Oppervlaktetechnieken april 2014

34

14

18

Congres Coatings & Corrosie

Ontlakker succesvol in Enterprise Europe Network

Thermisch spuiten met gevulde draad

St. VISEM Powder Navigator

ION-lezing over ontwerpaspecten

4 | 58 e jaargang | april 2014

Het vakblad voor de professional

22

26

> 2 3e 7. 00 0 0 ex e d i 0 po t i e be s zo an e k te er n s >

Meer oog voor oppervlaktebehandeling van materialen

Dit is uw kans!

Vergroot uw omzet op dé vakbeurs voor oppervlaktetechniek.

ION, Vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland, organiseert Surface 2014, dé vakbeurs voor oppervlaktetechniek. Een ambitieus vervolg op de succesvolle voorgaande edities. Oppervlaktebehandeling geeft producten meerwaarde. Dat moet gezien worden.

De beurs heeft ijzersterke troeven. Een hoge waardering en de specifieke interesse van meer dan zevenduizend bezoekers, de ondersteuning door tal van branches, de inspirerende exposities en het indrukwekkende

deelnemersveld met ruim 200 toeleveranciers en applicateurs uit binnen- en buitenland.

Ontmoet uw doelgroepen op Surface 2014. Verzeker u nu van uw standplaats. De voorgaande edities waren al maanden voordien volgeboekt. Bel Rob Lindenbergh van 2XPO C.V. telnr. +31 73 629 39 39 of stuur een e-mail naar info@surfacevakbeurs.nl. Voor meer info zie ook www.surfacevakbeurs.nl

Surface 2014. Alles behalve oppervlakkig.

In samenwerking met:

7 t/m 9 oktober Brabanthallen ‘s-Hertogenbosch 2 | Oppervlaktetechnieken april 2014

CoLoFon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de Vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION).

Verschijnt elfmaal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren. redactie Jetvertising (hoofdredactie) Redactieteam: E.J.D. Uittenbroek (hoofdredacteur), T. Uittenbroek (redactieassistente), J. van Peperstraten, redacteur.

redactieadviesraad Hans Bosveld (Vereniging ION), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Gerard Rutjes (Vereniging ION-docent), Egbert Stremmelaar (Vereniging ION), Hans van der Veen, Jan Westerveld (Kluthe Benelux), Adrie Winkelaar (CTC Consult) redactieadres Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl abonnementen Abonnementsprijs: € 87,50, buitenland: € 87,50 Kortingsregeling leden ingenieursvereniging KIVI/NIRIA: 50%.

Abonnementen kunnen ieder moment ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging, U ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging. Bij niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen de voor dat nieuwe jaar geldende abonnementsprijs. Opzeggingen en adreswijzigingen kunt u mailen naar info@vereniging-ion.nl of invullen op www.oppervlaktetechnieken. com advertentieverkoop Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Vincent IJff: vincent@jetvertising.nl after-sales: advertenties@jetvertising.nl opmaak Projekt C, www.projektc.nl druk Senefelder de Misset, Doetinchem www.senefelder.nl uitgave Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de Vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl copyright 2014 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, Vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Een terugblik op de ESEF/Techni-Show in het oranje segment ‘Algemeen’ van deze editie is opgenomen als smaakmaker voor de vakbeurs Surface, die in oktober gehouden zal worden in ’s-Hertogenbosch. Een doelgericht en goed voorbereid beursbezoek kan je goud in handen bezorgen.

Leeswijzer

Navigeren door het vakgebied Edward Uit tenbroek | Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

realisatie E.J.D. Uittenbroek (technische journalistiek buitenland en binnenland), C. Versteeg (opmaak), C. Berenbak (journalistiek binnenland), D. Driesenaar (journalistiek binnenland) J. Oonk (technische journalistiek binnenland), Jaap van Peperstraten (journalistiek binnenland) A. van Wijck (technologische journalistiek).

Een nieuwe lente, een nieuw geluid! Van de handvol herstijlingen van dit vakblad die ik heb mogen meemaken, is dit - na uiteraard de overstap naar kleurendruk destijds – toch wel de meest spectaculaire. Titeleigenaar ION, Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM), heeft er een navigatie aan toegevoegd. Groen voor organische deklagen, blauw voor metallische deklagen, geel voor toeleveranciers/ geassocieerden, oranje voor ‘de buitenwereld’ (dus horizonbrede thematiek als normalisatie of corrosie), en uiteraard het magenta uit het ION-logo voor de IONberichtgeving. Als meerdere sectoren tegelijk beschreven worden, kan het ook een ‘oranje artikel’ worden, dat is per geval te bezien.

En wat brengt deze kleurrijke editie dan? De organisatie voor stralingshardende coatings Radtech zet zijn Metal Workgroup in een hogere versnelling (zie Kort Nieuws: groen in de navigatie. Klein berichtje, snel gevonden! En het bestuur van de Stichting VISEM Powder Navigator vertelt over hun inkoopselectiehulpmiddel (groen). En we komen in de stemming voor onze eigen vakbeurs Surface, in oktober te ‘s-Hertogenbosch, met de Paintexpo (groen: namelijk een beurs voor industrieel lakken) en een nabeschouwing op de ESEF/Techni-Show (oranje, een keur aan oppervlaktetechnieken). Ook oranje is de paneldiscussie van het IIR-corrosiecongres. De Vereniging Thermisch Spuiten, inderdaad dus het blauwe segment voor elektrochemische en metallische deklagen, scoorde de voorpagina met hun bezoek aan een gevuldedraadfabriek. Het gele segment heeft een toeleverancier die deelneemt aan de Enterprise Europe Network, bekend van de partnerverzoeken achterin dit blad.

Als u hier de vroegere volpagina-Blikopener terug had verwacht, waar ik scherpe randjes en heikele kwesties aan de orde kon stellen met een kwinkslag: dat blijft gewoon de Terugblik achterin, vlak voor het brancheregister. Bedankt voor de vele reacties altijd!

Een kleine greep uit deze editie slechts, ter introductie. Erg aardig vind ik de tentoonstelling over de roemruchte Boonstoppel Verffabriek in de rubriek Gespot, die daarmee in het groen is beland, evenals de boekrecensie over het graffitiboek van onze eigen opmaker.

Aan wie we te danken hebben dat er in maart een degelijk ogende en operationeel goed werkbare herstijling tot stand is gekomen, op basis van een aangeleverd navigatiestramien met het ION-logo als stempel. Hier kunnen we weer mee vooruit! ●

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 3

Column

We zien u graag

Egbert Stremmelaar | Directeur vereniging ION (Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland).

Steeds vaker hoor je bij ondernemingen dat ze informatie over de markt, over nieuwe technologieën of over nieuwe regelgeving van het internet “plukken”. En inderdaad, het internet is een bron van informatie die alleswetend en onuitputtelijk lijkt. Voor ondernemers heel gemakkelijk en dus kun je makkelijk de beurs, de themadag, het seminar of de netwerkbijeenkomst overslaan. Die tijd kun je dan nuttiger gebruiken, toch?

Hier moet toch een kanttekening geplaatst worden.

Want hoe weet je als ondernemer wat je moet zoeken als je niet weet dat je het moet gaan zoeken.

De vraag komt meestal op het moment dat er een acuut probleem ontstaat of als je op een potentieel probleem gewezen wordt.

In het eerste geval zal er een reactief antwoord zijn.

Meestal niet optimaal dus. En als er dan oplossingen gevonden moeten worden die een lange implementatietijd kennen, dan zal een reactief antwoord meestal betekenen dat er deadlines overschreden worden. In het tweede geval kun je proactief zijn.

Maar voor het ”van horen zeggen” moet je onder de mensen zijn. En als je informatie gevonden hebt: hoe beoordeel je de betrouwbaarheid van de informatie zonder een goed referentiekader zoals de collegaondernemers die je tegenkomt? En dan het werken in toeleveringsketens. Hoe ga je weten wat die collega-ondernemer kan als je hem niet tegenkomt.

En hoe ga je het andere bedrijf leren kennen, met wie je in de supply chain wil of moet gaan samenwerken, als je die alleen maar ontmoet op het moment dat je tot elkaar veroordeeld bent?

Ondernemen is proactief de markt bedienen.

Internet is een reactieve bron van informatie die een waardevolle aanvulling kan zijn op het beschikbare instrumentarium van een ondernemer. Maar internet kan nooit de rol vervangen van de ontmoetingsplaats die beurs-, branche-, seminar- en netwerkorganisaties en uitgevers voor u realiseren.

We zien u graag. ●

4 | Oppervlaktetechnieken april 2014

Inhoud

22 Applicatie Organische Deklagen 12 Het doel van de tool Interview met het bestuur van de onlangs opgerichte Stichting VISEM Powder Navigator, die eind dit jaar het hulpmiddel voor procesinzicht en poederlakselectie lanceert: de Powder Navigator.

Edward Uittenbroek, hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

14 Kennis en ketensamenwerking (1) In maart was er weer de European Subcontracting and Engineering Fair ESEF in combinatie met de Techni-Show. Om in de stemming te komen voor de Surface te ’s-Hertogenbosch brengt vakblad Oppervlaktetechnieken een tweedelige terugblik. (Foto: vakblad Oppervlaktetechnieken) Jaap van Peperstraten, Ellemmi Tekstproducties

Nooit de draad kwijt De Vereniging Thermisch Spuiten houdt zijn vergaderingen graag bij leerzame bedrijven, en Corodur te Willich (Duitsland) was een geweldige keuze.

Het bedrijf produceert gevulde draad, waarmee pseudolegeringen opgespoten kunnen worden. (Foto:scyther)

Industrie is troef Het nieuwe ĂŠlan van de Duitse industrie, dat Europa uit de recessie trekt, was te proeven op de coatingbeurs Paintexpo te Karlsruhe.

Toeleveranciers en geassocieerden 20

Koploperpositie ontlakkingsbedrijf Specialist in thermisch en chemisch ontlakken, en leverancier van voorbehandelingschemie CenT Technics haalde via een Europese samenwerking in Enterprise Europe Networkverband een visueel inspecteerbare chromaatvrije voorbehandeling naar Nederland.

Jaap van Peperstraten, Ellemmi Tekstproducties

Vereniging ION

8 Kort Nieuws Vanaf deze editie zijn de Kort nieuws en de ION-Nieuws samengevoegd en van de nieuwe kleurnavigatie voorzien.

Algemeen 26 Even prikkelen In februari was er weer het IIR-congres Corrosie & Coatings, deze keer te Antwerpen. Vakblad Oppervlaktetechnieken blikt terug op de paneldiscussie.

Armand van Wijck, Aurora Science Communications Gespot 30

De varia-rubriek waarin de veelzijdigheid en waarde van oppervlaktetechniek naar voren komt, ideetjes opgedaan kunnen worden over procesoptimalisatie, en soms wat aardige opstekers worden vermeld.

36 Grensoverschrijdend De rubriek met internationale samenwerkingsvoorstellen van Enterprise Europe Network, waar Nederlandse bedrijven kansen kunnen pakken.

38 Terugblik Heikele kwesties, handige ideetjes, terechte vakpromotie en welkome aanmoedigingen.

Edward Uittenbroek, hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

40 Brancheregister Alle belangrijke leveranciers op een rij, ingedeeld naar specialisme.

16

Bij de voorpagina: Grootschalige afgraving in dagbouw: de enorme slijtageslag wordt gewonnen dankzij een thermisch gespoten wolfraamcarbide aan de randen van de graafschoepen. (Er wordt een te hoge rotatiesnelheid gesuggereerd door de lange sluitertijd van de camera). (Foto: Claffra)

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 5

Groene Technologie

Corrosiewerende coatings Tricotect® – Regeneratiesysteem voor passiveringen

Schematische vergelijking van badveroudering met / zonder Tricotect® Fe [mg/l]

zonder

Zn [g/l]

zonder

50 mg

met

met tijd

time

tijd

Het blijven handhaven van kwalitatief hoge corrosiewerende bescherming door Cr(VI)-vrije passiveringsprocessen wordt lastiger naarmate de standtijd van de passivering toeneemt.

Het oplopen van ijzer-en zinkgehaltes in een dergelijke electrolyt zijn hiervan de veroorzakers. Door het combineren van een selectieve ion wisseltechnologie met passiveringschemie Cr(III) die hoog presteert, levert Atotech een systeem die dit probleem aanpakt.

Functies en voordelen ▪ Consistent hoge kwaliteit van passiveren – kleur en corrosiebescherming ▪ Kan gebruikt worden voor diverse passiveringen van Atotech ▪ Vol automatisch en makkelijk in gebruik ▪ Eén uitrusting voor verschillende galvaniseerlijnen ▪ Significante besparingen door het reduceren van afval en afkeur ▪ Voldoen aan de specificaties uit de automobielindustrie ▪ Productie bewezen over de hele wereld

Atotech Nederland B.V. Postbus 255 · 3454 ZM De Meern · Nederland · www.atotech.com Tel. +31 (0)30 240 90 10 · Fax +31 (0)30 240 90 20

6 | Oppervlaktetechnieken april 2014

Tricotect® laat voortdurend on-line zuivering toe voor potentieel ongelimiteerd standtijd zonder interruptie van de productie. De ion wisselunit houdt de ijzer-en zinkconcentraties onder de kritische drempels en zodoende wordt de bad-en coatingkwaliteit in stand gehouden.

Agenda

De voormalige VISEM Technodag wordt op 17 juni gehouden als ION Technodag. Het zijn tevens contactgelegenheden, hier de editie 2013.

Ook dit jaar wordt het weer in de Fabrique te Utrecht gehouden.

mei

juni

Informatieavond poedercoatings ● Bijeenkomst over ontwerptechnische aandachtspunten voor uit te besteden poedercoatwerk, gehouden bij Coatinc de Meern.

Zie de artikelserie “Overleg maakt het verschil (1)”, Oppervlaktetechnieken van januari, www.Oppervlaktetechnieken.com/archief.

De Meern, 8 mei, 17:00-20:30 www.Coatinc.com

● Informatieavond anodiseren Bijeenkomst over ontwerptechnische aandachtspunten voor uit te besteden anodiseerwerk, gehouden bij Coatinc Scherpenzeel.

Zie de artikelserie “Overleg maakt het verschil (1)”, Oppervlaktetechnieken van januari, www.Oppervlaktetechnieken.com/archief.

Scherpenzeel, 5 juni, 17:00-20:30 www. Coatinc.com

● NACE European Corrosion Conference & Expo 2014 Congres en vakbeurs van de National Association of Corrosion Engineers 14-16 mei, Madrid, Spanje http://naceespanaevents.wordpress.com

● O&S/Parts2Clean Vakbeurs Oberflächen und Schichten in combinatie met de reinigingsvakbeurs Parts2Clean.

24-26 juni, Stuttgart www.OundS-messe.de

● Studiemiddag NVVT: Innovaties in metingen en applicaties in de coatingwereld Studiemiddag van de Nederlandse Vereniging van Verftechnici NVVT 20 mei, Nieuwegein www.NVVT-Nederland.nl

september

● Functional Coatings Congres van congresorganisator Vincentz Network 20-21 mei, Düsseldorf (D) www.European-Coatings.com/events

● European Technical Coatings Conference (voorheen Eurocoat) Lakcongres van de Europese koepel van verftechniciverenigingen 3-5 september 2014, Keulen (D) www.ETCC20142014.org

● Roestvast Staaldagen Vakbeurs met lezingen 20-22 mei, Evenementenhal Gorinchem www.Evenementenhal.nl ● ION Themabijeenkomst Opleidingen Informatiemiddag van de vereniging ION, Industrieel oppervlaktebehandelend Nederland 22 mei, Nieuwegein www.vereniging-ION.nl

● TIV Hardenberg Technisch Industriële Vakbeurs Hardenberg, 2-4 september www.Evenementenhal.nl

● Eurocorr Congres van de European Federation of Corrosion EFC 8-12 september, Pisa (It.) www.Eurocorr.2014.org ● ZVO Oberflächentage Galvanocongres van de Zentallverband Oberflächentechnik 18-19 september, Düsseldorf/Neuss (D) www.ZVO.org

ION Technodag 17 juni “Ontwikkelingen aan de oppervlakte” Voorheen VISEM Technodag.

Tijdens deze dag zullen de sprekers ingaan op belangrijke thema’s als LCA (life cycle analyses) en verzekerde garantie.

Experts zullen een mogelijk antwoord op deze ontwikkelingen aan u aanbieden.

Ook zullen de sprekers dieper ingaan op de gevolgen voor de bedrijfspropositie door sociaal economische veranderingen.

Tevens zal de interactie tussen diverse voorbehandelingstechnieken en deklagen van commentaar worden voorzien. Naast veel informatie is er uiteraard gelegenheid tot het bezoeken van de informatiemarkt en is er volop ruimte tot netwerken.

Locatie: De Fabrique Westkanaaldijk 7, Utrecht www.vereniging-ION.nl

ION Dag van de Oppervlaktetechnologie 13 november De Dag van de Oppervlaktetechnologie is een jaarlijks congres over diverse onderwerpen die te maken hebben met oppervlaktetechnieken. Ook dit jaar zal het congres plaatsvinden en zijn wij al druk bezig met het samenstellen van een programma. Zodra er meer informatie beschikbaar is, zullen wij dit kenbaar maken. www.vereniging-ION.nl

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 7

kort Nieuws Belangenbehartiging in Brussel Op 19 maart heeft Vereniging ION deelgenomen aan een werkontbijt in Brussel.

Aanwezig waren namens het Europees Parlement de heren Paul Rübig (MEP, EPcomité industrie, research en energie) en Malcolm Harbour (MEP, EP-comité interne markt- en consumentbescherming). Ook de dames Joanna Drake (directeur MKB en ondernemerschap en DG ondernemingen en industrie) en Rosalinde van der Vlies (plaatsvervangend hoofd van het kabinet van Janez Potocnik (EU-commissaris Milieu) waren aanwezig. Namens de industrie voerde Dave Elliott (president van de CETS) het woord.

In zijn betoog voerde Elliot aan dat de huidige regelgeving rond REACh dodelijk is voor de industriële aspiraties van de EU. In plaats van een toename van industriële activiteit zal er eerder een afname zijn, doordat in de keten één schakel (oppervlaktebehandeling) mogelijk door REACh uiteindelijk niet meer kan plaatsvinden.

En als één schakel buiten de EU gedrukt wordt, dan zal uiteindelijk de gehele keten buiten de EU komen te staan. Daarenboven zijn de kosten onredelijk hoog en is er een grote mate van onzekerheid over de toekomst. Immers, enkele jaren geleden werd cadmium verboden. Er is

succesvol overgeschakeld naar vooral nikkel, en nu staat ook nikkel ter discussie. Dit alles geeft een ongelijk level playing field met de rest van de wereld. Verder tipte Elliott de problematiek van de reservedelen voor producten met een typegoedkeuring, zoals auto’s en vliegtuigen, aan. Tijdens het debat werd in een emotioneel betoog van de Oostenrijkse afvaardiging helder dat REACh niet alleen de industriële aspiraties van de EU zal beïnvloeden, maar dat ook de milieudoelstellingen niet gehaald zullen worden. Immers voor high tech oplossingen voor bijvoorbeeld CO2-reductie zijn speciale oppervlaktetechnieken noodzakelijk. Voor een aantal problemen zijn deze nieuwe technieken ontwikkeld en nu wordt de oplossing verboden. Een specifiek voorbeeld was een toepassing van een wieltje in de carburateur.

