TechniShow Magazine editie 4 2024

PRODUCTIEAUTOMATISERING EN METAVAK

NIEUW PAND

50 JA AR! HARRY HERSBACH TOOL S BV

HARRY HERSBACH TOOL S BV

EEN BEGRIP IN DE VERSPANENDE INDUSTRIE.

1 oktober 1974 richtte Harry Hersbach Senior met veel vertrouwen zijn bedrijf Harry Hersbach Tools bv op. Dit jaar markeert een bijzonder moment in onze geschiedenis: ons 50-jarig jubileum! We zijn trots op een halve eeuw van toewijding, innovatie en groei, en willen deze mijlpaal graag samen met u delen.

EEN HALVE EEUW VAN SUCCES

Sinds de oprichting hebben wij, dankzij het vertrouwen van onze klanten, de inzet van ons personeel en de onmisbare steun van onze leveranciers, een indrukwekkende reis afgelegd. Dit jubileum is een moment om alle betrokkenen te bedanken: onze klanten, leveranciers, personeel, families en vrienden. Hun steun heeft ons geholpen te groeien en uit te blinken in onze sector.

UITGEBREID ASSORTIMENT

Bij Harry Hersbach Tools bv vindt u een uitgebreide selectie verspanende gereedschappen. Van draaigereedschap en steekgereedschap tot schroefdraad snij- en freesgereedschap, wisselplaat freesgereedschap, frezen, gereedschapshouders en spanklauwen, boren, ruimers en tappen, spiebaan steekgereedschap, CBN, PKD en keramiek. Ons assortiment is ontworpen om vrijwel alle metaalbewerkingen uit te voeren en te voldoen aan de uiteenlopende behoeften van onze klanten.

We zijn verheugd te kunnen aankondigen dat we begin 2025 gaan verhuizen naar ons nieuwe bedrijfspand aan de Vliststraat in Rotterdam. Dit nieuwe pand markeert een belangrijke stap in onze groei en succes. Het biedt ons niet alleen meer ruimte om uit te breiden, maar

de verspanende markt. We zijn ervan overtuigd dat deze ontwikkeling ons in staat zal stellen onze dienstverlening verder te verbeteren en te versterken.

TOEKOMSTVISIE

Met trots kijken we terug op ons verleden, maar onze blik is gericht op de toekomst.

We zijn vastbesloten om ook in de komende decennia voorop te blijven lopen in de sector en te voldoen aan de verwachtingen van onze klanten.

U DE UITDAGING, WIJ DE OPLOSSING!

Neem contact met ons op voor meer informatie over ons assortiment en onze nieuwe locatie.

WordPerfec t

“Ik snap wel waarom de Duitse economie zo slecht loopt”, zei een bevriende journalist tegen me, in de perskamer van de AMB-beurs in Stuttgart. Hij twijfelde erover of hij dit evenement zou bezoeken, of naar de gelijktijdige beurs IMTS in Chicago zou gaan. Hij had spijt van zijn keuze. Ik begreep hem volledig. Op de AMB stonden prachtige machines, maar precies dat. Machines. Op de IMTS staan behalve machines ook so warebedrijven als Google, Microso en Amazon. Vorige week sprak ik met het hoofd R&D van KPN over 5G. Het hoofdkantoor van de landelijke operator zit in Den Haag, maar hij zat in Eindhoven. Bij Brainport. Daar was hij bezig met het verbinden van machines met elkaar, met externe netwerken, met interne netwerken. Industrie 4.0 (of misschien wel 5.0).

Niet voor niets wil Mario Draghi 800 miljard euro per jaar voor Europese industrie. In een lang verwacht rapport over het concurrerend vermogen van de Europese industrie zegt hij dat het geld nodig is om de Europese industrie te reanimeren.

Het bedrag moet uit zowel privaat als publiek geld komen. Europa hee volgens hem de digitale revolutie grotendeels gemist. Hij zegt: “De EU is zwak in nieuwe technologieën die voor de groei van morgen zorgen. Slechts vier van de vij ig grootste techbedrijven ter wereld zijn Europees.”

Er zit geen top-techbedrijf in Duitsland.

Ik kom in Nederland bij veel bedrijven langs. Niet alles is stateof-the-art, maar de Nederlandse maakindustrie weet wel wat automatisering is. In Duitsland is dat lastiger, blijkbaar. Een bezoeker die bij een Nederlandse automatiseerder op de stand hier in Stuttgart langs kwam, vroeg of aan het eind van elke week alle data ook op een cd-rom kon worden gebrand. Ik vermoed dat hij zijn teksten ook nog in WordPerfect tikt en alles uitprint om in een grote ordner op te bergen.

Ik snap ook wel waarom de Duitse economie zo slecht loopt

Chicago is overigens ook nog eens een leukere stad dan Stuttgart.

THEMA: PRODUCTIE AUTOMATISERING EN ME TAVAK

Markt

Ambitieus Ho mann Group wil tijdens World of Tools klanten meenemen in digitalisering 18

Wefabricate: Brabants succesverhaal gestoeld op snelheid door automatisering 34

Ruud Dubbeld van Activum F inance op bezoek

Weer t, 10 september 10.39

PORTAALMAC HINE

Ton van Cranenbroek is eigenaar van Bomacon. Zijn bedrijf is gespecialiseerd in grootverspanen met korte levertijden, voor kleine ordergroottes en een hoge nauwkeurigheid. “Als het maar groot is en een beetje lastig”, zegt Van Cranenbroek lachend. “Ons werk is heel divers. Natuurlijk werken we voor de semiconductor-markt, zoals bijna iedereen in Nederland. Maar ook onderdelen voor bakkerijmachines maken we. De armen bewerken we na. Of onderdeeltjes voor de assemblage van machines waarmee brillenglazen worden geslepen.”

Zijn bedrijf hee net een nieuwe Hartford-portaalmachine aangescha . De huidige portaalmachines zijn continu in gebruik en de nieuwe - die als het goed is in mei komt - is net een slag langer. Voor de nanciering hee hij bij Activum Finance aangeklopt. “Via de banken gaat het stroever Ze denken niet mee. Een voorbeeld? Ze willen voordat ze wat voor me kunnen doen een kosten-batenplan. Maar dat kan ik niet maken, want ze kunnen me geen uitsluitsel geven over de kosten die ik heb van een nanciering. Activum Finance denkt mee. En dat is het verschil tussen stilstaan en op een andere manier vooruit gaan.”

INSCHATTIN G

“Wat maakt Bomacon zo’n mooi bedrijf?”, stelt Ruud Dubbeld zichzelf de vraag. “Het is een heel veelzijdige toeleverancier Ik kende ze al van een vorige baan. Ik kom uit de metaalbewerkingswereld. Eigenlijk werkte ik bij een toeleveranciersbedrijf dat vergelijkbaar is met Bomacon. Daarna heb ik machines verkocht. Tot aan mijn pensioen twee jaar geleden. Nu werk ik drie dagen per week voor Activum Finance. Wat ik in mijn huidige baan merk, is dat Activum Finance meedenkt met de klant en niet alleen de cijfers doorspit. Wij willen weten wie de vent is achter de machine, maar ook welke machine er staat en wat hij ermee doet. Dankzij de kennis van de markt, het bedrijf en de machines kunnen wij een hele goede inschatting maken van een nanciering.”

Voor klanten als Van Cranenbroek van Bomacon is het belangrijk dat ze meteen kunnen beschikken over een machine, zonder dat het eigen vermogen wordt aangetast. “Je kan meteen aan de slag en geld verdienen. Wij weten wat een machine waard is en kennen de restwaarde er van. Dus kunnen we op basis van een machine een risicoanalyse maken. Da t is duidelijker dan vage eisen bij een bank, zoals vorderingen op debiteuren en voorraden.”

bij Ton van Cranenbroek van Bomacon

PRE TTIG

Activum Finance is in 2008 opgericht. Sindsdien zijn bijna drieduizend bedrijven geholpen met een zogenoemde equipment lease-oplossing. Activum Finance werkt ona ankelijk en biedt onder andere equipment nance ( nancial- of operational lease), auto & truck lease, vendor lease en mantel nancieringen.

Bomacon kan weer vooruit. Als alles volgens plan gaat, volgt in december een grote verbouwing De twee hallen van het bedrijf worden samengevoegd en er moet wat geschoven worden met de huidige machines. In mei komt de portaalmachine. Van Cranenbroek: “De nieuwe Hartford is 17 meter lang Die hee de ruimte nodig. Maar voor een mooie machine maken we die ruimte.”

Dubbeld: “De man en de machine staan garant. Maar daarnaast zijn het hier bij Bomacon ook gewoon prettige mensen.”

C ONTAC T

Meer informatie of contact?

Activum Finance

Aster weg 19 C-6 1031 HL Amsterdam 020 788 33 00 www. nancial-lease.nl

Ruud is direct bereikbaar op 06-28838855

Aant al ar beidsongevallen stabie l, mee ste ongeluk ken bij ar beidsmigr anten in industr ie

In 2023 rondde de Arbeidsinspectie 2.448 onderzoeken naar ongevallen af. Bij deze ongevallen vielen 2.386 slachto ers, waarvan 69 dodelijk. Dit komt neer op 27 slachto ers per 100.000 banen. Bij bijna één vijfde van de ongevallen is er blijvend letsel en bij 3 pro cent van de ongevallen overlijdt het slachto er. De meeste ongevallen per 100.000 banen vinden plaats in de sector Waterbedrijven en afvalbeheer, gevolgd door de sectoren Bouwnijverheid, en Landbouw, bosbouw en visserij. Dit patroon komt overeen met dat in 2022 en eerdere jaren.

Net als in voorgaande jaren is ‘vallen’ het meest voorkomende ongevalstype. Als naar de resultaten van alle ongevalsonderzoeken wordt gekeken, zijn een aantal veel bij ongevallen betrokken arbeidsmiddelen vorkhe rucks/ pallethefwagens en allerlei soorten ladders. Verder zijn mannen relatief vaker slachto er, ook gecorrigeerd per sector Oudere werknemers (55+) zijn ook vaker slachto er, maar bijvoorbeeld in de sector Landbouw, bosbouw en visserij zijn juist de jongeren (<25) vaker slachto er

ARBE IDSMIG RANTEN

Er vinden relatief veel ongevallen plaats met arbeidsmigranten. Het aantal ongevallen per 100.000 banen bedraagt bij deze groep 37, waar het bij de overige groepen 26 i s. Daar komt bij dat het bij arbeidsmigranten iets vaker gaat om ernstige ongevallen. Dat is te zien aan het hogere overlijdenspercentage bij die groep: van alle ongevallen met arbeidsmigranten overlijdt 4 procent, terwijl het bij de restgroep om 2 procent gaat. Ook wordt er bij de onderzoeken

van ongevallen met arbeidsmigranten vaker een boete opgelegd dan bij de restgroep (82 t.o.v. 75 procent). De resultaten wijzen verder uit dat ongevallen met arbeidsmigranten vaker plaatsvinden in de industrie, in slachterijen en in landbouw, bosbouw en visserij Slachto ers uit de groep arbeidsmigranten zijn vaker uitzendkracht, jongere en erg kort in dienst op het moment dat het ongeval plaatsvindt Bijna een derde van de afgesloten ongevalsonderzoeken in 2022 en 2023 met arbeidsmigranten vond plaats in de sector Industrie (32 procent, gevolgd door 16 procent in de Bouwnijverheid, 15 procent in de Handel en 14 procent in Vervoer en opslag. Bij de restgroep is het aandeel in de Industrie aanzienlijk lager (23 procent). Dit verschil is statistisch signicant. Binnen de industrie vinden ongevallen met arbeidsmigranten met name plaats bij de ver vaardiging van metalen constructiewerken en delen daar van. Dit hangt vermoedelijk samen met de bevinding dat relatief veel ongevallen met arbeidsmigranten veroorzaakt worden door contact met een machine.

Nog vier genomineerden ION Borghardt Award in de race

Er zijn nog vier bedrijven in de race om de ION Borghardt Award. Dat zijn Chemetall, AD Chemicals, Kamp Coating en Straalbedrijf Colijn. De uitreiking van de award vindt plaats tijdens de Dag van de Oppervlaktetechnologie, op 16 oktober 2024.

De ION Borghardt Award is een tweejaarlijkse erkenning voor bedrijven die een bijzondere prestatie hebben geleverd in de branche. Chemetall hee het zogenoemde Gardo Vision ingediend. Dit is een so waretool die een volledige simulatie toelaat van een voorbehandelingslijn, tot en met de primer Deze tool laat zien welke invloed wijzigingen hebben op het energie-, water- en product-verbruik. Ook de invloed op de CO2-footprint is zichtbaar

AD Chemicals is samen met Wecoat op zoek gegaan naar optimalisaties waarbij afvalwater kan worden gereduceerd, chemische sto en worden gerecycled en energie wordt bespaard. Het is een nieuwe werkwijze waarmee processen worden aangepast. Hierdoor kunnen aspecten als verduurzaming, wetgeving en energiegebruik worden verbeterd.

Kamp Coating draagt Viant en het Drop Sectie Dompel Systeem aan. Voordeel van dat systeem is dat traversen in meerdere/alle baden tegelijk in en uit het bad kunnen worden gehesen. Als behandeltijden niet te veel van elkaar afwijken, kan een groter aantal vierkante meters worden voorbehandeld.

Tot slot dingt Straalbedrijf Colijn mee om de award. Dit bedrijf zet bij de nieuwbouw van zijn straalhal duurzame oplossingen in, zoals hergebr uik van de warmte die van de compressoren komt. Ook stapt het bij de behandeling van afvalcontainers over van oplosmiddelhoudende coatings naar watergedragen coatings. Volgens Jan Willem Beun, directeur van ION, is uit de oplossingen van de genomineerden duidelijk dat de sector zich inzet voor meer duurzaamheid en betere processen. “Het is een compliment aan onze branche dat deze aspecten prioriteit hebben. Daarmee laten we zien dat we bewust met zowel onze omgeving als onze bedrijfsvoering bezig zijn.”

Door star t Shapeways in Eindhoven onder de naam Manuevo

Het Eindhovense 3D-printservicebedrijf Shapeways maakt een doorstart onder de naam Manuevo. Daarbij blij alleen de Nederlandse productielocatie in Eindhoven actief. Dit meldt curator Jeroen Tulfer, partner bij advocatenkantoor Boels Zanders. Shapeways was een spin-o van Philips. Het bedrijf bood klanten de mogelijkheid hun eigen ontwerpen te laten 3D-printen, onder meer in de Eindhovense fabriek van Shapeways.

Manuevo BV hee de activa van het failliete Shapeways BV overgenomen. Shapeways BV was een dochteronderneming van het Amerikaanse beursgenoteerde Shapeways Holding Inc., dat in 2008 zijn oorsprong vond in Eindhoven bij de Philips LifeStyle Incubator. Hoewel Shapeways BV een winstgevend bedrijf was en wereldwijd 16 miljoen producten aan klanten leverde, werd het begin juli meegesleept in het faillissement van de Amerikaanse moederorganisatie.

MERKNA AM

Manuevo is opgericht door het lokale managementteam, in samenwerking met twee voormalige Shapeways-medeoprichters. Er is nanciering aangetrokken voor een doorstart. Manuevo opereert onder de merknaam via www.manuevo.com, omdat het gebruik van www.shapeways.com nog vastzit in het Amerikaanse faillissement. Manuevo zal zich voornamelijk richten op B2B-klanten die kleine en

middelgrote series van 3D-geprinte en afgewerkte producten nodig hebben.

Jules Witte, voorheen Plant Manager bij Shapeways en momenteel COO van Manuevo: “Het team in Eindhoven levert al jarenlang hoogwaardige onderdelen met persoonlijke ser vice, en onze klanten hebben deze service de afgelopen maand gemist. Gesteund door de intentie van veel van onze klanten om terug te keren, zijn we verheugd dat we een doorstart kunnen maken. De unaniem positieve reacties van onze vaste klanten zijn hartverwarmend. Het team is bijzonder gemotiveerd om te laten zien dat we ona ankelijk succesvol kunnen zijn.”

