Oppervlaktetechnieken augustus 2019 by Jetvertising b.v.

Organische Deklagen

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Toeleveranciers en Geassocieerden

Algemeen

Vereniging ION

jaargang 63 nummer 5 augustus 2019 HĂŠt vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

VOOR ELKE BRANCHE EEN OPLOSSING SPECIALIST IN SPUITAPPARATUUR, DOSEERINSTALLATIES EN ROBOTS

T: F: E: I:

0318-643 260 0318-643 042 info@paintit.nl www.paintit.nl

Nieuwe ontbraammachine levert Radius 2-afronding in ĂŠĂŠn doorgang

Uitgekiende cabine voor renovatie van Chroom-6 houdende verfproducten

Contact Paint It Da Vincilaan 25 6716 WC Ede 12

Zie ook pagina 31

â&#x20AC;&#x153;WE MAKE THE INDUSTRIAL COATING PROCESS BETTERâ&#x20AC;?

Moderne poedercoatinstallatie: hogere kwaliteit en flexibiliteit

Verzinken Prijswinnaars Benelux TTrofee voor Thermisch V erzinken 2019

Rol Qual.ION nader toegelicht voor â&#x20AC;&#x2DC;HIGH-ENDâ&#x20AC;&#x2122; kwaliteitssysteem

38 16 straalmiddelen .nl straalinstallaties.nl

Elcometer straalapparatuur, gebouwd om langer mee te gaan, intensiever te gebruiken en beter te presteren elcometer.com

#Ăł & @D Z

> ?? Z >

METAL FINISHING PLANTS HE T N I W E N ! BENELUX

TURNKEY FROM TURKEY!

Best price Quality Ready to use

%2'23/$67 Â² %856$ 75 3ODWLQJ 2Q 3ODVWLF 3ODQW

Experienced as we are in designing, manufacturing and installing our ETIS plants in more than 150 unique projects worldwide, we invite you to walk on the platform and think with us about your new installation. For more information please contact our partner ETIS Benelux BV. 3KRQH RIÃ&#x20AC; FH _ &RQWDFW SHUVRQ 0U 3HWHU 9UHXOV _ (PDLO LQIR#HWLVEHQHOX[ HX 2 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Van de hoofdredacteur

Heeft de zomer ons een heel breed palet aan zomers weer geboden (extreem warme dagen gevolgd door natte koele dagen), zo breed is ook het palet aan onderwerpen in deze zomereditie. Het reviseren van radarsystemen met chroom-6 houdende coatingsystemen, het poedercoaten van ongewone fietsen, de toepassing van architecturale poedercoatings in Manhattan, het deklaag gereedmaken van verzinkte producten, een vastgesteld Beheersregime Chroom-6 voor het bewerken of verwijderen van die coatings van bijvoorbeeld bruggen/kunstwerken zijn enkele onderwerpen uit dit nummer. En heeft u wel eens gehoord van ticoniseren? Ook deze oppervlaktebehandeling vindt u terug in dit nummer. Dus talrijke oppervlaktebehandelingen aan/op veel verschillende producten en materialen laten opnieuw de breedte van ons werkveld zien. Maar het gaat niet alleen om de breedte. Als branche moet je ook altijd een open oog hebben voor ontwikkelingen in de markt en in de weten regelgeving. Vooral in de maakindustrie gaan de ontwikkelingen snel. Om die bij te houden, is het soms raadzaam om als oppervlaktebehandelend bedrijf op te trekken met partnerbedrijven. Dan kan ieder op afgestemde wijze zâ&#x20AC;&#x2122;n specialisme inzetten met een nog beter product als gevolg. En om voldoende tijd uit te trekken voor een gedegen voorbereiding en afstemming. Soms kan dat voor een succesvol project wel anderhalf jaar duren, zo blijkt uit

een artikel in dit nummer. En soms is het beter om doelbewust een bepaalde opdracht aan je voorbij te laten gaan als je door de gekozen opzet denkt niet voldoende kwaliteit te kunnen leveren. Beter geen opdracht dan een slechte naam. En het is altijd zinvol om zo vroeg mogelijk in het proces bij de (eind)klant aan tafel te zitten voor een soms gedetailleerde afstemming. Ook in deze editie blijkt maar weer eens dat hoge kwaliteit gepaard gaand met flexibiliteit een misschien moeizame, maar wel een succesvolle combinatie vormt. De tendens is dat we steeds vaker te maken krijgen met veel verschillende producten en materialen in plaats van grote hoeveelheden homogene producten die een uniforme oppervlaktebehandeling behoeven. Dit maakt ons werk boeiender en spreekt de jonge generatie meer aan. Zoals altijd hebben we weer vier paginaâ&#x20AC;&#x2122;s nieuwsberichten met actuele en voor de branche relevante berichten. En ik wens u weer veel leesplezier!. O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 3

Column Doden door lak aan gordelplicht x

9HUWHJHQZRRUGLJHU YDQ Zinacor/Grillo PHWDOOLVHHUGUDGHQ

9HUNRRS HQ YHUKXXU PHWDOOLVHHUPDFKLQHV

5HSDUDWLH HQ RQGHUKRXG YDQ PHWDOOLVHHUPDFKLQHV

9HUNRRS HQ RQGHUKRXG YDQ VWUDDOLQVWDOODWLHV

9HUNRRS HQ RQGHUKRXG YDQ YHUISRPSHQ

2SOHLGLQJ HQ LQVWUXFWLH

.ODQWHQ YDQ AMITECH VWDDQ QLHW VWLO PDNHQ METERS!

)DKUHQKHLWVWUDDW a && +DUGHUZLMN a a ZZZ DPLWHFK QO a LQIR#DPLWHFK QO

Wereldwijde standaard in finish oplossingen NTS Finish is als onderdeel van de NTSGroup een toonaangevende specialist op het gebied van voorbehandelen, natlakken, poedercoaten en bedrukken van metalen en kunststof producten. www.nts-finish.nl

Dat deze tekst mij opviel, is niet zo verwonderlijk. Ik gebruik het voorbeeld van de autoriem regelmatig in voordrachten en speeches als het gaat om gedragsverandering bij mensen. De meeste handelingen die mensen uitvoeren (tot wel 98%) is aangeleerd en geautomatiseerd gedrag. Soms duurt het voor een verandering wel een generatie lang voordat het nieuwe gedrag is ingesleten, zoals het omdoen van de autoriem bijvoorbeeld. Dat geldt overigens wel voor de meeste mensen, maar sommigen blijven hardnekkig volhouden in het oude gedrag. Zij nemen de risicoâ&#x20AC;&#x2122;s op de koop toe en dragen de autoriem niet met een vermelding in een statistiek en een krantenartikel in de Telegraaf tot gevolg. In september 2018 is het TNO-rapport â&#x20AC;&#x153;Experts over preventie van beroepsziekten door stoffenâ&#x20AC;? gepresenteerd. Er wordt melding gemaakt van het feit dat ĂŠĂŠn miljoen mensen tijdens hun werk (langdurig) worden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen. Van hen overlijden 3.000 mensen vroegtijdig. Daarvan is 80% al met pensioen, omdat de termijn van blootstelling tot het gevolg (overlijden) wel 30-40 jaar kan zijn. Ofschoon dat maar en klein percentage is (jaarlijks overlijden ongeveer 147.000 mensen), is dat toch ruim vier maal zoveel als het aantal verkeersdoden. EGBERT STREMMELAAR Directeur Vereniging ION

NTS Finish

Accelerating your business

Een artikel uit de Telegraaf van 6 augustus 2019 trok mijn aandacht. Uit onderzoek blijkt dat in 2017 alleen al op de rijkswegen 18 mensen om het leven kwamen doordat ze de wettelijk verplichte autoriem niet omhadden. Ze hadden in de meeste gevallen zelfs bewust de gordelverklikker omzeild.

4 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

Van de stoffen die in de oppervlaktebehandelende branche gebruikt worden, staan de meeste niet hoog op de lijst met risicostoffen als het gaat om het aantal doden. Houtstof, dieselrook, asbest en zelfs roken zijn grotere problemen. De oplosmiddelen en zware metalen staan overigens wel in de lijst. Toch is er veel aandacht voor â&#x20AC;&#x153;onzeâ&#x20AC;? stoffen, omdat de risicoâ&#x20AC;&#x2122;s van deze stoffen goed bekend zijn, en er met relatief eenvoudige hulpmiddelen veel aan het voorkomen van blootstelling kan worden gedaan. Als branche hebben we de uitdaging opgepakt om deze hulpmiddelen/ maatregelen in kaart te brengen en ook het effect te gaan meten. Uiteindelijk moet dat alles niet alleen gaan leiden tot een veilige werkomgeving, maar ook tot veilig gedrag. Want net als bij autoriemen, kun je hulpmiddelen omzeilen. O

Inhoud Vereniging ION

32 Rol Qual.ION nader toegelicht voor ‘HIGH-END’ kwaliteitssysteem De beschikbaarheid van een onafhankelijk kwaliteitslabel wordt steeds belangrijker. Niet alleen vragen kritische opdrachtgevers hierom, maar het is zelfs verplicht voor het voeren van bijvoorbeeld het VMRG-keurmerk. Daarom de rol en betekenis van Vereniging Qual. ION nog eens over het voetlicht gebracht. Algemeen

26 Pleidooi voor normering voor het deklaaggereedmaken Het duplexsysteem wordt veelvuldig toegepast, maar in de regel wordt daarbij van twee oppervlaktebehandelingen uitgegaan in plaats van drie. Tussen het thermisch verzinken en het poedercoaten of natlakken zit nóg een bewerking, namelijk het deklaaggereedmaken. Maar aan welke eisen moet het deklaaggereedmaken voldoen? Dat is nu precies de grote vraag. Toeleveranciers en Geassocieerden

36 Nieuwe ontbraammachine levert Radius 2-afronding in één doorgang Q-Fin heeft de eerste SER600-machines bij drie klanten geïnstalleerd. Ze waren al verkocht voordat ze waren afgebouwd. Kennelijk is er grote behoefte aan deze ontbraam- en slijpmachine die in één doorgang een Radius 2 kan slijpen op metalen plaatdelen tot 600 mm breed. Een beschrijving.

Elektrochemie en metallieke deklagen

38 Prijswinnaars Benelux Trofee voor

Thermisch Verzinken 2019 Zinkinfo Benelux heeft de winnaars van de Benelux Trofee voor Thermisch Verzinken 2019 bekend gemaakt. We presenteren de prijswinnaars van de vier categorieën. Organische deklagen

16 Moderne poedercoatinstallatie: hogere kwaliteit en ﬂexibiliteit Wie een nieuw pand neerzet, gaat vaak de nieuwste installaties gebruiken. Zo ook Van Raam, een producent van aangepaste fietsen. Het bedrijf maakt die fietsen zelf, inclusief de voorbehandeling en het poedercoaten. Hoe ziet de nieuwe fabriek eruit? En wat betekent de nieuwe manier van werken voor de medewerkers?

20 Toepassing architecturale poedercoatings vereist vergaande samenwerking Gevelbeplating wordt in veel werelddelen nog genatlakt, maar voor grote gebouwen is er een trend naar de toepassing van architecturale poedercoatings. Een bedrijf dat dit veelvuldig toepast, is Ulamo Coating wat hierbij gebruikt maakt van coatings van AkzoNobel die speciaal voor architecturale toepassingen zijn ontwikkeld. Hoe komen dergelijke projecten tot stand?

39 Buitenlandse Media

Uitgekiende cabine voor renovatie van Chroom-6 houdende verfproducten Er zijn legio producten met een verf in omloop die vijftien tot twintig jaar geleden van een coatingsysteem zijn voorzien waarin Chroom-6 is toegepast. Sommige producten komen nu terug, omdat ze helemaal gestript moeten worden en een nieuw coatingsysteem moeten krijgen, natuurlijk zonder Chroom-6. Hoe doe je dat? Daarvoor is via een bijzondere samenwerking een speciale cabine ontwikkeld op een speciale plek.

Beheersregime Chroom-6 vastgesteld: maatregelen overzichtelijk gepresenteerd Om chroom-6-houdende coatings veilig te bewerken en te verwijderen hebben Rijkswaterstaat, ProRail en Rijksvastgoedbedrijf onlangs een Beheersregime Chroom-6 vastgesteld. Doel is om daarmee de mogelijke gezondheidsrisico’s via blootstelling aan chroom-6 zo klein mogelijk te maken. De Rijksoverheid zal dit beheersregime toepassen, zowel vanuit de rol van werkgever als vanuit de rol van opdrachtgever.

40 Grenzeloos 43 Brancheregister

Bij de voorpagina: Fietsen zijn er in allerlei soorten en maten. Bij Van Raam in Varsseveld maken ze aangepaste fietsen: speciaal bedoeld voor gehandicapten en ouderen die op een gewone fiets niet uit de voeten kunnen. Het bedrijf maakt die fietsen helemaal zelf, inclusief de voorbehandeling en het poedercoaten. Vaak moet er vanwege de vele bochten, hoeken en gaten met de hand gepoedercoat worden. Daar draaien ze bij Van Raam hun hand niet voor om. Foto: Van Raam.

28 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 5

Agenda

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

TIV Hardenberg 2019 De toekomst van de slimme maakindustrie in Noord- en Oost-Nederland staat centraal op de TIV. De TIV verbindt professionals uit het technische bedrijfsleven met het onderwijs, onderzoeksinstellingen en de overheid. De nieuwste technologieën en in werking zijn producten worden getoond. Onder meer is er het Segment Slim (eind)product met aandacht voor materialen en componenten om producten slim te maken. Maar ook een Segment Slim productieproces met modules en productietechnieken voor een slimmer productieproces en een Technologiestraat met tien robotleveranciers om productieprocessen te robotiseren. Daarnaast veel kennissessies, workshops en paneldiscussies.

SEPTEMBER O Start klassikale cursus Inspectie Staalconservering 4 september www.vereniging-ion.nl O Start klassikale cursus (verf)Spuiter 4 september www.vereniging-ion.nl O Start klassikale cursus Constructieschilder 4 september www.vereniging-ion.nl O Start klassikale cursus Chemisch voorbehandelen niveau 1 10 september www.vereniging-ion.nl O Start klassikale cursus Poedercoaten niveau 1 12 september www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Afvalwaterbehandeling en Zuiveringstechnieken 16 september www.vereniging-ion.nl O TIV Hardenberg 17 - 19 september, Hardenberg www.booking.evenementenhal.nl/nl/tivhardenberg-2019 O Start klassikale cursus Galvaniseren deel 2 24 september www.vereniging-ion.nl O Start klassikale cursus In-house Control Medewerker 25 september www.vereniging-ion.nl O Kunststoffen 2019 25 -26 september, Veldhoven www.kunststoffenbeurs.nl O Kennissessie Chroom-6 Feiten en Fictie 26 september, Utrecht www.toxic.nl/chroom-6-feiten-en-fictie

Kunststoffenbeurs Kunststoffen 2019 is hét jaarlijkse evenement voor de Nederlandse kunststofindustrie. De focus ligt dit jaar op duurzaamheid, circulair ondernemen en slimme grondstoffen. Ook worden de nieuwste technologieën, machines en materialen getoond en zijn de belangrijkste spelers uit de kunststof- en rubberindustrie aanwezig. Zowel op de beursvloer als in het congresprogramma gaat het over actuele ontwikkelingen en kansen op het gebied van circulaire economie, nieuwe materialen, kostprijsbesparing en innovatieve productiemethodes. Samen met de NRK, Rethink Plastics en MVO laat de Kunststoffenbeurs de waarde van kunststof en rubber zien voor zowel de samenleving als de industrie.

