Oppervlaktetechnieken0618

HĂŠt vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

Organische Deklagen

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Toeleveranciers en Geassocieerden

Algemeen

Vereniging ION

jaargang 62 nummer 6 oktober 2018

Thema Bouw, infrastructuur en staalconstructies

Verbeter de gezondheid van uw werknemers RUPES Afzuiginstallaties

www.wsb-benelux.eu

WOT 2018: het meest inspirerende vakevent voor oppervlaktetechnologie

20 12

Zie ook pagina 25 10

Elektrochemie en Metallieke deklagen

!

w

eu

70% minder afval met dubbelmembraanpomp

SURFACE Campus Stand 7.D.01

Ni

Griekspoor gaat geen uitdaging uit de weg

16

Oosterscheldekering: grootste straal- en conserveringsproject ooit

straalmiddelen.nl straalinstallaties.nl

Glansmeter

www.elcometer480.com

Kort nieuws Impact van de nieuwe generatie Eurocodes De Eurocodes worden herzien. Vanaf 2020 komen deze normen voor het constructief ontwerp beschikbaar. Deze nieuwe Eurocodes worden geschreven voor de constructeur in de praktijk.

Om meer te weten te komen over deze ontwikkeling en over staal- en betonconstructies in het bijzonder, organiseert NEN samen met VNConstructeurs een symposium over de impact van de nieuwe generatie Eurocodes.

In 2010 begon een proces dat resulteerde in een werkprogramma voor de herziening van de Eurocodes. Daarin zijn belangrijke signalen opgenomen die vanuit Nederland

worden ondersteund: - verbetering van het gebruiksgemak - vermindering van het aantal nationale keuzemogelijkheden - in lijn brengen met de laatste stand der techniek.

Voor deze bijeenkomst hebben NEN en VNConstructeurs honderdeneen jaar aan relevante, praktische en internationale constructeurservaring bijeengebracht in de vorm van: - Steve Denton (UK): hoofd civil, bridges and ground discipline WSP, visiting professor university of Bath, voorzitter CEN/ TC 250 ‘Structural Eurocodes’

- Ulrike Kuhlmann (Duitsland): partner Kuhlmann-Gerold-Eisele, professor Universität Stuttgart, voorzitter CEN/TC 250/SC 3 ‘Design of Steel Structures’ - Hans Ganz (Zwitserland): eigenaar Ganz Consulting, University of Lucerne (HSLU), voorzitter CEN/TC 250/SC 2 ‘Design of Concrete Structures’ Het symposium vindt plaats op 21 november bij Royal Haskoning DHV in Amersfoort.

AANMELDEN KAN VIA www.vnconstructeurs.nl

drukregelaar niet meer nodig is. Zo’n regelaar leidt tot hogere aankoopkosten, extra afval, spoelmiddelverbruik en onderhoudskosten.

Een andere belangrijke innovatie is de WAGNER elektronische 2K apparatuur, met het ‘Adjustable Injection System’. Hierbij worden bij wisselde vloeistofafnames en bij het werken met bijvoorbeeld twee spuitpistolen of recepten met verschillende mengverhoudingen, de doseerkleppen automatisch bijgestuurd. Deze techniek zorgt voor een optimale mengverhouding met een betrouwbare en constante coatingkwaliteit.

MEER INFORMATIE www.vepa.nl

10 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

parts2clean Quality needs perfection Toonaangevende internationale handelsbeurs voor reiniging van industriële onderdelen en oppervlakken 23 – 25 oktober 2018 Stuttgart Germany parts2clean.com

with Again s d Tour Guide

HANNOVER CONSULTANCY B.V.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 11

Organische deklagen

Thema Bouw, infrastructuur en staalconstructies

Een deel van de OSK met een witte hulpconstructie voor veilig werken.

Oosterscheldekering: grootste straal-en conserveringsproject ooit Sinds enkele jaren loopt het grootste straal- en conserveringsproject ooit in Nederland met een orderwaarde van net geen 46 miljoen euro. Het gaat om de Oosterscheldekering (OSK), het bekendste onderdeel van de Deltawerken en heel belangrijk voor de bescherming van Zeeland en het achterland tegen hoogwater vanuit de Noordzee. De contractduur omvat ook het onderhoud tot 2035. Hoe pak je zo’n klus aan?

Rijkswaterstaat heeft deze opdracht in 2014 aan de OSK Conserveringsgroep gegund, een samenwerkingsverband tussen Van der Ende Steel Protection Innovators en Gelders Staalstraal- en Schildersbedrijf (GSB), dat speciaal voor deze klus is opgericht. Het zijn twee familiebedrijven die veel ervaring hebben met grote conserveringsprojecten en elkaar regelmatig tegenkomen als concurrent, maar soms ook gezamenlijk een inschrijving doen. De OSK is een imposante verschijning die de Zeeuwse eilanden Schouwen-Duiveland en Noord-Beveland met elkaar verbindt.

12 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

In totaal is het een negen kilometer lange verbinding bestaande uit drie sluitgaten met in totaal 62 stormvloedschuiven.

In het contract met Rijkswaterstaat is bepaald dat er 32 schuiven helemaal gestraald moeten worden en van een nieuw conserveringssysteem moeten worden voorzien en dat de OSK Conserveringsgroep tot 2035 verantwoordelijk is voor het onderhoud. In totaal gaat het om het uitvoeren van zowel groot als klein onderhoud aan de conservering van de stalen schuiven, de stalen onderdelen van de pijlers, de peilmeetstations, leuningen en

de remming- en geleidewerken. Het gaat om vast en variabel onderhoud. Variabel is bijvoorbeeld het verwijderen van de coating op 32 schuiven en het aanbrengen van een nieuw conserveringssysteem; vast onderhoud begint meteen daarna en geldt voor het gehele complex van 62 schuiven en aanverwante bouwwerken en duurt tot 2035.

SPECIALE HULPCONSTRUCTIE Johan van Schenkhof, projectmanager van GSB, legt uit dat deze klus zo groot en niet zonder risico is, dat ze ervoor gekozen

Een van de hoogwerkers om het object goed bereikbaar te maken.

hebben om samen met Van der Ende in te schrijven. “We hebben allebei een aantal sterke kanten en hebben de krachten gebundeld. We hebben ook eerder gezamenlijk ingeschreven bij de Maeslantkering en de Koningshavenbrug, maar toen hebben we niet gescoord. Bij een grote klus met veel risico’s zoeken we elkaar wel op en we kunnen ook veel van elkaar leren. De basis is vrijwel hetzelfde, we zijn allebei familiebedrijven. Van der Ende was voor deze inschrijving de enige partij waarmee we dit samen zouden willen doen. We hebben goede afspraken gemaakt en het werk aan de OSK gelijkelijk verdeeld.”

Het werk aan de OSK is eigenlijk met niets te vergelijken. Zo was er de vraag: hoe ga je die schuiven aanpakken? Traditionele aanpak is via steigerbouw, maar dat is boven het snelstromende water een gevaarlijke klus. En ook tijdens het gritstralen en conserveren zijn steigers niet zonder gevaar. Daarom hebben de twee partijen een speciale hulpconstructie bedacht en gemaakt. Het gaat om een vaste hulpconstructie die bestaat uit zes grote onderbaksecties die onder de schuif worden gehesen. Daarop worden vaste stalen wanden met dubbelwandige isolatie gezet waarna er dakelementen worden aangebracht. Hierbij is er dus geen sprake van langdurige blootstelling aan valgevaar zoals bij steigerbouw met erom-

heen gesealde folie. De dubbelwandige isolatieplaten zorgen ook voor een betere klimatologische beheersing binnen de hulpconstructie waarmee het werk beter kan worden uitgevoerd. De hulpconstructie helpt om betere kwaliteit te leveren.

HOOG WATER EN GOLFSLAG Johan van Schenkhof: “Per etmaal stroomt de inhoud van vier miljoen zwembaden door de Oosterscheldekering. De stroomsnelheid is ongeveer een meter per seconde, echt bizar. Als je erin valt, heb je vrijwel geen overlevingskans. Bij de ontwikkeling van de constructie hebben we ook een jaar ervoor uitgetrokken om die constructie ter plekke te installeren en te kijken hoe het zich gedraagt in deze omgeving. Denk aan hoog water en golfslag.

De daaropvolgende winterperiode zijn er diverse aanpassingen en verbeteringen doorgevoerd aan de constructie voordat gestart is met de daadwerkelijke conserveringswerkzaamheden. Bij steigerbouw moet je allerlei toeren uithalen om die steigers te kunnen plaatsen. Ook moeten de schuiven dan opgevijzeld worden tussen de pijlers voor het straal- en conserveerwerk. Dit opvijzelen brengt allerlei aanvullende risico’s met zich mee voor het functioneren van de Oosterscheldekering.

Met de hulpconstructie is dat niet nodig.”

Van Schenkhof vindt dat er voortaan bij dit

soort omstandigheden altijd gewerkt zou moeten worden vanuit een hulpconstructie, omdat daardoor het risico dat iemand te water raakt aanzienlijk afneemt. Dit pleidooi is gebaseerd op het feit dat die constructie geen EMVI-eis was, waardoor je er in die zin niet op beoordeeld wordt.

In de constructie wordt allereerst de oude coating verwijderd via conventioneel stralen waarna er een nieuw conserveringssysteem van drie lagen wordt aangebracht met een totale droge laagdikte van 515 micrometer. De OSK Conserveringsgroep doet mondjesmaat wel proeven met andere straalmethoden, zoals coating verwijderen met behulp van inductie of lasers, om te kijken of die bruikbaar zijn bij dit soort werkzaamheden. Het meeste uitvoeringswerk besteedt de OSK Conserveringsgroep overigens uit aan vier grote vaste onderaannemers, waaronder GSB en Van der Ende. Binnen de groep wordt niet alleen het werk zelf gelijkelijk verdeeld, maar ook de uitbesteding.

GEEN GARANTIE “Wat betreft het verfsysteem, hebben we gekozen voor een systeem van Jotun dat zich hier al meer dan 15 jaar heeft bewezen. Wat wel veranderd is, is dat we van een vierlaags conserveringssysteem zijn overgestapt op een drielaags systeem met een polyurethaan toplaag, maar we zijn in

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 13

Een hulpconstructie aan de OSK en enkele behandelde schuifconstructies.

laagdikte juist iets omhooggegaan. Contractueel is een corrosiebestendigheid van 20 jaar vereist en een totale laagdikte van 350 micrometer. Maar wij hebben voor een zwaarder systeem gekozen om zodoende minder inspanning te hoeven leveren in de onderhoudsperiode. Dus nu wat meer uitgeven om straks meer te besparen. Of je nu 150 of 225 micrometer spuit, maakt in de arbeidsgang niet veel uit, hoewel het wel extra verf vergt. Belangrijker is dat het uiteindelijk wel scheelt in de onderhoudsperiode, gelet op risico’s en faalkansen.

Vorig jaar hebben we met Rijkswaterstaat een traject doorlopen om het contract te optimaliseren waardoor het beter aansluit bij hun wensen en doelstellingen.”

Hij vervolgt: “Het unieke aan dit project is ook dat we contractueel geen garantie geven aan Rijkswaterstaat, maar dat wij wel tot 2035 verantwoordelijk zijn voor het onderhoud. Je kunt dit als een soort garantie aan onszelf zien. Objecten die we gedaan hebben, gaan het jaar daarop het onderhoud in. We moeten jaarlijks de hele kering inspecteren om het onderhoudsplan te kunnen bepalen. Geconstateerde schade moeten we uiterlijk binnen twee jaar herstellen. Alles wat we nu niet goed

14 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

doen, komen we zelf weer tegen voor herstel. Daarom hebben we ervoor gekozen om de kwaliteit nu ontzettend hoog in te schieten. Vandaar die totale laagdikte van 515 micrometer.”

BIZAR In totaal worden er nu vier schuiven per jaar behandeld. Alle schuiven zijn natuurlijk bedoeld om onder water te gaan en in werkelijkheid doen ze dat ook, want vier keer per jaar wordt de sluiting geoefend. Johan van Schenkhof: “Ik heb heel veel bruggen en andere bouwwerken gedaan, maar hier praten we toch over een bijzondere klimaatklasse. Ik kan me voor een conserveringssysteem geen ergere klimaatklasse voorstellen dan deze. Een booreiland offshore is misschien vergelijkbaar. Maar hier is het echt bizar. Als je over de kering rijdt en aan het begin is de houder voor de ruitensproeivloeistof helemaal vol, kan die aan het eind, na negen kilometer, helemaal leeg zijn. Als de wind over de weg waait, heb je één en al zout en blijf je sproeien, echt bizar. Dit object heeft dus elk jaar onderhoud nodig.”

Voor een goede uitvoering, heeft de OSK Conserveringsgroep ook twee hoogwer-

kers gekocht en aangepast met hangbakken om het object goed bereikbaar te maken. De hoogwerkers zijn bedienbaar vanuit de hangbak, zijn goedgekeurd door de Inspectie SZW en hebben zelfs een innovatieprijs gewonnen. “De bereikbaarheid goed regelen was veel meer een uitdaging dan de vraag welke verf we gaan gebruiken. De Oosterscheldekering is naast een stormvloedkering ook een openbare weg tussen Schouwen-Duiveland en Noord-Beveland met een hoofdrijbaan en een parallelweg die dienstdoet als werkweg. Voor het plaatsen van de hulpconstructie en het conserveren hebben we werkruimte nodig en daarvoor maken we gebruik van de werkweg.” O MEER INFORMATIE www.gsb.nl www.vanderende.nl Lees verder of reageer

GELIJKTIJDIG MET NIL VERBINDINGSWEEK

NIEUW DIT JAAR!

71824956

SURFACE CAMPUS

Brabanthallen ‘s-Hertogenbosch

SMART SOLUTIONS FOR INDUSTRIAL COATING

Week van de Oppervlaktetechnologie 13 t/m 15 november Brabanthallen Den Bosch Ook dit jaar verzorgt vakblad OT (Oppervlaktetechnieken) de ofďŹ ciĂŤle event catalogus, deze wordt aan alle lezers gestuurd en aan alle bezoekers aangeboden. De totale oplage zal daardoor ca. 5.500 exemplaren bedragen.

Voor nadere informatie en/of reserveringen: Bel (070) 399 00 00 of stuur een e-mail aan arthur@jetvertising.nl

DIT IS HANGON HangOn is een partner die klanten helpt om slimme oplossingen te vinden voor ophangen, maskeren en handling om daarmee de productiviteit en de winstgevendheid in hun coating proces te vergroten.

Wij ontwikkelen en produceren in eigen fabrieken en distribueren onze producten naar meer dan 40 landen over de hele wereld.

