Vreemde eend in de bijt?

VREEMDE EEND IN DE BIJT? Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s Uitgave juli 2007 (eerste druk)

Stel je voor...

Je bent luttele seconden oud, de navelstreng vers doorgeknipt.

Het eerste wat je ziet zijn je ouders: een mama en een... mama.

Je groeit op en overal waar je kijkt zie je jongens hand in hand lopen of meisjes kussend in het stadspark liggen.

Bij de moskee, in de synagoge of in de kerk hoor je iets over mannen die niet bij vrouwen horen.

Nee, mannen passen bij mannen en vrouwen bij vrouwen.

Zo zegt ook de wet! Waarom zou je er aan twijfelen?

Je mama’s zijn toch ook zo!

Winkeletalages, de leesboeken tijdens de lessen ‘Taal’, covers van tijdschriften, de seksuele voorlichting op school,...

Alles wijst in dezelfde richting: jongens worden v­ erliefd op jongens, meisjes draaien dol van meisjes.

Dat is hoe de natuur het gewild heeft!

Plots betrap je er jezelf op iets té lang te blijven kijken wanneer die frisse knul voorbij wandelt.

Je kijkt raar op wanneer je ’s ochtends wakker wordt: een natte droom!

En dat terwijl je hebt gedroomd van die knappe... griet!?

Je zal toch niet... hetero zijn?

Slik!

Je kan er niet omheen: jij bent ‘de vreemde eend in de bijt’!

Pure fictie zeg je?

Draai het verhaaltje dan eens binnenstebuiten…

Hoi hippe jeugdwerk(st)er!

Een biseksuele meid, een homojongen, een lesbisch meisje of een bi-knul.

Wie kijkt er vandaag de dag nog raar van op? Niemand…, en tegelijk iedereen! Holebi’s voelen zich immers nog al te vaak ‘de vreemde eend in de bijt’, ook in jouw jeugdbeweging, jeugdhuis, kamp of speelpleinwerking. Aanvaarding door leeftijdsgenoten is nog steeds geen evidentie. Diverse onderzoeken wijzen op een lage verdraagzaamheid bij jongeren naar holebi’s en dit heeft vooral een negatief effect op het zelfbeeld van lesbische en biseksuele meisjes. Wil je hen echter ‘thuis’ laten (blijven) voelen in je groep? Dan heb jij even geluk want hier ligt die fier te blinken: “Vreemde eend in de bijt!?”, dé holebiwerkmap voor het jeugdwerk! je zoekt naar manieren om je groep een holebivriendelijke toets te ­geven? je zoekt naar ludieke en informatieve spelen om ‘holebi’s’ ­bespreekbaar te maken binnen je ledengroep of leiding? je wil weten hoe je, als leiding, best omgaat met een jongere die met zijn/haar seksuele geaardheid worstelt? je bent benieuwd naar hoe de leefwereld van holebi’s er uit ziet? je wil juiste en volledige informatie rond ‘veilig vrijen’ aanbieden aan holebi’s in je ledengroep? je wil meer zicht krijgen op het ‘holebilandschap’ om doelgericht ­informatie te kunnen geven? je wil een vorming/workshop aanvragen voor je leiding/leden rond ‘­holebi’s’? je wil op de hoogte zijn van allerlei interessante weetjes rond h ­ olebi’s?

Kortom, je wil je kennis over én ervaring met holebi’s verfijnen om als jeugdwerk(st)er steviger in je schoenen te staan? Zet je dan schrap want deze map neemt je op sleeptouw doorheen ‘Het Roze Rijk’ . ­Methodieken, een holebi-alfabet, getuigenissen, tips en achtergrondinfo: je komt het hier allemaal tegen. Jeukt je neus al van nieuwsgierigheid? Dan is het de hoogste tijd om deze educatieve map te verslinden!

Welkom!

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

5

INHOUDSTAFEL DEEL 1: HOLEBI’S, WA’S DA?

1.1. Floep! Proficiat, het is een... holebi-tje!

1.2. Van ‘warboel’ tot ‘brede glimlach’ 1.3. Wel Jong, niet hetero, niet homo, niet lesbisch A. Biseksualiteit B. Transseksualiteit 1.4. Lust & Liefde 1.5. Back to the future 1.6. Holebi’s wereldwijd

DEEL 2: HOLEBI’S, OOK BIJ JOU!

2.1. Wordt u al onthaald?

A. Holebi zkt. informatie B. Holebi zkt. luisterend oor

REFERENTIEKADER

RUST CREËREN

OPEN VRAGEN

PARAFRASEREN

EMPATHISCH LUISTEREN C. Begrenzing en doorverwijzen 2.2. Gat in jouw holebivriendelijk klimaat?

DEEL 3: SAFE & SEX(Y)?

3.1. Soa’s hebben geen vooroordelen!

3.2. De Soa-wegenkaart 3.3. Boy/girl meets boy/girl: sta jij paraat?

A. Don’t be silly, put a condom on your willy!

B. Girls just wanna have fun C. Sex, drugs & rock ‘n roll D. Check, check & check!

DEEL 4: WELKOM IN HOLEBILAND! 4.1. Holebi’s in beweging A. Wel Jong Niet Hetero (WJNH) B. Holebi-jongerengroepen C. BLGP – Lesbiennedag D. Commerciële milieu 4.2. Media-(homo)-fiel A. Boeken B. Films en tv-series C. Magazines

6

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

9

10 13 16 16 17 17 22 23

28

29 31 33 36 38 42 43 44 44 48

52

52 54 55 56 60 61 61

65

65 66 67 74 75 75 75 78 79

4.3. Symbolen A. De Regenboogvlag B. Red Ribbon C. De Roze Driehoek

Deel 5: NUTTIGE ADRESSEN

5.1. Holebifoon 5.2. Holebikoepelorganisaties 5.3. Holebi-jongerengroepen 5.4. Holebimedia 5.5. Holebi’s Internationaal 5.6. Seksualiteit - Veilig vrijen 5.7. Andere nuttige adressen en telefoonnummers

Deel 6: BIJLAGEN

6.1. Lijst met holebiwerkvormen van collega-organisaties

HOLEBIFEDERATIE

JEUGD & SEKSUALITEIT

SALTO INCLUSION RESOURCE CENTRE 6.2. Lijst met vragen voor het kringgesprek 6.3. Lijst met stellingen voor het stellingenspel of het kringgesprek COLOFON

mETHODIEKEN

PIM PAM POT(TER) SCHELD JE ROT! BV of BH? HOGE HAKKENRACE LEG DE LINK! RENT A GAY! COLLAGE JANET BABBELBOX HET 2-WALLETJESSPEL POINT OF VIEW REGENBOOGSPEL SJAKOS-PETANQUE RECHT VAN ANTWOORD DE ROZE QUIZ AT THE MOVIES...

SLECHTST DENKBARE GAY – MAKEOVER

82 82 82 82

83

83 84 85 91 91 92 93

98

98 98 98 99 100 105 110

11 18 25 27 35 39 40 45 57 62 68 80 87 95 103 104 108

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

7

DEEL 1: HOLEBI’S, WA’S DA? Holebi! Het klinkt als een kreet uit een Suske & Wiske-album! Maar niets is minder waar! Het woord “holebi” krijg je immers wanneer je telkens de ­eerste 2 letters neemt van ‘homo’, ‘lesbienne’ en ‘biseksueel’ en deze letters aan elkaar kleeft. Je kan iemand dus ‘holebi’ noemen als hij/zij op iemand van hetzelfde geslacht verliefd wordt of als hij/zij zich afwisselend aangetrokken kan voelen tot zowel meisjes als jongens.

Maar wie zijn die holebi’s nu eigenlijk? Wel, misschien is dat Mieke die nieuw is in jouw ledengroep? Of is je collega-leider Tom er eentje? Sarah, ­Mohammed, Jan of Jelena? Je merkt het: veel vraagtekens! Eén ding is ­zéker: je bent pas écht zeker dat iemand holebi is, als hij/zij het openlijk zegt.

Ken je enkele holebi-jongeren die wel eens naar het jeugdhuis ­komen?

Kom je van je medeleider te weten dat hij eigenlijk biseksueel is? Of kom je binnen een paar weken/maanden een lesbienne of homojongen ­tegen tussen de leden van je jeugdbeweging? Maak je dan geen zorgen! ­Holebi-jongeren zijn immers niet anders dan heteroseksuele jongeren. Zij worden ook verliefd! Het enige verschil zit in het geslacht van de persoon waarop ze verliefd kunnen worden. Daarnaast kunnen ze even macho, gek, ­grappig, verlegen, dom, lief, jaloers, zacht, knap, achterbaks, eerlijk en saai zijn als jongens die op meisjes vallen en meisjes die op jongens val-

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

9

len. Gooi die verschillen dus maar overboord, misschien lijk je wel meer op die homo of lesbo dan je zou denken!

In deel 2 laten we je zien hoe je met kleine acties van jouw jeugdhuis, kamp, speelpleinwerking of jeugdbeweging een ‘thuis’ maakt voor alle jongeren. Maar eerst gaan we holebiseksualiteit volledig doorlichten. ­Holebi-jongeren zijn immers niet zo anders dan de gemiddelde heteromeid of -kerel, toch hebben ze vaak andere ervaringen en gevoelens (gehad). Als jeugdwerk(st)er is het handig deze weetjes in je achterhoofd aanwezig te hebben. Spits dus je oren en trek je oogleden op: een ‘roze’ wereld gaat nu voor je open!

1.1. Floep! Proficiat, het is een... holebi-tje!

Geloof het of niet: ook holebi’s springen op elk moment en overal ter ­wereld uit de baarmoeder van miljoenen moeders! Ooievaars of bloemkolen komen hier niet aan te pas. Maar waarom zijn zij nu net ‘holebi’ en anderen ‘hetero’?

Wel, over de oorsprong van homoseksualiteit zitten wetenschappers nog altijd met de handen in het haar en de kans is groot dat dit mysterie nooit duidelijk zal zijn. Het klinkt misschien raar maar je kan het vergelijken met koffie. De ene lust zijn koffie enkel zwart, de ander wil er absoluut melk bij.

Nog een andere verkiest suiker bij zijn koffie en dan heb je ook mensen die helemaal niet van koffie houden en de voorkeur geven aan thee. ­Waarom lust iemand koffie en een ander niet? Daar hebben we (voorlopig) het ­raden naar. Wel is het duidelijk dat je niet iemand holebi kan maken. Geef die homojongen in je groep of die lesbische medeleidster dus gerust een knuffel: je zal daardoor niet plots holebi worden.

Een holebibacterie of -virus bestaat dus niet. Maar is er dan zoiets als een heterobacterie of -virus? Het is toch wel vreemd dat elke fiere mama of elke trotse papa zijn/haar kleine spruit als heteroseksueel beschouwd, niet? Zelfs

“Ik zit met een ernstig probleem. Mijn ouders zijn te weten gekomen dat ik regelmatig in het homomilieu uitga. Mijn broer is op een avond opgedaagd in één van die cafés met de bedoeling om me daar weg te halen. Nu is mijn leven gewoon een hel. Ik mag helemaal niet meer naar buiten, zit opgesloten thuis en krijg geregeld rammel. Mijn identiteitspapieren en gsm hebben mijn ouders me afgenomen. Ik weet echt niet meer wat doen, ze maken me hier gek. Het is een wonder dat ik nu op internet ben geraakt om deze e-mail te typen.” (anonieme Marokkaanse jongen, 20) 10

PIM PAM POT(TER) Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein Soort Materiaal

Doel

Leden – leiders vanaf 14 jaar 4 – 20 10 minuten Voorzie een ruimte waar iedereen comfortabel in een (voldoende grote) kring kan zitten.

Ludiek spel – Ideaal als opwarmer, intermezzo of uitsmijter van een activiteit · Kaartjes met vragen/opdrachten · Grabbelzak met alle letters van het alfabet · Kussen · Draaischijf (letterschijf) van Pim Pam Pet (eventueel) · Fluitje (eventueel) · De leden/leiders breken het ijs, voelen zich goed bij het thema. · De groepssfeer wordt aangewakkerd. · Het thema ‘holebi’s’ wordt gerelativeerd en opengebroken d.m.v. humor en fantasie.

Alle spelers zitten in een kring die voldoende groot is. Midden in de kring ligt een kussen. Elke speler trekt een letter van het alfabet uit de zak. Dan wordt er telkens een vraag/opdracht voorgelezen door de begeleider. De spelers moeten om ter snelst op het kussen zitten en de vraag/opdracht beantwoorden met een antwoord dat begint met hun eigen letter. De speler krijgt dan een punt of een snoepje. Nadien kunnen de anderen ook nog snel hun antwoorden geven vooraleer de volgende vraag/opdracht gesteld wordt.

Maak vooraf met de groep afspraken over wat aanvaard wordt als een correct antwoord. Motiveer de spelers om fantasie en humor te gebruiken, pas dan wordt het spel echt leuk!

Er bestaan op dit spel enkele variaties. Zo kan je het iets rustiger aan doen als je het kussen vervangt door een fluitje ­ waarop ze eerst moeten fluiten voor ze een antwoord kunnen geven. Je kan ook werken met een draaischijf waarbij eerst de vraag/­ opdracht wordt voorgelezen. Hierna draait er iemand aan de draaischijf tot de wijzer blijft stil staan bij een letter. Wie het eerst een antwoord weet op de vraag/opdracht, beginnend met deze letter, krijgt een punt. Diegene met de meeste punten op het einde van het spel, is de winnaar.

PIM PAM POT(TER)

Uitleg:

Hieronder vind je enkele vragen/opdrachten voor het spel, met wat creativiteit vind je er beslist nog enkele!

PIM PAM POT(TER)

1. Geef een ander woord voor homo!

2. Vertel in een oneliner dat je holebi bent!

3. Je beste vriend komt je vertellen dat hij homo is. Wat is het eerste dat je zegt?

4. Verklaar aan iemand van het eigen geslacht je liefde.

5. Welke BV mag van jou zeker niet holebi zijn?

6. Met welke woorden/geluiden begroeten 2 holebi’s elkaar?

7. Waaraan zie je dat iemand holebi is?

8. Hoe vertel je dat je holebi bent?

9. Wat zeg je als een holebi op je afstapt en jou zijn/haar liefde verklaart?

10. Vertel op de slechts denkbare manier aan je ouders dat je holebi bent! ­

de grootouders, de buren, de leerkrachten of de bakker om de hoek zullen er geen moment rekening mee houden dat er misschien een nieuw holebi-tje is geboren. ‘Hetero’ lijkt de enige optie in onze w ­ ereld, er is ‘heteronormaliteit’.

Met het vorige leggen we de vinger meteen op de wonde. Iedereen vindt het immers vanzelfsprekend dat elke jongen en elk meisje heteroseksueel is terwijl toch 5 à 10% van de bevolking holebi is. Het is dan ook niet verwonderlijk dat holebi-jongens en -meisjes zich een bult schrikken als ze plots iets anders voelen dan ze eigenlijk zouden mogen voelen. Hoe erg ze ook proberen dit te veranderen: de puzzel is gemaakt en geen ­enkel stukje wil nog loskomen! Ze voelen zich de ‘vreemde eend in de bijt’! Op dat ­moment begint voor elke holebi-jongere een uitgebreide ontdekkingstocht naar wie ze eigenlijk zijn.

1.2. Van ‘warboel’ tot ‘brede glimlach’ Een zoektocht naar jezelf… Het klinkt allemaal heel exotisch en avontuurlijk. Cool toch? Voor een aantal holebi’s is er inderdaad amper een vuiltje aan de lucht. De meeste holebi’s moeten echter toch even slikken als de vlinders voor het eerst door hun lijf gieren bij het zien van die knappe stoot of schattige knul. De ene vecht er tegen, de andere trekt zich een beetje terug in zichzelf. Sommigen geraken diep in de put, anderen proberen hun gevoelens te negeren.

Er bestaat dus eigenlijk niet één stappenplan dat alle holebi’s op dezelfde manier doorlopen. Toch omschrijven we een doorsnee ‘ontdekkingstocht’ zodat je, als jeugdwerk(st)er, een beeld krijgt van wat er tijdens die ­periode allemaal op een holebi kan afkomen. Neem dit echter met een korrel zout want niet iedereen maakt alle stappen mee of legt de ­stappen in dezelfde volgorde af. Elke ‘stap’ wordt eerst beschreven vanuit de ­holebi-jongere zelf, nadien volgt een bondige samenvatting:

1 Identiteitsverwarring: Je hebt een fantasie over je beste vriendin, je wordt

opgewonden van die mooie blonde jongen op tv, je vond het leuk toen je leidster je een knuffel gaf. Allemaal fijne gevoelens maar ze ­maken je verward: je kan toch niet holebi zijn, toch? Nee, dat kan niet…, dat mag niet!

Het zal wel een fase zijn… maar waarom blijf je dat dan ­voelen? In deze stap staat ‘twijfel’ centraal! Holebi’s die voor het eerst deze ­gevoelens ­ervaren weten vaak niet hoe ze hiermee moeten omgaan. Meestal ­gebeurt dit in de puberteit of adolescentie maar heel wat jongens en meisjes hebben hun eerste twijfels pas na enkele ­heteroseksuele relaties. Deze ­verwarring

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

13

kan dus op elke leeftijd opduiken. In deze ­periode hebben holebi’s vaak een negatief zelfbeeld en hebben ze angst voor wat moet komen.

2 Identiteitsvergelijking: Wat als je toch écht holebi bent? Hoe moet het

dan met je verder? Kan je nog trouwen en wat met kinderen? Zijn er nog andere holebi’s? Waar vind je informatie over holebi’s? Hoe moet je dit in godsnaam ooit aan anderen vertellen? Ben je wel zoals die ­andere ­holebi’s? In deze stap staat ‘informatie’ centraal! (On)bewust zoeken ­holebi’s naar informatie, ze willen te weten komen of ze écht holebi zijn en zoeken daarom naar holebi’s of gevoelens waarin ze zich kunnen herkennen. Hij/zij denkt dit alleen te moeten oplossen, er is niemand waarmee hij/zij hierover kan praten. Vaak zijn holebi’s op zo’n momenten heel ­prikkelbaar. De studies en het sociaal leven lijden er vaak onder.

