K M?B

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

46 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

TECHNISCH ONDERZOEK

STRAALCABINES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu TÜV Rheinland Nederland b.v.

T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 / F. 078-641 80 80 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

TRANSPORTSYSTEMEN

Magistor b.v.

T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 info@magistor.nl / www.magistor.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

STRAALINSTALLATIES Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

STRAALKASTEN Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

STRAALMIDDELEN

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / F. 0341-494114 info@wabrasives.nl www.wabrasives.nl / www.winoagroup.com

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K M?B

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

STRALEN (AFDEKMATERIALEN) UV EN EBC LAK

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

TANKS (KUNSTSTOF) C.K.B. Boxtel T. 0411-682939

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 / F. 072-5714340 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018 47

VERDUURZAMEN VAN METAAL

WERPSTRALERS Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+31 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl

BETROUWBAAR EN SNEL

Rotocoaten betrouwbaar en snel • one-stop-shopping • automatische orderverwerking • eigen transportdienst • één aanspreekpunt verkoop@rotocoat.nl / www.rotocoat.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K M?B

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507 Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

WATERBEHANDELING VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

VERFSPUITAPPARATUUR MEPACO b.v.

T. 071-5892863 Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

VERWERKING AFVALSTROMEN

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737/ F.-010-2623190 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

EnviroChemie b.v.

T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 / F. 010-2620201 www.magneto.nl

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts €330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar €305,- ongeacht het aantal rubrieken. Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 / vincent@jetvertising.nl Kijk voor het volledige bedrijvenregister op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

48 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JANUARI 2018

chromitAL TCP

Driewaardige chroompassivering voor aluminium SurTec 650 chromitAL levert een uitstekende corrosiebescherming op ongecoate oppervlakken en verbetert de adhesie van organische coatings.

Ook geschikt voor toepassing op glad en geanodiseerd aluminium. directe vervanging van conventionele hexavalente chroompassivering milieuveilig, gifvrij, eenvoudige toepassing en afvalverwerking voldoet c.q. overtreft MIL-DTL-81706 and MIL 5541 voor absolute corrosieweerstand (= 336 uren tot eerste corrosie vlgs ASTM B-117 neutrale zoutsproeitest) temperatuurbestendigheid tot 100 °C

lage contactweerstand, overeenkomstig electrische geleidbaarheidseisen op aluminiumsubstraten vlgs MIL DTL-81706 class 3 in de praktijk getest op 2024, 2219, 5083, 7075 legeringen en verschillende gietlegeringen geschikt voor dompel-, sproeitoepassing en wisapplicatie voor het bewerken van grote oppervlakken

SMART SOLUTIONS

chromitAL TCP

Driewaardige chroompassivering voor aluminium SurTec 650 chromitAL levert een uitstekende corrosiebescherming op ongecoate oppervlakken en verbetert de adhesie van organische coatings.

Ook geschikt voor toepassing op glad en geanodiseerd aluminium. directe vervanging van conventionele hexavalente chroompassivering milieuveilig, gifvrij, eenvoudige toepassing en afvalverwerking voldoet c.q. overtreft MIL-DTL-81706 and MIL 5541 voor absolute corrosieweerstand (= 336 uren tot eerste corrosie vlgs ASTM B-117 neutrale zoutsproeitest)

lage contactweerstand, overeenkomstig electrische geleidbaarheidseisen op aluminiumsubstraten vlgs MIL DTL-81706 class 3 in de praktijk getest op 2024, 2219, 5083, 7075 legeringen en verschillende gietlegeringen geschikt voor dompel-, sproeitoepassing en wisapplicatie voor het bewerken van grote oppervlakken

temperatuurbestendigheid tot 100 °C

NIEUWE SLIMME MASKERINGEN HangOn verhoogt de eďŹ&#x192;ciency van uw poedercoat proces en uw winstgevendheid.

Door slimme oplossingen bij het ophangen, maskeren en handling.

e-mail info@hangon.co

omslag januari 2018.indd 2

www.hangon.co

24-01-18 11:19