Bezoek ons in onze stand op de Surface Campus 2018 Nr. 7.D.01

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 15

Algemeen

Thema Bouw, infrastructuur en staalconstructies

Veelzijdig bedrijf denkt in technische oplossingen

Griekspoor gaat geen uitdaging uit de weg Griekspoor heeft dit jaar wat te vieren, want het bedrijf bestaat vijftig jaar. In die tijd is het uitgegroeid tot een zeer veelzijdig bedrijf. Het begon met maaiwerkzaamheden, maar in vijftig jaar zijn er nog veel meer specialisaties ontwikkeld, zoals het aanbrengen van de eigen fietspadcoating tot het coaten en slijpen van (hydraulische) stangen met extreme lengtes tot wel 23 meter. Daarnaast is Griekspoor altijd bezig met innoveren. Dit blijkt onder meer uit de machine die Griekspoor zelf ontwikkeld heeft voor het aanbrengen van de fietspadcoating, Velocoat.

Een bijzonder onderdeel van Griekspoor is de fietspadcoating die het bedrijf als enige in Nederland machinaal kan aanbrengen.

Overal wordt fietspadcoating handmatig aangebracht, maar het bedrijf vond dat dat sneller moest kunnen, met daarbij een gelijkmatige kwaliteit van de coating.

Daarom heeft Griekspoor zelf een machine ontwikkeld. Het duurde ongeveer zes jaar voordat die machine helemaal naar tevredenheid was. De coating zelf (Velocoat®) is de op de markt verkrijgbare koudplast, waarvan de verspuitbare variant wordt gebruikt in de machine (koudsprayplast). De machine kan 1,5 meter breed overbruggen en brengt de coating aan in slechts één arbeidsgang met een laagdikte van een millimeter op bestaand asfalt. De machine kan per dag vierduizend vierkante meter Velocoat® aanbrengen.

De laag van een millimeter is via de zogenaamde Round Robin-test op slijtage en levensduur getest. Na vier miljoen overrollingen met een autoband bedroeg de slijtage minder dan 20%. Dit betekent dat de coating probleemloos meer dan acht jaar functioneel blijft. Griekspoor wijst erop dat de fietspadcoating met de machine veel sneller wordt aangebracht dan met

16 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

de hand. Daarbij is de droogtijd veel korter dan die van andere coatings voor fietspaden. Die coatings hebben een droogtijd van enkele uren, terwijl de machinaal opgebracht coating al na twintig minuten weer overrijdbaar is. Daarnaast heb je, doordat het op bestaand asfalt wordt aangebracht, in feite een extra beschermlaag tegen vorst en wordt het onderliggende asfalt ook tegen UV-straling, water en strooizout beschermd.

VLAMSPUITTECHNIEK In 1968 begonnen Joop en Aad Griekspoor met het handmatig schoonmaken van sloten en slootkanten voor de gemeente. Op een gegeven moment verkocht Joop z’n Fiatje en voor dat geld kocht hij een trekker met maaiarm. De slootkanten konden nu ook gemaaid worden. Ondernemend als de broers waren, werd er nooit nee gezegd op een klantvraag. Dus toen vanuit de gemeente de vraag kwam of ze ook de brugleuning meteen wilden repareren (ze kwamen er tenslotte toch langs), werd dit direct geregeld. Maar het thermisch verzinken van de brugleuning duurde wel twee tot drie weken en dat vonden de gebroeders te lang. Ze gingen op zoek naar

Mario van Helmond een alternatief en zo kwamen ze uit bij het schooperen, waarmee een zink-aluminium coating wordt aangebracht. En dat kon gewoon in een paar uurtjes gedaan worden en over de gemetalliseerde laag kon je natlakken in de gewenste kleur.

“Het principe van aanpassen en verbeteren doen we al decennia”, zegt Mario van Helmond, directeur van Griekspoor Vlamspuittechniek bv. Zoals zijn naam al doet vermoeden, is Mario van Helmond geen Griekspoor. Hij is twintig jaar geleden als organisatieadviseur binnengekomen en na

De machine waarmee Velocoat wordt aangebracht.

Velocoat wordt aangebracht.

ongeveer tien jaar vroegen de gebroeders of hij aandelen vlamspuittechniek wilde kopen die in een aparte bv werd ondergebracht. “Toen de schoopeerapparatuur in het begin werd aangeschaft, zei de verkoper dat een beweegbare brug ook een hydraulisch gedeelte heeft en dat je met plasma-spuitapparatuur de cilinder kon repareren als die lekte. Dus naast de schoopeerapparatuur, die relatief goedkoop was, werd er voor een veelvoud aan plasma-apparatuur gekocht zonder dat daar op dat moment voldoende werk voor was. Gelukkig kregen we langzaam maar zeker meer opdrachten. Vanaf midden jaren 80 hebben we een civiele afdeling die zich onder meer richt op maaien, speelplaatsen, wegbelijning, een technische c.q. constructieafdeling die onder meer onze machines aanpast en een coatingafdeling waarin vlamspuittechnische coatings worden aangebracht. Ook wordt daar

Gerealiseerde fietssuggestiestroken met Velocoat.

geslepen en industrieel spuitwerk in hoge kwaliteit uitgevoerd.”

CONTROLE Eerst werkte Griekspoor veel voor gemeenten, daar kwamen later de provincies Noord- en Zuid-Holland bij.

Toen kwam Rijkswaterstaat die als eerste organisatie de normering vastlegde voor de vlamspuitcoatings. Die normering heeft Griekspoor onderdeel van hun kwaliteitssysteem gemaakt. Verder is Griekspoor qua afmetingen voor vlamspuittechniek enorm gegroeid. Ze kunnen lengtes aan tot 23 meter met een maximaal gewicht van twintig ton en een maximale diameter van een meter.

Mario denkt dat Griekspoor de enige jobcoater in Europa is die dergelijke afmetingen aankan. Vandaar dat de opdrachten voor het vlamspuiten niet alleen uit heel Europa komen, maar ook uit Azië en zelfs

uit de Verenigde Staten. Onder het vlamspuiten vallen vijf verschillende opbrengtechnieken die Griekspoor uitvoert, zoals plasmaspuiten, HVOF-spuiten en schooperen. “Alle machines en randapparatuur voor de vlamspuittechnieken hebben we zelf ontwikkeld. Die kun je niet zo kopen.

Maar ook veel handlingsapparatuur en de machines voor onze slijpprocessen hebben we zelf ontwikkeld. Het werk voor het vlamspuiten begint bij ons al voor de voorbehandeling. Elk product dat binnenkomt wordt eerst helemaal gecontroleerd op diameter, cracks en poriën. Materiaalfouten moeten eerst gecorrigeerd worden voordat je verder gaat. Als het product na de controle verder kan, wordt het eerst helemaal ontvet.”

VOORBEHANDELING Daartoe wordt het product opgewarmd tot een temperatuur waarbij al het even-

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 17

Vereniging ION

Zonder oppervlaktetechnologie geen producten

WOT 2018: het meest inspirerende vakevent voor oppervlaktetechnologie De spanning richting de Week van de Oppervlaktetechnologie (WOT 2018) begint duidelijk voelbaar te worden. Deze vindt plaats van 13 tot en met 15 november in hallen 7, 3 en 4 van de Brabanthallen in ‘s-Hertogenbosch. Via een zeer uitgebreid en indrukwekkend programma vindt u alle nieuwste ontwikkelingen en inzichten bij elkaar op het gebied van oppervlaktebehandelingen en -technieken. Ook is er een Algemene Ledenvergadering voor ION-leden en wordt de winnaar van de ION Borghardt Award bekend gemaakt. Voor het eerst wordt nu de NETWERK-app ter beschikking gesteld waarmee bezoekers hun eigen programma kunnen samenstellen en vooraf afspraken maken.

Oppervlaktebehandeling is van essentieel belang voor de gehele maakindustrie, het voegt een onmisbare waarde toe aan producten. De maakindustrie is veeleisend, maar ook de grenzen van de technische mogelijkheden worden steeds verlegd: nog sneller, nog kleiner, nog duurzamer en nog hogere kwaliteit. Dit vraagt ook van de oppervlaktebehandelende branche een constante stroom aan innovaties, zowel op het gebied van de gebruikte grondstoffen, alsook op het gebied van de toegepaste productieprocessen en materialen.

Daarom komen er ook veel innovaties aan bod tijdens de WOT 2018. Meer dan 175 aanbieders tonen hun oplossingen, technologieĂŤn, machines en bewerkingen voor oppervlaktebehandeling. Hierbij komen alle vakgebieden aan bod, zoals allerlei voor- en nabehandelingen en diverse coatingtechnieken. Mis het niet, registreer u nu voor op surfacecampus.nl met voorregistratiecode 500.007.19 en u heeft gratis toegang tot SURFACE Campus 2018.

Voor veel van de productieprocessen in de branche zijn gevaarlijke stoffen

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

(SVHC-stoffen) of zelfs kankerverwekkende stoffen (CMR-stoffen) noodzakelijk als processtof. Om het gebruik hiervan te minimaliseren, wordt de wet- en regelgeving steeds stringenter. Voor de industrie betekent dat een voortdurende zoektocht

Natlakken. Foto DAF Trucks

naar veiligere alternatieven die ook tot de gewenste kwaliteit leiden. De SURFACE Campus, een ION Congres Campus, diverse inspiratiepleinen, doe-het-zelf-activiteiten, workshops, masterclasses, een innovatieaward en netwerkmomenten bieden een

ongekende mogelijkheid om in korte tijd een diepgaand inzicht te verwerven in duurzame productieprocessen voor verduurzaamde producten. Op de WOT 2018 ontdekt u de nieuwste mogelijkheden en oplossingen, nieuwste technieken en materiaalvraagstukken. U vindt er elk denkbare oppervlaktebehandeling en alles van raw materials tot en met oppervlaktebehandeling. Voor de organisatie van het evenement werken 30 brancheverenigingen, 20 kennisinstituten, 200 innovatieve bedrijven, vijf ministeries en rijksdiensten samen.

THEMAPLEINEN De SURFACE Campus is het grootste specialistische vakevent voor oppervlaktetechnieken in de Benelux en biedt inspirerende exposities, innovaties en een uitgebreid kennisprogramma. U ontdekt hoe processen en bewerkingen efficiënter, beter of gemakkelijker kunnen, welke behandelmethoden de markt gaan veroveren en welke productinnovaties hun intrede hebben gedaan. Hoe blijft u met uw bedrijf vooroplopen? Hoe speelt u in op de nieuwste trends? Kom met uw ondernemersvraagstuk, applicatie-uitdaging of gebruikersbehoefte naar SURFACE Campus 2018 en laat er bijvoorbeeld samples testen.

Behalve kennis opnemen via lezingen en presentaties, wordt u ook uitgedaagd om zaken zelf te doen en te ervaren op diverse

exposities en themapleinen waar u van alles kunt zien, ontdekken en uitproberen.

Op de expositie van de ION Borghardt Award zijn de tien meest duurzame innovaties in het vakgebied te vinden. In het SURFACE Lab kunnen applicateurs, professionals in de maakindustrie en OEM’ers de specifieke eigenschappen van materialen en hun kwaliteitsverschillen ontdekken. Ze kunnen zelf aan de slag kunt met diverse meetapparatuur en naar wens hun eigen samples testen op laagdikte, krasvastheid, ruwheid, weersbestendigheid, hechting, elasticiteit en porositeit. Diverse ION-experts zullen uitleg geven over de voorspellende tests én de betrouwbaarheid hiervan. In het SURFACE Lab verzorgt Vereniging ION ook een introductie van de cursus Inhouse Control Medewerker.

Op het 3D-plein zijn diverse printtechnieken te zien, met onder meer kunststof, beton en metaal. Er wordt bovendien aandacht besteed aan het behandelen van 3D-geprinte producten én aan 2,5D-printing: de potentiële nieuwe gamechanger van de branche. Op het Houtplein laten exposanten de mogelijke toepassingen en bewerkingen van hout zien en het effect van kleur. Het Verfplein is een nieuw initiatief om bezoekers de nieuwste mogelijkheden, oplossingen en toepassingen van coatings te laten ervaren. Technieken zoals stralen, spuiten en poedercoaten kunt u virtueel uitproberen. Maar ook is er een Reinigingsplein met diverse voorbeelden

van reinigingsmethodes en -apparatuur, een Veiligheidsstraat dat diverse ontwikkelingen toont op het gebied van veilig werken en veiligheid en een Composietenplein met diverse mogelijkheden van coatings op composieten. Verder is er aandacht voor de Kunstenaar in de Oppervlaktetechnologie 2018/2019 (Patrick Visser) met een imposant kunstwerk van de kunstenaar.

CONGRES CAMPUS: INFORMATIEF KENNISPROGRAMMA De ION CONGRES Campus biedt maar liefst 75 lezingen en presentaties die een specifiek onderwerp diepgaand behandelen. Het congres vindt plaats in hallen 7 en 4 van de Brabanthallen en is te vinden achter de ION Business Lounge. Er worden doorlopend lezingen, masterclasses en best practices gehouden. Lezingen en presentaties zijn ingedeeld naar diverse thema’s (materialen/oppervlaktebehandelingen). Een overzichtelijk programma staat op de website.

Op 13 november is er bijvoorbeeld de Masterclass: Corrosie en bescherming tegen corrosie onder leiding van prof.dr.ir.

Arjan Mol en dr.ir. Hans van der Weijde, en de presentatie Een duik in de wereld van normalisatie: ISO 12944 en EU-restrictie voor de toepassing van di-isocyanaten van Suzanne Dietz van de NEN, en presentaties over Qualicoat, Qualisteelcoat en Qualanod(specificaties). En is er aandacht

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 21

AL 50 JAAR UW LEVERANCIER VOOR HOGEDRUK VERFSPUITEN STRAALAPPARATUUR

Rasco voert een uitgebreid assortiment professionele spuitapparatuur. Met de topmerken zoals Binks, Graco Ransburg, Tritech en WiWa behoort het leveringspakket van Rasco tot de grootste in de Benelux. Clemco is leverancier van een zeer uitgebreid assortiment straalapparatuur en vertegenwoordigt Clemco USA, een van de grootste producenten in de wereld van straalapparatuur.

www.rasco-clemco.nl 2 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

wel wat uit. Ik denk dat een traditionele engineer niet zozeer zou zorgen voor een versnelling, die zou gewoon naar zijn werk gaan en een normaal plan maken. Maar wij willen de moderne methode waarmee we de nieuwste inzichten uit de wetenschap en onderzoekswereld hier heel direct binnenkrijgen. Bij reguliere studenten is dat misschien ook wel zo, maar toch in een wat langzamer tempo. We hebben geen tijd om te wachten. We hebben nu contact met de meest actuele management- en ontwerpmethoden, techniek, bedrijfsmatig projectmanagement en innovatie.”

Lejla Brouwer: “We zijn nu met z’n allen in een snelle tijd beland. Waar het nu om gaat, is dat de basisopleiding van de ingenieur op sommige punten tekort schiet.