OPSCHALE N

Manuevo is een exibele on-demand fabrikant die hoog waardige Additive Manufacturing-diensten en end-to-end productoplossingen biedt, van prototypes tot afgewerkte onderdelen. Het bedrijf gee klanten de mogelijkheid om complexe en hoog waardige pro-

ductie uit te besteden, en automatiseert het bestelproces, de onderdeelanalyse en de productieplanning in additieve fabricage.

Met lokale productie, ontwerpadvies en kwaliteitscontrole in Eindhoven, en 40 strategische partners in de toeleveringsketen, kan Manuevo e ciënt opschalen met de vraag van klanten. Daarbij voorziet het in 12 additieve productietechnologieën en meer dan 120 materialen. Manuevo bedient een breed scala aan klanten, variërend van ingenieurs tot grote ondernemingen in sectoren zoals de automobielindustrie, lucht- en ruimtevaart, architectuur, medische technologie en halfgeleiders. Manuevo opereert volgens de normen ISO:9001, IATF 16949 en ISO 14001.

148 miljoen voor stimuleren innovatieve maakindustr ie

Om de productie van hoog waardige groene technologie (cleantech) door innovatieve maakbedrijven in Nederland te bevorderen, introduceert het kabinet de Investeringssubsidie Maakindustrie Klimaatneutrale Economie (IMKE). In totaal is 148 miljoen euro beschikbaar.

Met de nieuwe regeling wordt het opzetten van productielijnen voor elektrolyse-installaties, innovatieve zonnepanelen en batterijen gestimuleerd. De regeling is een initiatief van het Nationaal Groeifondsproject GroenvermogenNL. Het is de eerste regeling waarmee de overheid grootschalige productie in de high-tech maakindustrie ondersteunt.

Het produceren van elektrolyse-installaties, die water omzetten in waterstof en zuurstof, is net als het produceren en recyclen van batterijen en het maken van zonnepanelen, belangrijk

voor de verduurzaming van Nederland, aldus het kabinet. Deze technologieën spelen een essentiële rol in de overgang naar een groene energievoorziening, verminderen de a ankelijkheid van fossiele energie en maken Nederland minder a ankelijk van andere landen. Ook dragen ze direct bij aan de groei van nieuwe groene techbedrijven en een groene economie

FINANCIE RING

De regeling wordt ge nancierd uit drie Nationaal Groeifonds-projecten: GroenvermogenNL (groene waterstof ), SolarNL (zonnepanelen) en Material Independence and Circular Batteries (batterijen).

De IMKE-regeling biedt directe nanciële ondersteuning voor investeringen in productielijnen voor elektrolysers, innovatieve zonnepanelen en batterijen. Bedrijven hoeven hierbij

geen directe CO2-reductie aan te tonen. De reductie in CO2-emissies gebeurt immers niet direct, maar pas bij de klant die de technologie gebruikt, zoals in de chemie of bouw Zo is het eenvoudiger voor bedrijven om voor de regeling in aanmerking te komen en te investeren in duurzame technologieën.

Bedrijven die voldoen aan de voor waarden, kunnen vanaf 1 oktober 2024 tot en met 31 januari 2025 een aa nvraag indienen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

‘Machinebouw is aanjager

Neder landse technologische indus tr ie’

Hoewel het aandeel van de industrie binnen de Nederlandse economie sinds de jaren 70 van de vorige eeuw ruim is gehalvee rd, is er de la atste tien jaar weer sp rake van groei: van 10,7 procent in 2013 naar 12 procent in 2023. Dat stelt ING in een bericht op basis van CBS-cijfers en onderzoek van ING Research. De technologische sector is de laatste jaren uitgegroeid tot de ‘groeimotor van de Nederlandse industrie’; de machinebouw speelt daarbij een cruciale rol.

Volgens ING is de recente groei in ‘economie-aandeel’ grotendeels te danken aan de technologische industrie. Sinds de kredietcrisis van 2008 zijn er in deze industrie 40.000 banen bijgekomen, een toename van 18 procent. Ter vergelijking: in de veertien jaar daar voor kromp het personeelsbestand met 5 procent. De toegevoegde waarde na correctie voor prijsveranderingen groeide in de technologische industrie de afgelopen vijf jaar veel harder (5,8 procent per jaar) dan in de overige industriële sectoren (3,1 procent).

De grootste technologische groeisector is volgens ING de machinebouw. De afgelopen 20 jaar is het economisch aandeel van machinefabrikanten binnen de technologische indus-

trie bijna verdubbeld. Ze zijn inmiddels goed voor 46 procent van de toegevoegde waarde die binnen deze industrie wordt gecreëerd In het ING-bericht melden experts dat machines en machineonderdelen de goederen zijn die in Nederland “al jarenlang veruit de meeste exportinkomsten opleveren” Ook metaalproducten zijn goed voor hoge exportverdiensten; veel metaalbewerkers li en als toeleverancier mee op de groei van de machine-industrie. Als verder op de machine-industrie wordt ingezoomd, is duidelijk zichtbaar dat digitalisering, elektri catie en de opkomst van AI leiden tot een structurele groei in de vraag naar chips. Hierdoor hebben chipmachinefabrikanten een dominante rol gekregen. Ze vertegenwoordi-

gen volgens ING een omzetaandeel van meer dan 60 procent van de hele machine-industrie; het omzetaandeel van alleen ASML omvat al 50 procent. Als in dit kader ook de automatisering van productieprocessen wordt gekeken, hee Nederland van alle westerse industrielanden de meest gerobotiseerde technologische industrie, met 205 robots per 10.000 werkzame personen.

KNELPUNT EN

Verdere doorgroei van de technologische industrie stuit op een aantal bekende knelpunten. Naast netcongestie op het stro omnet en fysiek ruimtegebrek, gaat het met name om het aanhoudende gebrek aan technisch personeel. In het bericht van ING wordt gemeld dat het aandeel techniekstudenten in het hoger onderwijs in Nederland (17 procent) achterblij bij dat in andere West-Europese landen (“veelal minstens 25 procent”). Ook in het mbo-onder wijs is er weinig vooruitgang in het aantal aanmeldingen voor technische opleidingen. Naast het aanhoudende tekort aan instroom vanuit het onder wijs lijkt er een nieuw struikelblok voor verdere groei aan te komen: de Nederlandse overheid wil arbeids- en kennismigratie aan banden leggen. Alles bij elkaar leidt het tot weinig optimisme over de toekomstige arbeidsmarkt. Volgens ING zal toekomstige groei van de technologische industrie daarom met name uit productiviteitsverbetering moeten komen, onder andere middels de verdere robotisering van productieprocessen. De machinebouw loopt daarbij overigens al voorop: bij ruim 60 procent van de bedrijven in deze sector is sprake van een ‘hoge tot zeer hoge digitalis eringsgraad’.

Bij productiviteitsverbetering kan ook AI een belangrijke rol spelen, staat in het bericht, maar het zal nog jaren duren voordat het volledige potentieel ervan wordt gerealiseerd. Wel is de toepassing van AI volop in ontwikkeling en wordt het al ingezet, onder andere voor voorspellend onderhoud en bij pro ductieplanning. Andere ontwikkelingen waarbij AI een grote rol kan spelen, zijn het optimaliseren van kwaliteitscontroles en slimme aansturing van robots - bijvoorbeeld door op ontwerptekeningen gebaseerde besturingsso ware voor lasrobots te maken. In de toekomst zou AI ook kunnen worden gebruikt voor autonome inkoop en order verwerking.

Amada zet nieuw bedrijf op voor consis tent

Europee s ser viceniveau

Amada Group hee het nieuwe bedrijf Amada Service Europe opgericht. De van oorsprong Japanse fabrikant van plaatbewerkingsmachines wil er met het nieuwe servicebedrijf voor zorgen dat zijn klantenser vice in heel Europa consistent hetzelfde hoge niveau hee .

Het nieuwe bedrijf is gevestigd op het bestaande terrein van Amada in Parijs. Volgens Amada zal de komst van het Europese ser vicebedrijf geen invloed hebben op de dienstverlening die op dit moment door lokale serviceteams wordt geleverd. Het nieuwe bedrijf moet vo oral zorgen voor consistentie in de service die in de verschillende Europese landen wordt geleverd, ongeacht de locatie.

“We willen overal dezelfde best-in-class kwaliteit service leveren, ook in opkomende markten”, stelt Christophe Sangnier, president van Amada Service Europe “Het nieuwe bedrijf hee een aantal belangrijke doelstellingen, waaronder het verder verhogen van de vaardigheden van servicetechnici, zodat ze in lijn blijven met de snel voortschrijdende machinetechnologie. We zullen ook nog meer verbeteringen door voeren in de leveringssnelheid van reserveonderdelen en verbruiksartikelen.”

Daarnaast stree Amada met het nieuwe ser vicebedrijf naar verdergaande digitalisering, door het aanbieden van op maat gemaakte industriële IoT-diensten (Internet of ings).

DIGITALI SE RING

“De Europese ser viceteams werken proactief, snel en professioneel; daarmee zijn ze toegewijd aan het ondersteunen van klanten”, aldus Sangnier, die inmiddels 27 jaar is betrokken bij ser vicegerelateerde zaken binnen het bedrijf. “Ik wil mijn kennis gebruiken om Amada Ser vice Europe te helpen uniformeren, om hetzelfde serviceniveau op het hele continent te leveren. Amada staat bekend om zijn hoog waardige service; het bieden van overkoepelende consistentie zal onze Europese klanten nog meer gemoedsrust geven.”

Voor tman introduceer t boor-, frees- en zaagmachine voor onbemande cont inuproduc tie

Voortman Steel Machiner y, fabrikant van CNC-staalbewerkingsmachines, hee onlangs de V623 geïntroduceerd, een boor-, frees- en zaagmachine die is ontworpen om gedurende lange tijd onbemand te produceren. De machine beschikt over drie krachtige boorspindels, kan een breed scala aan pro elen tot 300 x 300 mm bewerken, en hanteert daarbij een logische uitvoervolgorde die het gebruik van dwarstransport maximaliseert.

De machine is volgens Voortman perfect geschikt voor HSS en hardmetaalboren, frezen, draadtappen, verzinken en lay-outmarkeren. De V623 versnelt daarbij de productie, dankzij drie boorunits die tegelijkertijd de ens en het lijf bewerken. Met het centrale gereedschapsmagazijn - dat plaats biedt aan 42 gereedschappen - en een pneumatische gereedschapswisselaar kan continu worden geproduceerd, zonder dat er voortdurend toezicht hoe te worden gehouden. Operators kunnen gereedschap direct verwisselen zonder de machine stil te hoeven zetten, dankzij de handige behuizing en toegangsdeuren. Zodra het gereedschap is verwisseld en het luik is gesloten, treedt de gereedschapswisselaar in werking. Hij meet het nieuwe gereedschap automatisch en slaat het op in de centrale opslag. Deze opstelling maakt deze handelingen niet alleen sneller, maar registreert ook de lengte van het gereedschap in de machine. Hierdoor kunnen de boorspindels op topsnelheid naar het materiaal bewegen en zeer nauwkeurig markeren.

INNOVATIEV E GRIJPE RWAGEN

pro elen tot 12 ton, wat verder bijdraagt aan een soepele, ononderbroken productie en langdurig onbemande productie

UITVOERZONE S

Om de onbemande productieperioden te maximaliseren, maakt de V623 gebruik van drie verschillende ui tvoerzones. Ten eerste is dit de materiaaltransportband, die e ciënt schoonsnedes en gezaagde of korte producten kan afvoeren. De band onder de zaag wordt geactiveerd na elke zaagsnede en verwijdert

Een bijzonder onderdeel van de V623 is de innovatieve grijperwagen, die vrijwel alle klemlimitaties elimineert. Hierdoor kan bijna elk pro el automatisch worden ingevoer d, zonder tussenkomst van de operator. De kettingaangedreven grijper klemt materiaal van buitenaf vast, waarbij een hydraulische cilinder precies de juiste druk uitoefent voor een veilige bewerking, ook van kwetsbare pro elen. Een sensor detecteert het materiaal pneumatisch, waardoor de grijperwagen pro elen kan benaderen met een snelheid van 60 m/min, wat zorgt voor een snel en naadloos productieproces. Het kettingmechanisme van de grijper transporteert veilig

stukken tot 20 mm. De tweede uitvoerzone is het afvoersysteem voor korte producten; dit hee twee secties van 600 mm, waarbij een sensor waarschuwt als ze vol zijn. Als laatste zone zorgt de uitvoer met geluiddempende strips voor een verhoogde productiviteit doordat producten soepel door verschillende zones worden getransporteerd en nauwkeurig worden gepositioneerd

Tot slot is de V623 uitgerust met de VACAM-besturingss o ware die door Voortman zelf is ontwikkeld en operators helpt bij het bereiken van maximale e ciëntie. De so ware biedt volledig zicht op alle bu ers bij de invoer, uitvoer en het afvoersysteem voor korte producten, voor moeiteloos beheer van het hele proces.

Samenwerking Tr umpf en SiMa.ai voor

Trumpf hee een samenwerkingsovereenkomst getekend met het Amerikaanse SiMa.ai, dat machinelearning system-on-chip-so ware ontwikkelt. Het doel van de samenwerking is om lasers te ontwikkelen waarbij kunstmatige intelligentie (AI) voor kwaliteitscontrole zorgt. Daarbij gaat het om systemen voor lassen, snijden en markeren, en om poedermetaal-3D-printers.

Binnen de samenwerking zullen de bedrijven ieder hun eigen expertise inbrengen: bij Trumpf gaat het om kennis van laserapplicaties en AI-gedreven so ware, en bij SiMa.ai om ‘machinelearning system-on-chip-technologie (MLSoC). Met de integratie van krachtige, compacte en energie-e ciënte AI-chips

(zie foto) in lasersystemen kan AI-geoptimaliseerde sensortechnologie de kwaliteit van het lasproces in realtime monitoren, door meer dan 3.000 beelden per seconde te evalueren. Dit moet een versnelling in complexe materiaalver werking mogelijk maken.

De samenwerkende partijen ver wachten dat

AI-gedreven monitoring van het lasproces voordeel oplevert in onder andere de automotive industrie. Realtime AI-kwaliteitsinspectie tijdens laserlassen bij de productie van elektrische auto’s kan bijvoorbeeld complexe testprocedures vervangen. Bovendien brengt het batterijproducenten in staat om de kwaliteit van hun productie te verhogen en de a euringsratio te verlagen. Uiteindelijk zou de consumentenprijs van elektrische auto’s hierdoor kunnen worden verlaagd

INTELLIGENTE OPLOSSINGE N

Bij Trumpf werken wereldwijd ongeveer 90 mensen aan AI-productontwikkeling. “AI hee een grote strategische relevantie voor ons”, aldus Richard Bannmüller, CTO van het bedrijf. “Met onze expertise in laserprocessen en -productie kunnen we slimme productieso ware ontwikkelen. SiMa.ai is de ideale partner voor de volgende stap in de richting van intelligente industriële oplossingen.”

Harald Kröger, hoofd verkoop en president van de automotive-afdeling bij SiMa.ai, vult hem aan: “De versnelling van AI-innovatie verandert de manier waarop mensen opkomende technologie kunnen benutten. De combinatie van de proceskennis van Trumpf met MLSoC en de exibele so ware van SiMa.ai maakt AI-oplossingen mogelijk die de industrie vooruit helpen. In combinatie met de geavanceerde AI-so ware van Trumpf past het so waregerichte platform van SiMa.ai voor edge-AI zich aan elk framework, netwerk, model, sensor of modaliteit aan. Daardoor is het mogelijk om het volgende niveau van AI-ondersteunde lasertechnologie te bereiken.”

