Oppervlaktetechnieken editie 7 van 2022 (OT Magazine)

Organische Deklagen

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Toeleveranciers en Geassocieerden

Algemeen

Vereniging ION

UW SPECIALIST IN COATING & ADHESIVE EQUIPMENT

www.paintit.nl T: 0318-643260

WWW.GRACO.COM

Paintit-advert-67x50mm_4C.indd 1

✔ ✔ ✔ ✔

Specialisten op het gebied van straal- en spuitapparatuur

straalmiddelen.nl straalinstallaties.nl

V E R KO O P

Zie ook pagina 37

ONDER H O U D S E R VI C E VERHUUR

WAAROM HARDER WERKEN?

WERK SLIMMER

Rijksstraatweg 123, 3316 EG Dordrecht E-mail: info@apeqwiwa.nl

+31 (0)78 613 9610 WWW.APEQWIWA.NL

Elcometer straalapparatuur, gebouwd om langer mee te gaan, intensiever te gebruiken en beter te presteren elcometer.com

Together we make it work!

APEQWIWA_Adv210x297.indd 1 omslag november 2022.indd 1

13/04/2022 09:10

17-10-18 10:42

Dutch Blast Advert 50x67.indd 2

05/07/2019 09:12:49

01-11-2022 12:05

EVOLUTIE VAN ONZE XDV® SERIE

Nieuw design, nu standaard uitgerust met de digitale puls processor DPP+. Levert tot 50% betere prestaties.

Meet nog sneller en preciezer!

Maak kennis met onze krachtige X-Ray apparatuur. info.nl@helmut-fischer.com www.helmut-fischer.com/xdv Stand 480

omslag november 2022.indd 2

01-11-2022 12:05

jaargang 66 nummer 7 november 2022 Hét vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

Thema Duurzaamheid en Visie

OT november 2022-def-bolloos.indd 1

01-11-2022 12:05

Duurzaam Stralen Dag 24 november 2022

Bel ons voor meer informatie: 030 259 18 18

Niet alle straalketels zijn gelijk! www.elcometer.com

2 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

Dutch Blast Day.indd 1 OT november 2022-def-bolloos.indd 2

26/10/2022 16:18:55 01-11-2022 12:05

6:18:55

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Van de hoofdredacteur

Ieder jaar lijkt het alsof het thema duurzaamheid urgenter wordt. Niet zo verbazingwekkend, gezien de steeds strenger wordende (inter)nationale wet- en regelgeving en de noodzaak tot energiebesparing door de huidige energieprijzen.

In deze editie komt de veelzijdigheid van het duurzaamheidsvraagstuk natuurlijk ook aan de orde. Dat begint al met een uitgebreide terugblik op het kennis- en netwerkevent LETS’S GO SUSTAINABLE TOGETHER op 7 oktober. Uit de presentaties bleek dat duurzaamheid vele facetten kent en dat een planmatige en doordachte aanpak als het meest succesvol wordt gezien. Vragen als waar te beginnen, waar je op moet letten, welke wettelijke ontwikkelingen op ons afkomen en hoe een balans te vinden is tussen een korte- en langetermijnstrategie kwamen uitgebreid aan bod.

Maar hoe zit het met duurzaamheid in het veld? Daarvoor gingen we naar diverse bedrijven waaruit bleek dat veel ondernemers er mee bezig zijn, dat bijna overal maatwerk nodig is en dat er in het algemeen behoedzaam mee omgegaan wordt. En ook dat het een kennisvraagstuk is. Zo hebben we een artikel over de noodzaak dat poedercoaters moeten kunnen programmeren, om te voorkomen dat ze veel energie gebruiken bij een lage efficiëntie. Looncoaters met een grote diversiteit aan producten en klantwensen hebben het wat duurzaamheid betreft wat moeilijker dan bedrijven

die hun eigen producten coaten. Dat bleek maar weer eens bij een bezoek aan Bruynzeel Storage Systems waar ze moderne opbergsystemen maken en voor de oppervlaktebehandeling vier poedercoatlijnen beschikbaar hebben. Daar is men continu bezig de CO2-footprint te verlagen. Een continue aanpak lijkt de beste strategie te zijn voor milieuwinst. Ook looncoaters kunnen van die aanpak leren. Het gaat om kansen creëren en benutten. Zo blijkt ook uit de aanpak bij een looncoater waar onder meer een biologische coating wordt gebruikt voor elektrische auto’s die niet alleen een fantastisch isolerende werking heeft, maar ook een heel goede corrosiewering en chemisch resistent en flexibel is.

En creatief nadenken en ongebaande paden inslaan is zeker niet verboden. Zo blijkt uit het artikel over energiewinning uit beton met grafeen. Weliswaar is dat morgen nog niet beschikbaar, maar de milieuwinst kan aanzienlijk zijn gelet op het beton overal. Maar eerst is er meer internationaal onderzoek nodig. Als je achteraf terugkijkt op een onderzoek, blijkt vaak dat je omwegen genomen hebt, maar dat mag geen reden zijn om er niet aan te beginnen.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 3

OT november 2022-def-bolloos.indd 3

01-11-2022 12:05

4 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 4

01-11-2022 12:05

Inhoud Algemeen

24 De zoektocht naar

duurzamer opereren Hoe gaat de ‘gemiddelde’ oppervlaktebehandelaar om met de uitdagingen op het gebied van duurzaamheid en energie? Voor een beeld hiervan gingen we naar Brüning Coatings dat onder meer met bijzondere coatings werkt voor diverse markten, wat de zoektocht naar duurzamer opereren niet eenvoudig maakt. Toch worden er wel antwoorden gevonden.

26 Energiewinning uit beton met

grafeen: waarom niet?

Grafeen is in dit vakblad al eens vaker aan de orde gekomen vanwege de buitengewone eigenschappen in substraten. Nu blijkt dat materiaal ook erg geschikt voor de energiewinning en -opslag in beton. Een voorbeeld van buiten de gebaande paden denken. Twee gerenommeerde Amerikaanse onderzoeksinstituten willen met de Nederlandse initiatiefnemer in zee. Wat houdt het veelbelovende idee in?

32 Smart coatings kunnen heel veel,

maar de praktijk is weerbarstig Als het gaat om duurzaamheid kijken we ook wel eens naar smart coatings. Wat mogen we daarvan verwachten? Voor deze en andere vragen gingen we te rade bij Catarina Esteves, universitair hoofddocent coatings, oppervlakken en interfaces aan de TU Eindhoven. Ze doet vooral onderzoek naar self healing en self cleaning coatings.

Organische deklagen

16 Bespaar energie en tijd door

efficiënter te moffelen na goed programmeren Wanneer we koken en bakken, houden we keurig een recept bij. Als je een biefstuk medium wil bakken, kun je ‘m niet te lang laten staan.

Hetzelfde geldt voor een taart. Dit snappen we allemaal goed. Maar hoe zit dat met de toepassing van poedercoatings? Hoe weet u dat u geen energie verspilt? Het correct kunnen programmeren van de oventemperatuurloggers staat centraal.

Hoe doe je dat gelet op duurzaamheid en kwaliteit?

30 Goede lijmverbinding

vereist doordachte aanpak!

Steeds meer innovatieve bedrijven omarmen lijmen als volwaardige bevestigingstechniek. Jammer genoeg gebeurt dit regelmatig met wisselende resultaten. Volgens de Lijmacademie is dit vaak te wijten een gebrek aan kennis en kunde.

Hoe dit aan te pakken? Ook hier geldt: een goede voorbereiding is het halve werk.

36 Grenzeloos 38 Buitenlandse media 39 Brancheregister

Bij de voorpagina: Wat als je energie zou kunnen winnen uit zonlicht op beton met behulp van grafeen? En ook zou kunnen opslaan in beton? Het is niet erg als de energieopbrengst per vierkante meter laag is, gezien het onvoorstelbaar grote oppervlak dat wereldwijd aan beton beschikbaar is. Of het kan, is niet eens zeker, maar enkele partijen staan klaar om daar grondig onderzoek naar te verrichten. In deze editie een artikel over de uitgangspunten voor dat onderzoek.

10

Veel waardevolle presentaties op event LETS’S GO SUSTAINABLE TOGETHER Het kennis- en netwerkevent LETS’S GO SUSTAINABLE TOGETHER mag een succes worden genoemd. Het event, bedoeld als bron van inspiratie en oplossingen voor een duurzame oppervlaktebehandeling, vond plaats op drie locaties (één in Nederland en twee in België) en op iedere locatie kon men via live streaming de presentaties op de andere locaties volgen. En daar werd gretig gebruik van gemaakt. Op de Nederlandse locatie waren maar liefst honderd personen aanwezig.

Het kan: klimaatneutrale applicatie gecombineerd met hoge kwaliteit en kostenbeheersing Wat kunnen we leren van een bedrijf dat al heel ver is op het gebied van duurzaamheid?

Daarvoor gingen we naar Bruynzeel Storage Systems, een producent van moderne opbergsystemen met vier poedercoatlijnen waar zo milieuvriendelijk mogelijk wordt gewerkt. Iedereen in het bedrijf wordt daartoe ingeschakeld. Men is continu bezig de CO2-footprint te verlagen.

Hoe krijgen ze dat voor elkaar en wat kunnen looncoaters daarvan leren?

18 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 5

OT november 2022-def-bolloos.indd 5

01-11-2022 12:05

Agenda

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Nationale Cobot Dag De cobot (collaboratieve robot) wordt gepresenteerd als de katalysator van Industrie 4.0. Omdat cobots heel flexibel en bijna plug and play zijn, bieden ze een nieuwe weg naar productiviteitsgroei, waarbij robots het personeel eerder aanvullen dan vervangen.

De ontwikkelingen rondom grijpers, sensoren en rekenkracht gaan snel en de prijzen ervan blijven dalen. Daardoor dalen ook de prijzen voor complete cobotsystemen. Cobots zijn geschikt om ergonomisch uitdagende taken aan te pakken, om samen met mensen te werken in kleine assemblagelijnen, zijn betaalbaar en gemakkelijk trainbaar en kunnen worden gebruikt om fysiek belastende, repetitieve en saaie taken uit te voeren.

NOVEMBER

● Start klassikale cursus Poedercoaten niveau 1 10 november www.vereniging-ion.nl

● Nationaal congres BRZO-Seveso 22 november, Utrecht www.outvie.nl/conferenties/nationaalcongres-brzo/

● Klassikale examentraining In-house Control Medewerker 30 november www.vereniging-ion.nl

DECEMBER

● Storingsanalyse, maar dan Anders!

11 november, Houten www.maintenance.nvdo.nl

● Online bijeenkomst ‘Platform Industrie & Veiligheid’ 24 november www.nen.nl

● Start cursus Lijmoperator EAB 14 november, Rijen www.mikrocentrum.nl

● Start Cursus Vacuümtechniek 25 november, Veldhoven www.mikrocentrum.nl

● Centraal (her)examenmoment 14 december, Nieuwegein www.vereniging-ion.nl

● Nationale Cobot Dag 16 november, Tiel www.nationalecobotdag.nl

● Lijmen 2022 29 november, Veldhoven www.mikrocentrum.nl

● Cursus Machineveiligheid F: robotveiligheid 20 december, Veldhoven www.mikrocentrum.nl

● Precisiebeurs 2022 16 - 17 november, Den Bosch www.precisiebeurs.nl

● Opening Ecoclean High Purity Test Centre 29 november, Dettingen (Du) www.ecoclean-group.net

● Energie Verenigd Congres 7 december, Tata Steel www.nvdo.nl/kalender

Lijmen 2022 Lijmverbindingen worden overal toegepast. Omstandigheden waarin de lijm wordt toegepast, functionele eisen aan de verbinding en wet- en regelgeving spelen in alle branches.

Ook in de lijmwereld geldt: om verder te komen en om de mogelijkheden van lijmen kenbaar te maken, is samenwerken en kennisdelen essentieel. Op het event Lijmen 2022 worden alle ingrediënten van het lijmproces belicht, evenals de laatste inzichten, praktijkvoorbeelden en tips en tricks. Er is een sterk inhoudelijk kennisprogramma, maar ook wordt op de praktijk ingegaan met demo’s en cases.

6 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 6

01-11-2022 12:05

ION actueel nieuws

Lees meer nieuws op www.vereniging-ion.nl

Het meest actuele nieuws vindt u op de website en in de nieuwsbrief. Dat geldt zeker ook voor het IONnieuws dat regelmatig geactualiseerd wordt. Op deze pagina wel een kort overzicht van dat nieuws.

Door de QR-code* te scannen, komt u op de website met het uitgebreide en meest actuele nieuws.

Abonneer u op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw branche!

Vereniging ION zoekt enthousiaste freelance galvanodocenten Opleiden en continu leren dragen bij aan de voortgaande ontwikkeling van een onderneming. Goed opgeleid personeel is één van de belangrijkste succesfactoren van een bedrijf, zeker in een veranderende omgeving. Investeren in personeelsleden is investeren in een organisatie en in de oppervlaktebehandelende branche als geheel. ION zoekt een enthousiaste begeleider van deelnemers in het volwassenonderwijs.

Als galvanodocent weet je de professionele kennis en vaardigheden van jouw vakgebied vakkundig over te dragen. Je verdiept je in relevante ontwikkelingen in je werkveld en weet deze te vertalen naar het opleidingsprogramma. Samen met Vereniging ION creëer je een professionele leeromgeving. Als docent kun je bijdragen aan het ontwikkelen en up-to-date houden van het cursusmateriaal. Vier keer per jaar komen wij met dat doel bij elkaar met het kennisteam Galvaniseren.

KERNCOMPETENTIES VAN DE ION-DOCENT • Werkervaring met galvanotechnieken op MBO-4, HBO- of WO-niveau • Enthousiasme voor het vak • Complexe galvanische methodieken op een simpele en sprekende manier over kunnen brengen • Voldoende vakkennis in hieronder genoemde zaken • Basiskennis van KAM-zaken rondom galvaniseren • Sterke communicatieve eigenschappen • Weet de theorie goed te verbinden aan de praktijk • Toetst of de lesstof goed opgenomen wordt • Voelt zich verantwoordelijk voor de kwaliteit van de cursus en het cursusmateriaal • Actueel houden van de benoemde technieken (en dit naar ION communiceren) • Actief helpen om cursusmateriaal up-to-date te houden (optioneel).

• Bij de cursus Galvaniseren deel 2 komen de volgende galvaniseertechnieken aan de orde: verdiepte kennis over basismateriaal staal, aluminium en koper; verdiepte kennis over eerdergenoemde galvanische technieken (diverse metaalneerslagen); platineren; cadmeren; basiskennis over het elektrolytisch neerslaan van lood, ijzer, kobalt, indium, aluminium, magnesium, niobium en titaan; basiskennis over technieken als PR-plating, pulse plating, tampongalvaniseren, anodiseren, elektrolytisch polijsten, galvanoplastiek, bandgalvaniseren en galvaniseren van kunststoffen.