Na zeven jaar ontwikkelings- en testtijd mag de oplossing nu niet toegepast worden, omdat de productie niet in Europa mag plaatsvinden.

Het alternatief is productie in Mexico.

Alle vier eerder genoemden reageerden op het betoog van Elliot. Het meest hoopgevende antwoord kwam van Van der Vlies. Zij gaf aan dat zij geloofde in een groene wereld, maar dat er voldoende kans voor de industrie moest

Cursus Anodiseren van aluminium voor gebruikers Aluminium, een mooi materiaal om mee te werken! Het is vaak gebruikt voor veel toepassingen met een oppervlaktebehandeling. Tweederde van het aluminium dat toegepast wordt, heeft een oppervlaktebehandeling ondergaan. Maar liefst de helft hiervan heeft een behandeling van het oppervlak gekregen waarbij de functionele toepassing belangrijker is dan bescherming van het materiaal alleen. Vaak wordt echter de oppervlaktebehandeling pas (te) laat in het ontwerptraject meegenomen.

Het Aluminium Centrum biedt de gelegenheid om de kennis over anodiseren op te frissen en uit te breiden. Door kennis van de mogelijkheden van anodiseren zijn door de juiste keuzes kosten te besparen. In de industriële en consumentenproducten levert de anodiseerbehandeling al een aanzienlijke toegevoegde waarde.

Aandachtsgebieden: anodiseerprocessen, kleursystemen, laagopbouw, ontwerpvuistregels. Doelgroepen: ontwerpers, constructeurs, bedrijfskader. De cursus wordt door Henk Schreuder (Coatinc Anox) gegeven op 15 mei 2014, bij het Aluminium Centrum te Nieuwegein, 17.30 u. - 21.00 u. Kosten: € 175,- leden Aluminium Centrum, €275,- voor niet-leden. Kosten zijn inclusief broodmaaltijd vooraf, koffie/thee en cursusmateriaal. ●

blijven. Zij had zich goed laten informeren door de industrie, maar bij doorvragen bleek dat vooral de automotive te zijn. Dat in ons vakgebied een aantal stoffen alleen in de conversie wordt gebruik, en niet in het product is terug te vinden, was onvoldoende bekend. Zij stelde zich open door aan te geven dat zij graag meer specifieke informatie van de branche oppervlaktebehandeling wil ontvangen. Uiteraard is deze handschoen door Vereniging ION opgepakt, en afgesproken is om een tekst op te stellen die direct aan Van der Vlies ter beschikking wordt gesteld.

Aansluitend is een bezoek gebracht aan de permanente vertegenwoordiging van Nederland in Brussel. Gesproken is met de heer Stephan Raes (hoofd economische zaken). We hebben ook daar onze zorgen kenbaar gemaakt. Raes gaf aan graag met ons in gesprek te zijn en te blijven om de industriële belangen van Nederland zo goed mogelijk te behartigen. ●

Meer informatie Vereniging ION www.vereniging-ion.nl 030 – 630 03 90

Bedrijvenwedstrijd Besser Lackieren Wie durft? De vakgenoten van de industriële coatingvakkrant Besser Lackieren hebben een wedstrijd uitgeschreven waarmee de Green Award gewonnen kan worden!

Bedrijven die goed denken te scoren op vijf criteria kunnen een gooi doen naar deze prijs.

De aandachtsgebieden zijn: 1: Prestatieprofiel; 2: Innovatieprofiel; 3: Sociaal profiel; 4: ‘Ökoprofil’ 5: Ecoprofiel Wie het verschil wil weten tussen de laatste twee of direct al mee durft te doen, kan zich melden bij eindredactrice Franziska Moennig. ●

Meer informatie

Meer informatie

info@aluminiumcentrum.nl Tel: 030-6053344

franziska.moennig@vincentz.net www.besserlackieren-green-award.de/index.html

8 | Oppervlaktetechnieken april 2014

ION Technodag: Ontwikkelingen aan het oppervlak Tijdens de ION Technodag op 17 juni 2014 zullen de sprekers onder andere ingaan op belangrijke thema’s als LCA (Life Cycle Analyses) en verzekerde garantie. Experts zullen een mogelijk antwoord op deze ontwikkelingen aan u aanbieden. Ook zullen de sprekers dieper ingaan op de gevolgen voor de bedrijfspro-

positie door sociaal- economische veranderingen. Tevens zal de interactie tussen diverse voorbehandelingstechnieken en deklagen van commentaar worden voorzien. Naast veel informatie is er uiteraard gelegenheid tot het bezoeken van de informatiemarkt en is er volop ruimte tot netwerken. In het mei-nummer van

Oppervlaktetechnieken zal Vereniging ION het gehele programma afdrukken. Toegangsprijs: ION-leden gratis, niet-ION-leden € 95,-. ●

Meer informatie Vereniging ION www.vereniging-ion.nl / 030 – 630 03 90

Themabijeenkomst Opleidingen; 22 mei 2014 Het opleiden van medewerkers wordt steeds belangrijker om goede kwaliteit van werk te kunnen leveren, maar ook om uw bedrijf op een hoger niveau te brengen, efficiënter te werken en u te kunnen onderscheiden van andere oppervlaktebehandelaars.

Daarom organiseert Vereniging ION op 22 mei een themabijeenkomst over ‘Opleidingen’.

Tijdens de themabijeenkomst zal aandacht gegeven worden aan het uitgebreide opleidingsaanbod van Vereniging ION, de verschillende

manieren waarop de opleidingen worden aangeboden (klassikaal, bedrijfsintern of op maat gemaakt) en zal het subsidietraject van OOM worden toegelicht. Tevens zal Vereniging ION een voorproefje geven van de nieuw toe te passen opleidingsmodulestructuur waar de komende maanden aan gewerkt gaat worden.

Tijdens de bijeenkomst zal ook ruimte zijn om uw vragen beantwoord te krijgen, suggesties te geven voor nieuwe opleidingen en uw op- of aanmerkingen kenbaar te maken. En er is de mogelijkheid om met aanwezigen deskundigen

in gesprek te gaan over de diverse mogelijkheden die Vereniging ION u of uw bedrijf kan bieden. Bedrijven die bij de bijeenkomst aanwezig zijn, krijgen een interessant aanbod op een aan Vereniging ION verstrekte opdracht voor een opleiding (klassikaal, bedrijfsintern of op maat). ●

Meer informatie Vereniging ION www.vereniging-ion.nl 030 – 630 03 90

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 9

kort Nieuws Compacte werpstraalmachine op Techni-Show De firma Hevami oppervlaktetechniek uit Veghel presenteerde op de Techni-Show de nieuwste compacte Muldenband (ook wel trommelband genoemd) werpstraalmachine van Rump Strahlanlagen.

De basis zijn bestaande technieken die zich reeds velen jaren bewezen hebben, maar nu dus in een compacte uitvoering. Zo is de straalkamer, zoals bij elke installatie van Rump volledig opgebouwd uit 12% mangaanstaal.

Verder is de machine voorzien van de reeds bewezen efficiënte en onderhoudsvriendelijke R320 turbine welke is voorzien van een 7,5 kW energiezuinige motor. Evenals de compacte hangbaan werpstralers van Rump is ook hier de filterinstallatie volledig geïntegreerd aan de achterzijde van de machine zodat de machine weinig vloeroppervlakte (circa 3x3 meter) nodig heeft en de machine, in combinatie met de geringe hoogte van vier meter veelal

probleemloos op te stellen is. Ondanks de compacte bouwwijze is de machine geschikt voor een vulvolume van 200 liter bij een maximaal chargegewicht van 400 kg en maximaal stukgewicht van 20 kg met een maximale lengte van 300 mm. Naar wens is de machine eventueel ook te leveren met een automatische belader.

De machine kan in vele industrieën ingezet worden en is met name ontwikkeld om die klanten te bedienen die tot op heden de stap naar het automatisch stralen te groot vonden.

Deze eerste compacte uitvoering is reeds verkocht aan de firma Waayenberg Coatings in Barneveld welke naast deze machine al een compacte hangbaan en grotere doorloop werpstraalmachine van Rump in gebruik heeft. ●

Meer informatie www.hevami.nl

Radtech Metal Coating working group leeft op De RadTech Europe Metal Coating working group is momenteel op zoek naar vakgenoten die zich willen inzetten voor de promotie van stralingshardende lakken voor metaalsubstraten. De groep heeft twee succesvolle seminars georganiseerd waarin tal van toepassingen besproken zijn, en heeft op diverse vakbeurzen informatie vertrekt over de technologie . De werkgroep staat open voor meer mogelijk-

heden en manieren om de techniek uit te dragen. Het secretariat van Radtech Europe is gevestigd in Den Haag. ●

Meer informatie www.Radtech-Europe.com

ION Borghardt Award 2014: vooraankondiging Om vooruitstrevende initiatieven in het vakgebied industriële oppervlaktetechnieken te stimuleren, wordt tijdens de vakbeurs Surface de ION Borghardt Award uitgereikt aan de meest innovatieve ontwikkelingen van de afgelopen twee jaar. De inschrijving wordt binnenkort opengezet voor bedrijven en natuurlijke personen die actief zijn op de Nederlandse markt. Ook studenten worden nadrukkelijk opgeroepen te reageren.

Dit jaar zal de jury vooral letten op innovatieve oplossingen in de aandachtsgebieden ‘ketenoptimalisatie’ en ‘nieuw in de markt’. Zaken als maatschappelijk verantwoord ondernemen, kostenreductie, ontzorgen van de klant en marktpotentie worden meegewogen in het

10 | Oppervlaktetechnieken april 2014

oordeel van de jury.

Wat levert een ION Borghardt Award u op? In de aankondigingen van de vakbeurs Surface zal aandacht worden besteed aan de genomineerden. Tevens zullen de genomineerden tijdens de vakbeurs Surface op de ION Borghardt Award-expositie (recht tegenover de stand van Vereniging ION) en in de beurscatalogus geplaatst worden.

De winnaar ontvangt naast de award, de eeuwige roem en de plaquette, ook een cheque voor media-aandacht in het vakblad Oppervlaktetechnieken ter waarde van € 2.500,-. Het betreft onder andere een groot redactioneel artikel waarin het belang van uw inzending wordt weergegeven. Voor studenten is er geen

mediacheque, maar een vrij te besteden bedrag van € 500,-.

In het meinummer van het vakblad Oppervlaktetechnieken zullen meer details naar buiten worden gebracht over de inschrijvingsprocedure, de jurysamenstelling en de beoordelingscriteria. De periode van inschrijven loopt van 7 juni tot en met 7 september. De bekendmaking van de winnaar is op de openingsdag van de Surface op 7 oktober. ●

Meer informatie Vereniging ION www.vereniging-ion.nl 030 – 630 03 90

Oppervlaktebehandelaars in maart positiever dan in februari Nieuwegein, 2 april 2014 - Uit de laatste meting van de ION BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling (in samenwerking met MCB) blijkt dat de inkoopmanagers in de metaalbewerkende branche ‘Oppervlaktebehandeling’ in maart positiever zijn dan in februari over de groei in de branche: indexscore 69,8 versus 66,3. De branche ontwikkelde zich in maart ook veel beter dan de totale Nederlandse industrie (53,7; wordt maandelijks door inkopersbranchevereniging Nevi gemeten). Omdat een score hoger dan 50 ‘groei’ betekent, kan geconcludeerd worden dat er in de Oppervlaktebehandeling (maar ook in de industrie algemeen) sprake is van groei.

De BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling van de Vereniging ION (in samnwerking met MCB) is (evenals de Nevi Inkoopmanagersindex) opgebouwd uit vijf componenten. Met betrekking tot de ontwikkeling in maart ten opzichte van februari zijn met betrekking tot deze componenten de volgende conclusies te trekken: - De productie in de branche Oppervlaktebehandeling ontwikkelt zich veel minder positief ten opzichte van vorige maand; - Over de orders denken de inkopers veel minder positief; - De levertijd van de leveranciers is veel langer; - De voorraden eindproduct nemen flink toe;

Opmerking: de relatieve vlakheid van de Nevi-lijn is te verklaren door de grote verscheidenheid aan industrieën waaruit deze is opgebouwd.

- Over de werkgelegenheid denkt men veel positiever.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, nemen flink af volgens de inkopers ten opzichte van vorige maand.

Ten opzichte van de totale industrie (Nevi) zijn de volgende conclusies te trekken met betrekking tot de verschillende aspecten in de afgelopen maand: - Het productieniveau is in de Oppervlaktebehandeling in maart veel beter dan in de totale industrie; - Het orderniveau is veel beter; - De levertijden van de leveranciers zijn veel langer; - De voorraadniveaus in de Oppervlaktebehandeling zijn hoger; - Over de werkgelegenheid denken de inkopers veel positiever.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, zijn in de Oppervlaktebehandeling relatief flink hoger dan in de totale industrie. Nieuwe deelnemers aan de BrancheBarometer (mits oppervlaktebehandelaar) zijn van harte welkom: ze krijgen sneller en specifiekere resultaten. Meld je aan via http://www. formdesk.nl/vom/abonnee .

Leveranciers voor de oppervlaktebehandelende industrie en wie het persbericht maandelijks willen ontvangen kunnen zich gratis aanmelden via http://www.formdesk.nl/vom/pers. ●

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 11

Tekst Edward Uittenbroek, hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Organische Deklagen

Stichting VISEM Powder Navigator: aftellen tot de lancering van hulpmiddel voor procesinzicht en poederlakselectie

Het doel van de tool (1) In februari was te lezen dat de Stichting VISEM Powder Navigator is opgericht (p. 16, www.oppervlaktetechnieken.com/archief). VISEM staat voor Vereniging Industriële Spuit- en Moffelbedrijven, één van de vakorganisaties die sinds januari opgegaan zijn in de vereniging ION, Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland. Vakblad Oppervlaktetechnieken ging in gesprek met de drie bestuursleden: Jeroen Schothuis, ooit de geestelijk vader van de Powder Navigator, Louis Kortekaas, één van de meest actieve VISEM-leden de afgelopen jaren, en Ed Rijnja, met een schat aan bestuurservaring binnen de VISEM.

De VISEM heeft ruim 10 jaar geleden de grondslag gelegd voor dit selectiegereedschap, waarmee je klassementen kunt maken op basis van eigenschappen en die je meer of minder gewicht kunt toekennen, zoals dekkracht of ontgassende eigenschappen. Wat was destijds de visie erachter?

“Schothuis: Binnen de Technische Commissie van de VISEM kwam de vraag op hoe je kunt beoordelen of het ene poederpistool beter is dan andere. Dan moet je weten met welk poeder je aan het spuiten bent, het ene poeder is het ander niet. De Hogeschool Enschede had toen net een meet- en testcentrum in ontwikkeling (het European Centre for Coatings and Surface Techniques ECCS – red.). We wilden poedercoating, apparatuur en mensen zo goed mogelijk op elkaar afstemmen. Veel kennis is empirisch tot stand gekomen. Dat wilden we wetenschappelijker proberen te benaderen, op basis van eigen analyses. Met het meet- en testcentrum wilden we proberen de kennis in de keten te verbeteren, zaken beter te onderbouwen en dan vertalen naar de praktijk. Zo zijn de ideeën achter de Powder Navigator ontstaan.

Oorspronkelijk was het de bedoeling om met studenten nulmetingen in een bedrijf te laten uitvoeren. Doel is altijd met kennis een beter product te spuiten en de productie nog verder optimaliseren. Het gaat om het ontwikkelen

12 | Oppervlaktetechnieken april 2014

van kennis en om de kennis in de bedrijven te krijgen, en handjes en voetjes geven in de opleiding. Maar de Hogeschool Enschede is weggevallen (met het sluiten van de opleiding Beschermingstechniek / Coating Technology in september 2005 - red.) De nieuwe partner in plaats van het meet- en testcentrum werd de Fachhochschule Niederrhein in Krefeld. We wilden een tool hebben om te kunnen optimaliseren, in combinatie met VOM-opleidingen (thans ION: vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland – red.), dan wel via Powder Navigator-opleidingen.”

Ed Rijnja vult aan: “Er zat ook nog wel een voortrajectje aan. Wat óók speelde, was de omschakeling naar TGIC-vrije systemen (triglycidyl isocyaniraat, een harder die om arbo-redenen uitgefaseerd werd eind jaren negentig – red.)

We zaten met de vereniging van verf- en harsfabrieken, de VVVF, aan tafel, er moest veel poederontwikkeling in gang gezet worden.

En dat ging heel hard: in twee jaar zaten we al aan de elfde of twaalfde generatie. Wij waren als looncoaters de ontwikkelaars voor de poederfabrieken! Dus de vraag was: hoe kun je invloed uitoefenen op wat je koopt. Met deze tool wordt het voor de poederfabrikant, maar ook voor de coater, wel zaak serieus met het vak om te gaan.”

Op de Paintexpo Karslruhwe (8-10 april 2013, zie elders in deze rubriek) werd de Powder Navigator in de kijker gespeeld met een poster op de stand van de Deutsche Forschungsgesellschaft für Oberflächentechnik DFO.

Louis Kortekaas haakt in, vanuit zijn uitvoerige chemische kennis, ook van voorbehandelingschemie: “Een coating heeft een stuk of vijf soorten componenten (zoals bindmiddel, pigment, vulstof, additieven – red.) maar er zitten meer

op niveau. Dat is wel de basis. Dan is dit een optimalisatietool die je kan gebruiken. Dan kun je goed laten zien welke kant je op kunt en hoe je selecteert.”

Maar je hebt toch al een hoop procesinzicht nodig om aan die schuifjes te schuiven en zo het gewicht aan een eigenschap toe te kennen om het klassement van poederlakken te laten herberekenen?

Schothuis: “Juist inzicht is nodig, hopelijk wordt op niveau 3, 4 en 5 de komende jaren die slag gemaakt.” (5 is hogeschool, overigens wordt deze indeling vervangen door een Europees gedragen indeling met iets meer niveaus – red.)

Het bestuur van de Stichting VISEM Powder Navigator: Ed Rijnja, Jeroen Schothuis en Louis Kortekaas.

ingrediënten in een poeder”, doelend op de variëteit aan additieven. “Dat maakte verschil en daar hadden we geen grip op.”