Richard Bannmüller (Trumpf) houdt een SiMa.ai-chip vast, met achter hem Harald Kröger (SiMa.ai)

Thema : Productie automatisering

Hightechindustrie in 2024?

Nieuwer, schoner en produc tiever

Hoe versterkt Nederland zijn concurrentiepositie op hightech? TNO hee een in het rapport ‘Hightechindustrie 2040: Nieuwe opgaven voor het verdienvermogen op de lange termijn en de impact voor Nederland’ een richting aangegeven. Het belangrijkste inzicht? Een succesvolle Nederlandse hightechindustrie genere ert in 2040 circa 50 procent van de omzet uit nieuw te bouwen waardeketens. Ook zal de sector 100 procent duurzaam moeten zijn, 150 procent productiever, en aanzienlijk veerkrachtiger.

De Nederlandse hightechindustrie is in de laatste kwart eeuw aanzienlijk veranderd. Rond 2000 richtte de sector zich vooral op consumentenelektronica, maar inmiddels ligt het zwaartepunt op apparatuur voor de halfgeleiderindustrie. Die transformatie van de sector gaat volgens TNO de komende jaren versnellen richting disruptieve technologieën als AI, quantum en fotonica.

“De Nederlandse hightechindustrie verwer posities op deze technologieen, die een ongekende impact zullen hebben op de mondiale waardeketens waarin zij opereren”, zegt Arnaud de Jong, managing director TNO High Tech Indust ry

Een toenemende behoe e aan strategische autonomie, de fragmentatie van wereldmarkten en de duurzaamheidstransities gaan de transformatie nog eens versnellen. Tot circa 2030 investeert Nederland fors in de transformatie van de hightechindustrie. “Maar hoe zorgen we dat de Nederlandse hightech ook daarna toekomstbepalende innovaties, economische groei en hoog waardige banen blij genereren?”

Die vraag was de basis voor een onderzoek dat TNO in 2022 en de eerste hel van 2023 hee uitgevoerd Het belangrijkste inzicht: een succesvolle Nederlandse hightechindustrie genereert in 2040 circa 50 procent van de omzet uit nieuw te bouwen waardeketens. Ook zal de sector 100 procent duurzaam moeten zijn, 150 procent productiever en aanzienlijk veerkrachtiger

De Jong: “Dat stelt de sector voor opgaven die een georkestreerde inzet vereis en van alle stakeholders in de innovatie- en onderzoeksecosystemen. We pleiten er voor een Nationale Hightech Strategie op te stellen die voortbouwt op de KIA Sleuteltechnologieën en de Nationale Technologiestrategie. Een consistente langetermijnagenda die de randvoor waarden schept voor robuuste investeringen.”

Het gaat dus om nieuwe producten ontwikkelen, e ciënte productie inrichten, partnerships bouwen en alle andere activiteiten die cruciaal zijn voor een zich voortdurend ontwikkelende onderneming. Maar op systeemniveau, het niveau van de hightechindustrie als geheel, tekent zich een aantal noodzakelijke transformaties af waar al die ondernemingen iets mee moeten en waar overheid en kennisinstellingen een belangrijke faciliterende rol in sp elen. Er zijn acht transformaties nodig om als hightechindustrie de weg naar een succesvolle toekomst in te slaan.

1. NE TTO -NUL CO2-EMISSIE

Het doel voor 2040 is duidelijk: geen enkel hightechbedrijf mag rond 2040 nog CO2-uitstoot veroorzaken. Het gaat daarbij om de eigen activiteiten, de toeleveringsketen (upstream) en de werking van producten bij de klant (downstream). Belangrijke he omen om dit doel te bereiken, zijn een lager energiegebruik in de productie en de omslag naar groene energie.

Ook producten die bij de klant staan, zullen energiezuiniger moeten worden. En er zullen faciliteiten moeten komen om afgeschreven producten te recyclen en daarmee de geïnvesteerde CO2 te hergebr uiken. Remmende factor daarbij is dat nationale wetgeving omtrent CO2 nog in ontwikkeling is en internationaal voor een ongelijk speelveld kan zorgen.

2. CIRCUL AIRE WA ARDEKETENS

Waardeketens die worden aangestuurd door Nederlandse hightechbedrijven zullen in 2040 een circulair bedrijfsmodel hanteren met een hulpbronnene ciëntie van bijna 100 procent. ‘Re-x’-processen (bijvoorbeeld rethink, repair, remanufacture, recycle) zullen een standaard onderdeel van het productielandsch ap zijn geworden. Producten en processen worden (her-)ontworpen met het oog op minimaal materiaalgebruik en maximaal hergebr uik. De levens duur van producten wordt verlengd door (her)ontwerp en nieu we ‘ser vitized’ businessmodellen waarbij het eigendom van het product in de gebruiksfase bij de producent ligt. Remmende factoren hierbij zijn onzekerheid rondom wetgeving, het gebrek aan re- en de-manufacturingcapaciteit dicht bij de eindklant, en gebrek aan inzicht in hergebruikpotentieel van producten en componenten als ze ter recycling worden aangeboden.

3. VERBONDEN

WA ARDEKETENS

Het verder met elkaar verbinden en laten integreren van de spelers in de Nederlandse hightechwaardeketens is cruciaal voor het bestendigen en uitbouwen van de concurrentiepositie. Doel is een Nederlandse hightechindustrie die in 2040 het beste digitaal verbonden en beschermde productienetwerk in Europa exploiteert. Hierdoor wordt een hoge mate van integratie tussen partners in de waardeketen mogelijk, met een ongekende exibiliteit en e ciëntie. Deze integratie komt mede tot stand door verdere digitalisering en standaar disatie, zodat bedrijven realtime informatie kunnen gebruiken, zowel in hun eigen order ful lment proces, als in dat van hun leveranciers en van hun klanten.

4.

SLIMME PRODUCTIE

Schaarste van personeel is nu al een van de belangrijkste knelpunten in de Nederlandse hightechindustrie, en dat zal met de voortschrijdende vergrijzing nog nijpender worden. Om concurrerend te blijven, is het daarom zaak om de stagnerende productiviteit nieuwe impulsen te geven middels vergaande automatisering en verslimming.

Om dit te bewerkstelligen, dient de Nederlandse hightechindustrie in 2040 te beschikken over de meest geautomatiseerde en autonome productiecapaciteit in Europa, waardoor enkelstuksproductie mogelijk is tegen de kostprijs van massaproductie.

Producenten zullen beschikken over een ‘Digital Factor y’ waarin alles digitaal verbonden is via gestandaardiseerde digitale connectoren en waarbij er een digital twin beschikbaar is voor alle producten, processen en apparatuur.

Technologische ontwikkeling zal nodig zijn op zowel het gebied van Operationele Technologie, met name industriële robotica, als op het gebied van Informatie Technologie. Denk aan een gestandaardiseerde digitale connector en applicaties voor bijvoorbeeld zelfcon guratie, automatische programmering, gedistribueerde intelligentie en generatieve algoritmen, receptgebaseerde technieken en productiecon gurators, autonome agenten en digital twins.

5. BESTENDIGE WA ARDEKETENS

De nasleep van COVID-19 en andere verstoringen hebben duidelijk gemaakt dat de hightechindustrie een nieuwe balans moet vinden tussen veerkracht en e ciëntie in de toeleveringsketens. Het behoud van toegang tot schaarse middelen is een bijkomende factor geworden. Dit betekent dat

er een beweging op gang komt naar kortere toeleveringsketens, diversicatie van leveranciers, het runnen van meerdere productielocaties, zoals lokale productie per continent, en het inbouwen van meer overschot in de keten. Daarnaast zal er meer exibiliteit in de keten worden ingebouwd, door verdergaande digitalisering.

De kosten hier van zullen steeds meer worden gezien als kosten van zaken doen in plaats van ine ciëntie. Deze beweging zal voor individuele bedrijven niet vanzelfsprekend zijn. Het terughalen van productie ke nt bijvoorbeeld ook de nodige tegenargumenten, zoals de gespannen arbeidsmarkt in zowel Nederland als in belangrijke andere delen van Europa

6. UNIEKE TECHNOLOGIEPOSITIES

De Nederlandse hightech bouwt voort op leidende technologieposities die op onderdelen onder druk staan door de enorme investeringen door grote landen, zoals de Verenigde Staten en China, en het weglekken van kennis (door bijvoorbeeld spionage, studenten of kenniswerkers).

Een succesvolle hightechindustrie in 2040 zal voor een belangrijk deel gebouwd zijn op de unieke kennisposities voor nieuwe technologieën die de komende jaren in Nederland worden ontwikkeld en waarin Nederland dan ook zal moeten blijven investeren. Met de EU Chip Act begint er op Europees niveau meer kracht en samenhang te komen in het op de hightech gerichte innovatieprogramma, hoewel dit in de uitwerking en uitvoering nog zal moeten blijken.

Het bouwen aan unieke technologieposities voor de hightech vraagt om een integrale (EU en Nederland) op de hightech gerichte technologiestrategie voor de lange termijn, rekening houdend met een strategische autonomie-ambitie (vereiste technologie-, industrie-, capaciteitsp osities). Daarbij is er grensverleggend (toegepast) onderzoek nodig in belangrijke hightechsleuteltechnologieën: geavanceerde materialen, fotonica en optische technologieën, kwantumtechnologieën, digitale en informatietechnologieën, chemische technologieën, nanotechnologie, biowetenschappen en biotechnologieën, engineering- en fabricagetechnologieën. En dit vereist beleid, zodat er in Nederland voldoende kenniswerkers zijn in de exacte wetensch appen, technologie, ontwerp en toegepaste wiskunde

7. VERSTERKTE MARKTPOSITIE S

De huidige sterke marktposities vormen de basis voor het verdienvermogen in 2040. Deze moeten we dan ook verde digen en waar mogelijk verder uitbouwen. Dit vraag om nieuwe technologie voor de doorontwikkeling van bestaande posities in onder andere halfgeleiders (zoals metrologie, pick-and-place, heterogene integratie, geavanceerde verpakkingen en domeinspeci eke chips), elektronische instrumenten en apparaten (zoals Systems Engineering en Cyberphysical), apparatuur voor wegen, tillen en hanteren (zoals AI en zachte robotica) en apparatuur voor agri & food processing (zoals AI, robotica en sensoren).

8. NIEUWE WA ARDEKETENS

Onze bestaande sterke marktposities zorgen er ook voor dat de massa en innovatiekracht aanwezig is om te kunnen diversi ëren naar nieuwe waardeketens. Een aanzienlijk deel van de omzet van de Nederlandse hightech zal in 2040 uit nieuwe waardeketens moeten komen die anno 2023 nog niet op grote schaal bestonden. Tegen die tijd hebben Nederlandse hightechbedrijven hun marktposities verstevigd do or hun producten verder te ontwikkelen, hun businessmodellen te innoveren, zich te begeven in aangrenzende marktsegmenten en hun R&D-succespercentage te verb eteren. Aangezien deze bedrijven onderdeel zijn van een relatief sterk geïntegreerde lokale waardeketen is het van belang dat de gehele keten mee kan in deze ontwikkeling. Daarbij is de relatief lage R&D-intensiteit van het mkb een zorgpunt dat om gerichte ondersteuning vraagt om de slagingskans van innovatie te verbeteren.

Conventionele machines gaan een

leven lang mee

Is er nog plek voor conventionele draai- en freesbanken? Zeker wel, weten Rien Schook en Michel Buis van Schinfa Machinerevisie in Emmeloord. De twee reviseren oude kwaliteitsmachines. Onlangs gingen ze viral op LinkedIn, met een foto van een oude Weiler. “Tot mei 2025 zitten we propvol met werk.”

Rien Schook en Michel Buis van Schinfa Machinerevisie hadden niet ver wacht dat er zo veel reacties op een post op LinkedIn zouden komen. Normaal krijgen ze een reactie of vij ig, maar op het bericht van Buis over een Weiler die ze aan het opkalefateren waren, stond de reactieteller op het moment van schrijven op drieduizend. “Na 60 jaar trouwe dienst, wat doe je dan met een machine... afscheid van nemen of revisie? Onze klant koos voor het laatste. En dat is precies wat we met alle liefde doen, de complete machine reviseren! Geheel gedemonteerd, alles gereinigd, geborsteld en gepolijst, bed plus support geslepen, lagers vervangen en geheel weer opgebouwd met nieuwe bouten en alles uitgelijnd, en om het af te maken een mooie nieuwe laklaag”, schreef Buis

Schook: “De revisie is voor ons niet bijzonder Het is een machine die we

tussendoor doen. Wel leuk dat er zo massaal wordt gereageerd. We denken dat het komt door de kleur.”

Buis: “Op een blauwe machine krijgen we gemiddeld dertig reacties.” Schook: “Deze was groen. De klant wilde hem in blauwgrijs.”

LE VEN LANG MEE

Bij Schinfa (a orting van Schook Instrumenten Fabriek) voeren ze als een van de weinigen in Nederland nog machinerevisies uit: ze maken oude draai- en freesbanken als nieuw. “Vroeger waren er meer revisiebedrijven zoals wij”, zegt Schook. “Nu is iedereen ermee gestopt en kunnen wij er nog steeds een boterham mee verdienen. Tot mei 2025 zitten we propvol met werk.”

Niet elke machine is nog goed genoeg om gereviseerd te worden, maar voor kwaliteitsmerken als Schaublin, AI Hembrug en Weiler is altijd een tweede leven mogelijk. Buis: “Het kost wel veel tijd en dus geld om te reviseren. Een machine reviseren is vier weken full-time werk. Maar een Schaublin kost minimaal 60.000 euro en dat loopt op tot een ton. Een oude Schaublin reviseren is dan zeker rendabel.”

Oude machines zijn volgens het duo gebouwd met de gedachte dat ze een leven lang mee gaan. Tegenwoordig lijken draai- en freesmachine vooral gebaseerd op de nanciële levens duur Na vijf jaar zijn de kosten eruit en is de machine eigenlijk op. Elk jaar dat je extra pakt, is winst. Daarbij vormen printplaten een uitdaging. Bij de conventionele apparaten die ze bij Schinfa aanpakken is de elektrische huishouding minimaal: vaak zitten er origineel maar twee kabels in de machine. Dat zijn de aan/uit-schakelaar naar de elektromotor en naar de koelwaterpomp. Vandaag de dag komt er een noodstop en een schakelaar van de veiligheidskap bij

Schook: “De conventionele machines die wij repareren zijn dood staal. Ze zijn helemaal uitgewerkt. Tegenwoordig wordt een machine gegoten en ‘chemisch verouderd’. Dat is op zich prima, maar er zit nog steeds spanning in het staal. En die spanning komt eruit. Dan merkt een klant dat de machine krom is, terwijl er niets vreemds mee is gebeurd. Een gereviseerde machine is helemaal uitgewerkt. Dood, noemen we dat. Als je dat als basis hebt, zet je hem zo weer voor twintig jaar in de productie.”

PRAKTISC H

Er is nog genoeg markt voor conventionele machines, weten de twee. Ondanks dat in de jaren negentig iedereen al tegen ze zei dat er geen toekomst in reviseren zou zitten. Buis: “Vergis je niet in de schoonheid en de gebruiksvriendelijkheid van de conventionele machines. Er is over nagedacht vanuit de gebruiker. Iemand staat achter de machine en moet hem kunnen bedienen. Bij een CNC-bank is het onmogelijk om goed op je product te kunnen kijken.”

