TechniShow Magazine editie 6 van 2023

U i t g a v e v a n F P T- V I M A G jaargang 19 | editie 6 | december 2023

ALLES MOET WIJKEN VOOR DE MACHINE BIJ ASML STRATEGISCHE AANPAK ONZEKERHEDEN MAAKINDUSTRIE NOODZAKELIJK 1 | TSM editie 6

HULP NODIG BIJ DIGITALISERING? VRAAG HET DE EINDHOVENSE TOEKOMSTFABRIEK

STETEC EIST EFFICIËNTIE BIJ FINISHING PRECISIEPLAATWERK

KOMT U ONS IN 2024 WEER BEZOEKEN OP DE TECHNISHOW? Bestel alvast uw toegangskaart via de QR code.

2 | TSM editie 6

Wennen

THEMA: SLIM VERBINDEN

Over honderd dagen is TechniShow 2024. Ik heb er zin in, en de industrie lijkt er ook wel naar uit te kijken, als ik hoor dat driekwart van de vloeroppervlakte gevuld is. Heel industrieminnend Nederland zal er zijn. De Nederlandse politiek dus niet, want die houden niet van industrie.

En dus? Dus hobbelen demissionair premier Mark Rutte en demissionair minister van Economische Zaken Adriaansens naar de Verenigde Staten, als onderdeel van een handelsmissie. Want chips zijn de nieuwe olie, volgens VNO-NCW-voorzitter en missieleider Ingrid Thijssen. En ze signaleert dat ‘Nederland’ goed is in chips en “Als je in deze sector goed bent, dan heb je macht”, zegt ze.

Nederland heeft macht? Mevrouw Thijssen denkt in macht?

Als de ASML-casus die Hijink heeft beschreven iets leert, is dat het ASML niet om macht gaat. Het gaat ASML om focus.

Om het doelen zetten en halen. En ASML kan die doelen alleen maar halen door samen te werken. Met Europese spelers als Zeiss en Trumpf, maar ook met lokale en regionale partners. Zonder elkaar zijn ze niets. Dat is niet denken in macht, dat is denken in ketens.

Er is een opvallende afwezige bij de reis naar Silicon Valley.

U had het al geraden: Peter Wennink, CEO van ASML zelf.

Hilarisch toch? Bij de opening van TechniShow 2022 zei Wennink: “Je kunt niet alles alleen. Je moet de handreiking naar je partners doen. Je moet samenwerken, met name internationaal.”

Ja, Den Haag. ASML komt wel naar Utrecht voor TechniShow.

Veel plezier in Silicon Valley. Maar kijk de volgende keer eens wat verder dan de Haagse neus lang is.

In dit nummer Actueel Strategische aanpak onzekerheden maakindustrie noodzakelijk 12 Cadmes introduceert PLM voor het mkb

16

Thema Hulp nodig bij digitalisering?

Vraag het de Eindhovense toekomstfabriek

14

Interview Alles moet wijken voor de machine bij ASML

22

Markt Stetec eist efficiëntie bij finishing precisieplaatwerk

20

hrv FIE

hun FRE

ita lit nld GBP HRE HUE

pol IEE

por ITE

ron rus slv srp swe LTE MXD NLE NOE PLE

tur ROE

zho RUE

SEE

SIE

SKE

SGD USD

Misschien een beetje van Tata. En heel veel van Shell (maar ja, die eega is gevlucht naar Londen). Toch is er een prille liefde ontstaan, de laatste jaren. Den Haag hartje ASML. Ook pas sinds een paar jaar, blijkt uit het boek van Marc Hijink.

Hij schreef in ‘Focus’ over het bedrijf uit Veldhoven en na het lezen ervan blijft bij mij toch hangen dat onze overheid geen flauw idee heeft als het gaat om industrie in het algemeen en de Nederlandse industrie in het bijzonder.

ces BEE

dan CHF

deu CNY

eng CZE

spa DEE

fin DKE

fra ESE

En verder

Henk van Beek redactie@technishow.nl

In beeld Nieuws Ledenoverzicht FPT-VIMAG Verenigingsnieuws Productnieuws Column

4 6 20 22 28 30 TSM editie 6 | 3

Trumpf viert verjaardag op het GLOW-lic Eindhoven, 11 november, 22.30

FESTIVAL Bij het GLOW-lichtkunstfestival in Eindhoven brandt van 11 t/m 18 november 2023 de langste ‘verjaardagskaars’ van de wereld. Ter gelegenheid van zijn honderdjarige bedrijfsjubileum richt het Duitse high-tech bedrijf Trumpf een van de sterkste showlasers ter wereld naar de hemel.

Voor de actie hebben de ingenieurs van het bedrijf samen met de showlaserfabrikant ‘Lightline’ een industriële laser van groot vermogen omgebouwd tot showlaser. “We willen het festival en ons jubileum benutten om plezier te schenken aan onze medewerkers, partners, klanten en alle andere inwoners van Brainport Eindhoven. Deze laser gebruikt amper energie en is volgens ons onderzoek toch de sterkste showlaserstraal van de wereld”, vertelt projectleider Philipp Barthold.

4 | TSM editie 6

FÖHNEN De showlaser staat bij de Trumpf-locatie in het noordwesten van Eindhoven. Hij brandt afhankelijk van de weersomstandigheden en het vliegverkeer op meerdere dagen tijdens het lichtkunstfestival. Met een hoogte van circa 10 kilometer is de groene lichtstraal in een omtrek tot 80 kilometer te zien. Het groene licht ontstaat door een laser met drie kilowatt vermogen. “Deze laser is bijzonder energie-efficiënt. Als we hem een uur gebruiken, verbruikt hij ongeveer net zoveel energie als acht mensen die tegelijkertijd hun haar föhnen”, aldus Barthold. Aan het project namen ongeveer 35 laserexperts, veiligheidsspecialisten, constructeurs en andere experts deel. Naast de lasercompetentie die Trumpf bijdraagt, vereist het gebruik van een dergelijke laser omvangrijke vakkennis. Onder andere moet het luchtruim worden bewaakt om het luchtverkeer niet in gevaar te brengen. De uitvoering van dit project wordt verzorgd door het showlaserbedrijf Lightline.

chtkunstfestival met een jubileumlaser

VERMOGEN Het familiebedrijf Trumpf behaalde het afgelopen jaar met circa 18.400 medewerkers een omzet van 5,4 miljard euro. Met meer dan 80 dochterondernemingen is de groep in bijna alle Europese landen, in Noord- en Zuid-Amerika en in Azië vertegenwoordigd. Het bedrijf levert als wereldwijd toonaangevende laserfabrikant lasers van groot vermogen aan het Nederlandse ASML, voor EUV-lithografie voor het produceren van de modernste chips. Bovendien ontwikkelt en verkoopt Trumpf in Eindhoven fotonische chips die onder andere worden gebruikt in smartphones. In Nederland geldt het bedrijf bovendien als toonaangevende fabrikant van digitaal verbonden machines en installaties voor plaatproductie.

GLOW GLOW is een gratis toegankelijk lichtkunstfestival in Eindhoven waarbij kunstenaars en ontwerpers uit binnen- en buitenland lichtkunst- en designtoepassingen tonen die tot stand zijn gekomen door het gebruik van nieuwe mediatechnologieën, zoals computers, sensoren en animaties, maar ook bekendere projectietechnieken. In november 2006 vond GLOW voor het eerst plaats. Het festival is een openluchttentoonstelling waarbij kenmerkende gebouwen en locaties met kunstlicht worden belicht. Tijdens het eerste festival waren in de stad en op de oevers van de Dommel kunstwerken te zien. Doordat het festival steeds groter is geworden, werden Strijp-S en het terrein van TU/e hierbij getrokken.

Door de productie van lucifers en later de gloeilamp door Philips heeft Eindhoven altijd al iets met licht gehad. Eindhoven staat daarom ook wel bekend als lichtstad. Tegenwoordig trekt ledverlichting in toenemende mate de aandacht.

TSM editie 6 | 5

Nieuws

Kumatech start met big data-pilot Big data is volgens Willem Kuunders, directeur van Kumatech, de volgende stap voor maakbedrijven in de Peelregio. Daarbij draait het om het meten en begrijpen van bedrijfsprocessen, om ze vervolgens te optimaliseren. Maar hoe begin je daaraan? Bedrijfsleider John Jaspers sloot zich namens Kumatech aan bij Fieldlab de Peel en nodigde de deelnemers uit voor een bedrijfsbezoek. Hij kreeg het advies om gewoon klein te beginnen. En nu meet hij als pilot de data van een lasrobot, voor een van zijn klanten.

Voor Kumatech is het een volgende stap om big data in te zetten. John Jaspers van het bedrijf: “Onze voertuigen genereren al heel veel data. We verzamelen verschillende soorten informatie en maken dagelijks rapporten. Denk hierbij aan de batterijstatus, het aantal keren dat een voertuig stil heeft gestaan en hoe vaak een voertuig teruggaat naar het laadstation. Al deze factoren dragen bij aan de performance van het proces van de klant. We willen deze data op een aantrekkelijke manier presenteren, zodat zowel wij als de klant het maximale uit deze informatie kunnen halen.”

DUWTJE Hoewel Jaspers overtuigd was van de meerwaarde van het Fieldlab, had hij vorig jaar nog niet genoeg tijd om alle bijeenkomsten bij te wonen.

“We waren nog te druk met het opbouwen van ons bedrijf. En als er een proces bij de klant wordt verstoord door een probleem met onze voertuigen, heeft dat de hoogste prioriteit.” Dit jaar was er meer ruimte om samen te pionieren.

Jaspers nodigde de deelnemers van het fieldlab uit in het nieuwe bedrijfspand van Kumatech.

Hij vertelde over de kansen die hij zag in de data die zijn AGV’s al verzamelen, maar ook over de uitdagingen. Het verzamelen van data uit de

6 | TSM editie 6

AGV’s is momenteel nog een handmatig proces.

Een mede-ondernemer daagde hem uit: “Waarom begin je niet klein? Exporteer de data voor één klant handmatig en schakel een data-expert in om er een dashboard van te maken.”

Jaspers vond een klant die bereid was om deel te nemen aan de pilot. “We hebben vier volledig geautomatiseerde opslagtorens voor lasmallen geplaatst bij Meijer Metal. Onze AGV’s laden en lossen de lasrobots tussen de torens, zodat er een 24/7-productie ontstaat.” De data wordt nu geanalyseerd door Joost Berkers. Hij is datascientist bij AAE en neemt ook deel aan het fieldlab. “Samen identificeerden we een aantal key performance indicators (KPI’s) die we uit de data willen halen. Deze informatie gaan we intern gebruiken om onze AGV’s te verbeteren, en we delen hem ook met de klant.”

INZICHT Vroeger konden klanten vaak niet aangeven hoeveel logistieke uren er in hun bedrijf werden besteed. “Dit valt vaak onder de noemer ‘overhead’”, vertelt Jaspers. “Met de data van onze AGV’s kunnen we deze vraag straks exact beantwoorden. We weten precies wat er in een bedrijfsproces gebeurt en hoeveel logistieke handelingen er in een product zitten. Automatisering biedt inzicht.

Dat geldt voor alle bedrijven. In het fieldlab kom ik in contact met ondernemers uit verschillende sectoren, maar we staan allemaal voor dezelfde uitdagingen. Door onze kennis te delen, ontwikkelen we samen innovatieve oplossingen tegen relatief lage kosten. Een samenwerking zoals Fieldlab de Peel, waar we zowel kennis halen als brengen, is een win-winsituatie voor iedereen.”

Metaalunie en FME sluiten aan bij stichting voor vergroten cyberweerbaarheid De voorzitters van Koninklijke Metaalunie en FME, Mark Helder en Theo Henrar, hebben samen met Paul van Nunen, directeur Cyber Weerbaarheidscentrum Brainport, een samenwerkingsovereenkomst ondertekend met de stichting Cyra.

Cyra staat voor Cyber Rating; de stichting biedt de mogelijkheid om inzicht te krijgen in het niveau van cyberweerbaarheid van een onderneming en het vervolgens te laten certificeren.

Dit wordt steeds actueler omdat in oktober 2024 de nieuwe richtlijn Network and Information Security (NIS2) voor grote machinebouwers van kracht wordt. De NIS2 heeft onder andere gevolgen voor machinebouwers met meer dan 10 miljoen euro omzet en/of meer dan 50 werknemers. Deze bedrijven moeten kunnen aantonen dat ze aan wettelijke vereisten op het gebied van cyberweerbaarheid voldoen. Daarnaast heeft het gevolgen voor hun toeleveranciers.

Zij moeten aan hun klanten kunnen laten zien dat ze hun zaken op het gebied van cyberveiligheid voor elkaar hebben. Om al deze bedrijven te ondersteunen, is Cyra ontwikkeld, een praktische oplossing om de digitale weerbaarheid van bedrijven te vergroten en dit ook zichtbaar en aantoonbaar te maken. Met de ondertekening van de samenwerking kunnen leden van Koninklijke Metaalunie en FME zich direct aanmelden voor het gebruik van het Cyra-assessment, om vervolgens over te gaan tot certificering.

Europees project Flex4Fact biedt hulp bij energietransitie maakindustrie

De gevolgen van de klimaatverandering zetten organisaties en landen over de hele wereld onder druk om groenere en efficiëntere energieoplossingen te implementeren. Ze hebben in de meeste industriële sectoren bovendien een nieuwe impuls voor de energietransitie gecreëerd. Helaas beschikken de meeste Europese bedrijven, waarvan ongeveer 90% minder dan tien werknemers in dienst heeft, niet over de financiële mogelijkheden en voorzieningen die nodig zijn om efficiënte energietransities te maken en richting gedigitaliseerde oplossingen te evolueren. Het door de EU gefinancierde Flex4Fact-project heeft tot doel dit te veranderen, door een end-to-end-ecosysteem te ontwikkelen dat flexibele productie en een efficiënte en voordelige energietransitie voor alle belanghebbenden mogelijk maakt.

