Oppervlaktetechnieken februari 2014

oppervlaktetechnieken het vakblad voor de oppervlaktebehandelende industrieĂŤn

02

58e jaargang februari 2014 www.vom.nl

Thema Metaalconservering ESEF/Techni-show Industriebeurs 11-14 maart Jaarbeurs Utrecht Materials 2014 Materialenvakbeurs, 16-17 april, Veldhoven

Vooruitblik ESEF/Techni-Show Cursus Metaalconservering Opdrachtgeversoverleg Staalconservering Discussie zoutsproeitest Bedrijven: Holland Mineraal, JC Straaltechniek oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

1

Built for performance.

Grote successen vereisen de juiste focus. Daarom richten wij ons bij Axalta Coating Systems – voorheen bekend als DuPont Performance Coatings – voor honderd procent op de wetenschap en technologie achter onze coatings. Na 145 jaar vol innovaties zijn wij nog altijd even geïnspireerd om het steeds beter te doen, met nog beter presterende producten.

Gedreven door passie en ambitie, leggen we de lat voortdurend hoger om onze klanten een nog mooiere toekomst te bieden.

Kijk voor meer informatie op axaltacoatingsystems.com

Axalta en Axalta Coating Systems zijn handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van Axalta Coating Systems, LLC en alle gelieerde ondernemingen. © 2013, Axalta Coating Systems, LLC en alle gelieerde ondernemingen.

Alle rechten voorbehouden.

2

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de Vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION).

Verschijnt elfmaal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren. redactie Jetvertising (hoofdredactie) Redactieteam: E.J.D. Uittenbroek (hoofdredacteur), A.C. van der Leer (redacteur/vertaler). realisatie E.J.D. Uittenbroek (technische journalistiek buitenland en binnenland), A.C. van der Leer (redacteur/vertaler), C. Versteeg (opmaak), C. Berenbak (journalistiek binnenland), D. Driesenaar (journalistiek binnenland) J. Oonk (technische journalistiek binnenland), Jaap van Peperstraten (journalistiek binnenland) A. van Wijck (technische journalistiek binnenland). redactieadviesraad H. Bosveld (VOM), C. Nieuwland (Rijkswaterstaat), G. Rutjes (ROC van Twente), E. Stremmelaar, J. Westerveld (Kluthe Benelux) A. Winkelaar (CTC Consult). redactieadres Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl abonnementen Abonnementsprijs: € 87,50 Buitenland: € 87,50 Kortingsregeling leden ingenieursvereniging KIVI/NIRIA: 50%.

Abonnementen kunnen ieder moment ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging, U ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging. Bij niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen de voor dat nieuwe jaar geldende abonnementsprijs.

Opzeggingen en adreswijzigingen kunt u mailen naar info@vom.nl of invullen op www.oppervlaktetechnieken.nl advertentieverkoop Jetvertising bv Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax 070-390 24 88 Vincent IJff: Vincent@Jetvertising.nl after-sales: advertenties@jetvertising.nl

ontwerp en opmaak Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl druk Senefelder de Misset, Doetinchem www.senefelder.nl uitgave Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de Vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland, www.vom.nl copyright 2014 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

De uitgever, Vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Beste Leden van de ION, De wereld verandert snel. Daarbinnen verandert ook het level playing field en dus ook de rol van bedrijven, de samenwerkingsverbanden tussen bedrijven en daarmee ook de rol van de branchevereniging. Daarom verandert uw branchevereniging mee. Sinds 1 januari van dit jaar zijn meerdere brancheverenigingen samengegaan. Ze zijn opgegaan in de nieuwe Vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Een branchevereniging met 320 leden die door haar omvang veel beter de belangen van haar leden kan behartigen. In totaal staan we voor meer dan 6.000 medewerkers in de core business. En volgens ingewijden is dat d 600.000.000,- omzet in de BV Nederland.

De Vereniging ION is een branchevereniging die haar leden wil helpen te innoveren. Want iets dat nu heel goed is, kan dat over een aantal jaren zomaar niet meer zijn. Er komen nieuwe materialen zoals kunststoffen, maar ook het gebruik van robots zal toenemen. En wat te denken van oppervlaktebehandeling bij 3D geprinte aluminium- of titaniumdelen? We weten nog niet precies wat er op ons afkomt, maar we zullen nieuwe wegen inslaan.

En dan gaat het niet alleen meer over ons vakmanschap. Ook uw rol in de keten zal veranderen. Toeleverketens zullen meer geïntegreerd gaan werken en tussenschakels die wel kosten genereren, maar geen productwaarde opleveren, zullen geëlimineerd worden.

Verder zal er een focus komen op maatschappelijk verantwoord ondernemen en op het vergroten van het kwaliteitsdenken.

Zelfregulering zoals CE-markering zal om een antwoord vragen dat de continuïteit van ondernemingen waarborgt. Dat alles met als doel de concurrentiekracht van de BV Nederland te vergroten en u als industrieel oppervlaktebehandelende onderneming daar een belangrijke rol in te laten spelen. De vereniging is daarbij graag een actieve partij. We geven graag invulling aan de slogan: collectieve belangenbehartiging met een individueel karakter.

Rik van Thiel Voorzitter ION

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

3

an al ys es

ee rs te

25 % op ko rti ng

GALVANISCHE BADANALYSES

beits / activering • brons • cadmium • chroom • cobalt-tin • elektrolytisch polijsten glans nikkel • glanschroom • goud • goud (cyanidisch) • half glans nikkel hardchroom • indium • koper (cyanidisch) • koper (printplaten) • koper (zuur) messing • nikkel • nikkelstrike • nikkelijzer • nikkelsulfaat • nikkelsulfamaat ontvetting • palladium • palladiumnikkel • parelglansnikkel • passivering ruthenium • stripper • stroomloos nikkel • tin (MSA) • tin (zuur) • tin-lood zilver • zinkaat • zink (alkalisch) • zink-cobalt • zuur zink • zwartchroom waterzuivering • etc.

Ook pH • dichtheid • geleidbaarheid • Hull cel plaatjes • laagdikte metingen (XRF Fischerscope) • corrosie • etc. leuke pakketprijzen • transport zorgvuldig verzorgd via Postma Express

ANALYSES | TESTS | PROJECTS | PILOTS | CONTRACT R&D | ENGINEERING | ASSISTANCE

Certificate of quality [ISO 9001 / AS 9100]

EKKERSRIJT 1501 | 5692 AN | Son (bij Eindhoven) T 040-7515249 | F 040-7515306

E lab@innplate.com | W www.innplate.com GALVANO TECHNISCH LABORATORIUM GT14_ANZ_B_Oppervlaktetechnieken_NL_90X132_Layout 1 06.11.13 11:17

Glasbeek ad 1.pdf 1 7-11-2013 11:37:09

GrindTec Wereldwijd leidende beurs voor slijptechniek

C

M

Y

CM

19 - 22 maart • 9 - 18 uur Messe Augsburg Duitsland www.grindtec.de

MY

CY

CMY

K

Het uitgebreide marktoverzicht met alle toonaangevende aanbieders

Organisator: AFAG Messen und Ausstellungen GmbH • Augsburg Germany • Tel +49 (0)821 - 5 89 82 - 390 • grindtec@afag.de

4

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

inhoud februari 2014

24 OGOS: integraal aanbesteden Edward Uittenbroek, hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken Opdrachtgeversoverleg Staalconservering OGOS is een samenwerkingsverband van zeven opdrachtgevende partijen, die gezamenlijke belangen hebben bij de verdergaande professionalisering van staalconservering. Vakblad Oppervlaktetechnieken vroeg daarover door.

6 ION-nieuws Diverse berichtgeving van het secretariaat.

12 Kort nieuws Diverse berichtgeving uit de markt.

18 2014 goed beursjaar VNU Exhibitions Van 11 tot en met 14 maart presenteren de maakindustrie en de leveranciers van industriële productietechnologie zich gezamenlijk in de Jaarbeurs in Utrecht.

32 Samen werken in Werkendam Chris Berenbak, Hoofdzakelijk Een kijkje in de keuken van het ondernemende bedrijf JC Straaltechniek te Werkendam.

36 Zoutsproeitest: vergelijken, niet voorspellen!

Tijdens het congres Protective Coatings in september 2013 waren er behalve een inleidend college, een cursus en congreslezingen diverse discussiegroepjes die de diepte in gingen onder leiding van een vakexpert. In het kader van Thema Metaalconservering een weerslag van de expertdiscussie over de voors en tegens van corrosietesten.

40 Gespot Een informatieve grabbelton van opmerkelijk technisch en markteconomisch nieuws, zoals dat in de vakbladen, op internet en anderszins bekend is gemaakt.

22 Baliq-coating genomineerd voor ESEF Award Jan Oonk, Oonk Tekstbureau voor Industrie en Techniek Met zo’n vijftien exposanten is de sector oppervlaktebehandelingen niet al te royaal vertegenwoordigd op vakbeurs ESEF 2014. Des te opmerkelijker is het dat een van hen, Oerlikon Balzers Coating Benelux, met zijn nieuwe Baliq-coating tot de drie genomineerden behoort voor de ESEF Award in de categorie ‘innovatieve materiaaltoepassingen’.

44 Op zoek naar samenwerkingspartners In deze vaste rubriek een bloemlezing van partnerverzoeken en -aanbiedingen uit de database van het Enterprise Europe Network NL.

48 Terugblik: Normalisatiealarm!!!

De maandelijkse column van hoofdredacteur Edward Uittenbroek.

28 Het moet állemaal kloppen In het kader van thema Metaalconservering een impressie van de cursus Metaalconservering waarmee detacheerder Redwave zorgt dat mensen goed beslagen ten ijs komen.

34 Internationaal denken als dagelijks werk Jaap van Peperstraten, Ellemi Tekstproducties Holland Mineraal houdt onder meer zijn ogen open via Enterprise Europe Network, dat dit familiebedrijf via vakblad Oppervlaktetechnieken ontdekte. Maar er is nog veel meer te melden!

Bij de voorpagina Werk in uitvoering bij De Back te IJmuiden, waar Redwave het praktijkdeel van de cursus Staalconservering onlangs gaf (zie het thema-artikel “Het moet állemaal kloppen”). Redwave is marktleider in het detacheren van gekwalificeerd technisch personeel voor de uitvoering van Drilling, Production, Marine contracting en Construction & Maintenance-werkzaamheden binnen de Nederlandse en Britse offshore olie- en gasmarkt.

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

5

ion nieuws

Op 12 december was de ledenvergadering bij het Louwman Oldtimermuseum te Den Haag.

Voortgang ontwikkeling Vereniging ION Een belangrijke taak van de nieuwe bezetting van het bureau van de Vereniging ION is het in stand houden van alle (goede) zaken die reeds liepen en daarnaast verbeteren wat nog beter kan.

Een belangrijk aandachtspunt hierbij is communicatie en informatie. Vandaar dat we, naast de vele persoonlijke contacten, u via dit medium willen laten weten waar we mee bezig zijn.

Een belangrijke reden van de fusie van de oorspronkelijke verenigingen is het creëren van schaalgrootte. Inmiddels vertegenwoordigen we ongeveer 350 lidbedrijven met 6.000 medewerkers die direct betrokken zijn bij oppervlaktebehandelingen. Voor de positie van de Vereniging ION in politieke en regelgevende gremia een belangrijke meerwaarde. De belangenbehartiging van de branche krijgt daarmee letterlijk meer gewicht.

Inmiddels zijn de sectoren bepaald en zal het verenigingsbestuur de komende tijd vorm en inhoud gaan geven aan de opstart van de sectoren. Dit alles moet uiteindelijk leiden tot een volwaardige structuur die tijdens de Algemene Ledenvergadering van 5 juni in zijn volle omvang aan de leden gepresenteerd wordt. Uiteraard worden de lidbedrijven de komende maanden betrokken bij en geïnformeerd over de voortgang van dit proces. Mocht u echter een meer actieve rol willen spelen bij de vereniging, dan bent u van harte uitgenodigd om dat aan het secretariaat kenbaar te maken.

6

Potentiële kandidaten voor sectorbesturen en/of werkgroepen zullen dan voor een informatiebijeenkomst in maart worden uitgenodigd. Overigens wordt de sector waartoe u behoort bepaald door de kernactiviteit waarin uw bedrijf actief is. Het is geenszins bedoeld als een begrenzing van uw netwerkmogelijkheden. U bent van harte uitgenodigd om ook bij andere sectoren aanwezig te zijn. De randvoorwaarden hiervoor zijn in het Huishoudelijke Regelement vastgelegd.

Ten aanzien van de huisstijl is een en ander nu duidelijk en uitgewerkt. De correspondentie is inmiddels aangepast. De komende maanden zullen we gaan gebruiken om ook de website aan te passen en bijvoorbeeld het vakblad Oppervlaktetechnieken een nieuwe ‘look and feel’ te geven.

In navolging van haar rechtsvoorgangers is de Vereniging ION actief op het gebied van scholing en opleiding. Inmiddels is de Raad van Toezicht bij elkaar gekomen en is besproken hoe we de cursussen nog beter op de marktwensen kunnen laten aansluiten. De ideeën daarover zullen de komende maanden vorm en inhoud krijgen. In een van de volgende nummers van Oppervlaktetechnieken zullen we hier uitgebreid op terugkomen. Omdat een cursus op het gebied van een kwaliteitsstructuur in bedrijven die actief zijn met oppervlaktebehandelingen in het cursusaanbod ontbreekt, wordt momenteel gewerkt aan het invullen van een dergelijke cursus. Deze cursus moet bedrijven ook helpen om te komen

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

tot de invoering van de nieuwe NEN-EN 1090 norm. Zowel voor de invoering van de norm NEN EN 1090 als voor het behalen van de kwaliteitscertificaten Qualicoat, Qualanod en Qualisteelcoat heeft de Vereniging ION een overeenkomst gesloten met IFO Nederland. Voor lidbedrijven zijn er aantrekkelijke kortingen op de activiteiten van IFO Nederland ten behoeve van de certificering en conformiteitsverklaring.

Zoals afgesproken, zullen de kwaliteitslabels in een aparte entiteit worden ondergebracht. Momenteel wordt er gewerkt aan de creatie van Qual.ION, de masterlicentiehoudster van de labels Qualicoat, Qualisteelcoat en Qualanod. Inmiddels zijn ook diverse werkgroepen bij elkaar geweest.

De activiteiten die hier plaatsvinden zijn uiteraard bedoeld voor een verbetering in de branche. Een mooi resultaat is de zoutsproeitest. Op grond van de resultaten van de Nederlandse werkgroep lijkt de Europese standaard te worden gezet.

De werkgroep zal in een van de volgende nummers van Oppervlaktetechnieken uitgebreid aan het woord komen over deze zoutsproeitest. De komende tijd zullen we op diverse evenementen aanwezig zijn. Zie hiervoor de agenda. De Verenging ION wil zich verder ontwikkelen tot een brancheorganisatie die er toe doet in de BV Nederland. We zullen vorm en inhoud geven aan de slogan: Collectieve belangenbehartiging met een individueel karakter.

Vereniging ION aanwezig op vakbeurs Materials Op 16 en 17 april vindt de tweede editie van ‘Materials, Engineering & Technology’ in Veldhoven plaats. Tijdens deze unieke vakbeurs met congres worden de bezoekers geïnformeerd en geïnspireerd over: (nieuwe) materialen, warmtebehandelingen, materiaalkarakterisering, analysetechnieken, oppervlaktetechnieken, verbindingstechnieken, recycling, schaarste, schade-onderzoek en specialistische materiaalbewerkingen.

Vereniging ION is verheugd de samenwerking met Mikrocentrum aan te gaan om op Materials 2014 oppervlaktetechnieken te promoten. Daarom heeft Vereniging ION een eigen paviljoen op Materials 2014, waar een aantal leden de nieuwste technieken kunnen promoten. Door de extra aandacht die het Vereniging ION-paviljoen zal trekken, zijn de leden verzekerd van

veel aanloop en gerichte bezoeken.

De kernpunten van Vereniging ION, te weten: belangenbehartiging, kennisoverdracht, professionalisering en ondersteuning zullen extra onder de aandacht gebracht worden bij alle bezoekers van de beurs. Tevens hoopt Vereniging ION door op Materials 2014 aanwezig te zijn meer in contact te komen met engineers, architecten, opdrachtgevers en andere stakeholders uit de keten om het bewustzijn van een goede oppervlaktebehandeling onder de aandacht te brengen.

Tijdens de beurs zullen er ook een congres en korte workshops zijn. Vereniging ION zal daaraan ook een bijdrage leveren. Onze directeur, Egbert Stremmelaar, zal de visie en missie van Vereniging ION verwoorden en technische specialisten zullen innovatie

- 110 exposanten uit binnenen buitenland; - 1.500 unieke bezoekers; - Hoogwaardig congresprogramma met 42 lezingen; - Inspirerende materialententoonstelling door MATERIA, met ruim 100 samples.

in de oppervlaktebehandelende industrie deskundig aan de man brengen.

Meer informatie www.materialenbeurs.nl www.vereniging-ion.nl Geïnteresseerde Vereniging ION-leden kunnen informatie over een stand opvragen bij het secretariaat, er zijn er nog enkele plaatsen beschikbaar.

(advertentie)

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

7

ion nieuws IN MEMORIAM: CEES BIJL Met het overlijden van Cees Bijl is iemand heengegaan die veel heeft betekend voor de oppervlaktetechnologie en corrosiebestrijding in Nederland, daarbij in het bijzonder voor de Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen VOM (thans Vereniging ION, Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland – red.).

Cees Bijl was sinds 1969 betrokken bij het Bestuur van de VOM: als lid Algemeen Bestuur, als lid Dagelijks Bestuur, als vicevoorzitter, als voorzitter. In 1996 nam hij, na 27 jaar, afscheid van het bestuur van de VOM. Als bestuurslid heeft hij in 1975 de – toen grote – arbeidsorganisatie van de VOM gereorganiseerd. Mede door zijn toedoen werd de werkorganisatie ondergebracht in de Stichting Uitvoeringsorgaan STUVOM, waaruit het latere Adviescentrum VOM voortkwam. In 1984 nam hij het voorzitterschap van de VOM waar wegens ziekte van de toenmalige voorzitter ing. N.T. van Bennekum.

Vanuit zijn activiteiten binnen de VOM was Cees Bijl nauw betrokken bij de corrosiebestrijding in Nederland. Van 1984 tot 1992 was hij voorzitter van het Nederlands Corrosie Centrum (NCC). De in 1988 door hem geïnitieerde Commissie Identiteit poogde een symbiose tussen de VOM, het NCC en de Stichting Materiaal Onderzoek in de Zee (SMOZ) tot stand te brengen: het bleef bij een symbiose tussen het NCC en de SMOZ. Hij was ook de initiator van de

RD&T) richtte hij in de zestiger jaren de afdeling Oppervlaktetechnologie op. In 1971 startte hij de Speurwerkcommissie VOM. Hij was een groot voorstander van collectieve research voor het MKB. Maar bovenal was Cees Bijl een “staalman”. Middels zijn directeurschap van het Centrum Staal was hij dé spin in het staalinformatieweb. Daarbij ging het hem vooral om de verduurzaming van staal en de daarbij horende normeringen. Zijn speciale aandacht ging naar bruggen uit.

Cees Bijl was een voorbeeld van een goed bestuurder die jonge mensen een kans gaf.

Vanuit zijn brede visie zou hij de oprichting van de Vereniging ION zeker hebben toegejuicht.

Corrosiedagen NCC die in de jaren ’80 een groot succes waren. Ook was Cees nauw betrokken bij de activiteiten van de Europese Federatie voor Corrosie (EFC) en de European Coil Coating Association (ECCA), de Europese prefinishing-organisatie.

Ir. Cornelis Leendert Bijl heeft, zowel organisatorisch als vaktechnisch, veel voor de VOM betekend. Hij moet direct worden genoemd met andere “structuurdragers” van de VOM als Borghardt, Groenendijk en Lussenburg. Persoonlijk heb ik hem in verschillende functies mogen opvolgen.

Op 5 november 2013 werd hij op de Protestantse Begraafplaats Charlois in Rotterdam begraven.

Wij blijven hem in herinnering houden.

Ook de research (toen vaak “speurwerk” genoemd) had zijn grote belangstelling.

Binnen het toenmalige Researchlaboratorium van Hoogovens (thans Tata Steel

Ir. Evert Nagel Soepenberg Oud-lid AB-VOM Oud-voorzitter NCC Oud-voorzitter SMOZ

Op 30 oktober 2013 overleed op 84-jarige leeftijd ir. Cornelis Leendert (Cees) Bijl, Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Nieuwe leden Sinds de vorige vermelding zijn de volgende nieuwe leden toegetreden tot de vereniging:

Deege Metaal Finishing bv Postweg 43 3769 BV Soesterberg Tel.: 0346-351562 info@dmf-coating.nl www.dmf-coating.nl Activiteiten: poedercoaten, natlakken

Persoonlijk lid:

Management en Advies Dupont (MAD) Broeckhovenstraat 56 B-2960 Brecht (België) Tel.: 06-1489 7629

We heten deze nieuwe leden van harte welkom bij de Vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland.

8

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

> 2 3e 7. 00 0 0 ex e d i 0 po t i e be s zo an e k te er n s >

Meer oog voor oppervlaktebehandeling van materialen

Dit is uw kans!

Vergroot uw omzet op dé vakbeurs voor oppervlaktetechniek.

VOM, de Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, organiseert Surface 2014, dé vakbeurs voor oppervlaktetechniek. Een ambitieus vervolg op de succesvolle voorgaande edities. Oppervlaktebehandeling geeft producten meerwaarde. Dat moet gezien worden.

De beurs heeft ijzersterke troeven. Een hoge waardering en de specifieke interesse van meer dan zevenduizend bezoekers, de ondersteuning door tal van branches, de inspirerende exposities en het indrukwekkende

deelnemersveld met ruim 200 toeleveranciers en applicateurs uit binnen- en buitenland.

Ontmoet uw doelgroepen op Surface 2014. Verzeker u nu van uw standplaats. De voorgaande edities waren al maanden voordien volgeboekt. Bel Rob Lindenbergh van 2XPO C.V. telnr. +31 73 629 39 39 of stuur een e-mail naar info@surfacevakbeurs.nl. Voor meer info zie ook www.surfacevakbeurs.nl

Surface 2014. Alles behalve oppervlakkig.

