Oppervlaktetechnieken 0419

“WE MAKE THE INDUSTRIAL COATING PROCESS BETTER”

straalmiddelen .nl 11 straalinstallaties.nl

Zie ook pagina 33

15

Nieuwe Ni Nieu ie eu uwe vvoorbehandelingen oo orb beh ehan ande d liing de ngen en e n voor voo oor veeleisende ve eellei e se send end n eA AC ACE-industrie CEE in indu du ussttriie

“Modern “M “Mod Mod oder e n technisch tte ech chni n scch onderwijs ni onde on nde derw rrw wijs ijjs een ee en kwestie k esstitie kw e van va an in inno innoveren no ove ere ren en n iinvesteren” n es nv e tte ere ren” n

Vereniging V Ve r ni re nigi g ng g IION O iiss uw iideale ON deal de a e opleidingspartner al ople op leid diin ngs g pa part rtne rt nerr ne

Glansmeter

! w eu Ni

COLOURWALL C CO LO OU UR RWA W LL L - Pow Powdered wde ere ed by b EUROLACKE EUR UROL O A OL AC CKE K

T: F: E: I:

Elektrochemie Metallieke deklagen Elek El lek e trroc oche che em miie e en nM ettal a liliek ekke de d k ag kl ge en n

Contact Paint It Da Vincilaan 25 6716 WC Ede

Organische Deklagen

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Toeleveranciers en Geassocieerden

Algemeen

Vereniging ION

jaargang 63 nummer 4 juni 2019

VOOR ELKE BRANCHE EEN OPLOSSING

SPECIALIST IN SPUITAPPARATUUR,

DOSEERINSTALLATIES EN ROBOTS

0318-643 260 0318-643 042 info@paintit.nl www.paintit.nl

12

10

www.elcometer480.com Hét vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

Thema Opleidingen + Behandeling vervoermiddelen

GLOBAL SPECIALIST IN METAL SURFACE TREATMENT

VECOM: OPPERVLAKTEBEHANDELING MET KWALITEIT & VEILIGHEID VOOROP

BEKIJK DE NIEUWE WEBSITE

Metaaloppervlaktebehandeling

VECOM-GROUP.COM MAASSLUIS | ENSCHEDE 2 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 BURY (UK) | RANST (BE)

On-site Diensten

Metaalbehandelingsproducten

WWW.VECOM.NL

Afvalwaterverwerking

+31 10ʉ59ʉ30ʉ299 INFO@VECOM.NL

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Van de hoofdredacteur

Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst, zo luidt een bekend gezegde. Bij het maken van een editie als deze, die onder meer opleidingen als thema heeft, kwam dit gezegde wel eens naar boven. Nu is voorspellen moeilijk, vooral als het de toekomst betreft, maar iedere ondernemer en brancheorganisatie die zichzelf serieus neemt, heeft bij iedere beslissing bewust of onbewust de toekomst in het achterhoofd. In de regel neemt de mate van onbewustheid af naarmate je ouder wordt, In de toekomst speelt de jeugd van vandaag de hoofdrol, maar de jeugd is niet overwegend geïnteresseerd in techniek. En dé jeugd wordt ook kleiner in aantal, zoals iedere doorgewinterde schoolbestuurder weet. Allemaal ontwikkelingen waar een technisch georiënteerde branche, die zit te schreeuwen om vakkrachten, mee te maken heeft.

De tendens van automatisering en robotisering lost dat probleem niet op. Goed opgeleide vakkrachten worden daardoor alleen maar belangrijker. Ze moeten niet alleen “het trucje” doen, maar ook oog hebben voor wat er verderop in het bedrijf gebeurt en daar slagvaardig op kunnen inspelen.

samenwerking met andere partijen. In deze editie laten we dat zien via een interview met een locatiedirecteur van een vmboinstelling. Het werd een leerzaam interview. Daarnaast schenken we natuurlijk aandacht aan enkele geactualiseerde ION-cursussen.

En natuurlijk bieden we een overzicht van de geplande cursussen met startdata na de zomer.

Verder kijken we onder het thema ook naar de behandeling van enkele vervoermiddelen en meer specifiek naar talloze onderdelen van vrachtauto’s. Daarvoor gingen we naar VDL Laktechniek.

Ook werd het weer tijd om (waarschijnlijk voor de laatste keer) aandacht te schenken aan de ontwikkeling van de Scoozy die de groeistuipen achter zich heeft gelaten en momenteel “gewoon” in serieproductie gaat. Gelet op de oppervlaktebehandeling van de verschillende onderdelen heeft men doordachte keuzes gemaakt.

En zoals altijd hebben we vier pagina’s met relevante nieuwsberichten uit de branche en van ver daarbuiten die van betekenis zijn voor werk en scholing. En zoals altijd wens ik u weer veel leesplezier. O

Je moet het de jeugd van vandaag ook niet te moeilijk maken om straks de hoofdrol te spelen. Opleidingen zijn daarbij van groot belang en die moet je als brancheorganisatie niet alleen organiseren, maar ook verzorgen via

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 3

Column x

9HUWHJHQZRRUGLJHU YDQ Zinacor/Grillo PHWDOOLVHHUGUDGHQ

x

9HUNRRS HQ YHUKXXU PHWDOOLVHHUPDFKLQHV

x

5HSDUDWLH HQ RQGHUKRXG YDQ PHWDOOLVHHUPDFKLQHV

x

9HUNRRS HQ RQGHUKRXG YDQ VWUDDOLQVWDOODWLHV

x

Het werk kan (weer) beginnen

9HUNRRS HQ RQGHUKRXG YDQ YHUISRPSHQ

x

2SOHLGLQJ HQ LQVWUXFWLH

x

.ODQWHQ YDQ AMITECH VWDDQ QLHW VWLO PDNHQ METERS!

)DKUHQKHLWVWUDDW a && +DUGHUZLMN a a ZZZ DPLWHFK QO a LQIR#DPLWHFK QO

Europese regelgeving die ons raakt, gaat niet in de laatste plaats over ons mooie vakgebied, de oppervlaktetechnologie.

REACH bijvoorbeeld bepaalt in hoge mate de (toekomstige) beschikbaarheid van grondstoffen.

Wereldwijde standaard in finish oplossingen NTS Finish is als onderdeel van de NTSGroup een toonaangevende specialist op het gebied van voorbehandelen, natlakken, poedercoaten en bedrukken van metalen en kunststof producten. www.nts-finish.nl Accelerating your business

Chroom 6 is geen gemakkelijke stof, en is zo belangrijk voor de maakindustrie dat de specialisten in de afgelopen tien jaar ongelofelijk veel energie hebben gestoken in een werkbare oplossing. Met een uitstel van ruim anderhalf jaar werd uiteindelijk de autorisatieaanvraag van CTAC Sub gehonoreerd.

Overigens niet zomaar, maar met een hele lijst aan randvoorwaarden. Binnen een week na het toekennen heeft Bas Eickhout een motie ingediend die, om een meerderheid te krijgen, tot vijf keer toe gewijzigd moest worden en uiteindelijk het best kan worden omschreven als een goedbedoeld advies. De reden: chroom 6 is kankerverwekkend en dat moet je niet willen gebruiken.

OngeĂŤvenaarde klasse Wij zijn MacDermid Enthone.

Het is ons doel om u van ongeĂŤvenaarde kwaliteit, technische service en klantondersteuning te voorzien. Dit, voor al uw oppervlaktebehandelings- en applicatievraagstukken.

Gecommitteerd aan het ontwikkelen van duurzame-, innovatieve, volledig uitgeteste oplossingen, zijn wij de partner die u helpt de eisen vanuit de markt te verwezenlijken. Daardoor waarde toevoegend aan uw business.

U kunt ons bereiken via: salesservice@macdermidenthone.com macdermidenthone.com/industrial

Š 2018 MacDermid, Inc. All rights reserved.

4 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

Ofschoon de EU een aantal kenniscentra heeft ingericht, denk bijvoorbeeld aan het voor ons relevante European Chemical Agency, worden vele beslissingen voorbereid door stafmedewerkers van DG’s en genomen door politici. Helaas blijkt dan maar al te vaak dat de beslissers eigenlijk onvoldoende kennis hebben van de materie in zijn volle breedte. Een mooi voorbeeld is de recente motie-Eickhout in het Europees parlement.

EGBERT STREMMELAAR Directeur Vereniging ION

NTS Finish

Of je nu voor of tegen Europa bent, feit is dat beslissingen die in Brussel genomen worden, ons dagelijkse leven raken. Dat lijkt ook wel bij de BV Nederland bekend te worden, want met een opkomstpercentage van 41,2% is voor de tweede keer op rij een iets hogere belangstelling voor de EU-verkiezingen waar te nemen.

MEIS/B22-2018

Tijdens het SGS Chroom 6 Feitencongres heb ik aangetoond dat chroom 6 wel kankerverwekkend is, maar niet gevaarlijk als de juiste (veiligheids)maatregelen worden toegepast. Het probleem is dus niet de stof, maar de mens die de stof op een onveilige manier gebruikt.

Daar er nu weer 26 nieuwe Nederlandse EuroparlementariĂŤrs aantreden moet het bewust maken van de feiten weer (opnieuw) beginnen. ION zal dit weer oppakken, want uiteindelijk is het gebruik van alle metaalzouten een voorwaarde voor een sterke Nederlandse maakindustrie. O

Inhoud Vereniging ION

15 Vereniging ION is uw

ideale opleidingspartner Binnen de veelzijdige branche oppervlaktebehandeling is de vraag naar goed opgeleide vakmensen groter dan ooit. Goed opgeleid personeel zorgt voor een continue ontwikkeling in een veranderende omgeving en bepaalt grotendeels het succes van een bedrijf. Klassikale cursussen kunnen daarbij van grote betekenis zijn. Daarom een overzicht van die geplande cursussen na de zomer.

23 Een wereld te winnen op

het gebied van kleur Begin dit jaar is de Stichting Nederlands Kleur Instituut (SNKI) opgericht waarmee ION nauw wil samenwerken. Achtergrond hiervan is dat kleur een steeds belangrijker thema wordt in de oppervlaktebehandeling. Mark Kotterink voert de dagelijkse leiding van de SNKI. Wat is het belang van de SNKI en hoe gaat de visie in praktijk gebracht worden?

32 Praktijkervaringen van cursus

Galvaniseren deel 2 Momenteel wordt bij het bedrijf Thomas Regout de cursus Galvaniseren deel 2 gegeven. Deze cursus is vorig jaar geheel herzien. Wat zijn nu de ervaringen van de docent en van enkele deelnemers?

Algemeen

16 Ketensamenwerking ter verhoging van kwaliteit en productie Talloze onderdelen voor vrachtwagens een KTL-behandeling geven, gevolgd door poedercoaten of een natlaksysteem. Landbouwvoertui-

gen van een tweelaags poedercoatsysteem voorzien. Dat is dagelijks werk bij VDL Laktechniek. Met welke uitdagingen krijgen zij te maken en hoe worden die opgelost?

12

18 Normen van waarde

geactualiseerd Terug van weggeweest: Normen van waarde. Niet dat normen aan betekenis hebben verloren. Normen voor oppervlaktetechnieken geven juist houvast bij de productie, de keuze, het aanbrengen en het testen van de deklaag. Deze normen vormen daardoor de basis voor kwaliteitsgaranties en zijn van belang voor afspraken over leveringen, het aanbrengen en testen van verfsystemen, en het oplossen van conflicten tussen partijen. Hoog tijd dus voor een geactualiseerd overzicht.

30 Scoozy naar serieproductie

en internationale markt De afgelopen jaren zijn scootmobielen vaak negatief in het nieuws geweest vanwege de (on)veiligheid. Scoozy wil daarop een grote uitzondering zijn. Het heeft wat jaartjes geduurd, maar dit jaar is de Scoozy in serieproductie gegaan met natuurlijk bij de ontwikkeling ook aandacht voor de oppervlaktebehandelingen. Distributeurs uit het buitenland melden zich spontaan.

Wat is het geheim van de Scoozy?

35 Mijn Mening

“Modern technisch onderwijs een kwestie van innoveren en investeren�

Hoe ziet het technisch onderwijsveld van vandaag eruit en kunnen jongeren uit dat onderwijs van betekenis zijn voor onze branche? Een persoon die als een spin in dit web zit, is Leen Prins, voorzitter van het landelijke platform Bouwen, Wonen en Interieur en in het dagelijks leven werkzaam als locatiedirecteur van het Schoonhovens College. Een lesje (beroeps) onderwijs.

Kwaliteitsslag door cursus poedercoaten In het najaar van 2017 is Ulamo gestart met het organiseren van de cursus poedercoaten niveau 2.

Herhaaldelijk werden uit verschillende afdelingen medewerkers uitgenodigd voor het volgen van de cursus.

Binnenkort is het examen van de voorlopig laatste groep die de cursus heeft gevolgd. Wat zijn de ervaringen binnen het bedrijf met betrekking tot de cursus? Wat is hierdoor veranderd?

38 Buitenlandse Media 40 Grenzeloos 43 Brancheregister

Bij de voorpagina: Sommige mensen die gedwongen zijn gebruik te maken van een scootmobiel doen dat toch niet, omdat ze zich dan driedubbel gehandicapt voelen: ze zijn niet mobiel, de scootmobiel is het gevaarlijkste vervoermiddel op de weg en je kunt er niet mee de natuur in. Dat het ook anders kan, laten we in dit nummer zien in een totaal nieuwe scootmobiel waarvoor natuurlijk ook goed is nagedacht over de oppervlaktebehandeling. Foto Jorrit Lousberg.

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 5

Agenda

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Nieuwe bijeenkomst Young Surface De startbijeenkomst van Young Surface in februari voorzag in een grote behoefte aan kennisuitwisseling op het gebied van ondernemersvraagstukken. Jonge ondernemers uit de branche kunnen uitkijken naar een volgende bijeenkomst en wel bij de afdeling Maintenance & Engineering van KLM. Na een uitgebreide rondleiding waarin vraagstukken op het gebied van onderhoud aan de orde komen, is er ruime gelegenheid voor discussie over onderhoud en investeringen. Hoe ga je met dergelijke beslissingen om, hoe calculeer je en wie schakel je daarbij eventueel in? Dit soort vragen komen in de discussie in een vertrouwde omgeving aan de orde.

JUNI O Vision, Robotics & Motion 2019 12 - 13 juni, Veldhoven www.vision-robotics.nl O Virtual (R)evolution for Industry 2019 18 juni, Veldhoven www.virtual-revolution.nl/home-en O Bijeenkomst Young Surface 20 juni, Schiphol www/vereniging-ion.nl O Business Software Event 20 juni, Veldhoven www.business-software-event.nl O Interactieve NEN-bijeenkomst ‘Onderzoek, innovatie en normalisatie: een gouden combinatie?’

25 juni, Delft www.nen.nl

O Technische Isolatie thema op Maintenance for Energy 27 juni, Barendrecht www.nvdo.nl/kalender

O Start klassikale cursus Poedercoaten niveau 1 12 september www.vereniging-ion.nl

SEPTEMBER

O Start klassikale cursus Afvalwaterbehandeling en Zuiveringstechnieken 16 september www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Inspectie Staalconservering 4 september www.vereniging-ion.nl O Start klassikale cursus (verf)Spuiter 4 september www.vereniging-ion.nl

O TIV Hardenberg 17 - 19 september, Hardenberg www.booking.evenementenhal.nl/ nl/tiv-hardenberg-2019

O Start klassikale cursus Constructieschilder 4 september www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Galvaniseren deel 2 24 september www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Chemisch voorbehandelen niveau 1 10 september www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus In-house Control Medewerker 25 september www.vereniging-ion.nl

Vision, Robotics & Motion 2019 Waar de aansturing van robots vroeger een complex verhaal was, wordt robotica steeds toegankelijker. Zo zijn er zelflerende robots en robots die gedrag kopiëren.

De ontwikkelingen gaan razendsnel en leiden tot een intensievere samenwerking tussen mens en robot. De cobot maakt dan ook een opmars. Hoe integreert u deze ontwikkelingen en innovaties op de werkvloer en waar begint u? Op deze vakbeurs vindt u informatie om betrouwbaarder, veiliger en sneller te produceren dankzij (machine)automatisering, robotica, motion control en sensoriek. Samenwerking is het sleutelwoord: de robot niet als vervanger, maar als directe collega.

6 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

ION actueel nieuws

Lees meer nieuws op www.vereniging-ion.nl

Aangezien de verschijningsfrequentie van OT vanaf 2018 is teruggebracht naar acht vindt u het meest actuele nieuws op de website en in de Nieuwsbrief. Dat geldt zeker ook voor het ION-nieuws dat regelmatig geactualiseerd wordt. Op deze pagina wel een kort overzicht van dat nieuws. Door de QR-code* te scannen, komt u op de website met het uitgebreide en meest actuele nieuws. Abonneer u op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw branche!

QUALANOD-VERGADERINGEN: WERKEN AAN VERSTERKING, MAAR OOK PLEK VOOR AFSCHEID Tijdens de Qualanod-vergaderingen op 21 mei in Bazel hebben oppervlaktebehandelaars uit twaalf landen, alsmede enkele aanpalende organisaties, een dag lang gewerkt aan het versterken van het kwaliteitslabel. Er werden technische vraagstukken behandeld door de Technical Committee, juridische, organisatorische en marketingaspecten door de Executive Committee en de verenigingszaken door de General Assemblee.

IL&T GESTART MET INSPECTIES VAN VERVOER GEVAARLIJKE STOFFEN Een lidbedrijf meldde dat de Inspectie Leefomgeving en Transport (IL&T) een inspectie wilde komen uitvoeren. Het doel was om te beoordelen of het bedrijf voldoet aan regelgeving met betrekking tot het vervoer van gevaarlijke stoffen. Bij navraag bleek het vooral te gaan over de vraag of voldaan was aan de verplichting van een externe veiligheidsadviseur.