Om de doelstellingen van de EU Green Deal en de nationale energieagenda’s te verwezenlijken, is er een toenemende behoefte aan flexibiliteit om de fluctuerende opwekking uit hernieuwbare energiebronnen te compenseren. De industriële sector heeft als een van de grootste energiegebruikers een grotendeels onaangeboord potentieel op het gebied van flexibiliteitsvoorziening.

Een grotere flexibiliteit van industriële productieprocessen, gecombineerd met technologieën voor energievoorziening en -opslag ter plaatse, kan nieuwe kansen bieden om de duurzaamheid van industriële locaties te verbeteren en te helpen meer hernieuwbare bronnen in het elektriciteitsnet te integreren. Er zijn echter nog enkele uitdagingen die moeten worden aangepakt: er moeten instrumenten worden ontwikkeld om oplossingen voor energieopslag

en hernieuwbare bronnen beter te integreren in industriële omgevingen. Bovendien moeten oplossingen worden ontwikkeld die het flexibiliteitspotentieel van industriële locaties verbinden met de omliggende gemeenschaps- en energiemarkten als geheel om de realisatie van nieuwe bedrijfsmodellen mogelijk te maken.

Flex4Fact zal industriële partners begeleiden bij het verwezenlijken van hun energietransitie, door digitale tools te ontwikkelen die zijn geïntegreerd in een platform. Hierdoor wordt de weg vrijgemaakt voor industriële flexibiliteitsvoorziening waar verschillende belanghebbenden in de waardeketen van kunnen profiteren.

Dit zal de penetratie van hernieuwbare bronnen vergroten, wat op zijn beurt de afhankelijkheid van energiebrandstoffen reduceert en de energierekening van EU-bedrijven verlaagt, wat zal leiden tot een concurrerende EU-industrie.

FLEXIBELER De doelstellingen van Flex4Fact zijn onder andere het ontwikkelen van kostenefficiënte oplossingen en hulpmiddelen om productieprocessen flexibeler te maken met betrekking tot de integratie van hernieuwbare energiebronnen en on-site en off-site opslagtechnologieën. Daarnaast ontwikkelt het platform ‘digital twins’ van industriële processen om grotere energieflexibiliteit te bereiken. Ten derde wil het een teveel aan energiestromen in industriële processen weer waarde geven, door het hergebruik ervan voor zowel eigen gebruik (eigen consumptie) als extern gebruik (voeden van energienetwerken/gemeenschappen).

Uiteindelijk is verlaging van de productiekosten in energie-intensieve industrieën en een grotere acceptatie van hernieuwbare energieën via de modulaire hardware- en softwareoplossingen van Flex4Fact een van de belangrijkste doelen.

Daarnaast wil het project meer en betere banen creëren door het digitaliseringsniveau in fabrieken te verhogen.

Door de toegang van de industrie tot betaalbare en duurzame energie te verbeteren middels integratie van hernieuwbare energie, wordt een grotere energiezekerheid gerealiseerd.

Meer informatie: https://flex4fact.eu/

TSM editie 6 | 7

Nieuws

Dumaco breidt uit met Ubroek precision in large machining Dumaco breidt uit met Ubroek precision in large machining. Deze strategische stap opent voor Dumaco nieuwe deuren voor groei en innovatie, en waarborgt de toekomst en werkwijze van de medewerkers bij Ubroek precision in large machining.

Ubroek precision in large machining, opgericht in 1965 en gevestigd in Venlo, is in de loop der jaren uitgegroeid tot een modern bedrijf dat is gespecialiseerd in precisie-metaalbewerking.

Als toeleverancier levert het grote en complexe precisieonderdelen voor toonaangevende klanten uit Nederland, België en Duitsland in diverse branches, zoals de olie- en gasindustrie, de energiesector en de halfgeleiderindustrie.

John Hermans, de directeur van Ubroek precision in large machining, geeft aan dat hij geen opvolger had voor het familiebedrijf. “Daarom zocht ik naar een sterke partner waarop wij een waardevolle aanvulling vormen en verdere groei mee kunnen realiseren. Dumaco bestaat uit zeven vestigingen waarin wij de synergie zien.”

Edwin Voermans, CEO bij Dumaco, deelt zijn enthousiasme over de uitbreiding: “De toevoeging van Ubroek precision in large machining vormt een waardevolle aanvulling en stelt ons in staat om een nog breder scala aan klanten van dienst te zijn. We kijken ernaar uit om gebruik te maken van bijna 60 jaar aan expertise en de nieuwe mogelijkheden op het gebied van verspaning in grootschalige machinale bewerking.”

John Hermans zal voorlopig nog aan boord blijven bij Ubroek precision in large machining. “Hoewel we als zelfstandige vestiging binnen de groep blijven opereren, zullen we actief de samenwerking opzoeken met de andere vestigingen”, benadrukt hij.

INNOVATIE CENTRAAL “Ubroek precision in large machining deelt dezelfde visie en manier van werken als Dumaco”, legt John uit. “Het meedenken met de klant en

8 | TSM editie 6

het oprecht ontzorgen van onze klanten is een sterke overeenkomst.” Net als Dumaco biedt Ubroek enkele specialistische bewerkingen aan, zoals kotteren, carrouseldraaien, slijpen,

vlakslijpen, draadvonken en frezen. Beide bedrijven streven daarbij naar innovatie en continue verbetering om dezelfde hoogwaardige kwaliteit te kunnen blijven waarborgen. “De samensmelting van Dumaco en Ubroek precision in large machining belooft een toekomst waarin innovatie, kwaliteit en klanttevredenheid centraal blijven staan”, aldus Edwin.

Machines centraal bij open huis Dormac Onlangs hield Dormac een open huis in De Goorn. Dat gebeurde in samenwerking met zusteronderneming Dormatec Environment Systems, de cobotdivisie Dormac Cobots en een flinke lijst partners op het gebied van gereedschappen en software. Insteek was een kijkje in de diverse mogelijkheden van optimalisatie, innovatie en automatisering. “De relatie tussen machine en eindgebruiker is heel sterk.”

Joost Verschure, directeur van Dormac CNC Solutions, staat trots in het midden van de ingerichte ‘beursvloer’ in zijn bedrijf. Een flink aantal van zijn partners heeft hun spullen uitgestald. “Hoe belangrijk ons netwerk is? Onze klanten willen een totaaloplossing hebben.

Om dat te bereiken, moet je samenwerken met partners die ook de kwaliteit kunnen borgen die wij bieden. We kunnen niet alles zelf, dus werken we samen. Waarbij de machine centraal staat.” Dat die machine voor de klant nog steeds die prominente plek inneemt, verrast Verschure. “Wij zijn al jaren goed in machines.

Dat is voor ons bekend terrein. Ik dacht dat automatisering steeds meer leidend zou worden in de maakindustrie. Dat klanten meer automatiseringstrends zouden volgen en de machine erbij zoeken. Maar de relatie tussen de machine en de eindgebruiker blijkt nog steeds heel

sterk te zijn. Klanten komen met hun vragen nog steeds bij de machineleverancier uit. We staan nog altijd centraal in de dienstverlening.”

AANKOOPBESLUIT Wat wel is veranderd, is de vraag naar service.

“Een machine van vandaag de dag is goed. De klant zoekt vooral naar productondersteuning op de langere termijn. Hij vraagt zich af wat er gebeurt als hij een probleem heeft met de machine. Wie staat er voor hem klaar? Is die capaciteit er om dat te borgen? Heeft de leverancier reserveonderdelen, of moet hij drie dagen in de wacht staan? Productsupport is wat we meer en meer inrichten; klanten baseren hun besluitvorming daar op. Hun aankoopbesluit wordt er voor zestig procent op gebaseerd. Daarna komt de machine en dan de prijs.”

Wat brengt de toekomst? Verschure: “We zijn nog lang niet waar we willen zijn. We kunnen nog meer, en daarvoor richten we ons gedeeltelijk op Europa. De hoofdmoot van onze producten gaan naar onze Europese partners.

Daar kunnen we nog meer mee. Daarvoor moeten we ook kijken naar onze organisatie in Nederland. De uitdaging ligt bij het goed kunnen afhandelen van onze diensten. De ambitie is dat we in Nederland een nieuw pand gaan neerzetten, zodat we onze groei nog beter kunnen begeleiden.”

meer informatie

Centrumspanners Automatiseren met proceszekerheid ?

Het EROWA VPC klemsysteem. Gegarandeerd krachtig en nauwkeurig spannen van werkstukklemmen, mallen en werkstukken met steekmaat 52 en 96 mm. Voorzien van automatische reiniging (geïntegreerd) voor een automatisering met de hoogste proceszekerheid.

EROWA Benelux B.V. 085 - 800 1250 Duiven - NL benelux@erowa.com www.erowa.com

ONTBRAMEN KANTEN AFRONDEN FINISHEN LASER OXIDE VERWIJDEREN SLAK VERWIJDEREN PRECISIE SLIJPEN

ONTDEK UW ONTBRAAMOPLOSSING! TIMESAVERSINT.COM

Tel. +31 78 69 170 11 info@valkwelding.com www.valkwelding.com

Uw lasproductie automatiseren met Valk Welding Valk Welding biedt de automa�seringsoplossing waardoor uw laswerk elke dag opnieuw van de hoogste kwaliteit is en uw produc�viteit het hele jaar door gegarandeerd is. De flexibele lasrobotsystemen van Valk Welding zijn ontworpen voor het lassen van kleine onderdelen tot grote construc�es gemaakt van verschillend materiaal, denk hierbij aan staal, dunwandig roestvrijstaal en aluminium. Door vergaande technologische ontwikkelingen zijn de lasrobotsystemen geschikt voor zowel grote series als enkelstuksproduc�e.

Neem contact op of neem een kijkje naar de verschillende mogelijkheden op onze website.

The strong connection Bekijk onze website TSM editie 6 | 9

Nieuws

Walter en Heller ondertekenen samenwerkingsovereenkomst Walter AG en Gebr. Heller Maschinenfabrik GmbH zijn een technologie- en ontwikkelingspartnerschap aangegaan. De samenwerking richt zich op geïntegreerde oplossingen voor klanten in de bewerkingsindustrie. De bedrijven streven ernaar om hun producten te testen, te optimaliseren en op de markt te brengen door gezamenlijke ontwikkeling van duurzame bewerkingsprocessen.

De twee CEO’s van de in Baden-Württemberg gevestigde bedrijven stellen dat ze ernaar uitkijken om nauw samen te werken en er volledig van overtuigd zijn dat dit een win-winsituatie voor beide bedrijven is. CEO van Heller, Dr. Thorsten Schmidt: “Walter is een uitstekende technologiepartner met uitgebreide gereedschapsdeskundigheid en een schat aan ervaring in bewerking. Bovendien levert Walter de nodige gereedschapstechnologie om Hellers klanten een direct productiviteitsvoordeel te bieden bij metaalbewerking. Samen

met de sterke punten die Heller meebrengt, kunnen we een sterke samenwerking tot stand brengen op het gebied van ontwikkeling en technologie.”

Volgens Christoph Geigges, president van Walter, zullen beide bedrijven duidelijk profiteren van de samenwerking: “We zien veel kansen in samenwerking met Heller, omdat zij de kennis en ervaring hebben in het opzetten en bewerken van verschillende werkstukken, zoals vereist. In combinatie met ons uitgebreide assortiment snijgereedschappen kunnen we het ideale pakket bieden voor klanten.

Samenwerken met Heller, aan specifieke toepassingsprojecten die componenten in de wereldwijde autoen luchtvaartindustrie

omvatten, is een spannende ontwikkeling die voordelen zal opleveren voor alle betrokken partijen.”

Het in Tübingen gevestigde bedrijf heeft al vele jaren een sterke samenwerking met Heller; als klant maar ook als leverancier. Diverse Heller-machines worden al gebruikt in de technologiecentra en productiefaciliteiten van Walter.

Twintig procent meer overnames in de maakindustrie In het derde kwartaal van 2023 zijn er 67 overnames geweest in de maakindustrie; een stijging van 20% procent ten opzichte van een jaar eerder. Dat schrijft accountantsbureau BDO in zijn ‘M&A Deal en Economische Update Q3 2023‘.

In het derde kwartaal van 2023 steeg de betrokkenheid van private equity-partijen licht, tot een aandeel van ongeveer 45 procent. De aanwezigheid van private equity is toegenomen, gezien hun sterke interesse in mogelijkheden tot consolidatie. Dit biedt perspectieven voor ondernemers in de maakindustrie.

Dergelijke partijen hebben vaak toegang tot kapitaal en expertise om bedrijven te onder-

10 | TSM editie 6

steunen bij strategische samenwerkingen, schaalvergroting en het realiseren van waardecreatie.

Het aandeel crossborder-deals in de maakindustrie is verder toegenomen, wat past in een bredere ontwikkeling waarbij deals met een buitenlandse koper steeds vaker voorkomen.

Dit heeft volgens BDO te maken met de sterke reputatie van de Nederlandse maakindustrie in het buitenland, waar hij bekendstaat om innovatieve producten en hoogwaardige kwaliteit. Verder heeft Nederland (nog steeds) een interessant vestigingsklimaat voor buitenlandse partijen, onder andere door de goede fysieke en digitale infrastructuur, en het stabiele politieke en economische klimaat.

PRESTATIES De economische vooruitzichten voor de maakindustrie zijn volatiel, maar de vooruitzichten voor het vierde kwartaal van 2023 blijven positief, staat in het rapport. Hoewel de totale industrie in Q2 en Q3 kromp, vertonen sommige sectoren nog steeds groei, zoals de (hightech-)machinebouw, voedingsindustrie en transportmiddelenindustrie. De uiteenlopende prestaties van subsectoren bieden zowel uitdagingen als kansen. Zo hebben thema’s als duurzaamheid en digitalisering invloed op de klanteisen en de wijze waarop klanten bediend (willen) worden. Een andere uitdaging waar bedrijven in de maakindustrie mee te maken hebben gehad, zijn verstoringen in de toeleveringsketen, als gevolg van mondiale conflicten en/of grondstoffentekort. Dit kan leiden tot vertragingen in de productie en hogere kosten voor bedrijven.