Schothuis: “Ja, als je een auto koopt, weet de koper wat je nodig hebt, zoals veel bergruimte of juist een sportief wagentje of een gezinsauto. Bij poedercoating vragen we in veel gevallen alleen maar kleur en prijs. We zouden veel betere inkoopspecificaties kunnen vaststellen, zoals over de terugwinbaarheid, kantendekking, dekkracht, minder slijtage aan de apparatuur, egalere lagen. Zelfs nu is dat nog lastig, na al die jaren. De Powder Navigator moet er straks een hulp bij zijn.” Kortekaas verhoogt de inzet: “Bijvoorbeeld bepaalde ontgassende eigenschappen, daar is geen testmethode voor. Op basis van de theorie nemen ze aan dat het wel beter zal ontgassen bij primid-poeders, dankzij een langere vloeitijd en geltijd.”

Geen bedrijf is beter dan zijn medewerkers en de Powder Navigator draagt als selectiegereedschap bij aan een beter eindproduct. Iedereen geholpen: verfproducenten, opdrachtgevers, eindgebruikers, en de poedercoater zelf. Hoe is het initiatief destijds opgepakt bij poederlakproducenten?

Kotekaas: “In het begin was een aantal poederleveranciers fel tegenstander, maar er waren er ook een paar die bereid waren mee te werken.

Ik weet niet zeker of dat nog altijd zo is.”

Schothuis: “Ja, iedereen wil graag weten wat we daarmee doen, hoe we het handjes en voetjes geven. Wij gaan sowieso door. Het zou mooi zijn om het als keten aan te pakken en zo de kennis te ontwikkelen en professionaliteit van de hele branche omhoog te tillen.”

Kortekaas grijpt terug op de normatieve basis

die op losse schroeven staat. “Die ISO-8130 beschrijft dertien testen van eigenschappen van de poeders We blijven heel graag in gesprek met producenten over het testen en aanleveren van resultaten.”

De Powder Navigator vergelijkt poederlakken op de dichtheid, vloei, fluïdiseerbaarheid, ovenstabiliteit, dekkracht, contrastratio, rulheid, opslagstabiliteit, oplaadbaarheid, korrelgrootteverdeling, terugwinning, kantendekking, ontgassing, transferefficiency. Hierbij kan de coater elke eigenschap een zwaarder gewicht toekennen, als dat belangrijk is voor het betreffende coatingproject. Maar een poederleverancier kan het niet helpen als de oven niet optimaal ingesteld wordt, en of je transportlucht wel echt droog is en je slang geaard, en of je wel degelijke opslagvoorzieningen hebt. En of je werkstukken wel geaard zijn met schone haken, enzovoorts. Zijn we niet slechts halverwege met de Powder Navigator en is er ook nog een hoop procesoptimalisatie te trainen?

Rijnja: “Dat is juist het doel van de tool: om de gebruikers na te laten denken over het vak. Je installatie moet optimaal zijn.” Kortekaas: “Als je installatie niet optimaal is, moet je ergens beginnen, dan elimineer je eerst de poeder als invloedsfactor. Je kiest wat het beste is voor deze toepassing.” Schothuis, verwijst expliciet naar het stokpaardje van de interviewer namelijk degelijk en effectief onderwijs: “De Powder Navigator is niet onderwijsniveau 1 (assistent: vooral geïnstrueerd op veiligheid en routinewerk – red.) of 2 (vakman, competent in het productieproces) maar niveau 3 (zelfstandig werkend vakman, competent in procesbeheersing). Dan heb je het over bijvoorbeeld schone haken en aarding, en over opleiding: mensen

Kortekaas ziet het optimistischer in: “Als je het schuifje ‘ontgassend’ helemaal omhoog zet, komt er een nieuw resultaat. Dat is eventueel zelfs helemaal zónder kennis te gebruiken!”

Schothuis: “Dan moet je wel weten dat zink ontgassende eigenschappen van je poeder vraagt.” Kortekaas, die evenals Schothuis de hogeschoolopleiding Beschermingstechniek/ Coating Technology doorlopen heeft: “Ja, maar het is wel breder inzetbaar dan alleen bij de misschien vijf op de Hogeschool opgeleide loonlakkers in Nederland.” Schothuis: “Naarmate er meer kennis en inzicht komen, kun je het voor een steeds breder publiek inzichtelijk maken.” Rijnja verwijst nog even naar het economisch belang dat op het spel staat: “Europa is klein, dus je moet het breed inzetten.

Of je in Nederland of in Italië bestelt: het staat 24 uur later op je stoep, dat is niet afhankelijk van een landelijke leverancier. We willen de Powder Navigator dus gevuld hebben met zoveel mogelijk merken en types. En de Powder Navigator kunnen we van de opbrengst verder ontwikkelen, door licenties te verkopen. We willen er een controlesysteem op zetten, zodat je een database hebt met reële cijfers en waardes.

Dus aan het eind van dit jaar is het klaar, maar dan zijn we nog niet klaar, haha.” ●

Meer informatie De Stichting VISEM Powder Navigator is statutair gevestigd in Soest. In augustus 2013, thema Poedercoating, is een nabeschouwing opgenomen van de VISEM Technodag, waar een lezing over de Powder Navigator gegeven was door Jeroen Schothuis, en de Terugblik van dat thema Poedercoaten gaat erop in (p. 49; www.Oppervlaktetechnieken. com/archief). Vanaf december 2014 zal het poederlakselectiesysteem te vinden zijn onder www.PowderNavigator.nl, die thans nog in ontwikkeling is.

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 13

Organische Deklagen

De maatschappelijke relevantie had niet mooier in beeld gebracht kunnen worden: Axalta (voorheen Dupont) demonstreerde een nieuwe antigraffitilak waarvan de later opgespoten graffiti makkelijk weg te poetsen is. Tot grote vreugde van het bevoegd gezag, dat een Charlie Chaplin-achtig vreugdesprongetje met onvervalste hakkenklak maakt.

Paintexpo Karlsruhe: meezeilen met de industriewind

Industrie is troef (1) Op de alweer vijfde tweejaarlijkse vakbeurs Paintexpo, die van 8 tot en met 10 april gehouden werd te Karlsruhe, was de sfeer duidelijk optimistisch.

Tegelijkertijd werd de Hannover Messe gehouden, ’s werelds belangrijkste industriebeurs waar Nederland dit jaar overigens partnerland was. In Duitsland is het gevleugelde woord momenteel “Industrie 4.0”, hetgeen onder meer duidt op allerlei procesoptimalisaties door gebruik van ‘big data’. Als Nederland ooit nog een briesje meewind wil opvangen van onze industriële kartrekker van de Europese economie, dan is het wel dit jaar.

Wellicht heeft de kredietcrisis de onderzoekskranen iets te ver dichtgedraaid vijf jaar geleden, hoewel er ook deze keer voor het oplettende oog wat noviteiten te bespeuren waren (zie fotobijschriften). Dat zou met het recordaantal van 470 standhouders uit 27 landen –(+14% ten opzichte van 2012 dat toen al flink doorgegroeid was) en in vierkante meters (+21%) – natuurlijk ook niet anders moeten zijn. De visionair ingestelde vakliefhebber kwam goed aan zijn trekken bij de persconferentie. De vijf grote omwentelingen die voorzien worden, hebben in meer of

14 | Oppervlaktetechnieken april 2014

mindere mate met materiaalverduurzaming te maken. De ‘Energiewende’, om er maar één te noemen, betreft zowel efficiënter produceren als schonere energiebronnen ontwikkelen. Bij het eerste is te denken aan slimmer omgaan met thermische processen als moffelen, maar ook aan oppervlaktetechnieken die het rendement van energie-productie verhogen. Bij het tweede is te denken aan het verduurzamen van windmolens. Andere omwentelingen zijn voorzien op het vlak van kapitaal, materiaal, personeel en zogeheten ‘dispositieve factoren’ zoals planning, organisatie, coördinatie en

beheersing van bedrijfsprocessen en ketensamenwerking. In de oppervlaktetechniek is dan te denken aan moderne aanbestedingsvormen, zoals in dit blad regelmatig aangehaald wordt, waarbij meerjarig onderhoud bij de conservering inbegrepen is. De persconferentie voerde echter niet zo ver in detail.

Twee keer poederen, een keer moffelen En hier en daar was een Nederlands tintje te bespeuren, zoals de deelname van Holland Mineraal, Railtechniek van Herwijnen/Teleflex

Volop actief op de Duitse markt: adviesbureau B&B Coating Techniek had de stand met inspirerende spuiterijplattegronden opgeluisterd.

B&B Coating techniek, en de presentatie van de Powder Navigator (zie elders in deze rubriek) op de stand van de Deutsche Forschungsgesellschaft für Oberflächentechnik DFO. En voor de fijnproevers: de oprichter van Ganzlin Beschichtungspulver GmbH is een Nederlander.

Twee lagen poeder aanbrengen en dan maar één keer moffelen: zowel Ganzlin als Wörwag en Frei Lacke lieten het demonstreren bij een stand van RGV Metall- und Pulvertechnik. Het bedrijf haalde al enkele malen de Journal für Oberflachentechnik JOT met uitvindingen als de verlengde poederlans, waarmee poederspuiters die grote objecten moeten spuiten, enkele meters ver kunnen reiken.

Industrieel natlakken WSB Finishing Equipment presenteerde enkele noviteiten in samenwerking met Wagner en Walther-Pilot onder het motto ‘Excellence for Industrial Coating’. WSB lanceerde behalve de nieuwe meng- en doseerinstallatie FlexControl Smart ook de nieuwe Wagner hogedruk plunjerpomp Tiger 72-300 PC: de qua capaciteit grootste uit het assortiment. Hij is ontworpen voor zware industriële toepassingen, waar continue beschikbaarheid en betrouwbaarheid erg belangrijk zijn.

Graco bracht een nieuw 2K-doseersysteem, dat een week eerder aan het verkopersnetwerk gedemonstreerd was op het bedrijfsevenement (zie voor een eerdere editie hiervan: “Pistool op

de lakmarkt gericht houden”, maart 2013, www.

Oppervlaktetechnieken.com).

Trends bepalen Ruim twaalfduizend vierkante meter coatingtechniek is bijna te veel van het goede, anderzijds levert een goede beursvoorbereiding altijd een effectieve tijdsbesteding op. Met de Surface te ’s-Hertogenbosch in het vooruitzicht

Twee keer poederen, één keer moffelen: een spuitdemo van drie merken poederlak.

(Brabanthallen, 8-10 oktober), komen we alvast in de stemming met een kleurrijke trendaankondiging. AKZO Nobel Powder coatings bracht nieuwe weervaste effectpoederlakken onder de naam Collection Futura 2014-1017, met in totaal 55 effectlakken. Niemand kan de toekomst voorspellen, maar door zelf de trends in gang te zetten, ben je als coatingproducent natuurlijk kleurrijk bezig: trend Ex-Natura (intense kleurbeleving), Sublimed (voor de welverdiende rust), Bold Energy (felle, lichte kleuren), Soft Industry (zachte, terughoudende kleurschakeringen), Explosive (krachtig licht, met spuiteffecten). De artistieke tak zet de industrie blijkbaar in de softe categorie, op zijn minst opmerkelijk.

Andere trends waren wat bekender: chromaatvervanging, moffelen op lagere temperaturen – althans bij hogere lijnsnelheden, want anders heeft de coater er weinig aan. Dit bleek maar weer eens op de persconferentie (zie ook de thema-artikelen over low bake poedercoatings in augustus 2013). De beperkte plaatsingsruimte staat geen ruimere eerste impressie toe, maar in een latere editie wordt deze ideale smaakmaker voor de Surface nader belicht. ●

Meer informatie www.Paintexpo.de

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 15

Electrochemie PIJLERNAAM & Metallieke TITEL van Artikel Deklagen

Aanbrengen van pseudo-legeringen door het thermisch spuiten van gevulde metaaldraad

Nooit de draad kwijt De Vereniging Thermisch Spuiten (VTS) is de vakorganisatie voor deze enorme familie van depositietechnieken. Het opspuiten van allerlei metalen en metaalcombinaties in gesmolten toestand, levert een waaier aan waardevolle toepassingen op, die levensduurverlengend zijn onder zwaar belastende omstandigheden. Bijzondere toepassingen zijn bijvoorbeeld opgespoten cilinderstangen van sluisdeuren met ingebouwde sensoren onder de laag. De VTS houdt zijn vergaderingen graag bij leerzame bedrijven, en Corodur F端ldraht GmbH te Willich (Duitsland) was een geweldige keuze.

Gastheer dr. Aga Sevim wist al bij de introductie zijn publiek te veroveren. Al dik vijf jaar geeft hij leiding aan de technische afdeling van Corodur. Zijn werk begint voor hem bij de klant en eindigt bij de klant. Dat houdt in: zowel advies over de toepassingen als de verwerking van de draad in het proces. Daaruit volgt de draadkeuze, een per situatie geoptimaliseerde draad op behoefte toegesneden. Eigenlijk heeft

16 | Oppervlaktetechnieken april 2014

het bedrijf de hele procesketen op zijn bordje liggen.

De ene draad is de andere niet Met 2.500 ton per jaar is het bedrijf een grootleverancier in zijn specialiteit. Gewone massiefdraad uit een enkelmetaal is veel gangbaarder, maar voor gevulde draad is dit

volume indrukwekkend. En de groei zit erin: in 2008 was het maandrecord 163 ton, nu zijn ze ontevreden als een maand onder de 200 blijft hangen en er zijn pieken van 300 ton.

In de draden, die in talloze varianten projectspecifiek geproduceerd worden, zijn tal van metalen verwerkt, zoals ijzer, nikkel, kobalt en koper. Het vulpoeder wordt op een metaallint aangebracht die dichtgerold wordt, zodat deze

de mantel vormt. Ruim dertig procent wordt met een projectspecifieke receptuur gemaakt, tweederde is standaardproduct. Als een klant bijvoorbeeld in twee weken twee ton moet hebben, dan krijgt de klant dat.

Integraal ontwerpen als teamprestatie Corodur is gewend om samen met de klant de spuitparameters te bepalen. Het is dus niet een kwestie van een draad achterlaten en de klant maar aan het werk zetten. Materialen die projectspecifiek ontwikkeld zijn, gaan ook niet naar een andere klant. Bij ieder nieuw project wordt een nieuwe start gemaakt. De ene draad is de andere niet, zodat ieder uniek project zijn eigenaardigheden en specifieke vereisten heeft. Betreft het routinewerk, dan kan een herhalingsbestelling of een standaard vuldraad gebruikt worden. Maar eens te meer blijkt dus dat oppervlaktetechniek alles met integraal ontwerpen en ketensamenwerking te maken heeft. Hierbij mag overigens niet onvermeld blijven dat de Duitse Corodur zelf geen spuittechnieken uitvoert of zijn klanten concurrentie aan zal doen voor het binnenhalen van vervolgopdrachten door die opdrachten dan naar zich toe te halen. Tijdens de rondleiding werd dit thema bediscussieerd. Voor loonspuiters is het belangrijk om dit te weten, omdat je toch samen in de keuken staat als het gerecht voor de eerste keer bereid wordt.

Aangepaste receptuur De draden vinden hun weg naar diverse markten, zoals de boilerbouw. In Nederland is de producent nog niet erg actief. Een VTS-lid had onlangs een vuilverbrander bezocht, alwaar Inconel opgelast was, en waar problemen mee waren. Zijn er ontwikkelingen? Dat moet men relativeren: het is niet altijd economisch een Inconel 625 als vuldraad te produceren, want dat is in de thermisch spuitwereld tegenwoordig een commodity, die kopen veel bedrijven voordelig in China. Maar de argumenten voor deze deklaag zijn overtuigend: het levert een zeer goede corrosiebestendigheid op. Vooral als oplastoevoegmiddel heeft het materiaal zich bewezen. Het spuiten met gevulde draad gaat sneller dan oplassen. Je moet al die eigenschappen als ĂŠĂŠn pakket beschouwen.

Dat kreeg bijval: de combinatie van oplassen en thermisch spuiten en sinteren met een pistool is natuurlijk ook te overwegen. Dat is een zeer interessante benaderingswijze, maar het is een gebied waar je alles overzien moet, niet alleen de eigen aanbrengprocessen maar ook het proces van de te behandelen installatie, zoals in dit geval dus de vuilverbrandingsprocessen en de rookgasafvoer. Als mantel wordt bijvoorbeeld koper of nikkel gebruikt, en het poeder in de kern is dan bijvoorbeeld chroom, nikkel, mangaan, silicium, wolfraam, niobium, boor of kobalt. Aanvullende stoffen zijn dan fosfor, zwavel of koper. Als de legering extra compact

moet dichtvloeien, kan een paar gewichtsprocent boor toegevoegd worden.

Slijtageslag Juist slijtage maar ook corrosie komen aan de orde, er is geen modelproef die dat kan afdekken. Dat is anders dan in de bouwwereld, waar in het bestek staat wat het moet worden met de afmetingen erbij. Dat is in machinebouw anders. Denk aan de slijtageslag die de dagmijnbouw oplevert. En dat hangt ook weer van de bodem af, die overal anders is. Een supersysteem op de ene plaats verzaakt gewoon op een andere plaats. Dus moet er een nieuw systeem bedacht worden voor een nieuw project. Er is wel een beeld van wat ongeveer wel zal werken, op basis van lange ervaring.

En er wordt over de schutting gekeken. Het is een creatief proces. En dan komt er vijftien kilo draad uit het standaard-aanbod, voor een proef of als kleine charge, en uiteindelijk bijvoorbeeld honderdvijftig ton voor het hele project. Net wat je nodig hebt.

Kosten ook integraal beschouwen Twee verschillende aanbiedingen kunnen enorm van elkaar verschillen. Daar zijn verschillende verklaringen voor, maar het heeft op de eindkwaliteit een enorme uitwerking.

Mede door verschillen in legeringsgraad kan er zomaar een derde prijsverschil tussen twee

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 17

De Vereniging Thermisch Spuiten houdt de ledenvergaderingen graag bij interessante bedrijven, zoals gevuldedraadproducent Corodur.

De volgende gelegenheid zal zijn bij Sulzer Metco in Zwitserland.

voorstellen zitten. Dat kan dan liggen aan de samenstelling, maar ook aan een voordeliger productiewijze zoals met grote kracht walsen en trekken van de draad. Dit gebeurt momenteel in de opkomende Aziatische economieën.

Dit kan leiden tot ongelijke wanddikten van de draad. In Willich bouwen ze hun eigen machines, op de opwikkel-apparaten na, en wordt een constante draaddiameter gerealiseerd.

Een andere verklaring voor verschillen in het leveranciersaanbod is dat er bespaard is op de kwaliteitscontroles.

Een ander verschil in kwaliteit is de mate waarin het vulpoeder goed gemengd is. Ontmengen van het vulpoeder is bij Corodur in vijf jaar niet voorgekomen, en er wordt uitvoerig gecontroleerd. Er wordt al naar gelang de klantwens ook met beperkte charges gewerkt van maximaal 300 kilo, zodat er geen verschil in homogeniteit kan optreden. Onderin een silo van twee ton is vaak iets fijnere poederfractie aanwezig. Als er meer nodig is, wordt bij Corodur een serie kleinere charges gedraaid en de poedergrootteverdeling bijgehouden. Het is trouwens opmerkelijk dat er op een kiloprijs gelet zou worden als de buitenbedrijfstelling van een installatie door coatingfalen tienduizenden euro’s of in sommige gevallen miljoenen per dag kost.

