Oppervlaktetechnieken december 2013

oppervlaktetechnieken het vakblad voor de oppervlaktebehandelende industrieĂŤn

12

57e jaargang december 2013 www.vom.nl

Thema Visie 30 januari: IIR-congres Bruggen en Viaducten, Amersfoort 12-13 februari: IIR-congres Corrosie & Coatings, Antwerpen

Verffabriekenkoepel VVVF over de toekomst NEN-normcommissievoorzitter Verfwaren Presentatie nieuwe Handboek Galvanotechniek Reisverslag NGO-SBG in China Bedrijven: Marktvisie van Coatinc (voorheen Nedcoat) en van diverse Eurofinish-deelnemers oppervlaktetechnieken december 2013

1

adv

2

oppervlaktetechnieken december 2013

colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen.

Officieel orgaan van de Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen (VOM). Verschijnt elfmaal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren. redactie Jetvertising (hoofdredactie) Redactieteam: E.J.D. Uittenbroek (hoofdredacteur), A.C. van der Leer (redacteur/vertaler). realisatie E.J.D. Uittenbroek (technische journalistiek buitenland en binnenland), A.C. van der Leer (redacteur/vertaler), C. Versteeg (opmaak), C. Berenbak (journalistiek binnenland), D. Driesenaar (journalistiek binnenland) J. Oonk (technische journalistiek binnenland), A. van Wijck (technische journalistiek binnenland). redactieadviesraad H. Bosveld (VOM), P. ter Haar (VOM) P. Meijwaard (VOM), C. Nieuwland (Rijkswaterstaat), G. Rutjes (ROC van Twente), A. Winkelaar (CTC Consult). redactieadres Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070 – 399 00 00, fax 070 – 390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl abonnementen Abonnementsprijs: € 87,50 Buitenland: € 87,50 Kortingsregeling leden ingenieursvereniging KIVI/NIRIA: 50%.

Abonnementen kunnen ieder moment ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk te geschieden voor 1 november van de lopende jaargang. U ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging. Bij niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen de voor dat nieuwe jaar geldende abonnementsprijs. Opzeggingen en adreswijzigingen kunt u sturen naar het redactieadres onder vermelding van het abonneenummer.

Adreswijzigingen kunt u mailen naar info@vom.nl. advertentieverkoop Jetvertising bv Rijswijk tel. 070 - 399 00 00, fax 070 - 390 24 88 Vincent IJff: Vincent@Jetvertising.nl after-sales: advertenties@jetvertising.nl ontwerp en opmaak Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl druk Senefelder de Misset, Doetinchem uitgave Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, www.vom.nl copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever VOM en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Beste Leden van de VOM, Het is zover, de laatste keer dat ik een voorwoord mag schrijven voor ons maandblad. Mijn voorzitterschap eindigt met het eindigen van het jaar. Ben ik tevreden over wat we gedaan hebben? Ik denk dat we een hele stap gezet hebben naar de toekomst, maar dat we er nog lang niet zijn. In bouwtermen zou je mogen zeggen: we hebben het fundament gegoten, de volgende aannemer mag van start gaan.

Daarnaast hebben we ook een aantal nieuwe initiatieven genomen.

De Surface-beurzen waren tweemaal een succes en we zijn nu in de voorbereiding voor 2014. Onze themadagen rond specifieke onderwerpen worden stap voor stap een begrip. Bij enkele moeilijke dossiers, zoals bijvoorbeeld Reach, hebben we het voortouw genomen.

Maar wie wordt de nieuwe aannemer die aan de slag gaat met onze plannen? Rik van Thiel neemt vanaf januari 2014 de hamer over. Rik heeft een heel gevuld cv met voor onze vereniging relevante ervaring. Hij heeft staal verkocht, heeft nationale en internationale belangenverenigingen als voorzitter maar ook als directeur gestuurd en weet hoe lobbywerk georganiseerd moet worden. Samen met de nieuwe directeur zal hij onze vereniging verder brengen. Ik heb er in ieder geval het volste vertrouwen in.

Maar we hebben nog een laatste activiteit te doen. 12 december is onze laatste ledenvergadering van het jaar, waar we onze statuten finaal zullen veranderen met het oog op de toekomst. Een toekomst die veranderingen met zich meebrengt. Daarom hebben we Johan Driessens gevraagd om ons met leuke maar aansprekende voorbeelden te helpen een veranderingsmentaliteit te krijgen. Wij zijn immers gewoontedieren die steeds aan dezelfde kant van het bed slapen. Johan zal ons enthousiast laten inzien hoe goed dat we kunnen veranderen. Zeker in deze tijd van het jaar, waarin we onze goede voornemens aan het verzamelen zijn, kan dit ons helpen om deze keer die voornemens wel te houden door te veranderen. Kortom, zorg dat je erbij bent.

Er rest mij nu niets meer dan afscheid te nemen. Ik wil iedereen bedanken voor zijn ondersteuning en inzet de laatste jaren. Met veel plezier en inzet heb ik met jullie samengewerkt. Ik wens jullie een heel goede vaart.

Bedankt!

Philippe Dupont voorzitter VOM

oppervlaktetechnieken december 2013

3

adv

4

oppervlaktetechnieken december 2013

inhoud december 2013

Op naar de 160! +

+

: Marktsegmenten optimaal bedienen

De Nedcoat Group was vele jaren een toonaangevende groep verzinkerijen, die behalve de robuuste zinkbescherming ook poedercoating en andere oppervlaktebehandelingen aanbood. Dat blijft zo, maar dan onder een nieuwe vlag: Coatinc.

8 VOM-nieuws Diverse berichtgeving van het secretariaat.

x Kort nieuws Diverse berichtgeving uit de markt.

x In het spoor van het Innovatietraject (II) Jan Oonk, Oonk Tekstbureau voor Industrie en Techniek Ook dit jaar was Eurofinish in Gent bij uitstek een vakbeurs voor technische fijnproevers. Traditiegetrouw had een vakjury weer een Innovatietraject uitgestippeld om alvast de meest aansprekende vernieuwingen onder de aandacht te brengen.

Ben Berkel, voorzitter van de Vereniging voor Verf- en Drukinktfabrikanten VVVF, hield een inspirerende voordracht tijdens het 80-jarig jubileum van de Nederlandse Vereniging van Verf Technici op 17 september in Amsterdam. Hij heeft een groot respect voor verftechnici, dat hem letterlijk met de paplepel is ingegoten door zijn vader, verftechnoloog in hart en nieren.

x Van receptuur naar prestatie Bij ketensamenwerking spelen normen een belangrijke rol.

Ze zijn de spreektaal voor uitbesteed werk, specificaties en kwaliteitsbeoordeling. Vakblad Oppervlaktetechnieken ging te rade bij een echte kenner, die tal van ISO-normcommissievergaderingen heeft bijgewoond als voorzitter van de commissie NEN NC 342.035 Verfwaren: Nico Frankhuizen.

x Normen van Waarde Het periodieke overzicht van actuele normen, verzorgd door Agentschap NL.

x Op naar de 25! x “Nieuwe kansen door innovatieve producten” Jan Oonk, Oonk Tekstbureau voor Industrie en Techniek Binnen de sector van oppervlaktebehandelaars lijkt iedereen de eerste zonnestraaltjes te bespeuren, afgaande op de waarneming van een aantal deelnemers aan de Innovatieroute op de Eurofinish 2013.

Met een middag vol toekomstgerichte kennisoverdracht vierde Coating Kennis Transfer op 1 november zijn 12½-jarig bestaan bij het Instituut voor Oppervlaktetechniek IfO in Culemborg.

x Terugblik: Vakverenigingen als Force Multipliers De maandelijkse column van hoofdredacteur Edward Uittenbroek.

x Studiereis China Robin Smit, Galvano Hengelo Binnen de NGO-SBG is het gebruik om met (on)regelmatige tussenpozen een studiereis naar het buitenland te maken. In november gingen de galvano-ondernemers een week naar Shanghai.

Bij de voorpagina Verzinkt stalen vakwerk van the Coatinc Company Holding bv, zie ook het thema-artikel in deze editie. (Foto: the Coatinc Company Holding bv)

x Gouden toekomst vanuit een grijs verleden De ledenvergadering van de Nederlandse Galvano Ondernemers NGO werd op 28 november opgeluisterd door de presentatie van het nieuwe standaardwerk over galvanotechniek. Het roemrijke ‘Grijze Boekje’ ging al tientallen jaren mee en was aan vernieuwing toe.

oppervlaktetechnieken december 2013

5

adv

6

oppervlaktetechnieken december 2013

agenda Januari NVVT Studiemiddag Technische middag van de Nederlandse Vereniging van Verf Technici 28 januari, Nieuwegein > www.NVVT-Nederland.nl Risicogestuurd beheer en onderhoud van bruggen en viaducten Congres van het Institute for International Research IIR 30 januari, Amersfoort > www.IIR.nl/bruggen

FEBRUARI Corrosie & Coatings Congres van het Institute for International Research 12-13 februari, havengebied Antwerpen > www.IIR.nl/corrosie

Kijk verder vooruit op www.oppervlaktetechnieken.com

oppervlaktetechnieken december 2013

7

vom nieuws Klassikale cursus ‘Chemisch Voorbehandelen niveau 2’ In de maanden september en oktober heeft de klassikale cursus ‘Chemisch Voorbehandelen niveau 2’ plaatsgevonden. Deze cursus, bestaande uit drie theorielessen en één praktijkles, werd door zeven personen van verschillende bedrijven gevolgd.

In de cursus leerde men onder andere de basisbegrippen van het voorbehandelen, afvalwaterverwerking, oprek- en inlaadtechnieken, maar ook herkenning van materialen, het uitvoeren van badmetingen, enzovoort.

Aan het einde van de cursus volgde nog een uitgebreid theorie- en praktijkexamen, dat alle zeven cursisten met mooie eindcijfers hebben behaald.

Voor meer informatie over onze vele cursussen verwijzen wij graag naar onze website www.vom.nl. Uiteraard bestaat ook de mogelijkheid een bedrijfscursus af te

nemen. Wie hiervoor belangstelling heeft, kan contact opnemen met het secretariaat via 030-6300390 of info@vom.nl.

VOM BrancheBarometer november Uit de laatste meting van de VOM BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling (in samenwerking met MCB) blijkt dat de inkoopmanagers in de metaalbewerkende branche ‘Oppervlaktebehandeling’ in november veel positiever dan in oktober zijn over de groei in de branche: indexscore 69,3 versus 54,6. De branche ontwikkelde zich in november ook veel beter dan de totale Nederlandse industrie (56,8, wordt maandelijks door branchevereniging Nevi gemeten). Omdat een score hoger dan 50 ‘groei’ betekent, kan geconcludeerd worden dat er in de Oppervlaktebehandeling (maar ook in de industrie algemeen) sprake is van groei.

8

De BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling van de VOM is (evenals de Nevi Inkoopmanagersindex) opgebouwd uit vijf componenten. Met betrekking tot de ontwikkeling in november ten opzichte van oktober zijn over deze componenten de volgende conclusies te trekken: - De productie in de branche Oppervlaktebehandeling ontwikkelt zich veel positiever ten opzichte van vorige maand; - Over de orders denken de inkopers veel positiever; - De levertijd van de leveranciers is veel langer; - De voorraden eindproduct nemen flink toe; - Over de werkgelegenheid denkt men veel positiever.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, nemen volgens de inkopers toe ten opzichte van vorige maand.

- De voorraadniveaus in de Oppervlaktebehandeling zijn hoger; - Over de werkgelegenheid denken de inkopers positiever.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, zijn in de Oppervlaktebehandeling relatief hoger dan in de totale industrie.

Ten opzichte van de totale industrie (Nevi) zijn de volgende conclusies te trekken over de verschillende aspecten in de afgelopen maand: - Het productieniveau is in de Oppervlaktebehandeling in november veel beter dan in de totale industrie; - Het orderniveau is veel beter; - De levertijden van de leveranciers zijn veel langer;

Nieuwe deelnemers aan de BrancheBarometer (mits oppervlaktebehandelaar) zijn van harte welkom: ze krijgen sneller en specifiekere resultaten. Aanmelding kan via www.formdesk.nl/vom/ abonnee. Bent u leverancier voor de oppervlaktebehandelende industrie of wilt u het persbericht maandelijks ontvangen, meldt u zich dan gratis aan via www.formdesk.nl/vom/pers.

oppervlaktetechnieken december 2013

Opmerking: de relatieve vlakheid van de Nevi-lijn is te verklaren door de grote verscheidenheid aan industrieën waaruit deze is opgebouwd.

Vertrek Paul ter Haar Onze directeur Paul ter Haar heeft de VOM per 1 december verlaten. Hij heeft een nieuwe uitdaging gevonden bij Zinkinfo Benelux en blijft dus actief in de wereld van de oppervlaktebehandeling. Daarmee is het wel een afscheid, maar zou het zomaar kunnen dat u hem nog ergens in de branche tegenkomt. We wensen Paul heel veel plezier en succes in zijn nieuwe baan en danken hem hartelijk voor de inzet van de afgelopen jaren. De VOM is momenteel in gesprek met een mogelijke opvolger.

Oproep: VOM-docenten gezocht Gezocht: enthousiaste mannen/vrouwen die het leuk vinden hun kennis over te dragen en hun ervaringen te delen met een groep mensen die een cursus bij de VOM volgen. Wij zoeken hiervoor bevlogen docenten die op oproepbasis beschikbaar zijn voor de disciplines: - Natlakken; - Conserveren; - Spuiten; - Stralen.

Bent u werkzaam of werkzaam geweest in een van deze takken van sport en bent u in staat kennis (zowel theoretisch als praktisch) over te dragen, meldt u zich dan aan bij het secretariaat door uw cv te sturen naar info@vom.nl. Vergoeding geschiedt op basis van de lesuren, exclusief reiskosten en btw. Voor meer informatie over de inhoud van onze cursussen: www.vom.nl, opleiding en cursussen.

oppervlaktetechnieken december 2013

9

thema visie NGO zoekt het werk op in Shanghai

Studiereis China Binnen de NGO-SBG is het gebruik om met (on)regelmatige tussenpozen een studiereis naar het buitenland te maken. Tijdens de vorige reis naar Milaan (2007) werd al geopperd om de volgende reis richting China te gaan, “want daar gebeurt het op galvanogebied”. Het duurde even, maar dan heb je ook wat! Leveranciers Enthone en Atotech pakten samen met een reisorganisatie de klus op en organiseerden vorige maand een studiereis van een week naar Shanghai!

Dag 1 Zondag 17 november 2013: met geldig visum en een overvol programmaboekje verzamelen de vijftien deelnemers van dertien verschillende galvanobedrijven zich op Schiphol. De verwachtingen zijn hooggespannen: een zestal bedrijfsbezoeken (aan galvaniseerbedrijven natuurlijk) en een dagje ‘surface-beurs’ staan op het programma, het past net in de vijf dagen dat we er zijn.

Na tien uur vliegen en de klok zeven uur vooruit naar plaatselijke tijd zijn we van de zondagmiddag naadloos overgegaan naar het middaguur van dag 2. Julie, onze enthousiaste reisleidster/tolk, wacht ons op in Shanghai Pudong Airport en de chauffeur van een full-size touringcar manoeuvreert ons behendig door het hectische straatbeeld van Shanghai. De middag is vrij, maar eerst gaan we lunchen in ons hotel, dat zeer strategisch midden in het centrum van Shanghai ligt. Het eten (met stokjes) is even wennen maar smaakt goed, daarover later meer. Vervolgens beginnen we enthousiast aan een stadswandeling naar het naastgelegen stadsdeel de ‘Bund’ langs de rivier Huangpu. Van hier uitzicht op Pudong, het stadsdeel aan de andere kant van de rivier – we zijn collectief onder de indruk van de immense skyline!! Maar als we hier ’s avonds terugkomen is het pas echt een fantastisch plaatje, met alle LED-verlichting aan de wolkenkrabbers!

Dag 3 Verkeersregels lijken niet te bestaan, groen licht op een zebrapad is alleen het sein voor alle overige verkeersdeelnemers

10

oppervlaktetechnieken december 2013

om driftig claxonnerend door de overstekende mensenmassa heen te kruisen, deze vorm van zelfregulering werkt echter prima, er gebeuren nauwelijks ongelukken… De eerste twee bedrijfsbezoeken staan op het programma, eerst een verzinkerij met diverse platinglijnen hangen trommelwerk en ook zinkflakes. Een beeld van stevig gebruikte maar redelijk uitziende lijnen met heel veel handjes die de aan- en afvoer van producten regelen tussen stapels ongeïdentificeerd werk.

Efficiency en logistiek zijn duidelijk anders dan bij de gemiddelde Nederlandse galvanolijn! ’s Middags bij een verchromerij (sier- en zwartchroom van uitlaat-eindstukken) eigenlijk hetzelfde beeld. Ook hier zijn we niet onder de indruk van de stand der techniek, eigenlijk doet het wat verouderd aan… maar er wordt wel goed werk gemaakt, weer met relatief veel handenarbeid op voor- en nawerk. Handslijpwerk

zittend op een oliedrum met kussentje… hoezo ergonomische krukjes?

Dag 4 Bezoek aan de SF China 2013, een groot beurscomplex met een tweetal hallen Surface Treatment. Als VIP-bezoekers moeten we gewoon met de mensenmassa naar binnen krioelen. De beursvloer oogt westers maar wel drukker, we brengen een bezoekje aan de stands van Atotech en Enthone. Ook zien we diverse installatiebouwers en veel speciale ‘metallic look’ spuitapplicaties, mogelijk een opkomend substituut voor sommige galvanolaagjes…?

Dag 5 Eerst even met de comfortabele hogesnelheidstrein met ruim 300 km/uur naar Changzou. Dan zoeken op de werkelijk immense industriegebieden naar een groot galvanobedrijf met 32 (!) platinglij-

De skyline van Pudong.

nen voor alle mogelijke lagen, van zink tot zilver. Van keurige lijnen tot redelijk antiek met wederom erg veel menselijke handling in voor- en nabewerking… het is duidelijk dat de uren hier nog goedkoper zijn dan in Shanghai, en de eisen aan kwaliteit en traceability iets lager liggen. En een middagdutje doen op een autobank naast de galvanolijn is hier arbotechnisch al even geleden… ’s Middags brengen we na een lange busreis met een inval-chauffeur met kamikaze-trekjes nog een bezoek aan een ‘stand der techniek’ kunststofplater; hier spuitgieten/verchromen ze grillen en andere kunststofdelen voor de Chinese automotive-industrie. We mogen niets fotograferen, maar hier is alles keurig georganiseerd en geregeld, bijna EU-automotivestandaard!

Het dagelijkse eten ’s middags en ’s avonds is een gezellige happening, restaurants met aparte kamers en een grote ronde tafel met glazen draaiplateau. De

Schuren en poetsen.

meest exotische gerechten komen langs en je moet hengelen met stokjes om wat in je kommetje te krijgen, om dat er vervolgens wat onhandig weer uit te vissen.

Het eten is lekker, niets herkenbaars van ‘onze Chinees’, maar zeer gevarieerd met rijst, groenten, tofu, vis en vlees. Het laatste altijd vol met graat en botjes, smakelijk maar… zoals gezegd zijn de meningen hier wel iets verdeeld! Een enkeling moet deze avond het vege lijf redden bij de McD. ;-)

dag 6 ’s Ochtends een bezoek aan Hans Grohe: we krijgen een hartelijke ontvangst en uitgebreide rondleiding en zien een mooie, strak georganiseerde fabriek van Duits ontwerp met eveneens Duitse installaties. Hier wordt kwaliteit gemaakt, wederom met heel veel Chinese handen, afdelingen met tweehonderd slijpers en polijsters zijn hier niet meer te vinden...