Over deze regelgeving heeft Vereniging ION reeds op grond van een case uit 2011 veel onderzoek gedaan en overleg gevoerd. In de editie van juli 2016 van dit vakblad staat een artikel dat was opge-

Ook werd op passende wijze afscheid genomen van Josef Schoppig die gedurende 28 jaar de secretaris van Qualanod was en daardoor een sturende rol heeft gehad in de ontwikkeling van het kwaliteitslabel. Zijn pensionering betekent een einde aan een tijdperk. Het afscheidscadeau was, hoe kan het ook anders, een geanodiseerd kunstwerk dat de pensionado afbeeldt. Voor een goede opvolging is overigens wel gezorgd. Al een aantal jaren is Monica Kägi de tweede persoon voor Qualanod. Nieuw aan boord is Lanz Matthias. Beide personen hebben het volle vertrouwen van de vergadering om Qualanod verder te ontwikkelen.

Een verslag van de Qualanod-vergaderingen is voor de licentiehouders beschikbaar in het ledengedeelte (documentenoverzicht). Toch hier aandacht voor enkele zaken: • Qualanod zal zich blijven richten op anodiseren. Het pre-anodiseren wordt gezien als een vorm van voorbehandeling en niet als anodiseren. Qualicoat wil voor het offsite pre-anodiseren als voorwaarde stellen dat de anodiseur het Qualanod-label heeft. Qualanod zal daar niet in interveniëren, maar wel ondersteunen.

• Gerecycled aluminium is ook bij Qualanod een prominent punt.

• Het thema kleur zal voor de volgende vergadering verder worden uitgewerkt, waaronder meer aandacht voor de reproduceerbaarheid van kleur, de kleurvastheid en de aard van de voorbehandeling. O

steld in samenwerking met de Vereniging van Veiligheidsadviseurs en IL&T. Daarnaast loopt momenteel voor de branche het project Knellende regelgeving, waar met name aandacht is voor de inzet van een veiligheidsadviseur, de raakvlakken met IL&T en de wijze waarop die Inspectie betrokken moet zijn bij bedrijfsinspecties.

Het is voor Vereniging ION belangrijk om betrokken te zijn bij de eerste bedrijfsbezoeken van IL&T, omdat de inspecteurs over het algemeen weinig ervaring hebben met oppervlaktebehandelende bedrijven. Vereniging ION staat voor het veilig werken met SVHC- en CMR-stoffen door de branche en heeft daar veel overleg over met Inspectie SZW. Uiteraard

wil Vereniging ION ook IL&T faciliteren, maar wel graag via een centrale aanpak.

Inmiddels zijn met IL&T voor de bekende aankondigingen van een inspectie al afspraken gemaakt.

Heeft u ook een brief met een aangekondigde inspectie, neem dan contact op met Vereniging ION (Egbert Stremmelaar / 030 - 630 03 90). O MEER INFORMATIE Meer informatie over bovenstaande nieuwsberichten vindt u op de website. *Een QR-code scan je met een smartphone of iPad. Er zijn apps te downloaden om codes te scannen, op nieuwe toestellen werkt de standaard camera-app als QR-scanner.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 7

Kort nieuws Sprekers Coatings Innovatiedag pleiten voor verduurzaming Er is bij consumenten en bedrijven steeds meer behoefte aan duurzame producten, vertelde Ernst de Nobel van Ecocoatings en Schilders van nu.

Hij was één van de sprekers op de Coatings Innovatiedag van 14 mei die in het teken stond van duurzaamheid.

“Er is al veel gebeurd in onze industrie, maar er gaat nog veel meer gebeuren”, sprak dagvoorzitter Willem Karel in zijn openingswoord.

Ruim honderd deelnemers uit de industrie, wetenschap en overheid lieten zich op de Coatings Innovatiedag van de VVVF (verf en drukinkt) en VLK (lijmen en kitten) inspireren door de sprekers, standhouders

en startups. Het tweejaarlijkse evenement vond plaats in De Tinfabriek in Naarden.

Dagvoorzitter Willem Karel, directeur DAW Nederland en voorzitter van de VVVFthemagroep Innovatie, was te spreken over de variatie aan initiatieven die de revue passeerden. Diverse sprekers vertelden hoe zij een goed belegde boterham verdienen met duurzaam schilderwerk of waarschuwde voor de uitputting van de aarde als de mensheid zo doorgaat met de gebruikelijke productiewijzen. Ook de coatingindustrie moet volgens hen nog meer werk maken van verduurzaming en circulariteit; de urgentie neemt toe. Daarnaast is het een uitdaging om de positieve impact van coatings op de verschillende

onderdelen van gebouwen nog beter te laten zien. Tijdens de Coatings Innovatiedag konden de deelnemers zich ook informeren op de zeventien stands en tijdens de zeven pitches. Het biotechnologiebedrijf Hoekmine presenteerde bijvoorbeeld zijn bio-afbreekbare verf die op een muur ‘groeit’. De levende verf bestaat uit lichtgevende bacteriën, waardoor geen pigment nodig is. Andere pitches varieerden van de certificering van biobased materialen tot een nieuwe maalmolen en een natuurlijk mineraal als vervanger voor biocides. O

MEER INFORMATIE www.vvvf.nl

Verbeterde conservering ruitenwisserarmen Robert Bosch Produktie in Vlaams-Brabant, onderdeel van de Bosch Groep, is wereldleider in productie en ontwikkeling van ruitenwissersystemen. Het bedrijf vervult binnen de Bosch Groep de functie van kennis- en ontwikkelingscentrum voor ruitenwisserbladen en -armen voor de automobielindustrie en coating-technologieën (zowel voorbehandeling, dompellak als sproeilak).

Bosch investeerde in een moderne dompellakinstallatie (E-Coating/KTL) waarmee voldaan kan worden aan de strengste

eisen betreffende corrosiebestendigheid voor ruitenwisserarmen. Bovendien is dit proces zeer milieuvriendelijk. Dankzij deze investeringen is Bosch in Tienen een gecertificeerde Tier 1-leverancier voor de automobielindustrie.

Daarnaast bouwde Bosch ook een nieuwe elektrostatische lakinstallatie inclusief volautomatische robots. Moderne high speed verstuivers vernevelen de lak.

Deze productietechnologieën geven de wisserarmen de hoogstaande finish en UVbestendigheid. Ook voor deze installatie ligt een Tier 1-certificaat voor. Door de

invoering van een eenvoudige, maar efficiente Industrie 4.0 geïnspireerde oplossing is Bosch erin geslaagd de procescontrole te verbeteren en te stroomlijnen wat een bijna direct ingrijpen mogelijk maakt zodra er afwijkingen in de productie worden geregistreerd. Deze ingrijpende wijziging van de controleprocedure zorgt voor een sterke daling van het aantal fouten en een optimale benutting van de capaciteit met gegarandeerde eindkwaliteit. O MEER INFORMATIE www.bosch.be

Overzicht recent geslaagden Vereniging ION-cursussen SPUITER M. Beckers, M.M. Beurskens, C. Kamp, N.A.R. Geeraths, M.J.G.M. van Hugten, A.J.A.M. van Oers (ASK Renovatie), V.V. Ramesar (Moffelindustrie H. van Egmond) POEDERCOATEN NIVEAU 1 A. Klaassen, R.P.G. Kool, W. Weijkamp (Technoflon Coating Systems), S. van den Top (Doornenbal Poedercoaters)

8 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

POEDERCOATEN NIVEAU 2 A.P. Braspenning, P. Franken, F. de Rond, L. van Poort-vliet, P. Schippers (Metaalwerken Bergen op Zoom/BOZ Group)

AFVALWATERBEHANDELING EN ZUIVERINGSTECHNIEKEN J. van den Berg (Sodexo kantoor Breukelen), J.M. Broersen (LCW).

POEDERCOATEN NIVEAU 3 Y.I. Heukers (Moffelindustrie H. van Egmond), H.T.A. Nibbering, P.F.J. van Tartwijk (Boon Edam), R.C. Ilco, M.E.G. op de Weegh (VDL Laktechniek)

Wij feliciteren alle geslaagden met het behalen van hun diploma! O

Zuiveren en hergebruik van afvalwater Voordelen vacuümverdamping • Beste Beschikbare Techniek - BAT • Hoge reductie van COD, chlorides, sulfaten, zware metalen enz.

• Zeer laag energie verbruik • Geen verbruik chemicaliën • Zeer hoog rendement, minimaal 90% • Hergebruik destillaat water

Vacuümverdamping o.a. voor • • • • •

Olie emulsies Ontvettingsbaden Fosfateerbaden Polijst afvalwater Terugwinning metalen uit spoelwater

Een helder verhaal

Omnial waterzuiveringtechniek | Maasland | T +31 (0)10 761 6228 | info@omnial.nl | www.omnial.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 9

Kort nieuws Bijna alle MBO-studenten willen aanvullend praktijkonderwijs van vakspecialisten 91 procent van de MBO-studenten lijkt het leerzaam om les te krijgen van vakspecialisten uit de praktijk. Dit blijkt uit onderzoek onder studenten van ROC Amsterdam en mbo-Rijnland die gaan deelnemen aan de pilot ‘Klassewerk’.

Dit initiatief van Volkswagen Bedrijfswagens is een nieuwe lesmethode waarbij leerlingen via Instagram Live les krijgen van verschillende vakspecialisten uit het werkveld. Via een interactieve helm beantwoorden zij real-time vragen, die de studenten via de chat stellen, terwijl ze aan het werk zijn. Klassewerk wil hiermee het huidige praktijkonderwijs aanvullen, een oplossing bieden voor de groeiende behoefte aan actuele kennis over innovatie en duurzaamheid in het MBO-onderwijs en het beroepsperspectief van studenten verbeteren. De eerste les was begin mei.

Vakspecialisten en docenten uit heel Nederland met verschillende disciplines kunnen zich aanmelden voor het vervolg van de pilot.

Marjolein van Kooten, Opleidingsmanager Bouw, Infrastructuur & Onderhoud ROC Amsterdam, ziet een toegevoegde waarde voor het MBO-onderwijs van deze nieuwe aanvullende werkvorm: “Klassewerk draagt

bij aan de verbinding tussen theorie en praktijk. Het laat studenten kennismaken met (nieuwe) werkvormen, zonder dat ze daarvoor de school uit hoeven. Je haalt de buitenwereld naar binnen.” Badr Moustaïne, docent en coördinator bij ROC Amsterdam, beaamt dit en geeft aan dat Klassewerk dynamischer is dan zijn gebruikelijke lesmethode: “De studenten zien de lesstof voor hun ogen worden toegepast.

Dat is vrij zeldzaam en gebeurt nergens binnen het technisch onderwijs.” Omdat studenten zich dagelijks op Instagram begeven, is dit een laagdrempelige manier van kennisvergaring. Meer dan de helft (55%) van de studenten geeft dan ook aan het leuk te lijken om les te krijgen via Instagram.

Klassewerk is een initiatief van Volkswagen Bedrijfswagens. Vakprofessionals en MBOdocenten kunnen zich aanmelden via www.vwbedrijfswagens.nl/nl/klassewerk. html. O

COLOURWALL - Powdered by EUROLACKE Met de kwinkslag powdered by EUROLACKE is het concept COLOURWALL geintroduceerd. Hiermee kunnen partners van EUROLACKE hun (potentiële) relaties voorzien van een professioneel kleuradvies. Op de wand worden maar liefst 500 verschillende poedercoatings getoond. De stalen met zowel vlakke als afgeronde zijden geven de vele kleuren, oppervlakken, glansgraden en metallic effecten weer. Op de wand worden niet alleen RAL-kleuren getoond, maar ook vele speciale kleuren en effecten uit de EUROLACKE Colour Collections.

“De COLOURWALL is een compacte versie van de wand in ons onlangs gebouwde Colour Experience Center in Tiel”, zegt John Theewis, directeur van EUROLACKE. “Hier tonen we meer dan 3000 verschillende poedercoatings. Het mooie van de COLOURWALL is dat onze partners een

10 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

enorm assortiment aan speciale kleuren en effecten kunnen tonen en daarmee goed in staat zijn om een onderbouwd advies te geven, zowel op het gebied van techniek als van kleur. Alle getoonde poedercoatings zijn snel uit voorraad leverbaar. Dit biedt flexibiliteit en snelheid naar de markt en voorkomt onnodige voorraden en kosten voor de betrokken partijen.”

SUCCES “De COLOURWALL is een groot succes”, aldus Gert Jansen van Doornenbal Poedercoaters. “De WALL staat sinds enkele weken in onze showroom. De reacties van onze klanten zijn erg positief. Ze worden geïnspireerd door de ruime mogelijkheden van poedercoatings en zien het als een prima voorbeeld van hoe wij met onze klanten en de opdrachtgevers van onze klanten meedenken”.

EUROLACKE pakt graag zaken geza-

menlijk aan. Van daaruit is het idee voor het exclusieve COLOURWALL Network ontstaan. Partners van EUROLACKE met een COLOURWALL kunnen zich hierbij aansluiten. Het netwerk verbindt potentiële opdrachtgevers en applicateurs met elkaar. Een netwerk waarbinnen kennisdeling centraal staat op het gebied kleur- en applicatievraagstukken.

EUROLACKE vertegenwoordigt de Alesta® poedercoatings van Axalta Coating Systems binnen Nederland en heeft vorig jaar het kantoorpand in Tiel vernieuwd, inclusief het Colour Experience Center waar wellicht het grootste assortiment poedercoatings ter wereld te zien is. O

MEER INFORMATIE www.eurolacke.nl

Nieuwe voorbehandelingen voor veeleisende ACE-industrie Landbouw-, bouwvoertuigen en grondverzetmachines (ACE) worden onderworpen aan zeer zware omstandigheden zoals modder, steenslag, zand en vocht. De corrosiebeschermingslagen moeten hier gedurende vele jaren ĂŠcht bewijzen wat ze waard zijn. Hoewel de specificaties steeds strenger worden, moet de flexibiliteit van deze voorbehandelingstechnieken hoog blijven met beheersbare kosten.

De Chemetall Gardo Plus- en Oxsilansystemen zijn voor deze veeleisende markt ontwikkeld. Deze systemen zijn makkelijk aan te brengen, bieden langdurige corrosiebescherming, uitstekende hechting van verven en zijn erg milieuvriendelijk. Ze verbeteren de kwaliteit van de bestaande productieprocessen en verminderen de productiekosten. Deze technieken kunnen toegepast worden op bijna alle metalen en zijn vrij van zware metalen zoals nikkel en chroom. Het Gardo Plus-systeem wordt in de eerste plaats gebruikt als alternatief voor ijzerfosfatering, terwijl de Oxsilantechnologie geldt als alternatief voor zinkfosfatering.

GARDO PLUS Het Gardo Plus-systeem bestaat uit modulaire structuur zodat er makkelijk maat-

werk geleverd kan worden. Het nieuwe driestappen voorbehandelingsproces biedt minimaal dezelfde kwaliteit als ijzerfosfatering met passivering. Vergelijkende testen op een variatie aan substraten laten verbeterde kwaliteitsresultaten zien, alsook een hogere corrosiebescherming.

Ook zinkfosfateringsprocessen van gemiddelde kwaliteit zijn te vervangen door dit voorbehandelingsysteem. Gardo Plus kan gecombineerd worden met alle beschikbare verfsystemen, dus ook met de veeleisende specificaties van de ACEindustrie, waar vaak gewerkt wordt met een ĂŠĂŠnlaags vloeibare coating. De goede corrosiebestendigheid blijkt uit verschillende zoutsproeitesten (NSS).

OXSILAN Silanen vormen het basiselement voor de Oxsilan-technologie. Deze coatings van slechts 100nm bieden volgens Chemetall eenzelfde bescherming als een tien keer dikkere laag gevormd door zinkfosfatering.

Dit resulteert in minder grondstoffengebruik, kortere behandelingstijden en een hogere productiviteit. Omdat de silanen een nauwe maas vormen en ook nog eens chemisch gebonden zijn aan het metaal, verhogen ze de passivering en voorkomen ze corrosie. Daarenboven kunnen de silanen reageren met de functionele groepen van de verven en bieden ze een hechte binding tussen het metaal, de beschermende laag en de lak.

Testen hebben aangetoond dat Oxsilan dezelfde corrosiebescherming biedt als de traditionele technologieĂŤn. Uit neutrale zoutsproeitesten (NSS) blijkt zelfs dat de Oxsilan testpanelen minder onderkruip hebben dan de gefosfateerde testpanelen.

Aangezien niet alle coatingsystemen gelijk zijn, kan de Oxsilan-formule aangepast worden voor een optimaal resultaat. O

MEER INFORMATIE www.chemetall.com

Railtechniek van Herwijnen maakt <@ i> @ DĂł ?

Door de snelle groei bij de Railtechniek van Herwijnen-Groep ervaart men ook daar een schaarste aan goed opgeleid technisch personeel. Om hier wat aan te doen, heeft het bedrijf samen met ROC Rivor een promotiefilm gemaakt bij P.C. van Tuijl.

Hier heeft Railtechniek van Herwijnen een Power & Free-systeem geĂŻnstalleerd dat P.C. van Tuijl in staat stelt om grote hoeveelheden diervoeder in big bags te verpakken. In deze film verteld een oud-leer-

ling, die nu bij Railtechniek van Herwijnen werkt, over zijn passie voor techniek en de mogelijkheden binnen deze sector. De promotiefilm wordt vertoond op diverse middelbare scholen in de regio. Door middel van deze film en de samenwerking met het ROC, probeert Van Herwijnen jongeren in de regio enthousiast te maken voor de technische sector. Daarnaast wil het bedrijf een bijdrage leveren aan scholing. Zo levert het regelmatig practicummateriaal aan het ROC waardoor een groot aantal leerlingen met die materialen in aanraking

komt en ermee leert werken. Ook biedt het bedrijf regelmatig stageplekken aan leerlingen aan zodat ze theorie en training in praktijk kunnen brengen.