Door de juiste overtuigd Dan moet die klant zich wel willen laten

18 | Oppervlaktetechnieken april 2014

overtuigen. En wel door een expert, niet door iemand die juist een tijdbom achterlaat. Een klant had een kogelmolen waarin calciumoxide gemalen werd. Ze hadden voor een ander type beschermlaag gekozen, en het systeem faalde in vijf uur. Als draadproducent kun je wel ter plekke kijken wat er zou kunnen passen, daar ligt de kans en de kracht. En dan moet de gebruiker de draad wel goed opslaan, dus niet in een vochtige kelder. En hou er rekening mee dat dikke draad meer smeltenergie nodig heeft, anders riskeer je ongesmolten poeder in je laagopbouw.

Een VTS-lid merkte nog op dat een geëxtrudeerd snoer dat gevuld wordt, gelijkmatiger smelt dan een dichtgevouwen felsdraad en dus ook met een lichtboog te verwerken is. De verklaring blijkt te zijn dat sommige producenten geen specifieke aparte lijn hebben voor de verschillende draaddiameters, en dan kan de trekkracht wel eens ongunstig uitpakken voor het eindresultaat. En sommigen voegen een soort bindmiddel aan het vulpoeder toe, maar Corodur werkt uitsluitend met droog poeder.

Gesmeerde boterham Het was al met al een college in interdisciplinair co-makership. Tijd om de kennis wat breder uit te dragen, want de klant is geen oppervlaktebehandelingstechnicus en koopt wel in bij een specialist. En dat is ook waar de VTS voor staat:

een gemoedelijke vereniging concullega’s die vakkennis willen delen om zo een alsmaar grotere taart aan te snijden, naarmate de waarde van deze waaier van oppervlaktetechnieken bekender wordt. ●

Meer informatie Deze zomer starten voor het eerst Nederlandstalige spuitopleidingen die kwalificeren tot het internationaal erkende European Thermal Sprayer. Langs deze weg draagt de VTS bij aan een kwaliteitsniveau zonder dat een week of langer naar Duitsland of Engeland uitgeweken moet worden.

In mei belegt de VTS weer een ledenvergadering bij een boeiend bedrijf: Sulzer Metco te Wohlen, Zwitserland, recentelijk voor $ 1.100.000.000 overgenomen door Oerlikon Balzers (zie het persbericht in Oppervlaktetechnieken van februari, p. 14). Vakblad Oppervlaktetechnieken zal ook daarvan in een latere editie verslag doen, alsmede van bovengenoemde opleiding in het Thema Beroepsopleidingen van juni. www.Thermisch-Spuiten.nl www.Corodur.de

Verkoop en Verhuur

RUIM 30 JAAR EXPERTISE

w w w.h i l t r a .com

Totaaloplossingen in Verfspuit- en Straalapparatuur

PGS15 opslagsystemen voor gevaarlijke stoffen 0342 - 404160

www.kika.nl Giro 8118

Rasco - Clemco Telefoon: (010) 437 01 66 E-mail: info@rasco-clemco.nl

Qualis

met

teelco

label

at

Superieure corrosiewering

Corrosiewering met AlestaÂŽ Hoogwaardige Epoxy Primers

EUROLACKE beschikt over een breed gamma aan corrosiewerende primers op basis van de HDC (High Density Crosslinking) technologie. Superieure corrosiewering (C5-I lang volgens ISO 12944) wordt bereikt door de zeer hoge oppervlakte dichtheid en uitstekende hechting. De primers zijn breed inzetbaar, uitstekend overlakbaar met zowel poedercoa-

Uitstekende (intercoat) hechting In het primergamma vele mogelijkheden Zeer duurzaam / milieuvriendelijk

ting of indien gewenst natlak; bijzonder stoot en slagvast en harden uit bij lage temperaturen (energie besparing). Wij informeren u graag over de diverse mogelijkheden.

De Riemsdijk 4 - Tiel

Tel.: 0344 – 620662

www.eurolacke.nl

info@eurolacke.nl

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 19

Toeleveranciers

Proefplaatjes: de lichte zijn onbehandeld, de donkere zijn behandeld met chroomvrije chemische voorbehandeling. (Foto: C&T technics)

Deelname Enterprise Europe Network leidt tot versnelde introductie visueel controleerbare chroomvrije voorbehandeling

Koploperspositie ontlakkingsbedrijf Als je voorop loopt op het gebied van duurzaamheid en nieuwe technologie, loop je ”het risico” daarvoor een prijs te krijgen. Dit overkwam het ontlakkingsen industrieel reinigingsbedrijf C&T technics in Uden. Een prijs winnen is leuk, maar dat betekent niet dat het bedrijf zich nu meer verplicht voelt dan anders om altijd een goede kwaliteit te leveren op de afgesproken tijd. “Wij lopen nu even hard als vroeger”, zegt Henk Broeksteeg, directeur van C&T technics.

Het bedrijf levert oppervlaktebehandelingprocessen aan de lak- en coatingindustrie en voert voor deze industrie ontlakkingswerkzaamheden uit. Tevens voert het bedrijf industriële reinigingswerkzaamheden uit voor de plastic-, de proces-, de petrochemische, de grafische en de voedingsmiddelenindustrie. Die werkzaamheden betreffen het thermisch en chemisch reinigen van producten. Voor dit industrieel reinigen heeft C&T technics een prijs ontvangen in het kader van de TV Succes Award van RTL Z. Henk Broeksteeg: “We werden benaderd door de productiemaatschappij die werkte in opdracht van RTL Z met de vraag of we mee wil-

20 | Oppervlaktetechnieken april 2014

den doen met TV Succes Award in de categorie Industrial Cleaning. Ze hadden ons gevonden via de Kamer van Koophandel. De bedrijven die meededen werden beoordeeld op drie criteria: continuïteit (omzetten en resultaten van de afgelopen jaren), innovatie en duurzaamheid/ MVO. Vanwege de extra publiciteit die dit met zich meebracht, wilden we wel meedoen.”

In de categorie Industrial Cleaning kwam C&T technics als beste uit de bus. Henk Broeksteeg ziet de prijs als een bevestiging dat het bedrijf een koploperspositie heeft in de branche. “Wij zijn continu bezig met innovatie en besteden ook veel aandacht aan duurzaamheid. Dit geldt

Tekst Jaap van Peperstraten, Ellemmi Tekstproducties

en Geassocieerden

voor zowel de industriële reinigingsprocessen die wij uitvoeren als het aan bedrijven leveren van de voorbehandelingprocessen voor het lakken en coaten. We leveren de producten, zeg maar de chemie, die voor die processen gebruikt worden. Daarnaast begeleiden wij die processen van A tot Z en gaan we soms zelfs zover dat wij kwaliteits- en corrosietesten voor de klant doen.”

Afvalwatervrij Een voorbeeld op het gebied van duurzaamheid betreft het als eerste bedrijf in Nederland op de markt brengen van een compleet afvalwatervrij ijzerfosfateerproces. Dat was

ongeveer tien jaar geleden. Daarnaast heeft het bedrijf een techniek geïntroduceerd om de standtijd van de ijzerfosfateerbaden te verlengen. En vorig jaar is een ijzerfosfateerproduct ontwikkeld dat geregenereerd kan worden.

Het is een combinatie van een bepaald product met een afvalwaterbehandelingsproces.

“We hebben een proces ontwikkeld waarbij je de vloeistof, die verontreinigd raakt met vet en olie, kunt behandelen en daarna weer opnieuw kunt gebruiken. Dus de tankwagen om de verontreinigde vloeistof op te halen, komt niet meer. Wij voegen een vlok/absorberingsmiddel toe dat vet, olie en slib bindt, maar niet de ‘zepen’ uit de vloeistof haalt. Het is dus een heel selectief middel waardoor de vloeistof als het ware weer als nieuw in het proces kan worden ingezet. Verder zijn wij denk ik de enige industriële reiniger/ontlakker in West-Europa die compleet afvalwatervrij werkt. Wij lozen geen druppel proceswater.”

Dan is er bij het voorbehandelen nog de ‘eeuwige’ uitdaging om alternatieven te vinden voor het zeswaardig chroom en bij het ontlakken voor het oplosmiddel NMP en voor amines.

Deze mogen hiervoor niet meer worden toegepast, omdat ze schadelijk zijn voor mens en milieu. Omdat C&T technics grotendeels zelf de chemische samenstelling voor het ontlakken ontwikkelt, heeft het bedrijf werkbare alternatieven ontwikkeld. Bij het chemisch ontlakken wordt geen proceswater geloosd. Een deel wordt intern behandeld en opnieuw gebruikt, een ander deel wordt ingezet in de gaswassers bij de thermische ontlakking, waardoor het verdampt en wordt aangevuld met demiwater.

Per dag wordt er zo’n tien kubieke meter proceswater hergebruikt.

Enterprise Europe Network Maar het kan natuurlijk altijd beter. Daarom voert het bedrijf samen met een Engels bedrijf onderzoek uit naar dunnelaagprocessen die als mens- en milieuvriendelijk gekenschetst kunnen worden. Henk Broeksteeg: “Wij zijn constant op zoek naar internationale partners met wie wij succesvol alternatieven voor het chromateren kunnen ontwikkelen. In dat licht zijn we via het Enterprise Europe Network (EEN) in contact gekomen met een bedrijf buiten de Europese Unie dat een chromaatvrij voorbehandelingproces voor aluminium en zinkmateriaal heeft ontwikkeld. Zij zeggen dat hun proces ten aanzien van corrosiewering dezelfde resultaten en eigenschappen heeft als het chromateren met zeswaardig chroom. Dat zijn we nu aan het uittesten, zowel voor ther-

misch verzinkt staal als voor aluminium. Via dit blad Oppervlaktetechnieken zijn we in contact gekomen met EEN.” Het eerste leuke bijeffect van het nieuwe middel is dat je in de praktijk kunt zien dat het materiaal behandeld is. Bij de chromaatvervangers was het tot dusverre normaal dat je niet kunt zien of het materiaal behandeld is. Voor de medewerkers is dat lastig. “Het chromaatvrij voorbehandelingproces zijn we nu aan het testen door middel van versnelde corrosietesten. In totaal zal het testproces wel een half jaar duren. Dat heeft alles te maken met het Qualicoat-keurmerk voor aluminium.”

Voor dit kwaliteitslabel worden de spuiterij en de stoffen die ze gebruikt grondig gekeurd. De keuringsdienst staat onaangekondigd twee tot drie keer per jaar op de stoep en hangt gewoon testplaatjes tussen de producten die behandeld worden. Een bedrijf dat in aanmerking wil komen voor Qualicoat-keur moet een laboratorium hebben voor het uitvoeren van diverse testen (zoals een valproef, buigproef, kleine chemische test) en logboeken bijhouden die ook worden gecontroleerd. Ook bij het produceren van stalen producten die gelakt of gepoedercoat worden, is een keurmerk ontwikkeld dat volgens hetzelfde stramien werkt: Qualisteelcoat.

voor de metaalindustrie. Duitsers waren denk ik vanuit het verleden wat chauvinistisch, maar ze hebben nu wat meer vertrouwen in buitenlandse bedrijven.”

Bij een rondgang door het bedrijf zien we concreet de producten die in de werkplaatsen onder handen genomen worden: bijvoorbeeld het hele interieur van een supermarkt dat opnieuw moet worden gelakt. Maar ook veel ophanggereedschap en foutief gelakte producten zijn hier regelmatig ter ontlakking te vinden.

Wat opvalt, is een werpstraler voor aluminium producten waaraan hoge eisen gesteld worden; er worden daarin bijvoorbeeld regelmatig aluminiumfietsen nagestraald. Verder zien we een grote diversiteit aan producten van staal en aluminium. Ook komen veel klanten van C&T Technics uit de kunststoffenindustrie, de petrochemische industrie en de voedingsmiddelenindustrie.

Voordelen opdrachtgever Een innovatieve toeleverancier die eigen producten ontwikkelt en internationale contacten aanboort kan veel bijdragen aan de procesinnovatie en het voldoen aan milieuvereisten.

Ontlakken is een expertise waarvoor je veel in huis moet hebben. Een coater kan zich op het coaten richten zonder verplichtingen en kosten die eigen ontlakking met zich meebrengen.

Toekomst

Voordelen eindgebruiker

Voor wat betreft de (nabije) toekomst verwacht Broeksteeg meer zaken te doen met Duitse bedrijven. “Traditiegetrouw richtten we ons op de Nederlandse en Belgische markt, maar we ontdekten dat de Duitse markt erg interessant voor ons is. In een straal van 150 of 200 kilometer rondom Uden ligt een heel groot deel van het Ruhrgebied en van Noordrijn-Westfalen. In redelijk korte tijd hebben we al een behoorlijk aantal nieuwe Duitse klanten erbij gekregen.

De Duitse markt wordt ook wat toegankelijker

Materialen ontlakken en opnieuw coaten kan voordeliger zijn dan nieuwe aanschaf.

Originele onderdelen die moeilijk verkrijgbaar zijn kunnen een nieuw leven krijgen met ontlakking als eerste renovatiestap. ●

Meer informatie www.ct-technics.nl

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 21

De Techni-Show was weer het decor voor de Vakkanjer Beroepenwedstrijden, deze keer met als thema “Slim omgaan met voedsel.� Er werd volop ontworpen en een 3D-printer was continu aan het werk.

ESEF/Techni-Show 2014: veel bedrijven zien het grote belang van kennisoverdracht

Kennis en ketensamenwerking Een goed voorbereid beursbezoek maakt van de ESEF/Techni-Show probleemloos een dag vol oppervlaktetechniek. Dankzij de donderdagavondopenstelling kon de Techni-Show ook nog meegepakt worden. Een ESEF-Award ging weer naar een oppervlaktebehandelaar: Oerlikon Balzers Coating Benelux won met de Baliq-coating in de categorie Innovatieve Materiaaltoepassing (zie ook Oppervlaktetechnieken van februari, p. 22-23) Maar vragen waren er ook, bijvoorbeeld op het vlak van normen en wetgeving. En de crisis? Hier en daar werden er zelfs offertes aangevraagd of opdrachten in het vooruitzicht gesteld.

22 | Oppervlaktetechnieken april februari 20142014

Tekst Jaap van Peperstraten, Ellemmi Tekstproducties

algemeen

De European Subcontracting and Engineering Fair ESEF ziet zich als dé vakbeurs in de Benelux op het gebied van toeleveren, uitbesteden, productontwikkeling en engineering. Eéns per twee jaar vindt deze beurs plaats. De opkomst was bijna 26.000 belangstellenden, voor de Techni-show kwamen er ruim 40.000. Tal van oppervlaktebehandelaars en hun leveranciers waren als standhouder present. Nieuw was de categorie Innovatieve Ketensamenwerking bij de ESEF Awards. Deze prijs werd gewonnen door de Nederlandse Vereniging Voor Algemene Toelevering NEVAT (die ook al de made in Holland Award won), voor het opzetten van een samenwerkingsverband voor plantenmelk.

Behandelen van aluminium Adruu richt zich op oppervlaktebehandeling van aluminium producten, met name anodiseren en chromateren. Anodiseren is een elektrochemisch proces waardoor onderdelen harder, slijtvaster, corrosiebestendiger en mooier worden. Het gaat goed met het bedrijf.

De productieruimte is onlangs uitgebreid met een hal van duizend vierkante meter. Deze ruimte wordt gebruikt voor het uitbreiden met een cleanroom en geautomatiseerde ultrasoon reinigingslijn ter verbetering van de logistieke processen. Daarnaast heeft het bedrijf geïnvesteerd in meetapparatuur om aluminium legeringen exact te kunnen bepalen.

Hierdoor ontstaan betere anodiseerlagen en kunnen discussies voorkomen worden. Door het uitbreiden en optimaliseren van de processen kunnen de klanten nog beter bediend worden. Daarnaast neemt het hardanodiseren steeds meer toe. Om een heel dikke slijtvaste anodiseerlaag te krijgen, wordt dat proces bij Adruu als één van de weinige bedrijven in Europa uitgevoerd bij nul graden Celsius. Dat

kost wel veel energie, maar “de mooiste harde lagen ontstaan bij nul graden”, zegt Ton Jansen van Adruu. Deze modernisering van het hardanodiseren voert het bedrijf nu sinds ruim een jaar uit. “We kijken ook of we het passiveren van RVS-delen kunnen gaan uitbreiden met beitsen van RVS-delen. Passiveren doen we al. Mogelijk zetten we een aparte lijn neer voor het beitsen en passiveren.”

Handboek voor ontwerpinaluminium Een ander bedrijf dat zich op aluminium richt, is Sapa Extrusion Benelux, onderdeel van Sapa AS, een internationale groep die gespecialiseerd is in oplossingen op basis van aluminium profielen. “Op extrusiegebied zijn er altijd nieuwigheden”, zegt Mark Caous, Technical Engineer bij Sapa. “Wij ontwikkelen producten samen met klanten. En die kunnen overal op de wereld zitten. We leveren dus niet alleen in de Benelux maar ook aan India, China, en onlangs hebben we een mooie klant in Australië gescoord. We zijn daar dik tevreden over, we schuwen geen enkele markt.”

Sapa heeft in Hoogezand een eigen poedercoatinstallatie in gebruik, en ook anodiseren gebeurt in Hoogezand en Raeren (België) in eigen huis. Ze kunnen producten aan tot een lengte van tweeëntwintig meter. Het bedrijf besteedt veel aandacht aan kennisoverdracht.

Het heeft een Sapa Profiel Academie waar veel klanten worden bijgepraat over nieuwe ontwikkelingen en mogelijkheden. “Klanten zijn daar positief over. We geven ook een Design Manual uit in allerlei talen. Tja, we hebben het hoofdstuk over oppervlaktetechniek niet helemaal voorin kunnen krijgen, het is hoofdstuk 13 geworden,” grapt hij. Het hoofdstukje (vier

Onderdeel van de academie is het zelf aandragen van een ontwerpidee, waarvoor een matrijs wordt gemaakt. Op de tweede cursusdag wordt het product geproduceerd onder toeziend oog van de deelnemers, in dit geval een telefoonhouder (het rode voorwerp op de foto).

pagina’s van de ruim tweehonderd) bevat naast beschrijvingen en diverse attenderingen (zoals over opslag en over reiniging na montage) ook de tabel met zes Sapa-oppervlakteklassen. “We geven het boekje graag weg. Veel mensen begrijpen niet hoe een profiel hol gemaakt wordt en hoe een gaatje erin komt. Er is nog veel uit te leggen. Daarom zetten wij ook graag onze deuren open voor scholen die bij ons op bezoek komen.” Hij voegt er aan toe dat Sapa een eigen blad heeft (Shape), maar dat hij dit blad Oppervlaktetechnieken op het werk ontvangt en graag leest.