6 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

O Start klassikale cursus Anodiseren niveau 1 26 september www.vereniging-ion.nl

OKTOBER O Start klassikale cursus Industriële Oppervlaktetechnieken 1 oktober www.vereniging-ion.nl O Start klassikale cursus Metalliseerder (Metaalspuiter) 2 oktober www.vereniging-ion.nl O Nederland Maakt, ketenevent voor ondernemers maakindustrie 2 oktober, Veenendaal www.fedet.nl O Start klassikale cursus Poedercoaten niveau 3 8 oktober www.vereniging-ion.nl

ION actueel nieuws

Lees meer nieuws op www.vereniging-ion.nl

Aangezien de verschijningsfrequentie van OT vanaf 2018 is teruggebracht naar acht vindt u het meest actuele nieuws op de website en in de Nieuwsbrief. Dat geldt zeker ook voor het ION-nieuws dat regelmatig geactualiseerd wordt. Op deze pagina wel een kort overzicht van dat nieuws. Door de QR-code* te scannen, komt u op de website met het uitgebreide en meest actuele nieuws. Abonneer u op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw branche!

INNOVAT.ION MEDE-GASTHEER INTERNATIONALE STUDIEWEEK ENERGIENEUTRALE GEBOUWEN Ongeveer een derde van het totale energieverbruik komt voor rekening van woningen en gebouwen. Het Europese project “From Zero to Hero” was aanleiding voor een groep studenten uit diverse landen om onder leiding van twee Turkse universiteiten de regio Utrecht/Amersfoort te bezoeken. Verschillende innovatieve organisaties in deze regio hebben ervaring met het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en over het efficiënt inzetten van deze bronnen. Door de studenten te ontvangen, konden zij -aan de hand van diverse praktijkvoorbeelden- kennis opdoen over toekomstbestendige, gezonde gebouwen die rendement opleveren: ‘Zero Energy Buildings’ (ZEB’s). De gastorganisaties van de internationale studieweek From Zero to Hero waren onder meer de gemeente Amersfoort, de Hogeschool Utrecht/De

Nieuwe Stad in Amersfoort, Utrecht Science Park, The Lake House (Energieleverend Oost-West Passiefhuis) in Amersfoort, Stichting Innovat.ION en Woningbouwcorporatie Bo-Ex/ Hoogbouwflat Henriëttedreef in Utrecht. ZEB’s dragen bij aan tevreden eindgebruikers, extreem lage energierekeningen, een hogere waarde van vastgoed en leveren een belangrijke bijdrage aan een betere wereld voor toekomstige generaties. Ook de oppervlaktebehandelende branche komt aan bod. Zonder elektriciteit op te wekken, kunnen coatings een enorme bijdrage leveren aan het energiepositief maken van gebouwen door bijvoorbeeld licht op te vangen voor verwarming in plaats van het licht te reflecteren ter verkoeling. De gasten zagen nog meer toepassingen zoals: - Bescherming van steen tegen weersinvloeden - Raamcoatings waardoor ramen functioneren als zonnepaneel - Spuitbare coatings om bestaand beton te beschermen tegen aardbevingsschade - Zelfreinigende coatings voor zonnepanelen en ramen De verkenning past in het kader van de overheidsdoelstelling om vanaf 2020 alleen ‘zero energy’ te bouwen, en om in 2050 een energieneutrale gebouwde omgeving te borgen. Om innovaties echt verder te helpen, ook bij bedrijven binnen onze branche, legt Stichting Innovat.ION de juiste verbindingen om met partijen samen te werken. Vanuit Stichting Innovat.ION denken we graag mee om dit verder vorm te geven. Meedoen? Meld u aan bij ION. O

MJA-SECTORRAPPORT 2018 OPPERVLAKTEBEHANDELENDE INDUSTRIE BESCHIKBAAR Het MJA-Sectorrapport 2018 voor de oppervlaktebehandelende branche is beschikbaar. Dit rapport bevat de resultaten van de sector in het kader van het MJA3convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 6 geven overzichten van: - De ontwikkeling van het energieverbruik van de sector vanaf 2013 - De verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar

- De stand van zaken wat betreft energiezorg - De spiegeling ten opzichte van de sectordoelstelling 2017-2020 - De ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf 2013 waarbij alle relevante gegevens vanaf 2005 zijn meegenomen. Hoofdstuk 7 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De

berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de methodiek vindt u op de website van RVO.nl. Het rapport is te downloaden via de ION-website. O MEER INFORMATIE Meer informatie over bovenstaande nieuwsberichten vindt u op de website. *Een QR-code scan je met een smartphone of iPad. Er zijn apps te downloaden om codes te scannen, op nieuwe toestellen werkt de standaard camera-app als QR-scanner.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 7

Kort nieuws TechniShow, ESEF Maakindustrie en PaintExpo lopen warm Van 17 tot en met 20 maart 2020 vinden de TechniShow en de ESEF Maakindustrie tegelijk plaats. TechniShow positioneert zich als de grootste en belangrijkste vakbeurs in de Benelux op het gebied van industriële productietechnieken, bewerking en verwerking van metalen, kunststoffen, toebehoren en hulpmiddelen. ESEF Maakindustrie is het event voor toeleveren, uitbesteden, productontwikkeling en engineering. TechniShow is op het gebied van productietechnologie het grootste evenement in de Benelux met meer dan duizend draaiende machines, processen en robots. Op dit moment is meer dan 22.000 vierkante meter geboekt of staat in optie. De

vorige editie was met 27.500 vierkante meter al een succes. Verwacht wordt dat de groei van de afgelopen edities komend jaar wordt voortgezet. De groei zit bijvoorbeeld in verspanende CNC-machines, productieautomatisering, maar ook in additive manufacturing (AM). In de editie van 2020 gaat AM een eigen, prominente plek krijgen. Bezoekers kunnen op TechniShow de volgende stap zetten om hun productieproces te optimaliseren. De aandacht gaat vooral uit naar: digitalisering, AM, smart factory, automatisering en robotisering. Daarover worden technologische oplossingen en praktische handvatten geboden. Ook zijn er minicongressen, workshops en

tours om ontwikkelingen in de markt te volgen. De vakbeurs ESEF Maakindustrie richt zich vooral op OEM-bedrijven, productontwikkelaars en inkopers die er kennis kunnen maken met nieuwe materialen, componenten, toepassingen, productinnovaties en flexibele oplossingen waarmee hun vraagstukken rondom inkoop en productie worden beantwoord. De PaintExpo, die zich positioneert als leidende beurs wereldwijd op het gebied van industriële coatingtechnologie, vindt plaats op 21 - 24 april 2020 in Karlsruhe. O MEER INFORMATIE www.fpt-vimag.nl/actueel/technishow www.esef.nl

Oplosmiddelreiniging met variabele hoge druk Strengere eisen aan de deeltjes- en filmische reinheid vragen om aangepaste reinigingsopties. Daartoe behoort een nieuwe spuitreinigingsinrichting voor oplosmiddelinstallaties van Ecoclean. Deze procesoptie maakt spuitprocessen en injectie-vloeddebietwassen mogelijk met instelbare drukken tussen 10 en 16 bar via twee spuitlijsten. Dit aanvullende reinigingsproces zorgt voor verbeterde reinigingsresultaten bij geometrisch complexe componenten en bij stortgoed. Tegenwoordig zijn tal van oplosmiddelinstallaties al met inrichtingen voor spuitreiniging uitgerust. De spuitdruk ligt doorgaans evenwel bij twee tot drie bar. Bij dicht samengeperste stortgoederen en bij geometrisch complexe werkstukken met achtersnijdingen, draadboringen en blinde gaten is deze druk echter niet toereikend om aan de scherpere eisen ten aanzien van de filmische en/of deeltjesreinheid te voldoen. Immers, vervolgprocessen zoals oppervlaktebehandeling, verlijmingen en warmtebehandelingen vereisen tegenwoordig aanmerkelijk schonere oppervlakken. Op deze trend heeft Ecoclean GmbH gereageerd met de ontwikkeling van

10 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

een zogeheten hogedruk-spuitinrichting voor oplosmiddelinstallaties. Deze installatie bestaat onder meer uit een hogedrukpomp en extra spuitlijsten die als aanvulling op een mogelijk aanwezige spuitinrichting van twee tot drie bar wordt gemonteerd. Eén spuitlijst bevindt zich op de binnenwand van de proceskamer. Een tweede zit centraal in de proceskamer, zodat er zowel van buiten als van binnen gelijktijdig of afwisselend gespoten kan worden. FLEXIBEL SPUITPROCES De aanpassing van de spuitdruk gaat via een frequentieomvormer op de hogedrukpomp. Voor een aan de componentgrootte en -geometrie aangepast spuitproces kunnen het aantal nozzles en de goederenbeweging heel eenvoudig optimaal worden ingesteld. Ook kunnen met deze technologie verschillende, op de specifieke toepassing afgestemde nozzles (nozzlegrootte en straaltype) ingezet worden. Druk, spuitduur, spuitwijze (gelijktijdig of afwisselend) en goederenbeweging kunnen zoals gebruikelijk als componentspecifiek reinigingssproces worden ingesteld en opgeslagen in de installatiebesturing. Door afgestemde bewegingen van het

reinigingsvat worden alle punten door de spuitstraal bestreken. Verontreinigingen worden door de mechanische energie van de spuitstraal losgespoten en daarna verwijderd door de hoge vloeistofuitwisseling. Voor reinigingsprocessen die alleen spuiten van buiten dan wel geen hogedrukspuiten vereisen, kan de centrale spuitstaaf met een paar handgrepen worden verwijderd. O

MEER INFORMATIE www.ecoclean-group.net

/VNLYL LɉJPLUJ` TPSPL\]YPLUKLSPQRLY Nieuwe Interpon 610 Low-E Als u op zoek bent naar een snellere moffelcyclus om uw productielijn te versnellen of om aanzienlijke besparingen op uw energierekening te realiseren, dan heeft Interpon de oplossing. Interpon 610 Low-E biedt een range van TGIC-vrije polyester poedercoatings die kunnen worden uitgehard tussen 150-170°C, waardoor ze energie-efﬁciënter zijn dan conventionele polyester poedercoatings. • Snelle uitharding voor verhoogde lijnproductiviteit • Low-E voor een betere energie-efﬁciëntie en minder belasting van het milieu • Antigassing-technologie voor makkelijke ontgassing van poreuze ondergronden • Geen waasvorming • Makkelijk aan te brengen, uitstekende dekking • 50 producten - RAL kleuren met glans, satijn of matte afwerking; verkrijgbaar uit onze Ready To Ship (RTS) range Interpon 610 Low-E producten zijn zowel geschikt voor binnen- als buitentoepassingen en bieden prima kleuren glansbehoud op een verscheidenheid van substraten.

Ontdek meer op www.interpon.com OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 11

10 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

MEER INFORMATIE www.ecoclean-group.net

Ontdek meer op www.interpon.com OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 11

Algemeen

Thema Poedercoaten, natlakken, galvaniseren en anodiseren

Uitgekiende cabine voor renovatie van Chroom VI-houdende verfproducten Zoals bekend, is Chroom VI een aardig hoofdpijndossier binnen onze branche. De toepassing daarvan in coatings vindt tegenwoordig nog maar zelden plaats. Maar er zijn legio producten met een verf in omloop die vijftien tot twintig jaar geleden van een coatingsysteem zijn voorzien waarin Chroom VI is toegepast. Sommige producten komen nu terug, omdat ze helemaal gestript moeten worden en een nieuw coatingsysteem moeten krijgen, natuurlijk zonder Chroom VI. Hoe doe je dat? Daarvoor is een speciale cabine ontwikkeld. Naast Chroom VI in natlak (verf)systemen is Chroom VI op veel plaatsen als productiestof toegepast voor bijvoorbeeld het hardverchromen. Daar wordt in dit artikel niet op gedoeld, vanaf hier zullen we het alleen hebben over Chroom VI-houdende natlaksystemen. Dit kunnen zowel primers als topcoats zijn.

Samen met Thales heeft Jonkman Coating een nieuwe cabine ontwikkeld voor de behandeling van grote producten waar Chroom VI kan zijn toegepast in de conservering. In dit artikel richten we ons voornamelijk op de revisie van radarapparatuur. Die apparatuur bestaat uit diverse componenten die vijftien tot twintig jaar geleden nieuw zijn geleverd met onder meer Chroom VI in het conserveringssysteem. Na zoveel jaar dienst is het hoog tijd dat die componenten een nieuw conserveringssysteem krijgen. Dat betekent onder meer dat de oude coating verwijderd moet worden, waarbij onvermijdelijk Chroom VI vrijkomt. Zolang die stof gebonden is in een coating is er niets aan de hand, maar zodra die stof als losse deeltjes in de lucht komt, geldt als het ware de hoogste alarmfase gelet op de veiligheid en gezondheid van de medewerkers. Dat betekent dat je van tevoren heel goed nagedacht moet hebben en voorzieningen moet hebben

12 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

getroffen om die risicoâ&#x20AC;&#x2122;s uit te bannen. Vanwege de omvang van de producten van Thales, hebben Jonkman Coating en Thales Nederland de handen ineengeslagen en een compleet nieuwe cabine van bijzondere grootte ontwikkeld voor onder andere renovatiewerk. Deze cabine

Het gebouw waarin de cabine is gevestigd.

bevindt zicht op het High Tech Systems Park in Hengelo. Voor de werkzaamheden daarin is een uitgebreid protocol opgesteld, gericht op de veiligheid van de medewerkers. Ook wat te doen bij calamiteiten staat daarin beschreven.

De cabine voor schuren, stralen en natlakken PROTOCOL “Voor de opstelling van dat protocol en voor alle voorzieningen die zijn getroffen, hebben we wel hulp van externe partijen ingeroepen.” Dit zegt Harmen IJdema, directeur/eigenaar van de IJdema Groep die enkele jaren geleden Jonkman Coating in Hengelo heeft overgenomen. “De voorzieningen die zijn getroffen voor de medewerkers zijn legio en het protocol volgens welke ze moeten werken, is heel goed doordacht. De medewerkers moeten zich dit eigen maken door middel van een specifieke cursus voordat ze dit werk kunnen uitvoeren.” Voor die medewerkers geldt een bepaald regime van handelen om zo veilig mogelijk te werken. Daarvoor is een taakrisicoanalyse gemaakt. Dat begint al in de ruimte naast de cabine waar ruimtes zijn om te douchen en om te kleden. Er is een voorgeschreven looproute en volgorde van handelingen voordat je in de cabine zelf komt in de daarvoor vereiste kleding. Afhankelijk van het soort werk dat er verricht wordt, zijn er aparte deuren om in de cabine te komen en die te verlaten. Het openen van de deuren gaat via voetscha-

kelaars om stofverspreiding tegen te gaan. Als er met Chroom VI is gewerkt, moeten de medewerkers via de daarvoor bedoelde deur de cabine verlaten, zich van de speciale beschermende overalls ontdoen en die opbergen in een ton, douchen en dergelijke. Er is een externe firma ingeschakeld die dit protocol heeft ontwikkeld en de medewerkers daarover heeft geïnstrueerd. In dat protocol staat ook wat ieder moet doen als de ventilatie uitvalt (na het alarm meteen stoppen en de cabine verlaten) en wat er bijvoorbeeld moet gebeuren als iemand in de cabine onwel wordt.

