Oppervlaktetechnieken september 2013

oppervlaktetechnieken het vakblad voor de oppervlaktebehandelende industrieĂŤn

9

57e jaargang september 2013 www.vom.nl

thema Eurofinish 23-24 oktober, Gent

Terugblik beurs TIV Hardenberg Eurofinish-deelnemers: HaTwee, Oxyplast, Sir John, Straaltechniek International oppervlaktetechnieken september 2013

1

Surface treatment technologies: Eco-friendly processes for sustainable success.

Cleaner surface treatment technologies for added sustainability, efficiency and economy.

Only one global company dedicated entirely to surface treatment technologies can offer you the services you require. With our years of experience we understand your business and have the power to deliver. Expect more from Chemetall: innovative technologies, environmentally-sound processes, comprehensive technical support, a global network and dedicated people – inspired for your success. www.chemetall.com · info.benelux@chemetall.com · Phone (B): +32 3 450 3710 · (NL): +31 412 681 888

2

oppervlaktetechnieken september 2013

colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen.

Officieel orgaan van de Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen (VOM). Verschijnt elfmaal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren. redactie Jetvertising (hoofdredactie) Redactieteam: E.J.D. Uittenbroek (hoofdredacteur), A.C. van der Leer (redacteur/vertaler), R. Zegelaar (redactieassistente). realisatie E.J.D. Uittenbroek (technische journalistiek buitenland en binnenland), A.C. van der Leer (Redacteur/Vertaler), R. Zegelaar (redactieassistente), C. Versteeg (opmaak), C. Berenbak (journalistiek binnenland), D. Driesenaar (journalistiek binnenland) J. Oonk (technische journalistiek binnenland), A. van Wijck (technische journalistiek binnenland). redactieadviesraad H. Bosveld (VOM), P. ter Haar (VOM) P. Meijwaard (VOM), C. Nieuwland (Rijkswaterstaat), G. Rutjes (ROC van Twente), A. Winkelaar (CTC Consult). redactieadres Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070 – 399 00 00 fax 070 – 390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl abonnementen Abonnementsprijs: € 87,50 Buitenland: € 87,50 Kortingsregeling leden ingenieursvereniging KIVI/NIRIA: 50%.

Abonnementen kunnen ieder moment ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk te geschieden voor 1 november van de lopende jaargang. U ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging. Bij niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen de voor dat nieuwe jaar geldende abonnementsprijs. Opzeggingen en adreswijzigingen kunt u sturen naar het redactieadres onder vermelding van het abonneenummer.

Adreswijzigingen kunt u mailen naar info@vom.nl. advertentieverkoop Jetvertising bv Rijswijk tel. 070 - 399 0000 / fax 070 - 390 2488 Vincent IJff: Vincent@Jetvertising.nl after-sales: advertenties@jetvertising.nl ontwerp en opmaak Chris Versteeg, Projekt C / www.projektc.nl druk Senefelder de Misset, Doetinchem uitgave Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, www.vom.nl copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever VOM en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Beste leden, Als u deze uitgave van Oppervlaktetechnieken ontvangt, staan we aan de vooravond van Eurofinish. Dit Belgische evenement van onze zustervereniging VOM is ook in Nederland bij veel bedrijven een belangrijke ontmoetingsplaats. Ook VOM Nederland zal aanwezig zijn tijdens de beursdagen op en rond de stand van de VOM België. Het bieden van mogelijkheden om te netwerken staat in de strategie van de VOM op een prominente plaats.

Bij de aanvang van Eurofinish zal de communicatie voor onze eigen vakbeurs Surface 2014 van start gaan. De mogelijkheden om standruimte te huren en reeds voor in te schrijven zijn dan open.

De VOM en 2Expo zijn al hard aan het werk om van deze nieuwe editie ook weer een groot succes te maken. De Brabanthallen biedt kansen om te groeien en vele uitdagingen om de identiteit van de beurs goed overeind te houden. Er is een brede adviescommissie samengesteld uit diverse geledingen van bedrijven met belangen in de oppervlaktetechnieken en materialen. Alle kennis die is opgedaan in de vorige edities zal worden aangewend om deze editie nog meer tot een succes te maken.

De vereniging is druk in de weer om naar aanleiding van de ledenvergadering van juni van dit jaar invulling te geven aan de besluiten van de vergadering. Zo wordt er onderzocht waar de backbone van de vereniging moet komen en hoe aanpassingen in huishoudelijk reglement en statuten vorm moeten krijgen.

Belangenbehartiging is belangrijk en vormt een kerntaak van de VOM. De VOM behartigt de belangen van de leden op branchespecifieke dossiers zoals REACH en ook ten aanzien van implementatie van nieuwe wetgeving, bijvoorbeeld voortvloeiend uit SEVESO III. Naast de belangenbehartiging is de VOM bezig dit najaar een aantal interessante kennisoverdrachtmomenten te realiseren die ook zeer geschikt zijn om te netwerken. De Dag van de Oppervlaktetechnologie die wordt gehouden op 14 november zit weer boordevol noviteiten voor oppervlaktetechnologie. Nieuwe ontwikkelingen op oude dossiers, maar ook geheel nieuwe zaken zoals lasertechnologieën. Genoeg redenen om lid te zijn van de VOM en de VOM te blijven volgen.

Want met de VOM weet je meer.

Philippe Dupont voorzitter VOM oppervlaktetechnieken september 2013

3

Producent en ontwikkelaar van chemische oppervlaktebehandelingsproducten MAVOM is sinds 1938 een begrip in de markt van de chemische oppervlaktebehandeling. Onze sterke marktpositie in de huidige markt hebben we te danken aan de in 75 jaar opgebouwde ervaring en expertise in ons vakgebied.

Onze kracht ligt onder andere in een constante productontwikkeling en een eigen laboratorium waar kwaliteitscontroles en serviceactiviteiten worden uitgevoerd.

Hierdoor kunnen wij onze klanten technische ondersteuning en oplossingen op maat aanbieden.

MAVOM b.v.

Postbus 5 - 2400 AA Alphen a/d Rijn Tel. 0172-436361 - Fax. 0172-420310 info@mavom.nl - www.mavom.nl MAVOM n.v.

Molenberglei 14 - 2627 Schelle Tel. 03 880 07 60 - Fax. 03 880 07 80 info@mavom.be - www.mavom.be

4

oppervlaktetechnieken september 2013

inhoud september 2013

8 VOM-nieuws Diverse berichtgeving van het secretariaat

14 Kort Nieuws Materials 2014: maak de verborgen waarde van materialen zichtbaar!

16 Mikrocentrum Service & Maintenance Congres Niet te missen: 6 februari 2014

18 Minder exposanten, meer bezoekers Jan Oonk, Oonk Tekstbureau voor Industrie & Techniek De vijftiende editie van de Technisch Industriële Vakbeurs TIV Hardenberg werd samen met Metavak en VILO gehouden.

Tal van oppervlaktebehandelaars waren present.

22 Een tiende jubileumeditie die schittert!

Vakblad Oppervlaktetechnieken komt op stoom voor de Eurofinish Gent, en ging poolshoogte nemen bij degene die er alles van weet: Veerle Fincken van VOM België vzw.

24 “Laat die dollars maar komen” Vernieuwen, besparen en markt winnen waren de motto’s van het bedrijfscongres dat poedercoatleverancier Hatwee hield.

De Eurofinish-standhouder wist een geanimeerd programma aan te bieden.

28 Alles onder controle Op 13 juni hield poederlakproducent en Eurofinish-standhouder Protech-Oxyplast weer een klantendag. Kwaliteitsborging staat iedere processtap centraal, zo bleek tijdens de rondleiding.

32 Onvermoeibaar verduurzamen Op 13 en 14 augustus hield Eurofinish-standhouder Straaltechniek International een leerzame shotpeendemo.

Een onderbelichte oppervlaktetechniek die hier even in de schijnwerpers gezet wordt.

36 Verder dan het potje beits Eurofinish-standhouder sir John ondersteunt bedrijven op technisch vlak, desnoods met een bedrijfsinterne informatiemiddag.

38 Oppervlaktetechnieken onmisbaar voor toekomst batterijen Armand van Wijck, Aurora Science Communications Tijdens de laatste Dag van de Oppervlaktetechnologie presenteerde dr. Jos Oudenhoven de nieuwste bevindingen bij de doorontwikkeling van batterijen. Dankzij oppervlaktetechnieken gaan zij langer mee en krijgen ze mogelijk een hogere energiedichtheid.

42 Schuurtechniek voor RVS Armand van Wijck, Aurora Science Communications Tijdens zijn lezing op de Roestvaststaaldagen, sessie Oppervlaktetechniek, beet Dominique Gilles, directeur van het Belgische CIBO, het spits af met een cursus ‘schuren-101’.

44 Op zoek naar samenwerkingspartners In deze vaste rubriek een bloemlezing van partnerverzoeken en -aanbiedingen uit de database van het Enterprise Europe Network NL. Deze keer wat ruimer bemeten vanwege de deelname van EEN aan de Eurofinish.

oppervlaktetechnieken september 2013

5

Complete solutions in surface treatment Natuurlijk gebruikt u AD Precoat Cr-Free omdat u mens en milieu er een zeer belangrijke dienst mee bewijst. Mocht u nog twijfelen aan de kwaliteit, houd dan in gedachten dat er inmiddels ruim 60 (!) miljoen vierkante meter aluminium probleemloos mee is voorbehandeld. AD Precoat Cr-Free is Qualicoat A-021 gecertificeerd en is geschikt voor dompel-, sproei- en coilcoat installaties.

Uw producten verdienen een optimale behandeling. Profiteer van de know-how en technische voorsprong van Glasbeek Finish op het gebied van oppervlaktebehandelingstechnieken. Al meer dan 100 jaar zijn wij toonaangevend in de ontwikkeling en productie van innovatieve systemen zoals:

• SPROEITUNNELS • BADENREEKSEN • WATERBEHANDELING • DROOGOVENS • POEDERCABINES • SPUITAPPARATUUR

AD Chemicals BV | Markweg Zuid 27 | 4794 SN Heijningen www.adinternationalbv.com | info@adchemicals.com

• NATLAKCABINES • LAKDOMPELBADEN • MOFFELOVENS • KAMEROVENS • TRANSPORTSYSTEMEN • TURN-KEY SYSTEMEN

Glasbeek Finish B.V., Noordkade 20, 2741 EV, Postbus 19, 2740 AA, Waddinxveen - Holland Tel. + 31-(0)182 - 322 422, Fax + 31-(0)182 - 611 193 E-mail: info@glasbeekfinish.nl, Internet: www.glasbeekfinish.nl

Voorbehandelen zonder zware metalen? www.ct-technics.nl

de Kunst van continuïteit

technics b.v.

ontlakken • reinigen • oppervlakte-behandeling

C&T adv210x74mm.indd 2

24-10-11- Week 43 09:22

allesondercontrole.com

BYK. Glans- en kleurmeting.

NL 074 265 77 88 BE 053 80 97 54

6

oppervlaktetechnieken september 2013 1624AdvOppT90x64_SpecMicr_NW.indd 1

09-08-13 12:24

agenda oktober Nationale Staalbouwdag Jaarlijks evenement van Bouwen met Staal 10 oktober, Katwijk, hangaar 2 > http://nationalestaalbouwdag.nl Radtech Europe Congres van congresorganisator Vincentz Network en vakorganisatie Radtech Europe over stralingshardende coatings Basel (Z), 15-17 oktober > www.European-Coatings.com/events Ecolromat Congres van congresorganisator Vincentz Network over instandhouding van rollend spoorwegmaterieel Mulhouse (F), 17-18 oktober > www.ecolromat.com

november

Parts2Clean Vakbeurs voor de industriële onderdelenreiniging 22-24 oktober, Stuttgart (D) > www.parts2clean.de Powder Coating Technology Poedercoattechnologiecongres van de Paint Research Association 22-23 oktober, Hampton (nabij Londen, VK) > www.PRA-World.com Eurofinish 2013 Vakbeurs van VOM België in samenwerking met easyFairs 23-24 oktober, Gent > www.Eurofinish.be VOM Themabijeenkomst: MVO-monitoring levert geld op 29 oktober, Nieuwegein > www.vom.nl

European Coatings Seminars Seminars over laktechnologie, georganiseerd door congresorganisator Vincentz Network 5-7 november, Amsterdam > www.European-Coatings.com/events IIR-congres: Opslagtanks Congres van het Institute for International Research 13-14 november, Rotterdam > www.iir.nl/industry Bring on the Heat Europe Congres over vlamvertragende coatings, National Association of Corrosion NACE en European Federation of Corrosion EFC. 14-15 november, Frankfurt am Main (D) > www.efcweb.org/both

Kijk verder vooruit op www.oppervlaktetechnieken.com

Dag van de Oppervlaktetechnologie: Meer met minder Meer bescherming met een dunnere laag, meer oppervlaktebehandeling voor een lagere prijs, meer mogelijkheden met minder middelen. Kortom: meer met minder. Daar beginnen we de Dag van de Oppervlaktetechnologie mee en eigenlijk gaan we daar de hele dag mee door. We gaan het namelijk ook hebben over duurzaam; meer levensduur met mindere milieubelasting.

Een ander thema is corrosiebescherming en –monitoring: meer voorkomen met minder schade. En zo kunnen we nog wel even door gaan. Het wordt een dag vol technologische ontwikkelingen die u niet mag missen als u in de branche van oppervlaktebehandeling werkzaam bent.

Wat overigens niet minder wordt is het programma en de verzorging van de inwendige mens. Bovendien zijn de kosten voor de VOM, dus voor minder kunnen we het niet doen.

Tot 14 november in Mereveld te Utrecht Meer informatie of aanmelden? www.vom.nl

14 no

er 2 vemb

013

de n a v dag rvlakte oppenologie trecht t e c h ur / Mereveld U

09.15

-17.3

0u

Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen

oppervlaktetechnieken september 2013

7

vom nieuws

VOM Workshop MVO-monitoring met direct resultaat U wilt wel iets doen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), maar weet niet precies hoe. Of u weet dat uw onderneming maatschappelijk verantwoord bezig is, maar u wilt weten hoever u daarin bent en hoe dat in verhouding staat tot richtlijnen of bijvoorbeeld een prestatieladder. Of u wilt uw bedrijf profileren met maatschappelijk verantwoord ondernemerschap en gaan voor certificering. Dan is deze workshop iets voor u!

We gaan op een praktische en resultaatgerichte manier aan de slag met de digitale MVO-monitor van de Koninklijke Metaalunie. Met hulp van deskundigen gaat u de monitor voor uw eigen bedrijf daadwerkelijk invullen. Er wordt uitgelegd hoe het werkt en u kunt meteen aan de gang. Vragen worden beantwoord en u wordt op weg geholpen als u er niet helemaal uitkomt.

De MVO-monitor is geschikt voor MKBmetaalbedrijven, van klein tot groot.

De MVO-monitor is niet een eenmalige vragenlijst, maar een werkinstrument waarmee u de komende jaren invulling kunt geven aan uw MVO-ambitie en deze transparant kunt maken naar uw klanten.

In veel gevallen verlangt de klant ook een zeker bewijs van het duurzaamheidsniveau dat u claimt te hebben. De MVO-monitor voorziet in een laagdrempelig, onafhankelijk systeem voor certificering, zodat u met een MVO-certificaat kunt aantonen dat u een bepaald niveau ook daadwerkelijk haalt. Daarnaast sluit de monitor nauw aan bij de zogenaamde zelfverklaring van NEN en ook een bewijs binnen de CO2- of MVO-prestatieladder behoort tot de mogelijkheden. Meer informatie over de MVOmonitor: http://mvo-monitor.metaalunie.nl.

De kosten van een dergelijk traject zijn normaal gesproken al gauw tegen de duizend euro, nog afgezien van uw tijd. Wij mogen u deze vliegende start in de vorm van een workshop aanbieden voor een

aanzienlijk lager bedrag en zijn in onderhandeling met de betrokken instanties om daar ook nog een extra korting te regelen als u binnen een half jaar na deze workshop het officiële MVO-certificaat van de Metaalunie haalt! De exacte bedragen volgen nog, maar als u belangstelling heeft, kunt u dat nu alvast aangeven. Om elk bedrijf genoeg aandacht te kunnen geven en individuele vragen te beantwoorden, willen we niet meer dan vijftien bedrijven toelaten. Wie het eerst komt, wie het eerst maalt, dus geef vast – geheel vrijblijvend – via henraat@vom.nl aan dat u interesse heeft. U wordt dan vanzelf verder geïnformeerd.

De Workshop ‘MVO-monitor met direct resultaat’ vindt plaats op: Dinsdag 29 oktober 2013 Aanvang: 13.30 uur Locatie: Kantoor VOM (Koninklijke Metaalunie), Einsteinbaan 1, Nieuwegein

VOM lid van het Aluminium Centrum Zoals bekend heeft de Koninklijke Metaalunie voor de zomer een doorstart aangekondigd van het Aluminium Centrum. Het Aluminium Centrum huist nu in het gebouw van de Metaalunie, evenals de VOM. De samenwerking die er vroeger al was, wordt nu weer nieuw leven in geblazen. Beide organisaties gaan onder andere samenwerken op het gebied van cursussen en opleidingen. De VOM wordt ook lid van het Aluminium Centrum.

Binnen Metaalunie wordt het Aluminium Centrum gepositioneerd als een zelfstandig kennis- en informatiecentrum.

8

oppervlaktetechnieken september 2013

Het Aluminium Centrum heeft tot doel het bevorderen van de toepassing van aluminium in Nederland. Door middel van kennisoverdracht, promotie en onderzoek streeft het Aluminium Centrum naar een toename van het aluminiumgebruik en een versterking van de positie van aluminium in de sectoren bouw, transport, verpakkingen en overige industriële en consumententoepassingen. De nieuwe stichting wordt opgezet door Ronald Kousbroek, beleidssecretaris Technologie & Innovatie.

Minder vuilaanhechting

The Finetextured Collection Wegens succes nog verder uitgebreid

Een echte trend op poedercoating gebied! De oppervlakte is fijn gestructureerd en geeft daardoor een warme en luxe uitstraling. Eventuele oneffenheden in de ondergrond

Krasvaster Luxe warme uitstraling Qualicoat en GSB gecertificeerd

gemaskeerd, daarnaast heeft The Finetextured Collection een hoge oppervlakte hardheid en beschikt dus over betere krasbestendige en slijtvaste eigenschappen.

The Finetextured Collection kent minder vuilaanhechting dan gladde glanzende poedercoatings en is tevens makkelijker te reinigen.

De Riemsdijk 4 - Tiel

Tel.: 0344 – 620662

www.eurolacke.nl

info@eurolacke.nl

Neutralac® SLS45. Refresh your thinking.

Behandel uw afvalwater sneller, efficiënter én conform de regels.

LHOICFDW-13-13194-Annonce sls 45 NL-août 2013-af-210813-bat.indd 1

Ons product biedt u een snelle en optimale oplossing voor: • neutralisatie van zuur afvalwater; • precipitatie van zware metalen; • verwijderen van fluoriden, sulfaten en fosfaten; • verwijderen van organische componenten (CZV).

Met onze jarenlange ervaring en onze industriële testinstallaties zijn wij in staat uw organisatie snel een volledige diagnose te leveren én een alles-in-één oplossing aan te bieden.

Zo bespaart u tijd en geld terwijl uw volledig conform blijft met de geldende milieuregels.

Wilt u meer weten? Neem contact met ons op: Voor Nederland: +31 (0)318 754 166 roman.dobbe@lhoist.com Voor België: +32 (0)10 233 811 hughes.baquet@lhoist.com www.sls45.com 22/08/13 09:20 oppervlaktetechnieken september 2013 9

10

Optimaliseer uw afvalwaterbehandeling

Neutralac SLS45® is een gedeponeerde merk van Lhoist Recherche et Développement S.A.

Neutralac® SLS45 van Lhoist is een unieke en krachtige kalkmelk.

vom nieuws Jetvertising nu uitgever van Oppervlaktetechnieken De VOM was tot nu toe uitgever van het vakblad Oppervlaktetechnieken en heeft dit recent overgedragen aan Jetvertising. Hiermee wordt de dubbelrol als uitgever en als belanghebbende in de branche vermeden en het zal ongetwijfeld ook weer energie genereren om nieuwe ontwikkelingen in gang zetten. Er zal in het najaar een uitgebreid lezersonderzoek komen om te kijken hoe we het blad eventueel nóg interessanter kunnen maken voor de lezer.

Edward Uittenbroek is jarenlang de drijvende kracht achter Oppervlaktetechnieken geweest. Hij heeft ondertussen 144 nummers gemaakt en was daarvoor al betrokken bij de VOM.

Hij heeft het blad van een zwart-witblaadje tot een volwaardig full colour vakblad ontwikkeld en in die tijd verschillende directeuren en bestuursleden zien komen en gaan. De laatste veranderingen hebben hem doen besluiten niet meer onder dezelfde voorwaarden verder te willen gaan. Gelukkig blijft Edward betrokken bij het blad als redacteur voor Jetvertising, want hij bezit een enorme hoeveelheid kennis van de branche van oppervlaktetechnieken en de mensen die daarin werkzaam zijn. Zijn motto is dan ook niet voor niets ‘Grossieren in kennis’… we hopen daar nog vaak gebruik van te mogen maken!