Geld en een plan voor de maritieme maakindustrie zijn noodzaak

De Nederlandse maritieme maakindustrie is van groot belang onze veiligheid, de energietransitie en het verdienvermogen van Nederland. Met een innovatiefonds van 60 miljoen euro én een plan – bestaande uit een sectoragenda - moet de Nederlandse industrie toekomstbestendig worden gemaakt. Dat staat in de Sectoragenda Maritieme Maakindustrie No guts no Hollands glorie. De agenda is uitgevoerd in opdracht van de minister van Economische Zaken en Klimaat, de minister van Infrastructuur en Waterstaat, en de staatssecretaris van Defensie.

Het doel van het Maritiem Masterplan is om betrouwbare, concurrerende en modulaire klimaatneutrale schepen te ontwikkelen, te bouwen en te beheren. Er wordt naar gestreefd om circa veertig klimaatneutrale demonstratieschepen te ontwikkelen met nieuwe werkwijzen: cyclisch, modulair en digitaal. De totale verwachte investering is 1,1 miljard euro. 100 miljoen euro is afkomstig van directe toekenning vanuit het Nationaal Groeifonds, en 110 miljoen euro uit voorwaardelijke toekenning uitdatzelfde fonds. Via de subsidieregeling wordt gezorgd voor cofinanciering door de sector voor de demonstratieprojecten. Daarnaast draagt de sector bij in de ontwikkeling van en de informatie-uitwisseling via het digitale platform.

AMBITIEUS Als het gaat om de zogenoemde ‘werf van de toekomst’ gaat het om het bouwen van de modernste schepen (circulair & schaalbaar) met 10 tot 15% kostenreductie dankzij onder meer digitalisering en robotisering. Tevens helpt dit

het personeelstekort op te lossen. Vanuit de overheid ligt het eigenaarschap bij het ministerie van EZK in samenwerking met Defensie.

Vanuit de sector zal Netherlands Maritime Technology het eigenaarschap op zich nemen.

Daarnaast wil de overheid middels digitalisering en robotisering sneller en veiliger windparken op zee aanleggen. Nederland heeft een ambitieus scenario om windmolenparken op de Noordzee te realiseren met in 2030 een capaciteit van 21 Gigawatt, in 20240 een capaciteit van 40 gigawatt, en in 2050 een capaciteit van 70 gigawatt. Dit project zorgt voor aansluiting van de sectoragenda voor de Maritieme Maakindustrie op het bestaande Missiegedreven Innovatieprogramma voor de energietransitie op zee (MMIP 1) van het TKI Offshore Energy en de Topsector Energie.

kader is toegepast, en een concreet voorbeeld van hoe actief industriebeleid kan worden vormgegeven. Daarnaast geeft de sectoragenda invulling aan oproepen voor een integraal beleid voor de maritieme maakindustrie, om daarmee overheidsaanbestedingen voor de Nederlandse maritieme maakindustrie strategisch te benutten en tot een versterking en bescherming van regionale scheepsbouwclusters te komen. Ook geeft de agenda onder meer richting aan de uitwerking van de aangenomen moties voor maritieme veiligheid en de bescherming van infrastructuur op de Noordzee.

BESCHERMING Met de breed gedragen sectoragenda wordt invulling gegeven aan actiever en groen industriebeleid. De maritieme maakindustrie is daarmee de eerste sector waarop het nieuwe

TSM editie 6 | 11

Actueel

Strategische aanpak onzekerheden maakindustrie noodzakelijk De manier waarop het verdienvermogen van Nederland zich kan ontwikkelen is – naast de mate waarin wordt geïnvesteerd in R&D, innovatie, opleiding en vernieuwing van economische activiteiten – gevoelig voor tal van reeds bestaande trends en onzekerheden. Strategieën ten behoeve van het ontwikkelen van een robuust verdienvermogen zouden overeind moeten blijven in het licht van deze onzekerheden. Dat zegt TNO in zijn whitepaper ‘Toekomst van de Nederlandse industrie’.

D

e eerste onzekerheid is de geopolitieke balans in de wereld. Die verschuift namelijk gestaag. Opkomende industrialiserende landen (bijvoorbeeld verenigd in de BRICS2groep) zorgen voor andere en groeiende afhankelijkheden van partijen buiten de EU. De zorgen over de strategische autonomie in de EU nemen daarom sterk toe, met onder andere de ontwikkeling van de Chips Act en de Critical Raw Materials Act (CRMA) als gevolg. Met name de rol van China is in deze vanzelfspre-

12 | TSM editie 6

kend dominant. Toegang tot de Chinese markt en een goede importrelatie zullen van groeiende betekenis zijn. De bemoeienis van de VS bij exportbeperkingen richting China laat bijvoorbeeld zien dat dat niet vanzelfsprekend is. De rol die China kan en wil spelen komt duidelijk tot uiting in langetermijn-grondstofpolitiek. Daar waar Europa grotendeels afwezig was, is het aantal grondstofgerelateerde projecten waarin China participeert in Afrika in tien jaar gegroeid van slechts enkele tot ruim over

Trends en strategische vraagstukken 1.

Een vergrijzend Nederland en Europa vermindert het arbeidsaanbod en verhoogt loonkosten. Het vergroot de internationale competitie en noodzaak van substitutie door (nieuwe) technologie.

2. Internationale concurrentie groeit en de noodzaak om technologische voorsprongen en bijbehorende kritieke infrastructuur en ecosystemen te behouden groeit.

3. Mondialisering van de economie leidt tot meer en langere internationale waardeketens, waardoor de onderlinge afhankelijkheden en risico’s toenemen.

4. Daarbij versterken de VS, China en India hun strategische posities op kritieke grondstoffen en halffabrikaten, waardoor de focus op ‘control points’ belangrijker wordt.

5. De duurzaamheidseisen voor de Europese industrie hebben effect op het level playing field binnen de EU ten opzichte van andere geopolitieke blokken.

Desalniettemin delen de benoemde kansrijke industrietakken niet dezelfde kwetsbaarheden en zeker niet alle in dezelfde mate. Robuust en effectief industriebeleid differentieert daarom per sector.

Het rapport is via deze QR-code te downloaden:

de 100. De verschuivende wereldbalans en de daarmee veranderende concurrentiepositie van de EU (en dus Nederland) blijkt ook al uit de enorme toename van patenten uit China, Japan en Korea. Uit recente cijfers van de World Intellectual Property Organization (WIPO) blijkt dat in 2021 bijna 68% van de ingediende patenten uit Azië komt. Ten tweede is de rol van de EU als grote intern verbonden markt belangrijk en tegelijk kwetsbaar. Een eendrachtige en krachtige EU blijft, met een interne markt van 450 miljoen inwoners, een belangrijke speler in deze verschuivende evenwichten. Voor Nederland is deze Europese thuismarkt van zeer groot belang. Een Europa dat wereldwijde normen zet op het gebied van duurzaamheid heeft impact en kan door een positief effect op het internationale level playing field zorgen voor goede marktomstandigheden voor onze industrie. Daarnaast is een reactie op de Amerikaanse industriepolitiek nodig en blijft geopolitieke samenwerking essentieel. Daarvoor is solidariteit en krachtig eenduidig optreden van de EU vereist. Onder meer de financiële en euro-crisis en discussies omtrent migratie lieten zien dat dat niet vanzelfsprekend is.

De soms fundamentele verschillen in opvattingen van lidstaten in actuele beleidsdossiers illustreren die mogelijke verwatering van de EU als krachtige en eenduidige speler op de wereldmarkt. Daarnaast zijn er de internationale CO2-emissie-reductiemaatregelen. Maatregelen om de CO2-emissies te beperken vereisen een hiervan bewuste industrie die

bezig is toekomstbestendig kansen en bedreigingen in kaart te brengen die zich hierbij gaan voordoen. Zo is de prijs voor CO2-emissies (ETS: EU Emissions Trading System) sterk gestegen en de verwachting is dat hij structureel zal toenemen. Daarnaast wordt het aantal sectoren onder het ETS uitgebreid. Een hogere CO2-prijs zal dus sterker onderdeel worden van investeringsbeslissingen en een incentive bieden voor energie-efficiënte technologie. Vanzelfsprekend is een ondersteunende rol van de EU hier essentieel en zal de impact niet elke industrie in gelijke mate (be)treffen. Waar de EU het Carbon Border Adjustment Mechanisme (CBAM) invoert om de EU-industrie een level playing field te geven, zal Nederland nationaal moeten kiezen welke industriële (verander)activiteiten te steunen.

Tot slot is er de zogenoemde War on talent. Waar in vergrijzend Nederland een ‘war on talent’ zich afspeelt en het animo voor technische opleidingen te wensen overlaat, neemt het aantal technisch afgestudeerden elders in de wereld sterk toe. Het aantal vacatures is al jaren stijgende en bedraagt voor technische beroepen nu meer dan 80.000, terwijl bijvoorbeeld het aantal mbo-gediplomeerden al jaren gestaag afneemt.

Er ontstaat een internationale competitie om hooggeschoolde technici waarbij naast goede arbeidsvoorwaarden de mate van R&D-investeringen, digitale ondersteuning en woon- en leefklimaat de doorslag geven.

Dit zijn belangrijke randvoorwaarden om sterktes en specialisaties in de Nederlandse industrie te kunnen behouden in het internationale concurrentiespeelveld.

TSM editie 6 | 13

Thema: Slim verbinden

Hulp nodig bij digitalisering?

Vraag het de Eindhovense toekomstfabriek Het Factory of the Future Experience Center helpt bedrijven in de maakindustrie om stappen te zetten om hun productiviteit te verbeteren door middel van Industry 4.0 (of Smart Industry) technologie. Het Factory of the Future Experience Center moet een landingsbaan zijn voor initiatieven, testen, experimenten en use-cases die te maken hebben met de technologie die hierbij past.

A

l jaren geleden startte het Fieldlab Flexible Manufacturing op de Brainport Industries Campus. Dit door de Provincie Noord-Brabant gesubsidieerde traject omvatte werkpakketten op het vlak van robots, cobots en operator-supportsystemen. Met het oog op het aflopen van de subsidie voor het Fieldlab, eind 2022, onderzocht Edwin van der Weele namens Brainport Industries of en hoe het Fieldlab kon doorstarten.

Een groot deel van de Fieldlab-partners gaf aan ook zonder de subsidie graag te willen blijven bijdragen. Dus kwam er deze doorstart, onder een nieuwe naam: Factory of the Future Experience Center. Hierbij is de scope verbreed. Naast specialisten op het gebied van robots, cobots en operator-support, sloten ook partners aan die zijn gespecialiseerd in 3D-vision en AI.

14 | TSM editie 6

PARTNER De doelstelling van het Factory of the Future Experience Center is drieledig. Ten eerste kunnen bedrijven die stappen willen zetten richting de fabriek van de toekomst, maar niet weten waar te beginnen, bij het Factory of the Future Experience Center aankloppen om geïnspireerd te raken, in contact te komen met partners en lezingen en kennissessies bij te wonen.

Daarnaast kunnen bedrijven die al op weg zijn naar de fabriek van de toekomst en hierbij tegen problemen aanlopen, hun use-case bij het Factory of the Future Experience Center op tafel leggen. Het team van de aangesloten partners met verschillende specialismen biedt niet alleen een frisse blik, maar vaak ook de oplossingsrichting. Tot slot betrekt het Factory of the Future Experience Center bij zoveel mogelijk projecten

studenten van partner Fontys. Op dit moment zijn er tien gespecialiseerde partijen betrokken bij het Factory of the Future Experience Center, namelijk Fontys, TNO, Omron, Affix Engineering, Etteplan, VinciTech, Cboost, Yaskawa en AM-Flow. Ook zijn er alweer nieuwe partijen die willen aanhaken.

KLANTGERICHT Met beter presterende machines werk je aan een oplossing voor het tekort aan technisch geschoold personeel, heb je minder verspilling en verminder je je doorlooptijden. Met een gestroomlijnde planning op de productievloer verbeter je je productieproces en vergroot je het werkgeluk van werknemers. Met een verbeterde communicatie tussen ketenpartners worden zowel de foutmarge als de voorraden beperkt. Het stelt je in staat om, op een snelle en flexibele wijze, klantgericht te werken.

Voor de Smart Industry is al veel beschikbaar. Robots zijn volop verkrijgbaar en we hebben het internet of things, zeker na de uitrol van het 5G-netwerk. We beschikken over software om die technologie draaiende te krijgen en er zijn oplossingen om data binnen ketens te delen.

Maar de praktijk is spreekwoordelijk weerbarstig, ook op dit gebied. Zo zijn bedrijven en consultants vaak veel tijd kwijt om uit te zoeken hoe je valide data uit machines en processen krijgt en hoe je die vervolgens op verschillende plaatsen kunt benutten.

Dat is zelfs voor grotere bedrijven problematisch, dus zeker ook voor een grote groep mkb-maakbedrijven. Met als gevolg dat zij afzien van de inzet van slimme technologie of enorm worstelen met het toetsen en valideren van data en het op elkaar aansluiten van systemen. De beloften van Smart Industry worden zo niet gemakkelijk ingelost.