DE HAL De nieuwe cabine is een hal van acht meter breed, dertien meter diep en zeven meter hoog. Daarin is vanaf aanvang werk een constante laminaire stroming van boven naar beneden die maximaal 150.000 kubieke meter lucht per uur verplaatst. De luchtsnelheid over de oppervlakken heen is tussen de 0,2 en 0,4 meter per seconde, ongeveer de luchtsnelheid van een fietser bij 17 kilometer per uur. De laminaire stroming zorgt ervoor dat het stof dat bij het stralen of schuren vrijkomt zoveel mogelijk meteen door de lucht wordt meegenomen naar het filtersysteem, bestaande uit vijf

DE MAAKINDUSTRIE TEGEMOETKOMEN Op het High Tech Systems Park in Hengelo zijn meerdere hightechbedrijven gevestigd. Het delen van kennis en faciliteiten wordt daar gestimuleerd om investeringen sneller terug te verdienen en om kennisverwerving te versnellen met het oog op wereldwijde snelle technologische ontwikkelingen. De beschreven cabine past daar goed in. Vanuit de oppervlaktebehandelende branche is het zaak om bij dergelijke ontwikkelingen aangesloten te zijn om de Nederlandse maakindustrie tegemoet te komen. Dit soort activiteiten moet gezamenlijk opgepakt worden, omdat je er als individueel bedrijf te klein voor bent. Ook op andere plekken, zoals in Eindhoven en Geleen, zie je een dergelijke gedachtegoed gestalte krijgen via de realisatie van een hightech campus.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 13

De betrokken personen bij dit verhaal: Gerald Oude Nijhuis (Jonkman Coating), Egbert Stremmelaar (ION), John Hof (Thales Nederland), Harmen IJdema (IJdema Group) en Jamie Kerpisci (Thales Nederland).

filters achter elkaar. Het laatste filter haalt zelfs stof eruit tot 0,2 micrometer. “Alles wat uit het laatste filter wordt geblazen, is daardoor schoner dan de normale omgevingslucht”, zegt Harmen IJdema. “De filters geven op een bepaald ogenblik een signaal dat ze vol zitten wegens een te hoog drukverschil. Dan worden de betreffende filters vernieuwd; de filters worden in grote tonnen afgevoerd als chemisch afval. Daar is via de bouwer van de installatie een apart bedrijf voor gecontracteerd.” VOORBEHANDELING De voorbehandeling van producten die in het verleden van oppervlaktebedekking met Chroom VI zijn voorzien, bestaat uit twee procesonderdelen. Het geassembleerde product moet gedemonteerd worden tot op het niveau waarop schuur- of straalbewerkingen uitgevoerd kunnen worden in de cabine. Het demonteren vindt plaats in een ruimte buiten de cabine. Voor het demonteren moet allereerst vastgesteld worden of het toegepaste conserveringssysteem Chroom

14 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

VI bevat. Zo ja, dan gaat er een rood-wit lint omheen en weet ieder dat er een extra regime van toepassing is. Dat houdt onder meer in dat er een mondkap gedragen moet worden, evenals handschoenen, een stofjas en dergelijke. Ook is er een additioneel schoonmaakregime van toepassing na de behandeling. Bij het demonteren

Het donkergrijze vlak rechtsboven is een voorbeeld van een radarsysteem.

van onderdelen kunnen corrosiedeeltjes vrijkomen. Daarom moet het demonteren op een bepaalde manier gebeuren; dit is in een apart protocol vastgelegd. Na het demonteren, gaan de producten de cabine in voor het schuren en stralen. Voor het stralen heeft men een bijzondere oplossing gevonden. John Hof, industrial manager bij Thales Nederland, legt uit: “Een gewoon straalmiddel is ongeschikt, want daarmee lopen de filters snel dicht. Daarom maken we gebruik van een straaltechniek met sponsjes waarbij het straalmiddel zit ingekapseld in de sponsjes. Op deze manier kunnen we heel schoon werken. Normaal zie je bij het stralen een flinke stofwolk, maar hier niet. De sponsjes, nog geen centimeter groot, komen met grote snelheid op het object. Daardoor komt het straalmiddel op het object en de stof die daarbij vrijkomt, wordt meteen in de sponsjes opgenomen. De sponsjes vallen vervolgens op een luchtdoorlatende doek. Met een machine zuigen we die weer op om ze te reinigen, waarna ze worden hergebruikt.”

Een radarsysteem in de cabine.

LAKKEN Hij vervolgt: “Het was wel even zoeken naar deze oplossing, maar die hebben we dus wel gevonden. En die kunnen we hier met succes toepassen dankzij het supergoede filtersysteem. In de cabine kan ook geschuurd worden met schuurpapier en schuurmachines, maar met stralen kom je op dieperliggende punten. Er wordt gestraald tot de gewenste klasse, ongeveer Sa 2,5, waarbij met name de delen die corrosie vertonen gestraald worden. Overige delen worden over het algemeen terug geschuurd tot op de primerlaag en daarna weer opgebouwd.” Harmen IJdema: “Als er chroomhoudend materiaal geschuurd of gestraald is, dan moet eerst het product gereinigd worden voordat het buiten de cabine komt. Een andere bepaling in het protocol is dat de filters en de wanden volgens een vaste frequentie schoongemaakt of vervangen worden. Na de voorbehandeling moet er op het substraat een geschikte primer gezet worden, gevolgd door enkele lagen VOS-houdende twee-componentenlak.

Het gaat om specifieke lakken die voldoen aan de strenge eisen die wij en onze klanten stellen. In algemene zin hebben die lakken hun oorsprong in de luchtvaartindustrie. Het lakken gebeurt ook in deze cabine. Afhankelijk van de toepassing gaat het om twee tot vijf lagen dik. Als het werk helemaal klaar is, kan het product terug naar de eindklant. Deze cabine met deze manier van werken hebben we sinds september 2018 in gebruik.” NEDERLANDSE REGELGEVING Dat is niet zonder slag of stoot gegaan. Eind 2016 zijn vanuit Jonkman Coating in samenwerking met Thales Nederland de eerste gesprekken gevoerd met “zoiets” als de gerealiseerde cabine in gedachten. Meteen is besloten om bij de realisatie de Nederlandse regelgeving als uitgangspunt te nemen. Externe partijen zijn uitgenodigd om op basis hiervan helder te krijgen wat daarvoor nodig is aan benodigdheden, faciliteiten en trainingen. Het gevolg was een stevige discussie die ook wel zijn tijd nodig had. In eerste

instantie was de cabine alleen bedoeld voor Thales-producten, maar gaandeweg bleek dat er tijd en ruimte genoeg is voor externe klanten. Thales werft die niet zelf, dat loopt via Jonkman Coating die nu eindelijk dergelijke vragen uit de markt kan beantwoorden. Het gaat dan om werkzaamheden waarvoor de cabine bij uitstek geschikt is. Momenteel is die cabine nog niet helemaal gevuld, dus nieuwe klanten zijn nog welkom. O

MEER INFORMATIE www.thalesgroup.com/en/countries/ europe/netherlands www.ijdema.nl www.jonkman-coating.nl Lees verder of reageer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 15

Organische deklagen

Thema poedercoaten, natlakken, galvaniseren en anodiseren

Moderne poedercoatinstallatie: hogere kwaliteit en flexibiliteit Wie een nieuw pand neerzet, gaat vaak de nieuwste installaties gebruiken om op de toekomst voorbereid te zijn. Zo ook Van Raam in Varsseveld, een producent van aangepaste ﬁetsen. Het bedrijf maakt die ﬁetsen helemaal zelf, inclusief de voorbehandeling en het poedercoaten in drie lagen. Hoe ziet de nieuwe fabriek eruit? En wat betekent de nieuwe manier van werken voor de medewerkers? De fietsen die Van Raam maakt, zijn speciaal bedoeld voor gehandicapten of ouderen die op een gewone fiets niet uit de voeten kunnen. Denk aan driewielfietsen, scootmobielfietsen, tandems, duofietsen, rolstoelfietsen, rolstoeltransportfietsen enzovoorts. De fietsen zijn aangepast aan de klant en worden op klantorder gemaakt. Maatwerk is het sleutelwoord in een groot deel van de productie. De drie grootste afdelingen binnen het bedrijf zijn het magazijn met alle onderdelen, de spuiterij en de montage-afdeling. In dit artikel richten we ons voornamelijk op de spuiterij. In januari van dit jaar heeft het bedrijf, met ongeveer 140 medewerkers, een compleet nieuw pand betrokken. “Door de aanhoudende groei begon het oude pand te klein te worden”, zegt projectleider Peter

16 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

Heinen. “Voor het nieuwe pand hebben we de processen uitgetekend en daar muren omheen gezet. Er kon snel gebouwd worden. De nieuwbouw heeft de omzetgroei een extra impuls gegeven, mede doordat er efficiënter gewerkt kan worden. Was in het oude pand de spuiterij de bottleneck, hier is de doorloopsnelheid van die afdeling enorm toegenomen. We verwachten overigens dat de groei zal doorzetten, vanwege de vergrijzing en doordat de vraag vanuit het buitenland alsmaar toeneemt.” EFFICIENCY De spuiterij in het nieuwe pand is drie keer zo groot geworden. Daardoor is de dreiging van meer ploegenwerk of flink overwerk in de spuiterij van de baan. Die dreiging bestond in het oude pand wel, doordat de spuiterij moeite had om de

Peter Heinen rest van de fabriek bij te benen. Nu is de doorloopsnelheid aanmerkelijk verhoogd en kan er makkelijk aan de huidige kwaliteitseisen worden voldaan – zoals het drie

Een overzicht van het besturingssysteem. keer doorvoeren van de frames door de spuiterij voor de primer, een gekleurde tussenlaag en een transparante topcoat. Door meer automatisering is de efficiency en daarmee de productie enorm toegenomen. Een flink deel van de capaciteit die is gereserveerd voor de verwachte groei blijft zelfs nog onbenut. Peter Heinen: “Met de banen kunnen we nu drie keer zo snel draaien. De oven is veel groter, evenals de koelzone daarachter. Met de warmteterugwinning hebben we het energetisch nu veel beter georganiseerd. Doordat we onze eigen vaste producten behandelen, kun je met robots sneller automatiseren. Een derde poedercabine, voorzien van robots, is ook al in de lay-out opgenomen om in de nabije toekomst in gebruik te nemen. Op frameniveau hebben we een breed pakket aan producten waarmee we in de vraag uit de markt kunnen voorzien. De klantspecifieke aanpassingen zijn doorgaans op montageniveau. In tegenstelling tot de meeste fietsenfabrieken, maken

Traversebalken met geprimerde frames. wij de frames zelf en die zijn van staal. De voorbehandeling bestaat uit stralen met fijn straalgrit, dat vervolgens wordt afgeblazen. In de regel worden frames nog op dezelfde dag in de spuiterij gehangen.” POWER & FREETRANSPORTSYSTEEM Dat ophangen gebeurt aan een genummerde balk met een barcode. Die code wordt gekoppeld aan het recept van het bijbehorende product. Het recept, een opsomming van de uit te voeren bewerkingen, komt uit het interne ordervolgsysteem. Onderweg wordt de barcode regelmatig uitgelezen en de balk de juiste richting opgestuurd. Het product gaat daarbij drie buffers door. De eerste behandeling bestaat uit het aanbrengen van de primer op het ruwe frame. Dat gebeurt in de poedercabine met slagautomaten en touch-up handspuitposities. Vervolgens gaat het frame de oven in en daarna naar de koelzone. Dan wacht de tweede buffer

Frames uit de spuiterij in afwachting van de montage.

voor het aanbrengen van de tweede laag (kleur) in een tweede spuitcabine, waar met de hand wordt gespoten. Daarna opnieuw de oven en vervolgens weer de koelzone in. Dan wordt er eventueel gestickerd en vervolgens gaat het product terug naar de tweede spuitcabine, waar met de hand de blanke lak wordt aangebracht. Tot slot gaat het product nogmaals de oven in, waarna het vanuit de spuiterij naar de montage-afdeling gaat. In de hele spuiterij speelt het Power & Free-transportsysteem met het besturingssysteem een grote rol. Beide systemen zijn geleverd en geïnstalleerd door Indufinish. Iwan van der Lans van Indufinish legt uit dat automatisering en efficiency hand in hand gaan. “Een moderne spuitapplicatie is veel efficiënter dan een oude installatie. Het spuiten zelf wordt meer door de automaat gedaan en wordt afgestemd met wat de montagelijnen kunnen verwerken. Het werk is voor de spuiterijmedewerkers behoorlijk veranderd. Vroeger moesten ze

Gekleurde frames.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 17

het product draaien en behandelden ze het hele product in hun eentje voor een spuitwand. Nu staan ze met z’n tweeën bij een moderne kunststof poedercabine met twee grote openingen in spiegelbeeldopstelling en kunnen ze het product niet meer draaien. Voor hun gevoel hebben zij er nu minder controle over, omdat de baan veel meer automatisch gaat. Dat komt onder meer doordat de oven hier veel groter is, evenals de warmte-terugwinruimte en de koelzone daarachter.” FLEXIBEL Peter Heinen: “Hoe meer controle de spuiters hebben hoe fijner ze het vinden, maar nu bepaalt de baan de output van de installatie en moeten zij volgen. Daar moeten ze aan wennen. In het begin stonden ze veel te veel bij te spuiten, omdat ze onvoldoende vertrouwen hadden in de automaat. Dat is een leerproces, ze moeten vertrouwen in het systeem krijgen. Ze spuiten in spiegelbeeld en vormen een team. Ook dat moeten ze leren. Soms wisselen ze van plaats om te ervaren wat hun collega doet. Uiteindelijk gaat het allemaal veel sneller en mijn eerste indruk is dat ook de kwaliteit beter is. De handspuiter heeft vaak de neiging er te veel op te spuiten, maar nu hebben we een gladder product en het ziet er strakker uit. De automaatpistolen doen precies genoeg poeder op het frame voor een superglad en strak resultaat.” De automaatcabine heeft een cycloon en een nafilter voor de terugwinning, zodat ook hier in de toekomst bij grotere series de kleurlaag gespoten kan worden. Ook in de tweede cabine kan er snel worden schoongemaakt om kleurwissels door te voeren. Deze handspuitcabine is met z’n sandwichpanelen qua vormgeving bijna identiek aan de automaatcabine, maar is met twee grote openingen specifiek voor de handspuiters gemaakt: zo is het werk goed bereikbaar en is er zo min mogelijk aanhechting van poeder aan de wanden. Deze cabine heeft geen cycloon omdat de series te klein zijn voor een efficiënte terugwinning. Er wordt vaak van kleur en soort (al dan niet metallics) gewisseld. De automaatpistolen passen zich na de

18 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

Een aantal fietsen van Van Raam in de showroom. breedte/hoogte-detectie aan de vorm van het product aan en kunnen dus ook horizontaal bewegen. Uiteindelijk komt het erop neer dat de hele installatie flexibel is geworden en dat de mens zich daarnaar heeft te schikken. PLATTE ORGANISATIE Iwan van der Lans: “Behalve een hogere doorloopsnelheid en een betere kwaliteit is een groot voordeel de warmteterugwinning uit de oven. In de oven gaan tegelijkertijd allerlei frames in verschillende behandelingsstadia en in verschillende kleuren. Om kleurverschil te voorkomen, worden de producten in een daarvoor bedoelde zone, de aangeleerzone, eerst aangesmolten voordat ze de oven ingaan. Dit bereiken we onder meer door ’s morgens bij de opstart de eerste serie frames voor te verwarmen met een donkerstraal-sectie, zodat ze niet koud de oven ingaan. Zodra de eerste serie eruit komt, heb je warmte die je terug kunt vangen en schakelen we de voorverwarming uit. Daarna gaan de frames nog door de koelzone om de montageruimte niet te veel te belasten met hoge temperaturen.” Peter Heinen: “We werken hier in een heel platte organisatie: het is overal je en jij.