Bedrijven die ons inschakelen, willen dat er nog een laag bovenop komt die ervoor zorgt dat de ingenieur niet meteen in de bedrijfscultuur verdwijnt, in de waan van de dag. Ze willen dat de nieuwe ingenieur een langere tijd alert blijft en in die tijd voor versnelling kan blijven zorgen en kritische vragen blijft stellen. Dat die in zo’n rol belandt en blijft. In het MKB is men

Behuizingen van machines in de lijn. in vergelijking met grote bedrijven minder bezig met strategisch HR-beleid. Men kijkt nauwelijks naar hoe het bedrijf en de markt er over twee, drie, vijf of tien jaar uitzien en hoe je omgaat met de marktvraag. Door kritische mensen aan boord te

halen, kun je daar nu beter op anticiperen, bijvoorbeeld op het gebied van markt- en technologieontwikkeling en het kennisniveau van je medewerkers.”

Jop van der Kemp van New Engineers: “Op thema’s als innovatie en technologische ontwikkeling zijn er iedere dag veranderingen. In het traditionele onderwijssysteem staat een innovatie van twee jaar geleden op het curriculum, maar dat is nu oud nieuws, niet meer interessant. Het maakt niet veel indruk als je daar nu nog mee komt aanzetten. In ons opleidingsprogramma wordt de inhoud afgestemd op de behoefte bij de studenten en op de thema’s bij de bedrijven. Een heel persoonlijke en actuele programmering dus. Aanmelden voor bedrijven voor de lichting van september 2018 kan tot uiterlijk 15 juni. Na 15 juni start de aanmelding voor 2019.” O MEER INFORMATIE www.kampcoating.nl www.newengineers.nl Lees verder of reageer

Behuizingen van machines op weg naar de poedercoatcabine.

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2018

Ongeëvenaarde klasse Wij zijn MacDermid Enthone.

Het is ons doel om u van ongeëvenaarde kwaliteit, technische service en klantondersteuning te voorzien. Dit, voor al uw oppervlaktebehandelings- en applicatievraagstukken.

Gecommitteerd aan het ontwikkelen van duurzame-, innovatieve, volledig uitgeteste oplossingen, zijn wij de partner die u helpt de eisen vanuit de markt te verwezenlijken. Daardoor waarde toevoegend aan uw business.

U kunt ons bereiken via: salesservice@macdermidenthone.com macdermidenthone.com/industrial

MEIS/B22-2018

© 2018 MacDermid, Inc. All rights reserved.

OPLOSMIDDELEN Weg ermee!

Vervang oplosmiddelen voor ontvetten Risico’s gebruik reguliere oplosmiddelen Binnen veel metaalbedrijven werkt men met oplosmiddelhoudende reinigers voor het ontvetten van metalen producten.

Vaak uitsmeren van vet i.p.v. verwijderen Risico’s: zeer brandbaar, bij onvoldoende ventilatie kans op explosie, inademen van de dampen is zeer schadelijk voor de gezondheid.

De oplossing: PreCoat F31/20D Voordelen werken met PreCoat Veilig werken voor mens- en milieu Ontvetter op waterbasis met bescherming tegen vliegroest!

Werking eenvoudig te controleren middels water breaktest en blauwe kleur op oppervlak Naast uitstekende ontvettingskracht ook corrosiebescherming en verbeterde lakhechting voor organische coatings AD Chemicals is a part of AD International +31 (0) 167 526 900

Hoge temperatuur verzinken

adinternationalbv.com

Testen? Neem contact op: chemicals@adinternationalbv.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2018 21

voor blootstelling aan SVHC- en aan CMRstoffen en de webtool Metaal en Milieu.

Op 13 november is ook de bekendmaking van de winnaar van de ION Borghardt Award, de uitreiking van Henk de Man Memorial Award en zijn er masterclasses over kleur en over energietransitie.

Daarnaast zullen de (voor licentiehouders verplichte) update-vergaderingen van de kwaliteitslabels Qualicoat, Qualisteelcoat en Qualanod ‘s middags openbaar zijn.

De respectievelijke presidenten van deze internationale kwaliteitslabels zullen de waarde van de labels voor het voetlicht brengen. ‘s Avonds is er een Businessavond met show (alleen voor exposanten en genodigden).

DE TOEKOMST VAN OPPERVLAKTEBEHANDELINGEN Op 14 november is er onder een meer de lezing Ontwikkelingen in pre-anodiseren van Harmen IJdema, de lezing Low temperature zinc phosphate: An innovative concept reduces process costs and safes money (Engels) en een combipresentatie over innovaties binnen de conservering van staalconstructies. Verder zijn er diverse presentaties, bijvoorbeeld over Thermisch spuiten en lasercladden, over De zoektocht naar een bio-coating, over Dunne film zonnecellen verwerkt in gevelelementen en over Verscherpte brandveiligheidscontroles op regelgeving en handhaving op gevels.

15 november begint met een Algemene Ledenvergadering Vereniging ION (alleen

toegankelijk voor ION-leden) gevolgd door vele lezingen, bijvoorbeeld over Voedselveiligheid en oppervlaktetechnologie: hygiënisch ontwerpen in relatie tot voedselveiligheid en kwaliteit, over de Toekomst van oppervlaktebehandelingen bij ASML, over Oppervlaktereiniging door middel van enzymen, over Hoe dompelverzinkt staal gesmeerd loopt in persgereedschap van de meest kritische automobielproducenten en een Interactieve masterclass Do’s en don’ts van coatinginspectie en rapportage. Ook is er een Masterclass (theorie) dan wel een Training (praktijk) Inhouse Control Medewerker.

OPEN BEDRIJVENDAG Veel mensen kennen de mogelijkheden van de oppervlaktetechnologie onvoldoende. En er zijn veel mensen die wel hun werk doen, maar nooit het eindresul-

taat daarvan zien. Op de expositie Trots op het Werk tonen diverse exposanten bijzondere én alledaagse eindproducten die dankzij hun oppervlaktebehandeling unieke prestaties leveren. Deze expositie is bedoeld om het eindresultaat van de vele vormen van oppervlaktetechnologie te laten zien.

Op 16 november is het open bedrijvendag.

Het doel is om vooral niet-branchegenoten te laten zien wat er in werkelijkheid allemaal nodig is om een product te verduurzamen, te verfraaien of van betere eigenschappen te voorzien. Onder de bezoekers kunt u denken aan (hoge) scholen, (potentiële) klanten, autoriteiten en mogelijk zelfs conculega’s. Wilt u als bedrijf meedoen? Meld u dan aan bij het secretariaat van Vereniging ION. Een e-mail is voldoende met onder meer de vermelding van bedrijfsnaam, vestigingsadres, de naam van de contactpersoon met contactgegevens en de activiteiten van uw bedrijf die u wilt tonen tijdens de open dag. O

MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl/week-van-deoppervlakte-technologie-2018 www.surfacecampus.nl Lees verder of reageer

22 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

IGP-DURAÂŽxal Deep-matt anodised effect coating for high quality architectural applications.

characterised by its outstanding resistance to light and weathering, and is suitable for both interior and exterior application. IGP-DURAÂŽxal powder coating is ideal

–

Super Durable architecture - grade coating

–

Excellent colour fastness and gloss stability

–

Effect, plain and individual colours

–

Maintenance friendly surfaces

–

Long warranty periods

IGP Benelux BV NL-8013 RW Zwolle Phone +31 38 4600695 www.igp-powder.com info.benelux@igp-powder.com www.igp-powder.com A member of the DOLD GROUP

Wereldwijde standaard in finish oplossingen NTS Finish is als onderdeel van de NTSGroup een toonaangevende specialist op het gebied van voorbehandelen, natlakken, poedercoaten en bedrukken van metalen en kunststof producten. www.nts-finish.nl NTS Finish Omnial waterzuiveringtechniek | Maasland | T +31 (0)10 761 6228 info@omnial.nl | www.omnial.nl

Accelerating your business

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 23

24 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

Trots op het werk Op elk schip is een veelheid aan oppervlakte technologieën te vinden.

Hierbij een voorbeeld van Damen Schelde Naval Schipbuilding. Om de schepen lichter te maken worden steeds meer hybride constructies toegepast. Van 2017-2020 loopt het Interreg onderzoeksproject “Enabling Qualification of Hybrid Structures for Lightweight and Safe Maritime Transport”. Met als penvoerder M2i, diverse bedrijven en universiteiten en onder andere Vereniging ION als observer wordt er gezocht naar nieuwe technologieën en validaties.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 25

Organische deklagen

Thema Bouw, infrastructuur en staalconstructies

Behandeling rotorbladen.

Conservering rotorbladen offshore windmolens: een permanente uitdaging In de windmolenindustrie is er altijd veel aandacht voor coatings op de rotorbladen, omdat die constant aan weer en wind worden blootgesteld, terwijl ze met een bepaalde snelheid ronddraaien. In dit artikel zoomen we vooral in op de rotorbladen van offshore windmolens. De extreme weersomstandigheden waaraan ze blootstaan, vereisen een aanhoudende zoektocht naar betere conserveringssystemen.

In het algemeen worden de windturbinebladen zรณ ontwikkeld dat ze twintig jaar meekunnen in alle denkbare weercondities. De rotorbladen moeten vooral beschermd worden tegen de impact van regendruppels en erosie. De coatings moeten met name putcorrosie tegengaan, omdat die het oppervlak van de bladen ruw maakt. Het gevolg daarvan is turbu-

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

lentie en een afname van de efficiency en energieproductie, terwijl de kosten voor onderhoud en reparatie toenemen.

HOGE EISEN Andere eisen die aan coatings op offshore windmolens worden gesteld, zijn UV- en zoutbestendigheid, minimale vuilaanhechting, uitstekende slijtvastheid en lage

reflectie. Al deze eisen moeten helpen voorkomen dat de windmolenbladen om de paar jaar vervangen moeten worden om degradatie van de bladen voor te zijn.

Een permanente uitdaging, die alleen maar groter wordt naarmate de windturbines groter worden en de draaisnelheid van de bladen toeneemt. Vooral voor offshore turbines geldt dat ze over een lange peri-

Michael Drachmann Haag houdt een aluminium profiel vast in een testcentrum waar diverse coatingsystemen worden blootgesteld aan gesimuleerde regen gedurende een bepaalde tijd.

ode moeten blijven draaien, zonder veel onderhoud. En juist daar hebben vooral de bladen veel te verduren, waardoor er aan de conservering hoge eisen moeten worden gesteld.

Toegepaste coatings zijn veelal polyester gelcoats als gekleurde buitenlagen van een polyester laminaat. Gelcoats zijn opgebouwd uit polyester met daaraan toegevoegd een thixotropiemiddel, vulstoffen en additieven. Ook worden (fluor)polymeren gebruikt in een film-applicatie, wat gezien wordt als een duurzame applicatie.

Daarnaast zijn er tapes beschikbaar om de voorrand van het rotorblad te beschermen en worden epoxy-lamineersystemen en spray- en gietbare polyurethaan coatings toegepast.

EROSIE Een bedrijf dat gespecialiseerd is in het ontwerpen en maken van rotorbladen voor windmolens is LM Wind Power. Dit Deense bedrijf is een tamelijk grote speler op het gebied van bladen voor windturbines. Wereldwijd heeft het bedrijf veertien fabrieken, waar sinds 1978 ruim 200.000

rotorbladen zijn gemaakt. Bijna iedere vijfde windturbine wereldwijd is voorzien van rotorbladen van LM Wind Power.

Michael Drachmann Haag, hoofdingenieur bij LM Wind Power, is nauw betrokken bij de conservering van de rotorbladen. Hij wijst erop dat de voorrand van het rotorblad (leading edge) van windmolens het onderdeel is dat het meest wordt blootgesteld aan weer en wind, vooral bij grotere windmolens waarvan de rotorbladen op hoge snelheid kunnen draaien.

“Bij windmolens op zee spreken wij liever over erosie dan over corrosie. Zoals een landschap te lijden heeft onder erosie door water en wind, zo definiëren wij ook wat er offshore gebeurt bij de rotorbladen die op hoge snelheid draaien. Zonder afdoende bescherming leidt deze erosie tot degradatie van de materialen, waaronder delaminatie. Dit leidt tot allerlei ongemak aan het rotorblad en uiteindelijk tot een flink risico op laminaatschade die moeilijk te repareren is. Gelet op hogere energie-opbrengsten dankzij hogere tipsnelheden, wordt de erosie van de voorrand van het rotorblad een steeds groter

aandachtspunt. Wij houden ons daar nadrukkelijk mee bezig, onder meer via het ontwikkelen van testen en betrouwbare oplossingen en door wereldwijd te pleiten voor ontwerpstandaarden voor de windindustrie.”

CONSERVERINGSSYSTEEM De voorrand maakt doorlopend een zwaai door de lucht. Deze lucht is niet altijd schoon en een combinatie van vuil, zout en neerslag werkt op de voorrand in. Dit leidt in principe tot achteruitgang van het oppervlaktemateriaal en toenemende oppervlakteruwheid, en dus tot verminderde energieopbrengsten. De erosie op de voorrand neemt bij stijgende rotorsnelheden snel toe. Het conserveringsproces is dan ook voornamelijk gericht op de voorrand van het blad. Als dat proces goed wordt uitgevoerd, is de rest van het blad ook goed beschermd. Het gaat er dus om een duurzame en kosteneffectieve bescherming van het laminaat (vezelversterkte kunststoffen/composieten) te leveren.

LM Wind Power heeft een polyurethaan coatingsysteem ontwikkeld dat, naar eigen

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 27

Rotorblad op transport.

zeggen, de prestaties van de voorrand aanwijsbaar verbetert met een langere levensduur, minder uitval en lagere onderhoudskosten. Het bedrijf heeft dit systeem in extreme omstandigheden getest op enige honderden voorranden op diverse locaties, en ziet polyurethaan als een extreem duurzaam materiaal.

Michael Drachmann Haag: “Bij offshore windmolens is regen eigenlijk de grootste lastpost voor de rotorbladen en de voorranden. Het effect van druppels op draaiende bladen op pakweg 100 meter hoogte kun je met niets vergelijken. Op zee rondom Noordwest-Europa valt bijvoorbeeld veel regen met grote druppels bij hoge windsnelheden. Dit leidt tot versnelling van erosie, omdat grotere druppels bij hogere draaisnelheden meer druk op de voorrand uitoefenen, met als gevolg een verhoogd risico op problemen tussen de coating en het blad, wat weer kan leiden tot delaminatie. De uitdaging is om daar de juiste oplossing voor te vinden, via het juiste ontwerp van de bladen en het juiste conserveringssysteem. Daar besteden we dan ook erg veel aandacht en tijd aan. Ook het kleinste detail moet correct zijn, want zelfs het kleinste druppeltje zal het zwakke punt vinden.”

28 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

Offshore windmolenpark in Middelgrunden bij Denemarken.

TESTPROGRAMMA Het conserveringssysteem van LM Wind Power bestaat uit een éénlaagsapplicatie met een dikte van enige honderden micrometers. Het polyurethaan is vervormbaar, wat een flexibel systeem met een erg sterke chemische hechting oplevert. Het bedrijf kiest in sommige gevallen voor tapes op de voorrand, maar de fysieke hechting daarvan aan de bladen wordt als minder sterk beschouwd dan de chemische hechting van polyurethaan. Delaminatie gaat veel sneller dan erosie en daarom is een heel sterke chemische hechting aan het blad uiterst belangrijk. Dat neemt niet weg dat het gebruik van tapes op de voorrand een bewezen product is.