VOM BrancheBarometer augustus Uit de laatste meting van de VOM BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling (in samenwerking met MCB) blijkt dat de inkoopmanagers in de metaalbewerkende branche ‘Oppervlaktebehandeling’ in augustus veel minder positief dan in juli zijn over de groei in de branche: indexscore 43,7 versus 60,3. De branche ontwikkelde zich in augustus ook veel minder goed dan de totale Nederlandse industrie (53,5, wordt maandelijks door branchevereniging Nevi gemeten). Omdat een score hoger dan 50 ‘groei’ betekent, kan geconcludeerd worden dat er in de Oppervlaktebehandeling (in tegenstelling tot in de industrie algemeen) sprake is van krimp.

De BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling van de VOM is (evenals de Nevi Inkoopmanagersindex) opgebouwd uit vijf componenten. Met betrekking tot de ontwikkeling in augustus ten opzichte van juli zijn over deze componenten de volgende conclusies te trekken: - De productie in de branche Oppervlaktebehandeling ontwikkelt zich veel minder positief ten opzichte van vorige maand; - Over de orders denken de inkopers veel minder positief; - De levertijd van de leveranciers is vrijwel hetzelfde; - De voorraden eindproduct nemen flink af; - Over de werkgelegenheid denkt men veel minder positief.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, zijn vrijwel hetzelfde volgens de inkopers ten opzichte van vorige maand.

Ten opzichte van de totale industrie (Nevi) 10

oppervlaktetechnieken september 2013

Opmerking: de relatieve vlakheid van de Nevi-lijn is te verklaren door de grote verscheidenheid aan industrieën waaruit deze is opgebouwd. zijn de volgende conclusies te trekken over de verschillende aspecten in de afgelopen maand: - Het productieniveau is in de Oppervlaktebehandeling in augustus veel minder goed dan in de totale industrie; - Het orderniveau is veel minder goed; - De levertijden van de leveranciers zijn veel langer; - De voorraadniveaus in de Oppervlaktebehandeling zijn flink lager; - Over de werkgelegenheid denken de inkopers veel minder positief.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, zijn in de Oppervlaktebehandeling relatief flink hoger dan in de totale industrie.

Nieuwe deelnemers aan de BrancheBarometer (mits oppervlaktebehandelaar) zijn van harte welkom: ze krijgen sneller en specifiekere resultaten. U kunt zich aanmelden via www.formdesk.nl/vom/ abonnee. Bent u leverancier voor de oppervlaktebehandelende industrie of wilt u het persbericht maandelijks ontvangen, meld u dan gratis aan via www.formdesk. nl/vom/pers.

nieuwe leden Sinds de vorige vermelding zijn de volgende leden toegetreden tot de vereniging:

Exova RPC Hofweg 5 3208 LE Spijkenisse tel. 0180-440000 rpc@exova.com www.exova.com Activiteiten: advies, onderzoek, controle en analyse

Black Oxyde Nederland bv Binnenhavenstraat 4 7553 GJ Hengelo tel. 074-7676547 info@blackoxyde.nl www.blackoxyde.nl Activiteiten: stralen en chemisch zwarten van staal Wij heten deze nieuwe leden van harte welkom!

Hendor BV Leemskuilen 15 5531 NK Bladel tel 0497 339 389 fax 0497 381 593

i

info@hendor.com www.hendor.com

PUMPS

a division of hendor bv Leemskuilen 15 5531 NK Bladel tel 0497 339 389 fax 0497 381 593

bofilpumps@bofil.nl www.bofil.nl

STRAALMEESTER®

De krachtige combinatie het nieuwe veilige straalteam van Straaltechniek International

Ergonomische bediening en razendsnel!

Een onverslaanbare combinatie: de Straalmeester® straalhelm en Straalmeester® ketel.

Straalmeester® SINew: een volledig vernieuwde straalhelm. Beter zicht dankzij het grote kijkvenster. Volgt de hoofdbewegingen soepel en rust comfortabel op het hoofd.

Standaard met beschermende cape.

Straalmeester® straalketels, ongeëvenaarde kwaliteit: de bronzen vulkegel garandeert een hermetische afdichting. Pneumatisch gestuurde hoofdluchtkraan zonder drukverlies en regelbare straalmiddelkraan om de grit/luchtverhouding in te stellen, onthoudt ook na onderbreking de ingestelde dosering.

STRAALMEESTER®

dé manier van stralen.

KETEL

LMEES AA

www.straaltechniek.net

R® TE

STR

Nr.1

oppervlaktetechnieken september 2013

11

vom nieuws foto: Nedcoat

VOM Cursus Chemisch Voorbehandelen niveau 2 gaat van start Op donderdag 26 september gaat de klassikale cursus ‘Chemisch Voorbehandelen niveau 2’ in Nieuwegein van start. De cursus bestaat uit drie theorielessen, één praktijkles (op locatie) en een examen. De onderwerpen die in deze cursus aan bod komen zijn: - Basisbegrippen voorbehandelen; - Veilig werken met chemicaliën; - Metalen en chemische voorbehandeling; - Installaties; - Op peil houden processen/installaties;

- Afvalwaterverwerking; - Oprek- en inlaadtechnieken; - Werkzaamheden voorbehandelen; - Maatregelen nemen om veilig te werken; - Herkennen van metalen; - Controles installatie; - Badmetingen; - Corrigeren van procesbaden; - Visueel beoordelen van voorbehandelingsproces, zowel per fase als eindproduct.

Na het succesvol afronden van deze cursus

kan de cursist direct deelnemen aan het productieproces als procesoperator. De theorielessen vinden plaats op: donderdagen 26 september, 3 oktober en 10 oktober 2013. Tijdstip: 16.00-19.00 uur. De datum van de praktijkles en het examen volgt later. De kosten voor deze cursus bedragen 2 810,- (exclusief BTW) en voor het examen 2 150,- (exclusief BTW).

Als u medewerkers heeft die aan de cursus willen deelnemen, kunt u hen aanmelden via www.vom.nl.

VOM Cursus Poedercoaten niveau 2: nog enkele plaatsen beschikbaar!

Eind oktober/begin november gaat in de omgeving van Utrecht de klassikale cursus ‘Poedercoaten niveau 2’ van start. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar! De cursus ‘Poedercoaten niveau 2’ bestaat uit zes lessen (exclusief examen), waarin de volgende onderwerpen worden behandeld: - Inleiding; - Soorten ondergronden; - Productie van poederlakken; - Soorten poedercoatings; - Apparatuur voor EPS; 12

oppervlaktetechnieken september 2013

- Kleurwisseling; - Repareren van een poedercoating; - Keuringen; - Verpakken; - Apparatuur voor EOS afstellen; - Systematisch aanbrengen van verschillende soorten poedercoatings; - Uitvoeren van kleurwisselingen; - Uitvoeren van productiekeuringen.

de cursist niet alleen theoretische kennis, maar ook vaardigheden om onder andere substraten te herkennen, poedercoating efficiënt aan te brengen met correct ingestelde procesparameters, spuitapparatuur te monteren en demonteren, een aangebrachte poederlaag visueel te keuren en productiekeuringen uit te voeren op een aangebrachte poederlaag.

Aan het einde van de cursus wordt een examen afgenomen, dat na het behalen van een voldoende resulteert in een diploma. Na het volgen van deze cursus heeft

Als u medewerkers heeft die aan de cursus willen deelnemen, kunt u hen aanmelden via www.vom.nl.

groene polyester afdekschijfjes met grip

NIEUWSTE GENERATIE ELEKTROSTATISCHE SPUITPISTOLEN Kleiner, lichter en ontworpen om de winst te optimaliseren VOORDELEN:

Meer modellen om uit te kiezen Klein, licht en ergonomisch verantwoord Ingebouwde betrouwbaarheid: werk langer door, langere afschrijving

VERHOOGDE PRODUCTIVITEIT:

Verminder de spierbelasting, verminder de vermoeidheid van de gebruiker en verhoog het gebruikerscomfort

OPTIMALISEERDE WINST:

Spuit met minder, bespaar geld en energiekosten

GRACO BVBA Slakweidestraat 31 • B-3630 Maasmechelen • Tel: +32 89 770 700 • Fax: +32 89 770 777 • info@graco.be

NL_Oppervlaktetechnieken_0513.indd 1

07/05/13 10:08

oppervlaktetechnieken september 2013

13

kort nieuws

Zelfherstellende lakken: Nederland is koploper op het onderzoeksveld van de zelfherstellende materialen, een vakgebied dat vakblad Oppervlaktetechnieken uiteraard met belangstelling volgt, zoals met de nabeschouwingen van het Self Healing Materials congres te Gouda (www.

Oppervlaktetechnieken.com/Archief).

Inschrijving voor de Materials 2014 is al geopend, zodat snelle beslissers tijdig de beste plekken kunnen bemachtigen. Het aantal lezingen is op veertig gesteld.

16 en 17 april 2014, NH Conference Centre Koningshof Veldhoven, 9.30-17.00 uur

Materials 2014: maakt de verborgen waarde van materialen zichtbaar!

Op 4 en 5 juni vond de eerste editie van ‘Materials, engineering & technology’ in Veldhoven plaats. De bezoekers werden geïnformeerd en geïnspireerd over nieuwe materialen en coatings, ontwikkelingen op het gebied van materiaalkarakterisering en specialistische materiaalbewerkingen.

In het kort enkele hoogtepunten van de eerste editie van de Vakbeurs Materials: - 83 exposanten uit binnen- en buitenland; - 1.015 bezoekers; - 42 goed bezochte lezingen; - talrijke innovaties; - inspirerende materialententoonstelling.

Maar een plaatje zegt meer dan duizend woorden, zie foto’s!

- Materiaalschaarste; - End of life design.

Exposantenprofiel - Leveranciers en fabrikanten van materialen, onder meer: nieuwe hightechmaterialen, metalen, kunststoffen, keramiek, biomaterialen, composieten (zowel nano-composieten als macro-composieten), zelfherstellende materialen, chemische materialen, lichte materia-

Programma Het hoogwaardige congresprogramma bestaat in 2014 uit 40 lezingen en workshops.

Vanuit meerdere toepassingsgebieden (onder andere automotive, machinebouw, lucht- en ruimtevaart, elektronische industrie, marine/offshore en chemie) zullen sprekers, zowel vanuit onderzoeks- en kennisinstellingen als vanuit de industrie, kennis en ervaringen met de bezoekers delen. Tijdens de lezingen komen de onderstaande items aan de orde: - (nieuwe) Materialen & Coatings; - Specialistische materiaalbewerkingen; - Verbindings- & oppervlaktetechnieken; - Materiaalkarakterisering; - Recycling; - Schadeonderzoek & troubleshooting; 14

oppervlaktetechnieken september 2013

Oppervlaktetechniek in optima forma: met spiegels en warmtewisselaars zeewater ontzilten en elektriciteit opwekken. Het straatje eye-catchers werd door de Vereniging Zonnekrachtcentrales (www.Zonnekrachtcentrales.nl) aangegrepen om de miniatuur-zonnespiegelcentrale te demonsterern. In Marokko wordt momenteel een gigantische installatie van twee miljard euro gebouwd om Europa van elektriciteit voorzien.

len, grondstoffen voor allerlei toepassingen in de procesindustrie, materialen voor coatings (inclusief nano-coatings en corrosiebestendige coatings), solgelen UV-coatings, geheugenmaterialen, ‘goedkopere’ materialen, materialen voor speciale dunne films (bijvoorbeeld voor toepassing in zonnecellen), materialen voor gebruik in speciale omstandigheden (bijvoorbeeld hoge temperatuur en/of hoogvacuüm), materialen met specifieke structuren of andere bijzondere eigenschappen, piëzomaterialen, sandwichmaterialen, antibacteriële materialen, goed hechtende en juist niet-hechtende materialen, speciale hydrofobe en hydrofiele materialen, enzovoort.

- Bedrijven die zijn gespecialiseerd in het bewerken van materialen, onder meer: warmtebehandeling, waterstraalen lasersnijden, etsen, elektroformeren, lithografie, laserharden en lasermicroboren.

- Bedrijven die zijn gespecialiseerd in verbindingstechnieken voor materialen, onder meer: (vacuüm)solderen, lijmen, diffusieverbinden, mechanisch verbinden en bevestigingen.

- Bedrijven die zijn gespecialiseerd in oppervlaktetechnieken voor materialen, onder meer: galvaniseren, natchemisch coaten, anodiseren, lakken, reinigen, antistatisch maken, corona, (micro) plasma, UV-ozon, lasercladding, PVD en CVD. - Bedrijven die zijn gespecialiseerd in

materiaalkarakterisering (simulatie, analyse en testen van materialen), onder meer: microscopie (optisch, scanning elektronen en transmissie elektronen microscopie), atomic force (AFM), SIMS, ICP, FTIR (fourier transformatie infrarood microscopie), mechanische beproeving, elementanalyse (EDS, WDS, OES), kristallografie met EBSD (electron beam scattering diffraction), corrosietesten, slijtagebeproeving, enzovoort.

- Bedrijven die zijn gespecialiseerd in het afvoeren en recyclen van materialen, onder meer: dematerialiseren en herverwerken van materialen, cradle to cradle en biomimicry.

- Engineering-, constructie- en ontwerpbureaus.

- Onderzoeksinstituten, kennisinstellingen en onderwijsinstellingen op het gebied van materiaalkunde.

- Bedrijven die zijn gespecialiseerd in schade-onderzoek en trouble shooting.

- Ontwerp- en designbureaus met expertise op het gebied van materialenkennis.

De expositie biedt: - Alles over materiaalinnovaties, verbindingstechnieken, oppervlaktetechnieken, materiaalonderzoek, recycling en specialistische bewerkingen.

- Ontmoetingen met onder meer productontwikkelaars, engineers, ontwerpers en constructeurs; - Expositie van ruim 120 specialistische bedrijven en kennisinstellingen; - Ruim 40 innoverende en inspirerende lezingen; - Compact en effectief; - Informeel en laagdrempelig; - Kruisbestuiving tussen verschillende toepassingsgebieden; - Gratis entree voor bezoekers; - Complete exposantenpakketten en 10% korting voor leden van het High Tech Platform.

Deelnemen Wie een lezing/bijdrage kan leveren aan het lezingenprogramma van de Materials 2014, kan contact opnemen met het

Mikrocentrum. Exposanten kunnen kiezen uit verschillende standafmetingen: 3x2, 3x3, 4x3, 5x3 en 6x3. Verder is er een compleet pakket van standbenodigheden en diverse communicatiemiddelen. Hiernaast zijn er nog verscheidene extra mogelijkheden voor sponsoring. De aanmeldingen worden in volgorde van aanmelding verwerkt.

Meer infomatie De nabeschouwing van de VOM-lezing “Kiezen of verliezen� op de Materials 2013 is te vinden in Oppervlaktetechnieken van juni 2013, p. 18-19 en op www.Oppervlaktetechnieken.com Mikrocentrum Timo van Leent, Vakbeurs Manager Materials 2014 tel. 040-2969922 t.leent@mikrocentrum.nl www.Materialenbeurs.nl

(advertentie)

oppervlaktetechnieken september 2013

15

Niet te missen: 6 februari 2014

Mikrocentrum Service & Maintenance Congres Technologie, organisatie, communicatiemiddelen, concurrentieverhoudingen, alles verandert steeds sneller. Leer hoe ‘best-in-class’-bedrijven met service en onderhoud succesvol inspelen op steeds sneller veranderende mogelijkheden, verwachtingen en behoeften. Wat zijn de mogelijkheden en welke strategie is de beste voor uw service- en/of onderhoudsproces?

Het Mikrocentrum Service & Maintenance Congres

- is een hoogwaardig event met best practices uit diverse sectoren, toegespitste technology pitches, interactieve workshops in een sfeer van open kennisuitwisseling en expo rond state-ofthe-art applicaties, devices en services; - biedt interactie met vakgenoten en specialisten rond strategie, optimalisatie en IT; - is bedoeld voor strategische en technische beslissers; - biedt gratis deelname, naslagwerk, koffie/lunch en parkeren; - vindt plaats op 6 februari 2014 van 9.00 tot 17.00 uur in het Amrâth Hotel Brabant te Breda.

Bezoekersinformatie

Beleef het meest hoogwaardige kennis- en netwerkevent op het gebied van Service en Maintenance Management in de Benelux, bekend om de kwaliteit van presentaties, het pragmatisch karakter en het netwerk met vele ‘best in class’organisaties. Aanwezig is een selectie van hoogwaardige sprekers en presentatoren 16

oppervlaktetechnieken september 2013

op leidinggevend niveau van toonaangevende nationale en internationale organisaties.

Het Service & Maintenance Congres staat voor innovatie van service- en onderhoudsprocessen op strategisch en operationeel niveau. Het congres met expo is een interactief netwerkmoment voor mensen die betrokken zijn bij performanceverbetering van service- en onderhoudsorganisaties uit de sectoren: - Proces-, semiproces- en discrete industrie; - Transport / Logistiek; - Life Sciences, Farma, Medtech, Healthcare; - Offshore / Maritiem; - Openbaar Vervoer; - Food; - Luchtvaart; - Bouw / Infra; - Energie; - Technische en zakelijke dienstverlening gerelateerd aan service en maintenance.

Kennis & Business Expo

Op de expo krijgt de bezoeker een uitstekend beeld van actuele oplossingen ter ondersteuning van service- en onderhoudsprocessen. De expo biedt de bezoeker de mogelijkheid om met diverse specialisten van gedachten te wisselen op het gebied van: service transformation, customer experience (management van klantbeleving), people management, serious gaming in competition management, process management, rapid proces deployment methods, knowledge management, IT management, service oriented architectures, remote services, planning, asset management, managementrapportages, maintenance enabling technologies, onderhoudsbewust ontwerpen, werkorders, mobiele oplossingen, voorraadbeheer, contractmanagement, lean maintenance, ERP, storingsmeldingen, enzovoort. <

Meer informatie Mikrocentrum www.smc-congres.nl/meeting-changingneeds

Frame mountings

Process water

Circulation loops

Boiler and cooling water

Totaaloplossingen in Verfspuit- en Straalapparatuur

Container plants Complete solutions

Service

75 years with industrial water treatment Meet EUROWATER at Aquatech Amsterdam - November 1-4, 2011 - hal 7 stand 07.240

CONSULTANCY

eurowater.com

SALES

DESIGNING

PRODUCTION

INSTALLATION AND START UP

AFTER SALES SERVICE

Rasco - Clemco Telefoon: (010) 437 01 66 E-mail: info@rasco-clemco.nl

oppervlaktetechnieken september 2013

17

Minder exposanten en meer bezoekers zorgen tijdens piekuren voor drukke gangpaden in de Evenementenhal in Hardenberg.

Vijftiende editie TIV samen met Metavak en VILO

Minder exposanten, meer bezoekers Voor het eerst waren dit jaar de TIV (Technische IndustriĂŤle Vakbeurs), de Metavak (vakbeurs voor de verspanende en niet-verspanende industrie) en de VILO (verpakkingsindustrie, intern transport, logistiek en opslag) gecombineerd tot ĂŠĂŠn evenement. Voor het aantal exposanten bood het weinig soelaas, maar het aantal bezoekers profiteerde wel. Vakblad Oppervlaktetechnieken bezocht vooral de specialisten op haar terrein.

Ondanks de samenvoeging van de drie beurzen bleef het aantal exposanten steken op net iets meer dan 300 en dat is ruw geschat een kwart minder dan de TIV bijvoorbeeld twee jaar geleden nog in zijn eentje scoorde. Wat de cijfers betreft lijken ook de vakbeurzen van Van der Most dus niet te ontkomen aan de economische malaise die nu al een aantal jaren voortsuddert. Een gunstige bijkomstigheid van de combinatie was wel dat het 18

oppervlaktetechnieken september 2013

totale bezoekersaantal met bijna 16.000 hoog scoorde.

Vanouds wordt de TIV (gemakshalve hanteren we deze naam als veruit de grootste van de drie beurzen, daar waren ook de oppervlaktebehandelaars geconcentreerd) vooral gewaardeerd als relatiebeurs. Daar is de hele opzet ook op afgestemd. Dat neemt niet weg dat er ook op het vlak van de techniek wel de nodige interessante

ontwikkelingen worden gepresenteerd, al gaat het dan niet om wereldprimeurs.

Dat geldt zeker voor de ongeveer twintig bedrijven onder de exposanten die actief zijn op het gebied van oppervlaktebehandelingen.

Tien keer hogere corrosiebescherming

Neem bijvoorbeeld het zink-nikkel proces van Verzinkerij Twente uit Almelo, dat het

Tjerk Kaastra in de stand van Gibac Chemie, waar hij onder meer de nieuwe NorShield corrosiebeschermende verpakking aanprijst.

bedrijf inmiddels enkele jaren op de Nederlandse markt brengt. Door een bepaald percentage nikkel aan het zinkbad toe te voegen (de concentratie luistert behoorlijk nauw) wordt volgens operations manager Erik Pleijzier een wel tien keer hogere corrosiebescherming bereikt. Vanaf een laagdikte van 5 µm houdt de zink-nikkellaag ook na 720 uur zoutsproeitest nog onverminderd stand. De laag, die in diktes van 3-15 µm wordt aangebracht, heeft van nature een grijze en licht glanzende kleur. Andere kleuren zijn mogelijk via de aangebrachte passiveerlaag. De techniek leent zich voor zowel hang- als trommelwerk, Volgens Pleijzier is het zink-nikkelproces inmiddels een ware hype binnen de automotive-industrie. “Mercedes, Volvo, Audi, ze gebruiken het allemaal.”