Het is als galvanodocent niet nodig dat je al deze aspecten geheel beheerst. Het belangrijkste is dat je kennis hebt over de basis van elektrochemische reacties. Dit helpt je om het cursusmateriaal te begrijpen en goed over te brengen. Voor het geven van onze cursussen ontvangen docenten een vergoeding.

Belangstelling of behoefte aan meer informatie?

Milena Lo Bue - Opleidingscoördinator E: opleidingen@vereniging-ion.nl T: 030 - 630 03 90

Onze cursussen Galvaniseren bestaan uit twee delen. Het is geen vereiste om beide delen te kunnen geven.

• Bij de cursus Galvaniseren deel 1 komen de volgende galvaniseertechnieken aan de orde: (elektrolytisch) verzinken; vertinnen; verkoperen; vernikkelen (elektrolytisch en chemisch); verchromen; verzilveren; vergulden.

Meer informatie over bovenstaande nieuwsberichten vindt u op de website. *Een QR-code scan je met een smartphone of iPad. Er zijn apps te downloaden om codes te scannen, op nieuwe toestellen werkt de standaard camera-app als QR-scanner.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 7

OT november 2022-def-bolloos.indd 7

01-11-2022 12:05

Kort nieuws Schoen poedercoating en CoatR gaan samen verder Per 1 januari 2023 gaan Schoen Poedercoating en CoatR samen verder onder de naam CoatR. De teams, producten en kennis worden samengebracht op de productielocatie in Heerhugowaard. De relaties van beide poedercoaters kunnen vertrouwen op continuering van de kwaliteit en service die zij gewend zijn.

Schoen staat bij haar klanten bekend als een betrouwbare businesspartner die kwaliteit levert en proactief is in het delen van kennis. Met hoge waarde voor mens-

gerichtheid in de samenwerking met klanten en medewerkers heeft Schoen de afgelopen jaren een flinke groei doorgemaakt.

De fusie met CoatR is de volgende stap in de ontwikkeling. De toekomstvisie, de manier van werken en de korte lijnen van een familiebedrijf zijn de directe raakvlakken tussen CoatR en Schoen. CoatR heeft naast de vestiging in Heerhugowaard een tweede productielocatie in België (Compri Coating Service). Naast de knowhow, zullen door de synergie tussen de twee vestigingen in Turnhout en Heerhugowaard,

de productiemogelijkheden flink gaan toenemen. Samen beschikken zij over vier horizontale laklijnen met een totaalcapaciteit van meer dan een half miljoen vierkante meters per jaar. Beide vestigingen beschikken over het Qualicoat Seaside kwaliteitslabel en besteden veel aandacht aan research en nieuwe ontwikkelingen in productieprocessen en toepassingen.

MEER INFORMATIE www.coatr.eu

Nieuwe VMRG-directeur De VMRG, de brancheorganisatie voor de metalen gevelbouw, heeft een nieuwe directeur: Henk Zoontjens. Hij heeft al eerder bij de VMRG gewerkt en jarenlang verschillende functies bekleed bij diverse bedrijven in de gevelbranche.

Henk Zoontjens: “Als gevelbouwsector staan we aan de vooravond van grote uitdagingen en veranderingen; uitdagingen ten gevolge van de huidige marktsituatie met prijsstijgingen, grondstoftekorten, levertijden en personeelstekorten. Daar-

naast vragen veranderingen in technologie en wetenschap, verdergaande digitalisering, circulaire economie, wijzigende wet- en regelgeving en de veranderende verhoudingen in de markt ook om continu te blijven ontwikkelen. Kortom: er komt heel veel op ons af en ik kijk er naar uit om samen met het geweldige VMRG-team aan de slag te gaan!”.

MEER INFORMATIE www.vmrg.nl

Nieuwe standaard voor straalketels Elcometer geeft aan met de Performance straalketel-lijn een nieuwe standaard te hebben gezet voor stralen waarin veel tekortkomingen van verouderde straalketels zijn weggenomen. Straalketels uit deze lijn hebben een verbeterd leidingwerk (1,5 inch diameter) die de lucht vloeiend door het systeem laat stromen. Dit leidt tot minder drukverlies.

De Performance-straalketel kan met lagere druk worden aangestuurd waardoor de compressor minder hard hoeft te werken wat leidt tot energiebesparing en -kosten.

Daarnaast hebben de nieuw ontworpen straalmiddelkleppen een fijnafstelling, zodat de straalmiddelstroom exact kan

worden afgesteld. Hierdoor is bij gelijkblijvende oppervlakte minder straalmiddel nodig wat weer leidt tot minder verwijderingskosten of minder kosten voor het reinigen ervan.

Alle onderdelen zijn ontworpen om langer mee te gaan en zijn dus duurzamer dan de onderdelen van verouderde straalketels.

Doordat er straalmiddel onder hoge druk door het systeem wordt gepompt, ontstaat altijd slijtage. De Performancestraalketels zijn ontworpen voor snel en gemakkelijk onderhoud en maximale inzetbaarheid. Meer straaltijd dus en lagere onderhoudskosten. De Performance-straalketels hebben een maximale werkdruk tot 12bar en de Performance HP

straalketels zelfs een maximale druk tot 15bar. Met die laatste straalketels kan de straler op grotere afstand dan wel hoogte werken ten opzichte van de staalketel en compressor zonder drukverlies bij de straalmond. Op 24 november ’s middags is er bij Elcometer in Nieuwegein een event waar met een aantal partners uit de straalbranche informatie wordt gegeven over “duurzaam stralen”. Enkele onderwerpen zijn straalketels, straalmiddelen en passiveren.

MEER INFORMATIE www.elcometer.com

8 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 8

01-11-2022 12:05

Kwalificatiestructuur mbo herzien De maakindustrie schreeuwt om meer en goed opgeleide vakmensen. De oplossing is complex en vraagt om verandering op veel gebieden, waaronder de kwalificatiestructuur. Precies daar is nu een belangrijke stap gezet.

In plaats van versnippering in ruim 30 mbo-opleidingen kennen we straks drie hoofddossiers: productietechniek, mechatronica en engineering, met daaronder in totaal negen kwalificaties.

Met deze nieuwe heldere indeling kunnen onderwijsinstellingen straks meer nieuwe studenten trekken en bieden ze vakken die beter inhoudelijk aansluiten op de technologische ontwikkelingen in de mkb-maakbedrijven. De verandering biedt ruimere kaders om aantrekkelijk en toekomstgericht onderwijs te ontwikkelen.

De kwalificaties voor opleidingen voor de maakindustrie waren toe aan vervanging.

Er was te veel versnippering naar specifieke beroepen en de kwalificaties sloten

niet meer goed aan op de ontwikkelingen in de bedrijven en op de arbeidsmarkt.

De mbo Raad, Koninklijke Metaalunie en FME, de bedrijfs(vak)scholen, de topsector HTSM en SBB hebben zich, samen met veel mensen uit de bedrijven en onderwijs, ingespannen om een moderne structuur te ontwerpen.

MEER INFORMATIE www.metaalunie.nl

Mark Helder nieuwe voorzitter Koninklijke Metaalunie De Bondsraad van de Koninklijke Metaalunie heeft Mark Helder (51) benoemd tot nieuwe voorzitter die op 1 januari Fried Kaanen opvolgt als Metaalunievoorzitter. Helder heeft een rijke ervaring als ondernemer in de mkb-maakindustrie.

Helder omschrijft zichzelf als ‘doelgericht, no-nonsense, verbinder en mensgericht’. Hij heeft de sterke overtuiging dat je de toekomst kan creëren door het maken van plannen en het stellen van doelen.

Zijn motto is: delen is groeien. Volgens hem bevindt de Nederlandse mkb-maakindustrie zich in een cruciale fase met een technologie transitie, verdere vervaging van grenzen en uitdagingen op het vlak van duurzaamheid, energietransitie en innovatie.

MEER INFORMATIE www.metaalunie.nl OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 9

OT november 2022-def-bolloos.indd 9

01-11-2022 12:05

Vereniging ION

Veel waardevolle presentaties op event LETS’S GO SUSTAINABLE TOGETHER Op 7 oktober vond het kennis- en netwerkevent LETS’S GO SUSTAINABLE TOGETHER plaats, bedoeld als bron van inspiratie en oplossingen voor een duurzame oppervlaktebehandeling. Het event vond plaats op drie locaties (één in Nederland en twee in België) en op iedere locatie kon men via live streaming de presentaties op de andere locaties volgen. De Nederlandse locatie was het Safari Meeting Centre in Burgers’ Zoo in Arnhem en daar waren maar liefst honderd personen aanwezig!

Het kennis- en netwerkevent is samen met VOM België georganiseerd. In dit artikel blikken we hoofdzakelijk terug op de presentaties in Arnhem. Dagvoorzitter en ION-directeur Ginette Veensma meldde in haar welkomstwoord dat VOM België en ION er trots op zijn dat ze dit event samen hebben kunnen organiseren met veel interessante presentaties waar iedereen via live streaming kennis van kon nemen.

“Wij willen ook meer samen met de leden gaan doen en hen meer betrekken bij de georganiseerde activiteiten. Als vereniging willen we goed naar de leden luisteren en u zult van ons horen via allerlei fronten.”

Het begrip duurzaamheid is om meerdere manieren in te vullen. Dat bleek wel uit de presentatie van Martine Bolhuis, business partner duurzame inzetbaarheid bij Centraal Beheer. Onder de titel Aan de slag met duurzame inzetbaarheid maakte zij meteen duidelijk dat “duurzaamheid begint bij de mensen in onze organisatie.

Centraal Beheer is een organisatie die op zichzelf niks is. Het zijn de mensen die de organisatie maken, zij maken het verschil.

Wij vinden duurzame inzetbaarheid erg belangrijk, we hebben dat begrip ook formeel gedefinieerd. We verstaan eronder het vermogen om medewerkers gezond, plezierig en productief te laten werken binnen en buiten de organisatie. We willen dit met onze medewerkers in praktijk brengen.”

Duurzame inzetbaarheid wordt wat concreter als je het opdeelt in vier hoofdaandachtspunten: • Leren en ontwikkelen • Loopbaan en mobiliteit • Werk en privé organiseren • Gezondheid en vitaliteit.

Elk van die vier punten was weer onder te verdelen in een aantal specifieke aandachtspunten. Bij Leren en ontwikkelen zijn dat onder meer: vakontwikkeling, betekenis voor jou, reverse mentoring, gluren bij de buren en maatwerk om iemand vooruit te helpen. Bij Loopbaan en mobiliteit moet je denken aan taken in het team, rollen in het bedrijf en loopbaancoaching. Werk en privé organiseren komt

onder meer neer op: regelruimte, vragen stellen aan medewerkers, autonomie en wegwijzer. Gezondheid en vitaliteit wordt onder meer bepaald door: cultuur binnen het bedrijf, een eerlijk gesprek, mensen in beweging krijgen. Kortom: werken aan duurzame inzetbaarheid levert meer werkplezier, minder ziekteverzuim en een hogere arbeidsproductiviteit op.

In deze krappe arbeidsmarkt is dat van grote waarde. Dit onderdeel maken van je bedrijfsvoering vraagt om een andere blik waarmee naar medewerkers wordt gekeken.

TAL VAN PLICHTEN In een andere presentatie ging Berry de Jong, senior-adviseur energie en procestechniek bij KWA Bedrijfsadviseurs, in op de vraag hoe applicateurs invulling kunnen geven aan de veranderende wet- en regelgeving. Hij schetste de uitgangspunten van het (inter)nationale klimaatbeleid en de belangrijkste instrumenten om de doelen op het gebied van CO2-reductie, energiebesparing en -transitie te halen.

Op het gebied van veranderende wet- en

10 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 10

01-11-2022 12:05

regelgeving zijn er onder meer de energiebesparingsplicht voor bedrijven met een energiegebruik vanaf 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m3 aardgas. Zij moeten alle mogelijke CO2-reducerende maatregelen nemen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder. Eens in de vier jaar moeten zij daarover rapporteren via de informatieplicht.

“Die houdt in dat u de overheid informeert over uw energieverbruik, de uitgevoerde besparingsmaatregelen en alle maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar en minder die u nog moet uitvoeren. Met de erkende maatregelenlijsten (EML), die door de overheid zijn opgesteld, gaat u na welke maatregelen van toepassing zijn.

De informatieplicht maakt u kenbaar door de EML in te vullen in het e-loket van RVO. De EML bestaat uit drie onderdelen: Gebouwen, Faciliteiten en Processen. Onder processen vallen bijvoorbeeld een spuitcabine en procesbaden. De eerstvolgende uiterste datum dat u moet rapporteren voor de informatieplicht, is 1 december 2023. Energie-intensieve bedrijven heb-

ben daarnaast een onderzoeksplicht, dat wil zeggen dat ze iedere vier jaar zelf alle bedrijfsprocessen in kaart moeten brengen, maatregelen moeten vaststellen en een uitvoeringsplan moeten opstellen.”

TRANSITIEPLAN Kortom: er is geen vrijblijvendheid meer.

De EU heeft zich ertoe verbonden om uiterlijk in 2050 klimaatneutraal te worden.

Als tussenstap heeft de EU voor 2030 bepaald dat de emissies tot en met dat jaar met minstens 55% naar beneden moeten. In het kader daarvan is in juni 2021 het Fit for 55 programma vastgesteld.

In het coalitieakkoord heeft het kabinet de ambitie verhoogd naar 60% emissiereductie in 2030. Geen overbodige luxe, want Nederland heeft sinds 1990 ondermaats gepresteerd op het gebied van klimaatdoelstellingen. Bedrijven moeten nu ook een langetermijnstrategie ontwikkelen waarin staat hoe ze in 2050 CO2 -neutraal kunnen opereren. Daarvoor moeten ze eerst de huidige situatie goed in kaart brengen voor wat betreft de CO2-emissie en de natuurlijke transitiemomenten. Pas

daarna kan men maatregelen onderzoeken en afwegen via een prioriteitenmatrix.

Dit levert een transitieplan op dat als een paraplu over de organisatie hangt. Iedere beslissing moet aan dat plan getoetst worden. Berry de Jong tot slot: “Er zijn kansen genoeg voor de branche oppervlaktetechnieken, maar het is wel zaak er nu concreet mee aan de slag te gaan en niet te wachten totdat een beter alternatief langskomt.”

HEEL ANDERE AANPAK Kelly Beljaars van WeCoat en Alfred Stegeman van AD Chemicals lieten aan de hand van een praktijkvoorbeeld zien hoe zij succesvol hebben samengewerkt om chroom(VI) te vervangen, geld te besparen en CO2-emissie te verminderen.