Het middagbezoek is uitgevallen, dus doen we een city-tour: eerst even op vijf-

Ouderwets laden en lossen.

honderd meter hoog vanuit het World Financial Center (de flesopener) door de smog over de stad kijken, dan een trip door China Garden en snel nog even China Town in (jawel, beide hartje Shanghai) voor de nodige ‘Chinese-copy’ goodies, maar natuurlijk ook originele thee, zijde en parels. ’s Avonds evalueren we de laatste keer in een bar (voor de verandering), nu op de 87e verdieping van het Hyatt, uitkijkend over deze indrukwekkende stad. Ruim 23 miljoen mensen, een enorm contrast tussen rijk en arm, eindeloze industriegebieden met ontelbare torenflats, talloze nieuwbouwprojecten en altijd smog. En dat op een oppervlak van amper Gelderland en Utrecht bij elkaar, hoe lang kan dat nog doorgaan? We drinken er nog één en zijn blij dat we morgen weer naar ons eigen landje gaan. We doen het zo gek nog niet hier… Ganbei!

Tekst en foto’s: Robin Smit, Galvano Hengelo

Modern laden en lossen.

oppervlaktetechnieken december 2013

11

Het ‘Grijze Boekje’: Standaardwerk over galvanotechniek volledig herzien en gemoderniseerd

Gouden toekomst vanuit een grijs verleden Gouden toekomst vanuit een grijs verleden De ledenvergadering van de Nederlandse Galvano Ondernemers NGO werd op 28 november opgeluisterd door de presentatie van het nieuwe standaardwerk over galvanotechniek. Het roemrijke ‘Grijze Boekje’ ging al tientallen jaren mee en was nog steeds volop gevraagd bij ontwerpers, constructeurs en uitbesteders. Tijd dus voor vernieuwing: met onder meer aansprekend fotowerk, en meer informatie over normen.

De editie 2013 is opgedragen aan de dit jaar overleden NGO-voorzitter Henk de Man, die vorig jaar het voortouw had genomen bij deze modernisering. De overhandiging aan Erma de Man was een passend eerbetoon. “Hij zou er trots op geweest zijn,” beloonde ze de NGO—leden die er aanzienlijk meer tijd in hadden gestoken dan ze voorshands hadden kunnen vermoeden.

John van der Zeeuw gaf een overzicht van de ontstaansgeschiedenis. “De dochter van Henk heeft eerst maar eens het oude ‘Grijze Boekje’ ingescand, in de zomervakantie van 2012. Dat lijkt makkelijker gezegd dan gedaan, want de wiskundige tekentjes en paginanummers met verwijzingen komen er anders uit. Robin Smit en ik hebben dat allemaal eerst nagezien, dat vergt veel tijd.” Op verzoek van Henk de Man

Laurens Wessels, John van der Zeeuw, Robin Smit, Benita de Man, Erma de Man, Nick de Man en Daniële Gemen tonen het roemrijke ‘Grijze Boekje’ met de opvolger van november 2013: ‘Galvanotechniek’.

12

oppervlaktetechnieken december 2013

kwam Ron Gebuijs er ook bij, aangezien Henks gezondheid opvolging noodzakelijk maakte. “Het was een monsterklus, mag ik wel zeggen. Laurens Wessels kwam erbij, die zou het hoofdstuk over normen herzien.” Dat leverde een flinke verbetering en uitbreiding van het boekwerkje op, maar nu waren er inmiddels diverse schrijfstijlen uit twee tijdperken bij elkaar gebracht. Dat werd extern gelijkgetrokken,

“ Het is een handig tooltje over wat je wel en vooral wat je niet kunt met galvanotechniek.” Robin Smit, NGO-SBG de schetsjes voor constructieve wenken en tekeninglezen werden in een grafisch programma opnieuw opgemaakt. Toen moest de afbeeldingenselectie ook nog gedaan worden, en volgden nog diverse correctierondes en het invoegen van het uitgebreide normenhoofdstuk. “Daniële Gemen heeft ervaring met opmaakwerk, dus die heeft in de eindfase veel gedaan.”

Robin Smit overhandigde het allereerste exemplaar aan Erma de Man. Ook hij gaf een korte terugblik. “In 2009 is dit eigenlijk al begonnen in de Technische

Commissie. Het is een handig tooltje over wat je wel en vooral wat je niet kunt met galvanotechniek. Henk zei ‘ik laat mijn dochter hem wel even scannen, dan zijn we halverwege. Maar tot en met het einde zat er enorm veel werk in.” Erma de Man was zichtbaar verguld met de eer die Henk postuum ten deel viel. Vele jaren was hij de motor achter de belangenbehartiging en kennisoverdracht, en hij heeft zo veel voor het vakgebied betekend. “Hij zou er trots op zijn. Liever een goed boek dan een half boek, zou hij gezegd hebben,” bemoedigde ze de auteurs die er zoveel werk aan hadden gehad.

Meer informatie Het ‘Grijze Boekje’ getiteld ‘Galvanotechniek’ is vanaf januari verkrijgbaar. In vakblad Oppervlaktetechnieken zal een serie korte smaakmakers verschijnen, met de bestelgegevens voor het originele werk dat natuurlijk niet kan ontbreken op het bureau van de ontwerper en uitbesteder.

oppervlaktetechnieken december 2013

13

kort nieuws

Tata Steel Architectuurdag 2013 De Tata Steel Architectuurdag op 3 oktober was drukbezocht, informatief en inspirerend. Het eerste programmaonderdeel, een zonovergoten rondleiding door het Museum Aan de Stroom met weidse vergezichten over de stad Antwerpen, zorgde voor een feestelijk begin van de dag. Ook op de negende verdieping, in de ruimte waar de lezingen werden gehouden, vormde het uitzicht een indrukwekkend decor. Het thema ‘grensoverschrijdend bouwen’ werd door drie sprekers op eigen wijze belicht.

Pleun Dekker, Market Development Manager Colorcoat, opende de lezingenreeks met een korte bedrijfspresentatie van Tata Steel en toonde grensoverschrijdende voorbeelden van gebouwen met een duurzame staaltoepassing. Vervolgens vertelde Luc Binst, CEO van Crepain Binst Architecture te Antwerpen, over het bureau met veertig jaar bouwervaring en een indrukwekkend portfolio in België en Nederland.

Hij betoogde de noodzaak om gezamenlijk te werken aan innovatie op het gebied van duurzaamheid en stelde dat daar een collectieve mentaliteitsverandering voor nodig is. Een voorbeeld dat hij uit eigen werk liet zien, was een innovatieve gevel van de politietoren in Brugge, bestaande uit gekromde stalen lamellen met een zonwerende functie. De geveldelen zijn door de vorm constructief stabiel en kunnen slanker worden uitgevoerd dan vlakke lamellen. Door deze vinding is het mogelijk een expressieve gevel te maken met een minimum aan materiaalgebruik.

De tweede lezing van de dag was van Peter Buurman, adviseur duurzaamheid bij Deerns, een vooraanstaand ingenieursbureau op het gebied van installatietechniek, energie en bouwfysica. Hij onderscheidde twee belangrijke tendensen in de installatietechniek van gebouwen. Ten eerste meer aandacht voor het comfort en de beleving van gebruikers. Er wordt meer belang gehecht aan daglicht, uitzicht en de mogelijkheid om zelf het binnenklimaat te regelen. Ten tweede ontdekken bedrijven duurzaamheid steeds meer als een onderscheidend kenmerk. Het besef groeit dat verduurzamen waarde creëert. Om deze waarde aantoonbaar te maken, stappen steeds meer bedrijven over op het certifi-

14

oppervlaktetechnieken december 2013

ceren van hun vastgoed. De belangrijkste duurzaamheidskeurmerken in Europa zijn BREEAM en LEED. Ter inspiratie toonde Buurman het zogenaamde Ecomunitypark: het eerste gebiedsontwikkelingsproject in Nederland met een BREEAM Outstandingwaardering. In tegenstelling tot de meeste bedrijventerreinen, is het (werk)landschap van grote invloed geweest op het ontwerp.

De laatste spreker was William Borgstein, Market Development Manager Building Envelope Colorcoat. Hij onderstreepte de noodzaak van een wereldwijde aanpak van energieverbruik. Het volgen van de regelgeving is wat hem betreft niet genoeg.

Door middel van innovatieve productontwikkeling draagt Tata Steel bij aan duurzame vooruitgang. Een voorbeeld is Solbond®. Bij dit systeem worden zonnepanelen direct op dakelementen van Colorcoat Prisma® verlijmd. Omdat geen aparte onderconstructie nodig is, be-

Hoe werkt BREEAM? Aan de hand van negen categorieën, zoals ‘gezondheid’ en ‘materialen’, wordt een score aan een ontwerp of gebouw toegekend. Deze score wordt per categorie gewogen met een milieuwegingsfactor afhankelijk van de locatie. Bijvoorbeeld in een land waar water schaars is, wordt waterverbruik zwaarder gewogen. Daaruit volgt de eindscore met ‘Pass’ als laagste en ‘Outstanding’ als hoogste waardering.

spaart het materiaal en is het lichtgewicht systeem makkelijk te plaatsen. Als laatste werden diverse voorbeelden van BREEAMgecertificeerde en van Colorcoat® voorziene gebouwen getoond. Staal bezit de unieke eigenschap dat het geen kwaliteit verliest bij hergebruik en de kwaliteit van het materiaal zelfs verbeterd kan worden: upcycling. In combinatie met het relatief lichte gewicht en de veelzijdigheid vormt dat de basis voor veel slimme gebouwtoepassingen.

Na het dankwoord vormde de borrel, met overheerlijke hapjes en drankjes in goed gezelschap, een sfeervolle afsluiting van een geslaagde dag. Tijd om uit te kijken naar de Architectuurdag van 2014. <

Meer informatie Door zijn Europese activiteiten is Tata Steel Europa’s op één na grootste leverancier van staalproducten. Met de belangrijkste staalproductie-activiteiten in het Verenigd Koninkrijk en Nederland, levert het bedrijf staal en aanverwante diensten aan de bouwsector, de automobiel- en verpakkingsindustrie, de grondwerk- en delvingsindustrie, energiebedrijven, de lucht- en ruimtevaart en vele andere veeleisende markten wereldwijd. De gecombineerde Tata Steel Group is een van ‘s werelds grootste staalproducenten, met een totale capaciteit aan ruw staal van meer dan 28 miljoen ton en circa 81.000 medewerkers verspreid over vijf continenten. www.tatasteel.com

12 en 13 februari in de haven van Antwerpen IIR-conferentie Corrosie & Coatings 2014 tijdig inspecteren van de funderingen om corrosie tegen te gaan en te kunnen behandelen zijn daarbij noodzakelijk.

Windmolenbouwer Smulders zal evenals bij de themadag van VOM België (Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen) gastheer zijn van de bedrijfsbezichtiging.

Als afsluiter van de conferentie Corrosie & Coatings nemen we een kijkje in de keuken van de productiefaciliteit van Smulders Projects in Hoboken. Hier worden de fundaties en torens samengesteld met de prefabricaten, gerealiseerd door andere Smulders-bedrijven, en voorzien van een oppervlaktebehandeling.

In een korte presentatie hoort u welke verschillende soorten producten er gebruikt worden om de stalen fundaties te beschermen tegen corrosie (polyutheraanen epoxy-verfcoatings), volgens welke normeringen er wordt gewerkt en hoe het inspectie- en testplan voor corrosie tot stand komt.

Corrosie: een onontkoombaar en hardnekkig probleem dat menig bedrijf duur kan komen te staan. Met de kennis van nu en de techniek van morgen is er veel aan te doen. Onnodige kosten kunnen worden voorkomen en betrouwbare installaties gegarandeerd, onder meer door: - voldoende inzicht in de levensduur en onderhoudskosten van een installatie; - kennis van de nieuwste coatings, de toepassing van kunststof en het gedrag van materialen; - kennis en capaciteit om corrosie en risico’s in kaart te brengen en te beheersen.

De negende editie van de IIR-conferentie Corrosie & Coatings is dé ontmoetingsplek voor industrie- en corrosieprofessionals in de Benelux. In 2014 wordt de tweedaagse conferentie in een nieuw jasje gestoken: - Dynamisch en interactief: corrosie- en coatingexperts samen op het podium in gesprek over de belangrijkste thema’s en vraagstukken van dit moment.

- Deel ideeën met de kenniscommissie: laat de jarenlange kennis en kunde niet verloren gaan. Leg ideeën om de kennis in de markt te borgen voor aan een des-

kundig panel van corrosie-experts.

- Thematafels: kies thema’s en vergaar kennis over de laatste ontwikkelingen in materialen, monitoring-, inspectie- en behandelingsmethodes en -technieken.

- Internationale samenwerkingsverbanden: corrosie is een wereldwijd probleem.

Onderzoek, kennis en ervaring zijn ook juist over de grens te vinden. IIR Industry werkt samen met EFC, NACE en andere partners binnen en buiten de Benelux om een nog breder draagvlak te creëren.

- Excursie en praktijkcases: hoor de praktijkervaringen van onder meer MME Group, Engiplast, BAM, Ballast Nedam, het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium, en ga mee naar Smulders Projects in Hoboken.

Excursie: Smulders Projects Belgium, Hoboken (nabij Antwerpen), Corrosie & Offshore windturbines De markt voor windenergie heeft de afgelopen jaren een grote vlucht genomen.

Turbines worden steeds groter en worden verder van de kust in diepere wateren geplaatst. Andere fundatievormen worden noodzakelijk en de juiste coatings en het

Vervolgens krijgt u een rondleiding door de specifiek uitgeruste site. Beleef en zie: - Grote productiehallen van 240 x 40 x 20m en 320 x 46 x 36m; - Straalcabines voorzien van geautomatiseerde straalrobots; - Hoogwaardige spuitapparatuur en cabines met gecontroleerde en geconditioneerde omgeving; - Opslagcapaciteit van meer dan 30.000m², onder bereik van de portaalkraan; - Productielocatie gelegen aan de Schelde met rechtstreekse aansluiting aan de Noordzee.

U krijgt uitleg over de verschillende onderdelen die nodig zijn om de fundaties in elkaar te zetten, hoe deze worden samengesteld, bespoten en behandeld tegen corrosie en gemonteerd.

Rond 16.30 zijn we weer terug. Vervoer van en naar de congreslocatie wordt verzorgd.

Meer informatie en aanmelding Institute for International Research (IIR) Kabelweg 37 1014 BA Amsterdam www.iir.nl/corrosie

oppervlaktetechnieken december 2013

15

kort nieuws

thema visie

OnderhoudNL en VVVF werken aan kader voor duurzaam onderhoud Opdrachtgevers kunnen straks wetenschappelijk onderbouwd een keuze maken uit meer en minder duurzame onderhoudscenario’s. Er zal rekening worden gehouden met verf en de applicatie door het onderhoudsbedrijf. Om deze doelstelling te kunnen bereiken zijn de brancheverenigingen OnderhoudNL en Vereniging van Verf- en Drukinktfabrikanten (VVVF) het ‘Programma Duurzaam Onderhoud’ gestart. Met dit programma willen ze komen tot een algemeen erkende definitie van duurzaam onderhoud. Verder willen zij aangeven welke rekentools het beste ingezet kunnen worden voor het bepalen van de duurzaamheid van onderhoudscenario’s. Ook is het de bedoeling om afspraken te maken over de manier waarop duurzaam onderhoud verder kan worden bevorderd in de keten.

Met het ‘Programma Duurzaam Onderhoud’ wordt uitvoering gegeven aan de afspraken die OnderhoudNL en VVVF in oktober 2012 hebben gemaakt. Toen ondertekenden zij de Intentieverklaring Duurzaam Onderhoud aan gebouwen en infrastructuur. OnderhoudNL en VVVF gaan in het kader van het ‘Programma Duurzaam Onderhoud’ een zestal projecten starten. Het ontwikkelen van een beoordelingskader en een communicatie-instru-

ment zijn twee van de projecten. Zo willen beide organisaties verder vormgeven aan de ketensamenwerking op het gebied van duurzaam onderhoud.

OnderhoudNL-voorzitter Ruud Maas: “Verduurzamen gaat verder dan onderhouden.

Verduurzamen beperkt het toekomstig onderhoud. Onze schilders-, onderhouds- en renovatiebedrijven hebben deze stap voor vastgoed en infrastructuur al jaren geleden gezet. Met het ‘Programma Duurzaam Onderhoud’ wordt door OnderhoudNL en VVVF voor verf en de applicatie ervan maatwerk ontwikkeld om tot het gewenste verduurzamingniveau te komen.”

VVVF-voorzitter Ben Berkel: “We zijn erg blij met het ‘Programma Duurzaam Onderhoud’, omdat het hierdoor mogelijk is om naast verf ook de applicatie door het onderhoudsbedrijf erbij te betrekken. Om de duurzaamheid te kunnen bepalen, kunnen verffabrikanten nu al gebruikmaken van de Europese rekentool van CEPE, waarbij het mogelijk is om op basis van verfrecepturen en productieproces een Life Cycle Analysis (LCA) uit te voeren van producten.”

Het is de bedoeling om de projecten in 2014 te hebben afgerond.

Meer informatie De Vereniging van Verf- en Drukinktfabrikanten (VVVF) vertegenwoordigt de belangen van 82 leden uit de verf- en drukinktindustrie. Bij deze leden zijn 4.400 personen werkzaam. Verf en inkt beschermen, verfraaien en maken communicatie mogelijk.

De VVVF bevordert de economische waarde en maatschappelijke inbedding van de producten van haar leden. De VVVF neemt deel aan het programma Coatings Care en is lid van de Europese brancheorganisatie CEPE. www.vvvf.nl

OnderhoudNL is de ondernemersorganisatie van (restauratie)schilders- en (totaal) onderhoudsbedrijven, industriële onderhouds- en glaszetbedrijven in Nederland.

Ze telt ruim 2.600 leden in vijf sectoren met direct en indirect werk voor 25.000 werknemers en een gezamenlijke omzet van 3,5 miljard euro per jaar. Door professioneel onderhoud wordt alles waarin mensen wonen, werken, leren, recreëren, reizen en vervoeren verduurzaamd en behouden voor de toekomst. www.onderhoudNL.nl

C&T technics bv genomineerd voor de TV Succes Award Hoewel C&T technics bv zich niet had opgegeven, kreeg het bedrijf de vraag van TV Media Partners voorgelegd of het genomineerd wilde worden voor de Nationale TV Succes Award in de branche ‘Industrial Cleaning’. TV Media Partners maakt programma’s voor RTL 7 en RTL Z. De criteria voor nominatie waren: Continuïteit, MVO en Innovatie. Op basis hiervan zijn uit een lijst met gerenomeerde namen van industriële reinigingsbedrijven vijf bedrijven geselecteerd.

Uit deze vijf is C&T technics uiteindelijk als de gelukkige winnaar gekozen.

Het programma ‘De Succesfactor’ wordt iedere zondag uitgezonden rond het middaguur en de zaterdag daarna nog eenmaal herhaald. Op 22 november werden de opnames gemaakt, op 1 en 6 december was de uitzending. Uiteindelijk zal uit alle deelnemende branches de winnaar van de Nationale TV Succes Award 2013 worden gekozen. Bij deze laatse uitverkiezing wordt ook het publiek gevraagd zijn stem uit te brengen.