In samenwerking met:

7 t/m 9 oktober Brabanthallen ‘s-Hertogenbosch oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

9

ion nieuws Themamiddag EN 1090 en CE-markering Hoe zit het nou met die verplichte CEmarkering? Waarom vragen steeds meer opdrachtgevers naar de EN 1090? Waaraan moet ik voldoen, wat houdt het in?

Moet ik mijn bedrijf certificeren?

We geven antwoord op de vraag wat er van hem verwacht en gevraagd kan worden, maar ook wat er wettelijk verplicht is en hoe hij dit zo efficiënt mogelijk kan regelen.

Vanaf 1 juli van dit jaar is de CE-markering voor dragende aluminium- en staalconstructies verplicht. Dit is geregeld in de EN 1090. In deze themabijeenkomst gaan we in op de inhoud van de norm, de verplichtingen, keuringen, certificering en de kosten daarvan. We beginnen vanuit het constructiebedrijf, maar zullen daarna snel inzoomen op de oppervlaktebehandelaar.

Na deze themabijeenkomst weet u niet alleen alles over de norm, maar bent u als oppervlaktebehandelaar ook een gelijkwaardige gesprekspartner voor uw opdrachtgever. Bovendien heeft u voldoende kennis opgedaan om een goede afweging te maken hoe u met verplichtingen uit de norm kunt omgaan.

Pauline Meijwaard (IfO Nederland) zal een presentatie geven getiteld “EN 1090 / CE-markering en coaters; waar moeten coaters aan voldoen en wat is de relatie met Qualicoat en Qualisteelcoat?

Programma 26 maart 13.00 uur ontvangst 13.30 uur start Welkom en inleiding Egbert Stremmelaar, Vereniging ION Pauline Meijwaard, IfO Nederland (tevens dagvoorzitter) EN 1090 / CE-markering en staalconstructeurs; wat staat er in de norm en waar moeten constructiebedrijven aan voldoen?

Fred Vasquez, Vereniging Samenwerkende Nederlandse Staalbouw EN 1090 / CE-markering en thermisch verzinken Paul ter Haar, Zinkinfo Benelux EN 1090 / CE-markering en coaters; waar moeten coaters aan voldoen en wat is de relatie met Qualicoat en Qualisteelcoat?

Pauline Meijwaard, IfO Nederland EN 1090 / CE-markering en certificering; wat houdt certificering in, hoe ziet een inspectie eruit, wat kost het?

Eko Burger, IfO Nederland 16.00 uur Afsluiting met borrel Aan deelname zijn geen kosten verbonden, wel graag aanmelden via secretariaat@ vereniging-ion.nl.

NEN-EN 1090 voor oppervlaktebehandelaars Vanaf medio 2014 vallen alle constructiedelen met lastdragende eigenschappen, die in de hoofdberekening worden meegenomen als lastdragend, onder de norm NEN-EN 1090. Deze constructiedelen moeten worden voorzien van een CE-markering. De verplichte geharmoniseerde norm maakt een eind aan aparte regeltjes per land voor het vervaardigen en verhandelen van stalen en aluminium-constructies.

De norm heeft consequenties voor fabrikanten van stalen en aluminium-constructiedelen voor de bouw. Ook voor oppervlaktebehandelaars heeft deze norm consequenties. Om u daarover te informeren is er op 26 maart vanaf 13.30 uur op de locatie Einsteinbaan 1 te Nieuwegein een themabijeenkomst over deze materie (zie elders in deze rubriek). Vooruitlopend op deze bijeenkomst kunnen wij u melden dat alle bedrijven die reeds gecertificeerd zijn volgens Qualicoat, Qualisteelcoat of Qualanod ruim voldoen aan deze norm. Leden van de Vereniging ION kunnen tegen een gereduceerd tarief een conformiteitsverklaring opvragen.

10

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

In de toekomst zal deze conformiteitsverklaring standaard worden opgenomen in de certificering.

Bedrijven die (nog) geen kwaliteitscertificaat hebben, kunnen uiteraard een kwaliteitscertificaat behalen, maar kunnen ook een conformiteitscertificaat NEN-EN 1090 behalen. Voor leden heeft de Vereniging ION hiervoor een aantrekkelijk aanbod voor de auditering. Aan een cursus wordt momenteel gewerkt.

Vanaf medio 2014 zal de Vereniging ION de lidbedrijven die Qualicoat-, Qualisteelcoat- of Qualanod-gecertificeerd zijn of een conformiteitsverklaring NEN-EN 1090 hebben, op haar website gaan vermelden. Voor potentiële opdrachtgevers een bevestiging dat het oppervlaktebehandelend bedrijf waarmee zij zaken doen aan de norm voldoet.

In het aprilnummer van Oppervlaktetechnieken zullen we uitgebreid terugblikken op de themamiddag.

Ontwerp met voorbedachten rade Onder de titel ‘Limburg & Co’ houdt de Provincie Limburg op 10 april op het terrein van de Chemelot-campus een themadag over oppervlaktebehandeling van metalen en plastics.

Vereniging ION zal hier aanwezig zijn om de branche te vertegenwoordigen. Tevens zal een aantal leden een presentatie en/of pitch geven. Het doel van Limburg & Co is om partijen

die innovatieve oplossingen hebben in contact te brengen met partijen die met vraagstukken bezig zijn. In discussiegroepen zullen vraagstukken en oplossingen worden besproken en volgt er samenwerking tussen de verschillende partijen. Op 10 april zal Vereniging ION aftrappen met het onderwerp ‘Ontwerp met voorbedachten rade’.

ION BrancheBarometer januari Uit de laatste meting van de ION BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling (in samenwerking met MCB) blijkt dat de inkoopmanagers in de metaalbewerkende branche ‘Oppervlaktebehandeling’ in januari veel minder positief dan in december zijn over de groei in de branche: indexscore 54,8 versus 67,1. De branche ontwikkelde zich in januari wel vrijwel hetzelfde als de totale Nederlandse industrie (54,8, wordt maandelijks door branchevereniging Nevi gemeten). Omdat een score hoger dan 50 ‘groei’ betekent, kan geconcludeerd worden dat er in de Oppervlaktebehandeling (maar ook in de industrie algemeen) sprake is van groei.

De BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling van de Vereniging ION is (evenals de Nevi Inkoopmanagersindex) opgebouwd uit vijf componenten. Met betrekking tot de ontwikkeling in januari ten opzichte van december zijn over deze componenten de volgende conclusies te trekken: - De productie in de branche Oppervlaktebehandeling ontwikkelt zich veel minder positief ten opzichte van vorige maand; - Over de orders denken de inkopers veel minder positief; - De levertijd van de leveranciers is veel korter; - De voorraden eindproduct zijn vrijwel hetzelfde; - Over de werkgelegenheid denkt men veel minder positief.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, nemen volgens de inkopers flink toe ten opzichte van vorige maand.

Ten opzichte van de totale industrie (Nevi) zijn de volgende conclusies te trekken over de verschillende aspecten in de afgelopen maand: - Het productieniveau is in de Oppervlaktebehandeling in januari veel minder goed dan in de totale industrie; - Het orderniveau is vrijwel hetzelfde; - De levertijden van de leveranciers zijn veel langer;

Opmerking: de relatieve vlakheid van de Nevi-lijn is te verklaren door de grote verscheidenheid aan industrieën waaruit deze is opgebouwd.

- De voorraadniveaus in de Oppervlaktebehandeling zijn vrijwel hetzelfde; - Over de werkgelegenheid denken de inkopers positiever.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, zijn in de Oppervlaktebehandeling relatief flink hoger dan in de totale industrie.

Nieuwe deelnemers aan de BrancheBarometer (mits oppervlaktebehandelaar) zijn van harte welkom: ze krijgen sneller en specifiekere resultaten. Meldt u aan via www.formdesk.nl/vom/ abonnee. Bent u leverancier voor de oppervlaktebehandelende industrie of wilt u het persbericht maandelijks ontvangen, meldt u dan gratis aan via www.formdesk.nl/vom/pers.

Vereniging ION op ESEF Van 11 tot en met 14 maart wordt in de Jaarbeurs te Utrecht de vakbeurs ESEF gehouden. Op deze beurs zal de Vereniging ION aanwezig zijn in het paviljoen van de Koninklijke Metaalunie (01D116).

Op het onderdeel Kennis van Metaal (KvM) zal Vereniging ION haar betrokkenheid laten zien door haar expertise op het gebied van oppervlaktebehandelingen te tonen. Wij ontmoeten u daar graag

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

11

kort nieuws

agenda Maart Marine Coatings Congres van congresorganisator Vincentz Network 4-5 maart, Düsseldorf (D) > www.European-Coatings.com/events JOT Pulvertagung Poedercoatcongres van Journal für Oberflächentechnik JOT 6-7 maart, München (D) > www.JOT-Oberflaeche.de/ Veranstaltungen Techni-Show Vakbeurs voor de industriële productietechniek 11-14 maart, Jaarbeurs Utrecht > www.technishow.nl

Kijk verder vooruit op www.oppervlaktetechnieken.com ESEF European Subcontracting and Engineering Fair; grootste en belangrijkste vakbeurs in de Benelux op het gebied van toeleveren, uitbesteden, productontwikkeling en engineering 11-14 maart, Jaarbeurs Utrecht > www.ESEF.nl Nationaal Buisleidingen Platform Congres van het Institute for International Research IIR 18-19 maart, Ridderkerk > www.IIR.nl/Buisleidingen Themabijeenkomst EN 1090 en CE-markering Informatiemiddag over EN 1090 en CE-markering van ION in samenwerking met IfO Nederland 26 maart, Metaalunie, Nieuwegein > www.vereniging-ION.nl

April NACE Benelux CIP-dag Dag over corrosiemonitoring van NACE Benelux in het kader van het Coating Inspector Programme 3 april, Kontich (B) NACE Benelux–secretariaat, VOM België: Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen: > info@VOM.be NACE Coating Inspector Programme Level 2 Trainingsweek die kwalificeert tot NACE-corrosieinspecteur (National Association of Corrosion Engineers) 7 t/m 12 april, Spijkenisse > www.NACE.org

straalcabines vrijstraalhallen werpstraalmachines T EC H N straalmiddelen ISHOW Hal 8 bandzaagmachines S tand gereedschappen B 0 58 krimpapparatuur hardingsovens ultrasoon reinigingsystemen sproeiwascabines

+31 (0)74 255 82 82 WWW.LEERING.NL

12

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com 0378AdvVOM_185x132_TechS.indd 1

04-02-14 09:25

Superieure antigas eigenschappen

Coaten van verzinkt staal?

Laag verbruik / hoog rendement

De ideale oplossing!

De poedercoatingindustrie wordt vaak geconfronteerd met ondergronden welke poreus zijn, bijvoorbeeld verzinkt of gegoten materiaal. Tijdens het moffelproces treedt gas en/of vocht uit deze ondergronden naar buiten en zorgen voor storingen (kratertjes,

Energiebesparing Hoge productiviteit

luchtbelletjes, etc.) in de lak. Met de specifieke formulering van Alesta® IP Low Bake Degassing bereikt u toch een perfecte gladde finish. De IP Low Bake formulering kan op lage temperatuur gemoffeld worden = energiebesparing en minder ontgassing.

De Riemsdijk 4 - Tiel

Tel.: 0344 – 620662

www.eurolacke.nl

info@eurolacke.nl

Ontlakken? www.ct-technics.nl

de Kunst van continuïteit ontlakken • reinigen • oppervlakte-behandeling

C&T adv210x74mm.indd 1

technics b.v.

24-10-11- Week 43 09:22

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

13

kort nieuws Een nieuw concept voor Eurofinish 2015 Eurofinish, de Europese vakbeurs voor oppervlaktetechnieken, is in 2015 aan haar elfde editie toe. Deze editie wordt in een nieuw jasje gestoken. De afgelopen maanden heeft de Raad van Bestuur van VOM vzw, eigenaar van deze vakbeurs, grondig het beursconcept rond Eurofinish geëvalueerd. Rekening houdend met het huidige economische klimaat en de toenemende digitalisering in het bedrijfsleven, stelt de Raad vast dat het traditionele beursconcept steeds moeilijker exposanten en bezoekers aantrekt. Na rijp beraad is dan ook gekozen voor een nieuw concept op een nieuwe locatie.

Eurofinish 2015 wordt een all-in evenement voor de oppervlaktebehandelende industrie met de focus op kennis, innovaties en netwerken, volgens een origineel beursconcept waarin de bezoeker centraal staat. In maart 2014 wordt het nieuwe concept officieel gelanceerd. De beurs vindt plaats op woensdag 10 en donderdag 11 juni 2015 in de Brabanthal LeuvenHaasrode.

Over VOM vzw VOM vzw is een actieve, technische vakvereniging op het gebied van oppervlaktebehandeling van materialen. Momenteel hebben 300 bedrijven een lidmaatschap afgesloten. VOM verenigt zowel loonbedrijven als opdrachtgevers, geïntegreerde bedrijven, leveranciers van producten of

apparaten, onderzoekscentra en universiteiten.

Over Eurofinish Eurofinish is eigendom van VOM vzw. Op 23 en 24 oktober 2013 vond de tiende editie plaats in Flanders Expo te Gent. Met Eurofinish beoogt VOM de technische ontwikkelingen in de sector op de voet te volgen.

Eurofinish legt duidelijke accenten voor de toekomst van coatingtechnieken. Marktdrijfveren zijn nieuwe materialen en het

inbouwen van diverse functionaliteiten in deklagen, in een wereldmarkt waar technologie en economie hand in hand gaan.

Eurofinish biedt exposant en bezoeker een unieke kans om kennis en ervaring uit te wisselen met vooruitstrevende ondernemers.

Meer informatie www.vom.be

Oerlikon neemt Sulzer Metco over voor 1,1 miljard dollar Oerlikon in Zwitserland heeft een overeenkomst getekend om Sulzer Metco, een divisie van het eveneens Zwitserse Sulzer, voor ongeveer $ 1,1 miljard te verwerven. Volgens Oerlikon zal een combinatie van Metco en het bestaande coatingsegment van Oerlikon een pro-formaomzet hebben van circa $ 1,2 miljoen in 2014 en een mondiale aanwezigheid met meer dan 110 coatingcentra.

“Deze stap is een belangrijke mijlpaal voor de Oerlikon Group, die ons product- en servicebedrijf tot de wereldmarktleider in Surface Solutions maakt. We gebruiken onze financiële gezondheid en flexibiliteit actief om een hoog-presterend portfolio te vormen, wat winstgevende groei op lange termijn veiligstelt en waardecreatie voor alle stakeholders in een duurzaam groeiende industriële sector dichtbij onze kern,” aldus dr. Brice Koch, CEO van de Oerlikon Group.

14

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

Oerlikon Balzers is de technologische wereldmarktleider in servicegerichte PVD (physical vapour deposition). Metco is de technologische wereldmarktleider op het gebied van thermisch spuiten en oppervlakteapplicaties. De combinatie zal Oerlikon’s marktaandeel in Surface Solutions uitbreiden tot ongeveer $ 9,9 miljard. De twee bedrijven zijn complementair in termen van hun technologische kracht, toegang tot de markt en geografische spreiding, waardoor ze de komende jaren in toenemende mate kunnen voldoen aan klanteisen. De gecombineerde bedrijven zullen zo’n 130 vestigingen operationeel hebben met meer dan 110 coatingcentra in 35 landen wereldwijd, en werk bieden aan ongeveer 6.000 mensen.

www.oerlikon.com Bron: ASM International

groene polyester afdekschijfjes met grip

Eurogrit verzet bergen... als het om straalmiddel gaat!

Wanneer het gaat om het leveren van kwalitatief hoogwaardig straalmiddel, verzet Eurogrit bergen. Eurogrit biedt de hoogste kwaliteit, de beste service en de kortste levertijden.

allesondercontrole.com

Voor meer informatie bezoek onze website: www.eurogrit.com, of bel 078 6546770.

Eurogrit levert alle soorten straalmiddel voor éénmalig en meermalig gebruik.

Over de gehele wereld...

Noordhoek 7, 3351 LD Papendrecht • P.O. Box 184, 3350 AD Papendrecht • The Netherlands • Tel.: 078 6546770 Fax: 078 6449494 • info@eurogrit.com • www.eurogrit.com

BYK en Datapaq.

Kleur- en glansmeting.

Temperatuurprofiling.

NL 074 265 77 88 BE 053 80 97 54

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com 1828AdvOppvlaktechn_BykDatap.indd 1

15

14-02-14 09:17

kort nieuws

Ed Rijnja, Jeroen Schothuis en Louis Kortekaas ondertekenen de stukken.

Powder Navigator ondergebracht in Stichting VISEM Powder Navigator De Visem is initiatiefnemer en ontwikkelaar van Powder Navigator. Met dit programma is het mogelijk om poedercoatings met elkaar te vergelijken op verwerkingseigenschappen. De ontwikkeling van testmethoden, algoritmen en het web-gebaseerde programma loopt nog tot eind 2014 en maakt deel uit van het Interreg 4 programma TKVFO.

bruari opgerichte Stichting VISEM Powder Navigator.

31-12-2013 opgenomen als deelnemers in de stichting.

Het oprichtingsbestuur wordt gevormd door Ed Rijnja (penningmeester), Louis Kortekaas (secretaris) en Jeroen Schothuis (voorzitter). In de statuten zijn de werkgroepleden en leden van VISEM op 31-12-2013 en de DFO-gebruikersgroep op

Naast de vorming van een definitief bestuur en het invulling geven aan een aantal bestuurlijke zaken zal 2014 in het teken staan van het afronden van het ontwikkeltraject en het operationeel beschikbaar maken van Powder Navigator.

Vanwege het opgaan van de VISEM in de Sector Organisch van de Vereniging ION is besloten om de belangen van Powder Navigator onder te brengen in de op 11 fe-

Lammert de Boer bij MacDermid Lammert de Boer MBA is benoemd tot Global Director - Global Marketing and R&D bij MacDermid PLC, onderdeel van het aan de NASDAQ beursgenoteerde Platform Acquisition Holdings. MacDermid behoort tot de top 3 van grootste wereldwijde leveranciers voor speciaalchemie voor de galvanische industrie en overige oppervlaktebehandelingen.

Lammert de Boer is meer dan 25 jaar werkzaam in deze industrie, waarvan de laatste 6 jaar op internationaal en wereldwijd niveau. Hij is voormalig bestuurslid van NGO-SBG en VLG (Nederlandse Galvano Ondernemers, Vereniging Leveranciers Galvanotechniek). MacDermid is in de Benelux gevestigd in EttenLeur.

Meer informatie Tel. 076 - 502 1940 www.macdermid.com/industrial

16

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

Beurscomplex Karlruhe 8 t/m 11 april 2014

PaintExpo Internationaal leidende vakbeurs voor de industriële lakverwerking

Het moet lang goed blijven!

Ontwerpen van oppervlakken die lang goed blijven onder de zwaarste omstandigheden.

Engineers werken wereldwijd samen met Sulzer Metco.

Bijvoorbeeld, high-throughput draadspuittechnologie die langdurig corrosiebescherming geeft op olie-en gastransportleidingen. Het resultaat?

Coatings die 25 jaar mee gaan, sterk verminderende lange termijn pijplijn onderhoud en corrosie en lekkage uitsluiten. Bespaart kosten en milieu.

Voor meer informatie: Sulzer Metco Europe GmbH, Branch Benelux Molenstraat 32 4758 AB Standdaarbuiten Netherlands Tel. +31 165 88 04 05 Fax +31 165 31 31 28 nl-info@sulzermetco.com www.sulzermetco.com

www.paintexpo.com

georganiseerd door

FairFair GmbH Max-Eyth-Str. 19 D- 72644 Oberboihingen Tel.: +49 7022 60255 0 E-Mail: info@paintexpo.de samenwerkingspartner

opleidingspartner

Standaardartikelen, vòòr 14.00 uur besteld, binnen 24 uur in huis.

HangOn B.V. Songertweg 16 5961 NG Horst

Tel: 077 39 99 630 Fax: 077 39 88 419 www.hangon.co info@hangon.co

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

17

11-14 maart, Jaarbeurs Utrecht, Techni-Show en ESEF: maakindustrie herpakt zich, export is de gangmaker

2014 goed beursjaar De vooruitzichten voor de Nederlandse maakindustrie zijn positief. Zowel de metaal- als de rubber- en kunststofverwerkende bedrijven rekenen op goed gevulde orderboeken in 2014. ESEF en Techni-Show 2014 vinden plaats op een moment waarop de maakindustrie duidelijk de weg omhoog is ingeslagen.

Van 11 tot en met 14 maart 2014 presenteren de maakindustrie en de leveranciers van industriële productietechnologie zich gezamenlijk in de Jaarbeurs in Utrecht. Aan de ene kant van de Jaarbeurs staat de top van de Nederlandse toeleveringsindustrie op ESEF, waar inkopers hun make or buy-beslissing nemen. Aan de andere kant tonen importeurs en handelaren de nieuwste productietechnologie om de hoogwaardige producten efficiënt te produceren.

“De beurs komt op een goed moment; de verwachtingen worden alom positiever omdat Nederland als exportland profiteert van de groei in de wereldmarkten,” zegt Richard Boske, voorzitter van de Federatie Productie Technologie (FPT). “De meeste van onze klanten zitten goed in het werk.”

Drie branchepartners van ESEF – de Koninklijke Metaalunie, Nevat en de NRK – bevestigen dit beeld. In 2014 rekenen de Nevat-leden op een groei van 8 tot 10 procent, zegt Theo Koster, directeur Nevat. “Je ziet wat verschil in de groepen, zo zwakt de sterke groei bij de grootverspaners iets af, maar trekt deze juist aan bij de system suppliers.” Voor alle Nevat-leden geldt dat de export de kar trekt.

