Oppervlaktetechnieken november 2016

18 23

Sloop en nieuwbouw doen kassa rinkelen

14

Componenten construeren voor goede thermische verzinking

Lakleverancier lost hardingsproblemen bij klant op

Alternatieven voor zeswaardig Chroom

Succes dankzij wederzijdse open houding en niet opgeven

11 | 60 e jaargang | november 2016

Het vakblad voor de professional Thema Bedrijfsinrichting

33

30

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 1

Indufinish is een specialist op het gebied van oppervlaktebehandelingstechniek. Al 25 jaar zijn we actief in die industrie. Daarbij richten we ons op maar liefst vijf segmenten: poedercoaten, KTL, voorbehandeling thermisch zink, anodiseren en galvanotechniek. Die veelzijdigheid, gecombineerd met ons brede kennisniveau, maakt ons een unieke speler op de markt.

Check onze nieuwe bedrijfs- en productfilms op YouTube of via onze website.

Indufinish b.v.

Willem Barentszstraat 5 | NL-7825 VZ Emmen | The Netherlands 2 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 T+31 (0) 591 630003 | F+31

(0) 591 632398 | E info@indufinish.com | www.indufinish.com

COLOFON Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION).

Verschijnt elfmaal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren.

REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur).

REALISATIE Desiree Driesenaar (journalistiek binnenland), John Ekkelboom (journalistiek binnenland), Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar.

Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief.

ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Vincent IJff: vincent@jetvertising.nl after-sales: advertenties@jetvertising.nl OPMAAK Projekt C, www.projektc.nl DRUK Senefelder de Misset, Doetinchem www.senefelder.nl

Bij de Weert Groep lieten ze trots de testplaatjes zien die het verschil laten zien na een jarenlang zoeken naar een chroom(VI)-vrij poedercoatproces. De ene testplaatjes komen uit hun eigen installatie, de andere komen van “de coater op de hoek”, zoals zij het noemen. Het verschil is aanmerkelijk.

LEESWIJZER JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

REDACTIERAAD Hans Bosveld (vereniging ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Gerard Rutjes (vereniging ION-docent), Egbert Stremmelaar (vereniging ION), Hans van der Veen (Kivi Niria).

VERNIEUWING Mooi om nu eens in bedrijven specifiek naar de bedrijfsinrichting te kijken. Er blijken toch iedere keer weer slimme vernieuwingen mogelijk die resulteren in hogere kwaliteit en flexibiliteit en meer output. Duidelijk is dat bedrijfsinrichting optimaal moet zijn om de concurrentie en de toekomst aan te kunnen.

Een duidelijk voorbeeld is het artikel over GS Birkhoff Staalwerken. Daar zijn ze er in geslaagd om met minder lagen een betere corrosiewering te bereiken met een dunnere totale laagdikte. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, maar hoe het werkt, beschrijven we graag.

Ook het artikel over de winnaars van de ION Borghardt Award 2016 laat zien dat er in de bedrijfsinrichting is ingegrepen om een wens en een idee te verwezenlijken. In een uitgebreid artikel laten we zien hoe dat is opgepakt.

Een ander bedrijf heeft de bedrijfsinrichting bijna helemaal vernieuwd toen men overging naar een ander pand. Een verhuizing is altijd een goede reden om de installatie kritisch tegen het licht te houden. Hoe dit bij Impreglon is uitgepakt, laten we in woord en beeld zien.

UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl

En bij Alural in het Belgische Tisselt was een nieuwe bedrijfsinrichting gewoon zeer noodzakelijk, omdat de oude installaties gewoon stokoud waren en der dagen zat. Er werd dus gehakt, gebroken, gesloopt, gestort en vernieuwd. Wat dat precies inhield en wat de resultaten daarvan zijn, doen we natuurlijk graag uit de doeken.

COPYRIGHT 2016 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Verder hebben we natuurlijk ook artikelen die niet onder het thema vallen, maar wel interessant en belangwekkend zijn. Zo hebben we een uitgebreide beschrijving van het coatinglaboratorium van TÜV Rheinland Nederland waarin onder meer de nieuwste snufjes beschreven worden om kwaliteit objectief te toetsen. Ook hebben we een opsomming van alternatieven voor Chroom VI en een artikel over de vernieuwing van de IONcursussen.

En er is nog een reden waarom dit nummer historisch is: het bevat een nieuwe rubriek Over de grens. Wat dat inhoudt, ziet u op pagina 39.

En we hebben weer vier pagina’s Kort Nieuws met actuele en relevante berichten. Dus: ik wens u weer veel leesplezier! ●

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 3

VACATURE: Accountmanager België Passie voor metaal oppervlaktebehandeling en sales minded? Join an award winning team!

Bekijk snel de volledige functieomschrijving op adinternationalbv.com/news

Salestopper gezocht!

AD Chemicals is a part of AD International +31 (0) 167 526 900

adinternationalbv.com

Stuur uw CV naar chemicals@adinternationalbv.com

ZUIVEREN EN HERGEBRUIK VAN AFVALWATER Voordelen vacuümverdamping n Best Beschikbare Techniek - BAT n Hoge reductie van COD, chlorides, sulfaten, zware metalen enz. n Zeer laag energie verbruik n Geen verbruik chemicaliën n Zeer hoog rendement, minimaal 90% n Hergebruik destillaat water

Vacuümverdamping o.a. voor n n n n n

Olie emulsies Ontvettingsbaden Fosfateerbaden Polijst afvalwater Terugwinning metalen uit spoelwater

Omnial waterzuiveringtechniek | Maassluis | T +31 (0)10 761 6228 | info@omnial.nl | www.omnial.nl

4 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

COLUMN

Onze branche, uw welvaart Nederland heeft een sterke economie. Toegegeven, we kennen ook onze ups en down, maar als je de internationale lijstjes mag geloven dan staan we toch wel vaak als BV Nederland in de top 10. Dat komt onder andere door onze sterke maakindustrie. En binnen die maakindustrie is de oppervlaktebehandelende industrie medebepalend voor het succes.

Immers, alles wat je dagelijks ziet of vasthoudt, heeft wel een oppervlaktebehandeling ondergaan.

De meeste oppervlaktebehandelaars zijn binnen een beperkte straal rond hun bedrijf actief. Tijdens mijn bedrijfsbezoeken ervaar ik regelmatig dat de gemiddelde applicateur geen idee heeft van hoe belangrijk hij/zij is voor onze welvaart. Dit is mede het gevolg van het feit dat de applicateur elke dag bezig is om tevreden klanten te maken, en dus erg op zijn dagelijkse proces is gericht. Daardoor is onze branche wel erg naar binnen gericht. En daar we toch al aan het einde van de productieketen zitten, betekent dat vaak dat we zowel in tijd als in budget letterlijk de sluitpost zijn.

Om in de wereld concurrerend te blijven, is het noodzakelijk om de hoge kwaliteit ook op de lange termijn te borgen.

Immers, de rest van de wereld zit niet stil, en dus is ook in ons land een stilstand, achteruitgang. Dat betekent dat, ondanks het feit dat het dagelijkse leven erg belangrijk is voor de omzet van nu, een bedrijf moet blijven vernieuwen, verduurzamen en investeren in de beste kwaliteit.

Dat een bedrijf daar niet altijd zelf aan toe komt, is duidelijk.

Vandaar dat de branche een vereniging heeft opgericht om die zaken die je alleen niet kunt, gezamenlijk op te pakken. Sinds 2014 heet die vereniging ION en heeft als doelstelling om de branche vooruit te helpen met onder andere het ontsluiten van relevante informatie, het meepraten over en het helpen implementeren van wet- en regelgeving en normen en het organiseren van kwaliteitslabels en goede cursussen. En uiteraard zal ION ook (blijven) uitdragen wat de waarde van oppervlaktetechnieken is voor onze (export) producten. We mogen als branche best een beetje trots zijn op onze bijdrage in de waardeketen. ●

EGBERT STREMMELAAR | directeur Vereniging ION

WINNAAR ION Borghardt Award 2016

14

INHOUD ALGEMEEN 18 Alternatieven voor zeswaardig Chroom op een rij Op 21 september 2017 valt het doek voor oppervlaktebehandelingen waarbij zeswaardig chroom gebruikt wordt. Veel bedrijven hebben al geïnvesteerd in CrVI-vrije processen en producten, maar voor een aantal is er nu nog minder dan een jaar om die overstap te maken. We sommen de alternatieven voor CrVI op.

gelopen jaren een grondige verbouwing en vernieuwing doorgevoerd. Dat was ook wel hoognodig, want de installaties waren sterk verouderd en voldeden niet meer aan de huidige eisen op het gebied van kwaliteit en milieu. Maar terwijl de productie moest doorgaan, moest al het nieuwe in een relatief kleine ruimte op z’n plek komen. Dus gingen we eens kijken naar het resultaat.

VERENIGING ION

26 Nieuwe installatie scoort Succes dankzij wederzijdse open houding en niet opgeven Zoals bekend, hebben AD Chemicals en de Weert Groep de ION Borghardt Award 2016 gewonnen. De titel van hun inzending was: ‘Verzinkerijen: de reis naar een chroom(VI)vrij poedercoatproces’. Wat hield die reis precies in en wat is nou het resultaat? In het artikel blikken we uitgebreid terug op de gezamenlijke reis van de twee bedrijven, maar we kijken natuurlijk ook een beetje vooruit. Wat betekent hun vinding voor de markt?

Meer bescherming met dunnere lagen Minder lagen en lagere totale laagdikte en toch een veel langere corrosiebescherming voor producten die de hele tijd buiten zijn.

Dit is bereikt door een samenwerking tussen GS Birkhoff Staalwerken, Baril Coatings en Rijkswaterstaat. Hoe hebben ze dat bereikt en wat kunnen we daarvan leren?

Daarvoor gingen we naar GS Birkhoff in Oude Tonge. Centraal punt is dat je geen genoegen neemt met de gangbare praktijk.

hoog op vele terreinen Een verhuizing is altijd een goede aanleiding om het complete bestaande machinepark eens kritisch onder de loep te nemen en waar mogelijk te vervangen door moderne installaties. Bij Impreglon was dat niet anders. En het resultaat mag er wezen: een verdubbeling van de capaciteit terwijl het aantal medewerkers gelijk is gebleven. Tel daarbij grote verbeteringen op het gebied van milieu en arbeidsomstandigheden op en dan kan men zich voorstellen dat er grote tevredenheid heerst over de verhuizing en vernieuwing. Wat kunnen we daarvan leren?

36 Essentiele rol analyselab bij geconstateerde gebreken Het werk wat we doen, gaat in de meeste gevallen goed. Maar soms wordt bijvoorbeeld een slechte hechting of corrosiewering geconstateerd. Waar is het dan fout gegaan en wie is de schuldige? Om antwoord te krijgen op dit soort vragen, wordt met enige regelmaat het uitgebreide coatinglaboratorium van TÜV Rheinland Nederland ingeschakeld. Hoe en waarmee werken ze daar?

ORGANISCHE DEKLAGEN

34 ION timmert aan de weg met nieuwe cursussen!

ION is druk bezig met het vernieuwen van de bestaande cursussen. Inmiddels is flinke vooruitgang geboekt. Zo zijn de meeste applicatiecursussen geüpdatet naar de laatste stand der techniek en toegespitst op de specifieke doelgroepen. We tonen een greep uit het cursusportfolio van ION.

TOELEVERANCIERS 23 Lakleverancier lost hardingsproblemen bij klant op Soms verloopt het uitharden van de lak in de oven niet naar wens. Er treedt bijvoorbeeld een onverwachte en onverklaarbare temperatuurdaling van enkele (tientallen) graden op. En dat terwijl de ovenregelaar aangeeft dat de oven naar behoren presteert. Een lastig probleem… Maar het bleek niet zo moeilijk te verhelpen bij nader inzien.

ALGEMEEN 39 Over de grens 40 EEN 43 Brancheregister

30 Sloop en nieuwbouw doen kassa rinkelen Bij Alural in het Belgische Tisselt is de af-

20

Bij de voorpagina: Bij Alural in Tisselt was een nieuwe bedrijfsinrichting bepaald geen overbodige luxe. De oude was immers keihard versleten. De oven had bijvoorbeeld geen deuren en het energiegebruik in de oude situatie zal altijd onbekend blijven, want het werd eenvoudigweg niet bijgehouden. Gelukkig heeft men de vernieuwing grondig aangepakt en zijn er louter positieve gevolgen. Het vergde een stevige investering, maar het ziet ernaar uit dat de terugverdientijd ingekort gaat worden wegens grote drukte.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 5

THE ONLY THING LOW ABOUT THE RHEA IS THE PRICE admesy A D VA NCED MEA S U REMEN T S Y S T EMS

www.admesy.com

ADM006-4 advertentie rhea-halfpage.indd 1

05-08-16 14:05

IGP-DURA®face 5807 Surface-robust powder coating system for facade and metal construction – More abrasion resistant – More scratch resistant – Easier to clean

IGP Benelux BV NL-8013 RW Zwolle Phone +31 38 4600695 www.igp-powder.com info@igpbenelux.nl A member of the DOLD GROUP

6 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

RO

Learn more about IGP-DURA ® face 5807 at: www.igp-powder.com

BU

ES

– Optimized flow

S T S U R FA

C

AGENDA

NOVEMBER

● Elektro Vakbeurs Hardenberg 29 november - 1 december, Hardenberg www.evenementenhal.nl/elektro ● Aluminiumbeurs Düsseldorf 29 november - 1 december, Düsseldorf www.aluminium-messe.com ● ATEX event: praktijkcases, tips en trucs 30 november, Maarssen www.atexevent.nl

DECEMBER ● Lijmen 2016 1 december, Veldhoven www.lijm-event.nl

● Avondbijeenkomst Vereniging voor Warmtebehandelingstechniek, 8 december, Tilburg Aanmelden: info@materialenkennis.nl www.materialenkennis.nl

JANUARI

● Klassikale cursus Poedercoaten niveau 2 12 januari www.vereniging-ion.nl ● Klassikale cursus Anodiseren niveau 3 17 januari www.vereniging-ion.nl ● Klassikale cursus Constructieschilder 17 januari www.vereniging-ion.nl

● Voorlichtingsbijeenkomst REACH/ Chroom(VI) met ECHA 5 december, Nieuwegein www.vereniging-ion.nl

● Cursus galvanotechniek 2017 Start 19 januari (6 middagen), Leuven www.vom.be

● Klassikale cursus Spuiter 6 december www.vereniging-ion.nl

● Klassikale cursus Poedercoaten niveau 1 24 januari www.vereniging-ion.nl

● Verzilver de kansen van de Circulaire Metaalketen 6 december, Nieuwegein www.circulairemetaalketen.nl

● Klassikale cursus Galvanotechniek niveau 1 31 januari www.vereniging-ion.nl

● Themamiddag Wet- en Regelgeving 7 december, Nieuwegein Aanmelden via henraat@vereniging-ion.nl www.vereniging-ion.nl

● Klassikale cursus Natlakken niveau 3 31 januari www.vereniging-ion.nl

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Voorlichtingsbijeenkomst REACH/Chroom(VI) met ECHA Vervangen als het kan, maar autoriseren als het moet. Met deze oneliner opent het rapport van het onderzoek dat op verzoek van Vereniging ION, FME en Koninklijke Metaalunie door Panteia is uitgevoerd.

De titel luidt Economische effecten van het huidige Chroom VI autorisatiebeleid.

Op 5 december gaat het over nieuwe inzichten en vragen naar aanleiding van het Panteia-rapport als gevolg van de contacten met de Europese Commissie en ECHA (European Chemical Agency).

Na een introductie door Panteia en de brancheverenigingen zal ECHA ook een presentatie verzorgen over de verlenging van de autorisatieperiode. De voertaal is daarom Engels. Uiteraard is er ruimte voor vragen en discussie.

Themamiddag Weten Regelgeving Deze middag gaat over de status van de blootstellingsscenario’s als opvolging van de brief van ISZW (oktober 2015) en de mogelijkheid om collectief uitvoering te geven aan 5X Beter. Het tweede onderwerp gaat over het feit dat Marjan Hillmann een website Wet- en Regelgeving ontwikkelt, speciaal bedoeld voor bedrijven in de oppervlaktetechnologie.

Deze website is een hulpmiddel om snel te zien welke wetten en vergunningen voor jouw bedrijf relevant zijn. Tijdens deze themamiddag zal Marjan Hillmann een uitgebreide demonstratie geven.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 7

KORT NIEUWS Nieuw lid FA. KOPPERS & VAN DER HULST Bovendijk 24 3648 NM WILNIS Tel 0297-281223 Fax 0297-241832 info@kopperscoating.nl www.kopperscoating.nl Door de organische groei van het bedrijf is het tijd geworden verder uit te kijken naar borging van processen en verdere professionalisering. Aansluiten bij ION is dan een logische keuze. Het loonbedrijf kan stralen, metalliseren, spuiten en poedercoaten. Zij doen dit voor een brede en uiteenlopende klantenkring. Momenteel is men bezig met het behalen van NACE coating inspector level II certificate. ●

Teqnow lanceert ‘Dé atlas voor industriële robotisering’ Vanuit Smart Industry komen op het industriële MKB allerlei kansen af, zoals 3D-printen, Internet of Things, Big Data, digitale productie en robotisering. Het industriële MKB heeft op dit moment vooral veel belangstelling voor robotisering. Echter, veel bedrijven willen snel met robotisering aan de slag, maar weten niet goed welke partij ze daarbij kan ondersteunen. Om deze bedrijven te helpen, heeft Teqnow ‘Dé atlas voor industriële robotisering’ ontwikkeld.