En het is soms praktischer om een conventionele machine aan te slingeren, vervolgt Buis. “Een glijlagerbusje van brons? Die heb ik sneller conventioneel gedraaid dan op een CNC-bank. Die moet ik programmeren. Kijk, als je tien st uks moet draaien, is een CNC-bank sneller Toch heb ik meer voldoening achter een conventionele bank. Dan maak je het toch zelf.” De combinatie van CNC en conventioneel is goud waard, beamen de twee Schook: “Een klant van ons werkte samen met Defensie. Daar leverde hij prima computergestuurde freesbanken aan. Toch kwam de chef werkplaats van Defensie bij ons langs. Er was een moderne machine afgeleverd die supernauwkeurig was. Binnen een week belde hij dat hij ontevreden was. De machine die hij had, kon maar tot op een honderdste tolerantie, zo was de machine afgesteld. Hij wilde plus of min een duizendste tolerantie. Hij had een AI Hembrug die was versleten. De CNC-machine die hij kreeg was niet stabiel genoeg. Dus hebben we zijn oude ‘AI’ gereviseerd. Die doet het nog steeds.”

HOUDING

Beschikken conventionele machines wel over alle veiligheidskeurmerken? Het is een vraag die Schook en Buis geregeld krijgen. Hoewel de machines daar zeker over beschikken, zijn de twee erg kritisch op sommige eisen. Buis: “Een veiligheidskap zou moeten beschermen. Maar wat doet een veiligheidskap eigenlijk echt? Hij zorgt er voor dat bijvoorbeeld een klauwplaatsleutel niet in de machine blij zitten. Maar mensen beschermen doet zo’n kap niet; hij hee voor de mens geen meer waarde. Die kapjes zijn schijnveiligheid en werken denk ik zelfs averechts. Een bank is ontwikkeld op een bepaalde houding. De er varing is dat je dankzij die kappen een andere houding aanneemt. Je gaat scheef staan en dat levert lichamelijke klachten op Is dat beter?

Schook: “Daarbij hoe een gebruikte machine niet te voldoen aan nieuwe CE-eisen. We reviseren de machine, we veranderen hem niet. De machines die bij ons weggaan, voldoen volledig aan de veiligheidseisen. Dat moet en daar zorgen we voor.”

Nostalgie

De vader van Rien Schook is in 1976 begonnen met Schinfa, toen nog als draaier/frezer De eerste nieuwe machine die hij kocht, was een Weiler Het bedrijf floreerde en had op een gegeven moment 23 mensen in dienst. Als 13-jarige werk te kleine Rien op de Weiler Toen het bedrijf afslank te, moest ook de Weiler eruit. “Dat was met pijn in zijn har t”, weet Schook nog. Onlangs kwam er een Weiler, met hetzelfde serienummer, terug op de markt. Buis : “Meteen gekocht. En nu werken we elke donderdagmiddag aan deze Weiler.”

Schook: “Het is gewoon leuk om te hebben. Nee, deze machine gaan we niet verkopen. Die heeft mijn vader ooit gekocht en ik heb erop leren draaien.”

Is het alleen sentimenteel gedrag van de twee liefhebbers?

Schook: “Dit jaar is het der tig jaar geleden dat Schinfa Machinerevisie werd opgericht. Eerst was ik samen met senior, sinds 1999 zet ik het bedrijf alleen voor t. Het is een jubileumjaar En hoe mooi is het dat we straks, als die bank klaar is, er een foto van maken met senior en junior erbij.”

Buis : “Toevallig heb ik het aankoopbewijs van de machine van je vader weer gevonden.”

Schook: “Echt waar ? Dat is wel heel mooi.”

Bij supercar-bouwer Donker voor t geen ziel zonder sof tware

De supercars van Donker voort zijn een intrigerend decor voor de PLM- en PDM-oplossingen van Cadmes. Hoe belangrijk zijn voor een innovatieve autobouwer het beheren van een product en van alles om een product heen? En wat kan de maakindustrie hier van leren?

Voor de deur van de showroom van Donker voort Automobielen in Lelystad drommen vij ig (voornamelijk) mannen rond een gele supercar van de Nederlandse autobouwer. De bolide gromt wat en de mannen vallen een seconde stil. Om daarna bewonderend elkaar te vertellen wat ze net hebben gezien. De groep is onderdeel van de zogenoemde Donker voort Factor y Tour, op uitnodiging van Cadmes. “Dit event hee de laagste no-show. Iedereen komt opdagen”, grapt Bas Koomen tijdens zijn welkomstwoord. Hij is technical director bij Cadmes.

Natuurlijk is het leuk om een kijkje in de keuken te krijgen bij de bouwer van een van ‘s werelds lichtste superauto’s, geheel met de hand ver vaardigd. Maar het hee ook een praktisch doel. Aan de hand van de route die Donker voort tijdens het bouwen van de exclusieve auto’s maakt, worden aspecten als PLM en PDM voor het mkb duidelijker. In het kort staat PDM (Product Data Management) voor het beheren van productgegevens, zoals tekeningen, speci caties, stuklijsten (BOM’s), en versies van documenten.

PLM gaat over het beheren van de volledige levens cyclus van een product, van concept tot einde levensduur.

ZIEL

Bij Donker voort wordt al decennia met 3D CAD-design- en simulatie-so ware SolidWorks gewerkt, onder andere voor bijvoorbeeld simulaties van een windtunnel. Sinds een jaar gebruiken ze ook 3DEperience als platform voor beheer van data en het ontwikkel- en maakproces. In de fabriek van Donker voort zelf lijkt het vooral te gaan om de ziel en passie voor supercars. Maar geen ziel zonder so ware. Want een van de grootste uitdagingen bij elk maakbedrijf is het onder controle houden van de processen en de producten. Een jaar geleden introduceerde Cadmes tijdens zijn eigen event het zogenoemde PLM voor MKB. Dit is een modulaire aanpak om sneller en e ciënter te werken en tegelijkertijd kosten te besparen. Hoe? Een PLM-strategie is een belangrijk element. Waarschijnlijk houdt elk bedrijf

zich al met PLM bezig. Het zit namelijk in de mensen en de cultuur, waarbij je automatisering vooral ondersteunt. Maar het geheel is nog niet in so ware gevat.

“Binnen mkb-bedrijven in de maakindustrie gaat vaak mis, omdat er niets is gedocumenteerd”, zegt Renso Kuster, strategic business development manager bij Cadmes. “Maar het borgen van kennis is essentieel voor het voortbestaan van mkb-bedrijven. Stel dat een collega vertrekt die de verantwoordelijkheid had over een bepaald proces. Dan weet de organisatie echt niet meer wat speci ek de onderdelen van dat proces van die ex-colleg zijn.”

Eigenlijk zouden alle processen (so warematig) geordend moeten worden. Een immense klus die voorbehouden leek aan grote ondernemingen. En dus buiten het bereik bleef van het mkb. “Wij hebben gekeken naar de diverse componenten van een PLM-pakket. Welke blokken zijn essentieel? Niet iedereen hee alles nodig. Ki jk dus naar wat je wel nodig hebt.” PLM hoe dus geen ver-van-je-bed-show te zijn. Kuster vindt dat het mkb zich dan ook helemaal niet hoe te spiegelen aan de multinationals. Stap voor stap, modulair bouwen van je digitale continuïteit. “Het succes van PLM voor MKB is dat het doordat het modulair opgebouwd is ook behapbaar en beschikbaar voor het mkb wordt. Maar ook voor multinationals. Waarbij juist die grotere bedrijven hier van kunnen pro teren. Want PLM behapbaarder implementeren waarbij direct de voordelen ingezet kunnen worden, dat willen we toch allemaal? ”

LASAGNE

Waar PLM niet alleen productgegevens, maar ook processen, work ows, en samenwerking tussen afdelingen zoals marketing, productie, inkoop, en a er-sales in kaart brengt, is PDM juist gericht op technische en ontwerpgegevens die worden gebruikt door R&D- en ingenieursteams. Hoe ziet PDM er volgens Kuster uit in de maakindustrie? Hij maakt de vergelijking met het bakken van een lasagne. “Stel je voor dat je een recept hebt voor een heerlijke lasagne. Het recept bevat alle ingrediënten, de hoeveelheden, de bereidingswijze en de baktijd

Dit kun je vergelijken met PDM: je beheert alle data die nodig zijn om een product te maken, zoals de onderdelen, de materialen, de afmetingen, de instructies en de kwaliteitseisen.”

Maar om een lasagne te maken, heb je meer nodig dan alleen een recept. Je hebt ook een keuken nodig met apparatuur, gereedschap en voorraad. Je hebt ook een planning nodig om te weten wanneer je moet beginnen

Cadmes Event

Hoe maak je een Donker voor t?

Voordat er een grommende Donker voor t F22, het nieuwste model, voor de deur staat, sta je eerst even op de wachtlijst. Het duur t ongeveer anderhalf jaar voordat je supercar de oprit oprijdt. Maar dan heb je ook wat: 500 pk op een gewicht van 750 kilogram, of tewel een bizar vermogen van 666 pk per ton. Van 0 naar 100 in 2,5 seconde. Van 0 naar 200 in 7,5 seconde. Onbegrensd haalt de F22 on geveer 290 kilometer per uur

Gewicht is cruciaal bij de productie van de F22. En dus weegt het chassis tus sen de 50 en 60 kilo Het chas sis maken ze binnenshuis. De lassen zijn van koper. Waarom? Om niet te veel warmte toe te hoeven voegen bij het lassen. Aangezien ze profielen met een wanddik te van 1.0, 1.2 en 1.5 gebruiken zou te veel warmte voor vervorming en verzwakking zorgen

Het chas sis op zich heeft een stijfheid van 2,6 kN per meter. Maar de stijfheid komt van de koolstofpanelen die Donker voor t zelf heeft ontwikkeld en ook zelf maak t, in Lelystad. Met de panelen op het chas sis is de stijfheid tus sen de 13 en 14 kNew ton per meter. De panelen zijn eigenlijk de verbinders.

Alle bodywork is van koolstofvezel De voorgesneden vormen zijn computergemaak t. De richting van de vezels is bepalend voor het eindproduct. Stoelen bijvoorbeeld moeten in de rug wat stijver zijn, ter wijl de zijkanten van de stoelen liever wat meegeven. Dat beïnvloedt de richting van de vezels. Maar het oog wil soms ook wat, en er is een mogelijkheid voor een zogenoemde zichtoptie, waarbij het carbonfiber zichtbaar is. Dat is een duurdere versie : de meerkosten bedragen ongeveer 60.000 euro omdat alle vezels minutieus moeten worden gerangschik t. Overigens is die 60.000 meerkosten een schijntje, vergeleken wat andere supercar-bouwers vragen voor de zichtoptie. Die willen tot 300.000 euro meer zien van de klant. Voor dat geld heb je bij Donker voor t al een hele uit gebreide en complete F22

met koken, hoe lang het duurt en wanneer je moet serveren. Je hebt ook een budget nodig om te weten hoeveel geld je kunt uitgeven aan de ingrediënten. Verder heb je feedback nodig om te weten of je lasagne lekker is en of je iets kunt verbeteren voor de volgende keer. Dit kun je vergelijken met PLM: je beheert niet alleen de data die nodig zijn om een product te maken, maar ook de data die nodig zijn om een product te plannen, te nancieren, te leveren en te verbeteren.

Kuster: “PDM is dus vooral gericht op het ontwerpen en produceren van een product, terwijl PLM ook rekening houdt met de hele levens cyclus van een product, van idee tot afval. PDM is meestal geschikt voor ontwikkel- of engineeringteams binnen bedrijven die zich vooral bezighouden met technische aspecten van hun producten. PLM is beter geschikt voor interactie tussen teams en bedrijven, en helpt ook met strategische aspecten van producten.”

Op 2 ok tober vindt in DeFabrique in Utrecht het Cadmes Event 2024 plaats. In een op koken en eten geïnspireerde bijeenkomst komen zaken als PDM en PLM aan bod. Daarnaast is er aandacht voor nieuwe technologieen en trends binnen de digitale transformatie. Denk bijvoorbeeld aan het belang van leren en ontwikkelen van professionals binnen de maakindustrie, de mogelijkheden binnen simulatie en de uitdagingen van machines in een lijnopstelling.

Meer informatie en aanmelden via

Ambitieus Hoffmann Group wil tijdens World of Tools klanten meenemen in digitalisering

De paralellen zijn overduidelijk, tijdens World of Tools, het huisfeest van de Ho mann Group in het Duitse Nürnberg Het nieuwe logistieke hart van Ho man (LogisticCity) hee een gigantische upgrade gehad, gericht op digitalisering en duurzaamheid. Dat sluit aan bij de klanten. Die hebben digitalisering en duurzaamheid immers ook bovenaan staan. “Het is veel groter dan ik dacht”.

De ambitie van de Ho mann Groep spat van het podium af, wanneer Martin Reichenecker de bezoekers van World of Tools toespreekt. De deuren van het gloednieuwe distributiecentrum in Nürnberg van de systeempartner voor kwaliteitsgereedschap staan een paar dagen open voor bezoek. Op de huisbeurs World of Tools 2024 van de Ho mann Group ligt de nadruk op de onder werpen ‘E cient Manufacturing’, ‘Digitalization’ en ‘Automation’.

Reichenecker is voorzitter van de Ho mann Group en verantwoordelijk voor de strategische richting en operationele zaken. “Wat hee onze klant nodig? Een hogere productiviteit, terwijl het aantal vakkrachten afneemt. Dat zijn de problemen waar de industrie mee kampt. Automatisering kan een oplossing zijn en wij willen onze klanten helpen in deze nieuwe gebieden.”

LOGISTICCITY

Het korte optreden van Reichenecker is een opwarmertje voor de Beierse minister Markus Söder, een van de machtigste politici van Duitsland. Belangrijk detail: Söder is zelf geboren in Nürnberg en steekt zijn trots over de regio niet onder stoelen of banken. Hij benadrukt de rivaliteit tussen Nürnberg en München en doet daarmee de Ho mann Group onbedoeld tekort. Het is namelijk duidelijk dat de blik van de Ho mann Group Europees is. De regionale broedertwist past niet bij deze ambities. LogisticCity is het modernste logistieke centrum in Europa. Van hieruit verzendt de Ho mann Group gereedschappen, werkplaatsbenodigdheden en persoonlijke beschermingsmiddelen naar meer dan 135.000 klanten over de hele we reld. Daarnaast worden in het aangrenzende ServiceCenter Nürnberg productgerelateerde diensten, zoals gereedschapsslijpen, kalibratie van meetinstrumenten en textielveredeling

gewicht van maximaal 25 kilogram per handling kan de Garant Turntable per cyclus verplaatsen. Naast schroe lemmen kunnen ook spanblokken, klemmen of pallets als opspangereed schap worden gebruikt. Vanaf het einde van het jaar zal het laadsysteem ook beschikbaar zijn met 24 plaatsen, en voor een maximaal gewicht van 20 kilogram per handling. Beide laadsystemen zijn per direct te bestellen.

geleverd. In de eindfase kunnen dagelijks tot 40.000 pakketten en 500 pallets met maximale leverkwaliteit vanuit LogisticCity worden verzonden.

AFSL AG

“LogisticCity vormt de basis voor verdere groei en zorgt voor een leveringscapaciteit van me er dan 99 procent, zelfs in tijden waarin voortdurend op veranderende marktomstandigheden moet worden gereageerd”, gee Reichenecker aan. Ho mann hee de afslag richting verdergaande automatisering en digitalisering duidelijk genomen. Dat is ook te zien in de nieuwe productreleases van het bedrijf. Zo kwam de Ho mann Group met zijn nieuwe Garant Automation laadsysteem Turntable, een compact laadsysteem voor de handling van opspangereed schappen aan CNC-freesmachines en bewerkingscentra. Dankzij het mechanis che start-stop penmechanisme is de bediening uiterst eenvoudig en zonder programmeerkennis mogelijk. Omdat de installatie ook zonder automatiseringsinterface kan worden bediend, kunnen zelfs oudere machines kostene ciënt worden aangepast.