Smeermiddel en vochtwerende coating op nanobasis

Ook interessant is het V40-smeermiddel dat Vossen Laboratories in Weert op de TIV presenteerde. “Op basis van nanotechnologie,” zoals business development manager Richard de Reus laat weten. Een terrein waar het bedrijf als pionier al zo’n twintig jaar actief is. Vanwege de minuscule afmetingen van het smeermiddel dringt het door tot in de materiaalstructuur van het loopvlak. “Het resultaat is een droog oppervlak dat geen vuil aantrekt, zoals de traditionele olie,” stelt De Reus vast. “Terwijl tegelijkertijd een langdurige werking is gegarandeerd,” vult

Henny Weeda van Duzacoating in Hellevoetssluis aan, dat de door Vossen ontwikkelde producten internationaal op de markt brengt. Veel meer details willen De Reus en Weeda niet kwijt, enkel nog dat er aan het smeermiddel geen siliconen en geen teflon te pas komen. Op de TIV werd bijvoorbeeld een met 270 kg/mm2 belast wiel getoond, dat letterlijk vlekkeloos en zonder haperen bleef roteren.

In Hardenberg bracht Vossen ook de Electra Guard onder de aandacht, een op nanotechnologie gebaseerde coating voor de bescherming van producten tegen vocht.

De effectiviteit van de coating werd ter plekke gedemonstreerd door een met het middel behandelde fitting met gloeilamp in een bak met water te dompelen, zonder dat kortsluiting optrad. “De coating is dun genoeg om de stroom door te laten, maar dik genoeg om lekstromen tegen te houden,” aldus De Reus. Kort na de TIV hadden De Reus en Weerda nog een deelname aan een botenshow in Cannes op het programma staan. Daar zou met name de nieuwe anti-foulingcoating onder de aandacht worden gebracht, die maar liefst dertig jaar zijn actieve werking behoudt.

Corrosiewerende verpakking en US-reiniging

Gibac Chemie in Apeldoorn was op de TIV present om onder meer haar nieuwe NorShield corrosiebeschermende verpakking onder de aandacht te brengen. Het actieve ingrediënt komt hier vrij vanuit het ver-

pakkingslaminaat en zorgt zo voor een effectieve bescherming van het verpakte product gedurende langere tijd. Ook niet volledig droge producten kunnen volgens directeur Tjerk Kaastra worden verpakt, waarbij de beschermende werking toch gegarandeerd is. Veel meer details wil hij niet kwijt over de achterliggende techniek. “Wij kennen een paar kunstjes die anderen niet kennen”, en dat wil hij graag zo houden. Wel maakt hij nog even melding van de nieuwe “Shark’ ultrasoonreinigers van MOC die Gibac in Nederland op de markt brengt. Een tweebadensysteem verkrijgbaar met badvolumes van 150 l tot 475 l, waarbij de korf met producten zowel kan roteren als op en neer bewegen.

Na de ultrasoonreiniging (US) worden de producten gesproeid, waarbij de sproeivloeistof separaat wordt opgevangen om een langere levensduur van de US-baden te bereiken.

Nitreren in Nederland ondergewaardeerd

En niet alles hoeft altijd nieuw te zijn om toch aandacht te verdienen. Zo had Dominial in Schiedam het nitreren nog eens extra in de schijnwerper gezet. Volgens Gerhard van der Kooi, sales manager Benelux als technologie om stalen producten slijtvast te maken door de diffusie van stikstof in het oppervlak, in Nederland nog erg ondergewaardeerd. Terwijl het in zijn ogen allerlei voordelen biedt. Zoals bijvoorbeeld het feit dat er bij het nitreren oppervlaktetechnieken september 2013

19

Sales manager Gerald Oude Nijhuis (links) en kwaliteitsmanager Jeroen Schothuis (midden) ontvangen een relatie in de stand van Jonkman Coating.

“Als je maar investeert in kennis en kunde en afspraken nakomt.”

bijna geen vormveranderingen optreden, waardoor nabewerkingen overbodig zijn of heel beperkt kunnen blijven. Mede daardoor is de techniek veel goedkoper dan veel alternatieve hardingsvarianten.

Een ander pluspunt noemt van der Kooi dat de techniek zich goed leent voor een gedeeltelijke behandeling van producten en voor de behandeling van grote formaten. Bij Dominial reiken de mogelijkheden tot diameters van 1.650 mm en lengtes van 2.200 mm, maar van der Kooi noemt voorbeelden in Duitsland waar lengtes tot 20 m behandeld kunnen worden.

“In Duitsland wordt het nitreren veel breder toegepast dan in ons land,” stelt hij vast. Bij Dominial wordt genitreerd tot dieptes van 0,8 mm, waarbij een resulterende hardheid van 1.200 Vickers wordt bereikt.

Ultrasoon en hardheidsmeters

Waar oppervlakbeschermende coatings worden aangebracht, moet natuurlijk ook worden getest en gemeten, om de 20

oppervlaktetechnieken september 2013

kwaliteit van de laag en zijn effectieve werking te controleren. Dat is een terrein waar KWx in Oud-Beijerland actief is. Het bedrijf brengt allerhande meetapparatuur op de markt, waaronder op ultrasoon gebaseerde wanddiktemeters en corrosiemeters. Ook diverse hardheidstesters staan op het programma. Naast de klassieke rebound-methode, met een vallend kogeltje dat een indeuking veroorzaakt, is er bijvoorbeeld ook een UCI-hardheidstester waarbij een Vickers-diamant in trilling wordt gebracht. Ook hier gaat het uiteindelijk om de mate waarin het materiaal wordt ingedeukt. De meest verfijnde uitvoering maakt gebruik van de zogenoemde TIV-methode (Through Identifying View). “Hierbij wordt gebruikgemaakt van een camera die achter de diamant zit,” legt sales engineer Sander van Nieuwenhuijzen uit. “Met de camera wordt direct door de diamant heen gekeken naar het effect van de indeuking van het materiaal.”

De hardheidsmeter van KWx op basis van TIV, Through Identifying View. Hierbij kijkt een camera direct door de diamant naar het effect van de indeuking van het materiaal.

Inzetten op industrieel hoogwaardig lakwerk

Door zijn hand te steken in een bak water waarin een brandende gloeilamp is ondergedompeld demonstreert De Reus de effectieve werking van de Electra Guard coating.

Naast de groei in de bouw die Jonkman Coating momenteel realiseert, resulterend in een nieuwe poedercoatlijn en een uitgebreide badenreeks (8 meter voor aluminium), wil het bedrijf verder groeien in de industrie. Vandaar onder meer de investering in een Surtec 650 voorbehandeling, zoals die wordt voorgeschreven binnen de defensie-industrie. Jonkman staat mede daardoor op de ‘approved vendor list’ van Thales. “Dit betekent dat de spuiters gekwalificeerd zijn om de hoogwaardige lakken aan te brengen onder de juiste omstandigheden, na de juiste voorbehandeling”, aldus kwaliteitsmanager Jeroen Schothuis. Tevens is de laatste jaren geïnvesteerd in een spuitrobot, een droogkamer (naast de aanwezige kameroven) en een traversesysteem in de natlakhal.

“Voorbeelden van trajecten die we samen met onze klanten in gaan en die leiden tot mooie resultaten,” aldus sales manager Gerald Oude Nijhuis. Als andere voorbeelden van ontwikkelingstrajecten met klanten noemt hij hittebestendige coatings op onderdelen voor de off-shore en het aanbrengen van antibacteriële coatings op deurbeslag in tehuizen en ziekenhuizen.

Met een duurzaam en onderhoudsarm product als resultaat.

Poedercoaten, natlakken, verzinken en anodiseren

The Coatinc Company was in Hardenberg present om deze nieuwe naam binnen de wereld van de oppervlaktebehandelingen onder de aandacht te brengen van de metaalindustrie. De naam is weliswaar nieuw, maar dat geldt allerminst voor de activiteiten die onder deze noemer worden uitgevoerd. The Coatinc Company staat namelijk voor de krachtenbundeling van de NedCoat Group (met hoofdkantoor in Alblasserdam) en de Siegener Verzinkerei Holding (SVH, met hoofdkantoor in het Duitse Siegen) die in 2011 een feit is geworden. De naam is een verwijzing naar de combinatie van mogelijkheden op het gebied van coaten (poedercoaten en natlakken) en verzinken. The Coatinc Company beschikt in ons land over zes productielocaties op het gebied van verzinken (Alblasserdam, Mook en Groningen), anodiseren (Scherpenzeel), poedercoaten (De Meern) en natlakken (Roermond). “Het feit dat de klant bij één aanspreekpunt terecht kan voor diverse oppervlaktebehandelingen of een combinatie daarvan is onze kracht,” aldus account manager

Arthur Philipsen. “Mede daardoor is de snelheid van leveren een van onze sterke punten.” In totaal telt The Coatinc Company achttien vestigingen, verspreid over heel Europa, aangevuld met tien participaties in andere bedrijven.

Cursus ‘Corrosie en corrosiebeheersing’ herrezen

Ook aanwezig in Hardenberg was het Centrum voor Natuur & Techniek (CvNT) van Hogeschool Utrecht. Hier werd met name de nieuwe cursus ‘Corrosie en corrosiebeheersing’ die het CvNT in voorbereiding heeft onder de aandacht gebracht.

Dit naar aanleiding van vragen uit de markt naar een verdiepende cursus naast de Introductiecursus Corrosie die al jaren draait. De cursus is in het verleden ook gegeven en nu opgepoetst en nieuw leven ingeblazen. De Hogeschool heeft Hans Christ, directeur en eigenaar van Christ Special Alloys in Maarssen aangesteld als cursusleider. Zijn expertise reikt, zoals hij zelf zegt: “from liquid metal to finished

product, van smeed- en gietdelen en halffabricaten tot volledig bewerkt product uit metalen van staal tot exoten”. De cursus gaat naar alle waarschijnlijkheid van start op 2 december dit najaar. “We zijn bezig iets moois neer te zetten,” aldus Christ. < Tekst en foto’s: Jan Oonk, Oonk Tekstbureau voor Industrie & Techniek

Meer informatie www.coatinc.com www.cvnt.nl www.dominial.nl www. duzacoating.nl www.gibac.nl www.jonkman-coating.nl www.kwx.nl www.verzinkerij-twente.nl www.vossenlaboratories.nl oppervlaktetechnieken september 2013

21

Thema eurofinish Veerle Fincken over Eurofinish 2013

Een tiende jubileumeditie die schittert!

Op 23 en 24 oktober 2013 vindt in Gent de tiende editie plaats van Eurofinish, de succesvolle vakbeurs die sinds 1995 elk oneven jaar plaatsvindt en Flanders Expo als vaste standplaats heeft. Veerle Fincken, projectmanager van organisator VOM België, verwacht dit jaar ongeveer 3.000 bezoekers en heeft begin september circa honderd exposanten mogen inschrijven. Dat zijn er iets minder dan in 2011, maar gezien de economische tijden een mooi aantal. Ongeveer 68 procent van de exposanten bestaat uit Belgische oppervlaktetechnische bedrijven, de overige 32 procent is afkomstig uit het buitenland: met name Nederland en daarnaast vooral Duitsland en Frankrijk.

Onder het motto ‘Een tiende jubileumeditie die schittert!’ krijgt elke exposant die aan alle Eurofinish- edities deelnam, gratis één vierkante meter extra ruimte ter beschikking in het gangpad voor zijn stand. “We wilden iets bijzonders doen voor onze trouwe exposanten. Gedurende tien beurzen sinds 1995 praat je dan toch over twintig jaar ondernemingsgeschiedenis, die gezien mag worden!” Bijzonder van deze tiende editie is ook dat Eurofinish dit jaar parallel en gelijktijdig met een andere beurs wordt gehouden en dat de beurs is teruggebracht van drie naar twee dagen. “Uit een peiling die we onder bezoekers en exposanten hebben gehouden, is gebleken dat een beursbezoek van vier à vijf uur per bezoeker volstaat, met een netwerkevent op de eerste avond. De peiling (zie kadertekst ‘Uitslag enquête’ – red.) is ook richtinggevend geweest voor het lezingenprogramma en de verdere invulling van de beurs,” aldus Fincken.

Samen met andere beurs

Voor het eerst vindt parallel de vakbeurs ‘Subcontracting 2013 – from Design to Manufacturing’ plaats, die de toeleveranciers van halffabricaten en componenten uit kunststoffen, rubber en metalen als primaire doelgroep heeft. Ook industrieel ontwerp, prototype manufacturing en 3D-printing van kunststoffen en metalen onderdelen behoren tot het expositiepro22

oppervlaktetechnieken september 2013

gramma. “Subcontracting en Eurofinish hebben een uitstekend complementair aanbod. Voor de exposanten van beide beurzen genereert deze co-locatie vooral nieuwe bezoekers en dus nieuwe potentiële klanten,” aldus Fincken. “De hele waardeketen is dus aanwezig, en niet alleen de oppervlaktebehandelaars. De combinatie van beide beurzen heeft natuurlijk ook iets met de economische situatie te maken, maar is sowieso van toegevoegde waarde. De grote markt van toeleveranciers is aanwezig, om als het ware ‘het verhaal compleet te maken’. Elke opdrachtgever, machinebouwer, OEM’er vindt dus een heel pakket van zijn toeleveranciers onder één dak, van ontwerp tot finishing! Tijdens de twee beursdagen vinden er talrijke netwerkmomenten plaats, waarbij dus ook volop met bezoekers en exposanten van Subcontracting genetwerkt kan worden.”

Lezingen

VOM België organiseert tijdens de twee beursdagen een aantal lezingen over de meest actuele onderwerpen binnen het vakgebied. Via de eerder genoemde online-enquête hebben bezoekers van de vorige edities van Eurofinish hun voorkeurthema’s van de lezingen mede kunnen bepalen. Op basis hiervan omvat de planning van het lezingenprogramma begin september onder meer de volgende

Veerle Fincken: “We besteden dus bewust aandacht aan andere ondergronden en dragende materialen dan alleen de traditionele, zoals staal en metaal.

Textiel is daar één van, maar bijvoorbeeld ook hout.”

seminars en ‘match making meetings’: - Presentaties van gangbare richtlijnen (Qualicoat, Qualisteelcoat, Praktijkgids ALU) en presentatie nieuwe richtlijn verf op zink; - Seminar Best Practices of industrial design; - Seminar Overzicht van diverse corrosieverschijnselen en mogelijke remedies; - Seminar Gebruikerscommissie van VALIDWOODCOAT;

Uitslag enquête Bezoekers van vorig jaar konden online antwoord geven op zes meerkeuzevragen. Per vraag zijn hieronder de drie meest voorkomende antwoorden gerangschikt: 1. Over welke onderwerpen mbt CHEMIE & PROCES zou u graag meer te weten willen komen?

1.1 Overzicht van diverse corrosieverschijnselen en remedies 1.2 Milieuvriendelijk chemisch reinigen en ontvetten 1.3 Overzicht van kwaliteitscontrole van de coating tijdens en na het lakproces 2. Over welke onderwerpen mbt FUNCTIONELE COATINGS OP DIVERSE SUBSTRATEN zou u graag meer te weten willen komen?

2.1 Nanotechnologie in coatings: hoe en waarom?

2.2 Antibacteriële coatings 2.3 Coatings ter preventie van corrosie en fouling bij offshore toepassingen 3. Over welke onderwerpen mbt DUURZAAMHEID VAN PROCES EN COATINGS zou u graag meer te weten willen komen?

3.1 Optimalisering en kostprijsverlaging in het coatingproces 3.2 Optimalisering van het energieverbruik in het coatingproces 3.3 Beperken van overspray in spuitinstallaties

- Seminar ATIPIC rond nanotechnologie en functionele coatings; - Enterprise Europe Network Vlaanderen en 2BFunTex organiseren een innovatieseminar annex ‘matchmaking event’ over functioneel textiel, met een crossover van en naar coatings en oppervlaktebehandeling. Dit event is gericht op het benutten van het onbenutte potentieel in functionele textielstructuren en textiel-gerelateerde materialen.

Fincken: “We besteden dus bewust aandacht aan andere ondergronden en dragende materialen dan alleen de traditionele, zoals staal en metaal. Textiel is daar één van, maar bijvoorbeeld ook hout.”

VOM Village

Het VOM-dorp is dé standplaats voor bedrijven tot vijftien werknemers die lid zijn van de Belgische VOM. Het biedt een prijsvriendelijke formule voor een kant-enklare stand en richt de focus op innovatie door wetenschap en technologie – een van de belangrijkste speerpunten van zowel het overheidsbeleid als de beurs.

Het VOM-dorp is niet alleen interessant als standplaats van kleine bedrijven die lid zijn van de Belgische VOM, maar ook voor laboratoria en O&O-afdelingen van

4. Over welke onderwerpen mbt MILIEU, VEILIGHEID & REGELGEVING zou u graag meer te weten willen komen?

4.1 Hergebruik van spoel-en afvalwater in de oppervlaktebehandeling 4.2 De invoering van de VOC-richtlijn (vluchtige organische componenten) in de verfindustrie 4.3 Veilig omgaan met slijp-, schuur- en straalstof 5. Over welke onderwerpen mbt TECHNISCHE UITDAGINGEN zou u graag meer te weten willen komen?

5.1 Aandachtspunten tijdens het coaten van lasnaden & snijranden 5.2 Het herstellen van coatings op werven 5.3 Product/Chemie wijzigingen ten gevolge van REACH en de impact op certificatie in de galvano-industrie 6. Over welke onderwerpen mbt SENSIBILISERING zou u graag meer te weten willen komen?

6.1 De keuze van het juiste coatingsysteem in functie van de prestaties 6.2 Schade-onderzoek bij het falen van een coating 6.3 Belang en overzicht van kwaliteitslabels (QUALICOAT, QUALISTEELCOAT, QUALANOD, …) voor de klant

hogescholen en universiteiten, collectieve onderzoekscentra die fundamenteel en praktijkgericht onderzoek verrichten in de oppervlaktebehandeling. Twee dagen lang kan de ‘dorpsbezoeker’ er talrijke specialisaties en onderzoeksprojecten ontdekken.

Demonstraties

Uiteraard zullen demonstraties van exposanten op de beursvloer zowel bestaande als nieuwe coatingtechnologie te zien geven. Langs het zogenaamde ‘Demo-traject’ zijn standhouders te vinden die een livedemonstratie op hun standplaats geven.

Zo vinden bezoekers snel en gemakkelijk exposanten die op hun stand vooruitstrevende en innoverende toepassingen live demonstreren. Bezoekers kunnen hier dus materiaal in werking zien en er op interactieve wijze mee kennismaken.

Iedere exposant die een live-demonstratie op zijn stand brengt, mag bovendien een kort filmpje over deze demonstratie doorsturen naar het YouTube-kanaal van Eurofinish 2013. Een van de voordelen is dat bezoekers vóór hun bezoek al een stukje van de demo’s kunnen bekijken en/of doorsturen naar andere geïnteresseerden binnen hun bedrijf of netwerk.

Innovatietraject en Innovation Gallery

Het zogenaamde ‘Innovatietraject’ legt de connectie tussen innovatie en praktijk.

Tijdens een uitgestippelde wandeling langs geselecteerde stands kunnen bezoekers en persafgevaardigden zo kennismaken met veelbelovende innovaties in oppervlaktebehandeling. “De selectie hebben we gemaakt op basis van een aantal criteria, zoals duurzaamheid, die in de oppervlaktetechniek in 2012 tot innovatieve vindingen hebben geleid, ” aldus Fincken. “Bedrijven die na 1 januari 2012 een innovatief product, systeem of dienst in verband met oppervlaktebehandeling op de markt hebben gebracht, konden ons daarover informeren.” Daarnaast biedt de website een ‘Innovation Gallery’, waar exposanten hun profiel zelf online kunnen plaatsen. < Meer informatie De toegang is gratis na voorregistratie op de website www.eurofinish.be VOM België vzw is op de Eurofinish te vinden op stand nummer G 012

oppervlaktetechnieken september 2013

23

Thema eurofinish

Vernieuwen, besparen en markt winnen met ideeën van de Hatwee Kobbenette 2013

“ Laat die dollars maar komen” Op 23 mei hield poederlakspecialist HaTwee weer zijn Kobbenette: Vlaams voor ‘spinnenweb’ en daarmee een treffende naam voor de netwerkfunctie waar altijd wel nieuwe klanten door blijven plakken. Daar houdt de vergelijking ook wel op, want in tegenstelling tot een natuurlijk spinnenweb is het contact met oprichter Hans Hooyberg en zijn netwerk van producenten en ontwikkelaars juist bevorderend voor de levensvatbaarheid. De Kobbenette ‘13 gaf alvast inspirerende aanzetten tot een profijtelijke toekomst, met technische ontwikkelingen, besparingsmogelijkheden en een bijdrage van VOM België over Qualisteelcoat.