3 Identiteitstolerantie: Oké, je maakt jezelf niets meer wijs. Of je het wil of

niet: jij bent holebi! Wat had je het toch graag anders gehad, waarom moet dit jou overkomen? Misschien toch maar eens een e-mail sturen naar die holebi(jongeren)groep in de buurt? Of waarom niet meteen naar dat holebicafé waar je veel over hebt gelezen? In deze stap staat ‘erkenning’ centraal! Er valt op dit moment niets meer te ontkennen. Hij/zij geeft toe holebi te zijn maar is hier niet blij mee. Vaak houden holebi’s dit dan ook nog voor zichzelf. Er worden voorzichtige stapjes gezet om in contact te komen met andere holebi’s.

14

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

4

Identiteitsaanvaarding: Je kent al wat andere holebi’s van op die ­ hatsite of van de activiteiten van een holebi(jongeren)groep. Eigenlijk c is het toch niet zo erg om holebi te zijn! Die jongens en meisjes zien er vrij normaal uit. Van ‘sjakossen’, ‘man­wijven’ en ‘slappe handjes’ zie je niet overdreven veel, hier voel je ­jezelf wel gelukkig. Misschien tijd o m het aan ma en pa te zeggen? Of zouden ze het al vermoeden? In deze stap staat ‘positieve waardering’ centraal!

Holebi’s ontdekken dat ze ook als holebi een tof leven kunnen hebben. Nu komen ze voor een ander dilemma te staan: het vertellen of niet? Dit gaat niet altijd probleemloos maar stap voor stap

WIST JE D

AT

che ... l­esbis s k uele en ­bi­se meer t 5 keer to s je is me gen rd­pogin zelfmoo n a emen d ondern ? eisjes ­heterom

Spring uit de kast! Als jeugdwerk(st)er ken je deze uitspraak misschien niet en frons je nu misschien een wenkbrauw maar dat is eigenlijk de uitdrukking die ­holebi’s gebruiken voor hun ‘coming out’. ‘Coming out’ is het moment waarop zij er als holebi zelf voor kiezen om het te vertellen aan anderen (ouders, vrienden,…) dat ze holebi zijn. Ze springen als het ware uit de kast waarin zij zichzelf een tijd lang hebben moeten opsluiten. Die ‘coming out’ is ­echter niet iets dat een holebi maar één keer hoeft te doen. Omdat onze samenleving heel erg op hetero’s is gericht, zal een holebi noodgedwongen nog vaak moeten zeggen dat hij/zij een lief/echtgenoot heeft van hetzelfde geslacht.

We maken er nu wel weinig woorden aan vuil maar zo’n ‘coming out’ is best wel een hele gebeurtenis. Misschien dat iemand van jouw leden je al eens is komen vragen hoe hij/zij dit aan zijn/haar ouders moet vertellen? Of aan de andere leden/leiders? Niet eenvoudig om daar goed op te antwoorden. Probeer (ondanks je goede bedoelingen) niet té veel te sturen. De holebi-jongere moet zelf een manier vinden waar hij/zij zich goed bij voelt. De manier waarop jij het zou aanpakken is misschien niet de beste manier voor hem/haar. Wat kan je dan wel zeggen/doen? Om zo’n gesprek helemaal onder de knie te hebben lees je best deel 2 even door. Hier geven we alvast drie basistips: De holebi-jongere vertelt het best pas als hij/zij er zelf écht klaar voor is.

Je kan het meisje/de jongen in kwestie op het hart drukken om zélf het tempo te bepalen. Forceren heeft immers weinig zin, de holebi-jongere moet het zélf helemaal zien zitten.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

15

De holebi-jongere geeft de ouders, de vrienden,… best ook even tijd.

Als jonge holebi heeft hij/zij zelf ook wat tijd nodig gehad om dit ­allemaal op een rijtje te zetten. Geef daarom de tip mee om ook wat krediet te geven aan de ouders, de vrienden,… Zij verdienen immers ook die tijd. Bereid de holebi-jongere er ook op voor dat de omgeving in het ­begin misschien wat raar kan reageren. Maar als hij/zij de kans geeft om ­vragen te stellen kan dit snel veranderen. Wijs de holebi-jongere er op dat dit voor zijn/haar omgeving ook helemaal nieuw is!

De holebi-jongere zorgt best voor opvang wanneer de coming out ­gepland is.

Als de holebi-jongere het aan ouders, vrienden,… wil vertellen, is het verstandig als hij/zij er voor zorgt dat er nadien iemand is (die hij/zij al in vertrouwen heeft genomen) om bij terecht te kunnen. Indien de ­reactie van ouders, vrienden,… niet erg positief is dan kan de jongere toch altijd bij iemand terecht. Als leid(st)er kan jij hier een belangrijke rol ­innemen, maar enkel als je dat zelf wil.

1.3. Wel Jong, niet hetero, niet homo, niet lesbisch

A. Biseksualiteit Het is dus een hele uitdaging om dat hindernissenparcours gezond en wel af te leggen als holebi-jongere. Soms komt er onverwacht nog een ander verraderlijk obstakel op de proppen. Want wat als de jongere soms verliefd wordt op meisjes en soms op jongens? Vaak stuit hij/zij dan op nog meer onbegrip van mensen om zich heen. Biseksualiteit wordt immers vaak in één adem genoemd met ‘bigamie’ (twee seksuele relaties op hetzelfde ogenblik). Jongens en meisjes die zich biseksueel voelen kunnen echter perfect een monogame relatie (relatie met één partner) aangaan.

Anale seks:

De anus (of aars) is een zeer gevoelige l­ichaamsplek. Het staat bekend als een belangrijke erogene zone. ­Seksuele ­handelingen die met de anus te maken hebben, worden ook wel ‘anale seks’ ­genoemd. Het is een verzamelnaam voor drie handelingen: het strelen van de aars, het ­penetreren van de aars en het likken van de aars (dit noemt men ‘rimmen’). Het ­penetreren van de aars wordt wel eens als pijnlijk beschouwd. Met voldoende glijmiddel hoeft dit echter niet zo te zijn! Anale seks wordt onterecht enkel aan homoseksualiteit gelinkt. Een groot aantal hetero’s heeft ook ervaring met anale seks, terwijl zeker niet alle homokoppels aan anale seks doen. Het heeft dus te maken met persoonlijke voorkeur en niet met seksuele voorkeur.

16

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

Bi’s heb je ook in alle geuren en kleuren. Omdat er zo’n grote verscheidenheid is, houden veel bi’s er niet van om in een ‘hokje’ geplaatst te worden.

Maar, is biseksualiteit niet een fase vooraleer je helemaal homo of lesbisch wordt? Wel, dat kan maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Er zijn inderdaad jongens en meisjes die zichzelf tijdelijk bi voelen of zichzelf eventjes zo ­noemen maar er zijn heel wat jongeren die biseksueel zijn en blijven.

B. Transseksualiteit Transseksualiteit heeft eigenlijk niets te maken met seksuele ­geaardheid.

Daarom kunnen transseksuele jongeren homoseksueel zijn, maar ook ­heteroseksueel. Het verschil zit zich in het feit dat ze zich psychisch, ­sociaal en seksueel anders voelen dan hun uiterlijk aangeeft. Zo kunnen ­meisjes zich ‘­gevangen’ voelen in een vrouwenlichaam en jongens in een ­mannenlichaam. Meestal zetten ­mensen met transgendergevoelens de stap om een reeks operatieve ingrepen te ondergaan. Op die manier kan hun sekse uitwendig overeenkomen met hoe ze zich inwendig voelen. Dit is een zwaar proces (l­ichamelijk en mentaal) omdat niet alle veranderingen tegelijkertijd kunnen plaatsvinden en men in de directe omgeving vaak op onbegrip stuit.

1.4. Lust & Liefde Vlinders, kriebels, dagdromen, brok in de keel, een onuitwisbare glimlach op het gezicht, overal hartjes tekenen,... Deze gevoelens van verliefdheid ken jij als jeugdwerk(st)er ongetwijfeld ook!

17

SCHELD JE ROT! Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein

Leden vanaf 14 jaar 4 – 20 60 minuten (met nabespreking) Geen specifieke vereisten indien het spel mondeling gebeurt. Voorzie een lokaal waar je flappen aan de muur mag kleven als je het graag op de andere manier aanpakt.

Soort Ludiek spel - Ideaal als opwarmer, intermezzo of uitsmijter van een activiteit Materiaal · Blanco affiches/flappen · Plakband · Stiften · Chronometer (eventueel) · Materiaal voor kringgesprek Doel · De leden/leiders breken het ijs, voelen zich goed bij het thema. · De groepssfeer wordt aangewakkerd. · Het thema ‘holebi’s’ wordt gerelativeerd en opengebroken d.m.v. humor en fantasie.

Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

PIM PAM JE SCHELD POT(TER) ROT!

Uitleg:

Er hangen enkele lege flappen op de muur in het lokaal. De spelers krijgen een 5-tal minuten de tijd om zoveel mogelijk ­ scheldwoorden voor holebi’s te noteren op de flappen. Nadien kunnen deze kort overlopen worden in groep. Je kan deze werkvorm ­ ook mondeling houden door een ‘woordenslang’ te maken. Hierbij geeft elke ­ speler om beurt een scheldwoord voor holebi’s. Als de speler ­ langer dan 30 seconden moet nadenken of een scheldwoord geeft dat al genoemd is, valt hij/zij uit.

De rol van de begeleider is hier echter héél belangrijk. Dit onderdeel moet ludiek en drempelverlagend werken maar de sfeer ­ mag niet escaleren. Er kunnen immers holebi’s onder je leden zitten, dus zie er op toe dat dit onderdeel niet kwetsend wordt ­ maar steeds positief relativerend blijft. Goed kaderen is de boodschap om een respectvolle en veilige sfeer te garanderen!

We raden daarom aan om het thema van ‘holebi’s’ nadien ook wat inhoudelijk uit te werken. Je kan hier probleemloos een na­ bespreking aan koppelen aan de hand van vragen of stellingen (zie deel 6.2. en 6.3.). Om dit onderdeel wat op te fleuren kan je gebruik maken van één van onze methodieken voor een kringgesprek

Vader, moeder, 2 zoons en een dochter zitten op een dag rustig te eten. Opeens zegt één van de zoons: ‘Papa, ik ben homo!’. De vader schrikt een beetje maar hij zegt niets, hij eet gewoon verder. Opeens zegt de andere zoon: ‘Papa, ik ben ook homo!’. Nu is de maat vol voor de vader. Hij zegt: ‘Wat is me dat nu? Is er hier dan niemand die net als ik van l­ ekkere meiden hou?’. Waarop de dochter: ‘Ja, ik!’.

Verliefdheid beleeft iedereen anders: de ene zit in de zevende hemel, de ander slaat tilt van onzekerheid. Iemand kan recht op zijn/haar doel ­afstappen, een ander zal zich misschien terugtrekken in zichzelf omdat hij/zij niet weet wat de ander voelt. Zo is het ook bij holebi-jongeren!

Bij holebi-jongeren duikt nog een extra vraag op: ‘voelt de ander ook iets voor jongens/meisjes?’. Holebi’s moeten heel wat moed bij elkaar rapen om iemand aan te spreken en de pikante vraag te stellen. Want wat als die jongen/dat meisjes hetero blijkt te zijn? Zal hij/zij begripvol, spottend, gewelddadig of onwennig reageren? Voor holebi-jongeren zit er weinig anders op dan de sprong te wagen en het eens te proberen. Hij/zij kan ­enkel hopen dat die heterokerel of -meid op een toffe manier ermee ­omgaat en respect heeft voor zijn/haar gevoelens.

Binnen het ‘holebiwereldje’ is de kans, als holebi, natuurlijk veel groter dat men zijn droomprins of haar megagriet tegenkomt en men hoeft zich al geen zorgen te maken dat de ander hetero zou zijn. Stel nu dat het met

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

19

WI

ST

JE

DA

T

jon 43% ... g de ens van ze meis en 1 de e teg r ne jes in 4% v an en ga ti Bel ov er ef st gië a ho leb an i’s?

een kerel/meid wederzijds ‘pats boem’ is: jihaaaa, op naar een relatie! Er ­circuleren echter nogal wat ‘roddels’ over holebi’s en relaties, is het immers niet zo dat holebi’s van de ene naar de andere gaan?

Wel, niet helemaal! Het klopt wel dat een aantal holebi-jongeren bij hun eerste relatie(s) wat experimenteren.

Maar dit hoeft niet vreemd te zijn, want eigenlijk doen hetero-jongeren dit ook in hun puberteit. Het is een periode van zoeken wie bij hem/haar past, wat hij/zij belangrijk vindt in een relatie en hoe men seksualiteit beleeft. Bij holebi’s start die periode meestal wat later omdat ze die gevoelens van verliefdheid vaak niet hebben durven/mogen/kunnen tonen tijdens hun puberteit.

Bamba:

“La bamba” is een traditioneel Spaans liedje dat in 1958 van Ricky Valence een wereldster maakte. Maar verder is de “Bamba” of “kusjesdans” ook een vast onderdeel van enkele holebifuiven. Voor de één is de bamba een leuke manier om op iemand af te stappen, anderen vinden het maar niets.

20

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

Coming in:

Je eerste stapjes zetten in de holebiwereld wordt aangeduid met de term ‘coming in’.

Ook als het ‘experimenteren’ achter de rug is, is er niet één relatie die je ‘moet’ hebben. Net als bij hetero’s bestaan er verschillende soorten relaties maar simpelweg worden ze vaak onderverdeeld in ‘gesloten’ en ‘open’ relaties. In ‘gesloten’ relaties kiest men helemaal voor elkaar. ­Niemand anders komt er tussen, ook niet in bed. Je kan van een ‘open relatie’ spreken wanneer men met zijn/haar lief afspreekt dat vrijen met andere jongens/meisjes mogelijk is. Seks en gevoelens ­worden dan van elkaar losgekoppeld. In zulke relaties worden er best goede afspraken gemaakt rond ‘veilig vrijen’ (zie deel 3). Vaak worden zo’n relaties als ­minderwaardig ­beschouwd, maar ook hier ­kunnen beide partners elkaar heel erg graag zien en niet zonder elkaar kunnen. Het is dus de kunst voor hetero’s en holebi’s om een formule te vinden waar zij zich lekker bij voelen.

Een snuifje verliefdheid op een bedje van relaties... Dan ontbreekt er vaak nog één heerlijk ingrediënt: seks! Wanneer een holebi-jongen of -meisje met ­iemand voor het eerst naar bed gaat, is die ­ervaring vaak niet anders dan bij hetero-jongeren. Het is een moment waar men lang naar heeft ­uitgekeken, waar men over gefantaseerd en gelezen heeft. Je vraagt je als jeugdwerk(st)er misschien stiekem af wat twee jongens en twee meisjes doen met elkaar in bed, op de koelkast of in de bosjes? Het zal je ­teleurstellen maar eigenlijk ­gebeuren er best weinig nieuwe dingen als je het vergelijkt met vrijen tussen een jongen en een meisje. Knuffelen, ­strelen, (tong)zoenen, zuigplekjes in de nek, knabbelen aan het oor, ­masseren,...

Ook holebi’s kennen wat van voorspel! Het ‘hoofdgerecht’ is even uit­ gebreid als bij hetero’s: sabbelen of lichtjes bijten in de tepels, (elkaar) aftrekken, (elkaar) vingeren, (elkaar) pijpen, (elkaar) likken (vagina en/of aars), seksspeeltjes en anale seks. Vergis je immers niet: ook heterojongens en -meisjes doen het soms ‘langs van achter’ of gebruiken speeltjes!

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

21

Als jeugdwerk(st)er is de kans vrij groot dat je in je jeugdwerkcarrière in contact komt met een ­holebijongere. Je hoeft daarom natuurlijk niet op de hoogte te zijn van alle standjes, mogelijke seks­ probleempjes,… die twee jongens en/of twee meisjes met elkaar uitproberen. Belangrijk is dat je wel altijd weet door te verwijzen naar de juiste kanalen. Komt een holebi-jongere op de ­proppen met een seksuele vraag waar je het ­antwoord schuldig op moet blijven? Laat de jongere dan weten dat hij/zij de vraag anoniem kan stellen bij de Holebifoon (09/238.26.26). Ook op de website van Wel Jong Niet Hetero (zie deel 5) kan de jongere heel wat seksinfo terugvinden! Om de kers op de taart te zetten moet je ook wat info meegeven over veilig vrijen (zie deel 3).

1.5. Back to the future Huisje, tuintje, kindje,... Een droom van velen maar tot voor kort ging dit voor holebi’s aan hun neus voorbij! Trouwen met de partner of samen een kindje adopteren was niet toegelaten door de wet. Aan het begin van het nieuwe millennium is op dat vlak heel erg veel veranderd. In de politiek wist men dat holebi’s niet dezelfde rechten en plichten hadden als hetero’s. Maar dit werd meer en meer als een ‘probleem’ beschouwd.

Vrij snel kwam toen de ‘anti – discriminatiewet’ op de proppen. Hierdoor is het verboden om te discrimineren en staan er strenge straffen op discriminatie op basis van seksuele geaardheid. Sinds 1 juni 2003 is het ook ­mogelijk om als holebi in het huwelijksbootje te stappen met de partner van je leven. Tot op dat moment was het voor holebi’s enkel ­mogelijk om een samenlevingscontract te sluiten maar dit bood niet dezelfde zekerheid als een h ­ uwelijk. Een kerkelijk huwelijk is echter nog steeds niet mogelijk omdat de meeste religies het huwelijk zien als een verbond tussen man en vrouw.