18

Eenzelfde beeld schetst Richard Schuitema, manager toeleveren en uitbesteden bij Koninklijke Metaalunie. “De export is de gangmaker.” Hij ziet bij kleinere en middelgrote metaalbedrijven een verschuiving naar exportactiviteiten. “Daarom is het belangrijk buitenlandse inkopers naar de beurs te halen. ESEF moet méér een Europees karakter krijgen.” De achterliggende reden voor het toenemend vertrouwen is de beter dan verwachte ontwikkeling in Duitsland. Daar profiteren ook de kleine metaalbedrijven van, die dikwijls indirect aan exportlanden toeleveren. Richard Schuitema denkt wel dat best nog wat meer bedrijven zouden mogen exporteren. En dat ondernemers verder moeten kijken dan alleen Nordrhein-Westfalen en Nedersaksen. In het industrieel sterke Zuid-Duitsland zijn

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

Nederlandse toeleveranciers nog minder actief.

Rubberindustrie werkt meer samen dan metaal Meer samenwerken. Elkaars sterke punten benutten. Dat is het recept waarmee de metaalindustrie zichzelf beter op de kaart kan zetten. In de kunststof- en rubberindustrie gebeurt dit als nergens anders, zegt Erik de Ruijter. Uit een onderzoek door Panteia blijkt dat in de rubber- en kunststofindustrie 75 procent van de mkb-bedrijven via externe netwerken kennis uitwisselt, tegenover 55 procent in de industrie als geheel. Twee op de drie bedrijven zegt met andere bedrijven en instellingen samen aan innovaties te werken. In de gehele Nederlandse industrie doet dit slechts 45 procent van de

”Deelnemer aan de FiT”: Fachverband industrielle Teilereinigung. Grondig reinigen is de basis voor de verdere opervlaktebehandeling. Zie ook “Survival of the FiT-test”, Oppervlaktetechnieken mei 2011 en Thema Reinigingstechniek van maart 2010 (www.Oppervlaktetechnieken.com/archief).

bedrijven, terwijl als je naar het totale Nederlandse mkb kijkt, slechts een op de drie samenwerkt aan innovatie. “Onze sector loopt hiermee echt voorop,” aldus de NRKdirecteur.

In de brede metaalindustrie komt samenwerking schoorvoetend van de grond. Richard Schuitema ziet dit toenemen, maar langzaam. “Ondernemers zijn bang bij samenwerking hun beslissingsbevoegdheid kwijt te raken.” De voorbeelden laten echter zien dat ze juist door samen op te trekken bij nieuwe partijen binnenkomen.

Ook samenwerking met concullega’s moet je niet uit de weg gaan. “Veel bedrijven zitten in dezelfde sector, maar hebben vaak een andere technologie.”

NEVAT: consortia voor oplossingen maken Theo Koster noemt de flexibiliteit en het gemak waarmee Nederlandse bedrijven elkaar orders gunnen, de kracht van de system suppliers. “We hebben van de hightech sector geleerd dat je als toeleverketen snel moet schakelen. Flexibel zijn. Daarin zijn we beter dan bijvoorbeeld Duitsland, dat belangstellend naar onze manier van samenwerken kijkt. De groeipotentie is dat bedrijven nog beter zichtbaar maken waarin ze kampioen zijn.”

De branchevereniging is bezig consortia te vormen die gezamenlijk oplossingen bedenken en bouwen voor maatschappelijke uitdagingen van de 21e eeuw. Zo praten ze momenteel met de Nederlandse ziekenhuiszorg. Om de doorlooptijd tussen een eerste consultatie en een operatie te

Zelfs het bezoeken van beurzen wordt al gerobotiseerd…

verkorten, hebben ziekenhuizen behoefte aan andere apparatuur. Theo Koster: “Als toeleverketen weten wij hoe die producten te maken. Daarom zitten we nu samen met een OEM’er bij de ziekenhuizen aan tafel. Hierdoor kunnen we de competenties inbrengen die nodig zijn om tot optimale producten te komen.”

Een ander voorbeeld is een project om uit planten melk te winnen. Dit idee is ontstaan nog voor de Floriade 2012. Ook hier zitten Nevat-leden samen aan tafel met de TU Delft, Universiteit Wageningen, een marktpartij en een financiële partij.

“Uitbesteden en toeleveren gebeurt steeds meer in partnerschap. Wij kunnen naast producten ook kennis toeleveren. En we willen mee risico nemen. Toeleveranciers die hier in stappen, beseffen dat ze na een middag brainstormen niet meteen een factuur kunnen sturen.” Nevat wil dit model vaker toepassen. Naast het platform voor automobieltoeleveranciers komt er daarom een soortgelijk platform voor agro & food en de medische industrie.

Jobber zonder duidelijke strategie krijgt het moeilijk De leveranciers van machines en andere investeringsgoederen profiteren nog niet direct van de opleving. De positieve vooruitzichten stemmen FPT-voorzitter Richard Boske echter tot voorzichtig optimisme. “Vanaf oktober zien we een omslag bij onze klanten.” Bedrijven zijn nog terughoudend met investeren omdat hun orderboeken slechts voor een aantal maanden zijn gevuld. “We leven echter in een nieuwe tijd. De tijden waarin order-

portefeuilles voor vele maanden vol zaten, komen niet meer terug.” Onzekerheid is in de ogen van de FPT-voorzitter een blijvende factor. Hij denkt dat de maakbedrijven in de metaal hieraan moeten wennen én zich moeten specialiseren. “De jobber zonder duidelijke strategie krijgt het moeilijk.

Als je je specialiseert en verbetert, word je efficiënter. Bedrijven moeten hun competitive edge ontwikkelen waarmee ze zich onderscheiden en winst maken.” Dat kan specialisatie in serieproductie zijn, maar net zo goed in heel hoogwaardige enkelstuks-productie. Ook de heel kleine metaalbedrijven met slechts enkele machines kunnen die stap zetten. “En dan kun je ook gericht investeren,” zegt Richard Boske. Bedrijven die een duidelijke strategie hebben, investeren op basis van deze strategie en niet omdat er toevallig interessante orders zijn gescoord.

Andere financieringsvormen: Kredietunie Blijft wel het punt van de krapte op de financieringsmarkt. Daar heeft de machinemarkt duidelijk last van, merkt de voorzitter van de FPT. Richard Schuitema (Koninklijke Metaalunie) ziet dit samen met de beschikbaarheid van vakkrachten als de grote valkuil. Gebrek aan financieringsmogelijkheden remt de groei af. “Nu al zien we dagelijks de voorbeelden. En het gaat meer spelen naarmate de markt verder aantrekt en bedrijven op zoek gaan naar extra werkkapitaal.” Hij gelooft niet dat de banken op korte termijn hun houding zullen veranderen. Ook FPTvoorzitter Richard Boske betwijfelt dit. De oplossing moet gezocht worden in andere

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

19

financieringsvormen. Richard Boske heeft in FME-verband al gepleit voor een soort obligatiefonds voor het mkb, waarin ondernemers met geld, gepensioneerde ondernemers en investeerders geld stoppen. Het brancheobligatiefonds leent vervolgens geld uit aan de bedrijven uit de maakindustrie om investeringen mee te doen. “Dat levert meer rendement dan de anderhalf procent bij de bank die spaarders nu krijgen. En het geeft de Nederlandse maakindustrie een impuls omdat ze kan investeren in betere kwaliteit en meer efficiency.”

Richard Schuitema denkt dat er nog andere creatieve modellen denkbaar zijn.

Kredietunies kunnen een oplossing zijn; crowdfunding misschien ook. “Maar dat is voor onze sector minder omdat de industrie bij het grote publiek minder bekend is.” Via financieel adviseurs buitenlandse fondsen aanboren is een andere mogelijkheid. Nog een optie is dat ondernemers die de komende jaren hun bedrijf verkopen of overdoen aan een van de kinderen, een deel van hun vermogen in het bedrijf laten zitten. “Bij een bank krijgen ze nauwelijks rente, terwijl de overnemende partij zeven procent betaalt. Geld in het bedrijf laten zitten is dan ook een vorm van lenen.”

Gebrek aan personeel Gebrek aan goede vakkrachten is de tweede reden waarom ook kleinere toeleveranciers moeten automatiseren, denkt Harry Cox. Hij ziet bij zijn klanten het

“De toekomst is niet meer wat het geweest is.”

Jos van Erp, programmadirecteur Human Capital Agenda bij Holland High Tech gebrek aan goede verspaners toenemen.

“Het werk is niet het probleem, wel de beschikbaarheid van personeel.” Bram de Koning van Cellro denkt wel dat de kleinere bedrijven een andere oplossing vragen dan de grote robotcellen. Ze hebben juist behoefte aan een systeem dat het herhalingswerk van de frezer of draaier overneemt. “De automatisering moet aansluiten bij de manier van werken: makkelijk programmeerbaar, vandaag inpluggen op machine a, morgen op machine b, zodat de vakman kan doen waarvoor hij is opgeleid.” En dat is in zijn ogen het proces voorbereiden en stabiel houden. Precies hierop speelt Cellro in met de nominatie voor de Techni-Show Award, de Xcelerate, een compact en eenvoudig bedienbaar robotsysteem voor aan een frees- of draaimachine.

De ontwikkelingen zullen grote invloed hebben op de bedrijven in de Nederlandse maakindustrie. Bram de Koning zegt dat verspanende bedrijven ook de omslag moeten gaan maken van vakmangeoriënteerd naar procesgeoriënteerd. Het lbo-werk verdwijnt, mbo-geschoolde medewerkers worden de procesoperators die zorgen dat het verspaningsproces stabiel verloopt. En mbo-plus- en hbo-geschoolde medewerkers zijn voortdurend op zoek

Shoppen voor werkkleding: eerst even passen!

naar manieren om nog productiever te verspanen. De output per medewerker kan dan een factor 3 tot 4 omhoog, waardoor je concurrentiekracht enorm vergroot wordt. Kennis verschuift richting de werkvoorbereiding, zo verwacht Harry Cox. Ook organisatorisch gaan de maakbedrijven veranderen, voorspelt Jos van Erp, programmadirecteur Human Capital Agenda bij Holland High Tech. Dit cluster van hightech system suppliers en maakbedrijven brengt op Techni-Show 2014 de human capital agenda onder de aandacht, die de transitie de komende jaren ondersteunt. “De toekomst is niet meer wat het geweest is,” zegt hij. “Alles verandert. De medewerkers moeten straks processen kunnen overzien en ingrijpen als het nodig is. De grote uitdaging zal zijn de medewerkers hierin mee te nemen.” In de human capital agenda zet de topsector High Tech Systemen & Materialen (HTSM) in op meer instroom in het technisch beroepsonderwijs, effectieve samenwerking tussen bedrijven en opleidingsinstituten en het vergroten van de employability, de flexibiliteit en het behoud van technische medewerkers. Jos van Erp vraagt zich hardop af waarom je de huidige generatie vakmensen de nieuwe manier van werken niet zou kunnen aanleren: “Het is een mensenuitvinding om te zeggen dat je je vanaf je vijftigste niet meer verder zou kunnen ontplooien. Als je met je diploma het roc verlaat, houdt het leren niet op.” <

Meer informatie ESEF en Techni-Show vinden plaats van 11 tot en met 14 maart 2014 in de Jaarbeurs te Utrecht. Bezoekers kunnen beide beurzen met één toegangsbewijs bezoeken.

Volg beide beurzen ook via Twitter op #technishow of #esef.

Opdrachtgevers en leveranciers in de industrie kunnen 365 dagen per jaar en 24 uur per dag in contact komen met elkaar via online matching systeem Quel.nl. www.esef.nl www.technishow.nl Tekst: VNU Exhibitions, Foto’s: archief vakblad Oppervlaktetechnieken

20

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

Er broedt iets in Tildonk...

RO-OVT-140214

"IF YOU'RE GOING TO REBEL DO IT WITH PURPOSE".

DE - 9-12 maart 2014 hal 10.2-standnr. C057 eisenwarenmesse.com

»cibo.be«

time saving abrasives

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

21

Jury zet Oerlikon Balzers in de schijnwerpers

Baliq-coating genomineerd voor ESEF Award Met zo’n vijftien exposanten is de sector oppervlaktebehandelingen niet al te royaal vertegenwoordigd op de ESEF 2014. Vermeldenswaard is daarom des te meer dat een van hen, Oerlikon Balzers Coating Benelux, met zijn nieuwe Baliq-coating tot de drie genomineerden behoort voor de ESEF Award in de categorie ‘innovatieve materiaaltoepassingen’. Een coating waarbij een hoge gladheid samengaat met een hoge hardheid en uitstekende hechting. De echte vernieuwing is eigenlijk het S3p-proces dat het aanbrengen van deze coating mogelijk maakt.

S3p staat voor ‘Scalable pulsed power plasma’, een technologie die het afgelopen jaar door Oerlikon Balzers is ontwikkeld.

Hierbij wordt gewerkt met een hoge en gepulste energiebron en de daarvoor benodigde spanningsbronnen zijn pas sinds kort maakbaar. Over de hoogte van deze spanning en de pulsfrequentie valt bij Oerlikon Balzers geen nadere informatie los te krijgen. Men wil daar ‘het geheim van de smid’ nog even niet prijsgeven.

“Het lijkt een beetje op HPIMS, maar dan sterk verbeterd,” geeft sales engineer Wim Geurts als meest concrete omschrijving.

De apparatuur waarop het S3p-proces kan worden uitgevoerd, is door Oerlikon Balzers ontwikkeld onder de naam Ingenia.

verdikkingen waardoor een druppelvorm ontstaat. Bij het S3p-proces is ook rond de snijranden sprake van een constante dikte en een mooie egale laag.

Nabewerkingen zijn bij het S3p-proces dan ook overbodig en dat noemt Geurts een belangrijk winstpunt. “Met name bij microtools, omdat een hoge vormnauwkeurigheid hier essentieel is en nabewerkingen relatief duur en complex zijn.” Het draagt er kortom aan bij om de gereedschapkosten in deze marktniche binnen de perken te houden en in een aantal gevallen maakt het bewerkingen mogelijk die tot nu toe buiten handbereik bleven.

Mooie gladde laag met constante dikte op de randen

Inmiddels worden twee AlCr-combinaties op de markt gebracht, maar daar zal het niet bij blijven. “Dankzij de hoge stroomdichtheid en de pulsfrequentie als extra

Het resultaat is een deklaag die qua eigenschappen het optimum biedt van sputteren en arc evaporation. Dat wil zeggen: de optimale gladheid van gesputterde lagen en de hoge hardheid en goede hechting van de lagen die resulteren bij arc evaporation. “Bij het S3p-proces heeft de resulterende Baliq-coating dezelfde ruwheid als het originele substraat, er wordt geen extra ruwheid ingebracht,” aldus Geurts.

Bij arc evaporation moet al gauw rekening worden gehouden met een extra ruwheid van Ra 0,05 µm of meer.

Ook bijzonder is dat op de snijranden geen bliksemafleidereffect optreedt, dus geen

22

Hoge flexibiliteit qua samenstelling, structuur en eigenschappen

parameter bieden de Baliq-coatings een hoge flexibiliteit waar het gaat om samenstelling, structuur en eigenschappen,” geeft Geurts aan. Het maakt het met andere woorden mogelijk om de coatings als maatwerk af te stemmen op de bewerkingscondities waaronder ze uiteindelijk hun werk moeten doen (harde of zachte materialen, hoge of lagere toerentallen, met of zonder emulsie).

Diezelfde flexibiliteit geldt ook voor de laagdikte. Geurts noemt als ordegrootte een bereik tussen 0,5 en 5 µm, waarbij die waarde met name bij microtools dichter bij de genoemde ondergrens ligt.

Dankzij het gladde oppervlak van de deklaag treedt tijdens de verspanende bewerking minder wrijving en warmteontwikkeling op. Dat is gunstig voor de maatnauwkeurigheid van het product, maar heeft ook een positief effect op de standtijd van het gereedschap. Door de

Voor het eerst met eigen stand op ESEF Na voorgaande edities deel uitgemaakt te hebben van diverse collectieven (van Belgium Quality, Metaalunie en Mikrocentrum) is Oerlikon Balzers op de ESEF 2014 voor het eerst aanwezig met een eigen stand (hal 2, stand B041). Dat biedt in de visie van Geurts meer uitstraling en meer mogelijkheden om de specifieke expertise onder de aandacht te brengen en uit te dragen. Meer exposure dus, en met het oog op de positieve signalen vanuit de maakindustrie heeft hij er alle vertrouwen in dat dit zijn vruchten af zal werpen. www.oerlikon.com www.oerlikon.com/balzers/be

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

Voordelen opdrachtgever • Dankzij de laagdikteconstantheid is geen nabewerking aan de snijranden nodig, dus kostenvoordeel; • Dankzij de hoge stroomdichtheid en de pulsfrequentie als extra parameter is er een grote flexibiliteit waar het gaat om samenstelling, structuur en eigenschappen. Afstemmen op specifieke wensen eindafnemer is dus goed mogelijk.

Voordelen eindgebruiker • Verspaners bereiken hogere toerentallen, snijkrachten, volumes, en langere standtijd • Dankzij het gladde oppervlak van de deklaag treedt tijdens de verspanende bewerking minder wrijving en warmteontwikkeling op; gunstig voor de maatnauwkeurigheid van het product en het voorkomt aanhechting aan het gereedschap door koudlas.

De Dag van de Opperv

Sales engineer Wim Geurts van Oerlikon Balzers licht tijdens de persconferentie de coating toe, die genomineerd is voor de ESEF Award in de categorie ‘innovatieve materiaaltoepassingen’.

lage wrijving treedt ook geen aanhechting op van materiaal aan het gereedschap (koudlas).

Genoemde pluspunten maken het ook mogelijk om met hogere toerentallen te werken zonder dat er problemen ontstaan.

Door de sterke adhesie komen daarbij bovendien hogere snijkrachten en spaanvolumes binnen handbereik, terwijl de standtijd met een factor drie tot vijf kan worden verlengd. Het resulteert kortom in een betrouwbaarder proces, met minder kans op calamiteiten. Binnen de hedendaagse fijnmechanica en precisietechnologie is dat een zwaarwegende factor.

Veel meer windingen en boorgaten “Een betere kwaliteit en meer verspanend volume,” zo vat Geurts de resultaten samen. “En daar gaat het uiteindelijk toch om.” Hij verwijst onder meer naar onderzoek dat is uitgevoerd door de Universiteit in Hamburg, dat heeft aangetoond dat met een Baliq gecoate tap 60 tot 130 procent meer windingen gemaakt kunnen worden in RVS (afhankelijk van het type gereedschap). Eigen onderzoek heeft aangetoond dat in staal ten opzichte van

de Balinit A-coating ook 146 procent meer windingen gemaakt kunnen worden.

Bij boren valt eenzelfde beeld te bespeuren. Ervaringen vanuit de praktijk bij een bewerker van RVS tonen aan dat met een Baliq gecoate microboor met een diameter van 1 mm 300 blinde gaten geboord kunnen worden, terwijl een met arc evaporation aangebrachte coating het al begaf bij minder dan de helft van dat aantal.

Ervaringen bij een eindproducent, in dit geval met een microboor van 0,6 mm in staal, geven aan dat het aantal boringen hier 400 procent hoger ligt dan met een via sputterproces aangebrachte TiAlNcoating.

Het zijn behoorlijk overtuigende resultaten. “Oerlikon boort daarmee een hoog marktpotentieel aan in de fijnmechanische industrie,” volgens de tien man sterke vakjury. De winnaars van de ESEF Awards (er zijn drie categorieën: ‘innovatieve materiaaltoepassingen’, ‘engineering en design’ en ‘innovatieve ketensamenwerking’) worden dinsdag 11 maart bekendgemaakt tijdens een speciale manifestatie direct aansluitend op

de beurs. De genomineerden dingen ook mee naar de speciale publieksprijs. U kunt uw mening daarvoor kenbaar maken via www.esef.nl. < Tekst: Jan Oonk, Oonk Tekstbureau voor Industrie en Techniek Foto: vakblad Oppervlaktetechnieken

Meer informatie De winnaars van de ESEF Awards (er zijn drie categorieën: ‘innovatieve materiaaltoepassingen’, ‘engineering en design’ en ‘innovatieve ketensamenwerking’) worden dinsdag 11 maart bekendgemaakt tijdens een speciale manifestatie direct aansluitend op de beurs. De genomineerden dingen ook mee naar de speciale publieksprijs. Iedereen kan zijn of haar mening daarvoor kenbaar maken via de beurswebsite. www.ESEF.nl Oerlikon Balzers staat tijdens de ESEF 2014 op stand B041 in Hal 2. www.oerlikon.com www.oerlikon.com/balzers/be

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

23

Thema Metaalconservering

Opdrachtgeversoverleg Staalconservering: modern aanbesteden en de markt de kennis laten aandragen

OGOS: integraal aanbesteden Opdrachtgeversoverleg Staalconservering OGOS is een samenwerkingsverband van acht opdrachtgevende partijen, die gezamenlijke belangen hebben bij de verdergaande professionalisering van staalconservering. De deelnemers beheren objecten zoals bruggen, sluizen, waterkeringen, gastransportinstallaties en staalfabrieken. Een gevleugeld woord is de ‘uniformering van de vraagspecificatie’.

Niet bepaald de woordkeus van een straler of schoopeerder. Dus vakblad Oppervlaktetechnieken ging maar eens bij voorzitter Carolien Nieuwland, werkzaam bij Rijkswaterstaat, navragen wat de doelstellingen zijn en of het al een beetje lukt.

Hoe zit dat bijvoorbeeld met die CO2-ladder en met het aanbesteden op basis van de totale levenscycluskosten in plaats van alleen gunnen op laagste prijs?

Over trends in aanbesteding van metaalconserveerwerk heeft vakblad Oppervlaktetechnieken de laatste jaren regelmatig gerapporteerd (“Beantwoord vooral nietgestelde vragen, IIR-congres kunstwerken in de weg- en waterbouw legt de vinger op de zere plek in de aanbesteding van onderhoudswerken”, januari 2013; “Duurzaamheid en Corrosiewering II”, april 2012; “Hogerop met de CO2-Prestatieladder, SVMB-dag bij Maeslantkering geeft uitleg over puntenvoordeel in het aanbestedingsbeleid”: www.Oppervlaktetechnieken.com/archief). Naast de kosten van het conserveringssysteem moet ook gekeken worden naar de onderhoudskosten gedurende de gehele levensduur, de Total Cost of Ownership. Want doordat nieuwbouw en onderhoud vaak niet als één geheel worden beschouwd, is de kans aanwezig dat er niet-optimale keuzes worden gemaakt en goedkope keuzes meer onderhoud tot gevolg hebben.