16

oppervlaktetechnieken december 2013

Henk Broeksteeg (rechts) lichtte de waarde en de veelzijdigheid van oppervlaktetechniek toe. meer informatie www.ct-technics.nl

ATLAS Paint Consultants bv behaalt certificering ISO 9001:2008 en VCA*:2008/5.1 Per 15 augustus 2013 is ATLAS Paint Consultants bv, technisch bureau voor coatinginspectie en verftechnisch advies, gecertificeerd door Lloyds Register Quality Assurance voor ISO 9001, voor het adviseren, uitvoeren van inspecties en surveys op het gebied van isolatie-, verf- en coatingprojecten. Daarmee is aangetoond dat het bedrijf een kwaliteitsmanagementsysteem heeft ingericht dat zorgt voor een consistente dienstverlening die voldoet aan de eisen van de klant en van toepassing zijnde wet- en regelgeving. Ook heeft het bedrijf aangetoond het streven naar voortdurende kwaliteitsverbetering in zijn organisatie te hebben verankerd.

Directeur Nico Röper: “Het behalen van de ISO 9001:2008-certificering is een belangrijke mijlpaal voor ATLAS. Het toont onze toewijding van het leveren van de hoogste kwaliteit van dienstverlening aan onze klanten en het continue streven naar verbetering.”

Naast ISO 9001:2008 is ATLAS tevens gecertificeerd voor VCA*:2008/5.1. Deze certificering is gericht op directe beheersing van Veiligheid, Gezondheid en Milieu (VGM) tijdens werkzaamheden op de werkvloer.

ATLAS Paint Consultants is gespecialiseerd in coatinginspectie, advies, survey en technische specificaties. Het bedrijf is wereldwijd werkzaam in de petrochemie, scheepvaart, offshore, infra en jachtbouw, en heeft momenteel projecten in Neder-

land, Duitsland, Italië, Spanje, Franrijk, Turkije en Rusland.

Meer informatie www.atlaspaintconsultants.com

Nieuw vloerfilter van Columbus bespaart op filter- en wisselkosten Wiltec bv te Uden lanceert in samenwerking met Columbus Industries het nieuwe Columbus Bonded-filter. Dit filter is speciaal ontworpen voor verfnevelafscheiding en kan worden ingezet in spraybooths, spuitcabines en spuitruimtes. Het kan uitstekend dienstdoen als vloerfilter en zorgt voor besparing.

Het Columbus Bonded-filter heeft de kenmerkende opbouw van alle Columbusverfoversprayfilters. Het filter bestaat uit vijf lagen gebaffeld papier met een synthetische ‘rug’ en is verkrijgbaar in iedere af-

meting. Nieuw is dat het is geïmpregneerd met een speciale harslaag, die zorgt voor een bepaalde stijfheid in de filterlagen. Het resultaat: de verf kan in alle lagen van het filter worden geabsorbeerd, wat de levensduur dus verlengt.

Het grootste voordeel is dat het uitermate geschikt is om als vloerfilter te worden ingezet. Dankzij de harslaag blijven de lagen openstaan en zal de verfnevel in alle lagen van het filter kunnen ‘stromen’. Hierdoor gaat het Columbus Bonded-filter veel langer mee dan alternatieve vloerfilters als

Paintstop. Bovendien zorgt de synthetische rug van het Columbus Bonded-filter voor een zeer hoog rendement (tot 99,9%).

Samengevat kent het Columbus Bondedfilter de volgende voordelen: - minder vaak filtermaterialen wisselen; - lagere filterkosten op jaarbasis in vergelijking met andere vloerfilters; - zeer hoog rendement, waardoor luchtkanalen schoon blijven.

Meer informatie www.wiltec.nl

oppervlaktetechnieken december 2013

17

Eurofinish 2013: meten, testen, in beeld brengen van kwaliteit

In het spoor van het innovatietraject (II) Ook dit jaar was de Eurofinish (die plaatsvond op 23 en 24 oktober in Flanders Expo te Gent) bij uitstek weer een vakbeurs voor technische fijnproevers. Traditiegetrouw had een vakjury weer een innovatietraject uitgestippeld (ditmaal met maar liefst zestien exposanten) om alvast de meest aansprekende vernieuwingen onder de aandacht te brengen. Uw vakblad Oppervlaktetechnieken volgde het innovatiespoor.

Elders in deze editie is een artikel opgenomen met enkele interviews in het kader van thema Visie. Hieronder worden productnieuwtjes in beeld gebracht die deel waren van de Innovatieroute van de beursvloer.

Opzetmodule breidt testapparaat uit tot droogtijdrecorder TQC in Capelle a/d IJssel heeft een speciale opzetmodule ontwikkeld voor de automatische filmapplicator die het bedrijf op de markt brengt, zodat deze ook als droogtijdrecorder kan worden gebruikt. Nadat een verffilm is aangebracht op testplaat, kan met de opzetmodule de droogtijd worden geanalyseerd. “De module beschikt over een stelsel van verende naalden waarmee het droogproces als functie van de tijd kan worden geregistreerd,” zoals René Bode op de Eurofinish demonstreerde. De snelheid van de opzetmodule kan via de besturing van het testapparaat worden ingesteld, van 5 minuten tot 48 uur. Naast een opzetmodule met verende naalden kan ook worden gekozen voor een variant met een spiraal die door en over de drogende laklaag rolt. De automatische filmapplicator is leverbaar met een glasplaat, vacuümplaat of verwarmde vlakplaat.

Topografie van oppervlak in kaart gebracht De Optimap PSD is een nieuw meetapparaat van Rhopoint waarmee het oppervlak van een product wordt gescand met behulp van een lijnenpatroon, waarna de reflecties worden opgevangen door een

18

oppervlaktetechnieken december 2013

CCD-camera. Op die manier kan binnen circa tien seconden de topografie van een oppervlak in kaart worden gebracht.

De verkregen meetresultaten worden automatisch opgeslagen op een USBstick of pc en kunnen verder statistisch worden bewerkt. Door het lijnpatroon te variëren kan het oppervlak worden geanalyseerd op putjes, vervuilingen en andere afwijkingen. Voor wat de fijnheid van het lijnenpatroon betreft worden in de Optimap zes varianten aangeboden, afhankelijk van het meetdoel. Bij het fijnste meetpatroon kunnen structuren in

het µm-bereik in kaart worden gebracht en kan bijvoorbeeld de homogeniteit van de verdeling van pigmentdeeltjes in een coating worden geanalyseerd. Het scanoppervlak bedraagt 70 mm x 95 mm, grotere systemen tot wel 3 m x 5 m worden echter al toegepast binnen de automotive en de vliegtuigindustrie. Zo worden vliegtuigvleugels bijvoorbeeld gecontroleerd door het scanapparaat over een rail langs de vleugel te bewegen. Rhopoint wordt in de Benelux vertegenwoordigd door Benelux Scientific, met vestigingen in Eke (B) en Ochten (NL).

Verweringstesten volgens high-throughput methodiek Het is inmiddels drie jaar geleden dat Agfa-Labs in Mortsel (B) haar high-throughput analysemethode ontwikkelde (onder meer gepresenteerd op de Surface 2012), waarbij in korte tijd een groot aantal verschillende lakformuleringen kunnen worden getest. Die methodiek wordt nu ook toegepast bij het uitvoeren van verweringstesten. De monsters worden daarbij blootgesteld aan factoren als vocht, temperatuur, ozon en UV in diverse gradaties, waarna periodiek wordt gecontroleerd op het verloop van eigenschappen als kleur, glans, hechting en materiaaleigenschappen. Uitgaande van een Arrhenius-verloop (dat iets zegt over de correlatie tussen de gemeten snelheid van de afbraakreacties en de ontwikkeling in de toekomst) kan snel een beeld worden verkregen hoe een coating zich op langere termijn zal gedragen, als functie bijvoorbeeld van verschillende substraten. De mogelijkheden gaan zelfs nog een stapje verder, bleek uit de toelichting van key account manager Frank Ruttens. “We kunnen ook de afbraakproducten analyseren die worden gevormd. Daaruit kunnen we afleiden welk afbraakproces er speelt en hoe we dit kunnen vermijden.” Bijvoorbeeld door een pigment te kiezen dat onder specifieke condities een hogere stabiliteit biedt. “Het innoverende van de analysemethodiek zit

Met de meetinstrumenten present op zo ongeveer elke oppervlaktebehandelingsbeurs in de Benelux en Duitsland: TQC.

dan ook in de combinatie van snelheid, diepgang en lage kosten,” aldus Ruttens.

Nieuw spuitpistool verkrijgbaar op vier basisplaten Ecco Finishing in Zellik (B) hield op de Eurofinish het gloednieuwe 68 AS spuitpistool van het Zweedse bedrijf Ecco ten doop (in Nederland vertegenwoordigd door Limar Techniek in Dordrecht). Bij dit nieuwe product is het spuitpistool gemonteerd op een basisplaat, waarbij de regeling van parameters als straalbreedte en debiet plaatsvindt via de basisplaat.

“Een spuitpistool kan daarom eenvoudig worden omgewisseld zonder dat een geheel systeem opnieuw moet worden afgesteld,” zo vatte Marc Vaeremans het grote voordeel samen. Er zijn vier verschillende basisplaten leverbaar, elk met hun eigen specifieke instelmogelijkheden. Naast de hoge mate van flexibiliteit die wordt geboden, onderscheiden de 68 AS spuitpistolen zich volgens Vaeremans ook door een snelle responstijd (openen/sluiten) van 50 ms en een robuuste uitvoering.

Laagdikte als continue meetlijn in beeld gebracht Elcometer in Utrecht heeft een nieuwe scansonde ontwikkeld die over het oppervlak kan worden bewogen en waarbij diktemetingen worden uitgevoerd met een frequentie van 140 metingen per minuut.

Bij grotere obstakels als een lasnaad kan de sonde even (maximaal 1,5 s) van het oppervlak worden genomen zonder dat een meetreeks wordt onderbroken. “Dankzij het feit dat de scansonde over het meetvlak wordt bewogen, kan een veel groter oppervlak worden bestreken,” noemde sales manager Benelux Jan Lindenaar als een eerste voordeel. Pluspunt is ook dat een continue meetlijn wordt verkregen die grafisch kan worden weergegeven op het apparaat zelf of op een pc. Eventuele slechte delen worden daarbij direct visueel in beeld gebracht. Bij gestraalde oppervlakken kan de meter (vanwege de ruwheid van de ondergrond) op geteld gemiddelde worden ingesteld, waarbij bijvoorbeeld het gemiddelde van drie metingen wordt berekend. Op stalen substraten wordt het meetsignaal verkregen op basis van magnetische inductie, op nonferrosubstraten wordt gebruikgemaakt van wervelstroomtechnologie.

Galvanische coatings met verhoogde corrosiebescherming De Eurofinish werd deze keer georganiseerd in combinatie met de vakbeurs Subcontracting. Vandaar dat een uitstapje naar de stand van Materio voor de hand lag, het Belgische informatiecentrum over innovatieve materialen. Tussen de nieuwe materialen die daar werden gepresenteerd waren ook twee coatings. Daaronder Magnelis, een elektrolytische coating die is ontwikkeld door ArcelorMittal en die naast zink ook 3,5 procent aluminium en 3 procent magnesium bevat. De aanwezigheid van aluminium en magnesium leidt tot de vorming van eutectische legeringen die een hogere corrosiebescherming bieden dan puur zink, iets wat overigens al langer bekend is. Volgens ArcelorMittal kan met een Magnelis-coating een tot tien keer hogere corrosiebestendigheid worden bereikt in vergelijking met gangbare galvanische lagen. Het biedt daarnaast ook een betere kantendekking.

Bij het tweede coatingmateriaal gaat het om Alusi, een combinatie van 90 procent aluminium en 10 procent silicium, eveneens ontwikkeld door ArcelorMittal. Alusi is met name interessant vanwege de hoge corrosiebescherming die het biedt bij hoge temperaturen tot rond 400ºC, iets dat mede te danken is aan het sterk reflecterende karakter (80 procent). De coating wordt aangebracht via een dompelproces, in laagdiktes tussen 10 en 33 µm.

Tekst: Jan Oonk, Oonk Tekstbureau voor Industrie en Techniek Foto’s: Edward Uittenbroek, Coating Kennis Transfer Meer informatie www.agfa-labs.com www.arcelormittal.com www.eccofinishing.com www.elcometer.com www.rhopointinstruments.com www.tqc.eu

oppervlaktetechnieken december 2013

19

thema visie

“Verf heeft meer toekomst dan verleden dankzij het samenspel van verfondernemers, verftechnici en verfapplicateurs en hun verenigingen.”

Op naar de 160!

Ben Berkel heeft een groot respect voor verftechnici, dat hem letterlijk met de paplepel is ingegoten door zijn vader die zelf verftechnoloog in hart en nieren was. De voorzitter van de Vereniging voor Verf- en Drukinktfabrikanten VVVF gaf een voordracht tijdens het 80-jarig jubileum van de Nederlandse Vereniging van Verf Technici op 17 september in Amsterdam.

Vier onderwerpen kwamen aan bod: de VVVF, verf van vandaag, de rol van de technologie, en verf in de praktijk.

“Ik kan me nog goed herinneren dat ik heel vroeger in de weekenden mee mocht met mijn vader naar het lab van Drywood Coatings om vervolgens een hele klimtoer te ondergaan naar het dak van de fabriek.

Toen nog in hartje Enschede met een voor mij prachtig uitzicht over de stad. Maar voor mijn vader was het een prachtig uitzicht op zijn veldproevenrek, waarmee hij vol trots de ontwikkelingen van zijn nieuwe verfproducten op de voet volgde.

En dan praat ik over de jaren zestig, toen hij begon met de ontwikkeling van een watergedragen verfproduct voor buitentoepassing op hout. Misschien was hij wel een van de eerste verftechnologen die

deze ontwikkeling in gang zetten en daarvoor in 1984 werd geridderd in de orde van Oranje Nassau. Ik heb daar enorm veel respect voor, en dus ook voor de leden van de NVVT!”

Missie & visie: VVVF nieuwe koers “Begin dit millennium konden we vaststellen dat er nogal wat veranderd was in de wereld om ons heen. Maatschappelijk zaten we als verfindustrie te vaak in het verdachtenbankje. Als onderdeel van de traditionele maakindustrie leek het erop alsof wij niet meer meespeelden in de BV Nederland. De regelgeving, zo beseften wij, kwam steeds meer uit Brussel. De plaats die we hadden bemachtigd aan tafel bij de beleidsmakers van de overheid

raakten we kwijt met het gaan van de beleidsmakers en het belangrijker worden van de Europese club. Het aantal leden van de VVVF was slinkende, vooral door fusies en overnames, waardoor het draagvlak onder de vereniging kromp.

Het werd tijd voor herbezinning over de sector en over de branchevereniging.

Rond 2005 stelden wij een nieuwe missie en visie vast voor de VVVF. - Van belangenbehartiger in enge zin werden wij een maatschappelijk betrokken branchevereniging.

- Verf en Inkt stelden wij weer centraal.

- Het verantwoordelijkheidsbesef van de ondernemer voor de maatschappelijke betrokkenheid en toekomst van zijn bedrijf en zijn branche werd het uitgangspunt.

Samenwerking vakverenigingen VVVF-voorzitter Ben Berkel was zeer enthousiast over de steeds betere contacten tussen de VVVF en de NVVT. “Mede dankzij de goede relatie met de NVVT sta ik hier in mijn hoedanigheid van voorzitter van de VVVF. Dat geeft mij de gelegenheid om u te zeggen hoe enthousiast ik ben over de samenwerking tussen de NVVT en de VVVF. Hoewel er altijd wel contact tussen de beroepsvereniging en de ondernemersvereniging is geweest, was er lange tijd niet echt sprake van samenwerking.

Pas de afgelopen tijd is deze geïntensiveerd en daar kunnen we alleen maar blij mee zijn. Ik hoop zelfs dat de samenwerking verder kan uitgroeien.”

Andere vormen van samenwerking bracht hij ook naar voren.

“De VVVF is als vereniging geassocieerd lid van de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI), de branche-

20

oppervlaktetechnieken december 2013

vereniging van de chemische industrie in Nederland.

Sinds 2006 zijn de banden met VNCI sterk aangetrokken, mede door de verhuizing van de VVVF naar het kantoor van de VNCI in Leidschendam. Met de Vereniging van Lijmen en Kitten is in 2011 een samenwerking tot stand gekomen om het kantoor van de VVVF met de VLK te delen.

Ook hebben wij zo’n samenwerking met de verfgroothandel.

We hebben grote en sterke koepels van ondernemers in Nederland. We zijn lid van VNO-NCW en AWVN. De VVVF mobiliseert management en specialisten uit de achterban om de vereniging te besturen en de activiteiten te vervullen. Daardoor staat de vereniging dicht bij haar leden, worden de activiteiten door hen breed gedragen en levert de vereniging veel toegevoegde waarde voor weinig geld.”

tings. Daarvoor is een grotere interactie tussen achterban en kenniswereld nodig.

In dat kader hebben wij dit jaar samen met de NVVT voor het eerst een Coatings Innovatiedag georganiseerd.”

Ben Berkel, voorzitter VVVF: “Verf verfraait en beschermt.

Dat deed verf vroeger, dat doet het nog steeds en zal het altijd blijven doen.” Op de voorgrond de materialen van de eerdere spreker, krijtmolenaar Kempenaar (zie de twee artikelen ‘Bloed, zweet en tranen’, edities oktober en november.

Het maatschappelijk inbedden van verf en inkt werd de nieuwe missie van de VVVF. Onze visie voor de branche is in enkele kernwoorden: duurzaamheid, sociale innovatie, technologische innovatie en ketensamenwerking. De visie voor de branche is vertaald in tien punten die richtinggevend zijn voor actie van de vereniging in de komende drie jaar.”

Tien punten richtinggevend Vervolgens gaf hij een toelichting op de volgende tien speerpunten: 1. Verantwoordelijk ondernemerschap mobiliseren voor de vernieuwing van de sector; 2. Ruimte voor ondernemerschap in de maakindustrie; 3. Ketensamenwerking; 4. Sociale innovatie, arbeidsvoorwaarden en opleidingen; 5. Gezond en veilig werken in onze bedrijfstak; 6. Duurzaam Ondernemen; 7. Technologische innovatie; 8. Wet- en regelgeving; 9. Europese samenwerking; 10. Communicatie.

Verf na de crisis: duurzaam

“De VVVF heeft een klein aantal toegewijde medewerkers in vast dienstverband, die tot taak hebben issues te managen, groepen te faciliteren, activiteiten uit te voeren en de vereniging draaiende te houden.”

Dutch Biobased Coatings “In 2011 hebben we een branche-innovatieproject met TNO afgesloten door samen met de chemische industrie een concrete doelstelling te formuleren: onder de titel Dutch Biobased Coatings willen we in 2030 dat 50% van het verfassortiment op de Nederlandse markt uit hernieuwbare grondstoffen is gemaakt en daarmee een gelijkwaardige prestatie levert als de op petrochemie gebaseerde tegenhangers.