22

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

Op 20 april 2006 kwam dan een (voorlopig) laatste doorbraak: adoptie door ­holebi’s werd wettelijk toegestaan. Een grote stap vooruit want heel wat holebikoppels ­hadden ... al kinderen (uit vorige ­heteroseksuele ­relaties, homo­seksualiteit via kunstmatige inseminatie,...) maar voor pas op 17 mei 1990 deze kinderen waren er niet dezelfde werd geschrapt door de mogelijkheden als voor ­andere kindeWereldgezond­heids­organisatie ren. Die ‘gebreken’ zijn nu grotendeels op de lijst van geestesziekten? van de baan en heel wat ­holebikoppels Sindsdien is 17 mei de nationale zijn momenteel gestart met adoptie of dag ter bestrijding van de voeden kinderen op die van henzelf zijn homofobie. (via draagmoederschap of KID: kunstmatige inseminatie met donorsperma). De toekomst ziet er rooskleurig uit op dat vlak! Voor meer informatie over trouwen en ­kinderen bij holebi’s kan je terecht bij de Holebifederatie (zie deel 5).

WIST JE DAT

1.6. Holebi’s wereldwijd België is één van de meest vooruitstrevende landen, wat betreft de gelijke behandeling van holebi’s en hetero’s. In vele landen van de wereld is ­homoseksualiteit nog verboden en riskeren holebi’s zelfs de doodstraf. Toch is ‘homoseksualiteit’ niet alleen iets dat in de Westerse wereld ­opduikt. Ook in Afrika, Azië en Latijns Amerika lopen er holebi’s rond maar het thema is daar minder of zelfs onbespreekbaar.

Niet alleen de landen van de wereld, maar ook religies hebben vaak een andere kijk op homoseksualiteit. Indien die kijk negatief is, is dit meestal een moeilijke kwestie voor gelovige holebi’s. De Rooms-Katholieke Kerk is niet expliciet tegen homoseksualiteit, het komt zelfs een aantal keren ter ­sprake in de Bijbel. Toch wordt het thema in praktijk heel negatief ­benaderd en daar zijn heel wat bewijzen voor te geven: holebi’s ­mogen niet trouwen voor de Kerk, homofobe uitspraken van de Paus, ­klopjacht naar homoseksuele priesters en de strijd tegen homohuwelijk en -­adoptie. Bij het ­Protestantisme is er een opdeling: de liberale vleugel ziet

Drag Queen:

Een ‘drag queen’ is een man die zich voor een show of een optreden verkleedt als een vrouw. ‘Drag queens’ worden meestal ­geassocieerd met homo’s, maar er zijn heel wat heteroseksuele drag queens en heel wat homomannen voelen er niets voor om als drag queen door het leven te gaan. Er bestaan ook vrouwen die zich als man verkleden, zij worden ‘drag kings’ genoemd.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

23

geen ­probleem in ­homoseksualiteit terwijl de evangelische zijde holebi’s ­probeert te ‘­genezen’. Joden houden er ook een verschillende houding op na: orthodoxe joden zijn volledig tegen, conservatieve joden laten het toe en verzetten zich tegen discriminatie terwijl hervormingsgezinde joden holebi’s zelfs laten deelnemen aan ceremonies en dergelijke. De Islam lijkt homoseksualiteit als een zonde te zien en gaat ervan uit dat iedereen van nature hetero is. Er bestaan echter verschillende interpretaties hierover.

Het Boeddhisme, tot slot, zegt niets over homoseksualiteit.

De combinatie van cultuur, religie en homoseksualiteit is dus niet altijd een geslaagde cocktail. Allochtone holebi’s hebben het daarbij vaak nog moeilijker omdat religie, in tegenstelling tot bij onze Westerse cultuur, een voorname plaats heeft binnen hun cultuur. Holebi zijn en als holebi leven staat in hun leefwereld meestal gelijk aan eerroof en schande. Allochtone lesbiennes hebben het al helemaal moeilijk omdat zij vaak minder vrijheid krijgen dan jongens en hun levensroute (trouwen, kinderen) al voor een groot stuk vastligt. De meeste van deze meisjes kiezen er dan ook voor om ‘in stilte te lijden’. Een uitzondering is de Canadese lesbische moslimvrouw Inshrad Manji. Zij roept op tot vernieuwing en modernisering van de Islam.

Voor meer info over allochtone holebi’s en homoseksualiteit in ­andere ­culturen en godsdiensten kan je terecht bij Merhaba, Cultures ­United, I­GLYO en ILGA (zie deel 5).

Eurogames:

De Eurogames zijn de Europese variant van de wereldwijde Gay Games, een groot holebisportevenement. De Eurogames worden georganiseerd door de European Gay and Lesbian Sport Federation (EGLSF) en vinden elk jaar plaats in een andere Europese stad. De Gay Games worden slechts om de 4 jaar georganiseerd. Er worden competities georganiseerd in verschillende disciplines, onder andere volleybal, voetbal, stijldansen, zwemmen, badminton, worstelen, hockey en bowling. In 2007 vonden de Eurogames voor de eerste keer in België (Antwerpen) plaats.

Foon

(of languit: Holebifoon):

De Holebifoon biedt anonieme telefonische hulpverlening aan iedereen die vragen heeft bij (zijn/haar) holebiseksualiteit. Elk contact met de Holebifoon is volledig anoniem. Je kan hen bereiken via 09 238 26 26 of vragen@holebifoon.be. Meer info lees je in deel 5.

24

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

BV of BH? Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein Soort

Leden – leiders vanaf 14 jaar 4 – 20 15 minuten (met nabespreking) Geen specifieke vereisten Ludiek spel – Ideaal als opwarmer, intermezzo of uitsmijter van een activiteit Materiaal · 2 enveloppen met kaartjes ‘namen bekende personen’ · 2 enveloppen met kaartjes ‘seksuele geaardheden’ Doel · De leden/leiders breken het ijs, voelen zich goed bij het thema. · Er wordt gepeild naar de beginkennis over bekende holebi’s. · De leden/leiders kunnen een ‘gezicht’ plakken op een holebi(-jongere). ­ · De leden/leiders vormen een mening over bekende personen als rolmodel. ­ Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

De groep wordt verdeeld in twee gelijke groepen. Beide groepen krijgen twee enveloppen: in de ene omslag zitten namen van ‘bekende personen’, in de andere zitten kaartjes met ‘homo’, ‘bi’, ­ ‘lesbisch’ en ‘hetero’. Elk team krijgt nu ongeveer 5 minuten de tijd om de juiste seksuele geaardheid te koppelen aan de juiste bekende kop. Het team dat de meeste juiste combinaties maakt is de winnaar!

Nadien kan er met de volledige groep een korte nabespreking volgen aan de hand van volgende vragen: ­ · Had je de seksuele geaardheid van sommige bekende personen verwacht? · Heb jij ooit een bekende persoon als rolmodel gehad? Indien nee, waarom niet? Indien ja, waarom deze persoon? · Wat is het belang van een rolmodel volgens jou? · Vind je dat bekende holebi’s zich moeten ‘outen’ als holebi?

Waarom (niet)? · Mogen media de vermoedelijke seksuele geaardheid van bekende personen bekend maken?

PIM OF BV PAM BH? POT(TER)

Uitleg:

BV OF BH?

Voorzie een juist aantal kaartjes met ‘homo’, ‘bi’, ‘lesbisch’ en ‘hetero’. Dit zijn alle bekende personen in het spel: Jo De Poorter (homo), Sandrine Van Handenhoven (hetero), Pim Symoens (bi), Roos Van Acker (bi), Alexandra Potvin (lesbisch), Ann Ceurvels (bi), Margriet Hermans (bi), Koen Crucke (homo), Alanis Morisette (bi), Kim Gevaert (hetero), Gerrit De Cock (bi), Elton John (homo), Nathalie Delporte (lesbisch), Stacy Ferguson van Black Eyed Peas (bi), Yasmine (lesbisch), Sven Ornelis (homo), Marianne Dupont (lesbisch), Amélie Mauresmo (lesbisch), George Michael (homo), Leen Demaré (hetero), Sarah Bettens (lesbisch), Angelina Jolie (bi), Tom Boonen (hetero), Karolien De Becker (lesbisch), Christina Aguillera (bi), Peter Van De Veire (hetero), Alexander De Grote (bi), Mark Tijsmans (homo), Stan Van Samang (hetero), Brian Molko van Placebo (bi), Heidi Lenaerts (hetero), Wim De Vilder (homo).

HOGE HAKKENRACE Leden vanaf 14 jaar 8 – 20 60 minuten (met nabespreking) Voorzie een grote open ruimte buiten of een ruim lokaal.

Ludiek spel + kringgesprek Soort Materiaal · 2 paar damesschoenen met hoge hakken · Krijt · Hindernissen zoals: touw, stoelen, banken, hoepels,... · Materiaal voor het kringgesprek.

Doel · De leden breken het ijs, voelen zich goed bij het thema. · Het thema ‘holebi’s’ wordt gerelativeerd en opengebroken d.m.v. humor. · De leden zijn actief bezig rond het thema ‘holebi’s’. · De leden krijgen de kans om hun persoonlijke mening te uiten. · De leden denken na over de mening van anderen en hebben er respect voor. · De leden krijgen correcte informatie via de begeleider tijdens de discussie. · Er is, voor de leden/leiders, ruimte om bijkomende vragen te stellen.

Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

Uitleg:

Rond holebi-jongeren bestaan heel wat vooroordelen waarmee we hier de spot drijven, bijvoorbeeld: homo’s zijn verwijfd, ­ lesbiennes zijn manwijven,...

De twee teams nemen het nu tegen elkaar op in een uitdagend hindernissenparcours! De begeleiders mogen hun creativiteit ­ ­ hierin helemaal laten gaan. Laat de deelnemers maar over voorwerpen stappen, onder obstakels kruipen, springen, huppelen,... Let wel op ­ de veiligheid! Het team dat het parcours het eerst volledig heeft afgewerkt (alle leden van het team moeten dit parcours 1x door­ ­ lopen hebben) wint de hoge hakkenrace! Hilariteit verzekerd!

We raden aan om het thema van ‘holebi’s’ nadien ook wat ­ inhoudelijk uit te werken om dit spel te kaderen. Je kan hier probleemloos een nabespreking aan koppelen aan de hand van vragen of stellingen (zie deel 6.2. en 6.3.). Om dit onderdeel wat op te fleuren kan je gebruik maken van één van onze methodieken voor een kringgesprek (zie methodiek ‘Babbelbox’).

Hoge hakkenrace

Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein

DEEL 2: HOLEBI’S, OOK BIJ JOU! Wie, wat, waar, wanneer, hoe,... We weten nu alles over holebi’s want in het vorige onderdeel hebben we hen helemaal binnenste buiten gekeerd. Maar wat nu met holebi-jongeren in je werking? Holebi’s zitten immers niet in de zoo achter tralies, ze wonen niet op een verlaten eiland in de Indische Oceaan en ze komen niet alleen ’s nachts op straat. Nee hoor! Holebi’s kom je overal en altijd tegen, ook binnen je eigen jongerengroep, kamp, speelpleinwerking of jeugdbeweging.

Moet je nu als leidersgroep of jeugdhuis beginnen ‘freaken’? Helemaal niet! Om op een goede manier met holebiseksualiteit om te gaan hoef je geen diploma te behalen en hoef je ook geen honderden euro’s op tafel te smijten. Holebi’s zijn al heel erg tevreden als je hen gewoon behandelt zoals alle andere (hetero)jongeren: niets meer, niet minder! Kan je er daarnaast voor zorgen dat holebiseksualiteit bespreekbaar is en dat er in jouw (leiders)groep positief gereageerd wordt wanneer iemand holebi is? Dan ben je helemaal ‘toppie’ bezig! In dit hoofdstuk lees je alvast hoe je met minimale moeite maximale tevredenheid bereikt bij de holebi’s in jouw leidersgroep, jeugdhuis,… .

28

2.1. Wordt u al onthaald?

Allereerst is het goed om weten dat geen enkele holebi hetzelfde is! Laten we kennis maken met enkele holebi-jongeren die ons doorheen dit verhaal gaan leiden.

Ruben (20): “Ik ben al 3 jaar leider bij de Scouts en ondertussen weten de meeste leden en leiders dat ik biseksueel ben. Ik heb er nog niets negatief aan gemerkt maar ik ben sowieso een vrolijk iemand: altijd het zonnetje in huis. In het begin dacht ik dat het raar ging zijn maar ik heb al een relatie gehad met een jongen en daarna een relatie met een meisje. Beide relaties waren erg leuk en ook mijn vrienden leken er goed mee om te kunnen. Af en toe ga ik naar een holebi­ fuif, ook daar heb ik veel vrienden en als het even kan neem ik mijn heterovrienden mee naar die fuif.”

Katarina (18): “Ik kom al enkele jaren naar het jeugdhuis in de buurt. Vorig jaar heb ik er aan mijn beste maatjes verteld dat ik lesbisch ben. De beste beslissing die ik ooit nam! Ik voel me nu ­terug helemaal gelukkig want ik zat daarvoor toch wel met mezelf in de knoop. Wat ik wel mis in het jeugdhuis zijn andere holebi’s.

Hoe tof de mensen van het jeugdhuis ook zijn, ik heb meer en meer nood om met andere holebi’s van gedachten te wisselen maar hoe kom je die tegen hé?”

Kristien (27): “Oud vrouwtje! Zo noemen de jongeren me wel eens als we samen op vakantie gaan. Ik ben monitor op een vakantie voor jongeren met een mentale handicap. Dit jaar gaat Sofie ook weer mee als monitor. Zij is mijn allerbeste vriendin en eerlijk gezegd weet ik soms niet goed of mijn gevoelens wel ­louter vriendschappelijk zijn. Ik heb liever niet dat het uitlekt want de ­jongeren kunnen het toch niet plaatsen en dan zou het enkel maar voor verwarring zorgen. Voor hen blijf ik ‘malle Stien’!

Johan (13): “Ik zit nog maar pas bij KLJ. Ik hoop daar een leuke tijd te beleven want de laatste maanden pieker ik alleen maar over mijn beste vriend. Soms denk ik dat ik verliefd op hem ben maar ik wil helemaal geen homo zijn, dat kan niet! Waarom moet mij dat overkomen? Het spookt voortdurend door mijn hoofd, het maakt me gek. Ik merk dat ik daardoor ook niet spontaan en tof overkom bij anderen. Ik zeg weinig, zit er altijd sip bij. Ik wil me gewoon weer lekker in mijn vel voelen. Is dat zoveel gevraagd?”

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

29

“Ik was 11 toen ik voor het eerst verliefd werd op een ­ jongen.

Ik snapte niet goed wat er gebeurde, want ik kende het ­ begrip ‘homo’ nog niet. Ik voelde me zo helemaal anders dan de ­ mensen rondom mij. Dat was nogal verwarrend. Ik geef leiding aan 12-14 jarigen. Ik denk niet dat ze weten dat ik homo ben. Dat is ook niet per se nodig. Het maakt me geen andere ­ leider.

Maar moesten ze erachter komen, dan verwacht ik geen pro­ blemen. Kinderen zijn veel opener en ze weten veel meer van de wereld dan toen ik 12 jaar was. Ik ­ verwachtte geen problemen bij de leiding. Maar ik was wel gelukkig met wie ik toen was.

Ik wou dat niet kwijtspelen dus ik heb lang getwijfeld om het te vertellen. Begin dit jaar heb ik het toch gezegd. Het zijn wel stoere kerels, maar ze hebben allemaal een peperkoekenhartje, dus ze hebben super gereageerd”.

(Rutger, 22)

Het is duidelijk dat Ruben, Katarina, Johan en Kristien op een heel andere manier omgaan met hun eigen seksuele geaardheid. Dit hoeft niet te ­verbazen! We weten immers uit het eerste deel dat holebi’s een hele weg afleggen vooraleer ze voor zichzelf kunnen aanvaarden dat ze holebi zijn. En iedereen legt die weg op een eigen manier, eigen tempo af. Ook daarna worden er nog heel wat stappen gezet: andere holebi-jongeren leren kennen, verliefd worden, voor het eerst met iemand naar bed,... Al die stapjes kan je niet zetten van vandaag op morgen en iedereen zet die op een ander moment. Het is dus mogelijk dat iemand van je ­medeleiders of van je groep twijfels/zorgen heeft of gewoon een hele praktische vraag heeft. Maar... wat moet/kan je dan doen, als jeugdwerk(st)er in al die ­verschillende situaties? In wat volgt geven we heel wat informatie mee over hoe je deze situaties kan aanpakken. Je zal er een flink eind mee op weg geholpen worden. We willen er alvast op wijzen dat Wel Jong Niet Hetero ook een kader­vorming rond dit thema (gesprek- en luistertechnieken, ­begrenzing) aanbiedt aan het jeugdwerk. Het ­lezen van de volgende pagina’s maakt je al een pak wijzer maar het is een meerwaarde om deze vorming eens te volgen als je de thematiek helemaal onder de knie wil krijgen. Hoe je zo’n vorming kan aanvragen lees je in deel 4.

Gaydar:

In principe kan je niet aan iemand zien of hij/zij hetero- of homoseksueel is. Toch zijn er veel holebi’s die een speciale neus lijken te hebben om andere holebi’s te herkennen. Een gaydar kan je dan ook best omschrijven als een soort zesde zintuig voor holebi’s om andere holebi’s te herkennen. Maar zo’n gaydar werkt niet bij iedereen even goed.