Railtechniek van Herwijnen is gespecialiseerd in interne transportbaansystemen die in de regel op maat gemaakt worden.

Het gaat niet alleen om de engineering, maar ook om de fabricage, montage en onderhoud van de conveyor-systemen. O MEER INFORMATIE www.railtechniek.nl/nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 11

Algemeen

Thema Opleidingen + Behandeling vervoermiddelen

Combinatie van acties nodig voor aanpak tekort aan vakkrachten

“Modern technisch onderwijs een kwestie van innoveren en investeren” In een themanummer als dit is het zaak om ook eens goed te kijken naar het technisch onderwijsveld van vandaag en vooral naar de vraag of jongeren uit dat onderwijs van betekenis kunnen zijn voor onze branche. Een persoon die als een spin in dit web zit, is Leen Prins, voorzitter van het landelijke platform Bouwen, Wonen en Interieur en in het dagelijks leven werkzaam als locatiedirecteur vmbo-b/k/g van het Schoonhovens College. Welke ideeën zijn er om voldoende goed opgeleide vakkrachten uit het onderwijs te krijgen?

Dat het technisch onderwijs een opknapbeurt nodig heeft, heeft het rijk de afgelopen jaren zelf ook wel begrepen.

Daarvoor is extra geld beschikbaar gesteld. Die versterking is niet alleen nodig om het onderwijs zelf en de faciliteiten te verbeteren, maar ook om te bereiken dat meer jongeren kiezen voor een opleiding in de techniek. Voor onze branche is het platform Bouwen, Wonen en Interieur een partij om het belang van onderwijs inzake oppervlaktetechnieken te promoten. Aan dat platform zijn 160 (v)mbo-scholen verbonden, maar ook een aantal regiodirecteuren en brancheorganisaties uit de betreffende vakgebieden. Ook ION is verbonden aan dit platform.

Leen Prins legt allereerst uit hoe het zit met het extra geld voor de versterking van het technisch onderwijs. “Dat geld bestaat uit twee fases. Fase 1 heeft betrekking op de gewenste vernieuwing van het vmbo waar aanvankelijk geen geld voor beschikbaar was gesteld. Dat is er nu wel. Een bedrag van 100 miljoen euro wordt verdeeld over de jaren 2018 en 2019 en besteed om achterstanden in te lopen en de vernieuwing vorm te geven. Concreet gaat

12 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

het om het aanschaffen van inventaris en materialen, het inzetten van personeel, het ontwikkelen van nieuwe beroepsgerichte keuzevakken, het aantrekken en professionaliseren van docenten en een betere aansluiting genereren met het mbo en bedrijfsleven. Ik beschouw fase 1 als reparatie. Vanaf 1 januari aanstaande treedt fase 2 in werking met in kas een bedrag van 440 miljoen euro voor de periode 2020 – 2023. Dat geld is bedoeld voor een toekomstbestendig sterk techniekonderwijs door regionale samenwerking.”

Leen Prins.

UITDAGINGEN Maar om daar een deel van te krijgen, moet een regio eerst een projectplan indienen om het toekomstbestendige vmbo in de genoemde periode gestalte te geven. In zo’n plan moet ingespeeld worden op kenmerken van de regionale arbeidsmarkt en afstemming zijn bereikt met gemeenten en regionale bedrijfsleven. De keuzevakken moeten een relatie hebben met de regionale arbeidsmarkt. Als daarin bijvoorbeeld geen werk is op het gebied van oppervlaktetechnieken, moet je je afvragen of je daar een keuzevak over

moet aanbieden. Op het Schoonhovens College zijn ze al aardig ver met deze opzet, want daar wilde men altijd al zo dicht mogelijk aansluiten bij de beroepspraktijk.

Men heeft daartoe een structuur bedacht waarin een grote plaats is ingeruimd voor de Stichting Vrienden van het Schoonhovens college. Daarin zitten vijf ondernemers met daaronder een adviesraad van twaalf tot vijftien mensen uit verschillende takken zoals bouw, metaal en de zorg. Die raad adviseert de school en vertegenwoordigt de meer dan honderd leden van de stichting. Egbert Stremmelaar is bestuurs-

Leerlingen van het Schoonhovens college. lid van die stichting.

Leen Prins: “De uitdagingen voor het technisch onderwijs zijn enorm. Ten eerste zijn er overal veel minder leerlingen dan vroeger. Dat is gewoon een demografisch gegeven. Had een school in 1980 nog duizend leerlingen, nu heeft diezelfde school nog maar 600 leerlingen. Over de hele linie zie je dus nu veertig procent minder leerlingen. Een tendens die de komende tijd nog wel even zal doorgaan. En dan gaat er ook nog eens veel onderwijskundig personeel binnenkort met pensioen. De opdracht is om de interesse in de techniek te vergroten. Dat betekent dat je moet investeren om het technisch onderwijs modern en aantrekkelijk te krijgen. Wij doen dat bijvoorbeeld door een gemengde leerweg aan te bieden. Dat is eigenlijk een

Theorieles.

mavo met een beroepsgerichte component erin; dit draait als een tierelier. Verder zijn wij de eerste school die het keuzevak lasrobot aanbiedt en daarvoor hebben wij dus een lasrobot aangeschaft. Ook kunnen leerlingen zich bij ons verdiepen in 3Dtekeningen.”

AFFINITEIT Hij wijst erop dat je hiermee het onderwijs aantrekkelijk maakt voor leerlingen, wat niet onopgemerkt bleef, want vorig jaar steeg het aantal aanmeldingen bij het Schoonhovens College met twintig procent, terwijl het aantal leerlingen in groep 8 het jaar daarvoor met ongeveer 12 procent was gedaald. Een prestatie om trots op te zijn. De school biedt naast het profiel Bouwen, Wonen en Interieur (BWI), ook

de profielen Produceren, Installeren en Energie aan (PIE), evenals Zorg en Welzijn en Economie en Ondernemen. Naast vaste profielvakken zijn er facultatieve keuzevakken. Op het gebied van oppervlaktetechnieken bestaat er op school geen keuzevak, bijvoorbeeld poedercoaten of natlakken. Wel komt oppervlaktetechniek soms voor in een keuzevak bij BWI en PIE, maar hoeveel aandacht het precies krijgt, is volgens Prins sterk afhankelijk van hoeveel affiniteit de betreffende docent er mee heeft.

“In ieder geval moet je de leerlingen er kennis mee laten maken. Als ze bijvoorbeeld metaal bewerken, moeten ze beseffen dat het proces niet af is als zij het product gemaakt hebben. Gelukkig zit in onze Stichting Vrienden van het Schoonhovens college een bedrijf dat diverse oppervlaktebehandelingen uitvoert, namelijk Spuiterij Clay uit Stolwijk. Aan leerlingen bieden ze excursies en stageplekken aan.

Ook concrete opdrachten kunnen daar soms worden uitgevoerd; wij hebben hier bijvoorbeeld staanders gemaakt voor de sportzaal die twee leerlingen hebben behandeld bij Clay. Daar hebben we een filmpje over gemaakt (zie de QR-code, red.). Zelf denken wij er ook over om het vak oppervlaktetechnieken op één of andere manier te integreren in één of meer keuzevakken waardoor leerlingen ervaren dat het werk nog niet gedaan is als een product is ontworpen en gemaakt.

Verder zijn we met ION aan het kijken of

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 13

Lasrobot in een speciaal daarvoor ingericht lokaal. er eventueel lesmateriaal ontwikkeld kan worden en misschien gaat Savantis ook iets ontwikkelen.”

KEUZEVAK OPPERVLAKTETECHNIEKEN De gedachtevorming met ION is erop gericht om de haalbaarheid te onderzoeken van het ontwikkelen van onderwijsmateriaal dat zou kunnen leiden tot een keuzevak in oppervlaktetechnieken voor maximaal honderd klokuren. Een keuzevak

PROFIEL BOUWEN, WONEN EN INTERIEUR OP HET VMBO Bouwen, Wonen en Interieur (BWI) is een van de profielen (richtingen) die je op het vmbo kunt volgen. Ongeveer 170 vmbo-scholen in Nederland bieden dit profiel aan. Er zijn ook scholen die alleen een deel van dit profiel aanbieden.

Binnen BWI zijn diverse mogelijkheden, zoals infra, metselen, meubel maken & Interieurbouw, timmeren in een timmerfabriek, schilderen, timmeren op een bouwplaats, sign, interieurontwerp.

14 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

mag op locatie worden aangeboden bij een erkend opleidingsbedrijf en daarvoor zou men dus terecht kunnen bij Clay en/ of het bedrijf Breedveld in HardinxveldGiessendam. Gelet op het tekort aan goed opgeleide vakkrachten, moet je volgens Prins een combinatie van maatregelen uitvoeren om dat tekort op te vangen.

“Naast het aanbieden van een gemengde leerweg denken we ook na over de start van een vakhavo waar havisten voor een beroepsgericht deel kunnen gaan kiezen met een grote rol voor techniek. Dit idee is niet nieuw, maar kan van betekenis zijn als je praat over het tekort aan vakkrachten.

Dat tekort is zeker een probleem, maar de verdwijning van veel technische kennis doordat veel arbeidskrachten eerdaags met pensioen gaan, is misschien wel een nog groter probleem. Dat zou aangepakt moeten worden door gepensioneerden, of zij die dat binnenkort worden, in staat te stellen hun kennis over te dragen. De overheid zou dit moeten stimuleren en faciliteren. Bedrijven zouden ook actiever moeten worden richting onderwijs door bijvoorbeeld medewerkers tijdelijk beschikbaar te stellen als docent en

excursies en stageplekken aan te bieden.

Brancheorganisaties zouden na moeten gaan of zij in samenspraak met de scholen adequaat lesmateriaal kunnen ontwikkelen en als koppelaar kunnen fungeren tussen bedrijven en scholen. En als zij een beurs organiseren, zouden ook vmbo- en mbo-docenten, bijvoorbeeld via een speciale sessie, verleid moeten worden om daarnaar toe te gaan en zo kennis kunnen maken met de branche. Kortom: een veelheid aan acties is nodig.” O MEER INFORMATIE www.sterk techniekonderwijs.nl www.dus-i.nl www.schoonhovenscollege.nl/ vlisterweg/home www.vmbo-bwi.nl/leerlingen/ beroep-en-opleiding/860/ Lees verder of reageer

Vereniging ION

Thema Opleidingen + Behandeling vervoermiddelen

Vereniging ION is uw ideale opleidingspartner Binnen de veelzijdige branche oppervlaktebehandeling is de vraag naar goed opgeleide vakmensen groter dan ooit. Goed opgeleid personeel zorgt voor een continue ontwikkeling in een veranderende omgeving en bepaalt grotendeels het succes van een bedrijf.

Vereniging ION biedt naast gecertificeerde cursussen ook mogelijkheden voor het gericht ontwikkelen van specifieke vaardigheden en competenties. Ook kunnen cursussen speciaal op maat worden samengesteld en binnen bedrijven worden georganiseerd. Met deskundige docenten vertalen wij ons cursusprogramma voor elke organisatie naar een praktische en resultaatgerichte aanpak. Kortom, voor zowel individuele werknemers als bedrijven die de kennis en vaardigheden van hun medewerkers op het gebied van oppervlaktebehandeling willen vergroten, is Vereniging ION de ideale opleidingspartner.

De planning van de klassikale cursussen voor het tweede halfjaar van 2019 is bekend. Hieronder staan onze cursussen en hun startdatum (onder voorbehoud): • Afvalwaterbehandeling en Zuiveringstechnieken: ma 16 september • Anodiseren niveau 1: do 26 september • Anodiseren niveau 2: do 7 november • Anodiseren niveau 3: di 8 oktober

“De cursus die ik heb gevolgd bij Vereniging ION is leerzaam geweest. Ik heb een hoop kennis opgedaan en het was erg zinvol om de theorie achter de praktijk te leren. Het geeft inzicht om anders naar bepaalde processen te leren kijken.”

Opmerking van een cursist op een anoniem evaluatieformulier.

• Chemisch voorbehandelen niveau 1: di 10 september • Chemisch voorbehandelen niveau 2: di 29 oktober • Constructieschilder: wo 4 september • Galvaniseren deel 1: wo 9 oktober • Galvaniseren deel 2: di 24 september • Industriële Oppervlaktetechnieken: di 1 oktober • In-house Control Medewerker: wo 25 september • Inspectie Staalconservering: wo 4 september • Metalliseerder: ma 2 oktober • Natlakken (gecombineerde cursus): do 31 oktober

• Poedercoaten niveau 1: do 12 september • Poedercoaten niveau 2: do 7 november • Poedercoaten niveau 3: din 8 oktober • Spuiter: wo 4 september • Straler: wo 30 oktober Voor al onze cursussen kan subsidie aangevraagd worden bij Stichting OOM. Zie voor meer informatie over de voorwaarden www.oom.nl/Regelingen/ Persoonlijke-Trainingstoelage. O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl/opleidingen.

T: 030-630 03 90 opleidingen@vereniging-ion.nl.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 15

Algemeen

Thema Opleidingen + Behandeling vervoermiddelen

Ketensamenwerking ter verhoging van kwaliteit en productie Talloze onderdelen voor vrachtwagens een KTL-behandeling geven, gevolgd door poedercoaten of een natlaksysteem. Landbouwvoertuigen van een tweelaags poedercoatsysteem voorzien. Dat is dagelijks werk bij VDL Laktechniek in Eindhoven. Het bedrijf kijkt daarbij vaak met ketenpartners naar mogelijkheden om het werk te optimaliseren. Met welke uitdagingen krijgen zij te maken en hoe worden die opgelost?

Nagenoeg alle metalen delen aan een vrachtwagen kunnen bij VDL Laktechniek worden behandeld, zoals uitlaat- en ophangsystemen, hitteschilden, brackets, veerstroppen (vering van opleggers), accubakken, ruitenwisserframes en wielophangingen. Maar ook kunststof delen, zware gietdelen en ook lichtgewicht aluminium gietdelen die direct aan de verbrandingsmotor zijn gekoppeld worden er behandeld. Net als frames voor de landbouwindustrie, onderdelen voor bagageluiken van bussen, structuren voor graafmachines en treinonderdelen.

Vrachtwagenonderdelen krijgen na de voorbehandeling praktisch altijd een KTLbehandeling, gevolgd door een poedercoat- of natlaksysteem. Producten voor de landbouwindustrie krijgen na de behandeling door de mechanische straalmachine een tweelaags poedercoatsysteem.

“De voorbereiding voor KTL bestaat uit een sproei-ontvettingstunnel en zinkfosfateren; tijdens het KTL-proces kunnen we de laagdikte sturen door te variëren in stroomsterkte en tijdsduur”, zegt bedrijfsleider Hans Maas. “De KTLinstallatie bestaat uit 12 baden en is volledig geautomatiseerd. Je kunt het zien als een logistiek proces. Na de KTL vindt spoeling plaats, zodat we de overtollige

16 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

V.l.n.r.: Maikel Aarts (verkoop), Hans Maas (bedrijfsleider), Mores Ewad (productiemedewerker) en Mehmet Yalman (productiemedewerker) lakdeeltjes kunnen hergebruiken. Daarna is er een poedercoatlijn beschikbaar met een baanlengte van 430 meter, bestaande uit onder meer een sproeitunnel inclusief ontvetting, een droogoven, poedercoatcabines en een moffeloven.”

VOORSPELLEND MONITOREN Aanvankelijk had het bedrijf een lijn gepland voor de behandeling van chassis van autobussen, maar door de wijziging van dat proces worden daar nu voornamelijk

grote frames voor de landbouwindustrie behandeld met een werpstraalmachine.

De lijn kan grote producten aan, met een lengte tot 18 meter. Op dezelfde afdeling wordt ook het eigen ophanggereedschap schoongemaakt. VDL Laktechniek beschikt over de ISO-certificaten 9001 (kwaliteit) en 14001 (milieu), wat aangeeft dat volgens bepaalde standaarden wordt gewerkt om een gewaarborgde kwaliteit te bereiken.

Salesmanager Maikel Aarts legt uit dat procesoperators de kwaliteit voortdurend

Brackets die worden voorzien van een zinkfosfaatlaag. bewaken. Een softwaresysteem, en het constant verzamelen van data, speelt daarin een grote rol. “Door alsmaar data te verzamelen zijn we beter in staat om bepaalde patronen te herkennen, wat ons helpt om problemen te voorkomen.

Door continu gegevens uit het verleden te controleren, kun je sneller tot een bepaalde conclusie komen. Wij noemen dat voorspellend monitoren met als doel een ongehinderde productie. Het softwaresysteem helpt ons, door aan te geven waar en wanneer wij binnen welke bandbreedte kunnen sturen in het proces.

Het is eigenlijk nooit één parameter die direct het verschil maakt. Het gaat erom dat je in de monitoring van de parameters de samenhang ziet en daaruit de juiste actie kiest.”

KETENSAMENWERKING Maar het bedrijf moet niet alleen kwaliteit kunnen leveren, het moet ook flexibel zijn. Zeker omdat het als oppervlaktebehandelaar bijna aan het eind van de keten zit. “Je komt hiermee op het terrein van de ketensamenwerking”, zegt Hans Maas.

“Voor ons betekent dit dat wij op het gebied van techniek alleen bij de ontwikkeling van nieuwe producten een kans hebben op ketensamenwerking – of er moeten naderhand problemen ontstaan.

In deze gevallen heb je de kans om tot een ideale werkwijze en afstemming voor de complete keten te komen. Praktisch gezien zitten wij vaak in het laatste deel van de keten. Maar wij willen graag meedenken bij de start, om de innovatie te optimaliseren. In sommige markten, waaronder de automotive, zitten wij soms al in de ontwikkelfase met de eindklant rond de

Gepoedercoate brackets gaan de oven in.

tafel om samen met hun leverancier de setup zo goed mogelijk vorm te geven.