Samen met de VNCI en TNO hebben we dit jaar een vervolgproject in de vorm van drie workshops uitgevoerd. Als vervolg daarop zijn we nu, ook weer samen met TNO en VNCI, bezig met het opzetten van projecten waarmee we weer een stap verder komen. Het thema Technologische Innovatie heeft betrekking op meer dan alleen biobased coatings. De VVVF kan eraan werken dat de technologische kenniswereld meer gericht is en blijft op coa-

“De bouw en de hele bouwkolom zullen zich meer op deze veranderende behoefte moeten richten. In die transitie bevindt zich ook de schildersbranche, die zich met OnderhoudNL profileert als de onderhoudsbranche. Een van de punten waarop wij gezamenlijk een antwoord moeten geven is duurzaamheid. Verf is een halfproduct: het moet worden aangebracht wil het zijn functie uitoefenen. Het heeft totaal geen zin om duurzame verf te isoleren van alle andere factoren die de duurzaamheid van bijvoorbeeld een woning bepalen gedurende haar levensfase. Wij willen daarom samenwerken met OnderhoudNL om te komen tot duurzame onderhoudsscenario’s. We hebben met elkaar afgesproken om gezamenlijk de weg naar duurzaam onderhoud te bewandelen. Inmiddels hebben we een gezamenlijke stuurgroep Duurzaam Onderhoud geïnstalleerd die een programma van zes projecten gaat uitvoeren. Een van die projecten bouwt voort op het werk dat onze Europese club CEPE heeft verricht om het mogelijk te maken dat op basis van één database berekend kan worden wat de duurzaamheid is van een verfproduct. Het project moet een geaccepteerde rekentool opleveren voor het berekenen van de duurzaamheid van een onderhoudsscenario. En dat er daadwerkelijk onderhoudscenario’s naar hun berekende duurzaamheidklasse aan een woningcorporatie worden geoffreerd, is nog een hele weg, maar de start is er.

Overigens zullen we ook in andere ketens dan die van de bouw met partners moeten nagaan wat we gezamenlijk aan het verduurzamen van de keten kunnen doen om daar afspraken over te maken.

Ook zullen we moeten blijven werken aan de circulaire economie. Het blijkt mogelijk te zijn verfrestanten te recyclen, en bedrijfseconomisch verantwoord om de gerecyclede verf als grondstof te gebruiken in nieuwe verf. De VVVF heeft daarvoor samen met afvalbedrijf SITA de basis gelegd. Het is nu aan de leden om er gebruik van te maken.”

oppervlaktetechnieken december 2013

21

thema visie Stache Bancken (rechts) leidde de geanimeerde zaaldiscussie. Ben Berkel: “Een laagje van enkele micrometers geeft zoveel meerwaarde in termen van bescherming en visueel genot.

Daarmee geeft het toegevoegde waarde aan de schakels in de keten, tot aan de eindopdrachtgever toe. Een prachtig product: het meest zichtbare!”

Verf na de crisis: veilig “Een ander punt, dat in het verlengde ligt van het voorgaande en waarop we als keten een antwoord zullen moeten geven, is veilig werken met verf. Het veilig werken met verf in alle schakels van de keten moet een voorwaarde zijn. De wet schrijft voor dat elke schakel in de keten het Veiligheidsinformatieblad moet leveren aan de eerstvolgende schakel in de keten. Dat was tot voor kort eigenlijk niet te doen. De VVVF heeft daarvoor een unieke oplossing gevonden door het mogelijk te maken dat elke leverancier van verf in Nederland automatisch het juiste VIB meteen bij verkoop van de verf per e-mail stuurt naar de volgende in de keten, zodat het VIB bij de professionele of industriële gebruiker terechtkomt. Dat is de eerste stap in het veilig werken: de informatie moet bij de juiste persoon terechtkomen.

Daarmee hebben we het probleem echter niet opgelost. Het VIB is zo complex, uitvoerig en ontoegankelijk dat het zijn doel

Ketensamenwerking: goede verf behoeft een goede applicatie om de verwachte eigenschappen en technische duurzaamheid van de uiteindelijke laag te verkrijgen.

22

oppervlaktetechnieken december 2013

voorbijschiet.

De VVVF heeft het initiatief genomen om dit probleem in Europa op een constructieve manier aan te kaarten en heeft daarvoor de steun gekregen van alle brancheverenigingen van afnemers en ook van de VNCI. Wetende dat dit een zaak van lange adem zal worden, gaat de VVVF intussen een eigen oplossing in de markt zetten, te weten de Werkplek Instructie Kaart, de zogenaamde WIK. Die oplossing biedt ons ook de mogelijkheid in het overleg met afnemersorganisaties het punt van veilig werken aan de orde te stellen.”

Conclusie “Laten we ons blijven richten op de toekomst en innovatieve producten ontwikkelen die duurzaam zijn, dat wil zeggen: winstgevend en tegelijk zo min mogelijk belastend voor mens en milieu. Duurzaamheid is het doel – innovatie, opleidingen en ketensamenwerking zijn daarbij voorwaarden.

Nederland heeft een sterke positie verkregen als het gaat om de ontwikkeling van coatingtechnologie. Laten we die benutten en verder uitbouwen. Dan kunnen we waarmaken wat de volgende spreker ons gaat voorhouden en kunnen we als branche daaraan ook een goed gesmeerde boterham verdienen. Op naar de volgende tachtig jaar!”

Meer informatie Dit is een verkorte weergave van de rede van VVVF-voorzitter Berkel. Over het NVVT-jubileum verscheen in oktober en november ‘Bloed, zweet en tranen’ over het verleden van verf. Op de lezing over de toekomst van verf wordt in de rubriek Gehoord nog teruggekomen.

De volgende bijeenkomst van de Nederlandse Vereniging van Verftechnici NVVT zal op 28 januari worden gehouden te Nieuwegein. www.NVVT-Nederland.nl www.VVVF.nl

adv

oppervlaktetechnieken december 2013

23

thema visie

Nico Frankhuizen, voorzitter normcommissie Verfwaren: “Restlevensduur berekenen gaat niet.”

Van receptuur naar prestatie Bij ketensamenwerking spelen normen een belangrijke rol. Ze zijn de spreektaal voor uitbesteed werk en specificaties, die immers naar de normen verwijzen om aan te geven hoe een bepaalde kwaliteitsbeoordeling uitgevoerd moet worden. Partijen komen overeen welke score er minimaal uit moet komen voor goedkeur. De norm voor zoutsproeitesten ISO 9227 is in 2012 herzien, en momenteel staat de normenreeks voor staalconservering ISO 12944 ter revisie.

Vakblad Oppervlaktetechnieken ging te rade bij een echte kenner, die tal van ISO-normcommissievergaderingen bijgewoond heeft als voorzitter van de commissie NEN NC 342.035 Verfwaren: Nico Frankhuizen, werkzaam bij meetinstrumentenspecialist TQC.

De 12944 wordt geheel herzien, en delen 5 en 6 zijn al een jaar onder herziening. Hoe komt die herziening tot stand, en is daar een concrete aanleiding voor nodig of gebeurt het periodiek?

“Normaal gesproken gebeurt dat periodiek, eenmaal per 5 jaar. Komt een norm op voor herziening, dan stemmen de nationale normalisatie-instituten die lid zijn van ISO of een herziening noodzakelijk is. Bij deel 5 en 6 werd dat noodzakelijk bevonden. Dat was voornamelijk vanwege een garantiekwestie: men wil high durability erin hebben. Garantietermijnen van 15 jaar zouden dan ook tot 25 jaar doorgetrokken kunnen worden. Sommigen wensen zelfs 50 jaar.”

Hij werd destijds bij invoering gepresenteerd als een norm die meer richting prestatiebestekken ging, in plaats van de uitvoering van conserveerwerk voor te schrijven. Maar poedercoaten werd wel expliciet uitgesloten. Wordt die uitsluiting voortaan weggelaten?

“Daar is wel een tendens naar, om die uitsluiting weg te halen. We willen steeds meer naar kwalitatieve beoordeling van systemen, en niet meer uitvoeringsvoorschriften zoals laagdiktespecificaties,

24

oppervlaktetechnieken december 2013

‘een minimum van 100 micrometer’ bijvoorbeeld. We willen toegaan naar puur functionele bestekken. Die hele lijst van coatings die als opsomming wordt gegeven, gaat nu op de schop en ligt open voor bewerking. Er wordt heel strikt gekeken wat er wel en niet in gezet moet worden.”

Want met een laagdikte en een coatingtype heb je toch alsnog een receptuurvoorschrift?

“Ja, het moet niet een norm zijn die zegt ‘voor déze prestatie heb je díé coating. Dat merk je nu al in andere delen: daar zie je dat andere systemen ook die prestatie leveren. Er kwam een verzoek toch een minimale laagdiktebepaling en een systeem op te nemen, dat is meteen afgewezen.

Als morgen iemand een coating verzint die met één micrometer een C5M-klasse aankan (de zwaarste corrosiebelastingsklasse en dat met maritieme invloed, dus zoutbelasting van zee – red.), dan móét die coating ook in de 12944 opgenomen kunnen worden.”

Hoe snel komt een verffabriek er voortaan tussen met een echte innovatie, als zij niet meer op een normherziening hoeft te wachten?

“Om het testrapportafhankelijk te maken, moet je als verfleverancier aantonen dat je verf die testen overleeft. En dan hang je er een klasse aan. Het nu besproken deel dat bestaande systemen opsomt, zal een voorstel van mogelijkheden worden, en als een ander systeem hetzelfde of meer kan, wordt dat aangemoedigd.”

Zoals met de vaste toevoeging ‘of minimaal gelijkwaardig’?

“Ja maar dat nieuwe beoordelingssysteem wordt nog getest. De verwarring met de term ‘equivalent aan’ is een valkuil waarin we niet meer moeten willen stappen. Daar heb ik eens een column over geschreven in vakblad Oppervlaktetechnieken.” (december 2009, ‘Conform of equivalent?’, www.Oppervlaktetechnieken.com/archief) Dat kan nog lastig worden, want veel testen zijn gebaseerd op de zoutsproeitest waarvan iedereen weet dat die geen voorspellende waarde heeft.

“Daar zijn we ook nog mee bezig, om dat goed op te zetten. Een beruchte is inderdaad de ISO 9227 zoutsproeitest. Als ik een test moet gaan opleveren voor correlatie met dertig jaar in de praktijk en ik gebruik

Nico Frankhuizen (normcommissie Verfwaren) gaf in december 2012 een lezing op het IIR–congres Oplossingen voor Corrosie in de Praktijk, waar hij onder meer inging op de nieuwe kalibratievereiste voor zoutspreikasten. De volgende IIR Corrosie & Coatings – dus weer met de oorspronkelijke naam – zal gehouden worden op 12 en 13 februari te Antwerpen. Tal van organisaties houden zich met kwaliteitsrichtlijnen en normen bezig. Het is zaak heldere afspraken te maken in de toeleverings- en uitbestedingsketens.

die zoutsproeitest, heb ik zonder moeite een spreiding van twintig tot veertig jaar.”

Hoe stel je dan vast hoe lang een coating meegaat?

“Zoals we nu in de normcommisse bezig zijn, zijn we een aantal nieuwe testen aan het evalueren en kijken we hoe we die kunnen invoegen in de huidige norm.

Om op die manier deels op basis van die resultaten, maar ook door het vergelijken van resultaten aan te kunnen geven: deze coating is niet zo sterk of wordt geacht zo sterk te zijn. En er worden al prestatiedossiers gevraagd, maar dat kan geen coating van vijftig jaar zijn.”

Door de chemialiënwetgeving en stoffenuitfasering hebben we toch ook haast geen coatings meer in de samenstelling waarmee dertig jaar ervaring is?

“Ja, iedere twee à drie jaar veranderen producenten iets aan hun coating. Iedere tien jaar komt er een nieuw systeem op de markt. We willen natuurlijk niet de innovatie tegenhouden. Daar zijn we in de ISO-normcommissie heel duidelijk in, dat kan niet.”

En hoe bepaal je dan een restlevensduur?

U werkt de hele dag tussen de meet- en testinstrumenten, dus u heeft daarover misschien wel ideeën: hoe doe je dat?

“Niet. Ik kan geen levensduur van een

coating opgeven. Hetzelfde geldt voor je mobiele telefoon. Gebruiker 1 gaat er heel netjes mee om, maar gebruiker 2 gaat ermee te water of laat zijn telefoon geregeld vallen, en dan gaat het apparaat minder lang mee.”

En daar komen de applicatie- en ontwerpaspecten nog bij, want sommige constructies kún je toch eigenlijk niet goed tegen corrosie beschermen…?

“Ja, maar denk ook aan onderhoudsplannen. Als je bijvoorbeeld een coatingsysteem op een kade of railing hebt, 25 jaar moet garanderen en de beheerder er geen onderhoud aan mag plegen van zijn management… Of er zijn schades ontstaan door mechanische belastingen zoals een aanvaring… Mag je die wel repareren en hoe? Dat soort dingen zul je voortaan ook mee moeten nemen in een onderhoudsplan. Een wegwerpproduct dat in een consumptiemaatschappij bedoeld is om een jaar te gebruiken, is weer heel wat anders. Daar zul je geen onderhoudsplan voor hoeven opstellen, zoals je dat wel doet voor producten om langdurig fysiek te gebruiken en bij te houden. Restlevensduur kun je niet direct opgeven, daaraan zijn variabelen verbonden waarop je nooit harde grip hebt.”

Waarom zouden bedrijven tijd moeten maken om in een normcommissie plaats

te nemen, als je het ook je concurrenten kunt laten doen?

“Als je concurrenten het doen, weten die nú wat de norm over vier jaar zal worden, wat betekent dat je uiteindelijk acht jaar achterloopt op je concurrent. Als er nu wat verandert, weet je vooruit wat er aangepast zal worden, anders hoor je dat pas na afloop en moet je het dan nog een keer gaan ontwikkelen. Daarnaast groeien het kennisniveau en de bewustwording in je organisatie gigantisch. Ik ken een inspecteur die merkt dat hij, sinds hij bij de normcommissie zit, een veel grotere troef in handen heeft naar marktpartijen. Hij zit er nu zo in dat hij opdrachtgevers dan corrigeert op gemaakte fouten in bestekken en aanbestedingen. Wat voor beide partijen grote voordelen oplevert” En zo kan er van normalisatiewerk zelfs een kostenbesparende, preventieve werking uitgaan.

Meer informatie Voor deelname aan de Nederlandse normcommissies “Verfwaren”en “Voorbereiding voor verf op staal” of de dit jaar opgestarte normcommissie “Corrosie” kunt u contact opnemen met Nederlands Normalisatie Instituut Isabel.Polderdijk@NEN.nl www.NEN.nl

oppervlaktetechnieken december 2013

25

thema visie

De aldoor goed bevolkte stand van VOM België.

Eurofinish 2013 als graadmeter van economisch sentiment

“ Nieuwe kansen door innovatieve producten” De mate van euforie fluctueert nog behoorlijk, maar binnen de sector van oppervlaktebehandelaars lijkt iedereen nu toch de eerste zonnestraaltjes te bespeuren door het economische wolkendek. Afgaande in ieder geval op de waarneming van een aantal deelnemers aan de Innovatieroute op de Eurofinish 2013. Geen wonder dus dat het woord ‘innovatie’ met regelmaat valt. “Nieuwe kansen creëer je door innovatieve producten te ontwikkelen. Standaardproducten worden minder interessant,” zo luidt de boodschap.

26

oppervlaktetechnieken december 2013

“Vergeleken met een jaar geleden is het niveau bij lakbedrijven merkbaar omhoog geschoven,” constateert salesmanager Eric Roeland van HaTwee in Lichtervelde (B).

Waarbij hij zijn optimisme meteen weer enigszins nuanceert: “Het productieniveau van de poederlakbedrijven is echter nog niet op het niveau waar we naartoe willen en dat kan ook nog wel even duren.

Wat we wel merken is dat de vraag naar kwalitatief betere producten terugkomt.

Door de prijsdruk heeft een aantal aanbieders zijn producten kwalitatief aangepast, maar het blijkt dat de kosten van de problemen die daardoor ontstaan in de productie hoger uitvallen dan de prijswinst die men dacht te maken. De applicateur kiest dus weer voor bedrijfszekerheid door

betere poederlakken te kopen, die geen problemen opleveren.”

Ook bij Protech-Oxyplast in GentMendonk (B) merkt men tussen alle fluctuaties en ups en downs toch ook dat het gestaag iets beter gaat. “Vooral de hoogwaardige marktsegmenten floreren,” merkt development manager Bernard de Ruelle daarbij op. Hij noemt in dat verband de thermoplastische coatings als illustratie van een groeisector. Deze zijn wat zachter dan hun thermohardende tegenvoeters, maar chemisch nog een graadje resistenter. “Die worden sinds kort toegepast op helmen van de topspelers in de Amerikaanse football-league,” noemt hij als aansprekend voorbeeld. “Je kunt de coatings gewoon opsmelten, uitharding is

vijver waarin gevist kan worden, wordt steeds kleiner.” Hij ziet het accent steeds meer verschuiven naar nichemarkten, waar innovatief gehalte zwaarder weegt dan de grote aantallen. “Standaardproducten worden minder interessant, waar een groeiende behoefte aan is zijn innovatieve en flexibele oplossingen.”

hier overbodig, en na elke wedstrijd eenvoudig vervangen.”

Lakbedrijven langs de Duitse grens doen het beter Business development manager Pieter Haers van Phibo Industries in Ronse (B) spreekt van een ‘zekere opleving’, terwijl sales engineer Louis Tegelaers van Oerlikon Balzers de situatie omschrijft als ‘licht positief’. Volgens Haers begint de luchtvaartindustrie na een rustige periode weer duidelijk op te leven, terwijl de petrochemie en de voedingsmiddelen ook sterk in ontwikkeling zijn. Volgens Tegelaers klimmen de bouw en de automotiveindustrie, waar het lange tijd heel slecht ging, nu ook daadwerkelijk uit het dal.

De machine-industrie heeft in zijn ogen nauwelijks een dip gekend, met dank aan Duitsland.

Volgens de meeste geïnterviewden zijn de verschillen tussen de sectoren beperkt.

“De economie is een ketting waarvan alle schakels met elkaar samenhangen,” zoals commercieel manager Daniel Charpentier van Lakkerij Vandereyt in Heusden-Zolder (B) het mooi omschrijft. Ook de verschillen tussen de Nederlandse en Belgische markt worden als gering ervaren. Alleen de Duitsers zijn ons een flinke stap voor, dankzij hun focus op de maakindustrie. Vandaar de constatering van Roeland (HaTwee): “Lakbedrijven langs de Duitse grens doen het beter dan de rest. Die hebben het echt druk.”

De vijver wordt steeds kleiner Volgens sales manager Jan de Munck van Benelux Scientific in Eke (B) is sinds de zomer sprake van ‘een serieus aantrekkende markt’. “We merken dat uitgestelde investeringen de laatste tijd weer op gang beginnen te komen.” Waarbij hij opmerkt dat het herstel in Frankrijk trager verloopt dan in de Benelux en hij noemt daarvoor ook een reden. “België en Nederland zijn meer R&D-markten geworden, de noodzaak om te investeren in innovaties is daar groter. Voor ons als leverancier van analyseapparatuur wordt het herstel daar eerder zichtbaar dan in een productieland als Frankrijk.”

Marc Vaeremans van Ecco Finishing in Zellik (B) merkt iets soortgelijks. “Met name in België is de laatste tijd een aantal grote productiebedrijven vertrokken. De

Voor sales engineer Olav Topff van de Benelux-vestiging van Reiter in Bocholt (B) is de zieltogende maakindustrie juist aanleiding tot grote terughoudendheid.

“Minder productie betekent minder bedrijvigheid. De halffabricaten worden uit lagelonenlanden gehaald en hier alleen nog afgewerkt voor de lokale markten.”

Voor hem is het wat dat betreft wachten op het omslagpunt, tot het logistiek en qua loonkosten weer interessant wordt om producten weer hier te maken.

Flexibiliteit, eigen engineering en vakmanschap Ronduit enthousiast is directeur sales Martijn Wirken van Duroc. “We beleven een fantastisch jaar, afgelopen oktober was voor ons de beste maand sinds 2007.”

De prognoses zijn volgens hem ook heel goed en hij verwacht dat 2014 een topjaar zal worden. “Goede kwaliteit, flexibiliteit en eigen engineering” zijn voor hem de sleutel tot succes. “Dankzij eigen ontwikkelingen als de nieuwe Seal Inox-coating voor bevestigingsmiddelen blijven we groeien.”