Met een oppervlakte van minder dan 2,5 vierkante meter past de Garant Turntable in de kleinste ruimtes. Tot 18 opspangereed schappen met een

ROBOTC EL

De Garant Turntable is al het tweede geautomatiseerde laadsysteem van de Ho mann Group. Borries Schüler, bestuurslid voor Product Management & Engineering bij Ho mann: “Dit is een zeer eenvoudig systeem met een duidelijk afgebakend toepassingsgebied. Het vult onze robotcel Garant Basic aan, die kan worden gebruikt voor draaibanken en freesmachines, en ook voor het hanteren van ruwe onderdelen - zij het tot slechts 12 kilogram. Ons doel is om in de toekomst naast gereedschappen en producten meer oplossingen en diensten voor de gehele productie aan te bieden. Daarbij richten we ons vooral op het middenen kleinbedrijf. Men mag dus nog meer vernieuwingen verwachten.” De Garant Turntable bedient de machine via een zijlaadvenster of frontaal via de machinedeur Voor frontale belading wordt de installatie met behulp van een verschuifunit voor de machine geplaatst; bij niet-gebruik wordt die unit opzij geschoven. Het systeem maakt bediening in de laadmodus mogelijk met 6, 9 of 18 - respectievelijk 8, 12 of 24 - opspangereed schappen. Hierdoor zijn verschillende opspanningen mogelijk.

DIGITA AL SAMENSTELLE N

Ook hee Ho mann zijn digitale productieso ware Connected Manufacturing uitgebreid met de functionaliteit Tool Assembler Hiermee kunnen gereedschapscomponenten in de bestaande voorraad, in het assortiment van de Ho mann Group en in 49 fabrikantencatalogi worden gezocht en eenvoudig digitaal worden samengesteld. Nadat de fysieke complete gereedschappen zijn gemaakt en gemeten, kunnen de gegevens en meetwaarden in de gereedschapsdatabase van Connected Manufacturing en het CAM-systeem worden geladen. Ze zijn dus beschikbaar voor de digitale planning van toekomstige projecten. Connected Manufacturing biedt een overzicht van alle gereedschappen en hun digitale tweelingen in real-time - van het CAM-systeem tot het voorinstelapparaat en de machine. Naast de stamgegevens worden ook

bewegingsgegevens en voorinstelwaarden geregistreerd en bijgewerkt. Hierdoor kunnen gereedschappen e ciënter worden gebruikt.

In veel bedrijven vormt het opzetten en onderhouden van complete gereedschapsgegevens in de CAM-database nog een knelpunt, omdat er programmering nodig is. Voor eenvoudige onderdelen, die bijvoorbeeld op 3-assige machines worden ver vaardigd, is vaak noch een CAM-programmering noch een uitgebreide simulatie nodig. De machinebedieners kunnen de productie van dergelijke onderdelen direct aan de machine programmeren. Moderne werktuigmachines bieden hier voor

Bezoekers

Een van de aanwezigen bij de World of Tools was Richard van den Berg. Hij is manager operations bij Microtechniek. Dat bedrijf uit Velsen is een productiebedrijf en ser viceorganisatie voor productie en onderhoud van essentiële machines en onderdelen voor hoogwaardige industrieën, uiteenlopend van scheep- tot ruimtevaar t en van de voedings- tot staalindustrie. Microcentrum werk t veel voor onder andere Tata Steel, vooral in de special products

Van den Berg ondersteunt de teams en zorgt voor de inplanning. “Ik vind het erg interessant om het reilen en zeilen van zo’n logistieke operatie te zien. Je hebt van tevoren geen beeld bij wat Hof fmann precies doet, ook al bestellen we er pbm’s en gereedschappen. Ik moet zeggen : het is veel groter dan ik dacht.”

Tijdens de World of Tools heeft Van den Berg

niet alleen een geavanceerde besturing, maar ook een uitgebreide programmeeromgeving De Tool Assembler stelt de machinebedieners nu in staat om zelf complete gereedschappen digitaal samen te stellen en via de centrale gereedschapsdatabase beschikbaar te stellen voor verdere opdrachten. Hierdoor kunnen productieprocessen worden verkort en de opbouw van een gereedschapsdatabase worden versneld.

AANSPREE KPUNT

Het is duidelijk dat Ho mann inzet op automat isering. Daarom richt de Ho mann Group zich volgens Reichenecker naast toepassingsadvies steeds meer op procesadvies en de bijbehorende eisen aan gereedschappen, opspantechniek, meettechniek, omsteltijden en neve ntijden. Daarbij werkt de Ho mann Group ook samen met externe partners zoals Renishaw, Nachi, Schunk en ZeroClamp Eigenlijk wil Ho mann het eerste aanspreekpunt voor het mkb zijn op weg naar digitale en geautomatiseerde productie. De net genoemde digitale productieso ware Connected Manufacturing speelt daar uiteraard een centrale rol bij Reichenecker : “Connected Manufacturing helpt onze klanten om te digitaliseren. We weten dat veel van onze klanten nog aan het begin staan van Industry 4.0. Ik denk dat Connected Manufacturing ze helpt om de eerste stappen te zetten in de richting van digitalisering. Zo winnen we vertrouwen dat ze in de digitale toekomst stappen.” Wordt Ho mann daarmee steeds meer een system integrator? Of misschien zelfs wel een IT-bedrijf ? Reichenecker : “Een IT-bedrijf worden we niet. We bieden oplossingen voor onze klanten.”

een seminar gevolgd over het verbeteren van de productie in relatie met de verspanende gereedschappen. “Bij sommige onderdelen die wij behandelen waren er soms wat problemen met de passing, oftewel de speling die ontstaat door de combinatie van een as en een gat. Dat kan door de temperatuur van een machine komen. Doordat er niet genoeg wordt gekoeld, stijgt de temperatuur Daar hebben ze bij Hof fmann een mooi alternatief voor Dat kunnen we mis schien toepassen om te kijken of de kwaliteit van onze passing gewaarborgd blijf t. We werken veel onbemand met cobots, en dan is het behouden van je passing heel belangrijk. Dankzij het seminar weten we dat we onze kennis op dit gebied graag verder ontwikkelen.”

ME ETINSTRUME NTE N

Jan Willen de Vogel is inkoper bij GKN Fokker GKN is een wereldwijde leverancier van onder andere romp- en motorstructuren, landingsgestellen en elek trische verbindingssystemen. De Vogel is verantwoordelijk voor de inkoop van technische materialen, met een specialisme op het gebied van onderhoudsdiensten. Maar hij heeft zeker wel een link met pbm’s en tooling. “Wat heb ik geleerd tijdens World of Tools? Ik heb de mogelijkheden van de Hof fmann Group verkend. We maken gebruik van vaste merken. Daar zijn we bekend mee en ook tevreden over Maar het is altijd goed om andere par tijen te le -

ren kennen en te leren wat zij kunnen bieden.” Speciale aandacht van De Vogel hadden de leveranciers van meetinstrumenten. “De luchtvaar t is een behoudende industrie, wat op zich logisch is. Hierdoor is het moeilijk om onderdelen van het proces te wijzigen. Daarom is het mooi om te zien hoe anderen het meten oppakken. Ik heb een paar interessante par tijen gezien die ik nog niet kende. Die hou ik zeker in mijn achterhoofd, voor de toekomst.”

Richard van den Berg

Jan Willem de Vogel

EROWA Robot Dynamic

Automati seren van 1 tot 8 machin es met een grote bewegingsvrijheid. Modulair samen te stellen voor een

EROWA B enelux B.V.

08 5 - 80 0 1250 Duiven - NL benelux@ erowa.com www.erowa.c om

Smar t Industr y centraal op Met avak 2024 en Welding Week

Tijdens Metavak 2024 en Welding Week staat de metaalbewerkende maakindustrie centraal. Op 1, 2 en 3 oktober draait alles om Smart Industry. Daarnaast is de vloer van Evenementenhal Gorinchem ingedeeld in segmenten als plaatbewerking, verspanen, 3D-printen en reiniging- en opper vlaktetechniek. De bijna 130 exposanten zijn een brede doorsnee van het Nederlandse metaal-landschap

Hevami Oppervlaktetechniek zal op Metavak naast twee ontbraammachines van het fabricaat Loewer ook een buizenschuurmachine van NS Maquinas en een richtmachine voor staalstrippen van het fabricaat Big-Jurij demonstreren. De machine wordt geproduceerd door het Duitse bedrijf Holl Stahlbau. De machine is interess ant voor staalconstructiebedrijven die veel smalle strippen verwerken. Hierbij valt dan te denken aan de trappen- en ballustradebouw, omdat daarbij veel smalle stalen strippen worden gebruikt. De Big-Jurij L is geschikt voor strippen tot een afmeting van 80x20 mm. Er bestaat ook een lichtere S-versie, die strippen tot max. 60x10 mm kan richten. Eventuele aanpassingen aan de twee standaard richtmachines zijn bespreekbaar Recent is er ook een Big-Jurij L Premium aan het programma toegevoegd. Deze kan naast de smalle strippen ook hoogkant richten tot 60 mm, en daarnaast rondstaal tot Ø 20 mm en vierkantstaal tot 20 mm. Omdat de Loewer SwingGrinder-ontbraammachine nog steeds voor zeer veel bedrijven de ideale instapmachine is voor het snel ontbramen en afronden van snijdelen, zal ook hij weer worden gedemonstreerd. De bewerking middels de SwingGrinder is eenvoudiger dan het handmatig ontbramen. Daarnaast verloopt dit drie tot vier keer zo snel en in vergelijking met een breedband ontbraammachine is de SwingGrinder veel goedkoper in aanschaf en dus voor een brede groep interess ant.

Het originele concept achter deze machine is een vinding van de rma Loewer, wat betekent dat de machine uitblinkt qua gebruiksgemak

PL ANE TAIRE A ANDRIJVING

Naast de Loewer SwingGrinder toont Hevami ook de succesvolle Loewer DiscMaster doorloop-ontbraammachine. Het gaat hier om type 4TD-1500 dat al sinds 2010 door Loewer wordt gebouwd. De DiscMaster 4TD blinkt nog altijd uit in exibiliteit, gecombineerd met een zeer goede prijs-kwaliteitverhouding. Zo is de machine geschikt voor zowel kleine als grote plaatdelen en kunnen de bewerkingsborstels zeer snel worden gewisseld, zodat ook het bewerken van diverse materialen eenvoudig is. Door de unieke gepatenteerde ontbraamtechniek is het mogelijk om, indien gewenst, een speciale Orbital- nishing aan te brengen.

Verder zal Hevami de ML100-buizenschuurmachine van het fabricaat NS Maquinas demonstreren. Met het type ML100 kunnen zowel ronde als ovale buizen worden bewerkt, in een diameter tot 114 mm. De planetaire aandrijving maakt het mogelijk om zowel rechte als gebogen buizen te bewerken, zodat de machine door veel bedrijven wordt gebruikt om trapleuningen te nishen.

ALTERNATIEF

RoboJob is aanwezig met zijn Coby CNC. Met Coby kan de eindklant zelf een cobot installeren, voor eenvoudige automatisering Coby is gemaakt voor klanten die willen automatiseren en laagdrempelig

Foto: Johan Seijbel

Foto: Ghislaine Boon

willen instappen, en waarbij cyclustijden minder relevant zijn. Het is een instap via low-end automatiseren. ‘Coby’ is een relatief betaalbaar systeem dat 5 kilogram kan tillen. RoboJob laat de machine-interface achter wege. Hier voor is gekozen omdat de machine-interface van machinebouwers komen en relatief duur zijn. RoboJob hee als alternatief hier voor de Coby-box ontwikkeld, die draadloos met Coby communiceert, via een zelf ontwikkeld protocol. Een CNC-operator kan de cobot binnen een dag zelf installeren. Dit komt mede doordat de cobot al in de fabriek wordt gekalibreerd en de operator via een installatiewizard door de stappen na afronding van de kalibratie wordt geleid. Omdat het hier om een cobot gaat, zijn geen extra veiligheidssystemen nodig

BOLT

247TailorSteel presenteert de so ware-tool Sophia, en bezoekers kunnen hem ook zelf uitproberen. De sales managers van het bedrijf staan klaar om vragen te beantwoorden en bezoekers te informeren over de nieuwe ontwikkelingen van 247TailorSteel, zoals uitbreiding van het materiaalaanbod en het importeren van TeklaStructure-bestanden. Penta Laser staat onder andere met de de BOLT VII 12kW, 6×2,5-plaatlasersnijmachine op de beurs. Het type BOLT is voorzien van een Precitec-snijkop voor hoog vermogen IPG-laserbronnnen, gemaakt om op een hoog niveau en constant en betrouwbaar te produceren. Autofocus, fast piercing, 360° anti-collision, stikstofsnijden, scherpe hoeken snijden en precisiesnijtechnologie maken de BOLT een machine voor de productie van hoog waardige producten.

Kennisprogramma

Het kennisprogramma op de vakbeurs Metavak 2024 staat in het teken van de thema’s duurzaamheid, arbeidstekor t, digitalisering en automatisering. Daarbij krijgt de opkomst van Industry 4.0 ook speciale aandacht.

INDUSTRY 4 .0 EN K ANSEN VOOR ZIJ-INSTROMERS

De technische bedrijfsopleider Stodt deelt iedere beursdag in het kennistheater zijn verhaal over Industry 4.0 en de kansen voor zij-instromers in de markt. De opkomende rol van Industry 4.0 brengt een digitale transformatie met zich mee. Slimme technologieën worden een standaard in productieprocessen. Inzicht in de volledigheid van digitale data en het realiseren van haalbare toleranties zijn cruciaal voor ononderbroken productie. Daarmee samenhangend biedt integratie van zij-instromers nieuwe mogelijkheden voor de verspaningsindustrie om het groeiend personeelstekor t aan te pakken. Goede selectie en gerichte opleiding zijn van belang voor succesvolle integratie.

10X KL A AR VOOR INDUSTRY 4 .0

VOOR MKB’ERS

In een tijd waarin digitalisering cruciaal is voor het concurrentievermogen van mkb-productiebedrijven, lanceren Produmize en TNO de derde editie van hun baanbrekende programma ‘10x klaar voor Industry 4.0’ Hierover vertellen TNO en Produmize meer in hun dagelijkse presentatie in het kennistheater. “Het is een misvatting dat de stap naar Smar t Industry groot en kostbaar moet zijn”, zegt Jeroen Broekhuijsen, CTO Smar t Industry van TNO. “Ons programma bewijst dat je door simpelweg te beginnen en gerichte inzet in korte tijd geweldige resultaten kunt behalen, zelfs tegen minimale kosten.”

OPLOSSINGEN VOOR PERSONEEL

De uitdagingen van vandaag en morgen zijn duidelijk in de metaalbewerkende maakindustrie, maar daar bovenop komt nog de uitdaging van het vinden van personeel. Daarom zal er vanuit de marketingkant een kennis ses sie verzorgd worden omtrent de arbeidsmarktcommunicatie en hoe de bezoekende mkb’er op een toegankelijke manier personeel kan werven. Verder wordt in samenwerking met Koninklijke Metaalunie Zuid-Holland een Studenten Meet & Greet georganiseerd, evenals een Banenmarkt

Het hele programma is te zien via deze QR-code

Het programma voor het NIL BIL-lassymposium is via deze QR-code te downloaden

Hoe ontbraam je een vangrail?

Bij Steel Constructions in Geldermalsen staan twee Timesavers 42RB roterende borstelmachines in lijn, een omkeerunit ertussen. Een bijzondere opstelling, mede ingegeven door een van de producten die Constructions maakt: vangrails. Ook aan deze stalen verkeersvoo rzieningen worden hoge eisen gesteld. Z een uniforme radius van 2 mm.