Al met al is het volgens Michael Drachmann Haag moeilijk te zeggen hoe lang de polyurethaanconservering goed zal blijven. “Dat is van zoveel factoren afhankelijk: de hoeveelheid regen, de grootte van de druppels, de zoutbelasting, de rotatiesnelheid en de chemische blootstelling.

Dankzij het extreme testprogramma van polyurethaan kunnen we inmiddels aardig inschatten wanneer de erosie zal optreden en hoe het zich zal ontwikkelen. Maar er bestaat geen ‘one size fits all”-aanpak, omdat de levensduurverwachting bepaald wordt door de genoemde factoren. Wat

ook meespeelt, is dat er geen standaarden bestaan voor testprogramma’s van de materialen. Dat is een uitdaging voor zowel de applicateur als de opdrachtgever. Gemeenschappelijke standaarden voor het ontwerp van de bladen tegen erosie en voor testprogramma’s zijn er gewoonweg niet. Maar onder de vlag van DNV GL – een wereldwijd opererend Noors classificatiebureau voor met name de energie, maritieme, olie- & gasindustrie – werken we inmiddels samen met industriële partijen aan een richtlijn voor het uitvoeren van erosietesten. Daarnaast zijn we betrokken bij een project gericht op een gemeenschappelijke ontwerpmethodiek voor de bescherming van voorranden.” O Tekst Jaap van Peperstraten Foto’s LM Wind Power MEER INFORMATIE www.lmwindpower.com Lees verder of reageer

Brabanthallen ’s-Hertogenbosch

13-15 NOV 2018 WEEK VAN DE OPPERVLAKTE TECHNOLOGIE

Oppervlaktetechniek is belangrijker dan ooit Ontdek de nieuwste mogelijkheden en maak het verschil Zonder oppervlaktetechnologie, geen producten. En de

Van intelligente tot slijt vaste laag, en van trendy afwerking

innovaties in dit vakgebied gaan hard. Dus wilt u op de

tot mechanische bewerking.

hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op dit

Ook voor kennisoverdracht, ontmoetingen en inspirerende

beter of gemakkelijker kunnen, welke behandelmethoden

exposities kunt u op SURFACE Campus terecht. Laat samples

de markt gaan veroveren en welke productinnovaties

testen in het SURFACE Lab, ga vol de diepte in bij een van

hun intrede hebben gedaan. U vindt dit alles ĂŠn meer op

de lezingen van de Congres Campus en ontmoet vakgenoten

SURFACE Campus – het meest inspirerende vakevent voor

oppervlaktetechnologie.

aandacht voor reiniging, verf, hout en 3D-printen.

Dus mis het niet – hÊt vakevent voor de

SURFACE Campus 2018 toont u state-of-the-art technieken

oppervlaktetechnologie van 13 tot en met 15 november.

en mogelijkheden voor de oppervlaktebehandeling van o.a. aluminium, staal, rvs, beton, kunststof, hout, glas,

SURFACE Campus 2018 is onderdeel van de Week van

composieten, hybride en 3D-geprinte materialen etc.

de Oppervlaktetechnologie.

75

kennissessies

175+

deelnemers

Gratis toegang met voorregistratiecode 500.007.19 en meer informatie zie surfacecampus.nl

1001

mogelijkheden

In samenwerking met

13 t/m 15 november 2018 | Brabanthallen ’s-Hertogenbosch #surfacecampus OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER

2018 29

Van de hoofdredacteur

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Voorrand van een rotorblad.

Bij windmolens op zee weet je dat de uitdaging aan het conserveringssysteem groot is. De omstandigheden resulteren immers in een grote corrosiegevoeligheid, terwijl je juist systemen wil die lang meegaan zonder dat je er omkijken naar hebt. De rotorbladen zijn er om zoveel mogelijk wind te vangen, maar daarmee zijn ze ook een dankbare prooi voor alle vormen van neerslag en vuilaanhechting. Het meest kritische onderdeel van een offshore windmolen is de voorrand van het rotorblad. Voor wat betreft de conservering worden daar altijd veel testen aan uitgevoerd. Voor dit nummer hebben we contact gezocht met LM Wind Power, een Deense multinational die sinds 1978 ruim 200.000 rotorbladen heeft geproduceerd. Erg leerzaam om te horen hoe zij de conservering aanpakken.

En we zijn eens poolshoogte gaan nemen bij Griekspoor, een bedrijf dat altijd bezig is met innoveren en aanpassen. Dit blijkt onder meer uit de machine die het bedrijf zelf heeft ontwikkeld voor het aanbrengen van de fietspadcoating. Daarnaast zijn ze heel actief op het gebied van vlamspuittechniek. Ook daar zijn allerlei aanpassingen doorgevoerd aan de installatie; ze kunnen lengtes aan tot 23 meter.

Vergelijkbare weer- en erosiecondities troffen we aan bij de Oosterscheldekering: het grootste straal- en conserveringsproject ooit in Nederland. Hoe pak je zo’n klus aan? In dit nummer leggen we dat uit. In ieder geval heeft die aanpak enkele innovaties opgeleverd.

En uiteraard hebben we een uitgebreide voorbeschouwing op de Week van de Oppervlaktetechnologie (WOT 2018).

Verder hebben we ons verdiept in het uithardingsproces van gestort beton op de bouwplaats. Dat uithardingsproces is dè kritische factor voor de levensduur van beton. Op de TU Delft is nu een coating ontwikkeld die het uithardingsproces optimaliseert, waardoor de levensduur van het beton naar schatting met zestig procent toeneemt. Hoe werkt dat?

Ook beschrijven we de samenstelling en werking van voorgelakt staal in de bouw. Sinds enkele decennia maken ontwerpers van gebouwen dankbaar gebruik van deze vorm van staal.

De voorgelakte stalen producten van Tata Steel voor dak- en geveltoepassingen worden dubbelzijdig gecoat om de bescherming, hechting en UV-bestendigheid zo optimaal mogelijk te maken.

En zoals altijd beginnen we met in totaal vier pagina’s kort nieuws met actuele en relevante berichten binnen en buiten de vereniging.

Ik wens u weer veel leesplezier! O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 3

Algemeen

Thema Bouw, infrastructuur en staalconstructies

Voorgelakt staal in de bouw Staal heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt sinds het voor het eerst voor golfplaatdaken werd gebruikt. Het is doorontwikkeld tot voorgelakt staal, waarbij een aantal verflagen wordt aangebracht tijdens een continu en zorgvuldig gecontroleerd fabricageproces.

Voorgelakt staal is zeer veelzijdig en is voor ontwerpers van gebouwen een hoogwaardig, robuust en visueel krachtig materiaal.

De voorgelakte stalen producten van Tata Steel die binnen de bouwwereld worden gebruikt, heten Colorcoat® en bestaan uit een stalen basis (substraat) met daarop een metallische beschermlaag, een hechtlaag en een primer. Tenslotte wordt op de bovenkant de toplaag in de gewenste kleur aangebracht en wordt de onderkant voorzien van een dunnere toplaag. Deze combinatie van lagen levert heel goede functionele en esthetische prestaties.

Met het Colorcoat®-merk heeft Tata Steel gedurende vijftig jaar een reeks voorgelakt stalen producten ontwikkeld, specifiek bedoeld voor dak- en geveltoepassingen.

Deze zijn uitgebreid getest en verbeterd

Thermisch verzinkt staal is het basismateriaal (substraat) waaruit de hoogwaardige Colorcoat® producten geproduceerd worden.

30 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

Dubbelzijdig Colorcoat HPS200 Ultra®

Maar hoe wordt voorgelakt staal gemaakt?

De prestaties van een bepaald product kunnen bovendien enorm worden beïnvloed door de onderliggende lagen.

De beschermende laag tussen staal en coating is voor kleursystemen zoals Colorcoat Prisma® en Colorcoat HPS200 Ultra® een zink-aluminium laag (95%Zn – 5%Al).

Voorgelakt staal is opgebouwd uit het substraat en een aantal verflagen die met een rol worden aangebracht in een geautomatiseerd en gecontroleerd productieproces. Uitharding vindt plaats in een oven.

Zodra het staal is geproduceerd in de vorm van een rol (met verschillende beschikbare coatings en kleuren) kan het verder verwerkt worden in bekledingssystemen zoals sandwichpanelen of profielplaten voor gebouwbekleding.

om superieure duurzaamheid en esthetiek te bieden. In combinatie met juiste detailleringen zal het geschikte Colorcoat®product de ontwerper helpen met uitstekende prestaties gedurende vele jaren.

Gebouw voorzien van Colorcoat bestaande uit een stalen basis met daarop een metallische beschermlaag, een hechtlaag, een primer en een toplaag in de gewenste kleur.

Deze laag heet Galvalloy™ die ervoor zorgt dat deze voorgelakte producten erg hoog scoren op het gebied van corrosiebescherming (RC5) en UV-bestendigheid (Ruv4).

Voor de opkomst van de technologie voor voorgelakt staal rond 1965 waren asbestcement en metselwerk de materialen die het meest werden gebruikt voor dak- en wandtoepassingen. In het decennium daarna, toen de gevaren van asbest bekend waren geworden, werd in hoog

tempo overgestapt op voorgelakt staal. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw werd het productieproces enorm verbeterd, evenals de kwaliteitscontrole, de productprestaties en nam het aantal kleuren toe. Door de ontwikkelingen op gebied van zowel substraat- als laktechnologie was voorgelakt staal tegen het midden van de jaren tachtig volwassen geworden. Dankzij een grote esthetische variatie, een uitstekende functionaliteit en een snellere bouwwijze werd het een al-

gemeen geaccepteerd materiaal voor verschillende toepassingen. Voorgelakt staal wordt steeds vaker door de ontwerper gespecificeerd en regelmatig gebruikt in combinatie met materialen als cederhout, terracotta, glas- en metselwerk. O

Tekst: William Borgstein, Market Development Manager Tata Steel Foto’s: Tata Steel

Project Duinwetering in Noordwijk is voorzien van Colorcoat HPS200Ultra® in de kleuren Barn red, Chili red, Petra.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 31

Algemeen

Thema Bouw, infrastructuur en staalconstructies

Tijdelijke coating om levensduur van beton te verlengen Beton wordt heel veel gebruikt in de bouw vanwege talloze voordelen.

Maar het heeft ook enkele nadelen, zoals een hoog energiegebruik tijdens de productie en het uithardingsproces van gestort beton is een kritische factor voor de levensduur ervan. Op de TU Delft is nu een coating ontwikkeld die het uithardingsproces optimaliseert, waardoor de levensduur van het beton naar schatting met zestig procent toeneemt. Het product waarmee dit bereikt wordt, bestaat voor honderd procent uit natuurlijke materialen.

Prof. dr. Stephen Picken is verbonden aan de faculteit Toegepaste Wetenschappen van de TU Delft. Enkele jaren geleden ging onder zijn leiding een werkgroep aan de slag om te zoeken naar een oplossing voor het uithardingsvraagstuk van gestort beton. Beton verhardt door een chemische reactie tussen cement en water. Maar hier gaat het vaak mis. Het beton moet het water zo lang mogelijk vasthouden en het water moet het beton niet verlaten door verdamping. Als het beton uitdroogt in de verhardingsfase ontstaan er scheuren en zeer poreuze zones. Om dit te voorkomen, moet het dus langzaam uitharden. De beste methode is om beton onder water te laten uitharden of hermetisch af te sluiten, maar dat kost tijd en het oppervlak is dan niet begaanbaar. In de praktijk heeft of neemt men die tijd niet, of het waait hard of de zon staat erop, of er zijn andere redenen waardoor de uitharding in de knel komt.

Op de TU Delft is nu een tijdelijke coating bedacht, die als een soort gel op het vers gestorte beton functioneert en resulteert in een uitharding die gelijk is aan uitharding onder water. De coating

32 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

heeft de naam Delft Green en die naam is niet zonder betekenis. De coating bestaat namelijk voor honderd procent uit volledig natuurlijke ingrediënten, te weten een alginaat-polymeer en klei. Het gaat om alginaat dat wordt gewonnen uit bruine algen die rijkelijk in de oceaan voorkomen en ook bekendheid genieten als zeewier.

De coating is gebaseerd op een alginaatpolymeer en kleimengsel met een uitzonderlijk hoog gehalte aan klei. Die heeft dan ook een heel belangrijke functie.

UITHARDING Stephen Picken: “Bij aanvang van dit project in 2015 was meteen duidelijk dat de coating die we in gedachten hadden vroeg of laat in de natuur terecht zou komen. Daarom wilden we iets wat bioafbreekbaar is en geen organische oplosmiddelen bevat, zodat het voor mensen op de bouwplaats ook prettig is om mee te werken. Beton bestaat in hoofdzaak uit cement, grind, zand en water die bij elkaar worden gemengd. Beton moet je voor een optimale sterkte en compactheid/dichtheid vochtig houden tijdens het uitharden.

Daar zijn verschillende manieren voor, die allemaal wel bekend zijn, maar in de

praktijk blijkt het toch best lastig. Normaal gesproken gaat beton 50 jaar mee, maar door wat wij hebben bedacht, schatten wij de levensduur op 80 jaar.”

De levensduur van beton wordt bepaald door corrosie van de wapening. Naarmate beton een hogere dichtheid/compactheid heeft, duurt het langer voordat corrosieve bestanddelen bij de wapening komen.

Goed uitgehard beton is minder poreus en heeft minder microscheuren, waardoor de constructie langer meegaat. Een goede uitharding is dus zeer essentieel en dat betekent dat de ontwatering van het beton heel goed gecontroleerd moet worden. En hier komt klei als vulmiddel om de hoek kijken. Delft Green wordt gemaakt met speciaal geselecteerde kleideeltjes die heel goed mengbaar zijn met water en die ongeveer één nanometer dik zijn en pakweg 250 nanometer in diameter. Je hebt dan dus veel losse kleideeltjes, die als een soort lasagne op elkaar gestapeld op het beton liggen en een labyrint vormen voor het water dat uit het beton wil ontsnappen. Dat water heeft hierdoor een lang pad af te leggen en blijft dus lang genoeg in het beton.

Coating wordt aangebracht op vloer parkeergarage.

IONISCHE BRUG Stephen Picken: “Een veel gebruikte samenstelling van beton is CEM III met hoogovenslakken als onderdeel van de cementformulering. Dat levert een goede betonsoort op die zeer dicht is voor de indringing van schadelijke stoffen zoals chloride (zeewater en strooizout), maar nogal gevoelig is voor onvolledige of slechte uitharding. Iedereen weet wel dat zo’n uitharding de levensduur van

Goed en slecht uitgehard beton.

betonconstructies sterk verkort, maar toch komt dat vaak voor. We hebben ontdekt dat het alginaat-polymeer heel interessant is, omdat het calcium bindt. Alginaat is een wateroplosbaar biopolymeer en bestaat uit negatief geladen alginaatketens en positieve natrium tegenionen als zout van het alginaat-polymeer. Natriumalginaat lijkt een beetje op behangplaksel. Als je alginaat blootstelt aan calciumionen krijg je een ionische brug tussen de alginaat-

polymeerketens en het calcium. Je krijgt dan een gel, een soort puddinkje, met een uitstekende hechting op vers beton.