Ook het uitvoeren van verschillende testen valt daaronder om voor een product of productgroep vrijgave te krijgen voor het complete productieproces. Op het gebied van logistiek in de totale supply chain is nog veel te winnen, bijvoorbeeld door de ketenproductie te stroomlijnen en direct uit te leveren aan de eindklant.”

Een voorbeeld van een nieuwe productontwikkeling waarbij het bedrijf is betrokken, is de ontwikkeling van LNG-tanks (Liquified Natural Gas) op vrachtauto’s.

Het gaat daarbij om vrachtauto’s waarvan de diesel volledig wordt vervangen door LNG, zodat de CO2-uitstoot met twintig procent daalt. De LNG-tanks hebben platen die gecoat moeten worden, maar welk coatingsysteem is daarvoor het meest geschikt? Daar kom je alleen maar achter door praktijktesten te doen. Vandaar dat het bedrijf twee jaar geleden samen met de eindklant een investering heeft gedaan, met als resultaat dat er momenteel ongeveer duizend vrachtauto’s over de hele wereld rondrijden met een LNG-tank waarvan delen door VDL Laktechniek zijn gecoat.

Door deze praktijktesten komt informatie beschikbaar over het coatingsysteem.

KOPPELING TWEE LIJNEN Maikel Aarts: “Wij zien een krachtige samenwerking als dè manier om in de keten het gewenste eindresultaat te bereiken.

Dat betekent dat je open met elkaar moet communiceren en echt in gesprek moet gaan met elkaar. Hoe beter je de keten begrijpt, hoe beter je er op kunt inspelen.

Dat bereik je alleen door te zorgen dat

je deelgenoot wordt van de keten, in plaats van enkel een uitvoerend bedrijf.

Daarnaast moet je natuurlijk altijd blijven kijken hoe je eigen productieproces efficiënter kan. In dat opzicht zijn we nu aan het onderzoeken hoe we de twee lijnen, KTL en poedercoaten, aan elkaar kunnen koppelen om tijd en geld te besparen. Nu hebben we al die producten vier keer in onze handen: twee keer inhangen, twee keer uithalen. Dat heeft ergens wel het voordeel dat eventuele defecten eerder ontdekt worden, omdat minimaal twee mensen in de gelegenheid zijn om de delen te zien. Maar we gaan niet sturen op defecten; we gaan ervan uit dat eenieder goede producten maakt en aanlevert.”

De koppeling van de twee lijnen is grotendeels een automatiseringsvraagstuk.

Verwacht wordt dat in de loop van dit jaar daarover een besluit wordt genomen. Het zal onder meer betekenen dat voor sommige medewerkers het werk verandert en dat ze opgeleid moeten worden. Hans Maas: “Dat besluit heeft heel wat voeten in de aarde. Ik verwacht dat de automatisering, digitalisering en ontwikkelingen in de logistiek meer importantie zullen hebben dan ontwikkelingen in de oppervlaktebehandeling zelf.” O MEER INFORMATIE www.vdllaktechniek.nl Lees verder of reageer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 17

Algemeen

Nieuwe normen voor oppervlaktetechnieken en corrosiebescherming

Normen van waarde geactualiseerd Normen voor oppervlaktetechnieken en corrosiebescherming geven houvast bij de productie, de keuze, het aanbrengen en het testen van de deklaag. Deze normen vormen daardoor de basis voor kwaliteitsgaranties. De normen zijn verder van belang voor afspraken over bestellingen en leveringen, het aanbrengen en testen van verfsystemen, en het oplossen van conflicten tussen opdrachtgever, applicateur, leverancier bedekkingsysteem en leverancier van de ondergrond. Hoewel normen niet direct in beeld zijn, worden de regels die erin staan dagelijks gebruikt. Bijvoorbeeld bij het plaatsen van orders, het aanbrengen van de deklaag en kwaliteitscontroles van het systeem.

NEN wil gebruikers en producenten graag informeren over de ontwikkelingen van normen binnen uw vakgebied. Daarom is de rubriek ‘Normen van waarde’ terug in OT. Het overzicht voor de periode januari t/m mei 2019 bevat: • Nieuw verschenen normen; • Normontwerpen waarop commentaar geleverd kan worden; • Voorstellen voor nieuwe normen.

NATIONALE NORMCOMMISSIES EN WERKGROEPEN De normen in onderstaand overzicht worden beheerd door de volgende nationale normcommissies en bijbehorende werkgroepen: • 342 035 Nationale Normcommissie Verfwaren • 342 035 11 Werkgroep Verfwaren en Beton • 342 035 12 Werkgroep Verfwaren en Metaal • 342 035 13 Werkgroep Verfwaren en Hout • 342 035 14 Werkgroep Grondstoffen voor Verfwaren • 342 035 15 Werkgroep Testmethodes voor Verfwaren • 342 107 Nationale Normcommissie Metallieke deklagen en corrosiebeproeving

18 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

NIEUW VERSCHENEN Een nadere beschrijving van het onderwerp en het toepassingsgebied van de normen die in het overzicht genoemd worden in de categorie ‘nieuw verschenen’, kunt u vinden op www.nen.nl/normshop.

Internationale en Europese normen voor oppervlaktetechnieken worden door NEN standaard in het Engels verspreid.

Vertalingen in het Nederlands zijn mogelijk, maar zijn in het vakgebied Verfwaren geen gewoonte. Bij de publicatie van een herziene norm, krijgt de oude versie in de normshop de status ‘ingetrokken’. De norm blijft echter gewoon beschikbaar, omdat deze nog van juridisch belang kan zijn.

Als naar normen wordt verwezen met een normnummer en jaartal, dan wordt specifiek de norm met dat jaartal bedoeld, ook als die reeds is ingetrokken. Verwijzingen met alleen een normnummer verwijzen naar de jongste versie van de norm.

NORMONTWERPEN Een normontwerp wordt uitgebracht om de markt de gelegenheid te geven inhoudelijk te reageren op de eisen en beproevingsmethodes die in de norm zijn opgenomen. Het is van belang om te weten dat een nieuwe norm pas geldig is als de definitieve versie verschijnt. Tot die tijd

blijft de voorgaande norm van kracht. Toch worden normontwerpen vaak al actief gebruikt. Dit komt doordat er nog geen norm voor het onderwerp bestaat en er toch behoefte is aan algemene afspraken, of omdat de norm herzien wordt vanwege technische en/of maatschappelijke ontwikkelingen. Dat is geen probleem omdat een norm op zichzelf geen rechtsgeldigheid heeft. Het bedrijf en zijn leverancier en/of de afnemer spreken samen af welke norm gebruikt moet worden. Alleen wanneer normen door de wet verplicht worden, moet men uitgaan van de aan de wet gekoppelde versie.

NIEUWE PROJECTEN De ontwikkeling van een nieuwe norm begint met het indienen van een voorstel.

Bij het voorstel moet aangegeven worden voor welk onderwerp de norm gemaakt wordt en wat de relevantie van het onderwerp is. Om in behandeling genomen te worden, moet er voldoende steun zijn (minimaal vijf actieve deelnemers uit verschillende landen bij Europese en internationale normen). Wie interesse heeft om mee te werken aan het ontwikkelen van normen op het gebied van één van onderstaande onderwerpen kan contact opnemen via mb@nen.nl.

De normen worden ontwikkeld door Europese (in het geval van een EN-norm) of internationale (in het geval van een ISOnorm) technische commissies. Veel Europese en internationale commissies werken steeds meer samen (voor veel EN-ISOnormen). Het werk van deze commissies wordt gevolgd en becommentarieerd door Nederlandse normcommissies en werkgroepen. Ook doet Nederland geregeld voorstellen voor nieuwe normtrajecten.

Europese normen moeten in Nederland overgenomen worden. Over het overnemen van ISO-normen beslissen de Nederlandse normcommissies. De Nederlandse normcommissies kunnen besluiten om zelf een nationale norm (een NEN-norm) te ontwikkelen wanneer daartoe behoefte bestaat bij het Nederlandse bedrijfsleven, en het niet om een internationaal relevant onderwerp gaat.

VRAGEN EN TAKEN Voor vragen of nadere informatie over één van bovenstaande normen, kan contact worden opgenomen met de brancheorganisatie of met de secretaris van de normcommissie bij NEN. Brancheorganisa-

informatie over de normen in ontwikkeling uit de eerste hand. Leden van de verantwoordelijke normcommissie(s) ontvangen de normontwerpen automatisch. De normcommissie stelt immers uiteindelijk het Nederlandse commentaar vast. Voor definitieve normen geldt dat leden van de normcommissie alleen die normen ontvangen waaraan actief is meegewerkt. O

ties zijn door hun netwerk van technische experts op de hoogte van de situatie in uw bedrijfstak. NEN kan algemene vragen over de interpretatie van de normtekst beantwoorden. Indien nodig worden de experts uit de normcommissies om raad gevraagd. Indien één van de genoemde onderwerpen voor uw organisatie van groot belang is, is het mogelijk om bij de ontwikkeling van nieuwe (versies van) normen betrokken te zijn als lid van de Nederlandse normcommissie en/of als lid van de technische commissie die de norm opstelt. Commissieleden hebben de

INTERNATIONALE STANDAARDEN Een zaterdag op de markt is het altijd een geschreeuw van jewelste voor de meest verse vis of groente. Zeker de Leidse markt. Daar ‘ken’ het namelijk niet dat de buurman betere groente verkoopt. Ieder brult het hardst dat zijn groenten of fruit de beste zijn. Bij de één is een pondje een ‘daalder’ en bij de ander een halve kilo een ‘riks’. Eerlijk te vergelijken toch?

Voor een Leidenaar is het zelfs al onbegrijpelijk, laat staan voor een buitenstaander. Dit resulteert in grote getale verdwaasd rondlopende toeristen die iedereen voor de voeten lopen en op zijn Leids de meest vreemde woorden naar zich geworpen krijgen met als strekking: “Kan je niet uitkijken?”

Toch gaat het op de grote verfmarkt niet veel anders. Er wordt met veel geschermd. Van extreme krasvastheid tot ultieme glans door de applicateurs en met begrippen als extreme high solid en ultra solid door de verfleveranciers. Het maakt het natuurlijk wel spannend om er zo nog uit te komen, maar ook erg moeilijk. Hier komt ISO om de hoek kijken. Door standaardisatie probeert men alle neuzen dezelfde kant op te krijgen.

Internationaal proberen honderden experts uit de markt zo achter de schermen alles in goede banen te leiden. Nationale en mondiale commissies werken samen om zo alles tot één duidelijk geheel te brengen.

MEER INFORMATIE NEN-Bouw: mb@nen.nl (met vermelding van het normnummer en het onderwerp). www.NEN.nl. De normshop op de NEN-website biedt de mogelijkheid online de normontwerpen en definitieve publicaties te bestellen. De klantenservice van NEN is bereikbaar via 015 269 03 91.

Lees verder of reageer

Duidelijkheid is het grote doel van de commissies. Echter kan men alleen duidelijkheid scheppen door kennis van zaken. De commissie heeft ook niet alle wijsheid in pacht en is daarom ook constant op zoek naar nieuwe leden en experts. Wie er lid zijn van een normcommissie? Een normcommissie dient alle takken van het betreffende vakgebied te bevatten. Voor de nationale normcommissie Verfwaren houdt dat in iedereen die: • Verf aanbrengt • Verf controleert • Opdracht geeft tot het aanbrengen van verf • Verflagen gebruikt • Verfproducten produceert • Verfproducten verkoopt of koopt.

Momenteel zijn al deze takken vertegenwoordigd in de nationale normcommissie Verfwaren en zijn we met de normcommissie en de Nederlandse delegatie bezig met de voorbereiding en afronding van de internationale ISO-vergaderingen die voor Verfwaren ieder jaar in mei plaatsvinden.

Nico Frankhuizen, TQC-Sheen Voorzitter Nationale Normcommissie Verfwaren

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 19

NIEUW VERSCHENEN VERFWAREN

ISO 11125-2:2018 (Cor. 2019) Preparation of steel substrates before application of paints and related products - Test methods for metallic blast-cleaning abrasives - Part 2: Determination of particle size distribution Pigments, dyestuffs and extenders - Terminology - Part 1: General terms ISO 18451-1:2019 Paints and varnishes - Determination of the resistance to rubbing using a linear abrasion tester (crockmeter) ISO 21546:2019 Pigments and extenders - Determination of experimentally simulated nano-object release from paints, ISO 21683:2019 varnishes and pigmented plastics Paints and varnishes - Test method for evaluation of adhesion of elastic adhesives on coatings by peel test, ISO 22970:2019 peel strength test and tensile lap-shear strength test with additional stress by condensation test or cataplasm storage Paints and varnishes - Determination of water content - Gas-chromatographic method ISO 23168:2019 Paints and varnishes - Determination of resistance to liquids - Part 3: Method using an absorbent medium ISO 2812-3:2019 Lithopone pigments - General requirements and methods of testing ISO 473:2019 Paints and varnishes - Determination of hiding power - Part 1: Kubelka-Munk method for white and light-coloured paints ISO 6504-1:2019 General methods of test for pigments and extenders - Part 14: Determination of resistivity of aqueous extract ISO 787-14:2019 General methods of test for pigments and extenders - Part 17: Comparison of lightening power of white pigments ISO 787-17:2019 General methods of test for pigments and extenders - Part 25: Comparison of the colour, in full-shade systems, ISO 787-25:2019 of white, black and coloured pigments - Colorimetric method General methods of tests for pigments and extenders - Part 28: Determination of total content of polychlorinated biphenyls ISO 787-28:2019 (PCB) by dissolution, cleanup and GC-MS General methods of test for pigments and extenders - Part 9: Determination of pH value of an aqueous suspension ISO 787-9:2019 Coating powders - Part 1: Determination of particle size distribution by sieving ISO 8130-1:2019 Coating powders - Part 11: Inclined-plane flow test ISO 8130-11:2019 Coating powders - Part 12: Determination of compatibility ISO 8130-12:2019 Coating powders - Part 13: Particle size analysis by laser diffraction ISO 8130-13:2019 Coating powders - Part 14: Vocabulary ISO 8130-14:2019 Coating powders - Part 7: Determination of loss of mass on stoving ISO 8130-7:2019 Paints and varnishes - Assessment of emissions of substances from coatings into indoor air - Sampling, conditioning and testing NEN-EN 16402:2019 Paints and varnishes - Determination of the resistance to rubbing using a linear abrasion tester (crockmeter) NEN-ISO 21546:2019 Paints and varnishes - Test method for evaluation of adhesion of elastic adhesives on coatings by peel test, peel strength test NEN-ISO 22970:2019 and tensile lap-shear strength test with additional stress by condensation test or cataplasm storage Paints and varnishes - Determination of water content - Gas-chromatographic method NEN-ISO 23168:2019 Lithopone pigments - General requirements and methods of testing NEN-ISO 473:2019 General methods of test for pigments and extenders - Part 14: Determination of resistivity of aqueous extract NEN-EN-ISO 787-14:2019 General methods of test for pigments and extenders - Part 25: Comparison of the colour, in full-shade systems, NEN-EN-ISO 787-25:2019 of white, black and coloured pigments - Colorimetric method General methods of test for pigments and extenders - Part 9: Determination of pH value of an aqueous suspension NEN-EN-ISO 787-9:2019 Paints and varnishes - Coating materials and coating systems for exterior wood - Part 10: Resistance to blocking of paints NEN-EN 927-10:2019 and varnishes on wood Paints and varnishes - Coating materials and coating systems for exterior wood - Part 9: Determination of pull-off strength NVN-CEN/TS 927-9:2019 after water exposure

METALLIEKE DEKLAGEN

ISO 10111:2019 ISO 11177:2019 ISO 18771:2019 ISO 2063-1:2019 ISO 2376:2019 ISO 8289-2:2019 NEN-EN-ISO 10111:2019 NEN-EN-ISO 11177:2019 NEN-EN-ISO 2063-1:2019

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

Metallic and other inorganic coatings - Measurement of mass per unit area - Review of gravimetric and chemical analysis methods Vitreous and porcelain enamels - Inside and outside enamelled valves and pressure pipe fittings for untreated and potable water supply - Quality requirements and testing Anodizing of aluminium and its alloys - Method to test the surface abrasion resistance using glass-coated abrasive paper Thermal spraying - Zinc, aluminium and their alloys - Part 1: Design considerations and quality requirements for corrosion protection systems Anodizing of aluminium and its alloys - Determination of breakdown voltage and withstand voltage Vitreous and porcelain enamels - Low-voltage test for detecting and locating defects - Part 2: Slurry test for profiled surfaces Metallic and other inorganic coatings - Measurement of mass per unit area - Review of gravimetric and chemical analysis methods Vitreous and porcelain enamels - Inside and outside enamelled valves and pressure pipe fittings for untreated and potable water supply - Quality requirements and testing Thermal spraying - Zinc, aluminium and and their alloys - Part 1: Design considerations and quality requirements for corrosion protection systems

NORMONTWERPEN VERFWAREN

NEN-EN-ISO 2376:2019 NEN-EN-ISO 3211:2019 NEN-EN-ISO 8289-2:2019

Anodizing of aluminium and its alloys - Determination of breakdown voltage and withstand voltage Anodizing of aluminium and its alloys - Assessment of resistance of anodic oxidation coatings to cracking by deformation Vitreous and porcelain enamels - Low-voltage test for detecting and locating defects - Part 2: Slurry test for profiled surfaces