“Met het project Digitale Fabriek van de Toekomst worden stappen gezet om drempels bij het delen van data weg te nemen. Door op een handige manier bestaande standaarden voor datadeling in te zetten, kan de digitalisering bij mkb-maakbedrijven worden versneld. Het project levert inspirerende use-cases op en vertaalt deze naar praktische oplossingen die door andere bedrijven kunnen worden gebruikt. Met de oplossingen kunnen silo’s binnen organisaties worden afgebroken en kan de samenwerking tussen organisaties worden bevorderd”, is te lezen in de whitepaper ‘Digitale Fabriek van de Toekomst: naar meer economische waarde uit data’ van Brainport Industries.

DATA In de Digitale Fabriek is het mogelijk om kleinere series tegen lagere kapitaalkosten te produceren door met simulaties de configuratie van productielijnen te optimaliseren. De inzetbaarheid en beheersbaarheid van hele machineparken kan worden verbeterd door machinedata te combineren.

Het is daarbij van belang dat de data gestandaardiseerd wordt of dat een methode gevonden wordt waarmee data gestandaardiseerd uit machines kan worden gehaald. De configuratie van machines wordt beschreven met statische, semi-statische en dynamische data. Standaardisatie is van belang vanwege de verschillende fasen waarin data van toepassing is: • Voor aanschaf: de benodigde capaciteit bepalen en de productielijn optimaal configureren • Bij ingebruikname: nieuwe machines snel integreren • Tijdens productie: het productieproces managen • Bij onderhoud: onderhoud optimaliseren en ongeplande downtime reduceren.

Een voorbeeld is een project bij De Cromvoirtse, een vooraanstaande metaalbewerker die een breed scala aan bewerkingen zoals snijden, za-

gen en kanten van plaatmetaal aanbiedt. De kracht van De Cromvoirtse zit in razendsnelle levering, maar ‘snel’ is niet snel genoeg. Want het wringt dat een product met een touch time van een luttele vijf minuten een levertijd van twee dagen vraagt. Het doel is een halvering van de levertijd door beter inzicht in de processen. Dat vereist een optimale planning van de machines.

Het bedrijf wil een systeem ontwikkelen om een order te kunnen simuleren. Dit levert inzicht in de doorlooptijden en het moment dat het product gereed is. Bovendien kan daarmee worden nagegaan wat het betekent als er een machine wordt vervangen of toegevoegd; we hebben het dan over een investeringsplanningstool. Dit inzicht moet het doel halvering van levertijden - binnen het bereik brengen.

De Cromvoirtse beschikt over zo’n dertig machines van verschillende typen en merken, waarvan ongeveer de helft CNC-machines. Sommige leveren bruikbare data, andere leveren onbruikbare of onbetrouwbare data. Weer andere machines leveren überhaupt geen data, daarbij moet de gereedmelding handmatig gedaan worden. Bij handmatige registratie moet worden opgemerkt dat dit niet altijd feilloos is. Alleen dat is al een reden om registraties te automatiseren. Het effect daarvan is dat er minder hoge opleidingseisen aan nieuw personeel kunnen worden gesteld.

De ordersimulatietool is in feite een digital twin van de productielijn.

Daarvoor wordt een ontwerp gemaakt. Ondertussen spelen bij De Cromvoirtse twee andere ontwikkelingen, namelijk ketenintegratie en tagging. Wat ketenintegratie betreft, werkt het bedrijf aan de implementatie van de standaardoplossing die in het Smart Connected Supplier Network is ontwikkeld voor het optimaliseren van de data-uitwisseling tussen leveranciers én klanten. Ten tweede heeft een stagiaire een haalbaarheidsstudie verricht naar tagging, voor het automatisch doorgeven van gereedmeldingen. Dat gaat nu nog met veel papierwerk gepaard. In eerste instantie werd de oplossing gezocht in Ultra Wide Band (UWB), maar na overleg met het High Tech Software Cluster is 5G in beeld gekomen.

Bovendien heeft De Cromvoirtse door studenten onderzoek laten verrichten naar het robotiseren van een kantbank en de logistieke indeling van de productiehal. Wat het robotiseren betreft, heeft het bedrijf ervaring opgedaan in het Fieldlab Flexible Manufacturing. Daaraan heeft het bedrijf de ambitie ontleend om een robot razendsnel in vrijwel 0 minuten in plaats van vier uur te programmeren - een stuk ambitieuzer dan halvering van levertijden. Hoe verder? De Cromvoirtse zou zeer geholpen zijn met een partner die kan helpen om de digital twin te bouwen. Het bedrijf realiseert zich dat daarna een eigen medewerker verantwoordelijk moet zijn voor het onderhoud. Maar wie zich geroepen voelt, mag contact opnemen met Brainport Industries.

TSM editie 6 | 15

Thema: Slim verbinden

Cadmes introduceert PLM voor het mkb Cadmes, gespecialiseerd in automatisering- en optimalisatieoplossingen, heeft tijdens zijn eigen Cadmes-event in de Utrechtse evenementenlocatie De Fabrique het zogenoemde PLM mkb gelanceerd. De software en bijbehorende diensten helpt de maakindustrie om stap voor stap een eigen PLM-strategie te ontwikkelen.

V

olgens Bas Koomen, technisch directeur bij Cadmes, willen bedrijven in de maakindustrie - en dus ook het mkb - digitale continuïteit. “Je merkt dat ondernemers de elementen in hun organisatie digitaal willen verbinden.

Daarbij is PLM een uitstekend thema, maar bij het mkb lopen ze tegen een grens aan: hoe begin je aan een goede PLM-strategie en -implementatie?”

PLM staat voor Product Lifecycle Management, en het is het proces waarbij de gehele levenscyclus van een product wordt beheerd, vanaf

Renso Kuster

EU en Industrie 5.0 De Europese Unie is een groot voorstander van Industrie 5.0. De Europese industrie is volgens hen een belangrijke motor in de economische en maatschappelijke transities die we momenteel doormaken. Om de motor van de welvaart te blijven, moet de industrie het voortouw nemen in de digitale en groene transities.

Deze benadering biedt een visie op de industrie die verder gaat dan efficiëntie en productiviteit als enige doelstellingen, en versterkt de rol en de bijdrage van de industrie aan de samenleving. Hij plaatst het welzijn van de arbeider in het middelpunt van het productieproces en gebruikt nieuwe technologieën om welvaart te bieden die verder gaat dan banen

16 | TSM editie 6

het begin tot en met de engineering, het ontwerp en de fabricage, net als de service en verwijdering van gefabriceerde producten.

“Een paperclip heeft een andere projectstructuur dan een fiets. Het proces ziet er dus anders uit. De PLM-strategie is daarom een belangrijk element. Waarschijnlijk houdt elk bedrijf zich al met PLM bezig. Het zit namelijk in de mensen en de cultuur, waarbij je automatisering vooral ondersteunt. Maar het geheel is nog niet in software gevat.”

Dat komt omdat een volledige integratie van PLM een gigantische klus is. Koomen vergelijkt het met een oude ‘wijsheid’ (en grap): hoe eet je een olifant? Antwoord: stukje voor stukje. Zo denkt Koomen dat je de procesbouwstenen van PLM ook in blokjes kan ‘hakken’. “We maken behapbare stukken”, zegt hij. “Welk onderdeel wil je als eerste aanpakken? Wijziging beheer? Projectmanagement? Productmanagement? We stellen in gesprekken vast hoe dat nu gaat binnen een maakbedrijf en kijken hoe dat beter kan, als onderdeel van een volledige PLM-strategie.

Dat betekent dat je een plan hebt, van proces naar use-case. We kunnen op basis van wat we weten over wat werkt, met de klanten een unieke PLM-situatie maken. Ook voor mkb.”

BLACK BOX “Hoe zorgen we ervoor dat de mens weer centraal komt te staan?”, vraagt Renso Kuster, strategisch business manager bij Cadmes, zich af. Hij geeft aan dat de backbone van de digitale transformatie vooral het automatiseren van bedrijfsprocessen was, uitgevoerd door technici.

“Smart industry of Industrie 4.0 zijn goede zienswijzen op het inrichten van een productieproces. Maar ze richten zich op technologieën. Hoe

en groei, terwijl de productiegrenzen van de planeet worden gerespecteerd. De benadering vormt een aanvulling op de bestaande ‘Industrie 4.0’-aanpak door onderzoek en innovatie specifiek ten dienste te stellen van de transitie naar een duurzame, mensgerichte en veerkrachtige Europese industrie.

Vanuit Nederland zitten onder andere TNO, Saxion Hogeschool en TechYourFuture in de commissie van de 5.0-projectgroep.

Meer info scan de QR-Code

V.l.n.r. Renso Kuster, Bas Koomen, Anoek Schellings mooi wij dat ook allemaal vinden, er moet wel ruimte blijven voor de menselijke kant. Zodat automatisering niet tegen je, maar vooral voor je gaat werken.”

Daarom zet Cadmes in op meer ‘Industrie 5.0’. Kuster: “Hoe zorgen we ervoor dat de mens weer centraal staat in het proces? Hoe kunnen we mensen met de technologie samen laten optrekken? Die technologie wordt steeds complexer. Kijk maar naar AI, dat ervaren mensen als een soort black box. Alsof daar magie achter zit. De complexiteit groeit. En hoe zorgen we ervoor dat mensen meekomen in de steeds steilere curve van techniek? Hoe train je hen? Hou houd je hen gemotiveerd?”

FEITEN De gedachte achter ‘5.0’ wordt ook al actief gesteund door bijvoorbeeld de Europese Unie. Zij geeft aan dat industrieën een actieve rol kunnen spelen bij het bieden van oplossingen voor uitdagingen voor de samenleving, waaronder het behoud van hulpbronnen, klimaatverandering en sociale stabiliteit. Centraal staat dat de zogenoemde Industrie van de Toekomst-aanpak voordelen oplevert voor de industrie, voor werknemers en voor de samenleving.

Kuster: “Covid heeft ons met de neus op de feiten gedrukt, namelijk dat we niet wendbaar genoeg waren. En dat ervaren we nu weer, als we overvallen worden door inflatie, energieprijzen en conflicten. Hoe gaan we daar mee om? Juist dan merk je hoe belangrijk de weerstand en flexibiliteit van je medewerkers en dus van je bedrijf zijn.”

Frankrijk Cadmes opent een vestiging in Frankrijk in Roissy-en-France (bij het vliegveld Charles de Gaulle), als Dassault Systèmes-reseller. Anoek Schellings, managing director van Cadmes: “Deze stap stelt ons in staat onze bewezen methodiek en knowhow op het gebied van onder andere het 3DExperience-platform in Nederland, België en Luxemburg verder uit te breiden naar de Franse markt. We zijn ervan overtuigd dat de flexibiliteit en wendbaarheid van het platform de digitale transformatie bij industriële bedrijven ondersteunt en het antwoord is op de uitdagingen in de markt die verder reiken dan enkel de productontwerpfase.”

Cadmes had al een groot portfolio van Frans-Belgische klanten. “Onze cultuur, onze relaties met het Frans-Belgische industriële ecosysteem, maar ook de invloed die we al hebben bij Franstalige spelers met ons YouTube-kanaal zijn allemaal elementen die de toetreding naar de Franse markt geleidelijk aan in een stroomversnelling moeten brengen”, zegt Olivier Clevers, business unit manager België, Luxemburg en Frankrijk.

TSM editie 6 | 17

Interview

18 | TSM editie 6

Werner Meijer (Dymato):

“Dymato moet naar een nieuwe fase” De maakindustrie is veranderd en Dymato verandert mee. Volgens de nieuwe managing director Werner Meijer is de nieuwe generatie in de maakindustrie digitaler, flexibeler en vooral meer gericht op processen.

Dymato zal meer een meer een system integrator worden. “Een moderne productieomgeving is meer en meer een logistieke operatie”

“

Innovatie hotspots en digitalisering tegen arbeidsmarktkrapte is een topic die aankomende jaren meer gaat spelen. De toeleveranciers voor de maakindustrie zullen daarom meer kracht moeten bijzetten door nieuwe innovaties en denken in processen. De traditionele denkwijze is old school. TIME FOR CHANGE!”, schrijft Werner Meijer op zijn LinkedIn-pagina. De managing director van Dymato slaat aan op een rapport van TNO, waarin staat dat R&D bepalend is voor de toekomst van Nederlandse maakindustrie.

Het tekent – al is het maar vanwege het gebruik van hoofdletters en leestekens om zijn bericht te versterken – het enthousiasme van de nieuwbakken baas van Dymato. Maar net zo duidelijk onderstreept het een koerswijziging van de Veenendaalse leverancier van industriële CNC-machines, waaronder die van Mitsubishi, Röders, Hyundai WIA, Hanwha, Bavius, Gurutzpe en Hegenscheidt. De koers wordt het motto ‘Next Generation’, groot afgebeeld op een van de muren in het kantoorpand van Dymato.

PROFESSIONALISEREN Meijer begon zijn carrière in de maakindustrie, bij onder andere DKAT (fijnmechanische industrie) en JAZO (toegangstechniek voor industrie).

Daarna was hij vooral in de wereld van de logistiek directeur ad interim.

In juni van dit jaar werd hij verantwoordelijk voor het reilen en zeilen bij Dymato. En hij is ambitieus; hij wil prikkelen. Of in ieder geval, zoals hij zelf aangeeft ‘het hoofd boven het maaiveld uitsteken’. “Natuurlijk ben ik een relatieve nieuwkomer in de machinebouw en ik moet nog veel leren, maar dat betekent niet dat ik geen ferm standpunt kan innemen. Binnen de logistieke wereld heb ik me bewezen. Nu ik terugkom in de maakindustrie, merk ik dat er de laatste dertig jaar niets is veranderd. De machines zijn anders, maar de manier van denken en acteren is hetzelfde.”

Hij vergelijkt de productietechnologie met de ontwikkelingen die hij meemaakte in de logistiek. Daarvoor geldt dat Nederland een logistieke hotspot is. De wereld kijkt naar de oplossingen uit ons land op het gebied van personeel, opleiding, samenwerken, innovaties en processen. Maar dat is grotendeels niet zo als het gaat om onze machinebouw.