Er zit per definitie heel veel vrij calcium in nog uithardend beton. Dan breng je de vloeistof met natriumalginaat en klei aan. Het calcium uit het beton dringt in de coating en de coating wordt meteen een gel die mooi blijft zitten en niet in het beton dringt.”

Dat is heel belangrijk, want daardoor krijg je geen negatieve verandering van de betoneigenschappen, zoals vettig worden of aantasting van de hechtingseigenschappen. Bij traditionele curing compounds wordt het beton geïmpregneerd met de curing compound en verlies je bepaalde eigenschappen, zoals hechting. Delft Green zit voldoende vast op het beton, maar ook weer niet zo vast dat je het er nooit meer afkrijgt. Dat laatste is niet zonder betekenis. In onze branche zijn we gewend te denken in coatings die zo lang mogelijk op het product blijven zitten.

Maar hier gaat het juist om een coating die een maand na het aanbrengen weer verwijderd moet worden, meestal met een hogedrukspuit. Dan is het grootste deel

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 33

DELFT GREEN IN DE PRAKTIJK Henkjan Gilbers, directeur van NGCM in Waalwijk, werkt sinds enkele jaren aan de praktische toepassing van Delft Green in de markt. “Bij onze zoektocht naar een product om beton te verbeteren, kwamen we via een relatie uit bij Stephen Picken, die meteen over Delft Green vertelde. Wij werden direct enthousiast en zijn in 2015 begonnen met een aantal proefjes. Het jaar daarop werd een overeenkomst met de TU Delft gesloten, waardoor wij wereldwijd het recht kregen om het product te vermarkten.

Wij zijn enthousiast over het product, omdat het zeer milieu- en arbovriendelijk is en gewoon heel goed functioneert. Toen we ermee begonnen, was het product nog nooit eerder in grote hoeveelheden gemaakt. Dus dat moesten we even onder de knie krijgen. Ook moesten we een manier bedenken hoe we Delft Green zouden opbrengen. Dat is dus een rollend systeem geworden met twee spuitarmen. Daarmee kunnen we honderd

vierkante meter per minuut aanbrengen in de juiste hoeveelheid. In de bouw is men redelijk conservatief, dus er moet wel wat zendingswerk verricht worden. Probleem is dat je nog geen keihard bewijs hebt voor de verlengde levensduur. Maar langzaam maar zeker krijgen we steeds meer referentieprojecten. Inmiddels hebben we honderdduizend vierkante meter beton met Delft Green behandeld, op verschillende bouwlocaties. Daar was men erg onder de indruk van de hardheid en compactheid van het beton dat eronder vandaan komt.

Ook blijkt Delft Green juist geen vertraging te veroorzaken en is het aangenaam van geur. Er zijn ook al enkele contacten gelegd in de ons omringende landen. Ik verwacht nog ongeveer een jaar in de luwte te werken. Daarna verwacht ik een groeispurt, vanwege de zichtbare kwaliteit en omdat het een prettig middel is om mee te werken.”

van de cementhydratatie-reactie achter de rug. Na verwijdering wordt een harde en compacte betonstructuur zichtbaar die zich prima leent voor volgende bewerkingen, zoals het aanbrengen van kleur of belijning.

MEERDERE TOEPASSINGEN Dat klinkt allemaal hartstikke mooi, maar hoe werkt het in de praktijk? Zie daarvoor het kader over het bedrijf NGCM. Stephen Picken wijst erop dat ze daar bij de TU Delft natuurlijk ook over nagedacht hebben en daarom hebben ze ook zelf een bedrijf opgericht onder de naam Slimy Green Stuff. Dit bedrijf beheert het intellectuele eigendom van de biopolymeren voor nieuw te ontwikkelen toepassingen.

Want waarom zou je bij biopolymeren

Lasagne structuur in de coating. alleen denken aan alginaat en waarom zou een toepassing alleen geschikt zijn voor beton? “Collega Mark van Loosdrecht doet onderzoek naar zuivering van afvalwater, zoals rioolwater en industrieel afvalwater.

Daarvoor gebruik je micro-organismen en om die bij elkaar te houden, gebruiken de micro-organismen een biopolymeer dat heel erg lijkt op alginaat. Toen werden we

helemaal enthousiast, want daarmee heb je een perspectief op biopolymeren vanuit afvalwaterzuivering die erg goedkoop en makkelijk te winnen zijn.”

Verder is door de toepassing van Delft Green bij NGCM komen vast te staan dat een mengverhouding van 50% klei en 50% alginaat-polymeer uitvoerbaar is. Zo’n hoog gehalte aan nanoklei is buitengewoon. Deze ontdekking betekent iets bijzonders voor de materiaaleigenschappen, want daarmee beginnen biopolymeren te concurreren met glasvezelversterkte composieten. Oftewel, je begint met spotgoedkoop milieuvriendelijk afvalmateriaal om op het gebied van materiaaleigenschappen in de buurt te komen van koolstof- en glasvezel tegen een fractie van de prijs!

Door diverse soorten kennis toe te passen en te combineren, wordt nu onderzocht of met polymeren uit afvalwater nuttige producten gemaakt kunnen worden. O

MEER INFORMATIE www.slimygreenstuff.com www.ngcm.nl Lees verder of reageer

Delft Green wordt overgegoten in tank voor het aanbrengen.

34 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

Master your process Wij helpen u met een goedlopende chemische he implementatie

Mavom Chemie produceert chemische oplossingen voor industriële toepassingen van OEM’s, coatingbedrijven en industriële dienstverleners. Steeds vaker treden wij hierbij op als Total Solution Provider, waarbij we klanten volledig ontzorgen bij het opzetten en controleren van een goedlopend en veilig proces. In ons eigen R&D lab ontwikkelen we (maat) producten voor de voorbehandeling van metalen, industriële reiniging en chemisch loonmengen. Deze leveren we direct uit voorraad in Nederland, België en via partners ook in andere EU-landen. Daarnaast vormen kennisdeling, preventieve advisering en veiligheids- en laboratoriumtrainingen een belangrijke toegevoegde waarde bij ons productportfolio.

Mavom Chemie. De Som der Elementen.

www.mavom.nl

Master your process OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 35

Vereniging ION

Grote opkomst themamiddag blootstelling aan gevaarlijke stoffen Op 19 september moest in Nieuwegein de grote zaal ingezet worden om alle belangstellenden voor het zeer actuele onderwerp blootstelling aan SVHC-stoffen in baden en aan CMR-stoffen in de oppervlaktebehandelende branche een plaatsje te geven. Een belangrijk doel was inzicht geven in de acties die bedrijven moeten doen om hun medewerkers maximaal te beschermen tegen blootstelling.

Op grond van de ontwikkelingen en gesprekken van de afgelopen drie jaar heeft ION een “stand van zaken VEILIG WERKEN” ontwikkeld die zoveel mogelijk met Inspectie SZW is afgestemd. Ofschoon we nog lang niet klaar zijn omdat de kennisontwikkeling bij alle stakeholders nog volop gaande is, bleek het gewenst om de achterban te voorzien van de inzichten tot nu toe en de acties die de komende tijd zijn voorzien.

De basis voor de inzichten zijn uiteraard de actuele wet- en regelgeving en de wens/eis om blootstelling van mensen aan gevaarlijke stoffen zoveel mogelijk te voorkomen. Het is een gevoelig onderwerp, omdat de vermeende werkelijkheid toch veelal gedomineerd wordt door het beeld dat in de media is ontstaan door blootstelling bij Defensie en bij NedTrain aan Chroom VI. ION is van mening dat bij het professioneel gebruik van SVHC/ CMR-stoffen in een bedrijfsomgeving (intermediate) er geen blootstelling hoeft plaats te vinden als iedereen zich aan de veilige werkwijzen houdt. Voor de goede orde: het grootste deel van de SVHC/CMRstoffen die in de branche worden gebruikt, zijn processtoffen (intermediates) en komen niet in het eindproduct voor.

De ontwikkeling van veilige werkwijzen is een traject van kennis vergaren, inzicht verwerven, acties definiëren en controlemechanismes inzetten. ION heeft zich de afgelopen jaren proactief ingezet om de ontwikkeling van veilige werkwijzen te ondersteunen en daar waar nodig zelf te initiëren.

36 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

ACTIES EN WERKWIJZEN De middag werd afgetrapt door Robert Leusink van Ovako, één van de bedrijven die door het kenniscentrum van Inspectie SZW werden bezocht. Hij verwoorde zijn visie op dat bezoek dat plaatsvond in een reeks van bezoeken die ION heeft georganiseerd om ervoor te zorgen dat Inspectie SZW kennis kon nemen van de actuele stand van zaken in de branche en waar ION kon toetsen of de voorgestelde werkwijzen zouden voldoen aan de verwachtingen van Inspectie SZW. Vooral de open communicatie en constructieve wijze van samenwerken werden door Robert als positief ervaren.

Daarna werden de inzichten door ION gedeeld. In de vorm van een PowerPointpresentatie met relevante links naar

diverse bronnen werden de volgende onderwerpen besproken: • Hoe zijn we hier gekomen - tijdlijn • Een impressie van de resultaten bij de bezochte bedrijven • Over welke stoffen gaat het en wat is de relatie met 5xbeter/andere systemen • Welke positie neemt Inspectie SZW in • Wat zijn/waren de acties van ION • Wat gaat Inspectie SZW u vragen bij de volgende inspectie • Vragen/discussie in het bijzijn van alle bezochte bedrijven.

De PowerPointpresentatie en een opsomming van de vele vragen zijn te vinden in de portal. O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl

SU

RF 13 AC S t .- 1 E C an 5. AM d 11 7. .1 PUS D0 8 5

FISCHERSCOPE ® X-RAY XAN ® 500 FLEXIBELE RÖNTGENFLUORESCENTIE MEETTECHNIEK VOOR DE MODERNE FABRIEK Eén toestel – drie toepassingsgebieden

Het eerste mobiele röntgenfluorescentie-toestel, dat gelegeerde coatings, zoals b.v. Zink-Nikkel, precies en betrouwbaar kan meten Meet omvangrijke delen nauwkeurig en veilig uit de hand, dankzij de 3-punt-ondersteuning Gepositioneerd in de meet-box, transformeert de XAN 500 in een volwaardig desktopinstrument voor metingen van kleine werkstukken Geïntegreerd in een productieproces maakt de XAN 500 een100 % controle mogelijk

T: +31 40 2482255

www.helmut-fischer.com

Coating Thickness

Material Analysis

Nanoindentation

Material Testing

Eenvoudig Proceszekerheid – Wilt u ook Proces zeker spuiten?

Encore® HD Poeder spuitpistolen – maken gebruik van Dichtstroom techniek en zijn ontworpen voor een snelle en contaminatie vrije kwaliteitskleurwissel.

In kombinatie met de zelfreinigende gepatenteerde HDLV® Pompen, biedt dat U de flexibiliteit om korte en lange productie series efficiënt uit te voeren.

HDLV Pompen geven u de mogelijkheid 4.000 uur onderhoudsvrij te werken en waarborgen een continue kwaliteitsverhoging.

Ontdek meer en contacteer ons voor een uitleg. ics.eu@nordson.com | www.nordson.com/hdlv

Performance by design

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 37

Grenzeloos In deze rubriek een overzicht van nieuwe technologische ontwikkelingen in het buitenland. Het is een vervolg op de rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners, met nu een meer technische insteek. Het overzicht laat zien dat in vele landen op soms heel nieuwe manieren gezocht wordt naar verbeteringen in de oppervlaktebehandelingsprocessen.

Soms zit de oplossing in nieuwe technieken, soms blijken bestaande technieken uit andere werkvelden ineens verrassend bruikbaar voor onze branche. Ook gaat het om verbeterprojecten waarvoor partners in het buitenland worden gezocht (zeker ook in het MKB) om de onderzoeken te optimaliseren.

THERMISCHE SPUITTECHNOLOGIE VOOR HET AANBRENGEN VAN METALEN COATINGS OP POLYMEERSUBSTRAAT Een onderzoeksinstituut uit Wit-Rusland heeft een techniek ontwikkeld voor het metalliseren van dunne polymeersubstraten door thermisch spuiten. De adhesietreksterkte is 1,5 – 2 maal hoger dan bij boogspuiten. De techniek kan worden gebruikt om onbemande voertuigen te beschermen tegen elektromagnetische pulsen of elektronische apparatuur tegen elektromagnetische interferentie.

Met het toenemende gebruik van drones en onbemande voertuigen is er meer behoefte aan bescherming tegen elektromagnetische pulsaanvallen. Op dit moment wordt voor het metalliseren van polymeren gebruik gemaakt van vacuümdepositie. De belangrijkste nadelen van vacuümtechnologieën zijn de beperkte afmeting van polymeercomponenten en de geringe dikte van de coating (5-20

micrometer), die alleen effectieve afscherming biedt tegen frequenties van meer dan 1 MHz. Om dikkere metalen coatings te kunnen vormen, biedt het onderzoeksinstituut een thermische sproeitechniek genaamd hypersonisch metalliseren. Hierbij wordt de grondstof (metaaldraden) gesmolten door elektrisch boogspuiten en het gesmolten metaal vervolgens verspoten met behulp van een straaltechniek via verbranding van een propaan-luchtmengsel. De techniek vereist een abrasieve straalvoorbehandeling van het oppervlak waarbij zo nodig eerst een onderlaag wordt aangebracht en de functionele coating vervolgens in de vereiste dikte wordt gespoten.

Kenmerken van hypersonische metallisatie - dynamische druk 23.5e4 kg / (m*s2) - deeltjessnelheid tot 500 m / s - deeltjesgrootte 5-25 μm

- grondstof: staal, koper, aluminium, zink, enzovoorts of een combinatie van twee.

Parameters van coatings op polymeersubstraat - dikte van 100 micrometer tot 3 mm - hechtsterkte meer dan 2,5 MPa - hoge corrosieweerstand - dichtheid van aluminium, zink, koper: bijna 100%.

Het instituut zoekt samenwerking met industriële partners voor een commerciële overeenkomst met technische assistentie. O Aanbieding uit Wit-Rusland Referentie: TOBY20180613001 Geldig tot 05-07-2019 LUMINESCENTE POLYMEERBETONTECHNOLOGIE VOOR FUNCTIONELE EN DECORATIEVE BOUWTOEPASSINGEN Een Duits bedrijf (MKB) heeft een unieke luminescente (lichtgevende) polymeerbetontechnologie ontwikkeld voor indoor en outdoor bouwelementen. Te verkrijgen in vele verschillende vormen/kleuren/ designs en optische effecten, kunnen hiermee zowel functionele als decoratieve doeleinden worden gediend. Speciale foto-luminescente deeltjes zijn geïntegreerd in het materiaaloppervlak en geven het uv-licht af dat ze gedurende de dag hebben geabsorbeerd.