WeCoat is gespecialiseerd in thermisch verzinken van staal en het poedercoaten daarvan. Dit project richtte zich vooral op de chemische voorbehandeling, maar ook op het verlagen van de temperatuur van de ovens. De aandacht richtte zich onder meer op het alkalische ontvetten waar men erin slaagde de badtemperatuur te OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 11

OT november 2022-def-bolloos.indd 11

01-11-2022 12:05

Presentatie van Berry de Jong verlagen van ongeveer 62 graden naar ongeveer 30 graden bij goede reinigingsresultaten. De procestijd blijft gelijk. Dit voorkomt verlies van warmte en scheelt behoorlijk in de energierekening, resultaat: 60% besparing op energiegebruik en 30% op watergebruik. Daarnaast is men nu bezig om voor het alkalisch ontvettingsbad nieuwe processen in te zetten die geschikt zijn voor 30 graden en die ook niet meer altijd alkalisch zijn.

Verder moest er gelet op de conversiecoating een goede kwaliteit gewaarborgd kunnen worden zonder gebruik te maken van Chroom-6 in de dompelbaden. Het alternatief voor Chroom-6 werd driewaardig chroom en hiermee kon men blijven voldoen aan GSB en Qualisteelcoat. De kwaliteit is niet gelijk aan die bij Chroom-6, maar benadert het wel heel dicht, zo maakten de sprekers duidelijk. Toepassing van driewaardig chroom betekent wel nauwkeuriger werken, omdat de bandbreedtes waartussen je moet werken nauwer zijn. Maar het is wel een heel stabiel proces dat resulteert in een goede lakhechting en dito corrosiebescherming.

Daarnaast is een besparing in het beitsbad gerealiseerd door aan het bad een vloeistof toe te voegen om het zink te

Kelly Beljaars laten neerslaan en vervolgens uit het bad te filteren. Hiermee wordt voorkomen dat zink naar de waterzuivering gaat. Komend voorjaar wordt in een artikel in OT dieper op deze vinding ingegaan.

VOORBEREID OP DE TOEKOMST Tegelijkertijd is ook energie bespaard door in de productie over te stappen op batches, wat ertoe leidde dat de moffeloven niet de hele tijd op een temperatuur van 190 graden stond, maar tussen de batches door terugging naar 120 graden.

Dit leverde een energiebesparing op van 30%, terwijl de hechting van het poeder toenam. WeCoat werkt overigens alleen maar met GSB goedgekeurde poeders.

Kelly Beljaars: “Onze visie is om te voldoen aan de EU-richtlijnen met klimaatdoelen, omdat wij hiermee beter voorbereid zijn op de toekomst.” Alles bij elkaar is dit een casus waar veel andere bedrijven hun voordeel mee kunnen doen, maar het blijft wel bij ieder bedrijf maatwerk”.

Dit sloot goed aan bij de presentatie van Edwin Lokkerbol, directeur van Het Projectenbureau, waarin hij liet zien wat de OT-branche op (korte) termijn te wachten staat. Hij wees erop dat de wereld snel en radicaal verandert, daarbij verwijzend

naar (inter)nationale wet- en regelgeving op allerlei vlak. Applicateurs kunnen zich daarbij niet afwachtend opstellen, maar moeten juist de kansen identificeren en daarmee aan de gang gaan. “Iedereen is ermee bezig. In 2030 moeten reductiedoelen zijn bereikt, maar sectoren moeten al in 2026 aangegeven dat ze op de goede weg zitten. Dat is dus nog ongeveer 600 werkdagen, wees je dus bewust van wat er allemaal op je af komt. Duidelijk is geworden dat het belang van onderhoud toeneemt, omdat opdrachtgevers steeds vaker vervanging van kunstwerken willen voorkomen. Door Rijkswaterstaat en het Rijksvastgoedbedrijf gaat de rol van onderhoud veranderen. Daardoor wordt de behoefte aan kennis over aangebrachte systemen groter. Men wil op een betrouwbare manier kunnen bepalen hoe lang aangebracht coatings nog mee kunnen.

Hergebruik van primaire grondstoffen zoals steen, ijzer en staal wordt steeds belangrijker, maar welke eisen voor coatings brengt dat met zich mee? Minder gebruik van primaire grondstoffen gaat tot andere waardeketens leiden. Wat wordt de positie van de coater bij hergebruik van materialen, weet hij welke eindbehandeling nodig is? ”

12 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 12

01-11-2022 12:05

Edwin Lokkerbol schetste welke maatschappelijke, wettelijjke en technologische ontwikkelingen op applicateurs afkomen.

NIEUWE SAMENWERKINGEN Hij wijst erop dat de ontwikkelingen kansen voor applicateurs met zich meebrengen. Er is veel werk en er komt nog meer werk aan. Onderhoud wordt strategisch opgepakt gelet op de levensduur. Duurzaamheid en circulariteit worden integraal onderdeel van aanbesteden. In het werk moet de (on)schadelijkheid van de manier

van werken worden aangetoond. Bij het verwijderen van verf, restproducten en residuen, zal er niet meer op ‘belofte’ gegund worden, maar wordt er na realisatie gecontroleerd of de eisen gehaald zijn.

Gewenste eigenschappen van substraten door middel van eindafwerking zullen steeds belangrijker worden, bijvoorbeeld coatings die detectiemogelijkheden heb-

DYNAMIEK IN DE SECTOR Edwin Lokkerbol is iemand met een brede kijk op duurzaamheidsontwikkelingen in diverse bedrijfstakken die ook van invloed zijn op oppervlaktetechnieken. Desgevraagd wijst hij op een aantal ontwikkelingen waar applicateurs mee te maken krijgen. “Er wordt veel onderzoek gedaan naar verbeteren van glasvezelcoatings bij productontwikkeling. Dat is complex, omdat er zoveel variabelen in het spel zijn. Door kunstmatige intelligentie toe te passen kan veel data snel geanalyseerd worden, wat naar verwachting leidt tot aanzienlijk snellere ontwikkeltrajecten voor nieuwe coatings. Wat hierbij opvalt, is dat grote chemiebedrijven hierbij samenwerken met relatief kleine en jonge softwarebedrijven en universiteiten wat leidt tot een aanzienlijke versnelling van R&D-processen. Getalenteerde studenten gaan soms met een specifieke vraag op zoek naar antwoorden. En soms starten ze samen met een groot bedrijf een eigen bedrijf om te zien of de gekozen oplossingen ook haalbaar, schaalbaar en betaalbaar kunnen zijn. De dynamiek in de sector zal daardoor toenemen en nieuwe bedrijfjes krijgen

ben. “Dit alles betekent dat applicateurs en de brancheorganisatie op zoek moeten naar nieuwe samenwerkingen om alle transities succesvol te laten zijn, bijvoorbeeld ketensamenwerking. En bestaande samenwerkingen zullen geïntensiveerd moeten worden. Als sector alleen red je het niet. De sector moet zich meer dan nu gaan opstellen als gesprekspartner om

een kans. Voor leden van Vereniging ION kan het interessant zijn om te kijken of er met deze startups kan worden samengewerkt.

“Het Brightlands Materials Center (BMC) doet specifiek onderzoek binnen het Sustainable Buildings-programma en onderzoekt bijvoorbeeld coatings die warmte kunnen vasthouden.

BMC heeft met TNO en partners een thermochrome coating ontwikkeld voor energiezuinige ramen. Deze zogenaamde SunSmart-coating kan de transmissie van zonnewarmte door architectuurglas reguleren. Ook bij de toepassing van zonnepanelen is de zoektocht naar manieren op de opbrengst ervan te vermeerderen volop bezig. Nieuwe materialen - ook in de vorm van coatings die bijvoorbeeld lichtabsorberende effecten van bestaande installaties of instrumenten kunnen versterken- worden steeds vaker toegepast om het rendement van zonnepanelen te vergroten. Tot slot gaan marktpartijen bij de inkoop steeds meer eisen dat de impact op het klimaat van aangekochte producten en technieken inzichtelijk wordt gemaakt. Dus wat de CO2-footprint is van een verf of coating. En wat de impact van de coating is op hergebruik of recycling.”

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 13

OT november 2022-def-bolloos.indd 13

01-11-2022 12:05

innovaties verder te brengen. We moeten dezelfde taal gaan spreken en vaktermen goed definiëren. We moeten in ieder geval niet afwachten, maar aan de slag gaan.”

STEEDS EEN PAAR STAPJES VERDER De presentaties werden afgesloten door een presentatie van Burgers’ Zoo zelf.

KAM-coördinator Sandra Brandts legde uit dat Burgers’ Zoo een aantal jaar geleden serieus aan de slag is gegaan op het gebied van duurzaamheid. In het kader van duurzaam ondernemen als dierentuin heeft Burgers’ Zoo het Green Key keurmerk, een Europees milieukeurmerk dat bestaat uit de certificaten brons, zilver en goud. Burgers’ Zoo heeft altijd goud gehaald. Het keurmerk richt zich maatschappelijk verantwoord ondernemen en stimuleert deelnemers om steeds een paar stapjes verder te gaan. Gelet op maatschappelijk verantwoordelijk ondernemen zijn er twaalf deelgebieden vastgesteld waarop men doelen heeft bepaald en waarop Burgers’ Zoo aanmerkelijke voortgang heeft geboekt. Voor ieder bedrijf kunnen die deelgebieden een inspiratiebron/aandachtspunt zijn.

Die deelgebieden zijn: • management: dat moet achter het maatschappelijk verantwoordelijk ondernemen staan • communicatie: om mensen meer bewust te maken

Presentatie van Sandra Brandts van Burgers’ Zoo. • mobiliteit: bijvoorbeeld laadpalen op het parkeerterrein • afvalverwerking: door middel van gescheiden inzameling • water: regen opvangen en hergebruiken (in de dierentuin zelf, maar ook om daarmee de toiletten door te spoelen) • energie: besparing op diverse manieren • eten en drinken: rekening houden met duurzaamheid • reiniging: gebruik van milieuverantwoorde producten • maatschappelijke betrokkenheid: mogelijkheid voor zieke kinderen om een bijzondere dag in de dierentuin door te brengen

• bouwen en omgeving: materialengebruik • duurzaam inkopen • textiel; bedrijfskleding Op een vraag uit de zaal werd opgemerkt dat de mest die in de dierentuin ontstaat, wordt opgehaald door boeren uit de omgeving.

MEER INFORMATIE www.kwa.nl www.wecoat.net/nl www.adinternationalbv.com www.hetprojectenbureau.nl

Tijdens de lunch werd er veel genetwerkt.

14 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 14

01-11-2022 12:05

DENK- EN DAADKRACHT IN DROOGSYSTEMEN

IR DROGERS IR VERWARMING SERVICE & ADVIES

Innovatieve en high-performance oppervlaktebehandelingen.

Welk voorbehandelingsproces u ook nodig heeft, Chemetall, een wereldleider en specialist op het gebied van oppervlaktebehandeling, biedt u innoverende en hoogstaande systeemoplossingen.

Leer meer over Chemetall en BASF, samen marktleiders in toegepaste oppervlaktebehandeling.

A A M B E E L D | 1 9 1 6 7 1 | N T | M E D E M B L I K TEL.| +31| (0)299| 689020 E-MAIL|INFO@INFRAROODTECHNIEK.NL W W W. I N F R A R O O D T E C H N I E K . N L

www.chemetall.com

Glasbeek ad 1.pdf 1 7-11-2013 11:37:09

Bespaart u al op uw gas en energie energiekosten?

Ontdek hoe u een directe kostenreductie in de chemische reiniging van 10% kunt realiseren op 4 fronten:

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

mail vrijbl Gratis ijven d naa bespa r r che mica ingsa d ls@a dinte vies rnati onalb v.com

K

is a part of AD International

adinternationalbv.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 15

OT november 2022-def-bolloos.indd 15

01-11-2022 12:06

Thema Duurzaamheid en Visie

Organische deklagen

Bespaar energie en tijd door efficiënter te moffelen na goed programmeren Wanneer we koken en bakken, houden we keurig een recept bij. Als je een biefstuk medium wil bakken, kun je ‘m niet te lang laten staan. Hetzelfde geldt voor een taart. Dit snappen we allemaal goed. Maar hoe zit dat met de toepassing van poedercoatings? Hoe weet u dat u geen energie verspilt?

Een poedercoating te lang of te kort in de oven resulteert in een nadelig effect.

Maar in tegenstelling tot een baksel in de keuken waarbij we een tijd en temperatuur krijgen van een recept, kunnen we een poeder op verschillende tijden en temperaturen uitharden. Des te hoger de temperatuur, des te korter de tijd. Hierbij gaat het dus eigenlijk om een hoeveelheid energie in plaats van een tijd/temperatuur.

Binnen ISO TC35, de standaardisatiecommissie voor coatings, wordt gewerkt aan specificaties voor alle testen om de kwaliteit van het poeder te beoordelen.

Deze normen zijn Europees overgenomen en wereldwijd de standaard. Qualicoat als kwaliteitseisenpakket verwijst hier ook naar. Binnen de Normcommissie Verfwaren speelt nu een idee om gebruikers betere handvaten te geven voor het programmeren van hun loggers.

Afbeelding 1

Momenteel is er een voorstel om de manier waarop poederfabrikanten hun uithardingscriteria opgeven, te standaardiseren. Sommige fabrikanten geven 1 of 2 punten, anderen 3 punten. Vaak ontbreekt ook een specificatie van de minimale en maximale temperatuur. Deze zijn van belang voor het correct kunnen programmeren van de oventemperatuurloggers om zo de poedercoatoven zo efficiënt mogelijk te kunnen programmeren.

AFBEELDING 1 Dergelijke ovendataloggers zoals in dit voorbeeld, de CurveX 4, zijn door middel van hun software eenvoudig in te stellen.

Maar voor een goed resultaat is de juiste informatie nodig die op juiste wijze moet worden ingevoerd. Hoe werkt dat? Dataloggersystemen, zoals de CurveX 4, gaan rekenen vanaf de minimale curetemperatuur tot de maximale temperatuur. Bij de

minimale temperatuur start de chemische reactie en op de maximale temperatuur loopt deze op de maximale snelheid. De oven op een hogere temperatuur instellen, heeft dus ook geen zin. Tussen deze twee uiterste temperaturen wordt door opgave van drie punten de snelheidscurve ingesteld. Hiermee is efficiënt de cure zo in te stellen dat er niets mis kan gaan. Dergelijke parameters kunnen allemaal binnen de software worden ingesteld wat leidt tot een correcte bepaling van de cure-index.

Een Cure-index van 100 betekent dat precies de juiste hoeveelheid energie is aangeboden aan de uithardingsreactie.

Alles onder de 100 is under-cure en onvolledige polymerisatie en alles boven de 100 is weggegooide energie.

AFBEELDING 2 Vaak worden de cure-parameters verkeerd ingesteld, waardoor het optimale rendement van de poedercoatlijn niet wordt gehaald en doorgaans veel energie verloren gaat. In de praktijk komen cure-indexen voor van 300. Dan is dus twee-derde van de gebruikte energie verspild. Significante besparingen zijn dan mogelijk.