Ook niet bij Dymato? “De basis van Dymato is goed. Er zijn vaste klanten die tevreden zijn, de mensen die bij ons werken weten van wanten en zijn loyaal en onze naamsbekendheid is hoog. Daarom kunnen en moeten we ook naar een volgende fase. Dat begint bij alle processen in beeld te krijgen en te professionaliseren.”

Hij ziet namelijk dat bij het mkb de directeur geregeld inspringt als er iets moet worden gedaan. Ook bij Dymato stond de vorige directie (het echtpaar Coffeng) altijd paraat om hulp te bieden. “Dat kan eigenlijk niet meer in een moderne werkomgeving. Mensen kunnen zelf goed nadenken en besluiten nemen. Geef werknemers meer verantwoordelijkheid.

Zo groeit de betrokkenheid. Noem het sociale innovatie: iedereen is onderdeel van een team, waarin de eigen keuzes het geheel sterker maken.”

PROCESSEN Terug naar ‘Next Generation’. Waar staat dat voor? “Innovatie is ‘Next Generation’. De huidige Generatie Z denkt anders. Zij willen vooral weten wat wij als leverancier kunnen doen om het verschil te maken voor hun. Daarom moeten wij denken in processen en digitalisering. Zo worden we system integrators in de maakindustrie, als adviseurs. We zullen meedenken met de klant, gedurende het hele traject van hun machine, maar ook hun processen.”

Want juist die processen spelen een steeds belangrijkere rol. Meijer ziet namelijk dat de nieuwe generatie het bedrijf van hun ouders overneemt en daarmee nieuwe inzichten in die bedrijven brengt. De huidige generatie is opgeleid met processen. Dus alleen een machine leveren biedt voor de nieuwe generatie te weinig toegevoegde waarde.

“We blijven natuurlijk machines leveren. Maar een moderne productieomgeving is meer en meer een logistieke operatie, waar de klanten behoefte hebben aan service rondom de machine en hun keten. Die service gaan wij bieden.

VERANTWOORDELIJKHEID De focus op processen is overigens niet alleen gericht op hoe de klanten van Dymato veranderen. Ook Dymato zelf moet geprofessionaliseerd.

Meijer: “De basis van Dymato is heel goed. De groep mensen die hier werkt is loyaal en heeft kennis van zaken, de naamsbekendheid is goed en we hebben een flinke hoeveelheid vaste klanten. Maar ook wij moeten mee in deze veranderende markt. Dat begint met onze eigen processen onder de loep te nemen. Hoe loopt een aanvraag? Hoe verwerken we een opdracht? Ik wil dat medewerkers meedenken over deze trajecten. Bij een mkb-bedrijf zie je dat de directeur altijd wel inspringt als er ergens een handje nodig is, of wanneer er iets vastloopt. Dat wil ik niet meer. Ik wil dat iedereen in ons bedrijf onderdeel wordt van het nadenken over de processen. Doordat je mensen verantwoordelijkheid geeft, neemt de betrokkenheid toe. Noem het sociale innovatie, dat men mag meedenken, dat hun kennis en ervaring worden gehoord. Als je met z’n allen dat kan organiseren, dan krijg je een topteam, dat voor elkaar door het vuur gaat.

Ik zie dat gebeuren bij Dymato.”

GROEIEN Waar staat Dymato over 3 jaar? Meijer zwijgt even. “We zullen dan bekend staan als procesoplosser binnen de maakindustrie. Niet alleen in de Benelux, maar ook internationaal. Duitsland als eerste land er bij.

Daarvoor wil ik dat we groeien van 12 naar 20 mensen. Hoe? Door aan employment branding te doen. Je krijgt alleen maar nieuwe mensen aan boord als je een aantrekkelijke werkomgeving biedt met passende secundaire arbeidsvoorwaarden. Thuiswerken? Kan best. Van negen tot vijf aan de slag? Hoeft van mij niet. Belangrijker is dat het werk klaar is. De moderne werknemer van Dymato is ook Next Generation.”

TSM editie 6 | 19

Markt

Operator Bert

Stetec eist efficiëntie bij finishing precisieplaatwerk Om een beeld te krijgen: vorig jaar zijn bij Stetec in Maarheeze 600.000 producten door de Timesavers gegaan.

Geen wonder dat efficiëntie hoog in het vaandel staat bij de maker van precisieplaatwerk van aluminium, staal en RVS in diktes van 0,3 tot 5 mm. Commercieel directeur Sebastiaan Vriesema: “We kunnen heel specifiek bij elk te finishen product kiezen welke bewerking het beste past.”

D

e klantenkring van Stetec is zeer divers. Het bedrijf produceert bijvoorbeeld dun precisieplaatwerk voor laboratoria en ziekenhuizen, maar ook voor parkeergarages en pretparken. Of een 19”-rack dat wordt gebruikt bij filmstudio’s voor het verwerken van de camerabeelden. “Vooral in de Benelux, maar we kunnen ook voor hun vestigingen in de rest van Europa zorgen”, verzekert Sebastiaan Vriesema, die sinds dit jaar mede-directielid is bij het bedrijf uit Maarheeze. Vriesema laat een van de ponslasercombinatiemachines zien die zijn gekoppeld aan een automatisch magazijn.

Daarnaast heeft Stetec een buigafdeling, een persafdeling (automatisch

20 | TSM editie 6

of handmatig) en ruimte voor kleinere bewerkingen, zoals stiftlassen en puntlassen. “Heel belangrijk: we verzorgen ook het logistieke proces en de nabehandelingen die een klant van ons nodig heeft.”

BETROUWBAAR Opvallend in de productiehal is dat er vrijwel alleen machines van A-merken staan. Vriesema: “Het is niet zo dat we bewust alleen voor A-merken kiezen. We zijn constant op zoek naar machines die het beste passen bij de wensen die wij hebben en de machines die nodig zijn voor een goede productie. Cruciaal daarin is dat de leverancier betrouwbaar is: goed onder-

combineren. We kunnen heel specifiek bij elk te finishen product kiezen welke bewerking het beste past: alleen schuren, alleen borstels, of beide technieken combineren.”

TERUGVOERTAFEL Aan de Timesavers is een AMI-terugvoertafel gekoppeld. Door de terugvoertafel is het mogelijk dat één persoon de producten oplegt en ook weer kan afnemen, zonder de hele tijd heen en weer te lopen. “Het is een efficiëntieslag. Dat is heel belangrijk voor ons; we zijn continu ons proces aan het verbeteren. We moeten wel.”

DUURZAAM Voor het ontbramen is de minimale dikte 0,3 millimeter en de maximale dikte 5 mm. Geen probleem voor de Timesavers, weet Vriesema. “Voordat we deze machine kochten, hadden we een andere Timesavers. Dat was een natte finisher. We waren er tevreden over, en de introductie van de nieuwe borstels en schuren was voor ons een extra reden om opnieuw voor Timesavers te kiezen. De stap naar een droog proces was voor ons een belangrijke ontwikkeling. Bijkomend voordeel: de machine lijkt heel duurzaam. De eerste borstelset hoefden we pas na vier jaar te vervangen, toen de air-pulsborstels op de markt kwamen.”

MAKKELIJKE MACHINE Bert, operator bij Stetec, bevestigt het verhaal van Vriesema. De machinebediener werkt vooral met de ponslasercombinatiemachine en bedient ook de Timesavers. “Een makkelijke machine”, zegt hij. “Een groot voordeel is de breedte, gekoppeld aan de terugvoerband. We verwerken heel veel producten en dan moet je makkelijk de ontbramingmachine kunnen instellen en weten dat er weinig stilstand voor onderhoud is. De monteur is zelden langs geweest in de jaren dat ik hier werk, dus dat spreekt voor zich.”

houd, goede service en een goed aanspreekpunt. We kopen een machine niet louter op naam; we kopen op kwaliteit, service en functionaliteit van een machine.”

ONTBRAMEN Betrouwbaarheid is dus ook de reden dat Stetec een Timesavers 42-series met acht roterende borstels heeft aangeschaft. Deze 42 RB-series kan met het multiroterend borstelaggregaat gelijkmatig de randen van het metaal ontbramen en afronden. Dit maakt het mogelijk om een radius van 2 mm te bereiken op zacht staal, en nog meer op zachter materiaal zoals aluminium. Een van de grote voordelen van de Timesavers is de brede band van 1350 mm. Hierdoor kunnen veel kleine producten tegelijk door de machine. Vriesema: “Vorig jaar hebben we 600.000 producten door de Timesavers laten finishen. Je kan je voorstellen hoe belangrijk efficiëntie dan is.”

FLEXIBEL De machine is standaard uitgerust met een goed plakkende mat en vacuüm, en is beschikbaar in verschillende configuraties voor het combineren van ontbramen, kanten afronden, laseroxide verwijderen, finishen en zelfs slak verwijderen. Elk aggregaat is afzonderlijk te gebruiken.

Vriesema: “Een belangrijke reden was de mogelijkheid om de technieken van schuren met de schuurband en afronden van de roterende borstels te

VOORSPELBAAR Voor Bert is de constante kwaliteit heel belangrijk. “Sommigen willen een kleine radius aan de plaat hebben, maar anderen zien liever een echte afronding aan het product. We kunnen de bandsnelheid simpel bedienen naar een lagere stand. Daardoor zijn er helemaal geen scherpe kanten aan het product meer. Minstens net zo belangrijk is de voorspelbaarheid van het resultaat. Met andere woorden: voldoet het product aan de verwachtingen? Ik stel de machine in en het eerste product komt bij me langs. Als dat goed is, wil ik dat de rest van de serie er ook zo uitkomt, waardoor je een constant eindresultaat hebt. Voorspelbaar produceren is wat ik wil bieden.”

Sebastiaan Vriesema

TSM editie 6 | 21

Markt

Marc Hijink, journalist van NRC. Foto: Bob Bronshoff

Alles moet wijken voor de machine bij ASML Marc Hijink, journalist van NRC, mocht drie jaar meelopen met ASML en schreef er een boek over: Focus.

Het geeft een indrukwekkend inkijkje in de keuken van het Veldhovense bedrijf en hoe het omgaan met zijn toeleveranciers. “Voor kleinere toeleveranciers is ASML de klant die je begeert en vreest tegelijk.”

P

agina 523 in de digitale versie van het boek Focus. Hijink gaat terug naar 2018 en schrijft over de Brainportregio. ‘Deze club probeert een vuist te maken voor extra steun van het Rijk.

Burgemeesters en bedrijven lopen daarvoor de deur plat in Den Haag, maar de high-tech maakindustrie onder de ri-

22 | TSM editie 6

vieren krijgt geen structurele hulp. Onterecht, vindt Brainport, want in Brabant wordt meer geïnvesteerd in onderzoek dan in de Randstad. De toegevoegde waarde per inwoner is rondom Eindhoven bovendien hoger dan in Rotterdam of Amsterdam. Dat is grotendeels te danken aan ASML en zijn netwerk van toeleveranciers.’

Maar Den Haag luistert niet. De regering lijkt geen idee te hebben wat er in de regio Eindhoven gebeurt. “Het zijn twee gescheiden werelden”, zegt Hijink. “Dat komt van twee kanten. ASML zit niet op bemoeienis te wachten. En in Den Haag dachten ze dat Nederland geen chipindustrie heeft. Maar in Korea en Taiwan, de landen met chipfabrieken, kent men ASML wel degelijk. En ook in de Verenigde Staten sijpelt de bekendheid van ASML door. Maar de interesse in Den Haag ligt bij de dienstensector en bij het vergeefse behoud van Unilever en Shell voor Nederland.

En het is een ingewikkeld onderwerp, dan gaan de luiken in Den Haag snel dicht.”

FRANKENSTEIN Hijink volgt ASML sinds 2009 voor NRC en mocht meerdere jaren achter de schermen kijken bij het Veldhovense bedrijf, diens vestigingen in Azië en de VS, de toeleveranciers. Dat levert een opmerkelijk boek op, een reis door de wereld van ASML. De focus van het bedrijf is namelijk zowel de kracht als de zwakte ervan. Alles moet wijken voor de heilige graal: de machine. Als dat betekent dat andere aspecten van de bedrijfsvoering minder goed of zelfs helemaal niet functioneren, dan is dat maar zo.

Als je namelijk een EUV-machine kan maken, dan kan je toch alles wel?

Dus dingen die er niet bij horen, zijn eigenlijk niet interessant. Dat werkt wellicht voor technici, maar niet voor de ondersteunende organisatie.

Daar is een andere werkcultuur. Hijink haalt het langlopende project ‘ONE’ aan, bedoeld om het voorraadbeheer te verbeteren. Het ERP-sys-

Paneelbevestigers en slimme oplossingen voor de interieurbouw.

De voordelen van Fitlock®

teem stamde nog uit de tijd van de millenniumbug. Het was niet direct gelieerd aan het bouwen van een machine, dus ASML liet het jaren stilliggen. ‘Sindsdien leeft ‘Frankenstein’, zoals Peter Wennink het voorraadsysteem noemt, voort. Het zwalkt op klompvoeten rond, bij elkaar gehouden met bouten, moeren en onduidelijke knoppen’, schrijft Hijink.

Ook toeleveranciers merken dat de EUV-machines wel heel centraal staan. Als in juli 2021 alle opslagplaatsen en magazijnen zijn samengevoegd in één complex, genaamd 5L, gaat het mis. Het nieuwe logistieke centrum is een drama. Chauffeurs van toeleveranciers staan vloekend in de rij, verpakkingsmateriaal is nauwelijks aanwezig. Het is een grote chaos. De knappe koppen die machines maken, blijken aanzienlijk minder goed in hun logistieke taken.