Een pleintje met materialen trok de belangstelling van allerlei ontwerpers en andere creatievelingen.

oppervlaktetechnieken december 2013

27

thema visie Nauwelijks minder euforisch is productmanager Wim Oonk van Magistor in Rijssen. “Vorig jaar was ons beste jaar ooit en 2013 wordt nog beter.” Hij noemt onder meer de combinatie van innovatieve producten en vakbekwame mensen als succesfactor en wijst in dat verband onder andere op het Grittal RVS-grit als stofvrij alternatief voor korund. Het aantal gebruikscycli kan daarmee met een factor 30 tot 40 worden opgevoerd. De nieuwste innovatie betreft de Injecto, een apparaat waarmee reinigingsmiddel (zoals Pantatec Ultimate) geautomatiseerd wordt toegevoegd aan de bedrijfsmix. Het sluit allemaal naadloos aan bij een opmerking van Marc Vaeremans (Ecco): “Standaardproducten worden minder interessant.”

Innoveren en speuren naar nieuwe markten

Tijdperken in techniek… Metalogic meet en test oud en nieuw materiaal.

Adviseur Kurt Hoerée van Wiltec in Uden spreekt van “het creëren van nieuwe kansen door innovatieve producten te ontwikkelen”. Naast kwaliteit noemt hij daarbij ook kostenbesparingen als belangrijke drijfveer. “Door de moeilijke economische situatie en de concurrentiedruk staan klanten meer dan voorheen open voor nieuwe producten waarmee ze hun kostenniveau kunnen drukken.”

opgevangen kunnen worden. Stilstand is achteruitgang,” aldus Haers (Phibo Industries). Het gaat volgens hem om het vinden van antwoorden op problemen van klanten, of het nu gaat om zaken op het gebied van functionaliteit, van veiligheid of van milieubelasting. Vanuit België heeft het bedrijf nu ook de eerste schreden gezet op de Nederlandse markt. “Dat is ook een vooruitstrevende markt, daar liggen mooie mogelijkheden,” blikt hij alvast vooruit.

“Als je een innovatieve benadering hanteert, zijn er altijd wel nieuwe markten waarmee neerwaartse schommelingen

Innoveren en speuren naar nieuwe (niche)markten waarin dat innovatiepotentieel op prijs wordt gesteld, is ook de

Matrijs voor telefoons op de stand van Oerlikon, slijtvast dankzij titaannitride. Ook als een product zelf geen oppervlaktebehandeling heeft ondergaan, zijn de behandelingen vaak wel nodig geweest bij de productie.

strategie die Lakkerij Vandereyt hanteert.

“Technologisch hoogwaardige markten waar innovaties belangrijk zijn,” zoals commercieel manager Charpentier het formuleert. Het coaten van kunststoffen is zo’n nieuwe groeimarkt die volgens hem steeds belangrijker wordt. Op dat vlak doet het bedrijf veel onderzoek en experimenteert het met allerhande coatings om de (nieuwe) klanten het maximum aan resultaat te bieden.

Tekst: Jan Oonk, Oonk Tekstbureau voor Industrie en Techniek Foto’s: Edward Uittenbroek, Coating Kennis Transfer

Meer informatie Over de tweejaarlijkse vakbeurs Eurofinish verscheen in november ‘Op het spoor van de Innovatieroute (1)’ en in deze editie deel 2.

Een demootje radiografisch stralen op hoogte bij Torbo (zie ook het voorpagina-artikel van Sybrandy van Oppervlaktetechnieken van juni).

28

oppervlaktetechnieken december 2013

Demootje precisie-metingen bij Fischer.

www.benelux-scientific.com www.duroc.com www.eccofinishing.com www.hatwee.be www.helmutfischer.nl www.lakkerijvandereyt.be www.magistor.nl www.metalogic.be =www.oerlikon.com www.phibo.be www.protechpowder.com www.reiter-oft.de www.straalketel.nl www.VOM.be www.wiltec.nl

adv

oppervlaktetechnieken december 2013

29

thema visie

Vele marktsegmenten worden bediend met verzinkwerk.

“Er bestaat geen slecht conserveersysteem, alleen een slecht gekózen conserveersysteem”

+

+

:

Marktsegmenten optimaal bedienen De Nedcoat Group was vele jaren een toonaangevende groep verzinkerijen, die behalve de robuuste zinkbescherming ook poedercoating en andere oppervlaktebehandelingen aanbood. Dat blijft zo, maar dan onder een nieuwe vlag: Coatinc. De c aan het eind verwijst naar het Engelse woord zinc: een fraaie vondst, want in het Nederlandse taalgebied wordt bij coating vooral aan organische deklagen gedacht. Maar er is veel meer dan zink en (poeder)lak: co-makership en lokale totaalbediening.

The Coatinc Company Holding bv, gevestigd te Alblasserdam, is het resultaat van de fusie van de Nedcoat Group met de Siegener Verzinkerei Holding. Beide bedrijven en/of hun rechtsvoorgangers stammen uit het laatste kwart van de

30

oppervlaktetechnieken december 2013

negentiende eeuw. Inmiddels zijn de twee bedrijvenclusters uitgewaaierd over tal van vestigingsplaatsen. De Coatinc Company Holding bedient zo een regio die vanuit Beieren tot Den Helder, van Calais tot Hamburg loopt. Coatinc deelt klanten

niet in naar omzet maar op vakgebied, te weten: - Staalbouw; - Staalhandel voor logistiek en opslag; - Serieproductie voor straatmeubilair; - Zonne-energie en windkracht; - Installatie- en onderdelenbouw; - Automobielproductie; - Metaalbewerking.

Kennisbehoefte in de keten “Wij geloven in marksegmentatie,” licht commercieel directeur John Hendrikx de strategie bondig toe. “Elke klant behoort tot een bepaald segment: een staalbouwer

Duplexsystemen geven een robuuste bescherming in de gewenste kleur. De verzinkte, nog ongecoate constructie is op de voorpagina van deze editie afgebeeld. heeft andere wensen dan iemand in de seriematige bouw. Ieder segment heeft een ander behoeftepatroon: een voorraadhouder heeft verzinkt materiaal op voorraad en als er ineens kleur op een partij moet...

We hebben tal van technieken, tot en met poedercoaten en natlakken. Dat doen we ook om het gat in kennis te compenseren,” wijst hij op de rol als projectbegeleider bij bijvoorbeeld bestekvraagstukken. “Dan kunnen we aanbieden wat nodig is. Het maakt ons niet uit of iemand wil natlakken of poedercoaten, wij helpen de klant met ons advies.”

Clustering van bedrijven is een trend die al enige tijd zichtbaar is. Multiregionale dekking en verbreding van het procespakket zijn dan vaak motieven. Welke voordelen biedt de nieuwe marktbenadering voor opdrachtgevers van metaalverduurzamingstechnieken?

Operationeel directeur Philippe Dupont: “In ons geval: we hebben wel tien applicaties van oppervlaktetechnieken.

We kunnen redelijk onafhankelijk een systeem voorstellen, we hebben er geen voordeel van een conserveersysteem voor te trekken. Er bestaat geen slecht conserveersysteem, maar alleen een slecht gekózen conserveersysteem. Iedereen preekt voor eigen parochie, maar onze parochie heeft veel meer parochianen.

En de eindgebruiker wil het in één hand hebben, want als er problemen zijn is het ook in één hand. Dan komen ze niet in een ping-pongspel waarbij de ene zegt ‘het lag aan de onderlaag’ en de andere ‘nee, het is de bovenlaag.’ En zie het ook als een hamburgerketen: in Neurenberg en Groningen is de hamburger dan overal hetzelfde. Ons streven is te zorgen voor

Philippe Dupont, The Coatinc Company Holding bv: “Je praat nooit te vroeg met je conserveerder.” (archieffoto vakblad Oppervlaktetechnieken)

Ontzorgen van de opdrachtgever Commercieel manager John Hendrikx onderstreept het toenemende belang van de dienstverlening rondom het product. “Dat zijn droomscenario’s: wat zou onze opdrachtgever van zijn schouders af willen hebben in een onvoorstelbare mooie wereld? Dat heeft vaak minder te maken met het technische basisproces, maar met administratieve en logistieke zaken en service. Dit is het begin van een revolutie in de branche. Je wordt van jobber een co-maker. Ik zeg maar zo: wat lastig is, is een kans. Je moet kunnen meedeken met je klant: ik ben niet alleen je verzinker. Hoe gaan we dat samen aan? Ook internationaal, want we staan overal. En soms kun je de klant met meer helpen dan met alleen de bescherming.”

eenzelfde kwaliteitsstandaard, op welke locatie het ook geleverd wordt. Nederlandse staalconstructeurs zijn ook in Duitsland actief. Onderweg naar de werf waar het gebouwd wordt, komt het materiaal langs diverse vestigingen van The Coatinc Company. Tegenover dit beleid voor heel grote staalbouw en seriematig werk is er de kleine smid: die verwacht ook aandacht.

Wij geloven in lokale aanwezigheid. Men kan iedereen wat aanbieden, lokaal ook heel sterk aangepast. Als er een balk in Groningen verzinkt wordt en voor het natlakken naar Roermond moet, regelen we dat. Daar moet geen klant rekening mee hoeven houden. Wij kunnen alles in de buurt aanpakken en doen waar het gedaan moet worden.”

Wat doet u aan ‘ondersteuning van logistiek en opslag’, en wat valt er allemaal onder metaalbewerking?

Dupont: “Opslag is vooral hoeklijnen, profielen en buismateriaal. Men maakt graag grote batches van bijvoorbeeld tweehonderd ton, maar de staalhandel wil zijn logistieke kosten zo laag mogelijk houden. De vraag is altijd: wat is het klantontkoppelingspunt en wat is de optimale

logistiek? Blijft het bij ons als zwart staal op het terrein liggen en gaan wij op afroep verzinken, bijvoorbeeld in gangbare afmetingen? Dan komt er af en toe vijfentwintig ton binnen en gaat er op afroep bijvoorbeeld vier ton, drie ton en dan weer zes uit. Zo kun je de ketenkosten zo laag mogelijk houden. En seriematig materiaal, zoals stalinrichting: daarbij maken ze eerst alle linkerkanten en dan alle achterkanten, enzovoort, maar een boer moet een ligbox hebben. En dat komt dus neer op: het product maken zodra het klantspecifiek wordt. We maken een vrachtwagen zo klaar dat hij rechtstreeks naar de eindklant kan rijden: masten, lichtpalen, kassenbouw… het gaat niet terug naar onze opdrachtgever, maar naar de plaats van verkoop of gebruik. Dat is naar onze overtuiging de toekomst. De totale strategie van de groep is samen te vatten als drie keer een derde: een derde thermisch verzinken, een derde de andere applicaties, en nog eens een derde is dienstverlening, zoals transport. De oude melkboerronde, de ‘verlängerte Werkbank’ noemen de Duitsers dat. Kruiwagens gingen vroeger terug naar de fabriek om de handvaten eraan te zetten. Die zetten wij er nu aan en

oppervlaktetechnieken december 2013

31

thema visie

Aanvullende bewerkingen kunnen direct bij de verzinkerij uitgevoerd worden, zodat het product gereed is voor montage en gebruik.

Bouten en moeren moeten tegen vastroesten beschermd worden.

Maatvastheid en dus laagdiktebeheersing zijn belangrijke vereisten.

dan verzenden we het naar de bouwmarkt en tuinhandel.”

Windenergie en de Concentrated Solar Power zonnespiegelcentrales die hier twee jaar geleden gepresenteerd werden, lijken perspectiefrijk. Kan dat net zo groot worden als de elektrificatie van de spoorlijnen in de jaren dertig en het plaatsen van geleiderails in de jaren zestig en zeventig?

Dupont wijst naar een print die op de Nationale Staalbouwdag rondging: “Op solarparken in Zuid-Europa wordt twintig jaar garantie verwacht. De onderbouw moet verzinkt worden, en volledig gefinancierd: alle risico´s zijn eruit, onder andere door garantie op het conserveerwerk. We hebben zelfs eens onderzoek gedaan naar de bodemgesteldheid, als conserveerspecialist moet je daar wel kennis van hebben.”

Zink geeft een robuuste bescherming voor de lange duur als het in een dompelbad of met een metalliseerpistool aangebracht wordt. Zijn er plannen om ook schoopeerwerk aan te bieden?

Dupont: “Aanbieden wel, dat doen we al, maar zelf doen we het nog niet. Voor ons is het moeilijk, we hebben een natlakker met straalcabine, maar we denken ook aan hogetemperatuur-verzinken. Wij hebben daar een methode voor waarbij we de laagdikte zeer goed onder controle hebben. Je ziet het bijvoorbeeld bij maatvaste producten die een precieze laagdikte zink moeten krijgen. Bij high end auto’s zie je een trend dat wieldragers en wielsteunen

32

oppervlaktetechnieken december 2013

verzinkte dwarsverbindingen hebben voor steenslagbestendige corrosiebescherming, daar gebruiken we meer en meer hogetemperatuur-verzinken. De slagvastheid is veel hoger, de maatvastheid, ook, en je hebt de corrosiebestendigheid. Vorig jaar hebben we een nieuwe verzinkoven bijgeplaatst, nu onderzoeken we of we ergens een derde gaan bouwen.”

Geleiderails en wegportalen worden wel eens in verduurzaamd hout uitgevoerd, en bruggen van kunststofcomposiet kunnen al vrachtwagens hebben in overspanningen tot zestig meter. Welke verschuivingen ziet u tussen de verschillende materiaaltypen die ontwerpers ter beschikking staan?

Dupont: “Wat je meer en meer ziet, maar ook weer niet extreem, is kunststof, vooral voor high end projectjes: sierlijke leuningen van wandelbruggetjes. De overheid heeft een voortrekkersrol gespeeld, vond ze zelf. En in de markt voor leuningen en trappen zie je dat roestvast staal en aluminium belangrijker worden, ook door de prijs. Maar zijn dat de grote volumes...?

Dat denken we niet. Het heeft af en toe zijn bestaansgrond.”

Het kwaliteitslabel Qualisteelcoat is sterk in opkomst. Welke invloed zal dit hebben op de markt, hoe zullen ontwerpers en aanbesteders het naar uw inschatting oppakken?

Dupont: “Dat zullen we moeten afwachten. Ik denk wel meer aan de CE-

Poedercoaten van hekwerk: in een kleurtje zijn het pas écht sierhekken!

markering die gaat komen. Die zal van invloed zijn op de oppervlaktebehandelingsbedrijven die voor staalconstructeurs werken. Een aantal is ermee bezig, maar het verbaast ons dat er heel wat bedrijven zijn die niet weten waarover het gaat. Wij proberen in gesprek te raken met klanten, om te laten zien dat we eraan voldoen. We hebben het niet, het hoeft ook niet, maar we hebben de organisatie wel zo opgetuigd dat we geen belemmering zullen zijn voor een eventuele CE-audit bij onze klanten. In ieder geval doen we de oproep aan onze klanten: spreek ons aan op CEmarkering!”

Een infraproject is vaak een interdisciplinaire klus om gezamenlijk tot een totaalontwerp te komen, waarin Nedcoat een rol speelde. Hoe kan Coatinc als nog grotere en bredere partij inspelen op moderne aanbestedingsvormen als Design Construct and Maintain of zelfs Finance?

Dupont: “Een goede corrosiebescherming begint op de tekentafel. Eigenlijk al daarvoor, de eerste vraag is: wat zijn de externe factoren die inwerken op het object?

Dat samenspel moet eigenlijk in overeenstemming met toeleveranciers op dat moment al begonnen zijn, om te gaan bepalen wat het beste decoratieve of conserveringssysteem is. Dat is afhankelijk van de gewenste levensduur, externe factoren en decoratieve verwachtingen, en zaken als de wrijvingsgraad bij bouten en moeren. Als je voor thermisch verzinken kiest, heb je ophang- en ontluchtingsgaten no-

Thermisch verzinkt en natlak-gecoat duplexsysteem op zitbanken, Erasmus Universiteit, Rotterdam.

Genatlakte trailer: pekel en mechanische belastingen strijden om de eer.

Bij alle vestigingen van The Coatinc Company kan het volledige spectrum aan mogelijkheden worden geregeld.

Naast het verzinken betreft dat ook poedercoaten, natlakken, trommelverzinken van kleine werkstukken, anodiseren en aanvullende diensterverlening.

Als variant op “strak in de lak” kun je wel zeggen: “blink in het zink.”

dig, maar een brandvertragend systeem moet weer anders geconcipieerd zijn om makkelijk spuitbaar te zijn: blinde hoeken en kanten halen namelijk de laagdikte niet. Er zijn zóveel factoren die daarin een rol spelen… je praat nooit te vroeg met je conserveerder.”

Duplexcoatings geven meer dan dubbele bescherming en ook een mooie kleur. Hoe zal die markt zich ontwikkelen de komende jaren?

Dupont: “De klant gaat meer en meer verwachten dat een duplexsysteem eruit gaat zien als een automotivelak. We doen af en toe klachtanalyse, en we hebben heel weinig meegemaakt dat de klacht is ‘het conserveersysteem werkt niet’. Maar wél eens dat het er niet mooi uit ziet. De norm voor duplex zegt dat het niet storend mag zijn, maar de klant zegt: ik heb het wel volgens die norm besteld, maar lakken is als dit raam hier en die auto. Hogetemperatuur-verzinken is dus een heel mooie oplossing, dat zal de hoofdrichting worden van poedercoaten, duplex. En een coating met hogere lichtreflectie voor de kassenbouw. Dan valt er meer licht op de bladgroenkorrel. Daar zie je weer de relatie leverancier-coater, als bijvoorbeeld een brandvertragend of antibacterieel oppervlak gevraagd wordt. Dan kom je samen tot een tailormade oplossing.”

Zinkinfo Benelux spant zich in om de kennis over materiaalverduurzaming middels thermisch verzinken op de

juiste plaatsen te krijgen. Wat wordt de komende jaren belangrijker: belangenbehartiging vanwege REACH en dergelijke, vertegenwoordiging in normcommissies en bij kwaliteitslabels, of kennisoverdracht richting ontwerpers, als u een top-3 zou maken?

Dupont: “Dat hangt ervan af met wie je praat, met mij als Coatinc Company is dat eigenlijk kennisoverdracht. Ik wil met mensen praten die notie hebben van wat ik doe. Soms zeggen ze ‘maar dit gaat óók’, en dan halen ze een loodmenie uit de jaren zestig naar boven. Ik zeg dan ‘eenlaags met garantie gaat daar niet’. We willen volwaardige gesprekspartners hebben. Als voorzitter van de nationale vakvereniging voor oppervlaktebehandeling denk ik vooral aan die externe factoren die een bedreiging zijn. The Wall (langs de A2 bij Utrecht – red.) is een voorbeeld van import van coatingwerk door een overheid die het aanbrengen van die coating in Nederland niet toestaat. En wat de uitfasering van zeswaardig chroom betreft: je kunt iets in Europa verbieden, maar die maakindustrie gaat dan naar Ginderachterstan.

Daar met zeswaardig chroom werken is veel milieuonvriendelijker. Dus ik heb een dubbel antwoord.”

Een duplex antwoord, zullen we maar zeggen: robuuste bescherming van een kleurrijk vakgebied!

Informatieavond ‘Constructieve wenken 27 februari 2014 Coatinc Alblasserdam (voorheen NedCoat Alblasserdam) organiseert een informatieavond over hoe we samen tot een optimaal en kwalitatief hoogwaardig verzinkresultaat kunnen komen. Naast boeiende presentaties door vakspecialisten krijgen bezoekers een uitgebreide rondleiding door de verzinkerij. Onder het genot van een hapje en een drankje kan men collega’s uit het vak ontmoeten en van gedachten wisselen. Het belooft een inspirerende en gezellige avond te worden. Inschrijven kan via de website www.coatinc-events.com.