Binnen ISO TC35 wordt gewerkt aan een New Work Item Proposal (NWIP*) voor een duidelijke nomenclatuur en een uniforme opgavestijl voor de uithardingscriteria van poedercoatings. Hiermee valt in de industrie veel geld te besparen en problemen te voorkomen. Maar de uithardingscriteria zijn slechts een deel van de benodigde parameters. Naast uitharding spelen ook

16 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 16

01-11-2022 12:06

verhogen. Hoewel dit als een no-brainer klinkt, worden in de praktijk veelal de aanpassingen niet doorgevoerd resulterend in onnodig energieverlies en inefficiëntie in een industrie die toch al onder druk staat.

Afbeelding 2 substraat en productiebeperkingen een rol. Deze kunnen in softwarepakketten, zoals een Ideal Finish Analysis, ook worden ingesteld.

opgeborgen voor verdere verwerking. Ook deze beperkingen zullen verwerkt moeten worden voor het correct instellen van een productieproces.

De opwarmingssnelheid van een mechanisch deel kan beperkingen hebben.

Wanneer bouwdelen met een te snelle expansie de oven ingaan, zal daarop onnodig veel stress ontstaan. Hierbij zijn opwarm- en afkoelsnelheid, maximale producttemperatuur en maximaal temperatuurverschil op het deel van belang.

Die kunnen de structurele integriteit van het product nadelig beïnvloeden. Maar denk ook aan facilitaire restricties bij de applicateur, zoals minimale en maximale snelheden van de productielijn en het beschikbare personeel. Een lijn op volle snelheid is mooi, maar dat wil dit nog niet zeggen dat het personeel dat aankan.

De productiedelen moeten van de band worden gehaald en zorgvuldig worden

AFBEELDING 3 Het opzetten van correcte cure en alle restraints kunnen we dus onderverdelen in onderstaande workflow: • Verzamel Cure-gegevens van het poeder • Stel de juiste controls en gegevens van de oven in • Stel de juiste restraints voor het product/coating en lijn in • Stel het juiste interval in voor de logger • Koppel alle settings aan elkaar in de software tot een template.

Afbeelding 3

Een correcte interpretatie van de cure is nu dus mogelijk en hiermee kan men aanzienlijk besparen op energiekosten en tegelijkertijd de efficiëntie en de kwaliteit

Het vergemakkelijken van het correct instellen van de ovenloggers door een eenduidige specificatie van de cureeigenschappen zal zeker helpen, maar vraagt nog wel een lange adem. Een ontwikkeltraject voor een norm duurt vanaf een NWIP tot een ISO-norm gemiddeld vier jaar. Dit door nationale en internationale consultatierondes, maar bij poedercoating ook door het gebrek aan internationale experts. Ook op nationaal niveau in Nederland is de aanwas niet groot. Veel poedercoaters verenigen zich in de brancheorganisaties en laten van daaruit hun normalisatie doorvoeren. Dit geeft wel invloed in de normalisatie, maar die kan nationaal makkelijk buitenspel worden gezet door andere partijen.

Bij normalisatie is ieder lid één stem waard, ook al vertegenwoordigt deze op nationaal niveau een grotere groep.

Een enkele vertegenwoordiging van de brancheorganisatie is al buitenspel te zetten door twee verffabrikanten of andere belanghebbenden.

Meewerken aan het schrijven van normen is dus van essentieel belang wanneer men de industrie, maar ook zijn eigen werk naar een hoger niveau wil tillen. Deelnemen aan normcommissies is voor iedereen open. Wil je deelnemen, neem dan contact op met NEN of met ondergetekende. * NWIP is een initieel stadium voor een norm in ontwikkeling. Hierbij brengt een land of expert een voorstel ter stemming om aangenomen te worden tot het ontwikkelingsproces van een norm.

Nico Frankhuizen Voorzitter NEN Normcommissie Verfwaren, manager productmanagement Industrial Physics nfrankhuizen@industrialphysics.com 06-21480582 010-7900102 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 17

OT november 2022-def-bolloos.indd 17

01-11-2022 12:06

Algemeen

Thema Duurzaamheid en Visie

Het kan: klimaatneutrale applicatie gecombineerd met hoge kwaliteit en kostenbeheersing Wat kunnen we leren van een bedrijf dat al heel ver is op het gebied van duurzaamheid? We bezochten Bruynzeel Storage Systems in Panningen.

Deze producent van moderne opbergsystemen heeft vier poedercoatlijnen waar zo milieuvriendelijk mogelijk gewerkt wordt. Men is continu bezig de CO2-footprint te verlagen en voor de eigen activiteiten mag het bedrijf zich klimaatneutraal noemen. Hoe krijgen ze dat voor elkaar?

Overal ter wereld vinden de opbergsystemen gretig aftrek. In musea, winkels, kantoren, archieven, ziekenhuizen en bibliotheken zijn ze populair. Reden: de opbergsystemen zijn verrijdbaar, waardoor de grote kasten strak tegen elkaar kunnen staan als ze niet gebruikt worden. Heb je iets uit een kast nodig, dan druk je op een knop en komen de kasten langzaam in beweging. Maar waar ter wereld ze ook worden neergezet, ze worden in Panningen gemaakt. Guus Lommen, technisch manager bij Bruynzeel, vertelt hoe het bedrijf al geruime tijd bezig is om zo milieuvriendelijk en kosteneffectief mogelijk te werken, met behoud van een hoge productkwaliteit. “We willen ons continu verbeteren, iedereen in het bedrijf is daar ook mee bezig. Hoe kunnen we effectiever werken, de lijn beter beladen, minder poeder gebruiken en hoe krijg je minder stilstand? Waar en hoe kunnen we energie besparen? We hebben al veel bereikt, maar het kan altijd beter.”

De manier van werken is in zekere zin uniek. Drie van de vier coatinglijnen hebben geen voorbehandeling. Daar wordt

gewerkt met olievrij materiaal, waardoor je de voorbehandeling uitspaart en geen water, chemicaliën en energie nodig hebt.

Op zich al een flinke besparing, maar bovendien worden de producten gebogen ná het lakken, waardoor je ook nog kunt besparen op het poedergebruik: er gaat niet meer poeder op dan strikt nodig is.

En het bedrijf is nog lang niet klaar op het gebied van besparen of hergebruiken.

Guus Lommen: “We hebben al een heel lage moffeltemperatuur, maar met één van onze poederleveranciers zijn we aan het

kijken of een nòg lagere moffeltemperatuur mogelijk is. Misschien wordt de poeder dan wel wat duurder, maar onderaan de streep kan het best interessant zijn. Ook bekijken we wat we kunnen verbeteren bij de poederlaagbeheersing en bij de dampgasafvoer. Misschien kunnen we daar warmte uithalen, dat zijn we aan het testen. Zo kijken we continu naar verbetermogelijkheden en iedere medewerker is hierbij betrokken. Dat is ook onze kracht, de mensen zijn onderdeel van deze reis.”

Guus Lommen (l) en Jos Mollen.

18 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 18

01-11-2022 12:06

Gestanste plaatdelen in de volautomatische lijn.

ENERGIEVERBRUIK Die reis naar verbetering kent drie grote ‘aandrijfsystemen’: de wil om continu te verbeteren, meten is weten en specifieke kennis inhuren van derden. Voor dat laatste is onder meer HangOn ingeschakeld, een producent van hulpmiddelen voor ophangen en maskeren. HangOn heeft vanuit het hoofdkantoor in Zweden het HangOn Green Effect Report 2022 gepresenteerd. Daaruit blijkt dat er veel energie te besparen is door de poedercoatlijn efficiënter te beladen. Verder biedt HangOn op hun website een rekentool om de kosten en het energieverbruik per product in een coatinglijn te berekenen. Jos Mollen, salesmanager van HangOn, legt de conclusies van het onderzoek uit.

“Wellicht verrassend blijkt daaruit dat juist de voorbehandeling de grootste energieverbruiker is. Een middelgrote lijn gebruikt in zijn geheel 470 kilowattuur waarvan de voorbehandeling inclusief de droogoven maar liefst 285 kilowattuur gebruikt. Veel mensen denken dat de moffeloven de meeste energie gebruikt, maar het is dus de voorbehandeling. De belangrijkste

conclusie is echter dat het energieverbruik in een lijn redelijk constant is. Als je het aantal te coaten producten in een lijn gaat verhogen, verbruik je niet heel veel meer energie. Maar het energiegebruik per gecoat product gaat dan wel sterk naar beneden, evenals de kosten per product. Dit noemen we het HangOn Green Effect. Als je in een middelgrote lijn 2.000 stuks van een bepaald product met een totale massa van 850 kg per uur coat, verbruikt dit maar 20% minder energie dan het coaten van 9.600 stuks van datzelfde product met een massa van 3.550 kg per uur. Per product betekent dit een verbetering van 0,29 kWh naar 0,07 kWh per product.”

Voorbeeld: vier keer zoveel producten, en maar 20% meer energie

Hij vervolgt: “Maar het levert niet alleen milieuwinst op. Duurzaamheid komt neer op een balans tussen het milieubelang, voldoen aan wet- en regelgeving (samenleving) en het financiële aspect.

Een coatinglijn kan milieuvriendelijker én winstgevender worden door het verhogen van de lijnefficiency. Bij een bedrijf als Bruynzeel, met tamelijk veel uniforme producten in eigen beheer, is het makkelijker om efficiënter te werken. Het management kijkt ook mee naar de lijnbelading vanwege de grote impact hiervan op het financiële resultaat. Het verbeteren van die lijnbelading hoeft niet complex te zijn; we pleiten zelfs voor een simpele benadering die begint bij het ‘laaghangend fruit’. Aan mogelijke verbeteringen in de lijnbezetting moet men wel continu aandacht geven.”

HEEL VEEL TESTEN Guus Lommen: “Een eerste stap voor verbetering is het meten van je energieverbruik van de diverse onderdelen en installaties. Als je dat weet, weet je waar je kunt beginnen en kun je de lijst verder afwerken. Maar het is nooit een kwestie OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 19

OT november 2022-def-bolloos.indd 19

01-11-2022 12:06

Lamp gemaakt met ophanghaken. van even een knop omdraaien. Het gaat om idee-ontwikkeling en via testen de haalbaarheid daarvan onderzoeken. We zijn nu bijvoorbeeld bezig om te kijken of we bepaalde producten dubbel kunnen hangen in de lijn. Is dat technisch mogelijk en wat betekent dat voor het energiegebruik? Met HangOn willen we daar duidelijkheid over krijgen. Het project richt zich op grote draagpanelen voor kunstopslag, zoals schilderijen. Om die dubbel te kunnen ophangen, moeten we vragen beantwoorden, zoals: hoe hang je ze dan precies op, welke ophangrekken heb je dan nodig en wat betekent het voor de handling? Bij de beantwoording moet aan onze hoge kwaliteitseisen voldaan blijven worden. We moeten dus allerlei testen uitvoeren, maar de opbrengst kan enorm zijn: een halvering van het aantal uren en een flinke energie- en kostenbesparing.

Hoeveel precies weten we nu nog niet.

Bij de opzet en uitvoering van de testen schakelen we HangOn in vanwege hun specifieke kennis.”

Guus Lommen laat een grafiek zien van de bereikte energiebesparing door de jaren heen. Per ton verwerkt staal is het gasgebruik gedaald, van 51 kubieke meter gas in 2020 naar 39 kubieke meter gas vorig jaar.

“Hierbij hebben we niets ingeboet aan de vereiste kwaliteit, waaronder de corrosiebestendigheid. Met regelmaat bespreken we per afdeling in het whiteboardoverleg het energiegebruik. Hierdoor houden we de focus en snappen de medewerkers hoe en waarom we aan de knoppen draaien.

Twee uit elkaar geschoven opbergsystemen.

Eén van de vier lijnen is een power- & freebaan met olievrij materiaal en meestal één kleur. Daar kunnen we spelen met de temperaturen. Bij grote drukte zetten we de temperatuur in de oven iets hoger zodat de productie sneller gaat. Als het minder druk is, verlagen we de temperatuur waardoor de producten langer in de oven blijven, maar we wel besparen op gas. En wij kijken hoe we de bezetting van de lijn kunnen optimaliseren. Vorig jaar hebben we bijvoorbeeld de boekensteunen voor archiefstellingen een kwartslag gedraaid voor de lijn. Dat klinkt eenvoudig, maar het roept allerlei vragen op, omdat je wel de kwaliteit moet waarborgen. Je moet weten of er dan handmatig bijgespoten moet worden, kunnen de spuiters het bijhouden, hoe zit het arbotechnisch, welke ophanghaken zijn het meest geschikt, enzovoorts.”

VOLAUTOMATISCHE LIJN Eén van de vier coatinglijnen is wel heel bijzonder, want die is geheel automatisch.

Uit stalen coils worden plaatdelen gesneden en gestanst, opgehangen, gecoat, uitgemoffeld, neergelegd, gebogen en verpakt op een pallet. En dat alles volledig automatisch. Voor zover bekend, is dit de enige volautomatische coatinglijn met automatische haakdispenser in Nederland.

Ook in heel Europa zijn er maar enkele van, volgens Jos Mollen. De lijn in Panningen pakt per jaar drie miljoen ophanghaken op die slechts eenmaal worden gebruikt. Uit milieuoogpunt lijkt dat een minpunt, maar dat bestrijdt Guus Lommen: “Voor herge-

bruik van die haken kun je ze laten ontlakken, maar hoe milieuvriendelijk is dat?

En dan zit je nog met de vraag hoe je die haken volautomatisch kunt inbrengen in de lijn. Plus, de aarding van hergebruikte haken is minder goed, waardoor je een slechtere laagdikte hebt. We zijn onlangs in contact gekomen met een ontwerper en die hergebruikt de haken om er lampen van te maken. Per lamp zijn er ongeveer 50 haken nodig.”

Voor de eigen activiteiten mag Bruynzeel zich klimaatneutraal noemen (scope 1 & scope 2 volgens het Greenhouse Gas Protocol). Dit is geverifieerd door accountancy- en consultancybureau Deloitte.

Het volledige gasgebruik van het bedrijf wordt lokaal met biogas opgewekt en de volledige elektriciteitsvraag komt uit zon en wind. “Je verandert niet van vandaag op morgen, je kunt niet in één jaar je milieuscore verdubbelen. Verbetering bereik je door er continu mee bezig te zijn, door ieder jaar een stapje verder te gaan.

Het rendement van onze lijnen verbetert zich met enkele procenten per jaar, maar je kunt dat niet ophangen aan één ding.”

MEER INFORMATIE www.bruynzeel-storage.nl www.hangon.com www.ghgprotocol.org

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 20

01-11-2022 12:06

Oplossingen Voor Oppervlaktebehandeling

Airblast Straalmiddel Recyclingsystemen Wereldwijd bewezen kwaliteit

Leverbaar in meerdere capaciteiten

OP ZOEK NAAR DUURZAME OPLOSSINGEN

Uitstort in straalketels en/of Bigbags Gebruiksvriendelijk, robuust en kostenbesparend Geschikt voor vele soorten meermalig straalmiddel

Totale ontzorging van afvalstoffen.