RELATIE “De eerste zorg van toeleveranciers is het op tijd aanleveren bij ASML. En de hoop dat je de waanzinnige groei van ASML kan bijbenen. Een zware taak, want je moet bij wijze van spreken dertig verschillende orders aankunnen, met soms tegengestelde eisen. En daarnaast moet je als toeleverancier ook nog eens de technische skills in huis halen om te voldoen aan de eisen van je belangrijkste opdrachtgever. ASML is voor toeleveranciers de klant die je begeert en vreest.”

ASML heeft een enorm aanjagende werking. Niet alleen als het om de kwantiteit gaat. Er is ook een kwaliteitsimpuls, waarbij veel verantwoordelijkheid rond modules wordt uitbesteed. Kennis is de belangrijkste bottleneck, zegt Hijink. “ASML kiest ervoor om op belangrijke terreinen

HOLL AND PRECISION TOOLING

www.hptooling.nl

PONSGEREEDSCHAP KANTPERSGEREEDSCHAP LASERSNIJONDERDELEN

• Geschikt voor wand- en plafondpanelen • Panelen na plaatsing herpositioneerbaar tot 4 mm rondom, sommige tot 3 mm in diepte • Trilling bestendig • Eenvoudig te (de)monteren

Neem contact op met onze specialisten: T +31 (0)79 33 06 700 • E sales@viba.nl • www.viba.nl

GOED GEREEDSCHAP IS HET HALVE WERK Amsterdamsestraatweg 33 Naarden 035-539 90 90 info@hptooling.nl

TSM editie 6 | 23

Beurs

CHAOS Wat viel Hijink in de drie jaar dat hij ASML volgde het meest op? “Het kunstje dat ASML als geen ander kan, is industrialiseren. Ze bedenken niet alleen een systeem als een EUV, maar weten het ook zo te produceren dat zo’n complexe machine het altijd doet, onder elke omstandigheid. Zelf heb ik ervaren dat de indruk bestaat dat de mensen van ASML weten wat ze doen. Die indruk is niet altijd terecht. Het bedrijf is nu zo groot dat het zichzelf tegenwerkt. Dat is ook de aard van het beestje. Er is bij ASML een bepaalde mate van chaos nodig om te kunnen excelleren.

Dat is een botsende cultuur, waarbij men elkaar op de fouten wijst maar aan het einde van de dag samen een biertje drinkt.”

Zelf verbaast Hijink zich er nog steeds over dat het bedrijf hem toegang bood zonder dat hem inhoudelijk een strobreed in de weg gelegd werd.

“Elke keer ontvouwden zich nieuwe verhalen. ASML is zo groot en zo dynamisch. We vergeten misschien nog weleens hoe invloedrijk dit bedrijf is in de wereld. Daar krijg je nauwelijks een beeld van, totdat je hoort dat op de afdeling marketing een order van 8 miljard euro wordt getekend. Of kijk naar de exportcijfers van een heel land als Taiwan.

De schommelingen daar lopen synchroon met de kwartaalcijfers van ASML. Dat besef dringt nauwelijks door. Zeker niet in Den Haag.”

een nauwe vertrouwensband met de leveranciers op te bouwen en te single-sourcen. ASML schat in dat de risico’s daarvan kleiner zijn dan de meerwaarde. Vergelijk het met een relatie tussen mensen. Als je een diepgravende relatie met een persoon wilt opbouwen, kan je niet volgend jaar een diepgravende relatie met een ander aangaan.”

GRILLIG Wat in ieder geval duidelijk is voor Hijink, is dat AMSL voor de hele maakindustrie zowel een zegen als een vloek is. Of, zoals hij het schrijft: ‘Voor kleinere toeleveranciers is ASML de klant die je begeert en vreest tegelijk. Het is een grillige afnemer die je bedrijf tot grote hoogtes kan opzwepen, maar daar veel voor terugvraagt.’ Hijink vertelt: “Bij sommige kleinere toeleveranciers hoorde ik dat ze eigenlijk minder voor ASML zouden willen doen. Ze prijzen hun eigen klanten er een beetje uit en willen niet al te afhankelijk worden van ASML. En de vraag is niet alleen of je wel wilt werken met ASML, maar ook of je het wel kunt. Zijn er mensen en machines beschikbaar?”

Ook in Veldhoven realiseren ze zich goed dat ze een flinke wissel trekken op de Europese productietechnologie. De wens (en de strategie) is dan ook dat toeleveranciers niet voor meer dan 40 procent van hun omzet afhankelijk mogen zijn van ASML. In werkelijkheid is dat zeker niet altijd vol te houden. Sommige bedrijven zijn namelijk toeleveranciers van toeleveranciers en komen zo dus boven de grens uit. Tot slot geldt anders altijd nog ‘nood breekt wet’. Zo was er een leverancier die in 2021 een terugkerende fout van een belangrijk mechatronica-onderdeel niet onder controle kreeg. Het management van die leverancier ging op de schop, op aandringen van CEO-Peter Wennink zelf. Of ASML helpt met geld, zoals bij een kapitaalinjectie bij Zeiss voor het ontwikkelen van de High NA. Tot slot kan ASML ook een overname doen, zoals bij Cymer, dat de lichtbron voor de EUV-machine niet aan de praat kreeg.

24 | TSM editie 6

Het boek Focus wordt uitgegeven door uitgeverij Balans. Via deze link is het boek te bestellen: https://www.uitgeverijbalans.nl/boeken/focus-de-wereld-van-asml/ Het boek is via deze QR-code te bestellen:

TECHNALIA

Technalia maakt verhalen over en voor de techniek.

Door tekst, beeld en het gebruik van social media vertellen we die verhalen aan de wereld. Over het kloppende hart van een machine, over de structuren van een cel of toekomst van 5G. Maar de verhalen gaan vooral over de mensen. Want mensen maken techniek mogelijk.

Meer weten? www.technalia.nl

TSM editie 6 | 25

Op fpt-vimag.nl vindt u de profielen van álle FPT-VIMAG leden. U kunt dus zelfs nog uitgebreider zoeken op deze digitale marktplaats. Bent u op zoek naar de juiste machine, passend gereedschap of een innovatieve automatiseringsoplossing dan bent u op de website van FPT-VIMAG op het juiste adres.

Door middel van filters op productcategorie en markten komt u bij de juiste bedrijven terecht. U kunt rechtstreeks contact opnemen of doorlinken naar de eigen website van het bedrijf voor meer informatie.

LEDEN FPT-VIMAG Abus Kraansystemen B.V. Ad. A. KLEIN Transporttechniek b.v.

Additive Industries B.V. Air Products Nederland B.V. Allround Machinery B.V. Alup-Kompressoren B.V. Amada GmbH AMTC B.V. Arkance Systems Atlas Copco Internationaal B.V. ATS EdgeIt BV BEKO Technologies B.V. Bemet International B.V. Bendertechniek B.V. Besten Machines BLM Group Benelux B.V. BMT Machine Tools B.V. Bokhoven Tool Management BTM Boorwerk B.V. Optimol Netherlands B.V. Bucci Industries Bun Engineering Nederland Bystronic Benelux. B.V. Cadmes B.V. Carl Zeiss B.V. CellRo B.V. Ceratizit Nederland B.V. Cloos Benelux N.V. CNC Gear De Tollenaere bv D & W Gereedschappen & Machines B.V. DMG MORI Netherlands B.V. DoALL Nederland B.V. Dormac Import B.V. Dymato B.V. Easy Systems Benelux BVBA Electrotool B.V. Elesa+Ganter B.V. EMS Benelux BV Emuge-Franken B.V. Erowa Benelux BV Ertec BV Esab Nederland B.V. Evolent Machines B.V. FANUC Benelux BVBA GF Machining Solutions Sales Benelux Gibac Chemie B.V. Gibas Numeriek B.V. Carl Zeiss GOM Metrology GmbH GROB Benelux B.V. 26 | TSM editie 6

Gühring Nederland B.V. Hagro Precisie B.V. Hahn+Kolb Tools Benelux HALTER CNC Automation Hänel Kantoor- en Magazijnsystemen Harry Hersbach Tools B.V. Heesen-ICA B.V. Heidenhain Nederland B.V. Hembrug B.V. Hermle Nederland B.V. Hevami Oppervlaktetechniek Hexagon Metrology B.V. HGG Profiling Equipment B.V. Hoffmann Quality Tools B.V. Holland Precision Tooling B.V. Humacs Krabbendam Hurco Import en Groothandel van Ommen B.V. Industrial Cobotics Iscar Nederland B.V. Jeveka B.V. JÖRG Machines B.V. Kennametal Nederland B.V. KSM Benelux Kurval B.V. Laagland B.V. Landré Machines B.V. Laskar Puntlastechniek BV. Leering Hengelo B.V. Limas B.V. LISSMAC Maschinenbau GmbH L.V.D. Nederland B.V. Machinehandel Overmars Magistor B.V. MAKE! Machining Technology B.V. Mayfran Limburg B.V. Metaaltechniek Handelsonderneming B.V. Metal Heaven B.V. Mink Bursten Mitutoyo Nederland B.V. MML BVBA Mondiale Okuma Benelux B.V. Olmia Robotics Onkenhout en Onkenhout B.V. OPEN MIND Technologies Benelux B.V. OSG Nederland B.V. Oude Reimer B.V. Petroline International Nederland Pferd-Rüggeberg B.V. Pimpel Benelux B.V. KIS Zuid B.V.

Produtec Proger Spantechniek B.V. Promas B.V. Promatt B.V. Q-Fin Quality Finishing Machines Radan B.V. Renishaw Benelux B.V. Rhenus Lub BV Rolan Robotics BV S.A. Seco Tools Benelux N.V. SafanDarley B.V. Sandvik Benelux B.V. Divisie Dormer Pramet Sandvik Benelux B.V. Division Coromant Schunk Intec B.V. Siemens Nederland N.V. Special Tools Benelux B.V. Staalmach B.V. Style CNC Machines B.V. Technische Handelsonderneming De Ridder B.V. Technische Handelsonderneming Klaassen B.V. Th. Wortelboer B.V. Timesavers International B.V. Trumpf Nederland B.V. Tuwi Nederland B.V. Valk Welding B.V. Van Hoorn Carbide B.V. Van Hoorn Machining b.v.

VLH Welding Group B.V. Voortman Steel Machinery B.V. Waldmann b.v.

Walter Benelux N.V. Wemo Nederland B.V. WiCAM Benelux B.V. Widenhorn B.V. Wila B.V. Wolthuis Machines B.V. Wouters Cutting & Welding BVBA Yamazaki Mazak Nederland B.V. YASKAWA Benelux BV Young Cuttingtools b.v.

ZVS Techniek B.V.

VAKGROEP PRECISIETECHNIEK Cadmes B.V. Gühring Nederland B.V. Hoffmann Quality Tools B.V. KSM Benelux Oude Reimer B.V. Siemens Nederland N.V.

Ledenoverzicht FPT-VIMAG

VIMAG GFM FHG VPA VVT

0478 TechniShow Landkaart 3000x3450mm 5.indd 1

08-03-16 13:26

SECTIE FHG Ceratizit Nederland B.V. Gühring Nederland B.V. Iscar Nederland B.V. Kennametal Nederland B.V. OSG Nederland B.V. S.A. Seco Tools Benelux N.V. Sandvik Benelux B.V. Divisie Dormer Pramet Sandvik Benelux B.V. Division Coromant Walter Benelux N.V.

SECTIE GFM Additive Industries B.V. CellRo B.V. Hembrug B.V. HGG Profiling Equipment B.V. Mayfran Limburg B.V. SafanDarley B.V. Style CNC Machines B.V. Timesavers International B.V. Voortman Steel Machinery B.V. Wemo Nederland B.V.

SECTIE VIMAG Additive Industries B.V. Amada GmbH Bendertechniek B.V. BMT Machine Tools B.V. Boorwerk B.V. Bucci Industries Bystronic Benelux. B.V. Cadmes B.V. CellRo B.V. Ceratizit Nederland B.V. DMG MORI Netherlands B.V. Dormac Import B.V. Dymato B.V. Emuge-Franken B.V.

Evolent Machines B.V. FANUC Benelux BVBA Gibac Chemie B.V. Gibas Numeriek B.V. Gühring Nederland B.V. Hagro Precisie B.V. Heesen-ICA B.V. Heidenhain Nederland B.V. Hembrug B.V. HGG Profiling Equipment B.V. Hoffmann Quality Tools B.V. Iscar Nederland B.V. Jeveka B.V. JÖRG Machines B.V. Kaltenbach Tools B.V. Kennametal Nederland B.V. Laagland B.V. Landré Machines B.V. Leering Hengelo B.V. Mayfran Limburg B.V. Mitutoyo Nederland B.V. Okuma Benelux B.V. OPEN MIND Technologies Benelux B.V. OSG Nederland B.V. Oude Reimer B.V. Proger Spantechniek B.V. Promas B.V. Radan B.V. Renishaw Benelux B.V. Resato International B.V. S.A. Seco Tools Benelux N.V. SafanDarley B.V. Sandvik Benelux B.V. Divisie Dormer Pramet Sandvik Benelux B.V. Division Coromant Siemens Nederland N.V. Staalmach B.V. Style CNC Machines B.V. Technische Handelsonderneming De Ridder B.V. Technische Handelsonderneming Klaassen B.V. Timesavers International B.V. Trumpf Nederland B.V. Tuwi Nederland B.V. Voortman Steel Machinery B.V. Walter Benelux N.V. Yamazaki Mazak Nederland B.V. Young Cuttingtools b.v.

VAKGROEP PLAATWERK

Resato International B.V. Rösler Benelux B.V. SafanDarley B.V. Trumpf Nederland B.V. Tuwi Nederland B.V. WiCAM Benelux B.V. Wila B.V.

VAKGROEP PRODUCTIEAUTOMATISERING Bemet International B.V. Bendertechniek B.V. Cadmes B.V. CellRo B.V. Heidenhain Nederland B.V. Industrial Cobotics Laagland B.V. OPEN MIND Technologies Benelux B.V. Sandvik Benelux B.V. Division Coromant Schunk Intec B.V. Siemens Nederland N.V. Valk Welding B.V. YASKAWA Benelux B.V.