Als plaats van handeling was een bioscoop gekozen. Cinema De Keizer in Lichtervelde (België) is dan misschien wel de oudste bioscoop van België maar gebruikt de allernieuwste projectietechnieken van Barco. Deze pilots werpen een blik in de toekomst, en HaTwee scheen er ook een lichtje op. Het met zeer veel afwisseling opgezette programma – uiteraard afgesloten met een Vlaamse party tot ver in de avond – werd verluchtigd met geestig gekozen YouTube-filmpjes over bijvoorbeeld kwaliteitsverbetering, klanttevredenheid. Daarnaast waren er peilingen met stemkastjes die opmerkelijke resultaten opleverden. Het leverde ook leerzame interactiviteit op. Opdrachtgevers die alleen maar op prijs selecteren? Dat is een meerderheid in de hoofden van coaters, maar een minderheid in de echte wereld, zo had een deelnemer uitgezocht. De peilingen die met de stemkastjes gedaan waren, leverden ook nuttige marktinzich24

oppervlaktetechnieken september 2013

ten op. Uiteraard kunnen daaruit geen statistische conclusies getrokken worden, want de – overigens forse – opkomst van tegen de tachtig belangstellenden, staat geen statistische extrapolatie naar een hele industrie toe. Plus dat het natuurlijk de meer proactieve bedrijven zijn die op dergelijke dagen afkomen en geen willekeurige dwarsdoorsnede van de markt.

Een testrondje met de stemkastjes.

De vragen naar markten en foutbronnen moesten ‘naar eer en geweten” ingevuld worden, en leverden een schat aan waardevolle technische inzichten en marktkennis op.

Interessepeiling

De samenscholing werd handig aangegrepen voor een interessepeiling, bijvoorbeeld de interesse voor low-bakepoeders.

Hans Hooyberg: “De UV-stabiliteit en mechanische eigenschappen zijn niet hetzelfde bij de poeders die op de markt zijn, en die bij 150 graden uitharden. De low-bakepoeders moffelen optimaal uit

Hans Hooyberg (HaTwee Partners in Poedercoating) kondigt Veerle Fincken (VOM België) aan, met wie hij in de technische commissie van Qualisteelcoat zit.

bij 160°C, de klassieke polyesters al vanaf 170°C, dus zo groot is de impact niet. Daarnaast komt nog dat niet alle soorten poedercoatings in low bake uitgevoerd kunnen worden, dus jobcoaters moeten soms hun oven veranderen.” De uitslag kon gelden als een aanmoediging. “Ga ermee door, maak ik hieruit op. Maar het geschikte hars ontwikkelen is geen easy job.

En je wilt een combinatie maken met anti-ontgassingspoeder,” verwees Hooyberg naar dikwandig thermisch verzinkt staal.

“Hoe die combinatie is, en of je goede mechanische eigenschappen en UV-bestendigheid hebt, dát is de vraag. Zolang de aluminiumsector niet op low-bakepoeders overschakelt, is low bake voor de veeleisende architecturale staalmarkt nog niet echt rijp.” In antimicrobepoeders was ook veel interesse. “Die is ook transparant te maken,” stelde hij kleurliefhebbers alvast gerust. Je kunt het in tweelaagssystemen inzetten zonder de kleurstelling van de omgeving te veranderen.

Ook naar andere bijzondere poederlakken werd navraag gedaan, zoals superdurables voor architectuurtoepassing in omgevingen met sterke zonbelasting, antistatische poedercoatings voor elektronica en explosiebeveiliging, antigraffitipoeders, voedingswarengoedgekeurde poederlak en anticorrosieve primers. “Hoe noordelijker hoe meer primers, dus dit moet een topper zijn,” verklaarde Hooyberg de inderdaad grotere interesse dan die bij de nichemarkten gebleken was, en nog zou blijken bij bijvoorbeeld fluorescente poeders. “Is dat een soort glow in the dark?” werd nog even om een toelichting gevraagd naar

deze nalichtende deklagen. Bij green powders was ook een toelichting nodig: hierbij wordt bedoeld dat de grondstoffen natuurproducten zijn, zo viel een Italiaanse poederlakproducent ST Powder Coatings bij. Hooyberg kon de verleiding niet weerstaan om op te merken dat de vragensteller oogstmachines produceert, en dat het dus betekent dat de poeders rechtstreeks teruggeleverd kunnen worden naar de eindgebruikers. De toon was gezet voor een amusant en boeiend bedrijfscongres, het vijfde van HaTwee alweer.

Qualisteelcoat voor poeder en natlak

Na enkele technische lezingen was er een zeer geslaagde uiteenzetting over energiebesparing door een duopresentatie van Han Klein en Wim Brandsema

samen met Fincken en Patrick Plessers, bestuurslid van VOM België, zitting in de Technische Commissie van Qualisteelcoat.

“De huidige specs zijn niet altijd duidelijk, er is nog veel werk aan de winkel.” België is momenteel een van de zeven landen waar op basis van het Qualisteelcoatlabel coatwerk geleverd kan worden, samen met Nederland, Spanje, Portugal, Frankrijk, Italië, Duitsland en Oostenrijk.

“Regelmatig is er een bijeenkomst om de documenten te verfijnen. Er is een technische commissie en een executive commissie waar de beslissingen genomen worden. Er is veel te doen om Werkgroep Poeder, ook is er vanuit VOM België het initiatief om ook een Werkgroep Natlak en thermoplasten op te richten. Er is voor het conserveren de ISO-12944, maar het kwaliteitsniveau is nog wat op te krikken,

“ Qualisteelcoat geeft voor opdrachtgevers aan dat je het proces beheerst, met kwaliteit bezig bent en oorzaken en gevolgen kan onderscheiden.”

Veerle Fincken, VOM België van installatiebouwer LBtec/INDUfinish.

In deze augustuseditie van dit blad staan dan ook vier artikelen over lowbakepoedercoatings. Vervolgens was het de beurt aan VOM België: Veerle Fincken, die de algemene leiding heeft over het secretariaat in Leuven. Hooyberg heeft

want de werkgroep buigt zich ook over de audits,” lichtte ze hiermee terloops een groot verschil toe: bij Qualisteelcoat worden ook onaangekondigde bedrijfsbezoeken en werkstukbeproevingen uitgevoerd.

“Er wordt gewerkt aan een structuur voor de audits waarmee alle keuringen in alle oppervlaktetechnieken september 2013

25

die ook eerstelijnshulp bij de invoering kan bieden. Fincken gaf aan dat er begin 2014 een nieuwe, gebruiksvriendelijke technische specificatie gepubliceerd zal worden.

Wie durft…

Proefstukken tijdens de afterparty.

Er werd echter vooral van de vele hapjes en drankjes geproefd…

landen hetzelfde gaan lopen. Dat is wel belangrijk, want het gaat hier om een internationaal kwaliteitslabel met Europese oorsprong.”

Coating als deel vervaardigingsproces

Fincken wilde ook wel vertellen waarom VOM België zich zo sterk maakt voor deze jongere broer van het welbekende Qualicoat-kwaliteitslabel. “We denken aan de concurrentiepositie van Belgische coatingbedrijven. Het aantal Qualisteelcoatlabels stijgt in de omringende landen: in Frankrijk zijn het er inmiddels vijftien, in Nederland zes en wij in België hebben er maar één. Er zijn ook de VMRG-specificaties van de Vereniging Metalen Ramen en Gevels,” verwees ze impliciet naar de link die daar gelegd wordt met Qualicoat bij aluminium geveldelen, hetgeen voor Qualisteelcoat wellicht ook in de rede ligt vanuit andere specificaties, maar dan voor staal. Dat kon ze meteen heel breed trek-

Het voormalige station van Lichtervelde werd opgewaardeerd tot poedercoathoofdkwartier.

26

oppervlaktetechnieken september 2013

ken: “In Duitsland is er een sterke lobby om de richtlijnen van Qualisteelcoat als controlesysteem te gaan promoten voor de EN 1090 (norm voor CE-labelling bij het vervaardigen van staal- en aluminiumconstructies – red.). Je moet de markt volgen, anders zie je een aantal opdrachten aan je neus voorbijgaan. Qualisteelcoat geeft voor opdrachtgevers aan dat je het proces beheerst, met kwaliteit bezig bent en oorzaken en gevolgen kan onderscheiden. Als we het laten gaan, zullen jullie allemaal uit de boot vallen en gaat er werk naar Zuid-Europa of naar andere coatingsystemen. Wij hebben in deze regio een andere vochtbelasting, dus een primersysteem of een aangepaste voorbehandeling met coating zijn nodig.

Als je dat wilt onderbouwen met documenten, dan is certificering belangrijk. Er is ook samenwerking met Nederland en opdrachtgevers gaan het erkennen.” Als meet- en testinstituut is in België het Coatings Research Institute CoRI aangewezen,

Temidden van alle aanmoediging erkende Hooyberg dat het “een moeilijke taak” is voor veel betrokkenen. “Ik weet dat er mensen in de zaal zijn die momenteel geen Qualisteelcoat-erkenning kunnen krijgen. Veel bedrijven doen eigenlijk niet zoveel kwaliteitscontrole...” Daarmee was het weer tijd voor de stemkastjes, die “naar eer en geweten” gehanteerd moesten worden, zo luidde de onheilspellende instructie. De opties waren weer luid en duidelijk: wie heeft er al Qualisteelcoat, wie wil het opstarten de komende jaren, wie vindt het te ingewikkeld, wie vindt het te duur, wie denkt dat de klant er niet om vraagt en weet niet wat het inhoudt?

Kobbenette leverde zo wederom een nuttige marktpeiling op.

“Wie heeft er nooit problemen in zijn oppervlaktebehandeling, nooit een kwaliteitsklacht gehad, of nooit een klantklacht?” leidde Hooyberg de volgende peiling in. Men mocht nu drie keer op een foutbron drukken uit een lijst van zeven.

De voorbehandeling werd door de helft van de aanwezigen aangeklikt. “Ik ben een ramptoerist,” gidste hij vervolgens de aanwezigen langs dia’s van droevige taferelen van lakonthechting. De open sfeer van de middag had al regelmatig spontane reacties uit de bioscoopzaal losgemaakt, en ook nu volgde een kort intermezzo. Iemand merkte op dat de

coatingbedrijven waar hij lakwerk aan uitbesteedde in al die jaren nog nooit hebben gebeld met de vraag “wat doe je eigenlijk met die coating?” Hooyberg hoort dezelfde geluiden van zijn klanten: opdrachtgevers vertellen ook bijna nooit wat ze met het gecoate object gaan doen.

Zo ben je dus niet samen de eindgebruiker

heel ander beeld gekregen. Hooyberg onderstreepte dat het onder controle hebben van het proces sowieso een vooraanstaand punt is, ongeacht of je nou voor prijs of voor kwaliteit gaat. “Want je kan je geen fout veróórloven!” Doelend op het tijdverlies van overcoatwerk en de meerkosten van demontages wees hij nog

“ We moeten van doing things right naar doing the right things: meten, monitoren en onder controle krijgen wat je doet.”

Hans Hooyberg, HaTwee poedercoatings aan het bedienen, maar is het ieder-voorzich, strevend naar suboptimale tussenoplossingen.

“We moeten van doing things right naar doing the right things: meten, monitoren en onder controle krijgen wat je doet. Ik denk dat dit een belangrijke quote is,” maakte hij het de aanwezige vakpers makkelijk. “Uiteindelijk heb je meer winst, want de prijsdiscussie is verder weg. Dus maak het verschil en zie die dollars komen!” aldus een meteen maar intercontinentaal denkende Hooyberg.

Onderscheidend vermogen

Op de vraag “Hoe onderscheidt u zich op de markt als coater?” antwoordde ruim de helft Dienstverlening, ruim een kwart Productkwaliteit, een enkeling Prijs (onvermeld bleef of dit dat een extra hoge of juist een heel scherpe prijs was). Wat is het belangrijkste voor de klant: kwaliteit of prijs? Een deelnemer had uit zijn eigen marktbevraging bij klanten – waar hij een zeer hoge respons op gekregen had – een

maar eens op het belang van kwaliteit.

“Wat uw klant ook antwoordt, dát blijft hetzelfde. Maar de klant weet eigenlijk niet precies wat hij wil, want u bent de slimste in oppervlaktebehandeling,” wees hij nog maar even op het belang van comakership en klantondersteuning.

Procesbeheersing en controle

Maar hoe wordt er dan gecontroleerd, luidde de volgende vraag: systematisch, visueel, sporadisch of bij problemen?

Ruim de helft durfde zich tot de systematisch controlerende bedrijven te rekenen.

“Prachtig, dus dat zit al heel dicht bij Qualisteelcoat,” reageerde Hooyberg verheugd. Een derde controleert sporadisch, dus zo nu en dan. Hechtingstesten bleken bij de volgende vraag weinig voor te komen, maar het bijhouden wat voor welke opdrachtgever gelakt is en met welke meetresultaten weer wel. “Dat is goed nieuws, jullie staan eigenlijk al heel dicht bij Qualisteelcoat,” vatte Hooyberg de staafdiagrammen nog maar eens samen,

hoewel visuele controles en laagdiktemetingen de boventoon voerden. “Als ik bij een bezoek vraag wanneer de laatste ovenmeting was,” verwees Hooyberg naar de uitharding van de poederlak, “noemen spuiterijen vaak een maand van vorig jaar. Dat is al heel goed want niet iedereen doet zo’n ovenmeting.”

Vervolgens werden de resultaten toegepast op de marktindeling naar toepassingsgebied van eerdere vragen, en zat iedereen wederom op het puntje van zijn stoel. De bioscoop had dus een voorstelling waarbij niemand in slaap viel. En het bleef ook tijdens de afterparty in het voormalige stationsgebouw van Lichtervelde nog lang onrustig… <

Meer informatie Kobbenette is een jaarlijks evenement van HaTwee op verschillende locaties, waarschijnlijk zal de Kobenette ‘14 dichter bij het Nederlandse afzetgebied gehouden worden. www.Hatwee.be VOM België, Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, is de Belgische vakvereniging voor industriële oppervlaktetechnieken. Zij organiseert cursussen en vakbijeenkomsten en heeft zitting in diverse kwaliteitsgerelateerde technische commissies. www.VOM.be Hatwee is op de Eurofinish te vinden op stand nummer H 024.

oppervlaktetechnieken september 2013

27

Thema eurofinish

Oxyplast Klantendag: leerzame wandeling en gemoedelijke rondvaart

Alles onder controle

De opslagcapaciteit wordt op diverse locaties in Europa verder uitgebreid.

Op 13 juni hield poederlakproducent Protech-Oxyplast weer een klantendag. De ruim honderd aanwezigen werden getrakteerd op een plezante boottocht, maar voordat er van de spreekwoordelijke Belgische gastvrijheid genoten kon worden, was er eerst een leerzame rondleiding door de poedercoatfabriek. Want het produceren van poederlak blijkt toch wel een knap staaltje toegepaste chemie te zijn!

28

oppervlaktetechnieken september 2013

Na een korte uitleg bij een schematische weergave van een poederlakfabriek werden de vele belangstellenden in groepjes rondgeleid. “Nu naar de realiteit,” trommelde Ruben Maes zijn volgelingen op. Daar kon iedereen zelf zien hoe de pasta gemaakt wordt, hoe deze na gedeeltelijke uitharding wordt opgebroken in chips die vervolgens vermalen worden tot de uiteindelijke poederlak. Via de opslagruimte voor pigment, additief en harsen kwam het gezelschap in de productiehal. Daar was het een drukte van belang met afwegen, aanbrengen van productfiches en weegtickets. “Alles wordt bij de documentatie bewaard en gecontroleerd. Met een tweede controle vermijd je dat er hier fouten

Ruben Maes was een van de rondleiders. Een bekend gezicht door zijn vele presentaties op technische bijeenkomsten.

gemaakt worden,” lichtte Maes toe. “Het kan een wereld van verschil zijn of je RAL 3000 of RAL 3005 hebt,” gaf hij een voorbeeldje van de kleurenverscheidenheid waar nauwkeurigheid uiteraard de boventoon voert. “Hier kunnen we eventueel al fouten onderscheppen.”

Afgewogen

Er zijn acht lijnen voor het afvullen. De klanten konden zich vergapen aan een menger van twee ton, “we hebben er een van tweeënhalve ton ook,” deed Maes er nog een schepje bovenop. Ook zijn er kuipen voor 500 tot 1.000 kilo die kunnen kantelen. “Tot tweehonderd kilo beschouwen we als ‘kleine productie’,” vervolgde Maes zijn toelichting. “Bij het afwegen van ingrediënten is op zo’n hoeveelheid de exactheid van het afwegen van vijftien gram al belangrijk.” Vervolgens lichtte hij toe dat er poedercoatings zijn voor binnen- en buitenspecificatie, zoals de afnemers natuurlijk wisten. Maar hij greep hiermee de gelegenheid aan om nog maar eens te benadrukken dat reinigen van de gepoedercoate gevel belangrijk is.

Hoeveelheden van tien tot dertig ton worden per batch gemengd. Een proefstaaltje wordt op een heel kleine extruder geëxtrudeerd, gespoten en vervolgens getest op kleur, glans en mechanische eigenschappen. “Dit is dus de makkelijkste stap om iets te veranderen. Met elke batch doen we dat zo. Dan pas gaan we naar de volgende stap,” aldus Maes. Als er een probleem is in één charge en niet in een andere, dan weten de kwaliteitscontroleurs dat het in het voorgaande proces misgegaan is.

‘Afwegen is gelijk aan opkuisen’ staat met stift op de weegschaal geschreven, zulks ter attendering op het belang van een schone werkomgeving voor kwalitatief goed werk.

Bonderen van metallics

Bijzondere belangstelling was er voor de bondermachine: het apparaat waarmee metallicdeeltjes aan de poederlakdeeltjes gebonden worden, zodat die geschikt zijn voor recirculatie van de overspray. “Het poeder wordt opgewarmd tot boven het smeltpunt, het metaaldeel wordt bijgemengd en vervolgens wordt het heel snel afgekoeld en een kwartier nagemengd.”

Voorheen werd het extern gedaan, maar het bonderen in eigen huis heeft de doorlooptijd teruggebracht van weken naar dagen.

Een korte stop bij de extruder en breker biedt gelegenheid om even de in het proces ingevoerde poeders in handen te krijgen. Een kleurwissel is bij veel spuiterijen al een corveeklusje, maar in een poedercoatfabriek heeft het zéker wat voeten in de aarde.

De chips die uit de breker komen worden – hoe kan het ook anders – eveneens aan een tussentijdse kwaliteitscontrole onderworpen. Het is het terugkerende thema in de rondleiding: tussentijds controleren, dán pas naar de volgende processtap.

“Er wordt weer een staal genomen en die controleren we op onzuiverheden en kleur,” lichtte Maes toe. “Het risico van opwarmen van de pasta is dat het voor een deel al gaat uitreageren. Eerst moet er goedkeuring komen van Quality Control,

dan pas mag het naar de maalmolen.” Uiteindelijk gaat het gemalen poeder naar de dozen, na zorgvuldig gezeefd te zijn.

Uitbreiding nodig

De indrukwekkende opslagloods met hoge steigers herbergt een algemene voorraad van 550 ton en nog eens 450 ton specifiek voor klanten; meestal staat er 950 tot 1.000 ton poederlak gereed voor verlading en verzending. “We barsten uit onze voegen,” ontvouwde Maes een primeurtje, “er zal magazijnruimte voor meer dan 250 ton bij moeten. Er is er al een in gebruik genomen van honderd ton in Frankrijk, en er komt er in Polen een bij van tachtig ton.”

Wie dacht dat poeder altijd in dozen geleverd wordt, zou wellicht verrast zijn vaten aan te treffen. “Poeder in vat kan ook; dat willen sommige klanten.” Er wordt gemiddeld 28 tot 30 ton per dag uitgeleverd, “maar we hebben ook dagen van zestig of vijftien ton. Topdagen zijn die van 65 tot 70 ton.” Het liefst worden volle pallets uitgeleverd, “maar het gemiddelde is maar 150 kilo.” Het telt allemaal op tot zevenduizend ton per jaar.

Controle, controle, controle

Ten slotte werd nog de praktijkruimte bezocht, waar in acht oventjes en spuitcabines met pistolen van alle bekende merken alles regelmatig uitgetest wordt. De proefplaatjes worden anderhalf tot twee jaar bewaard. Zaken als korrelgrootteverdeling worden met laboratoriuminstrumenten zoals de röntgendiffractiespectrometer bepaald. “Als we zeggen ‘we hebben een oppervlaktetechnieken september 2013

29

De poedercoaters kregen een indrukwekkende rondleiding bij de laatst overgebleven poederlakproducent van de Benelux.

heel mooi kleurtje in de wachtrij gezet’, weet dan dat we altijd twintig of dertig ontwikkelingen tegelijk hebben hier. Is er bijvoorbeeld een Pantone nodig (een kleurenindeling als RAL maar dan voor de drukkerijwereld – red.), dan wordt die hier geproduceerd.” Een medewerker is ongeveer een dag bezig voor een ontwikkeling.

“Na twee uur is het resultaat bekend en kan er weer iets aangepast worden. Het is niet als natlak, dat je steeds een beetje kan bijmengen. Iets dat niet helemaal goed is, gaat helemaal opnieuw in een tweede ronde. Uiteindelijk gaan we de verkoper contacteren: is de glans akkoord, enzovoort.” Het record is zesentwintig rondgangen voordat het product helemaal klopte, maar dat is wel uitzondering natuurlijk.

MDF, IR, UV, …

De maalmolens op heel kleine schaal draaien tot twintig kilo, en zijn een kopie

Bondersinstallatie voor het binden van metallicdeeltjes aan de poederlak, zodat deze geschikt is voor recuperatie van de overspray.