30

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

A. Holebi zkt. informatie Als jeugdbeweging of leidersgroep hoef je amper nog iets uit je hoed te toveren om ervoor te zorgen dat Ruben zich goed voelt bij jullie! Ook ­Katarina heeft in zekere mate aanvaard dat ze lesbisch is. Ze voelt er zich wel goed bij, en is vooral opgelucht dat ze dit niet meer hoeft te verzwijgen. Toch merkt Katarina bij zichzelf wel meer en meer de nood om ­andere holebi-jongeren te leren kennen. De kans is best wel groot dat er in jouw jeugdbeweging, kamp of jeugdhuis wel iemand zit zoals Katarina.

Wat kan jij voor haar betekenen? Wel, eigenlijk heel erg veel met heel weinig moeite!

Als jeugdbeweging ben je voor iemand als Katarina namelijk hét ­informatie-doorgeefluik bij uitstek! Je kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat er informatie aanwezig is op je activiteiten, in je jeugdhuis, op kamp,...

Op die manier kan de holebi-jongere zelf (zonder iemand te moeten aan­spreken) zijn/haar weg vinden tussen de vele informatie. Welke documentatie moet dat dan zijn? Wel, om er zeker van te zijn dat je nuttige informatie ­aanbiedt, kan je zonder probleem contact opnemen met Wel Jong Niet Hetero of de Holebifederatie (zie deel 4 en 5). Beide organisaties hebben informatiebrochures, affiches, flyers,... die ze gratis (wél ­verzendingskosten) ter beschikking stellen.

Hoe je dit materiaal kan bestellen lees je in deel 4. Zij kunnen je ook doorverwijzen naar andere informatiekanalen. Via al deze informatie, ­ontdekken holebi-jongeren op een eenvoudige manier de contact­gegevens van holebi-jongerengroepen, informatie over ­coming out, info over veilig vrijen bij holebi’s, tips voor holebiboeken en holebifilms, uitgaansmogelijkheden,...

Je kan ook naar deze informatie teruggrijpen ­wanneer een holebi in je jeugdhuis of jeugd­beweging naar je toe stapt en je aan jouw mouw trekt met de vraag naar informatie over holebi’s. Neem even de tijd om samen met hem/haar het infopakket door te nemen. Zorg er dan ook voor dat je zelf goed weet wat je hem/haar meegeeft: lees de documentatie gerust zelf even vooraf, de boekjes zullen je niet bijten!

Stel dat jouw jeugdhuis, jouw jeugdbeweging,... om één of andere reden

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

31

zonder documentatie zit, pak dan deze educatieve map meteen uit de kast! Ook deze bundel is immers een belangrijk hulpmiddel voor jou als jeugdwerk(st)er wanneer een holebi je aanklampt met een ­prangende vraag. Door enkele nuttige websites en wat uitleg mee te geven kan je hem/haar een flink eind op weg helpen! Je kan zelfs na enkele ­weken/ maanden nog even polsen bij hem/haar of de informatie nuttig is ­gebleken.

Geef toe, wat je tot nu toe hebt gelezen is een makkie! Dat kan je zelfs met je ogen dicht. Er is echter één valkuil waar je best voor uitkijkt. Sommige jongeren lijken immers op het eerste gezicht wel met een zuiver praktische vraag naar je toe te stappen. Als je echter even tussen de regels leest, merk je op dat ze graag ook over enkele andere dingen willen praten.

Je kan natuurlijk niet in hun hoofd kijken maar als je twijfelt (iemand geeft ­bijvoorbeeld een aarzelende indruk, is heel erg stil en teruggetrokken, gaat niet meteen weg nadat je informatie hebt gegeven,...) dan kan je met enkele handige kneepjes snel achterhalen of de jongen/het meisje graag iets anders vertelt. Dit noemt men in professionele kringen ‘de vraag onder de vraag’.

In de infobrochures staat informatie over coming out, relaties, ouders, ­vrienden en seksualiteit. Terwijl je het infopakket met de jongere doorneemt, mag je gerust even daar naar verwijzen en er een open vraag over stellen aan de jongere zoals: “heb jij het al aan iemand verteld?” of “hoe heb jij zelf je coming out ervaren?”. Met een beetje inlevings­vermogen

32

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

kan je dan snel achterhalen of hij/zij met enkele knopen in de maag rondloopt. Is dat het geval, grijp dan terug naar enkele weetjes die je kan lezen bij het volgende onderdeel (‘holebi zkt. luisterend oor’). Blijkt de jongere in kwestie vlot en zelfzeker te zijn in zijn/haar antwoord, dan hoef je hier geen verdere aandacht aan te besteden.

Verderop (deel 2.2.) lees je nog heel wat andere kleine tips om van jouw jeugdbeweging of jeugdhuis een holebivriendelijke plek te maken!

B. Holebi zkt. luisterend oor We haalden eerder al de voorbeelden aan van Johan, een ­jongen die zijn verliefde gevoelens voor zijn kameraad moeilijk weet te plaatsen en van Kristien waarbij de twijfel begint toe te slaan. Is zij lesbisch?

Wil ze wel lesbisch zijn? Waarom zij? Hoe moet Johan dit ooit vertellen aan zijn kameraad? Om nog maar over zijn ouders te zwijgen! Heel veel ­vragen die Johan en Kristien gek maken. En geloof het of niet: ook in jouw ­jeugdbeweging of jeugdhuis kunnen er jongens of meisjes zoals Johan en Kristien rondlopen. Maar ook deze jongeren kan je binnen je groep verder helpen. Lees maar!

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

33

Om te beginnen is er een groot verschil tussen een jongen/meisje die zelf naar je toe komt met de vraag om even te praten en een jongen/meisje die dat niet doet, maar waar je bij aanvoelt dat hij/zij met zorgen zit. In het tweede geval kan je eigenlijk niet veel méér doen dan even vragen hoe het met hem/haar gaat. Geef gerust ook aan dat je het gevoel hebt dat hij/zij met iets zit en dat je altijd bereid bent om even te praten of te luisteren, met de nodige discretie.

Op die manier ligt het initiatief dan nog steeds bij de jongere zelf om al dan niet bij jou langs te komen. Probeer dit vooral niet te forceren!

Indien hij/zij écht klaar is om er over te praten weet die jongere wel, op basis van wat je hebt aangeboden, dat jij klaar staat voor hem/haar.

En wat als de jongere zover is: hij/zij stuurt je een e-mail of stelt je de vraag om even onder vier ogen te praten. Wat dan? Wel, op dat moment begin je eigenlijk aan wat men een ‘onthaalgesprek’ noemt. Probeer dit altijd face to face te doen want via e-mail, msn of telefoon is het voeren van een geslaagd ‘onthaalgesprek’ veel te moeilijk. Je kan best proberen om via die media het vertrouwen van de jongere te winnen zodat je kan aansturen op een face to face-gesprek op een rustige plek. Een ‘onthaalgesprek’ is geen gewone babbel tussen vrienden, maar ook geen ­therapeutisch gesprek. Een ‘onthaalgesprek’ is eerder een gesprek waarbij de jongere zijn/haar verhaal vertelt en waarbij jij, als jeugdwerk(st)er, gewoon mee stapt in dat verhaal. Je wandelt als het ware langs hem/haar en laat de jongere je rondgidsen doorheen zijn/haar gedachten, gevoelens,... Veel meer hoef je écht niet te doen!

Misschien sta je er toch wat weigerachtig tegenover om zo’n gesprek aan te gaan? Dat is begrijpelijk, maar eenmaal je dit onder de knie hebt, wordt het een automatisme. Ben je er klaar voor? Dan nemen we je mee op zwier doorheen alle weetjes van het ‘onthaalgesprek’! Achtereen­volgens maak je kennis met: het referentiekader, rust creëren, open vragen, ­parafraseren en empathisch luisteren.

Holebitheek:

Dit is een bundel, uitgegeven door de ­ olebifederatie en Gelijke Kansen Vlaanderen met allerlei info over holebiliteratuur en H -films. Je vindt er meer info over in deel 4 en deel 5.

34

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

LEG DE LINK! Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein Soort

Leden vanaf 14 jaar 4 – 20 60 minuten (met nabespreking) Geen specifieke vereisten Ludiek spel – Ideaal als opwarmer, intermezzo of uitsmijter van een activiteit Materiaal · Vuilzak · Alledaagse voorwerpen (bijvoorbeeld: een kous, een voetbal, een washandje, een CD, een steen, een bloem, een sleutel, een GSM, een stuk van € 1, een tijdschrift, een kookpan, een reep chocolade,... · Materiaal voor kringgesprek Doel · De leden/leiders breken het ijs, voelen zich goed bij het thema. · De leden/leiders worden geprikkeld om het thema ‘holebi’s’ in ruime zin te bekijken.

Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

Uitleg

Om een ludiek effect te krijgen is het belangrijk dat men echt beperkt is in tijd en men dus snel moet reageren. Je zal verbaasd staan hoe gek de antwoorden kunnen zijn! Nadien kan je anderen ook even de kans geven om een leuke link te leggen.

We raden aan om het thema van ‘holebi’s’ nadien ook wat ­ inhoudelijk uit te werken om dit spel te kaderen. Je kan hier probleemloos een nabespreking aan koppelen aan de hand van vragen of stellingen (zie deel 6.2. en 6.3.). Om dit onderdeel wat op te fleuren kan je gebruik maken van één van onze methodieken voor een kringgesprek (zie methodiek ‘Babbelbox’).

LEG DE LINK

De spelers zitten in een kring. Er gaat een grote zak (bijvoorbeeld: vuilniszak) rond in de groep waarin allerlei alle­ daagse ­ attributen zitten. Zorg er voor dat er evenveel voorwerpen inzitten als er deelnemers zijn en dat men zich er niet aan kan ­ kwetsen (dus geen messen, scharen,...). Elke speler neemt om de beurt én zonder te kijken een voorwerp uit de zak. De speler moet dit snel te voorschijn halen zodat hij/zij niet de tijd heeft om aan alle voorwerpen te voelen. Hij of zij moet dan zo snel mogelijk een (al dan niet fictieve) link leggen tussen het voorwerp en het thema ‘holebi’s’.

REFERENTIEKADER We geven even een woordje uitleg bij wat men het ‘referentiekader’ noemt. Elke jongen, elk meisje, elke man en elke vrouw heeft zo’n ‘referentiekader’ en je kan het best vergelijken met een rugzak die iedereen overal met zich meedraagt. In die rugzak zitten alle ervaringen, opvattingen, ideeën, vooroordelen, kennis,... die men ooit in zijn/haar leven heeft verkregen. Dat wil dus zeggen dat er ook geen enkele rugzak dezelfde inhoud heeft. Iedereen heeft een persoonlijke rugzak, helemaal uniek! Deze rugzak of ‘referentiekader’ bepaalt ook hoe men denkt en hoe men zich gedraagt. Maar wat kan daar precies allemaal in zitten? Wel, laten we even inzoomen op Johan. Dit zijn ervaringen, opvattingen en kennis die allemaal in zijn rugzakje zouden kunnen zitten: Afgelopen winter keek Johan met zijn ouders naar een film op tv. Plots kwam er een scène in voor waarbij twee jongens elkaar kusten. De papa van Johan zei dat het walgelijk was en dat ze zo’n dingen toch niet op tv zouden mogen laten zien. De moeder van Johan gaf haar man groot gelijk!

Voor de les Nederlands kreeg iedereen een verplicht boek voorgeschoteld over de verliefdheid tussen twee jongens. Johan moest stiekem toegeven dat hij het een sterk boek vond.

Vorige nacht droomde Johan over die knappe gast in de sportclub. Hij schrok toen hij wakker werd: hij had een natte droom gehad!

Tijdens de lessen seksuele voorlichting kwamen Johan en zijn klasgenootjes te weten hoe een jongen en een meisje vrijen. Over twee jongens of twee meisjes werd er niet gepraat, alsof ze niet bestaan.

Johan kwam vorige week bij de bakker een homo tegen. Deze man sprak met een hoge stem en gedroeg zich heel verwijfd. Johan vond het dégoutant om te zien!

Op het zomerkamp sliep Johan samen met zijn beste kameraad Kris in een tent. Het voelde heerlijk om Kris zo dicht bij zich te hebben en te voelen hoe ze elkaar soms toevallig aanraakten.

Internet:

Heel wat holebi’s ontmoeten elkaar op internet: op fora of in aparte chatboxen. Op het internet vind je ook heel wat informatie over ­holebi’s terug. (Neem maar eens een kijkje op de website van Wel Jong Niet Hetero:­ www.weljongniethetero.be). Internet is eenvoudig en vrij anoniem. Je kan er informatie opvragen, discussiëren, fotosites bekijken, mensen leren kennen of afspraakjes maken.

Ook op www.wjnh.be heb je een jongerenforum waar veel holebi’s hun eerste stapjes in de (digitale) holebiwereld zetten, waar je kan discussiëren over vanalles en nog wat,…

36

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

IST

D JE

AT

W Het voorbeeld van Johan maakt duidelijk waarom ... ­ o e g e n n dm Johan zich zo slecht en triest voelt. Hij heeft enkele t ho (in rla t uu dingen meegemaakt, bepaalde uitspraken gehoord, tei ze b den i l sua on bepaalde mensen gezien, een aantal emoties gerbo sek tot it ve ië? g oo lg voeld,... Maar die dingen staan haaks op elkaar, ze sprellin Be ste en) n s in ken elkaar tegen. Hoe kan dat nu? Dat mag toch niet? wa Geen wonder dat Johan verward is en zichzelf haat! Maar als je de ervaringen, kennis, opvattingen,... van Johan niet kent is het moeilijk om open te staan voor het verhaal van Johan.

Tijdens een onthaalgesprek is het daarom erg belangrijk dat je als jeugdwerk(st)er je eigen rugzak aan de kant legt en je jezelf openstelt voor wat er in het rugzakje van de jongere zit die om het gesprekje vroeg. In principe is het dus geen probleem dat je als heteroleider dit ‘onthaalgesprek’ zou voeren, zolang je tijdens het gesprek kan loskomen van je eigen rugzakje (referentiekader).

Dit alles houdt ook in dat je dus best niet praat over je eigen mening of je eigen ervaringen, zelfs wanneer de jongere in kwestie hierom vraagt. Dit is niet altijd eenvoudig want misschien kom je dingen tegen in zijn/haar

Jongen-jongen boekje:

Al jarenlang geeft Wel Jong Niet Hetero het jongen-jongen zakboekje uit. Dit boekje staat boordevol tips voor alle jongens die ontdekken dat ze (ook) op jongens vallen. Maar ook voor die jongens die het al een hele tijd weten, bevat dit boek heel wat nuttige info. Enkele onder­werpen: verliefdheid, (veilig) vrijen, uitgaan, literatuur, films,… Deze boekjes kan je ­gratis verkrijgen bij Wel Jong Niet Hetero. Meer info over hoe je dit boekje kan bestellen lees je in deel 4 en 5.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

37

“Wij zullen hard ons best doen om deze wet af te schaffen.

Ik geloof ook dat er een dag zal komen dat we daarin zullen slagen. Natuurlijk zal men op dat moment komen aandraven met het goedkope argument dat er intussen enkele tientallen of honderden homokoppels van de regeling gebruik zullen hebben gemaakt (…). Dat is dan niet onze verantwoordelijkheid.”

(Bart Laeremans, Kamer van Volksvertegenwoordigers (n.a.v. openstelling huwelijk), Vlaams Belang, 20 januari 2003)

rugzak die helemaal anders zijn in je eigen rugzak. Zo kan het zijn dat je zelf helemaal niet vindt dat holebi’s abnormaal zijn, terwijl de jongere in kwestie dit wel vindt en daarmee worstelt. Misschien ben je zelf een holebileider en ben je ervan overtuigd dat ouders, zoals bij jou thuis, meestal positief reageren terwijl de jongere net enorm veel angst heeft om het te vertellen aan zijn/haar ouders.

In deze gevallen moet je jouw eigen opvattingen en ervaringen even aan de kant kunnen plaatsen en verder in de rugzak kruipen van de jongere. Als dit je om één of andere reden niet lukt (bijvoorbeeld: een jongere wil praten over zijn/haar biseksualiteit maar je hebt net een zeer pijnlijke ­liefdesbreuk achter de rug met iemand die biseksueel is of een jongere zit met zelfmoordideeën terwijl je hier zelf mee in aanraking kwam), heeft het geen zin om dit onthaalgesprek verder te zetten. Je moet dan eerlijk kunnen toegeven dat je een persoonlijke grens bereikt hebt en dat je niet verder in de rugzak van de ander kan stappen. Je kan deze jongen of dat meisje perfect vragen om een andere leider in vertrouwen te nemen.

Hier hoef je geen schuldgevoel om te hebben, jij bent immers ook geen robot!

RUST CREËREN Om op een goede manier met het gesprek te starten is het goed om ­weten dat je non-verbaal gedrag (dus alles behalve je stem en woorden) een grote impact heeft op hoe dit gesprek verder zal lopen. Probeer ­jezelf

KID:

Afkorting voor Kunstmatige Inseminatie met Donorsperma, of anders g­ eformuleerd inseminatie met sperma van de spermabank. Dit is een manier om zwanger te worden die vaak gebruikt wordt door lesbiennes.

38

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

RENT A GAY! Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein

Leden vanaf 14 jaar 8 – 20 60 minuten Voorzie een locatie met een goede akoestiek, indien je dit buiten wil laten doorgaan zoek je best een rustig plekje op.

Soort Interactieve getuigenis Materiaal · Kleine papiertjes · Balpennen · Een verzamelzak of – doos · Materiaal voor kringgesprek Doel · De leden kunnen een ‘gezicht’ plakken op een ‘holebi-jongere’. · De leden worden geconfronteerd met een reëel verhaal van een holebi-jongere. · De leden kunnen zich inleven in de gevoelswereld van een (ontdekkende) holebi-jongere. · De leden krijgen de kans om vragen te stellen rond de holebithematiek. ­ Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

Als je een rustig en sterk inhoudelijk onderdeel wil verwerken in je activiteit rond relatievorming, seksualiteit of holebi’s, dan kan je beroep doen op één of meerdere externe getuige(n). Een getuigenis van een holebi-jongere kan je gewoon aanvragen bij Wel Jong Niet Hetero via info@weljongniethetero.be. Hou wel rekening met een aanvraagtermijn van ongeveer één maand.