METALLIEKE DEKLAGEN

ISO/DIS 11890-2:2019

Paints and varnishes - Determination of volatile organic compound (VOC) and semi volatile organic compound (SVOC) content Part 2: Gas-chromatographic method Paints and varnishes - Lighting and procedure for visual assessments of coatings Analytical colorimetry - Part 4: Metamerism index for pairs of samples at change of illuminant Paints and varnishes - Determination of solar reflectance Paints and varnishes - On-site test methods on quality assessment for interior wall coatings Binders for paints and varnishes - Linseed stand oil - Requirements and methods of test Preparation of steel substrates before application of paints and related products - Surface preparation methods Part 2: Abrasive blast-cleaning Zinc coatings - Guidelines and recommendations for the protection against corrosion of iron and steel in structures Part 2: Hot dip galvanizing Anodizing of aluminium and its alloys - Determination of mass per unit area (surface density) of anodic oxidation coatings Gravimetric method Metallic and other inorganic coatings - Test methods of friction coefficient measurement of chemical conversion coatings Vitreous and porcelain enamels - Determination of the resistance to abrasion - Part 2: Loss in mass after sub-surface abrasion Corrosion of metals and alloys - Basic terms and definitions Vitreous and porcelain enamels - Low-voltage test for detecting and locating defects - Part 1: Swab test for non-profiled surfaces

ISO/DIS 13076:2019 ISO/DIS 18314-4:2018 ISO/DIS 22969:2018 ISO/DIS 23169:2019 ISO/DIS 276:2019 ISO/DIS 8504-2 ISO/DIS 14713-2:2019 ISO/DIS 2106:2019 ISO/DIS 22462:2019 ISO/DIS 6370-2:2019 ISO/DIS 8044:2019 ISO/DIS 8289-1:2019

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 21

NIEUWE PROJECTEN VERFWAREN

ISO 13885-2 ISO 13885-3 ISO/TS 23973 ISO 8502-15 ISO 12944-5 ISO 22553-7 ISO 22553-8 ISO 22553-9 ISO 22553-11 ISO 22553-12 ISO 15528 EN 13523-20 EN 12206-1 ISO 3262-19

METALLIEKE DEKLAGEN

ISO 18086 ISO/AWI 24020 ISO/AWI 23721 EN 15339-2 ISO 14922 ISO 3613 ISO 9220 ISO 1463 ISO 4518

22 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

Binders for paints and varnishes -- Gel permeation chromatography (GPC) -- Part 2: N,N-Dimenthylacetamide (DMAC) as eluent Binders for paints and varnishes -- Gel permeation chromatography (GPC) -- Part 3: Water as eluent Liquid Chromatography at Critical Conditions (LCCC) -- Chemical heterogenity of polyethylene oxides Preparation of steel substrates before application of paints and related products -- Tests for the assessment of surface cleanliness -Part 15: Extraction of soluble contaminants for analysis by acid extraction Paints and varnishes -- Corrosion protection of steel structures by protective paint systems -- Part 5: Protective paint systems Paints and varnishes -- Electro-deposition coatings -- Part 7: Electrical wet-film resistance Paints and varnishes -- Electro-deposition coatings -- Part 8: Electric charge density Paints and varnishes -- Electro-deposition coatings -- Part 9: Stoving loss Paints and varnishes -- Electro-deposition coatings -- Part 11: Bath stability Paints and varnishes -- Electro-deposition coatings -- Part 12: Sedimentation on horizontal areas Paints, varnishes and raw materials for paints and varnishes -- Sampling Coil coated metals - Test methods - Part 20: Foam adhesion Paints and varnishes - Coating of aluminium and aluminium alloys for architectural purposes - Part 1: Coatings prepared from coating powder Extenders for paints - Specifications and methods of test - Part 19: Precipitated silicaExtenders for paints - Specifications and methods of test - Part 19: Precipitated silica Corrosion of metals and alloys -- Determination of AC corrosion -- Protection criteria Corrosion of metals and alloys Standard test method for particle-free erosion corrosion of metallic materials by jet-in-slit Corrosion of metals and alloys -- Rating method of rust and stains of atmospheric corrosion for stainless steels Thermal spraying - Safety requirements for thermal spraying equipment - Part 2: Gas control units Thermal spraying - Quality requirements for manufacturers of thermal sprayed coatings - Quality assurance system Metallic and other inorganic coatings - Chromate conversion coatings on zinc, cadmium, aluminium-zinc alloys and zinc-aluminium alloys Test methods Metallic coatings - Measurement of coating thickness - Scanning electron microscope method Metallic and oxide coatings - Measurement of coating thickness - Microscopical method Metallic coatings - Measurement of coating thickness - Profilometric method

Vereniging ION

Een wereld te winnen op het gebied van kleur Begin dit jaar is de Stichting Nederlands Kleur Instituut (SNKI) opgericht waarmee ION nauw wil samenwerken. Achtergrond hiervan is dat kleur een steeds belangrijker thema wordt in de oppervlaktebehandeling.

Mark Kotterink voert de dagelijkse leiding van de SNKI. Wat is het belang van de SNKI en welke visie ligt eraan ten grondslag?

Voor de branche oppervlaktetechnieken is Mark Kotterink geen onbekende. Vele jaren was hij voorzitter van de Nederlandse Kleuren School (NKS) en directeur/ eigenaar van het Nederlands Kleuren Centrum (NKC). Aspecten als kleurmeting, kleurcommunicatie, kleurtechniek en kleurontwerp zijn voor hem bekend terrein.

Hij ontwikkelt kleurtrainingen, adviseert bij kleurproblematiek en doet onderzoek bij kleurgeschillen. Hij is lid van diverse internationale kleurenorganisaties, zoals de International Colour Association (AIC) en de Study Group on Color Education van het AIC. Binnen de SNKI zullen de activiteiten van NKS en NKC worden voortgezet, zoals de kleuropleidingen en het advieswerk.

Ook richt de SNKI zich op de verkoop van producten die een relatie hebben met kleur(metingen). De betekenis van kleur of van kleurverschillen wordt door veel mensen wel ervaren, maar vaak onbewust.

Die onbewustheid verdwijnt bij meningsverschillen over kleur (garantie-issues) en bij schadezaken waar men exact dezelfde kleur wil hebben voor het gerepareerde deel. In de markt wordt het onderwerp kleur steeds belangrijker, vandaar ook het belang van een instituut als de SNKI. CLAIMS Mark Kotterink: “Als er een probleem is op het gebied van kleur is men zich daar vaak niet van bewust en wordt ook niet beseft

De schilder beweerde dat de kleur van de verf dezelfde was.

Kleurverschil zegt onbewust iets over kwaliteit, orde en manier van werken.

dat er een oplossing is. In de regel doet men dan niets. Dat verandert ineens als men een claim krijgt. Dan moeten er dingen uitgezocht worden en voelt men zich vaak als een kat in een vreemd pakhuis, door een gebrek aan kennis. Maar ook zonder claims hebben kleurproblemen hun werking. Als kleuren niet kloppen, krijgen de producten an sich in de beleving geen of minder waarde. Dat besef begint steeds meer door te dringen bij betrokken partijen. Ook bij de kwaliteitslabels Qualanod en Qualicoat komt dit vaker ter sprake.

Dan gaat het bijvoorbeeld over binnen welke toleranties het nog plezierig is om naar kleurverschillen te kijken.”

Gezamenlijk doel van ION en de SNKI is om het bewustwordingsproces op het gebied van kleur te versterken. Op dat gebied is er nog een wereld te winnen. “Heel veel

mensen beseffen de impact van kleur niet, in de modewereld is dat wel anders. Als je aan mensen in de industrie die dagelijks met kleur bezig zijn, vraagt of ze getest zijn op kleurenblindheid staan ze je raar aan te kijken. Maar met goede kennis op het gebied van kleur valt geld te verdienen of vallen op z’n minst kosten te besparen.

Verder kunnen mensen uit onze branche dan op gelijkwaardig niveau met een architect in gesprek over kleurbeleving, kleurechtheid en kleurconstantheid. Dat versterkt ook de waardering van de oppervlaktebehandeling.” O

MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl www.nederlandskleurinstituut.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 23

Trots op het werk Aan de rand van de stad Groningen is het nieuwe datacenter van Bytesnet verschenen, ontworpen door TEAM4 architecten, dat voor een groot deel uit een gesloten gevel bestaat. Om die geslotenheid te doorbreken, is gekozen voor een beeld dat aansluit bij de bomen en het hoge gras in de directe omgeving. Dit resulteerde in dikwandige, aluminium kokers, ontworpen en geproduceerd door Bijlsma Constructies, met een parelmoercoating die een speciaal verlopende kleur creĂŤert. Ook de invloed van zon en schaduw resulteert in een steeds wisselende kleur. Hierdoor past het gebouw perfect in de groene omgeving.

24 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

Na licht aanstralen met fijn korund zijn de aluminium kokers in maar liefst vijf lagen (merendeels Polyfinish) genatlakt door Straal- en Coatingsbedrijf Bakhuizen. De laagdiktes variĂŤren van 30 tot 90 micrometer, de totale laagdikte bedraagt 290 micrometer. In totaal gaat het om 54 gevelelementen die 16 meter hoog zijn. Mede door de oppervlaktebehandeling is een gebouw tot stand gekomen dat een markante verschijning is in het landschap. Ook de vastgoedontwikkelaar m2o5 en de Bouwgroep Dijkstra Draisma hebben hieraan bijgedragen.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 25

Vereniging ION

Thema Opleidingen + Behandeling vervoermiddelen

Kwaliteitsslag door cursus poedercoaten In het najaar van 2017 is Ulamo gestart met het organiseren van de cursus poedercoaten niveau 2. Herhaaldelijk werden uit verschillende afdelingen van het bedrijf ongeveer zeven medewerkers uitgenodigd voor het volgen van de cursus. Op 18 juni is het examen van de voorlopig laatste groep die de cursus heeft gevolgd. Wat zijn de ervaringen binnen het bedrijf met betrekking tot de cursus? Wat is hierdoor veranderd?

Iemand die nauw betrokken was bij de opzet en organisatie van de cursus is Rike Lieverdink, HR-medewerker bij Ulamo Holding. “Bij de afdeling poedercoaten wilden we een kwaliteitsslag maken door het vakmanschap en de technische kennis van de medewerkers te vergroten.

Poedercoaten is een heel specifiek proces binnen ons bedrijf, maar is niet iets wat men in de schoolbanken leert. Mensen rollen in dit werk; ze leren heel veel van collega’s en in de praktijk. Ulamo wilde de

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

medewerkers graag iets extra’s meegeven via de cursus zodat de deelnemers meer achtergrondkennis zouden opdoen over het totale poedercoatproces en de daarbij behorende werkzaamheden. Medewerkers krijgen hierdoor ook meer inzicht in het werk van hun collega’s. We zijn blij dat we deze cursus hebben georganiseerd en dat we al veel certificaten aan deelnemers hebben mogen uitreiken. Onlangs is de vijfde groep gestart die in juni examen zal doen.”

In totaal zijn er tot nu toe ongeveer 35 medewerkers geschoold. Iedere groep telde ongeveer zeven medewerkers uit verschillende afdelingen. Het gaat om twee afdelingen bij Ulamo Coating waar producten tot 7,5 meter en tot 16 meter lengte worden gepoedercoat. Daarnaast is er een lakkerij bij Ulamo Metaal waar metalen radiatoronderdelen worden gepoedercoat. Medewerkers van deze afdelingen zijn bij elkaar in een groep geplaatst. Tot slot is er een aantal Duitse medewerkers

In overleg is bepaald welke onderwerpen in welke mate behandeld zouden worden.”

De cursus duurde negen middagen.

Gaandeweg de cursus bleek dat sommige medewerkers vonden dat er naar verhouding te veel theorie werd behandeld en te weinig praktijk. De docent, Erwin Sleegers, is dat niet ontgaan. Daarom is soms na afstemming met de groep besloten meer praktijk in de cursus te brengen. Ook werd duidelijk dat de ervaren poedercoaters de cursus meer zagen als een opfriscursus, terwijl beginnende poedercoaters echt nieuwe dingen hebben geleerd. Uiteindelijk is iedereen voor het examen geslaagd, zij het dat enkele medewerkers een herexamen moesten doen.

Poedercoatinstallatie in dienst, wat vanwege de nabijheid van de landsgrens niet zo verbazingwekkend is. Om te zorgen dat deze medewerkers ook aan de cursus konden deelnemen is Ulamo in gesprek gegaan met ION. Daar is uitgekomen dat de gehele cursus in het Duits gegeven kon worden en dat het cursusboek en de PowerPointpresentatie in het Duits zijn vertaald.

VERHOUDING THEORIE/PRAKTIJK Rike Lieverdink: “Door de mix in de cursusgroepen konden de medewerkers bij elkaar een kijkje in de keuken nemen en van elkaar leren. Er ontstond interactie en kennisdeling tussen de afdelingen waardoor de medewerkers beter gingen begrijpen wat er op de andere afdelingen gebeurt. Dit komt het werk ten goede.

Vorig jaar konden we echt al merken dat de medewerkers die op cursus waren geweest meer kennis hadden, zowel van het werk zelf als van het totale plaatje binnen ons bedrijf. Het vakmanschap van de medewerkers is hiermee vergroot. We hebben er ook goed aan gedaan om van tevoren de inhoud van de cursus duidelijk af te stemmen met ION. ION is bij Ulamo op bezoek geweest en heeft samen met het management de cursus vormgegeven.

CONTINU PROCES “Voor het praktijkgedeelte zijn hartstikke hoge cijfers gehaald, gemiddeld wel een 8,5! Het theoretisch gedeelte was voor sommige mensen lastiger. Een klein groepje heeft herexamen moeten doen, soms is er een mondeling examen aangeboden. Ze hebben allemaal een certificaat gekregen. Het is ons allemaal erg goed bevallen, vooral omdat iedereen de cursus zo goed heeft opgepakt. We denken zeker dat er op enig moment een vervolg komt,

al was het alleen maar omdat we regelmatig nieuwe medewerkers werven. Ik denk dat de cursus op één of andere manier een continu proces wordt.”

Poedercoater Roland van Weelden kijkt tevreden terug op de cursus, hoewel hij niet precies kan aangeven wat hij daar geleerd heeft. “Leren doe je elke dag, vaak onbewust. Poedercoaten leer je door ervaring in de praktijk, maar als je een diploma hebt, is dat wel zo prettig. Toch moet je het leren in de praktijk. Als je niet handig genoeg bent, kun je wel veel cursussen volgen, maar is het nog maar de vraag of je dit praktijkwerk onder de knie gaat krijgen.

Spuiten doe je met je ogen, je ziet echt wel of je te dun of te dik spuit. De cursus vond ik op zich goed, maar voor mij had het wel iets meer praktijkgericht mogen zijn.

Of dat de theorie vaker werd afgewisseld met de praktijk. Dat de groepen gemixt waren, vond ik prima. Het is goed om mensen van andere afdelingen beter te leren kennen en meer begrip te krijgen voor elkaars werk. Ik denk dat dat het werk ten goede komt. De docent vond ik erg goed, gaf goed les, en het examen vond ik ook prima. Het praktijkgedeelte was niet te omslachtig, maar to the point.”

De groep cursisten die op 18 juni examen gaat doen met geheel rechts docent Erwin Sleegers die betrokken was bij alle groepen.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 27

Poedercoatwerk met de hand.

GROTE VERANDERING Zijn collega Michel Giesen vond de cursus interessant; de cursusmiddagen vlogen voorbij. “Ik kon de aandacht er goed bijhouden. Ik zit al twintig jaar in het poedercoatvak en ik denk dat beginnende spuiters die het vak in willen gaan meer aan de cursus hebben dan iemand die al twintig jaar in het vak zit. Maar goed, je wordt er niet dommer van. Ik vond het wel jammer dat de cursus weinig op de praktijk was gericht. Misschien was het beter geweest om beginnende spuiters en ervaren jongens in aparte groepen bij elkaar te zetten, zodat je in die laatste groep dieper op het werk kon ingaan. Toch vond ik het een goed idee om mensen van verschillende afdelingen bij elkaar te zetten, want daardoor weet je beter wat er op de andere afdelingen gebeurt. Het examen vond ik redelijk makkelijk; voor de theorie had ik een 7,8 en voor de praktijk een 9,3. Een eventuele vervolgcursus zou ik wel op prijs stellen, maar die zou dan gericht moeten zijn op beter inzicht in wat er in de hele fabriek gebeurt.”

Guus Haank, meewerkend voorman bij één van de twee afhaalstations, is als zij-instromer bij Ulamo terecht

28 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

gekomen. Zijn werkervaring tot dan toe had helemaal niets met poedercoaten te maken. “Mijn kennis daarover was dus behoorlijk beperkt. Ik was blij dat Ulamo mij gevraagd heeft de cursus te volgen.

Het afhaalstation haalt de producten uit de oven en moet de kwaliteit controleren.

Ook moeten de producten voor transport zodanig worden verpakt dat er geen kans op beschadiging is. Afgekeurde producten kon ik wel herkennen, maar ik kon eigenlijk nooit goed aangeven wat waar mis was gegaan. Dat is nu door de cursus enorm veranderd. Ik kan de afkeur nu veel beter plaatsen en dat dus aangeven naar de andere afdelingen toe; daar wordt het werk alleen maar beter van. Goed opgeleid personeel is nodig voor een bedrijf dat goed wil inspelen op ontwikkelingen in de markt en in de techniek.”

ENTHOUSIAST Guus vond de inhoud van de cursus heel herkenbaar en heel goed aansluiten bij de dagelijkse praktijk. “Dit maakte mij enthousiast om de cursus tot een goed einde te brengen. Door de kennis die ik opdeed, kan ik beter functioneren op het werk.