Kennis van Metaal Wie zich bijna uitsluitend richten op kennisoverdracht, zijn de partners van Kennis van Metaal. Dat is een initiatief van de Staalfederatie, Federatie Staalplaat FDP, Kenteq, Koninklijke Metaalunie, Aluminium Centrum en de Vereniging ION, Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland. Kennis van Metaal is een digitaal hulpmiddel dat informatie biedt over de beschikbaarheid en kenmerken van metalen en de conservering ervan. Men wil onder meer inzicht bieden in de beroepsopleidingen van diverse kennisinstituten. “Het is van groot belang dat we ons nu inspannen om de kennis te borgen. Straks gaan de mensen met pensioen, dus we kunnen het ze nú nog vragen”, legt Rob Greve uit die Kennis van Metaal vertegenwoordigt op de stand. In het dagelijks leven zet hij zich in voor de Staalfederatie. Momenteel is men druk met het inrichten van de website. “We horen graag van de doelgroepen welke informatie er op moet staan en hoe die vindbaar gemaakt moet worden. We willen zoveel mogelijk klanten tevreden stellen. Dus we richten ons eerst op goed inventariseren en dan inrichten. We hebben maar één kans voor

Rob Greve staat jongeren te woord; binnen kort is er een website vol metaalkennis, en de oppervlaktetechniek is zeker niet vergeten! ION, de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland deelde de stand.

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 23

Bij Select Plating konden bezoekers van de Techni-Show goede zaken doen: Guido Klein verguldde er stuivers door middel van tampongalvaniseren.

zo’n website.” Op 1 juli moet de website zijn ingevuld. Er komen teksten, foto’s en filmpjes op die beschikbare kennis inzichtelijk maken.

“Er zit helaas geen oppervlaktetechniek in het filmpje dat we op de stand hebben”, zegt Rob Greve verontschuldigend. De website heeft wel corrosie in een van de rolmenu’s, en diverse coatingvarianten. Zelf blijft hij sowieso goed op de hoogte. “Het blad Oppervlaktetechnieken krijg ik iedere maand. Dat blad is boeiend en to the point.”

Maatvast plasmapolijsten Iemand die zich ook veel kennis heeft eigen gemaakt, is Klaas de Boer van Derustit Oppervlaktetechniek dat gespecialiseerd is in het conditioneren en onderhouden van RVS. Vroeger zat hij toch in het staal- en conserveerwerk? “Dat klopt”, legt hij uit, “en wel gedurende 10 jaar in het thermisch verzinken en poedercoaten. Maar nu richt ik me op RVS, ook al 11 jaar. Tja, hoe ik me de wereld van RVS eigen heb gemaakt? Gewoon veel lezen. Er lag een hele stapel van het RVS-blad bij Derustit en dat heb ik allemaal doorgenomen. Vooral de achtergrondartikelen waren voor mij waardevol. Als je dat koppelt aan de praktijk heb je een redelijke basis.”

Als nieuwtje heeft Derustit de internationale dimensie in het werk. Het hoofdkantoor van de Derustit Group staat in Dietzenbach (Duitsland). Bij onze oosterburen zijn verder nog vier vestigingen van het bedrijf; in Nederland zijn er twee vestigingen: Heerenveen en Winterswijk.

“De gewenste behandelingen voeren we uit in die vestiging die zich daar het beste voor leent”, legt De Boer uit. “Elektropolijsten doen we in Heerenveen. In Dietzenbach gaan we vanaf midden 2015 ook maatvast plasmapolijsten.

Dat is in één stap mechanisch voorbewerken

24 | Oppervlaktetechnieken april februari 20142014

Wederom ging een ESEF-Award naar een oppervlaktebehandelaar: Oerlikon Balzers. Zie ook het artikel over de Baliq-coating en de nominatie in februari (www.Oppervlaktetechnieken.com/archief ).

en elektropolijsten. De capaciteit van het plasmapolijsten is nog niet bekend, we zijn aan het bouwen. Zeker is dat het handmatig polijsten steeds meer onder druk staat door gebrek aan vakmensen. In Heerenveen hebben we voor het elektrolytisch polijsten baden met een lengte tot wel veertien meter. Daar zegt men: ‘Als jullie maar zorgen dat het RVS is, kunnen wij het polijsten.’ Maar soms doen we het polijsten niet in Heerenveen, maar ter plekke.

Op regelmatige basis sturen wij ons personeel en equipement naar Portugal of Spanje voor het polijsten van RVS-reactoren of warmtewisselaars. Dat is efficiënter en goedkoper dan de objecten naar Heerenveen te transporteren. In dit soort dingen zijn we redelijk uniek.”

Hij wijst er op dat zijn bedrijf zich richt op heel hoogwaardige projecten, materialen en werkstukken. De marine is momenteel zijn grootste klant, maar verder is er een diverse klantenkring waarvoor onder meer herstelwerkzaamheden worden uitgevoerd. Het bedrijf was betrokken bij de Cyclotron deeltjesversneller van de Universiteit Groningen en bij de renovatie en uitbreiding van de Prins Clauscentrale in Maasbracht. Door dit werk zag de elektriciteitscentrale z’n rendement verbeteren doordat met tampongalvaniseren op bepaalde verbindingsplaatsen de overgangsweerstand gereduceerd kon worden. ●

Van kantoor-naar handwerk

Meer informatie

Op de aanpalende vakbeurs Techni-Show, waar de Vakkanjer-beroepenwedstrijden en onder meer persluchttechniek en straaltechniek te vinden waren, treffen we een oude bekende.

Select Plating stond in december 2000 in de Oppervlaktetechnieken met het renovatieproject aan de motor van een onderzeeër door middel van tampongalvaniseren. Dat is een proces waarmee men plaatselijk op elektrochemische wijze metaallagen kan aanbrengen.

Guido Klein vertelt enthousiast over zijn bedrijf.

“Ik heb het overgenomen van mijn vader. Dat bevalt heel goed. Ik ben nu eigen baas en dat bevat heel veel uitdaging. Ik had een kantoorbaan op een ingenieursbureau. De collega’s waren wel leuk, maar het werk begon wat saai te worden. Ik ben iemand die graag met z’n handen werkt en de kans op overname van het bedrijf kwam als geroepen. Als ik het niet overneem, is het bedrijf weg, dacht ik; ik ga het gewoon proberen. Ik heb mijn werklust in ieder geval weer terug!”

Dit is het eerste deel van het verslag van de ESEF/Techni-Show. Deel 2 verschijnt volgende maand. Ook op het Industriedebat, waar ketensamenwerking bediscussieerd werd, en de bijeenkomst over optimaliseren van toeleverketens, wordt nog teruggekomen.

In de februari-editie was al te lezen over de Baliq-coating waarmee Oerlikon Balzers Coating Benelux de ESEF Award won.

De ESEF/Techni-Show wordt tweejaarlijks gehouden in de Jaarbeurs Utrecht. De volgende gelegenheid om zich op oppervlaktetechnieken te oriënteren, is de Surface Vakbeurs te ’s-Hertogenbosch, 7-9 oktober. www.ESEF.nl www.Technishow.nl www.adruu.nlwww.kennisvanmetaal.nl www.derustit.nl www.oerlikonbalzerscoating.com www.sapagroup.com/nl/sapa-profilesnederland www.selectplating.nl

chromitAL TCP

Driewaardige chroompassivering voor aluminium SurTec 650 chromitAL levert een uitstekende corrosiebescherming op ongecoate oppervlakken en verbetert de adhesie van organische coatings.

Ook geschikt voor toepassing op glad en geanodiseerd aluminium. directe vervanging van conventionele hexavalente chroompassivering milieuveilig, gifvrij, eenvoudige toepassing en afvalverwerking voldoet c.q. overtreft MIL-DTL-81706 and MIL 5541 voor absolute corrosieweerstand (= 336 uren tot eerste corrosie vlgs ASTM B-117 neutrale zoutsproeitest) temperatuurbestendigheid tot 100 °C

lage contactweerstand, overeenkomstig electrische geleidbaarheidseisen op aluminiumsubstraten vlgs MIL DTL-81706 class 3 in de praktijk getest op 2024, 2219, 5083, 7075 legeringen en verschillende gietlegeringen geschikt voor dompel-, sproeitoepassing en wisapplicatie voor het bewerken van grote oppervlakken SurTec Benelux B.V. Molenweg 17A NL-5953 JR Reuver Nederland

Tel.: Fax: E-mail: Web:

+31(0)77 308 1590 +31(0)77 476 2033 HeH@surtecbenelux.com www.surtec.com

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 25

Algemeen

Tekst Armand van Wijck, Aurora Science Communications

Opleidingen en kennisoverdracht aan de tand gevoeld tijdens IIR-congres Corrosie & Coatings

Even prikkelen De industrie moet zich meer bekommeren om het onderwijs en het is een gouden tijd om jonge instroom en zij-instroom in het vakgebied van corrosie en coatings te krijgen. Onder meer deze beweringen werden aangevochten tijdens de eerste dag van het tweedaagse IIR-congres Corrosie en Coatings, de negende editie alweer en voor het eerst in België: in Antwerpen.

Het was de aftrap van het congres. Vier experts met uiteenlopende functies poneerden een stelling in het kader van het samen ontwikkelen en waarborgen van kennis. Twee daarvan waren gerelateerd aan onderwijs en kennisoverdracht. “Niet de industrie, maar de overheid is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs en het afleveren van goed opgeleide corrosiespecialisten”, begon Arjan Mol, hoogleraar corrosiepreventie aan de TU Delft. Hij maakte vervolgens meteen duidelijk aan welke kant hij zelf bivakkeert.

De universiteit heeft een zekere vrijheid in het onderzoek dat ze doet en als het aan Mol ligt zou het daarom beter zijn als de industrie zich meer en vroeger betrekt bij het onderwijs.

Het expertpanel had stellingen ingebracht en besprak aan het einde van de eerste congresdag de respons van reactieformulieren.

V.l.n.r. Arjan Mol (TU Delft), Edward Uittenbroek (Coating Kennis Transfer), Janneke Haarman (Corro Vision), Mink Ros (MR Consult).

26 | Oppervlaktetechnieken april 2014

“De industrieën moeten ons laten weten met welke problemen ze zitten. Dan kunnen we ons daarop richten en zo optimaal aansluiten bij de praktijk.” Mol ziet een klankbord voor zich van industriepartners waarmee de TU Delft regelmatig zal overleggen. Zijn punt is of alleen de overheid dit moet voeden, of dat de industrie ook een steentje moet bijdragen. “En hoe kunnen we het vervolgens regelen? En gaat het de industrie om frisse aanwas, interne werknemers of beide?”

het onderwijs. Iemand uit de procesindustrie vulde hierop aan dat het onderwijs überhaupt niet aan alleen de overheid overgelaten kan worden. De industrie werkt bijvoorbeeld met gevaarlijke stoffen en hoge-drukinstallaties.

Veiligheid heeft dan alle prioriteit en correct opgeleide mensen die weten hoe het er in de praktijk aan toegaat, werken uiteraard het veiligst.

Drone-detectives

Uit de zaal kwamen reacties waar Mol op hoopte. De meerderheid van de congresbezoekers, waaronder vakgenoten uit de industrie, voelde zich verantwoordelijk voor de kwaliteit van

“We kunnen meer vakgenoten van de jonge generatie aantrekken als ‘drone-detective’, zij-instromers komen vanzelf vanwege de baangarantie en de eenvoudige omscholing tot corrosie-experts.” Dit was de stelling waarmee

Edward Uittenbroek, vicevoorzitter van NACE Benelux, docent Corrosie en Coatings aan de Hogeschool Utrecht en hoofdredacteur van de vakbladen Oppervlaktetechnieken en Procesinfra Uptime, de zaal probeerde te prikkelen.

Uittenbroek beroept zich op het wegstromen van de aanwezige kennis over corrosie. Over een klein aantal jaren zijn er veel experts met pensioen en gaat de kennis mogelijk verloren.

Er zijn te weinig opvolgers en er is daardoor weinig tot geen kennisoverdracht. “Nu hebben we tegenwoordig wel de beschikking over monitoringsystemen en apparatuur waardoor we met minder mensen dan vroeger het werk aankunnen, maar nog steeds is er een tekort aan experts en de experts die er zijn zitten tot hun nek in het werk”, aldus Uittenbroek.

Hij wees wel op enkele mogelijkheden voor bijscholing, zoals de tweedaagse training van het IIR en de Verdiepingscursus Corrosie op hogescholen, waarin zij-instromers vertrouwd raken met corrosie- en coatingthema’s. “Ze kunnen zich via NACE in een week tijd kwalificeren tot assistent-corrosie-inspecteur. Een jaar later zitten ze op het volgende niveau en zijn ze echt binnen in het vakgebied.”

Jonge generatie aantrekken De vraag is daarnaast hoe de sector de jongere generatie kan aantrekken. Ook daar heeft Uittenbroek al bij stilgestaan. “We moeten in ieder geval niet gaan klagen over een onterecht imagoprobleem, want of je imago onterecht is of niet maakt voor mensen die een beroepskeuze maken, niet uit.” Als de nieuwe werknemers geen redenen hebben om trots te kunnen zijn op hun vakgebied, zal de instroom

waarmee hij bezig is in het kader van de onderwijsvernieuwing aan de Hogeschool Utrecht (zie het artikel “Ingrediënten van een leerzame metaalcocktail” elders in deze editie – red.).

“Er zijn zoveel manieren om het onderwijs te moderniseren.”

Snelle instroom, dan heuvelop Tweederde van de mensen zag het voorstel voor de snelle trainingen wel zitten, een derde was tegen of wist er even geen raad mee.

Vooral de moeilijkheidsgraad en de ervaring die bij dit vakgebied komen kijken, waren volgens sommige conferentiebezoekers iets dat je je niet in zo’n korte training eigen kunt maken.

“We moeten er natuurlijk rekening mee houden dat corrosie-inspectie een complex vakgebied is”, lichtte Uittenbroek toe. De cursisten maken met een weekopleiding een gemakkelijke start, maar vervolgens kost het ze jaren om een expert te worden. Een nieuweling zal het moeilijk krijgen om na zo’n korte opleiding de beginperiode van zijn carrière door te komen, had iemand op het reactieformulier ingevuld. “Met allemaal collega’s om je heen die alle kennis al in huis hebben, kan dat zo overweldigend zijn dat ze er daardoor al snel de brui aan geven.”

Vakambassadeurs Met betrekking tot het imago van het vakgebied concludeerde Uittenbroek aan de hand van reacties uit de zaal: “We zouden meer mensen van rond de dertig willen zien. Het is de taak aan ons allemaal om te laten zien hoe mooi ons vakgebied is.” Tegelijkertijd moeten volgens sommige congresdeelnemers ook de

“Wat hebben jullie liever: een olievlekwerking omdat iedereen positief praat over het vakgebied, of een olievlek door corrosielekkage?” uitblijven. Er mag volgens Uittenbroek best wel een vertaalslag gemaakt worden. “Kijk naar de populariteit van een televisieprogramma als Crime Scene Investigations, of naar mensen die graag een drone-vliegtuig willen besturen. Dat kan ook in ons vakgebied! Inspecteer als een detective een pijpleiding of bestuur een drone voor een windmoleninspectie.” De lesmethodes moeten daarbij ook aansluiten op de jongere generatie. Uiitenbroek gooide er een paar termen tegenaan, zoals voice-overpresentaties, just-in-time-teaching en flip-the-classroom,

limieten duidelijk worden gemaakt: je kunt niet ieder probleem oplossen als corrosieinspecteur en de industrie voelt vaak zelf het probleem nog niet. Uittenbroek besloot: “Maar als een jonge generatie zich eenmaal aanmeldt, krijg je een olievlekwerking, las ik op een van de reactieformulieren. Ze gaan met anderen praten over het werk en worden zo ook ambassadeurs van ons vakgebied. Wat hebben jullie liever: een olievlekwerking omdat iedereen positief praat over het vakgebied, of een olievlek door corrosielekkage?”

Buitenkans voor instroom We leven in een ideale tijd om zij-instromers en een jonge generatie vakgenoten aan te trekken: - Er is feitelijk baangarantie; - Er zijn korte introomtrajecten voor Level 1 corrosie-inspecteurs die als assistent verder ingewerkt kunnen worden door een (weliswaar overwerkte) Level 2; - De Hogeschool Utrecht heeft uitgerekend corrosie en coatings als thema bij onderwijsvernieuwingen zoals Flipped Classroom, Just in Time Teaching en Blended Learning; - Veel jongeren worden het liefst dronepiloot, en dat komt voor grootschalige inspecties en op hoogte dus mooi uit; - Inspectiewerk is een soort Crime Scene Investigation. CSI is populair dankzij de televisieseries en de overduidelijke maatschappelijke relevantie, maar corrosiewerk voorkomt rampen en lekkages en is veel minder saai dan forensisch onderzoek.

Kortom: als we deze kans niet verzilveren, hebben we de rest van ons leven geen recht van spreken om te klagen over gebrekkige instroom.

Een andere stelling sloot er mooi bij aan. Mink Ros (MR Consult) had de zelflerende organisatie geagendeerd: “Op dit moment is het leren van fouten door middel van een corrosiechecklist per bedrijf voldoende georganiseerd om ontwerpfoutherhaling te voorkomen.” Hij werkt aan een publicatie waarin hij zijn lange ervaring op het gebied van corrosiegerelateerde ontwerpvraagstukken samenbrengt. Janneke Haarman van Corro Vision, die evenals Uittenbroek zitting had in de denktank van het congres, had als stelling: “Met materiaal- en corrosiekennis kun je als productiebedrijf geld verdienen.” Er was massaal bijval voor deze stelling, dus het congres opende uitdagend en optimistisch.

Geld verdienen met corrosiekennis De stelling van corrosiespecialist Janneke Haarman van Corro Vision lokte weinig discussie uit, want iedereen was het in grote lijnen met haar eens. Haarman richtte zich op het financiële plaatje van corrosie. Door als productiebedrijf corrosiekennis in huis te hebben kun je volgens haar geld verdienen, of beter gezegd, besparen.

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 27

“Door gebrek aan kennis blijven productiebedrijven kampen met steeds dezelfde terugkerende corrosieproblemen,” aldus Haarman. “Ze wachten te lang voordat ze een corrosiespecialist raadplegen. Aan het einde van de dag is het corrosieprobleem geanalyseerd, maar een echte oplossing is er niet.” Als een productiebedrijf het corrosieprobleem ook daadwerkelijk meteen oplost, kan er geld bespaard worden op reparaties en het vervangen van onderdelen. “Dat betekent corrosiespecialisten inschakelen vanaf het begin, vanaf het ontwerp en de aanbestedingsfase”, concludeert Haarman.