De externe(n) is/zijn holebi-jongeren (jongens en/of meisjes) die gedurende een 10-tal minuten op een spontane manier hun p­ ersoonlijk verhaal vertellen aan de groep. Nadien schrijven de leden anoniem een prangende vraag neer op een papiertje en droppen ze dit in een zakje/doos. Het is belangrijk dat iedereen hieraan meedoet, zodat de drempel laag is om een vraag te stellen voor diegenen die er écht wat aan hebben. Deze vragen worden door elkaar gemengd en één voor één b­ ehandeld door de externe(n).

De getuige(n) proberen dit onderdeel zo interactief mogelijk te maken door dieper op vragen in te gaan, door de mogelijkheid te creëren voor de leden om extra vragen t­ ussendoor te stellen en door leden op elkanders vragen/stellingen te laten reageren.

Als er nog voldoende tijd rest kan de getuige nog enkele vragen/ stellingen (zie deel 6.2. en 6.3.) in de groep smijten, al dan niet met één van de werkvormen voor een kringgesprek (zie methodiek ‘Babbelbox’).

RENT A GAY!

Uitleg:

COLLAGE JANET Doelgroep Aantal spelers

Leden en leiders vanaf 14 jaar 4 – 20

Duur

30 à 35 minuten (met nabespreking)

Terrein

Voorzie een voldoende grote ruimte. Werk je met meer dan 20 jongeren, dan kan je best opdelen in groepjes van maximum 5 personen. Als je met kleine groepjes werkt, moet je er wel voor zorgen dat je voldoende kranten en tijdschrif­ ten hebt.

Soort

Collage

Materiaal

· Kranten en tijdschriften · Grote blanco bladen · Scharen · Plakband · Stiften

Doel

· De leden breken het ijs, voelen zich goed bij het thema. · De leden zijn actief bezig rond het thema ‘holebi’s’. · De leden krijgen de kans om hun persoonlijke mening op creatieve wijze te uiten.

Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

COLLAGE JANET

Uitleg:

Geef de spelers de opdracht om (in hun groepje) een collage te maken over holebi’s. Het is de bedoeling dat ze, aan de hand van elementen uit tijdschriften en kranten (woorden, foto’s, titels, …) die zij associëren met holebi’s, een collage maken. Eventueel kunnen ze zelf ook woorden opschrijven of tekeningen maken. Geef de deelnemers voldoende tijd en ruimte om hun fantasie de vrije loop te laten gaan.

Enkele richtvragen zijn: · Waaraan denk ik als ik het woord ‘holebi’ hoor? · Hoe ziet volgens mij de leefwereld van holebi’s eruit? · Wat is er volgens mij typisch aan holebi’s?

Als alle collages af zijn, hang je ze op. Op die manier creëer je een tentoonstelling waardoor de groepen elkaars ‘kunstwerken’ kunnen bewonderen. Je kan hen hier ook de mogelijkheid geven om vragen te stellen over elkaars werk.

als jeugdwerk(st)er dus zo comfortabel mogelijk te voelen zodat je rust uitstraalt.

Dat is belangrijk! Als jij je niet op je gemak voelt dan zal de jongen/het meisje waarmee je het gesprek voert dit voelen. Je zal in dat geval ook moeilijk geconcentreerd kunnen ­luisteren en dat is niet goed voor het ­gesprek.

Je bent natuurlijk ook een mens van vlees en bloed dus het is perfect ­normaal dat jij zelf op dat moment ook niet lekker in je vel zit: je hebt een superzware dag achter de rug op school/het werk, het is net uit met je lief of iemand uit je naaste omgeving is stervende. Eén goede raad: begin dan zeker niet aan dit gesprek! De jongere die met je wil praten heeft recht op je volledige aandacht, als je die niet kan bieden op dat ­moment hoef je jezelf daar niet om te schamen. Ook als je tijdens het gesprek merkt dat je niet meer geconcentreerd kan luisteren (opkomende hoofdpijn, vermoeidheid die toeslaat,...) mag je dit laten weten. Wees gewoon ook in dit geval eerlijk tegenover de jongere en spreek met hem/haar een ander moment af waarop je even samen zit of het gesprek verder zet. Je zal zien dat hij/zij je dat niet kwalijk zal nemen: wie begrip toont, kan zelf vaak ook rekenen op begrip!

Om die sfeer van rust en openheid te versterken, zijn er enkele tips die je kunnen helpen zoals: Probeer je armen en benen niet te kruisen: dit komt weinig ‘open’ over en de jongere zal minder geneigd zijn om iets van zichzelf te vertellen.

Als je het gesprek voert, zit je best niet lijnrecht tegenover de jongere.

Dit geeft immers het gevoel dat je bij de dokter bent of op sollicitatie­ gesprek komt. Probeer in een hoek van 90° te zitten. Op die manier kunnen jullie beiden tijdens het gesprek al eens wegkijken van elkaar.

Zoek regelmatig oogcontact met de jongere, maar overdrijf hier niet in!

Door af en toe te knikken of korte geluidjes te maken (zoals “hm, hm”, “ja” of “euheuh”) toon je aan de jongere dat je actief aan het luisteren bent.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

41

Deze kleine weetjes kunnen je misschien wel verder helpen, maar volg ze niet al té strikt. Het is vooral van belang dat je houding bij jouw ­persoonlijkheid past. Zit je graag met je benen gekruist omdat je dat altijd doet, dan is dat geen probleem! Je zal dan vlotter en rustiger overkomen dan ­wanneer je krampachtig probeert op te letten dat je jouw benen niet kruist.

Tot slot is het ook goed om weten dat stiltes tijdens het gesprek helemaal niet erg zijn. Laat ze gewoon gebeuren! Misschien vind je het akelig en heb je het gevoel dat er iets moet gezegd worden, maar vaak hebben de jongeren zelf dat gevoel niet. Een stilte geeft hen even de tijd om hun gedachten en gevoelens te ordenen. Geef hen dus gerust die tijd en grijp niet te snel in!

OPEN VRAGEN Als jeugdwerk(st)er heb je vooral een luisterende rol tijdens het ­gesprek maar je mag natuurlijk enkele vragen stellen zodat het gesprek ­gestructureerd wordt en je ook een beter beeld krijgt van de situatie van de jongere.

Als je zo’n vraag wil stellen, probeer die dan te formuleren als een ‘open vraag’. Een ‘open vraag’ is een vraag waarop je altijd een langer antwoord moet geven. Het volstaan bij zo’n vraag niet om te antwoorden met ‘ja’ of ‘neen’. Vandaar dat ‘ja/nee-vragen’ best vermeden worden, daarmee krijg je de jongere niet aan de praat.

Hoe stel je nu een ‘open vraag’? Wel, een ‘open vraag’ begint altijd met één van volgende woorden: ‘wie?’, ‘wat?’, ‘waar?’, ‘­wanneer?’, ‘welke?’, ‘hoe?’. Er is één woord dat je ook in dit lijstje zou verwachten en dat is: ‘­waarom?’.

Vragen die beginnen met ‘waarom’ zijn echter ook beter te vermijden omdat ze meteen vragen naar redenen, verantwoording, drijfveren,... Als je bijvoorbeeld zou ... vragen: “Waarom heb je jouw coming out ongeveer 5à 10% van d nog niet gedaan bij je ouders?” of “Waarom e jongeren holebi is? A wil je in godsnaam naar een holebi-jongels je dus 50 jongens en ­meisjes rengroep gaan?”, dan duw je hem/haar in je jeugd ­vereniging op kamp o , eigenlijk in een hoekje met zijn/haar rug f jeugdhuis op een rij zet, is de ka ­tegen de muur. Je wil dan immers een uitns heel gro ot dat er 3 à 5 ho leg horen want jij kan dat niet ­begrijpen! lebi-jonge ren Maar ­eigenlijk is het niet belangrijk of jij tussen

WIST

JE DA

T

zitten!

42

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

Hoe noemt men een Egyptische homo?

Een piramietje zijn/haar keuze kan begrijpen. Het is immers niet jouw taak om daarover een oordeel te vellen, het is niet jouw verhaal maar dat van die jongere. Om dus niet in die valkuil te trappen, laat je vragen met ‘waarom’ best ­achterwege. Stel je er per ongeluk toch één, laat dat je dan niet van de wijs brengen, en probeer de volgende vraag weer anders aan te ­pakken.

PARAFRASEREN Terwijl je tijdens het gesprek aan het luisteren bent zal je merken dat het niet eenvoudig is om altijd geconcentreerd te blijven, om alles juist te ­begrijpen en om de draad niet kwijt te geraken. Om je hierbij te helpen is er de ­techniek van het ‘parafraseren’. Parafraseren is eigenlijk even ­controleren bij de jongere of jij het verhaal juist hebt begrepen, of je nog helemaal mee bent. Een simpele vraag die hiervoor gebruikt kan worden is: “Heb ik het juist begrepen dat je... ?”. Deze vraag is heel handig om jezelf bij te sturen. Want als zou blijken dat je helemaal op het verkeerde spoor zit, dan is dat geen ramp natuurlijk! Indien de jongere aangeeft dat hij/zij het over iets helemaal anders heeft, dan kan je daar zonder ­probleem verder op inpikken. Je hoeft je ook hier niet te schamen dat je er even naast zat!

Bij het parafraseren is het best dat je wel uitkijkt voor volgende dingen: Probeer niet te papegaaien! Gebruik andere woorden, als de jongere zijn/haar eigen woorden opnieuw hoort is de kans groot dat hij/zij dichtklapt. Voor gevoelige woorden gebruik je echter wél best de taal van de jongere. Als een jongen bijvoorbeeld praat over verliefd zijn op een andere jongen maar zichzelf niet als homo benoemt, doe je dit best ook niet als jeugdwerk(st)er.

Als je andere woorden gebruikt, probeer deze dan voorzichtig te ­formuleren. Gebruik geen al té sterke woorden die erg zwart/wit zijn.

Zoek naar genuanceerde, subtiele en vriendelijke termen.

Maak, van wat de jongere je vertelt, geen ander verhaal! Vul het niet zelf in, want dit is niet jouw verhaal. Als iets je nog onduidelijk is, stel er dan een open vraag over maar interpreteer niet op eigen houtje!

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

43

EMPATHISCH LUISTEREN “Dat moet je erg gekwetst hebben”, “Het zal wel een hele opluchting geweest zijn toen je het kon vertellen”, “Dat moet veel moed gevergd hebben”,... Dit zijn allemaal uitspraken die aantonen dat je empathisch geluisterd hebt tijdens een gesprek. Iemand die veel empathie heeft, is namelijk iemand die zich goed kan inleven in de gevoelswereld van anderen. Iemand die tijdens een onthaalgesprek niet alleen luistert naar wat de jongere zegt, maar ook naar het gevoel dat daarmee gepaard gaat.

Je gaat als het ware, door inleving, op zoek naar wat er achter de woorden ligt. Je probeert, vanuit je rol als jeugdwerk(st)er, te voelen wat de jongere voelt of gevoeld heeft. Dit maakt van ‘empathisch luisteren’ een heel erg moeilijk onderdeel van het onthaalgesprek want niet iedereen is hier even sterk in en bovendien kan je dit ook amper aanleren. Toch loont het erg de moeite als jeugdwerk(st)er om hier in een onthaalgesprek aandacht voor te hebben omdat het vaak veel bijdraagt aan het gesprek. Doordat je als jeugdwerk(st)er kan laten merken aan de jongere dat je min of meer een beeld hebt van wat hij/zij voelt of gevoeld heeft, voelt deze persoon zich begrepen. Op die manier geraak je op een dieper niveau in het gesprek en dat maakt de kans op een geslaagd gesprek enkel groter!

C. Begrenzing en doorverwijzen Ziezo, het was een hele kluif maar je bent nu helemaal mee met wat een ‘onthaalgesprek’ inhoudt op papier. Proficiat! Desondanks is het nuttig om terloops even te herhalen dat een vorming rond dit onderwerp geen overbodige luxe is. Je kan deze aanvragen bij Wel Jong Niet Hetero, de nodige info lees je in deel 4.

44

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

BABBELBOX Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein

Leden en leiders vanaf 16 jaar 8 – 20 60 à 90 minuten Voorzie een locatie met een goede akoestiek, indien je dit buiten wil laten doorgaan zoek je best een rustig plekje op.

Soort Kringgesprek Materiaal · Kaartjes met vragen (zie 6.2.) · Bolletje wol (eventueel) · Voorwerp dat kan dienen als ‘spreekstok’ (eventueel) · Enveloppen (eventueel) · Kartonnen kubus (eventueel) · Papier (eventueel) · Alcoholstiften (eventueel) · Plakband (eventueel) Doel · De leden/leiders krijgen de kans om hun persoonlijke mening te uiten. · De leden/leiders denken na over de mening van anderen en hebben er respect voor. · De leden/leiders krijgen correcte informatie via de begeleider tijdens de gesprekken. · Er is, voor de leden/leiders, ruimte om bijkomende vragen te stellen.

Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

In deze methodiek kan je werken met vragen uit de vragenlijst die je terug vindt onder deel 6.2. Deze vragenlijst is ­ opgedeeld volgens subthema’s. Je hoeft ze heus niet allemaal te ­ gebruiken, selecteer de vragen die je het meest interessant ­ lijken om rond te werken in de ‘Babbelbox’. Hier onder geven we enkele kleine methodieken weer die je kan gebruiken om het ­ ­ gesprek te structureren. ­ · Bolletje wol: Eén van de spelers heeft het uiteinde van een bolletje wol vast. Terwijl hij/zij dit vasthoudt, wordt het bolletje ge­ worpen naar een andere speler. Deze speler krijgt een vraag van de begeleider voorgeschoteld waar de speler zijn/haar mening over ­ kan geven. Ook de anderen kunnen hierop inpikken. Wanneer i­ edereen zijn ideeën heeft gedeeld houdt de speler het koord vast en werp het bolletje verder naar een volgende speler.

BABBELBOX

Uitleg:

Zo ontstaat er aan het einde van de ‘Babbelbox’ een heus spinnenweb. Je kan dit ook omdraaien door te starten met het ­ maken van een spinnenweb. Je probeert dan doorheen de vragen het spinnenweb te ontrafelen in plaats van het web te maken.

Aan het einde van de ‘Babbelbox’ zou het bolletje weer opgerold moeten zijn. · Carrousel: Je stopt alle vragen in verschillende enveloppen en deelt de groep op in 2 gelijke groepjes. Deze groepjes gaan in een kring zitten: de ene groep vormt de binnencirkel, de andere de ­ buitencirkel. Zo zit er telkens iemand van beiden groepen tegenover elkaar. Elk duo krijgt dan een enveloppe met vraagjes waar ze met z’n tweeën over kunnen praten. Na een 10-tal minuten schuift de binnencirkel één plaats op naar rechts en schuift de enveloppe één plaats op naar links. Op die manier kunnen er enkele gesprekken plaatsvinden zonder dat een speler dezelfde vragen tegenkomt. · Dobbelsteen: Je maakt een dobbelsteen van een kartonnen doos in de vorm van een kubus. Op de zijkanten van de dobbelsteen noteer je de verschillende subthema’s die je in de vragenlijst onder 6.2. ­ terug vindt. Indien je slechts 5 subthema’s gebruikt, kan je het laatste vlak van de dobbelsteen gebruiken als een joker waarbij de speler een snoepje of ander cadeautje krijgt. Als een subthema wordt gegooid, worden er enkele vragen over dit thema gesteld aan de groep.

babbelbox

· Orakeldoos: De groep zit in een kring rond een kartonnen doos (die je leuk kan versieren volgens het thema). In deze doos zitten allemaal vragen die je uit de vragenlijst hebt geselecteerd. Elke speler mag om beurt een vraag uit de doos trekken en deze voorlezen aan de groep. Zo kan er een gesprek uit voortvloeien. · Spreekstok: Deze methodiek is vooral geschikt voor ‘moeilijkere’ groepen waarbij luisteren naar elkaar een aandachtspunt is. Je kan dan werken met een voorwerp (stift, kaars,...) die als spreekstok dient. Je maakt samen met de groep de afspraak dat enkel de speler met de spreekstok aan het woord is. De spreekstok kan natuurlijk doorgegeven worden doorheen het gesprek.

Lesbiennedag:

Een dag voor Vlaamse en Brusselse l­esbiennes die jaarlijks georganiseerd wordt door Folía. Elk jaar wordt er rond een bepaald thema gewerkt en wordt er een maatschappelijk standpunt ingenomen (zie deel 4).

Om het plaatje helemaal volledig te maken, hebben we het hier nog even over ‘begrenzing’ en ‘doorverwijzen’. Want wat doe je als je het ‘onthaalgesprek’ volgens de regels van de kunst hebt gevoerd maar de jongere niet het gevoel heeft een stap vooruit te hebben gezet? Wat doe je als je het gevoel hebt dat de holebi-jongere de last van zijn/haar probleem niet kan dragen? Wat doe je als hij/zij met ideeën rond zelfdoding bezig is? Wat doe je als andere (familiale, seksuele, sociale,...) problemen ver­ weven zijn met het ‘probleem’ van zijn/haar seksuele geaardheid?

Het antwoord op al deze vragen is: ‘doorverwijzen’! De situaties hier­boven gaan verder dan een ‘onthaalgesprek’. In die situaties is hulpverlening ­nodig en om jezelf te beschermen als jeugdwerk(st)er, blijf je hier best met je handen af. Je bent immers een jeugdwerker en geen psycholoog! Je hebt misschien de allerbeste bedoelingen maar eigenlijk doe je de ­jongere in kwestie meer kwaad dan goed door amateur-therapeut te ­willen s­pelen.