Is bij staalconserveerders inmiddels een eenduidige behoefte bekend, als we ‘uniformering van de vraagspecificatie’ even versimpeld mogen vertalen?

“Er is een eenduidige behoefte binnen de

24

opdrachtgevers: de levensduur van de aangebrachte conservering moet zo hoog mogelijk zijn, zodat de beschikbaarheid van weg, spoor, waterweg en installaties zo hoog mogelijk is. Dit klinkt logisch, echter het vertalen naar eenduidige eisen is lastiger. Binnen OGOS hebben we heel verschillende bedrijfstakken, zoals voor gastransport en staalproductie en spoorinfra en havens. De eerste twee zijn private organisaties, die zijn vrijer in hun keuzes. Overheidsorganen mogen in principe niets voorschrijven, tenzij er ‘Of gelijkwaardig’ bij staat. De uniformering proberen we wel weer te krijgen door het uitbrengen van technische richtlijnen.

Bijvoorbeeld Richtlijn Thermisch Gespoten Deklagen. In deze richtlijn staan verschillende oplossingen voor verschillende klimaatklassen, zoals zuiver aluminium of zinkaluminium en wel of geen sealer of esthetische deklaag. De opdrachtgever kan daaruit kiezen , maar de keuze ook bij de applicateur leggen.”

Houdt zo’n tabel met standaardsystemen als in de ISO 12944 en de Richtlijn voor duplex-coatings de innovatie niet tegen? Als ik een nieuwe coating op de inframarkt

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

breng die in een ander marktsegment al goede levensduurprestaties heeft laten zien, moet ik ook nog in die tabel zien te belanden via jarenlang commissiewerk…

En zitten we met zo’n coatingsysteemtabel niet alsnog in de receptuurbestekken in plaats van de prestatiebestekken?

“Dat is een spanningsveld… De techneuten hebben ervaring met de systemen en kennen de risico’s. Echter bij Rijkswaterstaat willen we innovaties niet belemmeren. De kunst is dusdanige omschrijvingen te maken dat het wel een prestatiecontract is, maar de risico’s tot een minimum worden beperkt. Systemen uit andere sectoren kunnen dan sneller worden toegepast, mits voldaan wordt aan de eisen, zoals laboratoriumtesten en referenties.”

Een wens die de OGOS-website aangeeft, is te komen tot een “set laboratoriumtesten die een betrouwbare voorspelling geeft van de duurzaamheid van verfsystemen in de praktijk.” Welke voorspellende testen zijn tot nog toe het meest veelbelovend, welke worden al gebruikt?

“Op dit moment is de ISO 12944-werkgroep weer actief, waarin ik ook deel-

Carolien Nieuwland (rechts, met rode sjaal) tijdens een Technische Dag bij de Maeslantkering. (archieffoto vakblad Oppervlaktetechnieken)

neem. Deze commissie gaat onderzoeken welke normen de beste correlatie met de praktijk hebben op de lange termijn van meer dan vijftien jaar, zodat een nieuwe levensduurklasse kan worden toegevoegd.

Hierin worden ook verschillende cyclische testen opgenomen. In overleg met de keten passen we sinds het PSI Bouw-project de norm cyclische test volgens de ISO 20340 toe. ” Maar ook dat is een versnelde test die het corrosieproces verandert ten opzichte van wat er in het veld gebeurt… Op de European Subcontracting and Engineering Fair in Utrecht is eens een opstelling voorgesteld die alleen de luchtdruk verhoogt, is dat wat geworden?

“Ik ben niet bekend met deze norm, maar in deze tijd van globalisering is een test die ISO-gecertificeerd is noodzakelijk voor het voorschrijven hiervan. We willen de verfleveranciers niet op kosten jagen met een zelfontwikkelde test. Daarmee ga je innovatie ook niet bevorderen.”

Zoutsproeitesten zijn bekend om hun vergelijkende resultaten, maar berucht om hun geringe voorspellingswaarde. Je kunt

niet zeggen: dit gaat een kwart langer goed met de onderroest uit de kras, dus nu gaat het in het echt ook drie jaar langer mee dan de andere coating. Hoe bepaal je de levensduur in een aanbesteding die zich op totale levensduurkosten richt?

“Ja, dat blijft lastig, in hoeverre kun je extrapoleren? Je kunt testen langer uitvoeren en kijken hoe het met praktijk correleert, zoals nu binnen de ISO 12944 gebeurt. Er staan proefstukken bij Den Helder en Tata Steel van allerlei verbindingstechnieken en conserveersystemen, die kun je nu, dik tien jaar na montage, dus gaan vergelijken.”

Nu de EN 1090 eraan komt, waardoor producenten hun productiestroom aantoonbaar kwalitatief geborgd moeten hebben inclusief de oppervlaktebehandeling, wordt het spannend voor de coater.

Kon je vroeger misschien nog een kleine wijziging voorstellen zodat een component goed op te hangen of te dompelen was, vanaf juli voldoet het dan niet meer aan de CE-eis dat het conform tekening gemaakt is. Snel wat aanpassen – wat vaak al lastig te regelen was – is er nu niet meer bij, zeker?

“De EN 1090 vraagt van de gehele keten een investering om hiermee vertrouwd te raken. Er zal een betere interactie moeten komen tussen de conserveerder en de ontwerper. Niet met opdrachtgevers: wij laten steeds meer over aan markt.

En de ontwerper zal zijn kennis moeten vergroten over onderhoudbaarheid en conserveerbaarheid. Dat is de taak van de opdrachtnemers, die expertise moet daar liggen want zij moeten het maken en later onderhouden. Bij langlopende contracten bij RWS wordt het beheer en onderhoud van de constructie na 25 of 30 jaar weer overgedragen aan ons. De kunst is om eisen zodanig te omschrijven dat je geen uitgewoond huis terugkrijgt. “Rijkswaterstaat heeft inmiddels een aantal DBFMcontracten aanbesteed.”

Design, Build & Maintain inderdaad. In DBFM zit ook Finance, maar kunnen kleinere bedrijven dan nog wel meedoen?

“De kleine bedrijven zullen in dergelijke contracten geen hoofdaannemer kunnen zijn. De middelen en capaciteit zullen daarvoor ontbreken. Tevens betreft het multidisciplinaire contracten, metaalconservering maakt daar deel van uit. De

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

25

Thema Metaalconservering applicateur is onderaannemer. Ze stellen zich samen de vraag: ‘Hoe gaan we het zodanig inrichten dat we dertig jaar lang geen onderhoud krijgen?’”

En wat als de opdrachtnemer, die dus het onderhoud ook doet, tijdens de gebruiksfase failliet gaat?

“Dit kan ook tijdens de bouw gebeuren, er zal dan een nieuw contract komen, met een nieuwe opdrachtnemer. Over het algemeen gelden in de bouwfase andere bedragen dan gedurende de onderhoudsperiode, dus je hoopt dat de nieuwkomer die het lopende onderhoudswerk na de aanbesteding ervan gaat doen, dat óók kan binnen dat oorspronkelijk beoogde bedrag. Dat is het risico, het zijn van die onvoorziene zaken.”

Het Kennisplatform heet nu Kennisnetwerk Metaalconserveren, hoe is het ermee gesteld?

“De Werkgroep Garanties is aan de finishing touch toe van een document dat binnenkort gelanceerd wordt. We hebben nieuwe afspraken over de garantieduur en schadeomvang. De laatste nog in te vullen afspraken gaan over de garantie op kleur en verkrijting. De insteek van de VVVF is om van performance-eisen op producteisen over te stappen. Daar willen we in meegaan, maar het moet een breed gedragen norm zijn. Indien we daar overeenstemming over hebben zal het wel even wennen worden, voor zowel de opdrachtgevers als de verfleveranciers, want het is weer de andere benadering.”

We willen allemaal beter conserveerwerk van de staalbouw, dit komt het imago ten goede en kan ervoor zorgen dat de concurrentiepositie van staal als bouwmateriaal concurrerend blijft. Is het uitsparen van vervangingsinvesteringen een overweging, ofwel: hoe dierbaar is het stalen industrieel erfgoed dat al sinds de naoorlogse wederopbouwjaren of nog tientallen jaren langer dienstdoet?

“Persoonlijk zeg ik van wel, maar hoe wij in ons werk staan is: het is niet van belang in welk materiaal gebouwd wordt. Het gaat erom dat mensen zo snel mogelijk van A naar B gaan. Het interesseert de burger niet of hij over een stalen brug of over een composietbrug gaat. Voor gasleidingen geldt dat ook. De eerste vereiste is: zo veilig mogelijk. De tweede is: de beschikbaarheid moet zo hoog mogelijk

26

Carolien Nieuwland, voorzitter Opdrachtgeversoverleg Staalconservering OGOS: “De ontwerper zal zijn kennis moeten vergroten over onderhoudbaarheid en conserveerbaarheid.”

zijn. En dat wil je dan tegen zo min mogelijk kosten. Als staal mee wil gaan in deze eisen, zal de duurzaamheid van de conservering een grote rol spelen in Nederland.

Oude constructies zijn een aantal mensen dierbaar, en zijn soms beeldbepalend, er zijn andere organisaties die zich hier sterk voor maken. Een brug of installatie moet worden vervangen als het einde van de technische levensduur bereikt is. En dat is afhankelijk van de staat/conditie van het bouwwerk, wat de gebruiksintensiteit is geweest, bijvoorbeeld het aantal auto’s dat over een brug gaat, en wat de verwachting is van het toekomstig gebruik.

Zo kan bijvoorbeeld een aantal spoorbruggen met een bouwjaar voor 1920 nog een aantal jaren dienst blijven doen.

Even voor de fijnproevers: wat is het verschil tussen het veelgeroemde Total Cost of Ownership en Life Cycle Costing enerzijds en de aloude Economisch Meest Voordelige Inschrijving anderzijds?

“EMVI gaat over het gunnen van de opdracht, dus niet de goedkoopste maar de meest voordelige inschrijving. Het kan op allerlei aspecten betrekking hebben.

Regelmatig is de duur van de bouw of de beschikbaarheid van de weg gedurende de bouw een criterium. Dat heeft direct invloed op je bouwproces, dus dat de brug niet lang of helemaal afgezet is. Maar ook LCC en TCO kunnen criteria zijn: dat heeft betrekking op de kosten die een opdracht-

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

gever gaat maken gedurende de levenscyclus van een object. Dus welke keuzes maak je, welke materiaalkeuzes… dit heeft weer invloed op het onderhoudsinterval en de kosten.”

En hoe zat dat nou met die CO2-prestatieladder, je moet je hele bedrijf in de boekhouding meenemen als de coatingafdeling wat bonus wil scoren in de aanbesteding?

“Het is de CO2-prestatie voor het hele bedrijf, inclusief de keten voor en na je eigen processen, dat neem je mee in de analyse.

Het gaat niet om het project zelf. Hoe hoger op de ladder, hoe hoger de fictieve korting op je aangeboden prijs, waardoor je toch kunt winnen van een lagere aanbieder. De CO2-ladder zit standaard verwerkt in de ProRail- en RWS-contracten als EMVI-criterium, ofwel de Economisch Meest Voordelinge Inschrijving, en je kunt tussen de 1 en 10 procent fictieve korting krijgen.”

Welke ontwikkelingen op het gebied van normalisatie gaan de komende jaren de agenda bepalen?

“De wijziging van de levensduurklassen in de ISO 12944, daar zitten we met smart op te wachten als opdrachtgever. Verfleveranciers hebben mooie systemen, die naar eigen zeggen echt wel langer dan vijftien jaar meegaan. Maar de aantoonbaarheid is er niet altijd. Dat zou met testen en

Ongezien maar levensduurbepalend conserveerwerk aan een bruggetje in Leiden. De gebruiker gaat het niet om materiaalkeuzes en coatingbestekken, maar om maximale beschikbaarheid, waarbij de veiligheid een vanzelfsprekendheid is. (archieffoto’s vakblad Oppervlaktetechnieken)

normen aantoonbaar moeten worden.

Opdrachtgevers kunnen wel een langere levensduur vragen in de prestatiecontracten, maar hoe kan dat momenteel bewezen worden? Metalliseren is een optie voor een langere levensduurverwachting, echter bij vermoeiingsgevoelige constructies valt deze optie soms buiten de boot, omdat er nog geen goede techniek is om vermoeiingsscheuren in de constructie onder de metalliseerlaag te bepalen. In een coating krijg je barsten en vervolgens roestuitbloeding.”

Jullie missen de roest?

“Ja, haha, wij missen de roest wel eens!”

Voor degelijk vakwerk heb je gedegen vakmanschap nodig. Wordt de vroegere wens om tot een persoonscertificering van conserveerwerk te komen nog gestand gedaan?

“We willen wel allemaal gekwalificeerd personeel, maar hoe ze dat bereiken is aan de branche zelf. Ze zijn zelf verantwoordelijk voor een goed stuk werk en het opleiden van de mensen. We willen de verantwoordelijkheid leggen waar die moet liggen.”

Dus wie er tijd en geld in gestoken hebben, konden achteraf bezien ook hebben volstaan met een oud certificaat van lang geleden?

“Elke opdrachtgever is vrij om kwalifi-

caties aan een applicateur te vragen. De meeste opdrachtgevers hanteren echter het principe dat de applicateur zelf verantwoordelijk is voor opleidingen van zijn personeel en dat alleen het eindresultaat telt. Er bleek slechts een enkele opdrachtgever certificering te eisen. Maar de algemene insteek is dat personeel altijd beter wordt van een vakgerichte opleiding of opfriscursus.”

Nog altijd is er geen opleidingsschema voor de persoon die gesprekspartner is voor een OGOS-partij. Dat hoeft niet de ingenieursopleiding Beschermingstechniek/ Coating Technology te zijn die in september 2005 de poorten sloot, maar wat zou er voor in de plaats moeten komen en wie zou dat moeten verzorgen?

“Dat is een lastige vraag… Het bedrijfsleven moet signaleren dat er een kennislacune ontstaat en zorgen dat de opleiding er weer komt. Samen met hogescholen.

Je ziet ook een veschuiving in het opleidingsniveau in de top van de conserveringsbedrijven, dat is anders dan twintig of dertig jaar geleden. Ze hebben Bedrijfseconomie en Bedrijfskunde gestudeerd, maar daarnaast is er ook technischinhoudelijke kennis bij een bedrijf nodig.

Ik heb zelf de Verdiepingscursus Corrosie & Corrosiebestrijding gevolgd aan de Hogeschool Utrecht. Een interessante cursus, maar daar ligt mijn interesse ook. Hij duurde destijds twee jaar (tegenwoordig

ruim een half jaar – red.).”

Dus u komt bij mij op herhaling voor de colleges Deklagen en Applicatie, die we aan het moderniseren zijn? En welke gouden tip heeft u nog meer?

“Een gouden tip… Blijf in gesprek met de opdrachtgever, blijf ideeën aandragen, want onder invloed van tijdsdruk gaat het werk vaak voor, terwijl je best wel wat verbeteringen zou kunnen doorvoeren. Je ziet sommige applicateurs dat ook doen, die staan veel dichter bij de staalbouwer dan anderen die het meer over zich heen laten komen.”

Er zijn al onder meer een haven, een staalfabriek, een aardgasdistributeur, een weginfrabeheerder en een spoorwegbeheerder bij het OGOS, komen er nog deelnemers bij?

“Momenteel niet, maar dat kán wel: als iemand interesse heeft, komt hij er gewoon bij. De voorwaarde is dat het een opdrachtgever is.” < Edward Uittenbroek, hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Meer informatie www.OGOS.nu

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

27

Thema Metaalconservering

VOM/ION-cursus bij technisch uitzendbureau Redwave: metaalconservering is ook milieubescherming

Het moet รกllemaal kloppen Het 25-jarige Redwave is marktleider in het detacheren van gekwalificeerd technisch personeel voor de uitvoering van Drilling, Production, Marine contracting en Construction & Maintenance werkzaamheden binnen de Nederlandse en UK offshore olie- & gasmarkt.

Desgewenst kunnen complete platformbemanningen samengesteld worden. Dat vakkennis en competenties hierbij inbegrepen moeten zijn, spreekt voor zich. Dus wordt er wel eens een cursus en een trainingsdag verzorgd. Hieronder volgt in het kader van thema Metaalconservering een impressie van de VOM-cursus (thans ION) Metaalconservering.

28

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

Docent Gerard Rutjes wisselt concrete werkpraktijk graag af met bredere bespiegelingen. “Metaalconservering is ook milieubescherming. De vervanging van alle staal dat zou wegroesten als je het niet goed beschermt, zou betekenen dat de hoogovens overuren moesten draaien.”

Een kniesoor die opmerkt dat hoogovens al 24/7 draaien, de bedoeling is natuurlijk duidelijk. De relatief geringe milieubelasting van het conserveerproces valt in het niet bij de uitsparing van energie en grondstoffen die aan de verlengde levensduur te danken is.

Aanbrengomstandigheden Maar dan moet het natuurlijk wel degelijk uitgevoerd zijn. En dat begint al met de omgeving waarin het coaten plaatsvindt.

Als de luchtvochtigheid erg hoog is en de temperatuur iets daalt, kun je al een vochtwaas op je lak krijgen. Iemand merkte op dat bij zijn vorige werkgever “helemaal níéts” werd gemeten. Rutjes wees erop dat dit in bestekken voorgeschreven wordt, en als de klant geen metingen vraagt, wordt het inderdaad soms niet gedaan. “Het is maar wat de klant wil, maar zeker bij watergedragen polyurethan is het een crime als de temperatuur vlakbij het dauwpunt is: dan wil het niet snel drogen. Organisch oplosmiddel gaat er sneller uit.” Overigens ontrekt het uitdampen ook warmte, dus wordt vaak een veiligheidsmarge van drie graden aangehouden boven de temperatuur waar lucht-

Docent Industriële Lakverwerking Gerard Rutjes pakt de draad op waar hij de vorige keer gebleven was… een flipover is dan zelfs handiger dan een inmiddels uitgewist whiteboard.

gen UV beschermd moet worden, de goed op staal hechtende en corrosiewerende epoxy behoeft een topcoat, anders gaat hij verkrijten bij blootstelling aan zonlicht.

Dat was de deelnemer uiteraard bekend, maar vanwege het gevarieerde gezelschap was het wel opmerkzaam om dat punt even naar voren te schuiven. “En je moet het fatsoenlijk kunnen spuiten, als je een béétje spuiter bent, moet je een beetje léf hebben. Je moet een zakker durven spuiten. Een ambachtelijke schilder durft dat niet, zeker met die 2010-lakken,” wees Rutjes op de arbovriendelijker verven die door striktere regelgeving ingang hebben gevonden. “Zoals wij een auto of een meu-

“Als je een béétje spuiter bent, moet je een beetje léf hebben. Je moet een zakker durven spuiten.”

Gerard Rutjes, docent Industriële Lakverwerking

vocht op een oppervlak zou condenseren.

“Koude lucht kan minder vocht vasthouden, maar door het te snel te verwarmen kan het weer te droog worden. We moeten niet denken dat het autolak wordt,” relativeerde Rutjes de verwachtingen.

Een zakker durven spuiten Het gaat in de petrochemische constructies natuurlijk vooral om bescherming.

Iemand die altijd met epoxycoatings gewerkt had, wierp tegen dat “het mooie” belangrijker wordt. Rutjes haakte erop in door te zeggen dat de lak zelf ook weer te-

bel glansspuiten, moet je tegen een zakker aan zitten: dan heb je de mooiste vloeiing en glans. Maar met een airless-spuit is vrij moeilijk de laagdikte te bepalen. Ik kan morgen de techniek bijbrengen, maar de routine moet je zelf erbij krijgen,” verwees hij vast naar de praktijkdag die op de middag van het straalpracticum zou volgen.

“Daar kan ik niet bij blijven, dat wordt te duur,” stuurde hij ze maar in gedachten vast de wijde wereld in.

Rutjes moeiteloos door zijn betoog. Je kunt als cursist dus maar beter constant blijven opletten, anders zit iedereen te grinniken en loop je er een mis. “Corrosie heeft ook weer een gunstige eigenschap: zonder corrosie hadden we geen werk.”

Nu worden op windmolens en boorplatforms ook knalgele coatings aangebracht om de scheepvaart te waarschuwen voor het obstakel… helikopterdekken hebben antislipcoatings, schepen hebben antifoulings, enzovoort. Maar het punt is duidelijk: beschermen van productiemiddelen onder corrosieve omstandigheden, dát is de opdracht. Het was dus tijd voor een stukje basiskennis corrosie, waarbij de galvanische reeks uiteraard als eerste aan bod kwam. Bij contact tussen twee metalen zal de laagste in dit materialenklassement in oplossing gaan, als er althans een elektrolyt voorhanden is, zoals zeewater.

“Staal is nog lang niet het meest onedele metaal: zink, magnesium en aluminium zijn veel onedeler. Maar hun corrosieproduct is juist roestwerend, terwijl ijzer steeds verder roest,” gaf hij in één adem de mogelijkheid van zink als opofferende bescherming, en de kwetsbaarheid van staal met zijn brosse, vochtdoorlatende corrosieproduct. Overigens is staal een lappendeken van enigszins in edelheid verschillende plekjes, waardoor het ook zonder contact met hoger ingedeelde metalen zal terugkeren naar de ertstoestand, het welbekende roesten.

Corrosie ook wel gunstig

Inpasbaarheid van de conserveerklus

Een gekscherende opmerking snippert

Vervolgens ging het weer terug naar de

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

29

Thema Metaalconservering

Wat laatste instructies in de straalhal. De proefstukken liggen ‘schietklaar’ voor de cursusdeelnemers.

praktijk: als je een polyurethan op een epoxy zet, moet de eerste laag niet te lang uitgehard zijn. Dan hecht de tweede laag er minder goed op namelijk. “Dan waait het er bij windkracht 3 al af,” dramatiseerde Rutjes de ernst van de zaak. Een deelnemer zag daar toch een praktisch probleem: soms duurt het twee maanden voordat iemand terugkomt op een booreiland om aan de klus verder te gaan. “Dat is veel te lang! Geef het drie dagen, maar na vijf tot acht dagen is de epoxy volledig uitgehard,” waarschuwde de docent.