Vangrails langs de snelweg lijken (vanuit de auto) misschien simpele objecten. Maar ze zijn een cruciaal onderdeel van de verkeersveiligheid. Een slecht product leveren is dus geen optie. Dat weten ze bij Steel Constructions. Het bedrijf uit Geldermalsen is één van de grootste en modernste producenten van geleiderail, zoals vangrails in de wereld van verkeersveiligheid heet. En ze maken bij Steel Constructions ook andere verkeersvoorzieningen, logistieke middelen en steigermateriaal. Juist omdat ze het belang van hun producten kennen, ontwerpen en produceren ze hun producten (gestandaardiseerd dan wel als maatwerk) zelf. Zoals de geleiderails, die als plaatmateriaal op grote coils binnenkomen. Deze rollen metaal wegen tussen de 6 en 7 to n, a ankelijk van de breedte. Het materiaal gaat eerst in de decoiler en door een strekker Via een kuil loopt de lijn netjes binnen, waar eerst de productcode wordt in-

gegraveerd en de gaten erin worden gestanst. Dan rolt het metaal naar een locatie waar ‘wielen’ de vorm van de vangrail in het plaa drukken. De machine knipt de vangrail op de gewenste lengte na een robot het product stapelt.

SLIJPE R

Marco Hage kijkt trots als hij vertelt hoe bij zijn bedrijf dit pro ingeregeld. Hij is manager operations bij Steel Contructions, en woordelijk voor alle dagelijkse zaken, van productie tot en met logistiek. “Geleiderrail moet aan veel eisen voldoen. Dus alles wordt gekeurd getest, zodat het binnen de normen past. Dat maakt het tot gesp seerd werk, net als veel andere zaken met betrekking tot verkee heid. We maken itspalen, buitenpalen voor straatnaamborden kort ook verkeersborgen. Die snijden en plakken we zelf.”

werkstuk, doet dat meestal op een HERMLE. Met name als er onbewerkte blokken van 300 kilo op de bewerkingstafel liggen. Op die manier ontstaan beroemde onderneming – een eigen mythe. www.hermle-nederland.nl

De wereld van verkeersveiligheid is veeleisend. Dat betekent dat Steel Constructions continu moet blijven innoveren. Ook op het gebied van ontbramen. Hage: “Vroeger moesten we alles met de hand ontbramen. Dat ging op de traditionele manier met de haakse slijper Dat is erg arbeidsintensief en het was niet altijd precies genoeg. Onze klanten wilden een bepaalde radius aan het plaatmateriaal.”

Bij de unieke tak van sport van verkeersmiddelen hoort een bijzonder opstelling. Bij Steel Constructions is gekozen voor twee Timesavers 42RB-machines, in lijn opgesteld. “We hebben een schuurmachine, een omkeerunit en nog een schuurmachine. De omkeerunit gebruiken we voor grote delen of delen die aan meerdere kanten moeten worden geschuurd. Voor kleiner materiaal hebben we een andere oplossing. Wat onder de 400 bij 400 millimeter blij , kan niet door de omkeerunit heen. Die materialen komen in een kleine omloop.”

SUPE RHEE T

Waarom is gekozen voor de machines van Timesavers? Hage: “We hadden behoe e aan het borstelen en schuren van staal met een bepaalde radius. We hebben verschillende leveranciers bekeken, maar de doorslag gaf dat het materiaal bij ontbraammachines van een concurrent superheet werden. De borstels van de Timesavers aaien als het ware het staal. Daardoor denken we dat de slijtage van de rollen minder is dan bij andere machines. En dat betekent lagere kosten.”

Voor de bijzondere opstelling in lijn is niet alleen gekozen vanwege het gemak. Het zorgt er ook voor dat voor Hage en zijn collega’s maximaal maar één keer handmatig hoeven te draaien. Een gigantisch voordeel, als je in ogenschouw neemt dat sommige delen, zoals de eerdergenoemde vangrails, lang en zwaar kunnen zijn.

Hage: “De productiviteit neem toe. En dat ook nog eens met minder mensen aan de band. Maar net zo belangrijk is dat de productie scho-

ner is voor de medewerkers. En voor de klanten kunnen we een goede radius voor elkaar krijgen. Daar komt bij dat het product ook nog eens superschoon is voordat het naar de lasser gaat. En als het verzinkt moet worden, hecht de zinklaag ook beter.”

STOF VRIJ

Lido Vermeulen kijkt om zich heen. “Dit is onze hal 2. Hier wordt veel gelaserd en na het laseren halen we de bramen eraf, als de klant dat wenst” Vermeulen is monteur bij Steel Constructions en weet nog goed hoe het ontbramen eerder ging: diverse operators stonden met de een slijptol handmatig de metalen delen te bewerken. Een intensief werk waarbij veel stof en deeltjes vrijkwamen. “Met de Timesavers wordt het overtollige stof afgezogen. Precies wat wij willen. Het is veel jner werken op deze manier.”

Een van de taken van Vermeulen is om de huidige operators bij de Timesavers-machine te instrueren. “Het is een gemakkelijk te bedienen machinelijn. Kleine delen leggen we op de band en komen bij de eerste Timesavers. Die kleine delen komen via een omloop terug. De operator haalt de producten af en legt ze neer voor ontbramen aan de andere kant. Grote delen tot zes meter leggen we aan het begin van de eerste transportband. Eerst komen ze door de eerste Timesavers 42RB De omkeerunit draait het product om en de tweede Timesavers 42RB schuurt dan ook de andere zijde. Ver volgens transporteert de band het product naar het einde van de lijn, waar een he ruck het product eraf haalt.”

SE NSOR

Bij Steel Constructions worden verschillende soorten borstels gebruikt. Er wordt met staal en ijzer gewerkt - de wat hardere materialen - en voor vlakke onderdelen andere borstels ingezet dan voor onderdelen met reliëf. Sterker, voor het ontbramen van een vangrail hebben de borstels een speciale en aparte vorm, zodat alles goed wordt geraakt. Het instellen van de Timesavers-machines is zeer gebruiksvriendelijk. Volgens Vermeulen kan je eigenlijk zonder extra aanwijzingen de machine bedienen; na een kleine instructie is iedereen in staat om het touch panel in te stellen. Vooral de functie waarbij je programma’s kan opslaan, bevalt Vermeulen. Do or een kleine handeling haal je de instellingen van een eerder gemaakt product naar voren en kan je meteen draaien.

Vermeulen: “Ik heb als onderhoudsmonteur heel weinig te doen bij de Timesavers-lijn. Een keer stootte iemand tegen een sensortje dat ik daardoor opnieuw moest uitrichten. Verder heb ik er ontzettend weinig onderhoud aan gehad. Daar ben ik blij mee, want ik heb genoeg ander werk.”

Ludo Vermeulen

Marco Hage

L ASERSNIJONDERDELEN

KANTPERSGEREEDSC HAP

PONSGEREEDSC HAP

Nederland IMS

Op fpt-vimag.nl vindt u de pro elen van álle FPT-VIMAG leden. U kunt dus zelfs nog uitgebreider zoeken op deze digitale marktplaats. Bent u op zoek naar de juiste machine, passend gereedschap of een innovatieve automatiseringsoplossing dan bent u op de website van FPT-VIMAG op het juiste adres. Door middel van lters op productcategorie en markten komt u bij de juiste bedrijven terecht. U kunt rechtstreeks contact opnemen of doorlinken naar de eigen website van het bedrijf voor meer informatie.

Gühring Nederland B.V

LEDEN FP T-VIMAG

Abus Kraansystemen B.V

Ad. A. KLEIN Transporttechniek b.v

Additive Industries B.V

Air Products Nederland B.V

Allround Machinery B.V

Alup-Kompressoren B.V.

Amada GmbH

AMTC B.V

Arkance Systems

Atlas Copco Internationaal B.V

ATS EdgeIt BV

BEKO Technologies B.V

Bemet International B.V.

Bendertechniek B.V

Besten Machines

BLM Group Benelux B.V

BMT Machine Tools B.V

Bokhoven Tool Management BTM

Boor werk B.V.

Optimol Netherlands B.V.

Bucci Industries

Bun Engineering Nederland Bystronic Benelux. B.V

Cadmes B.V

Carl Zeiss B.V

CellRo B.V.

Ceratizit Nederland B.V

Cloos B enelux N.V

CNC Gear

De Tollenaere bv

D & W Gereedschappen & Machines B.V

DMG MORI Netherlands B.V

DoALL Nederland B.V.

Dormac Import B.V

Dymato B.V

Easy Systems Benelux BVBA

Electrotool B.V

Elesa+Ganter B.V

EMS Benelux BV

Emuge-Franken B.V.

Erowa Benelux BV

Ertec BV

Esab Nederland B.V

Evolent Machines B.V

FANUC Benelux BVBA

GF Machining Solutions Sales Benelux

Gibac Chemie B.V

Hagro Precisie B.V.

Hahn+Kolb Tools Benelux

HALTER CNC Automation

Hänel Kantoor- en Magazijnsystemen

Harr y Hersbach Tools B.V

Heesen-ICA B.V

Heidenhain Nederland B.V

Hembrug B.V.

Hermle Nederland B.V

Hevami Opper vlaktetechniek

Hexagon Metrolog y B.V

HGG Pro ling Equipment B.V

Ho mann Quality Tools B.V

Holland Precision Tooling B.V.

Humacs Krabbendam

Hurco

Import en Groothandel van Ommen B.V

Industrial Cobotics

Iscar Nederland B.V

Jeveka B.V

JÖRG Machines B.V.

Kennametal Nederland B.V

KSM Benelux

Kurval B.V

Laagland B.V

Landré Machines B.V

Laskar Puntlastechniek BV.

Leering Hengelo B.V.

Limas B.V

LISSMAC Maschinenbau GmbH

L.V.D. Nederland B.V

Machinehandel Overmars

Magistor B.V

MAKE! Machining Technology B.V.

Mayfran Limburg B.V

Metaaltechniek Handelsonderneming B.V

Metal Heaven B.V

Mink Bursten

Mitutoyo Nederland B.V

MML BVBA

Mondiale

Okuma Benelux B.V

Olmia Robotics

Onkenhout en Onkenhout B.V

OPEN MIND Technologies Benelux B.V

OSG Nederland B.V

Oude Reimer B.V.

Produtec

Proger Spantechniek B.V.

Promas B.V.

Promatt B.V

Q-Fin Quality Finishing Machines

Radan B.V

Renishaw Benelux B.V

Rhenus Lub BV

Rolan Robotics BV

S.A. Seco Tools Benelux N.V

SafanDarley B.V

Sandvik Benelux B.V. Divisie Dormer Pramet

Sandvik Benelux B.V. Division Coromant

Schunk Intec B.V

Siemens Nederland N.V

Special Tools Benelux B.V.

Staalmach B.V

Style CNC Machines B.V

Technische Handelsonderneming De Ridder B.V.

Technische Handelsonderneming Klaassen B.V . Wortelboer B.V.

Timesavers International B.V.

Trumpf Nederland B.V

Tuwi Nederland B.V

Valk Welding B.V

Van Hoorn Carbide B.V

Van Hoorn Machining b.v

VLH Welding Group B.V.

Voortman Steel Machinery B.V

Waldmann b.v

Walter Benelux N.V

Wemo Nederland B.V

WiCAM Benelux B.V

Widenhorn B.V.

Wila B.V.

Wolthuis Machines B.V

Wouters Cutting & Welding BVBA

Yamazaki Mazak Nederland B.V

YASKAWA Benelux BV

Young Cuttingtools b.v

ZVS Techniek B.V.

VAKGROEP PRECISIE TECHNIEK

Cadmes B.V

Gühring Nederland B.V

Ho mann Quality Tools B.V

KSM Benelux

Oude Reimer B.V.

Gibas Numeriek B.V

Carl Zeiss GOM Metrolog y GmbH

GROB Benelux B.V

Petroline International Nederland

Pferd-Rüggeberg B.V

Pimpel Benelux B.V

KIS Zuid B.V

Siemens Nederland N.V

SECTIE FHG

Ceratizit Nederland B.V

Gühring Nederland B.V

Iscar Nederland B.V

Kennametal Nederland B.V

OSG Nederland B.V

S.A. Seco Tools Benelux N.V.

Sandvik Benelux B.V. Divisie Dormer Pramet

Sandvik Benelux B.V. Division Coromant

Walter Benelux N.V

SECTIE GFM

Additive Industries B.V

CellRo B.V.

Hembrug B.V

HGG Pro ling Equipment B.V

Mayfran Limburg B.V

SafanDarley B.V

Style CNC Machines B.V

Timesavers International B.V.

Voortman Steel Machinery B.V.

Wemo Nederland B.V

SECTIE VIMAG

Additive Industries B.V

Amada GmbH

Bendertechniek B.V.

BMT Machine Tools B.V

Boor werk B.V

Bucci Industries

Bystronic Benelux. B.V

Cadmes B.V

CellRo B.V

Ceratizit Nederland B.V.

DMG MORI Netherlands B.V

Dormac Import B.V

Dymato B.V

Emuge-Franken B.V

Evolent Machines B.V

FANUC Benelux BVBA

Gibac Chemie B.V

Gibas Numeriek B.V

Gühring Nederland B.V

Hagro Precisie B.V.

Heesen-ICA B.V

Heidenhain Nederland B.V

Hembrug B.V

HGG Pro ling Equipment B.V

Ho mann Quality Tools B.V

Iscar Nederland B.V.

Jeveka B.V.

JÖRG Machines B.V

Kaltenbach Tools B.V

Kennametal Nederland B.V

Laagland B.V

Landré Machines B.V

Leering Hengelo B.V.

Mayfran Limburg B.V

Mitutoyo Nederland B.V

Okuma Benelux B.V

OPEN MIND Technologies Benelux B.V

OSG Nederland B.V

Oude Reimer B.V

Proger Spantechniek B.V.

Promas B.V

Radan B.V

Renishaw Benelux B.V

Resato International B.V

S.A. Seco Tools Benelux N.V

SafanDarley B.V.

Sandvik Benelux B.V. Divisie Dormer Pramet

Sandvik Benelux B.V. Division Coromant

Siemens Nederland N.V

Staalmach B.V

Style CNC Machines B.V

Technische Handelsonderneming

De Ridder B.V.

Technische Handelsonderneming Klaassen B.V

Timesavers International B.V

Trumpf Nederland B.V

Tuwi Nederland B.V

Voortman Steel Machinery B.V

Walter Benelux N.V.

Yamazaki Mazak Nederland B.V.

Young Cuttingtools b.v

VAKGROEP

PL AATWERK

Amada GmbH

Bystronic Benelux. B.V

Hexagon Metrolog y B.V.

Holland Precision Tooling B.V

Laskar Puntlastechniek BV.

L.V.D. Nederland B.V

Radan B.V

Resato International B.V

Rösler Benelux B.V

SafanDarley B.V

Trumpf Nederland B.V

Tuwi Nederland B.V

WiCAM Benelux B.V.

Wila B.V

VAKGROEP PRODUCTIEAUTOMATISERING

Bemet International B.V

Bendertechniek B.V.

Cadmes B.V.

CellRo B.V

Heidenhain Nederland B.V

Industrial Cobotics

Laagland B.V

OPEN MIND Technologies Benelux B.V

Sandvik Benelux B.V. Division Coromant

Schunk Intec B.V

Siemens Nederland N.V

Valk Welding B.V

YASKAWA Benelux B.V

VAKGROEP VERBINDINGSTECHNIEK

Jeveka B.V

Laskar Puntlastechniek BV.

Rolan Robotics BV

Valk Welding B.V

VLH Welding Group B.V

PARTNERLEDEN

Jaarbeurs B.V

Jan van Dam Machine Transport

STODT

3D

Additive Industries B.V.

Cadmes B.V

DMG MORI Netherlands B.V

Dymato B.V

Landré Machines B.V

Leering Hengelo B.V

Pferd-Rüggeberg B.V.