30

oppervlaktetechnieken september 2013

van de grote productie. De poederproductie ligt hier op een handzame drie kilo per uur. Behalve speciale batches worden ook grotere projecten ter hand genomen. Het poedercoaten van MDF, een onderzoek naar brandwerende coatings, low bakes (zie ook het kwartet artikelen waaronder een van Protech-Oxyplast zelf, in de editie van vorige maand – red.), infraroodmoffelen, UV-uitharding enzovoort: alles heeft weer zijn vereisten en chemische achtergronden. “Het lab is eigenlijk het belangrijkste bedrijfsonderdeel, zoals bij veel bedrijven.” Met een gradiëntoven kan bekeken worden wanneer verkleuring optreedt, bijvoorbeeld bij een low bake. De opslagstabiliteit wordt vastgesteld, en tal van testen uitgevoerd zoals kooktesten en uiteraard de onontkoombare zoutsproeitest. Na een bezoekje aan de opleidingsruimte konden de groepjes verzameld worden om in twee bussen naar de historische binnenstad van Gent gebracht

te worden. Een rustiek boottochtje door stad & platteland en een kroegbezoek met heus kabouterbiertje – niet bepaald in kabouterformaat geserveerd! – maakten de dag compleet. Kortom: een leerzaam uitstapje voor de poedercoatdirecteuren, die veelal de gelegenheid te baat hadden genomen hun vrouw eens mee te nemen.

Zo werd het een gezellige boel, en dus een ideale contactgelegenheid voor de vakgenoten! <

Meer informatie www.Oxyplast.be Protech-Oxyplast is op de Eurofinish te vinden op stand nummer G 008

De gelegenheid werd aangegrepen om een primeurtje weg te geven en de op de vakbeurs Surface (’s-Hertogenbosch) verworven faam nogmaals uit te dragen.

www.hangon.co voor ophangen en maskeren bij poedercoaten en natlakken!

HangOn B.V. www.hangon.co Songertweg 16 info@hangon.co NL-5961 NG Horst sales@hangon.co Tel. 0031 (0) 77 39 99 630

PHASCOPE® PMP10 – Handmeter voor laagdiktemeting op printplaten en galvanische lagen PHASCOPE® PMP10 voor niet-destructieve laagdiktemeting van elektrisch geleidende lagen op vele ondergronden, ook op kleine onderdelen en ruwe oppervlakken.

• Draagbaar meetsysteem voor snelle en precieze laagdiktemeting met de fase-gevoelige wervelstroommethode volgens DIN EN ISO 21968 • Koperdiktemeting op printplaten • Diktemeting van metaallagen op ijzer, non-ferro metalen of niet geleidende ondergronden (Zn/Fe, Ni/Fe, Cu/Fe, Cu/Iso etc..)

• Evaluatiemogelijkheden met de meegeleverde FISCHER DataCenter Software • Extreem lage spreiding van de meetwaarden – ook bij ruwe oppervlakten • Uitstekende meetresultaten, ook bij kleine meetspots of onderdelen

Helmut Fischer Meettechniek B.V. Tarasconweg 10, 5627 GB Eindhoven Tel: +31 (0)40 248 22 55 www.helmutfischer.nl info@helmutfischer.nl

Coating Thickness

Material Analysis

Microhardness

Material Testing

oppervlaktetechnieken september 2013 Inserat_PHASCOPE_quarter_page_CS6.indd 1

31

06.06.2013 15:16:00

Thema eurofinish

Met de bolhamer vól op je turbine inslaan!

Onvermoeibaar verduurzamen Wie op 13 en 14 augustus bij Straaltechniek International de shotpeendemo bijwoonde, heeft buiten op een spandoek de oproep “Collega’s gezocht” zien staan. Ondanks het huidige gure economische klimaat weet het bedrijf in Oosterhout kansen in de maakindustrie te vinden.

Een onderbelichte techniek begint namelijk steeds meer voet aan de grond te krijgen buiten de traditionele thuisbasis van de luchtvaartonderhoudstechniek. “Als je wilt weten hoe de economie draait, kun je beter ons bellen,” werd tijdens een lezing gegrapt.

Shotpeenen blijkt zowel technisch als economisch vaak een schot in de roos.

De techniek staat bekend om zijn relatief lage kosten ten opzichte van de grote waardetoevoeging die ze aan componenten en onderdelen biedt. Het principe is simpel: met ronde kogeltjes wordt een oppervlak volgens vooraf ingestelde impactparameters onder zéér gecontroleerde omstandigheden gebombardeerd, waardoor drukspanningen ingebracht worden. Als het materiaal vervolgens aan wisselende belastingen wordt blootgesteld, zal het veel minder snel aan vermoeiing bezwijken, het geeft dus een enorme levensduurverlenging en verhoogt de betrouwbaarheid van het systeem aanzienlijk.

Leerzame samenwerking

Het familiebedrijf, dat in 1982 in Tilburg werd opgericht en waar nu circa 150 mensen werken, waarvan 26 in Oosterhout, is inmiddels partner van internationaal gerenommeerde Original Equipment Manufacturers (OEM’s). De samenwerking met deze OEM’s tijdens de ontwerpfase van shotpeeninstallaties, die veelal in het luchtvaartonderhoud en de turbinebouw worden toegepast, is voor beide partijen 32

oppervlaktetechnieken september 2013

leerzaam gebleken. Het leverde uiteindelijk patenten op. Opdrachten zijn er tot nog toe vooral voor installaties voor verduurzaming van fan blades en fan discs voor straalmotoren en in gasturbines voor bijvoorbeeld energiecentrales.. “Het is een kleine wereld,” aldus Sales Director Marco Klijsen, “Deze techniek is vooral in de luchtvaart bekend.”

Engineeren en assembleren wordt ook wel voor andere markten gedaan, zoals gieterijen, de staalbouwwereld en offshorebedrijven. “In Noorwegen is de offshore heel belangrijk. We hebben er een eigen kantoor en zitten met onze neus dagelijks op de ontwikkelingen daar.” Momenteel staat de teller op 28 landen waar Straaltechniek International direct aanwezig is, hetzij via eigen kantoren, hetzij via joint ventures of agenten. Allerhande straalinstallaties worden geleverd, meestal gritstraalinstallaties voor reinigen en het aanleggen van een ankerprofiel voor coatingwerk op staal, maar meer en meer hightech-shotpeenmachines.

Productspecifieke installaties

Veel installaties worden specifiek voor

een bepaald product of een bepaalde markt gemaakt, dat kan ook bijvoorbeeld voor de voedingsmiddelenindustrie zijn.

Hierbij is de overzichtelijke schaal van het familiebedrijf vaak juist een voordeel ten opzichte van grote buitenlandse concurrenten. Onlangs werd een aanzienlijk grotere Amerikaanse concurrent verslagen voor een zeer prestigieuze opdracht.

“Vaak lopen opdrachtgevers tegen heel speciale situaties aan met hun producten.

Bij ons krijgen ze antwoord en vinden ze oplossingen. Wij zetten als familiebedrijf vaak net dat extra stapje en dat schijnt bij de grotere ondernemingen moeilijker en moeilijker te worden. Het heeft ons vooralsnog geen windeieren gelegd. Als er wat veranderd moet worden, kan dat. Dat is waarschijnlijk – nee met zekerheid – onze sterkte.”

Nieuwbouw schepen, onderhoud spoorwegmaterieel

In de scheepsbouw worden door Straaltechniek International dergelijke gritstraalinstallaties vooral voor de scheepsnieuwbouw geleverd, in enorme hallen waar een scheepswerf 365 dagen per jaar onder dezelfde omstandigheden de con-

Shotpeenen vergroot de vermoeiingsweerstand van aan wisselende belastingen blootgestelde onderdelen. De installaties zijn compact en CNC-bestuurd. (Foto: Straaltechniek International)

servering kan uitvoeren. “Er gaat soms zeshonderd tot achthonderd ton staal door de hal. De deur gaat pas weer open als het tiptop gespoten weer naar buiten komt.”

Spoorwegmaterieel gaat ook op vele plaatsen door een gritstraalinstallatie die in Oosterhout ontworpen is. “En loonstralers hebben natuurlijk hun straalhallen.

Reinigen is dan het hoofddoel, maar in de aerospace niet. Hier is verdichting van het materiaal de reden. Het blijft achter in een drukspanningsituatie, wordt harder en krijgt hierdoor een langere levensduur.

Uiteindelijk om de onderdelen langer te kunnen blootstellen aan wisselende belastingen.” Klijsen doelt op verschillen in mechanische belasting en temperatuurverschillen tijdens bedrijf van een turbine ten opzichte van stilstand. Even spectaculair beeldmateriaal toonde Klijsen van een hangbaanwerpstraalmachine, waar een onderstel van een trein in gestraald wordt. “We bouwen momenteel een vrijstraalcabine,” lichtte hij toe met een foto van een vliegtuigonderhoudsshop. “De schoepen van de vliegtuigmotor lopen in een fancase, die worden op een kruisstuk

opgespannen dat automatisch gedraaid wordt tijdens de behandeling. Het wordt automatisch gestraald, waarbij de kans op schade tot een minimum wordt beperkt.

Dit onderdeel kost namelijk enkele tonnen.”

Energiesector

In de energiesector worden gasturbines uiteraard volop gebruikt. Klijsen: “Alle voetjes van die schoepen worden geshotpeened om levensduurverlenging te krijgen. Zo’n onderdeel zit vaak barstensvol trekspanningen, want er is aan geboord, gefreesd, er zijn warmtebehandelingen uitgevoerd enzovoort.” Daarna wordt het blootgesteld aan wisselende belastingen, doordat de turbine harder of zachter gaat draaien en de temperatuurverschillen tussen bedrijf en stilstand enorm zijn. “Dan wil een scheurtje wel aan het oppervlak komen, en dat leidt uiteindelijk tot breuk.

Als bij een koffielepeltje: door het langdurig te buigen, wordt het warm en gaat het uiteindelijk breken: het faalt,” gebruikte Klijsen maar even een typische materiaalkundige term. “Door het oppervlak onder gecontroleerde omstandigheden aan te stralen, zeg maar bombarderen want je

moet het eigenlijk geen stralen noemen, voorkom je dat. Het is als een bolhamer, het laat een krater na en verdicht en verhardt het oppervlak.”

Shotmeter ter vervanging van de Almentest

In de werkplaats werd uitleg gegeven over de Almentest, waarmee de straalintensiteit wordt gecontroleerd. Voordat het werkstuk behandeld wordt, wordt de intensiteit van het stralen op een Almenproefplaatje uitgetest en het resultaat door de mate van kromtrekken vastgesteld. Als de intensiteit juist is, en dat kan enkele proefplaten duren voordat de parameterinstelling precies goed is, kan het werkstuk aangestraald worden tot de gewenste drukspanning. “Het is een heel tijdrovende test,” lichtte Klijsen toe. “We zijn dus een kogelsnelheidsmeter aan het maken, waarmee we relaties willen leggen en wel zodanig, dat we op termijn deze Almentest kunnen afbouwen.” Het apparaat telt het aantal kogels dat passeert en stelt hun snelheid vast.

Groeien in een dip

Ook voor hogedruk-watersnijden wordt oppervlaktetechnieken september 2013

33

Thema eurofinish

De CNC-besturing maakt het oproepen van de bij het product behorende procesparameters des te makkelijker. (Foto: Straaltechniek International)

in Oosterhout apparatuur ontworpen.

“Daarbij heb je een beetje zand in het water nodig,” maakte Klijsen een steek onder water richting het onjuiste woordgebruik “zandstralen”, waar gritstralen bedoeld wordt. Stralen met gewoon rivierzand is al sinds midden jaren vijftig verboden (“Zandstraalbesluit”), maar in de volksmond komt de term nog volop voor. “We bouwen ongeveer tien zandtransportunits voor waterstraal-snij-installaties per maand voor een Duitse fabrikant. Vandaag was in het nieuws dat de economie wederom in een dip zit. Wij meten het min of meer af aan die ondernemingen

die onze installaties nodig hebben. Aan die Duitse aanvragen weten wij precies hoe het met de economie staat.” “Wordt er steeds meer van verkocht?” “Op dit moment meer en meer, als je de status van de economie wilt weten, vergeet nou de krant,” lichtte Klijsen lachend toe, “bel ons en ik kan het u zó vertellen.” Iemand haakte in op de recente opmerking van een aankoopstimulerende ministerpresident door de stelling om te draaien: “Om de economie te stimuleren moet je het kopen.” Met de lachers op de hand viel de slotopmerking van directeur Ad Gielen natuurlijk goed. “Wij volgen gewoon

de Duitse economie, zullen we wat gaan drinken?” Het voorstel kreeg volledige instemming. < Meer informatie Straaltechniek Internatonial bv is op Eurofinish te vinden op stand F004.

Oosterhout info@straaltechniek.net Aartselaar (B) straaltechniek@straaltechniek.com www.Straaltechniek.net

Shot-flow kleppen voor een zéér nauwkeurige, real-time bewaking van de hoeveelheid kogels die worden gebruikt tijdens het proces. (Foto: Straaltechniek International)

34

oppervlaktetechnieken september 2013

Cronus

Spectrometer & Colorimeter in one The Cronus is a combined spectrometer and colorimeter in one package. It therefore combines the strengths of both instrument types.

Highlights: • High stability • High speed measurement • Long term stability for inline measurement • Compact and robust design

www.admesy.com

inspectie instrumenten

De nieuwe wereld van oppervlakken Als totaalaanbieder construeren en produceren wij werpstraalmachines incl. filter- en transporttechniek.

Accuraat, herhaalbaar en sneller dan ooit.

Verder handelen wij in gebruikte machines, die wij volgens de wensen van de klant optimaliseren.

AGTOS hecht vooral veel waarde aan de service. Deze betreft slijtende delen en reserveonderdelen voor veel merkfabrikaten, reparatie en onderhoud evenals modernisering, ombouw en prestatieverhoging, ook van reeds bestaande werpstraalmachines.

ELCOMETER 456

L A A G D I K T E M E T E R

De Ploeg Straaltechniek B.V.

De Elcometer 456 laagdiktemeter met de nieuwe Ultra / Scan sonde meet met een snelheid van 140+ metingen per minuut zonder de sonde of coating te beschadigen.

Tel.: +31(0)492 539812 Fax: +31(0)492 550135

agtos.com

info@ploeg-straalmachines.nl www.ploeg-straalmachines.nl

114-12/10-4c

1e Tussendijk 1 NL-5705 CG Helmond

Makkelijk metingen overzetten via Bluetooth naar Elcomaster 2.0 Mobile of PC voor direct professioneel rapporteren.

www.elcometer.com oppervlaktetechnieken september 2013

Quarter Page Elcometer 456 Scan Probe - Dutch.indd 1

35

10/09/2013 13:44:22

Kenner van oppervlaktebehandelingen van RVS heeft streepje voor bij lassers

Verder dan het potje beits Tegenwoordig proberen leveranciers vaak de slag te winnen dankzij de kennis rondom het product.

Vaktechnische ondersteuning in de brede zin, dus inclusief milieu-aspecten en personeelstrainingen, kunnen het verschil maken. Soms moet er echter nog breder gekeken worden, misschien wel over de hele toeleveringsketen. De kenniseconomie kan soms wel een steuntje in de rug gebruiken, volgens Innovatieroute-deelnemer Sir John uit Moordrecht, specialist in RVS-oppervlaktebehandelingen.

Enkele jaren geleden verhuisde leverancier voor RVS-oppervlaktebehandelingen Sir John van Reeuwijk naar Moordrecht, en dat blijkt goed te bevallen. Het gezicht van directeur Robbert Vermeule begint te stralen. “Het bevalt hier prima,” zegt hij enthousiast. “Ja, het is hier groot genoeg.

Voorlopig blijf ik hier nog wel even zitten.” De toekomstplannnen komen als het ware vanzelf op hem af. “Doordat je langer bezig bent in de roestvaststaalwereld, komen er meer dingen naar je toe. Je specialisatie in de RVS neemt steeds meer toe.

Het gaat steeds verder, de technieken die je kunt aanbieden. Vanuit het potje beits ga je steeds verder.”

Vakkennis bij uitvoerder en handhaver

De scheepsbouwlasser met Europese Unie als nationaliteit die vervolgens RVS-beitser wordt zonder aanvullende trainingen, is illustratief voor de hedendaagse maakindustrie. Het is de bedrijven niet kwalijk te nemen, want waar zijn de merkneutrale opleidingen dan te vinden… “Soms worden er door verkeerd stapelen of door onzorgvuldig transport onnodige schade

en kosten gemaakt. “In een zwembad moest de badmeester eens het onderhoud doen. ‘Ik ben badmeester en geen schoonmaker,’ zegt zo iemand dan natuurlijk. En bij de overheid is dat ook zo: doordat de handhaving per regio verschilt - omdat ambtenaren het ook vaak niet precies weten -worden bepaalde investeringen soms niet gedaan. Want de concurrent verderop doet het óók niet.”

Meer dan je eigen product kennen

De welbekende meerwaarde van kennis rondom je product leveren, blijkt minder rechttoe-rechtaan te zijn dan wellicht verwacht. “Kennis... Er is veel vraag naar technische vakkennis, men roept ‘hoe moet het’, want het kán allemaal. Een volledig ingerichte beitshal, gesloten systemen, daar kunnen wij wel bij helpen. Ook het sproeibeitsen zie je nog veel. Vooral voor grotere werkstukken, die niet in het beitsbad kunnen of als het bedrijf geen beitsbad heeft. Een beitspasta gebruik je alleen voor lasnaden, voor kleine dingetjes, niet voor grote vlakken. Maar dat doen sommigen wel: op grote vlakken aanbrengen en dan klagen dat het grote vlekken geeft.

We hebben een sproeibeits die de kwaliteit van volbadbeitsen volledig benadert, dat scheelt ook.”

36

oppervlaktetechnieken september 2013

Demonstratie van RVSlasverbetering door een mederwerker van Sir John tijdens de RVS-dagen, parallel aan de Technische Industriële vakbeurs TIV Gorinchem (april 2013).

De Surface Vakbeurs te ’s-Hertogenbosch werd in 2012 aangegrepen om de naamsbekendheid verder op te poetsen.

Doorlooptijd

Ook binnen de industrie zelf liggen nog volop mogelijkheden om samen tot een beter eindresultaat te komen. Bijvoorbeeld door voldoende tijd in te ruimen voor de uit te voeren oppervlaktebehandelingen. De doorlooptijd moet niet als sluitpost in de toeleverketen gebruikt worden. “Vaak is er geen tijd meer voor het beitsen, ‘het moet nog weg vandaag’ is het dan. Terwijl we vooraf weten wat voor werk er komt en wat er dan allemaal aan moet worden gedaan voordat het klaar is.

Voor het maken van de tekening en van alles wat erbij komt is toch ook tijd? In de industrie geldt: stilstand is achteruitgang.

Er moet wel wat gebeuren, je moet met je productontwikkeling mee, je moet dóór.”

Maar waar we dan terecht kunnen als we opgeleid willen worden in oppervlaktebehandeling van RVS… “Ik zou het niet weten.... Echt opgeleid in de oppervlaktebehandeling ervan... ik heb zelf nog cursussen gevolgd toen die er waren, dat was gebaseerd op een boekje over RVS. Ik zit zelf wel eens bij een klant

een middag te houden over beitsen, passiveren en onderhouden. Maar een merkonafhankelijke cursus... Regelmatig kom je bij bedrijven die zwarte randen overhouden na het lassen. Er wordt dan veelal een spatspray gebruikt. Bij het lassen hou je dan grafiet over. Ook in het transport gaat er genoeg mis: een RVS-tank die op een ponton over zee vervoerd werd zonder transportvet, want zo bespaarden ze kosten en het scheelde weer milieubelasting.

Dat wordt dan verzekeringswerk. Het zijn van die kleine dingetjes…” Maar dus met grote gevolgen.

RVS-dagen

Na de voor Sir John succesvolle RVSdagen te Gorinchem in april, parallel aan de Technische industriële vakbeurs TIV Gorinchem, zijn de verwachtingen voor Eurofinish positief. “De RVS-dagen waren goed, eigenlijk onverwachts in deze tijd.

Maar het is ook wel weer logisch omdat we wat nieuws hadden met de Inoxliner.

Er zijn vijfhonderd brochures van meegenomen. Die trok heel veel aandacht,

en het beweegt ook, je demonstreert het.

Mensen zien wat. We kregen heel veel positieve reacties. Het was een keer zelfs zó druk dat ik tot na sluitingstijd door ben gegaan. Het bleef gewoon dóórlopen!

Op Eurofinish te Gent tonen we ook de Inoxliner. Het is een wat andere beurs, wat breder, maar ik hoop op hetzelfde resultaat. We zitten in de innovatieroute.

Ik hoop dat daar ook weer veel aanloop is en veel reacties. En we staan er met de beitsproducten, het hele pakket voor de RVS-verwerkende industrie. Ook de Peloxproducten, die zijn onder die naam al wat bekender, natuurlijk.” <

Meer informatie Sir John s op de Eurofinish te vinden op stand nummer I001 www.sir-John.nl

oppervlaktetechnieken september 2013

37

Lezing op de VOM Dag van de Oppervlaktetechnologie

Oppervlaktetechnieken onmisbaar voor toekomst batterijen Op 14 november wordt weer de VOM Dag van de Oppervlaktetechnologie gehouden. Vakblad Oppervlaktetechnieken komt in de stemming door een lezing van de editie 2013 van stal te halen.

Tijdens de jaarlijkse Dag van de Oppervlaktetechnologie presenteerde dr. Jos Oudenhoven de nieuwste bevindingen bij de doorontwikkeling van batterijen. Wat blijkt? Dankzij oppervlaktetechnieken kunnen batterijen langer mee en mogelijk een hogere energiedichtheid krijgen.