VAKGROEP VERBINDINGSTECHNIEK Jeveka B.V. Laskar Puntlastechniek BV. Rolan Robotics BV Valk Welding B.V. VLH Welding Group B.V.

PARTNERLEDEN Jaarbeurs B.V. Jan van Dam Machine Transport STODT

3D Additive Industries B.V. Cadmes B.V. DMG MORI Netherlands B.V. Dymato B.V. Landré Machines B.V. Leering Hengelo B.V. Pferd-Rüggeberg B.V. Renishaw Benelux B.V. Siemens Nederland N.V. TRUMPF Nederland B.V. Valk Welding B.V.

Amada GmbH Bystronic Benelux. B.V. Hexagon Metrology B.V. Holland Precision Tooling B.V. Laskar Puntlastechniek BV. L.V.D. Nederland B.V. Radan B.V. Federatie Productietechnologie

TSM editie 6 | 27

Driekwart TechniShow 2024 al gevuld

Ongeveer 75 exposanten waren aanwezig tijdens de kick-off-bijeenkomst voor TechniShow 2024 in de Utrechtse Jaarbeurs. Ruim tweederde van de vloeroppervlakte is gevuld. Volgens beursmanager Ricardo Vivas een teken dat TechniShow 2024, met als thema ‘De Maakindustrie van Morgen’, de belangrijkste beurs in de Benelux op het gebied van productietechnologie blijft.

Op 12 maart openen de deuren van de Utrechtse Jaarbeurs zich voor TechniShow 2024. Tijdens de kick-off liet de beursorganisatie onlangs een klein voorproefje zien van wat er op het programma staat. Er zullen ongeveer driehonderd exposanten op de beurs aanwezig zijn. Daarnaast zullen er vier zogenoemde guided tours worden gehouden. Verder komt er een Themaplein Productieautomatisering, een Themaplein Additive Manufacturing, een loopbaan-straat en een start-upstraat, en staan er studententeams waaronder Forze Hydrogyn met hun waterstof-raceauto, een project van de TU Delft. Verder zal de felbegeerde TechniShow Award worden uitgereikt en wordt live vanaf de beursvloer een TechniShow Talks-uitzending gemaakt.

“Deze en nog meer activiteiten maken van TechniShow zo’n mooi evenement voor de hele industrie”, zegt beursmanager Ricardo Vivas.

“De beursvloer vult zich gestaag met nieuwe exposanten. Inclusief de reserveringen is ruim driekwart van de hallen nu bezet. Elke dag melden zich nieuwe exposanten. Ik verwacht dan ook dat we minimaal 20.000 vierkante meter

28 | TSM editie 6

volkrijgen met alle innovaties op het gebied van machinebouw en productietechnologie.”

BELEVING Bestaande exposanten merken dat er een ‘goede vibe’ aan het ontstaan is rondom TechniShow 2024. Zo heeft Gibas de oppervlakte van zijn stand vergroot. Enrico Akkerman van Gibas: “We hadden 110 vierkante meter, maar op die oppervlakte kunnen we toch net even te weinig laten zien van wat we hebben te bieden.

We willen dat de bezoekers een interessante beleving hebben op onze stand. Daar laten we onze robotiseringstoepassingen zien. Niet van de toekomst, maar van nu, zoals wij ze al enige tijd toepassen.”

Gibas is gespecialiseerd in totaaloplossingen; het levert zowel de machines, gereedschappen en automatisering, als de robotinstallatie. Het bedrijf combineert zijn kennis op de verschillende domeinen voor een totaaloplossing. Eerder was Gibas wat terughoudend over deelname aan TechniShow 2024. Die houding is dus verdwenen. “We hebben zeker getwijfeld of we mee zouden doen. Het is geen goedkoop eve-

nement en het karakter van beurzen verandert.

Maar toch hebben we besloten dat we erbij willen zijn. Waarom? TechniShow is voor ons toch een plek waar we onze vernieuwende oplossingen aan een groter publiek kunnen tonen.”

MAKKELIJKER Ook Oude Reimer, al decennia exposant op TechniShow, heeft het aantal vierkante meters dat het bedrijf had gereserveerd uitgebreid.

Oude Reimer staat voor ‘Produceren makkelijker maken’. Dat houdt in dat het een machineen productprogramma heeft, maar ook technisch advies, eigen servicemonteurs, slimme oplossingen voor industrie 4.0, volledig geautomatiseerde productieprocessen, trainingen, een kenniscentrum en volledige optimalisaties van nieuwe of bestaande productiesystemen biedt voor de maakindustrie.

Hugo Oude Reimer: “We hebben met bijvoorbeeld Chiron, Star en Heller een aantal CNC-machines die echt het verschil maken voor de verspanende industrie. Daarnaast zien we dat er meer en meer vraag komt naar productreiniging, ingevat in een automatiseringsoplossing. Onze reinigingsinstallaties zijn gecertificeerd volgens de Grade 2 Vacuum Cleanliness-specificaties. We willen de bezoekers laten kennismaken met zoveel mogelijk van de oplossingen die we bieden. Daar hadden we meer vloeroppervlak voor nodig.”

Verenigingsnieuws

Bezoekersregistratie voor TechniShow 2024 open

Federatie Productietechnologie

Eerste stapjes Foto: Michiel Ton

Het is vanaf nu mogelijk voor bezoekers om zich te registeren voor TechniShow 2024. Van 12 tot en met 15 maart is de Utrechtse Jaarbeurs de plek waar de Maakindustrie van Morgen samenkomt. Direct registreren kan via de QR-code bij dit artikel.

Tijdens TechniShow 2024 komen vraag en aanbod samen, op de meest toonaangevende vakbeurs voor innovatieve industriële productietechnologie in de Benelux. Belangrijkste thema’s zijn digitalisering, duurzaamheid en additive manufacturing. Daarbij komen actuele ontwikkelingen als de energiemarkt en de arbeidsmarkt ook aan bod.

U bent van harte uitgenodigd om deel uit te maken van deze reis naar een geïntegreerde, innovatieve toekomst voor de Maakindustrie van Morgen. TechniShow 2024 is het evenement waar exposant en bezoeker elkaar ontmoet, maar ook een platform voor inspiratie, samenwerking en groei.

Wij kijken ernaar uit u te ontmoeten op de beursvloer en stellen het zeer op prijs als u zich aanmeldt. Scan QR-code om u aan te melden

Ach, die eerste stapjes. Prachtig om mee te maken. Als je je kinderen wiebelig een paar centimeters, misschien zelfs wel een meter, ziet afleggen, dan glans je van trots. Het is toch een beetje een bevestiging dat alles werkt.

Dat er een zelfstandig mensje staat. Dat de toekomst voor je ogen zich ontwikkelt.

Ook met techniek zijn de eerste stapjes zo mooi. Dus toen in november de Forze IX zijn ‘eerste stapjes’ maakte op het circuit van Zandvoort, was ik onder de indruk. U kent Forze IX niet? Het is een racewagen op waterstof, ontwikkeld door studenten van de TU Delft. Elk jaar besteedt een groep studenten onder de naam ‘Forze Hydrogen Racing’ hun tijd aan het ontwerpen, ontwikkelen en produceren van waterstof-elektrische raceauto’s met brandstofcellen, om de wereld te laten zien dat de toekomst van het racen bij waterstof ligt.

Ze zijn al in 2007 begonnen en laten we eerlijk zijn: er bestaan nu in de markt waterstofauto’s die een duurzaam alternatief voor de conventionele auto’s bieden. Veel kennis om een waterstof-wagenpark te maken komt voort uit bijvoorbeeld projecten als die van Forze Hydrogen Racing. Vergelijk het maar met de Formule 1. Dat is meer dan alleen maar heel hard rondjes rijden. Het is de combinatie van mens, machine en techniek tot het uiterste drijven om grenzen te doorbreken.

Waar die eerste stapjes toe leiden? Geen idee. Of waterstof de perfecte brandstof gaat zijn voor auto’s, weet ik niet. Of Forze Hydrogen Racing ooit met een Max Verstappen junior achter het stuur 19 van de 22 ‘hydro-F1-races’ wint? Zou kunnen. Wel weet ik dat de kennis die we nodig hebben om dit soort bolides te maken ons verder helpt en nieuwe innovaties levert.

Waar sommige eerste stapjes ook toe leiden? Naar jonge mensen, zoals mijn dochter, die onderdeel is van het team Forze Hydrogen Racing. En dat mede dankzij haar tijdens TechniShow 2024 in maart volgend jaar die prachtige waterstof-racewagen op de beurs is te bezichtigen.

Prachtig, die eerste stapjes.

Eddo Cammeraat voorzitter van FPT-VIMAG

TSM editie 6 | 29

Productnieuws

Tevel presenteert de nieuwe CTL lineaire unit van Unimotion Het Westervoortse bedrijf Tevel heeft de nieuwe CTL lineaire unit van Unimotion gepresenteerd. De CTL is een lineair unit met een geïntegreerde high-performance Unimotion lineaire motor. Met de unit wordt een hoge nauwkeurigheid bereikt, dankzij een geluidsarm lineair precisiegeleidingssysteem, terwijl de lineaire motor hoge dynamische bewegingen mogelijk maakt. Er kunnen snelheden tot 5 m/s mee worden bereikt; daarmee biedt de unit de hoogste acceleratie van alle lineaire units van Unimotion.

BLM Group integreert inpersen van moeren in buislaser BLM Adige, onderdeel van BLM Group, introduceert een insertunit voor inpersmoeren op zijn LT7-buislasersnijmachine. Daarmee kunnen inpersmoeren met schroefdraad direct in buizen en kokers worden aangebracht, aansluitend op het snijproces. Om dit te realiseren, bevindt zich een insertunit in de snijzone.

Hij kan automatisch inpersmoeren laden en aanbrengen op dunne, vooraf lasergesneden buizen en kokers.

De insertunit kan zeskantige inpersmoeren met schroefdraad van M4 tot M12 inpersen, elimineert extra handling en bewerkingen op een aparte inpersmachine, en vereenvoudigt daarmee het maken van buisonderdelen die worden samengevoegd en gekoppeld tot complete frames en constructies.

Het aanbrengen van inpersmoeren is een ideale oplossing voor dunwandige buizen die te weinig body hebben

30 | TSM editie 6

om standaard schroefdraad in te tappen. Het systeem voert na plaatsing automatische controles uit om zeker te zijn van de juiste inbrenging.

Het plaatsen van de inpersmoeren gaat razendsnel. Voor het systeem is patent aangevraagd. Het is exclusief beschikbaar op de BLM Adige LT7-buislaser van BLM Group, en niet beschikbaar op enige andere buislasersnijmachine, waar ook ter wereld.

Door de lineaire motoraandrijving zijn de CTL lineaire units spelingvrij, en ze kunnen worden voorzien van verschillende incrementele en absolute encoders. Door de compacte afmetingen en een breed assortiment aan motorlengtes kunnen de lineaire units simpel worden toegepast in uiteenlopende hoog-dynamische applicaties. Voor verdere uitbereiding kan de CTL worden uitgerust met een kabelrups die geschikt is voor hoog-dynamische en geluidsarme toepassingen, mede dankzij een speciaal ontwikkelde methode van koppelen aan de lineaire unit. Een corrosiebestendige afschermstrip beschermt het apparaat tegen omgevingsinvloeden zoals vuil en stof.

De innovatieve opspanmethode biedt een perfecte uitlijning van de behuizing, zelfs bij een lange slaglengte en hoge versnellingen.

De geanodiseerde aluminium behuizing heeft zijsleuven voor bevestiging en sensoren. Een centraal smeerpunt aan beide zijden van de slede biedt eenvoudige toegang voor smering, reiniging en onderhoud. De aluminium profielen zijn geproduceerd volgens EN 12020-2 norm.

Tevel is de officiële partner voor Unimotion in Nederland.

Nieuwe gereedschapshouderserie Tendo Silver Schunk presenteert een nieuwe gereedschapshouder in de serie Tendo. Gebruikers in de metaalbewerking zijn al lang overtuigd van de hydraulische expansietechnologie voor gereedschaphouders. Gereedschappen worden daarbij vastgeklemd via een hydraulisch mechanisme, waarbij het indraaien van een schroef het interne drukmedium samendrukt en de expansiehuls elastisch vervormt. Op deze manier wordt de gereedschapschacht stevig omsloten. De hoge spanning zorgt voor een veilige grip van het gereedschap en een exacte rondloopnauwkeurigheid van minder dan 0,003 mm.

De resultaten van deze technologie zijn de beste werkstukoppervlakken, het voorkomen van microverspaning, bescherming van de machinespindel en een langere levensduur van het gereedschap. De technologische truc van het binnenste oliekussen is zeer effectief in het dempen van de trillingen die optreden tijdens het bewerken. Als het op duurzaamheid aankomt, is hydraulische expansietechnologie veel beter dan andere technologieën, omdat hij langdurig energiebesparend en hulpbronnenbesparend is in gebruik. Met de Tendo Silver uit het economische segment biedt Schunk de gebruiker een allrounder die niet alleen overtuigt door zijn technologische voordelen, maar

ook door een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding.

INSTAP Dankzij een toepassingsspecifieke gedifferentieerde gereedschapshouder-segmentatie ontvangen klanten geschikte hydraulische expansiegereedschapshouders, afhankelijk van de toepassing en eisen. Het doel is een economische, efficiënte en grondstofbesparende bewerking van onderdelen, wat de gebruikers van de Tendo-serie al decennia lang weten te waarderen. Deze gereedschapshouders zijn standaard fijn uitgebalanceerd en geschikt voor hoge snelheden.