Programma 17.00 Aanvang Diverse presentaties en rondleiding 20.30 Afsluiting met een drankje Houd de website www.coatinc-events. com in de gaten voor meer informatieavonden bij de verschillende Coatinc-bedrijven.

Meer informatie www.Coatinc.com Tekst: Edward Uittenbroek, hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken Foto’s: The Coatinc Company Holding bv

oppervlaktetechnieken december 2013

33

Thema Visie

Maker van vakblad Oppervlaktetechnieken Coating Kennis Transfer viert 12½-jarig jubileum

Op naar de 25!

Geheel in stijl, met een middag vol toekomstgerichte kennisoverdracht, vierde kennisoverdrachtsbureau Coating Kennis Transfer op 1 november zijn 12,5-jarig bestaan. Plaats van handelen was het Instituut voor Oppervlaktetechniek IfO te Culemborg, dat juist het eerste levensjaar achter de rug heeft. Voor de gelegenheid had CKT een heuse drone geregeld die de kaars van de verjaardagstaart voor de gastheer uitblies. De lezingen gingen over de toekomst van vakbladen, van beroepsonderwijs, van looncoaten, van inspecteren en van het vakgebied als geheel. Elders in deze editie wordt uitvoeriger op deze voordrachten ingegaan.

De kledingtip om in straalpak te verschijnen werd door Magistor Straal- en Verspaningstechniek gezagsgetrouw opgevolgd; KLM Maintenance verscheen in een blauwe werkjas, wat bij CKT-oprichter Edward Uittenbroek vanwege zijn luchtvaarttic uiteraard in goede aarde viel. De pauzedia voorafgaand aan de lezingen was niet voor niets een historische Consolidated

PBY Catalina vliegboot (watervliegtuig waarvan de romp de hoofddrijver is), bouwjaar november 1941 en registratienummer PH-PBY, die op de Aviodrome te Lelystad gestationeerd is. Onder meer goed conserveerwerk houdt dit stukje vliegend erfgoed in de lucht. Toen Coating Kennis Transfer zeven jaar bestond, werd er meegevlogen naar een vliegshow op

Nog even doorsparen en de Leopard-tank is compleet.

Sybrandy doneerde het mooiste lesmateriaal uit de CKT-collectie.

34

oppervlaktetechnieken december 2013

het vijfjarige vliegveld Weeze bij DĂźsseldorf. En op de badges prijkte behalve bezoekersnaam en CKT-logo ook een fotoo tje van de heteluchtballon waarmee het echtpaar Uittenbroek twee jaar geleden opsteeg van hun bruiloft: registratienummer PH-VIP (nog uit de Franse tijd toen de ballonvaart van de grond kwam: Pays Hollande). Iedereen die in de oppervlak-

Coatingdocent Rudy van Egten licht zijn donatie toe: reflectiekapjes van de voorlamp van een oldtimer, in diverse fasen van productie, dus met diverse deklagen. Technisch Secretaris van de VOM Hans Bosveld is een en al oor (en oog). (Foto: John Koppers, Reeuwijk)

Met luidkeels ploppende beugelflessen werd, na 3-2-1 aftellen door het publiek, de netwerkborrel geopend door de sprekers van het lezingendeel. V.l.n.r. Jeroen Schothuis (Jonkman Coating), Eko Burger (Instituut voor Oppervlaktetechniek), Lenneke Kok (Centrum voor Natuur en Techniek, Hogeschool Utrecht), Edward Uittenbroek (Coating Kennis Transfer). (Foto: Dré Bovens, Hangon)

De maintenance-afdeling van KLM doneerde een knap staaltje verborgen oppervlaktetechniek: een yttrium-zirconium-gestabiliseerde Thermal Barrier Coating op een fanblade met luchtkanaallabyrinth. Lenneke Kok van het Centrum voor Natuur en Techniek (Hogeschoool Utrecht) zag het collegemateriaal vanzelf haar kant op komen.

(Foto: John Koppers, Reeuwijk)

tetechniek actief is, is voor CKT een Very Important Person, want er gaat meer kennis met pensioen dan er vanuit de jongere generaties binnenkomt. Daar ligt dus een taak voor het Goudse kennisoverdrachtsbureau, dat onder meer bijdraagt aan de vernieuwde collegeserie Corrosie van de Hogeschool Utrecht en bij het Instituut voor Oppervlaktetechniek onder meer de Culemborgse Coatingdagen gaat houden.

op het werkstuk voorkomen, alleen op een begeleidend schrijven. En zo werd de collectie lesmateriaal dus mooi uitgebreid met tal van leerzame praktijkstukken waar een verhaal bij zit. Daar kwam nog het kampeersteelpannetje bij van adviesbureau Corro Vision, met anti-aanbaklaag.

Treffend gekozen voor de kampeerbus waarmee vanuit half Europa de vakkennis naar Nederland gereden wordt.

Cadeautip: lesmateriaal

Voorbeeldig lesmateriaal voor ontwerper en onderhoudstechnicus

Als cadeautip was aan de genodigden meegegeven: een makkelijk draagbaar voorwerp waaraan een oppervlaktebehandeling is gegeven en dat voor onderwijsdoeleinden ingezet kan worden.

Want terwijl iedereen zich druk maakt over de eurocrisis en de bankencrisis, is de werkelijke ramp die zich aan het voltrekken is de kenniscrisis. Voorafgaand aan de huidige pensioengolf is een hele generatie richting ‘kostengunstige’ en populaire opleidingen geleid, terwijl het tekort aan vakmensen alsmaar toeneemt.

In diverse lezingen kwam dit naar voren, en de missie van Coating Kennis Transfer is dan ook om het kennisniveau binnen de materiaalverwerkende waardeketens op peil te houden. Een ideaal cadeau zou bijvoorbeeld zijn een stalen plaat met een deel alleen gestraald en vervolgens een deel gecoat, waarin Magistor Straal- en Verspaningstechniek voorzag: gestraald met – hoe kan het ook anders – RVSstraalgrit en uiteraard gecoat in ‘Magistorblauw’. Merknamen mochten immers niet

Enkele topstukken kunnen hier niet onvermeld blijven. “Je hebt toch wel een

nikkelplaat met een koperen tussenlaag en een tinnikkel-eindlaag. RVS-specialist MCB Valkenswaard had een knap staaltje ingerolde spaantjes op een gecoat blok metaal, waardoor je dus goed kunt zien hoe een procesfout in een latere processtap doorwerkt.

Het verzoek een makkelijk draagbaar werkstuk te kiezen was door de mannetjesputters van de verzinkerijwereld wat ruim opgevat: Zinkinfo Benelux trad aan met een fraai stukje zinkwerk waarbij het vraagstuk van de bereikbaarheid voor het aanbrengen van een organische coating zich vanzelf aandient.

Iedereen die in de oppervlaktetechniek actief is, is voor CKT een Very Important Person, want er gaat meer kennis met pensioen dan er vanuit de jongere generaties binnenkomt. straalmotor voor me meegenomen?”, grapte luchtvaartfanaat Uittenbroek bij binnenkomst van Marcel van Wonderen van de maintenance-afdeling van KLM. Prompt kwam daar een fanblade van twaalfduizend euro tevoorschijn, toch niet gek voor een presentje. Galvano Hengelo maakte een relatief onbekende maar alom toegepaste depositietechniek toonbaar met espressozeefjes die door middel van galvanoplastiek (elektroformeren) gemaakt zijn: een 450 micrometer dikke

Voorzitter Mink Ros (MR Consult) van de Nederlandse Vereniging Corrosie Adviseurs NVCA kwam op de proppen met een testplaatje RVS met thermisch gespoten aluminium, daterend van vlak voor de oprichting van Coating Kennis Transfer op 1 mei 2001. De test was gericht op corrosiebescherming van scheurtjes in het onderliggende staal. Het plaatje was sindsdien onafgebroken blootgesteld aan weer en wind. En gaat nu een nieuwe loopbaan beginnen in het onderwijs.

oppervlaktetechnieken december 2013

35

Thema Visie Aansluiten op de studiekeuze; workshops proceslogistiek Het geschenk van Uittenbroeks afstudeerbegeleider Jeroen Schothuis (Beschermingstechniek/Coating Technology, Saxion Hogeschool Enschede, september 2005) zal goed van pas komen bij de colleges Corrosie, Coatings & Ontwerp bij de Hogeschool Utrecht in de serie voor Onderhoudstechnologie. Een RVS-bout had prima voldaan in een beitsbad, maar toen de temperatuur wat hoger gezet werd, bleek het materiaal ineens niet meer bestand te zijn tegen de werkcondities. Een klassiek voorbeeldje dat in de procestechniek ook volop kan vóórkomen, en volop voorkómen moet worden.

Het afstudeeronderwerp was destijds Poedercoaten van MDF, en de slimme ophanghouders voor MDF-platen waar HangOn mee op de proppen kwam, waren dus ook een attente vondst. In zijn lezing bracht Uittenbroek naar voren dat we als oppervlaktebehandelaars efficiënter kunnen produceren met bottleneckanalyses, optimalisatie van de ophanglogistiek en takttijden enzovoort, met de variabele “opprikkerstboom” als snelle ophangmethode voor een bovendien optimale baanbelading. Ddus het feestelijke en het leerzame gingen de hele middag hand in hand. Workshops over dit onderwerp zijn in voorbereiding, wat het vakgebied zeker ten goede zal komen.

Het vakgebied verduurzamen Coatingtechnoloog annex milieukundige – vandaar ‘verduurzamingstechnoloog’ op het visitekaartje – Uittenbroek kreeg een heuse oorkonde voor de “inspanningen in de verduurzamingsindustrie”. Het begeleidde de bij Kriek Poedercoatings ontwikkelde proefplaatjes met antislipcoating die ook onder natte condities functioneert. Het is inmiddels toegepast op het grootste plezierjacht dat ooit in Nederland gebouwd is. Ook Poederlak Benelux/Akzo tapte uit het poedervaatje, met staaltjes metallic in de beruchte RAL 9006/9007 maar met een goede kleurbenadering, wat immers vaak oorzaak van discussie is. Kleur is een fascinerend en veelzijdig onderwerp dat zich ideaal leent voor een openingsles van een collegeserie, aangezien zowel technische als ontwerpen toeleveringsvraagstukken aan de orde komen in specs vooraf tot en met eindcontroles achteraf. Deelnemers kunnen de

36

oppervlaktetechnieken december 2013

Vakbladen zijn de ogen en oren van een vakgebied. Dankzij perstoegangen voor allerhande evenementen en de mogelijkheid jezelf uit te nodigen bij interessante bedrijven en projecten, kom je overal en hoor je alles. De overdosis die niet in een artikel past, kan in veralgemeniseerde vorm voor college- en cursuswerk ingezet worden. (Foto: John Koppers, Reeuwijk)

Vakbladen hebben beste tijd voor de boeg De vijf lezingen van het middagprogramma voorafgaand aan de netwerkborrel landden ook goed. Wellicht opmerkelijk in de week dat de Nederlandse tak van het Finse uitgeefconcern Sanoma massaontslag moest aanvragen: vakredacties hebben hun finest hour nog voor zich. Althans in de visie van Coating Kennis Transfer.

De in voordrachten van Uittenbroek welhaast onvermijdelijke verwijzingen naar de Tweede Wereldoorlog bevatten ook een aangepast citaat van niemand minder dan Winston Churchill: “Nooit hebben zo weinig mensen zoveel voor zo velen kunnen doen”… maar nu niet piloten die een luchtslag winnen, maar kenniswerkers in het internettijdperk. Hierbij heeft een vakredactie het enorme voordeel overal op congressen te kunnen binnenstappen in ruil voor de voor- en nabeschouwing. Alles wat niet in artikelen past, kan weer in cursuswerk verwerkt worden en aldus breder worden uitgedragen aan specialistische subdoelgroepen. Een vakredactie biedt aldus een permanente impuls aan een vakgebied, zoals een vakbeurs dat periodiek doet.

Kennisoverdracht in multimedia Dat wordt des te makkelijker met de hedendaagse technische mogelijkheden zoals die door de Hogeschool Utrecht in een lezing uiteengezet werden: de flipped classroom die werkt op basis van blended learning. Deelnemers bereiden de bijeenkomsten voor met vooraf te volgen onlinecolleges, en de samenkomst is er bijvoorbeeld voor groepswerk aan gerichte opdrachten. Coating Kennis Transfer werkt mee aan een pilot, een introductiecollege was al ingebed in een rondzendmailing van de Hogeschool. Dit principe kan ook toegepast worden in de cursussen Inspectie Metaalconservering die het Instituut voor Oppervlaktetechniek aanbiedt. De lezing van IfO Nederland (van oorsprong Duits, vandaar de f van ‘für’ in de afkorting) ging in op trends in inspectiewerk, onder meer de verschuivende balans tussen controleren en adviseren. Hierop wordt in december, thema Visie, nog teruggekomen, evenals op de lezing over de toekomst van het looncoaten door Jeroen Schothuis van Jonkman Coating. De kwaliteitsmanager en lid van de Technische Commissie van de Vereniging Industriële Spuit- en Moffelbedrijven VISEM was destijds afstudeerbegeleider van Edward Uittenbroek bij de hogeschoolopleiding Beschermingstechniek/Coating Technology aan de Saxion Hogeschool Enschede voor de scriptie over poedercoaten van MDF.

volgende dag hun collega’s in geuren en kleuren vertellen wat zij gemist hebben.

Ook op feestjes en partijen is het onderwerp kleur natuurlijk pakkender dan chemicaliënrichtlijnen en dergelijke.

In een lezing over de toekomst van het vakgebied kwam naar voren dat levensduurverlenging een belangrijke reden is voor oppervlaktetechnische behandelingen. Levensduurverlenging pakt erg gunstig uit in de levenscyclusanalyse.

Desondanks krijgen milieukundigen amper verduurzamingstechniek mee in hun opleiding, en geldt materiaalverduurzaming – als industrieel proces – vaak als vervuilend. Ook als de nettobijdrage aan grondstof- en energiebesparing enorm positief is. Waardering voor de bijdrage van oppervlaktetechniek aan de instandhouding van technische systemen draagt dus bij aan de “duurzaamheid van het vakgebied”, namelijk de maatschappelijke waardering en daarmee de instroom van nieuwe vakmensen.

Aansluiten bij de persoonlijke beleving Vakkennis blijft het beste hangen als je de aansluiting bij de al gangbare praktijk weet te maken. Dit onderwijskundige principe werd wonderwel in praktijk gebracht door enkele vakgenoten die bijzonder passende geschenken hadden meegenomen. Een mooi stukje lesmateriaal kwam van een coatingdocent die drie koplamphoudertjes van een oldtimer gaf: een onderdeel met alleen de basislaag, daarna een met de tussencoating erop en ten slotte een derde met een opgedampte reflectieve laag. Zeer treffend, aangezien Uittenbroek een legergroen hoekje wil inrichten in het oldtimermuseum-inwording achter de spuiterij waar hij ooit het vak in rolde.

Nog meer automotive-werk was er van de Vereniging Thermisch Spuiten die een schakel-asje van de Fiat 500 doneerde, waarop een molybdeenlaag was aangebracht. Een poster met een overzicht van thermisch-spuittechnieken werd overigens tijdens een van de lezingen als voorbeeld van ondersteunend lesmateriaal vertoond.

Sybrandy ten slotte schoot in de roos met een zuiger van een Leopard-tank, deels gestraald zodat je het verschil mooi kan zien. Als tankliefhebber kon de jubilaris niet royaler in de prijzen vallen. De handschoentjes werden meegeleverd, want onbehandeld straalwerk mag je niet met blote handen aanraken. “Dat is samen met de fanblade van de straalmotor nu het topstuk van mijn collectie,” aldus Uittenbroek. Het was ook erg treffend gekozen, omdat hij tijdens de borrel drie instructiedvd’s had willen afspelen als “bewegend behang”, over hoe je je radiografische tank kunt acryl-airbrushen in wintercamouflage en allerlei verouderingstechnieken

Eddie’s Angels: terzijde gestaan door zijn vrouw Theresia en branchemanager Pauline Meijwaard, wier hoofddeksel echter wat smaakvoller gekozen is dan het alleszins gewaagde CKToranje. (Foto: Rob Eijkenboom, OAK-ACS)

kunt toepassen om ze een realistisch uiterlijk te geven. Helaas bleef het scherm geheel sneeuwwit, want de drie dvd’s bleken niet afspeelbaar in de pepermoderne apparatuur van het IfO. Dus toch een soort camouflage… maar jammer dat dat niet lukte. De kleuromslagmokken deden het wél erg leuk: met champignonsoep erin komt er een camouflagepatroon op met de slogan “warme belangstelling voor een kleurrijk vak”. Overigens doen ze het ook met uiensoep. Eigenlijk elke warme drank.

De dronepiloot was ook verborgen achter een camouflagekleed: iedereen was verrast dat de oranje kaars op de verjaardagstaart van de eenjarige IfO op die manier werd uitgeblazen.

Vereerd Uittenbroek was zeer vereerd met de volle bak op de bovenverdieping van het Instituut voor Oppervlaktetechnieken. “Twee mensen moesten vanuit Groningen naar de Achterhoek of Drenthe, en zijn hiervoor dus via Culemborg gereden. Eentje haastte zich vanaf een booreiland op de Noordzee en een ander had de dag ervoor nog les gegeven in München. Beiden hebben wel de lezingen moeten mislopen.

Twee stadsgenoten uit Gouda maakten het zwiepertje. Iedereen is razend druk, want de bedrijven worden gerund door mensen die amper weg kunnen of al overal tegelijk moeten zijn. Dat is tekenend voor het tekort aan vakexperts. Al zei mijn vrouw Theresia dat er ook wel érg veel directeuren onder de genodigden zaten; er zaten er wel een stuk of twintig in het buitenland! België vierde Heilige Dagen (Allerheiligen dus; ‘heilige dagen’ zijn dunne plekken in conserveerwerk – red.), mijn congrespartner IIR waar ik in

”Warme belangstelling voor een kleurrijk vakgebied”: de aanwezigen kregen een geinige kleuromslagmok mee om het thuisfront ook warm te laten lopen voor oppervlaktetechniek.

de denktank van het congres Corrosie & Coatings van februari zit, had juist een BHV-trainingsdag, dus al mijn contactpersonen zaten honkvast genageld. Ook degene voor maintenancecongressen waarvoor ons eigen vakblad Procsinfra Uptime congrespartner is. De Nederlandse Vereniging voor Doelmatig onderhoud, waarvan ik vanuit mijn bestuurspost in de Sectie Techniek de trekker ben van het Platform Materialenkunde, zou zélf het jubileum een week later hebben. Ook daar dus alle hens aan dek. Nu ik weet wat erbij komt kijken om een jubileum te organiseren, heb ik daar wel begrip voor.

Maar het leukst vond ik wel de aanmoedigingen voor de komende 12,5 jaar waarin we het vakgebied gaan uitdragen naar opdrachtgevers van coatingwerk en ontwerpers van objecten en constructies. Die tijd zal ook wel weer in een handvol jaren omvliegen. Voor mijn gevoel ben ik pas net begonnen, namelijk!” <

Meer informatie In februari 2014, de 150e editie van hoofdredacteur Edward Uittenbroek, zijn artikelen van enkele sprekers gepland: Toekomst van het looncoaten, Toekomst van onderwijs, Toekomst van het vakgebied. Deze laatste presentatie staat evenals die van De toekomst van vakbladen op de website van Coating Kennis Transfer.