Oudenhoven werkt bij het Holst Centre in Eindhoven en is aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) gepromoveerd op dunnefilmbatterijen. Een duidelijk liefhebber van zijn vakgebied, zoals al blijkt uit zijn openings-statement: “Er wordt wel eens geklaagd dat batterijen snel leeg zijn, maar juist de elektronica waarvoor ze gebruikt worden is niet altijd even zuinig.”

Per gezin honderd batterijen in gebruik

De Nederlandse Stichting Batterijen heeft volgens Oudenhoven geschat dat een gemiddeld huishouden maar liefst honderd batterijen in gebruik heeft. We hebben batterijen dus hard nodig, maar Ouden-

hoven wijst meteen op de huidige beperkingen, die direct te relateren zijn aan de enorme wensenlijst van de gebruiker: “Iedereen wil een batterij met een hoge energiedichtheid, zodat bijvoorbeeld een laptop of mobiel zo lang mogelijk blijft werken zonder adapter.” Soms vragen we ook om flinke piekstromen zoals bij een elektrische auto, zodat die goed kan optrekken. Dan zijn er nog milieueisen en de reproduceerbaarheid, ze moeten ook goedkoop zijn. Bij oplaadbare batterijen speelt daarnaast veroudering een grote rol: hoe lang kun je de batterij bewaren (shelf-life) en hoe vaak kun je de batterij opladen en ontladen (cycle-life)?

Dunnefilmbatterijen

“Bij het Holst Centre werken we onder andere aan draadloze sensorsystemen.

Dit is micro-elektronica waarvoor we heel kleine batterijen nodig hebben, zoals dunnefilmbatterijen,” vertelt Oudenhoven.

“Maar het probleem is dat hoe kleiner de batterij, hoe relatief lager de energiedichtheid is. Dat komt omdat de batterijverpakking, zoals een gesealde rand of de metalen buitenkant van een knoopbatterij, een groot deel van het batterijvolume in beslag neemt.”

Een tweede probleem is volgens Oudenhoven spanningsverlies, dat afhankelijk is van de weerstand van een batterij: “Een batterij bestaat uit een elektrolyt en elektroden, dat zijn in principe allemaal weerstanden. Naarmate deze groter zijn, kun je meer energie opslaan. Maar daarbij wil je ze wel zo dun mogelijk houden, want hoe dikker deze batterijonderdelen, hoe groter de weerstand.”

3D-batterij

Jos Oudenhoven (Holst Centre) tijdens de VOM Dag van de Oppervlaktetechnologie in De Fabrique, Utrecht, 15 november 2012. (Archieffoto vakblad Oppervlaktetechnieken)

38

oppervlaktetechnieken september 2013

De onderzoeksgroepen bij Philips Research en de TU/e waar Oudenhoven werkte, kwamen daarom een aantal jaren geleden met het voorstel om een 3D-batterij te maken. “Door gebruik te maken van een siliciumsubstraat en daarin spleten te maken, creëren we meer oppervlak, dus meer elektrodevolume. Hierdoor kunnen we dus meer energie opslaan, terwijl het volume van de batterij hetzelfde blijft en de elektrode niet dikker wordt, ofwel we krijgen geen spanningsverlies.” Er is gekozen voor silicium, omdat daarvan al

procedures bekend zijn om spleten mee te etsen. “Deze procedures zijn standaard voor de halfgeleider- en MEMS-industrie,” voegt Oudenhoven toe.

Kort door de bocht is zo’n 3D-batterij te maken in drie stappen, te beginnen met het aanbrengen van spleten in het siliciumsubstraat. De volgende stap is het deponeren van batterijfilms. Tot slot moet een goede barrièrelaag – de keuze voor het materiaal hiervoor is nog niet definitief – ervoor zorgen dat de batterij water- en zuurstofafstotend is. “Wij werken met batterijen waarin lithium zit en lithium reageert makkelijk met zuurstof, water, stikstof en koolstofdioxide,” aldus Oudenhoven.

CVD-depositie

Het deponeren van de batterijfilms gebeurt met CVD, ofwel chemical vapour deposition. Oudenhoven legt uit: “We brengen een precursor in de gasfase en voeren die naar een koude reactor, koud is in dit geval zo’n 100 °C. Tegelijkertijd voegen we zuurstof toe als reactief gas, waardoor de precursor vervolgens neerslaat op het siliciumsubstraat, wat middels radiofrequent heating wordt verwarmd tot een temperatuur van zo’n 400 °C. Door de temperatuurverschillen tussen de gassen in de reactor en het substraat krijg je specifiek depositie op het substraat.”

Van concept naar resultaat. Het idee voor de 3D-batterij is om de lagen waaruit de batterij bestaat in microspleten te deponeren. Voor lithiumkobaltoxide is dit gedemonstreerd in de elektronenmicroscoopopname.

Bron: Proefschrift J. F. M. Oudenhoven, Technische Universiteit Eindhoven

Lithiumkobaltoxide is volgens Oudenhoven een vrij standaardstof om een batterij mee te maken, maar om dit als precursor in de gasfase te gebruiken is lastig, omdat deze stof niet gemakkelijk verdampt. “We gebruiken daarom dicarbonyl-kobaltcyclopentadienyl en t-butyl-lithium als precursoren. Deze verdampen namelijk wel, en bevatten het benodigde lithium en kobalt,” aldus Oudenhoven. Hij vervolgt: “Er kunnen daarbij nog wat gasreacties plaatsvinden wanneer we dit in de reactor verwerken, maar dit beperken we tot een minimum door te werken onder lage druk

(LPCVD). Hierdoor krijgen we transport van de gasfase naar het oppervlak en vinden de reacties op het oppervlak plaats.”

De reactieproducten en de niet-reagerende gassen verdwijnen in de reactor richting een scrubbersysteem.

300 nanometer dikke batterijfilm

Er zit hier nog een addertje onder het gras, want het aanbrengen van de batterijfilms in de spleten van het substraat gaat steeds moeizamer naarmate de depositietemperatuur hoger wordt. Dat komt volgens Oudenhoven omdat zowel het transport

Hoe werkt een batterij?

Een batterij bestaat uit twee polen – de anode en de kathode – en de elektrolyt. Deze elektrolyt is een elektrische isolator, meestal een zoutoplossing die ervoor zorgt dat er binnenin de batterij geen elektrische stroom kan lopen tussen de anode en de kathode. In een lithium-ion-batterij is de anode meestal gemaakt van koolstof met daarin lithium. De kathode kan uit lithiumkobaltoxide bestaan. De elektrolyt is een lithium-zout in een oplossing.

Tijdens het ontladen worden er lithium-ionen aan de anode onttrokken. Deze krijgt daardoor een overschot aan elektronen en wordt negatief. De elektrolyt laat geen elektronen door, maar wel ionen. Bij de kathode worden de lithium-ionen opgenomen en daarvoor zijn elektronen nodig. Hierdoor gaat er dus een stroom lopen, wanneer de kathode en anode buitenom met elkaar verbonden worden. Bij opladen verloopt de reactie precies andersom. Een batterij geeft meer stroom wanneer er meer lithium-ionen loskomen en reageren. Dit is afhankelijk van de samenstelling van de kathode, anode en elektrolyt.

Ook speelt de grootte van het reactieoppervlak een rol en de afstand tussen anode en kathode.

Een batterij bestaat uit twee actieve lagen: de anode en kathode. Tussen deze lagen zit de elektrolyt, in klassieke batterijen een polymeer-membraan doordrenkt met een oplossing van een lithium-zout. In een batterij zitten deze lagen meestal opgerold, en om kortsluiting te voorkomen moeten de verschillende windingen goed gescheiden zijn.

Bron: Jos Oudenhoven, Holst Centre

oppervlaktetechnieken september 2013

39

naar het oppervlak als de reactie op het oppervlak temperatuurafhankelijk zijn.

De reactiesnelheid is echter sterker afhankelijk van de temperatuur dan het transport. Bij hogere temperaturen zal de reactie dus het snelst zijn, en zal alles al aan de top van de spleten neerslaan. Bij lagere temperaturen, waar de reactie vertraagd is en het transport toch nog snel genoeg, hebben de precursoren meer gelegenheid om de bodem van de spleet te bereiken voordat zij reageren. Oudenhoven: “Het is dus voor 3D-lagen belangrijk om niet te snel te willen zijn!”

Oudenhoven is optimistisch over de methode: “Het is ons bij een spleet van tien micrometer breed al gelukt om er een driehonderd nanometer dikke batterijfilm op te deponeren. Het concept werkt dus en we kunnen hiermee richting een 3Dbatterij gaan.”

Solid elektrolyt interface

Ook aan de huidige batterijen valt nog veel te verbeteren met behulp van oppervlaktetechnieken. Oudenhoven richt zich hierbij op het verlengen van de levensduur (cycle-life) van oplaadbare batterijen.

“We hebben polysilicium onderzocht, een materiaal dat gebruikt kan worden als anode, de negatieve elektrode voor een lithium-ion-batterij. Dit materiaal hebben we gekozen omdat er ontzettend veel lithium-ionen in deze elektrode kunnen worden opgeslagen: meer dan vier

Om de 3D-batterijlagen te deponeren wordt een aangepaste industriële Aixtron CVD-opstelling gebruikt. (Foto: Jie Xie, Technische Universiteit Eindhoven) Bron: Proefschrift J. F. M. Oudenhoven, Technische Universiteit Eindhoven

lithium-ionen per siliciumatoom. Daaronder hebben we titaniumnitride gelegd als geleider, dat tevens een blokkerende laag vormt voor lithium.”

Na een tiental keer laden en ontladen van deze elektrode in een lithium-ion-batterij werd een laag zichtbaar op het polysilicium. “Dit noemen we een solid elektrolyt interface (SEI),” aldus Oudenhoven. Deze laag bestaat voor het grootste deel uit vloeibare elektrolyt die door elektrochemische reacties vast wordt. “Na veertig cycli begint deze laag de zaak al behoorlijk te blokkeren. In het ergste geval kun je dan kortsluiting krijgen doordat de twee elektroden elkaar gaan raken. In een minder slecht geval zorgt deze laag nog

altijd voor meer weerstand, waardoor de energiecapaciteit van de batterij daalt.”

Op zoek naar een oplossing voor dit probleem heeft de onderzoeksgroep van Oudenhoven verschillende elektrolyten getest. “Hier kwam uit dat met een vastestofelektrolyt, zoals LiPON (lithiumfosfaat oxynitride), de batterijlaag constant blijft en zich dus geen SEI vormt. Wanneer we vloeistoffen gebruikten, vormde zich wel een SEI.” Wat voor de anode geldt, geldt volgens Oudenhoven ook voor de kathode, ook daar kan de degradatie van een elektrode zoals lithiumkobaltoxide verminderd worden als het gecombineerd wordt met een vaste elektrolyt.

Ontwikkelingsfase

De 3D-batterij en het gebruik van vastestofelektrolyten zijn nog volop in de ontwikkelingsfase. Het zal nog wel een tijd duren voor alles de markt op kan. Het gaat om relatief dure technieken die momenteel alleen zinvol zijn voor micro-elektronica. Voorlopig dus nog geen 3D-batterijen voor mobiele telefoons en laptops. Oudenhoven: “We onderzoeken momenteel de haalbaarheid van deze vindingen en zijn net begonnen om dunnefilmbatterijen te maken met vaste-stofelektrolyten.” < Tekst: Armand van Wijck, Aurora Science Communications

Negen keer de depositie van tantaaloxide om de trends in depositie te laten zien. Van boven naar beneden wordt de breedte van de spleet gevarieerd (10, 3 en 1 µm) en van links naar rechts de temperatuur (873-773-673 K of 600-500400 graden Celcius). N.B.: de depositietijd in de laatste kolom is veel langer (20 uur). Bij lagere temperaturen wordt de stapuniformiteit beter, maar is de depositiesnelheid lager. Het is daarom belangrijk voor elke stof de optimumtemperatuur te vinden waar de depositie nog goed in de spleten gaat maar de snelheid niet te laag wordt.

Bron: Proefschrift J. F. M. Oudenhoven, Technische Universiteit Eindhoven 40

oppervlaktetechnieken september 2013

Meer informatie De volgende VOM Dag van de Oppervlaktetechnologie wordt gehouden op 14 november, te Utrecht, accommodatie de Mereveld.

Holst centre/IMEC www.imec-nl.nl www.holstcentre.com

seal-, magneet-, dompelen filterpompen, filterkaarsen, filterpapier en alle filtermaterialen, kunststof bakken / opslagtanks

Corode Benelux BV

Postbus 854 - 5280 AW, Boxtel tel. 0031 (0)411 685500 - fax 0031 (0)411 686067 corode@corode.nl - www.corode.nl

www.kika.nl Giro 8118

Challenge us!

De echte Low-Bake Daag ons uit en vraag vandaag nog een test aan! info@oxyplast.be

+

Qualicoat - , GSB- , GSB-on-steel gekeurd

+ +

Uitstekende vloeieigenschappen

+ + + +

Goede opslagstabiliteit

+ + + +

Betere UV-bestendigheid dan klassieke Qualicoat-poeders Uitstekende ontgassingseigenschappen Temperatuurstabiel tot 200 °C! Tot 20 % energiebesparend en/of productieverhogend Zeer goede blenching eigenschappen Prima kantendekking Nu eveneens in ďŹ jnstructuur verkrijgbaar Ook ideaal voor ALUMINIUM

oppervlaktetechnieken september 2013

41

Lezing op de Roestvaststaaldagen, sessie Oppervlaktetechniek

Schuurtechniek voor RVS Dominique Gilles, directeur van het Belgische CIBO, beet het spits af met een cursus ‘schuren-101’. “Ik verwacht niet dat u na mijn lezing naar buiten gaat als specialist op het gebied van RVS-afwerking, maar wat ik wil meegeven is een aantal tips om in een korte tijd een veilig en goed resultaat neer te zetten.”

Geen overbodige luxe, want zoals bij menigeen bekend, is het aantal goede slijpers in West-Europa zeer beperkt. Zo vertelde Gilles over een bedrijf waar CIBO regelmatig teruggevraagd wordt om opleidingen te verzorgen. Er is in de regio Brussel waar dit bedrijf staat een jeugdwerkloosheid van 25%, en toch moet dit bedrijf iedere keer met busjes geoefende slijpers uit Frankrijk ophalen.

Oppervlaktetechniek voor paaldanseres

Na een uiteenzetting van verschillende soorten afwerkingen en voorbeelden – met een bijzondere persoonlijke anekdote: het opnieuw afwerken van palen voor paaldanseressen omdat deze te glad waren geschuurd – behandelde Gilles een aantal speciale schuurmaterialen. Met name de samendrukbare of ‘vergevingsgezinde’ materialen verdienen de aandacht. “Onder meer door het afnemende personeelsverloop zijn fabrikanten hiermee op de markt gekomen. Het is een materiaal waarmee ook minder geoefende slijpers uit de voeten kunnen, omdat het letterlijk schuurfouten vergeeft. Je kunt er ook perfect kleine beschadigingen mee wegwerken.” Deze driedimensionale schuurmaterialen bestaan uit een polyester ondergrond met daarop als een soort veerkussentjes een nylon webstructuur met harsgebonden korrels. Hierdoor past het materiaal (en dus de schuurweerstand) zich optimaal aan wanneer het op een werkstuk gedrukt wordt. “Een nadeel is dat de meeste vergevingsgezinde schuurmaterialen trager slijpen dan de conventionele,” voegde Gilles toe.

Met mate

Leerpunten uit de praktijk die volgens Gilles regelmatig terugkeren zijn “matig uw snelheid en matig uw druk”. Langzamer slijpen zorgt voor meer controle over het werkstuk, minder warmteontwikkeling en dus minder slijpfouten en oneffenheden in een vlak materiaal. “Probeer indien mogelijk machines te gebruiken 42

oppervlaktetechnieken september 2013

Dominique Gilles (CIBO) had de openingslezing op de sessie Oppervlaktetechniek, RVS-dagen 2013. (archieffoto vakblad Oppervlaktetechnieken)

met een regelbare snelheid,” aldus Gilles.

Een te hoge druk zorgt voor vroegtijdige slijtage van het schuurmateriaal, een ruwer schuurpatroon en wederom meer warmteontwikkeling en minder controle.

“Waar we vandaan komen” is volgens Gilles ook belangrijk. Dan gaat het bijvoorbeeld om de kwaliteit van een lasnaad. Te dik aangebracht betekent meer slijpwerk en mogelijk te veel warmteontwikkeling.

Te weinig voegmateriaal in een las is niet meer uniform af te werken en maakt corrosie onvermijdelijk.

Chroomverarmde zones bij de las beitsen

Daarnaast adviseerde Gilles om RVS te verwerken in een afzonderlijke ruimte en om een schuurmateriaal niet op verschillende staalsoorten te gebruiken. Dit om contaminatie met andere staalsoorten te voorkomen. “En tussen de schuurstappen door koelen indien mogelijk. Zeker als we hoogglans op RVS willen aanbrengen, anders kunnen we niet komen tot een perfecte hoogglans. Wij koelen altijd met water,” aldus Gilles. Dit riep wat weerstand op in de zaal: “Wij hebben een stuk of vijftien handslijpers aan het werk en nergens een emmer water staan,” vertelde een van de bezoekers. “Ik denk dat we twee zaken door elkaar halen,” reageerde Gilles. “Als we handmatig gaan polijsten en direct achter elkaar de schuurstappen

uitvoeren, dan is de warmteontwikkeling zo hoog dat we tussendoor moeten koelen. Bij machinaal koelen krijg je een doorvoertijd waardoor het werkstuk niet de tijd krijgt om zo warm te worden. Bij kleine werkstukken is het wel noodzakelijk om tussendoor te koelen, voordat je naar de volgende stap gaat.”

Een oppervlaktebehandelingsdeskundige merkte op: “Door lassen ontstaan lokaal chroomverarmde zones. Als er daardoor corrosiebelasting in de gebruiksfase plaatsvindt, moet men beitsen om het materiaal op de oorspronkelijke corrosiebestendigheid terug te brengen. Is er ook aan te geven waar de grens ligt tussen een chroomverarmde zone opnieuw schuren en dus camoufleren, en wanneer het gebeitst moet worden?” “Dat ligt met name aan de gebruikszone,” aldus Gilles. “In een agressieve omgeving zoals de oceaan is passiveren een absolute noodzaak en moeten we met beide technieken werken.

Maar we kunnen niet correct passiveren op RVS indien het mechanische voorwerk ook niet goed is uitgevoerd.”

Armand van Wijck, Aurora Science Communications

Meer informatie dominique.gilles@cibo.be www.CIBO.be

chromitAL TCP

Driewaardige chroompassivering voor aluminium SurTec 650 chromitAL levert een uitstekende corrosiebescherming op ongecoate oppervlakken en verbetert de adhesie van organische coatings.

Ook geschikt voor toepassing op glad en geanodiseerd aluminium. directe vervanging van conventionele hexavalente chroompassivering milieuveilig, gifvrij, eenvoudige toepassing en afvalverwerking voldoet c.q. overtreft MIL-DTL-81706 and MIL 5541 voor absolute corrosieweerstand (= 336 uren tot eerste corrosie vlgs ASTM B-117 neutrale zoutsproeitest) temperatuurbestendigheid tot 100 °C

lage contactweerstand, overeenkomstig electrische geleidbaarheidseisen op aluminiumsubstraten vlgs MIL DTL-81706 class 3 in de praktijk getest op 2024, 2219, 5083, 7075 legeringen en verschillende gietlegeringen geschikt voor dompel-, sproeitoepassing en wisapplicatie voor het bewerken van grote oppervlakken SurTec Benelux B.V. Molenweg 17A NL-5953 JR Reuver Nederland

Tel.: Fax: E-mail: Web:

+31(0)77 308 1590 +31(0)77 476 2033 HeH@surtecbenelux.com www.surtec.com

oppervlaktetechnieken september 2013

43

Wederzijdse versterking door grensoverschrijdend samenwerken

Op zoek naar samenwerkingspartners Het Enterprise Europe Network, actief in 44 landen, is gericht op brede ondersteuning van het MKB bij internationale samenwerking op commercieel, onderzoeksen technologiegebied. In Nederland werken NL Innovatie, NL EVD Internationaal (onderdeel van Agentschap NL) en Syntens samen als Enterprise Europe Network NL. Bij deze organisaties staan adviseurs klaar die bedrijven helpen bij het vinden van zakenpartners in de landen van het netwerk, en zelfs daarbuiten.

23 oktober: Enterprise Europe Network op de Eurofinish Het 2BFUNTEX innovatieseminar annex matchmaking event rond functioneel textiel en textielverwante materialen

wordt georganiseerd in het kader van de FP7 NMP. Coördinatieactie 2BFUNTEX (met als Vlaamse partners UGent en VITO) in samenwerking met het Entreprise Europe Network (EEN) en zal plaatsvinden op woensdag 23 oktober 2013. Deelnemers krijgen de kans om hun nieuwe technologieën en projectideeën te presenteren tijdens het seminar en vervolgens in één-op-één gesprekken met geïnteresseerde partners. Registratie en indienen van samenvattingen van technologieaanbiedingen en vragen zal gebeuren via een specifieke webtool, ter beschikking gesteld door het EEN. Op basis van deze online catalogus kunnen dan gesprekken aangevraagd worden. Meer informatie: http://b2match.eu/eurofinish2013

Enterprise Europe Network hield enkele edities eerder al een seminar plus match making event op de tweejaarlijkse Eurofinish.