Renishaw Benelux B.V

Siemens Nederland N.V

TRUMPF Nederland B.V

Valk Welding B.V

Webversiebekijken

Jaar beur s en FP T-V IMAG ver lengen samenwe rk ing voor TechniShow tot en met 2030

Jaarb eurs en FPT-VIMAG kondigen aan dat zij hun samenwerking rondom TechniShow verlengen met minimaal drie nieuwe edities. TechniShow, de grootste en meest to onaangevende vakbeurs vo or de maakindustrie in de Benelux, vindt in 2026, 2028 en 2030 plaats in Jaarb eurs. Deze verlenging onderstreept de continuïteit en groei van het evenement dat keer op keer het beste van technologische innovaties binnen de maakindustrie weet samen te brengen.

Naast de verlenging van de samenwerking hebben diverse prominente FPT-VIMAG-leden en exposanten hun deelname aan de volgende TechniShow in 2026 onlangs bevestigd. Onder deze exposanten bevinden zich ook een groot aantal bedrijven die deelnamen aan de editie van 2024. Hun vroege toezeggingen tonen niet alleen hun vertrouwen in TechniShow als hét platform om de nieuwste technologieën en oplossingen te presenteren, maar ook in de gezamenlijke inzet voor vernieuwing en activatie op de beursvloer

GEZ AMENLIJKE AMBITIE

Diverse strategische partners en exposanten zetten onlangs hun handtekening om hun deelname aan TechniShow 2026 o cieel te bevestigen. Dit feestelijke moment symboliseert de gedeelde ambitie en de energie om TechniShow de komende edities naar nieuwe hoogten te tillen. Ricardo Vivas, beursmanager TechniShow: “De hernieuwde samenwerking met FPT-VIMAG is van onschatbare waarde voor het succes van TechniShow. Met deze nieuwe overeenkomst kunnen we nog beter inspelen op de veranderende behoe en van de maakindustrie. We presenteren niet alleen de nieuwste innovaties, maar zetten ook in op activaties op de beursvloer door middel van themapleinen, interactieve demonstraties en sessies. De vroege toezeggingen van prominente exposanten voor 2026 geven ons het vertrouwen dat we wederom een krachtige en toekomstgerichte editie neerzetten.”

Ook FPT-VIMAG kijkt met vertrouwen en enthousiasme naar de toekomst. FPT-VIMAG-voorzitter Eddo Cammeraat en branchevereniging manager Ires Veerman benadrukken: “We zijn enorm enthousiast over de gezamenlijke inspanningen die we gaan leveren om TechniShow naar nieuwe hoogten te brengen. Met een sterke bezoekersmarketingstrategie, innovatieve activaties en themapleinen, bouwen we samen aan een

Op de foto: TUWI, Marco Mans; Hermle, Geert Cox; Valk Welding, Peter Haspels; Oude Reimer, Hugo Oude Reimer; Gühring, Stephan van Sante; HEIDENHAIN, Paul Venema; Laagland, Eddo Cammeraat; Renishaw, Philippe Reinders Folmer; Ho mann Group, Henri Blom; CADMES, Maite ijssen; BenderTechniek, David Bender; CNC Style, Bastiaan Clement; Electrotool en Arjèn van Dulst.

ijzersterke toekomst voor de Nederlandse maakindustrie. We willen een platform bieden waar innovatie tot leven komt en waar onze leden zich kunnen blijven ontwikkelen.”

ESEF MA AKINDUSTRIE

Jaarbeurs kondigt met plezier aan dat ESEF Maakindustrie gelijktijdig met TechniShow 2026 plaatsvindt. Deze strategische ketens amenwerking zorgt voor nog meer synergie tussen de twee beurzen, wat leidt tot een compleet overzicht van de industrie onder één dak. Ricardo Vivas: “Zo kunnen

bezoekers pro teren van een inspirerende beursomgeving waarin innovatie, kennisdeling en zakelijke kansen samenkomen.”

De voorbereidingen voor TechniShow 2026 zijn inmiddels in volle gang. De komende maanden zal hard worden gewerkt aan de verdere uitwerking van de beurs. Jaarbeurs en FPT-VIMAG zetten samen met hun partners in om de komende edities van TechniShow te positioneren als dé plek voor innovatie, verbinding en waardevolle interactie binnen de maakindustrie.

Technalia maakt verhalen over en voor de techniek. Door tekst, beeld en het gebruik van social media vertellen we die verhalen aan de wereld. Over het kloppende hart van een machine, over de structuren van een cel of toekomst van 5G. Maar de verhalen gaan vooral over de mensen. Want mensen maken techniek mogelijk.

Meer weten? www.technalia.nl

‘K abinet moet 436 miljoen euro reser ver en voor compens at ie stroomkosten industrie’

Het kabinet moet volgens FME (Federatie Metaal-en Elektrotechnische Industrie) 436 miljoen euro reserveren om de hoge elektriciteitskosten voor de industrie te compenseren. Doordat Nederland als enig Europees land compensatieregelingen hee geschrapt - ter waarde van datzelfde bedrag - is internationaal een ‘ongelijk speelveld’ ontstaan. In andere landen betaalt de industrie veel minder voor elektriciteit

De kosten van elektriciteit per KWh liggen voor de industrie in België, Duitsland en Frankrijk 50 tot 66 procent lager dan in Nederland. Dit verschil leidt volgens FME tot een risico op verlies van investeringen en productie bij Nederlandse bedrijven. Daarom vraagt FME het kabinet ‘dringend’ de elektriciteitskosten te compenseren, door eerder geschrapte regelingen weer te herstellen. “Het aandeel van de Europese industrie in de wereldeconomie is tussen 2001 en 2021 gedaald van 22 naar 14,5 procent”, aldus eo Henrar, voorzitter van FME. “De Europese industrie betaalt signi cant meer voor energie dan bedrijven in Azië en de VS. En binnen Europa is Nederland ook nog het duurste jongetje van de klas. Actie van het kabinet is hoogst noodzakelijk, anders dreigt verdere de-industrialisatie.”

Volgens FME kan het verschil in elektriciteitskosten met andere landen de komende jaren nog veel groter worden, door de ontwikkeling van de netwerkkosten in Nederland. Nederlandse netwerkbedrijven gaan tot 2035 minimaal 8 mi ljard euro per jaar investeren; de in totaal 100 miljard euro zal door energiegebruikers moeten worden betaald. Dit betekent dat de Nederlandse industrie de komende jaren met een enorme toename in netwerkkosten krijgt te maken, waardoor het huidige verschil in stroomkosten met andere landen nog veel groter wordt

BRIEF

In reactie op deze ontwikkelingen hee FME een brief gestuurd naar Sophie Hermans, minister van het ministerie van Klimaat en Groene Groei, met daarin drie voorstellen:

•Verleng de CEI-regeling (Compensatie Energie-intensieve Industrie) tot en met 2030. Hier voor is jaarlijks 186 miljoen euro nodig

•Herstel de VCR (Volume Correctieregeling elektriciteit) en koppel uitbetaling er van aan het nemen van maatregelen voor het verlagen van netcongestie. Hier voor is jaarlijks 250 miljoen euro nodig

• Financier de 100 miljard euro aan benodigde investeringen voor netwerken gedeeltelijk uit collectieve middelen.

Verder stelt FME voor om de 436 miljoen euro voor de CEI- en VCR-regelingen vanaf 2025 te nancieren vanuit de ongeveer 1 miljard euro die Nederland jaarlijks van de Europese Commissie ontvangt. Dat geld is a omstig van Nederlandse bedrijven die onder het Europese ETS-systeem vallen en CO2-belasting betalen over hun fossiele-energiegebruik. Door dit geld voor de CEI- en VCR-regelingen te gebruiken, draagt CO2-belasting volgens FME bij aan de energietransitie en wordt tegelijkertijd een gelijk speelveld voor de Nederlandse industrie gerealiseerd.

VlaWat is de overeenkomst tussen mars, vla en olie? Het zijn allemaal producten uit de procesindustrie. Ik heb vroeger bij Siemens gewerkt en daar heb ik de procesindustrie leren kennen als een innovatieve sector. In hun bloed zat een bijna Broadway-achtige mentaliteit: the show must go on. Wat er ook gebeurt, het proces mag niet stil komen te liggen. Geloof me, het opstarten van een olie-ra naderij is ongelofelijk kostbaar. Duurder dan wanneer de toetjeslijn van Danone of de wikkelafdeling van mars stokt, maar het idee is hetzelfde. De lijn mag niet stilliggen.

Bij ons in de maakindustrie gaat het er anders aan toe. Ook wij hebben de wens dat een lijn niet stilligt, maar dat lukt niet. Want onze processen zouden veel complexer zijn dan het pompen van vla. Of onze producten zijn veel bewerkelijker dan twee twixen op te lijnen. Dat noemen we dan een probleem en dus lukt het niet.

Onze oplossing? Tussenvoorraden.

Ik zou graag willen dat onze denk-richting anders wordt. De moderne maakindustrie zou zich meer moeten richten op procesdenken. Dat houdt in dat een proces succesvol is omdat de schakels elkaar versterken. Bij de olie-ra naderijen, chemie en agro- en foodindustrie is data de baas. Al sinds mensenheugenis regelen veldbussen en scada-systemen de ow van de productie. En wij? Eén grote digitale spraakverwarring.

Laten we leren van andere industrieën. Die staan open voor elkaar. Die delen kennis. Die delen data. En dat werkt. Want alleen ben je missc hien sneller, samen kom je verder

Eddo Cammeraat voorzitter van FPT-VIMAG

Wefabricate: Brabant s succesverhaal gestoeld op snelheid door automatisering

Vier productielocaties, 200 werknemers, een indrukwekkend machinepark en enkele van ’s werelds grootste techbedrijven als afnemers. Wat het Brabantse Wefabricate in amper vier jaar hee neergezet, is op zijn minst bijzonder Het geheim achter het succes? “Snelheid, door e ciënte processen en verregaande automatisering We hebben vrijwel net zoveel so - en hardware-ontwikkelaars als machine-operators in dienst.”

RiDe fundering voor Wefabricate werd midden in coronatijd gelegd. De latere oprichters wonnen een tender voor de productie van virustestmateriaal, waar eerst een matrijs voor moest worden gemaakt. Een complexe klus, maar hij werd succesvol afgerond. Dit bleek achteraf het startschot voor een bedrijf dat vervolgens in razend tempo uitgroeide tot wat het nu is: een hightech maakbedrijf met 27.000 m2 productieruimte, verspreid over locaties in Brabant en China.

De activiteiten van Wefabricate zijn onder verdeeld in vier ‘productietakken’, vertelt Erik van Meijl, bij Wefabricate verantwoordelijk voor alle engineering en R&D “Dat zijn CNC-draaien en -frezen, spuitgieten, PCB-assembly (assembleren van printplaten, red.), en system assembly, waarbij losse componenten in opdracht worden samengesteld tot een compleet product.”

Klantnamen kunnen niet worden genoemd, maar afnemers van Wefabricate horen bij de bekendste techbedrijven ter wereld. Dat roept de vraag op waarom die hun componenten bij dit jonge, nog niet heel bekende, productiebedrijf laten maken. Volgens Van Meijl speelt hoge processnelheid daarin een belangrijke rol. “We bieden snelheid in engineering, snelheid in productiestart en snelheid in de mogelijkheid om op te schalen. Voor veel bedrijven is time-to-market cruciaal; daar springen wij optimaal op in.”

CYCLI

Die snelheid creëert Wefabricate naar eigen zeggen vooral door alle aspecten van een e ciënt productieproces zelf te beheren. Van Meijl: “We hebben zo veel verschillende disciplines op het gebied van engineering in huis dat de lijnen superkort zijn en we nauwelijks een beroep hoeven te doen op externe partijen. Daarbij beschikken we verspreid over onze locaties over een compleet en verregaand geautomat iseerd machinepark, zodat we direct aan de slag kunnen als we iets willen testen of maken. Die twee aspecten leiden tot korte cycli en het vermogen om snel en exibel te schakelen. Als een klant in eerste instantie een heel kleine serie van een product wil en de vraag bij hem ineens toeneemt, kunnen we in no-time opschalen om tot een hogere output te komen. Verder hebben we onze processen zo ingericht dat ze heel snel van product kunnen wisselen.”

Dat laatste is bijvoorbeeld zichtbaar in de PCB-assembly-lijn. Hier solderen pick&place-machines elektronische componenten op printplaten, die worden ingebouwd in laadstations van elektrische auto’s. “Die lijn is zo ingericht dat hij een heel hoge productiesnelheid hee ”, vertelt Van Meijl. “Bovendien kunnen de feederposities er van met veel verschillende typen componenten in de aanvoer over weg. Zo kan snel worden geswitcht naar de productie van een ander type board, zonder dat de lijn hoe te worden omgesteld.”

IT-M EN SE N

Uiteraard investeren veel meer bedrijven in de automatisering van hun productieprocessen, bese Van Meijl. “Ik denk echter dat het bijzonder is hoever wij daarin gaan. We hebben als productiebedrijf bijna net zoveel IT-mensen in dienst als machine-operators. Mensen die jarenlange ervaring met machinebediening hebben, koppelen we vaak eenop-een aan een so ware/hardware-engineer. Dat levert een interess ante mix van er varing en hightech-kennis op, waarmee we onze processen optimaal kunnen inrichten en automatiseren.” Ter illustratie: “Als een er varen operator vaak gaten moet frezen, kunnen we met eigen so ware een generator ontwikkelen die automatisch weet welke tools de freesmachine gebruikt. Op basis daarvan bouwt hij zelf een CAM-programma om die gaten voortaan automat isch te genereren.” Een actueel automatiseringsproject waar Van Meijl bij is betrokken, betre een nieuwe cleanroom waar Wefabricate een 2K-spuitgietmachine van Arburg voor hee aangescha . “Door die ruimte verregaand te automatiseren, zorgen we niet alleen voor snellere en preciezere productie. Het maakt ook dat minder medewerkers die cleanroom hoeven te betreden, wat helpt bij het tegengaan van contaminatie.” Een andere recente investering zit in enkele Citizen L32 Series-draaimachines voor de fabricage van ronde producten. Deze machines zijn voorzien van automatische stafaanvoer en aan achterkant is een gripper geïnstalleerd die de

producten geautomatiseerd uit de machine pakt en op een tray zet. Van Meijl: “Die producttray is overigens ook een mooi voorbeeld van het voordeel dat het biedt als je als relatief nieuw bedrijf een compleet nieuwe productielocatie opbouwt. In plaats van dat zo’n locatie organisch ergens naartoe groeit, kun je vooraf precies uittekenen welke stappen er nodig zijn voor een zo e ciënt mogelijke productie. Een onderdeel daar van is dat we producten zoveel mogelijk opslaan in volledig gestandaardiseerde trays. Die kunnen intern voor elk productieproces worden gebruikt, maar ook linea recta met de bestelde producten naar de klant worden gestuurd, bij wijze van returnable packaging. Dat soort keuzes maakt het makkelijker om de logistiek goed in te richten, wat ook weer bijdraagt aan snelle productie en levering.”

AU TOMATISC H ME TE N

Van Meijl gee nog een ander voorbeeld van een e ciëntieslag waar hij momenteel met zijn team aan werkt. “We maken vaak kritische producten met een tolerantie van enkele micrometers. Daarom werken we nu aan een integratiestap die het mogelijk maakt om een keer per uur een net gefabriceerd product automatisch naar de meetkamer te transporteren. Daar wordt het product door een robot gemeten, die de data meteen doorstuurt naar de machine, die vervolgens op basis van die data zijn eigen parameters op micrometerniveau bijstelt.” Volgens Van Meijl levert dit zowel snelheidswinst als minder a eur op “In de oude situatie moet de operator zelf regelmatig het product meten, waarna hij op basis van de meetresult aten weet dat hij bepaalde instellingen in de machine moet aanpassen. Door dat proces volledig te automat iseren, wordt ook weer snelheid ingebouwd en het risico op menselijke fouten weggehaald.”