De cursusinhoud vond ik ook behoorlijk

breed, het ging onder meer over materialen, de voorbehandeling, diverse poeders enzovoorts. Met de theoretische kennis die ik uit de cursus heb gehaald weet ik beter waarom bepaalde handelingen nodig zijn en daar hou ik in de praktijk rekening mee. Ik wil ook een compliment geven aan de leraar die alles duidelijk uitlegde en volop ruimte creëerde voor vragen. Hij gaf op zo’n manier les dat iedereen erbij betrokken bleef. Het is raadzaam om het boek goed door te lezen, maar als je goed oplette in de les was het examen prima de doen. Als er een vervolgcursus zou worden aangeboden, wil ik daar zeker aan meedoen. Kennis is toch macht.” O

MEER INFORMATIE www.ulamo.nl www.vereniging-ion.nl Lees verder of reageer

Vereniging ION

Thema Opleidingen + Behandeling vervoermiddelen

Eerste gebruikservaring nieuwe e-learning tool Zoals eerder in OT gemeld, is ION gestart met e-learning als onderdeel van blended learning. Dit houdt in dat de cursist zoveel mogelijk online leert via een digitale leeromgeving. Onlangs is voor het eerst een cursist gestart met e-learning. Wat zijn zijn ervaringen?

De betreffende cursist is Laurens van der Does, kwaliteitscontroleur bij CP Powder Coatings. De nieuwe e-learning tool waarmee hij onlangs is gestart, betreft de cursus In-house Control Medewerker. Met deze cursus kun je een certificaat halen dat verplicht is als een bedrijf Qualisteelcoat gecertificeerd wilt blijven. Hij maakt duidelijk dat hij wel eerder geprobeerd heeft de cursus klassikaal te volgen, maar dat dat niet is gelukt. Ofwel de cursus zat vol, ofwel hij was de enige kandidaat voor een theoriedag. Dergelijke problemen bestaan niet bij e-learning.

“Op het werk richt ik me op het meten van allerlei parameters gedurende het hele poedercoatproces. De e-learning tool is een theoretisch verhaal. Het gaat voornamelijk om benodigde kennis om goed met allerlei meetapparatuur om te kunnen gaan. Voor mij is het niet zo heel spannend, omdat ik wel vertrouwd ben met de meetapparatuur die beschreven wordt. Maar dat geldt dan weer niet voor meetapparatuur die je gebruikt in de chemische voorbehandeling. Dat doen wij hier niet en dat is dus voor mij een beetje onbekend terrein. Daar moet ik dus meer energie in steken.”

VERSCHILLEN Het grote verschil met klassikaal onderwijs is volgens hem dat je de e-reader geheel in je eigen tempo kunt doornemen en precies kunt bepalen wanneer je de reader opent. Door sommige onderwerpen kan hij sneller heen, maar bij het onderwerp chemische voorbehandeling zal hij juist zijn tempo moet vertragen. “Bij klassikaal

les is er één tempo en dat is vaak voor de één te snel en voor de ander te langzaam.

Bij e-learning moet je er wel tijd voor vrij maken. Je zou het thuis kunnen doen, maar ik heb het nu op mijn werk gedaan in de verloren uurtjes. De lesstof is goed opgebouwd en goed bij elkaar gezet per onderwerp. De stof is op de praktijk afgestemd. Teksten zijn niet te kort en niet te lang. Een onderwerp wordt op één pagina compleet beschreven op een goed niveau.”

Ook zijn vanuit de e-learning enkele filmpjes op YouTube te zien die je zo vaak kunt bekijken als je wilt. Van het filmpje over titreren heeft hij veel opgestoken. Na de

zomer zal er een praktijkdag zijn om alle testen nog eens te beproeven. “Een nadeel van e-learning vind ik dat je niet direct om uitleg kunt vragen als je iets niet snapt. Bij klassikaal onderwijs is dat wel mogelijk.

Ik heb nu gisteren vanuit het systeem een vraag gesteld aan mijn docent, maar daar heeft hij tot nu toe niet op gereageerd.

Een direct antwoord kun je natuurlijk ook niet verwachten. Verder is de e-reader ook van waarde als naslagwerk als je wilt weten hoe iets ook alweer werkt.” O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 29

Algemeen

Thema Opleidingen + Behandeling vervoermiddelen

Scoozy naar serieproductie en internationale markt De afgelopen jaren zijn scootmobielen vaak negatief in het nieuws geweest vanwege de (on)veiligheid. Zoals eerder in OT beschreven, wil de Scoozy daarop een grote uitzondering zijn. Het heeft wat jaartjes geduurd, maar dit jaar is de Scoozy in serieproductie gegaan en melden distributeurs in het buitenland zich spontaan. Wat is het geheim van de Scoozy?

Wie zich verdiept in scootmobielen, krijgt al gauw de neiging hoofdschuddend verder te lezen. Enerzijds is het goed dat ze er zijn, om mensen die al dan niet tijdelijk slecht ter been zijn een vervoermiddel te bieden. Anderzijds zijn veel scootmobielen zó onveilig dat je je afvraagt waarom ze überhaupt de weg op mogen. Gemiddeld vinden er in Nederland per jaar bijna 40 dodelijke ongelukken met een scootmobiel plaats, bij een totaalaantal van ongeveer 250.000 scootmobielen.

Grootste minpunten van dit vervoermiddel zijn het ontbreken van een actieve rem en van een goede balans. Als je wilt remmen, moet je de gashandel loslaten, maar in panieksituaties gaat een mens knijpen

30 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

om te remmen. Maar als je knijpt, geef je juist gas. Daarnaast vallen mensen vaak om met de scootmobiel, door de slechte balans die veroorzaakt wordt door te kleine wielen, en door slechts drie in plaats van vier wielen, die ook nog eens geen of een slechte vering hebben.

In de media zijn dan ook steeds vaker berichten te vinden met koppen als: De scootmobiel is het gevaarlijkste vervoermiddel in Nederland – zeker ook naar aanleiding van een studie van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid, eind 2018, over de scootmobiel.

De ‘tegenintuïtieve bediening’ zoals SWOV het noemt en de ‘beperkte stabiliteit’ wor-

den door de markt niet afgestraft, en ook niet door de (inter)nationale overheid door bijvoorbeeld het stellen van regels.

In het maartnummer van OT in 2015 en in het maartnummer van 2017 schreven we al over de Scoozy, een in Delft ontwikkelde scootmobiel. Was de Scoozy tot begin dit jaar in het ontwikkelstadium, nu wordt hij in serie geproduceerd. En dat betekent een grote verandering.

OPSCHALING Job van de Kieft, CEO van Scoozy, maakt meteen duidelijk dat de Scoozy de genoemde mankementen juist niet heeft. “We hebben een actieve rem, je kunt op vier manieren remmen, er is een

stuurhoekbegrenzing om uit de bocht vliegen te voorkomen, en het voertuig is veel stabieler doordat het vier grote wielen heeft met onafhankelijke vering en stuurbekrachtiging. Ook zijn de verlichting en ergonomie enorm verbeterd, mede dankzij vele proeven met gebruikers. We hebben de afgelopen twee jaar een intensief traject doorgemaakt, maar de komende tijd wordt niet minder intensief. De Scoozy komt in serieproductie en dat roept weer allerlei nieuwe vragen en uitdagingen op.”

In maart 2017 heeft de Scoozy de ASML Young Makers Award gewonnen, die jaarlijks wordt uitgereikt aan een jonge, veelbelovende startup. Enige maanden daarna heeft Scoozy 850.000 euro opgehaald bij particuliere investeerders, waarmee de omschakeling van een prototype naar serieproductie in gang gezet kon worden. Dit voorjaar heeft Scoozy via een nieuwe investeringsronde maar liefst 1,2 miljoen euro binnengehaald, die besteed wordt aan de opschaling van de productie en de voorbereidingen op het betreden van de internationale markt. De eerste serieproductie leverde 20 voertuigen op, de komende maanden komen er via de tweede serieproductie 80 voertuigen beschikbaar.

STRESSTEST “Het jaar 2019 is voor ons de stresstest op alle fronten. We willen zeker weten dat alle kinderziektes uit het product zijn, dat we de productielijn en supply chain goed hebben opgezet, dat we stappen hebben gemaakt op het gebied van marketing en sales en dat we als organisatie nog beter op elkaar zijn ingespeeld. Ook gaan we wat meer over de grens kijken. Vorig jaar stonden we op de grootste beurs in Duitsland op het gebied van mobiliteit en we kregen meteen uit 28 landen aanvragen van dealers en distributeurs. In de loop van dit jaar willen we ook extra groeifinanciering aantrekken voor verdere opschaling in 2020. Moesten we tot nu toe een veelheid aan technische problemen oplossen, nu worden marketing, sales en service veel belangrijker. Een vraag is bijvoorbeeld: hoe krijgen we betrouwbare vertegenwoordigers in het buitenland?”

Een voorbeeld van zo’n technisch

Job van de Kieft temidden van een aantal prototypes. probleem is dat de gewenste vierwielaandrijving onmogelijk leek, doordat de daarvoor benodigde motoren in de wielen nergens op de wereld te koop waren. Die moesten dus zelf ontwikkeld worden.

Daarnaast is besloten de Scoozy door een onafhankelijk instituut te laten keuren, zodat het voertuig gecertificeerd de weg op kan. Testen waren er in een klimaatkamer, op een rollerbank (250.000 cycli), een nabootsing van vijf jaar intensief gebruik in 50 uur, testen op impactbestendigheid, op waterdichtheid enzovoorts. Dit voorjaar is het product officieel goedgekeurd. De tweede serieproductie gaat nog gewoon door de bedenkers van de Scoozy zelf uitgevoerd worden. Dit om de hele supply chain en assemblage goed te testen. Pas als daarover geen vragen meer bestaan, kan de derde serieproductie worden uitbesteed.

OPPERVLAKTEBEHANDELING Bij de hele ontwikkeling is vanzelfsprekend ook gekeken naar de oppervlaktebehandeling. Een uitgangspunt daarbij was dat het voertuig er ook stoer en aantrekkelijk moet uitzien. Voor de kappen is gekozen voor vacuümvormen met een co-extrusie van de kunststoffen ABS en PMMA. ABS is niet weerbestendig, maar PMMA wel.

ABS is slagvast en PMMA weer niet. Een oppervlaktebehandeling op deze ‘sandwich’ is niet nodig. De kleur (matzwart,

sandstone) zit in het materiaal en een kras is niet meteen zichtbaar. Het stalen frame wordt gepoedercoat tegen corrosie.

De armleuningen krijgen, net als bij veel auto’s, een polyurethaan schuimlaag voor een wat zachtere afwerking en de elektronica wordt in epoxy gegoten om deze waterdicht te maken.

“De grootste uitdaging is nu dat mensen van ons bestaan weten en bij ons uitkomen als ze op zoek zijn naar een scootmobiel. Door bijvoorbeeld diverse activiteiten met de Scoozy te organiseren en klanten te bellen over hoe ze ons hebben gevonden en wat ze van het product vinden, willen we dat meer in de vingers krijgen.

We weten bijvoorbeeld al dat bestaande klanten zich echt vrij voelen om ook de natuur in te gaan met de Scoozy, en het gevoel hebben in control te zijn als ze het voertuig besturen.” O

MEER INFORMATIE www.scoozy.nl Lees verder of reageer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 31

Vereniging ION

Thema Opleidingen + Behandeling vervoermiddelen

Praktijkervaringen van cursus Galvaniseren deel 2 Momenteel wordt bij het bedrijf Thomas Regout de cursus Galvaniseren deel 2 gegeven. Deze cursus is vorig jaar geheel herzien.

Wat zijn nu de ervaringen van de docent en enkele deelnemers?

De docent van de cursus is Ron Dovermann die toevallig tot 2008 bij Thomas Regout heeft gewerkt als productieleider op de afdeling oppervlaktebehandeling.

De nieuwe cursus Galvaniseren deel 2 heeft hij inmiddels enkele keren gegeven op verschillende plekken. De cursus bestaat uit 12 lessen en is bedoeld voor bijvoorbeeld operators die dagelijks met de materie te maken hebben.

Ron Dovermann: “Bij Thomas Regout is galvano een onderdeel van hun productieproces. De oppervlaktebehandeling daar betreft verzinken. In de cursus komen natuur-, schei-, en wiskunde aan de orde op een niveau dat een beetje vergelijkbaar is met havo/vwo, maar dan helemaal toegespitst op elektrochemie/galvanotechniek.

Het gaat om heel specifieke processen als vernikkelen, vertinnen en verzilveren die allemaal vrij diep worden besproken.

Ook richt de cursus zich op kwaliteitszorg, het analyseren van baden, het uitvoeren van berekeningen en het oplossen van praktische problemen. Ook het examen zal op al die aspecten ingaan. Een vraag over

32 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

vernikkelen bijvoorbeeld kan dan lastig zijn, omdat deze cursisten dat nauwelijks kennen vanuit de praktijk.”

STOER De cursus en het examen gaan uit van het vernieuwde en geactualiseerde cursusboek. “In de cursus is zeker ook ruimte voor het inbrengen van praktijkcasussen.

Ik probeer de cursus zo interactief mogelijk te houden wat ook de opzet van ION is.

Deze groep bestaat voor een groot deel uit medewerkers die de schoolbanken al lang hebben verlaten en niet zo veel kennis hebben op het gebied van de bètavakken.

En als je dan ook nog 40 uur per week in ploegendienst werkt en op zaterdag naar de cursus moet, kan ik me voorstellen dat je dan moeite hebt om het allemaal bij te houden. Ik vind het stoer dat ze de cursus volgen en probeer ze zoveel mogelijk steun te geven.”

Navraag bij twee cursisten maakt duidelijk dat er verschillend over de cursus wordt gedacht. Teamcoach Peter Franssen is blij dat hij en vier operators uit zijn team de

cursus volgen. “Die cursus is een fantastisch hulpmiddel om het team naar een hoger niveau te tillen. Ik vind de cursus hartstikke leuk, het cursusboek heel goed evenals de docent. Door de cursus doe ik veel kennis op voor het dagelijks werk, maar die ik ook kan gebruiken als over een aantal jaar hier een nieuwe installatie komt. Ik kijk met vertrouwen uit naar het examen eind juni.”

Operator Wim Mulderij vindt de cursus behoorlijk pittig. “Ik doe al 35 jaar dit werk, maar ik heb nog nooit scheikunde gehad.

Ik vind het tempo best hoog. Door het werk heb je thuis weinig tijd om de lesstof door te nemen. Voor galvano deel 1 ben ik wel geslaagd, maar deel 2 gaat veel dieper met allerlei formules. Het zou mij veel beter uitkomen als de cursus eens per twee weken was in plaats van iedere zaterdag.

Ik zie dan ook wel een beetje op tegen het examen.” O

MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl

PROJEKT C GRAFISCH ONTWERP & ILLUSTRATIE huisstijl / logo / infographics / brochures / magazines / advertenties / jaarverslagen / affiches / illustraties Vijverhofstraat 47 3032 SB Rotterdam

info@projektc.nl www.projektc.nl

OPLOSMIDDELEN Weg ermee!

Vervang oplosmiddelen voor ontvetten Risico’s gebruik reguliere oplosmiddelen Binnen veel metaalbedrijven werkt men met oplosmiddelhoudende reinigers voor het ontvetten van metalen producten.

Vaak uitsmeren van vet i.p.v. verwijderen Risico’s: zeer brandbaar, bij onvoldoende ventilatie kans op explosie, inademen van de dampen is zeer schadelijk voor de gezondheid.

De oplossing: PreCoat F31/20D Voordelen werken met PreCoat Veilig werken voor mens- en milieu Ontvetter op waterbasis met bescherming tegen vliegroest!

Werking eenvoudig te controleren middels water breaktest en blauwe kleur op oppervlak Naast uitstekende ontvettingskracht ook corrosiebescherming en verbeterde lakhechting voor organische coatings AD Chemicals is a part of AD International +31 (0) 167 526 900

KENNISMAK G KORTINGSCOIN DE *

OV T2019

*10% KORTING

COMPLEET AANBOD VOOR OPPERVLAKTEBESCHERMING Schuimfolie Spinvlies folie Anti corrosie

Schuimprofielen Omsnoering En nog veel...

SCHERPE PRIJZEN EN TOPKWALITEIT

adinternationalbv.com

Testen? Neem contact op: chemicals@adinternationalbv.com

Kom voor het voetlicht met de INFORMATION nieuwsbrief!

Kom via de digitale nieuwsbrief van de Vereniging ION in contact met meer dan 2.500 beslissers die allen werkzaam zijn in de oppervlaktebehandelende industrie. 22 keer per jaar ontvangen zij de belangrijkste nieuwsitems uit de sector.

Interesse? Vraag de mediakaart aan. Bel met Arthur Middendorp (070) 399 00 00 of stuur een e-mail naar arthur@jetvertising.nl.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 33

Toeleveranciers en Geassocieerden

100 jaar Kluthe Benelux: 100 jaar duurzame chemie Kluthe Benelux bestaat honderd jaar. Wat in 1919 begon als een moderne ‘electrische verffabriek’ is nu een internationaal gewaardeerde specialist in oppervlaktebehandeling. Directeur Jeroen Westerveld: “Wij bewijzen dat chemie en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan.”

In 1919 werden trekschuiten en huifkarren in Alphen aan den Rijn volgeladen met verfbussen van de firma De Graaff & Baas bv. Twee ambitieuze jonge schilders waren samen een verffabriekje gestart dat de tijd ver vooruit was, omdat hun ‘electrische verffabriek’ al over moderne elektromotoren beschikte. Daardoor konden ze klanten voorzien van een grote diversiteit aan hoogwaardige verf- en laksoorten. Niet veel later produceren ze als één van de eerste fabrikanten muurverven op basis van acrylaatharsen, een innovatief unicum voor die tijd. Een eeuw later is de verffabriek uitgegroeid tot een internationaal toonaangevend specialist in oppervlaktebehandeling. In 1972 ging De Graaff &

Jan en Jeroen Westerveld.