De productie- en de montagemanager zitten ieder met hun eigen team op de bedrijfsvloer in een glazen kantoor. We willen transparantie en een zo kort mogelijke afstand tussen management en werkvloer. We besteden echt aandacht aan communicatie en willen dat de mensen plezier hebben in het werk. Daarom kijken we ook goed naar de werkomgeving en naar de faciliteiten, bijvoorbeeld in de kantine. De achtergrond van onze medewerkers loopt heel erg uiteen, ze hebben vaak een heel ander soort werk gedaan. Mensen mogen zich hier ontwikkelen en krijgen daar ook de tijd voor. Het gaat erom dat ze gemotiveerd zijn, twee rechterhanden hebben en in het team passen. Wij vragen hun: hoe kunnen wij jou helpen, zodat jij ons kunt helpen? Het monteren van fietsen, dat leren wij ze wel indien nodig.” O MEER INFORMATIE www.vanraam.com www.indufinish.com Lees verder of reageer

ROBUST AESTHETICS Highly weather-resistant powder coating systems with increased scratch resistance for fewer usage marks and greater security. Find out more at: www.igp-powder.com

IGP Pulvertechnik AG 9500 Wil, Switzerland Phone +41 71 9298111 www.igp-powder.com

A member of the DOLD GROUP

info@igp-powder.com ST SU RF

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 19

Organische deklagen

Thema poedercoaten, natlakken, galvaniseren en anodiseren

Toepassing architecturale poedercoatings vereist vergaande samenwerking Gevelbeplating wordt in veel werelddelen nog genatlakt, maar voor grote gebouwen is er een trend naar de toepassing van architecturale poedercoatings met een lange levensduur. Een bedrijf dat dit veelvuldig toepast, is Ulamo Coating. Het bedrijf gebruikt daarbij coatings van AkzoNobel, die speciaal zijn ontwikkeld voor architecturale toepassingen. Gebouwen die hiermee zijn behandeld, kun je bijvoorbeeld vinden in Manhattan. Hoe komen dergelijke projecten tot stand? De trend is extra bijzonder, omdat de toepassing van architecturale poedercoatings in bijvoorbeeld de VS minder bekend is dan natlakken. Toch wordt er bij grote en/ of hoge gebouwen nu vaker voor poedercoatings gekozen. Deze ontwikkeling betekent onder meer dat er veel meer en veel eerder samengewerkt moet worden en dat de voorbereidingstijd langer is. Ook ieders rol in het proces moet voor iedereen duidelijk zijn. Het uitgangspunt van ‘U vraagt, wij draaien’, past hier zeker niet. AkzoNobel heeft voor de hoogwaardige architecturale poedercoatings de serie Interpon D poedercoatings ontwikkeld, die bestaat uit drie gradaties: standard durable, superdurable en hyperdurable. Bij de ontwikkeling is natuurlijk gelet op eigenschappen als uv- en corrosiebestendigheid, glans- en kleurbehoud en dergelijke. De marketingbril die AkzoNobel bij deze poedercoatings hanteert, is wereldwijd. Maar een klein landje als Nederland kan hierin zeker van betekenis zijn. Als je als poedercoater je zaakjes maar goed voor elkaar hebt. SLIMME FABRIEK Jean-Paul Moonen is bij AkzoNobel belast met de wereldwijde marketingactiviteiten voor de architecturale poedercoatings. “In de VS zie je een duidelijke trend naar meer poedercoaten van grote en/of hoge ge-

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

V.l.n.r. Mattijn Klaver, Jan Willem Hendriksen en Jean-Paul Moonen bouwen, terwijl de afgelopen 30 tot 40 jaar juist een hyperdurable natlak (PVDF) algemeen als dé referentie werd gezien als het ging om duurzaamheid. Wij denken dat wij in die trend een rol spelen, omdat we met onze architecturale poedercoatings kunnen laten zien dat de prestaties over de jaren heen minimaal gelijk zijn. En voor het toepassen van die coatings kiezen wij met zorg applicateurs, die wij dan ook zien als trusted partners.” Eén van die trusted partners is Ulamo Coating in Ulft. Jan Willem Hendriksen, commercieel manager bij Ulamo, legt uit dat zorgvuldigheid en je opstellen als partner sleutelbegrippen zijn om in dit

soort internationale projecten je partij goed mee te kunnen blazen. “Om te beginnen, is onze bedrijfsvoering de laatste jaren sterk gemoderniseerd. Daarmee is een start gemaakt om een slimme fabriek te creëren. Onze processen zijn allemaal gedigitaliseerd, wat betekent dat we alle data daaruit verzamelen en die toegankelijk en overzichtelijk kunnen presenteren. Als er ooit ergens bij een traject een probleem optreedt, kan ik nog jaren terug in het archief en zien wat er toen bij de behandeling van die producten precies is gebeurd. In de toekomst kan de klant online zijn producten binnen onze fabriek volgen, en bepalen of hij bijvoorbeeld het

transport al moet regelen. Op dit moment versturen wij al digitale gereedmeldingen van opdrachten aan onze klanten.” VOORSPELBAAR PROCES Hij vervolgt: “Je opstellen als partner betekent onder meer dat je in het voortraject ruim de tijd moet nemen om zaken goed op elkaar af te stemmen. Onderzoek doen, bijvoorbeeld via testen, het maken van goede en precieze afspraken, en je meer verplaatsen in de wensen en verwachtingen van onze eindklanten, maken daar deel van uit. Met het oog op het meest duurzame systeem, waarbij we een levensduurverwachting van 25 - 30 jaar willen garanderen, moeten in het voortraject alle risico’s in beeld komen en vervolgens worden getackeld. Dit betekent dat wij geleerd hebben een voorspelbaar proces te ontwikkelen. En ook dat als zich een project aandient waar wij niet achter kunnen staan, wij dan geen aanbieding

gaan doen. Wij willen de rol van expert vervullen en dan gaan we niet willens en wetens een project aanbieden, waarvan je op voorhand weet dat het problemen gaat opleveren.” Jean-Paul Moonen: “Overal in de wereld willen wij samenwerkingen aangaan met trusted partners. Die zoeken we uit aan de hand van bepaalde criteria. We kijken bijvoorbeeld naar geleverde kwaliteit, de voorbehandeling, procesbewaking, kwaliteitscontrole, aard en frequentie van testen, enzovoorts. We kijken ook of een applicateur het Qualicoat-label heeft en als dat label niet aanwezig is in die betreffende regio, doen wij die keuring zelf aan de hand van criteria die voor de toepassing van Interpon D zijn opgesteld. Die zijn vergelijkbaar met de Qualicoat-eisen. We willen die samenwerking, omdat we dan naar de architect en aannemer toe een sterker verhaal hebben. We willen zowel klanten als applicateurs van een zeker

niveau hebben. Veel van de projecten zijn internationaal van opzet, met partners uit diverse landen. Wij verzorgen dan graag de coördinatie.” QUALICOAT EN AAMA Deze opzet begint zich uit te betalen. Ongeveer vijf jaar geleden is volgens dit model in het zogenoemde Hudson Yards-project in Manhattan de eerste wolkenkrabber opgeleverd. AkzoNobel heeft hierbij flink de trom geroerd en niet zonder succes: de afgelopen drie jaar zijn er aan zes torens architecturale poedercoatings verkocht. Wat meespeelt, is dat architecten bij hun ontwerp duurzaamheid steeds belangrijker vinden. Bij een poeder als D3020 wordt tot 20 jaar garantie gegeven op kleur en glans, en 30 jaar op integriteit van de filmlaag. Bij andere Interpon-poeders gaat het om een garantie van tussen de 10 en 25 jaar. Jean-Paul Moonen: “De architecturale coa-

>01 3(;,5 < .9((. A0,5 >(; >, +6,5 Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties. Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

www.hollandmineraal.nl

(advertentie)

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 21

Hudson Yards High Line Entrance. tingindustrie denkt in drie klassen als het gaat om duurzaamheid zoals vastgelegd in Qualicoat en het vergelijkbare AAMA. Uitgangspunt bij die klasse-indeling is hoe een coating een aantal jaren de testlocatie in Florida doorstaat op het gebied van glans- en kleurbehoud. Florida is vanwege de daar aanwezige intensiteit van uvstraling en vochtigheid een erg goede testlocatie. Een coating krijgt klasse 1 als testpanelen daar na een jaar een glansbehoud hebben van 50 procent. Klasse 3 krijg je als een paneel na tien jaar aaneengesloten in Florida nog steeds 50 procent glansbehoud heeft en een bepaalde kleurdeviatie, over het algemeen een dE van 5. Bij de ontwikkeling van de coatings richten we ons op deze klasse-indeling.” PARTNER IN HET PROCES Jan Willem Hendriksen: “Voor de projecten waar wij aan meedoen, is klasse 3 voorgeschreven, of klasse 2 met een primer eronder. Zoals gezegd, willen wij risico’s zoveel mogelijk voorkomen. We kijken daarom goed naar het bestek: welke materiaalsoorten worden gebruikt, voldoen die aan de normen, zitten er geen scherpe randen aan de panelen, is er goed nagedacht hoe je kunt voorkomen dat er vocht achter bepaalde plekken kan blijven staan? Er worden tussentijds bemonsteringen gemaakt die worden getest en ter goedkeuring voorgelegd aan de architect. Dan moet je niet raar opkijken als de kleur soms bijgesteld moet worden. Afspraken zijn soms gedetailleerd, zoals de wijze van ophanging, zodat we

22 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

iedere keer op dezelfde manier het poeder kunnen verspuiten. Het project staat of valt met een goede voorbereiding; die kan wel anderhalf jaar duren. We positioneren ons als een partner in het proces waarin we onze expertise inzetten. Door veel in het voortraject te communiceren, maak je risico’s inzichtelijk. Dat is ook de rol die ons het beste ligt.” TRANSPARANTIE De communicatie is onder meer zichtbaar door voor aanvang van een project een kick-offbijeenkomst te organiseren, waarbij de meest-betrokkenen aanwezig zijn. De klanten van Ulamo zitten voornamelijk in Nederland en Duitsland, de eindklant kan overal zitten. Op die bijeenkomst, die wel een dag kan duren, worden allerlei afspraken gemaakt, bijvoorbeeld over laagdikte, kleur, glansgraad en diverse andere parameters, zoals de instellingen van de spuitrobot om verschillen in kleur en glans tussen diverse partners te voorkomen. “Elkaar goed informeren is heel belangrijk voor het succes”, zegt Jan Willem Hendriksen. “Het gaat bij dit soort projecten nooit om simpele vlakke platen en bijna nooit om standaardkleuren. Bij de hoeken moet er vaak bijgespoten worden, wat zeker bij metallics een moeilijkheid is. De kwaliteitsman van mijn klant is hier kind aan huis. Die kan hier gewoon onaangekondigd binnenkomen om te kijken hoe wij werken. Je hebt elkaar nodig voor een goed resultaat. Daarom is transparantie en afspraken nakomen de beste aanpak.”

Jean-Paul Moonen wijst er ten slotte nog op dat de ontwikkeling bij poedercoatings niet stilstaat. “We hebben onlangs onder de naam Flexible D2000 een nieuw product geïntroduceerd, waarin we een optimum hebben gevonden van twee aspecten van een coating die vaak tegengesteld zijn aan elkaar: duurzaamheid en flexibiliteit. De flexibiliteit van deze superdurable architectural coating betekent dat hij zich goed houdt tijdens bewerkingen zoals boren, zagen en buigen. Daarnaast hebben we, gelet op de trend in de markt naar matte coatings, een duurzame matte coating geïntroduceerd die veel meer krasbestendig is. En in september presenteren we een nog krasbestendiger versie in onze standaard durable range.” O

MEER INFORMATIE www.ulamo.nl www.akzonobel.com/en/about-us/whowe-are/brand/interpon www.akzonobel.com/en/for-media/ media-releases-and-features/akzonobel-adds-new-design-app-growingselection-digital-tools www.interpon.com/gl/showcases/ architecture Lees verder of reageer

Master your process Wij helpen u met een goedlopende chemische he implementatie

Mavom Chemie produceert chemische oplossingen voor industriële toepassingen van OEM’s, coatingbedrijven en industriële dienstverleners. Steeds vaker treden wij hierbij op als Total Solution Provider, waarbij we klanten volledig ontzorgen bij het opzetten en controleren van een goedlopend en veilig proces. In ons eigen R&D lab ontwikkelen we (maat) producten voor de voorbehandeling van metalen, industriële reiniging en chemisch loonmengen. Deze leveren we direct uit voorraad in Nederland, België en via partners ook in andere EU-landen. Daarnaast vormen kennisdeling, preventieve advisering en veiligheids- en laboratoriumtrainingen een belangrijke toegevoegde waarde bij ons productportfolio. Mavom Chemie. De Som der Elementen.

www.mavom.nl

Master your process OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 23

Trots op het werk Hoe breed het werkveld van oppervlaktebehandelingen is, blijkt maar weer eens uit deze foto’s. Het gaat om een gebitsimplantaat waarop de techniek ticoniseren is toegepast door middel van PVD. Ticoniseren betekent het aanbrengen een titaannitride-coating (TiN) dat door de combinatie van eigenschappen de juiste coating is voor een gebitsimplantaat. Vanwege de mooie goudgele kleur wordt TiN vaak gebruikt voor decoratieve toepassingen. Aangezien TiN absoluut geuren smaakloos is, wordt deze coating ook toegepast voor medische en tandtechnische producten, zoals Vitallium frames. Het ticoniseren zorgt er ook voor dat onder meer kobalt en nikkel niet meer van de prothese vrij kan komen. Het aanbrengen van

24 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

deze coating doet Dekracoat die het frame vervolgens levert aan het tandtechnisch laboratorium Elysee Dental Solutions die er een compleet gebitsimplantaat van maakt op maat. De eigenschappen van TiN: • Deklaag: Titanium Nitride; • Microhardheid [HV 0,05]: 2300; • Wrijvingscoëfficiënt ten opzichte van staal (droog): 0,6; • Laagdikte: 2-4 μm; • Maximale gebruikstemperatuur: 500ºC; • Kleur: goudgeel; • Coatingtemperatuur: 600ºC.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 25

Algemeen

Thema Poedercoaten, natlakken, galvaniseren en anodiseren

Pleidooi voor normering voor het deklaaggereedmaken Het duplex-systeem wordt veelvuldig toegepast, maar in de regel wordt ervan uitgegaan dat dit systeem uit twee oppervlaktebehandelingen bestaat in plaats van drie. Na het thermisch verzinken volgt meteen het poedercoaten of natlakken. Maar daartussenin zit nóg een bewerking, waar wel eens te lichtvaardig over wordt gedacht. Want zonder een goede uitvoering van het deklaaggereedmaken krijg je niet de gewenste corrosiewerende werking of esthetische eigenschappen. Maar aan welke eisen moet het deklaaggereedmaken voldoen? Dat is nu precies de grote vraag.