Alternatieve oplossingen voor elektrische verlichting kunnen een aanzienlijke bijdrage leveren aan het terugdringen van energiegebruik en kosten. Het Duitse bedrijf heeft een nieuwe luminescente polymeer-betontechnologie ontwikkeld, waarmee een breed scala aan functionele en/of decoratieve elementen kan worden geproduceerd voor bouwtoepassingen,

40 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

binnen en buiten. Deze luminescente polymeer-betonelementen kunnen worden geproduceerd in vele verschillende vormen, kleuren, structuren en ontwerpen met verschillende optische effecten. Ze zijn niet alleen zeer geschikt om ’s nachts terrassen, stoepen, wegen of trappen te verlichten, maar ook voor decoratieve toepassingen voor binnenverlichting, zoals in tegels, kaders, randen, muren en (waarschuwings-)borden.

Speciale foto-luminescente en nagloeiende mica alsook glasdeeltjes worden geïntegreerd in het materiaaloppervlak en geven licht in het donker (glow in the dark). De lichtgevende deeltjes geven het uv-licht af als eenkleurig licht dat ze gedurende de dag geabsorbeerd hebben.

De gebruikte luminescente substanties bevatten geen fosfor of andere schadelijke stoffen. Ze zijn niet giftig, niet radioactief en zijn allemaal getest op kwaliteit en veiligheid.

Naast het decoratieve effect zijn de luminescente polymeer-betonelementen ook nog eens veel robuuster en duurzamer dan cementbeton. Het materiaal is wateren weerbestendig, alsook vorst-, corrosieen uv-bestendig en bestand tegen veroudering. De speciale samenstelling van het polymeer-betonmateriaal van bijna 90% minerale fillers wordt gemengd in een speciale verhouding en verwerkt met een onverzadigde polyesterharslijm, verschillende verharders/versnellers, additieven en remmers. Dit resulteert in een glasachtige duroplast-verbinding met uitstekende chemische en fysische eigenschappen. Na het uitharden kunnen geen stoffen meer worden geabsorbeerd of uitgestoten naar de omgeving.

Voordelen en innovaties - zeer decoratief design met een breed scala aan toepassingen - zeer snelle uitharding, binnen een paar uur klaar voor gebruik, geen verdere behandeling nodig - voldoet aan de Europese richtlijnen voor

veiligheid van Speelgoed DIN EN 71-3 - geen energie/hitte nodig voor het productieproces

van een enkellaagse coating. De stabiliteit van de oppervlakte-eigenschappen is ook hoger.

Het bedrijf zoekt bouwbedrijven, landschapsontwerpers en architecten voor commerciële overeenkomsten met technische ondersteuning of licentieovereenkomsten. O

De gevarieerde samenstelling van de legering in de meerlaagse coating levert beschermende eigenschappen op. De elektrochemisch geproduceerde meerlaagse met antimoon gedoteerde tindioxide coating op titaansubstraat laat katalytische activiteit zien bij de elektrochemische vernietiging van organische verontreinigingen (bijvoorbeeld fenol).

De coating is zuinig in gebruik dankzij de lange levensduur en lagere productiekosten.

Aanbieding uit: Duitsland Referentie: TODE20180131002 Geldig tot 15-02-2019 MEERLAAGSE COATINGS ALS FUNCTIONELE MATERIALEN Een Oekraïense universiteit heeft een elektrochemische methode ontwikkeld voor de depositie van meerlaagse functionele coatings met veel aandacht voor het ecologische aspect van coatingdepositie en de mogelijkheid dit te gebruiken in groene technologieën. De technologie van kopernikkel coatings is Technology Readiness Level (TRL) 4.

De meerlaagse coatings bestaan uit vele dunne lagen (met een dikte van minder dan 100 nm) van metalen, legeringen of hydroxiden in verschillende samenstelling.

Het maximale aantal afwisselende dunne lagen in een coating is ongeveer 300. De meerlaagse koper-nikkel coatings zijn ontworpen om de corrosiebestendigheid te verhogen en de mechanische eigenschappen van het oppervlak van metaalproducten te verbeteren. Bovendien bezit het anodeoppervlak katalytische eigenschappen in oxidatiereacties van organische stoffen, zoals methanol in brandstofcellen.

De meerlaagse koper-nikkel coating bevat 50 tot 80% nikkel en wordt gekenmerkt door een microhardheid van 410-680 HV en tegelijk een goede plasticiteit. Met een elektronegatief oppervlak (zoals het oppervlak van neodymium magneten) ontstaat er een goede hechting. De eigenschappen van de meerlaagse coating, bestaande uit lagen van een nikkel-koperlegering en een mengsel van metalen en hydroxiden, zijn beter dan die

Voordelen en innovaties - Hoge microhardheid en tegelijkertijd plasticiteit - De katalytische activiteit van de meerlaagse koper-nikkelhydroxide coating bij elektro-oxidatiereacties is 1,5-2 maal hoger dan bij een enkellaagse coating, wat leidt tot een hogere productiviteit van de elektrolyse - De stabiliteit van de meerlaagse kopernikkelhydroxide coating is 1,3 - 1,6 maal hoger dan die van een enkellaagse coating - Hogere corrosieweerstand in vergelijking met enkellaagse legeringen op basis van zink en nikkel.

De universiteit zoekt industriële partners en R & D-instellingen om de technologie gezamenlijk te ontwikkelen en te commercialiseren. O Aanbieding uit: Oekraïne Referentie: TOUA20180227001 Geldig tot 29-03-2019

Als u geïnteresseerd bent in mogelijke samenwerking met één van bovenstaande projecten, kunt u het project onder invoering van het referentienummer vinden op www.enterpriseeuropenetwork.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 41

• Hoofdleverancier metalliseerdraden • Metalliseermachines huur en koop • Reparatie en onderhoud metalliseermachines

• Opleidingen

• Onderhoud van straalinstallaties Amitech b.v. ~ Fahrenheitstraat 45-2 ~ 3846 CC Harderwijk 0341-429059 ~ www.amitech.nl ~ info@amitech.nl Klanten van AMITECH staan niet stil maken METERS !

-

!"##"$ +31 (0) 161-244250 %&'&() *

%&'&() * : -

+ ,

Met samenwerken bereik je meer met minder De goednieuwsshow die Prinsjesdag heet is geweest, en het lijkt erop dat alle burgers en bedrijven in Nederland gaan profiteren van de groei. En ondanks het feit dat er meer geld voor diverse onderkende probleemgebieden beschikbaar wordt gesteld, en op sommige plaatsen een budgettaire inhaalslag wordt gemaakt, houden we een betalingsoverschot op de balans. De staatsschuld wordt daardoor kleiner.

Toch zijn er ook zorgen. Ook in onze branche. De verdienkracht van Nederland hangt voor een belangrijk deel af van onze maakindustrie. Die industrie kan alleen maar sterk en innovatief zijn als we een “state of the art� oppervlaktebehandelende branche hebben.

Nu blijkt dat de wil om mee te groeien met de ontwikkelingen in Nederland en de rest van de wereld voor het MKB te laag is. Het aandeel MKB-bedrijven dat aan innovatie doet is <50% en het aantal bedrijven dat actief bezig is met automatisering en slimme IT-systemen is nog minder. Voor een belangrijk deel komt dat door de werkdruk die ondernemers ondervinden. Vooral door een groei in opdrachten en onvoldoende (nieuw) personeel, maar niet in de laatste plaats door ervaren regeldruk.

EGBERT STREMMELAAR Directeur Vereniging ION

+ ,

Column

Hoge temperatuur verzinken

4 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

EĂŠn van de gebieden waarop de regeldruk ervaren wordt, is arbeidsveiligheid. Ofschoon iedereen wil dat er veilig gewerkt wordt, blijkt in de praktijk de regelgeving zo complex te zijn dat het onderwerp soms helemaal geen en vaak te weinig aandacht krijgt. De wake-up call is dan de inspecteur van inspectie SZW die onaangekondigd op je stoep staat. Inspectie SZW heeft inmiddels dertig inspecties in de branche uitgevoerd en geen enkel bedrijf had alles op orde.

Op 19 september heeft ION op grond van de ervaringen van enkele bedrijven, en in overleg met de autoriteiten, een voorlopige checklist â&#x20AC;&#x153;veilig werken aan procesbaden en met CMR-stoffen in de oppervlaktebehandelende brancheâ&#x20AC;? gepresenteerd. Mocht u deze gemist hebben, dan is er een volgende kans op 13 november tijdens de WEEK van de OPPERVLAKTE TECHNOLOGIE. ION blijft actief met het verder ontwikkelen van veilige werkwijzen en bij vragen staan we uiteraard graag tot uw dienst. O

In deze rubriek een overzicht van nieuwe technologische ontwikkelingen in het buitenland. Het is een vervolg op de rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners, met nu een meer technische insteek. Het overzicht laat zien dat in vele landen op soms heel nieuwe manieren gezocht wordt naar verbeteringen in de oppervlaktebehandelingsprocessen.

Soms zit de oplossing in nieuwe technieken, soms blijken bestaande technieken uit andere werkvelden ineens verrassend bruikbaar voor onze branche. Ook gaat het om verbeterprojecten waarvoor partners in het buitenland worden gezocht (zeker ook in het MKB) om de onderzoeken te optimaliseren.

OP MAAT GEMAAKTE REFLECTERENDE TAPE VOOR VERKEER Autonome voertuigen zijn afhankelijk van ‘machine learning’. Beeldverwerkingssystemen hebben moeite met complexe vormen en maten zoals knikgestuurde trucks, bouwmachines en oversized ladingen. Een Israëlische start-up ontwikkelt een hardwareoplossing voor autonoom rijden en ADAS-toepassingen, waarvoor op maat gemaakte reflecterende tape met een hoge intensiteit nodig is. De oplossing is een gepatenteerde technologie waarmee het zelflerend vermogen van autonome voertuigen kan worden verbeterd door middel van geavanceerde beeldverwerking. De technologie is afhankelijk van speciale opvallende labels die zijn aangebracht op verschillende verkeersentiteiten om trainingsgegevens voor kunstmatige intelligentiesystemen te genereren. De behoefte aan hoogwaardige trainingsgegevens kan leiden tot een toenemende vraag naar en productie van de reflecterende tape.

Het bedrijf is op zoek naar een specialist op het gebied van dunne roll-to-roll polymeercoatings voor de productie van de tape voor specifieke toepassingen. Het gaat om reflecterende microprisma-tape met een hoge intensiteit. De partner moet idealiter actief zijn op het gebied van polymeerproductie, coatings, folies, autoindustrie of verkeersveiligheid.

Verzoek uit: Israël Referentie: TRIL20170328001 Geldig tot: 09-11-2018.

NIEUWE ANTI-REFLECTIECOATING VOOR OPTISCHE EN MICROELEKTRONISCHE TOEPASSINGEN Het Franse TTO (Technology Transfer Office) treedt op namens een gerenommeerd openbaar laboratorium van de

40 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2018

toonaangevende Franse wetenschapswereld. Het laboratorium heeft een nieuwe technologie ontwikkeld om een dunne anti-reflectie film-coating te maken voor optica en micro-elektronische toepassingen. De efficiency van het proces is aangetoond.

Het laboratorium, gevestigd in de regio Parijs, heeft een nieuw coatingproces voor dunne film ontwikkeld, waarbij het substraat wordt ondergedompeld in vloeistof.

De innovatie bestaat uit het scheiden van de oplossing van de atmosfeer rondom het substraat, zodat de mechanismen van verdamping, condensatie en warmtebehandeling beter kunnen worden gemeten.

Het gebruik van de methode maakt precisie (en ook scherpte) mogelijk in het verkrijgen van de dikte van de deklaag, evenals in de specifieke eigenschappen (doorlatendheid, hechting). De technologie is gebaseerd op een speciaal proces, het zogeheten “sol-gel proces”.

Deze methode (door polymerisatie zonder potentiële fusie) is nuttig voor de

optische industrie en de micro-elektronica industrie, voor het ontwikkelen van hydrofobe, zelfreinigende en niet-krassende oppervlakken, die waarde toevoegen aan technische producten zoals voorruiten van auto’s, tablets, etc. De lenzen die worden gebruikt in camera’s en andere optische instrumenten zijn over het algemeen bedekt met een dunne transparante film, bijvoorbeeld van een magnesiumfluoride (MgF2), die dient om ongewenste reflecties te verminderen of te elimineren. Met deze anti-reflectiecoatings kan ook de lichttransmissie door de lenzen worden vergroot. De nieuwe aanpak is eveneens geschikt voor micro-elektronische apparaten die ook tegen licht moeten worden beschermd.

De technologie maakt het mogelijk om dit soort materiaal met MgF2 optische dunne films te maken en hun brekingsindex zelfs nog verder te verlagen door aanpassing van de thermische omstandigheden. De resulterende dunne films combineren goede mechanische eigenschappen met een hoge chemische en thermische weerstand.

Het sol-gel proces heeft veel potentieel voor het ontwikkelen van dunne films.

Deze technologie kan nuttig zijn: - in de micro-elektronica, voor het vormen van lagen met een lage diëlektrische constante of isolerende lagen, - in de optica, voor de ontwikkeling van lagen met een lage optische dichtheid.

Voordelen en innovaties In vergelijking met de andere methoden (die vacuüm gebruiken voor coaten) zijn de belangrijkste voordelen van deze sol-gel methode: minder energiegebruik, eenvoud, snelheid, het gelijktijdig coaten van beide zijden en de mogelijkheid om meerlagige structuren te vormen.

Andere concurrentievoordelen zijn bijvoorbeeld: - brekingsindex tussen 1,08 en 1,25 - goede luchtstabiliteit - mechanische sterkte tussen 20-50 MPa - temperatuurbestendigheid tot wel 600°C. Het Franse TTO kan technische en juridische ondersteuning bieden om een mogelijk partnerschap te faciliteren.

Indien sprake is van businesspotentieel, kan het prototype gedeeltelijk worden gefinancierd door het TTO. Het onderzoekscentrum zoekt partners voor een technische samenwerking. Een industriële partner dient geïnteresseerd te zijn in de chemische formulering om de hechting van glas te verbeteren en dient te investeren (of al te hebben geïnvesteerd) in het sol-gel proces.

Aanbod uit: Frankrijk Referentie: TOFR20180223002 Geldig tot: 05-04-2019 ELEKTROCHEMISCHE OXIDATIETECHNOLOGIE ONDER HOOGSPANNING VOOR DECORATIEVE EN SLIJTVASTE ALUMINIUMOXIDECOATINGS OP ALUMINIUMLEGERINGEN Een R&D-instituut uit Wit-Rusland, gespecialiseerd in industriële technologieën, heeft een HVEO-methode (high voltage electrochemical oxidation) ontwikkeld voor de behandeling van aluminium en

aluminiumlegeringen. De technologie wordt gebruikt voor het vormen van slijtvaste aluminium-keramische coatings op producten van aluminiumlegeringen.