Eigen verwerkingsmogelijkheden van o.a. ontvettings- en beitsvloeistoffen.

Reiniging en onderhoud van sproeitunnels en dompellijnen.

Het geven van veiligheidsadviezen.

NEDWASTE B.V. | De Sikkel 45 | 8181WD Heerde Tel.+31 578 695 393 | M.+31 610 287 434 | Email: info@nedwaste.nl +31 72 571 80 02 | www.airblast.com | info@airblast.com

Internet: www.nedwaste.nl

In need of project-based R&D resources?

Let's talk.

AgfaLabs offers analytical and development R&D services as well as consulting to a variety of industries. With access to the latest scientific insights and specialist equipment we help solving problems or shortening your product's time-to-market.

Proud to already serve some great companies around the world, we are open to discuss also your needs.

PRODUCT LANCERING

FLEXI FRAME FOR INDUSTRIAL COATING

FLEXI-FRAME Het demontabele frame is de slimme oplossing voor efficiënte opslag - zowel voor transport als op locatie. Met een flexibel ontwerp en stabiele constructie is Flexi-frame eenvoudig te gebruiken met bestaande ophangsystemen en kan het u helpen uw coatinglijnen te vullen. www.hangon.com/nl/flexi-frame

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 21

OT november 2022-def-bolloos.indd 21

01-11-2022 12:06

Trots op het werk De nieuwe onderwijscampus in Lelystad, ook wel Porteum genoemd, bestaat uit zeven gebouwen voor het middelbaar onderwijs. De schoolgebouwen bieden plaats aan ruim 3.800 leerlingen. Elk schooldeel heeft zijn eigen kleurpalet en afwijkende gevelafwerking, zoals goud- en koperkleurig aluminium. De aluminium profielen beslaan in totaal ongeveer 10.000 vierkante meter. Die profielen hebben de kleur Anthracite Grey (SD300C-7701620), die zich kenmerkt door z’n eenvoud, maar ook een tijdloze klassieker is.

De aluminium profielen zijn door Jonkman Coating voorbehandeld volgens het PREANO+ systeem. Dit coatingsysteem bundelt de processen van pre-anodiseren en poedercoaten in één verticale lijn. Hierdoor ontstaat een duurzame afwerkingslaag met een zeer hoge corrosiebestendigheid.

Als tweede beschermende laag en kleurrijke afwerking zijn Alesta® SuperDurable poedercoatings toegepast in de kleur

22 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 22

01-11-2022 12:06

RAL 7016. Deze zijn Qualicoat klasse 2 gecertificeerd. De preanodisatie laag heeft een laagdikte van 4-10 micrometer, de éénlaags poedercoating van 60 micrometer. De krachtige combinatie van het PREANO+ systeem en de afwerking met SuperDurable poedercoatings verlengt de levensduur van de aluminium constructies aanzienlijk evenals het behoud van kleur en glans.

Foto: Eurolacke OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 23

OT november 2022-def-bolloos.indd 23

01-11-2022 12:06

Algemeen

Thema Duurzaamheid en Visie

De zoektocht naar duurzamer opereren Hoe gaat de ‘gemiddelde’ oppervlaktebehandelaar om met de uitdagingen op het gebied van duurzaamheid en energie? Wie zo’n bedrijf wil vinden, merkt dat het gemiddelde bedrijf niet bestaat. Iedere oppervlaktebehandelaar heeft zijn eigen kenmerken en bijzonderheden. Voor deze editie gingen we naar Brüning Coatings dat onder meer met bijzondere coatings werkt voor diverse markten – wat de zoektocht naar duurzamer opereren niet eenvoudig maakt.

Brüning Coatings bestaat uit Brüning Technische Coatings en Brüning Flexible Finishes. De eerste richt zich hoofdzakelijk op het coaten van kleine metalen onderdelen in grote series, waarvoor een breed pakket aan coatings beschikbaar is. De tweede richt zich hoofdzakelijk op het coaten van rubberen onderdelen. Voor dit artikel kijken we voornamelijk naar Brüning Technische Coatings. Hoe gaan zij om met duurzaamheid en energiebesparing? Zo divers als het klantenbestand is, zo divers blijkt het antwoord te zijn.

Willem Peter Brüning: “Voor onze klanten hebben we een breed palet aan coatings met specifieke eigenschappen, voor veel specifieke toepassingen. Denk aan corrosiewering, geluiddemping, flexibele, isolerende of juist elektrisch geleidende coatings, coatings met een hoge chemische resistentie of coatings die een heel glad oppervlak bieden. Aan de hand van het eisenpakket van de klant, selecteren we de meest geschikte coating. Soms doorlopen we daarvoor met de klant een bepaald testprogramma. De ene keer is de oplossing een epoxy, de andere keer een polyester, maar we hebben ook bijzondere coatings zoals Rilsan, Halar en PFA. Onze voornaamste markten zijn de automobielindustrie, offshore, windmolens en elektronische apparaten. Een bijzondere markt waar wij nu veel voor werken, is de batterijtechniek in auto’s. Dan heb je te maken met onderdelen die geïsoleerd

moeten worden. Bij batterijen komt heel veel spanning vrij en dat vereist veel plekken die aanraakveilig moeten zijn.”

BIOLOGISCHE COATING Auto’s met batterijen zullen steeds meer het beeld gaan bepalen. Batterijen zitten niet alleen in elektrische personenauto’s, maar ook in autobussen en landbouwwerktuigen en straks ook in boten en vrachtwagens. Volgens Brüning gaat de batterijtechniek een heel grote business vormen. “Het is nu nog een beetje zoeken waar de markt die batterijen laat maken, en waar de delen die aanraakveilig moeten zijn gecoat gaan worden. Je praat over batterijpakketten die met elkaar verbonden worden met een zogenoemde busbar.

Deze spanningsrail moet aanraakveilig zijn. Dat bereik je met hoog isolerende

Willem-Peter Brüning.

coatings die wij aanbrengen door middel van poedercoaten. Je hebt lichtere en zwaardere batterijen, maar ze gaan allemaal gepaard met spanningen tot wel 8.000 volt. Aanraakveiligheid is een serieuze zaak.”

De coating die Brüning hiervoor inzet is niet alleen bijzonder vanwege het doel, maar ook vanwege de samenstelling. Deze zogeheten Rilsan coating is namelijk volledig biologisch en wordt geproduceerd uit Castor-bonen, die afkomstig zijn uit de Ricinus palmboom. Deze groeit in ZuidEuropa en in bepaalde regio’s in oostelijk Afrika. De bonen van deze palm creëren een polyamide-keten, die zeer geschikt is voor beschermende coatings voor metaalproducten. De producent van Rilsan is Arkema. Willem Peter Brüning: “Die coating heeft niet alleen een fantastische isolerende werking, maar ook een heel goede corrosiewering en hij is chemisch resistent en flexibel. Voor de toepassing op de busbar hebben we in meetapparatuur geïnvesteerd om de doorslagspanning te kunnen meten waarmee we controleren of aan de klantwens wordt voldaan. Rilsan passen we ook toe op onderdelen voor schuifdaken in auto’s. Een driehoekige veer drukt de spoiler naar buiten als het schuifdak geopend wordt. De coating daarop moet vooral de slijtage weerstaan die daarbij kan ontstaan en moet tot 15.000 schuifdakbewegingen meegaan. Van dit product coaten we er 20.000 per dag. We

24 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 24

01-11-2022 12:06

Meetapparatuur om de doorslagspanning te kunnen meten op gecoate busbars. hebben speciaal voor dit product een meetrobot aangeschaft die de laagdikte van de coating over het complete product controleert.”

ENERGIEGEBRUIK EN EMISSIES Verder brengt Brüning ook isolerende coatings aan op bijvoorbeeld micromotoren die hun toepassing vinden in scheerapparaten en in geldautomaten.

Belangrijk bij deze coating is een hoge kantendekking, zodat de wikkeldraad van de elektromotor geen metallisch contact maakt met de stator. Op montage-ringen voor boilers wordt een milieuvriendelijke nylon coating aangebracht die geluid absorbeert. Hierdoor hoor je de typische geluiden niet als de boiler opwarmt en afkoelt. Ook trillingsdempers voor het trillingsvrij monteren van scheepsmotoren krijgen een dergelijke coating.

Alle benodigde apparaten en machines voor deze oppervlaktebehandelingen hebben natuurlijk wel een milieu-impact, zoals energiegebruik en emissies. Hoe gaat het bedrijf daarmee om? Willem Peter 20.000 van deze veren per dag.

Automatische opstelling met robot voor de controle van aangebrachte coatings op driehoekige veren voor schuifdaken.

Brüning: “We zijn een energie-intensief bedrijf. We hebben twee gasgestookte doorloopovens en heel veel elektrische ovens. Ook hebben we een gesloten dampontvetter, een heel zware machine met een energiegebruik van 140 Kilowattuur.

Al het ontvettingswerk in een week sparen wij op, zodat we die machine maar één keer per week hoeven aan te zetten. Maar dat is wel een aanslag op je planning. We kopen onze energie collectief in, maar in 2023 loopt het contract af. De mogelijkheden voor energiebesparing hebben we al eens onderzocht en ik denk niet dat daar nog veel winst te halen is. De coatings die wij aanbrengen, vereisen allemaal een moffeltemperatuur van minimaal 200 ºC tot wel 500 ºC voor sommige exotische coatings. Uiteraard onderzoeken we of we op de allerlaagste temperatuur kunnen gaan zitten die de coating voorschrijft en of de processen wat korter kunnen, maar de uiteindelijke kwaliteit mag nooit ter discussie staan.”

Tot slot vertelt hij: “Op één van de twee gebouwen liggen al zonnepanelen, maar we

willen kijken of we dat met wat bouwkundige aanpassingen ook kunnen realiseren op het tweede gebouw. Momenteel is het dak daarvoor niet sterk genoeg. Ook zijn we alle emissiepunten in ons bedrijf aan het inventariseren, die we de komende jaren gaan voorzien van actief koolfilters.

En uiteindelijk willen we de meest milieuonvriendelijke coatings – die met oplosmiddelen – gaan vervangen door schone, watergedragen coatings. Probleem hierbij is dat veel specificaties van de grote klanten, zoals spoorwegen, olie-industrie en Rijkswaterstaat, nog uit de jaren 60 of 70 stammen, met voorgeschreven coatings uit die tijd. Het vraagt dus nog wel wat zendingswerk voordat daar de meest moderne coatings zijn goedgekeurd.”

MEER INFORMATIE wwwbruning-coatings.nl www.arkema.com

Montage-ringen voor boilers krijgen een geluidabsorberende coating.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 25

OT november 2022-def-bolloos.indd 25

01-11-2022 12:06

Algemeen

Thema Duurzaamheid en Visie

Energiewinning uit beton met grafeen: waarom niet?

Op het gebied van duurzaamheid en energiewinning zijn de uitdagingen groot. Om hiervoor geschikte oplossingen te vinden, moeten we ook buiten de gebaande paden kunnen en durven denken. Iemand die dat niet schuwt, is Michel de Ruiter. Hij onderzoekt de mogelijkheid van energiewinning uit beton met behulp van grafeen. Twee gerenommeerde Amerikaanse onderzoeksinstituten willen met hem in zee. Morgen zal de toepassing nog niet gerealiseerd zijn, maar het idee is veelbelovend. Wat houdt het in?

Als het gaat om milieuvriendelijke energiewinning, duikt ook wel eens de vraag op: hoe krijg je energie uit een oppervlak? Dit verhaal beschrijft een oplossingsrichting daartoe. Er zijn verschillende soorten van energie uit zonlicht. Als zonlicht (UV) op een materiaal valt, krijgen de elektronen meer energie die dan in een hogere energiebaan worden gebracht. Op het moment dat ze niet meer genoeg energie hebben voor die hogere baan vallen ze terug. Bij die energieterugval geven de elektronen een lichtflits of hitte af (energie). Op kleine

schaal is dat eigenlijk een heel catastrofale gebeurtenis, omdat hiermee de moleculen kapot gemaakt kunnen worden en die kleine hoeveelheid energie verloren gaat.

Maar als je grafeen in het oppervlak van beton stopt, kun je gebruik maken van de plasmonische eigenschappen van grafeen.

Die zorgen ervoor dat die elektronen in hun baan blijven en langzaam hun energie verliezen. De energieterugval wordt dan beter beheersbaar. En je kunt er dan voor zorgen dat je de energie, die normaal gesproken verloren gaat in warmte en

licht, wint en toepast om arbeid te leveren.

Het lijkt om kleine hoeveelheden energie te gaan, maar doordat het zich afspeelt op grote oppervlakten, spreek je toch van een substantiële hoeveelheid energie.

Michel de Ruiter: “Dat aftappen en nuttig inzetten van die energie is nu het geheim.

Over hoe dat nu precies in zijn werk gaat, kan ik niet te veel zeggen, omdat ik met twee gerenommeerde onderzoeksinstituten in Amerika in gesprek ben over samenwerking. Het gaat om de University

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 26

01-11-2022 12:06

of Tennessee in Knoxville en het Oak Ridge National Laboratory. Zij zijn enthousiast en willen graag met mij samenwerken.

De vraag hoe we dit moeten organiseren, zijn we nu aan het uitwerken. Wat ik er inhoudelijk over kan zeggen, is dat we nanotechnologie willen toepassen op een mix van twee D- en carbonachtig materialen om die energie te krijgen waar we het hebben willen zodat we het kunnen aftappen.”

ENERGIEOPSLAG Hij vervolgt: “We willen gebruik maken van de enorme elektronenmobiliteit van grafeen. Naast deze techniek richten we ons op een aaneenschakeling van andere technieken om het beton ook te gaan gebruiken voor de opslag van energie met behulp van grafeen. Je kunt daarmee een veel grotere energiedichtheid in het beton krijgen. Met die combinatie van materialen, waaronder grafeen, kun je enorm hoge temperaturen van duizend graden in het beton stoppen, wat dus een hoge energieopslag mogelijk maakt. Het grafeen zorgt ervoor dat bij deze temperatuur de integriteit van het beton in orde blijft. Daar komen geen scheuren in. Het gaat dus niet alleen om energiewinning in het substraat van beton met toegevoegde materialen, maar ook om een efficiënte methode om die energie op te slaan in het onderliggende beton en om die energie daaruit weer beschikbaar te krijgen in de vorm van elektriciteit.”