In deze atlas kunnen bedrijven de robotspecialist vinden die past bij de robotiseringsoplossingen die ze zoeken. Een ondernemer die op zoek is naar een lasrobot, heeft immers geen behoefte aan contact met een specialist van robots voor verspanen. Andere zoekcriteria zijn de doelmarkt waar de aanbieder zich op

Evaluatie NPR 9200 voor overdekte zwembaden gestart Op 1 oktober 2016 is de evaluatie gestart van NPR 9200 ‘Metalen ophangconstructies en bevestigingsmiddelen in overdekte zwembaden’. Bij de publicatie in december 2015 was al aangekondigd dat deze NPR na ongeveer een jaar geëvalueerd zou worden.

Bij de evaluatie wordt gekeken of de NPR moet worden herzien. Met betrekking tot inspecties zou deze NPR ook tot norm kunnen worden herschreven.

De Nederlandse praktijkrichtlijn (NPR) 9200 is van toepassing op alle ophangconstructies en bevestigingsmiddelen in overdekte zwembaden. Deze bevinden zich per definitie in een agressief milieu. Het risico op bezwijken van de ophangconstructies en bevestigingsmiddelen is daardoor groot. Hierdoor kunnen gevaarlijke situaties ontstaan, met name bij niet-resistent roestvast staal in risicovolle gebieden.

De evaluatie wordt via www.normontwerpen. nen.nl uitgevoerd. Belanghebbende partijen kunnen door middel van een login commentaar geven op NPR 9200.

AANPASSING BOUWBESLUIT 2012 Vanwege het risico is per 1 juli 2016 het ‘Bouw-

8 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

besluit 2012’ aangepast. Hierin staat nu dat er voor alle zwembaden een inspectieplicht/registratieplicht is en dat daar waar niet-resistent rvs is aangetroffen in risicovolle gebieden, deze vervangen moet zijn. Deze inspectie en vervanging behoort gereed te zijn op 1 januari 2017.

Met deze inspectie en registratie van gebruikte materialen is voor bestaande zwembaden de problematiek (het gebruik van niet-resistent rvs op risicovolle gebieden) in kaart gebracht en allicht opgelost.

Toch blijft de NPR zijn nut behouden voor het verbouwen of nieuwbouw van zwembaden, omdat die richting geeft aan het gebruik van metalen ophangconstructies en bevestigingsmiddelen. De inbreng van belanghebbende partijen is daarom belangrijk. De richtlijn is bedoeld voor de gehele bouwketen. Bij zwembaden gaat het om veel meer dan alleen de ‘normale’ zwembaden. Ook de overdekte zwembaden in hotels, ziekenhuizen, pretparken en dergelijke vallen hieronder. ●

MEER INFORMATIE NEN Klantenservice, telefoon 015-2690 391 of klantenservice@nen.nl

richt en de typische projectgrootte. In de atlas zijn leveranciers van robots en robotsystemen opgenomen met volledige contactgegevens, bedrijfsomschrijving en met opgave van hun specialisme.

“Door middel van deze atlas wil Teqnow de laatste drempel op weg naar aanschaf en implementatie van een industriële robot voor ondernemers wegnemen”, motiveert Bert Faessen, Manager Teqnow, de totstandkoming van de atlas. “Er zijn vaak veel meer aanbieders of zitten ze dichter bij dan gedacht. De atlas is bovendien een zoekmiddel dat voortdurend aangevuld wordt met nieuwe aanbieders.” Teqnow is hét platform van het MKB-metaal voor toptechnologieën en stimuleert de toepassing ervan. ‘Dé atlas voor industriële robotisering’ is te vinden op de onlangs vernieuwde website van Teqnow: www.teqnow.nl. ●

Materials 2017 De komende Materials 2017, de vakbeurs met congres voor (niet-) materiaalkundigen, vindt plaats op 31 mei en 1 juni. De Materials 2017 krijgt duidelijke focus. De vakbeurs en congres worden gebouwd op vier pijlers: 1) Materialen 2) Verbindingstechnieken 3) Testen, meten, simuleren en analyseren 4) Oppervlaktetechnieken.

Ook krijgt Materials 2017 een nieuwe opzet. Zo krijgt elke pijler een eigen zone op de beursvloer, heeft elke zone een eigen experience area en een eigen congresprogramma. Geïnteresseerde exposanten kunnen zich aanmelden.

MEER INFORMATIE www.materials.nl

www.hollandmineraal.nl

WIJ LATEN U GRAAG ZIEN WAT WE DOEN Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties.

Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

seal-, magneet-, dompelen filterpompen, filterkaarsen, filterpapier en alle filtermaterialen, kunststof bakken / opslagtanks

Corode Benelux BV

Postbus 854 - 5280 AW, Boxtel tel. 0031 (0)411 685500 - fax 0031 (0)411 686067 corode@corode.nl - www.corode.nl

Precision Measuring Instruments

NauMetrics Precision Measuring Instruments Tel: 0031(0)743490022 | www.naumetrics.nl | E: sales@naumetrics.nl

DĂŠ kennisBank vooR oppeRvlaktetechniek:

RosleRBlog.com

e fac

sur

g

fin

in ish

g

blo

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 9

KORT NIEUWS URL website Wet- en Regelgeving bekend Zoals in het oktobernummer al gemeld, heeft Marjan Hillmann een website Wet- en Regelgeving ontwikkeld, speciaal bedoeld voor bedrijven in de oppervlaktetechnologie.

Het is een hulpmiddel om snel te zien welke wetten en vergunningen voor jouw bedrijf relevant zijn. De definitieve URL van de website luidt: www.metaalenmilieu.nl.

De website gaat officieel op 1 januari in de lucht en bevat een overzicht van de van toepassing zijnde milieuwet- en regelgeving voor oppervlaktebehandelaars. De nu nog in ontwikkeling zijnde site bevat al heel veel informatie en is op dit moment kosteloos te bekijken op http://52.198.96.224/wet-web/index.html. De website geeft ook uitleg over de betreffende regels en vergunningen en zit vol met links naar relevante overheidspagina’s en bevat checklists.

Om te zien hoe de website werkt en welke voordelen u ermee kunt behalen, organiseert ION op 7 december in Nieuwegein een themamiddag Wet- en Regelgeving. Tijdens deze themamiddag zal Marjan Hillmann een uitgebreide demonstratie geven. ●

MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl

Mondiale aluminium organisaties tekenen voor samenwerking Het International Aluminium Institute (IAI), de mondiale organisatie van aluminiumproducenten, en het Aluminium Stewardship Initiative (ASI), een multi-stakeholder organisatie met de missie verantwoorde productie, inkoop en beheer van aluminium te stimuleren, hebben onlangs een Memorandum van Overeenstemming (MvO) ondertekend. De twee organisaties gaan samenwerken in hun respectievelijke inspanningen voor het ondersteunen van continue performanceverbetering van de mondiale aluminiumindustrie en een duurzaam gebruik en recycling van de producten van de industrie.

Het vijfjarige MvO brengt de twee organisaties bij elkaar voor het delen van onder andere metings-, rapportage- en toetsingsraamwerken en bepaalde branchedata over broeikasgasemissies, water- en energieverbruik, afval- en risicomanagement en dergelijke.De verwachting is dat de samenwerking de efficiency van

beide organisaties en hun respectievelijke leden zal verbeteren door, indien relevant, een gemeenschappelijke aanpak te ondersteunen en collectieve kennis en ervaring te bundelen.

De voorzitter van de Board of Directors van het IAI, Hilde Aasheim (Executive Vice President - Norsk Hydro) onderstreepte het belang van de MvO voor de leden van het Instituut: “De vraag naar lichtgewicht, sterke, veilige en energiezuinige aluminiumproducten blijft groeien, en klanten in een aantal markten eisen steeds vaker gecertificeerde waarborgen voor de duurzaamheidsclaims van die producten, in aanvulling op sector-brede performancedata.

Het MvO tussen het IAI en het ASI maakt de ontwikkeling mogelijk van mondiaal toepasbare standaarden voor het meten en controleren van de duurzaamheidsperformance, inclusief broeikasgasuitstoot in de supply chain, door te putten uit vier decennia industrie-ervaring en data die het IAI en zijn leden hebben vergaard.”

Het Aluminium Stewardship Initiative (ASI)

en het International Aluminium Institute (IAI) zijn afzonderlijke, mondiaal gevestigde organisaties, die werken aan de positionering van aluminium als toonaangevende minerale grondstof met een duurzame supply chain, aan hogere acceptatie van stakeholders en aan geloofwaardigheid van de sector. Het ASI is een certificeringsorganisatie die standaarden vaststelt. De organisatie erkent en stimuleert verantwoordelijke productie, inkoop en beheer van aluminium. Het IAI is het mondiale forum van aluminiumproducenten en houdt zich bezig met de ontwikkeling en een breder gebruik van aluminium als concurrerend en uitzonderlijk waardevol materiaal. ●

MEER INFORMATIE www.aluminium-stewardship.org www.world-aluminium.org

Samen opleidingen aanbieden voor mbo-scholen sterk vereenvoudigd Het wordt voor mbo-instellingen een stuk eenvoudiger om samen opleidingen aan te bieden. De ministerraad heeft daartoe op voorstel van minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ingestemd met het wetsvoorstel Samenwerkingscollege.

van het opleidingsaanbod in de regio. Daarom wordt het voor mbo-instellingen mogelijk om opleidingen samen aan te bieden in de vorm van samenwerkingscolleges. Bijkomend voordeel is dat mbo-scholen hiermee tevens hun kennis kunnen bundelen om bij te dragen aan innovatief beroepsonderwijs.

Het kabinet wil voorkomen dat de daling van het aantal leerlingen waar het mbo de komende jaren mee te maken krijgt, leidt tot een afname

Het aantal mbo’ers ligt in 2030 naar verwachting dertien procent lager dan nu. Krimpregio’s, zoals Zuid-Limburg en Oost-Groningen, worden

10 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

waarschijnlijk geconfronteerd met een nog grotere daling van de leerlingenaantallen. Mboinstellingen zullen zich daarom steeds vaker genoodzaakt zien om te zoeken naar manieren om opleidingen in stand te houden en verschraling van het onderwijsaanbod tegen te gaan. Samen opleidingen aanbieden is hier een oplossing voor. De verwachting is dat dit voor met name dure, technische opleidingen een uitkomst kan bieden. ●

Kwaliteitscontrole op basis van geleidbaarheid – nieuwe gebruikersinterface Een betrouwbaar instrument door z’n hoge precisie en nauwkeurigheid, nu uitgevoerd met een Windows™ besturingssysteem.

De Sigmascope® SMP350 beschikt over een intuïtieve gebruikersinterface, hoge resolutie touchscreen bediening met stylus of vinger.

• Sorteren en kwaliteitscontrole van (aluminium) bulk materiaal • Testen van aluminiumlegering voor het anodiseren • Homogeniteit testen van legeringen • Inspectie van hitteschade, materiaalmoeheid en scheurvorming (luchtvaart) • Testen effectiviteit hittebehandeling (hardingsprocessen) • Niet-destructieve meting van elektrische geleidbaarheid van non-ferrometalen (volgens DIN EN 2004-1, ASTM E 1004)

Helmut Fischer Meettechniek BV Tarasconweg 10 5627 GB Eindhoven Tel. +31(0)40 248 22 55 www.helmutfischer.nl, info@helmutfischer.nl

Coating Thickness

Material Analysis

Microhardness

Material Testing

SMART SOLUTIONS

FOR INDUSTRIAL COATING

OPHANGEN VAN ALUMINIUM PROFIELEN Snel en secuur ophangen van aluminium profielen, horizontaal of verticaal, vraagt om een grote variëteit van ophang technieken!

1

De specialist in filtertechniek

1 Beugel instekers / BH Y 2 Krokodillenbekklemmen / AC 3 Profiel instekers / BH P

2

3

Neem voor meer informatie contact met ons op! www.hangon.co

..

Efficient Kwaliteit Duurzaam Economisch edrizzi® benelux tel. 0318-507138 info@edrizzi.nl www.edrizzi.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 11

KORT NIEUWS

DCC-technologie voor langdurige bescherming Baril Coatings heeft onder de naam DCC een nieuwe coatingtechnologie ontwikkeld.

DCC staat voor Dual Cure Chemistry, het is een snelle en dunne laag-technologie die zonder gebruik te maken van externe warmtebronnen tot snelle, maar tevens extreem duurzame bescherming van objecten komt.

De DCC-technologie is inmiddels in dertig landen gepatenteerd; naast Europe, ook de in Verenigde Staten en in Canada.

Om objecten van een langdurige bescherming te voorzien, worden doorgaans verfsystemen

aangebracht, bestaande uit drie tot vier lagen primer/midcoat/topcoat van in totaal 320 – 400 micrometer laagdikte. Baril Coatings heeft een tweelaags DCC-coatingsysteem ontwikkeld met een totale laagdikte van 180 micron (de helft van de gangbare toepassingen), en dat minimaal dezelfde, maar vaak zelfs conventioneel overstijgende duurzaamheid biedt. Rijkswaterstaat past dit tweelaagssysteem bijvoorbeeld toe op portalen voor de matrixborden over de snelweg.

Door de DCC-technologie kunnen klanten sneller werken, energiekosten besparen, ma-

teriaalverbruik verminderen en ook de emissie van Vluchtige Organische Stoffen verlagen.

Bijkomend voordeel is dat men vanwege het ontbreken van transport- en montagebeschadigingen niet terug hoeft naar de bouw om het verfsysteem te herstellen. Samen met de extreme levensduur, zorgt dit voor een verlaging van het ‘Total cost of Ownership’. Zie ook het artikel over GS Birkhoff op pagina 20. ●

MEER INFORMATIE www.barilcoatings.nl

Aantal noviteiten WSB Finishing Equipment WSB Finishing Equipment heeft begin deze maand een aantal noviteiten gepresenteerd waarvan enkele ook voor de branche oppervlaktetechnieken interessant kunnen zijn.

Het ging met name om noviteiten voor de automotive sector in Nederland.

Zo is er het SATAjet PHASER-pistool gepresenteerd, een spuitpistool dat is ontwikkeld in samenwerking met de ‘Porsche Design Studio’.

Optisch is het een uitzonderlijk spuitpistool, gemaakt van bijzondere materialen en met een uitzonderlijk design: voor bijzondere projecten.

Het spuitpistool is een combinatie van een

12 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

unieke look, hoogwaardige materialen en een zeer geavanceerde techniek. Technologisch is de PHASER gelijk aan de SATAjet 5000 Premium pistolen, met dezelfde naaldsets. De Phaser zal naast de bestaande SATAjet 5000 worden geleverd.

Ook is de nieuwe RUPES Skorpio III. Deze SKORPIO pneumatische handpalmschuurmachines zijn ontwikkeld met als hoofddoel het verhogen van comfort voor de gebruiker. Nieuw aan de Skorpio III zijn de nieuwe motoronderdelen, een nieuwe schuurzool, minder luchtverbruik, minder resonanties en een langere levensduur. ●

MEER INFORMATIE www.wsb-benelux.eu

Oppervlaktebehandelaars in oktober minder positief dan in september Situatie in de Oppervlaktebehandeling in oktober wel veel beter dan de totale industrie Uit de laatste meting van de ION BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling (in samenwerking met MCB) blijkt dat de inkoopmanagers in de metaalbewerkende branche ‘Oppervlaktebehandeling’ in oktober minder positief dan in september zijn over de groei in de branche: indexscore 71,3 versus 77,0. De branche ontwikkelde zich in oktober wel veel beter dan de totale Nederlandse industrie ((55,7), dit wordt maandelijks door branchevereniging Nevi gemeten). Omdat een score hoger dan 50 ‘groei’ betekent, kan geconcludeerd worden dat er in de Oppervlaktebehandeling (maar ook in de industrie algemeen) sprake is van groei. De BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling van de Vereniging ION (in samenwerking met MCB) is (evenals de Nevi Inkoopmanagersindex) opgebouwd uit vijf componenten. Met betrekking tot de ontwikkeling in oktober ten opzichte van september zijn met betrekking tot deze componenten de volgende conclusies te trekken: • De productie in de branche Oppervlaktebehandeling ontwikkelt zich veel minder positief ten opzichte van vorige maand • Over de orders denken de inkopers veel minder positief • De levertijd van de leveranciers is veel langer • De voorraden eindproduct nemen flink af • Over de werkgelegenheid denkt men veel positiever.

Opmerking: de relatieve vlakheid van de Nevi-lijn is te verklaren door de grote verscheidenheid aan industrieën waaruit deze is opgebouwd.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, nemen flink toe volgens de inkopers ten opzichte van vorige maand.

Ten opzichte van de totale industrie (Nevi) zijn de volgende conclusies te trekken met betrekking tot de verschillende aspecten in de afgelopen maand: • Het productieniveau is in de Oppervlaktebehandeling in oktober veel beter dan in de totale industrie • Het orderniveau is veel beter • De levertijden van de leveranciers zijn veel langer • De voorraadniveaus in de Oppervlaktebehandeling zijn flink hoger • Over de werkgelegenheid denken de inkopers veel positiever.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, zijn in de Oppervlaktebehandeling relatief flink hoger dan in de totale industrie. ●

MEER INFORMATIE Nieuwe deelnemers aan de BrancheBarometer (mits oppervlaktebehandelaar) zijn van harte welkom: ze krijgen sneller en specifiekere resultaten. Meld je aan via www. formdesk.nl/ion/abonnee. Bent u leverancier voor de oppervlaktebehandelende industrie of wilt u het persbericht maandelijks ontvangen meld u dan gratis aan via www.formdesk.nl/ ion/pers.

Efficiëntere elektromotoren scheelt wereldwijd 200 kolencentrales Van alle elektriciteit in de wereld wordt 45 procent gebruikt door elektromotoren en aangedreven pomp-, ventilatie- en compressorsystemen die vaak verouderd en energieinefficiënt zijn. Door deze motoren en systemen te optimaliseren en energie-efficiënter te maken, kunnen landen wereldwijd ruim 1350 TWh aan stroom besparen. Dit is twaalf keer zoveel als het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van Nederland.