Een cursist meldde ooit na vier maanden pas teruggekomen te zijn, hij moest de epoxy dus opschuren. Een ander viel hem bij: eens moest er geschuurd worden, vervolgens gestraald, en er kwam een reiniger aan te pas om de laag een beetje op te werken. Rutjes hoort natuurlijk vaker dergelijke paardenmiddelen, “maar als je denkt in termen van kwaliteit en economie, dan wil je de hele klus binnen vijf dagen doen.” Het leverde nogal wat interactie op, omdat de conserveerwerkzaamheden niet zoveel ruimte krijgen in de planning en algehele onderhoudslogistiek. Iemand had een epoxylaag eens opgeschuurd en gauw een nieuw primertje erop gezet, “en dan ben je er hopelijk over

30

In de praktijk leer je het het best.

een week weer om het af te maken. Het probleem wordt wel onderkend.” De vraag kwam op of een iets langere tussentijd geoorloofd is bij lagere temperatuur, dus als chemische reacties trager verlopen.

“Ja, als het overdag dertig graden wordt, moet je echt in drie dagen klaar zijn, en bij vijf graden gaat veertien dagen misschien nog wel. Schuren helpt inderdaad bij het vergoten van het hechtingsoppervlak en een betere hechting.”

Aanmaken van meercomponentenlak De planning is dus sterk bepalend voor de eindkwaliteit, maar de lak zelf natuurlijk ook. “Bij het aanmaken van 2K-producten is het zaak dat je dat heel nauwkeurig doet. En hou een inductietijd aan: laat het even staan zodat het kan aantrekken. En doe er niet teveel verharder in,” was Rutjes’ indringende waarschuwing: elk molecuul dat geen bindingsmogelijkheid vindt met de stamlak, blijft over en is een verzwakking van de coating. De lakleverancier heeft daar precies de mengverhouding voor opgegeven. “Het komt echt aan op nauwkeurigheid. Ik kom bij bedrijven waar ze altijd harder tekortkomen, omdat ze denken dat het sneller uithardt door er

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

meer in te doen. Je kan het wél versnellen door de temperatuur te verhogen. Maar met meer harder maak je het alleen maar milieuonvriendelijker, plus dat de kwaliteit minder wordt.” “Je hoort wel eens dat ze er wat MEK doorheen gooien?” wilde iemand het naadje van de kous weten. “Ja, dat werkt dan als een weekmaker zoals met een zachte kunststof. Als je kunststof niet schildert, komen de weekmakers eruit en wordt het keihard. En als tante Dora van honderd kilo op het stoeltje komt zitten, knapt dat ding.” Het voorbeeld sprak weer tot de verbeelding: het handelsmerk van Gerard Rutjes.

Liever twee dunne dan één dikke laag Na een bespreking van Veiligheids Informatie Bladen, kwam de praktijk van de lakverwerking weer aan de orde. “Je kunt beter twee dunne lagen dan één dikke spuiten. Het oplosmiddel moet er altijd uit kunnen,” verwees Rutjes naar het fenomeen oplosmiddelretentie, ofwel het ingesloten raken van oplosmiddel onder een al sluitend lakoppervlak. “Je kunt altijd poriën krijgen, maar als je twee dunne lagen aanbrengt, zou het gek zijn als die poriën precies boven elkaar zouden komen.

Een dikke eenlaagscoating heeft bovendien een grotere porie.” Rutjes greep het thema aan om meteen te waarschuwen voor een andere instinker. Je kunt ook de lak dun houden door hem te verwarmen en een verwarmde slang te gebruiken, en dus in verwarmde toestand op te spuiten.

Door de versnelde uittreding van het weinige oplosmiddel dat nog altijd nodig is, kun je dan toch nog poriën krijgen.

Onvermijdelijk kwam het onderwerp op het Dagrapport. “Dat maak je voor het nageslacht: als er iets niet deugt, zegt de verffabriek misschien ‘het is júllie schuld’.

Maar met het Dagrapport laat je zien dat je destijds gedaan hebt wat op het VIB staat. En dat je het dauwpunt bepaald hebt,” wreef hij het eerdere discussiepunt er nog maar eens in.

Nogmaals: planning en logistiek Het aantonen van een deugdelijke uitvoering lijkt vanzelfsprekend, maar maakte dezelfde discussie los die eerder al gevoerd was: hoe is de conserveerklus in te plannen op een werklocatie die al volop in gebruik is? “Hoeveel tijd mag er tussen stralen en coaten zitten voordat het einde oefening is? Binnen drie uur of zo?” wilde iemand weten. Rutjes lichtte toe dat hier niet een vast aantal minuten voor vast te stellen is, en dat de omgevingsomstandigheden sterk bepalend zijn. “Dat is heel erg afhankelijk van de weersomstandigheden. Het moet állemaal kloppen. En het wil nog wel eens roesten boven de Noordzee, dus daar doe je het zo snel mogelijk.”

Iemand merkte op dat dit vaak praktisch onmogelijk is: je gaat niet stralen vlak naast het coaten, dan krijg je stofinsluitingen. Iemand stelde dat het afhankelijk is van wat de opdrachtgever vraagt, bijvoorbeeld het zeer intensieve SA3-stralen. Rut-

stopt meteen met roesten.”

Voordelen opdrachtgever

Vakman of doe-het-zelver Slechte verven worden in Nederland niet gemaakt, maar soms wordt een verf op de verkeerde plaatsen gebruikt en wordt het aanbrengen verkeerd uitgevoerd. Rutjes legde op zijn kenmerkende alledaagse wijze uit wat een vakman onderscheidt van een doe-het-zelver. “De juiste verf op de juiste plaats, dát is de vakman. En dat is dus niet per se de sterkste verf. Op een bordje bij de groenteboer staat met krijt – dus niet met acrylaatverf – dat de komkommer in de aanbieding is. Worden het de spruitjes, dan moet het er juist makkelijk af kunnen,” speelde hij de eventueel aanwezige spruitjesliefhebbers in de kaart. “De voordeur van een duur huis van een advocaat doe je tien keer zo duur als een woningbouwwoninkje.” “Ze moeten het wel zo duur wíllen dan?” werd prompt toegeroepen. “Een vakman kan zijn werk verkopen.” Inderdaad: een DHZ’er houdt het maar liever zelf.

Je eigen werk aan de baas kunnen verkopen Ook voor de baas is vakmanschap lonend.

Rutjes slingert zó weer een sappig voorbeeld uit de mouw. “In de tijd van het Milieucertificaat, een jaar of tien terug, was ik bij een trappen- en kozijnenfabriek. Ze spoten airless met een nozzlehoek van veertig graden. Dus ik zei: ‘als ze dorpels spuiten, spuiten ze het meeste ernaast, toch? Kunnen ze niet even een andere nozzle erop zetten?’ Maar 150 euro vonden ze te duur, en het steeds omzetten kostte te veel tijd. De verf koste bovendien maar dik drie euro per kilo. Ik ging er dus heen, om te kijken hoe lang dat wisselen van nozzles duurde. Dat zou in totaal 2,5 uur

“De juiste verf op de juiste plaats, dát is de vakman.”

Gerard Rutjes, docent Industriële Lakverwerking

jes gaf aan dat een reinheid van SA 2 of 2V voor epoxy ideaal is. “Maar als je met epoxy gaat primeren, mag er niet of nauwelijks roest onder zitten,” liep hij alvast vooruit op de paragrafen over verfsystemen. “Bij een actief roestwerende primer mag er juist een beetje vliegroest zijn, dat geeft dan juist een goede hechting. En het

per week kosten. Ik testte het lakverlies door een stijltje te doen, en ze bleken driehonderd liter per week naast zulke producten te spuiten. Ik zei dus: ik kom eens per week 2,5 uur werken en wil daarvoor 1.150 euro vangen. Dat is wat jij weggooit in die 2,5 uur, dus dat kan dan wel, toch?”

Zo gaf Rutjes meteen een praktijkvoor-

- Redwave stelt personeel beschikbaar dat zowel praktisch als theoretisch voldoende basis heeft voor het werk dat het te doen staat; - Bij het bepalen van de conserveervoorschriften kunnen deze medewerkers meedenken voor een optimale aanpak en het beste eindresultaat. De opdrachtgever is zelf immers vaak geen conserveerspecialist; - Door de lak correct aan te maken, de aanbrengcondities eerst te checken en de werkomgeving netjes te houden, worden meerkosten, meerwerk en tijdverlies of zelfs verlengde buitenbedrijfstelling voorkomen; - Veilig werken komt uitvoerig aan bod in de cursus, wat natuurlijk voor alle partijen goed is.

Voordelen eindgebruiker Een staalconstructie gaat langer mee en hoeft minder vaak tussentijds opnieuw gecoat te worden naarmate het conserveerwerk degelijker is uitgevoerd. Hierbij zijn planning en correcte coatingbestekken even belangrijk als de kwaliteit van de ingezette materialen en medewerkers.

beeld mee van hoe een vakman zijn werk kan verkopen, althans zorgen dat het op waarde geschat wordt.

Kwaliteit en milieu zijn zeker niet voorshands als kostenverhogers op te voeren.

“De tijd dat je niet aan het werk bent, maar bezig met opruimen, afstellen of zo zuiver mogelijk aanmaken van je lak, is beslist geen verspilling. Maar een fout maken kost drie keer geld: je moet het ook schoonmaken en voorbereiden en de productie komt stil te liggen. En een litertje te veel aangemaakte verf afvoeren kost wel vierenhalve euro,” weet hij uit ervaring bij de spuitcabines van het ROC van Twente dat zijn thuisbasis is. <

Meer informatie Over de ION-cursus Metaalconservering: secertariaat@vereniging-ION.nl www.vereniging-ION.nl

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

31

Thema Metaalconservering

Afplakken, aflakken, en alle bijkomende werkzaamheden aan vrachtwagens. Het motto ‘kan niet, bestaat niet’ heeft er in de loop der jaren een veelzijdig bedrijf van gemaakt. (Foto: vakblad Oppervlaktetechnieken)

Alleen is maar alleen. Samen kom je verder.

Dat hebben ze aan de oever van de Merwede goed begrepen

Samen werken in Werkendam Inwoners van kleinere gemeenschappen staan vaak ‘dichter tot elkaar’ dan mensen in grotere steden. Dat gegeven geldt in het relatief kleine Werkendam niet alleen in sociaal, maar ook in zakelijk opzicht. Daarvan getuigt bijvoorbeeld de Scheepsgroep Werkendam, een samenwerkingsverband van circa 26 lokale ondernemingen. Een van de leden is de Cornet Groep. Deze groep bestaat op haar beurt uit vijf zelfstandige, maar regelmatig op projectbasis samenwerkende bedrijven.

Ondanks hun zelfstandige karakter hebben de vijf bedrijven een duidelijk bindende factor. Elk bedrijf heeft binnen dit totale marktaanbod een eigen specialisatie die op zichzelf of als onderdeel van een groter geheel kan worden ingezet. Zo is JC Straaltechniek gespecialiseerd in het ‘in house’, dus geconditioneerd stralen en conserveren van de meest uiteenlopende constructies en onderdelen. Dit voor diverse opdrachtgevers uit de on- en offshoreindustrie met veelal relatief ‘kleine’ aantallen en een hoogwaardig eindresultaat.

32

Gemonitord, geregistreerd, gecheckt en gedocumenteerd Volgens vennoot/eigenaar Jan Pieter van der Stelt is het werk grofweg in drie categorieën onder te verdelen: “Gewoon een eindlaag, hoogwaardig industrieel lakwerk en het veeleisender werk dat aan specifieke, zwaarwegende kwaliteitseisen moet voldoen. Dus straal- en spuitwerk dat per fase moet worden gemonitord, geregistreerd, gecheckt en gedocumenteerd.

Projecten die onder kwalificatie vallen van de opdrachtgever, met zijn verfspecificaties, en kwaliteitsborging met NACE-

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

inspecteurs (National Association for Corosion Engineers–red.).”

Kenmerkend voor de dienstverlening vindt Van der Stelt dat het geen massaproductiebedrijf is. “Wij onderscheiden ons door een oplossingsgerichte aanpak van gespecialiseerde, vaak afwijkende projecten. Hierbij zoeken we, in nauwe samenwerking met de opdrachtgever, naar de beste mix van vakmensen, middelen en werkwijze. De uitkomst moet een passend antwoord vormen op alle specifieke projecteisen en -wensen.”

De werkdivisies zijn ondergebracht in een goed geoutilleerde bedrijfshal van 2.350 m2 met een straalcabine van 15x6,5x6 meter en drie spuitcabines, een met afmetingen 20x7,5x6 meter, een van 15x7,5x6 en een van 10x5x2,8 meter. In de hal van 30x15x6 meter worden de grotere onderdelen gecoat, zoals buispalen, bruggen, pontons en damwanden. Alle cabines zijn recent geïnstalleerd en voorzien van de laatste technische vindingen, bijvoorbeeld op het gebied van energie- en materiaalhergebruik. Hierdoor kan er met inzet van zo weinig mogelijk middelen een goed rendement worden gerealiseerd. Dit geldt dan voor circa veertig à vijftig projecten die wekelijks de zakelijke revue van het bedrijf passeren.

Van zoon op vader…

JC Straaltechniek is sinds het begin van deze eeuw actief. Sinds drie jaar met voormalig werknemer (van het eerste uur) Jan Pieter van der Stelt aan het bedrijfsroer die daarbij leiding geeft aan circa achttien vaste medewerkers. Dit personeelsaantal kan in – nogal eens – voorkomende gevallen aanzienlijk worden uitgebreid met tijdelijk, gespecialiseerd personeel van het eveneens tot de Cornet Groep behorende uitzendbureau. “Zo kan het personeelsbestand makkelijk uitgroeien tot zestig personen en na afloop van een project weer inkrimpen tot het oorspronkelijke basisaantal.” Recent is de vaste bemanning uitgebreid met Jan van der Stelt (inderdaad de vader van) die zich specifiek richt op het monitoren en administreren

Directeur Jan Pieter van der Stelt bij een object dat nogal wat inspectiewerk-volgens-het-boekje vergt. (Foto: vakblad Oppervlaktetechnieken)

tober – samen met PU Nederland – op vakbeurs Surface in Den Bosch. Voor wie eerder kennis wil maken: JC Straaltechniek is opgericht in 2001 en is gevestigd in het Brabantse Werkendam. Het bedrijf is gespecialiseerd in straal- en conserveerwerk: voorheen veelal voor de binnenvaart, inmiddels voor zowel off- als onshore-industrieën. JC Straaltechniek werkt, behalve in de eigen bedrijfshal, ook op locatie en kan het personeelsbestand probleemloos verhogen van circa twintig tot ruim zestig medewerkers.

Een bijzonder project: de Milksplash, een stalen kunstwerk van 11x11 meter in de ontvangsthal van een nieuw innovation centre van Friesland Campina. De constructie hiervoor is in delen vervaardigd in de Werkendamse bedrijfshal.

www.jcstraaltechniek.nl

Voordelen opdrachtgever van het ‘gecompliceerde werk’. Hoewel afkomstig uit de technische hoek, heeft senior voor een goede uitvoering van deze taak een aantal specifieke ION-opleidingen gevolgd van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen VOM).

Ook op locatie De oplossingsgerichte bedrijfsinstelling brengt JC Straaltechniek ook regelmatig buiten de bedrijfsdeuren. Bijvoorbeeld voor de installatie van een ‘Milksplash’, een stalen kunstwerk van 11x11 meter in de ontvangsthal van een nieuw innovation centre van Friesland Campina.

De constructie hiervoor is in delen vervaardigd in de Werkendamse bedrijfshal.

Vervolgens is de melkspiraal vervoerd, opgebouwd en afgewerkt in het gebouw te Wageningen. Recent is ook het dikhuidenverblijf van de Rotterdamse Diergaarde Blijdorp onder handen genomen.

Dankzij het spuiten met een naadloze, sneldrogende polyurethan-coating is hier, samen met zelfstandig zusterbedrijf PU Nederland, in korte tijd een opvallend creatief, praktisch, duurzaam en gebruiksvriendelijk interieur gerealiseerd. Gezien de productvoordelen ziet Jan Pieter van der Stelt veel mogelijkheden voor deze relatief nieuwe spuittak. < Tekst: Chris Berenbak, Hoofdzakelijk foto’s/kadertekst/bijschriften: vakblad Oppervlaktetechnieken Meer informatie JC Straaltechniek staat van 7 t/m 9 ok-

- Conserveerders die zelf meedenken in de productontwikkeling kunnen oplossingen aandragen waar een opdrachtgever nog niet aan had gedacht; - Door vanuit het eindgebruik te denken in plaats van de beperkte uitvoeringsmogelijkheden van standaardwerk als uitgangspunt te nemen, wordt een conserveerder in de loop der tijd alsmaar veelzijdiger; - Door bij een veelzijdige conserveerder uit te besteden, kunnen ervaringen uit andere sectoren aangewend worden en als verbetermogelijkheid voor het coatingbestek overwogen worden; - Door bij een conserveerder uit te besteden die veel in opleiding investeert en zelf volgens internationaal erkende standaarden kan inspecteren, wordt het risico op afkeur of op doorlooptijdverlenging door herstelwerk verkleind.

Voordelen eindgebruiker - Voor tal van toepassingen wordt een bredere ervaring aangewend dan binnen die sector gangbaar is, waardoor soms een ei van Columbus of een voordeliger dan wel sterker coatingsysteem gekozen wordt; - Als nijlpaard of anderszins veeleisende eindgebruiker ben je langer zeker van een degelijke, goed reinigbare en de constructies beschermende toplaag, waardoor de leefomgeving prettiger, veiliger en hygiënischer is.

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

33

Thema Metaalconservering

Werkzaamheden aan de in februari in gebruik genomen Bosphorus Yavuz sultan Selim-brug. (Foto: Holland Mineraal)

Familiebedrijf levert volledig programma om te stralen

Internationaal denken als dagelijks werk De straalmiddelen leveren, plus de apparatuur om ze te gebruiken, en de straalhallen neerzetten waarin ze worden gebruikt. Maar ook de apparatuur waarmee wordt gestraald zelf uitdenken, maken en oplossingen bieden voor recycling van het grit. In een notendop is dat Holland Mineraal in Deventer. Een familiebedrijf dat nog steeds stap voor stap groeit.

Aan een binnenhaven van de IJssel vinden we Holland Mineraal, dat op bescheiden wijze een vooraanstaande positie heeft ingenomen in de wereld van straalmiddelen en straalapparatuur. Via de IJssel en per wegtransport worden de grondstoffen uit veel landen aangevoerd.

Maar liefst twintig soorten straalmiddelen heeft het bedrijf in huis. Ieder soort heeft specifieke eigenschappen, afgestemd op bepaalde toepassingen: hard of zacht, grof of fijn, zwaar of licht, groot of klein, metallisch of niet-metallisch, voor eenmalig gebruik of voor meermalig gebruik. In totaal is de voorraadhal zo’n 4.000 kubieke meter groot. De toepassingen lopen uiteen van schepen, bruggen, machines, staalconstructies, vrachtwagens, opslagtanks, gevels, sluisdeuren, offshore-installaties enzovoort. Kon je vroeger het gritstralen buiten al van verre zien door de grote stofwolken eromheen, sinds vele jaren is open stralen zonder voorzieningen te treffen niet meer toegestaan. Hierdoor komt er geen grit meer terecht in open water en natuurgebieden en is er ook veel meer aandacht voor recycling. En als je bijvoorbeeld geen veertig

34

kilo per vierkante meter straalgrit meer nodig hebt, maar slechts één, scheelt dat behoorlijk in de kosten.

Complete productiefaciliteiten, inclusief machinefabriek Algemeen directeur Rudolf de Jager: “Omdat je minder gebruikt, hoef je ook minder af te voeren, dus hergebruik bij mobiele straalwerkzaamheden is zeker interessant. We leveren ook de apparaten daarvoor, zoals straalmiddelopzuigers, recyclingsystemen, afzuiginstallaties, gritreinigingssytemen, diverse type silo’s en meer. Onze afdeling engineering maakt zelf de ontwerptekeningen en dergelijke voor deze apparaten. Ook hebben we een eigen machinefabriek aan de overkant van de straat waar ze worden gemaakt.

Voor ons is dat een heel groot voordeel.”

De machinefabriek was tot ongeveer twee jaar geleden een vaste toeleverancier, maar zonder opvolger. Om de continuïteit te waarborgen heeft Holland Mineraal het geheel overgenomen. Het terrein van de buurman was reeds eerder aangekocht.

Wat was er simpeler dan een nieuwe productiehal te bouwen en de machinefa-

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

briek daarnaar te verhuizen? Zo gezegd, zo gedaan. “Voor ons is dit heel gunstig. Als we even willen sparren, steken we gewoon de weg over. De bedrijfsleider is een ‘oude’ bekende van ons, dus die begrijpt onze vragen.” In de machinefabriek werken zeven personen, bij Holland Mineraal 22. Rudolf de Jager: “Het bedrijf is in 1976 opgericht door mijn vader. Sindsdien zijn wij stapje voor stapje gegroeid. Wat ik belangrijk vind, is dat groei een gezonde en stevige basis heeft waarbij wij nooit concessies doen aan de kwaliteit en altijd werken aan innovatie. Innovatie is ons dagelijks werk. We werken nu bijvoorbeeld aan ATEX-stofafzuiginstallaties die ingezet kunnen worden in een gasvormige omgeving, en aan het energiezuinig maken van onze installaties. Door zelf apparatuur te maken en door te ontwikkelen, nemen wij een koppositie in, vooral als het gaat om straalcabines en recycling.”

Enterprise Europe Network Maar groei ontstaat ook door een open blik te hebben op het buitenland. Het bedrijf heeft al een aantal succesvolle projecten in Europa uitgevoerd en heeft enkele buitenlandse vertegenwoordigers van de producten. “Dit willen we verder uitbreiden en we verwachten dat het Enterprise Europe Network ons hierbij kan helpen.”

Dit zegt Jan Scholtens, exportmanager bij Holland Mineraal. Vorig jaar heeft Hol-

Directeur Rudolf de Jager is dik 25 jaar betrokken bij het bedrijf dat zijn vader heeft opgericht.