In de praktijk richt de toepassing zich op stukken beton die niet intensief gebruikt worden. Dus niet op betonnen wegen en

Michel de Ruiter.

dergelijke, maar daar waar je beton nodig hebt voor ballast en dergelijke. Overigens wordt er in Nederland wel onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om trillingen die auto’s op betonnen wegen veroorzaken, om te zetten in energie, bijvoorbeeld voor de wegverlichting. Verder wordt in Finland onderzoek verricht naar benutting van het plasmonisch effect van grafeen in zonnepanelen. En in Dubai is men ook bezig met energieopslag in beton. De essentie is volgens Michel de Ruiter de uitwisseling van energie met behulp van grafeen. Dat materiaal is zo gevoelig voor licht dat je het met een laserstraal kunt laten wegspringen.

GOOD SCIENCE “De Amerikanen vinden mijn denkrichting echt geweldig. Het sluit ook mooi aan op het onderzoek waarmee zij bezig zijn. We kunnen elkaar hartstikke mooi aanvullen.

We zijn allebei geen commerciële partij, maar willen samen proberen dit te vercommercialiseren voor de VS. In Amerika wordt echt veel werk gemaakt van de energietransitie, aangemoedigd door president Biden. Elke liter olie die je kunt uitsparen door een andere energiebron,

helpt. De Amerikanen zien hier echt een strategisch verhaal in. Sommige mensen zeggen dat dit onzin is, maar achter de schermen wordt er keihard gewerkt aan technologieën die olie kunnen vervangen.

Daar is men overal naarstig naar op zoek.

Vooral ook in het Midden-Oosten. Daar vinden grote investeringen plaats naar alternatieve energiebronnen, omdat ze het einde van de olie wel zien aankomen. In Saudi-Arabië wordt bijvoorbeeld gewerkt aan de stad Neom met de bedoeling die koolstofneutraal te bouwen, zonder auto’s of straten. Transporten moeten daar met drones plaatsvinden. De energievoorziening zou volledig moeten bestaan uit wind- en zonne-energie.”

Het is mooi dat de wil er is om samen te werken, maar de volgende stap richt zich op financiering en op afspraken over taakverdeling, bevoegdheden enzovoorts.

“Je merkt dat men in Europa best wel conservatief is bij dit soort ideeën en dat ze daar in Amerika echt verder mee zijn. Als ik in Nederland vertel waar ik mee bezig ben, kijkt men mij glazig aan, maar in Amerika zeggen ze: ‘good science’. Het doel is een project op te zetten met een looptijd van OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 27

OT november 2022-def-bolloos.indd 27

01-11-2022 12:06

drie jaar dat minimaal moet resulteren in een proefproduct. Tot die tijd zullen we heel veel testen moeten doen. Het gaat om een praktische toepassing met bestaand beton, bij voorkeur gerecycled beton. Het is niet de bedoeling om voor de toepassing beton te produceren, want die productie is niet bepaald milieuvriendelijk.”

OPLOSSINGEN STEEDS RIGOUREUZER Zijn visie is overigens dat we dit veel breder moeten gaan zien dan alleen energie uit beton. “Ik ben ervan overtuigd dat je hiermee een heel nieuwe richting creëert voor heel nieuwe ideeën die we heel hard nodig hebben. Ik zie daar echt de weg naar de toekomst in, want als jij met nanomaterialen de effecten kunt bereiken die we nu bereiken met lompe materialen kun je heel veel materialen en dus grondstoffen besparen. Kijk bijvoorbeeld naar deze tafel. We hebben de oppervlakte alleen nodig om daarop een computer, wat papieren en het kopje koffie te kunnen neerzetten. Maar kijk eens naar de dikte

van deze tafel, die is wel vier centimeter!

Die dikte en het daartoe benodigde materiaal voegen helemaal niks toe aan de functie van de tafel. Als we een stuk van een tweedimensionaal materiaal strak over die oppervlakte kunnen trekken, heb je de rest niet nodig. Als ik materialen ga combineren, heb ik misschien aan tien lagen atomen meer dan genoeg voor de functie van tafel. Je moet dan alleen iets verzinnen om die er esthetisch een beetje prettig uit te laten zien. Maar er is dus onvoorstelbaar veel materiaalbesparing mogelijk. Nu zie je overal staal, omdat dat doorgaans de goedkoopste oplossing is. Maar als wij slimme materialen gaan gebruiken waarvan we ook maar heel weinig nodig hebben, dan zit je zó op een kantelpunt om afscheid te nemen van staal.”

Hij wijst erop dat er bij hem nog een achterliggende gedachte is. “Wat voor mij ook telt, is om mensen hoop te kunnen bieden.

Ik hoor zoveel mensen die moedeloos worden van alle problemen, van al dat slechte nieuws de hele tijd. Ik geloof dat we onze problemen nog steeds kunnen oplossen,

maar dan moeten we stoppen met wijzen naar elkaar wie dat zal moeten doen. Het grote bedrijf wijst naar de consument, de consument naar de regering en de regering naar het bedrijf en de consument.

Door anderen proberen te veranderen, komen we er niet. Ik wil graag overdragen dat we op het allerkleinste niveau kunnen beginnen. Ik zie de oplossing in dingen echt beter maken en dat kan! We kunnen zoveel beter dan we nu doen. Het gebeurt nu niet omdat er altijd belangen in de weg zitten of gewoon gemakzucht en dan pakken we maar weer de auto. We zijn nog wel op tijd, maar het wordt wel steeds ingewikkelder. De oplossingen worden steeds rigoureuzer en we hebben minder tijd ze te realiseren. Maar we kunnen dat nog wel. Voor mezelf kan het betekenen dat ik naar Amerika moet verhuizen voor de uitwerking van het project en dat ga ik dan ook zeker doen.”

MEER INFORMATIE www.graphenepioneer.com

28 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 28

01-11-2022 12:06

Klausenpass, Switzerland

IGP Benelux BV / Dokter Klinkertweg 10 / 8025 BS Zwolle / Tel: +31 38 4600695 / info.benelux@igp-powder.com

De absolute nummer 1 in metallische straalmiddelen

Vraag nu uw persoonlijke offerte voor prijs en levertijd aan via: on 500 t Altijd voorraad op staal onze naar s n e en ook e wicht Vraag atieve ge en g altern erpakkin en v

info@wabrasives.nl

Algemene informatie: 0341 – 563831 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 29

OT november 2022-def-bolloos.indd 29

01-11-2022 12:06

Algemeen

Goede lijmverbinding vereist doordachte aanpak!

Steeds meer innovatieve bedrijven omarmen lijmen als volwaardige bevestigingstechniek.

Jammer genoeg gebeurt dit regelmatig met wisselende resultaten. Volgens de Lijmacademie is dit vaak te wijten een gebrek aan kennis en kunde. Hoe dit aan te pakken?

Een bedrijf dat lijmen als techniek in het productieproces wil integreren, doet er goed aan zich goed te oriënteren. Voor een goede en duurzame lijmverbinding zijn voorbereiding en voorbehandeling van het oppervlak erg belangrijk. Het oppervlak is bepalend voor de lijmverbinding!

Daarom worden daaraan eisen gesteld: • het oppervlak moet benatbaar zijn.

De lijm moet geen druppels vormen maar zich gelijkmatig over het hele oppervlak spreiden • het oppervlak moet geschikt zijn om te lijmen en een goede adhesie kunnen creëren • de oppervlaktelaag moet goed vastzitten aan het onderliggende bulkmateriaal en de grenslaag moet worden bepaald, bijvoorbeeld door het verwijderen van losse oxiden.

• het oppervlak mag niet ongecontroleerd veranderen nadat de lijmverbinding tot stand is gebracht.

Met dit in het achterhoofd gaan we ons richten op de oppervlaktebehandeling.

Die heeft als doel: • de benattingseigenschappen verbeteren via een optimale oppervlaktespanning • de hechtingseigenschappen verbeteren voor een optimale adhesie • de duurzaamheid van de lijmverbinding verbeteren.

• de reproduceerbaarheid in de procesvoering verbeteren zodat een constante kwaliteit kan worden gewaarborgd.

Het testen van een lijmverbinding.

De oppervlaktevoorbereiding bestaat uit: • visuele inspectie van het oppervlak • reiniging van het oppervlak • ontbramen/richten etc.

• acclimatiseren: voor het aanbrengen van de lijm moeten de lijmdelen de omgevingstemperatuur hebben.

Als dit allemaal is gelukt, komt de voorbehandeling van de lijmdelen in beeld. Deze kan bestaan uit: • mechanisch reinigen door middel van stralen/schuren • chemisch reinigen door middel van beitsen/anodiseren, SACO-methode of vlampyrolyse • fysisch behandelen van het oppervlak met vlambehandeling, plasma of corona • het aanbrengen van een primerlaag.

De basismechanismen voor het maken van lijmverbindingen vereisen een op-

pervlaktebehandeling van de substraten.

Dit brengt extra procedures en kosten met zich mee. Aard en omvang van de oppervlaktebehandeling zijn afhankelijk van het lijmmateriaal, de conditie van het oppervlak, de gebruikte lijm en de eisen die aan het te verlijmen onderdeel worden gesteld. Je kunt deze theorie toetsen aan een eenvoudige reparatie die we allemaal wel eens hebben uitgevoerd: het repareren van een lekke fietsband. Hiervoor tref je ook voorbereidingen gelet op de benodigdheden en omgeving. En voer je alle behandelingen in de juiste volgorde uit.

Samengevat: volg een goede lijmopleiding zodat je weet wat je doet. Zo kun je vast en zeker een goede lijmverbinding tot stand brengen.

tekst: Ron Nefs, Lijmacademie

30 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 30

01-11-2022 12:06

Advertorial

MKS Instruments en Atotech nu samen De Amerikaanse multinational MKS Instruments heeft in de nazomer Atotech overgenomen.

Atotech staat bekend als wereldwijde leverancier van speciaal chemie, equipment en software voor oppervlaktebehandelingen. Daarnaast wil het bedrijf de oplossingen bieden voor alles wat met die bewerkingen te maken heeft. Deze pagina belicht het portfolio van MKS Atotech. Dit gebeurt bij monde van Lammert de Boer, managing director van de Global holding van MKS Atotech en van MKS Atotech Noord-Europa, en met Rakesh Sewdoelare, business manager van Atotech-Benelux.

Lammert de Boer: “MKS Instruments en Atotech vullen elkaar erg goed aan. Eerstgenoemde maakt onder meer instrumenten voor de elektronische industrie, met name microchips en semiconductors, en levert allerlei meet- en vacuüm-producten voor de procescontrole. Atotech levert producten en ondersteuning op twee hoofd businessgroepen: general metal finishing, denk aan galvano voor onder meer energie-oplossingen zoals windmolens en zonnepanelen, en als tweede groep de electronics, zoals semiconductors en printplaten. MKS Instruments is net als Atotech een technologische eigenaar en is gewend om verder over de horizon te kijken. Als Atotech kwamen we al met producten die de markt in beweging brachten en ik denk dat dat alleen maar zal toenemen.”

De nieuwe naam van het bedrijf is MKS-Atotech. Wereldwijd heeft het bedrijf ongeveer 10.000 medewerkers en een jaarlijkse omzet van ongeveer 4,5 miljard dollar. Voor Atotech voelt de overname als een verrijking, omdat dit de ontwikkeling van nieuwe producten zal stimuleren. Rakesh Sewdoelare: “Beide bedrijven staken al veel geld in R & D, wat resulteerde in veel innovatieve producten en daarmee willen we verder gaan. Voor de galvano leveren we onder meer special chemie zoals glansmiddelen, driewaardige of zeswaardig chroomvrije producten, PFAS-vrije additieven voor hardchroom en chemisch nikkelbaden. Maar we zijn als eerste toonaangevende leverancier ter wereld gestopt met de verkoop van zeswaardig chroomhoudende producten.

Alles waar Chroom-6 in zit, verkopen we niet. Ook uniek is dat wij in de Benelux de enige galvanoleverancier zijn met een groot en volwaardig laboratorium waarin we allerlei testen voor de markt kunnen doen. En we hebben wereldwijd diverse testcentra waar we op pilotschaal hele lijnen kunnen nabootsen. We kennen de hele supply chain van oppervlaktetechnieken goed en kunnen de markt van a tot z ontzorgen.”

Lammert de Boer: “Wie had ooit gedacht dat bijvoorbeeld chemisch nikkelbaden op een lagere temperatuur goed zouden kunnen werken? Maar we ontwikkelen een product waarmee dat kan. Gebruikelijk was een temperatuur van ongeveer 90 graden, maar nu kunnen de baden op 75 graden produceren met onze producten. Erg interessant gelet op de huidige energieprijzen en op de CO2-uitstoot. Of dat je helemaal chroomvrij kunt passiveren, onder meer op zink. Ook heeft MKS Atotech duurzame alternatieven voor hardchroom; we zijn klaar voor een eventueel verbod. En we hebben een zogenaamde HoloLens (soort VR-bril) die we zó kunnen configureren dat als je bij een bepaald bad in de proceslijn staat je daarvan de laatste analyseresultaten kunt zien met een druk op de knop. Dat is erg handig voor ondersteuning op afstand.”

MEER INFORMATIE www.atotech.com www.mks.com OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 31

OT november 2022-def-bolloos.indd 31

01-11-2022 12:06

Algemeen

Thema Duurzaamheid en Visie

Smart coatings kunnen heel veel, maar de praktijk is weerbarstig Als het gaat om duurzaamheid kijken we ook wel eens naar smart coatings. Kunnen zij helpen om duurzaamheidsdoelen te bereiken? Hoe staat het eigenlijk met de ontwikkeling van smart coatings? Voor deze en andere vragen gingen we te rade bij Catarina Esteves, universitair hoofddocent coatings, oppervlakken en interfaces aan de TU Eindhoven. Ze doet onderzoek naar polymeren & colloïden, oppervlakten & interfaces, in het bijzonder naar self healing en self cleaning coatings.

Smart coatings onderscheiden zich van functionele coatings doordat ze op prikkels reageren waardoor een bepaalde “sluimerende” eigenschap in de coating actief wordt om een bepaalde functie uit te voeren. En dit reageren moeten die coatings heel vaak kunnen herhalen, over meerdere jaren. Voorbeelden hiervan zijn zelfhelende coatings, zelfreinigende coatings of ijswerende coatings voor voorruiten van vliegtuigen. Volgens Catarina Esteves is de reactiemogelijkheid van coatings en het doelgericht gebruik maken daarvan een heel belangrijk onderdeel bij de bepaling van wat smart coatings zijn.

Omdat we in Nederland zijn, spreken we verder over slimme coatings in plaats van smart coatings.

Wie op zoek gaat naar toepassing daarvan ontdekt al gauw dat daar in de academische wereld veel onderzoek naar wordt verricht, maar dat voorbeelden van praktische toepassing niet voor het oprapen liggen. Volgens Catarina Esteves is daar wel een logische verklaring voor. “Wetenschappers moeten kunnen bewijzen dat nieuw ontwikkelde coatings in de praktijk doen wat ze beloven en dat ze dat lange tijd blijven doen. Aanvankelijk richtte men zich op het begrijpen van hoe slimme coatings werken en het verbeteren daarvan. Sinds de laatste vijf tot tien jaar kan er gedacht

worden aan industriële toepassing, maar dan duiken er nieuwe vragen op. Heeft de toepassing een bewezen toegevoegde waarde en is die praktisch haalbaar op industriële schaal? Is het schaalbaar, kosteneffectief en wat is de invloed ervan op de andere eigenschappen van de coating?