Daardoor wordt de bouw van 200 nieuwe kolencentrales overbodig, zo heeft het Energie-

onderzoek Centrum Nederland (ECN) berekend.

“Dat zo’n groot deel van het mondiale elektriciteitsverbruik naar elektromotoren gaat, was voor ons ook een eyeopener. Er gaat 2,5 keer zoveel elektriciteit naar dit soort motoren en aangedreven systemen als naar verlichting,” stelt onderzoeker drs. ing. Jeffrey Sipma. “Het besparingspotentieel is groot, kosteneffectief en in technische zin relatief eenvoudig te behalen.”

Met relatief eenvoudige maatregelen zijn enorme besparingen te behalen. Dat begint met het vervangen van oude motoren met energieklasse IE0 of IE1 door modernere, zuinigere

van klasse IE3 of IE4. Dat bespaart al ettelijke procenten. Grote besparingen zijn te behalen door frequentieregelaars (variable speed drives) te installeren bij pompen, compressoren of ventilatiesystemen. Dan kan de bespaarde elektriciteit oplopen tot zo’n 15 tot 40 procent.

Afhankelijk van het aangedreven proces, kan de productiecapaciteit toenemen. Verdere winst is te behalen door het repareren van lekkages, het invoeren van een motormanagement systeem, het vervangen van de aangedreven pompen of ventilatoren en diverse andere technische en organisatorische verbeteringen. ●

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 13

VERENIGING ION

Van links naar recht Norbert Beljaars, Roland van Meer en Roland Schellen.

Winnaar ION Borghardt Award 2016

SUCCES DANKZIJ WEDERZIJDSE OPEN HOUDING EN NIET OPGEVEN Zoals bekend, hebben AD Chemicals en de Weert Groep de ION Borghardt Award 2016 gewonnen. De titel van hun inzending was: ‘Verzinkerijen: de reis naar een chroom(VI)-vrij poedercoatproces’. Wat hield die reis precies in en wat is nou het resultaat? In dit artikel blikken we uitgebreid terug op de gezamenlijke reis van de twee bedrijven, maar we kijken ook alvast een beetje vooruit. Wat betekent hun vinding voor de markt?

14 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

Verzinkt product richting poedercabine.

De vinding van een chroom(VI)-vrij poedercoatproces voor verzinkt staal, is te danken aan een lange en intensieve samenwerking tussen AD Chemicals en de Weert Groep uit Stramproy. De Weert Groep heeft hiermee een pioniersrol op het gebied van het omschakelen naar chroom(VI)-vrij werken. Norbert Beljaars, algemeen directeur van de Weert Groep, legt uit hoe het allemaal begon. “Toen het verbod van chroom VI werd aangekondigd als gevolg van REACH was dat voor ons reden om serieus te gaan nadenken over een alternatief. Als bedrijf zijn wij gewend om ver vooruit te kijken, maar ook willen wij niet inleveren op de hoge kwaliteit die wij leveren. Onze eerste reactie op het aangekondigde verbod van chroom VI was een verkenning te doen naar mogelijke beschikbare alternatieven op de markt en naar leveranciers die met dit onderwerp bezig waren. Daartoe hebben we naast onze huidige leverancier nog vier andere leveranciers van chemicaliën uitgenodigd. Dat was in 2008.”

De Weert Groep streeft naar een zo hoog mogelijke corrosiewering, waarbij ook lange garantietermijnen gelden. De groep levert aan het hogere marktsegment. “Aan de vijf uitgenodigde bedrijven hebben we gevraagd wat

zij hadden, wat hun plannen waren en welke mogelijkheden zij zagen. Deze verkenning heeft zo’n drie jaar geduurd. Toen duidelijk werd dat de urgentie voor een alternatief toenam, heb ik tegen onze procestechnoloog gezegd dat wij moesten gaan kijken welke leverancier gretig genoeg was om écht te gaan zoeken en wie er ook belang bij had om tot een goede oplossing te komen. De procestechnoloog heeft toen uitdrukkelijk gezegd dat wij voor AD Chemicals zouden moeten gaan. Niet omdat zij een oplossing hadden - niemand had toen een oplossing - maar omdat zij grote bereidheid toonden om er echt naar te gaan zoeken. Dat heeft de doorslag gegeven en na die keuze is er een ontwikkelingstraject gestart.”

STRATEGIE Roland van Meer van AD Chemicals: “In overleg met de Weert Groep hebben we een Plan van Aanpak geschreven en de strategie bepaald. In eerste instantie zijn we gaan zoeken in de richting van een chroom III-conversiecoating en de optimalisatie daarvan. Maar het was niet enkel een chroom III-stap; het hele processysteem van voorbehandeling, verzinken en poedercoaten is onder de loep genomen. Doordat we het hele proces zijn gaan toetsen, monitoren en

optimaliseren, hebben we echt stappen kunnen zetten naar een chroom(VI)-vrij proces met hoge kwaliteitsstandaarden.”

Maar de overstap ging niet van een leien dakje. Toepassing van chroom III leverde een wisselend resultaat op. Chroom VI vervangen door chroom III en verder alles hetzelfde laten is, vanwege dat wisselende resultaat, geen oplossing. Daarom is men stelselmatig, per processtap, gaan uitzoeken hoe dat werd veroorzaakt. Afwisselend werd er iets veranderd aan het ontvetten, een beetje meer of minder zuur, de inrichting van de sproeiers, enzovoorts.

Het was een chemisch-technische zoektocht. Er werd wel vooruitgang geboekt, maar ‘het ei van Columbus’ had men nog niet in handen.

Roland van Meer: “Het resultaat was soms goed, maar ook regelmatig slecht. Gaandeweg kregen we wel het gevoel dat we er heel dichtbij zaten, maar het was nog iedere keer net niet. We hebben her en der in het totale proces veranderingen doorgevoerd. Zo ontdekten we dat de samenstelling van de zinklaag wisselvallig was en dat het ontvetbad daarbij een rol speelde. De vraag werd hoe we een chemisch bad zodanig konden inrichten dat de verontreiniging goed in de oplossing blijft zitten. Dat was een ontdekking. Wij hebben samen bewust gekozen voor

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 15

een drie-stappen proces: ontvetten, beitsen en chromateren. Het was noodzakelijk om de samenstelling van het beitsbad ook opnieuw te ontwikkelen, zodat dat bad goed ging samenwerken met het ontvetten, beitsen en het aanbrengen van een conversielaag.”

RESTERENDE VIJF PROCENT Ook andere processtappen zijn onderzocht, zoals de samenstelling en monitoring van de procesbaden zodat de werking constant blijft, de temperatuur van bijvoorbeeld de droger, het effect van materialenopslag binnen of buiten, en het verschil in samenstelling van de zinklagen wat doorwerkt in de kwaliteit van het poedercoaten. Ontdekt werd dat een andere ontvetting in de verzinkerij een beter resultaat opleverde na het poedercoaten, waarschijnlijk veroorzaakt door oneffenheden in de zinklaag.

Toen men op 95 procent van de oplossing zat, en het proces en de resultaten kon reproduceren, heeft het nog een jaar geduurd, voordat het gat van de resterende vijf procent gedicht kon worden.

Norbert Beljaars: “We waren natuurlijk blij met de onderbouwing van de resultaten en het feit dat we die konden reproduceren, maar we waren er nog niet. We ontdekten onder meer dat de juiste droogtemperatuur afhankelijk is van de dikte van het materiaal. Die dikte heeft een behoorlijke invloed op het eindniveau. Ook waren er nog enkele andere procesparameters

De verzinkerij.

16 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

die we hebben aangepakt. De eerste keer dat we op honderd procent zaten, was in de eerste helft van 2015. We hadden goede resultaten die we konden reproduceren en hadden de duizend uur zoutsproeitest met glans doorstaan. Toen heb ik gezegd: als je dit kunt bereiken, dan kan het ook beter. En dat is weer te bereiken door het in de praktijk te gaan testen. Na de zomer van 2015 hebben we iedereen van hoog tot laag bij elkaar geroepen en uitgelegd waar we mee bezig zijn geweest en dat we besloten hadden dat in juni 2016 definitief het laatste chroom VI uit de baden zou lopen. Vanaf dat moment is er nog meer energie in gestoken om het gestelde doel te halen.”

RELEVANTE PROCESPARAMETERS Roland Schellen, assistent-manager sales & marketing van AD Chemicals: “Tot honderd procent komen vergde behoorlijk wat werk, maar om constant op dat hoge niveau te blijven, is ook nog een uitdaging. Dan moet je precies de relevante procesparameters kennen en weten binnen welke bandbreedte die continu moeten zijn om op het verlangde niveau te blijven. Je moet precies kunnen vaststellen welke vervuiling in het proces ontstaat en hoe je daarover controle behoudt. Je moet precies weten hoe lang je een ontvetbad kunt gebruiken voordat er nieuwe chemicaliën in moeten. Maar we zijn er nog niet. Er wordt bijvoorbeeld wel dagelijks bemonsterd, en dan wordt er veelal gekeken

naar de geleidbaarheid en pH-waarde. Maar daarmee heb je maar een heel klein deel van de kwaliteit van de baden te pakken.”

Roland van Meer vult aan: “De dagelijkse monstername doet de Weert Groep, maar wij halen de monsters op en doen de analyses. Dat wij hier ingedoken zijn, is op zich niet zo heel vreemd als je kijkt naar de geschiedenis van AD Chemicals. Van oudsher zijn wij heel sterk in de markt van aluminiumbehandeling. Al meer dan 15 jaar is AD Chemicals gespecialiseerd in de chroomvrije voorbehandeling van aluminium.

Dan is het niet vreemd dat je ook naar andere substraten gaat kijken, zoals diverse soorten staal. Die markt is gewoon heel erg groot en biedt dus voldoende perspectief om naar een alternatief te gaan zoeken. En we hebben ook twee businessunits die een raakvlak hebben met dergelijke substraten. Die hebben we bij elkaar gebracht, wat gekoppeld aan de inzet van ons R&D-team tot een behoorlijke versnelling leidde. Mensen van dat team zijn herhaaldelijk bij de Weert Groep gaan kijken.”

OPEN COMMUNICATIE Roland Schellen: “Wat we bij aluminium hebben bereikt, wilden we ook bereiken voor verzinkt staal. We wilden een chroom(VI)-vrij systeem met dezelfde kenmerken als een chroom VIsysteem. Dan heb je keihard een partner nodig om de praktijk naar de tekentafel te kunnen brengen. Dat heb je echt nodig om richting te krijgen naar de oplossing. Wat heel erg hielp, was de open communicatie met diverse partners. Bij de Weert Groep mochten we helemaal in de processen kruipen en op ontdekkingstocht gaan, zodat we zoveel mogelijk gegevens naar de tekentafel konden brengen en zo nodig de formulering konden veranderen, wat dan in de lijn werd beproefd. Daarnaast konden wij, omdat we wereldwijd actief zijn, steeds meer lijntjes uitgooien over procestechnologische vragen en daarmee kennis opdoen. De open houding en de bereidheid om door te zetten, waren belangrijke succesfactoren.”

Ondertussen had men ook de resultaten van het sproeien vergeleken met de resultaten van het dompelen. Het sproeien kwam er beter uit, hoewel dat aanvankelijk juist niet zo was. Met de nieuwe vorm van sproeien haalt men nu zelfs de 2.000 uur zoutsproeitest. Hoog tijd dus om de installatie daadwerkelijk te gaan ombouwen.

Daarmee is men dit voorjaar begonnen. Het totale duplex-proces bestaat uit acht stappen.

De eerste vier stappen (ontvetten en beitsen) heeft men in één klap omgebouwd. Daarbij zijn ook andere sproeiers geplaatst. Het hele proces is niet in één keer omgezet, om het risico

Testplaatjes

De poedercabine.

op fouten te verkleinen en om zoveel mogelijk controle op het proces te houden. De hoge kwaliteit moet immers altijd geleverd worden. Bij de omzetting is wel van de nieuwe deelprocessen geleerd en zijn kleine verbeteringen doorgevoerd, bijvoorbeeld in de ontvetting, de zure beits en de toepassing van chroom III.

CONCURRENTIEPOSITIE Roland van Meer: “Als AD Chemicals zijn wij wereldwijd actief in de metaaloppervlaktebehandeling in zowel continue als batchprocessen, met meer dan 15 jaar ervaring in chroom(VI)vrije systemen. Dit hoge kennisniveau in combinatie met een R&D-team dat chemisch multidisciplinair is onderlegd, resulteert in een sterke onderlinge kruisbestuiving en innovatieve oplossingen. Wat dit specifieke chroom III-systeem onder andere producttechnisch sterk maakt, is dat wij chroom III maken met een constant hoog kwaliteitsniveau. Toen wij chroom III als grondstof nog inkochten, zagen we fluctuaties in de kwaliteit en in extreme gevallen nog sporen van chroom VI. Iets wat zeer onwenselijk is. Zelf starten met de productie van chroom III was voor ons een strategische keuze met het oog op de beste productkwaliteit. We hebben

Gereed product.

de chemische oplossing specifiek ontwikkeld voor toepassing in verzinkerijen. Het product is nu volledig ontwikkeld en stabiel. Doorslaggevend voor het succes waren focus en écht luisteren naar de wensen van de klant.”

Norbert Beljaars: “De kwaliteit die wij leveren, is afhankelijk van waar het werk geplaatst wordt. Onze garantie loopt synchroon met de corrosieklassen C1 tot en met C5. In termijnen gesproken, spreek je over garanties van zes tot en met 25 jaar. Met het chroom VI-vrije systeem voldoen wij hieraan. Zo’n overstap is niet alleen beter voor mens en milieu, maar ook voor de portemonnee. De economische levensvatbaarheid van het chroom VI-systeem is eindig. Bovendien stijgen de kosten gigantisch als voldaan moet worden aan de aanvullende eisen van REACH die aan het uitstel verbonden zijn. Voordeel van dit nieuwe systeem is dat je geen giftige afvalstoffen meer hebt. We hebben echter nog geen ervaring met wat de kosten zijn om de baden op het gewenste niveau te houden. Het is noodzakelijk dat daar een kosteneffectieve oplossing voor gevonden wordt, zodat we onze concurrentiepositie kunnen behouden of zelfs verder versterken.”

Tot slot betoogt Norbert Beljaars: “Voor de medewerkers betekent de overstap dat het werk veiliger is geworden. Maar ze moeten toch beter opletten, omdat de bandbreedte waarin de processen goed functioneren, kritischer is geworden. Daarom moeten ze goed kijken hoe het materiaal door de klant is gemaakt en hoe ze het moeten ophangen, zodat het goed behandeld kan worden. Wat de markt betreft, mag je verwachten dat de eindklant gaat vragen of het product niet milieubelastend geproduceerd is. Dan helpt het wanneer je kunt zeggen dat de oppervlaktebehandeling zonder chroom VI is uitgevoerd. Al met al hoop ik dat ons voorbeeld door een flink aantal bedrijven gevolgd wordt.

Stel dat niemand deze kwalitatieve en meer duurzame weg zou willen volgen, dan gaat de gemiddelde kwaliteit van het poedercoaten in Nederland omlaag. Dat zou ik heel slecht vinden voor onze markt. Als wij de enige zouden zijn die dit kunnen, dan maakt de branche geen beste beurt.” ●

MEER INFORMATIE www.weertgroep.nl www.adinternationalbv.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 17

ALGEMEEN

ALTERNATIEVEN VOOR ZESWAARDIG CHROOM (CRVI) Er is in de laatste jaren al veel over geschreven en het blijft een actuele zaak door REACH. Op 21 september 2017 valt het doek voor oppervlaktebehandelingen waarbij zeswaardig chroom gebruikt wordt. Veel bedrijven hebben al geĂŻnvesteerd in CrVI-vrije processen en producten, maar voor een aantal is er nu nog minder dan een jaar om die overstap te maken.

In welke processen en/of producten in de oppervlaktebehandelende industrie kan CrVI voorkomen? Dat zijn er nogal wat: 1. Chemische voorbehandelingen van metalen/ Conversielagen Voor het verkrijgen van betere corrosiewering en voor (poeder)lakhechting op staal, aluminium en thermisch verzinkt staal.

2. Passiveringen op elektrolytisch verzinkt staal.

Voor het verhogen van de corrosieweerstand van de elektrolytisch aangebrachte zinklaag.

6. Verf- en coatingproducten (poedercoatings en natlakken) Voor corrosiewering en verfraaiing van tal van ondergronden.

8. Overige processen zoals chemisch/elektrolytisch glanzen, polijsten en dergelijke.

Incidenteel worden bij deze processen chromaathoudende producten gebruikt.

7. Pigmenten/kleurstoffen Pigmenten worden toegevoegd voor onder meer corrosiewering en eigenschappen als hardheid, slijtvastheid, weerbestendigheid, UV-bestendigheid enzovoorts. Kleurstoffen worden niet alleen in (poeder)lakken toegepast om kleur te geven, maar bijvoorbeeld ook bij het kleuranodiseren van aluminium.

ALTERNATIEVEN

3. Sierverchromen Meestal in combinatie met een nikkellaag voor corrosiewering en verfraaiing.

4. Hardverchromen Dikke(re) chroomlagen met een hoge slijtvastheid en corrosiewering. Ook worden hiermee reparaties aan versleten onderdelen uitgevoerd.

5. Chroomzuuranodiseren Deze wijze van anodiseren wordt veel toegepast in de luchtvaartindustrie vanwege de goede corrosiewerende eigenschappen en de goede lijm- en lakhechting. Ook wordt hiermee de vermoeiingssterkte van het basismateriaal niet aangetast.

18 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

Verchroomde onderdelen voor de sanitairmarkt.