(Archieffoto Vakblad Oppervlaktetechnieken)

Enterprise Europe Network hield enkele edities eerder al een seminar plus match making event op de tweejaarlijkse Eurofinish. (Archieffoto Vakblad Oppervlaktetechnieken)

Meer informatie Voor vragen over internationale betrekkingen is Enterprise Europe Network bereikbaar onder nummer 088-444 0 777.

Voor meer informatie over het dienstenpakket wordt verwezen naar www.EnterpriseEuropeNetwork.nl.

Reageren op de hier vermelde technologieaanbiedingen en -verzoeken kan bij: Tom Reijn tel.: 088-602 52 99 tom.reijn@AgentschapNL.nl www.enterpriseeuropenetwork.nl Noot van de redactie: Hieronder volgen de titels en samenvattingen van enkele partnerverzoeken en -aanbiedingen uit de database van Enterprise Europe Network NL. De redactie neemt geen verantwoording voor de voorgestelde oppervlaktebehandelingsconcepten, uitspraken aangaande levensduurverwachtingen, accuraat gebruik van bepaalde vakterminologie voor de betreffende toepassing en dergelijke.

De verstrijkdata zijn indicatief: doorgaans kan enkele weken later nog gereageerd worden.

Grijp uw kansen over de grens Wilt u uw product exporteren of uw innovatie vermarkten in het buitenland? Zoekt u een distributeur, agent of toeleverancier? Zet dan net als de bedrijven uit de Praktijkvoorbeelden op www.agentschapnl.nl/EEN een samenwerkingsverzoek uit via het Enterprise Europe Network. Neem dan contact op met een van onze adviseurs via 088-6028060 of internationaal@info.agentschapnl.nl. Als u bijvoorbeeld op zoek bent naar een zakenpartner in de windenergie, kunt u rechtstreeks contact opnemen met Dirk Jan Hummel, Enterprise Europe Network adviseur bij Syntens via 088-4440139 of dirkjan.hummel@syntens.nl. En zo zijn er meer gespecialiseerde adviseurs.

44

oppervlaktetechnieken september 2013

Stroomvoorziening in Turkije. Deze nog altijd vrij snel groeiende economie moet van steeds meer energie voorzien worden. Ook “volgroeide” economieën zagen de elektriciteitsconsumptie toenemen door het stijgend gebruik van consumentenelektronica zoals plasmaschermen.

Als elektrisch autorijden terrein wint, zal de vraag naar duurzame stroomopwekking vermoedelijk ook toenemen.(Foto: Coating Kennis Transfer, Gouda)

Aluminium-collectoren met selectieve oppervlaktetechnologie Aanbieding uit Turkije, Referentie: 12 TR 99PD 3Q2K, geldig tot 10-09-2013 Samenvatting Een Turks bedrijf is actief in de productie van aluminium-collectoren met selectieve oppervlaktetechnologie die voordelen biedt op het terrein van snelle verwarming en veilig gebruik. De aangeboden technologie levert het hele jaar door stroomproductie. De energieproductieefficiëntie is ook hoog in vergelijking met conventionele zonnecollectoren. Het bedrijf biedt aan onderaannemer/aanbesteder te zijn voor potentiële partners.

Ook is het mogelijk voor het bedrijf om een commerciële overeenkomst met technische ondersteuning te ondertekenen.

Beschrijving partnerverzoek Selectieve oppervlakken worden gebruikt in zonnecollectoren, die de operationele temperatuur en/of de efficiëntie verhogen. Ze profiteren ook van verschillende golflengten van zonnestraling en emitterende straling van het zonne-oppervlak. Gewoonlijk wordt een combinatie van materialen gebruikt voor de vervaardiging van selectieve oppervlakken; in dit geval zijn de twee materialen aluminium en koper.

De Turkse onderneming is het enige bedrijf in Turkije dat aluminium-collectoren met selectieve oppervlaktetechnologie maakt. Het is mogelijk voor het bedrijf om een commerciële overeenkomst

met technische ondersteuning te ondertekenen met bedrijven in huishoudelijke waterverwarming. De potentiële partner zal de Turkse onderneming ondersteunen in het verspreiden van de aangeboden technologie in nieuwe markten. Het Turkse bedrijf zal zowel technische ondersteuning als de technologie leveren. Het is ook mogelijk dat de Turkse onderneming om de aanbesteder/onderaannemer voor de potentiële partner te worden.

zamer.

- Door turbulentie in de vloeistofcirculatie te creëren, wordt elke molecule van de vloeistof in contact gebracht met het oppervlak, waardoor een efficiëntere energieoverdracht wordt bereikt.

- Wanneer de vloeistof inactief is, dat wil zeggen: wanneer er geen circulatie is, stijgt de temperatuur tot 191° C. De hoge druk die tijdens dit proces ontstaat is verre van problematisch.

Innovatieve aspecten - Het bedrijf heeft een volledig geïntegreerde aluminium-extrusiefaciliteit waaronder een ontwerpbureau, gieterij, extrusiefabriek, faciliteiten voor anodiseren en poedercoaten, en mechanischewerkplekken. Daarom kunnen collectoren op maat worden ontworpen; ook frames en montagesystemen kunnen worden vervaardigd.

- De bedrijfsproducten bieden een hoge efficiëntie, snelle verwarming en voordelen voor veilig gebruik.

- De problemen die door lassen kunnen worden veroorzaakt, worden vermeden.

- De platen zijn bestand tegen hoge druk.

- Het systeem is zeer efficiënt dankzij het selectieve aluminium-oppervlak.

- Het kan gemakkelijk op alle soorten sanitaire systemen worden geïnstalleerd.

- Bij blootstelling aan vocht wordt het niet nadelig beïnvloed, zoals bij koperen oppervlaktecollectoren; het is veel duur-

Stadium van ontwikkeling Reeds op de markt, patenten toegekend.

Marktapplicatiekernwoorden - Zonne-energie; - Fotovoltaïsch solair; - Overige solair; - Energiebehoud; - Energie overig.

Gewenste samenwerkingsvorm Technische samenwerkingsovereenkomst, productieovereenkomst. Type partner gezocht: bedrijf. Specifiek werkterrein van de partner: verwarming, zonnepanelen-fabrikant, energie.

Taak die door de partner moet worden uitgevoerd: de potentiële partner zal de Turkse onderneming ondersteunen in het verspreiden van de aangeboden technologie in nieuwe markten, het Turkse bedrijf zal technische ondersteuning bieden en de technologie leveren.

oppervlaktetechnieken september 2013

45

Onttinnen van blikschroot in vast stedelijk afval door hete oxidatie Aanbieding uit Spanje, Referentie: 12 ES 28G2 3QGR, geldig tot 25-09-2013 Samenvatting Een Spaanse onderzoeksgroep heeft een onttinningsprocedure voor stalen containers ontwikkeld door hogetemperatuur-oxidatie, die een aanzienlijke vermindering van het tingehalte bereikt.

De werkwijze is gebaseerd op de controle van de temperatuur en de duur en resulteert in schroot van betere kwaliteit tegen lagere kosten dan andere technieken. Partners die geïnteresseerd zijn in een patentlicentie worden gezocht.

Beschrijving partnerverzoek Thermische onttinning van schroot uit stalen containers, zoals herwonnen uit as en slakken gegenereerd door verbrandingsovens van vast stedelijk afval, wordt momenteel niet op industriële schaal uitgevoerd vanwege de beperkte efficiëntie en het risoco op overoxidatie van het basismetaal.

De onderzoeksgroep heeft een hogetemperatuur-oxidatieproces ontwikkeld dat een belangrijke verbetering in de onttinning bereikt, dankzij een regeling van de temperatuur en de behandelduur van twee opeenvolgende thermische stadia die de kinetiek van zowel oxidatie als diffussie van metallische soorten beïnvloedt. Het resultaat is aanzienlijk en kan het gemiddelde tingehalte efficiënt verminderen.

Oxidatie van het schroot wordt uitge-

46

oppervlaktetechnieken september 2013

voerd op vier verschillende plaatsen van een bewegend cirkelvormig platform waarop reactoren zijn geplaatst. Reactorwanden moeten worden beschermd tegen de hoge temperatuur die het schroot bereikt. De positie van de vier reactoren op het platform maakt gelijktijdige en snelle functie-uitwisseling mogelijk door platformrotatie, zodat een volledige hogetemperatuur-oxidatiecyclus kan worden uitgevoerd zoals vereist door het proces.

In een eerste stap moeten organische coatings van het blik worden gescheiden door oxidatie-ontsteking door heteluchtverwarming. Het gestripte materiaal wordt vervolgens weer verhit onder gecontroleerde omstandigheden, zodat metallische verbindingen aan het blikoppervlak worden geoxideerd. Na elk van deze fasen wordt een mechanisch schurende behandeling toegepast op het hete schroot, om afvalstoffen die in de stripfase zijn gegenereerd op te tillen en te reinigen. De thermische stappen van het proces worden uitgevoerd in reactoren die stroom- en temperatuurbeheersing van de oxiderende gassen mogelijk maken.

Oppervlaktereiniging van schroot wordt anderzijds uitgevoerd met mechanische apparatuur met schuur- en hamerinstrumenten, die het losmaken van non-metallisch materiaal vergemakkelijken.

Verwarming, temperatuurcontrole en koeling vereisen dat het schroot tegen overoxi-

datie wordt beschermd. De kans op dit fenomeen is vrij groot vanwege de hoge temperatuur die de metalen delen bereiken in de aanwezigheid van voortdurend ververste en zuurstofrijke lucht.

Innovatieve aspecten - Hogetemperatuur-onttinning verhoogt de kwaliteit van het schroot in vergelijking met andere versnipperings- en reinigingstechnieken.

- Het resulterende materiaal is vergelijkbaar met wat wordt verkregen uit het strippen met bijtende soda en elektrolyse, bij aanzienlijke lagere kosten.

- Als belangrijkste resultaat van dit proces, kan het onttinde en versnipperde schroot commercieel worden geëxploiteerd, met tinoxide als secundair product.

Stadium van ontwikkeling Patent(en) aangevraagd maar nog niet toegekend.

Marktapplicatiekernwoorden - Verontreiniging; - Recycling.

Gewenste samenwerkingsvorm Type partner gezocht: industrieel. Specifiek werkterrein van de partner: metallurgie. Taak die door de partner moet worden uitgevoerd: industrieel plan om een recyclage-installatie te bouwen.

Technische of R&D-partners met bewezen expertise in coatings gezocht om een innovatieve coating te ontwikkelen Verzoek uit Frankrijk, Referentie: 12 FR 37M3 3QI7, geldig tot 28-09-2013 Samenvatting Een Frans MKB met hoofdactiviteit in het formuleren en produceren van coatings voor voedselbereidingsapparatuur wil nieuwe coatings ontwikkelen.Huidige stadium van ontwikkeling: bedrijf is op zoek naar producten die reeds op de markt zijn of naar partners met bewezen expertise in coatings. Afhankelijk van het stadium van ontwikkeling, is het bedrijf op zoek naar een gezamenlijke verdere ontwikkeling, het testen van nieuwe toepassingen, aanpassing aan specifieke behoeften, commerciële overeenkomsten met technische ondersteuning of kennisoverdracht.

Beschrijving partnerverzoek Het Franse MKB, met hoofdactiviteit en brede kennis in het formuleren en produceren van coatings, is op zoek naar partners die kunnen helpen bij de ontwikkeling van nieuwe coatings.

De coatings worden aangebracht op verschillende substraten die worden gebruikt in de voedingsindustrie. Deze coatings kunnen op een vlakke of op een gebogen/ronde plaat worden afgezet.

Media die door het bedrijf worden gebruikt zijn voornamelijk: aluminium, glasvezel en roestvast staal. In sommige uitrusting kan de gecoate plaat geperforeerd zijn.Eindgebruikers van deze

gecoate substraten werken bij verschillende temperaturen, van koude (onder 0° C) tot warme (boven 100° C). Huidige stadium van ontwikkeling: bedrijf is met belangstelling op zoek naar producten die reeds op de markt zijn of naar partners die een bewezen expertise in coatings hebben.

Het bedrijf staat ervoor open om met partners verschillende soorten samenwerking te bekijken: - Als producten al op de markt zijn, of als ze al in het laboratorium zijn getest: werken aan een handelsovereenkomst met technische ondersteuning.

- Als de producten of de formulering nog in ontwikkeling zijn, zal overdracht van knowhow en verdere gezamenlijke ontwikkeling worden gevraagd.

- Als de partner een grote expertise en bewezen knowhow in coatings heeft, en alleen werkt als formuleerder of actief is op R&D-gebied, kan overdracht van kennis over nieuwe grondstoffen de samenwerkingsroute zijn.

Technische specificaties Partners met expertise in coatings (ook op medisch, biomedisch, biotechnologisch, nanotechnologisch, chemisch, luchtvaartgebied) worden gezocht.Aan het eind van de ontwikkeling (of als het product al op de markt is) moet de ontwikkelde coating aan

de volgende voornaamste eisen voldoen: - Anti-aanbaklaag; - Bestand tegen ingrediënten (bloem, suiker, eieren, olie, zout) en afwasmiddelen; - Coating moet veerkrachtige slijtvastheid bezitten; - Coating moet een goede mechanische stabiliteit tijdens het kookproces en een goede weerstand tegen hoge temperaturen vertonen; - Coating moet duurzaam zijn.

Stadium van ontwikkeling Ontwerpfase, copyright.

Gewenste samenwerkingsvorm Handelsovereenkomst met technische ondersteuning, technische samenwerkingsovereenkomst, productieovereenkomst. Type partner gezocht: industrieën, fabrikanten, R&D-laboratoria en academici. Specifiek werkterrein van de partner: coating en/of voedseluitrusting.

Taak die door de partner moet worden uitgevoerd: producten en R&D-expertise of knowhow volgens de technische specificaties leveren, ondersteuning op de technische aspecten geven, en klaar zijn om de producten te ontwikkelen of aan te passen aan de eisen/behoeften van de vragende partij.

Antislipoppervlak voor dienbladen Verzoek uit Zweden, NL Ref: INT-BR-53927, BBS Ref: 20120706029, geldig tot 12-10-2013 Samenvatting Een MKB gevestigd in Zuidoost-Zweden, Noord-Europa’s grootste producent van profilerings-, cadeau- en diner-dienbladen, is op zoek naar onderaannemers van een antislip-toplaag. De laag/het materiaal is bij voorkeur transparant en bestand tegen spoelen en afwassen. Het bedrijf zoekt ook onderaannemers van melamine-gebaseerde componenten (deklagen, lijmen) en decoraties voor zijn dienbladen.

De producten, bijvoorbeeld houten dienbladen, onderzetters en snijplanken, zijn van hoge kwaliteit. De bladen hebben een melamine-gebaseerde oppervlak die bestand is tegen hitte, alcohol en afwasmiddelen. Ze worden ook geleverd aan bedrijven die actief zijn in de bedrijfsprofilering en reclame. Alle producten worden op maat gemaakt en ontworpen, en zijn eigendom van de klanten.

Stadium van ontwikkeling Ontwerpfase, copyright.

Gewenste samenwerkingsvorm De gezochte partner is een fabrikant of distributeur van een coating of antislipmateriaal, bij voorkeur doorzichtig, dat kan worden aangebracht tijdens of na het productieproces van de houten bladen, die uit vele lagen berkenfineer bestaan en onder verhitting en hoge druk worden geproduceerd. Ook gezocht worden onderaannemers van melaminegebaseerde componenten, zoals deklaag, lijm en decoratie.

oppervlaktetechnieken september 2013

47

Het space shuttle-tijdperk mag dan voorbij zijn, de ontwikkelingen in de oppervlaktetechnologie gaan onverminderd verder!

Nieuw driewaardig aluminiumconversie-coatingproces met corrosieweerstand – ook voor ruimtevaartlegering 2024 Aanbieding uit Israël, Referentie: 12 IL 80ER 3PWZ, geldig tot 14-09-2013 Samenvatting Een bekende Israëlische private onderneming, met een achtergrond in metaalafwerking, onderhoud, industriële reiniging en metaalbewerkingschemicaliën en hun toepassingen, biedt een nieuwe driewaardig aluminiumconversie-coatingproces aan met corrosieweerstand – ook voor ruimtevaartlegering 2024.

Het bedrijf is op zoek naar technische samenwerking, commerciële overeenkomsten met technische ondersteuning, licentie- en joint-ventureovereenkomsten.

Beschrijving partnerverzoek Alle metalen oppervlakken vereisen voorbehandeling voorafgaand aan de toepassing van prestatieverhogende coatings. De voorbehandeling van aluminiumlegeringen voor het lakken is fundamenteel voor het bereiken van een goede hechting en een superieure weerstand tegen corrosie. De sleutel tot succesvolle aluminumverwerking is het begrijpen van de te verwerken legering en van de uiteindelijke prestatievereisten, om vervolgens een geschikt voorbehandelingsproces te kunnen gebruiken.

Chemische behandelmethoden omvatten het gebruik van gepatenteerde alkalische reinigers, zure fosfaten en op

48

oppervlaktetechnieken september 2013

zeswaardig chroom gebaseerde chromaatoplossingen.

Veel van deze methoden zijn aanvechtbaar geworden vanwege de toegenomen regulering van gevaarlijke stoffen, de toenemende beperkingen van afvalverwerking en de noodzaak om concurrerend te blijven door middel van proceskostenreductie.

Het Israëlisch bedrijf, gespecialiseerd in ‘slimme’ chemicaliën voor de gehele industrie, heeft een nieuw driewaardig aluminiumconversie-coatingproces ontwikkeld om 168 uur te halen in het zoutsproeikabinet (corrosietesten in kunstmatige atmosferen) voor alle aluminiumlegeringen, inclusief luchtvaartlegering 2024. Het proces gebruikt nieuwe technologie als ecologisch alternatief voor de traditionele chemische behandeling en voldoet volledig aan ROHS (Restriction of Hazardous Substances).

Innovatieve aspecten - Het proces staat voor 168 uur, ook op 2024-legering.

- Het product zal niet verdampen en kan opnieuw worden gebruikt.

- Het proces voldoet aan ROHS. Voornaamste voordelen Het mogelijk maken en verbeteren van coatingprestatie met ruimtevaart AL2024.

Stadium van ontwikkeling Getest in het veld, geëvalueerd, geheime kennis.

Marktapplicatiekernwoorden - Bijzondere en prestatiechemicaliën; - Chemicaliën en materialen; - Coatings and lijmen; - Industriële chemicaliën; - Overige chemicaliën en materialen (niet elders geclassificeerd).

Gewenste samenwerkingsvorm Joint-ventureovereenkomst, licentieovereenkomst, handelsovereenkomst met technische ondersteuning, technische samenwerkingsovereenkomst, productieovereenkomst. Type partner gezocht: industrie. Specifiek werkterrein van de partner: metaalafwerkingsdiensten, chemicaliën voor metaalbehandelingsleveranciers, distributeurs voor het ondersteunen van het product. Taak die door de partner moet worden uitgevoerd: implementatie van de technologie volgens overeenkomsten, deze aanpassen aan de specifieke behoeften, samenwerking in technische consultancy en kwaliteitscontrole, enzovoort.

Depositie, coaten en sandwichen van ‘onverenigbare’ metalen, carbiden en kunststoffen bij hoge snelheid Aanbieding uit Verenigd Koninkrijk, NL Ref: INT-TO-57318, BBS Ref: 12 GB 4103 3R2I, geldig tot 23-11-2013 Samenvatting Een Britse starter heeft een door laser ondersteunde cold spray-methode ontwikkeld. Niet alleen is het proces sneller en goedkoper dan gangbare methoden – nog belangrijker is dat alle geteste metalen en legeringen tot nu toe samensmelten. Ook kunnen carbiden en anorganische stoffen worden afgezet of ‘gesandwiched’ op kunststoffen en andere metalen. Dit opent onbegrensde mogelijkheden voor oppervlakken van hoge kwaliteit in de industriële productie en elders. Europese MKB’s worden uitgenodigd voor aanpassing aan specifieke behoeften en productie, maar ook voor R&D-projecten.

Beschrijving partnerverzoek Coating van metalen met andere metalen is wijdverspreid, om producten verbeterde eigenschappen te geven.

Vanwege de verschillende fysische eigenschappen van metalen zijn alleen bepaalde paren haalbaar. Het zou zeer wenselijk om een metaal met een laag smeltpunt te coaten of versmelten met een metaal met een hoog smeltpunt, voor thermische weerstand. Voorbeelden van verbeterde eigenschappen zijn sterkte, corrosiebestendigheid, biocompatibiliteit, brandwering enzovoort. Cold spray is een in de jaren ’80 ontwikkelde methode, waarbij vaste poeders worden versneld in supersonische gasstralen bij hoge snelheden. De poeders en het substraat kunnen dan nogal verschillende eigenschappen hebben. Bij botsing met het substraat ondergaan deeltjes plastische vervorming en hechten ze aan het oppervlak. Hoewel toegepast in verschillende sectoren, wordt het proces tegengehouden door de kosten, met name van katalysatoren, bindmiddelen en helium als dragend gas.

Een spin-off van een vooraanstaand Brits onderzoeksinstituut heeft nu de beperkingen van cold spray verminderd door laser-ondersteunde depositie. Ten eerste zijn de kosten omlaag gebracht.