De slimme functie moet andere functies niet in de weg staan. Wat zijn precies de omgevingsinvloeden op de werking van de slimme functie?”

DUURZAAMHEIDSSCORE Toch zijn er wel voorbeelden van slimme coatings die in de praktijk worden toegepast, denk aan anti-foulings of easy to clean coatings (self cleaning). Maar aan de eerste kleven allerlei milieubezwaren en de tweede worden gewoon niet verkocht als slimme coatings. Gelet op duurzaamheid kunnen slimme coatings volgens Catarina Esteves wel een bepaalde rol spelen, maar niet zozeer in de zin dat slimme coatings uit zichzelf duurzamer zijn. “Ze kunnen zeker wel helpen in het bereiken van duurzaamheidsdoelen, denk aan self healing coatings. Daarmee probeer je de levensduur van het substraat te verlengen door ervoor te zorgen dat de coating de hele tijd op een hoog niveau blijft presteren. Dit gebeurt dan doordat de coating zichzelf kan helen wanneer er schade optreedt. De coating wordt dan

Catarina Esteves. weer teruggebracht in de oorspronkelijke staat. En deze functie moet de hele tijd in werking treden. Materialen gaan hierdoor langer mee, wat dus helpt op het gebied van duurzaamheid. En je hebt minder onderhoud en reparatie nodig. Een ander voorbeeld zijn self cleaning coatings.

Door het zelfreinigend en vuilafstotende vermogen bespaar je een hoop water voor de reiniging.”

32 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 32

01-11-2022 12:06

Gelet op duurzaamheid zou het heel mooi zijn als er coatings zijn zonder oplosmmiddelen.

Bij self cleaning coatings kun je gelet op duurzaamheid nog wel een stapje verder gaan door te werken met biobased coatings terwijl aan de vereisten voor coatings wordt voldaan. Andere voorbeelden zijn hitte-absorberende en hittegeleidende coatings voor glazen ramen om opwarming van gebouwen tegen te gaan. Een stap verder is de opslag van die warmte in de coatings om die ’s nachts geleidelijk af te geven. Coatings die energie kunnen opslaan, zijn te zien als duurzaam. “In de wetenschap snapt men nu wel het principe hoe we coatings slim kunnen krijgen en hoe er bepaalde functies aan toegevoegd kunnen worden gelet op duurzaamheid, maar we hebben nog geen langlopende praktijkvoorbeelden ter beschikking. Daarvoor is het belangrijk dat alle partijen in de keten beter met elkaar gaan samenwerken. Dus niet alleen de wetenschap, maar ook de verffabrikanten, de leveranciers van grondstoffen en de applicateurs moeten erbij betrokken worden om slimme coatings in praktijk toegepast te zien. Vooral als we die willen gebruiken met het oog op duurzaamheid.”

ENERGIEWINNENDE COATINGS “Alle ketenpartners zijn echt nodig, omdat de producten echt anders worden evenals de applicatie. De nieuwe formulering moet op een praktische en efficiënte manier toegepast kunnen worden en daarom moeten applicateurs weten hoe ze daarmee om moeten gaan. Een aandachtspunt vormen de organische oplosmiddelen in veel coatings. Die zijn niet alleen schadelijk voor de mens, maar ook voor het milieu.

Ik verwacht dat in de toekomst meer en meer zal worden ingezet op het reduceren van die oplosmiddelen. Daarvoor in de plaats komen vaste formuleringen (zonder vluchtige organische oplosmiddelen (VOC)) of watergedragen coatings die wel dezelfde prestatie-eigenschappen hebben als de huidige coatings. Daartoe moet nog wel heel veel ontwikkeling gedaan worden, zowel wetenschappelijk als in de praktijk. De traditionele manier van werken zou dan wel eens z’n langste tijd gehad kunnen hebben.”

zitten, biedt dit een geweldig potentieel.

Zij denkt dat het onrealistisch is dergelijke coatings binnen afzienbare tijd te verwachten. Coatings zijn nog steeds een materiaal met een laag volume in vergelijking met de rest en de hoeveelheid energie die ze kunnen produceren voor een specifieke toepassing of apparaat kan nog steeds onvoldoende zijn. Beter is het om te investeren in coatings die een respons geven op veranderde luchtvochtigheid, temperatuur of pH. Gelet op energiewinning uit coatings zou eerst ervaring opgedaan moeten worden met magnetisch coatings en elektriciteit-geleidende coatings. Of met energiewinnende coatings op auto’s.

Die zouden kunnen helpen om de auto te koelen, maar ook richting batterij geleid kunnen worden voor opslag. Die energie zou weer gebruikt kunnen worden voor kleinere acties in de auto, zoals schermen en interactieve onderdelen. Volgens haar zijn die coatings futuristisch, maar wel realistisch.

En hoe zit het met coatings die energie kunnen produceren? Vanwege de enorme oppervlakte wereldwijd waarop coatings

MEER INFORMATIE www.research.tue.nl/en/persons

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 33

OT november 2022-def-bolloos.indd 33

01-11-2022 12:06

Grenzeloos In deze rubriek een overzicht van nieuwe technologische ontwikkelingen in het buitenland. Het is een vervolg op de rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners, met nu een meer technische insteek. Het overzicht laat zien dat in vele landen op soms heel nieuwe manieren gezocht wordt naar verbeteringen in de oppervlaktebehandelingsprocessen.

Soms zit de oplossing in nieuwe technieken, soms blijken bestaande technieken uit andere werkvelden ineens verrassend bruikbaar voor onze branche. Ook gaat het om verbeterprojecten waarvoor partners in het buitenland worden gezocht (zeker ook in het MKB) om de onderzoeken te optimaliseren.

PORTUGEES WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEKSINSTITUUT ZOEKT PARTNERS VOOR SAMENWERKING BIJ DE ONTWIKKELING VAN DUURZAME CORROSIEWERENDE COATINGS OP BIOLOGISCHE BASIS Een Portugees wetenschappelijk onderzoeksinstituut met expertise op het gebied van duurzaamheid van materialen en het beoordelen van corrosiewerendheid is geïnteresseerd in het samenbrengen van onderzoeksteams of consortia die gericht zijn op de ontwikkeling van duurzame corrosiewerende biobased coatings.

Het Portugese instituut ontwikkelt R&Dactiviteiten op het gebied van energieproductiesystemen, energie-efficiëntie en energiematerialen. Een van hun werkterreinen is de duurzaamheid van materialen en de beoordeling van bescherming tegen corrosie. Ze zijn in staat om de prestaties

van corrosiewerende coatings te evalueren aan de hand van relevante milieu- en atmosferische parameters. Tegenwoordig voldoen corrosiewerende coatings aan hoge eisen op het gebied van prestatie en duurzaamheid, zelfs in omgevingen met een extreme atmosferische corrosiviteit.

Ze zijn echter sterk afhankelijk van niethernieuwbare bronnen met een grote ecologische voetafdruk en bevatten stoffen die gevaarlijk zijn voor het milieu en de menselijke gezondheid. Bovendien is het milieutechnisch erg ingewikkeld om ze te verwijderen. Coatings op basis van natuurlijke hernieuwbare bronnen zijn weliswaar niet nieuw, maar wel sterk in opkomst.

Echter, er is nog een lange onderzoeksweg te gaan als het gaat om de ontwikkeling van corrosiewerende biogebaseerde recyclebare coatings uit bronnen met een lage ecologische voetafdruk, vergelijkbare prestaties en vergelijkbare kosten als de

huidige coatings. Een probleem is het testen van de prestaties van de verschillende oplossingen op laboratoriumschaal.

Omdat niet alle stressfactoren en weersvariabelen in versnelde tests kunnen worden gereproduceerd, is blootstelling aan de buitenlucht de meest betrouwbare manier om het gedrag van de coatings buitenshuis te voorspellen. Het R&D-instituut beschikt over apparatuur om versnelde verouderingstesten uit te voeren voor een snelle evaluatie van de gevoeligheid van de coatings voor omgevingsstressfactoren zoals temperatuur, vochtigheid, zonlicht en verschillende vormen van verontreiniging (zoutnevel, zwaveldioxide, stikstofoxiden). Het instituut heeft ook twee buitentestlocaties voor het evalueren van de coatings aan de hand van realistische verweringsproeven. Op deze locaties, die verschillen in corrosiviteit (stedelijke locatie met lage tot gemiddelde corrosivi-

34 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 34

01-11-2022 12:06

teit en mariene/industriële locatie aan de Zuid-Europese Atlantische kust met zeer extreme corrosiviteit) worden coatings getest op verschillende prestatie-eisen.

Voordelen en innovaties De expertise van het R&D-instituut, ondersteund door laboratorium- en buitenfaciliteiten voor de beoordeling van corrosiewerende coatings, kan bijdragen aan de ontwikkeling van duurzamere coatings met minder impact op de menselijke gezondheid en het milieu. Als aanvulling hebben ze ook de middelen om de optische eigenschappen van corrosiewerende coatings te bepalen, in het bijzonder reflectie en emissiviteit. Deze eigenschappen zullen in de toekomst van groot belang worden, vooral op het gebied van corrosiewerende coatings voor constructie en transport, aangezien optische eigenschappen van de coatings kunnen bijdragen aan energiebesparing en het verminderen van stedelijke hitte-eilanden.

Het R&D-instituut is op zoek naar bedrijven, onderzoekscentra of universiteiten die geïnteresseerd zijn in het integreren van onderzoeksteams of consortia om duurzame corrosiewerende coatings op biologische basis te ontwikkelen in het kader van Horizon Europe of een ander geschikt financieringsprogramma.

Aanbieding uit Portugal Referentie TOPT20220527022 NIEUWE EFFECTIEVE ANTIMICROBIËLE OPPERVLAKTECOATING Een Duitse universiteit heeft een nieuwe methode ontwikkeld voor antimicrobiële coating van oppervlakken. De universiteit biedt geïnteresseerde bedrijven een licentieovereenkomst aan.

Bacteriële infecties worden meestal behandeld met toediening van antibiotica. Sommige bacteriën zijn echter al resistent tegen gangbare antibiotica en vereisen het gebruik van speciale en dure medicijnen. Een manier om dit probleem aan te pakken, is het voorkomen van bacteriële infecties door, bijvoorbeeld, een antimicrobiële coating aan te brengen op het oppervlak van items die in contact

komen met bacteriën. Echter, als het antibacteriële middel alleen op de coating wordt aangebracht kan dit problemen geven, aangezien het na verloop van tijd kan gaan lekken.

Wetenschappers aan een Duitse universiteit hebben een nieuwe methode bedacht om dit probleem op te lossen. Ze hebben een antimicrobiële latex ontwikkeld voor een oppervlaktecoating die mechanisch wordt gestabiliseerd door chemische of fotochemische crosslinking. De latex wordt geproduceerd door emulsiepolymerisatie van verschillende monomeren, wat resulteert in films met een verschillende chemische samenstelling, glasovergangstemperatuur en hardheid. Een surfmer (surfactant en monomeer) fungeert als emulgator en wordt tijdens de polymerisatie covalent gebonden aan het polymeer in de micellen. De polaire kationische kopgroep zorgt voor oplosbaarheid in water en heeft antimicrobiële eigenschappen. De latex wordt direct voor oppervlaktecoating gebruikt. Na verdamping van de continue fase (water en vluchtige additieven) kan de polymeerfilm chemisch of fotochemisch worden gecrosslinkt om de mechanische stabiliteit te vergroten en oplossing bij contact met oplosmiddelen te voorkomen. De kationische kopgroepen op het filmoppervlak geven de coating zijn antimicrobiële eigenschappen. Dankzij de covalente binding aan de gecrosslinkte film kunnen de antimicrobiële kopgroepen niet weglekken.

Voordelen en innovaties Het innovatieve van deze methode is dat de antimicrobiële coatings die op oppervlakken worden aangebracht veel langer hun functies behouden. Andere voordelen zijn: • Directe vorming van de latex • Hoge antimicrobiële activiteit • Vermindering van bacteriën tot op 6,1 log-niveaus na 24 uur bij 35°C • Antimicrobiële groep covalent gebonden • Kan worden verdund met andere kationische latexen • Mechanische eigenschappen per monomeer-samenstelling op maat te maken • Daaropvolgende crosslinking stabiliseert de coating.

De universiteit biedt geïnteresseerde bedrijven uit de chemische, materiaal of coating industrie een licentieovereenkomst aan.

Aanbieding uit Duitsland Referentie TODE20220817012

Als u geïnteresseerd bent in mogelijke samenwerking met één van bovenstaande projecten, kunt u het project onder invoering van het referentienummer vinden op www.eennl.eu/pod

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 35

OT november 2022-def-bolloos.indd 35

01-11-2022 12:06

Buitenlandse media Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in deze rubriek. Deze keer het oktobernummer van het Journal für Oberflächentechnik en het septembernummer van het European Coatings Journal.

UIT DE BRANCHE AkzoNobel heeft het Duitse Lankwitzer Lackfabrik overgenomen, en tegelijkertijd € 20 miljoen geïnvesteerd in Frankrijk.

Lankwitzer (gevestigd in Leipzig) produceert poedercoatings voor wielen en velgen, en klanten zijn de Duitse autoindustrie. De overname volgt op een reeks van eerdere acquisities in Latijns-Amerika, Spanje, Portugal, USA en Afrika. In Frankrijk investeert het bedrijf € 15 miljoen in aerospace coatings in haar vestiging in Pamiers. (Akzo: meer dan 150 vestigingen, 9,6 miljard omzet en 32.800 medewerkers).

Het Duitse Fraunhofer – Institut für Produktionstechnik und Automatisierung (IPA) gaat samenwerken met het Japanse Sugino op het gebied van dispergeer- en partikeltechnologie. Het zwaartepunt komt te liggen op de industriële verwerking van biopolymeren.

PARTS2CLEAN Van 11 tot 13 oktober 2022 was er Parts2Clean in Stuttgart. Veel aandacht daar voor opleiding. Vraag die kenners zich stellen is hoe het toch mogelijk is dat voor veel vakgebieden specifieke vakkennis vereist is, terwijl zij-instromers zomaar kunnen komen werken in de oppervlaktereiniging. Toenemende com-

plexiteit op allerlei gebieden in combinatie met steeds kortere levertijden vraagt om vakmensen. www.parts2clean.de NATLAKKEN De Kemptener Maschinenfabrik (KMF) bouwde voor € 4 miljoen een 800 vierkante meter grote productiehal met daarin een moderne natlak-installatie van J. Wagner uit Markdorf. Poederlakken was geen optie, omdat de werkstukken de hoge temperaturen van het uitharden niet konden verdragen. De takttijd bedraagt 7,5 minuut. Om oplosmiddel en kosten te sparen, worden high solid lakken gebruikt.