34 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

Baas op in het Duitse chemieconcern Chemische Werke Kluthe GmbH. Het bedrijf ontwikkelt innovatieve producten voor alle soorten metaaloppervlaktebehandeling zoals metaalbewerkingsvloeistoffen, reinigers, corrosiebeschermers en producten voor de behandeling van afvalwater.

Vanaf 2000 ging De Graaff & Baas verder onder de naam Kluthe Benelux. Het bedrijf is internationaal actief voor onder andere de auto-industrie en toeleveranciers, de metaal- en lakverwerkende industrie en de grafische sector.

CHEMIE IN BALANS Kluthe Benelux ontwikkelt specifieke chemische producten en procedés op

maat voor haar klanten. Waar chemie vaak lijkt te botsen met het milieu, ziet Kluthe Benelux juist kansen. Voor directeur Jeroen Westerveld (45) is het honderdjarig jubileum dan ook vooral reden om vooruit te kijken. “Alles wat wij doen, doen wij vanuit onze bedrijfsfilosofie: harmony in chemistry. Wij zijn continu op zoek naar de juiste balans tussen mens, milieu en economie: hoe kan het nóg beter, nóg schoner en hoe benutten we nóg meer kansen?”

Kluthe investeert veel in onderzoek en innovatie en wil koploper zijn op het gebied van duurzame chemie. Oud-directeur Jan Westerveld (70): “Als chemiebedrijf hebben we ook een maatschappelijke functie. Wij willen een leefbare wereld overdragen aan onze kinderen en kleinkinderen. Dat betekent dat we moeten investeren in slimme technologieën en schone productieprocessen.” De klant centraal stellen, was altijd het uitgangspunt in de bedrijfsgeschiedenis. Jeroen Westerveld: “Wij gaan altijd een partnership aan met onze klanten. We kijken, luisteren en denken mee om samen tot een optimaal resultaat te komen. Dat het bedrijf honderd jaar is geworden, is reden voor trots. We hebben dit ook bereikt door de tomeloze inzet van alle collega’s en medewerkers door de jaren heen. Zo zorgen we samen dat Kluthe Benelux een topbedrijf is en blijft.” O

MEER INFORMATIE www.kluthe.nl

Mijn mening De rubriek Mijn Mening is bedoeld voor lezers die willen reageren op gepubliceerde artikelen of op actuele ontwikkelingen in de branche om daarmee bij te dragen aan vakinhoudelijke verdieping. Wilt u ook reageren?

Mail de redactie via Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Waterbehandeling is geen wondermiddel Om corrosie in watervoerende systemen, zoals koel- en verwarmingssystemen, te beperken wordt vaak waterbehandeling toegepast. Een goede waterbehandeling kan zeker effect hebben, maar niet alle problemen oplossen.

In de utiliteitsbouw wordt veel tijd en moeite gestopt in het zo energetisch mogelijk laten functioneren van een installatie, en het liefst tegen de laagst mogelijke kosten. Maar ik zie vaak dat bijna het hele periodieke systeem aan metalen met elkaar wordt verbonden, zonder rekening te houden met eventuele corrosie. Na inbedrijfname van de installatie kunnen al na enkele weken de eerste problemen ontstaan. Dan komt snel de vraag: ‘wat moeten we aan het water doen om dit te stoppen?’ Echter, een slecht ontwerp of foute materiaalkeuze kan niet altijd worden opgelost door het water te behandelen of te conditioneren (het toevoegen van chemicaliën). Sommige eigenschappen van water, zoals bijvoorbeeld pH, zoutgehalte of temperatuur, zijn immers voor het ene materiaal optimaal, maar voor een ander materiaal juist corrosief. Denk aan staal en aluminium. Waar staal bij een hoge pH de beste bescherming biedt tegen corrosie, corrodeert aluminium juist sneller bij een hoge pH. GALVANISCHE CORROSIE Een ander fenomeen dat regelmatig over het hoofd wordt gezien is galvanische corrosie. Hierbij staat een edel metaal in direct contact met een minder edel metaal. Het gevolg is dat het minder edele metaal oplost, dus corrodeert. Tegen deze vorm van corrosie is geen enkele vorm van waterbehandeling mogelijk. De enige mogelijkheid is om de beide materialen fysiek (elektrisch) te scheiden of andere metalen toe te passen.

Corrosie aan de binnenzijde van een koperen leiding uit een inductie-unit.

ZUURSTOF &KUNSTSTOF De rol van zuurstof wordt vaak onderschat.

Bij corrosie van staal (ijzer) speelt zuurstof een belangrijke rol. In het algemeen geldt dat hoe meer zuurstof aanwezig is hoe sneller het staal roest. Door slechte ontluchting of expansie kan er regelmatig extra zuurstof in het systeem komen en het staal aantasten. Daarnaast zijn kunststoffen de laatste jaren in opkomst.

Deze corroderen zelf niet, maar zijn wel zuurstofdoorlatend, wat weer effect kan hebben op metalen onderdelen elders in het systeem die wel gevoelig zijn voor corrosie.

DRINKWATER Mensen denken vaak dat drinkwater in Nederland overal dezelfde kwaliteit heeft.

Dit is dus niet zo. Veelal is wel bekend dat de hardheid van het water (wat kan zorgen voor kalkafzettingen) per regio verschilt, maar dit geldt ook voor andere bestanddelen in het water. Zo zijn er regio’s met

ongeveer 5 mg/l chloride in het drinkwater en andere regio’s met 150 mg/l chloride, de maximaal toegestane hoeveelheid.

Chloride speelt een belangrijke rol bij putcorrosie van staal, ontzinking van messing en spanningscorrosie bij rvs. Bij twee identieke systemen gevuld met drinkwater (op verschillende locaties in Nederland) kan de ene last hebben van corrosie, terwijl de andere geen enkel probleem ondervindt.

MIJN MENING Waterbehandeling kan niet (altijd) een verkeerde keuze van materialen verhelpen.

Dat moet in de ontwerpfase onderkend worden bij de keuze van verschillende materialen en de beoogde waterkwaliteit. Een duurzaam ontwerp is immers niet alleen gebaseerd op een laag energieverbruik, maar ook op een lange levensduur. O Frank de Vos Senior adviseur KWA bedrijfsadviseurs

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 35

Vereniging ION

Klantenmiddag over rol applicateur bij thema kwaliteit Waarom zou je een product onder Qualicoat laten coaten? Hoe zorg je voor de beste corrosiebescherming? En hoe voorkom je kleurverschillen? Zomaar wat vragen waar Lester Claassens, commercieel manager bij allround poedercoater Schoen, bij zijn klantbezoeken regelmatig tegenaan liep.

Reden voor Lester Claassens (ook lid van de club Young Surface) om een klantenmiddag te organiseren op 14 maart.

Voor de eerste keer is dat best een hele onderneming. Vandaar dat er naast directe collegaâ&#x20AC;&#x2122;s ook de nodige familieleden en buren waren gemobiliseerd. Immers, als het thema kwaliteit is, moet je ook een kwalitatief goede middag organiseren.

Ongeveer 40 relaties gaven gehoor aan de uitnodiging. Klanten willen een sterke en fraaie conservering voor een betaalbare prijs. Maar zo eenvoudig als het klinkt, zo complex is de uitvoering. De keten van ontwerp tot aan het plaatsen en onderhouden van de producten bevat vele schakels. Iedere schakel in de keten is van belang voor de kwaliteit van het eindproduct. Verbeterstappen hebben alleen zin bij intensieve samenwerking in de keten. En dat start met kennisdeling en bewustwording! Dit was dan ook het doel van de klantenmiddag.

Egbert Stremmelaar van Vereniging Qual.

ION trapte af met een uiteenzetting van de wijze waarop de nationale en internationale organisatie van Qualicoat is gestructureerd, en de manier waarop de beschrijving van de procesvoering in de technische specificatie tot stand komt.

Voor vele aanwezigen een eyeopener, omdat zij geen idee hadden van hoeveel verbeteringen van de producten en processen wordt gedaan op de achtergrond.

Het systeem, dat ontworpen is op basis van 35 jaar ervaring van wereldwijd heel

36 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

veel applicateurs die voortdurend onder strikte controle staan, staat borg voor het beste wat een coater op dit moment kan bieden.

Daarna gaf Douwe van der Zee van Mavom Chemie (winnaar van de ION Borghardt Award 2018) een presentatie over het belang van het goed beheersen van het voorbehandelingsproces. Dat kan tegenwoordig zelfs op afstand. Duidelijk bleek dat datamonitoring op afstand een goede ondersteuning kan zijn voor het werk van de coater op locatie.

Ton von Burg, salesmanager van Eurolacke, gaf daarna een uiteenzetting over de beleving van kleur bij poederlakken. Hoe worden kleurafwijkingen ervaren, waar komen ze vandaan en wat kun je eraan doen? Een thema waarover naderhand nog veel over doorgesproken werd. Vervolgens was er een rondleiding door het

bedrijf met onder meer aandacht voor de in-house control testen en eindcontrole.

Tot slot was er een uitstekend buffet waar de kennisuitwisseling over kwaliteit in een prettige ambiance werd voortgezet. De relatiemiddag werd als een groot succes ervaren en krijgt zeker een vervolg, zo gaf Lester Claassens aan.

Voor Vereniging Qual.ION bleek eens te meer dat het noodzakelijk is om via de licentiehouders nut en noodzaak van een kwaliteitslabel toe te lichten. Immers, onbekend maakt ook onbemind. Mocht u dus door het verslag van deze klantenmiddag geĂŻnspireerd zijn om ook een klantenmiddag te organiseren, dan komt Vereniging Qual.ION graag de reden van uw licentie aan uw afnemers toelichten. O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl

Surface Treatment Solutions

AIRBLAST

STRALEN º METALLISEREN º SPUITEN º STRAALMIDDEL º INSPECTIE

SMART SOLUTIONS FOR INDUSTRIAL COATING

DIT IS HANGON HangOn is een partner die klanten helpt om slimme oplossingen te vinden voor ophangen, maskeren en handling om daarmee de productiviteit en de winstgevendheid in hun coating proces te vergroten.

Wij ontwikkelen en produceren in eigen fabrieken en distribueren onze producten naar meer dan 40 landen over de hele wereld.

Airblast BV T. 072 571 8002 info@airblast.com www.airblast.com

Airblast-Abrasives BV T. 072 571 5569 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Voor iedere toepassing…

• Truck- en Carrosseriebouw • Speciale Voertuigen • Tankwagenbouw • Kipperbouw

• Landbouwmachines • Machinebouw • Restauratie • Enz. Enz.

… het ultieme applicatiesysteem

Hoge temperatuur verzinken

Utrechtsestraatweg 224 • 3911 TX Rhenen • Holland • Tel. +31(0)318-472020 Fax +31(0)318-471911 • E-mail: info@mol-coatings.com • www.mol-coatings.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 37

Buitenlandse media Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in de rubriek “Buitenlandse media”. Deze keer het meinummer van het Journal für Oberflächentechnik. beeld zink in diverse vormen toegevoegd.

Dat heeft vooral op het vlak van milieu nadelen (GHS09-kwalificatie).

Nieuwe flakes, onder de naam “Endurance” als toevoeging voor poederlakken bieden een milieuvriendelijk alternatief voor zinkfosfaten. Ze maken bovendien verbeteringen mogelijk bij corrosiebescherming, kantendekking en krasbestendigheid. O www.pulverit.de

UIT DE BRANCHE Het ZVO (Zentralverband Oberflächentechnik) maant dat de de-industrialisering van Duitsland beangstigende vormen aanneemt. Steekwoorden: “Energiewende” en “Dieselverbot”. Daar zette Brussel met het EU-chemicaliënverbod REACH de kroon op. Dit verbod bedreigt voor een aantal belangrijke branches het voortbestaan, bijvoorbeeld voor de galvano- en oppervlaktetechniek. Denk aan kosten voor de voordracht tot toelating, advieskosten, eigen personeelskosten. Om deze kosten goed te maken zal de omzet flink omhoog moeten. Daar komen de vertragingen in Brussel door het grote aantal aanvragen nog bij. Resultaat: klanten wenden zich tot niet-Europese producenten die aan minder strenge regels gebonden zijn. En omdat galvano en oppervlaktebehandeling in een keten plaatsvinden, is het ook bedreigend voor de andere producenten in de keten. O POEDERLAKKEN Volgens schattingen verliezen de westerse industriestaten tussen de vier en zes procent van het Bruto Binnenlands Product aan corrosie en corrosieschade.

Dat betekent voor Nederland een schade van meer dan € 20 miljard per jaar. Als corrosiebescherming worden traditioneel poederlakken in meerdere lagen aangebracht, waarbij bij voorkeur anticorrosieve primers worden ingezet. Zo wordt bijvoor-

38 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

SOFTWARE VOOR HARDCHROOM Veel stappen in de hardchroomveredeling kosten veel tijd. Een ERP-systeem kan helpen om deze processen te automatiseren en te versnellen. Of het nu gaat om het berekenen van tolerantiegrenzen of het bepalen van prijzen: automatisering bespaart tijd. Zo kan in de werkvoorbereiding voor bijvoorbeeld cilinders of zuigerstangen de oppervlakte berekend worden en daaraan gekoppeld de tolerantiegrenzen. Omdat deze onderdelen later exacte passingen hebben, is informatie nodig met betrekking tot doorsnede, gewenste laagdikte en de zogenaamde tolerantie-afkorting.

Met deze informatie kunnen de toleranties naar boven en naar beneden berekend worden. Voorbewerkingen zoals bijvoorbeeld nikkel, moeten ook gecalculeerd worden voor de passing. Het ERP-systeem berekent voor iedere bewerkingsstap de toleranties. Bij de mechanische voorbe-

werkingen zoals slijpen werken veel bedrijven met tabellen met ervaringscijfers. Ook deze tabellen kunnen in het ERP-systeem worden ingevoerd om de bewerkingstijd te berekenen. Alleen lengte en doorsnee moeten worden ingegeven.

Voordat producten in procesbaden verchroomd kunnen worden, moet de bijbehorende badstroom ingesteld worden. Die is afhankelijk van meerdere factoren zoals stroomdichtheid, bezetting van balken en procesduur. De maximale belasting van de gelijkrichter mag niet overschreden worden. Het systeem berekent of er sprake is van overbelasting, waarna aanpassingen kunnen plaatsvinden aan bijvoorbeeld verlaging van de stroomdichtheid, verhoging van de procesduur of vermindering van het aantal producten per bad.

Ook het verslepen kan berekend worden, door vooraf waardes in te voeren. Dat heeft voordelen in het kader van REACH, maar ook voor de efficiency van de productie. Tenslotte kan het ERP-systeem helpen bij de kostenberekening, bijvoorbeeld in het geval van niet optimale batchgroottes. O www.softec.de Noël Ruijters is directeur van Bâton Adviesgroep. www.baton.nl

Glans- en Kleurmeters

NauMetrics Precision Measuring Instruments EĂƵDĞƚƌŝĐƐ WƌĞĐŝƐŝŽŶ DĞĂƐƵƌŝŶŐ /ŶƐƚƌƵŵĞŶƚƐ

Tel: 0031(0)743490022 | www.naumetrics.nl | E: sales@naumetrics.nl dĞů͗ ϬϬϯϭ;ϬͿϳϰϯϰϵϬϬϮϮ ͮ ǁǁǁ͘ŶĂƵŵĞƚƌŝĐƐ͘Ŷů ͮ ͗ ƐĂůĞƐΛŶĂƵŵĞƚƌŝĐƐ͘Ŷů

>01 3(;,5 < .9((. A0,5 >(; >, +6,5 Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties.

Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

www.hollandmineraal.nl

T +31 (0)161 24 42 50 | www.kinpompentechniek.nl

Absoluut betrouwbaar.

Zelfs onder zware omstandigheden.

DE NIEUWE MMS ® INSPECTION SERIE

MMS ® INSPECTION DFT: de nieuwe standaard voor laagdiktemeting van zware corrosiebescherming. Meet zowel op stalen- als aluminiumsubstraten met de flexibele dubbele sonde. Geheel in overeenstemming met internationale normen, waaronder SSPC-PA2. Maakt elke inspectie gemakkelijk met LED-, trillings- en geluidssignalen. Bestand tegen stoten, stof en waterstralen. www.helmut-fischer.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 39

Grenzeloos In deze rubriek een overzicht van nieuwe technologische ontwikkelingen in het buitenland. Het is een vervolg op de rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners, met nu een meer technische insteek. Het overzicht laat zien dat in vele landen op soms heel nieuwe manieren gezocht wordt naar verbeteringen in de oppervlaktebehandelingsprocessen.

Soms zit de oplossing in nieuwe technieken, soms blijken bestaande technieken uit andere werkvelden ineens verrassend bruikbaar voor onze branche. Ook gaat het om verbeterprojecten waarvoor partners in het buitenland worden gezocht (zeker ook in het MKB) om de onderzoeken te optimaliseren.

COMPOSIET COATING VAN CHROOM EN NANODIAMANTEN Een Bulgaars onderzoeksinstituut heeft een technologie ontwikkeld voor directe elektrochemische depositie van een Cr en ND (chroom en nanodiamant) composiet coating op staal, gesinterde ijzer (Fe)-poeder materialen, en op aluminium legeringen. Het belangrijkste voordeel van de ND-coating is de verbetering van de fysische en chemische eigenschappen van de coating. Hardheid en slijtvastheid zijn 6-10 keer hoger dan die van het matrixmateriaal. De verbeterde Cr coating kan worden toegepast op items die worden blootgesteld aan sterke wrijvingsslijtage, en/of in zeer corrosieve omgevingen.

Verchromen door galvaniseren zorgt voor een hoge oppervlaktehardheid waardoor slijtvastheid en corrosiebestendigheid toenemen en de wrijving afneemt. De chroomcoating wordt geproduceerd met een elektrolytisch proces waarbij de ontwikkelde technologie wordt gebruikt.