Tenzij er na de bovengenoemde datum autorisatie voor een bepaald proces/toepassing is verleend, mag er geen CrVI meer worden gebruikt.

Voor veel van bovengenoemde processen zijn echter CrVI-vrije processen en/of producten beschikbaar. Hieronder een aantal alternatieven voor de diverse processen:

1. Chemische voorbehandelingen van metalen/conversielagen • Zinkfosfateren, ijzerfosfateren, mangaanfosfateren • Conversielagen op basis van Zirconium • Conversielagen op basis van Titaanfluoriden en organische componenten • Conversielagen op basis van Nanocreamics • Conversielagen op basis van ceriaten • Organische siliciumverbindingen in combinatie met Zirkoniumfluoride • Elektro-keramische conversielagen • Dunnelaagtechnologie op basis van Zirkonium en Titanium • Chromateren op basis van driewaardig chroom • Preanodiseren • SAM (Self Assembling Molecules)technologie Decoratief chroom.

Er zijn CrVI-vrije processen voor de ondergronden staal, aluminium, zink en zelfs op kunststoffen (ABS en ABS/PC). Een groot aantal van deze alternatieven voldoet aan de Qualicoat Specificaties (kwaliteitseisen).

2. Passiveringen op elektrolytisch verzinkt staal • Zink-nikkelproces • Passivering op basis van driewaardig chroom (blauw passivering) 3. Sierverchromen • Sierverchromen op basis van driewaardig chroom Er is inmiddels een proces op basis van driewaardig chroom op de markt met hetzelfde uiterlijk als het traditionele sierverchromen op basis van zeswaardig chroom.

4. Hardverchromen Voor enkele deelgebieden zijn er alternatieven voor hardchroom, maar voor een belangrijk deel van de toepassingen is (nog) geen geschikt vervangend proces beschikbaar. Een studie van ZVO (Zentralverbandes Oberflächentechnik) heeft onderstaande grafiek opgeleverd: 5. Chroomzuuranodiseren Er wordt nog veel onderzoek gedaan naar een alternatief voor chroomzuuranodiseren.

De planning is om voor september 2017 (de “sunset date” voor zeswaardig chroom) een vervangend proces beschikbaar te hebben voor de hierboven genoemde eigenschappen en toepassingen.

6. Verfproducten/pigmenten • Verfproducten met andere, (zeswaardig) chromaatvrije roestwerende pigmenten, zoals zinkfosfaat • Verfproducten op basis van zinkstoffen en zinksilicaten 7. Kleurstoffen • Er zijn voldoende chromaatvrije kleurstoffen beschikbaar. De dekkracht van dergelijke pigmenten is vaak minder dan die van chromaathoudende kleurstoffen. Om voldoende dekking te verkrijgen is dus een hogere (poeder)verflaagdikte vereist.

8. Overige processen • Bij deze processen, zoals chemisch/ elektrolytisch glanzen en polijsten, zijn voldoende zeswaardig chroomvrije producten verkrijgbaar.

Samenvattend kan gesteld worden dat voor veel oppervlaktebehandelingsprocessen en -producten zeswaardig chroomvrije alternatieven voorhanden zijn. Echter, voor een aantal processen zijn nog helemaal geen of geen bewezen alternatieven beschikbaar. Om zo snel mogelijk daarvoor werkbare alternatieven beschikbaar te hebben, worden er nog onderzoeken en testen uitgevoerd. Voor hardverchromen bijvoorbeeld is nog geen alternatief beschikbaar, en daarom wordt onder andere voor het gebruik van chroomzuur bij deze toepassing autorisatie voor langere tijd aangevraagd. ●

MEER INFORMATIE

Kleuranodiseren.

www.echa.europa.eu/nl/informationon-chemicals www.echa.europa.eu/nl/regulations/reach

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 19

THEMA BEDRIJFSINRICHTING

ALGEMEEN

MEER BESCHERMING MET DUNNERE LAGEN Minder lagen en lagere totale laagdikte en toch een veel langere corrosiebescherming voor producten die de hele tijd buiten zijn. Dit is bereikt door een samenwerking tussen GS Birkhoff Staalwerken, Baril Coatings en Rijkswaterstaat. Hoe hebben ze dat bereikt en wat kunnen we daarvan leren? Daarvoor gingen we naar GS Birkhoff in Oude Tonge.

GS Birkhoff Staalwerken is, zoals de naam al doet vermoeden, een staalbouwer. Maar ze conserveren ook. Ze zijn vooral bekend door de verkeersportalen die ze in opdracht van Rijkswaterstaat maken. Die portalen staan over de snelwegen en dragen de blauwe verkeersborden.

Normaal gesproken kregen die verkeersportalen een drielaags conservering met een totale dikte van ongeveer 280 micrometer. Maar sinds enkele jaren bestaat de conservering uit twee lagen met een totale dikte van 180 micrometer.

En hierbij wordt de corrosiewering door de verfleverancier Baril gegarandeerd tot minimaal 25 jaar. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn.

Henk van de Ochtend, directeur van GS Birkhoff, legt uit: “Normaal gesproken werken we voor de verkeersportalen met een drielaags systeem.

Dat is conform de eis van Rijkswaterstaat. Dit was ook het uitgangspunt in 2010 toen we de nieuwe hal gingen ontwerpen voor de portalen.

Dus dan praat je over een eerste laag epoxy, dan een midcoat en daarop een topcoat. Dit zou in een 2K-installatie gerealiseerd moeten worden.

Ook hadden we als duidelijke wens dat we het anders wilden gaan conserveren dan in de rest van Nederland. De gangbare praktijk bij dit soort werk is dat er schragen worden neergezet, het product erop, en dan gaat er gespoten worden, gedraaid en nog eens gespoten. Dan wordt de hele vloer gebruikt. Wij wilden dat niet. Wij wilden de lakken alleen in de spuitcabine waar

20 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

het product doorheen gaat. In de spuitcabine wil ik mijn verf hebben en niet over de hele vloer.”

GANGBARE PRAKTIJK Bij het ontwerp van de nieuwe hal was eerst de lay out voor straalmachine gerealiseerd. Toen

Een ophangpunt.

de spuitcabine op de tekentafel kwam, was een spuitcabineleverancier snel gevonden, maar toen moest ook het spuitproces zelf nauwkeurig bekeken worden. Henk van de Ochtend: “Ik ben bij veel conserveringsbedrijven geweest en heb gezien wat de gangbare praktijk is bij het spuiten. Die praktijk stond mij niet aan.

Men mengde de verf met een verharder, stak er een stokje in om te roeren, dan ding het stokje omhoog om te kijken of de viscositeit goed was en zo niet, dan deed men er nog wat verharder bij. Een dergelijke praktijk kun je aan Rijkswaterstaat niet verkopen. In die tijd kwam ik in contact met Baril. Mijn eerste vraag was

of zij een systeem konden creëren met een eerste laag epoxy, gevolgd door een midcoat en een topcoat met polyurethaan wat in een 2K-installatie aangebracht kan worden.”

De frustratie van Henk was dat er veel tijd, zorg en energie gestoken werd in de staalconstructie en conservering, maar dan werd het

verkeersportaal in een strop gelegd om op een vrachtwagen geladen te worden en dan zag je de verf eraf krullen. Dan moesten medewerkers een ladder op om met een kwastje de schade te repareren. De vraag hierbij was ook hoe hij met zo’n systeem een garantie kon afgeven aan aannemers die voor 20 tot 25 jaar verantwoordelijkheid waren voor onderhoud van de snelweg inclusief de portalen. Was hierop niet iets te verzinnen waardoor je die garantie wel kon geven met als bijkomende voordeel dat snelwegen minder vaak afgesloten hoefden te worden voor onderhoud aan de verkeersportalen. Of er dus een systeem was dat aan al die bezwaren tegemoetkwam.

PRODUCTEN VAN HONDERD METER

Een verkeersportaal dat onder handen is genomen, linksboven zit het gevulde ophangpunt.

Baril zei dat zij in principe zo’n systeem konden aanbieden, maar dan moest er nauw samengewerkt worden met GS Birkhoff en Rijkswaterstaat om het te vervolmaken. Ook zou het mooi zijn als met de bouw van de nieuwe hal ook rekening werd gehouden met hun systeem. Zo gezegd, zo gedaan. Allereerst ging de meeste aandacht naar de routing. Uitgangspunt was dat de lange verkeersportalen voor Rijkswaterstaat inpandig gestraald en geconserveerd moesten worden. Iets wat tamelijk bijzonder is.

Vaak zijn straalcabines dertig tot veertig meter lang, maar een verkeersportaal kan gerust meer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 21

dan vijftig meter lang zijn wat volgens de eisen van Birkhoff in één keer gestraald moet kunnen worden zonder dat je hoeft te draaien. De straalcabine bij Birkhoff is dertig meter lang, maar er kunnen producten doorheen met een lengte van honderd meter. De straalcabine is 2,5 meter breed.

“Ik ben bij veel bedrijven geweest om te kijken hoe men hier mee omging en voor mij was het heel duidelijk dat we de routing zó moesten neerzetten dat het product met zo weinig mogelijk handling zo snel mogelijk aan de andere kant van de hal kwam en dat we niet meer met ophang- of oplegpunten zouden gaan werken of met een ketting in het product. Ik wilde niet met schragen gaan werken. De uitdaging was: hoe kunnen we ervoor zorgen dat we niet aan de ligger komen? Dus dat we in één keer kunnen spuiten en drogen totdat we klaar zijn, maar wel kunnen hijsen zonder dat er relevante schade ontstaat. Bijvoorbeeld een gat waar een bout doorheen moet of een voetplaat. Daar zoeken we altijd die punten om te kunnen hijsen.”

UITGEKIENDE ROUTING Ondertussen was duidelijk geworden dat de aanvankelijke wens om traditiegetrouw een drielaagssysteem te gaan toepassen, niet te realiseren was in een 2K-installatie. Maar Baril had een nieuw systeem ontwikkeld, DCC, (Dual Cure Chemistry) waarmee dat wel mogelijk was.

Dat systeem bestaat uit twee lagen. Toen dook er een nieuw probleem op, namelijk dat DCC afweek van de eisen van Rijkswaterstaat. Die eist drie lagen met als eerste laag een epoxylak. DCC

bestaat echter uit een eerste laag met een zeer zinkrijke primer met een laagdikte van 100 tot 120 micrometer en de tweede laag uit een topcoat met polyurethan van 80 micrometer dik.

Dus met een totale dikte van 100 micrometer minder dan bij het gebruikelijke drielaagssysteem. Maar wel met een veel langere levensduurverwachting.

“Dus wij moesten gaan praten met Rijkswaterstaat over wat wij wilden gaan aanbieden.

Rijkswaterstaat was wel geïnteresseerd en heeft iemand vrijgemaakt die met ons is gaan meedenken. Behalve een langere levensduurverwachting met minder laagdikte voorzagen we ook een snellere handling en daarmee dus een snellere productie. Bij het drielaagssysteem duurde het al gauw een week voordat het portaal naar buiten kon en dan nog duurde het misschien wel drie weken voordat het belast kon worden. Met de uitgekiende routing en met DCC, kunnen we ‘s morgens de zinklaag erop zetten en na de ongeveer vier uur de topcoat.

En dan kun je na ongeveer één tot anderhalf uur het product ‘omarmen’, zoals wij dat noemen.

Dus binnen 24 uur heeft het portaal honderd procent van zijn eindperformance.”

DCC Frans Dalmeijer, senior accountmanager van Baril Coatings: “Gelet op de vele voordelen wilde Rijkswaterstaat dit een kans geven. Met DCC heb je veel minder schades, veel minder intern transport en het kan de volgende dag naar buiten om gemonteerd te worden. Daarnaast is de uitstoot van Vluchtige Organische stoffen

(VOS) met minstens de helft gereduceerd. De toegepaste producten hebben een hoog gehalte aan vaste stof, dus minder VOS. Maar erg belangrijk is dat hiermee geïntroduceerd is dat je moet spuiten wat je moet spuiten en wat de norm is: dus niet meer en ook niet minder, geen overlaagdiktes er opdoen. Want dan spuit je niet conform de norm. Met DCC is dat vrij makkelijk te realiseren: als 180 micrometer gevraagd wordt, dan lever je ook 180 micrometer. En dat met een levensduurverwachting van meer dan 25 jaar.”

Om te testen of dit waar gemaakt kon worden, is COT in Haarlem ingeschakeld. De testen zijn mede opgesteld door Rijkswaterstaat die ook alle testen heeft getoetst op haar normen.

Frans Dalmeijer: “DCC is getest op minimaal 25 jaar corrosiewering. Alle testen zijn gehaald.

Het is mooi om zo’n innovatief concept in gezamenlijkheid verder te ontwikkelen. Hierbij hebben we ook de werkvloer betrokken, want de toepassing van DCC vergt wel een mentaliteitsverandering op de werkvloer. Vooral discipline is belangrijk. Als je met een drielaags conventioneel systeem werkt, heb je nog tijd om ook allerlei ander dingen te doen, maar met DCC moet je de opdrachten goed kunnen inlezen, aan de gang gaan en het ook afmaken.

Je moet bijvoorbeeld er voor zorgen dat de knooppunten dezelfde laagdikte hebben. Dit betekent dat het onderhoud van je pistolen en van de hele spuitcabine optimaal moet zijn om de portalen in één keer met de juiste laagdiktes te spuiten. Dat is echt vakwerk.”

Hij vervolgt: “De routing moet uitgekiend zijn, maar alle onderdelen moeten ook allemaal goed op elkaar afgestemd zijn, zodat op het einde van de dag het product bedrijfsklaar is.

Voor Rijkswaterstaat was dit vanzelfsprekend interessant, want er kwam nu een bouwer/constructeur in beeld die zou gaan leveren wat zij vragen. We hebben onder meer met een hamer keihard op het product geslagen: de topcoat ging er wel in splinters af, maar de onderste zinklaag bleef er gewoon knetterhard opzitten.

DCC is gepatenteerd. Het unieke van dit product is dat het uit twee componenten bestaat die bij toepassing de derde component uitnodigen en dat is de luchtvochtigheid. Bij droging bij omgevingstemperatuur neemt het vocht uit de lucht op en daardoor wordt de coating veel sterker dan oorspronkelijk. We zullen dit systeem dus verder gaan uitrollen.” ●

MEER INFORMATIE Knooppunten hebben dezelfde laagdikte, daarboven de bak voor de kabels.

22 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

www.gsbirkhoff-staalwerken.nl www.barilcoatings.com

TOELEVERANCIERS

LAKLEVERANCIER LOST HARDINGSPROBLEMEN BIJ KLANT OP Soms verloopt het uitharden van de lak in de oven niet naar wens. Er treedt bijvoorbeeld een onverwachte en onverklaarbare temperatuurdaling van enkele (tientallen) graden op. En dat terwijl de ovenregelaar aangeeft dat de oven naar behoren presteert. Een lastig probleem… dat overigens niet zo moeilijk te verhelpen blijkt.

Valspar is een wereldwijde leverancier van industriële lakken en poedercoatings. Het bedrijf heeft ook het ovenprofielsysteem EasyTrack2 ontwikkeld, om klanten te helpen de uithardingsprocessen van de geleverde Valsparcoatings te optimaliseren. In één geval ondervond een klant van Valspar, een spuiterij voor grote landbouwmachines, af en toe problemen met de uitharding. Deze problemen leken op de één of andere manier samen te hangen met het weer. Hoewel de ovenregelaar op dergelijke dagen aangaf dat de oven constant presteerde, verliep het uitharden van de lak niet naar wens.

Regelmatig moesten producten opnieuw uitgehard worden, met als gevolg tijd-, energie- en productieverlies.

PROBLEEMSTELLING De vraag is dan ook: hoe kan ik erachter komen waarom de lak op mijn gespoten landbouwmachines bij wisselende weersomstandigheden de ene dag wel is uitgehard en de andere dag niet, terwijl mijn ovenregelaar aangeeft dat de oven prima werkt?

OPLOSSING In drie dagen tijd werd het EasyTrack2-systeem dertig keer tijdens het proces in werking gesteld. Hieruit kwam naar voren dat zich in de oven zo nu en dan een cold spot bevond. Met behulp van de profielgrafiek werd de exacte locatie bepaald. Het bleek te gaan om een gedeelte van de oven aan de buitenkant, dat zich tussen twee gebouwen bevond. Nadere inspectie van de hangende oven (met een hoogte van negen meter) wees uit dat een deel van de ovenvloer was doorgeroest. Vastgesteld werd dat, wanneer er een harde, koude wind (-6 °C) uit een bepaalde richting waaide, dit een temperatuurdaling van 38 °C in het lagere deel van de oven veroorzaakte. Hierdoor verliep het hardingsproces van de lak niet goed. Het thermokoppel van de ovenregelaar had de cold spot niet opgemerkt. Na reparatie van de oven werd met behulp van EasyTrack2 vastgesteld dat de herstelwerkzaamheden succesvol waren verlopen en dat de lak ongeacht de weersomstandigheden goed uithardde.

TOEPASSING DATAPAQ EASYTRACK2 De EasyTrack2 van Datapaq is een compact instrument voor het maken van ovenprofielen.

Het instrument biedt zes meetpunten en maakt het mogelijk de uitharding nauwkeurig te meten, afgezet tegen de specificaties van de leverancier. Dit gebeurt aan de hand van ‘tijd/ temperatuur’- of Datapaq Valueberekeningen.