Zelfs als je psychologie studeert of een dergelijk diploma op zak hebt, ga je hier best niet dieper op in. In je jeugdbeweging of j­eugdhuis heb jij

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

47

­ amelijk de rol van vrijwilliger en niet de rol van psycholoog. Trek hier dus n een grens voor jezelf als vrijwilliger! Je kan de jongere in deze gevallen het best helpen door hem/haar contactgegevens en wat uitleg mee te geven van hulpverleningsorganisaties (CAW, JAC). Informatie hierover vind je in deze werkmap terug in deel 5. Laat de jongere zelf beslissen of hij/zij hier iets mee wil doen, je kan immers enkel ­aanraden om die stap te zetten.

Begrenzing gaat echter verder dan enkel ‘doorverwijzen’: Zo haalden we eerder al aan dat je soms ook grenzen voor jezelf mag trekken bij het begin van een onthaalgesprek. Als je op dat moment niet van je eigen rugzak (referentiekader) kan loskomen of zelf met iets in je maag zit (en je dus geen rust kan creëren), ga je best niet verder met dit gesprek.

Begrenzing is ook nodig op vlak van discretie. De holebi­jongere heeft zijn/haar vertrouwen in je gesteld en rekent op jouw discretie. Probeer hier dan ook zorgvuldig mee om te gaan.

Geef je persoonlijk e-mailadres of telefoonnummer niet als je dat liever niet doet.

Als je zelf (openlijk) holebi bent, is het goed jezelf ­bewust te zijn van het feit dat een holebi-jongere heel erg kwetsbaar is op het moment van een onthaalgesprek. Weet goed dat dit nog een tijdje kan nawerken.

Zo is het niet uitgesloten dat hij/zij verliefd op je wordt. Dit mag je hem/haar niet kwalijk nemen want jij bent misschien de eerste holebi die de holebi-jongere tegenkomt. Bovendien ben jij ook de eerste die ruim de tijd neemt om naar hem/haar te luisteren. ­Probeer hier correct mee om te gaan en geen misbruik te maken van deze kwetsbaarheid. Dat zal je geloofwaardigheid als jeugdwerk(st)er enkel sterker maken!

2.2. Gat in jouw holebivriendelijk klimaat?

Holebi’s met sluimerende zorgen of nood aan informatie? Jij kan elke ­holebi-jongere in je werking nu verder helpen als hij/zij naar je toe stapt!

Maar hoe trek je het thema van holebi’s nu breder? Niet elke holebi-­jongen of -meisje zal immers naar je toestappen. Wat kan jij doen om hem/haar thuis te laten voelen in je lokale afdeling of jeugdhuis? Hoe maak je het thema bespreekbaar en werk je aan een holebivriendelijk klimaat?

48

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

Het is al eens gezegd, en we herhalen het graag: kleine dingen ­maken het verschil! Holebi’s in je werking ontdekt? Werk dan geen noodscenario uit, maar doe gewoon lekker normaal! Er is geen ­enkele reden om die jongens en meisjes op een andere manier te ­behandelen dan de andere jongeren. Een paar kleine tips die we verderop meegeven, zijn meer dan voldoende!

Holebi’s onder je leden: tot daar aan toe, maar holebi’s in de leidingsgroep? Ook dat hoeft niet het einde van de wereld te betekenen. In de meeste gevallen is die leid(st)er zelf ooit één van de leden geweest. Als je ‘holebiseksualiteit’ bij de leden bespreekbaar kan maken, is de kans al vrij klein dat dit een punt wordt van zodra hij/zij een leid(st)er wordt. ­Bovendien kan hij/zij als een rolmodel dienen voor ­eventuele ­holebi’s onder je leden. Let wel, dit laatste is geen ­verplichting! ­Misschien praat hij/zij er niet zo graag over. Ga er dus niet al te snel vanuit dat de holebileid(st)er het wel zal ­aanpakken, hij/zij heeft ook het recht om een holebi-jongere door te verwijzen naar een andere leid(st)er.

Maar wat doe je zolang ‘holebi’s’ toch een tikkeltje taboe zijn in je ­werking? In dat geval is het geen slecht idee om eens met je ­leidingsgroep samen te zitten, er openlijk over te praten en ­afspraken te ­maken. Bekijk samen hoe ver de holebileid(st)er kan gaan: welk gedrag is een probleem en wat niet? Zorg er voor dat de holebileid(st)er zich goed voelt bij de beslissing en probeer niet te verwachten dat de leider zijn/haar geaardheid angstvallig moet verstoppen.

Tot slot geven we enkele flitsende tips mee: wat ‘doen’ en wat ‘niet doen’? Wil je enkele van die punten uitwerken maar weet je niet goed hoe? Neem gerust contact op met Wel Jong Niet Hetero (zie deel 4).

Meisje-meisje boekje:

Al jarenlang geeft Wel Jong Niet Hetero het meisje-meisje zakboekje uit. Dit boekje staat boordevol tips voor alle meisjes die ontdekken dat ze (ook) op meisjes vallen. Maar ook voor die meisjes die het al een hele tijd weten, bevat dit boek heel wat nuttige info. Enkele onderwerpen: verliefdheid, (veilig) vrijen, uitgaan, literatuur, films,… Deze boekjes kan je gratis verkrijgen bij Wel Jong Niet Hetero. Meer info over hoe je dit boekje kan bestellen lees je in deel 4 en 5.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

49

OK, GO FOR IT! Verwerk het thema in activiteiten, kader­ vorming, workshops: het is niet altijd haalbaar om een aparte vorming te programmeren rond holebi’s. Een aparte ­i­nfo­sessie ‘veilig vrijen’ voor homojongens is ook niet altijd ­wenselijk als er maar twee jongens openlijk homo zijn binnen je organisatie. ­Probeer daarom het thema altijd te verwerken in andere ­activiteiten of ­vormingen. Zo kan je bij een stellingenspel over verliefdheid, er een ­stelling over holebi’s tussen plaatsen. Of bij de activiteit ‘veilig vrijen’ kan er informatie uitgedeeld worden over veilig vrijen bij holebi’s. Een ­vorming rond seks? Laat holebi’s dan ook aan bod komen! Inspiratie voor ­dergelijke vragen en stellingen kan je vinden onder deel 6.2. en 6.3.

In de voorstellingstekst van de groep volgende zin opnemen: “we staan open voor iedereen.”

Als je een poster maakt voor de fuif van je werking en je bent van plan om er foto’s van enkele koppels op te plaatsen, denk dan ook eens aan een foto van een holebikoppel. Een poster met alleen een holebi­koppel op is echter enkel een goed idee als je een holebifuif o ­ rganiseert.

Schrijf af en toe eens een artikel rond holebi’s in het ledenblad of het

leidingsblad van de koepel.

Zorg dat je, als leiding, een ‘sociale kaart’ of bundel ter beschikking hebt met contactgegevens van holebi-organisaties, Holebifoon en ­andere nuttige contactgegevens. Deze educatieve map (vooral deel 5) kan als basis van deze kaart dienen.

Holebi-organisaties met contactgegevens vermelden in de infobundel van je eigen vereniging.

Algemene informatie over holebi’s (folders, posters, ­contactgegevens,…) goed zichtbaar in het lokaal leggen of hangen. Je kan deze info aanvragen bij Wel Jong Niet Hetero (zie deel 4).

Indien er pc’s aanwezig zijn in je lokalen, kan je op de startpagina ­regelmatig een holebigerelateerde website zetten, zoals: Wel Jong Niet Hetero, Holebifederatie, Holebifoon,...

Link naar Wel Jong Niet Hetero op de eigen website voorzien.

Affiches van holebifuiven in de buurt hangen tussen de andere affiches in het lokaal.

Acties of activiteiten in samenwerking met de lokalen holebigroepen stimuleren.

50

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

OPGEPAST! Een lesbisch meisje laat je best slapen bij de meisjes, een homojongen best op de jongenszaal. Leg deze holebi-jongeren dus niet te slapen in tenten of zalen met jongeren van het andere geslacht want dan ga je niet erg respectvol met hen om. Een meisje (hetero of holebi) is in de eerste plaats een meisje, een jongen (hetero of holebi) is in de eerste plaats een jongen. Behandel hen dan ook zo!

Laat een homojongen samen douchen met de andere jongens. Kom dus zeker niet op de proppen met ideeën zoals: ‘douchen bij de meisjes’ of ‘apart douchen’. Heterojongens hoeven geen schrik te hebben: die homojongen heeft al heus wel eens een piemel gezien, hij zal hen niet bespringen in de douche!

Als er holebi’s binnen je leidingsgroep zijn, stelt zich soms de vraag: ‘­moeten we dit vertellen aan de ouders van de leden of niet?’. Die vraag komt vooral naar voor wanneer de ouders van de leden ­geruchten opvangen en er negatief op reageren. Als je hier een beslissing rond neemt is het best om de holebileid(st)er voldoende erbij te betrekken. Hij/zij moet er zich immers goed bij voelen. Als je er voor kiest om de ­ouders toch te informeren, doe dit dan op een positieve manier waarbij je laat blijken dat je volop gelooft in de kwaliteiten van de holebileid(st)er en dat je helemaal achter hem/haar staat.

Indien jongeren in je werking gepest worden rond dit thema, reageer hier dan op! Laat het pestgedrag niet toe, maar smoor het in de kiem!

Ga er niet te snel vanuit dat je leden een mama en een papa hebben.

Misschien hebben ze twee mama’s of twee papa’s? Of kennen ze een andere gezinssituatie? Probeer (bijvoorbeeld wanneer er een brief aan de ouders wordt gericht) hier oog voor te hebben om gênante/pijnlijke toestanden te vermijden. In de toekomst komen ­kinderen van holebikoppels ongetwijfeld vaker voor nu adoptie is goedgekeurd.

Indien het thema ‘holebi’s’ aan bod komt binnen je werking, probeer er dan niet té politiek correct mee om te gaan. Je mag heus wel eens een v­ettige holebimop vertellen of er de spot mee drijven. Als er verder op een respectvolle manier mee omgegaan wordt binnen je groep of jeugdhuis, zal dit zeker niet als negatief ervaren worden.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

51

DEEL 3: SAFE & SEX(Y)?

Hete lijven, lenige tongen, zachte borsten, spannende plekjes, gespierde billen, gewaagde speeltjes, glijdende handen, opwindend gekreun, sexy lingerie en aangedampte ruiten. Geef toe, vrijen is mega! Maar kan het ook turbo? Ja zeker! Laat je, als jeugdwerk(st)er verleiden door allerlei ‘­veilig vrijen-weetjes’ zodat jij je leden kan wapenen tegen elke schaamluis, genitale wrat en andere chlamydia’s. Wedden dat jij in extase geraakt? Ontdek hier informatie voor holebi’s én hetero’s!

3.1. Soa’s hebben geen vooroordelen!

Wat weet jij over ‘soa’? De nieuwste smaak van Coca Cola! Een ­exotische vakantiebestemming in de Caraïben! Familie van de boa constrictor!

Allemaal moedige pogingen maar deze antwoorden zullen je niet ver brengen in het tv-programma ‘De Slimste Mens’. Soa’s (of voluit: seksueel overdraagbare aandoeningen) zijn immers geslachtsziekten die iedereen kan krijgen door onveilig te vrijen met een jongen of een meisje. Lesbisch, hetero, bi of homo? Het maakt dus niets uit voor ‘mister soa’: hij lust ons allemaal rauw!

De meest bekende geslachtsziekten zijn: schaamluizen, hiv (aids), ­hepatitis, herpes en syfilis. In de volgende paragrafen geven we mee hoe ieder van ons soa’s kan vermijden. Deze info, voor hetero’s én holebi’s, kan je ­perfect verwerken in activiteiten rond seksualiteit en veilig vrijen.

52

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

Wil je ­echter meer informatie over de ­symptomen en ­behandelingen van soa’s, aarzel dan niet om deze info aan te ­vragen bij Sensoa (www.sensoa.be of info@sensoa.be). Dit is het Vlaamse service- en expertisecentrum voor seksuele gezondheid en hiv. Voor deze info kan je ook terecht bij de Veilig Vrijenlijn (078/15.15.15). Dit zijn ook ideale doorverwijskanalen indien één van je leden hier vragen over heeft.

Hier zetten we alvast de belangrijkste soa-weetjes op een rij om van jou de velig vrijen-expert te maken in jouw jeugdwerking!

Soa-weetjes op een rij!

Soa’s kunnen aanwezig zijn zonder dat men ze duidelijk kan zien, ruiken, voelen,... Heel wat soa’s geven immers geen duidelijke klachten.

HIV is te voorkomen maar niet te genezen. Alle andere soa’s zijn niet altijd te voorkomen maar wel geneesbaar als ze op tijd be­handeld ­worden door een dokter.

Soa’s gaan nooit vanzelf over, ze moeten behandeld worden door een dokter.

Iemand met een soa, is veel meer vatbaar voor besmetting met hiv. Ook omgekeerd geldt dit!

Na een onveilig contact duurt het 2 maanden vooraleer de hiv-test betrouwbaar is.

1 op 40 homomannen is seropositief.

75% van de Belgische mannen waarbij recent hiv werd vastgesteld zijn homo.

Hepatitis B is momenteel de enige soa waartegen een vaccin ­bestaat dat werkt.

Als iemands lief een soa heeft, laat hij/zij zich ook best onder­zoeken, zelfs als hij/zij geen klachten heeft.

Soa’s komen niet enkel in België voor, in sommige gebieden zelfs veel meer! Op reis neemt men dus ook best kennis over veilig ­vrijen mee in de bagage. Ook condooms en glijmiddel zijn niet over­ bodig: ze zijn er niet altijd eenvoudig te vinden en vaak zijn ze van mindere kwaliteit.

Voor een soa check up of als men denkt een risico op soa te hebben gelopen, kan men altijd discreet beroep doen op een huisarts.

Veilig vrijen sluit ook (ongewenste) zwangerschappen uit!

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

53

3.2. De Soa-wegenkaart Oorlog aan de ‘soa’s’! Dat is de boodschap die je als jeugdwerk(st)er kan meegeven aan de jongeren uit je werking. Maar hoe komen die soa’s ­eigenlijk in je lijf? In dit onderdeel kom je het allemaal te weten!

Soa’s sluipen, zowel bij hetero’s als holebi’s, meestal binnen via seksueel contact. Als beide partners ‘soa-vrij’ zijn is er geen gevaar maar hoe weet men of men ‘soa-vrij’ is? Soa’s zijn immers niet altijd waarneembaar en bovendien is het niet altijd zeker dat de andere geen soa mee in bed brengt. Indien die zekerheid er niet 100% is, wordt het hoofd best koel gehouden.

Stel dat één van beide partners een soa heeft, hoe geraakt die bij de ander? Wel, sommige soa’s hebben ­voldoende aan langdurig huidcontact tijdens het vrijen (schurft, schaamluizen,...). Voor andere soa’s, zoals HIV, moeten er echter twee dingen aanwezig zijn en met elkaar in aanraking komen: ... de een ‘poort’ en een ‘vloeistof’.

WIST JE DAT

holebi-jongerengroep “Liever Spruitjes” uit Aalst/Dendermonde zijn naam dankt aan een tegenreactie op de homo-onvriendelijke politica Alexandra Colen? De slogan werd: ‘Liever spruitjes dan Colen’!

54

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

Elk slijmvlies in het lichaam kan een ‘poort’ zijn. De vagina, de aars, de mond (overgang naar keel) en de penis (eikel, plasgaatje) zijn enkele voorbeelden van ‘poorten’. Elk lichaamsdeel dat zeer pijnlijk is wanneer je er met een tandenstoker in zou prikken, is een slijmvlies. Doe de test ­uiteraard niet écht! Beeld het je gewoon even in, en dan zal je snel kunnen inschatten of het al dan niet pijnlijk is.

Qua ‘vloeistof’ is het uitkijken voor bloed (menstruatie, kleine wondjes in de mond, vagina of aars), sperma, voorvocht, vaginaal vocht en etter.

Het is niet waar dat een soa kan overdragen worden via zweet, moedermelk, urine of traanvocht. Als iemand je dat wil wijsmaken, weet dan dat dit fabeltjes zijn. Ook speeksel is voor de meeste soa’s onschadelijk, enkel hepatitis B en herpes kunnen via tongzoenen overgedragen worden.

Neuken (via vagina of aars), pijpen, likken van de aars en het likken van de vagina houden dus een risico op soa’s in. Indien een persoon verschillende of wisselende seksuele partners heeft, zijn de veilig vrijen-tips vanaf deel 3.3 best goed in zijn/haar oren te knopen. Ook bij (korte) opeenvolgende monogame relaties, is alertheid niet overbodig. Wie weet is het condoom in die (korte) relaties wel te snel achterwege gelaten?

We hebben het nu vooral over seks gehad maar soa’s gluren niet alleen om het hoekje tijdens het vrijen. Ook in andere situaties kunnen soa’s ­overgedragen worden: gezamenlijk gebruik van naalden bij druggebruik (hiv, hepatitis B, ­hepatitis C) zwangerschap/bevalling: moeder kan soa overdragen op haar kind gezamenlijk gebruik van handdoeken (genitale wratten, schaamluizen, schurft) slapen in beddengoed van besmet persoon (schurft en schaamluizen) bloedtransfusie in het buitenland (niet in België) met besmet bloed (hiv, hepatitis B, hepatitis C)

3.3. Boy/girl meets boy/girl: sta jij paraat?

Daar staat ze dan…, vlakbij hem/haar. Ze kijken elkaar diep in de ogen: de spanning is te snijden en de hormonen slaan tilt! Hoe gaan ze nu ­precies aan de slag als ze veilig willen rollebollen? Even douchen, een muntje in de mond nemen, tanden poetsen,...? Goed geprobeerd, maar dit zijn ­allemaal mythes: deze middeltjes beschermen op geen enkel moment ­tegen soa’s! Wat helpt dan wel bij hetero’s en holebi’s? Kom het te weten zodat jij hierover jongeren kan informeren.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

55

Nicht:

Benaming voor een homoman, soms gebruikt als scheldwoord, soms als positieve benaming.