Corrosiechecklist De corrosiekennis waar Haarman het over heeft, kan een bedrijf natuurlijk ook intern borgen, ware het niet dat bij de meeste productiebedrijven de corrosieafdelingen al zijn uitgefaseerd. Mink Ros, voorheen onderzoeksingenieur bij Rijkswaterstaat en momenteel directeur van MRCONSULT , heeft hiervoor een oplossing bedacht die betrekking heeft op zijn stelling. Ros is momenteel bezig met het in de markt zetten van een corrosiechecklist.

Een aanbeveling of leidraad waardoor een bedrijf tijdens het ontwerpen van apparatuur en productielijnen meer rekening houdt met corrosiegevoeligheid en het plannen van onderhoud. Het is ook mogelijk dat deze lijst centraal wordt gevoed vanuit bedrijven. Aanvullingen zouden opgenomen kunnen worden in vakbladen als de Oppervlaktetechnieken of de Processinfra Uptime, wat weer een stimulans kan betekenen om praktijkschades om te zetten in ontwerpaanbevelingen, aldus Ros

houden wordt. De meeste bezoekers denken zelfs dat er zoveel kennis verdwijnt met de gepensioneerde experts, dat er zelfs geen corrosiechecklist meer tot stand kan komen.

Dagvoorzitter Guus Coolegem van C Cube International voegde hier aan toe: “Wat ik vaak zie, is dat bedrijven niet door hebben dat een corrosieprobleem veelal een structureel probleem is. Ze denken een oplossing gevonden te hebben en daarmee kennis te hebben verworven, maar het zijn tijdelijke oplossingen. Het gaat pas goed komen als een corrosiespecialist ze duidelijk maakt dat een bepaald corrosieprobleem niet een eenmalig incident is, maar een voorbode van een structureel probleem.”

De stelling van Ros sluit hier op aan: Op dit moment is het leren van fouten door middel van een corrosiechecklist per bedrijf voldoende georganiseerd om ontwerpfoutherhaling te voorkomen.

Toch lijken de meningen nog enigszins verdeeld, wellicht omdat de stelling op meerdere manieren geïnterpreteerd kan worden. Een paar mensen zijn tegen, omdat corrosie zeer complex en omgevingsafhankelijk is en ook materiaalkennis van belang is. “Een lijst met richtlijnen dekt niet altijd alles.” Een ander vindt dat bedrijven in de praktijk nog te weinig leren van gemaakte fouten, zodat de fouten niet duidelijk opgenomen worden in een dergelijke lijst. Met andere woorden: “het proces van een checklist staat nog in de kinderschoenen.”

Ook weten niet alle bedrijven dat er dergelijke checklistsüberhaupt voorhanden zijn. Het moet beginnen met bewustwording.

Zelflerende organisatie

Gebruik van standaarden

Maar volgens reacties uit de zaal is tot nu toe geen een bedrijf een zelflerende organisatie op het gebied van corrosieproblematiek. Laat staan dat er een checklist gemaakt en bijge-

Degenen die de stelling wél zagen zitten, komen met een totaal andere insteek. “Het is belangrijk kennis op dit vlak te delen tussen bedrijven om van elkaar te blijven leren. Dit

28 | Oppervlaktetechnieken april 2014

geeft een bredere basis.” Een ander voegt hieraan toe: “Grote projecten worden ontworpen op uitgebreide specificaties en standaarden, zoals materiaalselectierapporten gebaseerd op standaarden van NACE en API.” Een corrosiechecklist zou hier vanuit dit oogpunt dus prima tussen passen.

Dat er een oplossing moet komen voor productiebedrijven die corrosie niet als een structureel probleem zien, mag duidelijk zijn. Of een checklist hier de ideale oplossing voor is, daar zijn de meningen over verdeeld. In ieder geval biedt het een mogelijke uitgangspositie, zeker wanneer productiebedrijven hiervan bewust gemaakt kunnen worden onder het mom van het besparen van veel geld, tijd en energie. ●

Meer informatie In latere edities komt vakblad Oppervlaktetechnieken nog terug op het congres Corrosie & Coatings. In de rubriek Gespot zijn enkele lezingen opgenomen. www.IIR.nl/Corrosie

Ontlakken? www.ct-technics.nl

de Kunst van continuïteit ontlakken • reinigen • oppervlakte-behandeling

C&T adv210x74mm.indd 1

technics b.v.

24-10-11- Week 43 09:22

info@hatwee.be

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 29

Gespot Sinds januari 2014 brengt vakblad Oppervlaktetechnieken de rubriek Gespot, een combinatie van de voormalige onregelmatig verschijnende subrubrieken Gelezen, Gezien, en Gehoord, met samenvattingen uit de vakliteratuur, besprekingen van televisieuitzendingen of losse congreslezingen, als aanjager voor het volgende evenement of inspelend op het thema van die maand. Met korte verwijzingen kan de lezer zich snel oriënteren. En als een titel, congres, televisieserie of webstek vaak naar voren komt, weet de lezer waar hij/zij voortaan terecht kan voor het rechtstreekse en volledige verhaal. Het beste blijft natuurlijk: zelf abonneren op de in deze rubriek aanbevolen collega-vakbladen en de evenementen bezoeken waar de vakgenoten samenkomen.

Eerste editie van SAM: Street and More Het is publiek geheim dat vakblad Oppervlaktetechnieken wordt gemaakt door twee spuiterszonen, en naast de hoofdredacteur, is daar de opmaker die maandelijks tekst en beeld indeelt. Zijn passie is graffitikunst, en dan bedoelen we dus schilderijen die uit de spuitbus komen. Niet “gekken en dwazen schrijven hun naam op deuren en glazen”.

Een gezegde uit de jaren ’70, maar helaas weer volop actueel, tot schade en schande van het vakgebied verfverwerking.

Chris Versteeg, oprichter van Projekt C, wordt als graffititrainer ingehuurd om de jeugd van Rotterdam iets fraais te laten fabriceren.

Misschien wel nét zo fraai als de tankgracht in het Ajax-stadion, die opgeknapt is nadat de grauwe aanblik tot kritiek leidde. Versteeg heeft een nieuwe publicatie gelanceerd, de SAM, Street and More, waarvoor hij ook de advertentiewerving doet. Die werving is naar eigen zeggen veel werk, maar het gaat hem goed af. De combinatie van realisatie en verkoop kan achterdocht opwekken, aangezien de inhoud gekleurd zou kunnen worden door financiële belangenvermenging. Maar de

overduidelijke ideële gedachte achter het blad en het enthousiasme van de initiatiefnemer voor het werkveld nemen iedere twijfel weg. Ze maken de functiecombinatie zelfs logisch, meer nog dan praktisch. De groei zit er bovendien stevig in voor het volgende nummer, nu er een voorbeeldexemplaar toonbaar is.

Leunend op een zware dosis vakkennis en ervaring hoeft Versteeg de zware uitspraken niet te schuwen. “There’s always the chance of some a nitwit that wants to be special and point me out to people. Don’t they know gnomes don’t exist?”, laat hij een Nederlandse graffitispuiter noteren (de SAM is Engelstalig). Zonder namen te willen noemen, betreft het hier KBTR, de Utrechtse grafittispuiter die het kabouterras onontkoombaar maakt in de publieke ruimte.

Treinreizigers – zoals de volop laptoppende hoofdredacteur van Oppervlaktetechnieken – kennen de werken op de fly-overs.

30 | Oppervlaktetechnieken april 2014

Diverse graffitikunstenaars uit vele steden tot aan Moskou toe komen aan het woord; zelfs een echtpaar uit Los Angeles, en vele illustraties laten zien dat het niet bij woorden blijft. Een prachtige etalage van lakapplicatie die vaak verfoeid wordt. Maar dat komt dan juist doordat velen niet verder komen dan een handtekening. Mede door gebrek aan training. Versteeg maakt zelf verfraaiingen van afzettingen en steigerwerk, hetgeen de maatschappelijke waarde van deze vorm van coatingtechniek onderstreept. Wellicht is hij gesterkt door de lancering van vakblad Procesinfra Uptime in 2012, waarvan hij eveneens de opmaker is, dat bewees dat startende vakbladen hun eigen ambities kunnen overtreffen dankzij de respons bij de doelgroepen. ●

Meer informatie www.projektc.nl www.streetandmore.com

Vertind hout als batterij voor bij je windmolenpark Een uitgebreider en gevarieerder vakgebied dan oppervlaktetechnieken is nauwelijks voorstelbaar. Niet voor niets had TNO Industrie als motto voor haar oppervlaktebehandelingsactiviteiten “wij zetten alles op alles”. Ook leden van de American Chemical Society kunnen er wat van, en zoals zo vaak is de natuur de inspiratiebron. Hout heeft van nature de eigenschap mineraalrijk water vast te kunnen houden, wat de onderzoekers onder leiding

van Lianbing Hu van de University of Maryland op het idee bracht een flinter hout als een soort accuzuurvat te gebruiken. Dan hoeft er nog maar een metaal op neergeslagen te worden, en je batterij is klaar. Het is een natriumbatterij, in plaats van lithium, wat milieuvriendelijker is. Hij heeft een test van 400 ontladingen goed doorstaan en is daarmee één van de beste natrium-nanobatterijen. Inderdaad een kleintje: de dikte is een fractie van die van standaard

80-grams A4-papier. Maar de voorziene toepassing is enorm: elektriciteitsopslag voor windmolenparken en zonnecentrales. ●

Meer informatie Weblog www.ACS.org/globalchallenges, rubriek Global Challenges/Chemistry Solutions: “Our Sustainable Future: An environmentally friendly battery made from wood”. De podcast duurt 2:28 minuut en is in het Engels.

Tentoonstelling Boonstoppel te Waddinxveen Nederland heeft van oudsher een grote naam waar het verf aangaat. Niet alleen de meesters uit de schilderkunst maakten zelf hun verf, ook heeft Nederland vele verffabrieken voortgebracht, waarbij de uitvinding van de afsluitbare tube hier niet onvermeld kan blijven.

Sommige steden en dorpen eren hun grote inwoners van weleer, zoals sporthelden, maar een eerbetoon aan een verffabriek middels een maandenlange mini-expositie in de bibliotheek

is het echte werk. Boonstoppel is tijdenlang een gerenommeerd merk geweest (via Sigma inmiddels in de PPG-stal beland, hierover meldt de expositie helaas niets), en het verlaten pand met de verweerde belettering is nog altijd langs de Gouwe te zien. De expositie is van het type ‘klein maar fijn’, en toont enkele posterwandjes met korte toelichtingen en een vitrine met potjes en kleurenwaaiers en dergelijke. Helaas merkte de redactie het in december opgezette exposé pas in februari op: het duurde tot

maart. Het Historisch Ontmoetingspunt heeft zo even een illuster stukje dorpsgeschiedenis van Waddinxveen onder de aandacht gebracht, ook met de lezing van 3 december die het startschot vormde van de expositie. ●

Meer informatie Historisch Ontmoetingspunt Waddinxveen www.groenehartarchieven.nl/waddinxveen/ over-ons

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 31

Gespot Zelfreinigende zonnepaneelcoating optimaliseert de energiewinning en verlaagt de kosten Vervuiling – ophoping van stof en zand – op zonne-energiereflectoren en fotovoltaïsche cellen is één van de belangrijkste efficiëntieproblemen van zonne-energiecentrales; een probleem dat de reflectiviteit tot vijftig procent binnen veertien dagen kan verminderen. Hoewel centrales handmatig kunnen worden gereinigd en geborsteld met gedemineraliseerd water en reinigingsmiddel, verhoogt deze arbeidsintensieve werkwijze de bedrijfs- en onderhoudskosten (operating and maintenance costs, O&M) aanzienlijk, wat tot uiting komt in de prijs van zonne-energie voor de consument.

niet meer dan een paar honderd nanometer dik zijn, en moeten de ingebedde deeltjes aanzienlijk kleiner zijn. De uiterst dunne coating moet ook duurzaam zijn bij blootstelling aan de omgeving, met inbegrip van UV-straling en zanderosie, en voldoen aan de emissienormen van de Environmental Protection Agency Clean Air Act – deze normen begrenzen de selectie en combinatie van deeltjes en organische stoffen die effectief kunnen worden gebruikt.

Tijdens het eerste jaar van dit project experimenteerden onderzoekers met een verschei-

toen glasplaten met de vuilwerende coating werden blootgesteld aan zand en stof in een op maat gemaakte windtunnel, hechtten de deeltjes zich niet aan het gecoate oppervlak van de platen – waarmee een groot potentieel voor het gebruik ervan in zware omgevingscondities zichtbaar werd.

De ORNL-onderzoekers gebruiken hun superhydrofobe deskundigheid niet alleen voor de vuilwerende coating bij zonne-energietoepassingen, maar ook om vuilwerende coatings voor koele daken te ontwikkelen, en daarnaast

Gesponsord door het Energy Efficiency and Renewable Energy SunShot Concentrating Solar Power Program van het Department of Energy’s, ontwikkelt Oak Ridge National Laboratory (ORNL) een goedkope, transparante, vuilwerende (of zelfreinigende) coating voor zonnereflectoren om de energie-efficiëntie te optimaliseren, en tegelijk de O&M-kosten te verlagen en negatieve milieueffecten te vermijden.

De coating – die wordt ontworpen door leden van de Energy and Transportation Science Division, waaronder Scott Hunter, Bart Smith, George Polyzos en Daniel Schaeffer – is gebaseerd op een superhydrofobe coatingtechnologie die ORNL heeft ontwikkeld en waarvan is aangetoond dat ze water, viskeuze vloeistoffen en de meeste vaste deeltjes effectief afstoot.

In tegenstelling tot andere superhydrofobe benaderingen, die gebruikmaken van dure vacuümdepositie en chemisch etsen voor oppervlakken met de gewenste nanostructuur, worden de ORNL-coatings afgezet door middel van conventionele lak- en spuitmethoden die een mengsel van organische stoffen en deeltjes gebruiken. Naast het feit dat ze goedkoop zijn, kunnen deze methoden gemakkelijk in het veld worden ingezet bij reparaties en retrofits.

denheid van organische en silicaat-deeltjes van verschillende grootte conform de Clean Air Act. Ze kwamen tot een bepaalde formulering die organische verbindingen combineert met silicaat-deeltjes, die in twee maten worden verspreid om te dekkingsgraad van deeltjes binnen de coating te verbeteren.

Er zijn echter problemen met de succesvolle ontwikkeling van een dergelijke transparante, vuilwerende coating. Ten eerste moet de coating zeer superhydrofoob zijn om de noodzaak van incidentele reiniging te minimaliseren, en moet ze minimaal (of zelfs geen) effect hebben op de transmissie en verstrooiing van zonnestraling in de golflengten van 250 tot 3.000 nm.

Om aan deze eisen te voldoen, mag de coating

De vuilwerende coating vertoonde uitstekende superhydrofobe eigenschappen, waarbij minder dan 0,3% van de transparantie binnen het gehele zonnestralings-golflengtebereik werd verloren. Bij honderden uren blootstelling aan versnelde UV-straling en honderd uur blootstelling aan zoutnevel, vertoonde de coating geen degradatie van superhydrofobe of optische transmissie-eigenschappen. Ook

32 | Oppervlaktetechnieken april 2014

Zonne-energiereflectoren verzamelen stof en zand, die hun energie-efficiëntie verminderen – een uitdaging die ORNL-onderzoekers aangaan door een goedkope, vuilwerende coating te ontwikkelen. (Foto: Sietse de Haan, Vereniging voor Zonnekrachtcentrales (geen directe link met de tekstbron). www.VZKC.nl)

voor anti-icing- en anti-condensatiecoatings voor toepassingen op het gebied van respectievelijk airconditioning en verdampingskoeling.

Het project is gefinancierd voor nog een jaar en zal er in 2014 op gericht zijn de coating te optimaliseren, versnelde blootstellingstesten uit te voeren, een begin te maken met de doorontwikkeling tot een schaalbare coatingtechniek en kleinschalige veldproeven te verrichten. ●

Meer informatie www.nanowerk.com/nanotechnology_news/ newsid=34199.php “Self-cleaning solar panel coating optimizes energy collection, reduces costs”, door Katie Elyce Jones, Oak Ridge National Laboratory

Het moet lang goed blijven!

Ontwerpen van oppervlakken die lang goed blijven onder de zwaarste omstandigheden.

Engineers werken wereldwijd samen met Sulzer Metco.

Bijvoorbeeld, high-throughput draadspuittechnologie die langdurig corrosiebescherming geeft op olie-en gastransportleidingen. Het resultaat?

Coatings die 25 jaar mee gaan, sterk verminderende lange termijn pijplijn onderhoud en corrosie en lekkage uitsluiten. Bespaart kosten en milieu.

Voor meer informatie: Sulzer Metco Europe GmbH, Branch Benelux Molenstraat 32 4758 AB Standdaarbuiten Netherlands Tel. +31 165 88 04 05 Fax +31 165 31 31 28 nl-info@sulzermetco.com www.sulzermetco.com

Rippert Anlagentechnik GmbH & CO. KG is een toonaangevende Duitse producent van complete coatinginstallaties voor natlak en poedercoating, filterinstallaties en industrie ventilatoren.

Rippert Benelux B.V. // Oslo 10 // 2993 LD Barendrecht Tel: +31 (0)180/645281 // www.rippert.nl

Innovative surface treatments that move our world!

www.rosler.com NL_BL_ZA_210x148_4c.indd 1

27.01.2014 09:13:33

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 33

Gespot ION-presentatie ontwerpaspecten Spreker Santino Scherpenborg, vereniging ION, Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland www.vereniging-ION.nl Evenement Werkatelier “Limburg & Co.”, Chemelot Sittard-Geleen, 10 april 2014, www.LimburgenCo2013.nl Organisatie Provincie Limburg Volgende evenement de volgende werkateliers betreffen agrifood en medische technologie.

“Stel je voor dat je bij ontwerp al bedenkt hoe je met oppervlak zou omgaan, wat zou dát schelen!” luidde de introductie die de dagvoorzitter aan Santino Scherpenborg van vereniging ION meegaf. Die sloeg de spijker meteen op de kop door op de openingsdia een bevestiging van ramen te tonen die door corrosie was aangetast. Als dat raam loskomt en van het kantoorgebouw of flat valt, is dat gevaarlijk. Later zou hij ophangmaterialen opvoeren als voorbeeld.

Oorzaak: spanningscorrosie door een ontwerpfout, in dit geval de materiaalselectie (roestvast staal in plaats van verzinkt staal).

En het is ook volop in het nieuws: net na de lancering van de Iphone 5 zou de coating loslaten, hetgeen snel krassen oplevert. “In de keuze voor een oppervlaktebehandeling moet je wel heel veel nadenken wat je gaat gebruiken en hoe het getest gaat worden. Er worden er meer dan honderd miljoen van verkocht, met de gevolgen voor het imago van dat merk.”