De procesvalidatie wordt gebruikt als service aan klanten, om waarde toe te voegen aan de geleverde coatings. Zo ontstaat geen afval meer en is de productkwaliteit gegarandeerd. Met dit profielinstrument en pdf-rapporten kunnen de huidige en oude processen eenvoudig met elkaar worden vergeleken om veranderingen in kaart te brengen en ovenproblemen te lokaliseren en/of op te lossen. Dit najaar heeft Gullimex zelfs een nieuwe variant van het systeem gelanceerd, de EasyTrack 3. ●

MEER INFORMATIE www.gullimex.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 23

Trots op het werk Deze test-probe (contactor) komt tot stand door een fotolithografisch proces in combinatie met elektroformeren (additive manufacturing, atom by atom). Om de eigenschappen van het product te beïnvloeden, vindt er ook nog een oppervlaktebehandeling plaats in de vorm van plating. In dit geval vergulden. Het getoonde product is slechts enkele tientallen microns groot. De state-of-the-art lithografische apparatuur van Veco maakt snelle, nauwkeurige en kosteneffectieve tooling van duizenden sensoren in één enkele batch mogelijk.

Elke individuele sensor wordt zorgvuldig gemonitord om aan de hoogste kwaliteitseisen te voldoen en om een consistente kwaliteit van de producten te garanderen. Hoewel veelal nikkel wordt gebruikt als belangrijkste component, zijn talloze varianten met tussenlagen en coatings van verschillende materialen mogelijk, wat resulteert in optimaal presterende sensoren.De belangrijkste kenmerken zijn: • excellente mechanische en elektrische eigenschappen • hoge dimensionele nauwkeurigheid • hittebestendig • zero defect • hoge vormverhouding (‘aspect ratio’) • lage buigradius • breukvrij oppervlak • 3D contact Veco is trots dat ze deze producten in miljoenen aantallen kunnen maken met (sub) micron nauwkeurigheid. Deze producten spelen een belangrijke rol bij bijvoorbeeld het doormeten van processoren voor laptops en computers, en niet te vergeten bij het doormeten van sensoren voor de zelfsturende auto van de toekomst. Daarnaast is Veco er trots op dat ze wereldmarkleider zijn op dit gebied.

24 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 25

ALGEMEEN

THEMA BEDRIJFSINRICHTING

De robot met een korf .

Impreglon greep verhuizing aan voor flinke capaciteitsverbetering

NIEUWE INSTALLATIE SCOORT HOOG OP VELE TERREINEN Een verhuizing is altijd een goede aanleiding om het complete bestaande machinepark eens kritisch onder de loep te nemen en waar mogelijk te vervangen door moderne installaties. Bij Impreglon Surface Technology in Deurne was dat niet anders. En het resultaat mag er wezen: een verdubbeling van de capaciteit terwijl het aantal medewerkers gelijk is gebleven. Tel daarbij grote verbeteringen op het gebied van milieu en arbeidsomstandigheden op en dan kan men zich voorstellen dat er grote tevredenheid heerst over de verhuizing en vernieuwing. Wat kunnen we daarvan leren?

“De oude locatie was te klein en zou niet meer gaan voldoen aan de eisen van de milieuvergunning. Daarom is tot een vernieuwingsslag besloten waarbij meteen meer ruimte en een capaciteitsverhoging gecreëerd moesten worden alsmede allerlei verbeteringen op het gebied van milieu, veiligheid en arbeidsomstandigheden. Met de verhuizing is dat goed gelukt,

26 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

uitbreiding is zelfs mogelijk in de toekomst.” Aan het woord is Marc Talens, algemeen directeur van Impreglon. De verhuizing van de oude naar de nieuwe locatie in Deurne vond plaats rond de jaarwisseling van 2015 - 2016. “Bijna alles in de nieuwe locatie is nieuw, maar uit de oude locatie hebben we één kleine flexibele laklijn meegenomen. Op deze installatie kunnen met

name specialistische producten in kleinere en middelgrote batches zeer goed worden voorzien van de benodigde oppervlaktebehandeling. Verder is de bestaande trommelstraalinstallatie ook meegenomen. Beide installaties zijn tevens compleet gereviseerd, zodat ze weer zo goed als nieuw functioneren. Verder is alles nieuw. We hebben nu een mooie ruime produc-

van onze klanten werken voor de automobielindustrie. Behalve onderdelen voor autosloten, behandelen we ook kleine metalen onderdelen voor stoelen, zonnekleppen en andere autoonderdelen. We hebben hier een volledige zinkfosfateringslijn. In de voorbehandeling worden sommige harde staalsoorten eerst aangestraald zodat het toplaagje er af gaat. Vervolgens zijn er twee glijlakinstallaties waar het dip-spin-lakkenprocedé wordt toegepast. Een groot aantal van de kleine onderdelen gaat in een korf die in een bad met de juiste glijlak wordt ondergedompeld, waarna de korf wordt gecentrifugeerd om de overmaat aan lak te verwijderen.”

EIGEN RECEPT

De dip-spin coatinglijn. tielocatie met veel daglicht, en koepels in het dak die automatisch opengaan bij een bepaalde temperatuur. Het werkklimaat is aanzienlijk verbeterd en vrachtwagens kunnen nu overkapt laden en lossen of zelfs helemaal binnen als dat beter uitkomt. Voor veel medewerkers ontstond een nieuwe werksituatie. Daarom zijn veel medewerkers regelmatig vrijgemaakt om tijdens de bouw en opzetfase van de nieuwe installatie aanwezig te zijn en trainingen te volgen die de leveranciers aanboden. De medewerkers zijn ook sterk betrokken geweest bij de specificaties van de nieuwe installaties en de lay out van het pand.”

De voornaamste activiteit van Impreglon in Deurne is kleine metalen onderdelen voorzien van een technisch functionele oppervlaktebehandeling, voor klanten in met name de automobielindustrie. Voor het grootste deel krijgen die onderdelen een behandeling met zogenaamde Antifricor® glijlakken. Dit zijn heel specifieke lakken die een smerende, wrijvingreducerende werking hebben waardoor olie- en of vetsmering overbodig is. Ook hebben deze lakken een corrosiebestendigheid en worden deze lakken ingezet om hinderlijke piepgeluiden tegen te gaan als delen over elkaar bewegen. Het betreft hier onderdelen die voornamelijk in de automobielindustrie worden toegepast zoals deursloten, achterklepsloten en motorkapsloten, deurscharnieren, verstelsystemen voor stoelen, schuifrailsystemen van cabrio’s, enzovoorts. Ook neemt het bedrijf bouten en moeren van rvs onder handen. Als je die vastdraait, kunnen ze gaan vreten (koudlas) en vastlopen en zie ze dan maar eens los te krijgen. Door een speciale doorzichtige glijlak aan te brengen, kunnen ze makkelijk los en vast gedraaid worden.

Een andere activiteit is het aanbrengen van een HCP® zinklamellen coating, zinkflakes, vooral op bouten, moeren, veren, ringetjes en andere kleine delen. Dit is een coating die met geringe laagdiktes een hoge corrosiewering geeft, Chroom VI-vrij is en waarbij geen risico op waterstofbrosheid aanwezig is. Door aanbrengen van extra specifieke topcoatings, kan deze behandeling ook smerende, wrijvingreducerende eigenschappen meegegeven worden.

De voorbehandeling voor de glijlak kan een zinkfosfaatlaag zijn die ook in eigen huis wordt opgebracht. Zinkfosfatering waarop een sealer zoals een olie-emulsie wordt aangebracht, levert ook al een corrosiebescherming op en geeft extra smerende eigenschappen. “Veel

Vervolgens worden de onderdelen op een soort stalen band uitgeschud en gaan ze door een voordroogkamer, dan naar een moffelzone en vervolgens een koelzone. Na een behandeling komen er producten uit met één beschermingslaag. Maar ze kunnen ook een tweede of derde laag krijgen, afhankelijk van wat de specificaties zijn, eventueel met nog een andere lak eroverheen. Ieder artikel krijgt zijn eigen recept mee dat de snelheid en duur van de verschillende processen bepaalt evenals het aantal lagen en de samenstelling daarvan. Dit geheel wordt ook weleens aangeduid met het Antifricor®-systeem, een systeem dat ongeveer 25 jaar geleden door Impreglon is uitgedacht samen met de coatingproducent.

“Er zijn inmiddels ook andere bedrijven die de glijlakken toepassen. Kernpunt van dit systeem is dat het resulteert in droge smering van onderdelen die over elkaar heen gaan. Daarbij wordt

Een overzicht van de installatie op de computer.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 27

ook bereikt dat ze goed bestand zijn tegen slijtage, een bepaalde corrosiewering hebben en een bepaalde laagdikte. Allemaal eisen die met name voor onderdelen in de automobielindustrie van groot belang zijn.

Bij de bouw van de nieuwe zinkfosfateringslijn is een aantal vernieuwingen doorgevoerd zodat de milieubelasting sterk is gereduceerd. Zo is de zinkfosfateringslijn nu volledig lozingsvrij. Dit is bereikt door een aantal extra spoelbaden en met name door de investering in een vacuümverdamper. In de oude locatie ging het water in de nabehandeling door een ONO-installatie (ontgiften, neutraliseren en ontwateren) wat een hoeveelheid water opleverde die uiteindelijk werd geloosd op het riool. Nu wordt er helemaal niets geloosd. Al het spoelwater gaat naar een vacuümverdamper waar onder een licht vacuüm een kookpunt van 80 graden Celsius wordt gecreëerd. Daarbij verdampt het water waardoor er demiwater wordt teruggewonnen dat opnieuw in de procesbaden wordt ingezet.

PROCESVERBETERING “Wat overblijft, is een heel klein stroompje geconcentreerd vuil water, ongeveer een half procent van het totaal, dat we in IBC’s afvoeren naar een verwerker. Daarbij hebben we ook een flinke reductie bereikt in het watergebruik.

Verbruikten we voorheen 35 kuub per dag, nu is dat nog maar anderhalve kuub per dag.

Hiermee hebben we een belangrijke stap gezet, gelet op het milieu. Ook is er een belangrijke stap richting procesverbetering gezet. We hebben nu al de mogelijkheid om automatisch chemicaliën te doseren, in de toekomst gaan we continu analyses te doen van de badsamenstellingen en daaraan gekoppeld de automatische dosering. Daarmee krijg je een nog strakkere procesvoering en heb je minder handwerk in het nemen van monsters en het analyseren daarvan.”

Ook op een ander terrein is er milieuwinst geboekt die ook gunstig uitpakt voor het proces.

Stufenbolz slotonderdeel met antifricor glijlak

28 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

TECHNISCH FUNCTIONELE COATINGS Impreglon Surface Technology BV is onderdeel van Aalberts Industries. Het bedrijf is gespecialiseerd in het ontwikkelen en aanbrengen van technisch functionele coatings, zoals Antifricor® anti-friction coatings, en zogenaamde HCP® zink flake coatings, met als belangrijkste eigenschappen het verminderen van wrijving en slijtage in combinatie met corrosiewering. Deze lakken worden toegepast daar waar materialen over elkaar bewegen, een lange levensduur gewenst is en waarbij de toepassing van vet/oliesmering niet wenselijk is omdat deze middelen vervuilen en vuil aantrekken. De coatings worden voornamelijk toegepast in de auto-industrie, de landbouwindustrie, de windindustrie en de offshoremarkt. Klanten van Impreglon zijn Tier one suppliers zoals Kiekert, Brose, Böddecker, Nedschroef, Witte, HUF, Valeo en Grupo Antolin die toeleveren aan vele Europese OEM’ers.

De meeste lakken die door de automobielindustrie worden voorgeschreven, bevatten oplosmiddelen. Er is maar een beperkt aantal lakken op waterbasis. De oplosmiddelen werden in de oude situatie uit alle ruimtes afgezogen en vervolgens aan de lucht prijsgegeven. Mede op instigatie van de gemeente is dat helemaal veranderd. Er is een naverbrander geïnstalleerd waarin alle proceslucht met daarin nog een bepaald percentage lak en oplosmiddel wordt verbrand; de warmte die daaruit ontstaat, wordt gebruikt om de procesbaden te verwarmen. Het is een flinke installatie die een grote rol speelt bij het reduceren van het gasverbruik met ongeveer dertig procent.

FLEXIBILITEIT Marc Talens: “Op het gebied van flexibiliteit hebben we ook veel gewonnen. Onze doorlooptijden zijn versneld, waardoor we heel snel kunnen reageren op vragen van klanten. Dit komt doordat wij naast de grote nieuwe dip-spinlijn ook een kleine dip-spinlijn hebben die we uit de oude fabriek hebben meegenomen. Tussen die twee lijnen kunnen we heel snel schakelen.

De innovatie in de nieuwe dip-spinlijn is een stevige robot die de manden met de te lakken onderdelen van de ene naar de andere plek overbrengt in een kleine ruimte. In de vorige versie van deze installaties vond dit plaats met

vaste railsystemen. Dit is niet alleen gunstig voor de snelheid, maar ook voor de flexibiliteit.

Als je de robot iets anders wilt laten doen, kun je die eenvoudig herprogrammeren. Al met al hebben we hiermee een verdubbeling van de lakcapaciteit gerealiseerd.”

Tot slot is het werk voor de 25 medewerkers ook flink verbeterd. De ruimte is groter, veel lichter en overzichtelijker. Ook hoeft er niet meer getild te worden. Sommige klanten leveren hun product in pakken of kratten aan die je moeilijk met de heftruck kunt manoeuvreren om de inhoud in een bepaalde bak te krijgen. Dan moest er handmatig gesjord worden voordat de producten de straallijn in konden. Nu is er een zogenoemde manipulator: een soort robotarm waarmee je bakken kunt kantelen zodat de inhoud in een grotere bak valt. “Doordat we nu meer ruimte hebben, denken we er nu al over na om in de toekomst ook andere oppervlaktebehandelingsprocessen aan klanten aan te bieden. De zinkfosfateringsreeks bevat een aantal extra posities, zodat we wellicht zinkmangaanfosfatering kunnen gaan toepassen of tegemoet kunnen komen aan eventuele andere klantvragen.” ●

MEER INFORMATIE www.impreglon.de

Drehfall slotonderdeel gestraald.

chromitAL TCP

Driewaardige chroompassivering voor aluminium SurTec 650 chromitAL levert een uitstekende corrosiebescherming op ongecoate oppervlakken en verbetert de adhesie van organische coatings.

Ook geschikt voor toepassing op glad en geanodiseerd aluminium. directe vervanging van conventionele hexavalente chroompassivering milieuveilig, gifvrij, eenvoudige toepassing en afvalverwerking voldoet c.q. overtreft MIL-DTL-81706 and MIL 5541 voor absolute corrosieweerstand (= 336 uren tot eerste corrosie vlgs ASTM B-117 neutrale zoutsproeitest) temperatuurbestendigheid tot 100 °C

lage contactweerstand, overeenkomstig electrische geleidbaarheidseisen op aluminiumsubstraten vlgs MIL DTL-81706 class 3 in de praktijk getest op 2024, 2219, 5083, 7075 legeringen en verschillende gietlegeringen geschikt voor dompel-, sproeitoepassing en wisapplicatie voor het bewerken van grote oppervlakken SurTec Benelux B.V. Molenweg 17A NL-5953 JR Reuver Nederland

Tel.: Fax: E-mail: Web:

+31(0)77 308 1590 +31(0)77 476 2033 HeH@surtecbenelux.com www.surtec.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 29

ORGANISCHE

THEMA BEDRIJFSINRICHTING

DEKLAGEN

Door een knik in de baan komen de producten lager te hangen.

SLOOP EN NIEUWBOUW DOEN KASSA RINKELEN Bij het bedrijf Alural in het Belgische Tisselt is de afgelopen jaren een grondige verbouwing en vernieuwing doorgevoerd. Dat was ook wel hoognodig, want de installaties waren sterk verouderd en voldeden niet meer aan de huidige eisen op het gebied van kwaliteit en milieu. Maar het was wel puzzelen om te verbouwen, terwijl de productie moest doorgaan en alles in een relatief kleine ruimte op z’n plek te krijgen. Hoog tijd om daar eens te gaan kijken naar het resultaat.

Zoals de naam al doet vermoeden, behandelt Alural aluminium en dan voornamelijk voor de bouw. Er worden vooral profielen behandeld en kleine onderdelen voor deuren en ramen en dergelijke: beslag. Begin 2015 heeft men het besluit voor de verbouw en vernieuwing genomen. Men heeft de oude lage hal met

30 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

een schuine kap (waar regelmatig lekkages voorkwamen) afgebroken. De oude coatinglijn die er al ruim 25 jaar stond, ging eveneens ter ziele. Door de sloop en door de afdeling voor het beslag te verplaatsen, ontstond er ruimte voor een heel nieuwe hal waarin een nieuwe lijn kwam op een nieuwe vloer. In de tweede

week van januari 2016 ging alles in bedrijf. Voor de medewerkers was al deze nieuwe techniek even wennen, maar vanaf april 2016 had iedereen z’n draai gevonden en liep het geheel zoals gepland. Omdat de installaties meer dan 25 jaar oud waren, is het geen wonder dat er grote voordelen zijn geboekt. De nieuwe lijn

kan grotere stukken aan: vroeger zeven meter bij anderhalve meter, nu acht meter bij 1 meter 80. Ook is men in de nieuwe lijn overgestapt op een volledig Chroom VI-vrije voorbehandeling.

Didier Vanhove, technisch manager bij Alural, legt uit dat dat een vrij makkelijke stap was.

“Het alternatief voor Chroom VI hebben we te danken aan onze chemieleverancier Alufinish.

De afgelopen vier, vijf jaar hadden wij al ervaring met het alternatief opgedaan op het kleine laklijntje waar we het beslag behandelden. “Om dat ook op de nieuwe lijn in te voeren, was vrij eenvoudig te realiseren met ondersteuning van alle betrokkenen. Er moest natuurlijk wel goed naar een aantal parameters gekeken worden, zoals temperatuur en badsamenstelling en hechting. En bleef de kwaliteit hetzelfde? Er is veel angst voor Chroom VI-vrij. In het beslaglijntje hebben we de afgelopen jaren veel testen gedaan met het alternatief en daar konden we de vruchten van plukken bij de nieuwe lijn.