Stikstof wordt in plaats van helium gebruikt. De zuivere materiaaldeeltjes worden verzameld in een cycloonschei-

der en hergebruikt. Belangrijker is dat het voorverwarmen van het substraat met een laser resulteert in smeltbad van materialen waarvan gedacht werd dat ze onverenigbaar waren. Het instituut en het bedrijf hebben industrieel relevante metalen, legeringen en carbiden uitgeprobeerd, zoals staal, aluminium, koper, titaan, wolfraamcarbide-kobalt en zelfs siliciumcarbide.

Het slagingspercentage is tot dusverre 100% en er is geen theoretische grens aan de gebruikte metalen. Een limiet is wel dat het substraat niet keramisch kan zijn.

Het kan echter een van de wijdverbreide kunststoffen zijn. De dikte van de afzetting varieert van enkele tientallen micrometers tot tientallen millimeters. Ook meerlaagse ‘sandwiches’ zijn haalbaar.

Innovatieve aspecten De technologie maakt het afzetten, coaten en ‘sandwichen’ van alle metalen en legeringen, maar ook van carbiden en anorganische stoffen, mogelijk.

Dit maakt voorheen ondenkbare coatings en composieten met verbeterde eigenschappen tegen een lagere kostprijs mogelijk.

De technologie heeft zich bewezen in samenwerking met twee grote multinationals. Aangezien de snelheid en kwaliteitscontrole zijn geëvolueerd, zijn ze nu op zoek naar samenwerkingsverbanden rond serieproductie (of hergebruik) van producten en componenten met toegevoegde waarde. De direct beschikbare geometrieën zijn vlak en cilindrisch, maar de ontwikkeling gaat richting gerobotiseerde depositie op alle assen.

Gewenste samenwerkingsvorm Handelsovereenkomst met technische ondersteuning, productieovereenkomst. Type partner gezocht: industrie.

Specifiek werkterrein van de partner: productie in verschillende sectoren.

Taak die door de partner moet worden uitgevoerd: Europese MKB’s worden uitgenodigd om aanpassing aan specifieke behoeften, uitvoering en gezamenlijke R&D te bespreken.

Stadium van ontwikkeling Getest in het veld, geëvalueerd, patenten aangevraagd maar nog niet toegekend.

Marktapplicatiekernwoorden - Industriële apparatuur en machines; - Bijzondere metalen (inclusief processen voor het werken met metalen).

oppervlaktetechnieken september 2013

49

terugblik

Ook promotie maken: je producten in een vijvertje voor je bedrijf uitstallen.

Promotie Een vakbeurs is er voor de promotie van je product, je bedrijf, maar wat mij betreft ook voor het vakgebied als geheel. Zowel voor standhouders als bezoekers is het dan een geslaagde dag.

Als je net zelf promotie hebt gemaakt, hangt de vlag al in top bij bínnenkomst, natuurlijk.

Dik anderhalf jaar, sinds de lancering van vakblad Procesinfra Uptime ben ik tegelijk hoofdredacteur en eindredacteur (van Oppervlaktetechnieken) geweest. Dat lijkt misschien erg op elkaar, maar dat is het zeker niet. Net als d’tjes en t’tjes taalkundige onbenulligheden lijken, kan het ineens een enorm verschil maken.

Spel maar eens ‘verbandtrommel’ met een ‘d’ in plaats van ‘dt’!

En wat is dan het verschil? Zoals ik op mijn 12,5-jarig bedrijfsjubileum in november zal uitleggen, waar ik een lezing geef over de toekomst van vakbladen, richt een eindredacteur zich vooral op de afzonderlijke editie, en de hoofdredacteur op de hele kleur en toon, ja zelfs de koers en positionering. Concreet: met het interdisciplinaire vakblad voor instandhouding en beschikbaarheid van technische systemen Procesinfra Uptime doe ik ook de doelgroepbereiking en het internetbeleid. Sinds deze editie ben ik niet meer eindredacteur maar hoofdredacteur van Oppervlaktetechnieken. Dus dat gaat een hoop bomen kosten.

50

oppervlaktetechnieken september 2013

Nou, dat ook weer niet, want we gaan ook een hedendaagse mix van print en online nastreven. De ervaringen met de Procesinfra Uptime, die zich richt op de maintenancesector, dus onderhoud aan procesinstallaties en dergelijke, zullen de komende anderhalf jaar zeker ten goede komen aan Oppervlaktetechnieken! De jonge generatie doet álles via internet. Die mogen we niet mislopen, want kotertjes moeten uiteindelijk wel coatertjes willen worden!

Zo wordt het vakgebied Materiaalverduurzaming maximaal uitgedragen. Zodat we niet als kostenpost gezien worden, maar als waardevolle bijdrage aan de Nederlandse verdiencapaciteit.

Dat is nog eens promotie!

Edward Uittenbroek Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl

Brancheregister

Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts d 330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar d 305,- ongeacht het aantal rubrieken. Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 / vincent@jetvertising.nl

advies projectbureau / oppervlaktebehandeling- / coatingindustrie

afvoer gevaarlijk afval

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

adviesbureaus energiebesparing

Van Beek Ingenieurs BV tel. 026-3127000, fax: 026-3515117 info@vanbeek.com, www.vanbeek.com

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

bakken, kunststof C.K.B.Boxtel tel. 0411- 682939

C&T Technics tel. 0413-331083, fax 0413-331195 info@ct-technics.nl www.ct-technics.nl

Kluthe Benelux BV tel: +31 (0)172-516 000 fax: +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

beitsen/passiveren MEPACO B.V. tel. 071-5892863 Schröder Plating Service tel. 0546-681170, fax 0546-681003

anoden (titaan)

Mavom BV tel. 0172-436361, fax 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl Mavom BV tel. 0172-436361, fax 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl Sir John b.v. tel. 0182-396931 fax 0182-396937 info@sir-john.nl, www.sir-john.nl

MAGNETO Special Anodes BV tel. 010-2620788, fax 010-2620201 www.magneto.nl

anodezakken

De Veer Plating Supplies - Den Bosch tel. 06 5433 8904, www.deveerps.nl

EnviroChemie bv tel. +31 (0)23 542 69 13 fax. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

anodiseer (ophangrek.)

MEPACO B.V. tel. 071-5892863 Schröder Plating Service tel. 0546-681170, fax 0546-681003

Afvalwaterbehandelinginstallaties

Ondeo Industrial Solutions BV tel. 077-3231231, fax 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com www.ondeo-is.com

Drent Techniek B.V. tel. 076-5017270, www.drenttechniek.nl

afzuiginstallaties

anodemanden (titaan) Ploum Engineering tel. 0412-630097 Fax 0412-645019 www.ploumengineering.nl info@ploumengineering.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

chemicaliën/opp. beh.

Vecom Metal Treatment BV tel. 010-5930299, fax 010-5930225 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl

B & B Coating Techniek tel. 053-4357707 www.bb-coating-techniek.nl

anodiseer (installaties)

brandwerende / brandvertragende coatings

anodiseren (afdekmaterialen)

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

Vecom Metal Treatment BV tel. 010-5930299, fax 010-5930225 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl

beschermkapjes, pluggen, tape

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

chemisch / technisch reinigen

Vecom Metal Treatment BV tel. 010-5930299, fax 010-5930225 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl

chemisch nikkel Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111, fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

MacDermid Benelux B.V. tel. 076-5021940, fax 076-5034876 www.macdermid.com/industrial

coatinginstallaties service & onderhoud

www.emotech.nl / tel: 053-4301500 HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

Renztech tel. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl

oppervlaktetechnieken september 2013

51

Droogapparatuur

IST Benelux bv tel. 055-5050014 www.ist-uv.nl, info@bnl.ist-uv.com

haken

tel. 0497-339384 fax 0497-381593 info@hendor.com / www.hendor.com

galvano automaten

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

www.renztech.nl elektrostatisch poederspuiten, installaties Drent Techniek B.V. tel. 076-5017270, www.drenttechniek.nl MSP Systems BV tel. 053-4303937, www.mspsystems.nl

Wagner Systemen Nederland tel.030-2410688, fax.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

LBtec Indufinish BV tel. 0591-630003 www.lbtecindufinish.com

galvanotechniek, glansmiddelen

elektrostatisch natlakken

Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111 fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

WSB Finishing Equipment BV Utrecht: 030-2414155 Wolvertem: 02-2694675 www.wsb-wagner.eu

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Surtec Benelux BV tel: (077) 308 15 90, fax: (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com www.surtec.com

Filter Service Heerenveen tel. 0513-633900 fax 0513-633888 info@filterservice.nl www.filterservice.nl

galvanotechniek, installaties

filters (andreae, columbus industries)

glasparelstraalcabines

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161 fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

Enthone B.V. tel. (+31)73 62 80 111 fax (+31)73 62 19 283 www.enthone.nl

Hittebestendige en non-stick coatings

AHC Benelux B.V. tel. 040-2507607, fax 040-2512287 info.eindhoven@ahcbenelux.nl

Vecom Metal Treatment BV tel: 040-2507607 vmt@vecom.nl, www.vecom.nl

kleur & glans

Gullimex B.V. tel. 074-2657788

kleurenwaaiers Hellema Kleur kaarten Harderwijk The Netherlands

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

l uw Voor a aties esent r p r u e kl aaiers w & n kaarte or Ral ook vo WWW.HELLEMAKLEURKAARTEN.NL

industriële luchtbehandeling en warmteterugwinning

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

Corode tel. 0411 - 68 55 00

52

industriële en synergetische oppervlaktebehandeling op alle metalen

Kunststoflakken

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

filters & pompen

Mefiag Filters & Pumps B.V. Heerenveen tel. 0513-630230, fax 0513-632233 info@mefiag.com / www.mefiag.com

Railtechniek van Herwijnen b.v. tel. 0344-616363, fax. 0344-611072 info@railtechniek.nl www.railtechniek.nl

Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111 fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

Magistor B.V. tel. 0548- 519401, fax 0548-517619 www.magistor.nl / info@magistor.nl

Mavom BV tel. 0172-436361, fax 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

keramisch parelen

hardchroom baden (kunststof)

filters

Kluthe Benelux BV tel: +31 (0)172-516 000 fax: +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

hangbaansystemen

Rasco Verfspuitapparatuur tel. 010-4370166, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl MacDermid Benelux B.V. tel. 076-5021940, fax 076-5034876 www.macdermid.com/industrial

industriële reiniging

Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

oppervlaktetechnieken september 2013

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

laagdiktemeters

marine coatings / Scheepvaartlakken

Gullimex B.V. tel. 074-2657788

Helmut Fischer Meett. BV Tarasconweg 10, Eindhoven tel. 040-2482255, fax 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

metaal oppervlaktebehandeling

Verlab-Oxford Instruments tel. 0162-320633, fax.0162-322907 info@verlab.nl, www.verlab.nl

lakstraten

www.belmeko.be tel. +32 5083 1183

CZL Tilburg BV tel. 013-5703370, fax 013-5704906 info@czltilburg.nl / www.czltilburg.nl

Multinal Group Oppervlaktebehandelingen en industriële reiniging tel: 0294-466 687 fax: 0294-418 410 info@multinal.com, www.multinal.com

natlakspuitapparatuur

Nordson Benelux B.V. Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht tel. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

Paint It The Application Company tel: 0318-643 260, fax: 0318-643 042 www.paintit.nl / info@paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur tel. 010-4370166, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

WSB Finishing Equipment BV Utrecht: 030-2414155 Wolvertem: 02-2694675 www.wsb-wagner.eu

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

Surface Treatment Ned. Maasbracht, tel. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

C&T Technics tel. 0413-331083, fax 0413-331195 info@ct-technics.nl, www.ct-technics.nl

Thermo-Clean N.V.België tel. 0032-13539060

ontvettingsinstallaties

Kermad Machinebouw bv info@kermad.nl, www.kermad.nl

Metalas Cleaning Systems BV tel. 010-4356036, fax 010-2340415 info@metalas.com, www.metalas.com

ontvettingsmiddelen M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

ontlakken (in loon)

naverbrandingsinstallaties

Enthone B.V. tel. (+31)73-6280111 fax (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

MacDermid Benelux B.V. tel. 076-5021940, fax 076-5034876 www.macdermid.com/industrial

moffelovens Glasbeek Finish B.V. tel. +31 (0)182 612988 fax +31 (0)182 611193

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507 www.emotech.nl / tel: 053-4301500

natlak Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

lijmspuitapparatuur

WSB Finishing Equipment BV Utrecht: 030-2414155 Wolvertem: 02-2694675 www.wsb-wagner.eu

Schaepman’s Lakfabrieken BV tel. 0384211345 / fax 03842210801 info@schaepman.nl www.schaepman.nl

natlakken (afdekmaterialen)

onderhoud aan straalinstallaties en werpstralers

Renztech tel. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl www.renztech.nl

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.com

Rösler Benelux B.V. Tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Surtec Benelux BV tel: (077) 308 15 90 fax: (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com www.surtec.com

ophanghaken voor lakstraten/poedercoaten

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

ontbramen EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com Rösler Benelux B.V. Tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

oppervlaktetechnieken september 2013

53

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

Glasbeek Finish B.V. tel. +31 (0)182 612988 fax +31 (0)182 611193

poederlakken/poedercoatings MEPACO B.V. tel. 071-5892863

Ophangrekken voor Galvano en Laktechniek Schröder Plating Service tel. 0546-681170, fax 0546-681003

LBtec Indufinish BV tel. 0591-630003 www.lbtecindufinish.com AkzoNobel Powder Coatings Benelux tel: +32 (0)2 254 77 51 fax: +32 (0)2 254 77 57 www.akzonobel.com/powder MSP Systems BV tel. 053-4303937, www.mspsystems.nl

ovens

www.belmeko.be tel. +32 5083 1183

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems tel. 0344-620662, fax 0344-617079 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

Wagner Systemen Nederland tel.030-2410688, fax.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

poederspuitinstallaties

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

Glasbeek Finish B.V. tel. +31 (0)182 612988 fax +31 (0)182 611193

Teodur BV tel. +32 13539095, fax +32 13539080 powdercoating@bel.dupont.com www.coatingsolutions.dupont.com

TIGER Coatings Belgium bvba tel: +32(0)89700016 fax: +32(0)89567858 www.tiger-coatings.com

poederspuitapparatuur Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

poedercoating (afdekmaterialen)

Horsterweg 221, 5928 ND Venlo tel:077-3968149, fax:077-3969737 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

54

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

LBtec Indufinish BV tel. 0591-630003 www.lbtecindufinish.com

pompen (magnetisch aangedreven)

Schaepman’s Lakfabrieken BV tel. 0384211345 / fax 03842210801 info@schaepman.nl www.schaepman.nl

pvd coatings

Dekracoat tel. 040 262 80 70 info@dekracoat.nl / www.dekracoat.nl

reinigingsinstallaties

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

Kermad Machinebouw bv info@kermad.nl, www.kermad.nl

Corode tel. 0411-685500

protective coatings

Metalas Cleaning Systems BV tel. 010-4356036, fax 010-2340415 info@metalas.com, www.metalas.com

MSP Systems BV tel. 053-4303937, www.mspsystems.nl

Nordson Benelux B.V. Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht tel. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

Wagner Systemen Nederland tel.030-2410688, fax.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

poederspuitcabines EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

PPG Protective & Marine Coatings Merken: Sigma Coatings en Amercoat Kopraweg 35, 1047 HA Amsterdam tel. 020-4075092, fax 020-4075059 infopcbenelux@ppg.com www.ppgpmc.com

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 www.petsonpaints.com info@petsonpaints.com

Rösler Benelux B.V. Tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

shotpeenen

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net www.belmeko.be tel. +32 50.83.11.83

oppervlaktetechnieken september 2013

spuitcabines

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161, fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

www.belmeko.be tel. +32 50.83.11.83

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507 Sybrandy B.V. Amersfoort tel. 033-4545666, fax 033- 4655561 www.sybrandy.nl Glasbeek Finish B.V. tel. +31 (0)182 612988 fax +31 (0)182 611193

Verhoeven BV tel. 0495 – 592 210 / fax. 0495 – 588 881 www.oppervlaktebewerking.com verhoevenbv@online.nl

Magistor B.V. tel. 0548- 519401, fax 0548-517619 www.magistor.nl / info@magistor.nl

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

straalinstallaties Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Holtrop & Jansma B.V. Dokkum tel. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

www.agtos.com Distributie Nederland: De Ploeg Techniek BV tel. +31 (0)492 539 812 www.deploegtechniek.nl

Clemco Straalapparatuur tel. 010-4370592, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

tel: +32 9218 7180, fax: +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

straalkasten

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161, fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

stralen (afdekmaterialen)

Hevami Oppervlaktetechniek tel. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161 fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

straalmiddelen

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

Holland Mineraal B.V. tel. 0570-621161 / fax 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

EPSI Europe BV tel.010-4150155, fax 010-4154099 ask-it@epsi-europe.com www.epsi-europe.com

Sybrandy B.V. Amersfoort tel. 033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

straalcabines

Sybrandy B.V. Amersfoort tel. 033-4545666, fax 033- 4655561 www.sybrandy.nl Straalmiddel Nederland Wheelabrator-Allevard Holland tel. 0341 563831, fax 0341 494114

HangOn B.V. tel. 077-3999630, fax 077-3988419 info@hangon.co, www.hangon.co

tanks (kunststof) Vacuümstraalapparatuur tel. 078-6418050, fax 078-6418059 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

C.K.B. Boxtel tel. 0411-682939 tel +32 9218 7180, fax +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu Drent Techniek B.V. tel. 076-5017270, www.drenttechniek.nl

Micropeen Benelux B.V. Ridderkerk, tel. 0180-463300 Eurogrit B.V., Papendrecht tel. 078-6546770, fax 078-6449494 info@eurogrit.com, www.eurogrit.com

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

LBtec Indufinish BV tel. 0591-630003 www.lbtecindufinish.com Hevami Oppervlaktetechniek tel. 0413-376602 www.straalmiddelen.nl

oppervlaktetechnieken september 2013

55

temperatuurregistratie & analyse

verwarmingselementen (teflon) BESCHERMING EN KLEUR

Gullimex B.V. tel. 074-2657788

titaan (bevestigings-) materialen

www.rotocoat.nl info@rotocoat.nl Dé Duplexspecialist met: - eigen transport - één aanspreekpunt - één factuur - één garantieverlener

verhuizingen van coatinginstallaties

MEPACO B.V. tel. 071-5892863

transportsystemen Renztech tel. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl www.renztech.nl

Corode tel. 0411-685500

verwerking afvalstromen

Ondeo Industrial Solutions BV tel. 077-3231231, fax 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com www.ondeo-is.com

voorbehandelingsinstallaties

EnviroChemie bv tel. +31 (0)23 542 69 13 fax. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl Eurowater BV tel. 088-0005000 www.eurowater.nl

Lubron Waterbehandeling BV tel. 0162-426931, www.lubron.eu

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

verfspuitapparatuur Railtechniek van Herwijnen b.v. tel. 0344-616363, fax. 0344-611072 info@railtechniek.nl www.railtechniek.nl

twee-componenten apparatuur

WSB Finishing Equipment BV Utrecht: 030-2414155 Wolvertem: 02-2694675 www.wsb-wagner.eu

www.belmeko.be tel. +32 50.83.11.83 CAP Industrial B.V. tel- 010-4374737, fax-010-2623190 info@cap-industrial.nl www.cap-industrial.nl

Paint It The Application Company tel: 0318-643 260, fax: 0318-643 042 www.paintit.nl / info@paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur tel. 010-4370166, fax 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

www.emotech.nl / tel: 053-4301500

Energy Partners Systems B.V. tel. 026-4720350, fax 026-4721507

Glasbeek Finish B.V. tel. +31 (0)182 612988 fax +31 (0)182 611193

MAGNETO Special Anodes BV tel. 010-26207 88, fax 010-2620201 www.magneto.nl

Ondeo Industrial Solutions BV tel. 077-3231231, fax 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com www.ondeo-is.com

werpstralers

Hevami Oppervlaktetechniek tel. 0413-376602 www.straalmachines.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

UV en EBC Lak

Technospray Spuitapparatuur tel: 0168-382111, fax: 0168 380780 info@technospray.nl www.technospray.nl

WSB Finishing Equipment BV Utrecht: 030-2414155 Wolvertem: 02-2694675 www.wsb-wagner.eu

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV tel. +31 (0)10 24 373 99 88 m. +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

verduurzamen van metaal

verwarmings- en koelelementen (titaan en rvs)

SLF Oberflächentechnik GmbH info@slf.eu, www.slf.eu

Rösler Benelux B.V. tel. 0412-646600, fax. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Sybrandy B.V. Amersfoort tel.033-4545666, fax 033-4655561 www.sybrandy.nl

waterbehandeling tel: +32 9218 7180, fax: +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

MEPACO BV tel. 071-5892863

verwarmingselementen Corode tel. 0411-685500

56

Rippert Benelux B.V. Oslo 10 2993 LD Barendrecht Nederland tel: +31 (0)180 645 281 fax: +31 (0)180 645 282

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV tel. 0413-244444, fax 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

www.nedcoat.nl, info@nedcoat.nl Nedcoat beschermt en decoreert metaal door middel van anodiseren, duplex, natlakken, poedercoaten, thermisch verzinken, Anografic®, Geomet®, en Opti-Coat®

LBtec Indufinish BV tel. 0591-630003 www.lbtecindufinish.com

oppervlaktetechnieken september 2013

BWT Nederland B.V. tel. +31 (0)88 750 90 00 fax +31 (0)88 750 90 90 www.bwtnederland.nl