De nanodiamanten-deeltjes worden als watersuspensie toegevoegd aan de elektrolyt en de concentraties ervan in de chromeeroplossing worden eveneens gespecificeerd om de oppervlakte-eigenschappen te verbeteren. De grootte van de nanodiamanten is 3 tot 10 nanometer, ze hebben een groot specifiek oppervlak (tot 450 m2/g) en een hoge oppervlakte-energie.

De coating hecht daardoor zeer sterk aan het substraat. Hij is homogeen met een gecontroleerde dikte, veelal binnen een range van 25 – 30 micrometer, en heeft geen scheurtjes en poriën. De hardheid van het oppervlak wordt verhoogd van 250 MPa (megapascal) voor koolstofstaal C45 tot 11.500 MPa voor de chroomcoating gemodificeerd met nanodiamanten.

Ook de slijtvastheid van deze coating is 10 keer groter die van koolstofstaal. Deze

40 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

coating heeft een hoge corrosiebestendigheid in corrosieve omgevingen - 9 van 10 volgens de EN ISO 9227/2006.

Het onderzoeksinstituut zoekt onderzoekssamenwerkingsovereenkomsten voor gezamenlijke projectontwikkeling met andere onderzoeksinstituten (om de technologie verder te testen en vorm te geven) en industriële partners. O Aanbieding uit: Bulgarije Referentie: TOBG20190131003 Geldig tot: 29-02-2020 SYSTEMEN VOOR VISUALISATIE VAN ONREGELMATIGHEDEN OPPERVLAKKEN Een Bulgaars onderzoeksinstituut heeft een geautomatiseerd optisch 2D-scansysteem ontwikkeld voor visualisatie van structurele onregelmatigheden op vaste oppervlakken. Het systeem is eenvoudig, niet duur en maakt de detectie mogelijk van mechanische defecten, veranderingen in elektrische oppervlaktekenmerken, oppervlaktetoestanden, chemische samenstellingen en onzuiverheden. Deze

methode is gevoelig, niet-destructief en gemakkelijk te implementeren en kan worden gebruikt in niet-destructieve technologie.

Dit systeem is ontworpen voor oppervlaktekarakterisering van alle soorten materialen door bestraling met een gemoduleerde laserstraal en inductie van het photo-charge effect van het oppervlak.

Dit effect is een kleine spanning, gedetecteerd in allerlei materialen, wanneer het wordt belicht door een elektromagnetisch veld. Het systeem maakt het ook mogelijk om processen op verschillende oppervlakken in realtime te onderzoeken en te beheersen.

Er bestaat geen enkel ander instrument dat in staat is om zo’n grote verscheidenheid aan structurele onregelmatigheden te detecteren. Momenteel kan het ontwikkelde systeem worden gebruikt voor tweedimensionale scans van vaste oppervlakken, maar deze kunnen worden geüpgraded tot driedimensionale scans door op een bepaalde diepte in het op-

pervlak van het materiaal door te dringen na wijziging van de golflengte van de scanstraal.

Voordelen en innovaties Het scansysteem geeft uitgebreide informatie over verschillende soorten oppervlakken. Het is een aanvulling op het scala aan scansystemen, zoals scanning electron microscopy en scanning tunneling microscopy, omdat het grotere gebieden van meerdere centimeters kwadraat beslaat.

Men kan wijzigingen aanbrengen in het systeem, zodat het grotere of kleinere gebieden kan scannen. Het is geautomatiseerd, gemakkelijk te bedienen, vereist geen speciale omstandigheden zoals vacuüm, en er is geen speciale voorbereiding van het monster nodig. Het scansysteem kan worden aangepast en geoptimaliseerd voor verschillende toepassingen.

Het Bulgaarse team zoekt partners om een serviceovereenkomst mee aan te gaan. O Aanbieding uit: Bulgarije Referentie: TOBG20190320001 Geldig tot 28-03-2020 NIEUWE TECHNOLOGIE VOOR CHEMISCHE PLATING VAN HET OPPERVLAK VAN METALEN EXTRUSIE-ASSEN Een Bulgaars onderzoeksteam biedt een nieuwe technologie voor chemische plating met nanodeeltjes, voor een verbeterde hardheid en slijtvastheid van het oppervlak van (pers)assen die worden gebruikt voor het extruderen van een filmlaag.

Het gaat om een nieuwe technologie voor het renoveren van de (pers)assen van machines voor filmextrusie, met nanodeeltjes op het oppervlak van de as. Hierdoor wordt de hardheid en slijtvastheid van de coating verbeterd met chroomdiktes van 25 tot 250 micrometer. Er zijn experimentele studies gedaan met Al2O3, SiC en nanodiamanten met 4-20 nanometer. Daaruit is een geschikte oplossingsformulering geselecteerd en zijn de optimale concentraties van de componenten en exacte procestijden bepaald om de gewenste coatingdikte te bereiken. Aangetoond

is dat in een staalbasis met de gewenste gladheid, de dunne nikkelcoatinglaag met nanodeeltjes de gladheid van het substraat volgt en een minimale nabewerking nodig is. Er zijn methodes ontwikkeld voor het testen van de hardheid en chemische duurzaamheid van de nikkelcoatings die nanodeeltjes bevatten.

Doel Het belangrijkste doel is het ontwikkelen van een industrieel toepasbare technologie en het ontwerpen van een relevante technologische lijn voor het aanbrengen van coatings met een hoge mechanische slijtvastheid en oppervlaktegladheid. De technologie en lijn zullen worden ingezet voor de renovatie van het belaste gedeelte van extrusie-assen voor plaatmateriaal (PVC, plexiglas, andere plastics), door het aanbrengen en polijsten van nieuwe soorten zeer slijtvaste coatings op basis van ultra-dispersie nikkelcoatings met nanodispersies en/of nanodeeltjes.

Toepassingsgebied Verpakkingen worden vaak gemaakt van dunne aluminium vellen. Dunne plexiglas vellen worden gebruikt om verpakkingsdozen te maken, en dikke nylon vellen voor het maken van tassen, regenjassen, etc. De productie van enorme hoeveelheden gladde vellen van verschillende afme-

tingen uit diverse materialen heeft geleid tot de ontwikkeling van technologieën waarbij het materiaal wordt geëxtrudeerd tussen assen van verschillende diameters (100 - 500 mm) en verschillende lengtes (1 - 3 m). Deze assen zijn verchroomd, hebben zeer nauwe toleranties wat betreft diametergrootte en een zeer hoge gladheid door polijsten.

Voordelen & innovaties De gecreëerde coating heeft een verbeterde hardheid en slijtvastheid en de productie ervan levert geen schadelijke milieuvervuiling op. Het belangrijkste voordeel is het gebruik van nanodeeltjes. De andere innovatie is dat de dunne nikkelcoating de gladheid van het substraat volgt, zodat een minimale nabewerking nodig is. Het onderzoeksteam zoekt bedrijven voor een licentieovereenkomst.O Aanbieding uit: Bulgarije Referentie: TOBG20190131002 Geldig tot: 04-03-2020

Als u geïnteresseerd bent in mogelijke samenwerking met één van bovenstaande projecten, kunt u het project onder invoering van het referentienummer vinden op www.enterpriseeuropenetwork.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 41

Nieuwe leden G&B STRAAL EN CONSERVERINGSTECHNIEK Industrieterrein Tappersheul Wilgenweg 24 3421 TV Oudewater Tel. 0348-567556 info@genb.nl www.genb.nl

over (duurzame) bouw-, sloop- en saneringsprojecten. Ook duurzaam organisatieadvies en digitale en klassikale trainingen in hun kennisgebieden valt daaronder. De vele ontwikkelingen op het gebied van Chroom VI zorgt ervoor dat ION en SGS Search samenwerken en elkaar ondersteunen.

G&B heeft zich bij ons aangesloten om beter op de hoogte te zijn van de snel veranderende wet- en regelgeving. Het straal- en natlakbedrijf straalt uitsluitend met “low carbon” (laag koolstofgehalte) straalmiddel. De voorbehandeling staalstralen gebeurt door middel van een volautomatische straalmachine, lengtes tot 26.000 mm zijn mogelijk, breedte 1.600 mm en hoogte 800 mm, in een volledig geconditioneerde conserveringsruimte van 1200 vierkante meter. Bij G&B werken ze voor zowel stukswerk als voor complete projecten.

POWDER SUPPLY BENELUX Alblasstraat 22 5626 BJ Eindhoven Tel. 040 – 262 32 90 info@powdersupply.nl www.powdersupply.nl

VISION COATINGS De Wijmerts 17 8701 WT Bolsward Tel. 06 114 531 92 info@visioncoatings.nl www.visioncoatings.nl Vision coatings is gespecialiseerd in het poedercoaten van metalen oppervlakten voor toepassing zowel binnen als buiten en beschikt over een eigen straalinrichting en een moffeloven van 2,35 x 2,9 x 9 meter. Het bedrijf groeit hard en men wil zich conformeren aan de geldende branche-standaarden zoals onze leverings- en inkoopvoorwaarden.

SGS SEARCH Meerstraat 7 5473 AA Heeswijk Tel. 088 214 66 00 search@sgssearch.nl www.sgssearch.nl SGS Search is onderdeel van SGS en een inspectiebureau voor de (duurzaam) gebouwde omgeving. De specialismen zijn onder meer bouwkundige en veiligheidsinspecties, asbest-, bodem- en energieonderzoek en complete directievoering

42 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

De mondiale organisatie Jotun bestaat uit Decoratieve Coatings en Prestatie Coatings (Maritiem, Protective en Poeder Coatings). Het bedrijf heeft 64 bedrijven in 45 landen en wordt vertegenwoordigd in meer dan 100 landen over de hele wereld. Bij Jotun produceren zij lakken en poedercoatings. Het coating- en kleurenassortiment wordt ontworpen om aan de meest recente industriestandaarden te voldoen met aandacht voor duurzaamheid.

TECHNISCHE HANDELSMAATSCHAPPIJ K.S.C. INTERNATIONAL Galgeriet 31 – 33 1141 GH Monnickendam Tel. 0299 – 65 48 50 info@kscint.nl www.kscint.nl KSC International is gespecialiseerd in het conserveren van metalen op verschillende manieren. Met al meer dan 40 jaar ervaring is KSC een bekende naam in Nederland op het gebied van metaalconservering. Door middel van stralen, schooperen/metalliseren/TSA, keramisch parelen en natlakken zorgt KSC voor het behoud van metaal. De vele veranderingen in de branche en in de wet- en regelgeving heeft hen doen besluiten om lid te worden van ION.

Wij heten deze leden van harte welkom binnen de vereniging!

Colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Verschijnt acht maal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren.

REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur).

REALISATIE Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (ontwerp en opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

COMMUNICATIERAAD Hans Bosveld (vereniging ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Rob Koppenol (Jetvertising), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Jaap van Peperstraten (zelfst.), Santino Scherpenborg en Egbert Stremmelaar (vereniging ION).

REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar. Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@ vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief.

ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Arthur Middendorp, arthur@jetvertising.nl. after-sales: advertenties@jetvertising.nl OPMAAK Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl DRUK PreVision, Eindhoven www.pre-vision.nl UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl COPYRIGHT 2019 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 / arthur@jetvertising.nl.

Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

ANODEMANDEN (TITAAN)

MEPACO b.v.

T. 071-5892863 Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com www.coatingsystemenvanderlans.nl

ANODEN (TITAAN)

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-2620788 www.magneto.nl / sales@magneto.nl Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

AFVALWATERBEHANDELINGINSTALLATIES

Official Benelux dealer

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se MEPACO b.v.

T. 071-5892863

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Multinal Group T. 088-2055300 / F. 088-2055301 info@multinal.com / www.multinal.com

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

BRANDWERENDE / BRANDVERTRAGENDE COATINGS

WSB Wagner Finishing Equipment b.v.

T. 030-241 41 55 verkoop@wsb-benelux.nl / www.wsb-benelux.nl

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

CHEMICALIร N/ OPP. BEHANDELING

Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

CHEMISCH NIKKEL

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

AFZUIGINSTALLATIES

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

ANODISEER (OPHANGREKKEN)

BEITSEN/PASSIVEREN

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

DROOGAPPARATUUR

Sir John b.v.

T. 0182-396931 / F. 0182-396937 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl

IST Benelux b.v.

T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 43

Brancheregister INDUSTRIร LE REINIGING

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

HAKEN Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl / www.infraroodtechniek.nl

Mefiag Filters & Pumps b.v.

Heerenveen T. 0513-630230 / F. 0513-632233 mefiagbv@onececo.com / www.mefiag.com

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 info@hendor.com / www.hendor.com

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN

Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 www.rasco-clemco.nl

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES, PAINTSTOP)

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

FILTERS (OVERSPRAY)

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

GLASPARELSTRAALCABINES Filter Service Heerenveen T. 0513-633900 info@filterservice.nl / www.filterservice.nl

FILTERS & POMPEN

Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

44 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

INFRAROOD VERWARMINGSAPPARATUUR

HANGBAANSYSTEMEN

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

HARDCHROOM BADEN (KUNSTSTOF)

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HITTEBESTENDIGE EN NON-STICK COATINGS

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl / www.infraroodtechniek.nl

KLEUR, LICHT- EN OPPERVLAKTEMETING

Konica Minolta Sensing Europe b.v T. 030-2481193 info.benelux@seu.konicaminolta.eu / www. konicaminolta.eu/measuring-instruments

KUNSTSTOFLAKKEN Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

LAAGDIKTEMETERS

ONTLAKKEN (IN LOON)

MOFFELOVENS

Muilwijk Finishing

Helmut Fischer Meett. b.v.

Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

NauMetrics PMI T. 074-3490022 / F. 084-0037042 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

NANO COATINGS / KERAMISCHE COATINGS

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

Verlab-Hitachi Instruments T. 0162-320633 info@verlab.nl / www.verlab.nl

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl

Thermo-Clean Heusden-Zolder n.v.

T. 0032-13539060 Thermo-Clean Nederland b.v.

T. 0182 37 46 20

ONTVETTINGSMIDDELEN

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

LAKSTRATEN

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

NATLAKKEN (AFDEKMATERIALEN)

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

NATLAKSPUITAPPARATUUR ONTBRAMEN / ONTBRAAMMACHINES

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

METALLISEREN/SCHOOPEREN

Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Belco P.A.S. B.V.

Q-Fin Quality Finishing Machines Ontbramen, slijpen en afronden T. 0497-581018 info@q-fin.nl / www.q-fin.nl

Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

OPHANGREKKEN VOOR GALVANO

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

EN LAKTECHNIEK OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 45

Brancheregister POEDERCOATINSTALLATIES

POEDERSPUITCABINES

SPUITCABINES

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

OVENS Indufinish b.v.

T. +31(0)591-630003 www.indufinish.com / info@indufinish.com

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 interpon.benelux@akzonobel.com www.akzonobel.com/powder

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl Unifour b.v.

T. +31 (0)315 641352 info@unifour.nl / www.unifour.nl

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

POLIJSTEN Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+32 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN)

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Official Benelux dealer

STRAALAPPARATUUR

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com

Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

POEDERSPUITAPPARATUUR

PROTECTIVE COATINGS

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Muilwijk Finishing Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com / www.petsonpaints.com

SHOTPEENEN

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

STRAALCABINES

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 info@wagnersystemen.nl www.wagnersystemen.nl Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

46 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

Belco P.A.S. B.V.

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

UV EN EBC LAK Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

STRAALINSTALLATIES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

STRAALKASTEN

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / 06-53788457 info@wabrasives.nl www.wabrasives.com

TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN

www.elacoatings.com VERDUURZAMEN VAN METAAL

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+32 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

VERPAKKINGSMATERIALEN

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

TRANSPORTSYSTEMEN Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 www.rasco-clemco.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

VERFSPUITAPPARATUUR Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

STRAALMIDDELEN Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 / F. 078-641 80 80 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Profipack Verpakkingsmaterialen b.v.

T. 0348-712514 info@profipack.nl / www.profipack.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 / F. 072-5714340 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

Muilwijk Finishing M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019 47

Brancheregister WERPSTRALERS

VERWERKING AFVALSTROMEN Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

WATERBEHANDELING

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 / arthur@jetvertising.nl.

Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

48 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2019

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

BluCr® Trivalent hard chrome technology

ՓՓ ub; --u7b] _-u71_uool om7;u]u--[ bm ࣐​࣐m 0; ;]bm] 7; u( Ŋ- |oubv-ঞ; Wij zijn de eerste!

Driewaardig vs. zeswaardig

Met trots heeft Atotech als eerste het enige volwaardige alternatief voor hexavalent hardchroom op de markt geïntroduceerd. BluCr® (Blue Chroom) is een proces op basis van driewaardig chroom zonder giftige of kankerverwekkende bestanddelen. Klaar voor een duurzame toekomst zonder last te hebben van de CrVI-authorisatie perikelen.

Neerslagen uit BluCr® hebben de “look & feel” overeenkomstig neerslagen uit hexavalente electrolyten. Ook de technisch eigenschappen komen – in grote lijnen – overeen met CrVIneerslagen. Terwijl hardheid overeen komt met klassiek hardchroom, is de slijtvastheid vergelijkbaar met die van de modernste hexavalente processen.

Als gevolg van z’n chloride bestendigheid, is BluCr® zelfs beter geschikt voor zware en marine omstandigheden.

Met BluCr® bfv| |o|;1_ 7; ;] naar duurzame hardchroom plating

Atotech B.V. +31 30 2409010 office.nl@atotech.com Benelux-vestiging

atotech.com

Specialisten op het gebied van straal- en spuitapparatuur

Together we make it work!

V E R K OOP ONDE R HO U D S E R V IC E V E R HUUR

Rijksstraatweg 123, 3316 EG Dordrecht E-mail: info@apeqwiwa.nl

+31 (0)78 613 9610 WWW.APEQWIWA.NL