Elke week komt Alufinish hier om te kijken of het geheel nog “in de pas” loopt. Chroom VI-vrij voorbehandelen betekent namelijk wel dat er nauwkeurig gewerkt moet worden. Samen met de laborant worden metingen gedaan om te kijken of alles klopt.”

HERGEBRUIK VAN DEMI-AFVALWATER Alural heeft B & B Coating Techniek ingeschakeld om het hele proces van sloop, uitdokteren van nieuwe installaties en montage te begeleiden. René Los, general manager van B & B Coating Techniek, kan nog wel een aantal grote verschillen ten opzichte van de oude situatie opnoemen. “Vroeger was er slechts één spuitcabine en betekende een kleurwissel veel werk. Bovendien betekende een kleurwissel dat de productie stilstond. Nu zijn er twee cabines, waardoor je in de ene cabine een kleurwissel kunt doorvoeren en in de andere

De voorbehandelingstunnel.

Schuin hangende producten. cabine gewoon kan doorgaan met het werk.

Ook hergebruiken we het demi-afvalwater uit de spoelbaden. Via de harskolommethode (anode, kathode) wordt er een gesloten circuit gecreëerd in cascadevorm. De harsen moeten wel geregenereerd worden, maar met deze nieuwe, grote en tamelijk ingewikkelde installatie kunnen we demiwater maken van zowel leidingwater als demiwater-reject van de voorbehandelingslijnen.” Bij het ontvetten en beitsen wordt er eerst gespoeld met leidingwater en daarna met demiwater. Het leidingwater wordt geloosd en het demiwater wordt hergebruikt.

Vroeger werd al het water geloosd. Nu wordt er nog maar ongeveer 1500 liter per dag geloosd.

Het ontvetten en beitsen vindt plaats in een zogenoemde takt-voorbehandelingstunnel waarvoor gekozen is met het oog op ruimtebesparing.

René Los: “De tunnel is ongeveer vijftig meter lang: bijna half zo lang als bij een doorloopsysteem. Dit type voorbehandelingstunnel vergt wel meer techniek, sturing en afstemming. In de tunnel vinden zeven stappen plaats in vijf tun-

nelbakken. Bij het beitsen en ontvetten wordt er twee keer gespoeld met leidingwater en twee keer met demiwater. Tussen het spoelen is er het uitlekken, er zijn grote afdruipzones tussen de baden. Het laatste bad is de chroomvrije conversielaag die bij de uitloop met demiwater beneveld wordt. Tussen de behandelingen wordt er snel getransporteerd. Na de voorbehandeling volgen de droger, het poedercoaten en aansluitend de moffeloven.”

ZO LANG MOGELIJK SCHUIN Didier Vanhove vult aan: “De droger houden we op een temperatuur van 100 graden Celsius zodat we zeker zijn dat er geen water achterblijft.

Dat wordt ook bevorderd doordat de opgehangen profielen in de hele voorbehandeling een beetje schuin hangen. Ik denk dat het ene uiteinde ongeveer 15 centimeter lager is dan het andere uiteinde. Door ze zolang mogelijk schuin te hangen, kan er zoveel mogelijk water uitdruipen. Als er wat water achterblijft, kan het uren duren voordat dat weg is. Een ander voordeel van het schuin hangen van de traversebalken is dat de profielen bij het laadstation gewoon recht opgehangen kunnen worden en dat je daardoor meer profielen kwijt kunt. Pas in de spuitcabine gaan ze horizontaal, zodat er zo effectief mogelijk gespoten kan worden.” Dan volgen de ovens. Deze zijn veel beter geïsoleerd dan in de oude installatie en dat is niet zo vreemd, want de oude ovens hadden niet eens deuren. In de zomer was het dus behoorlijk warm bij de ovens. Ook de oventemperatuur is nu lager, namelijk 190 graden nu tegenover 220 graden vroeger. Wel is de baktijd toegenomen.

Het energieverbruik van de door Estee geleverde voorbehandeling, droger en moffeloven zal dus wel sterk gedaald zijn ten opzichte van de oude situatie. Didier Vanhove knikt instemmend, maar geeft aan de energiereductie niet

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 31

Vele kleine partijen in diverse kleuren, geen probleem met twee poedercabines.

precies te weten, omdat het energieverbruik in de oude installatie niet werd bijgehouden.

“Het is dus nattevingerwerk, maar ik schat dat het nu de helft is van vroeger. We hebben ook energiewinst geboekt in de verwarming van de procesbaden in de voorbehandeling. Nu gebruiken we de rookgassen van de moffeloven om de procesbaden te verwarmen.”

René Los vult aan: “Vroeger gingen die rookgassen gewoon weg. Nu gebruiken we de warmte daarvan voor de procesbaden. Maar je hebt wel altijd een cv-keteltje nodig, want je wilt bij het opstarten ‘s ochtends eerst de baden opwarmen en dan de moffeloven. Je kunt daarvoor een grote ketel installeren, maar we hebben gekozen voor een ketel met drie kleine brandertjes.

Deze kun je afhankelijk van het gebruik bijschakelen. Als je bijvoorbeeld gedurende de dag wat minder rendement uit de rookgassen haalt, dan schakel je er een klein brandertje bij.”

SCHONER WERK Voor de medewerkers is het werk aan de nieuwe installatie ook makkelijker geworden. Er is minder handling, de logistiek is beter, er hoeft minder met karretjes gereden te worden, het werk is rustiger en overzichtelijker geworden.

Ook schoner: er is minder stof, minder lawaai,

32 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

en bij de ovens is het veel minder warm. En het is beter verlicht. Vanhove: “Het is minder lopendebandwerk. Als er vroeger een traversebalk kwam, moesten ze er meteen mee aan de slag.

Nu kun je bijvoorbeeld veel balken lakken, ze verzamelen en parkeren en vervolgens extra tijd creëren voor kwaliteitscontroles of housekeeping. Dat regelen ze zelf. Wel is het zo dat de besturing nu compleet anders is: alle machines zijn nu computergestuurd.” Dat was wel even een aandachtspunt. Niet alleen luistert het werk nu nauwer en vergt het dus meer aandacht, maar ook moet er vakkundig met touchscreens omgegaan worden. René Los: “Het is niet meer zo dat je een kleur kunt aangeven op een stukje papier en een lijst kan neerleggen bij de cabine.

Alles moet via touchscreens ingevoerd worden, het door ROB geleverde Power&Free conveyorsysteem zorgt dat de informatie goed verwerkt wordt en bij de poedercabines duidelijk zichtbaar op de displays wordt getoond. Via bijscholing hebben we de betrokken medewerkers geleerd hoe ze dit moeten doen. Het werken met beeldschermen is sowieso heel anders. Het schoonmaken van de cabine bijvoorbeeld gaat ook computergestuurd, alle stappen liggen vast.”

HEEL DRUK En wat is nu het resultaat van dit alles voor de omzet? Didier Vanhove en Dennis Hegmans, Plant Manager, geven nog mee: “De kwaliteit is hoger en is constant. De lakverdeling is veel egaler over de oppervlakken verspreid en we hebben minder vervuiling in de lakken en minder afkeur. Ook hebben we kortere levertijden waar de klanten natuurlijk blij mee zijn. Per shift kunnen we meer produceren. Draaiden we vroeger gemiddeld 400 vierkante meter per shift, nu zitten we regelmatig over de duizend vierkante meter”.

Tot slot: “We hebben het nu heel druk. Dat komt door alles wat we hebben besproken, maar ook doordat er wat verschuivingen zijn op de Belgische aluminiummarkt. De omzet groeit voortdurend: we zijn begonnen in één shift en werken nu in twee shiften. Om dit op lange termijn te bestendigen, blijven we ook onze infrastructuur vernieuwen, zoals een nieuwe betonlaag in de opslaghallen”. ●

MEER INFORMATIE www.alural.be/nl/alural-tisselt www.bbct.nl

ELEKTROCHEMIE EN

KENNISGEVER 15

METALLIEKE DEKLAGEN

HOE KUNNEN COMPONENTEN WORDEN GECONSTRUEERD DIE GOED THERMISCH VERZINKT KUNNEN WORDEN? The Coatinc Company wil behalve het werk uitvoeren ook de markt opleiden, zodat er minder misverstanden met opdrachtgevers ontstaan en er efficiënter gewerkt kan worden. Daartoe heeft het bedrijf een lijst met 17 Kennisgevers opgesteld. Voor een beter begrip van hoe er zonder problemen goed thermisch verzinkt kan worden, heeft het bedrijf een aantal aspecten op een rijtje gezet in deze Kennisgever nummer 15

ZO SCHEPT U DE BESTE VOORWAARDEN Voor een constructie die optimaal thermische verzinkt kan worden, is het van belang dat de grootte en het gewicht vooraf bepaald worden.

In het ideale geval is er vooraf overleg tussen de opdrachtgever en het bedrijf waar het thermische verzinken wordt uitgevoerd. Mechanische werkzaamheden aan de constructie moeten vooraf afgerond zijn en men dient erop te letten dat mechanische spanningen in de constructie vermeden worden. Componenten met zoveel mogelijk homogene materiaaldiktes zijn optimaal. Het verschil tussen een maximale en een minimale materiaaldikte zou bij normale werkstukken liefst kleiner dan een factor 2,5 moeten zijn. Bij aansluitingen en voetplaten kan

dit naar een factor 5 worden verhoogd. Het oppervlak van het basismateriaal zou vrij van verf/ lak, oude coatings of markeringen moeten zijn en moet opgeruwd worden. Een blank staaloppervlak is de basisvoorwaarde voor thermisch verzinken. Verven, lak en vet of vetresten dienen eveneens verwijderd te worden, omdat deze de coating negatief kunnen beïnvloeden.

Om bij werkstukken met holle ruimtes in een 450°C heet zinkbad een gevaarlijke overdrukexplosie te vermijden, dienen voorafgaand aan het zinkbad verzinkingsgaten geboord te worden om vernieling van componenten te vermijden. De grootte van het boorgat is afhankelijk van het luchtvolume dat via de opening moet ontwijken. Om lacunes in de verzinking te

vermijden, dient men erop te letten dat er geen dode hoeken ontstaan.

PROBLEMEN BIJ RANDEN DIE DOOR HET GEBRUIK VAN SNIJBRANDERS TOT STAND ZIJN GEKOMEN Bij randen die zijn gemaakt met autogene of plasmatechniek, is de zuurstof als snijgas van groot belang. Door het snijbranderproces ontstaan er bijvoorbeeld onvermijdelijk veranderingen in de ruwheid, hardheid of chemische samenstelling. Verschillende snijtechnieken leiden tot verschillen in de ruwheid van de ontstane randen. Elke van deze factoren kan de opbouw, de dikte en het aanzien beïnvloeden. ●

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 33

VERENIGING ION

ION TIMMERT AAN DE WEG MET NIEUWE CURSUSSEN! ION is druk bezig met het vernieuwen van de bestaande cursussen. Inmiddels is flinke vooruitgang geboekt. Zo zijn de meeste applicatiecursussen geĂźpdatet naar de laatste stand der techniek en toegespitst op de specifieke doelgroepen. Een greep uit het cursusportfolio van ION.

CURSUS AFVALWATERBEHANDELING EN ZUIVERINGSTECHNIEKEN Recent is de cursus afvalwaterbehandeling en zuiveringstechnieken geactualiseerd, zodat deze weer voldoet aan de huidige wensen en eisen. Bij de oppervlaktebehandeling van metalen is afval en afvalwater vrijwel onvermijdelijk.

En hoewel bij het minimaliseren hiervan al zeer veel is bereikt, zijn we nog niet zover dat de techniek volkomen gesloten is. Technisch gezien zijn de mogelijkheden er al wel, maar economisch gezien moeten we regelmatig nog kiezen voor de gangbare oplossingen en endof-pipe behandelingen. De cursus is bestemd voor iedereen die keuzes moet maken inzake de zuivering van afvalwater in de oppervlaktebehandelende industrie en/of toezicht moet houden dat dit op adequate wijze gebeurt. Na afloop van de cursus is iedere deelnemer in staat op basis van de eisen, best beschikbare technieken en economische factoren verantwoorde keuzes te maken omtrent de zuivering van afvalwater in de oppervlaktebehandelende industrie.

INSPECTIE STAALCONSERVERING Verf en coatings spelen een belangrijke rol in de strijd tegen corrosie van staal en andere metalen constructies. Om de kwaliteit te waarborgen, is controle in alle stadia van de uitvoering van groot belang. De werkvoorbereider en kwaliteitscontroleur moeten daarom gedegen kennis bezitten van klimaatcondities, verf- en coatingtechnologie, richtlijnen en normen zoals NS 476, ASTM D 3276 en de NEN EN ISO 12944 - en de belangrijkste eisen die worden gesteld aan kwaliteit en duurzaamheid van de oppervlaktebehandeling. De kwaliteitsborging

34 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

om de kwaliteit van het eindproduct en het proces te bewaken en aan te tonen, kan in projecten op verschillende manieren plaatsvinden, afhankelijk van de gekozen contractvorm en de mate van betrokkenheid van de opdrachtgever. Veelal kijkt de opdrachtgever naar het kwaliteitssysteem van het coatingbedrijf en naar de specifiek voor een project benoemde normen. Deze cursus is bestemd voor iedereen die kwalitatieve beoordelingen moet doen, of een specificatie moet maken van de conservering, het uiterlijk van een stalen voorwerp of de eigenschappen van een oppervlak.

Onderwerpen zijn onder meer kwaliteitszorg, inkoop, onderhoud en engineering. Het doel van deze cursus is deelnemers inzicht en kennis te bieden die bruikbaar is in het dagelijkse werk.

De cursist verkrijgt onder meer inzicht in de

materialen die bij het conserveren van metaal worden verwerkt (ondergronden) en verwerft kennis over (algemene begrippen binnen) deze bedrijfstak, methodes van filmvorming en het gedrag van verven in de metaalindustrie. Ook het maken van keuzes, de samenstelling en werking van hoogwaardige verfsystemen en het gebruik van vaktaal in kwaliteitsrapportages, komen aan de orde.

PERSOONSCERTIFICERING VAKBEKWAAMHEID METAALCONSERVERING De kwaliteit, duurzaamheid en levensduur van stalen objecten is sterk afhankelijk van de kwaliteit van de conservering. Objecten, zoals bruggen, waterkeringen, sluizen, offshore-platforms, schepen, gasleidingen en railinfrastructuur zijn

van groot belang voor onze leefomgeving. Deze metalen objecten staan vaak in industriële gebieden of komen in aanraking met (zee)water.

Dit agressieve milieu maakt dat onbehandeld staal corrodeert. Een goede bescherming van de objecten is derhalve van groot belang.

De cursusmodules straler, constructieschilder, verfspuiter en metalliseerder (conform ISO 14918) zijn bedoeld voor medewerkers die metaalconserveringswerkzaamheden uitvoeren (uitvoerenden) en medewerkers die deze werkzaamheden direct op de werkvloer aansturen (voorlieden, uitvoerders of projectleiders). Doel van de cursus is het vakmanschap van medewerkers te verhogen en dit vakmanschap op een objectieve en onafhankelijke wijze vast te stellen, overeenkomstig de ISO 17024.

INDUSTRIËLE OPPERVLAKTETECHNIEKEN Deze cursus heeft als subtitel ‘Keuzemogelijkheden en achtergronden van de oppervlaktebehandeling’. Vrijwel elk metalen product heeft een oppervlaktebehandeling ondergaan, of het nu gaat om het chassis van een auto, een badkamerkraan, gevelbeplating of machine- en procesinstallaties. Zonder de juiste oppervlaktebehandeling wordt het uiterlijk van veel metalen producten na verloop van tijd (ernstig) aangetast of ze functioneren niet meer zoals ze bedoeld zijn. Elke constructeur zou zich moeten afvragen of en hoe oppervlaktebehandelingen en materialen kunnen bijdragen aan een optimaal productontwerp. Immers, door een oppervlaktebehandeling kan een metalen voorwerp zijn functie beter vervullen. Bovendien kan een

oppervlaktebehandeling soms noodzakelijk zijn om een andere bewerking (beter) mogelijk te maken. De redenen voor het toepassen van een oppervlaktebehandeling lopen daarmee uiteen van reinigen en verfraaien tot het verbeteren van mechanische en fysische eigenschappen, zoals oppervlaktehardheid, slijtvastheid, tribologische eigenschappen, las- en soldeerbaarheid en het verbeteren van de elektrische (oppervlakte)geleiding of warmtegeleiding. Maar het kan ook gaan om het aanbrengen van kleur voor signalering of psychologische doeleinden.

Deze cursus is bestemd voor iedereen die keuzes moet maken betreffende de conservering, het uiterlijk van metalen voorwerpen of de eigenschappen van een oppervlak. De cursist krijgt inzicht in factoren die een rol spelen bij de keuzes en doet kennis op over eigenschappen van de verschillende oppervlaktebehandelingen.

SUBSIDIEMOGELIJKHEID Voor diverse cursussen kunt u subsidie aanvragen bij Stichting OOM. Meer informatie over de voorwaarden en de aanvraagprocedure: www. oom.nl ●

MEER INFORMATIE Ga naar onze website (www.vereniging-ion. nl) om uw medewerker en/of uzelf direct in te schrijven voor de cursus(sen) van uw keuze. U vindt hier tevens uitgebreidere informatie over de inhoud van de cursussen.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 35

ALGEMEEN

ESSENTIËLE ROL ANALYSELAB BIJ GECONSTATEERDE GEBREKEN Het werk wat we doen, gaat in de meeste gevallen goed. Maar soms wordt, bijvoorbeeld, een slechte hechting of corrosiewering geconstateerd. Waar is het dan fout gegaan en wie is de schuldige? Om antwoord te krijgen op dit soort vragen, wordt met enige regelmaat het uitgebreide coatinglaboratorium van TÜV Rheinland Nederland ingeschakeld. Ook maken fabrikanten gebruik van de diensten van het laboratorium, bijvoorbeeld als ze een nieuw product op de markt willen brengen. Dankzij specifieke testprogramma’s kunnen ze dan gemakkelijker een keuze maken uit de op de markt beschikbare coatings voor hun product.