A. Don’t be silly, put a condom on your willy!

Een verstandige tactiek is het grijpen naar een condoom. Een condoom geeft immers (volledige onthouding even buiten beschouwing gelaten) de grootste garantie op een veilige stoeipartij! Condooms ter beschikking stellen in je jeugdhuis, in de jeugdbeweging of op kamp is dus niet overbodig. Meestal is vrijen niet toegelaten op die plaatsen maar geef toe: helemaal zeker ben je niet. Dus als de jongeren het doen, doen ze het best veilig! Een zweer of wratje kan wel door de mazen van het net glippen als het onvoldoende is afgedekt door het condoom. Uiteraard is een goed gebruik van het condoom belangrijk om veilig te vrijen. Enkele tips vóór gebruik die handig zijn voor de jongens en meisjes in jouw werking: Gebruik altijd condooms van goede kwaliteit: ze zijn te herkennen aan het ‘CE – label’ op de verpakking (Europese kwaliteitsnorm).

Deze condooms zijn zowel bruikbaar voor neuken via de vagina als voor neuken via de aars. Sterkere condooms zijn voor anaal contact dus niet nodig als ze op de juiste manier gebruikt worden.

Condooms zijn te vinden bij apothekers, supermarkten, Body Shop, ­homosauna’s, seksshops, postorderbedrijven, internet en bij Wel Jong Niet Hetero (zie deel 4).

Bewaar condooms op kamertemperatuur!

Condooms worden best niet langer dan een paar weken bewaard in de portefeuille: door de wrijving kunnen ze schade oplopen. ­Gebruik het condoom dan ook niet als die al lang in de portefeuille zit, zelfs als die er op het eerste zicht nog goed uit ziet.

Let voor gebruik op de vervaldatum van het condoom. Is die gepasseerd? Gooi het condoom dan weg en pak een gloednieuwe!

“Homoseksualiteit is een niet goed ontwikkelde vorm van menselijke seksualiteit en is niet logisch. Holebi’s kennen een probleem in hun normale psychologische ontwikkeling en dat maakt hen abnormaal.”

(Télé Moustique, 4 april 2007, Naamse bisschop Léonard)

56

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

HET 2-WALLETJESSPEL Leden vanaf 14 jaar 8 – 20 60 minuten (met nabespreking) Voorzie een voldoende ruim lokaal of een open ruimte buiten.

Soort Ludiek spel + nabespreking Materiaal · Mellow cakes (voorzie voldoende!) · Plastic bordjes · Chronometer · Materiaal voor het kringgesprek Doel · De leden breken het ijs, voelen zich goed bij het thema. · Het thema ‘biseksualiteit’ wordt gerelativeerd en opengebroken d.m.v. humor. ­ · De leden zijn actief bezig rond het thema ‘biseksualiteit’. · De leden krijgen de kans om hun persoonlijke mening te uiten. · De leden denken na over de mening van anderen en hebben er respect voor. ­ · De leden krijgen correcte informatie via de begeleider tijdens de discussie. · Er is, voor de leden/leiders, ruimte om bijkomende vragen te stellen. ­ Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

Uitleg:

Rond biseksuele jongens en meisjes bestaan heel wat voor­ oordelen, bijvoorbeeld: ze zijn eeuwige twijfelaars, ze eten van 2 walletjes,... In dit spel ontkrachten we deze vooroordelen door er even de spot mee te drijven! De spelers worden in 2 gelijke teams verdeeld. Elk team neemt zoals een treintje plaats achter de korte zijde van een rij tafels. Er zijn 2 van zo’n rijen die parallel staan ten opzichte van elkaar. Op deze tafels staan op zekere afstand van elkaar verschillende borden met mellow cakes. Deze 2 rijen tafels staan symbool voor de ‘twee walletjes’ waarvan sprake is in het vooroordeel.

De twee teams nemen het nu tegen elkaar op! Ze moeten om ter snelst een zigzagparcours afleggen. Van elk team vertrekt er tegelijkertijd een speler. De speler eet een mellow cake van het ­ eerste bord aan zijn/haar ‘walletje’. Hierna steekt de speler zigzag over naar het andere ‘walletje’ (rij tafels) waar hij/zij een

HET 2-WALLETJESSPEL

Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein

andere mellow cake eet. Hierna steekt de speler weer over naar zijn eigen ‘walletje’) (rij tafels). Het aantal keren oversteken hangt af van het aantal borden dat men plaatst. Als de spelers aan het einde van hun parcours komen, moet hun mond leeg zijn vooraleer de volgende van hun team aan het parcours mag starten.

Het team dat de meeste mellow cakes op deze manier opeet in 10 minuten wint het “2-walletjesspel”!

HET 2-WALLETJESSPEL

We raden aan om het thema van ‘biseksualiteit’ nadien ook wat inhoudelijk uit te werken om dit spel te kaderen. Je kan hier probleemloos een nabespreking aan koppelen aan de hand van vragen of stellingen (zie deel 6.2. en 6.3.). Om dit onderdeel wat op te fleuren kan je gebruik maken van één van onze methodieken voor een kringgesprek (zie methodiek ‘Babbelbox’).

Oké, het huiswerk is klaar en het voorspel is ondertussen ook al achter de rug: tijd voor actie! Hier alvast het actieplan om van jouw leden veilige Casanova’s te maken: Openen van verpakking: let op met tanden en scherpe nagels.

Condoom aantrekken: een condoom heeft vooraan een reservoir om het sperma op te vangen. Knijp dit dicht met de vingers zodat hier geen lucht in komt. Het condoom kan dan op de eikel geplaatst worden en met de andere hand afgerold worden. Dit lijkt hinderlijk maar door de partner hierbij te betrekken kan het een spannend tussendoortje worden!

Glijmiddel: om te vermijden dat een condoom scheurt wordt er best glijmiddel gebruikt. Hierdoor blijft het vrijen ook aangenaam voor beide partners. Enkel glijmiddel op basis van water of siliconen is veilig. Het glijmiddel wordt aangebracht op het condoom én in de vagina/aars van de partner. Goede glijmiddelen zijn: Wet Stuff, KYelly, Sensilube, Hot Rubber Lubricant, Durex Lubricating Jelly, ­Erotikum en Eros. Vaseline of olie zijn uit den boze! Leg een ­condoom maar eens 10 minuten in een glas olie, er zal niets meer van over blijven.

Bij lang neuken wordt de kans groter dat het condoom scheurt.

Het is dus aangeraden om na een kwartier een nieuw condoom te nemen én extra glijmiddel. Voor alle condooms geldt: slechts voor één ­seksuele handeling gebruiken. Eerst oraal, dan vaginaal/ anaal? Gebruik dan een verse condoom!

Condoom uittrekken: de penis moet na het klaarkomen terug­ ge­trokken worden vóór die slap wordt. Het condoom wordt vast­ gehouden bij het terugtrekken zodat het niet verloren geraakt. ­Nadien wordt er een knoop in gelegd en in de vuilnisbak geworpen.

Geen vuiltje aan de lucht, een makkie, alles rozengeur en maneschijn! En plots gebeurt het...: het condoom scheurt of glijdt af! Wat nu gedaan?

Geen paniek, als men wil verder vrijen, neemt men gewoon een nieuw condoom. Indien het condoom in de aars of vagina is afgegleden en men er niet met de vingers bij kan, is het best om te wachten tot het vanzelf (via WC) naar buiten komt of gewoon even langs te gaan bij een dokter.

Andere creatieve pogingen zorgen ervoor dat het condoom nog verder naar binnen wordt gewerkt. In zo’n situatie laat men zich achteraf best wel testen op hiv om alle onzekerheid weg te nemen.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

59

Indien de partner seropositief is kan men een PEP-kuur overwegen. PEP is een spoedbehandeling nadat een risico op hiv is gelopen. Met deze kuur moet men binnen 72 uur na het condoomongeluk beginnen. PEP is geen kleinigheid want de kuur bestaat uit een maand lang hiv-medicijnen ­slikken, vaak met ernstige bijwerkingen. Het is dus geen alternatief voor veilig vrijen maar een paardenmiddel bij een hoog risico op hiv-infectie.

B. Girls just wanna have fun Wat met meisjes die het met meisjes doen? Lesbische en bi-meisjes zijn de geluksvogels voor wat ‘veilig vrijen’ betreft. Seks tussen vrouwen is immers vrij veilig. Om een gezonde meid te blijven zijn er slechts enkele regeltjes om in het achterhoofd te houden: Bij open wondjes aan de vinger kunnen ze beter niet in de vagina ­gestopt worden. Bloed en vaginaal vocht kunnen immers een soa bevatten. Een speeltje of de tong kunnen dan een alternatief zijn.

Bij het likken van de vagina wordt best vermeden om menstruatiebloed in de mond te krijgen wanneer men aften, zweertjes of koortsblaasjes heeft.

Wanneer beide meisjes gebruik maken van eenzelfde speeltje (­bijvoorbeeld: een dildo), moet het speeltje proper gemaakt ­worden vóór gebruik door de andere persoon. Een condoom om het speeltje kan ook soelaas brengen.

Open wondjes (aan de vingers, mond, schaamstreek) kunnen ­bedekt worden met een waterdichte pleister of een beflapje (ook wel ‘liklapje’ genoemd). Dit is een latex lapje dat men over de ­vagina legt bij het likken als bescherming tegen hiv en andere soa’s. Een opengeknipte condoom is ook prima.

60

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

C. Sex, drugs & rock ‘n roll Laten we met de deur in huis vallen: druggebruik en veilig vrijen gaan niet hand in hand! Het effect van drugs op iemands (seksueel) gedrag en denkwijze is heel erg onvoorspelbaar (afhankelijk van persoon, situatie en soort drugs). Het inschattingsvermogen en verantwoordelijkheidsgevoel worden aangetast en dat belooft weinig goeds als het aankomt op veilig vrijen.

Indien jongeren uit je werking toch voor deze combinatie gaan, geef hen dan de goede raad om zich vooraf goed te informeren en te ­weten wat drugs met hen doet. Goede objectieve informatiebronnen zijn: www.partyandplay.nl en www.mannenseks.be. Voor meer informatie over drugs en de combinatie met veilig vrijen kan je bellen naar de ­Druglijn (078/15.10.20).

D. Check, check & check!

De tips, weetjes, info,... die je in dit deel kreeg voorgeschoteld zijn zeer handig om te gebruiken bij een activiteit rond seksualiteit en veilig ­vrijen.

De info is zowel voor hetero’s als holebi’s van toepassing, ideaal dus! Praat met de jongeren zeker ook over seks met verschillende mensen. Dit is­ ­realiteit tijdens de puberteit en dan is het best om dit ook ter sprake te brengen. Jongeren met meerdere seksuele partners doen best jaarlijks een soa check up bij de (huis)arts. Vinden holebileden het moeilijk om bij de eigen huisarts langs te gaan, dan kan er bij de Holebifoon (09/239.26.26) zeker een holebivriendelijke arts in de buurt gevonden worden.

Zo’n soa check up is ook aan te raden wanneer men er samen met de partner voor kiest om het condoom weg te laten in de relatie. Hierover vooraf praten is een goede zaak omdat een vaste relatie geen ­garantie is op een soa-vrij seksleven. Een partner kan immers ook met andere ­jongens/ meisjes het bed delen. Het is goed om dit dus durven te be­spreken en af­ spraken te maken. Zo kan er bijvoorbeeld afgesproken worden dat er met de partner geen condoom gebruikt wordt, met andere jongens/meisjes wel.

Ziezo, een hele brok informatie! Nu zou het moeten lukken om WIST JE DAT de jongeren in je werking info te geven zodat zij hun hor… monen keer op keer én verstandig uit de bol kunnen laten er ook gaan. Toch nog een vraag? Neem dan zeker contact op holebisenioren met Sensoa en/of de Veilig Vrijen - lijn (zie deel 5). an?

besta

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

61

POINT OF VIEW Leden en leiders vanaf 16 jaar 8 – 20 45 – 60 minuten Voorzie een locatie met een goede akoestiek, indien je dit buiten wil laten doorgaan zoek je best een rustig plekje op. Afhankelijk van de werkwijze die je gebruikt zijn er extra vereisten. Die staan genoteerd bij de ‘uitleg’.

Soort Stellingenspel Materiaal · Kaartjes met stellingen · Ballonnen (eventueel) · Flappen (eventueel) · Alcoholstiften/balpennen (eventueel) · Plakband (eventueel) · Ping pong-balletje (eventueel) · Flessen frisdrank (eventueel) · Rietjes (eventueel) · Etiketten (eventueel) Doel · De leden/leiders krijgen de kans om hun persoonlijke mening te uiten. ­ · De leden/leiders denken na over de mening van anderen en hebben er respect voor. · De leden/leiders krijgen correcte informatie via de begeleider tijdens de discussie. · Er is, voor de leden/leiders, ruimte om bijkomende vragen te stellen. ­ Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

POINT OF VIEUW

Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein

Uitleg:

In deze methodiek kan je werken met stellingen uit de lijst die je terug vindt onder deel 6.3. Deze vragenlijst is opgedeeld volgens subthema’s. Je hoeft ze heus niet allemaal te gebruiken, selecteer de stellingen die je het meest interessant lijken om ­ rond te werken in dit stellingenspel.

Om een stellingenspel in goede banen te leiden hou je best rekening met volgende vuistregels: ­ · Zie er op toe dat iedereen de kans krijgt om iets te zeggen, probeer dus ook de ‘stilleren’ te motiveren. · Indien iemand aan het woord is, zie er dan op toe dat hij/zij de argumentatie kan afmaken. · Wees echter waakzaam voor ‘eeuwige praters’. Iedereen heeft het recht om uit te praten, maar sommige jongeren mag je

echt onderbreken indien hun argumentatie geen meerwaarde meer vormt voor de discussie (bijvoorbeeld bij herhaling). Hou de bespreking van een stelling ook relatief kort. 5 à 10 minuten ­ per stelling zou moeten volstaan. · Zorg dat er een respectvolle sfeer heerst. Vijandigheden, s­ potten met elkaar, schelden,... heeft niets met een ­ stellingenspel te maken. · Je laat bij de bespreking van de stelling best eerst de minderheid aan het woord, daarna kunnen de anderen hierop inpikken.

Hieronder geven we enkele kleine methodieken weer die je kan gebruiken om de discussie te structureren: ­

· Prik de ballon!

Alle stellingen worden in opgeblazen ballonnen gestoken. De spelers staan recht in een kring rond de stapel ballonnen. Om de beurt neemt één speler een ballon op en heeft hij/zij de opdracht om met de ballon uit de kring te geraken zonder dat ­ die ontploft. Wanneer dit lukt of wanneer een groepslid de ballon kan prikken, wordt de stelling uit de ballon gehaald.

Hier kan dan een interessante discussie uit voortvloeien. Deze methodiek is uiterst geschikt voor een heel actieve groep. Je ­ zorgt er best voor dat je lokaal voldoende ruim is zodat je niet het risico loopt op kwetsuren. · Muurdiscussie: Aan de verschillende muren van het lokaal hang je flappen met daarop telkens een stelling. De spelers krijgen een 15-tal minuten om hun mening op elke flap te noteren. Ze mogen ook al ­ schriftelijk reageren op elkaar. Nadien kunnen de flappen in groep mondeling nabesproken worden. Hou hierbij dus rekening dat je een lokaal hebt waar het toegelaten is om flappen aan de muren te kleven. · Ping pong-duel: Deze methodiek kan je herhalen bij elke stelling die je aan bod wil laten komen. Vóór de stelling in de groep wordt ­ gegooid, gaan alle spelers in een cirkel op hun buik liggen met de gezichten naar het midden. Ze strekken hun armen voor zich uit ­

PIM PAM POINT OFPOT(TER) VIEUW

· Kies een kant: Dit is de klassieker onder de stellingenspelen. De ruimte wordt in 2 delen verdeeld. De ene zijde is de ‘akkoord’-zijde, de ­ andere de ‘niet akkoord’-zijde. Er is geen derde mogelijkheid. Wanneer de begeleider een stelling voorleest, denken de spelers hier even over na en kiezen een kant. Vervolgens laat de ­ begeleider beide kanten aan het woord, beginnende met de kleinste groep.

zodat ze de handen van de ander kunnen vastgrijpen. Dan wordt er een pingpong-balletje in het midden gegooid. De ­ spelers moeten het balletje bij een andere speler zien te krijgen door ­ het balletje in die richting te blazen. Wanneer het balletje helemaal bij één iemand terecht is gekomen, is het aan deze ­ speler om de stelling voor te lezen en als eerste zijn/haar mening te formuleren. De anderen pikken hier vervolgens op in. ­ Zorg bij deze werkvorm voor een vlakke ondergrond en een lokaal dat voldoende ruim is!

POINT OF VIEUW

· Opiniezuipfestijn: Een stellingenspel kan soms al eens dorstig verlopen. Deze m­ ethodiek laat je nooit droog staan! Er worden een aantal p­ lastic flessen frisdrank voorzien mét inhoud. De etiketten met reclame moeten zorgvuldig verwijderd worden zodat je ‘naakte’ flessen krijgt. Je kan dan enkele stellingen schrijven op de kleefzijde van blanco etiketten. Schrijf de stellingen groot genoeg zodat ze leesbaar zijn. De blanco etiketten worden dan gekleefd op de fles(sen). Om beurten mogen de spelers met een rietje komen drinken aan één van de flessen totdat een ­ stelling zichtbaar wordt. Deze stelling wordt voorgelezen en besproken.

Daarna mag de volgende zijn dorst komen lessen!