De gereedschapsschacht kan direct in de gereedschapshouder worden gespannen. Zo voert de Tendo-serie in enkele seconden een microprecieze gereedschapswisseling uit. Gebruikers besparen insteltijd en hebben geen extra randapparatuur nodig. Ze profiteren van een hoge mate van flexibiliteit, omdat naast het direct opspannen ook het opspannen van verschillende diameters met open en gesloten reduceerbussen mogelijk is. De permanente nauwkeurige rondloop en de effectieve trillingsdemping zorgen voor een lange levensduur van de gereedschappen, en dus voor kostenbesparingen.

De Tendo Silver completeert de gereedschaphouderfamilie in het economische segment, als een precisie-allrounder die compatibel is met alle spindels van bewerkingsmachines.

De hydraulische expansiekop in DIN-contour is met zijn gepolijste oppervlak vuil- en roestwerend, en verkrijgbaar in acht verschillende interfaces.

TSM editie 6 | 31

Productnieuws

Introductie PostPro SFX door Leering Hengelo alle nylons - met in de toekomst ook ondersteuning voor flexibele materialen zoals TPE’s en TPU’s.

Met het oog op een duurzame toekomst worden alle materialen uitsluitend verwerkt met behulp van AMT’s PostPro Pure-oplosmiddel, waarvoor patent is aangevraagd en dat aan de klant wordt geleverd in cartridges van 1 liter.

Deze cartridges kunnen na gebruik veilig door de gebruiker worden afgevoerd.

Leering Hengelo heeft tijdens Formnext de AMT PostPro SFX gelanceerd. Dit is een desktopmachine voor het chemisch vergladden van 3D-prints. De PostPRo SFX is in de eerste plaats ontworpen voor gebruikers van 3D-printers zoals de Formlabs Fuse 1, Sinterit Lisa en modellen van Sintratec en WeMatter, maar ook voor gebruikers van industriële printers zoals de Nexa 3SD en printers van 3D Systems, HP, EOS en Stratasys.

De ontwikkeling van de PostPro SFX is het resultaat van tien jaar kennis en expertise van AMT op het gebied van Chemical Vapor Smoothing in combinatie met hun uitgebrei-

de patentportfolio op het unieke proces, de oplosmiddelen en de cartridgesystemen. De machine heeft een compact ontwerp met een proceskamer van elf liter en is compatibel met

REVOLUTIE In samenwerking met Saint Gobain wordt de machine geleverd met de Technology Upgrade Package-software (TUP ‘lite’) voor het automatisch genereren van recepten, zodat de gebruikers vanaf het begin de beste resultaten krijgen.

“We zijn verheugd om de PostPro SFX te lanceren en de impact van chemisch vergladden naar de desktop te brengen”, zegt Joseph Crabtree, CEO van AMT. “We hebben al buitengewoon veel interesse gezien voor deze machine, en de productiecapaciteit is snel gevuld.

De eerste SFX’en worden begin 2024 uitgeleverd. Ik geloof dat deze machine een revolutie teweeg zal brengen in de 3D-printindustrie en het voor gebruikers gemakkelijker zal maken om de beste resultaten te halen bij hun 3D-geprinte onderdelen.”

Konstantin Rybalcenko, Global Head of R&D bij AMT, benadrukt: “Met bijna een decennium op het gebied van Chemical Vapor Smoothing en met meer dan 30 miljoen afgewerkte onderdelen voor meer dan 300 klanten, wordt AMT PostPro erkend als ’s werelds meest vertrouwde 3D-print-chemisch-vergladden-oplossing.”

INDUSTRIËLE OPLOSSINGEN VOOR PUNTLASSEN · PROJECTIELASSEN MOERENLASSEN · ROLNAADLASSEN STIFTLASSEN

KOM PROEFLASSEN MET UW EIGEN PRODUCT

WWW.LASKAR-PUNTLASTECHNIEK.COM

32 | TSM editie 6

LVD breidt uit met nieuwe lijn paneelbuigmachines

LVD heeft paneelbuigmachines toegevoegd aan zijn productlijn, als flexibele oplossing voor het bewerken van plaatmetaal.

Het nieuwe gamma omvat ultrasnelle paneelbuigsystemen.

LVD lanceerde de nieuwe lijn op Blechexpo, met de onthulling van de automatische paneelbuigmachine PB 21/12.

Paneelbuigmachines zijn een belangrijke aanvulling op het brede assortiment plaatbewerkingsoplossingen van LVD. Met paneelbuigtechnologie kunnen grote en complexe geometrieën snel en efficiënt worden verwerkt, met een hoge productiviteit bij gemiddelde tot hoge productievolumes. In bepaalde toepassingen kan paneelbuigen sneller en efficiënter zijn dan traditioneel plooien met een stempel en matrijs.

De paneelbuigmachines van LVD zijn niet alleen kosteneffectief, ze kunnen ook worden aangepast om zowel de capaciteit als de prestaties te verbeteren. Het servogestuurde ontwerp vereist minimale service en is vrijwel onderhoudsvrij. Een universele set vouwmessen maakt de bewerking van een breed scala aan profielen en plooien mogelijk. De meeste profielen kunnen worden gevouwen met behulp van één enkele set gereedschappen. LVD-paneelbuigmachines beschikken over een productievermogen dat twee tot drie keer zo groot is als dat van vergelijkbare systemen.

De paneelbuigtechnologie is ideaal voor het produceren van grote elektrische kasten, panelen en kastonderdelen, rekken, cleanrooms, stalen meubels, architecturale bouwpanelen, fotovoltaïsche componenten, trailerzijwanden en verlichting, evenals andere panelen voor industriële apparatuur met complexe geometrieën met radiusplooien, korte zijden en smalle profielen. LVD zal in eerste instantie drie modellen paneelbuigmachines aanbieden: PB 21/12, PB 25/12 en PB 32/12, voor het vouwen van panelen tot 3200 mm x 1250 mm.

Universal Robots introduceert nieuwe cobot met 30 kg laadvermogen Universal Robots introduceert een nieuwe collaboratieve robot, de UR30, met een draagvermogen van 30 kg. Het is de tweede machine in de reeks cobots van Universal Robots, en gebaseerd op dezelfde architectuur als de UR20. Ondanks zijn compacte formaat biedt de UR30 een grote hefkracht, en zijn bewegingsbesturing zorgt voor de perfecte plaatsing van grote lasten, waardoor hij op hogere snelheden kan werken en zwaardere ladingen kan tillen.

De UR30 is ideaal voor diverse toepassingen, waaronder machinebelading, materiaalbehandeling en schroefmontage met hoge torsie. Voor machinebelading opent de hoge maximale belasting nieuwe mogelijkheden doordat de cobot meerdere grijpers tegelijk kan gebruiken. Hierdoor kan hij afgewerkte onderdelen verwijderen en meer materiaal in een keer laden, waardoor omsteltijden worden verkort en de productiviteit wordt gemaximaliseerd.

De UR30 zal ook ondersteuning bieden bij schroefmontage met hoge torsie, aangezien hij grotere en krachtigere momentsleutels kan hanteren. Dankzij de steady mode-functie levert de UR30 rechtlijnige en consistente schroefmontage, wat voordelig is in bijvoorbeeld de auto-industrie.

Naast dit alles maakt de belastbaarheid tot 30 kg de UR30 een goede keuze voor materiaalbehandeling en palletiseren van zware producten in alle sectoren. Door zijn kleine formaat kan hij vrijwel overal in de werkruimte worden geplaatst, waardoor hij mensen verlicht van zwaar tillen. Met een gewicht van slechts 63,5 kg kan de UR30 ook eenvoudig worden verplaatst tussen werkcellen.

Kim Povlsen, president van het bedrijf: “De hogere belasting en grotere flexibiliteit vormen de basis voor een nieuw tijdperk in automatisering.

Industrieën over de hele wereld omarmen meer flexibele productie en modulariteit in productie. Het bereiken van die modulariteit en flexibiliteit draait voor een deel om mobiliteit, en deze cobot levert dat, ondanks zijn belasting. Terwijl industrieën evolueren, voldoet de UR30 niet alleen aan - maar anticipeert hij ook op - verschuivende eisen, waardoor bedrijven effectief kunnen aanpassen en reageren op veranderende behoeften. Wij blijven innoveren, en de UR30 markeert een nieuwe stap in het streven van Universal Robots om de grenzen te verleggen van wat mogelijk is in de wereld van automatisering.”

TSM editie 6 | 33

Column

Snappen is niet makkelijk ‘Snappen ze dan niet …!?’, stelde een manager onlangs in de voorbereiding van een training die ik zou gaan geven aan een groep teamleiders. Mijn stelling is eigenlijk altijd: ‘Als mensen niet doen wat je van ze verwacht, dan is er wat aan de hand. Dat kan zijn dat je niet duidelijk genoeg bent/was, maar het kan ook veel andere oorzaken hebben’. Hoe dan ook, ik vind het leuk om in die gevallen een passende training te ontwikkelen.

Zelf ben ik als mens, maar ook als trainer, allergisch voor uitspraken die neigen naar: ‘Als iedereen nu maar gewoon eens normaal doet, dan …, of snappen ze niet dat …?!’ Dat heb ik weleens in een eerdere column aangegeven. Toch mag zo’n uitspraak er natuurlijk best zijn en is het aan mij om te achterhalen waar hij vandaan komt. In het gesprek met die teamleider werd na verloop van tijd duidelijk dat er een verschil zat in verwachting. De manager dacht dat de teamleider toch wel zou begrijpen dat als de output omhoog moet, men een tandje bij moest zetten, maar dit beeld hadden de teamleiders niet helemaal. De vraag die leefde bij de teamleider was vooral: ‘Wat moet ik doen om mijn team tot hogere output te brengen?’ Na enige tijd snapte ik de spraakverwarring. De manager had de verwachting dat de vraag om (meer) resultaat zou leiden tot een plan van aanpak vanuit de teamleiders.

U raadt het al, mijn training ging vooral over verwachtingsmanagement en het omzetten van resultaatdoelen in hanteerbare acties op de werkvloer. Het maken van een plan van aanpak en ervoor zorgen dat dit plan gecommuniceerd wordt met alle stakeholders. Zo, iedereen blij. Dacht ik, want al snel ontstonden namelijk wat problemen. Het kost natuurlijk wel wat tijd om dit goed uit te voeren, zowel bij de manager die ook stakeholder is, als bij de teamleiders. En die tijd was er natuurlijk niet, er moest geproduceerd worden. Ik zuchtte diep en betrapte mezelf op de gefluisterde woorden: ‘Snappen ze dan niet dat…!?’

Chris Meijnen Learning and Development Specialist bij Orbit Loopbaanadvies

Thema van TechniShow|Magazine 1 is: Smart Industry en robotica COLOFON

TechniShow Magazine is hét vakblad voor de metaalindustrie en (inter) nationale maakindustrie. Het behandelt productietechnologie in al zijn facetten en is een uitgave van branchevereniging FPT-VIMAG.

Uitgever Verbinding Uitgeverij Henk van Beek, Uitgever Telefoon: 06 284 17 073 E-mail: info@verbinding.nl Hoofdredacteur Henk van Beek

jaargang 19 | editie 6 | december 2023

Eindredactie Bas Roestenberg

TechniShow verschijnt zes maal per jaar. Toezending geschiedt op abonnementbasis en controlled circulation.

Redactie Verbinding Uitgeverij Indra Waardenburg

34 | TSM editie 6

FPT-VIMAG Jolanda Bredewoud Ires Veerman Email: redactie@technishow.nl Vormgeving MSU B.V. Nikkelstraat 1c 2811 AJ Lelystad 06 53 37 42 28 Druk Damen Drukkers Leemansstraat 7 4251 LD Werkendam 0183 50 85 55

Postadres Verbinding Uitgeverij Ampèrestraat 7 2316 DG Leiden Advertentie-exploitatie Jetvertising Tiendweg 12 2671 SB Naaldwijk T 070 399 00 00 F 070 390 24 88 E info@jetvertising.nl Abonnementen E-mail: info@verbinding.nl

Aan dit nummer werkten mee Chris Meijnen

CERTIFICAAT Afgegeven voor

THX 1138 Gecompenseerd project

Technishow brochure en folder

Emissiehoeveelheid

2,687 t CO2

Klimaatbeschermings

Bujagali Hydropower

Projecttype

VCS

ID-nummer

DE-842-26EZZC1

Boekdatum

23 februari 2022

Alle CO₂e, die bij de omzetting van het genoemde project is uitgestoten, wordt geregistreerd en door een erkend klimaatbeschermingsproject gecompenseerd.

Verder informatie vindt u op www.natureOffice.com

Wiesbaden, februari 2022

©2023 THX 1138 B.V.

HÉT EVENT VOOR INNOVATIEVE INDUSTRIËLE PRODUCTIETECHNOLOGIE

DE MAAKINDUSTRIE VAN MORGEN Loop over de grootste vakbeurs van de Benelux Krijg een compleet overzicht van de sector Onderhoud en vergroot je netwerk Bekijk nieuwe technieken, materialen en innovaties Oriënteer je op investeringsmogelijkheden Ontdek oplossingen voor slimme productie-optimalisatie

Kom met je hele bedrijf voor een leerzaam dagje uit!

Bestel een gratis ticket

scan de QR of ga naar event.technishow.nl

12 t/m 15 maart 2024

JAARBEURS | UTRECHT

TSM editie 6 | 35

Tubes prefer TRUMPF TruLaser Tube 3000 fiber: De machine die loont!

Wilt u zelf buisonderdelen produceren of nieuwe markten aanboren? Deze machine maakt dat gemakkelijk voor u. Hij loont zelfs bij een lage benuttingsgraad.

Dankzij eenvoudige bediening is hij ook ideaal voor beginners of als aanvullende machine. Hoogwaardige sneden en zelfs schuine sneden tot 45° tillen uw buisbewerking naar een hoger niveau.

Meer informatie op www.trumpf.com/s/4mui60 36 | TSM editie 6