Coating Kennis Transfer, Gouda www.CoatingKennisTransfer.com Instituut voor Oppervlaktetechniek, Culemborg www.IfO-Nederland.nl

oppervlaktetechnieken december 2013

37

Nieuwe normen voor oppervlaktebedekkingen en corrosiebescherming

Normen van Waarde Normen voor oppervlaktebedekkingen en corrosiebescherming geven houvast bij de productie, de keuze, het aanbrengen en het testen van de deklaag. Normen voor oppervlaktetechnieken vormen daardoor de basis voor kwaliteitsgaranties. De normen zijn verder van belang voor afspraken over bestellingen en leveringen, het aanbrengen en testen van verfsystemen, en het oplossen van conflicten tussen opdrachtgever, applicateur, leverancier bedekkingsysteem en leverancier ondergrond. Hoewel normen niet direct in beeld zijn, worden de regels die erin staan dagelijks gebruikt. Bijvoorbeeld bij het plaatsen van orders, het aanbrengen van de deklaag, kwaliteitscontroles van het systeem.

NEN wil gebruikers en producenten graag informeren over de ontwikkeling van normen binnen uw vakgebied.

Het overzicht voor de periode februari 2013 t/m oktober 2013 bevat: - Nieuw verschenen normen; - Normontwerpen waarop commentaar geleverd kan worden; - Voorstellen voor nieuwe normen (NWI New Work Items).

De genoemde normen worden beheerd door de normcommissies 342 035 342 035 10 342 035 12 342 040 342 042 342 107

Verfwaren; Bindmiddelen; Verf op staal; Corrosiebeproeving; Thermisch verzinken; Metallieke deklagen.

Nieuw verschenen Een nadere beschrijving van de normen kunt u vinden op www.nen.nl-normshop.

Normontwerpen Een normontwerp wordt uitgebracht om de markt de gelegenheid te geven om inhoudelijk te reageren op de eisen die in de norm zijn opgenomen. Het is van belang om te weten dat een normontwerp pas geldig is als de definitieve versie verschijnt. Tot die tijd blijft de voorgaande norm van kracht. Toch worden normontwerpen vaak al actief gebruikt: omdat er nog geen norm voor het onderwerp bestaat en er toch behoefte is aan algemene afspraken, of omdat de norm herzien wordt vanwege de technische en maatschappelijke ontwikkelingen. Dat is geen probleem, omdat een norm op zichzelf geen rechtsgeldigheid heeft. Het bedrijf en zijn leverancier en/of de afnemer spreken samen af welke norm gebruikt moet worden. Alleen wanneer normen door de wet verplicht worden, moet men uitgaan van de aan de wet gekoppelde versie.

vakgebied Normnummer Naam normontwerp Verfwaren

ISO/DIS 17463:2013 en NEN-EN 927-2:2013 Ontw. en NEN-EN 16566:2013 Ontw. en NEN-EN 16623:2013 Ontw. en

Bindmiddelen

Geen nieuw verschenen normenontwerpen

Verf op staal

Geen nieuw verschenen normenontwerpen

Corrosie-beproeving

ISO/DIS 7441:2013 en ISO/DIS 16540:2013 en

Thermisch verzinken

ISO/DIS 5954:2013 en ISO/DIS 6932:2013 en

Metallieke Deklagen

38

Verven en vernissen - Bepaling van de corrosiebeschermende eigenschappen van organische deklagen door middel van versnelde cyclische elektrochemische techniek (ACET) Verven en vernissen - Verf en verfsystemen voor buitengebruik op hout - Deel 2: Prestatiespecificatie Verven en vernissen - Vullers voor binnen- en/of buitenwerk - Aanpassing van vullers naar Europese normen Verven en vernissen - Reactieve deklagen voor brandbeveiliging van metallische ondergronden - Definities, eisen, eigenschappen en markering

oppervlaktetechnieken december 2013

Corrosie van metalen en legeringen - Bepaling van de contacterosie door corrosieproeven met buitenopstelling Corrosie van metalen en legeringen - Methode voor bepaling van de spanningscorrosiescheurgevoeligheid van metalen door middel van een vier-punt-buigproef Koudgewalst koolstofstaal volgens hardheidseisen Koudgewalst koolstofstalen band met een maximum koolstofgehalte van 0,25% volgens hardheidseisen Geen nieuw verschenen normenontwerpen

vakgebied Normnummer Naam nieuw verschenen norm Verfwaren

NEN-EN-ISO 1524:2013 NEN-EN-ISO 2409:2013 en NEN-EN-ISO 9038:2013 en NEN-EN-ISO 11664-3:2013 en NEN-EN-ISO 11890-2:2013 en NEN-EN-ISO 11997-2:2013 en NEN-EN-ISO 15110:2013 en NEN-EN-ISO 15528:2013 en NEN-EN-ISO 20566:2013 en NEN-EN 927-1:2013 en NEN-EN 16402:2013

Bindmiddelen

NEN-ISO 16482-1:2013 en NEN-ISO 16482-2:2013 en

Verf op staal Corrosie

Verven, vernissen en drukinkten - Bepaling van de maalfijnheid Verven en vernissen - Ruitjesproef Bepaling van het vermogen van vloeistoffen om zelfontbranding te weerstaan Kleurmeting - Deel 3: CIE kleurwaarde Verven en vernissen - Bepaling van het gehalte aan vluchtige organische stoffen (VOS) Deel 2: Gaschromatografische methode Verven en vernissen - Bepaling van de weerstand tegen cyclische corrosie-omstandigheden Deel 2: Nat (zoutnevel)/droog/vochtig/UV-licht Verven en vernissen - Kunstmatige verwering inclusief zure neerslag Verven, vernissen en grondstoffen voor verven en vernissen - Monsterneming Verven en vernissen - Bepaling van de krasweerstand van een verfsysteem met gebruik van een laboratorium-wasstraat Verven en vernissen - Verf en verfsystemen voor hout voor buitentoepassing Deel 1: Classificatie en selectie Verf en vernissen - Beoordeling van de emissies van stoffen vanuit deklagen in de binnenlucht - Bemonstering, conditioning en beproeving Bindmiddelen voor verven en vernissen - Bepaling van het gehalte aan niet-vluchtige bestanddelen van in water oplosbaarbare harsdispersies - Deel 1: Ovenmethode Bindmiddelen voor verven en vernissen - Bepaling van het gehalte aan niet-vluchtige bestanddelen van in water oplosbaarbare harsdispersies - Deel 2: Microgolfmethode Geen nieuw verschenen normen

ISO 7539-10:2013 en ISO 7539-11:2013 en

ISO 16539:2013 en

ISO/TR 16335:2013 en NEN-ISO 21601:2013 en

Corrosie van metalen en legeringen - Spanningscorrosiebeproeving - Deel 10: Omgekeerde U-bochtmethode Corrosie van metalen en legeringen - Spanningscorrosiebeproeving - Deel 11: Aanbevelingen voor de bepaling van de weerstand van metalen en legeringen tegen brosheid door waterstof en scheurgevoeligheid door waterstof Corrosie van metalen en legeringen - Versnelde cyclische corrosiebeproevingen met blootstelling aan synthetisch oceaanwater middels zout-depositieproces - “Droge” en “natte” condities bij constante absolute luchtvochtigheid Corrosie van metalen en legeringen - Corrosiebeproeving in een kunstmatige atmosfeer Richtlijnen voor selectie van versnelde corrosiebeproeving voor productkwalificatie Corrosie van metalen en legeringen - Richtlijnen voor het beoordelen van het belang van spanningscorrosiescheuren gedetecteerd tijdens onderhoudsinspectie

Thermisch verzinken

NEN-EN 13438:2013 en

Verf en vernissen - Organische poederdeklagen voor gegalvaniseerde en stalen producten voor constructiedoeleinden

Metallieke deklagen

ISO 7583:2013 en ISO 28340:2013 en

Anodisatie van aluminium en aluminiumlegeringen - Termen en definities Gecombineerde deklagen op aluminium - Algemene specificaties voor gecombineerde deklagen van elektroforetisch organische deklagen en anodische oxidatie-deklagen op aluminium Metalen en andere anorganische deklagen - Fosfaatdeklagen van metalen Metallieke en andere anorganische deklagen - Richtlijnen voor het specificeren van metallieke en anorganische deklagen

NEN-EN-ISO 9717:2013 en NEN-EN-ISO 27830:2013 en

Voorstellen voor nieuwe normen De ontwikkeling van een nieuwe norm begint met het indienen van een voorstel.

Bij het voorstel moet aangegeven worden voor welk onderwerp de norm gemaakt wordt en wat de relevantie van het onderwerp is. Om in behandeling genomen te worden, moet er voldoende steun zijn (minimaal vijf actieve deelnemers uit verschillende landen bij Europese en in-

ternationale normen). Wie interesse heeft om mee te werken aan het ontwikkelen van normen op het gebied van een van onderstaande onderwerpen, kan contact opnemen via chemistry@nen.nl.

De normen worden ontwikkeld door Europese (EN) of internationale (ISO) technische commissies. Gelukkig werken de Europese en internationale commissies steeds meer samen (EN-ISO). Het werk

van deze commissies wordt gevolgd en becommentarieerd door Nederlandse normcommissies. Europese normen moeten in Nederland overgenomen worden.

Over het overnemen van ISO-normen beslissen de Nederlandse normcommissies.

De Nederlandse normcommissies kunnen daarnaast besluiten zelf een norm (NEN) te ontwikkelen wanneer daartoe behoefte bestaat bij het Nederlandse bedrijfsleven.

oppervlaktetechnieken december 2013

39

vakgebied Normnummer Naam normvoorstel Verfwaren

NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO

NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO 16773 NWI proposal ISO 18473-1 NWI proposal ISO 18473-2 NWI proposal ISO NWI EN ISO 18314-1 NWI EN ISO 18314-2 NWI EN ISO 18314-3 NWI EN ISO 18451-1 NWI EN ISO 18451-2 NWI EN ISO 18451-3 NWI proposal EN 15457 NWI proposal EN 15458 NWI proposal CEN/TS NWI proposal CEN/TS

Bindmiddelen

NWI EN ISO 18741

Binders for paints and varnishes - Determination of hydroxyl value - Method using catalyst

Verf op Staal

NWI ISO 12944 series

Revision of complete ISO 12944 series ISO 12944 Paints and varnishes - Corrosion protection of steel structures by protective paint systems Corrosion of metals and alloys - Determination of dezincification resistance of copper alloys with zinc - Part 2: Acceptance criteria Revision of ISO 9227 Corrosion tests in artificial atmospheres - Salt spray tests Amendment of Corrosion of metals and alloys - Classification of low corrosivity of indoor atmospheres - Part 2: Determination of corrosion attack in indoor atmospheres - Annex D (informative) Corrosion of metals and alloys - Competence levels and certification of cathodic protection personnel Corrosion of metals and alloys - Accelerated life test method of mixed metal oxide anodes for cathodic protection Measurement of crevice corrosion for cylindrical crevice geometries Adoption of ISO 7539-10:2013 Corrosion of metals and alloys - Stress corrosion testing - Part 10: Reverse U-bend method

NWI proposal ISO 6509-2: NWI proposal ISO 9227 NWI proposal ISO 11844-2

NWI proposal ISO 18181 NWI proposal ISO 19097 NWI proposal ISO 19280 EN NWI proposal

40

Adhesion of coatings Paints and varnishes - Wettability Part 1 to 5 Paints and varnishes - Determination of pH value - Part 1: pH electrodes with glass membrane Paints and varnishes - Determination of pH value - Part 2: pH elctrodes with ISFET technology Paints and varnishes - Determination of the film thickness of coatings using an ultrasonic gage Paints and varnishes - Wedge-cut method for determination of film thickenss (scribe and drill method) Paints and varnishes - Adhesion of coatings Paints and varnishes - Wettability - Part 1: Terminology and general principles Paints and varnishes - Wettability - Part 2: Determination of the surface free energy of solid surfaces by measuring the contact angle Paints and varnishes - Wettability - Part 3: Determination of the surface tension of liquids using the pendant drop method Paints and varnishes - Wettability - Part 4: Detemrination of the polar and dispersive fractions of the surface tension of liquids from an interfacial tension Paints and varnishes - Wettability - Part 5: Determination of the polar and dispersive fractions of the surface tension of liquids from contact angles measurements on a solid with only a disperse contribution to its surface Paints and varnishes - Wettability - Part 6: Measurement of dynamic contact angle Paints and varnishes - Wettability - Part 7: Measurement of the contact angle on a tilt stage (roll-off angle) Revision of ISO 16773: Paints and varnishes - Electrochemical impedance spectroscopy (EIS) on high-impedance coated specimens Part 1 and 2 Nanoscale pigments and extenders for special applications - Part 1: Nanoscale calcium carbonate for sealant application Nanoscale pigments and extenders for special applications - Part 2: Nanoscale titanium dioxide for sunscreen Adoption of EN 13900 series as ISO standards: Pigments and extenders - Methods of dispersion and assessment of dispersibility in plastics - Part 1 to 6 Analytical colorimetry - Part 1: Practical colour measurement Analytical colorimetry - Part 2: Saunderson correction, solutions of tyhe Kubelka-Munk Analytical colorimetry - Part 3: Special indices Pigments, dyestuffs and extenders - Terminology - Part 1: General terms Pigments, dyestuffs and extenders - Terminology - Part 2: Classification of colouring materials according to coloristic and chemical properties Pigments, dyestuffs and extenders - Terminology - Part 3: Particle size Paints and varnishes - Laboratory method for testing the efficacy of film preservatives in a coating against fungi Paints and varnishes - Laboratory method for testing the efficacy of film preservatives in a coating against algae CEN/TS: Paints and varnishes - Coating materials and coating systems for exterior wood Determination of pull-off strength after water exposure CEN/TS: Paints and varnishes - Coating materials and coating systems for exterior wood - Determination of the adhesion of paint on wood by means of a double cross-cut-test and tape

oppervlaktetechnieken december 2013

vakgebied Normnummer Naam normvoorstel Verf op Staal

EN NWI proposal

EN NWI proposal

Adoption of ISO 7539-11 2013 Corrosion of metals and alloys - Stress corrosion testing Part 11: Guidelines for testing the resistance of metals and alloys to hydrogen embrittlement and hydrogen-assisted cracking Adoption of ISO 15257: Corrosion of metals and alloys - Competence levels and certification of cathodic protection personnel

Thermisch verzinken

NWI proposal EN 13811

Revision of EN 13811:2003 - Sherardizing - ZInc diffusion coatings on ferrous products Specification

Metallieke deklagen

ISO NWI proposal ISO NWI proposal

Metallic and other inorganic coatings — Electrodeposited nickel-ceramics composite coating Metallic and other inorganic coatings — Measurement of Young’s modulus of thermal barrier coatings by beam bending Carbon based films — Classification and designation Diamond-Like Carbon Films — Determination of classification of Diamond-Like Carbon Films Thermal spraying - Classification method of adhesive strength by indentation Vitreous and porcelain enamels - Presentation and characterization of defects - Part 1: Enamels for chemical service and vessels Vitreous and porcelain enamels - Inside and outside enamelled valves and pressure pipe fittings for untreated and potable water supply - Quality requirements and testing Revision of 28706-2 Vitreous and porcelain enamels — Determination of resistance to chemical corrosion — Part 2: Determination of resistance to chemical corrosion by boiling acids, boiling neutral liquids, alkaline liquids and/or their vapours Thermal spraying - Qualification testing of thermal sprayers Revision EN ISO 14232-1: Thermal spraying - Powders - Part 1: Characterisation and technical supply conditions Revision of ISO 14232-2: Thermal spraying - Powders - Part 2: Comparison of coating performance and spray powder chemistry Revision of EN ISO 14922-1 to - 4: Quality requirements to the factory of thermal sprayed coatings Quality assurance Revision EN 13144: Metallic and other inorganic coatings - Method for quantitative measurement of adhesion by tensile test Adoption of ISO 7539-10:2013: Corrosion of metals and alloys - Stress corrosion testing Part 10: Reverse U-bend method Adoption of ISO 7539-11:2013: Corrosion of metals and alloys - Stress corrosion testing Part 11: Guidelines for testing the resistance of metals and alloys to hydrogen embrittlement and hydrogen-assisted cracking

ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal ISO NWI proposal

NWI proposal ISO 14918 EN ISO NWI proposal EN ISO NWI proposal EN ISO NWI proposal EN NWI proposal EN NWI proposal EN NWI proposal

Voor vragen of nadere informatie over een van bovenstaande normen, kan contact opgenomen worden met de brancheorganisatie of de secretaris van de normcommissie bij NEN. Brancheorganisaties zijn door hun netwerk van technische experts op de hoogte van de situatie in uw bedrijfstak. NEN kan algemene vragen over de interpretatie van de normtekst beantwoorden. Indien nodig wordt de experts uit de normcommissies om raad gevraagd.

Verder is het mogelijk om bij de ontwikkeling betrokken te zijn als lid van de Nederlandse normcommissie en/of als lid van de technische commissie die de norm

opstelt, indien een van de genoemde onderwerpen voor het bedrijf van groot belang is. Commissieleden hebben de informatie over de normen in ontwikkeling uit de eerste hand. Leden van de verantwoordelijke normcommissie ontvangen de normontwerpen automatisch. De normcommissie stelt immers uiteindelijk het Nederlandse commentaar vast. Voor definitieve normen geldt dat leden van de normcommissie alleen die normen ontvangen waaraan actief is meegewerkt. <

Meer informatie NEN Standards, cluster “Materialen en bouwproducten” materialen&bouwproducten@nen.nl (met vermelding van het normnummer en het onderwerp) www.nen.nl De Normshop op de NEN-website biedt de mogelijkheid online te bestellen.

Klantenservice van NEN: bestel@nen.nl Tel.: 015-2690391 www.nen.nl

oppervlaktetechnieken december 2013

41

terugblik

Je gaat niet zónder zitten: een eigen War Room op zolder. Hier drie Short Sunderland-vliegboten om op konvooiroutes te patrouilleren tegen duikboten.

Vakverenigingen als Force Multipliers Tweemaal per jaar gaan vakverenigingen op een rijtje zetten wat er nou eigenlijk gepresteerd is: als het jaarverslag opgehoest moet worden, en als geurige dennentakken de jaarwisseling reeds toewuiven. In hoeverre het palmtakken met Brussels lof betreft, is dan de vraag.

Die vraag kan ik tweemaal half beantwoorden. Dat is samen nog niet het hele antwoord, want Brussel komt in mijn betoog niet voor. Ik doe wat vrijwilligerswerk in twee besturen, eigenlijk wel veel de laatste tijd, en het makkie is: wij hoeven er geen belangenbehartiging bij te doen. Ik doe alleen kennisoverdracht en het levendig houden van het vakgebied met bijeenkomsten en bijbehorende publicitaire omlijsting. Het wordt pas écht schietenmet-scherp als je tegen de regelneverij moet opboksen. Míj niet gezien!

En hoe was het bestuursjaartje dan? Voor corrosievereniging NACE Benelux (National Association of Corrosion Engineers) beginnen we op stoom te komen met een richtlijn over gebruik van roestvast staal in zwembaden, een technische middag eind november en een cursus Kathodische Bescherming die we in voorbereiding hebben.

Voor de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud hebben we in de Sectie Techniek een mooie invulling gegeven aan het eind vorig jaar gelanceerde Platform Materiaalkunde.

In plaats van de overal al georganiseerde technische middagen, houden we af en toe een Materialenloop. De eerste wandeling met experttoelichting was in mijn eigen Gouda, langs bruggen en sluizen. We hebben nu iets met composietbruggen in voorbereiding. En de procesindustrie komt ook nog aan bod. Misschien wel in het kader van de nationale Dag van het Onderhoud, samen met het pas opgerichte broertje NVDO Inspectieplatform.