De technologie levert sterk verbeterde coating-eigenschappen op. Oppervlaktebehandeling van componenten gemaakt van lichtgewicht materialen zoals aluminium of magnesium is vereist om de corrosieweerstand en slijtvastheid te verbeteren. Met de anodisatie- of micro-boogoxidatiemethoden (MAO) van tegenwoordig worden op aluminium en aluminiumlegeringen beschermende coatings aangebracht met de volgende eigenschappen: - hardheid tot 6 GPa - ruwheid <0,2 micrometer - dikte tot 40 micrometer.

De HVEO-methode is een overgangsproces tussen traditionele oxidatie en volledige micro-boogoxidatie. Het wordt geïmplementeerd door een gepulseerde stroom te leveren met een spanning van maximaal 520 V tijdens het oxidatieproces. Door de toepassing van pulsen van verschillende vorm en duur nemen de groeisnelheid, microhardheid en corrosieweerstand van de oxidefilm toe. De in Wit-Rusland ontwikkelde HVEO-methode maakt het mogelijk om producten van aluminiumlegeringen te voorzien van een coating met de volgende eigenschappen:

- hardheid tot 8 GPa - ruwheid <0,05 micrometer - dikte tot 70 micrometer.

HVEO wordt gebruikt voor het harden van ringen van brandstofpompen, horlogekasten, aluminium behuizingen van mobiele telefoons enzovoorts. Het is ook geschikt voor de productie van blanco printplaten op basis van aluminium en substraten voor LED-lampen en dergelijke.

Het instituut zoekt industriële partners die geïnteresseerd zijn in het gebruik van de technologie voor de behandeling van producten van aluminium of aluminiumlegeringen.

Aanbod uit: Wit-Rusland Referentie: TOBY2018228001 Geldig tot: 11-04-2019 O

Als u geïnteresseerd bent in mogelijke samenwerking met één van bovenstaande projecten, kunt u het project onder invoering van het referentienummer vinden op www.enterpriseeuropenetwork.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2018 41

Nieuwe leden

Colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Verschijnt acht maal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren.

REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur).

LAKSPUITERIJ WIJEN Franklinstraat 13 6003 DK Weert Tel. 0495-525306 info@delakspuiterij.nl www.delakspuiterij.nl Lakspuiterij Wijen behandelt bijna alle materialen en zowel bedrijven als particulieren behoren tot hun klantenkring. De lakspuiterij behandelt onder andere motoren, meubelen, landbouwvoertuigen en vooral industrieel materiaal. Het bedrijf weet een hoogwaardige kwaliteit voor lokale klanten te bereiken door jarenlange ervaring. Vereniging ION helpt met verdere professionalisering, bijvoorbeeld met het op efficiënte wijze voldoen aan wetgeving, voorwaarden en resultaatgerichte promotie.

REALISATIE Desiree Driesenaar (journalistiek binnenland), Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (ontwerp en opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

COMMUNICATIERAAD Hans Bosveld (vereniging ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Rob Koppenol (Jetvertising), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Jaap van Peperstraten (zelfst.), Santino Scherpenborg en Egbert Stremmelaar (vereniging ION).

REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar. Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@ vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief.

ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Arthur Middendorp, arthur@jetvertising.nl. after-sales: advertenties@jetvertising.nl OPMAAK Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl DRUK PreVision, Eindhoven www.pre-vision.nl UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl COPYRIGHT 2018 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Wij heten dit lid van harte welkom binnen de vereniging!

42 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 /arthur@jetvertising.nl.

Kijk voor het volledige bedrijvenregister op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

CERTIFICERING

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

B & B Coating Techniek T. 053-4357707 www.bb-coating-techniek.nl

TÜV Rheinland Nederland b.v.

T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings WSB Wagner Finishing Equipment b.v.

T. 030-241 41 55 verkoop@wsb-benelux.nl / www.wsb-benelux.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com www.coatingsystemenvanderlans.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

AFVALWATERBEHANDELINGINSTALLATIES

Sir John b.v.

T. 0182-396931 / F. 0182-396937 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

ANODEMANDEN (TITAAN)

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

ANODEN (TITAAN)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Official Benelux dealer

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-2620788 / F. 010-2620201 www.magneto.nl

CHEMICALIËN/ OPP. BEHANDELING

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

ANODISEER (OPHANGREKKEN) Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

CHEMISCH NIKKEL

BEITSEN/PASSIVEREN Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

AFZUIGINSTALLATIES

Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Multinal Group T. 088-2055300 / F. 088-2055301 info@multinal.com / www.multinal.com

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

BRANDWERENDE / BRANDVERTRAGENDE COATINGS

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 43

DROOGAPPARATUUR

HAKEN

IST Benelux b.v.

T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

Mefiag Filters & Pumps b.v.

Heerenveen T. 0513-630230 / F. 0513-632233 mefiagbv@onececo.com / www.mefiag.com

GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

INDUSTRIËLE REINIGING

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 / F. 0497-381593 info@hendor.com / www.hendor.com

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

INDUSTRIËLE LUCHTBEHANDELING EN WARMTETERUGWINNING

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

KUNSTSTOFLAKKEN

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 www.rasco-clemco.nl

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES)

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HANGBAANSYSTEMEN

GLASPARELSTRAALCABINES M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

FILTERS (OVERSPRAY)

Filter Service Heerenveen T. 0513-633900 / F. 0513-633888 info@filterservice.nl / www.filterservice.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

HARDCHROOM BADEN (KUNSTSTOF)

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HITTEBESTENDIGE EN NON-STICK COATINGS

FILTERS & POMPEN

Corode b.v.

T. +31 (0)411-685500 / T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

44 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

LAAGDIKTEMETERS

Helmut Fischer Meett. b.v.

Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

NauMetrics PMI T. 074-3490022 / F. 084-0037042 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Verlab-Hitachi Instruments T. 0162-320633 / F.0162-322907 info@verlab.nl / www.verlab.nl

LAKSTRATEN

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MARINE COATINGS / SCHEEPVAARTLAKKEN

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

NATLAKKEN (AFDEKMATERIALEN)

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Q-Fin Quality Finishing Machines Ontbramen, slijpen en afronden T. 0497-581018 info@q-fin.nl / www.q-fin.nl

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

NATLAKSPUITAPPARATUUR

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

ONTLAKKEN (IN LOON) Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

ONTBRAMEN / ONTBRAAMMACHINES

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

NAVERBRANDINGSINSTALLATIES METALLISEREN/SCHOOPEREN

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Thermo-Clean Heusden-Zolder n.v.

T. 0032-13539060 Thermo-Clean Nederland b.v.

T. 0182 37 46 20

ONTLAKKINGSOVENS/ THERMISCHE REINIGINGSOVENS Pyrox b.v.b.a.

T. +32 14 762377 / F. +32 14 762379 info@pyrox.be / www.pyrox.be

ONTVETTINGSINSTALLATIES

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

OPHANGREKKEN VOOR GALVANO EN LAKTECHNIEK MEPACO b.v.

T. 071-5892863

OVENS Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507 Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

ONTVETTINGSMIDDELEN

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

MOFFELOVENS

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 45

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN) Unifour b.v.

T. +31 (0)315 641352 / F. +31 (0)351 641852 info@unifour.nl / www.unifour.nl

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+32 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

SPUITCABINES

Corode b.v.

T. +31 (0)411-685500 / T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

PROTECTIVE COATINGS Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Official Benelux dealer

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com

POEDERSPUITAPPARATUUR

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 / F.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com / www.petsonpaints.com

REINIGINGSINSTALLATIES POEDERSPUITCABINES HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

Indufinish b.v.

T. +31(0)591-630003 / F. +31(0)591-632398 www.indufinish.com

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

STRAALCABINES

SHOTPEENEN Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

POLIJSTEN

AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 / F. +32 (0)2 254 77 57 www.akzonobel.com/powder

Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

POEDERCOATINSTALLATIES

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662 / F. 0344-617079 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl 46 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

STRAALINSTALLATIES M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 www.rasco-clemco.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com

STRAALKASTEN

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / F. 0341-494114 info@wabrasives.nl www.wabrasives.nl / www.winoagroup.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

STRAALMIDDELEN

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+32 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com TÜV Rheinland Nederland b.v.

T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings

TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 / F. 072-5714340 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

TRANSPORTSYSTEMEN

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu

LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 / F. 078-641 80 80 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

www.elacoatings.com VERDUURZAMEN VAN METAAL

TECHNISCH ONDERZOEK

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

UV EN EBC LAK T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

BETROUWBAAR EN SNEL

Rotocoaten betrouwbaar en snel • one-stop-shopping • automatische orderverwerking • eigen transportdienst • één aanspreekpunt verkoop@rotocoat.nl / www.rotocoat.nl

VERFSPUITAPPARATUUR

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 47

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

WATERBEHANDELING

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 / F. 010-2620201 www.magneto.nl

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

WERPSTRALERS MEPACO b.v.

T. 071-5892863

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

VERWERKING AFVALSTROMEN Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 /arthur@jetvertising.nl.

Kijk voor het volledige bedrijvenregister op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

48 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2018

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

t tei ali kw

'Je we et da th et alt ijd go ed ko mt '

ium rem rp jaa 65 Al

Kom met

onze specialisten in

The Vecom way: voor elke uitdaging een oplossing Zowel binnen onze vestigingen in Nederland, België en UK, als on-site over de hele wereld lost Vecom de meest complexe vraagstukken op waar het gaat om verontreiniging en corrosie van metaal.

SURFACE gesprek 13 t/m 15 nov. Cam

Bezoek ons o SURFACE Campus oppervlaktevak Standnr.: 7D38 en ga met e specialist in ge Standnr.: 7D

Innovaties in metaaloppervlaktebehandelingen: Chemie vrij SUBLIMOTION-process® Lasverkleuringen, vlekken, vreemd ijzer contaminatie en microscopische beschadigingen worden zonder chemie verwijderd. Er ontstaat een homogeen oppervlak met een minimale ruwheid. De Ra-waarde ligt met 0,3 Ɖm, ver onder de EHEDG normering van 0,8 Ɖm.

Vecom Group Mozartlaan 3 3144 NA Maassluis 010 59 30 258 vmt@vecom.nl Vecom-group.com

Metaalanalyse door de Metalgun De Metalgun van Vecom leest binnen 2 seconden af welk van de 1500 bekende legeringen het betreft.

Hierdoor wordt sneller en met 100% zekerheid het juiste reinigingsproces bepaald en toegepast.

Inhoud Vereniging ION

20 WOT 2018: het meest

inspirerende vakevent voor oppervlaktetechnologie De spanning richting de Week van de Oppervlaktetechnologie (WOT 2018) begint duidelijk voelbaar te worden. Via een zeer uitgebreid en indrukwekkend programma vindt u er alle nieuwste ontwikkelingen en inzichten bij elkaar op het gebied van oppervlaktebehandelingen en -technieken. Ook is er een Algemene Ledenvergadering voor ION-leden en wordt de winnaar van de ION Borghardt Award bekend gemaakt.

En er is de NETWERK-app waarmee u uw eigen programma kunt samenstellen en vooraf afspraken maken.

36 Grote opkomst themamiddag

blootstelling aan gevaarlijke stoffen Op 19 september moest de grote zaal ingezet worden om alle belangstellenden voor het zeer actuele onderwerp blootstelling aan SVHCstoffen in baden en aan CMR-stoffen in de oppervlaktebehandelende branche een plaatsje te geven. Een belangrijk doel was inzicht geven in de acties die bedrijven moeten doen om hun medewerkers maximaal te beschermen tegen blootstelling.

coating tot het coaten en slijpen van (hydraulische) stangen met extreme lengtes tot wel 23 meter. Daarnaast is Griekspoor altijd bezig met innoveren. Dit blijkt onder meer uit de machine die ze zelf ontwikkeld hebben voor het aanbrengen van de fietspadcoating.

30 Voorgelakt staal in de bouw Staal heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt sinds het voor het eerst voor golfplaatdaken werd gebruikt. Het is doorontwikkeld tot voorgelakt staal, waarbij een aantal verflagen wordt aangebracht tijdens een continu en zorgvuldig gecontroleerd fabricageproces. Tata Steel legt het hoe en waarom uit.

32 Tijdelijke coating om levensduur

van beton te verlengen Beton wordt heel veel gebruikt in de bouw vanwege talloze voordelen.

Maar het heeft ook enkele nadelen, zoals een hoog energiegebruik tijdens de productie en het uithardingsproces van gestort beton is een kritische factor voor de levensduur ervan. Op de TU Delft is nu een coating ontwikkeld die het uithardingsproces optimaliseert, waardoor de levensduur van het beton naar schatting met zestig procent toeneemt. In de praktijk is men ervan onder de indruk.

Algemeen

16 Griekspoor gaat geen

uitdaging uit de weg Griekspoor viert dit jaar het vijftig jaar bestaan waarin het is uitgegroeid tot een zeer veelzijdig bedrijf met veel specialisaties, zoals het aanbrengen van de eigen fietspad-

12

38 Buitenlandse Media 40 Grenzeloos 43 Brancheregister

Bij de voorpagina: Bij een themanummer als dit mag natuurlijk niet het grootste straal- en conserveringsproject ooit in Nederland ontbreken: de Oosterscheldekering. Behalve dat het groot is, was ook de aanbesteding bijzonder, de contractduur en is er een innovatieve constructie bedacht om het werk veilig te kunnen uitvoeren. Ook de hoogwerkers zijn aangepast en hebben zelfs een innovatieprijs gewonnen. Op de foto komen de drie onderdelen van het thema mooi samen.

Oosterscheldekering: grootste straal- en conserveringsproject ooit Sinds enkele jaren loopt het grootste straal- en conserveringsproject ooit in Nederland. Het gaat om de Oosterscheldekering, het bekendste onderdeel van de Deltawerken en heel belangrijk voor de bescherming van Zeeland en het achterland tegen hoogwater vanuit de Noordzee. De contractduur omvat ook het onderhoud tot 2035. Twee hoofdaannemers hebben zich verenigd om deze klus aan te pakken. Hoe doen ze dat?

Conservering rotorbladen offshore windmolens: een permanente uitdaging In de windmolenindustrie is er altijd veel aandacht voor coatings op de rotorbladen, omdat die constant aan weer en wind worden blootgesteld. In dit artikel zoomen we vooral in op de rotorbladen van offshore windmolens.

De extreme weersomstandigheden waaraan ze blootstaan, vereisen een aanhoudende zoektocht naar betere conserveringssystemen. LM Windpower, een wereldwijde fabrikant van rotorbladen, vertelt over hun aanpak.

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 5

Straalhard de beste

AIRBLAST

het

Bespaar nรณg meer door het gebruik van door

voor

Airblast-Abrasives in eigen huis geproduceerde

oppervlaktebehandeling. Airblast installaties voor

High-Carbon Steel Shot en Steel Grit van de

stralen, metalliseren en spuiten sluiten perfect

hoogste kwaliteit. Tevens levert Airblast-Abrasives

aan bij de wensen van de industrie. Handmatig of

een compleet assortiment straalmiddelen in elke

Automatisch, onze kwaliteit, betrouwbaarheid en

maat en hardheid, direct uit voorraad. Overtuig

constante innovatie levert u direct winst op door

uzelf van onze topkwaliteit en neem contact met

lage gebruikskosten en duurzame producten.

ons op, wij zijn er voor u!