Voor het mengen is er een elektronische meng- en doseerinstallatie, die voor constante en reproduceerbare mengverhoudingen zorgt. De automatische kleurwissel draagt enorm bij aan een grote productiviteitsstijging. Dat was eerst 30 minuten, nu vijf minuten. Dit jaar wordt 1500 kg minder oplosmiddel gebruikt. www.wagner-group.com VOORBEHANDELING Besparingen op (energie)kosten staat hoog op de prioriteitenlijst van industriële lakbedrijven. IJzer- en zinkfosfatering zijn voorbehandelingen die veel energie verbruiken om de hechting van de lak te ver-

beteren, en daarnaast ook nog veel water dat vervolgens ordentelijk moet worden afgevoerd. Bonderite van Henkel Adhesive Technologies biedt een energiezuinig alternatief in vijf stappen. De ontvetting kan plaatsvinden bij een 20-25oC lagere temperatuur. Bij het aanbrengen van de conversielaag is de besparing nog groter.

De M-NT voorbehandelingssystemen hebben al bij kamertemperatuur hun volledige werking, dat betekent een verlaging van 40oC. Door de lagere temperaturen verdampt er ook minder. Een ander voordeel is een geringer waterverbruik en minder drab. Minder drab betekent ook weer minder afvoerkosten. Als laatste is de verblijfsduur in het bad 30 tot 120 seconden, dit in tegenstelling tot 3 tot 8 minuten bij ijzer- en zinkfosfatering. Dat komt doordat na het aanbrengen van de conversielaag nog maar éénmaal gesproeid hoeft te worden. Deze nanokeramische conversielaag wordt in het M-NT-proces door sproeien of dompelen in één keer opgebracht, en is honderd keer dunner dan zink- of ijzerfosfatering. www.bm-chemie.de Noël Ruijters is directeur van Bâton Adviesgroep. www.baton.nl

36 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 36

01-11-2022 12:06

Wereldwijde standaard in finish oplossingen NTS Finish is als onderdeel van de NTSGroup een toonaangevende specialist op het gebied van voorbehandelen, natlakken, poedercoaten en bedrukken van metalen en kunststof producten. www.nts-finish.nl

WIJ LATEN U GRAAG ZIEN WAT WE DOEN Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties.

Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

www.hollandmineraal.nl

Accelerating your business

NTS Finish

Kunststof pompen & filtersystemen voor oppervlaktebehandeling Magneetpompen 1.8-130 m3/u Verticale pompen 2.4-104 m3/u Filtersystemen (filterpapier/filterkaarsen/filterzak/micro fiber)

www.corode.eu

www.kinpomptechniek.nl

Light Metal Solutions | Aluminium anodisatie en conversiecoatingtechnologieën voor automobiel, architectuur en consumptiegoederen. � In de industrie bewezen technologieën voor de oppervlaktebehandeling van aluminium en legeringen. � Globale vertegenwoordiging en ondersteuning � Ervaring, innovatie en duurzaamheid Neem voor meer informatie contact met ons op via : macdermidenthone.com/industrial

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 37

OT november 2022-def-bolloos.indd 37

01-11-2022 12:06

Kort nieuws Productenlijn voor mengen en doseren Wiltec, specialist in Industrie & spuiterijtechniek, biedt een ‘State of the Art’ GlueMix productenlijn aan. Deze serie is speciaal ontwikkeld voor het mengen en doseren van 2 of 3 componenten lijmen, harsen, afdichtingsmiddelen/kitten en gietmassa (potting). Hoge meng- en volumenauwkeurigheid kunnen hiermee worden gewaarborgd.

De GlueMix is er in diverse uitvoeringen en is universeel inzetbaar voor producten met een extreem lage tot een zeer hoge viscositeit. Met de GlueMix-productenlijn kunnen alle voorkomende mengverhoudingen, die variëren van 1:1 tot 100:1, worden afgedekt en geprogrammeerd. De productenlijn is geschikt voor zowel hand- als automatische applicaties en kan worden ingezet voor het mengen van bijvoorbeeld polyurethanen, MS Polymeren, SMP’s, epoxies, MMA’s, polisulfiden, siliconen en contactlijmen.

MEER INFORMATIE www.wiltec.nl/gluemix

Precisiebeurs: platform waar snelle technologische ontwikkelingen samenkomen Precisietechnologie krijgt de komende jaren een nog grotere betekenis voor de industrie. Grotere precisie bij productontwikkeling en verregaande miniaturisatie in de maakindustrie zijn daarvoor de aanleiding. Op de Precisiebeurs 2022 vindt u een overzicht van de nieuwste ontwikkelingen.

De combinatie van beursvloer, netwerkgelegenheden en congresprogramma staat borg voor een efficiënte tijdsbesteding. Al ruim 20 jaar is de Precisiebeurs de vakbeurs voor de gehele precisietechnologie-waardeketen Van micrometer naar picometer. De vraag naar nog nauwkeuriger en kleiner meten, produceren en construeren stijgt al jaren onverminderd. Producten en technologieën worden bovendien steeds complexer en slimmer. Precisietechnologie is dan ook razendsnel uitgegroeid tot dé stabiele basis van vele apparaten en componenten. Niet voor niets vormt precisietechnologie één van de fundamenten voor de Nederlandse kennis- en innovatie-economie. De grens van precisietechnologie is echter nog lang niet bereikt.

Colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION).

Verschijnt acht maal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren.

REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur).

COMMUNICATIERAAD Ralph Bot, (vereniging ION), Arjan de Bruin (Stichting Innovat.ION), Vincent IJff (Jetvertising), Mary Meys - Jim (vereniging ION), Jaap van Peperstraten (zelfst.), Ginette Veensma (ION).

REDACTIEADRES Jetvertising, Tiendweg 12, 2671 SB Naaldwijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar.

Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief.

ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Robbin Hofman, robbin@jetvertising.nl after-sales: advertenties@jetvertising.nl ONTWERP EN OPMAAK Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl DRUK PreVision, Eindhoven, www.pre-vision.nl UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION), www.vereniging-ION.nl.

COPYRIGHT 2022 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Ontmoeten, samenwerken en kennisdelen zijn onmisbaar om mee te gaan in snelle technologische ontwikkelingen. Tijdens de 21e editie ontmoet u dan ook dé top vanuit het bedrijfsleven, opleidingsinstituten, overheidsinstanties, technische universiteiten en incubator programma’s. Gedurende twee dagen komen oplossingen aan bod op velerlei thema’s waaronder Metrology, Vacuum & Clean, Micro Processing & Motion, Laser & Photonics en Production for high precision.

MEER INFORMATIE www.precisiebeurs.nl 38 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 38

01-11-2022 12:06

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Robbin Hofman, tel: 070 399 00 00 / robbin@jetvertising.nl.

Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

ME-Metals & Technologies BV T. 0475 - 470710 sales@me-mt.com / www.me-mt.com

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Sir John b.v.

T. 0182-396931 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

ANODEN (OPLOSBAAR)

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

AFVALVERWERKING

ME-Metals & Technologies BV T. 0475 - 470710 sales@me-mt.com / www.me-mt.com

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

ABL Technic Uden T. 0413-331083 www.abl-technic.com / uden@adl-technic.com HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

AFZUIGINSTALLATIES

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

CHEMISCH NIKKEL

BEITSEN/PASSIVEREN Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

NEDWASTE B.V. T: +31 578 695 393 info@nedwaste.nl / www.nedwaste.nl

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

CHEMICALIËN/ OPP. BEHANDELING

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

ANODEN (TITAAN) Multinal Group T. 088-2055300 info@multinal.com / www.multinal.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-2620788 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 39

OT november 2022-def-bolloos.indd 39

01-11-2022 12:06

Brancheregister GLASPARELSTRAALCABINES

DROOGAPPARATUUR T. +31 (0)411-685500 Corode T. +31 (0)161-244250 T.corode@corode.nl +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.eu

IST Benelux b.v.

T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

Aambeeld 19 1671 NT Medemblik The Netherlands T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl www.infraroodtechniek.nl

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 info@hendor.com / www.hendor.com

Mefiag Filters & Pumps b.v.

Heerenveen T. 0513-630230 mefiagbv@onececo.com / www.mefiag.com

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

HAKEN

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES

Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

GELIJKRICHTER SYSTEMEN EN BESTURINGEN

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

INDUSTRIËLE REINIGING

KLEUR- EN OPPERVLAKTEMETING

La Maire Technology T. 0499-219900 / F. 0499-219905 info@la-maire-technology.com www.la-maire-technology.com

Konica Minolta Sensing Europe b.v T. 030-2481193 info.benelux@seu.konicaminolta.eu / www. konicaminolta.eu/measuring-instruments

LAAGDIKTEMETERS ABL Technic Uden T. 0413-331083 www.abl-technic.com / uden@adl-technic.com

FILTERS & POMPEN

Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

Aambeeld 19 1671 NT Medemblik The Netherlands T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl www.infraroodtechniek.nl

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES, PAINTSTOP)

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com www.vecom-group.com

INFRAROOD VERWARMINGSAPPARATUUR

HANGBAANSYSTEMEN

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Helmut Fischer Meettechniek b.v.

Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 info.NL@helmut-fischer.com www.helmut-fischer.com/nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

40 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 40

01-11-2022 12:06

METALLISEREN/SCHOOPEREN M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

NauMetrics PMI T. 074-3490022 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Verlab-Hitachi Instruments T. 0162-320633 info@verlab.nl / www.verlab.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN

MOFFELOVENS

LAKSTRATEN

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

OVENS

ONTBRAMEN / ONTBRAAMMACHINES

NATLAKSPUITAPPARATUUR METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Belco P.A.S. B.V.

Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl www.ontbraammachines.nl

ONTLAKKEN (IN LOON)

Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be ABL Technic Uden T. 0413-331083 www.abl-technic.com / uden@adl-technic.com

Muilwijk Finishing

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com www.vecom-group.com

AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430 www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

Thermo-Clean Heusden-Zolder n.v.

T. 0032-13539060 Thermo-Clean Nederland b.v.

T. 0182 37 46 20 Paint It The Application Company T. 0318-643 260 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

ONTVETTINGSMIDDELEN

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 41

OT november 2022-def-bolloos.indd 41

01-11-2022 12:06

Brancheregister SPUITCABINES HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

IGP Benelux b.v T. 038- 4600696 info.benelux@igp-powder.com www.igp.powder.com

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

POEDERCOATINSTALLATIES Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430 www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 info_be@theprotechgroup.com www.theprotechgroup.com

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 www.tiger-coatings.com

POEDERSPUITAPPARATUUR

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Indufinish b.v.

T. +31(0)591-630003 www.indufinish.com / info@indufinish.com

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN)

T. +31 (0)411-685500 Corode T. +31 (0)161-244250 T.corode@corode.nl +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.eu

PROTECTIVE COATINGS MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 info@technospray.nl / www.technospray.nl

AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430 www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 info@holtrop-jansma.com www.holtrop-jansma.com

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Mol Coatings b.v.

T: +31 (0)318 - 47 20 20 info@mol-coatings.com mol-coatings.com

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

STRAALAPPARATUUR

SITE SERVICES

Belco P.A.S. B.V. AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 interpon.benelux@akzonobel.com www.akzonobel.com/powder

EUROLACKE Tiel T. 0344-620662 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl Axalta Coating Systems

Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 info@wagnersystemen.nl www.wagnersystemen.nl

POEDERSPUITCABINES

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430 www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

42 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 42

01-11-2022 12:06

STRAALCABINES

Muilwijk Finishing

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

T. +32 9218 7180 Metals.benelux@cellmark.com www.ervin.eu

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

STRAALKASTEN

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

STROOMVOERINGEN (KOPER - KOPER/TITAAN)

Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

STRAALINSTALLATIES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Belco P.A.S. B.V.

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

ME-Metals & Technologies BV T. 0475 - 470710 sales@me-mt.com / www.me-mt.com

TITAAN (BEVESTIGINGSMATERIALEN)

Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl www.elacoatings.com

VERDUURZAMEN VAN METAAL

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Titanium-Webshop BV T. 0475 - 470710 silas@titanium-webshop.eu www.titanium-webshop.eu

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

STRAALMIDDELEN

TITAAN (PLAAT-BUIS-LASDRAAD-STAF)

VERFSPUITAPPARATUUR Titanium-Webshop BV T. 0475 - 470710 silas@titanium-webshop.eu www.titanium-webshop.eu l / www.emotech.nl

Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 info_be@theprotechgroup.com www.theprotechgroup.com

TRANSPORTSYSTEMEN

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Belco P.A.S. B.V. Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022 43

OT november 2022-def-bolloos.indd 43

01-11-2022 12:06

Brancheregister VERWERKING AFVALSTROMEN

WATERBEHANDELING

CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com www.vecom-group.com

Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

WATERSTOF

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 info@technospray.nl / www.technospray.nl

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

WERPSTRALERS

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Robbin Hofman, tel: 070 399 00 00 / robbin@jetvertising.nl.

Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister 44 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2022

OT november 2022-def-bolloos.indd 44

01-11-2022 12:06

EVOLUTIE VAN ONZE XDV® SERIE

Nieuw design, nu standaard uitgerust met de digitale puls processor DPP+. Levert tot 50% betere prestaties.

Meet nog sneller en preciezer!

Maak kennis met onze krachtige X-Ray apparatuur. info.nl@helmut-fischer.com www.helmut-fischer.com/xdv Stand 480

omslag november 2022.indd 2

01-11-2022 12:05

Organische Deklagen

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Toeleveranciers en Geassocieerden

Algemeen

Vereniging ION

UW SPECIALIST IN COATING & ADHESIVE EQUIPMENT

www.paintit.nl T: 0318-643260

WWW.GRACO.COM

Paintit-advert-67x50mm_4C.indd 1

✔ ✔ ✔ ✔

Specialisten op het gebied van straal- en spuitapparatuur

straalmiddelen.nl straalinstallaties.nl

V E R KO O P

Zie ook pagina 37

ONDER H O U D S E R VI C E VERHUUR

WAAROM HARDER WERKEN?

WERK SLIMMER

Rijksstraatweg 123, 3316 EG Dordrecht E-mail: info@apeqwiwa.nl

+31 (0)78 613 9610 WWW.APEQWIWA.NL

Elcometer straalapparatuur, gebouwd om langer mee te gaan, intensiever te gebruiken en beter te presteren elcometer.com

Together we make it work!

APEQWIWA_Adv210x297.indd 1 omslag november 2022.indd 1

13/04/2022 09:10

17-10-18 10:42

Dutch Blast Advert 50x67.indd 2

05/07/2019 09:12:49

01-11-2022 12:05