(Foto: Holland Mineraal)

land Mineraal contact gelegd met EEN, op het idee gebracht door de rubriek achterin dit vakblad. Dit heeft al tot diverse introducties bij producenten en potentiële afnemers heeft geleid. Maar nog niet tot omzet. Volgens Jan Scholtens is het lastig om de juiste partners te vinden. “Wij zijn op zoek naar de juiste partners in het buitenland die als agent of als firma onze materialen en apparatuur kunnen verkopen. Partners die bereid zijn om samen te investeren in een ‘stralende’ toekomst.

EEN zou ons hierbij kunnen helpen, evenals bij het vinden van samenwerkingspartners voor productontwikkeling. Dat is nog niet gelukt. We begrijpen dat wij een heel specifiek product hebben en dat je ook maar net de projecten moet hebben die voor samenwerking geschikt zijn.” Rudolf de Jager: “Internationaal gezien lopen de Nederlandse bedrijven op het gebied van straalmiddelen en straalinstallaties voorop. De technische knowhow hier is toonaangevend, daarmee bedoel ik de degelijkheid, capaciteit, betrouwbaarheid van de materialen en de apparatuur.”

Straalrobot Dat Nederland toonaangevend is, bleek in 2013 toen Holland Mineraal een groot project in Turkije mocht uitvoeren: zorgen dat de toekomstige brug over de Bosporus gestraald wordt. Een brug van 2,7 kilometer lang die over twee jaar in gebruik zal worden genomen. Holland Mineraal werd ingeschakeld om zowel de straal- als spuitcabine te leveren. Om de straalwerkzaamheden uit te kunnen voeren, werd eerst een volledig geautomatiseerde straalcabine met een straalrobot geïnstalleerd. Daarna volgde de opdracht om een bestaande hal volledig te renoveren voor die brugdelen die niet in de cabine konden. In die hal werd een compleet

Opstelling transportabele afzuiging.

nieuwe straalmiddel-recyclinginstallatie geplaatst met afzuiginstallaties. Hierna volgde zelfs de opdracht voor nóg een cabine. Rudolf de Jager: “De straalrobot straalt 200 vierkante meter per uur op vlakke delen. Dat is ongekend. In de spuiten droogcabine hebben we een speciaal luchtvochtigheidssysteem geplaatst omdat de aangebrachte coating moet drogen bij een minimale luchtvochtigheid van 70%. De bouw van de straalhal ging letterlijk van de grond af aan. Als basis hebben we onze schraperbanen geplaatst die het gebuikte grit voor hergebruik verzamelen, waarna het via een elevator omhoog gaat voor reiniging door middel van een trommelzeef en cascadereiniger. De bruikbare korrels blijven in het systeem. Het afval, zoals grove verontreiniging en stof, komt in big bags terecht.”

Surface Vakbeurs Zoals bij iedere klus is ook deze recycleunit helemaal op maat gemaakt. De schraperbanen bestaan uit heen en weer bewegende delen onder roosters. Op die roosters kan gewoon met heftrucks gereden worden. Holland Mineraal berekent hoe sterk ze moeten zijn, gelet op de verwachte belasting. Het gaat om een gesloten systeem waarbij er geen loonkosten zijn om het straalmiddel terug te winnen.

Kortom: Holland Mineraal heeft genoeg om te laten zien op de Surface Vakbeurs.

“Uiteraard zijn we er,” zegt Rudolf de Jager. “We vinden het een positieve beurs, maar we zeggen nog niet precies wat we daar laten zien. Ik vind bijvoorbeeld dat we een van de beste straalmiddelopzuigers in Europa hebben, maar het zijn zulke grote apparaten dat je die niet zomaar even meeneemt naar een beurs.

Verder leveren wij zowel straalcabines als spuitcabines, maar ook deze neem je

niet mee naar een beurs.” En dan de toekomst, hoe ziet De Jager die? “Positief, we worden gesteund door onze eigen toeleverancier, het goede team dat we hier hebben opgebouwd en door een heel breed klantenbestand. Bij ons is alles gericht op de lange termijn, zowel de klanten, onze medewerkers als de projecten. En vergeet niet, roest is onze grootste vriend, dit proces blijft altijd doorgaan en is zelfs niet te stoppen met onze producten.” < Tekst: Jaap van Peperstraten, Ellemmi Tekstproducties Meer informatie Over Enterprise Europe network: Achterin deze editie staat de rubriek “Op zoek naar samenwerkingspartners” met contactgegevens en partnerverzoeken. www.HollandMineraal.nl

Voordelen opdrachtgever Wie conserveerwerk laat doen bij straalbedrijven die met vernieuwingsgezinde leveranciers werken, kan rekenen op een open oog voor innovaties, zeker als daar internationale uitwisseling aan ten grondslag ligt zoals via het Enterprise Europe Network.

Voordelen eindgebruiker De levensduur van een conserveersysteem wordt in sterke mate bepaald door de kwaliteit van de voorbehandeling. Goede apparatuur, goed gekozen straalgrit en desgewenst begeleiding van de uitvoerder door de leveranciers komt het eindresultaat ten goede, en bijvoorbeeld een brug zal minder vaak deels afgezet hoeven worden voor een periodieke conserveerbeurt.

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

35

Thema Metaalconservering

European Coating Conference over Protective Coatings

Zoutsproeitest: vergelijken, niet voorspellen!

Tijdens het congres Protective Coatings, dat Vincentz Network in september 2013 organiseerde in de serie European Coatings Conferences, waren er behalve een inleidend college, cursus en uiteraard de congreslezingen diverse discussiegroepjes die de diepte in gingen onder leiding van een vakexpert als discussieleider. Hieronder volgt in het kader van Thema Metaalconservering een weerslag van de discussie over de voors en tegens van corrosietesten: welke corrosietesten zijn er en wat zijn de voordelen, wat zijn de grootste moeilijkheden en hoe overwin je ze? Wie er de volgende keer bij wil zijn: tegenwoordig zijn de ECC-congressen niet meer in Berlijn maar vlak over de grens bij Venlo: in Düsseldorf.

De openingsvraag om de discussie op gang te helpen, luidde: “wat gebruikt u nu, welke problemen ervaart u, en waarom kiest u precies die testen?” Direct werd opgeworpen dat watergedragen lakken die het prima doen toch slecht uit een test komen. De voorkeur voor cyclische testen met wisselende temperatuurcycli werd ook meteen al geuit. Eenzelfde ervaring kwam van een simulati bedrijf, dat dus de knuppel in het eigen hoenderhok gooide: de praktijk is niet wat er in de zoutsproeitest gebeurt. Sterker nog: het bedrijf had meegemaakt dat een corrosietest met water in plaats van zoute nevel op heel andere plaatsen roest opleverde. En hoe leg je dat dan uit...?

Consument volgt het niet Een leverancier van een robuust beschermingsproduct dat ook via bouwmarkten verkocht wordt, maakte de tweedeling tussen de consumentenkant en de zakenkant. De consument vraagt niet naar testresultaten, maar de concurrent zegt: “We verslaan ze in de zoutsproeitest.” Maar op

36

welke manier is die test uitgevoerd? Ze proberen namelijk net zolang variantjes tot ze er eentje hebben waar ze iets beter uitkomen. De consument kan daar nooit de vinger achter krijgen. En dan moet je als marktleider zeggen dat dat niet de enige test was en zeker niet een “echtewereld-test”, en dan vraagt een verkoper natuurlijk wat de beste test momenteel is.

Wat zou de consument eigenlijk denken van een vakgebied waar producenten niet op één lijn zitten over de vaststelling van de kwaliteit?

Alles volgens de norm en toch geen correlatie Iemand wilde testen aan ISO-standaarden hebben, ISO-12944 C5 bijvoorbeeld. Of de Salt Spray Humidity Pulloff test. De markt vraagt ernaar, degenen die de specs maken. Een kleinschalige test is nodig, om de prestatie te bepalen. Een grondstoffenproducent benadrukte het belang van de correlatie met de realiteit: als een zoutsproei maar 50% correlatie geeft met het werkelijke corrosieverloop en een

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

Elektrochemische Impedantie Spectroscopie 70%, is dat al beter (zie voor EIS de Oppervlaktetechnieken van maart 2008, “We gaan niet over één nacht EIS” in de toenmalige rubriek Technologie Toegelicht, www.Oppervlaktetechnieken.com/ archief). Dat beide testen dan nog altijd onvoldoende voorspellingskracht hebben om er verwachtingen op te baseren, bleef in het midden, evenals de vraag waar de percentages op gebaseerd zouden kunnen zijn. De TU Delft sprak op de VOM (thans ION) Dag van de Oppervlaktetechnologie eens van een licht negatieve correlatie tussen de zoutsproeitest en de praktijk, maar sowieso is er een veel te geringe samenhang om voorspellingen op te baseren (“Algemene corrosie bestaat niet”, januari 2012, www.Oppervlaktetechnieken. com/archief).

Meten en/of testen: modelmatig of proefondervindelijk Suggesties werden gedaan om toch tot enige voorspellende uitspraken te komen.

Fysische eigenschappen als hardheid van

Om thuis verder te lezen. Onder meer het standaardwerk “Coatings Basics” van Adrie Winkelaar, lid van de Redactieadviesraad van vakblad Oppervlaktetechnieken.

de coating kun je onafhankelijk van andere invloeden meten. En er is een onderscheid tussen meten en testen. De grondstoffenproducent stelde dat je met EIS tijd kunt winnen, je hoeft dan geen zes weken te wachten. Het onderzoeksinstituut stelde dat dit nog maar een meting betreft en geen echte test, het model is anders. Je hebt een model nodig om de correlatie te weten en te verklaren wat de meter meet, en wat er in een veldexpositie en het laboratoriumkabinet gebeurt. Je kunt het alleen verklaren als je een model hebt van je systeem, maar de meeste mensen hebben geen gedetailleerd model van hoe een coating zich gedraagt. Er is dus een materiaaldegradatiemodel nodig. “Je kunt een meting en testmethode niet met elkaar vergelijken, dat is hetzelfde als een appel en een steen,” werd zelfs de fruitmand verlaten om het punt te maken.

Dat lokte de vraag uit of modelmatig corrosietestwerk eigenlijk wel voorkomt.

Nou, nee, moest het onderzoeksinstituut erkennen, natuurlijk nog altijd doelend op kwalificatiewerk en niet op academisch onderzoek. Inderdaad, meestal wordt een test gedaan en het resultaat vastgesteld, dan nogmaals met een andere coating, dan nogmaals beide met een andere laagdikte, de welbekende trial and errormethode. Meestal wordt een eerste keer de schijnbaar best werkende test gekozen en gaat men daarmee door.

Kirsten Wrede van congresorganisator Vincentz Network introduceert het programma. Op de achtergrond de “Euromast van Düsseldorf” waar het congresdiner gehouden zal worden, met uitzicht.

niet hoe de coating zich later gedraagt in echte omstandigheden. En wat zeg je als verschillende vergelijkende testen tegenstrijdige resultaten opleveren? Onder bepaalde omstandigheden kun je wel barrière-eigenschappen vaststellen, maar dat is slechts één parameter om het complexe gedrag van een coating te verklaren. Eens kwam een coating zogenaamd als beste uit een corrosietest, terwijl hij de minst goede barrière-eigenschappen had om vocht van het staal verwijderd te houden.

Eens werd een wisseltest voor maritieme coatings gedaan: zoutnevel, koelen tot

minus twintig graden, UV-bestraling, een droge periode, dan weer koud, enzovoort.

Maar het was belangrijk voor de beweging van het water in de coating om voldoende tijd te hebben om ergens te condenseren. Een coating met veel pigment en een hydrofiel oppervlak was het beste systeem, maar sommige coatings hebben raakvlakken met een snellere diffusie en slechtere barrière-eigenschappen. Die hadden tóch een goed resultaat. De meting was goed en de coating ook, maar het model niet: een goede barrrièrewerking levert niet per definitie goede bescher-

In het roterende restaurant werd een tour d’horizon gemaakt langs de vele plaatsen waar protective coatings toegepast worden.

Barrière-eigenschappen Er is ook een geautomatiseerde zoutsproeitest, maar daarmee weet je nog

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

37

meigenschappen, althans niet voor alle systemen. De vraag kwam op hoe je ooit kunt weten of een verschil tussen twee coatings alleen aan die ene parameter lag waaraan je het toeschrijft. Hoe weet je zeker dat bijvoorbeeld een extra lange periode het enige verschil was? Misschien was het staaltype van het beproefde werkstuk ook wel anders. Of was vocht al in het materiaal aanwezig, enzovoort.

Iemand had de ervaring dat de applicatie al verschilt door de pigmentoriëntatie. Als een coatingapplicateur een andere spuitmethode hanteert dan het lab van zijn verfleverancier, kan dat al uitmaken.

Versnelde testen kosten nu eenmaal tijd Het onderzoeksinstituut opperde ISO 20340, een norm die een testmethode beschrijft waarbij je onder wisselende condities het materiaal beproeft. Een testkamer die het leven van een auto moet nabootsen, kost geen tien mille, zoals een zoutsproeikast, maar anderhalve ton. En heb je dan snel resultaat? Zes weken is al snel, maar klanten bellen dat ze het dezelfde week moeten weten. Voor scheepscoatings moet je al twee maanden uittrekken om het water helemaal te laten penetreren, voor de automotive volstaat tien dagen wel. Als je dan na twee dagen uitspraken denkt te doen, hoe ga je dan langeduurgedrag verklaren? Er zijn veld-

testen van vijf jaar en cyclische testen die wel een half jaar doorlopen. Het onderzoeksinstituut had eens een impedantiemeting van tachtig dagen gedaan en gezien dat aan het begin het model niet juist was geweest. Vraag bij coatings niet om resultaat in zes weken, zes maanden is het minimum, aldus het gerenommeerde onderzoeksinstituut, dat graag de tijd neemt voor een degelijk rapport. Of de markt bereid is voor de aantoonbaarheid van kwaliteit te betalen tegen de achtergrond van zoveel onzekerheden, staat te bezien.

Waarbij de factor mens en de factor ontwerp ook nog roet in het eten kunnen gooien, om over de factor onderhoud nog maar te zwijgen. Maar waarom wil je eigenlijk snel informatie over een opstelling die meer dan tien jaar mee moet gaan?

Een terugroepactie of demontage met buitengebruikstelling kost meer. Anderzijds is de Time to Market bij productontwikkeling ook steeds belangrijker geworden

Shock labelling Onvermijdelijk kwam er nog een discussie op over wat iemand “shock labelling” noemde: ineens staat er een dode vis of een dode boom op je verpakking. Er wordt zoveel tegelijk van de verfontwikkelaars gevraagd, zoals uitfasering van stoffen die in minieme doseringen een grote bijdrage leveren aan de eindkwaliteiten, of gewoon de oplosmiddelreductie. Maar

Een buitenkansje voor een eigen luchtfoto als je geen vliegbrevet hebt!

Kortom: • Versnelde corrosietesten hebben geen voorspellende waarde omdat ze het corrosieproces veranderen; • Onderling vergelijken is wel mogelijk met versnelde testen, maar verschillende testen kunnen een verschillend klassement opleveren en dus kan de consument selectief ge(des)informeerd worden; • Meten en testen zijn twee verschillende dingen; • Voor verklaringen heb je een materiaaldegradatiemodel nodig; • De druk op de Time to Market in de productontwikkeling maakt versnelde testen belangrijker; • Ook voor milieu- en arbovereisten zijn testen nodig, er spelen vele zaken tegelijk; • Cyclische testen met bijvoorbeeld temperatuurschommelingen geven al een beter beeld; • Met High Throughput-analyses kan een veelvoud van testen gelijktijdig uitgevoerd worden.

de functie, gewoon de vraag of de verf nog werkt… we proberen te veel tegelijk.

Iemand voegde toe dat testen dus nóg belangrijker wordt, terwijl ondertussen de onderzoeksafdelingen onder druk gezet worden vanuit de bedrijfsleiding om al na enkele jaren het groene licht te ontsteken voor een productvrijgave. Met high throuhput-analyses kan een robot enorm veel testen tegelijk doen met bij wijze van spreken een heel spijkerbed aan reageerbuisjes en een uitgekiende variatie in laksamenstellingen en paneelblootstellingen. <

Meer informatie De volgende European Coatings Conference zal zijn de Marine Coatings, op 4 en 5 maart, wederom bij Venlo vlak over de grens te Düsseldorf. Op 20 en 21 mei is er de ECC Functional Coatings, en op 29 en 30 september ECC Novel Biocide Technology.

De ECC-congresen van Vincentz Network worden gehouden in het Engels. www.European-Coatings.com/events

38

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

seal-, magneet-, dompelen filterpompen, filterkaarsen, filterpapier en alle filtermaterialen, kunststof bakken / opslagtanks

Corode Benelux BV

Postbus 854 - 5280 AW, Boxtel tel. 0031 (0)411 685500 - fax 0031 (0)411 686067 corode@corode.nl - www.corode.nl Hendor BV Leemskuilen 15 5531 NK Bladel tel 0497 339 389 fax 0497 381 593

i

info@hendor.com www.hendor.com

PUMPS

a division of hendor bv Leemskuilen 15 5531 NK Bladel tel 0497 339 389 fax 0497 381 593

bofilpumps@bofil.nl www.bofil.nl

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

39

gespot Sinds januari 2014 brengt vakblad Oppervlaktetechnieken de rubriek Gespot, een combinatie van de voormalige onregelmatig verschijnende subrubrieken Gelezen, Gezien, en Gehoord, met samenvattingen uit de vakliteratuur, besprekingen van televisieuitzendingen of losse congreslezingen, als aanjager voor het volgende evenement of inspelend op het thema van die maand. Met korte verwijzingen kan de lezer zich snel oriënteren.

En als een titel, congres, televisieserie of webstek vaak naar voren komt, weet de lezer waar hij/zij voortaan terecht kan voor het rechtstreekse en volledige verhaal. Het beste blijft natuurlijk: zelf abonneren op de in deze rubriek aanbevolen collega-vakbladen en de evenementen bezoeken waar de vakgenoten samenkomen.

Abonneringsgegevens en internetadressen Advanced Materials and Processes Vakblad van de materiaalkundigenvereniging ASM (American Society of Materials).

Elfmaal per jaar (november/december gecombineerd), inbegrepen bij het lidmaatschap. Niet-leden: $ 461,-, losse edities $ 45,-.

Digitale editie op http://amp.digitaledition.ASMinternational.org. www.ASMinternational.org

Nieuwe website ASM International De dertigduizend leden tellende materiaaltechnische vereniging ASM International lanceerde onlangs de vernieuwde website.

Voorlopers Steel Treaters Club, de Steel Treaters Research Society en de (in 1918 door leden in Chicago opgerichte) American Steel Treaters Society meegerekend, bestond ASM op 4 oktober 2013 precies 100 jaar. In de jaren twintig waren de afdelingen Chicago en Detroit ook nog eens gefuseerd tot de American Society for Steel Treating. In 1933 kwam pas de uiteindelijke naam: American Society for Metals. Uiteraard kwam er een eigen vakblad: de Metal Progress Magazine, opgevolgd door de huidige Advanced Materials and Processes.

Van een groepje olielampverlichte, aambeeldhamerende smeden die hun vaak toevallige vondsten en kneepjes in het diepst denkbare geheim alleen aan hun meest vertrouwde zoon doorfluisterden, is het een internationaal netwerk van ervaringsuitwisseling geworden. Kennis wordt niet afgeschermd maar gedeeld en dus vermenigvuldigd, bijvoorbeeld met eigen cursussen (ASM Materials Education Foundation

40

sinds 1952, en een eind jaren ’90 geopend Training Center van drie miljoen dollar, met 1,7 miljoen aan gedoneerde apparatuur). ASM is als materiaalkundigennetwerk aanjager van innovatie en zakelijke contacten. Daar hoort een website bij met boekenshop, webinars, podcasts, video’s, online cursussen, video/dvd-cursussen, ‘self-paced’ cursussen (in eigen tempo), Instructor Toolkit Sessions voor de docenten, en een job career center.

Digitale editie op http://amp.digitaledition.

ASMinternational.org www.ASMinternational.org

Cladlaag verbetert slijtweerstand van betonslurrypijp met een factor 30 De NanoSteel Company in Providence (Rhode Island, VS) heeft bekendgemaakt dat haar oplas-legering van superhard staal door Trimay Wear Plate Ltd. is geselecteerd als bekleding in de stalen buizen van een betonslurrypijp, om bescherming tegen slijtage te bieden in een ondergrondse mijn in het noorden van Canada.

De legering heeft de slijtweerstand met een factor 30 verbeterd in vergelijking met de vorige oplossing. Gecombineerd met Trimay’s unieke behuizingsontwerp vertegenwoordigt dit project de tweede lijn van identieke configuratie voor de klant. Het systeem wordt in het eerste kwartaal van 2014 geïnstalleerd.

De slurrypijp is een 600 meter lang verticaal boorgatsysteem met een behuizing van 9-5/8 inch diameter dat wordt gebruikt voor de aanvoer van beton, om gedolven mijnsecties weer te vullen en rotswanden te versterken, zodat het volgende ertssegment veilig kan worden gedolven. Het

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

systeem bestaat uit NanoSteel-bekleding API L80-staal-behuizing en Trimay’s eigen schroefdraadsysteem.

Bij eerste installatie werd het dikteverlies voor de NanoSteel-bekleding gemeten op 0,9 mm (0,035 inch), na het leveren van 120.000 kubieke meter (288.000 ton) beton gedurende dertig maanden dienst. Met deze bewezen slijtweerstand van 320.000 ton per millimeter dikteverlies biedt de gecoate buis een dertig keer grotere weerstand dan de vorige oplossing: een ongecoate API L80 kale behuizing met een slijtweerstand van 10.500 ton per millimeter. De levensduur van het systeem bereikt naar verwachting de volle ‘levensduur van de mijn’, meer dan negentien jaar.

“De hoge hardheid en taaiheid die onze cladlaag biedt, resulteert in de verbeterde slijtage-eigenschappen voor deze toepassing,” zegt Tom Santos, vicepresident en algemeen directeur van coatings. “Om deze reden elimineert een slurrypijpbekleding met ons materiaal meerdere vervangingscycli voor de levensduur van de mijn.”