Iemand die dagelijks met dit soort vraagstukken te maken heeft is Ton Agterberg, specialist coatings bij TÜV Rheinland Nederland. “Wij komen regelmatig in beeld als er ergens in de toepassing van een coating iets fout gaat of is gegaan.

Iets gaat kapot of slijt sneller dan verwacht. De vraag is dan: hoe komt dit? Is het een applicatiefout of een productfout? Of een combinatie van beide? Ons wordt dan gevraagd een antwoord te geven. Dat gebeurt soms ook bij juridische geschillen. Belangrijke opdrachtgevers van ons zijn de Nederlandse rechtbanken die de vraag moeten beantwoorden: wie heeft wat fout gedaan?”

Bij geschillen gaat het altijd over een verwachte prestatie waaraan niet voldaan wordt. De geschillen kunnen bijvoorbeeld gaan over gecoate gebruiksartikelen waarvan de coating niet voldoet aan de eisen van de fabrikant van het artikel. Of er is bijvoorbeeld een geschil tussen een huurder en een verhuurder van een pand.

De huurder heeft afgesproken dat een gevel, of elementen daarvan, een merkgebonden kleur hebben, zoals bij winkelketens of grote maatschappijen. Als een pand dan wordt opgeleverd blijkt soms dat de kleur toch iets anders overkomt dan was afgesproken. Waar is het dan

36 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

fout gegaan en wie kan daarvoor aansprakelijk gesteld worden?

VERSCHILLENDE LABORATORIA Bij geschillen of meningsverschillen over de geleverde prestatie gaat TÜV Rheinland Nederland veelal als volgt te werk: Bij voorkeur wordt er ter plekke geïnspecteerd en er worden zorgvuldig monsters genomen en verzameld. Ook de achterliggende documenten worden doorgespit.

En wanneer monstermateriaal beschikbaar is, wordt in het zeer uitgebreide analyselab een reeks van analyses uitgevoerd, afhankelijk van de gestelde vraag.

Ton Agterberg: “Het analyselab bestaat uit verschillende laboratoria, zoals een fysisch/ chemisch lab, een geconditioneerd mechanisch lab, microscopie- en spectrometrielab en een corrosielab. Alle laboratoria zijn uitgerust met moderne en geavanceerde apparaten om diverse analyses te kunnen doen. Voorbeelden daarvan zijn: - GCMS (GasChromatografie MassaSpectrometrie) met diverse hulpstukken om de te analyseren stoffen vrij te maken uit het aangeleverde monstermateriaal of om deze eerst te concentreren, alvorens ze op de GCMS-kolom te injecteren.

- FTIR (Fourier Transform InfraRood spectrometrie) uitgerust met vele hulpstukken, waaronder een IR-microscoop die het mogelijk maakt om aan zeer kleine oppervlakken analyses uit te voeren.

- DSC (Differential Scanning Calorimetry).

- TGA (Thermogravimetrische Analyse), HPLC (High-Performance Liquid Chromatography).

Ongeveer tachtig procent van de apparatuur die we gebruiken, staat hier in Arnhem op locatie. Als we analyses willen doen waarvoor we de apparatuur niet hebben, dan gaan we even naar onze collegae in Duitsland toe.”

Concrete voorbeelden van uitgevoerde projecten mag Agterberg niet geven, want bijna altijd worden ze ingeschakeld onder de voorwaarde van geheimhouding. Dat is ook een onderdeel van de standaardvoorwaarden van TÜV Rheinland Nederland. De scope van het analyselab is heel breed. “We bestrijken zo goed als het hele palet van coatings en verven. Dat varieert van de ouderwetse kunstschildersverven tot high tech coatings voor de meest uiteenlopende toepassingen. Die kunnen bijvoorbeeld bedoeld zijn voor toepassingen van min 40 °C tot wel 1.000 °C in ovens. En wat de objecten betreft,

Ton Agterberg in het coating lab. kan het gaan van onderzeeboten tot windmolens en van kokendhete procesinstallaties tot -40 °C koude vriescellen en alles wat daartussen ligt.”

GESCHIKT TESTPROGRAMMA Zowel verfleveranciers en applicateurs, als gebruikers van gecoate producten schakelen TÜV Rheinland Nederland soms in als er problemen zijn bij bepaalde toepassingen. Maar ook fabrikanten van nieuwe gecoate artikelen behoren tot de klantenkring. “Een bedrijf wil een nieuw product maken voor een bepaalde toepassing en er zijn bijvoorbeeld tussen de vijf en tien aanbieders van een potentieel geschikte

Diverse testplaatjes in het lab.

coating. De vraag aan ons is dan om een geschikt testprogramma te ontwikkelen en uit te voeren dat de relevante eigenschappen voor de betreffende toepassing naar boven haalt, en de resultaten vervolgens met de juiste factoren te wegen. Wij kijken daarbij naar informatie over de coating en de toepassing die de coatingleveranciers aanleveren. Op basis van ons rapport, kan de klant bepalen uit welke coatings hij kan kiezen en welke coatings geschikt zijn voor zijn specifieke toepassing.”

Agterberg ziet dat fabrikanten die voor het eerst iets gaan ontwikkelen het belang van oppervlaktebehandeling nogal eens onderschatten. “Er wordt bijvoorbeeld een machine, een

installatie of een chemische fabriek gebouwd en in het laatste stadium realiseert men zich: O ja, er moet ook nog een coating op tegen corrosie. Daar komen vaak problemen uit voort.

Grote bedrijven die hier al langer mee bezig zijn, maken dit soort fouten niet. Ze hebben vaak op voorhand al protocollen voor hoe iets beschermd moet worden. Bijvoorbeeld voor pijpen die dertig jaar of meer onder de grond moeten liggen, wordt van tevoren heel goed nagedacht over de conservering. Maar als een fabrikant iets gaat doen wat hij nog niet eerder gedaan heeft, dan is de coating of verf vaak een sluitpost.”

Vermoeiingstest

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 37

Corrosiekasten coatinglaboratorium TÜV.

NAUWERE GRENZEN

Infraroodmicroscoop coatinglaboratorium TÜV.

Een zorgpunt is dat iedereen zich kan presenteren als verfexpert. Er zijn af en toe vrijbuiters op de markt die een tijdje geschilderd hebben en zichzelf vervolgens een verfexpert noemen.

Voor verfinspecteurs bestaan diverse cursussen, waarmee inspecteurs kunnen laten zien dat zij in ieder geval hebben geleerd hoe verflagen moeten worden beoordeeld op netheid van aanbrengen, dikte, porositeit etc.

“Bij schade gaat het er echter niet alleen om of je kunt zien of de verf netjes is aangebracht, maar dat je relaties kunt leggen tussen de waargenomen tekortkomingen en de chemie en reacties van de verf. En dat je tijdens het uitvoeren van de inspectie interpreteert of bepaalde systematische patronen te herkennen zijn. Een goede expert moet de chemie van de

verf kennen, verstand hebben van schademechanismen en moet vooral ook weten wat de analysemogelijkheden zijn en hoe je bruikbaar monstermateriaal verzamelt. Als je dat laatste niet goed doet, is het nog maar de vraag of het monster geschikt is voor de geavanceerde technieken die het analyselaboratorium te bieden heeft. Het is dus van belang zowel de kracht als de beperkingen van de analyseapparatuur te kennen. De vereiste kennis om die hele range te beheersen, doe je niet zomaar in een jaartje op.”

Tot slot merkt Ton Agterberg op dat de huidige coatings in het algemeen beter presteren dan vroeger. De coatings zijn sterker, hechten veelal beter en bieden meer corrosiewering bij een geringere belasting voor het milieu.

Maar daar zit vaak ook een keerzijde aan. “De applicatiewindow waarbinnen een coating

Corrosietest.

Slagvastheid meten.

38 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

aangebracht kan worden, is krapper geworden.

Met andere woorden, de grenzen waarbinnen het coatingsysteem tolerant is voor variaties zijn nauwer geworden. Wil je het product laten presteren, dan moet het dus wel precies op de voorgeschreven wijze worden aangebracht voor de specifieke toepassing. Kom je daarbuiten, dan neemt het prestatieniveau van de coating snel af. Voor applicateurs is het zaak daar goed nota van te nemen. En het is geen overbodige luxe om bij twijfel eerst een proefvlak te maken.

Als dit geen uitkomst biedt of als er na het beoordelen van de proefvlakken nog twijfels bestaan, dan kun je deskundige hulp zoeken om te testen en te meten.” ●

MEER INFORMATIE www.tuv.com/coatings

OVER DE GRENS

Vanaf deze maand scant Noël Ruijters de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in de rubriek “Over de grens”.

NATLAKKEN In het Duitse Journal für Oberflächentechnik van oktober een artikel over lakken door middel van “Drop-on-Demand” (DoD methode), de techniek van een inkjetprinter, maar dan toegepast op grote oppervlakken. Dit is met name interessant voor meer-kleurentoepassingen zoals in de auto-industrie. Denk aan de Mini, de Audi A1 en de Opel Adam. Productietechnisch leidt de productie van auto’s met meer kleuren bij autofabrikanten tot grote complexiteit, omdat de gevraagde flexibiliteit van de meerkleuren toepassing haaks staat op de vereiste productiviteit. Het Fraunhofer IPA werkt aan de DoD methode, waarvan de volgende voordelen worden genoemd: het voorkómen van bovengenoemde complexiteit, messcherp lakken zonder gebruik van maskeermiddelen en voorkómen van overspray. Op dit moment is Fraunhofer drukdoende om de techniek productierijp te maken. Speciale uitdaging is het lakken van gebogen onderdelen met behulp van robots. Mogelijkheden voor wat verder in de toekomst zijn het printen van functionele materialen (lees: “printed electronics”), waarmee

ook de opstap naar Industrie 4.0 gemaakt kan worden. En dat laatste zou op termijn weleens grote kansen kunnen bieden.

Verder nieuws over het gebruik van stikstof in plaats van perslucht waarmee tijdwinst geboekt kan worden, de overspray vermindert, het lakverbruik afneemt, minder gebruik van filters en lagere energiekosten.

POEDERCOATEN Sinds 1991 kennen we het pre-anodiseren als methode ter voorkoming van filiforme corrosie.

Al in 2008 twijfelde het Duitse GSB aan het nut van de kooktest als toets voor de hechting van lakken op gepre-anodiseerde oppervlakten.

Door de substitutie van TGIC door andere hardingsmiddelen in polyesterpoederlakken (vanaf 1998 wordt TGIC als giftig aangemerkt) is de betrouwbaarheid van deze kooktest verder gedaald. Al tientallen jaren wordt een zorgvuldige spoeling van de gepre-anodiseerde oppervlakten bij hoge temperaturen geadviseerd.

De industrie is vooralsnog echter nauwelijks bereid om in tijdrovende, dure spoelprocessen te investeren.

VOORBEHANDELING Naast de aandacht voor Chroom VI een artikel over de Oostenrijkse fabrikant van ski-artikelen Tyrolia. Zij gebruikte tot voor kort alcohol voor

de reiniging van kunststof delen van bindingen alvorens ze te poedercoaten. Deze alcohol was duur en bovendien slecht voor de gezondheid van de medewerkers. Samen met de firma Harter ontwikkelde Tyrolia een gecombineerde reinigings- en drooginstallatie. Met name de drooginstallatie is bijzonder, omdat het drogen gebeurt binnen vier minuten. Daarvoor was een installatie nodig die zorgt voor extreem droge lucht die bovendien nauwkeurig geleid wordt naar de plaats waar zij nodig is.

GALVANO Cost Engineering is een methode waarbij al het productontwerp rekening wordt gehouden met de vereiste oppervlakte-eisen, zodat er naderhand (vaak op het laatste moment vóór oplevering) geen problemen ontstaan. Dat zijn eisen met betrekking tot corrosie, ruwheid, hardheid, maar bijvoorbeeld ook het aanbrengen van gaten om luchtbellen of –insluitingen te voorkomen. Ook houdt deze methode rekening met de constructie zodat er meer onderdelen op een rek passen of misschien in de trommel gegalvaniseerd kunnen worden. Soms is het ook mogelijk om goedkopere materalen te gebruiken die dan door middel van oppervlaktebehandeling op het gewenste niveau worden gebracht. De Holzapfel Group heeft een zinknikkel-proces ontwikkeld waarbij producten ook ná de oppervlaktebehandeling gebogen kunnen worden.

Dat bespaart kosten, omdat er meer producten op een rek kunnen, meer rechte producten in box vervoerd kunnen worden dan gebogen, en meer nog: de fabrikant hoeft producten tussen twee bewerkingen door niet meer naar de galvaniseur te brengen. ●

MEER INFORMATIE www.jot-oberflaeche.de www.springerprofessional.de/jot-journal-fueroberflaechentechnik/3407246?searchBackB utton=true

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 39

OP ZOEK NAAR SAMENWERKINGSPARTNERS

Het Enterprise Europe Netwerk, actief in 54 landen (ook buiten Europa), is gericht op brede ondersteuning van het MKB bij internationale samenwerking op het gebied van onderzoek, technologie en commercie. Het Enterprise Europe Netwerk valt onder RVO: de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Bij deze organisaties staan adviseurs klaar die bedrijven helpen bij het vinden van zakenpartners in de landen van het netwerk, en zelfs daarbuiten.

AANBOD UIT Spanje, REFERENTIE TOES20160927001, GELDIG TOT 25-10-2017

MEER INFORMATIE

SAMENVATTING

Voor vragen over internationale betrekkingen is Enterprise Europe Network bereikbaar onder nummer 088-4440777. Voor meer informatie over het dienstenpakket wordt verwezen naar www.EnterpriseEuropeNetwork.nl.

Een Spaanse onderzoeksinstelling heeft microcapsules ontwikkeld die met hars beklede corrosieremmers bevatten. Bij dit systeem vindt een geleidelijke en efficiënte afgifte van de remmers plaats. Met behulp van deze methode kunnen verschillende bouwmaterialen zoals verf, coatings en vooral ook gewapend beton worden beschermd tegen corrosie. Men is op zoek naar industriële partners uit de bouw, coating- en additievenindustrie om samen te werken op basis van een octrooilicentieovereenkomst.

Reageren op de hier vermelde technologieaanbiedingen en -verzoeken kan bij: Tom Reijn Tel. 088-6025299 tom.reijn@RVO.nl www.enterpriseeuropenetwork.nl Noot van de redactie: Hiernaast volgen de titels en samenvattingen van enkele partnerverzoeken en -aanbiedingen uit de database van Enterprise Europe Network NL. De redactie neemt geen verantwoording voor de voorgestelde oppervlaktebehandelingsconcepten, uitspraken aangaande levensduurverwachtingen, accuraat gebruik van bepaalde vakterminologie voor de betreffende toepassing en dergelijke. De vervaldata zijn indicatief: doorgaans kan enkele weken later nog gereageerd worden.

40 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

Microcapsules om bouwmaterialen tegen corrosie te beschermen

BESCHRIJVING Het gebruik van corrosieremmers is een van de meest efficiënte methoden om corrosie tegen te gaan en de levensduur van gewapend beton te verlengen. Er zijn echter heel veel van deze verbindingen nodig. Behalve de hoge economische kosten, zijn er ook milieukosten vanwege de verontreinigende aard van deze verbindingen. Het belangrijkste voordeel van micro-inkapseling is dat het veel milieuvriendelijker is dan andere coatings. De ontwikkelde technologie maakt gebruik van harsen van natuurlijke bronnen om een gelijkmatige, dunne, poreuze laag te verkrijgen. Deze deklaag biedt een hoge weerstand tegen schade die optreedt tijdens gebruik en opslag en een hoge stabiliteit na opname in het betonmengsel. Vanwege de hydrofobe aard is de hars niet oplosbaar in water. Dit voorkomt uitloging van de ingekapselde remmer tijdens het kneden, drogen en uitharden van beton. De microcapsule bestaat uit een kern van corrosieremmers (combinaties van hydroxiden en nitrieten van verschillende

metalen) bedekt met een harslaag. Het heeft een intelligent gecontroleerde afgifte: de afgifte van de corrosieremmers begint pas als de eerste tekenen van corrosie zich voordoen, dus niet al in een vroeg stadium. De microcapsule activeert de remmer al naar gelang de zuurtegraad van de omgeving en de aanwezigheid van agressieve stoffen bij het corrosieproces, zoals chloriden en carbonaten. Deze technologie kan worden gebruikt door bedrijven die bouwmaterialen produceren, zoals beton- en verffabrikanten.

VOORDELEN EN INNOVATIES - Minder milieubelasting en minder kosten bij inkapseling door gebruik te maken van een kleinere hoeveelheid remmers.

- Dankzij de poreuze structuur van de microcapsules is er sprake van een gecontroleerde afgifte van de inhoud die actief blijft gedurende de hele levensduur van het betreffende materiaal.

- Het productieproces van de microcapsule is eenvoudig, snel en efficiënt (85% van de remmer is ingekapseld).

- De gebruikte harsen zijn economisch voordelig, vernieuwbaar en milieuvriendelijk.