Een bedrijf dat gespecialiseerd is in het deklaaggereedmaken is NESTcoat. Het bedrijf doet dit bij thermische verzinkerijen of bij bedrijven die een organische coating aanbrengen. Je zou NESTcoat kunnen zien als een onderaannemer die getrainde werknemers naar de klant stuurt om het werk in house uit te voeren. TOEGENOMEN KLANTEISEN Directeur Dany Nedelescu legt uit dat dit werk in het verleden door thermische verzinkerijen zelf werd gedaan. Echter, door de toegenomen klanteisen is een nieuw vak ontstaan in de branche: het deklaaggereedmaken. Dat is natuurlijk mooi om aan die klanteisen tegemoet te komen, maar tegelijkertijd praat je over een braakliggend gebied, omdat normen of richtlijnen ontbreken. Ook kun je het vak nergens leren, behalve in de praktijk zelf. Oneerbiedig gesteld zou je kunnen zeggen: iedereen doet maar wat. Dany Nedelescu vindt dat aan die situatie een einde moet komen: “De hogere klanteisen komen erop neer dat men een aluminium uiterlijk wil hebben: zó strak wil men de thermisch verzinkte producten hebben. Thermisch verzinken is echter oorspronkelijk niet bedoeld om te voldoen aan esthetische eisen, maar aan functionele eisen, namelijk de bescherming van het onderliggend staal. Maar de

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

markt vraagt nu eenmaal steeds vaker om esthetisch verantwoorde producten. Bij het deklaaggereedmaken komt dat er vaak op neer dat je meer zink moet weghalen. Maar welke laagdikte moet minimaal overblijven wil je de corrosiewerende werking niet aantasten? Daar is geen algemeen geldende norm of richtlijn voor. Dus het antwoord daarop mag eenieder zelf bedenken. Daarnaast zien we dat klanten vaak niet goed weten dat de esthetische wensen op gespannen voet kunnen staan met de functionele eisen. En als er dan na 20 jaar problemen ontstaan bij de duplex-producten, kijkt niemand naar het deklaaggereedmaken; er wordt dan alleen gekeken naar de thermische verzinkerij of het bedrijf dat de organische coating heeft aangebracht.” NORM OF RICHTLIJN Kortom, deze nieuwe tak van sport beweegt zich in een redelijk ‘vrij’ gebied, zonder algemeen geldende afspraken. Er zijn wel NEN-normen, zoals de NEN 5254:2003 nl over het duplex-systeem, maar die gaan over de ‘twee uitersten’ van dat systeem, niet over het tussenproces. Ook is er een norm over de voorbehandeling (wat beslist iets anders is dan het deklaaggereedmaken) en een norm die specifiek gericht is op het poedercoaten van thermisch verzinkte producten, de

Dany Nedelescu NEN-EN 15773:2018 nl. Daardoor kunnen producten uit het duplex-systeem nu voldoen aan de daarvoor geldende organische coatnormen, terwijl bijvoorbeeld zinkverdikkingen goed zichtbaar zijn of de organische coating niet goed gesloten is door de aanwezigheid van (niet of nauwelijks zichtbare) zinkpuntjes. Bij NESTcoat zien ze graag een norm komen voor het deklaaggereedmaken. Met een aantal klanten is hierover al overleg gevoerd en ook zijn er contacten gelegd met NEN. Maar om tot een norm te komen, is een traject vereist waarin veel onderzoek wordt gedaan en afspraken tussen betrokken partijen worden vastgelegd. Dit duurt zo’n drie tot vijf jaar. Een lichtere variant

DEKLAAGGEREEDMAKEN Deklaaggereedmaken komt neer op het weghalen van oneffenheden op ‘vers’ thermisch verzinkte producten door middel van mechanisch egaliseren. Het doel is het verkrijgen van een gladde en strakke ondergrond. Om dit werk goed te kunnen doen, leidt NESTcoat zelf de medewerkers in de praktijk op gedurende een half jaar. Medewerkers moeten balanceren tussen het behoud van zoveel mogelijk zink enerzijds, en het gewenste esthetische uiterlijk anderzijds. Momenteel heeft NESTcoat ongeveer 60 medewerkers in dienst, maar deze zomer wordt het bedrijf uitgebreid en zal het werk ook in België worden aangeboden. Naar verwachting zal het aantal medewerkers hierdoor met ongeveer 50 stijgen.

hierop is een technische afspraak tussen twee of meer ondernemers over de uit te voeren werkzaamheden en kwaliteitseisen – een afspraak die niet algemeen bindend is voor de branche. NESTcoat heeft zelf vorig jaar een eigen norm opgesteld waaraan men zich houdt en die het bedrijf in de markt wil uitdragen. Deze norm moet de basis bieden voor kwaliteitsafspraken over de aanlevering van thermisch verzinkte producten en van producten die deklaaggereed zijn gemaakt. INTERPRETATIEVERSCHILLEN Dany Nedelescu: “Daarmee willen we ook werken aan bewustwording van de problematiek. In het duplex-systeem zitten wij in het midden, maar aan beide zijden is te weinig kennis over en ervaring met het deklaaggereedmaken volgens de huidige kwaliteitseisen. Ook de eindklant weet vaak niet wat dat proces inhoudt en wat de gevolgen kunnen zijn als het werk onprofessioneel wordt uitgevoerd. Zinkinfo Benelux is bijna twee jaar geleden gestart

Thermisch verzinkte producten.

met de communicatiecampagne Zeker Zink om de dialoog tussen (eind)klant en thermische verzinker op gang te brengen en te stroomlijnen. Daarmee is een nieuw classificatiesysteem voor thermisch verzinken gecreëerd. Dat systeem beschrijft de eisen voor functioneel thermisch verzinken en voor esthetisch thermisch verzinken. Het is goed dat dit bestaat, maar we merken in de praktijk dat daar regelmatig interpretatieverschillen over zijn.” Dany Nedelescu vindt dat voorkomen moet worden dat er vanwege de esthetische eisen tijdens het deklaaggereedmaken zoveel zink wordt weggenomen dat daarna twee lagen primer nodig zijn om de corrosiewering in stand te houden. Nergens staat immers beschreven hoeveel zink er weggehaald mag of moet worden. Een objectieve uitspraak doen over de kwaliteit van het deklaaggereedmaken is niet eenvoudig, omdat die kwaliteit niet makkelijk meetbaar is. Een norm zou hiervoor een oplossing kunnen bieden. In september zal deze vraag door de norm-

commissie bij de NEN besproken worden. Mocht die er uiteindelijk niet komen, dan wil NESTcoat in elk geval werken aan een technische afspraak die in de branche wordt gesteund door thermische verzinkerijen, coatbedrijven en eindklanten. Met een aantal bedrijven uit de branche wordt hierover al hardop nagedacht. Personen en bedrijven die betrokken willen worden bij deze normontwikkeling, worden opgeroepen contact op te nemen met NESTcoat. O

MEER INFORMATIE www.nestcoat.nl www.zinkinfobenelux.com Lees verder of reageer

Polijsten (deklaaggereedmaken).

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 27

Algemeen De Schalkwijkse brug over het Amsterdam Rijnkanaal in de gemeente Houten, Foto GSB.

Beheersregime Chroom-6 vastgesteld: maatregelen overzichtelijk gepresenteerd Rijkswaterstaat (RWS), ProRail en Rijksvastgoedbedrijf (RVB) hebben deze zomer met expertise uit de markt een Beheersregime Chroom-6 vastgesteld. Dit document is bedoeld als handreiking voor iedereen om chroom-6-houdende coatings veilig te bewerken en te verwijderen. En daarmee de mogelijke gezondheidsrisico’s via blootstelling aan chroom-6 zo klein mogelijk te maken. De Rijksoverheid zal dit beheersregime toepassen, zowel vanuit de rol van werkgever als vanuit de rol van opdrachtgever. In het verleden is chroom-6-houdende verf/coating gebruikt voor de conservering van metalen, betonnen en houten bouwmaterialen. Bij het bewerken of verwijderen van deze coatings van bijvoorbeeld bruggen/kunstwerken, stations en gebouwen kunnen chroom6-verbindingen vrijkomen met mogelijke gezondheidsrisico’s voor diegenen die de betreffende werkzaamheden uitvoeren. Er zijn grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling vastgesteld op basis van in

28 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

Nederland geaccepteerde gezondheidsrisico’s. De wettelijke grenswaarde voor chroom-6 in Nederland is 1 μg/m3. Het beheersregime schrijft maatregelen voor om blootstelling aan chroom-6 te voorkomen tijdens het bewerken of verwijderen van coatings. Het regime is bedoeld als werkdocument en wordt de komende tijd verder ontwikkeld en onderbouwd met behulp van metingen. RWS, ProRail en RVB zullen de komende periode meetgegevens verzamelen van diverse on-

derzoeken naar de emissie van chroom-6 tijdens het bewerken of verwijderen van coatings. Hierbij worden diverse technieken onder verschillende omstandigheden vergeleken. De onderzoeksresultaten kunnen ertoe leiden dat maatregelen in het beheersregime worden aangepast of technieken als veilige werkwijzen worden toegevoegd. De beschreven maatregelen per proces zijn primair gebaseerd op basis van expert judgement. Maar voor een deel van de processen zijn al (bruikbare)

metingen beschikbaar naar blootstelling aan chroom-6. BLOOTSTELLING Bij het werken aan chroom-6-houdende coatings/verven kan chroom-6 als stof of damp vrijkomen. De chroom-6-verbindingen kunnen op drie manieren in het lichaam terechtkomen: door inslikken (maag), door inademen (longen) of via de huid. Gezien de aard van de blootstelling bij onderhoudswerkzaamheden (vrijkomen van stof of damp) is de blootstelling door inademing zeer relevant. Maar doordat stof aan de handen kan blijven kleven, kan chroom-6 bij hand-mondcontact ook in de maag terechtkomen. Ook blootstelling via hand-mond-contact moet daarom

Laser reinigen

Inductie reinigen15

Sponsstralen

Vacuümstralen

Gritstralen in straalloods

Gritstralen op locatie

Machinaal schuren / slijpen/ afbramen / trilnaald machine (geen on-tool afzuiging)14

Voetnoten: 7. Voorkomt verspreiding van chroom6-houdend stof naar de omgeving. De lucht naar buiten wordt gefilterd. 8. Voorkomt verspreiding van chroom6-houdend stof naar de omgeving. 9. Zie ook bijlage 1. 13. Draag brandvertragende kleding als de werkzaamheden bij open vuur, vlammen, toortsen, lassen of vonken producerende machines of werkmethoden. 14. Als er sprake is van beperkte werkzaamheden waarbij deze technieken worden toegepast kan gemotiveerd worden afgeweken (zie bijlage 2). 15. Bij het gebruik van inductie moet rekening worden gehouden met mogelijk hoge elektromagnetische velden (EMV). De risico’s dienen door een hiervoor opgeleide deskundige (arbeidshygiënist of stralingsdeskundige) te worden beoordeeld.

Wanneer bij kleding meerdere mogelijkheden zijn aangekruist, mag een van beide worden gekozen afhankelijk van de omvang van werkzaamheden en de omstandigheden.

Handmatig schuren

MAATREGELENMATRIX: VERWIJDEREN COATING DROGE METHODEN Aanvullende beheersmaatregelen bij werkzaamheden met chroom-6houdende verf/coatings. De standaard geldende maatregelen zijn niet in deze matrix opgenomen.

Wanneer er bij de ademhalingsbescherming meerdere vakken zijn aangekruist, mag een van de drie worden gekozen (zie ook bijlage 1).

Machinaal schuren / slijpen/ afbramen / trilnaald machine (met on-tool afzuiging)13,14

Verplicht.

On tool-afzuiging / bronafzuiging Ruimteventilatie Containment met afzuiging7 Containment8 Afzetten werkgebied Onafhankelijke ademlucht en straalpak Airstream9 helm Halfgelaats- of volgelaatsmasker + P3 filter Wegwerpstofkapje FFP3 Wegwerp overalls Kleding procedure Douchen Handschoenen

zoveel mogelijk worden voorkomen. Opname in het lichaam van chroom-6 uit coatings via de huid vindt niet of nauwelijks plaats. Huidblootstelling kan alleen lokale effecten aan de huid veroorzaken in de vorm van allergische klachten. Dit risico bestaat voornamelijk bij natte bewerkingen. Naast de directe blootstelling via stof of damp, kan er ook indirecte blootstelling plaatsvinden doordat medewerkers in de buurt staan van werkzaamheden waarbij stof of damp vrijkomen. Stof uit de werkzaamheden daalt neer in de omgeving, dwarrelt weer op en kan zo voor blootstelling zorgen. Zaak is dus het opnieuw opdwarrelen van stof te voorkomen. Ook kunnen medewerkers, doordat zij stof aan hun kleding hebben

en met zich meedragen, zichzelf, collega’s of derden later alsnog blootstellen. Brongerichte maatregelen (voorkomen dat stof vrijkomt) zijn het meest effectief in het terugdringen van de blootstelling. Daardoor hoeven andere maatregelen minder ingrijpend te zijn. MAATREGELENMATRIX Technische, organisatorische maatregelen of de inzet van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals ademhalingsbescherming of handschoenen, kunnen directe blootstelling voorkomen. Indirecte blootstelling kan worden voorkomen door zonering, het aanbrengen van een containment (al of niet met afzuiging/onderdruk), effectieve schoonmaakprocedures en strikte

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 29

Stalen brug bij nacht. hygiëne- en kledingprocedures. Die procedures zijn effectief als iedereen die naleeft en men elkaar daarop ook durft aan te spreken. Het bewerken en verwijderen van chroom-6-houdende verf/coating kan via verschillende werkzaamheden. Het document bevat voor iedere werkzaamheid een maatregelenmatrix waarin specifieke maatregelen worden getoond om de risico’s te beheersen. Bij het formuleren van maatregelen is zoveel mogelijk rekening gehouden met het toepassen van de arbeidshygiënische strategie. Bij het opstellen van de maatregelenmatrices is ervan uitgegaan dat de standaard

geldende maatregelen algemeen bekend zijn en sowieso altijd genomen moeten worden (bijvoorbeeld handschoenen en veiligheidsschoenen dragen bij het slijpen). De standaard geldende maatregelen zijn dan ook niet in de maatregelenmatrices opgenomen. Daarin staan alleen specifieke maatregelen per werkzaamheid. De in het document gedefinieerde werkzaamheden zijn bewerken constructie, reinigen, verwijderen coating droge methoden en verwijderen coating natte methoden. Vervolgens worden die werkzaamheden in de betreffende maatregelenmatrix gesplitst in diverse gedetailleerde werkzaamheden

en kan men in kolommen zien welke maatregel daarvoor geldt. Daarbij wordt onder meer onderscheid gemaakt tussen maatregelen voor ademhalingsbescherming en voor kleding. STOFVORMING In het document wordt geen onderscheid gemaakt tussen oplosbare en niet-oplosbare chroom-6 verbindingen. Dit naar analogie van het rapport van de Gezondheidsraad uit 2016 over chroom6-verbindingen. Hygiënische maatregelen zijn erop gericht om bij stofblootstelling hand-mondbesmetting zoveel mogelijk te voorkomen. Denk hierbij aan het wassen van handen en het instellen van een kledingregime om te voorkomen dat stof zich onnodig buiten de werkplek verspreidt. Zie ook het artikel Uitgekiende cabine voor renovatie van Chroom VI-houdende verfproducten op pagina 12 waarin een pasklare oplossing wordt beschreven voor deze problematiek. O MEER INFORMATIE www.rijkswaterstaat.nl/nieuws/2019/07/ Lees verder of reageer

De Waalbrug bij Nijmegen is een van de plekken waar proeven en metingen voor het beheersregime hebben plaatsgevonden. Foto Rijkswaterstaat.