Oppervlaktebehandeling bepaalt het ontwerp, of de ontwerper beïnvloedt selectieve oppervlaktebehandeling. Die moeten in balans zijn. Stel jezelf de vraag “waar gaat het om”: esthetisch, mechanische belasting zoals frictie, en economische factoren. “Vaak is die laatste een doorslaggevende, een euro per vierkante meter betekent een no go, en dat is erg jammer. Je hebt de kosten van de coating, maar later ook kosten van het onderhoud.” Ofwel: ontwerp het maar in één keer goed, dan ben je op den duur goedkoper uit, althans de eindgebruiker of beheerder. “Bruggen die elke vijf jaar geschilderd moeten worden, worden nu van kunststofcomposiet gemaakt.” Later zou Scherpenborg ook nog de locatie en specifieke omgevingsbelasting aan de orde stellen: “Waar komt het te staan: op de Maasvlakte bijvoorbeeld wordt het na plaatsing vanzelf gezandstraald en krijgt het een zoutsproeitest”, drukte hij zich in pakkende termen uit. De dagvoorzitter verzuchtte naderhand dat ze graag dat kleine beetje bijbetaalde als je ziet wat het mobieltje in totaal kost, en hoeveel verschil die oppervlaktetechniek maakt.

Het begint altijd bij materiaal, aluminium, le-

34 | Oppervlaktetechnieken april 2014

Santino Scherpenborg (vereniging ION) onderstreepte in zijn presentatie over ontwerpaspecten het belang van ketenoverleg. geringen, silicium magnesium: alles zit erin om eigenschappen te krijgen. Als je materialen samenvoegt, aluminium en een staalsoort, heeft dat invloed op de oppervlaktebehandeling.

“Een voorbehandeling kan heel goed zijn voor het ene metaal en desastreus voor de andere.

Je hebt ook gecombineerde voorbehandelingen, maar altijd zal het impact hebben op een specifieke oppervlaktebehandeling. Vraag jezelf af of het nog wel voorbehandeld, verzinkt en gepoedercoat kan worden.”

Na een toelichting op de spanningsreeks, een klassement van metalen naar edelheid, volgde de waarschuwing geen metalen te verbinden met een rechtreeks contactvlak als ze ver uit elkaar liggen op deze reeks. Naderhand opende de dagvoorzitter een discussie over hoe het toch kan dat er zo vaak in het ontwerp geen rekening wordt gehouden met dergelijke zaken.

Slotsom was dat dát de reden is om hier samen te komen. Onopgemerkt bleef, dat dat wellicht mede aan de ontwerpersopleidingen kan liggen. Denk ook aan maatvastheid: als er een deklaag aangebracht wordt, wordt het werkstuk natuurlijk ietsje groter. En als een dompelverzinking gewenst is, hou er dan rekening mee dat het object in het verzinkbad moet passen, en ontluchtingsgaten heeft. Dit laatste om een wellicht onvermoede reden: uiteraard zodat het zink echt overal kan komen, maar ook omdat er gevaarlijke explosies kunnen plaatsvinden door snel uitzettende luchtinsluitingen tijdens de onderdompeling in ruim vierhonderd graden heet zink. En als een elektrostatisch gespoten

lak aangebracht gaat worden, moet er geen kooi van Faraday in het ontwerp zitten, waar de elektrostatische werking tekort zal schieten en er dus te weinig lak komt.

Bij een dia met een motorblok vertelde Scherpenborg: “Het is heel mooi om iets uit één stuk te kunnen maken, maar het moet ook nog behandeld worden.” Gevolgd door enkele schetsjes van gunstige en minder gunstige ontwerpdetails. “Probeer het eenvoudig te houden, gelet op de duurzaamheid van het object. Scherpe randen zullen zeker eerder beschadigen, er zal corrosie kunnen ontstaan.”

Vervolgens was er uiteraard een toelichting op de borging van de kwaliteit, waar het belang van overleg weer goed naar voren kwam. “Dat verhoogt de innovativiteit en biedt soms meer mogelijkheden dan eerst gedacht. Er zijn oppervlaktebehandelaars die de informatie niet krijgen. Dan kunnen ze ook geen advies geven over wat er nog meer mogelijk is. Maar het gesprek moet aangegaan worden.”

“Resumerend: de hele keten moet erbij betrokken zijn, van ontwerp tot en met montage, installatie of assemblage. Daar kunt u allemaal geen kennis van hebben, want u heeft uw eigen specialismen. Zoek een platform zoals wij die proberen te bieden. Vereniging ION biedt een platform om kennis op te doen en contacten. te leggen en met elkaar in gesprek te komen. Het is belangrijk om van álle facetten op de hoogte te zijn.” ●

Glasbeek ad 2.pdf 1 7-11-2013 12:51:30

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

SMART SOLUTIONS

FOR INDUSTRIAL COATING www.hangon.co

DIT IS HANGON HangOn biedt zijn klanten slimme oplossingen voor ophanging, maskering en handling.

Wij ontwikkelen en produceren zelf en leveren in meer dan 40 landen.

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 35

Grensoverschrijdend Op zoek naar samenwerkingspartners Het Enterprise Europe Network, actief in 44 landen, is gericht op brede ondersteuning van het MKB bij internationale samenwerking op commercieel, onderzoeks- en technologiegebied.

Sinds kort valt Enterprise Europe Network onder RVO: de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, waarin AgentschapNL opgegaan is. Bij deze organisaties staan adviseurs klaar die bedrijven helpen bij het vinden van zakenpartners in de landen van het netwerk, en zelfs daarbuiten.

Meer informatie Voor vragen over internationale betrekkingen is Enterprise Europe Network bereikbaar via T. 088-444 0 777.

Voor meer informatie over het dienstenpakket wordt verwezen naar www.EnterpriseEuropeNetwork.nl.

Vacuüm-metaal-stoomtechnologie ¨ voor corrosiebescherming Verzoek uit Hongarije, Referentie: 11 HU 50S0 3L7G, geldig tot 16-04-2014

Reageren op de hier vermelde technologieaanbiedingen en -verzoeken kan bij: Tom Reijn T. 088-602 52 99 tom.reijn@RVO.nl www.enterpriseeuropenetwork.nl Noot van de redactie: Hieronder volgen de titels en samenvattingen van enkele partnerverzoeken en -aanbiedingen uit de database van Enterprise Europe Network NL. De redactie neemt geen verantwoording voor de voorgestelde oppervlaktebehandelingsconcepten, uitspraken aangaande levensduurverwachtingen, accuraat gebruik van bepaalde vakterminologie voor de betreffende toepassing en dergelijke.

De verstrijkdata zijn indicatief: doorgaans kan enkele weken later nog gereageerd worden.

Zie ook het artikel met EEN-deelnemer CenT Technics “Koploperspositie ontlakkingsbedrijf” elders in deze editie.

Samenvatting Een middelgroot Hongaars bedrijf is op zoek naar wat het noemt “vacuum metal-steaming technology for corrosion protection”. Het bedrijf wil de technologie overnemen om aan de hoogstaande oppervlaktebeschermingsnormen van Volkswagen te voldoen. De technologie moet een zoutsproeitest van 480, 720 of 1.000 uur doorstaan, in welke tijd rood roest niet zou mogen verschijnen. De technologie moet klaar zijn voor demonstratie, in omloop in de markt. Industriële of dienstverlenende bedrijven kunnen partners zijn.

Beschrijving partnerverzoek Het Hongaarse bedrijf is in de kern een toeleverancier aan de auto-industrie, voornamelijk bezig met lakken, coaten en oppervlakteafwerking van ruitenwisserarmen, stoelinstellingen, leidingen, verbrandingselementen van de motor, enzovoort. In Hongarije heeft alleen dit bedrijf galvaniseringsapparatuur voor zinknikkellegeringen (Zn-Ni). Wat haar technologie en milieubescherming betreft, is de onderneming naar eigen zeggen het modernste bedrijf in de wereld.

Momenteel wordt de vacuüm-metaal-stoommethode toegepast voor het harden van me-

36 | Oppervlaktetechnieken april 2014

talen (het bedrijf meldt ‘boridaling’ als proces) of voor het coaten ervan met een aluminium-, koper- en zinklaag. Daarentegen zoekt het bedrijf een vacuüm-metaal-stoomtechnologie waarmee de corrosiebescherming van reserveonderdelen mogelijk is zonder uitharding of coating. De belangrijkste eenheden van de vacuüm-stoomapparatuur zijn een vacuümkamer en vacuümpomp.

Technische specificaties/Specifieke technische vereisten Technische gegevens van de gezochte technologie: - In het geval van 480 uur zoutsproeitest: genoeg voor de onderdelen van de passagierscabine en achterkant van de auto.

- In het geval van 720 uur zoutsproeitest: genoeg voor de onderdelen van de passagierscabine, het motorgebied en de achterkant van de auto. Het is genoeg voor chassisdelen als er slechts één extra laag wordt gespoten.

- In het geval van 1.000 uur zoutsproeitest: genoeg voor de onderdelen van de passagierscabine, het motorgebied en de achterkant van de auto, en als basislaag van de chassisdelen. Het moet opspatten van kiezels doorstaan. ●

Coaten van continue koolstofvezels door koper of nikkel Aanbieding uit Slowakije, Referentie: 04 SK SKBB 0B6S, geldig tot 29-10-2004 tot 05-05-2014

Samenvatting Een Slowaaks onderzoeksinstituut heeft een nieuwe technologie ontwikkeld voor het coaten van koolstofvezeldraad in continue modus. Het voornaamste gebruik van gecoate koolstofvezels betreft de productie van composietmateriaal met beheerste thermische uitzetting en goede thermische en elektrische geleidbaarheid. De producent levert adviesdiensten ter plaatse van de klantapplicatie.

Beschrijving partnerverzoek De technologie bestaat uit een aantal stappen: voorbehandeling, reductie en galvanische coatings. Het resultaat van dit proces is de totale oppervlaktebehandeling van geprepareerde koolstofvezels. Verdere ontwikkeling is gericht op nieuwe coatingsoorten, gecombineerde

coatings en de mogelijkheden om niet-elektrisch geleidende vezels (glas, aluminiumoxide) te coaten. De belangrijkste toepassing van met koper of nikkel gecoate koolstofvezels is de productie van composietmateriaal met beheerste thermische uitzetting en een goede thermische en elektrische geleidbaarheid. Een andere toepassing zijn epoxylaminaten om elektromagnetische golven af te schermen, statische elektrische lading te verstrooien en kunststof-verwarmingspanelen (oppervlak van vliegtuigvleugels, brandstofreservoirs, enzovoort) te produceren. Omdat koperdepositie op koolstofvezels een veeleisend proces is, worden koper-gecoate koolstofvezels nog niet commercieel geproduceerd.

Stadium van ontwikkeling Geheime kennis.

Marktapplicatiekernwoorden - Halfgeleiders; - Overige elektronica (waaronder toetsenborden); - Halfgeleidende materialen (bijvoorbeeld silicium-wafers); - Speciality-metalen (inclusief processen voor het werken met metalen).

Gewenste samenwerkingsvorm Het instituut is op zoek naar industriële partners die met nieuwe hightech materialen werken. ●

Innovatieve tribologische oppervlaktebehandelingen voor met name mallen Aanbieding uit Denemarken, Referentie: 10 DK 20B3 3GVV, geldig tot 19-03-2010 tot 11-05-2014

Samenvatting Een Deens MKB-bedrijf dat gespecialiseerd is in geavanceerde oppervlaktebehandeling van gereedschappen, onderdelen en slijtdelen, biedt oplossingen voor tribologische problemen op deze terreinen. Het bedrijf is met name gespecialiseerd in oppervlaktebehandelingen van mallen – meerdere en kortere cycli. Zijn oplossingen omvatten harde, slijtvaste, corrosiebestendige en zelfsmerende deklagen. Het bedrijf is geïnteresseerd in commerciële overeenkomsten met technische ondersteuning.

Productie (oppervlaktebehandeling) en installatie van productieapparatuur zijn mogelijk.

Beschrijving partnerverzoek Dankzij op de applicatie toegespitste deklagen voor verschillende toepassingen is het bedrijf in staat om de prestaties van spuitgietgereedschappen en de kwaliteit van de producten drastisch te verbeteren. Het bedrijf heeft ook een reeks deklagen ontwikkeld voor metaalgietmallen. De deklagen voorkomen of verminderen adhesieve slijtage, abrasieve slijtage,

corrosie, plakken van kunststoffen en frequent reinigen van instrumenten.

Innovatieve aspecten - Meervoudig verlengde levensduur, tot 15 keer langer dan die van ongecoate gereedschappen; - Verlaging van de productiekosten; - Verkorte cyclustijden, minimale stilstandtijden en inregelingskosten; - Verminderde reinigingscycli en verminderde mate van onderhoud; - Duidelijk verbetering van de kwaliteit van de gevormde onderdelen; - Preventie van olie-/grafietsmering; - Verlaging van de proceskosten, tot 40% lager dan die van ongecoate gereedschappen.

- Smeermiddelen en functionele vloeistoffen; - Polymeer-/kunststofmaterialen; - Overige procesmachines voor de textiel-, papier- en andere industrieën.

Gewenste samenwerkingsvorm Type partner gezocht: vooral industrie, maar onderzoeksinstellingen kunnen ook van belang zijn. Specifiek werkterrein van de partner: malof gietmalfabricage, verpakkingsindustrie, spuitgietbedrijven. Taak die door de partner moet worden uitgevoerd: in samenwerking problemen signaleren waarvoor een oppervlaktebehandeling uitkomst kan bieden en van toegevoegde waarde voor de eindgebruiker kan zijn. ●

Stadium van ontwikkeling Geheime kennis.

Marktapplicatiekernwoorden - Chemicaliën en materialen; - Processen voor het werken met kunststoffen;

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 37

Terugblik Column

Huzarensalade: ze moesten eens wéten!

Dat was me het maandje wel! Er werd een navigatiefunctie aan het blad toegevoegd, zodat je direct ziet of het artikel op jouw werkveld is toegespitst.

Organische deklagen, metallische deklagen, toeleveranciers/geassocieerden, horizonbrede thema’s: dát is de nieuwe indeling. En natuurlijk Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM): herkenbaar aan de kleur magenta uit het logo. Begin maart kreeg ik een aangeleverde vooropzet te zien, en dankzij een heus huzarenstukje van onze opmaker hebben we

Edward Uit tenbroek Hoofdredacteur oppervlaktetechnieken

het in april al kunnen invoeren!

En welk nieuws was er dan allemaal, dat over dat voorsorteervak verdeeld moest worden? De top-3 actualiteiten van dit moment onderstrepen allemaal het belang van vakverenigingswerk.

In februari sloeg ik op deze pagina ‘normalisatiealarm’, over onder meer de ISO-8130 voor het bepalen van de eigenschappen van poederlakken, zoals ze aan de spuiterijen uitgeleverd worden. Vroeger waren de spuiters aan hun leveranciers overgeleverd, maar binnenkort is daar de Powder Navigator.

Dan kun je de poeders die je als spuiterij inkoopt, eerst selecteren op bepaalde specifieke eigenschappen die voor het coatingproject van extra belang zijn.

Zoals ontgassende poeders, voor thermisch verzink staal of voor gietijzer (dát kan pas ontgassen in de moffeloven!).

Maar hoe testen de lakpoederfabrieken de ontgassingseigenschappen… Dat stond zelfs niet in de ISO-8130!

Tijd voor wat vakverenigingswerk… Verffabrieken zijn

38 | Oppervlaktetechnieken april 2014

immers ook georganiseerd in vakverband. Voor de coater geldt: de Powder Navigator versterkt je procesinzicht en daarmee je gesprekspositie.

En het verzorgen van opleidingsmateriaal is dan weer werk voor de vakorganisaties, zoals de Stichting VISEM Powder Navigator.

Verder natuurlijk de CE-markering: de EN1090 is van kracht vanaf juli, na een uitstel van twee jaar (reken dus niet op nog meer uitstel!!!). Oppervlaktebehandelaars hebben er mee te maken als ze zelf in een geïntegreerd bedrijf werken, dus een bedrijf dat zijn eigen producten coat, of als een opdrachtgever volgens CE uitlevert, want dat moet binnenkort voor dragende constructiebouwdelen. Ja, dat merkteken dat iedereen in Europa al sinds jaar en dag op elke stekker en elk apparaat ziet staan. Je moet ‘conform werktekening’ geleverd hebben. En wij wéten: …. en ik heb op deze plaats en voor maart 2012 in de Blikopener op pagina 3 heel vaak betóógd…: die arme drommels van ontwerpers krijgen geen óppervlaktetechniek in hun opleiding mee! Dus als er bij nader inzien iets aangepast moet worden, zodat het ook veilig en kwalitatief verantwoord van een oppervlaktebehandeling voorzien kan worden… dan moet je daar in de ontwerpfase al rekening mee houden. Iets aanpassen bij de oppervlaktebehandelaar kost het constructiebedrijf nu de conformiteitsverklaring en dus het CE-keur.

Dat ontwerpers dat niet in hun opleiding meekrijgen, daar zijn ze zelf vreselijk mee gedupeerd. Want ze willen graag iets functioneels en fraais ontwerpen, maar ze komen niet verder dan “en maak jij het nu maar goudkleurig” of “oh ja, een roestbescherming is ook wel handig.” We besteden in Oppervlaktetechnieken steeds meer aandacht aan ontwerpaspecten, wie weet scharrelen ze de PDF’s nog bij elkaar.

Maar goed: het regelen van het auditschema voor de EN 1090 is dus ook vakverenigingenwerk.

Tsja, en daar is dus dat andere heikele thema: als opdrachtgevers en ontwerpers maar eens zouden weten wat de oppervlaktetechniek voor ze te bieden had… ze moesten eens wéten! Op mijn hogeschoolcolleges krijg ik uit die kringen steeds vragen waarvan ik denk, góéd dat je hier mag zitten van je baas, en góéd

Het belang van branchewerk komt onder meer naar voren bij normalisatie: afspraken over afronding van scherpe randen moeten realistisch en realiseerbaar zijn.

(Foto: vakblad Oppervlaktetechnieken)

dat je die vraag stelt, daar is dit college voor.

Maar wat jammer dat we als vakgebied daar nog steeds niet op de kaart staan, behalve als kostenpost en hoofdpijndossier. Want als alle doorlooptijd verspeeld is in andere processtappen, mag er aan het eind nog even een laagje op. En dan ligt het aan óns, als de oplevertijd niet gehaald is of de boel tóch gaat roesten.

Maar dat was dan meestal door ontwerpfouten!!! Ik noem ze ´corrosietijdbommen´ in mijn hogeschoolcolleges. De gemiste kansen van allerlei oppervlaktetechnieken die nauwelijks voorgeschreven worden, terwijl vakgenoten er hun nek voor hebben uitgestoken: daar word je pas echt gek van!

En dan nóg zoiets: het afronden van scherpe randen, zodat ze te coaten zijn. Daar dreigt de normalisatie volledig te ontsporen. Ik kom er in mei, Thema Meten & Inspecteren, op terug.