Airblast premium

is

sinds

merk

1974

voor

gegroeid

tot

totaaloplossingen

Airblast B.V. Tel.: 072 571 8002 info@airblast.com www.airblast.com

Airblast-Abrasives B.V. Tel.: 072 571 5569 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Agenda

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Lijm-event Deze lustrum-editie staat in het teken van uitdagende lijmvraagstukken, zoals voorspellen hoe de verbinding zich houdt op de lange termijn, hoe u uw ontwerp kunt optimaliseren voor lijmen in de productie, moeilijk te verlijmen materialen en voorbehandeling en dosering. Dit event met congresprogramma en expositie voorziet u van kennis en nieuwe (praktische) inzichten. Sprekers komen onder andere van Dopag/MeterMix, Hechtingsinstituut, Henkel, KU Leuven, Lijmacademie en Philips Innovation Labs. Op de expositie treft u ruim twintig exposanten die u adviseren over industriële lijmtechnieken.

OKTOBER O Aluminium 2018, surface treatment of aluminium 9 – 11 oktober, Düsseldorf (Du) www.aluminium-messe.com O Lijm-event 11 oktober, Veldhoven www.lijm-event.nl O International seminar duurzame en circulaire bouw 16 oktober, NEN Delft www.nen.nl/evenementen O Lustrumsymposium Studiekern Corrosie 17 oktober, Delft www.studiekern-corrosie.nl O Start klassikale cursus Afvalwaterbehandeling en zuiveringstechnieken 22 oktober www.vereniging-ion.nl

O Offshore Energy 18 Exhibition & Conference 22 - 24 oktober, Amsterdam www.offshore-energy.biz/home

NOVEMBER

O Parts2clean 23 - 25 oktober, Stuttgart www.parts2clean.de/home

O Start klassikale cursus Chemisch Voorbehandelen niveau 2 6 november www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Inhouse Control Medewerker 30 oktober www.vereniging-ion.nl O METAVAK 30 oktober – 1 november, Gorinchem www.booking.evenementenhal.nl/nl/ metavak-2018/gorinchem O VCA Congres (veilig werken) 31 oktober, Bunnik www.vcacongres.nl

Week van de Oppervlaktetechnologie 2018 Via een zeer uitgebreid en indrukwekkend programma vindt u alle nieuwste ontwikkelingen en inzichten bij elkaar op het gebied van oppervlaktebehandelingen en -technieken. Ook is er een Algemene Ledenvergadering voor ION-leden en wordt de winnaar van de ION Borghardt Award bekend gemaakt. Meer dan 175 aanbieders tonen hun oplossingen, technologieën, machines en bewerkingen voor oppervlaktebehandeling. De SURFACE Campus, een ION Congres Campus, diverse inspiratiepleinen, doe-het-zelf-activiteiten, workshops, masterclasses, een innovatie-award en netwerkmomenten bieden een ongekende mogelijkheid om in korte tijd een diepgaand inzicht te verwerven in duurzame productieprocessen voor verduurzaamde producten. Behalve kennis opnemen via lezingen en presentaties, wordt u ook uitgedaagd om zaken zelf te doen en te ervaren op diverse exposities en themapleinen waar u van alles kunt zien, ontdekken en uitproberen.

6 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

O Veiligheidsdag Veiligheid Voorop 1 november, Amsterdam www.ikzieikziewatjijnietziet.nu

O Start klassikale cursus Metalliseerder 7 november www.vereniging-ion.nl O Verplichte updatemiddag licentiehouders van Qualicoat, Qualisteelcoat en Qualanod 13 november, ’s-Hertogenbosch www.surfacecampus.nl/wot2018 O Week van de Oppervlaktetechnologie 2018 13 - 15 november, ’s-Hertogenbosch www.surfacecampus.nl/wot2018

ION actueel nieuws

Lees meer nieuws op www.vereniging-ion.nl

Aangezien de verschijningsfrequentie van OT vanaf 2018 is teruggebracht naar acht vindt u het meest actuele nieuws op de website en in de Nieuwsbrief. Dat geldt zeker ook voor het ION-nieuws dat regelmatig geactualiseerd wordt. Op deze pagina wel een kort overzicht van dat nieuws. Door de QR-code* te scannen, komt u op de website met het uitgebreide en meest actuele nieuws. Abonneer u op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw branche!

CETS HENK DE MAN MEMORIAL AWARD 2018 TOEGEKEND AAN DR. VERONIQUE STEUKERS Om de twee jaar wordt de CETS Henk de Man Memorial Award uitgereikt aan een persoon of organisatie die zich buitengewoon heeft ingezet voor het belang van de oppervlaktebehandelende industrie in Europa. Dit jaar gaat de eer naar dr. Veronique Steukers, directeur gezondheid, milieu en overheidsbeleid van het Nickel Institute. Ze heeft zich ingezet voor de ontwikkeling van een procedure voor risicobeheersopties die is ontwikkeld als een alternatief voor autorisatie binnen de REACH-wetgeving. Bovendien speelde Veronique Steukers een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het kosteneffectiviteitsinstrument voor beroepsmatige blootstelling om het mkb te helpen. Veronique Steukers zal de prijs ontvangen tijdens de openingsceremonie van de Week van de Oppervlakte Technologie in ‘s-Hertogenbosch op 13 november.

Grote betrokkenheid CETS is dankbaar voor haar bijdrage in de vrij moeilijke discussie

ION GAAT INTERN VERHUIZEN Vereniging ION heeft haar kantoor in het gebouw van de Koninklijke Metaalunie in Nieuwegein. De Metaalunie is haar gebouw ingrijpend aan het verbouwen om beter in staat te zijn om de vele activiteiten van de Metaalunie en de brancheverenigingen te faciliteren. Voor Vereniging ION betekent dit dat we in tweede instantie intern zullen verhuizen naar de tweede etage. Daar worden alle niet-Metaalunie branches bij elkaar gebracht. Zoals bekend is ION een zelfstandige branchevereniging

over de beschikbaarheid van noodzakelijke chemicaliën voor de oppervlaktetechnologische industrie. Het CETS-standpunt is om daar waar mogelijk SVHC-stoffen te vervangen. Maar als dat niet mogelijk is, is het belangrijk dat SVHC-stoffen door de industrie kunnen worden toegepast, uiteraard op een veilige en milieuvriendelijke manier. Veronique Steukers heeft gedurende vele jaren blijk gegeven van grote betrokkenheid bij dit onderwerp. De Memorial Award is ter nagedachtenis aan Henk de Man, een Nederlandse ondernemer op het gebied van oppervlaktebehandelingstechnologie. Hij was gedurende lange tijd op Europees niveau actief voor de oppervlaktebehandelende industrie. In 2013 stierf hij plotseling op een veel te jonge leeftijd. CETS (the European Committee for Surface Technology) is een internationale federatie van nationale verenigingen die zich bezighouden met de levering van technologie, chemicaliën en verfproducten in de oppervlaktebehandelende industrie. Vereniging ION is een actief lid van CETS en uiteraard wordt Veronique Steukers ook door Vereniging ION van harte gefeliciteerd. O

en is ION niet alleen actief voor de oppervlaktetechnologie op metaal, maar ook voor ander substraten zoals bijvoorbeeld composieten/kunststof, hout, glas en beton. De komende tijd zullen we tweemaal verhuizen, eerst naar een tijdelijke locatie op de begane grond en daarna naar onze definitieve locatie op de tweede etage. Half december verwachten we dat alles achter de rug is. Ofschoon we onze uiterste best zullen doen om maximaal bereikbaar te zijn, kan het op sommige momenten toch lastig zijn om aan de tele-

foon te komen. We rekenen op uw begrip en vragen u om in voorkomende gevallen de e-mail te gebruiken. Het adres en telefoonnummers blijven na de verhuizing hetzelfde. O Meer informatie over bovenstaande nieuwsberichten vindt u op de website. *Een QR-code scan je met een smartphone of iPad. Er zijn apps te downloaden om codes te scannen, op nieuwe toestellen werkt de standaard camera-app als QR-scanner.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 7

Kort nieuws Veiligheidsdag van Veiligheid Voorop De Veiligheidsdag van Veiligheid Voorop heeft dit jaar als titel Ik zie, ik zie wat jij niet ziet. Eén van de sprekers die dag is Damiaan Denys, psychiater en filosoof die onderzoek doet naar angst en angststoornissen en zich intensief bezighoudt met het collectieve fenomeen dat we in een samenleving leven die nog nooit zo veilig is geweest en waarin we ons toch onveilig voelen. Daarnaast maakt Victor Mids van Mindf*ck een aantal onderwerpen visueel duidelijk. Hij is arts-illusionist en laat zien hoe wij mensen ogenschijnlijk ontbrekende informatie aanvullen met

Stientje van Veldhoven onze hersenen. We zien soms dingen die er niet zijn, zien gevaren over het hoofd of veronderstellen onterecht dat alles

wel goed zal gaan. De bijeenkomst wordt geopend door Marjan van Loon van Shell die toelicht hoe moeilijk het is om visie en focus te houden, zelfs al sta je bekend als beste jongetje van de klas. Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven zal haar beleid voor de komende tijd toelichten en daarbij expliciet de verbinding maken met de activiteiten van Veiligheid Voorop. Vereniging ION is lid van het platform Veiligheid Voorop. O AANMELDEN KAN VIA www.ikzieikziewatjijnietziet.nu

Parts2clean: nieuwe eisen voor onderdelenreiniging staan centraal Aan industriele componenten worden altijd hoge eisen gesteld op het gebied van zuiverheid. Tegenwoordig vraagt vaak de verwijdering van filmachtige verontreinigingen steeds meer aandacht. Ook de digitalisering van reinigingssystemen wordt steeds belangrijker. Op parts2clean worden aan dit soort eisen en marktontwikkelingen uitgebreid aandacht besteed.

In de maakindustrie en in de tak oppervlaktebehandeling worden altijd zeer schone oppervlakken vereist. Zelfs het kleinste stukje verontreiniging heeft een negatieve impact op de gewenste kwaliteit. Om diverse verontreinigingen (hoe klein ook) te voorkomen dan wel effectief te verwijderen, worden nieuwe systemen ontwikkeld. Op parts2clean komen deze natuurlijk uitgebreid aan bod, zoals een

additionele lagedruk plasmacleaning die wordt toegepast in de centrale plek van het natte reinigingssysteem. Deze vorm van reiniging komt na de ultra-fijne ontvetting dat vaak volgt op een natte chemische reiniging. Door deze combinatie kan de vrije oppervlaktespanning die bepalend is voor de hechting verhoogd worden van 60 naar 80 mN/m in vrijwel één enkele processtap.

Daarnaast zijn er diverse andere innovaties die betrekking hebben op installaties en technieken voor diverse vormen van reiniging en activering van onderdelen bestaande uit verschillende substraten.

Automatisering en integratie in de productielijn vormen een belangrijk aandachtspunt. Denk aan plasmareiniging, EcoCsteam, laser, CO2-snowjet of EcoCbooster-technologie. Ook zullen ultrasonische reinigingssystemen en innovatieve cloud-based oplossingen voor digitalisering van reinigingssystemen worden tentoongesteld. O

MEER INFORMATIE www.parts2clean.de

8 OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018

Overzicht recent geslaagden Vereniging ION-cursussen AFVALWATERBEHANDELING EN ZUIVERINGSTECHNIEKEN J. Engbers-Amels (Jonkman Coating), R. Korver (IJdema Poedercoating), J. Mattheijssen (Jacobs NCI), A. van den Oosterkamp (Hegin Metal Finishing), B.A. van der Steen (Multinal Coevorden), P.J.M. Stroot (CZL Tilburg) ANODISEREN NIVEAU 1 M.A. Reulen, N.A. Tromp, M. de Voogd (Polychromal), D. Voshart (IFO Nederland) ANODISEREN NIVEAU 2 T.A.M. van Haren, M.C. Hems, D.H.W. Huijbregts, L.W.L.M. Mulders, G.C.A.P. van Overdijk, M.J.M. van der Ploeg, T.J.P. Raaijmakers, T.M.A. van Vechel (ATM Oirschot) GALVANISEREN DEEL 1 K. Dassen, W.M.J.J. Mulderij (Thomas

Regout International), D.F. Heijmans, J. Muller (GTB Finish), S. Serroyen, F. Umans (Metal Galva Plus) GALVANISEREN DEEL 2 S.G.M. Heerink-Koekoek, W.A. Smit-Letteboer (Galvano Hengelo), J.K. van ’t Hul, J.H.B. Pots, S.J.W. Ruiter (Thales), D. Newby, T.F.J. Nijhuis (Rogal), L. Reniers (Atotech) In-house Control Medewerker W.M. Scheffer (Lieftink Geveltechniek) INSPECTIE STAALCONSERVERING H. Beista (Alliander ), G. Kisaback, R. Roos, D.J.B. de Vries (Baril Coatings), C. Vastenhout (KS Profiel), R. Westdorp (Geuze Metaalconserveren) POEDERCOATEN NIVEAU 1 B. Braun, D. Gassmann (De Run Metaal Coating), J.G.J. Cocken (PI Vught),

A. Debicki, D.L. Romanski (Cobla Coating Systems), K. de Deugd, N.O. Felicia, W. van de Loo (Gavilar), E. Truyen (Electro Coat B.V.) POEDERCOATEN NIVEAU 2 S. Aquilini, D. Flür, P. Komor, L.A. Reyerse, D. Sliwinski, M. Zajac (Ulamo Coating), C. Hoedeman (Koninklijke Bammens), L. Azemi, J. Demkes, P. Januszweski, G.F.M. Menting, T. Rikkers, J.A. Westerbrink (Ulamo Coating) POEDERCOATEN NIVEAU 3 B. Claassens (Schoen), P. Korver, M. Selie (IJdema Poedercoating) SPUITER Akin (IHC Merwede), E. Pas, E. van der Sluijs (Spiro Production) O

Coating die bijna niet vies te krijgen is Amerikaanse onderzoekers hebben een coating ontwikkeld die niet alleen water afstoot, maar ook olie, alcohol en zelfs pindakaas. Daarnaast is de coating transparant én stevig waardoor deze lang meegaat. Bovendien kun je de coating op elk oppervlak aanbrengen, zo schrijven onderzoekers in het blad ACS Applied Materials & Interfaces.

In de toekomst kun je deze coating bijvoorbeeld op het scherm van je telefoon plakken, waardoor dat niet langer vies kan

worden. Maar de coating kan ook op muren, vloeren of tafels worden geplakt. De coating is een combinatie van gefluoreerde polyurethaan en een molecuul dat F-POSS wordt genoemd en vloeistoffen afstoot. Samen vormen deze stoffen een mengsel dat je op allerhande oppervlakken kunt spuiten en smeren, waarna het zich aan die oppervlakken bindt. Wanneer je de coating met een scherp object te lijf gaat, kun je deze wegkrabben, maar bij alledaags gebruik houdt de coating moedig en langdurig stand. O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN OKTOBER 2018 9