ASM International, 7 januari 2014 www.asminternational.org/news/industry/-/ journal_content/56/10192/16766064/NEWS

Zelfherstellende thermal barrier coatings voor turbines De binnenzijde van gasturbines van energiecentrales en van straalmotoren heeft een ongezien stukje oppervlaktetechniek dat aanzienlijk bijdraagt aan de efficiëntie en de levensduur. Deze thermal barrier coating heeft echter te maken met extreme temperatuurcycli, wat tot krimpscheurtjes en uitzettingsspanningen kan leiden. Het is

dus handig als het materiaal zichzelf weer repareren kan. Vakblad Oppervlaktetechnieken heeft al enkele keren gerapporteerd over het Innovatiegericht Onderzoeks Programma Self Healing Coatings, waarbinnen de TU Delft in samenwerking met KLM Maintenance aan dit materiaalonderzoek werkt, met artikelen over het congres Self Healing Materials te Gouda (“De strijd tegen het verval” in de editie april

2009; “Voorsprong vasthouden II”, editie maart 2011; “Nieuwe generatie coatings is zelfhelend” in de editie januari 2013; www.Oppervlaktetechnieken.com/archief).

De Advanced Materials and Processes van januari 2014 maakt melding van de presentatie van het SAMBA-project tijdens het congres Self Healing Materials te Gent in juni 2013. De keramische coatings besparen brandstof en schelen CO2-emissie

doordat ze hogere temperaturen mogelijk maken. Het zelfherstellende effect scheelt 20-25% in de levensduurverwachting en bespaart dus op de onderhoudskosten. www.sambaproject.eu Advanced Materials and Processes, januari 2014, p. 13, kort bericht

Lessen uit de infrastructuur: Stadsbrug Nijmegen De Oversteek Lezing: “Lessen uit de infrastructuur: Stadsbrug Nijmegen De Oversteek” Spreker: Stijn Venmans, BAM Infra Asset Management, www.BAMinfraassetmanagement.nl Evenement: IIR-congres “Corrosie & Coatings”, 12-13 februari 2014, Antwerpen Organisatie: Institute for International Research IIR www.IIR.nl/corrosie Volgend evenement: waarschijnlijk januari/februari 2015, de tiende editie, de laatste waren getiteld “Oplossingen voor Corrosie in de Praktijk”

Stadsbrug De Oversteek te Nijmegen geldt als een praktijkvoorbeeld voor modern aanbesteden volgens het principe Design, Build & Maintain. De aannemer moet bij de inschrijvingsfase een plan met prijs voorleggen om al deze stappen in de bouw- en gebruiksfasen uit te voeren. Een voordeel daarvan is dat in de ontwerpfase al voor onderhoudsvriendelijke oplossingen wordt gekozen, wat de eindgebruiker wegafzettingen scheelt en de eigenaar kosten.

Projectleider Onderhoud Stijn Venmans van BAM IAM noemde het een “voorbeeld hoe aannemers evolueren van alleen aannemer naar aannemer en beheerder.” Er zijn nog verdergaande totaalcontracten, dan zijn bijvoorbeeld Finance en Operate ook inbegrepen.

vering.” Hij is in zowel de civiele techniek als bouwkunde afgestudeerd, waarmee hij verklaarde waarom hij als adviseur onderhoud weinig conserveringskennis meenam uit de schoolbanken. Het kwam hem natuurlijk op de vraag te staan of het niet handig is oppervlaktetechniek in dergelijke opleidingen te stoppen. Is er wel eens iets ontworpen zonder oppervlak?

“Conserveren is een groot vraagstuk geweest bij de Bouwcombinatie Stadsbrug Nijmegen, de combinatie tussen BAM Civiel en Max Bögl Nederland. Ik was daar steeds erg bij betrokken. Dit project was onderdeel van de aanpak “Ruimte voor de Rivieren” en “Nijmegen omarmt de Waal”en Nijmegen was de enige stad aan de Rijn of Waal met meer dan 100.000 inwoners die maar één brug had. Het is een architectonisch hoogstandje: een enkelvoudige boogconstructie van 285 meter vrije overspanning, op een hoogte van 9 tot 17 meter boven de waterstand, en de boog reikt tot 60 meter boven het rijdek. Er zit

15.000 vierkante meter staaloppervlak aan de buitenzijde en aan de binnenzijde nog eens 29.500 vierkante meter.

Er waren harde eisen gesteld aan de beschikbaarheid van de brug voor het verkeer. “Boetes kunnen oplopen tot wel 25.000 euro per uur. De vraag is dus: hoe ga je het conserveren en inspecteren en eventueel plaatselijk herstellen of volledig overlagen? Dat moet je allemaal in de tenderfase beantwoorden.” De corrosiebelastingsklasse is C5-I volgens ISO-12944, “er waren geen verdere specificaties. Behalve de kleur die door de architect is opgelegd, uiteraard.”

Bouwcombinatie Stadsbrug Nijmegen ging op zoek naar een conservering die 25 jaar onderhoudsarm is. “We wilden de onderhoudskosten verminderen en minder problemen hebben met de bereikbaarheid en beschikbaarheid. Ontwerpen boven de 25 jaar kon niet met de tabel uit de ISO12944, dus hebben we de Norsok M501 er

Een nieuwe beeldbepalende staalconstructie verfraait het rivierlandschap. (Foto: Stijn Venmans, BAM Infra Asset Management)

“Het betreft hier een contract voor 25 jaar,” vervolgde Venmans, “waarbij wij risicodragend zijn voor asfalt, beton en conser-

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

41

bijgehaald om de levensduur in te schatten. We hebben verschillende systemen toegepast, vierlaags natlak, dat kon met periodiek overlagen zestig jaar gegarandeerd worden door ingenieursbureaus en de applicateur. Waar een hoge mechanische belasting tijdens montage verwacht was, hebben we een schoopeerlaag laten aanbrengen.” Hoogwerkers van 75 meter en laagwerkers met een platform onder de brug kwamen eraan te pas om het werk tot een goed einde te brengen.

De binnenkant van de brug is inspecteerbaar geconstrueerd. “We zijn begonnen met het dek en de stalen hoofdrijconstructie, die heeft een verhoogde kans op vermoeiing. Aan de binnenzijde van de brug hadden we de mogelijkheid een volledige conservering toe te passen, maar omdat het een besloten ruimte betreft, leverde dat dus wat vraagstukken op in het kader van arbo en veiligheid. Uiteindelijk hebben we besloten de omgevingsinvloeden te beïnvloeden: we hebben een ontvochtigingsinstallatie aangebracht die ook de

monitoring van de relatieve luchtvochtigheid uitvoert. We hebben de binnenzijde ontworpen met overdikte in de staalconstructie. Het conditioneringssysteem zou drie maanden buiten bedrijf kunnen blijven zonder invloed op de beoogde honderd jaar levensduur.”

De brug is nu enkele maanden in gebruik.

“We zijn nog 25 jaar verantwoordelijk voor alle risico’s die met de conservering te maken hebben. Jaarlijks houden we een visuele inspectie, en gebruiken we ook nieuwe technieken zoals inspectie met drones. De onderhoudskosten beperken, dát is het doel van de opdrachtgever, we kijken dus steeds naar nieuwe technieken.

En het is aan ons om de keuzes te maken.

De degradatieprocessen stellen we aan de hand van eerder opgestelde modellen vast.

Plaatselijke reparaties of het vervroegen of vertragen van het overlagen: er is veel monitoring nodig om te zien of de degradatie verloopt als voorzien.”

Een bijzonder aspect aan de brug is dat de verlichting ’s avonds volgtijdig aangaat

(advertentie)

42

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

door als het ware een oversteek te maken, met het tempo waarin de bootjes van de geallieerde soldaten destijds in 1944 overstaken.

Voor de monitoring wordt C-Cube International ingeschakeld, die veel ervaring heeft met onder meer de Deltawerken en kademuren van havens. “Vijfentwintig jaar onderhoudsverantwoordelijkheid is voor ons niks geks meer.” Een vraag werd gesteld naar het gebruik van self healing beton, asfalt en coatings. “Honderd jaar levensduur is niet op papier vast te leggen met die nieuwe systemen, we hebben onszelf al zestig jaar opgelegd met wat reparaties. En het zelfherstellende asfalt is – op dit moment - niet geluidreducerend.”

Een andere vraag ging over het gebruik van hoogwaardig staal dat wellicht vermoeiingsgevoeliger is. Maar daar is afdoende onderzoek naar gedaan.

Producent en ontwikkelaar van chemische oppervlaktebehandelingsproducten MAVOM is sinds 1938 een begrip in de markt van de chemische oppervlaktebehandeling. Onze sterke marktpositie in de huidige markt hebben we te danken aan de in 75 jaar opgebouwde ervaring en expertise in ons vakgebied.

Onze kracht ligt onder andere in een constante productontwikkeling en een eigen laboratorium waar kwaliteitscontroles en serviceactiviteiten worden uitgevoerd.

Hierdoor kunnen wij onze klanten technische ondersteuning en oplossingen op maat aanbieden.

MAVOM b.v.

Postbus 5 - 2400 AA Alphen a/d Rijn Tel. 0172-436361 - Fax. 0172-420310 info@mavom.nl - www.mavom.nl MAVOM n.v.

Molenberglei 14 - 2627 Schelle Tel. 03 880 07 60 - Fax. 03 880 07 80 info@mavom.be - www.mavom.be

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

43

Wederzijdse versterking door grensoverschrijdend samenwerken

Op zoek naar samenwerkingspartners Het Enterprise Europe Network, actief in 44 landen, is gericht op brede ondersteuning van het MKB bij internationale samenwerking op commercieel, onderzoeks- en technologiegebied. In Nederland werken NL Innovatie, NL EVD Internationaal (onderdeel van Agentschap NL) en Syntens samen als Enterprise Europe Network NL. Bij deze organisaties staan adviseurs klaar die bedrijven helpen bij het vinden van zakenpartners in de landen van het netwerk, en zelfs daarbuiten.

Meer informatie Voor vragen over internationale betrekkingen is Enterprise Europe Network bereikbaar onder nummer 088-444 0 777.

Voor meer informatie over het dienstenpakket wordt verwezen naar www.EnterpriseEuropeNetwork.nl. Reageren op de hier vermelde technologieaanbiedingen en -verzoeken kan bij: Tom Reijn tel.: 088-602 52 99 tom.reijn@AgentschapNL.nl www.enterpriseeuropenetwork.nl

Grijp uw kansen over de grens Wilt u uw product exporteren of uw innovatie vermarkten in het buitenland? Zoekt u een distributeur, agent of toeleverancier?

Zet dan net als de bedrijven uit de Praktijkvoorbeelden op www.agentschapnl.nl/EEN een samenwerkingsverzoek uit via het Enterprise Europe Network.

Neem dan contact op met een van onze adviseurs via 0886028060 of internationaal@info. agentschapnl.nl. Als u bijvoorbeeld op zoek bent naar een zakenpartner in de windenergie, kunt u rechtstreeks contact opnemen met Dirk Jan Hummel, Enterprise Europe Network adviseur bij Syntens via 0884440139 of dirkjan.hummel@ syntens.nl. En zo zijn er meer gespecialiseerde adviseurs.

44

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

Noot van de redactie: Hieronder volgen de titels en samenvattingen van enkele partnerverzoeken en -aanbiedingen uit de database van Enterprise Europe Network NL. De redactie neemt geen verantwoording voor de voorgestelde oppervlaktebehandelingsconcepten, uitspraken aangaande levensduurverwachtingen, accuraat gebruik van bepaalde vakterminologie voor de betreffende toepassing en dergelijke. De verstrijkdata zijn indicatief: doorgaans kan enkele weken later nog gereageerd worden.

Zie ook het artikel met EEN-deelnemer Holland Mineraal elders in deze editie.

Spuitbaar thermoplastisch barrièrecoatingsysteem dat beschermt tegen galvanische, put- en atmosferische corrosie en tegen het binnendringen van water en verontreiniging Aanbieding uit Verenigd Koninkrijk, Referentie: 13 GB 4103 3S0T, geldig tot 28-02-2014 Samenvatting Een Brits bedrijf biedt een spuitbaar thermoplastisch barrièrecoatingsysteem dat on-site kan worden toegepast op een substraat van elke grootte of vorm. Zijn corrosieremmende eigenschappen en gebruiksgemak openen nieuwe mogelijkheden voor bescherming in vele industrieën, bijvoorbeeld waar galvanische corrosie van invloed is op geschroefde systemen zoals flenzen en kleppen, of wanneer het binnendringen van stof en andere verontreinigingen rotatiesystemen zoals lagers kan beschadigen. Het bedrijf zoekt partners voor commerciële overeenkomsten met technische ondersteuning.

Beschrijving partnerverzoek Volgens rapporten van de National Association of Corrosion Engineers NACE en de Amerikaanse overheid kost corrosie de wereld vier tot vijf procent van het bbp, waarvan ongeveer 40% kan worden voorkomen door het gebruik van nieuwe materialen en coatings. Het Britse bedrijf heeft een uniek coatingsysteem ontwikkeld dat besparingen tot 85% ten opzichte van de huidige systemen biedt, met geen andere onderhoudseisen dan visuele controles op schade. Bovendien openen de corrosiewerende eigenschappen en het gebruiksgemak nieuwe mogelijkheden voor bescherming in vele industrieën, in het bijzonder wanneer kwetsbare onderdelen in ruwe omgevingen zijn gesitueerd.

Het herbruikbare barrièrecoatingsysteem bestaat uit een spuitbaar thermoplastisch materiaal met ingebouwde inhibitoren voor actieve corrosiebescherming, en een speciaal ontworpen, microprocessor-gestuurde applicatieunit. Als duurzame, flexibele vaste stof bij normale temperaturen, wordt het thermoplastische materiaal gesmolten

in een computergestuurde verwarmingsen pomptank om een spuitbare vloeistof te vormen. Het materiaal wordt gespoten op het substraat en vormt zo een perfect passende ‘tweede huid’. Inhibitoren in het materiaal coaten alle oppervlakken binnen het beschermde gebied, en dringen diep door in iedere kier en langs elke gewrichts- en schroefdraad. Het materiaal koelt binnen enkele minuten na het aanbrengen af tot een vaste stof en vormt een taaie flexibele cocon rond het doelgebied. Het systeem beschermt vervolgens op twee manieren: ten eerste voorkomt de inkapselende barrièrecoating het binnendringen van vocht of vervuilingen, en ten tweede worden de ingebouwde corrosieremmende oliën constant vrijgegeven aan de binnenoppervlakken van de inkapseling, waardoor continue corrosiebescherming voor de levensduur van het systeem wordt geboden.

De coating is recycleerbaar, volledig herbruikbaar, niet-giftig en bevat geen vluchtige organische stoffen, wat het maakt tot een milieuvriendelijke manier om bescherming van kwetsbare installaties te garanderen. Als inspectie of vervanging noodzakelijk zijn, kan de coating snel worden weggesneden en afgetrokken om het beschermde oppervlak eronder te onthullen.

Verwijderd materiaal kan worden teruggegeven aan de eenheid voor herapplicatie.

De coating beschermt tegen galvanische, put- en atmosferische corrosie, voorkomt het binnendringen van stof/verontreiniging en van water en isoleert kwetsbare onderdelen van corrosieve omgevingen.

Zijn corrosieremmende eigenschappen en het toepassingsgemak openen nieuwe mogelijkheden voor bescherming in vele industrieën, vooral waar galvanische corrosie geschroefde systemen zoals flenzen en afsluiters beïnvloedt. Het systeem voorkomt het binnendringen van stof en andere verontreinigingen in rotatiesystemen zoals lagers en voorkomt de verslechtering van

opgeslagen onderdelen en apparatuur.

Toepassingen op opgeslagen apparatuur hebben uitvalpercentages tot nul gereduceerd, en de levensduur van in gebruik zijnde apparatuur is met meer dan 500% toegenomen.

De innovatieve aanpak maakt het mogelijk om actieve corrosiebescherming on-site toe te passen op objecten van elke vorm of grootte. Naast de standaardapplicatie-eenheid zijn andere varianten verkrijgbaar met verhoogde capaciteit of gespecificeerd voor gebruik in schadelijke gebieden. Een draagbaar apparaat is beschikbaar voor reparatietoepassingen.

Stadium van ontwikkeling Patenten toegekend.

Marktapplicatiekernwoorden - Olie- en gasboringen, exploratie- en extractie-apparatuur; - Industriële installaties en machines; - Mijnbouw (niet-energie-gerelateerd); - Nutsbedrijven en aanverwante firma’s.

Gewenste samenwerkingsvorm Het Britse bedrijf zoekt industriële partners in de coating-dienstverlening voor commerciële overeenkomsten met technische ondersteuning. Het Britse bedrijf zal technische training bieden voor het gebruik van de gespecialiseerde applicatie-apparatuur. Van belang zijn ook reacties van klanten met een coatingbehoefte in elk van de genoemde toepassingsgebieden. Op maat gemaakte apparatuur kan worden gebouwd om aan specifieke toepassingen te voldoen; in dat geval kan dus een technische samenwerkingsovereenkomst worden overwogen.

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

45

Watergedragen, geluiddempend coatingsysteem voor vermindering van akoestische vibraties in metaal Aanbieding uit Ierland, Referentie: 13 IE 51S6 3S0C, geldig tot 26-02-2014 Samenvatting Een Ierse coatingfabrikant met de ontwikkelingsfocus op specialistische coatingtoepassingen heeft een Liquid Applied Sound Dampening (LSAD) ontwikkeld, een coating die het geluid dat wordt voortgebracht door trillende metalen oppervlakken aanzienlijk vermindert.

De coating kan eenvoudig worden aangebracht met behulp van standaard-natte-coatingmethoden en heeft een breed scala van industriële toepassingen. Het bedrijf is op zoek naar samenwerking met industriële partners die momenteel producten maken die kunnen profiteren van geluiddempende systemen.

Beschrijving partnerverzoek Het Ierse bedrijf met een lang gevestigde aanwezigheid in de verfindustrie heeft zich in de afgelopen jaren gericht op de ontwikkeling van specialistische coatingoplossingen, variërend van antimicrobiële coatings tot het geluiddempende coatingsysteem dat hier wordt aangeboden.

Geluiddemping en de beheersing van geluid en trillingen in metalen oppervlakken is een kostbare en tijdrovende activiteit in de industriële techniek. Een voorbeeld van een huidige oplossing voor dit type geluid zijn geluiddempende pads die aan de onderkant van automotorkappen worden bevestigd om het motorlawaai te verminderen.

Geluiddempende materialen, variërend van op bitumen gebaseerde coatings tot schuimmaterialen en lood, worden al-

46

lemaal gebruikt om geluid te verminderen.

Veel van deze materialen zijn kostbaar om te produceren en toe te passen. Ze voegen ook ongewenste factoren zoals extra gewicht toe aan voertuigen, technische structuren en apparatuur.

Het bedrijf heeft een watergedragen acrylaatcoating ontwikkeld die kan worden gespoten met behulp van standaardapparatuur. Het heeft de coating ontwikkeld en getest op aspecten als hechting, chemische weerstand, impact en slijtvastheid.

Deze coating heeft duidelijke voordelen ten opzichte van concurrerende technologieën wat betreft geluiddemping /lawaaivermindering voor industriële/technische toepassingen.

Het bedrijf is geïnteresseerd in samenwerking met original equipment manufacturers (OEM) en industriële bedrijven die geluiddemping op hun gegeven werkgebied willen aanpakken.

Innovatieve aspecten De ontwikkeling is een eenvoudig toe te passen geluiddempende coating, met mindere laagdikte en minder gewicht dan de huidige oplossingen. De innovatieve elementen van deze coating liggen in het gemak en de snelheid van de toepassing in combinatie met gelijke of betere prestatieeigenschappen.

De voordelen van deze ontwikkelde technologie zijn - Bewezen geluiddempende capaciteiten; - Lager gewicht dan traditioneel geluiddempend materiaal, met behoud van geluidsreductiecapaciteit;

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

- Eenvoudig aan te brengen, eencomponent watergedragen spuitbare coating; - Kan worden toegepast tot 600 micrometer in één laag; - Lage VOS-waarde (vluchtige organische stoffen) en geurarm; - Geschikt voor binnen- en buitentoepassing; - Goede weerstand en slijtvastheid; - Bestand tegen chemische lekkages; - Kan worden aangepast aan specifieke applicaties.

Stadium van ontwikkeling Patenten toegekend.

Marktapplicatiekernwoorden - Industriële automatisering; - Industriële installaties en machines; - Transportsector.

Gewenste samenwerkingsvorm Type partner gezocht: het bedrijf is geïnteresseerd in iedere vorm van wederzijds voordelige samenwerking met een partnerbedrijf dat de ontwikkelde technologie zou kunnen gebruiken.

Specifiek werkterrein van de partner: de ideale partner zou een fabrikant van voertuigen, industriële apparatuur of installaties zijn met een behoefte aan lawaaiverminderende technologieën, die geïnteresseerd is in adoptie van het systeem voor zijn product. Taak die door de partner moet worden uitgevoerd: de bedrijven zouden samenwerken om de coating of applicatiecondities aan te passen of te wijzigen teneinde de geluidsreductie-effecten voor het product van het partnerbedrijf te maximaliseren.

Frame mountings Totaaloplossingen in Verfspuit- en Straalapparatuur

Process water

Circulation loops

Boiler and cooling water

Container plants Complete solutions

Service

75 years with industrial water treatment Meet EUROWATER at Aquatech Amsterdam - November 1-4, 2011 - hal 7 stand 07.240

CONSULTANCY

Rasco - Clemco Telefoon: (010) 437 01 66 E-mail: info@rasco-clemco.nl

SALES

DESIGNING

PRODUCTION

INSTALLATION AND START UP

AFTER SALES SERVICE

eurowater.com

Innovative surface treatments that move our world!

www.rosler.com NL_BL_ZA_210x148_4c.indd 1

27.01.2014 09:13:33

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

47

terugblik

Normalisatiealarm!!!

Thema-edities Metaalconservering liggen mij als voormalig straler altijd goed. Het conserveren van objecten zoals bruggen en windmolens vind ik altijd geweldig om te zien. Het congres Corrosie & Coatings, dit jaar voor het eerst in België, had een bezoekje aan het bedrijf dat we in november op de voorpagina hadden staan. Ik zit in de denktank van dat congres, dus had ik de organisatie dat bedrijfsbezoek desgevraagd aangeraden na een corrosiedag van VOM België aldaar.