Daarbij komt dat de er varen operators waar Van Meijl eerder over sprak ooit met pensioen gaan, terwijl de arbeidsmarkt het voor bedrijven in de maakindustrie lastig maakt om goede technici aan te trekken. “Dat laatste is natuurlijk een feit”, aldus Van Meijl. “Maar het vinden van jonge, hoogopgeleide engineers gaat ons meestal goed af. Daarbij helpt het dat Wefabricate zijn roots midden in de brainp ortregio Eindhoven hee . Hier worden veel slimme technici opgeleid. En er is veel productie-ervaring door de aanwezigheid van hightech-bedrijven als ASML en hun toeleveranciers. Bovendien hebben we veel contact met de TU Eindhoven en hogescholen, voor het aantrekken van geschikt, hoogopgeleid personeel. Zulke mensen kunnen bij ons al tijdens hun studie aan de slag, bijvoorbeeld om een afstudeerproject uit te voeren. En we bieden ze de mogelijkheid om naast hun studie part-time te werken. Ook niet onbelangrijk: we doen er alles aan om het werken bij Wefabricate aantrekkelijk en uitdagend te maken. Dat lijkt aardig te lukken, gezien het aantal afgestudeerde technici die via mond-op-mond-reclame bij ons terechtkomen.”

Veel par tners Oude Reimer op AMB

Tijdens de AMB presenteren veel partners van Oude Reimer zich. De oplossingen die op de beurs worden getoond, omvatten onder andere CNC-machines van Chiron, bewerkingscentra van Heller en WFL, en langdraaimachines van Star In totaal brengen de partners van Oude Reimer drie wereldpremières samen in Stuttgart.

Chiron komt dus met een wereldpremière: de FZ19 S-vijfasser Deze nieuwe 19-serie is 25 procent sneller bij het bewerken van massief materiaal en complexe werkstukken, en biedt nieuwe mogelijkheden voor nauwkeurige en betrouwbare productie. Ook staan er de Variocell UNO en DZ15-bewerkingsmachine.

Van Benzinger is er de DoLittle Bfast. Dit is een nieuw geautomatiseerd draaicentrum voor zeer productief draaien. De Bfast maakt deel uit van de compacte DOLittle-serie, die is geoptimaliseerd voor economische productie in middelgrote tot grote series. Het nieuwe automatiseringsconcept vereenvoudigt het instellen aanzienlijk en minimaliseert het energiegebruik, door minder bewegende machinecomponenten. Verder presenteert Benzinger de volgende machines op de AMB-stand: de DoLittle B6, de GoFuture B6X en de GoFuture B2 (op de stand van DTS).

COMPACT

Heller komt met de nieuwste generatie van het F 5000 5-assig bewerkingscentrum, uitgerust met een nieuw ontwikkeld rack-type gereedschapmagazijn en een bijzonder compacte voetafdruk. Ook wordt de HF 3500 met exibele Heller-robotcelautomat isering getoond, net als het HF 3500 5-assig bewerkingscentrum, geau-

tomatiseerd met een exibele Heller-robotcel. WFL combineert alle bewerk ingstechnologieë n samen in één machine. De M20-G Millturn spreekt klanten aan die op zoek zijn naar een compact en krachtig compleet bewerkingscentrum. Door de toevoeging van een centerafstand tot 3000 mm is de nieuwe M20 Milltrun binnenkort ook leverbaar voor de bewerking van langere onderdelen. Speciale kenmerken zijn de hoge stabiliteit van de machine en het motorspindelconcept voor veeleisende bewerkingstechnologieën. Verder presenteert WFL de M50 Millturn / 3000 en mobiele robotcellen voor automatisering

VOETAFDRUK

Star Micronics hee met de SB-20 RII een wereldpremière op de AMB Naast de bewezen langdraaimachines SB-16 III, SP-23 en SD-26S die op de AMB-stand worden gepresenteerd, zal Star ook een nieuwe machine introduceren, de SB-20R II.

EMAG toont onder andere de VTC 100 draai-slijpmachine. De serie wordt gekenmerkt door snelle 4-assige bewerkingen, de technologiecombinatie draaien & slijpen, scrollvrij draaien en nog veel meer features voor snelle productieprocessen en een hoge nauwkeurigheid. Verder presenteert EMAG op de AMB-stand de WPG 7 Weiss, VST 50, HLC 150H Koepfer, VL-4 en CLC200.

Okuma toont groene oplos singen

Okuma zal op de AMB zijn Green Smart Machines presenteren. Uitgerust met geavanceerde technologieën, zoals de CNC-besturing OSP-P500, zijn ze energiezuinig en kostene ectief. Tot het standaardrepertoire behoren ook het ermo-friendly Concept, dat temperatuurschommelingen compenseert en zorgt voor maatvastheid bij langdurig continu gebruik, en de ECO Suite plus, die extra energiebesparende functies en traceerbaarheid van CO2-uitstoot biedt.

De CNC-besturing OSP-P500 beschikt over diverse features waarmee bedrijven adequaat kunnen inspelen op veranderende (arbeids) marktomstandigheden en toenemende klimaatbeschermingsnormen. De OSP-P500 beschikt over een intuïtieve gebruikersinterface waarmee zelfs oner varen gebruikers bewerkingsprocessen op de machine kunnen plannen en uitvoeren. Een breed scala aan intelligente features zorgt bovendien voor snellere

cyclustijden, maximale productiviteit en nauwkeurigheid, minder resourceverbruik en betrouwbare bescherming tegen cyberaanvallen.

Tschudin toont de Cube 350, een 3-assige centerloze slijpmachine met hoge precisie en bijzonder kleine voetafdruk. De compacte slijpmachine is speciaal ontwikkeld voor het bewerken van kleine onderdelen met werkstukdiameters van minder dan 0,1 tot 20 mm, in uiterste precisie.

SMEERMIDDELEN

Fraisa, gespecialiseerd in high-performance gereedschappen van hardmetaal, staat op de beurs met de MFC Alu, geschikt voor multifunctionele hoogprecieze bewerking van aluminium en non-ferrometalen met een maximale spaanafvoer en lagere productiekosten. Ook nieuw is de Favora: 36 nieuwe gereedschappen met hoekradius en een nieuwe extra lange versie 5.2xd. Ook laat het bedrijf de Xtap zien, een nieuw ontworpen universele tap. Er is een uitbreiding met nog eens 48 afmetingen vo or de bewerking van staal en roestvast staal.

Tot slot staat ook Motorex op de AMB, met het FluidLynx automatische beheersystemen voor smeermiddelen. Hiermee wordt zorggedragen voor kwalitatieve bewerkingsvloeisto en door het constant controleren van de parameters. Naast het automatisch meten van het verbruik en de waardes van de smeermiddelen kunnen deze gegevens worden doorgestuurd naar andere communicatiesystemen. Van eenvoudige meetsystemen tot volledige ontzorging door systemen die alles uit handen nemen, zoals meten, doseren, vullen, verwijderen van zwerfolie, ltreren, documenteren, en zijn op afstand te bedienen via een online omgeving

De SwissCool 8000 koelvloeistof is gecerticeerd volgens de semiconductor standaard Grade 2. De semi-con eist steeds nadrukkelijker dat toeleveranciers aan hoge standaarden moeten voldoen waarbij de koelvloeistof een belangrijk aspect is voor de eindkwaliteit (reinheidsgraad) van uw producten.

DMG Mori presenteer t nieuwe draai- en bewerkin gscentra

Tijdens de AMB zal DMG Mori de tweede generatie van het NLX 2500-700 draaicentrum en het DMU 85 monoblockbewerkingscentrum onthullen, beide met verbeterde precisie en veelzijdigheid. Daarnaast wordt het nieuwe PH-AMR 750 onbemand transportsysteem voor e ciënte palletver werking in productieomgevingen geïntroduceerd.

Er zijn verbeteringen aangebracht aan de stabiliteit van de draaibank, wat resulteert in een hogere precisie bij het bewerken van onderdelen. Het draaicentrum is uitgerust met twee tegenovergestelde, koppelrijke Turnmaster-spindels, een maximale draaidoorsnede van 366 mm en een draailengte van maximaal 705 mm, waardoor het geschikt is voor productieve, zware bewerkingen van een breed scala aan veeleisende werkstukken. De capaciteit van de stafaanvoer is verhoogd tot 105 mm diameter op beide spindels, vergeleken met 80 mm bij de vorige generatie. Een Y-as met een bereik van ±60 mm is beschikbaar voor excentrisch frezen, boren en andere bewerkingen.

BE WERKINGSCENTRUM

Op het gebied van prismatische bewerkingen zal DMG Mori de tweede generatie van het DMU 85 monoblockbewerkingscentrum introduceren. Dit centrum combineert het beproefde concept van de vorige 5-assige bewerkingscentra-serie met optimalisaties die zijn voortgekomen uit klantfeedback. De nauwkeurigheid van het bewerken is verhoogd door de introductie van verbeterde koeling en directe aandrijving van kogelomloopspillen, wat een positioneernauwkeurigheid tot vijf micron mogelijk maakt.

Het bewerkingscentrum kan werkstukken met een diameter tot 1.040 mm, een hoogte van 590 mm en een gewicht tot 1,5 ton accommoderen. De integratie van extra bewerkingsprocessen zoals draaien en slijpen, de beschikbaarheid

Voor al uw:

Spanentransporteurs

van automatiseringsopties, en Celos X als basis voor gedigitaliseerde productie, maken de machine tot een veelzijdig productieplatform. Er is een ui tgebreide variëteit aan spindelopties beschikbaar, waaronder Speedmaster-spindels

briek, zal het bedrijf een nieuw model lanceren, de PH-AMR 750. Dit is het kleinste model in de reeks en maakt gebruik van hetzelfde laserscanner-systeem voor veilige en betrouwbare navigatie in aanwezigheid van personeel. Integratie in de Cell Controller LPS 4 van de fabrikant biedt eenvoudige productieplanning en -controle

De PH-AMR 750 kan gemakkelijk worden geinstalleerd in een bestaande productieomge-

met snelheden tot 30.000 toeren per minuut voor hoge opper vlakteafwerkingen, of Powermaster-spindels met tot 430 Nm koppel voor zware bewerkingen van bijvoorbeeld titanium.

ONBEMAND

TRANSPORTSYSTEEM

Na het succes van DMG Mori’s PH-AMR-reeks van onbemande transportsystemen voor het autonoom verplaatsen van pallets in een fa-

ving en is ontworpen voor het vervoeren van conventionele machinepallets tot 630 x 630 mm, of nulpuntspan-systemen. De totale maximale belasting is 750 kg en de componentgrootte kan oplopen tot 800 x 800 mm. Het apparaat hee twee niveaus, waardoor het in één bezoek aan een machine zowel een pallet met een bewerkt werkstuk kan ophalen als een nieuwe pallet met onbewerkt materiaal kan a everen.

Geen Topspor t

Het is de dag na een mooie voetbalwedstrijd. Nederland speelde thuis gelijk tegen Duitsland (2-2). Een verjongde ploeg, die zoals de media het noemde, ‘fris’ speelde In de nabeschouwing was ik vooral nieuwsgierig naar de mening over Matthijs de Ligt (25). De speler die na een aantal persoonlijke fouten er voor zorgde dat Oranje twee tegendoelpunten kreeg dit speelweekend. Hoe zouden ze omgaan met deze onderpresteerder?

Zelf kent u ze ongetwijfeld ook wel. Die jonge hond die enkele jaren geleden bij het bedrijf startte en de belo e was voor de toekomst. En die eerste jaren was hij ook die groeibriljant. Naast het onmiskenbare talent van deze jonge collega, was het ook nog eens een hele jne collega. Een jongen met re ectievermogen, vriendelijk in de omgang, niet te hoog van de toren blazend en vooral altijd kritisch op zijn eigen prestaties. U hoort uzelf nog zeggen: ‘Nou, er mogen wel meer van dit soort gasten bij ons komen solliciteren.’

Totdat er op een zekere dag de klad in kwam. Hij was nog steeds die vriendelijke jongen, maar hij kon toch niet helemaal waarmaken wat we allemaal van hem ver wachtten. Hijzelf zag dat trouwens als eerste. Taken die hij enige tijd geleden met gemak uitvoerde in projecten, leken nu allemaal nét niet helemaal top te zijn. Daar waar je in het verleden hem de hete kolen zonder blikken of blozen toeschoof, was je nu iets meer aan het controleren of hij zich niet brandde aan diezelfde kolen. En ja ho or, terwijl je al billenknijpend hem in de gaten hield toen er in een project een kritiek ‘puntje bij paaltje kwam’, ging het helemaal mis.

De ‘kenners’ van het spel zeiden in de nabeschouwing: ‘De topsport is keihard!’ Daarin hoorde ik: ‘Het is een aardige jongen, maar hij hoort op dit niveau niet thuis.’ Ze wilden hem niet a randen, waarmee het allemaal nog pijnlijker leek te worden voor deze jonge voetballer We hebben allemaal wel eens te hoge ver wachtingen. Soms van onszelf, maar ook regelmatig van de ander Ik heb de afgelopen jaren heel wat ‘De Ligtjes’ gezien die weliswaar getalenteerd waren, maar zo onder de loep lagen dat onderpresteren uiteindelijk de enige uitkomst kon zijn. Bescherm jezelf en je organisatie van te hoge ver wachtingen. De druk die het een medewerker kan opleggen kan verlammend zijn en er voor zorgen dat hij vastloopt in zijn ontwikkeling. En oké, omgaan met druk hoort blijkb aar bij topsport, maar daar gaat deze metafo or mank. Uw bedrijf bedrij geen topsport T

TechniShow Magazine is hét vakblad voor de metaalindustrie en (inter) nationale maakindustrie. Het behandelt productietechnologie in al zijn facetten en is een uit gave van branchevereniging FPT-VIMAG.

jaargang 20 | editie 4 | september 2024

TechniShow verschijnt zes maal per jaar Toezending geschiedt op abonnementbasis en controlled circulation.

Uitgever

Verbinding Uitgeverij Henk van Beek, Uit gever

Telefoon : 06 284 17 073

E-mail : info@verbinding.nl

Hoofdredacteur Henk van Beek

Eindredactie Bas Roestenberg

Redactie Verbinding Uitgeverij Indra Waardenburg

FP T-VIMAG

Jolanda Bredewoud Ires Veerman

Email : redactie@technishow.nl

Vormgeving MSU B.V. Nikkelstraat 1c 2811 AJ Lelystad 06 53 37 42 28

Druk

PreVision Gashouder 36D 5613 CR Eindhoven

Postadres

Verbinding Uitgeverij Ampèrestraat 7 2316 DG Leiden

Advertentie -exploitatie Jetver tising Tiendweg 12 2671 SB Naaldwijk T 070 399 00 00 F 070 390 24 88 E info@jetver tising.nl

Abonnementen E-mail : info@verbinding.nl

Chris Meijnen Learning and Development Specialist bij Orbit Loopbaanadvies

COLOFON

SOLIDE HANDWERK IS DE BASIS VOOR KWALITEIT

Fritz Studer AG, opgericht in 1912, is een markt- en technologiestuder.com

Flexibel&Compact

Uw Productie. OnzePower. Klaar voor de toekomst.

Een compacte voetafdruk, een lange levensduur en een uitstekende Single Mode-straalkwaliteit (SM) tot2kWof Multi Mode-vermogen (MM) tot6kW als robuust “all-in-fiber”-resonatorconcept–al deze eigenschappen maken van TRUMPF-fiberlasers de eerste keuze voor tal van toepassingen. Gecombineerd met een 10m lange SMof tot 20m lange MM-transportvezel en flexibele lasercommunicatie- en besturingsmogelijkheden kunnen onze fiberlasers bovendien probleemloos in grotere systemen geïntegreerd worden.

Scan de QR-code voor meer informatie