30 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

SMART SOLUTIONS Voor iedere toepassing… • Truck- en Carrosseriebouw • Speciale Voertuigen • Tankwagenbouw • Kipperbouw

• Landbouwmachines • Machinebouw • Restauratie • Enz. Enz.

… het ultieme applicatiesysteem

FOR INDUSTRIAL COATING

DIT IS HANGON HangOn is een partner die klanten helpt om slimme oplossingen te vinden voor ophangen, maskeren en handling om daarmee de productiviteit en de winstgevendheid in hun coating proces te vergroten. Wij ontwikkelen en produceren in eigen fabrieken en distribueren onze producten naar meer dan 40 landen over de hele wereld.

Utrechtsestraatweg 224 • 3911 TX Rhenen • Holland • Tel. +31(0)318-472020 () f l l Fax +31(0)318-471911 • E-mail:l info@mol-coatings.com • www.mol-coatings.com

KENNISMAK G KORTINGSCOIN DE *

OV T2019

*10% KORTING

COMPLEET AANBOD VOOR OPPERVLAKTEBESCHERMING Schuimfolie Spinvlies folie Anti corrosie

Schuimprofielen Omsnoering En nog veel...

SCHERPE PRIJZEN EN TOPKWALITEIT T +31 (0)161 24 42 50 | www.kinpompentechniek.nl OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 31

Vereniging ION

Thema Opleidingen + Behandeling vervoermiddelen

Rol Qual.ION nader toegelicht voor ‘HIGH-END’ kwaliteitssysteem Het behandelen van oppervlakken is geen exacte wetenschap. Het is een ervaringsvak, waarbij de applicateur op basis van zijn/haar ervaring streeft naar een zo goed mogelijke kwaliteit, gelet op de klantwens. De beschikbaarheid van een onafhankelijk kwaliteitslabel wordt steeds belangrijker. Niet alleen vragen kritische opdrachtgevers hierom, maar het is zelfs verplicht voor het voeren van bijvoorbeeld het VMRG-keurmerk. Ook is er een wet Integrale Bouw Kwaliteit op komst waarbij kwaliteitslabels als deelinstrument kunnen functioneren. Vereniging Qual.ION is opgericht om als deskundige organisatie de juiste bouwstenen aan te dragen voor de invoering van branche- en processpecifieke, praktijkgerichte kwaliteitssystemen die speciaal zijn ontwikkeld voor de oppervlaktebehandelende industrie. Belangrijk daarbij is dat Vereniging Qual.ION separaat staat van Vereniging ION, waarmee de belangrijke onafhankelijkheid en integriteit zijn gewaarborgd. Voor het voeren van het kwaliteitslabel Qualicoat, Qualisteelcoat en/of Qualanod zullen oppervlaktebehandelaars specifieke, toetsbare werkprocedures moeten hanteren. Ook zullen ze alle stappen van het productieproces nauwgezet moeten documenteren. Een ‘High-End’ kwaliteitssysteem bestaat uit de onderdelen Factory Proces Control, Production Process Control en Product Quality Control. Bij Qualisteelcoat is met het toevoegen van appendix 2 een Declaration of Conformity voor de EN1090 mogelijk. Het systeem van kwaliteitslabels zorgt voor gebruik van de beste technologieën op basis van de ervaringen van tientallen jaren van applicateurs wereldwijd en volgt op de voet nieuwe technologieën die in de markt beschikbaar komen. Indien van toepassing komen er nieuwe systemen bij na testen en mogelijke goedkeuring.

32 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

HET SYSTEEM WERKT ALS VOLGT • Een applicateur geeft aan dat hij/zij het kwaliteitssysteem wil volgen en vraagt een licentie aan. Het implementeren kan de applicateur zelf doen, maar externe hulp inroepen is ook mogelijk. • Bij de nulinspectie wordt nagegaan of aan alle aspecten van de specificatie wordt voldaan. Het inspectierapport is de basis voor de toekenning van de licentie door de General Licencee (GL – in Nederland is dat Qual.ION). • Een kopie van het inspectierapport wordt anoniem in een database in Zurich gevoerd. • Regelmatig wordt er data-analyse gedaan en worden de zwakke plekken (repeterende problemen die worden geconstateerd in de inspectierapporten) van het systeem blootgelegd. • De WG Specifications zoekt naar technische oplossingen, die de Technical Committee beoordeelt. De TC bestaat uit specialisten uit het werkveld uit alle deelnemende landen. • Na goedkeuring door de TC gaat het voorstel naar de Executive Committee die het voorstel beoordeelt op uitvoerbaarheid, kosten, juridische implicaties en dergelijke. • Nadat een wijzigingsvoorstel in een resolutie is vervat, gaat de WG Specificatie er een Update van maken. • Via de GL krijgt de licentiehouder de Update toegestuurd, maar ook is er jaarlijks een Update Workshop waarbij het

Nederlandse TC-lid de licentiehouders over de wijzigingen informeert. Ook kunnen licentiehouders dan wensen, problemen of onduidelijkheden ter bespreking inbrengen en soms worden die meegenomen naar de internationale vergaderingen. Alleen applicateurs met een licentie mogen het bijbehorende logo voeren. Overigens worden niet alleen zij geïnspecteerd en beoordeeld. Ook bijvoorbeeld poeders, natlak en relevante chemicaliën worden aan een uitgebreide testprocedure blootgesteld. Producten die zijn goedgekeurd voor een bepaald systeem, krijgen een goedkeuringsnummer met daarbij de tekst: goedgekeurd voor kwaliteitssysteem Qual.xxx onder goedkeuringsnummer xxxxxx. Door gebruik te maken van de ervaringen van zoveel bedrijven over een lange tijd kan onder het kwaliteitslabel de hoogst mogelijke coatingkwaliteit worden gerealiseerd. Overigens is een duurzaam product niet alleen van een goede coating afhankelijk; ook het substraat en bijvoorbeeld het onderhoud hebben invloed op de levensduur ervan. O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl/qualion

'H MXLVWH Ã&#x20AC; QLVK YRRU XZ SURGXFW

Ê&#x2021; .ZDOLWHLWVSRHGHUFRDWLQJV VQHO XLW YRRUDDG JHOHYHUG Ê&#x2021; $O WH EHVWHOOHQ YDQDI ppQ NLORJUDP Ê&#x2021; .OHXU HQ WHFKQLVFK DGYLHV RS PDDW Ê&#x2021; 2SOHLGLQJ YDQ XZ SHUVRQHHO WUDLQLQJVIDFLOLWHLWHQ

Ê&#x2021; &RPSOHHW QLHXZ &RORXU ([SHULHQFH &HQWHU

www.eurolacke.nl OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 33

Algemeen

Thema poedercoaten, natlakken, galvaniseren en anodiseren

Is pre-anodiseren altijd de beste oplossing? Om meteen met de deur in huis te vallen, nee. Naast de min of meer traditionele conversielagen als Chroom-3, titaan of zirkoon, al dan niet in combinatie met een polymeer, wordt pre-anodiseren met regelmaat toegepast als voorbehandeling op aluminium om ﬁliforme corrosie (FFC) te voorkomen. FFC, dat vooral in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw een groot esthetisch probleem was, wordt sindsdien zeer sterk gereduceerd door de naleving van de “Praktijkaanbevelingen” van het Aluminium Centrum. In deze aanbevelingen gaat het niet alleen over oppervlaktebehandeling, maar vooral ook over de toepassing van de juiste legering, het ontwerp van de constructie en de uitwerking hiervan. Onder het hoofdstuk Oppervlaktebehandeling gaat het ook over pre-anodiseren. Hoewel deze behandeling een probaat middel is tegen FFC, zijn er echter ook grote risico’s verbonden. Een daarvan is het risico van onthechting na onvoldoende naspoelen. Groot probleem hierbij is dat er geen, voor de oppervlaktebehandelaar, werkbare methode en parameters zijn om te bepalen of er werkelijk voldoende nagespoeld is. Erg belangrijk hierbij zijn de verblijftijd in het spoelbad en de temperatuur van het spoelwater. Stond er aanvankelijk in de Qualicoateisen een maximale spoeltemperatuur van 50°C, de ervaring heeft geleerd dat dit eigenlijk rond 70°C moet liggen. De temperatuur mag echter ook niet te hoog worden, anders wordt de anodiseerlaag geseald, hetgeen ook weer gevolgen kan hebben voor de lakhechting. Een heel ander punt, en wellicht nog zwaarder wegend dan de onthechtingsrisico’s, zijn de corrosiewerende eigenschappen zelf. De bescherming tegen FFC zelf is uitstekend, hierover geen discussie. In de hierboven aangehaalde “Praktijkaanbevelingen” staat dat alle profielverbindingen in

34 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

Filiforme corrosie een constructie waterdicht gekit/gelijmd moeten zijn. Indien hieraan voldaan wordt, en in de praktijk is dit vaak ook zo, zullen er geen FFC-problemen optreden, ongeacht de toegepaste voorbehandelingsmethode. Het voldoende beitsen speelt hierbij ook een doorslaggevende rol. Als die profielverbindingen niet goed gesloten zijn, kunnen zich tussen de profielen op de niet-behandelde zaagkanten stoffen nestelen, zoals bijvoorbeeld chloriden, waardoor FFC kan ontstaan bij traditionele voorbehandelingen. Hoe dichter bij de kust, hoe groter het risico. Pre-anodiseren zal die FFC tegenhouden. Echter, onbehandelde zaagkanten zullen onder invloed van onder meer

chlorides toch gaan corroderen. Voor corrosievorming is FFC de weg van de minste weerstand. Is deze weg afgesloten, dan kan er tussen de profielen contactcorrosie optreden dat kan ontaarden in putcorrosie. Is er bij FFC alleen sprake van esthetische schade, bij contactcorrosie kan op den duur het aluminium achter de coatinglaag weggevreten worden waardoor het risico van schade aan de constructie erg groot wordt. Groot verschil tussen de corrosievormen is dat FFC reeds na ongeveer twee jaar optreedt, bij contactcorrosie overgaand naar putcorrosie kan dit wel 10 tot 12 jaar duren. Voor sommigen zal het credo zijn dat de garantieperiode dan voorbij is. Daar tegenover staat dat het bij ramen en gevels gaat over producten met een verwachte levensduur van 35 tot 40 jaar. Garantie of niet, iedereen in deze keten heeft een verantwoordelijkheid, ook op langere termijn. O Tekst: Frank Viester, VIAS Lees verder of reageer

Protection upgraded

Speciaalchemie voor de industriĂŤle reiniging van onderdelen en voor de galvanotechniek n

Verwijderen van lasrestanten, oliĂŤn, vetten en pigmentstoffen voor het galvaniseren

Reinigen voor het opbrengen van een multi-metaal-conversielaag met de beste corrosieweerstand

Driewaardig decoratief verchromen van heel wit tot heel donker

Passiveringen en dikke laag passiveringen voor alle applicaties en kleuren, met en zonder kobalt

SurTec Benelux B.V. Molenweg 17 A Tel. +31 77 308 - 1590 5953 JR Reuver Fax. +31 77 476 - 2033 www.surtec.com heh@surtecbenelux.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 35

Toeleveranciers

Thema poedercoaten, natlakken, galvaniseren en anodiseren

Nieuwe ontbraammachine levert Radius 2-afronding in één doorgang In juni heeft Q-Fin de eerste SER600-machines bij drie klanten geïnstalleerd. Ze waren al verkocht voordat het Bergeijkse bedrijf ze had gebouwd. Een teken dat er grote behoefte is aan deze ontbraam- en slijpmachine die in één doorgang een Radius 2 kan slijpen op metalen plaatdelen tot 600 mm breed. SER staat voor Super Edge Rounder.