Op de denktankvergadering, die we bij het Platform Materiaalkunde ‘Task Force’ noemen, heb ik al een een-tweetje voorgesteld.

Prachtige naam, ‘Task Force’: dat waren die vlootverbanden van de Amerikanen in de Tweede Wereldoorlog, geformeerd rondom enkele vliegkampschepen. Over mijn oorlogsverleden heb ik hier al eens geschreven, en inderdaad: ik bouwde ze zelf op schaal na (en een hoop Japanse flottieljes en vloten, bánzai!). Ziedaar mijn eerste schreden op de weg der laktechniek, schaal 1:700.

De oplettende lezer heeft nu tóch al tweemaal belangenbehar-

42

oppervlaktetechnieken december 2013

tiging opgemerkt: een richtlijn voor materiaalgebruik en het aantrekken van de jonge generatie voor je vakgebied. Dat heeft inderdaad óók alles met belangenbehartiging te maken.

Voor de VOM was het ook een bewogen jaartje, uitmondend in de stemming over de nieuwe statuten op 12 december en de onthulling van de nieuwe naam. In 2014 zal onder een nieuwe vlag verder worden gevaren. De bedoeling is om op een grotere schaal tegen Brussel te kunnen uitvaren. Niet schaal 1:700, maar met – laten we zeggen – 700 leden. Op de ledenvergadering van 14 november werd de ambitie gepresenteerd te groeien naar 1.000 leden. Toen ik de VOM ruim vijftien jaar geleden van binnen leerde kennen, waren het er ongeveer 685, dus zevenhonderd is al een mooi streven. In het regelgevingsoerwoud geldt de macht van het getal. Aangezien ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is, kunnen wij dus met een hele volière aan bonte kleurenpracht uitvliegen, want oppervlaktetechniek is van vitaal belang voor de gehele economie. Energievoorziening, architectuur, instandhouding van technische systemen, internationale scheepvaart zonder internationale bio-invasies (door aangroei)… ik kan wel een heel college-uur vullen met het aanstippen van voorbeelden!

Die stipt de lobbyist dan niet alleen aan met ragfijn penseelwerk, maar ook met hogedrukspuiten en voorverwarmde slangen vol argumentatie. Want een gebalanceerde stoffen- en veiligheidswetgeving is voor al die sectoren van belang. Als de oppervlaktetechniek écht weggepest wordt doordat er geen eerlijke vergelijkingen van levenscyclusprestaties voorhanden zijn (om maar wat te noemen), is de hele economie het haasje. En uiteindelijk ook het milieu.

Dus is belangenbehartiging de Task Force, die met een keur aan torpedo- en duikbommenwerpers met begeleidende jagersquadrons een vakgebied in veilig vaarwater houdt.

Dan heb ik het maar makkelijk als hogeschooldocent, hoofdredacteur, en met twee bestuursposten in de kennisoverdracht.

Maar wel met een eigen Task Force, schaal 1:1!

Edward Uittenbroek Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts d 330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar d 305,- ongeacht het aantal rubrieken. Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 / vincent@jetvertising.nl

advies projectbureau / oppervlaktebehandeling- / coatingindustrie

afzuiginstallaties

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net B & B Coating Techniek tel. 053-4357707 www.bb-coating-techniek.nl

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

anodemanden (titaan)

MEPACO B.V. tel. 071-5892863 Schröder Plating Service tel. 0546-681170, fax 0546-681003

bakken, kunststof

beitsen/passiveren

Chemetall B.V. Tel. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Sir John b.v. tel. 0182-396931 fax 0182-396937 info@sir-john.nl, www.sir-john.nl

adviesbureaus energiebesparing

Vecom Metal Treatment BV tel. 010-5930299, fax 010-5930225 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl MAGNETO Special Anodes BV tel. 010-2620788, fax 010-2620201 www.magneto.nl

Van Beek Ingenieurs BV tel. 026-3127000, fax: 026-3515117 info@vanbeek.com, www.vanbeek.com

beschermkapjes, pluggen, tape

anodezakken

De Veer Plating Supplies - Den Bosch tel. 06 5433 8904, www.deveerps.nl

anodiseren (afdekmaterialen)

Afvalwaterbehandelinginstallaties EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com Ondeo Industrial Solutions BV tel. 077-3231231, fax 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com www.ondeo-is.com HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

brandwerende / brandvertragende coatings

afvoer gevaarlijk afval

Vecom Metal Treatment BV tel. 010-5930299, fax 010-5930225 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl

Drent Techniek B.V. tel. 076-5017270, www.drenttechniek.nl

anodiseer (ophangrek.)

MEPACO B.V. tel. 071-5892863 Schröder Plating Service tel. 0546-681170, fax 0546-681003

C&T Technics tel. 0413-331083, fax 0413-331195 info@ct-technics.nl www.ct-technics.nl

Kluthe Benelux BV tel: +31 (0)172-516 000 fax: +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Mavom BV tel. 0172-436361, fax 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

chemisch / technisch reinigen

Vecom Metal Treatment BV tel. 010-5930299, fax 010-5930225 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl

chemisch nikkel Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111, fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

MacDermid Benelux B.V. tel. 076-5021940, fax 076-5034876 www.macdermid.com/industrial

coatinginstallaties service & onderhoud

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

anodiseer (installaties) EnviroChemie bv tel. +31 (0)23 542 69 13 fax. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

Chemetall B.V. Tel. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Mavom BV tel. 0172-436361, fax 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

anoden (titaan) Ploum Engineering tel. 0412-630097 Fax 0412-645019 www.ploumengineering.nl info@ploumengineering.nl

chemicaliën/opp. beh.

C.K.B.Boxtel tel. 0411- 682939

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Renztech tel. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl

Droogapparatuur

IST Benelux bv tel. 055-5050014 www.ist-uv.nl, info@bnl.ist-uv.com

oppervlaktetechnieken oppervlaktetechniekendecember oktober 2013

43

elektrostatisch poederspuiten, installaties

MSP Systems BV tel. 053-4303937, www.mspsystems.nl

Wagner Systemen Nederland tel.030-2410688, fax.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

elektrostatisch natlakken

Rasco Verfspuitapparatuur tel. 010-4370166, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

WSB Finishing Equipment BV Utrecht: 030-2414155 Wolvertem: (+32) 02-2694675 www.wsb-wagner.eu

filters

galvano automaten

Drent Techniek B.V. tel. 076-5017270, www.drenttechniek.nl

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

LBtec Indufinish BV tel. 0591-630003 www.lbtecindufinish.com

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

galvanotechniek, glansmiddelen Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111 fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

MacDermid Benelux B.V. tel. 076-5021940, fax 076-5034876 www.macdermid.com/industrial

Magistor B.V. tel. 0548- 519401, fax 0548-517619 www.magistor.nl / info@magistor.nl

galvanotechniek, installaties Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111 fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

glasparelstraalcabines

filters (andreae, columbus industries)

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161 fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

filters & pompen

Mavom BV tel. 0172-436361, fax 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

industriële en synergetische oppervlaktebehandeling op alle metalen

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Railtechniek van Herwijnen b.v. tel. 0344-616363, fax. 0344-611072 info@railtechniek.nl www.railtechniek.nl

AHC Benelux B.V. tel. 040-2507607, fax 040-2512287 info.eindhoven@ahcbenelux.nl

keramisch parelen

hardchroom baden (kunststof) Surtec Benelux BV tel: (077) 308 15 90, fax: (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com www.surtec.com

Filter Service Heerenveen tel. 0513-633900 fax 0513-633888 info@filterservice.nl www.filterservice.nl

hangbaansystemen

Kluthe Benelux BV tel: +31 (0)172-516 000 fax: +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Corode tel. 0411 - 68 55 00

Enthone B.V. tel. (+31)73 62 80 111 fax (+31)73 62 19 283 www.enthone.nl

Vecom Metal Treatment BV tel: 040-2507607 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl

kleur & glans

Hittebestendige en non-stick coatings Gullimex B.V. tel. 074-2657788

kleurenwaaiers Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

industriële luchtbehandeling en warmteterugwinning

Hellema Kleur kaarten Harderwijk The Netherlands

l uw Voor a aties resent p r u e rs l k waaie & n e kaart or Ral ook vo WWW.HELLEMAKLEURKAARTEN.NL

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

Kunststoflakken

industriële reiniging Mefiag Filters & Pumps B.V. Heerenveen tel. 0513-630230, fax 0513-632233 info@mefiag.com / www.mefiag.com

Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

haken

tel. 0497-339384 fax 0497-381593 info@hendor.com / www.hendor.com

44

oppervlaktetechnieken december oktober 2013 2013

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

Chemetall B.V. Tel. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

laagdiktemeters

Gullimex B.V. tel. 074-2657788

Helmut Fischer Meett. BV Tarasconweg 10, Eindhoven tel. 040-2482255, fax 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

Verlab-Oxford Instruments tel. 0162-320633, fax.0162-322907 info@verlab.nl, www.verlab.nl

lakstraten

www.belmeko.be tel. +32 5083 1183

metaal oppervlaktebehandeling Paint It The Application Company tel: 0318-643 260, fax: 0318-643 042 www.paintit.nl / info@paintit.nl CZL Tilburg BV tel. 013-5703370, fax 013-5704906 info@czltilburg.nl / www.czltilburg.nl

Multinal Group Oppervlaktebehandelingen en industriële reiniging tel: 0294-466 687 fax: 0294-418 410 info@multinal.com, www.multinal.com

Rasco Verfspuitapparatuur tel. 010-4370166, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Thermo-Clean N.V.België tel. 0032-13539060

ontvettingsinstallaties

Kermad Machinebouw bv info@kermad.nl, www.kermad.nl WSB Finishing Equipment BV Utrecht: 030-2414155 Wolvertem: (+32) 02-2694675 www.wsb-wagner.eu Metalas Cleaning Systems BV tel. 010-4356036, fax 010-2340415 info@metalas.com, www.metalas.com

Surface Treatment Ned. Maasbracht, tel. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

moffelovens

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

naverbrandingsinstallaties

Rösler Benelux B.V. Tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com, www.rosler.nl

ontvettingsmiddelen www.emotech.nl / tel: 053-4301500 Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

onderhoud aan straalinstallaties en werpstralers

natlak Renztech tel. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl Glasbeek Finish B.V. tel. +31 (0)182 612988 fax +31 (0)182 611193

Schaepman’s Lakfabrieken BV tel. 0384211345 / fax 03842210801 info@schaepman.nl www.schaepman.nl

natlakken (afdekmaterialen) Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht, Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

lijmspuitapparatuur

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

marine coatings / Scheepvaartlakken

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.com

natlakspuitapparatuur

MacDermid Benelux B.V. tel. 076-5021940, fax 076-5034876 www.macdermid.com/industrial

www.renztech.nl

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

ontbramen WSB Finishing Equipment BV Utrecht: 030-2414155 Wolvertem: 02-2694675 www.wsb-wagner.eu

Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111 fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

Rösler Benelux B.V. Tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Surtec Benelux BV tel: (077) 308 15 90 fax: (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com www.surtec.com

ophanghaken voor lakstraten/poedercoaten

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

ontlakken (in loon)

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Nordson Benelux B.V. Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht tel. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

C&T Technics tel. 0413-331083, fax 0413-331195 info@ct-technics.nl, www.ct-technics.nl

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

oppervlaktetechnieken oppervlaktetechniekendecember oktober 2013

45

Ophangrekken voor Galvano en Laktechniek

MEPACO B.V. tel. 071-5892863 Schröder Plating Service tel. 0546-681170, fax 0546-681003

reinigingsinstallaties

Wagner Systemen Nederland tel.030-2410688, fax.030-2410765 info@wagnersystemen.nl EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems tel. 0344-620662, fax 0344-617079 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

poederspuitinstallaties

ovens

Kermad Machinebouw bv info@kermad.nl, www.kermad.nl www.emotech.nl / tel: 053-4301500

www.belmeko.be tel. +32 5083 1183

Teodur BV tel. +32 13539095, fax +32 13539080 powdercoating@bel.dupont.com www.coatingsolutions.dupont.com LBtec Indufinish BV tel. 0591-630003 www.lbtecindufinish.com

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

TIGER Coatings Belgium bvba tel: +32(0)89700016 fax: +32(0)89567858 www.tiger-coatings.com

poederspuitapparatuur Glasbeek Finish B.V. tel. +31 (0)182 612988 fax +31 (0)182 611193

Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

MSP Systems BV tel. 053-4303937, www.mspsystems.nl

Nordson Benelux B.V. Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht tel. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

poedercoating (afdekmaterialen) Wagner Systemen Nederland tel.030-2410688, fax.030-2410765 info@wagnersystemen.nl Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

pompen (magnetisch aangedreven) Corode tel. 0411-685500

protective coatings

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

poederlakken/poedercoatings

AkzoNobel Powder Coatings Benelux tel: +32 (0)2 254 77 51 fax: +32 (0)2 254 77 57 www.akzonobel.com/powder

46

oppervlaktetechnieken december oktober 2013 2013

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

spuitcabines PPG Protective & Marine Coatings Merken: Sigma Coatings en Amercoat Kopraweg 35, 1047 HA Amsterdam tel. 020-4075092, fax 020-4075059 infopcbenelux@ppg.com www.ppgpmc.com

www.belmeko.be tel. +32 50.83.11.83

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Schaepman’s Lakfabrieken BV tel. 0384211345 / fax 03842210801 info@schaepman.nl www.schaepman.nl LBtec Indufinish BV tel. 0591-630003 www.lbtecindufinish.com

shotpeenen

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 www.petsonpaints.com info@petsonpaints.com

Glasbeek Finish B.V. tel. +31 (0)182 612988 fax +31 (0)182 611193 HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

Rösler Benelux B.V. Tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

poederspuitcabines

www.belmeko.be tel. +32 50.83.11.83

Metalas Cleaning Systems BV tel. 010-4356036, fax 010-2340415 info@metalas.com, www.metalas.com

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

pvd coatings Glasbeek Finish B.V. tel. +31 (0)182 612988 fax +31 (0)182 611193

MSP Systems BV tel. 053-4303937, www.mspsystems.nl

Dekracoat tel. 040 262 80 70 info@dekracoat.nl / www.dekracoat.nl

straalkasten Holtrop & Jansma B.V. Dokkum tel. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

Clemco Straalapparatuur tel. 010-4370592, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl Hevami Oppervlaktetechniek tel. 0413-376602 www.straalmiddelen.nl

Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

Hevami Oppervlaktetechniek tel. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Vacuümstraalapparatuur tel. 078-6418050, fax 078-6418059 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161 / fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Micropeen Benelux B.V. Ridderkerk, tel. 0180-463300

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

straalmiddelen

tel +32 9218 7180, fax +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu

Eurogrit B.V., Papendrecht tel. 078-6546770, fax 078-6449494 info@eurogrit.com, www.eurogrit.com

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161, fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

Magistor B.V. tel. 0548- 519401, fax 0548-517619 www.magistor.nl / info@magistor.nl

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net Sybrandy B.V. Amersfoort tel. 033-4545666, fax 033- 4655561 www.sybrandy.nl

tel. 0495 – 592 210 / fax. 0495 – 588 881 www.oppervlaktebewerking.com verhoevenbv@online.nl

straalinstallaties tel: +32 9218 7180, fax: +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

C.K.B. Boxtel tel. 0411-682939

Drent Techniek B.V. tel. 076-5017270, www.drenttechniek.nl

LBtec Indufinish BV tel. 0591-630003 www.lbtecindufinish.com

temperatuurregistratie & analyse

Gullimex B.V. tel. 074-2657788

titaan (bevestigings-) materialen

MEPACO B.V. tel. 071-5892863

transportsystemen

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

tanks (kunststof) Sybrandy B.V. Amersfoort tel. 033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

straalcabines

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161, fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161 fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

stralen (afdekmaterialen)

Sybrandy B.V. Amersfoort tel. 033-4545666, fax 033- 4655561 www.sybrandy.nl Straalmiddel Nederland Wheelabrator-Allevard Holland tel. 0341 563831, fax 0341 494114

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Railtechniek van Herwijnen b.v. tel. 0344-616363, fax. 0344-611072 info@railtechniek.nl www.railtechniek.nl

twee-componenten apparatuur

WSB Finishing Equipment BV Utrecht: 030-2414155 Wolvertem: (+32) 02-2694675 www.wsb-wagner.eu

www.agtos.com Distributie Nederland: De Ploeg Techniek BV tel. +31 (0)492 539 812 www.deploegtechniek.nl

oppervlaktetechnieken oppervlaktetechniekendecember oktober 2013

47

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

Technospray Spuitapparatuur tel: 0168-382111, fax: 0168 380780 info@technospray.nl www.technospray.nl

UV en EBC Lak

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

verduurzamen van metaal

WSB Finishing Equipment BV Utrecht: 030-2414155 Wolvertem: 02-2694675 www.wsb-wagner.eu

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Ondeo Industrial Solutions BV tel. 077-3231231, fax 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com www.ondeo-is.com

LBtec Indufinish BV tel. 0591-630003 www.lbtecindufinish.com

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

MEPACO BV tel. 071-5892863

verwarmingselementen

www.rotocoat.nl info@rotocoat.nl Dé Duplexspecialist met: - eigen transport - één aanspreekpunt - één factuur - één garantieverlener

verhuizingen van coatinginstallaties

Renztech tel. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl www.renztech.nl

waterbehandeling

Corode tel. 0411-685500

Rasco Verfspuitapparatuur tel. 010-4370166, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

48

oppervlaktetechnieken december oktober 2013 2013

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

verwerking afvalstromen BWT Nederland B.V. tel. +31 (0)88 750 90 00 fax +31 (0)88 750 90 90 www.bwtnederland.nl Ondeo Industrial Solutions BV tel. 077-3231231, fax 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com www.ondeo-is.com

voorbehandelingsinstallaties

EnviroChemie bv tel. +31 (0)23 542 69 13 fax. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

tel: +32 9218 7180, fax: +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Eurowater BV tel. 088-0005000 www.eurowater.nl

www.belmeko.be tel. +32 50.83.11.83

Paint It The Application Company tel: 0318-643 260, fax: 0318-643 042 www.paintit.nl / info@paintit.nl

Hevami Oppervlaktetechniek tel. 0413-376602 www.straalmachines.nl

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

verfspuitapparatuur

CAP Industrial B.V. tel- 010-4374737, fax-010-2623190 info@cap-industrial.nl www.cap-industrial.nl

werpstralers

Corode tel. 0411-685500

verwarmingselementen (teflon) B E S CHERM ING EN KLEUR

MAGNETO Special Anodes BV tel. 010-26207 88, fax 010-2620201 www.magneto.nl

Glasbeek Finish B.V. tel. +31 (0)182 612988 fax +31 (0)182 611193

verwarmings- en koelelementen (titaan en rvs) www.coatinc.com, info-nl@coatinc.com The Coatinc Company, uw partner voor anodiseren, duplex, natlakken, poedercoaten, thermisch verzinken, hoge temperatuur verzinken, centrifugaal verzinken en Geomet

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Lubron Waterbehandeling BV tel. 0162-426931, www.lubron.eu

VErEnIgIng Voor oppErVlakTETEchnIEkEn Van maTErIalEn Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaald u per jaar slechts € 330,-. Bijplaatsing van een logo in full color per jaar € 305,- ongeacht het aantal rubrieken.

Voor informatie over het brancheregister of andere vormen van adverteren kunt u contact opnemen met:

Vincent IJff van Jetvertising Telefoon (070) 399 00 00 E-mail: vincent@jetvertising.nl Website: www.jetvertising.nl

jetvertising