Ja, het is allemaal niet zo moeilijk. Mijn tip: zorg dat je op de evenementen bent waar dit soort zaken besproken worden, en zorg dat het kennisniveau in je bedrijf op peil blijft. Misschien wel mede dankzij Oppervlaktetechnieken, want je kunt aan de kleur zien of een concurrerend vakgebied wat te melden heeft. Blijkens de tevredenheidspeilingen van de afgelopen jaren zit iedereen elkaars artikelen te lezen… nou, des te beter: hoe breder je op de hoogte bent, hoe beter. We zijn meer dan uitvoerende jobbers, die opdrachtgevers moesten eens wéten! ● oppervlaktetechnieken@coatingkennistransfer. com

EVENEMENTENHAL GORINCHEM

Dé vakbeurs voor de technische industriële branche

R V ROESTVAST STAALDAGEN S 2014 Hét vakevenement op het gebied van roestvast staal en andere hoogwaardige legeringen

20, 21 en 22 mei 2014

Vraag twee gratis entreebewijzen aan via onderstaande gegevens

WWW.EVENEMENTENHAL.NL/TIVRVS-GO CODE 7140175371

N I E UW

v or che: p le in vo r n Th e m a m in iu m b ra lu a e d

NIUM ALUMIA R E N A 2014

Evenementen

HAL

HARDENBERG GORINCHEM VENRAY

Evenementenhal Gorinchem T 0183 - 68 06 80 I www.evenementenhal.nl E gorinchem@evenementenhal.nl

Ons evenement.

UW MOMENT.

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 39

Brancheregister Rubrieknaam Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermel-

Afvalwaterbehandelinginstallaties De Veer Plating Supplies - Den Bosch T. 06 5433 8904 www.deveerps.nl

ding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts €330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar €305,- ongeacht het aantal rubrieken.

Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met

Ondeo Industrial Solutions BV T. 077-3231231 / F. 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com www.ondeo-is.com

Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 /

B & B Coating Techniek T. 053-4357707 www.bb-coating-techniek.nl

EnviroChemie bv T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl / www.enviro-chemie.nl

anodiseer (installaties)

afvoer gevaarlijk afval

Drent Techniek B.V. T. 076-5017270 www.drenttechniek.nl

anodiseer (ophangrek.)

Vecom Group BV T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com, www.vecom-group.com

afzuiginstallaties www.emotech.nl tel: 053-4301500

anodemanden (titaan)

MEPACO B.V. T. 071-5892863 Ploum Engineering T. 0412-630097 / F. 0412-645019 www.ploumengineering.nl info@ploumengineering.nl

adviesbureaus energiebesparing

Schröder Plating Service T. 0546-681170 / F. 0546-681003

bakken, kunststof C.K.B.Boxtel T. 0411- 682939

Van Beek Ingenieurs BV T. 026-3127000, F. 026-3515117 info@vanbeek.com / www.vanbeek.com

40 | Oppervlaktetechnieken april 2014

Vecom Group BV T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com, www.vecom-group.com

beschermkapjes, pluggen, tape

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, F.:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Industrihängare K AB T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 www.industrihangare.com order@industrihangare.se

brandwerende / brandvertragende coatings

beitsen/passiveren

Chemetall B.V. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

anoden (titaan)

MAGNETO Special Anodes BV T. 010-2620788, F. 010-2620201 www.magneto.nl

Sir John b.v.

T. 0182-396931 F. 0182-396937 info@sir-john.nl, www.sir-john.nl

MEPACO B.V. T. 071-5892863 Schröder Plating Service T. 0546-681170 / F. 0546-681003

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

anodiseren (afdekmaterialen)

HangOn B.V. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

vincent@jetvertising.nl

advies projectbureau / oppervlaktebehandeling- / coating-industrie

anodezakken

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

chemicaliën/ opp. behandeling Haug Chemie Benelux b.v.b.a.

T. 06-4233 3660 info@haugchemie.be / www.haugchemie.be

Mavom BV T. 0172-436361 / F. 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

Chemetall B.V. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

coatinginstallaties service & onderhoud

MacDermid Benelux B.V. T. 076-502 1940, F. 076-503 4876 www.macdermid.com/industrial

Haug Chemie Benelux b.v.b.a.

T. 06-4233 3660 info@haugchemie.be / www.haugchemie.be www.emotech.nl tel: 053-4301500

C&T Technics T. 0413-331083, F. 0413-331195 info@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Renztech T. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl

IST Benelux bv T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

elektrostatisch poederspuiten, installaties

filters & pompen

MSP Systems BV T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Enthone B.V. T. (+31)73-6280111 / F. (+31)73- 6219283 www.enthone.nl Mefiag Filters & Pumps B.V. Heerenveen T. 0513-630230, F. 0513-632233 info@mefiag.com / www.mefiag.com

elektrostatisch natlakken

Drent Techniek B.V. T. 076-5017270 www.drenttechniek.nl

chemisch nikkel

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl

haken

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 / F. 010-415 1491 www.rasco-clemco.nl

filters

MacDermid Benelux B.V. T. 076-502 1940, F. 076-503 4876 www.macdermid.com/industrial

glasparelstraalcabines

T. 0497-339384 F. 0497-381593 info@hendor.com www.hendor.com

galvano automaten

Wagner Systemen Nederland T. 030-2410688, F. 030-2410765 info@wagnersystemen.nl

Enthone B.V. T. (+31)73-6280111 / F. (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

galvanotechniek, installaties

Holland Mineraal B.V. T. 0570-621161, F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

chemisch / technisch reinigen

Vecom Group BV T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com, www.vecom-group.com

Wiltec BV T. 0413-244444 / F. 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

Surtec Benelux BV T. (077) 308 15 90, F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

Corode T. 0411 - 68 55 0

Kluthe Benelux BV T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Vecom Group BV T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com, www.vecom-group.com

Filter Service Heerenveen T. 0513-633900 / F. 0513-633888 info@filterservice.nl / www.filterservice.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Droogapparatuur

Mavom BV T. 0172-436361 / F. 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

filters (andreae, columbus industries)

Magistor B.V. T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 www.magistor.nl / info@magistor.nl

Indufinish BV T. 0591 630003 www.indufinish.com

galvanotechniek, glansmiddelen

Enthone B.V. T. (+31)73-6280111 / F. (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, F.:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 41

Brancheregister Rubrieknaam Hittebestendige en non-stick coatings

Industrihängare K AB T. +46 371511685 F. +46 37114996 www.industrihangare.com order@industrihangare.se

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

industriële luchtbehandeling en warmteterugwinning

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663, F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

hangbaansystemen

Vecom Group BV T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com, www.vecom-group.com

Verlab-Oxford Instruments T. 0162-320633, F.0162-322907 info@verlab.nl www.verlab.nl

kleur & glans

lakstraten

Gullimex B.V. T. 074-2657788

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Admesy b.v.

Inline kleur & lichtmeting www.admesy.com

www.emotech.nl tel: 053-4301500

kleurenwaaiers Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

industriële reiniging

www.emotech.nl tel: 053-4301500

Chemetall B.V. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363, F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

hardchroom baden (kunststof)

Hellema Kleur kaarten Harderwijk The Netherlands

l uw Voor a aties resent p r u e rs l k waaie & n e kaart or Ral ook vo

Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

WWW.HELLEMAKLEURKAARTEN.NL

Kunststoflakken Rippert Benelux B.V. Oslo 10, 2993 LD Barendrecht, Nederland tel: +31 (0)180 645 281 / F.: +31 (0)180 645 282

Haug Chemie Benelux b.v.b.a.

T. 06-4233 3660 info@haugchemie.be / www.haugchemie.be

Enthone B.V. T. (+31)73-6280111 / F. (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Hechtingstechniek

Maan Group T. 0572 355 333, F. 0572 364 498 r.klein@maangroup.nl /www.maangroup.nl

Kluthe Benelux BV tel: +31 (0)172-516 000, F.: +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Laborex b.v.b.a.

T. +32 (0)14 861 616 info@laborex.be / www.laborex.com

Mavom BV T. 0172-436361, F. 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl 42 | Oppervlaktetechnieken april 2014

laagdiktemeters

Gullimex B.V. T. 074-2657788

Helmut Fischer Meett. BV Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255, F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

marine coatings / Scheepvaartlakken

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

metaal oppervlaktebehandeling

CZL Tilburg BV T. 013-5703370, F. 013-5704906 info@czltilburg.nl / www.czltilburg.nl

Multinal Group Oppervlaktebehandelingen en industriële reiniging tel: 0294-466 687 / F.: 0294-418 410 info@multinal.com / www.multinal.com

Industrihängare K AB T. +46 371511685, F. +46 37114996 www.industrihangare.com order@industrihangare.se

natlakspuitapparatuur

Surface Treatment Ned. Maasbracht, T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

moffelovens

Nordson Benelux B.V. Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht T. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl

Rösler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

ontbramen

ontvettingsmiddelen

Rösler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

ontlakken (in loon)

www.emotech.nl tel: 053-4301500

Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Paint It The Application Company T: 0318-643 260 / F. 0318-643 042 www.paintit.nl / info@paintit.nl

Surtec Benelux BV T. (077) 308 15 90, F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

Thermo-Clean N.V.België T. 0032-13539060

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu / www.slf.eu

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, F.:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu Kermad Machinebouw bv info@kermad.nl, www.kermad.nl

Vecom Group BV T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com, www.vecom-group.com

natlak

Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

Schaepman’s Lakfabrieken BV T. 0384211345 / F. 03842210801 info@schaepman.nl / www.schaepman.nl

onderhoud aan straalinstallaties en werpstralers

natlakken (afdekmaterialen) Renztech T. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl / www.renztech.nl

HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co Rösler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

ophanghaken voor lakstraten/poedercoaten

ontvettingsinstallaties

Wiltec BV T. 0413-244444 / F. 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

naverbrandingsinstallaties

MacDermid Benelux B.V. T. 076-502 1940, F. 076-503 4876 www.macdermid.com/industrial

C&T Technics T. 0413-331083, F. 0413-331195 info@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166, F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Enthone B.V. T. (+31)73-6280111 / F. (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

Laborex b.v.b.a.

T. +32 (0)14 861 616 info@laborex.be / www.laborex.com

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558282, F. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

Metalas Cleaning Systems BV T. 010-4356036, F. 010-2340415 info@metalas.com / www.metalas.com

HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Industrihängare K AB T. +46 371511685, F. +46 37114996 www.industrihangare.com order@industrihangare.se

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663, F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 43

Brancheregister Rubrieknaam Ophangrekken voor Galvano en Laktechniek

MEPACO B.V. T. 071-5892863

Industrihängare K AB T. +46 371511685, F. +46 37114996 www.industrihangare.com order@industrihangare.se

Schröder Plating Service T. 0546-681170, F. 0546-681003

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663, F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

poederlakken/ poedercoatings

AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51, F. +32 (0)2 254 77 57 www.akzonobel.com/powder

pompen (magnetisch aangedreven)

protective coatings

poederspuitcabines

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

www.emotech.nl T. 053-4301500

Indufinish BV T. 0591 630003 www.indufinish.com

Corode T. 0411-685500 Wagner Systemen Nederland T.030-2410688, F.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

ovens

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Nordson Benelux B.V. Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht T. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 www.petsonpaints.com / info@petsonpaints.com

Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Rippert Benelux B.V. Oslo 10, 2993 LD Barendrecht, Nederland tel: +31 (0)180 645 281 / F.: +31 (0)180 645 282

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662, F. 0344-617079 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

Schaepman’s Lakfabrieken BV T. 0384211345 / F. 03842210801 info@schaepman.nl / www.schaepman.nl

pvd coatings

Teodur BV T. +32 13539095, F. +32 13539080 powdercoating@bel.dupont.com www.coatingsolutions.dupont.com

poedercoating (afdekmaterialen)

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, F.:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

Indufinish BV T. 0591 630003 www.indufinish.com

MSP Systems BV T. 053-4303937 www.mspsystems.nl Dekracoat T. 040 262 80 70 info@dekracoat.nl www.dekracoat.nl Wagner Systemen Nederland T.030-2410688, F.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

TIGER Coatings Belgium bvba T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com

reinigingsinstallaties

poederspuitinstallaties Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

poederspuitapparatuur www.emotech.nl tel: 053-4301500

HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

MSP Systems BV T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

44 | Oppervlaktetechnieken april 2014

Kermad Machinebouw bv info@kermad.nl / www.kermad.nl

Laborex b.v.b.a.

T. +32 (0)14 861 616 info@laborex.be / www.laborex.com

www.emotech.nl tel: 053-4301500

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558282, F. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

Metalas Cleaning Systems BV T. 010-4356036, F. 010-2340415 info@metalas.com / www.metalas.com

Rösler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl

Rösler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV T. 0413-244444 / F. 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

Rösler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

www.agtos.com Distributie Nederland: De Ploeg Techniek BV T. +31 (0)492 539 812 www.deploegtechniek.nl

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592, F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu Holland Mineraal B.V. T. 0570-621161 F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

straalinstallaties

straalcabines

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Vacuümstraalapparatuur T. 078-6418050, F. 078-6418059 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Holtrop & Jansma B.V. Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

Rippert Benelux B.V. Oslo 10, 2993 LD Barendrecht, Nederland tel: +31 (0)180 645 281 / F.: +31 (0)180 645 282

spuitcabines

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558282, F. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

shotpeenen

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Rösler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Holland Mineraal B.V. T. 0570-621161, F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl

T. 0495 - 592 210, F. 0495 - 588 881 www.oppervlaktebewerking.com verhoevenbv@online.nl

T. +32 9218 7180, F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558282, F. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 45

Brancheregister Rubrieknaam straalkasten

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

verduurzamen van metaal

Indufinish BV T. 0591 630003 www.indufinish.com Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558282, F. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

Holland Mineraal B.V. T. 0570-621161 F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Magistor B.V. T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 www.magistor.nl / info@magistor.nl

Laborex b.v.b.a.

T. +32 (0)14 861 616 info@laborex.be / www.laborex.com

Rösler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

temperatuurregistratie & analyse

Gullimex B.V. T. 074-2657788

titaan (bevestigings-) materialen

MEPACO B.V. T. 071-5892863

Straalmiddel Nederland Wheelabrator-Allevard Holland T. 0341 563831 / F. 0341 494114

stralen (afdekmaterialen) Eurogrit B.V., Papendrecht T. 078-6546770, F. 078-6449494 info@eurogrit.com / www.eurogrit.com

verhuizingen van coatinginstallaties

www.emotech.nl tel: 053-4301500

Renztech T. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl / www.renztech.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363, F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

Twee-componenten apparatuur

46 | Oppervlaktetechnieken april 2014

CAP Industrial B.V. tel- 010-4374737, F.-010-2623190 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV T. 0413-244444 / F. 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

Paint It The Application Company T: 0318-643 260 / F. 0318-643 042 www.paintit.nl / info@paintit.nl

UV en EBC Lak HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Laborex b.v.b.a.

T. +32 (0)14 861 616 info@laborex.be / www.laborex.com

Dé Duplexspecialist met: - eigen transport - één aanspreekpunt - één factuur - één garantieverlener www.rotocoat.nl / info@rotocoat.nl

verfspuitapparatuur

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl

Holland Mineraal B.V. T. 0570-621161, F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

B ESCHER MI NG EN K L E U R

transportsystemen

straalmiddelen

tel +32 9218 7180, F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu

The Coatinc Company, uw partner voor anodiseren, duplex, natlakken, poedercoaten, thermisch verzinken, hoge temperatuur verzinken, centrifugaal verzinken en Geomet www.coatinc.com / info-nl@coatinc.com

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166, F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

tanks (kunststof) C.K.B. Boxtel T. 0411-682939

Drent Techniek B.V. T. 076-5017270 www.drenttechniek.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV T. 0413-244444 / F. 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

Indufinish BV T. 0591 630003 www.indufinish.com

verwarmings- en koelelementen (titaan en rvs)

MEPACO B.V. T. 071-5892863

Rippert Benelux B.V. Oslo 10, 2993 LD Barendrecht Nederland T. +31 (0)180 645 281 / F. +31 (0)180 645 282 Hendor BV Leemskuilen 15 5531 NK Bladel tel 0497 339 389 fax 0497 381 593

verwarmingselementen Corode T. 0411-685500

verwarmingselementen (teflon)

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu / www.slf.eu

Corode T. 0411-685500

waterbehandeling

i

info@hendor.com www.hendor.com

PUMPS

verwerking afvalstromen

a division of hendor bv

BWT Nederland B.V. T. +31 (0)88 750 90 00 / F. +31 (0)88 750 90 90 www.bwtnederland.nl

Leemskuilen 15 5531 NK Bladel tel 0497 339 389 fax 0497 381 593

bofilpumps@bofil.nl www.bofil.nl

Ondeo Industrial Solutions BV T. 077-3231231 / F. 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com / www.ondeo-is.com

voorbehandelingsinstallaties

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

www.emotech.nl T. 053-4301500

Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

EnviroChemie bv T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl Eurowater BV T. 088-0005000 www.eurowater.nl

Lubron Waterbehandeling BV T. 0162-426931 www.lubron.eu

MAGNETO Special Anodes BV T. 010-26207 88 / F. 010-2620201 www.magneto.nl

Ondeo Industrial Solutions BV T. 077-3231231 / F. 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com / www.ondeo-is.com

werpstralers

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558282, F. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

RĂśsler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666 / F. 033-4655561 www.sybrandy.nl

tel: +32 9218 7180 / F.: +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Oppervlaktetechnieken April 2014 | 47

Electro Ceramic Coating – de innovatie voor oppervlaktebehandeling van lichte metalen Moderne coatings voor lichte metalen zijn uiterst gespecialiseerde technologieÍn. De meeste systemen combineren maximale corrosieweerstand met optimale weersbestendigheid. Anderen bieden dan weer uitzonderlijke hardheid, flexibiliteit in het vervormingsproces, extreme hittebestendigheid of weerstand tegen hoge mechanische belasting. BonderiteŽ EC2 (Electro Ceramic Coating) is de eerste multifunctionele, op titanium gebaseerde coating voor lichtmetalen oppervlakken (aluminium, titanium, magnesium en gealuminiseerde oppervlakken) die al deze eigenschappen combineert. De coating is bestand tegen hitte, koude, zout, gas, olie en water en vormt bijgevolg de ideale oplossing in uitdagende omgevingen.

Wilt u meer te weten komen over deze innovatieve technologie?

Schrijf u dan snel in voor Henkel High Tech Adhesives & Coatings Academy die op 5 juni plaatsvindt op de High Tech Campus in Eindhoven. Voor meer info en registratie: www.henkelhightechacademy.com

48 | Oppervlaktetechnieken april 2014

Bonderite EC2 is geschikt voor diverse veeleisende omgevingen: van tuinmeubelen en kookgerei tot auto-, scheeps- en vliegtuigmotoren