“De markt zit er echt op te wachten”, zegt productmanager Joost Kouwenbergh van Q-Fin. “Met name de staalverwerkers met dikkere laser-, plasma- en autogeen gesneden producten die verzinkt en/of gepoedercoat moeten worden. Zij zien zich in toenemende mate geconfronteerd met de R=2-afrondingsnorm. Met de SER600 spelen we daarop in. We hebben een compleet nieuwe machine ontwikkeld en gebouwd om een Radius 2 op staal te kunnen halen. Minder kan natuurlijk ook. Een R=1 of R=1,5 is in veel gevallen ook voldoende, maar R=2 behoort nu ook tot de mogelijkheden.” “Een Radius 2 betekent een optimale kantendekking”, legt service engineer Erik Cox uit. “De afronding is zodanig dat een lak- of zinklaag op de hoeken net zo hecht is als elders op het product. Daardoor voorkom je oxidatie en dus corrosie. Er zijn ook andere leveranciers van ontbraammachines die een R=2 claimen, maar onze machine combineert twee verschillende borsteltechnieken waardoor die in één doorgang die R=2 kan halen bij een snelheid van meer dan één meter per minuut. Andere machines kunnen dat niet. Dat scheelt heel veel in productiesnelheid, terwijl de kwaliteit constant is.” EENVOUDIG ZELF IN TE STELLEN De machine is geschikt voor plaatdelen (staal, aluminium en rvs) van 4 tot 40 mm dik. In plaats van de gebruikelijke drie bewerkingsstations heeft de SER600 er vijf: een slijpinrichting, gevolgd door 4 oscillerende borstels (station 2 en 3) en twee

36 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

De SER 600 van Q-Fin. rondborstels (station 4 en 5). Daarmee is hij een stuk langer en de uitleg vergt wat meer tijd. Maar de operators kunnen er na de training meteen mee aan de slag en de machine ook zelf instellen en omstellen. Ze zijn daarbij niet afhankelijk van anderen. Volgens Erik Cox komt het mooiste van het installatiewerk aan het eind. “Dat zijn de reacties van de operators als ze de resultaten zien. Ze staan echt te kijken van de strakke constante kwaliteit, zelfs bij de kleinste uitsparingen, en de hoge snelheid. Zeker als ze uit een handmatige situatie komen, is dat een wereld van verschil. Gemiddeld gaat het nu een factor vier of vijf sneller en er is veel minder stof, herrie en trillingen op de handen.” Joost Kouwenbergh vult aan: “Het went ook direct, die kwaliteit en snelheid. Dan

kun je niet meer terug. Het is hetzelfde als overstappen op een snellere computer. Na een uurtje ben je zó gewend dat de oude situatie, waarin je misschien wel jaren hebt gezeten, niet meer voorstelbaar is. Verder hebben we bij een klant gezien dat de machine vier man personeel uitspaart.” O

MEER INFORMATIE www.q-fin.nl Lees verder of reageer

Surface Treatment Solutions

AIRBLAST

STRALEN º METALLISEREN º SPUITEN º STRAALMIDDEL º INSPECTIE

Airblast BV T. 072 571 8002 info@airblast.com www.airblast.com

Airblast-Abrasives BV T. 072 571 5569 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Monorailsystemen Kettinghangbanen Power & Free systemen F1 Inverted Power & Free Besturingen

OPLOSMIDDELEN Weg ermee! Vervang oplosmiddelen voor ontvetten Risico’s gebruik reguliere oplosmiddelen Binnen veel metaalbedrijven werkt men met oplosmiddelhoudende reinigers voor het ontvetten van metalen producten. Vaak uitsmeren van vet i.p.v. verwijderen Risico’s: zeer brandbaar, bij onvoldoende ventilatie kans op explosie, inademen van de dampen is zeer schadelijk voor de gezondheid.

De oplossing: PreCoat F31/20D Voordelen werken met PreCoat Veilig werken voor mensen milieu Ontvetter op waterbasis met bescherming tegen vliegroest! Werking eenvoudig te controleren middels water breaktest en blauwe kleur op oppervlak Naast uitstekende ontvettingskracht ook corrosiebescherming en verbeterde lakhechting voor organische coatings AD Chemicals is a part of AD International +31 (0) 167 526 900

Hoge temperatuur verzinken

adinternationalbv.com

Testen? Neem contact op: chemicals@adinternationalbv.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 37

Metallieke deklagen

Prijswinnaars Benelux Trofee voor Thermisch Verzinken 2019 Aan het begin van de zomer heeft Zinkinfo Benelux de winnaars van de Benelux Trofee voor Thermisch Verzinken 2019 bekend gemaakt. Deze editie kende een belangrijke koerswijziging in vergelijking met de vorige edities. De klassieke indeling in categorieën naar type gebouw of toepassing werd vervangen door een nieuwe opdeling die de filosofie van het classificatiesysteem Zeker Zink uitdraagt. Onder andere de keuze tussen Esthetisch Verzinken (klasse E) en Functioneel verzinken (klasse F) moet de dialoog tussen uitvoerder en verzinkerij bevorderen, zodat het verwachtingspatroon van de (eind) klant en het eindresultaat beter op elkaar zijn afgestemd. Daarnaast is de aparte categorie voor duplexsystemen behouden. Tot slot reikte de jury ook een prijs uit voor het meest duurzame, circulaire project: een statement om uiting te geven aan de steun van Zinkinfo Benelux aan het circulair bouwen. De winnaars zijn geworden:

Snowworld Zoetermeer

Uitkijktoren Wellerlooi

Luifel Stationsplein Utrecht

Brainport Industries Campus - Cluster 1

meter hoog, maar heeft een uitdagend ontwerp. De rationele constructie gecombineerd met slim en elegant materiaalgebruik, de ogenschijnlijk eenvoudige combinatie van het verzinkte staal en de ‘gespannen’ touwen maken de toren tot een iconisch baken aan de oostoever van de Maas. De toegang tot de toren en de balustrades zijn een vanzelfsprekend onderdeel van de omhulling. De stationsluifel van Utrecht CS vormt de nieuwe iconische stadspoort van Utrecht. Het luifeldak suggereert een grote vrijheid in de positionering van de kolommen, maar de structuur beperkt die mogelijkheden. Het lichte, wit gecoate semi-monocoque frame met 49 transparante kussens, in combinatie met de onderhoudsarme detaillering zorgt ervoor dat het gebouw mooi blijft.

De jury ziet de Brainport Industries Campus – Cluster 1 als een duurzaam alternatief voor de verrommeling van het Nederlandse landschap en als een inspirerend alternatief voor de versnippering van de huidige bedrijventerreinen. De constructie en inbouwcomponenten zijn modulair, demonteerbaar en steeds weer herbruikbaar. Daartoe zijn metalen delen verzinkt en om esthetische redenen grotendeels voorzien van een duplex coating.

Categorie Functioneel Verzinken Snowworld Zoetermeer Categorie Esthetisch Verzinken Uitkijktoren Wellerlooi Categorie Duplex Luifel Stationsplein Utrecht Prijs Circulair Bouwen Brainport Industries Campus - Cluster 1 De jury heeft haar keuzes gemotiveerd. Snowworld Zoetermeer dankt de prijs aan de ranke, verzinkte stalen constructie die als een enorme steiger de grote dichte industriële doos draagt. Om corrosie van de lichte metalen constructie als gevolg van temperatuurwisselingen en de zilte omgeving te voorkomen, is deze geheel thermisch verzinkt. Het gebouw toont aandacht tot in het detail wat als een goed voorbeeld van ingenieurskunst wordt beschouwd. ICONISCH BAKEN De uitkijktoren Wellerlooi is ‘slechts’ 25

38 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

Alle deelnemende projecten zijn opgenomen in een mooi boek dat gratis verkrijgbaar is via Zinkinfo Benelux en worden getoond in een digitale editie van het Zinkinfo Magazine. O MEER INFORMATIE www.zinkinfobenelux.com

Buitenlandse media Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in de rubriek Buitenlandse media. Deze keer het juninummer van het European Coatings Journal en het augustusnummer van het Journal für Oberﬂächentechnik:

UIT DE BRANCHE Additieven worden gebruikt in oplosmiddelgedragen, watergedragen en poedercoatings, en vormen 0,1 – 5 % van het product en zijn verantwoordelijk voor diverse eigenschappen. De wereldwijde markt was in 2018 € 6,99 miljard en de verwachting is dat deze tot 2023 met 6,14 procent groeit. Zoals bij meer producten, is de verwachte groei het grootst in Azië. Axalta bouwt een nieuwe fabriek in Landshut en verdubbelt daarmee zijn productie van gebonden metallic-poederlakken, als antwoord op de gestegen vraag vanuit de architectuur en designmarkt, zoals gevelbekledingen, ramen en deuren maar ook meubels. Axalta verwacht een verschuiving van dry-blending metallics naar gebonden poederlakken door voordelen qua glans en stabielere verwerking. Extra voordeel is de mogelijkheid om teruggewonnen poeder opnieuw te gebruiken. O CORROSIEBESCHERMING Zuurbehandeling of stralen? Beide processen zijn beproefd, bewezen en werken, maar ze hebben allebei ook nadelen. Conventionele zuurbaden hebben veel plaats nodig en vereisen zes tot negen baden. En omdat de baden met regelmaat afgevoerd, onderhouden en gereinigd moeten worden, zijn de kosten hoog. Er moet voldaan worden aan milieuvoorschriften en ondersteunende faciliteiten voor afzuiging en filtratie vragen om

aanvullende investeringen. Daardoor bestaat de neiging om voor stralen te kiezen, maar hier spelen hoge energie- en personeelskosten een negatieve rol. Verder moet rekening worden gehouden met het continue verbruik van straalmiddel en de vervanging van componenten van de installatie. Tenslotte wordt de binnenkant van producten niet of slecht gereinigd. Ondertussen is er een derde mogelijkheid. Rio GmbH heeft een nieuwe methode voor metaal-voorbehandeling ontwikkeld die voortborduurt op de werkingsprincipes van fosfateren respectievelijk ontkalken. Wezenlijk kenmerk van het nieuwe procedé is dat één bad volstaat: ontvetten, beitsen en fosfateren vinden plaats in één processtap. Daarbij wordt een corrosiegevoelig oppervlak omgezet in een beschermende ijzerfosfaatlaag. De nieuwe opzet resulteert in een zeer compacte installatie die ook nog goedkoper is in energie, spoelwater, verbruiksmateriaal en personeelskosten. Tel daarbij op de korte badtijden (1 - 60 minuten) en de voordelen zijn evident. O www.betenio.de TRANSPORTTECHNIEK Door het alsmaar uitbreidende modellengamma zijn autofabrikanten op zoek naar productietechnische oplossingen. Autofabrieken zijn de voorlopers, ondernemingen uit de overige industrieën zullen volgen: de autoproductie van de toekomst

gaat niet meer over een productielijn, maar over modulaire productiestations. Belangrijke schakel daarin zijn flexibele transportvoertuigen zonder chauffeur (Automated Guided Vehicles (AGV)). Er zijn dan geen wachttijden meer omwille van verschillende bewerkingstijden, en storingen kunnen gemakkelijk omzeild worden door te kiezen voor een andere werkplek of lakcabine. Het transportvoertuig gebruikt als batterij condensatoren, die binnen anderhalve minuut zijn opgeladen. Het voertuig heet EcoProFleet, het is van Dürr. O www.durr.com STRALEN Shot Peening verhoogt de levensduur van langdurig belaste onderdelen aanzienlijk en helpt bij gewichtsreductie. Dat is erg nuttig voor lichtgewicht constructies van elektromobiliteit. Aangezet door de groeiende vraag, investeerde KST KugelStrahltechnik in een nieuwe trommelstraal- installatie, die ook geschikt is voor zeer filigrane onderdelen. O www.kst-hagen.de Noël Ruijters is directeur van Bâton Adviesgroep. www.baton.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 39

Grenzeloos In deze rubriek een overzicht van nieuwe technologische ontwikkelingen in het buitenland. Het is een vervolg op de rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners, met nu een meer technische insteek. Het overzicht laat zien dat in vele landen op soms heel nieuwe manieren gezocht wordt naar verbeteringen in de oppervlaktebehandelingsprocessen. Soms zit de oplossing in nieuwe technieken, soms blijken bestaande technieken uit andere werkvelden ineens verrassend bruikbaar voor onze branche. Ook gaat het om verbeterprojecten waarvoor partners in het buitenland worden gezocht (zeker ook in het MKB) om de onderzoeken te optimaliseren.

COATEN, SCHILDEREN, LIJMEN EN REINIGEN VAN COMPLEXE 3D-GEOMETRIEËN Een Duits bedrijf biedt aan om hun innovatieve nagellak-applicatiesysteem in te zetten voor industriële coating en reiniging. De technologie verbetert de kwaliteit, gaat efficiënter om met grondstoffen en bespaart tijd bij oneffen oppervlakken of waar randen problemen veroorzaken. Het bedrijf heeft een nieuw nagellaksysteem ontwikkeld. Het systeem bestaat uit nagellak, een kwastje en een speciale flacon. Deze combinatie leidt in één keer tot een perfect nagellakresultaat. Doordat de applicatie zich zonder toepassing van elektronica aanpast aan elke afzonderlijke nagel worden allerlei bekende problemen voorkomen, zoals het morsen van lak op de huid, oneffen oppervlakken en lelijke randjes. Het bedrijf wil dit systeem graag inzetten voor andere toepassingen zoals industrieel coaten, lakken, lijmen of reinigen. Sectoren die hiervoor in aanmerking komen, zijn: assemblage van medische apparatuur, interieurdecoratie, metaalbewerking (lassen), ruimtevaart, auto-industrie (coaten, lijmen en lakken) en infrastructuur (bruggen en elektriciteitsmasten). Kenmerken van de technologie - Mechanische detectie van randen en niet-bestaande randen - Aanpassing van applicatiemiddelen (borstels, kwastjes, rollers, sproeikoppen) aan met name geometrisch onbepaalde oppervlakken en contouren - Nauwkeurige instelling van het te bewerken gebied - Nauwkeurige aanpassing van de laagdiktes - Nauwkeurige aanpassing van gereedschappen (hoogte en proces) voor een specifiek gebied - Explosieveilig.

40 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

Bovendien heeft het bedrijf een rol ontwikkeld die in breedte variabel is en zich aan de oppervlakken kan aanpassen zonder de diameter te veranderen. Voordelen en innovaties In vergelijking met conventionele manieren van oppervlaktebehandeling moet deze nieuwe technologie de kwaliteit verhogen, grondstoffen efficiënter inzetten en voorkomen dat werkzaamheden moeten worden overgedaan. Zo kunnen procestijden worden verkort, kan de kwaliteit worden verhoogd en op kosten worden bespaard. Het Duitse bedrijf zoekt industriële partners die geïnteresseerd zijn in het in licentie menen van de technologie en het aanpassen ervan aan hun individuele toepassingen. O Aanbieding uit: Duitsland Referentie: TODE20190708001

INNOVATIEVE COATING VOOR HET OPWEKKEN VAN ELEKTRISCHE ENERGIE Een Italiaans MKB-bedrijf heeft met behulp van nanotechnologie een milieuvriendelijke, transparante coating ontwikkeld op basis van het energiedifferentiaal thermisch (EDT) effect. Dankzij een multidisciplinaire aanpak is deze coating onder meer geschikt voor glazen ruiten en fotovoltaïsche modules, en kan met zonlicht en warmte elektrische energie worden geproduceerd. Het MKB-bedrijf heeft een innovatieve coating ontwikkeld die elektrische energie kan produceren uit zonlicht en verwarmde oppervlakken. De coating is transparant, gebaseerd op nanodeeltjes, en kan eenvoudig worden toegepast op: - Glazen ruiten en deuren: de nanocoating - een transparante thermische geleider - blijkt volledig veilig te zijn wanneer hij wordt toegepast op deze materialen. De ruiten worden daarbij

getransformeerd tot echte elektriciteitsopwekkers die het verschil tussen het binnen- en buitenoppervlak van het glas benutten; - Fotovoltaïsche modules: de efficiëntie van commerciële fotovoltaïsche panelen is niet hoger dan 20%, door problemen met oververhitting. Bij applicatie van deze coating op een fotovoltaïsch paneel heeft de EDT-laag geen invloed op de omzetting van licht in elektriciteit vanwege de transparantie van de laag zelf, en wordt het paneel ook nog gekoeld door de efficiëntie te verhogen tot 40% en elektriciteit te produceren met behulp van de onttrokken warmte; - Isolatiemodules voor thermische lagen: deze modules worden gebruikt als externe of interne deklaag voor gebouwen en appartementen om hun energieefficiëntie te verhogen en warmteverlies te verminderen. Als het oppervlak van deze panelen zou worden gecoat met EDT, zou het temperatuurverschil tussen de binnen- en buitenkant van het huis kunnen worden benut om elektriciteit te produceren. Een coating van ongeveer 1800 nanometer is transparant bij zichtbaar licht tussen 380-750 nanometer en kan met een temperatuurverschil van 10°C 550W/vierkante meter produceren. EDT - het proces in het kort - Het te coaten element (raam, glasplaat, etc.) wordt gewassen in een ultrasonisch reinigingsbad op de maximale temperatuur die het element zelf kan dragen (in elk geval niet hoger dan 90°C). Vervolgens wordt het gedroogd met stoom en onmiddellijk in de “vacuümmachine” geplaatst en gefixeerd aan de speciale substraathouder. Deze bewerking moet plaatsvinden in een “witte” omgeving (absoluut schoon, geen enkele vervuiling/contaminatie) - De target, koolstof 99,9%, is vooraf ingesteld zoals in een magnetron (ten minste drie speciale units met ringvormige kanalen rond de target, voor de doorlating van technische gassen).