GEZOCHTE PARTNER We zijn op zoek naar een industriële partner uit de bouwsector, fabrikanten van beton, coatings of additieven, om samen te werken op basis van een octrooilicentieovereenkomst. Het idee is dat de partner volgens deze overeenkomst de technologie ontwikkelt en op de markt brengt. ●

Dunne diamantfolie-coatings voor extreme toepassingen AANBOD UIT Duitsland, REFERENTIE TODE20150811001, GELDIG TOT 09-02-2017

SAMENVATTING Een Duits onderzoeksinstituut met een uitgebreide kennis van oplossingen op het gebied van oppervlaktetechnologie en dunne folies heeft een dunne diamantfolie-coating ontwikkeld ter bescherming van onderdelen van verschillende afmetingen in extreme omstandigheden waar sprake is van abrasieve of chemische slijtage of waarbij speciaal behoefte is aan geringe wrijving en/of droogloopmogelijkheden. Men is op zoek naar industriële partners voor een licentieovereenkomst of technische samenwerking en naar onderzoekspartners voor gezamenlijk onderzoek en verdere ontwikkeling.

BESCHRIJVING Het Duitse onderzoeksinstituut heeft een technologie ontwikkeld om onderdelen met superharde diamantcoatings te bedekken om ze onder extreme omstandigheden te beschermen, bijvoorbeeld bij tribologische toepassingen waarbij sprake is van schuring, schuivende toepassingen met droogloopmogelijkheden of toepassingen die vragen om een extreme chemische weerbaarheid. De bindmiddelvrije, poriënvrije, kristalvormige diamantcoatings worden aangebracht door middel van chemische dampafzetting (CVD) bij temperaturen rond 800°C. Materialen die kunnen worden gecoat met CVD-diamant zijn siliciumnitride en si-

liciumcarbide keramiek, gecementeerd carbide (WC-Co), silicium en hittebestendige metalen zoals niobium, tantaal, wolfraam en titaan.

De huidige toepassingsgebieden zijn axiale gezichtsafdichtingen voor diepboren en oliewinning, coatings voor snijgereedschappen en elektrode coatings voor elektrochemische processen, zoals de behandeling van afvalwater of desinfectie van zoetwater.

Het instituut biedt partners uit aanverwante branches een licentieovereenkomst of technische samenwerking om de ontwikkelde technologie naar behoefte te kunnen inzetten.

GEZOCHTE PARTNER Men biedt technologische kennis en is bereid om tegemoet te komen aan specifieke behoeften in de vorm van een licentieovereenkomst of technologische samenwerking met bedrijven die zich bezighouden met applicaties die op-

pervlaktebescherming nodig hebben tegen slijtage, chemische slijtage en/of applicaties die vragen om een hoge slijtvastheid of droogloopkwaliteiten. Men is op zoek naar onderzoeksinstituten die vergelijkbare toepassingen ontwikkelen voor gezamenlijke onderzoeksprojecten om de aangeboden technologie verder te ontwikkelen.

VOORDELEN EN INNOVATIES In de gloeidraad-geactiveerde CVDcoatinginstallaties kunnen onderdelen tot een meter groot worden gecoat. Het maximale coatingoppervlak is een halve vierkante meter.

Onderdelen met complexe vormen kunnen ook worden gecoat. Er zijn speciale installaties om de binnenkant van leidingen of onderdelen met boren te coaten. De dikte en ruwheid van de folie wordt geheel afgestemd op de vraag van de klant. ●

Spuitbus coating voor corrosieve jodiumoplossing AANBOD UIT Turkije, REFERENTIE TRTR20160502001, GELDIG TOT 21-05-2017

SAMENVATTING Een Turks Midden- en Kleinbedrijf (MKB) dat sinds 1997 producten voor dierenwelzijn produceert en verkoopt, is op zoek naar een coatingtechnologie voor aluminium of tinnen spuitbussen, zodat deze veilig een corrosieve jodiumoplossing kunnen bevatten. Het bedrijf is op zoek naar technische samenwerkingsovereenkomsten met partijen die geïnteresseerd zijn in het ontwikkelen van deze coatingtechnologie.

BESCHRIJVING Jodium is een veel gebruikt desinfecterend middel met allerlei toepassingen. Echter, jodium is niet verenigbaar met metalen en dit beperkt

het gebruik ervan in spuitbustoepassingen, aangezien spuitbussen ofwel van aluminium ofwel van tin zijn gemaakt. Een MKB uit Istanbul is op zoek naar industriële coatingoplossingen voor spuitbussen, zodat ze jodium kunnen bevatten zonder dat de houder wordt beschadigd.

De specifieke oplossing bevat ongeveer 1% jodium, en de coating zou een tot twee jaar bij kamertemperatuur (25 °C) stabiel moeten blijven. Het MKB wil de aangeboden coatingtechnologie gaan inzetten in een fabriek waarbij (semi)automatische machines worden gebruikt.

Het Turkse bedrijf is in eerste instantie op zoek naar technische samenwerkingsovereenkomsten met universiteiten en onderzoeksinstituten voor het ontwikkelen van de technologie, maar

staat ook open voor licentieovereenkomsten met industriële aanbieders van de technologie.

GEZOCHTE PARTNER Het bedrijf zoekt coatingexperts die het geschikte coatingmateriaal voor het product kunnen vinden en een coatingmethode kunnen ontwikkelen die in een fabriek kan worden toegepast. Partners kunnen universiteiten, onderzoeksinstituten of bedrijven zijn. De partner dient het juiste coatingmateriaal evenals de juiste applicatiemethode te bepalen, zodat de coating stabiel blijft onder van tevoren vastgestelde omstandigheden. ●

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 41

TERUGBLIK

COLUMN

AANBOD UIT Duitsland, REFERENTIE TODE20161021001, GELDIG TOT 24-10-2017

SAMENVATTING Een Duitse universiteit heeft een proces ontwikkeld voor het coaten van SiO2- nanodeeltjes zodat ze kunnen worden gebruikt in antimicrobiële coatings. Deze nieuwe coatings zijn contact-actief en hebben bijzondere voordelen in sanitaire toepassingen of in gebieden waar kinderen spelen.

De universiteit zoekt industriële licentienemers om de toepassingen te onderzoeken.

BESCHRIJVING Een Duitse universiteit is erin geslaagd om SiO2-nanodeeltjes rondom te coaten met biocide quaternaire ammonium silanen, op zodanige wijze dat het biocide- deel altijd naar buiten wijst. Deze nanodeeltjes kunnen op een oppervlak worden aangebracht met een dispersie van een eenvoudige oplossing (bijvoorbeeld alcohol). De op deze wijze gevormde oppervlaktecoating werkt puur contact-actief antimicrobieel. Dat wil zeggen, bij aanraking gaan geen toxische stoffen over op het lichaam dat ermee in contact treedt. De nieuwe SiO2-nanodeeltjes zijn geschikt voor antimicrobiële coatings met name in sanitaire en natte ruimtes, zoals silicone voegencoatings. Echter, over het algemeen kunnen alle oppervlakken ermee worden gecoat. Dankzij de exclusief contact-actieve werking, zijn ze geschikt voor gebieden waar kinderen spelen of verblijven. Een ander potentieel interessant toepassingsgebied is in airconditioning en luchtfiltersystemen. Hier wordt de vorming van schimmels en biofilms voorkomen.

De gecoate oppervlakken hebben ook een extra hoog waterafstotend en/ of vuilafstotend effect.

GEZOCHTE PARTNER Industriële licentienemers worden gezocht om de toepassingen te onderzoeken. Partners kunnen afkomstig zijn uit diverse vakgebieden, zoals medische technologie, smart materials (‘slimme materialen’), bouw, coatings, ventilatiesystemen, sanitaire producten en dergelijke.

VOORDELEN EN INNOVATIES Voor het eerst zijn nanodeeltjes helemaal rondom gecoat op de beschreven manier.

Dit resulteert in verbeterde kenmerken, zoals: - Oppervlakken zijn puur contact-actief antimicrobieel - Vuilafstotende eigenschappen - Schimmelvorming voorkomende eigenschappen.

Het productieproces en de producteigenschappen van de nanodeeltjes en de oppervlaktecoating zijn onderzocht en de werking is aangetoond. ●

DE GANGBARE PRAKTIJK Mooi om te zien dat er bij diverse bedrijven goed doorgedacht is om de bedrijfsinrichting te optimaliseren.

Algemene les daaruit is dat het zeer de moeite en het geld loont om de bedrijfsinrichting naar de stand der techniek te brengen. Niet alleen stijgt daarmee de kwaliteit en de doorloopsnelheid van de producten, maar ook wordt het werk daardoor aangenamer voor de medewerkers en beter voor het milieu dankzij besparing op afval(water) en energie.

Of de in dit nummer beschreven gevallen van vernieuwde bedrijfsinrichting nu de trend in de branche aangeven of juist de uitzondering vormen, mag u zelf bepalen. Hopelijk inspireren de beschreven gevallen om nu toch maar eens die investering op de werkvloer te doen waar u al langer over nadenkt.

Over inspiratie gesproken: wat dacht u van het hoofdartikel in dit nummer? Een beschrijving van het werk dat de winnaars van de ION Borghardt Award hebben verricht?

Toegegeven: hun werk duurde enige tijd en vergde enige doorzettingsvermogen, maar zij hebben een belangrijk en actueel onderwerp succesvol aangepakt! De beschrijving van hun werk maakt duidelijk dat je voor succes nauw moet samenwerken en dat je open naar elkaar toe moet zijn om echt verder te komen. En vooral: de bereidheid hebben om een probleem grondig aan te pakken.

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Antimicrobiële SiO2 nanodeeltjes

Overigens hebben we in dit nummer de alternatieven voor Chroom VI op een rijtje gezet. Dus misschien is een overstap toch makkelijker dan u denkt.

Ook indrukwekkend vond ik het verhaal dat ik uit Oude Tonge heb weggehaald. Tot nu toe was dit dorp alleen bij mij bekend omdat mijn vader er geboren is, maar na een bezoek aan GS Birkhoff Staalwerken is daar iets bijgekomen. Ook dit voorbeeld maakt duidelijk dat er iets bijzonders is uitontwikkeld door geen genoegen te nemen met de gangbare praktijk.

Maar ja, die gangbare praktijk is zo lekker vertrouwd en iedereen werkt toch zo? Tja, om echt het verschil te maken en om de branche verder te laten ontwikkelen, moeten we bereid zijn om die gangbare praktijk zeer kritisch tegen het licht te houden in plaats van er lekker tegen aan te schurken.

Wat houdt u tegen? ● oppervlaktetechnieken @ellemmi.nl

42 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

BRANCHEREGISTER Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts €330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar €305,- ongeacht het aantal rubrieken. Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 / vincent@jetvertising.nl

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

ANODEMANDEN (TITAAN)

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com www.coatingsystemenvanderlans.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

HAWKING The green technology supply house

MEPACO b.v.

T. 071-5892863 B & B Coating Techniek T. 053-4357707 www.bb-coating-techniek.nl

Official Benelux dealer

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

HAWKING Benelux b.v.

T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

ANODEN (TITAAN)

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-2620788 / F. 010-2620201 www.magneto.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

CHEMISCH NIKKEL

ANODISEER (OPHANGREKKEN)

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

BAKKEN, KUNSTSTOF

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

BRANDWERENDE / BRANDVERTRAGENDE COATINGS

C.K.B.Boxtel T. 0411- 682939

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD

BEITSEN/PASSIVEREN Coatingsystemen Van der Lans T. +31(0)614306694 info@coatingsystemenvanderlans.nl www.coatingsystemenvanderlans.nl

AFVALWATERBEHANDELINGINSTALLATIES

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

IST Benelux b.v.

T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com

AFZUIGINSTALLATIES

The green technology supply house

HAWKING Benelux b.v.

T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

TÜV Rheinland Nederland b.v.

T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings

CHEMICALIËN/ OPP. BEHANDELING Sir John b.v.

T. 0182-396931 / F. 0182-396937 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

DROOGAPPARATUUR

CERTIFICERING

HAWKING

EnviroChemie b.v.

T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Wagner Systemen Nederland T. 030-2410688 / F. 030-2410765 info@wagnersystemen.nl

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 43

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN

KLEUR & GLANS MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 / F. 010-415 1491 www.rasco-clemco.nl

FILTERS

HANGBAANSYSTEMEN Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

Edrizzi Benelux T. 0318-507138 info@edrizzi.nl / www.edrizzi.nl

Magistor b.v.

T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 info@magistor.nl / www.magistor.nl

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

FILTERS (OVERSPRAY)

Filter Service Heerenveen T. 0513-633900 / F. 0513-633888 info@filterservice.nl / www.filterservice.nl

FILTERS & POMPEN Corode T. 0411 - 68 55 0

Mefiag Filters & Pumps b.v.

Heerenveen T. 0513-630230 / F. 0513-632233 info@mefiag.com / www.mefiag.com

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

GLASPARELSTRAALCABINES

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HITTEBESTENDIGE EN NON-STICK COATINGS

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

KLEURENWAAIERS Hellema Kleur kaarten Harderwijk The Netherlands

l uw Voor a aties resent p r u e rs l k waaie & n e kaart or Ral ook vo WWW.HELLEMAKLEURKAARTEN.NL

KTL/ATL LAKKEN

The green technology supply house

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

HAWKING Benelux b.v.

T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

KUNSTSTOFLAKKEN

INDUSTRIËLE LUCHTBEHANDELING EN WARMTETERUGWINNING Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

HAKEN

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Official Benelux dealer

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

INDUSTRIËLE REINIGING

LAAGDIKTEMETERS

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Helmut Fischer Meett. b.v.

Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

HAWKING

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 / F. 0497-381593 info@hendor.com / www.hendor.com

The green technology supply house

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

HAWKING Benelux b.v.

T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

NauMetrics PMI T. 074-3490022 / F. 084-0037042 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Verlab-Oxford Instruments T. 0162-320633 / F.0162-322907 info@verlab.nl / www.verlab.nl

HAWKING The green technology supply house

HAWKING Benelux b.v.

T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

Admesy b.v.

Inline kleur & lichtmeting www.admesy.com

HAWKING

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

HARDCHROOM BADEN (KUNSTSTOF)

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES)

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

44 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

LAKSTRATEN

MOFFELOVENS

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MARINE COATINGS / SCHEEPVAARTLAKKEN

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

NATLAKKEN (AFDEKMATERIALEN)

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

ONTBRAMEN Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Multinal Group T. 088-2055300 / F. 088-2055301 info@multinal.com / www.multinal.com

Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.n

METALLISEREN/SCHOOPEREN

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

NATLAKSPUITAPPARATUUR

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

CZL Tilburg b.v.

T. 013-5703370 / F. 013-5704906 info@czltilburg.nl / www.czltilburg.nl

ONTLAKKEN (IN LOON)

Thermo-Clean n.v. België T. 0032-13539060 Nordson Benelux b.v.

Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht T. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

ONTLAKKINGSOVENS/ THERMISCHE REINIGINGSOVENS

Pyrox b.v.b.a.

T. +32 14 762377 / F. +32 14 762379 info@pyrox.be / www.pyrox.be

ONTVETTINGSINSTALLATIES Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

NAVERBRANDINGSINSTALLATIES Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

OPHANGREKKEN VOOR GALVANO EN LAKTECHNIEK

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

OVENS

Kermad Machinebouw b.v. info@kermad.nl / www.kermad.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

ONTVETTINGSMIDDELEN

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

HAWKING

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

The green technology supply house

HAWKING Benelux b.v.

T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

Unifour b.v.

T. +31 (0)315 641352 / F. +31 (0)351 641852 info@unifour.nl / www.unifour.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 45

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

POEDERSPUITAPPARATUUR

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Official Benelux dealer

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Nordson Benelux b.v.

Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht T. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 / F.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

PVD COATINGS Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com Dekracoat De Maas 22G, 5684 PL Best T. 040 262 80 70 info@dekracoat.nl / www.dekracoat.nl

REINIGINGSINSTALLATIES

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

STRAALCABINES

Kermad Machinebouw b.v. info@kermad.nl / www.kermad.nl

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662 / F. 0344-617079 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+31 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Corode T. 0411-685500

PROTECTIVE COATINGS

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl

46 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507 Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com / www.petsonpaints.com

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

STRAALINSTALLATIES

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN)

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

SPUITCABINES AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 / F. +32 (0)2 254 77 57 www.akzonobel.com/powder

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

SHOTPEENEN MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

POEDERSPUITCABINES HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

STRAALMIDDELEN

TANKS (KUNSTSTOF) C.K.B. Boxtel T. 0411-682939

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 / F. 078-641 80 80 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

T. 0495 - 592 210 / F. 0495 - 588 881 www.oppervlaktebewerking.com verhoevenop@gmail.com

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

STRAALKASTEN

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

B ESCHER MI NG EN K L E U R

TECHNISCH ONDERZOEK

Dé Duplexspecialist met: - eigen transport - één aanspreekpunt - één factuur - één garantieverlener verkoop@rotocoat.nl / www.rotocoat.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu

VERFSPUITAPPARATUUR Eurogrit b.v., Papendrecht T. 078-6546770 / F. 078-6449494 info.eurogrit@sibelco.com www.eurogrit.com / www.sibelco.eu

TÜV Rheinland Nederland b.v.

T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings

TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN

CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737/ F.-010-2623190 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863 Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 / F. 072-5714340 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

TRANSPORTSYSTEMEN

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR Magistor b.v.

T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 info@magistor.nl / www.magistor.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

UV EN EBC LAK MEPACO b.v.

T. 071-5892863

VERWARMINGSELEMENTEN Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / F. 0341-494114 info@wabrasives.nl www.wabrasives.nl / www.winoagroup.com

STRALEN (AFDEKMATERIALEN)

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

VERDUURZAMEN VAN METAAL

Corode T. 0411-685500

VERWARMINGSELEMENTEN (TEFLON) Corode T. 0411-685500

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+31 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016 | 47

VERWERKING AFVALSTROMEN

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

WATERBEHANDELING

WERPSTRALERS

EnviroChemie b.v.

T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 / F. 010-2620201 www.magneto.nl

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com

Energy Partners Systems b.v.

T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

BRANCHEREGISTER Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts €330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar €305,- ongeacht het aantal rubrieken.

Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 / vincent@jetvertising.nl

48 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2016