Verder is het natuurlijk een ideale gelegenheid om twee opleidingsmogelijkheden op het gebied van metaalconservering in beeld te brengen: de NACE-inspecteurscursus waarvoor ik in september slaagde (daar is de foto van, het stralen had ik gauw nog even geoefend op de spuiterij, was lang geleden!) en de cursus Metaalconservering waaraan we een voorpagina-artikel wijden.

Maar het is niet allemaal blozengeur en manenschijn. Er dreigt niets minder dan een coatingcrisis aan het normalisatiefront. De ISO 12944 voor staalconservering, de ISO 9227 voor de zoutsproeitest en de ISO 8130 voor lakpoederkwalificatie worden op de schop genomen, en als we daar niet bij zitten, moeten we het stellen met normen die anderen vastgesteld hebben… of zelfs ingetrokken!

Laat ik op de meest dramatische ingaan: de ISO 8130 geeft aan hoe je lakpoeder kunt analyseren. Het is een deel van de normatieve basis van de VISEM Powder Navigator, waarvoor onlangs een stichting is opgericht zodat de Vereniging Industriële Spuit- en Moffelbedrijven dit kroonjuweel kan blijven behartigen. Als er vanuit ons vakgebied geen actie wordt ondernomen, verdwijnt de norm gewoon, en verliest dit VISEM-gereedschap voor procesinzicht in de voormalige black box, namelijk je doos poederlak, voor

48

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

een deel zijn autoriteit! Niet voor niets is de oproep uitgegaan plaats te nemen in de normalisatiecommissie van het Nederlands Normalisatie Instituut NEN. Het belang van normen komt trouwens mooi naar voren in een boek dat in de rubriek Gespot van maart wordt besproken.

Gelukkig hebben we ook goed nieuws, zoals de ontwikkelingen aan het onderwijsfront. Bij de Hogeschool Utrecht wordt dit jaar het coatingdeel van de Verdiepingscursus Corrosie gemoderniseerd, zowel lestechnisch als inhoudelijk. In tien maanden kun je je laten bijspijkeren op het gebied van metaalbehoud in het algemeen en conserveertechnieken in het bijzonder, in een middag per week. Lees erover in deze editie!

En zo speelt er weer van álles. Ik hoop een bewaarexemplaartje van mijn 150e editie gemaakt te hebben, als impuls voor het vakgebied. Zelden was belangenbehartiging zo belangrijk als nu – er spelen ook nog genoeg wetgevings- en milieudossiers – en kennisoverdracht is daarbij minstens zo belangrijk. Dus als iedereen een duit in het zakje doet, bijvoorbeeld met normalisatiewerk, hebben we allemaal een stralende toekomst!

Edward Uittenbroek, hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken.

Oppervlaktetechnieken@CoatingKennisTransfer.com www.Oppervlaktetechnieken.com

Surface Treatment Nederland BV Postbus 7168 6050 AD Maasbracht (NL) Hazenspoor 16 6051 AB Maasbracht (NL) T: +31 (0)475-463835 F: +31 (0)475-464635 E: info@surfacetreatment.nl W: www.surfacetreatment.nl Surface Treatment Belgium NV Grotenhoutlaan 1 Industrieterrein Veedijk B-2300 Turnhout (BE) T: +32 (0)14-403960 F: +32 (0)14-403969 E: info@surfacetreatment.be W: www.surfacetreatment.be

Uniek!

- Specialist in het ontwikkelen en toepassen van hoogwaardige industriële oppervlaktebehandelingen van aluminium producten.

- Gegarandeerd een duurzaam eindproduct met verbetering van de productspecifieke eigenschappen.

- Een perfecte oplossing op maat voor ieder product en ieder vraagstuk!

- Een zeer compleet pakket aan oppervlaktebehandelingen.

- Gespecialiseerd in het combineren van verschillende oppervlaktebehandelingen op één product!

Flexibel!

- Uitgebreide faciliteiten; meerdere productielijnen.

- Behandeling van enkel stuks tot zeer grote series.

- Capaciteit voor kleine en grote producten.

Betrouwbare kwaliteit!

- Een vakkundig team van professionals.

- Eigen geavanceerde laboratoria.

Technisch anodiseren | Hard-anodiseren | Surlon®KE | Chroomzuur anodiseren | Chromateren Applicatie laksystemen | BSA | TSA | Opaliseren | Bilatal anodiseren | Penetrant scheuronderzoek surface treatment adv ned_def_20130702_3.indd 1

04-07-13 13:25

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

49

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts 3 330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar 3 305,ongeacht het aantal rubrieken. Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 / vincent@jetvertising.nl

advies projectbureau / oppervlaktebehandeling- / coatingindustrie

B & B Coating Techniek tel. 053-4357707 www.bb-coating-techniek.nl

afvoer gevaarlijk afval

Vecom Metal Treatment BV tel. 010-5930299, fax 010-5930225 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl

anodiseer (installaties)

Drent Techniek B.V. tel. 076-5017270, www.drenttechniek.nl

anodiseer (ophangrek.)

www.emotech.nl / tel: 053-4301500 Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

anodemanden (titaan)

MEPACO B.V. tel. 071-5892863

Ploum Engineering tel. 0412-630097 Fax 0412-645019 www.ploumengineering.nl info@ploumengineering.nl

Schröder Plating Service tel. 0546-681170, fax 0546-681003

anoden (titaan)

adviesbureaus energiebesparing MAGNETO Special Anodes BV tel. 010-2620788, fax 010-2620201 www.magneto.nl

anodezakken Van Beek Ingenieurs BV tel. 026-3127000, fax: 026-3515117 info@vanbeek.com, www.vanbeek.com

Afvalwaterbehandelinginstallaties

Ondeo Industrial Solutions BV tel. 077-3231231, fax 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com www.ondeo-is.com

EnviroChemie bv tel. +31 (0)23 542 69 13 fax. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

50

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

afzuiginstallaties MEPACO B.V. tel. 071-5892863

Glasbeek Finish B.V. Tel. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com, www.glasbeek.com

beschermkapjes, pluggen, tape

De Veer Plating Supplies - Den Bosch tel. 06 5433 8904, www.deveerps.nl

anodiseren (afdekmaterialen)

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

Schröder Plating Service tel. 0546-681170, fax 0546-681003

bakken, kunststof C.K.B.Boxtel tel. 0411- 682939

beitsen/passiveren

Chemetall B.V. Tel. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

Industrihängare K AB tel. +46 371511685, fax. +46 37114996 www.industrihangare.com order@industrihangare.se

brandwerende / brandvertragende coatings Haug Chemie Benelux b.v.b.a. tel. 06-4233 3660 info@haugchemie.be www.haugchemie.be

Mavom BV tel. 0172-436361, fax 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

chemicaliën/opp. beh.

Sir John b.v. tel. 0182-396931 fax 0182-396937 info@sir-john.nl, www.sir-john.nl

Vecom Metal Treatment BV tel. 010-5930299, fax 010-5930225 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

Chemetall B.V. Tel. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Haug Chemie Benelux b.v.b.a. tel. 06-4233 3660 info@haugchemie.be www.haugchemie.be

galvanotechniek, glansmiddelen C&T Technics tel. 0413-331083, fax 0413-331195 info@ct-technics.nl www.ct-technics.nl

Wagner Systemen Nederland tel.030-2410688, fax.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

elektrostatisch natlakken

Kluthe Benelux BV tel: +31 (0)172-516 000 fax: +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Rasco Verfspuitapparatuur tel. 010-4370166, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

filters Mavom BV tel. 0172-436361, fax 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

chemisch / technisch reinigen

Magistor B.V. tel. 0548- 519401, fax 0548-517619 www.magistor.nl / info@magistor.nl

filters (andreae, columbus industries) Vecom Metal Treatment BV tel. 010-5930299, fax 010-5930225 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl

chemisch nikkel Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111, fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

MacDermid Benelux B.V. tel. 076-5021940, fax 076-5034876 www.macdermid.com/industrial

coatinginstallaties service & onderhoud

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Renztech tel. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl

Filter Service Heerenveen tel. 0513-633900 fax 0513-633888 info@filterservice.nl www.filterservice.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111 fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

MacDermid Benelux B.V. tel. 076-5021940, fax 076-5034876 www.macdermid.com/industrial

Surtec Benelux BV tel: (077) 308 15 90, fax: (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com www.surtec.com

galvanotechniek, installaties Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111 fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

glasparelstraalcabines

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161 fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Corode tel. 0411 - 68 55 0

Mefiag Filters & Pumps B.V. Heerenveen tel. 0513-630230, fax 0513-632233 info@mefiag.com / www.mefiag.com

Industrih채ngare K AB tel. +46 371511685, fax. +46 37114996 www.industrihangare.com order@industrihangare.se

MBS Ophangsystemen tel. 040-2931663, fax. 040-2932262 info@mbs-online.nl, www.mbs-online.nl

hangbaansystemen

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Railtechniek van Herwijnen b.v. tel. 0344-616363, fax. 0344-611072 info@railtechniek.nl www.railtechniek.nl

hardchroom baden (kunststof) Enthone B.V. tel. (+31)73 62 80 111 fax (+31)73 62 19 283 www.enthone.nl

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

filters & pompen

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

haken

Hechtingstechniek

Maan Group tel. 0572 355 333, fax. 0572 364 498 r.klein@maangroup.nl www.maangroup.nl

Hittebestendige en non-stick coatings

Droogapparatuur tel. 0497-339384 fax 0497-381593 info@hendor.com / www.hendor.com IST Benelux bv tel. 055-5050014 www.ist-uv.nl, info@bnl.ist-uv.com

elektrostatisch poederspuiten, installaties

MSP Systems BV tel. 053-4303937, www.mspsystems.nl

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

galvano automaten

Drent Techniek B.V. tel. 076-5017270, www.drenttechniek.nl

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Indufinish BV tel. 0591 630003 www.indufinish.com

oppervlaktetechnieken februari 2014oppervlaktetechnieken - www.oppervlaktetechnieken.com februari 2014

51

industriële luchtbehandeling en warmteterugwinning

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

industriële reiniging

natlakken (afdekmaterialen)

kleurenwaaiers Hellema Kleur kaarten Harderwijk The Netherlands

l uw Voor a aties resent kleurp aaiers w & n kaarte or Ral ook vo

Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht, Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

marine coatings / Scheepvaartlakken HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

WWW.HELLEMAKLEURKAARTEN.NL

Chemetall B.V. Tel. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Haug Chemie Benelux b.v.b.a. tel. 06-4233 3660 info@haugchemie.be www.haugchemie.be

Kluthe Benelux BV tel: +31 (0)172-516 000 fax: +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Kunststoflakken

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

laagdiktemeters

Gullimex B.V. tel. 074-2657788

Laborex b.v.b.a. tel. +32 (0)14 861 616 info@laborex.be, www.laborex.com

Mavom BV tel. 0172-436361, fax 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

keramisch parelen

Helmut Fischer Meett. BV Tarasconweg 10, Eindhoven tel. 040-2482255, fax 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

Verlab-Oxford Instruments tel. 0162-320633, fax.0162-322907 info@verlab.nl, www.verlab.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

metaal oppervlaktebehandeling

CZL Tilburg BV tel. 013-5703370, fax 013-5704906 info@czltilburg.nl / www.czltilburg.nl

Multinal Group Oppervlaktebehandelingen en industriële reiniging tel: 0294-466 687 fax: 0294-418 410 info@multinal.com, www.multinal.com

kleur & glans

Surface Treatment Ned. Maasbracht, tel. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

moffelovens

Gullimex B.V. tel. 074-2657788

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

www.belmeko.be tel. +32 5083 1183

Glasbeek Finish B.V. Tel. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com, www.glasbeek.com

www.emotech.nl / tel: 053-4301500 SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

Admesy b.v.

Inline kleur & lichtmeting www.admesy.com

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

Glasbeek Finish B.V. Tel. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com, www.glasbeek.com

52

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

Industrihängare K AB tel. +46 371511685, fax. +46 37114996 www.industrihangare.com order@industrihangare.se

natlakspuitapparatuur

Nordson Benelux B.V. Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht tel. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

Paint It The Application Company tel: 0318-643 260, fax: 0318-643 042 www.paintit.nl / info@paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur tel. 010-4370166, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

lakstraten Vecom Metal Treatment BV tel: 040-2507607 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

natlak

Schaepman’s Lakfabrieken BV tel. 0384211345 / fax 03842210801 info@schaepman.nl www.schaepman.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

naverbrandingsinstallaties

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

onderhoud aan straalinstallaties en werpstralers

Renztech tel. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl www.renztech.nl

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

MacDermid Benelux B.V. tel. 076-5021940, fax 076-5034876 www.macdermid.com/industrial

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems tel. 0344-620662, fax 0344-617079 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

ontbramen Surtec Benelux BV tel: (077) 308 15 90 fax: (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com www.surtec.com Rösler Benelux B.V. Tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

ophanghaken voor lakstraten/poedercoaten

ontlakken (in loon)

C&T Technics tel. 0413-331083, fax 0413-331195 info@ct-technics.nl, www.ct-technics.nl

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com Thermo-Clean N.V.België tel. 0032-13539060

Glasbeek Finish B.V. Tel. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com, www.glasbeek.com Teodur BV tel. +32 13539095, fax +32 13539080 powdercoating@bel.dupont.com www.coatingsolutions.dupont.com Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

poedercoating (afdekmaterialen)

TIGER Coatings Belgium bvba tel: +32(0)89700016 fax: +32(0)89567858 www.tiger-coatings.com

poederspuitapparatuur Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu MSP Systems BV tel. 053-4303937, www.mspsystems.nl

ontvettingsinstallaties HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

Kermad Machinebouw bv info@kermad.nl, www.kermad.nl

Laborex b.v.b.a. tel. +32 (0)14 861 616 info@laborex.be, www.laborex.com

Leering Hengelo b.v. tel. 074-2558282, fax. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

Industrihängare K AB tel. +46 371511685, fax. +46 37114996 www.industrihangare.com order@industrihangare.se

Nordson Benelux B.V. Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht tel. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co Wagner Systemen Nederland tel.030-2410688, fax.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

MBS Ophangsystemen tel. 040-2931663, fax. 040-2932262 info@mbs-online.nl, www.mbs-online.nl

Ophangrekken voor Galvano en Laktechniek

Industrihängare K AB tel. +46 371511685, fax. +46 37114996 www.industrihangare.com order@industrihangare.se

poederspuitcabines

www.belmeko.be tel. +32 5083 1183 Metalas Cleaning Systems BV tel. 010-4356036, fax 010-2340415 info@metalas.com, www.metalas.com

Rösler Benelux B.V. Tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com, www.rosler.nl

MEPACO B.V. tel. 071-5892863

MBS Ophangsystemen tel. 040-2931663, fax. 040-2932262 info@mbs-online.nl, www.mbs-online.nl

Schröder Plating Service tel. 0546-681170, fax 0546-681003

poederlakken/poedercoatings

Glasbeek Finish B.V. Tel. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com, www.glasbeek.com

ovens

ontvettingsmiddelen www.belmeko.be tel. +32 5083 1183 Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111 fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl www.emotech.nl / tel: 053-4301500

AkzoNobel Powder Coatings Benelux tel: +32 (0)2 254 77 51 fax: +32 (0)2 254 77 57 www.akzonobel.com/powder

Indufinish BV tel. 0591 630003 www.indufinish.com

MSP Systems BV tel. 053-4303937, www.mspsystems.nl

oppervlaktetechnieken februari 2014oppervlaktetechnieken - www.oppervlaktetechnieken.com februari 2014

53

straalinstallaties

Wagner Systemen Nederland tel.030-2410688, fax.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

Laborex b.v.b.a. tel. +32 (0)14 861 616 info@laborex.be, www.laborex.com

Holtrop & Jansma B.V. Dokkum tel. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

Leering Hengelo b.v. tel. 074-2558282, fax. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

poederspuitinstallaties

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Indufinish BV tel. 0591 630003 www.indufinish.com

protective coatings

Clemco Straalapparatuur tel. 010-4370592, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Metalas Cleaning Systems BV tel. 010-4356036, fax 010-2340415 info@metalas.com, www.metalas.com

pompen (magnetisch aangedreven) Corode tel. 0411-685500

www.agtos.com Distributie Nederland: De Ploeg Techniek BV tel. +31 (0)492 539 812 www.deploegtechniek.nl

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

Rösler Benelux B.V. Tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

shotpeenen

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

Hevami Oppervlaktetechniek tel. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161 fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

straalcabines Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Leering Hengelo b.v. tel. 074-2558282, fax. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

Leering Hengelo b.v. tel. 074-2558282, fax. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

Vacuümstraalapparatuur tel. 078-6418050, fax 078-6418059 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

spuitcabines

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

www.belmeko.be tel. +32 50.83.11.83

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 www.petsonpaints.com info@petsonpaints.com SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu Schaepman’s Lakfabrieken BV tel. 0384211345 / fax 03842210801 info@schaepman.nl www.schaepman.nl

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161 / fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

pvd coatings

Dekracoat tel. 040 262 80 70 info@dekracoat.nl / www.dekracoat.nl

reinigingsinstallaties

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

Kermad Machinebouw bv info@kermad.nl, www.kermad.nl

54

oppervlaktetechnieken februari 2014

www.emotech.nl / tel: 053-4301500 Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

Glasbeek Finish B.V. Tel. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com, www.glasbeek.com

Sybrandy B.V. Amersfoort tel. 033-4545666, fax 033- 4655561 www.sybrandy.nl

Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

titaan (bevestigings-) materialen tel. 0495 – 592 210 / fax. 0495 – 588 881 www.oppervlaktebewerking.com verhoevenbv@online.nl

Magistor B.V. tel. 0548- 519401, fax 0548-517619 www.magistor.nl / info@magistor.nl

MEPACO B.V. tel. 071-5892863

transportsystemen

tel: +32 9218 7180, fax: +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

verfspuitapparatuur

CAP Industrial B.V. tel- 010-4374737, fax-010-2623190 info@cap-industrial.nl www.cap-industrial.nl

Paint It The Application Company tel: 0318-643 260, fax: 0318-643 042 www.paintit.nl / info@paintit.nl

straalkasten

Hevami Oppervlaktetechniek tel. 0413-376602 www.straalmiddelen.nl

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161, fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Laborex b.v.b.a. tel. +32 (0)14 861 616 info@laborex.be, www.laborex.com

Sybrandy B.V. Amersfoort tel. 033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Sybrandy B.V. Amersfoort tel. 033-4545666, fax 033- 4655561 www.sybrandy.nl Straalmiddel Nederland Wheelabrator-Allevard Holland tel. 0341 563831, fax 0341 494114

Railtechniek van Herwijnen b.v. tel. 0344-616363, fax. 0344-611072 info@railtechniek.nl www.railtechniek.nl

Twee-componenten apparatuur

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

UV en EBC Lak

stralen (afdekmaterialen)

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

verduurzamen van metaal HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

tanks (kunststof) C.K.B. Boxtel tel. 0411-682939

Eurogrit B.V., Papendrecht tel. 078-6546770, fax 078-6449494 info@eurogrit.com, www.eurogrit.com

Drent Techniek B.V. tel. 076-5017270, www.drenttechniek.nl

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161, fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

temperatuurregistratie & analyse

verwarmings- en koelelementen (titaan en rvs)

MEPACO BV tel. 071-5892863

verwarmingselementen Corode tel. 0411-685500

verwarmingselementen (teflon) www.coatinc.com, info-nl@coatinc.com The Coatinc Company, uw partner voor anodiseren, duplex, natlakken, poedercoaten, thermisch verzinken, hoge temperatuur verzinken, centrifugaal verzinken en Geomet

B ESCHER MI NG EN KLEUR

Indufinish BV tel. 0591 630003 www.indufinish.com Laborex b.v.b.a. tel. +32 (0)14 861 616 info@laborex.be, www.laborex.com

Technospray Spuitapparatuur tel: 0168-382111, fax: 0168 380780 info@technospray.nl www.technospray.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

straalmiddelen

tel +32 9218 7180, fax +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu

Rasco Verfspuitapparatuur tel. 010-4370166, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

www.rotocoat.nl info@rotocoat.nl Dé Duplexspecialist met: - eigen transport - één aanspreekpunt - één factuur - één garantieverlener

Corode tel. 0411-685500

verwerking afvalstromen

Ondeo Industrial Solutions BV tel. 077-3231231, fax 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com www.ondeo-is.com

voorbehandelingsinstallaties

verhuizingen van coatinginstallaties www.belmeko.be tel. +32 50.83.11.83

Leering Hengelo b.v. tel. 074-2558282, fax. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

Gullimex B.V. tel. 074-2657788

Renztech tel. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl www.renztech.nl

oppervlaktetechnieken februari 2014

55

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

EnviroChemie bv tel. +31 (0)23 542 69 13 fax. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Eurowater BV tel. 088-0005000 www.eurowater.nl Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Glasbeek Finish B.V. Tel. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com, www.glasbeek.com Lubron Waterbehandeling BV tel. 0162-426931, www.lubron.eu

Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

Indufinish BV tel. 0591 630003 www.indufinish.com MAGNETO Special Anodes BV tel. 010-26207 88, fax 010-2620201 www.magneto.nl

tel: +32 9218 7180, fax: +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

Ondeo Industrial Solutions BV tel. 077-3231231, fax 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com www.ondeo-is.com

werpstralers SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

waterbehandeling

BWT Nederland B.V. tel. +31 (0)88 750 90 00 fax +31 (0)88 750 90 90 www.bwtnederland.nl

Hevami Oppervlaktetechniek tel. 0413-376602 www.straalmachines.nl

Leering Hengelo b.v. tel. 074-2558282, fax. 074-2422373 info@leering.nl, www.leering.nl

Vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland

Vereniging Industrieel Opper vlaktebehandelend Nederland

Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts € 330,-. Bijplaatsing van een logo in full color per jaar € 305,- ongeacht het aantal rubrieken.

Voor informatie over het brancheregister of andere vormen van adverteren kunt u contact opnemen met:

56

oppervlaktetechnieken februari 2014 - www.oppervlaktetechnieken.com

Vincent IJff van Jetvertising Telefoon (070) 399 00 00 E-mail: vincent@jetvertising.nl Website: www.jetvertising.nl

jetvertising