Het MKB-bedrijf zoekt samenwerking met bedrijven die kunnen investeren in onderzoeksactiviteiten en gezamenlijke onderzoeksprojecten. O Aanbieding uit: Italië Referentie: TOIT20190723001 TECHNOLOGIE VAN BIOPOLYMEERCOATING OP TITANIUM IMPLANTATEN Een Russische universiteit richt zich op de technologie van biopolymeercoating op titanium implantaten voor chirurgische toepassingen en transplantaties. De coating fungeert als drager van medicijnen (antibiotica). Biopolymeercoatings voor titanium implantaten zijn ontworpen om het proces van botbreukbehandeling en intramedullaire osteosynthese in stand te houden en te stimuleren. Titanium implantaten worden veel gebruikt in de traumatologie en orthopedie. De enige manier om met infecties om te gaan, is door wonden te behandelen met antibiotica voorafgaand aan de implantatie. Er is echter altijd kans op afstoting van titanium implantaten. Daarom is er een aantal technieken ontwikkeld om het osseointegratieproces te verbeteren, waaronder verschillende voorbereidende behandelingen en coatings van implantaten. Geen van deze methoden biedt echter behandeling van het geïmplanteerde weefsel doordat de aflevering van een voldoende hoeveelheid medicijnen in het beoogde gebied zo pro-

blematisch is. Een dergelijke behandeling kan de kans op infecties en ontstekingen aanzienlijk verminderen. De ontwikkelde technologie is ontworpen voor de productie van medicinale en beschermende biologisch afbreekbare matrices die geneesmiddelen (antibiotica) bevatten alsmede voor verdere coating van titanium implantaten. De eindproducten zijn implantaten gemaakt van titanium met de biopolymeercoating die geleidelijk een geneesmiddel afgeeft gedurende een periode van dagen tot enkele weken. Dit zorgt voor een constante behandeling van het contactgebied met een medicijn dat leidt tot succesvolle osseointegratie. Implantaten met de coating op basis van biopolymeren zijn ontworpen voor verschillende soorten chirurgie- en transplantatieafdelingen. Voordelen en innovaties De coating is op zichzelf al innovatief, want er bestaan momenteel geen coatings die fungeren als drager van medicijnen. De technologie biedt de mogelijkheid om de afgiftetijd te reguleren door het aanpassen van de coatingsamenstelling. De universiteit zoekt een industriële partner (fabrikant van implantaten) die kan rekenen op technische ondersteuning van Russische zijde. O Aanbieding uit: Russische Federatie Referentie: TORU20180828004 Geldig tot 18-09-2019

Als u geïnteresseerd bent in mogelijke samenwerking met één van bovenstaande projecten, kunt u het project onder invoering van het referentienummer vinden op www.een.ec.europa.eu/tools/services/SearchCenter/Search

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 41

Nieuwe leden

Colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Verschijnt acht maal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren. REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur). REALISATIE Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (ontwerp en opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

KIWA COMPLIANCE Hongkongstraat 5 3047 BR Rotterdam Tel 088 998 3700 info@kiwacompliance.nl /www.kiwacompliance.nl Kiwa Compliance is onder andere kennispartner op het gebied van chroom-6. Met een wetenschappelijke achtergrond in chemie zijn ze expert op het gebied van milieu- en gezondheidsvraagstukken. Omdat steeds meer ION-leden te maken krijgen met Chroom-6 houdende constructies of objecten, bundelen ION en KIWA de krachten om duidelijkheid te geven hoe het best aan weten regelgeving voldaan kan worden. Wij heten dit lid van harte welkom binnen de vereniging!

COMMUNICATIERAAD Hans Bosveld (vereniging ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Rob Koppenol (Jetvertising), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Jaap van Peperstraten (zelfst.), Santino Scherpenborg en Egbert Stremmelaar (vereniging ION). REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar. Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@ vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief. ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Arthur Middendorp, arthur@jetvertising.nl. after-sales: advertenties@jetvertising.nl OPMAAK Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl DRUK PreVision, Eindhoven www.pre-vision.nl UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl COPYRIGHT 2019 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

42 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 / arthur@jetvertising.nl. Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com www.coatingsystemenvanderlans.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se MAGNETO Special Anodes b.v. T. 010-2620788 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

ANODISEER (OPHANGREKKEN)

MEPACO b.v. T. 071-5892863 Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

AFZUIGINSTALLATIES

Amitech b.v. T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

WSB Wagner Finishing Equipment b.v. T. 030-241 41 55 verkoop@wsb-benelux.nl / www.wsb-benelux.nl

ANODEMANDEN (TITAAN)

MEPACO b.v. T. 071-5892863

Surtec Benelux b.v. T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

BRANDWERENDE / BRANDVERTRAGENDE COATINGS

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Multinal Group T. 088-2055300 / F. 088-2055301 info@multinal.com / www.multinal.com

Sir John b.v. T. 0182-396931 / F. 0182-396937 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD

BEITSEN/PASSIVEREN

AFVALWATERBEHANDELINGINSTALLATIES

Suez Water n.v. T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

CHEMISCH NIKKEL

ANODEN (TITAAN)

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

CHEMICALIÃ&#x2039;N/ OPP. BEHANDELING

Emotech b.v. T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

DROOGAPPARATUUR

IST Benelux b.v. T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v. T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl / www.infraroodtechniek.nl

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

Vecom Group b.v. T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

Kluthe Benelux b.v. T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

MSP Systems b.v. T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 43

Brancheregister ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN

GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 www.rasco-clemco.nl

HANGBAANSYSTEMEN

Railtechniek van Herwijnen b.v. T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

INFRAROOD VERWARMINGSAPPARATUUR

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v. T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl / www.infraroodtechniek.nl

HARDCHROOM BADEN (KUNSTSTOF) FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES, PAINTSTOP)

KLEUR, LICHT- EN OPPERVLAKTEMETING Surtec Benelux b.v. T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v. T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HITTEBESTENDIGE EN NON-STICK COATINGS

FILTERS (OVERSPRAY) MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com Filter Service Heerenveen T. 0513-633900 info@filterservice.nl / www.filterservice.nl

GLASPARELSTRAALCABINES

KUNSTSTOFLAKKEN Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

FILTERS & POMPEN INDUSTRIÃ&#x2039;LE REINIGING Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com Apeq Wiwa b.v. T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

Mefiag Filters & Pumps b.v. Heerenveen T. 0513-630230 mefiagbv@onececo.com / www.mefiag.com

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

LAAGDIKTEMETERS Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

Konica Minolta Sensing Europe b.v T. 030-2481193 info.benelux@seu.konicaminolta.eu / www. konicaminolta.eu/measuring-instruments

HAKEN

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

NauMetrics PMI T. 074-3490022 / F. 084-0037042 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Kluthe Benelux b.v. T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 info@hendor.com / www.hendor.com HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

44 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

Helmut Fischer Meett. b.v. Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

Vecom Group b.v. T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

Verlab-Hitachi Instruments T. 0162-320633 info@verlab.nl / www.verlab.nl

LAKSTRATEN

NANO COATINGS / KERAMISCHE COATINGS

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v. T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl T. +32 5083 1183 www.belmeko.be Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

NATLAKKEN (AFDEKMATERIALEN)

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

NATLAKSPUITAPPARATUUR Vecom Group b.v. T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

METALLISEREN/SCHOOPEREN

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

ONTBRAMEN / ONTBRAAMMACHINES HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Q-Fin Quality Finishing Machines Ontbramen, slijpen en afronden T. 0497-581018 info@q-fin.nl / www.q-fin.nl

ONTLAKKEN (IN LOON)

OPHANGREKKEN VOOR GALVANO

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

EN LAKTECHNIEK Apeq Wiwa b.v. T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

MEPACO b.v. T. 071-5892863

OVENS Amitech b.v. T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v. T. 0167-524557 info@belcopas.nl

MOFFELOVENS

Muilwijk Finishing Emotech b.v. T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Thermo-Clean Heusden-Zolder n.v. T. 0032-13539060 Thermo-Clean Nederland b.v. T. 0182 37 46 20

ONTVETTINGSMIDDELEN

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Unifour b.v. T. +31 (0)315 641352 info@unifour.nl / www.unifour.nl Surtec Benelux b.v. T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 45

Brancheregister POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

PROTECTIVE COATINGS

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com

POEDERSPUITAPPARATUUR

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com / www.petsonpaints.com

SPUITCABINES Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

MSP Systems b.v. T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

STRAALCABINES

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

STRAALINSTALLATIES T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

POEDERCOATINSTALLATIES

Indufinish b.v. T. +31(0)591-630003 www.indufinish.com / info@indufinish.com

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 info@wagnersystemen.nl www.wagnersystemen.nl

POEDERSPUITCABINES

Emotech b.v. T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 interpon.benelux@akzonobel.com www.akzonobel.com/powder

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v. T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

MSP Systems b.v. T. 053-4303937 www.mspsystems.nl EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

Holtrop & Jansma b.v. Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN)

Oxyplast Belgium n.v. T.+32 9 3267920 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

Belco Paint and Air Supplies b.v. T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

46 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

Amitech b.v. T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v. T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 www.rasco-clemco.nl

STRAALAPPARATUUR

Belco P.A.S. B.V. Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

UV EN EBC LAK

LTC International VacuÃ¼mstraalapparatuur T. 078-641 80 50 / F. 078-641 80 80 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Muilwijk Finishing

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu

Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com www.elacoatings.com VERDUURZAMEN VAN METAAL

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

STRAALKASTEN

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / 06-53788457 info@wabrasives.nl www.wabrasives.com

TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN

MEPACO b.v. T. 071-5892863

Wiltec b.v. T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Oxyplast Belgium n.v. T.+32 9 3267920 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

VERPAKKINGSMATERIALEN

VERFSPUITAPPARATUUR

Profipack Verpakkingsmaterialen b.v. T. 0348-712514 info@profipack.nl / www.profipack.nl

Apeq Wiwa b.v. T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

TRANSPORTSYSTEMEN

Belco P.A.S. B.V. Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Emotech b.v. T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

STRAALMIDDELEN

Railtechniek van Herwijnen b.v. T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR

Airblast-Abrasives b.v. T. 072-5715569 / F. 072-5714340 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Apeq Wiwa b.v. T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

Belco Paint and Air Supplies b.v. T. 0167-524557 info@belcopas.nl

MEPACO b.v. T. 071-5892863

VERWERKING AFVALSTROMEN

CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

Muilwijk Finishing

Suez Water n.v. T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl Vecom Group b.v. T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v. T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019 47

Brancheregister VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Emotech b.v. T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

WATERBEHANDELING

WERPSTRALERS

MAGNETO Special Anodes b.v. T. 010-26207 88 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Suez Water n.v. T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 / arthur@jetvertising.nl. Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/ bedrijvenregister

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Zuiveren en hergebruik van afvalwater Voordelen vacuümverdamping • Beste Beschikbare Techniek - BAT • Hoge reductie van COD, chlorides, sulfaten, zware metalen enz. • Zeer laag energie verbruik • Geen verbruik chemicaliën • Zeer hoog rendement, minimaal 90% • Hergebruik destillaat water

Vacuümverdamping o.a. voor • • • • •

Olie emulsies Ontvettingsbaden Fosfateerbaden Polijst afvalwater Terugwinning metalen alen uit spoelwater

Een helder verhaal

Omnial waterzuiveringtechniek | Maasland | T +31 (0)10 761 6228 | info@omnial.nl | www.omnial.nl

48 OPPERVLAKTETECHNIEKEN AUGUSTUS 2019

OOK LAST VAN SLECHTE HECHTING? 1

Vet en vuil: slechte hechting Het straalresultaat wordt verslechterd door vet en vuil. Met een toevoeging aan de mix is het vet en vuil echt goed weg te halen. /@MS@3DB HR FNDCJNODQ DM DÆ¤DBSHDUDQ dan wassen/drogen

#D NNQY@@J HR UDS Æ¥IM L@SDQH@@K DM Æ¥IMRSNE PANTATEC AHDCS CD NOKNRRHMF NL CD JV@KHSDHS U@M GDS RSQ@KDM SD UDQFQNSDM DM SDFDKHIJ de productiekosten te verlagen.

Zonder PantaTec Slechte hechting Vuil, vettig oppervlakte, slecht straalresulaat Ver Verminderd straalvermogen 5DQRSNOSD Æ¥KSDQR ADKDLLDQDM 5DQ de reinigingsprestaties

Slijtage machines LDDQ RSNE LDDQ RKHIS@FD

Verhoogd brandrisico 'DS RSNE HM CD Æ¥KSDQR verhoogt de kans op AQ@MC HM CD HMRS@KK@SHD

Te hoog energieverbruik Verminderd straalvermogen Vermin KDHCS SNS GNFDQ DMDQFHDUDQAQTHJ KDHCS SN DM K@MFDQD RSQ@@KSHICDM DM K@MF

Daarom: Injecto & Ultimate -NQL@@K RSQ@KDM UDQVHICDQS @KKDDM vuil, oxidelagen en roest. PantaTec QDJDMS C@@M@@RS @E LDS NKHD@BGSHFD en vettige restanten op metalen oppervlakken, straalmiddelen en de straalinstallatie

INJECTO 05 Proceszekerheid & automatische dosering

ULTIMATE De toevoeging aan de bedrijfsmix

Exclusieve leverancier Nederland & Belgie â&#x20AC;¢ www.magistor.nl â&#x20AC;¢ 2SQ@@KSDBGMHDJ 3DBGMHPTD R@AK@FD

AL MEER DAN 50 JAAR TOTAALLEVERANCIER VAN OPPERVLAKTETECHNIEKEN

VERFSPUITAPPARATUUR

STRAALHALLEN

SPUITCABINES

VERHUUR

AFZUIGINSTALLATIES

REPARATIE

STRAALAPPARATUUR

EN NOG VEEL MEER...

WWW.RASCO-CLEMCO.NL

30 KEER SNELLER DAN LOSSE HAKEN

50% KOSTEN VERLAGING De kosten van ophangen en maskeren bedragen ongeveer 2 - 4 % van de totale coating kosten. Het gebruik van HangOn methodes kan deze kosten verlagen tot wel 50%.

E-MAIL info@hangon.nl www.hangon.nl