DEEL 4: WELKOM IN HOLEBILAND! Je komt ze tegen bij de bakker, aan de toog in je jeugdhuis, op de fuif van je lokale jeugdbeweging, aan de overkant van de straat en naast je in het vliegtuig. Holebi’s kom je overal tegen! Toch hebben veel holebi-jongeren daarnaast ook nood aan een eigen wereldje van verenigingen, activiteiten, boeken, films en discotheken die zich specifiek richten op hen. Hier kunnen ze dan helemaal zichzelf zijn en ontmoeten ze andere holebi’s.

Wat mag jij je hierbij voorstellen en waarom hebben holebi’s hier nood aan? Open de poorten van holebiland en wees welgekomen!

4.1. Holebi’s in beweging Aan het einde van de 19de eeuw werd de eerste holebi-organisatie op­gericht in Berlijn. Meteen goed voor meer dan 100.000 leden én het startpunt van een echte ‘holebibeweging’ (geheel van verenigingen) in verschillende landen, zo ook in België. De ‘holebibeweging’ is dus al een oudje maar heeft ook al vele gezichten gekend.

In 1969 braken er rellen uit in New York toen bezoekers van de homobar ‘Stonewall Inn’ zich verzetten tegen politiegeweld. Hierdoor werd de ­holebibeweging in vele landen erg strijdvaardig. Met de Tweede ­Feministische Golf in de jaren ’70 werd dit nog aangewakkerd want plots ­begonnen lesbische vrouwen zich ook te verenigen. Er volgden enkele decennia waarin holebi(-jongeren)verenigingen streden voor gelijke rechten en tegen ­discriminatie.

Tegenwoordig heeft de ‘holebibeweging’ in België een vriendelijk gezicht.

Tijdens de afgelopen 5 jaren is de ‘holebibeweging’ immers erg betrokken geweest bij het beleid van de overheid waardoor er een antidiscriminatiewet is gekomen, samen met enkele belangrijke rechten (trouwen, ­adoptie).

Outen:

Aan anderen vertellen dat je holebi bent, noemen we “uit de kast komen” of in het Engels “coming out (of the closet)”. Soms gebeurt het echter dat een ­persoon, al dan niet met toestemming, aan anderen verteld dat iemand holebi is. In dat geval spreken we van ‘outen’. Een bekend voorbeeld is het tijdschrift ‘ZiZo’ dat in de jaren ’90 beweerde dat de boysband ‘Get Ready’ bestond uit holebi’s. Dit bleek later juiste informatie te zijn, toch heeft het maandblad hier een schadevergoeding voor moeten betalen.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

65

De ‘holebibeweging’ staat dus niet langer op de barricades maar werkt momenteel constructief samen met de overheid.

Hierdoor zijn de holebi-jongerenwerkingen meer geëvolueerd naar ‘jeugdwerk’ in plaats van ‘actiegroep’ of ‘welzijnswerk’.

A. Wel Jong Niet Hetero (WJNH) Wel Jong Niet Hetero (WJNH) is een landelijke jeugdorganisatie (zoals ­Chiro Nationaal, Scouts en Gidsen Vlaanderen, KLJ, Jeugd Rode Kruis,...) die de spreekbuis is voor holebi-jongeren. WJNH zorgt ervoor dat holebi’s een stem krijgen binnen het jeugdwerk. De organisatie bestaat al sinds 1994 en is sinds 2003 erkend als landelijk jeugdwerk door de Vlaamse ­overheid.

De kerntaak van WJNH is aan holebi-jongeren de mogelijkheid bieden om informatie op te vragen, andere holebi’s te leren kennen, plezier te maken of hun persoonlijk verhaal kwijt te kunnen. Zo zijn er tal van activiteiten (weekends, forummeetings, ­fuiven, trefdagen, een Min 19-kamp,...) die door Wel Jong Niet Hetero worden georganiseerd over heel Vlaanderen en Brussel. Qua informatie kunnen ­holebi-jongeren de zakboekjes ‘meisje-meisje’ en/of ‘jongen-jongen’, flyers en affiches gratis ­bestellen (via het ­invulformulier op www.weljongniethetero.be). Je kan ook condooms op een discrete manier én aan lage prijs aankopen. Niet-holebi’s kunnen bij WJNH informatie opvragen voor hun vrienden, een werkje voor school, een activiteit in de jeugdbeweging. Regelmatig wordt er ook een sensibiliseringsactie voor hen op touw gezet zoals ‘Zit mijn haar goed?’, het festivalproject op Rock Werchter en Pukkelpop.

Om al die dingen te verwezenlijken werkt Wel Jong Niet Hetero met vier personeelsleden, een honderdtal vrijwilligers én met lokale holebi-jongerengroepen (of ‘lokale afdelingen’). Begin 2007 waren dat er zo’n 17 verspreid over Vlaanderen en Brussel. Verder is er ook een

Hoe weet je dat er een homo bij je heeft ingebroken?

Al je goede spullen zijn weg en de rest is stijlvol opnieuw ingericht!

66

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

sterke samenwerking met de Holebifederatie, Sensoa en de Roze Huizen (zie deel 5). Dus ben je holebi of niet-holebi en zit je met een vraag rond het ­thema? Neem dan gerust contact op met Wel Jong Niet Hetero (zie deel 5 voor ­contactgegevens)!

Misschien wist je dit al maar Wel Jong Niet Hetero organiseert ook (kader)vorming voor de eigen lokale/landelijke vrijwilligers én voor het jeugdwerk. Wil je de leiders van je jeugdvereniging of de leden een ­vorming aanbieden rond de holebithematiek? Dat kan! Neem even ­contact op met ‘Wel Jong Niet Hetero’ voor een actueel aanbod. Er is alvast de ­mogelijkheid om het thema in totaliteit te benaderen, als ook in te zoomen op het ‘onthaalgesprek’ of het ‘holebilandschap’. Voor meer info hierover kan je terecht bij info@weljongniethetero.be.

B. Holebi-jongerengroepen Een jeugdbeweging en/of jeugdhuis kennen jullie, maar wat is nu zo’n ­holebi-jongerengroep? Wel, holebi-jongerengroepen zijn verenigingen voor en door holebi’s jonger dan 26 jaar (sommige groepen gaan tot 30 jaar). Momenteel zijn er in Vlaanderen en Brussel een 20-tal van deze ­verenigingen voor en door holebi’s, jonger dan 26 of 30 jaar. De meeste van deze organisaties zijn aangesloten bij Wel Jong Niet Hetero (WJNH).

In holebi-jongerengroepen ontmoeten holebi-jongeren leeftijdsgenoten die niet hetero zijn. Zo’n vereniging is eigenlijk een heel diverse groep. Het doet er niet toe of men het moeilijk heeft met zijn/haar holebi-zijn of het juist van de daken wil schreeuwen dat men holebi is: Iedereen is welkom!

Zowel de bi-jongen die het nog aan niemand verteld heeft als het meisje dat al een relatie heeft met een ander meisje… Kortom: holebi-jongeren kunnen er vooral zichzelf zijn!

Holebi-jongerengroepen staan symbool voor: vrienden/vriendinnen, plezier, een ­rustige babbel en informatie. Ze organiseren dan ook regelmatig activiteiten en/of een ­jongerencafé. Afwisselend zijn er ontspannende, culturele, vormende en informatieve ­activiteiten. Zo kan men met een holebi-jongerengroep naar de film, sporten, op dropping, op café,

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

67

REGENBOOGSPEL

REGENBOOGSPEL

Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein Soort Materiaal

Leden en leiders vanaf 16 jaar 8 – 20 100 - 120 minuten Geen specifieke vereisten Informatief spel · Gekleurd papier (rood, oranje, geel, groen, blauw, paars, wit) · Plakband · Alcoholstift · 4 pionnen · 1 dobbelsteen · Kaartjes met stellingen · Kaartjes met quizvragen · Papieren · Stiften, kleurpotloden, balpennen · Kaartjes met getuigenissen · Foto’s/cartoons · Afbeeldingen van symbolen Doel · De leden/leiders krijgen correcte informatie via de begeleider tijdens de discussie. · De leden/leiders krijgen de kans om hun persoonlijke mening te uiten. · De leden/leiders denken na over de mening van anderen en hebben er respect voor. · De leden/leiders kunnen zich inleven in de gevoelswereld van een (ontdekkende) holebijongere. · De leden/leiders zijn actief bezig rond het thema ‘holebi’s’. · Het thema ‘holebi’s’ wordt opengebroken en gerelativeerd d.m.v. humor en spel.

Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

Uitleg:

Het ‘Regenboogspel’ is een ganzenbordspel. Het ganzenbord kan je eenvoudig maken met behulp van vierkantjes gekleurd papier die willekeurig aan elkaar gekleefd worden. Het is de bedoeling dat het ganzenbord uit 7 kleuren bestaat: de 6 kleuren van de regenboog en een neutrale kleur (wit, grijs, zwart). De 6 ­ ­ kleuren van de regenboog verwijzen naar de regenboogvlag, één van de bekendste symbolen binnen de holebi-beweging. Je voorziet ook 4 pionnen en een dobbelsteen.

Het ganzenbordspel wordt best gespeeld in 4 groepjes, elk met zijn eigen pion. Om te beslissen wie mag beginnen, gooit iedere groep met de dobbelsteen. De hoogste score mag beginnen, er wordt verder gewerkt in wijzerzin. Elk groepje legt met zijn pion een ­ parcours af langs de kleurrijke vakjes tot aan de finish. Elke kleur staat voor een aparte categorie: stellingen (rood), quiz (oranje), doe-opdrachten (geel), getuigenissen (groen), foto’s (blauw), symbolen (paars). De vakjes met de neutrale kleur zijn speciale vakjes met vermeldingen: ‘beurt overslaan’, ‘3 plaatsen terug’, ‘gooi nog een keer’, 2 plaatsen vooruit’,... Voor elke categorie geven we een 6-tal suggesties. Na het lezen van de werk­ map heb je misschien zelf nog enkele ideeën qua stellingen, quiz­ vragen, doe-opdrachten, getuigenissen, foto’s of symbolen? Aarzel niet om ze in het spel te stoppen! · Stellingen: Voor deze categorie kan je putten uit de stellingen die je terug vindt onder deel 6.3.

· Doe-opdrachten: o Maak een holebiversie van een bekend liedje! o Pas het logo van je eigen groep aan zodat het meer ‘holebiachtig’ is, en aangeeft dat je groep open staat voor holebi’s. o Maak een creatieve limerick! De beginzin wordt gegeven. Je hebt de keuze tussen: - Een stijlvolle lesbo uit Retie.

- Een stoere homo uit de Ardennen.

- Een bruingebakken bi uit Wachtebeke. o Pictionary: één speler van elk team probeert drie holebi­ gerelateerde zaken te tekenen. Aan het team om deze goed te raden. Indien het team daar niet in slaagt binnen 30 ­ seconden, krijgt het andere team één kans om een gokje te wagen. De begrippen zijn: ­ - Coming out - Holebifoon - Anale seks - Biseksualiteit - Wel Jong Niet Hetero - Stereotiepen o Hints: één speler van elk team probeert twee vooroordelen rond holebiseksualiteit uit te beelden zonder iets te zeggen of een

REGENBOOGSPEL

· Quizvragen: In de methodiek ‘Roze Quiz’ vind je heel wat quizvragen terug die je in dit onderdeel kan verwerken. Geef zeker meer uitleg (terug te vinden in deze werkmap) bij de juiste antwoorden zodat de quiz ook wat inhoud brengt.

geluid te maken. Hij/zij mag gebruik maken van de regels uit het tv-spel ‘Hints’ (bijvoorbeeld: ‘klinkt als’ kan uitgebeeld worden door even te trekken aan je oorlel). Aan het team om het goed te raden. Indien het team daar niet in slaagt binnen 60 seconden, krijgt het andere team één kans om een gokje te wagen. De vooroordelen moeten correct en volledig verwoord zijn. De vooroordelen zijn: - Homo’s hebben pluimen in hun gat.

- Bi’s eten van twee walletjes.

- Lesbiennes hebben een kort kapsel.

- Holebi’s zijn artistiek aangelegd. o Zin doorfluisteren: beide teams krijgen dezelfde zin door­ gefluisterd. De spelleider start bij de eerste speler van elk team. De zin mag dan slechts één maal doorgefluisterd worden naar de volgende speler. Het team wiens zin het meest lijkt op de originele zin, heeft gewonnen. De zin is: “Enkele homofobe heterojongeren uit de hogeschool van Hoboken huppelden als hongerige honden langs het heterogene groepje holebi’s en vuurden vlammende verwijten.” o Liedje neuriën: elk team vaardigt een speler af die enkele typische holebinummers neuriet (of op een kazou blaast). De nummers staan op kaartjes genoteerd die de spelleider laat lezen aan de speler. De nummers komen uit de “Homo Top 100” die elk jaar wordt samengesteld. Je kan de lijst raadplegen op www.homotop100.be.

REGENBOOGSPEL

Bij elke doe-opdracht kan je een korte nabespreking houden.

Elke doe-opdracht raakt wel een aantal thema’s aan waarrond er vragen en/of stellingen zijn terug te vinden onder deel 6.2. en ­ 6.3. ­ Selecteer dus zeker een aantal vragen en/of stellingen die je vindt passen bij elke doe-opdracht. Zo wordt dit onderdeel inhoudelijk wat meer uitgewerkt. ­ · Getuigenissen: o Coming out: “Mijn eerste coming out was op een zaterdagavond, in een café op de Oude Markt in Leuven. Een goede vriend van mij vroeg wat ik dacht van het meisje aan de bar. Ik zei dat ik de kelner veel leuker vond. Shock. Ongeloof. Hij wist eerst niet wat te zeggen. Maar toch gaan we nog elke week samen pinten pakken.” o Holebi in jeugdwerk: “Ik zit in een vrij hechte scoutsgroep in een klein dorpje.

We kennen elkaar al superlang en zijn allemaal goede vrienden. Het nadeel hiervan is dan ook dat al mijn vrienden bij diezelfde scouts zijn. Enkele jaren geleden was er een roos kenteken bij de Scouts en de reactie van mijn vrienden was: “Waarschijnlijk wil het verbond een signaal uitsturen waardoor

die vuile homo’s straks nog denken dat ze hier welkom zijn!”.

Ik vrees nu dat mijn scoutsgroep een beetje homofoob is. Ik durf niemand vertellen dat ik homo ben.” o Biseksualiteit: “Ik werd verliefd op Fatima in mijn klas, een schat van een meisje. Maar ik besefte ook dat ik eerder al verliefd was geweest op jongens. Eigenlijk voelde dat voor mezelf als iets heel gewoons aan. Ik noemde mezelf al gauw ‘bi’. Dat vond ik duidelijk voor mezelf en voor mijn vrienden”. o Seksualiteit: “Vroeger dacht ik dat ik nooit zou neuken en zeker niet geneukt zou worden. Aan elkaars kont zitten, leek me eerlijk ­ gezegd nogal vies. Stom eigenlijk, want waarom zou een kont vies zijn en een penis niet? Sinds enkele maanden heb ik een toffe vriend leren kennen die me leerde een condoom te ge­ bruiken en lekker te vrijen. Nu vind ik het super!” o Trouwen: “Tijdens de zomer zijn we samen gaan rondtrekken in het ­ noorden van Zweden. Op een warme avond bij schemering (we hadden net ons tentje opgezet) vroeg Roel aan me of ik wilde trouwen!

Ik had het totaal niet verwacht maar was er meteen voor te vinden. Veel koppels zien trouwen tegenwoordig als ouderwets maar ik droomde er al lang van. Voor holebi’s is dat toch anders, denk ik. We konden wel dromen van trouwen, maar de ­ wet liet het niet toe tot 2003.”

· Foto’s/cartoons: Foto’s of cartoons zijn altijd tof als visueel element in een spel omdat ze symbool kunnen staan voor een bepaald thema waar je rond kan werken. We geven enkele suggesties mee van thema’s waar rond je foto’s kan zoeken op het internet. Je vindt ze beslist door een term in te tikken op ‘Google’ en te zoeken naar afbeeldingen. Deze foto kan je dan gebruiken in het Regenboogspel. Gebruik hier zeker je creativiteit in! o Thema ‘Beeldvorming in de media’: een foto van de tv-serie “Queer as folk” o Thema ‘Vooroordelen’: een foto van een verwijfde homo of een stoere lesbienne o Thema ‘Trouwen’: een foto van een huwelijk (tussen 2 vrouwen en/of 2 mannen)

REGENBOOGSPEL

Bij elke getuigenis kan je een korte nabespreking houden. Elke getuigenis raakt wel een thema aan waarrond er vragen en/of stellingen zijn terug te vinden onder deel 6.2. en 6.3. Selecteer ­ dus zeker een aantal vragen en/of stellingen die je vindt passen bij elke getuigenis. Zo wordt dit onderdeel inhoudelijk wat meer uitgewerkt.

o Thema ‘Adoptie’: een foto van ouders (2 mama’s en/of 2 papa’s) met een kindje o Thema ‘Coming Out’: een foto van een bekende holebipersoon Bij elke foto kan je een korte nabespreking houden. Elke foto raakt wel een aantal thema’s aan waarrond er vragen en/of ­ stellingen zijn terug te vinden onder deel 6.2. en 6.3. Selecteer dus zeker een aantal vragen en/of stellingen die je vindt passen bij elke foto. Zo wordt dit onderdeel inhoudelijk wat meer u ­it­ gewerkt. · Symbolen: Holebi’s hebben altijd al wat gehad met symbolen. Er zijn er dan ook een heleboel terug te vinden. Hieronder geven we een aantal suggesties. Deze symbolen kan je gemakkelijk vinden op het internet door het in te geven als zoekterm op ‘Google’ en te zoeken naar afbeeldingen. o Regenboogvlag o Roze driehoek o AIDS – lintje o logo WJNH o logo Holebifederatie

REGENBOOGSPEL

Bij elk symbool kan je een korte nabespreking houden door wat uitleg te geven bij elk symbool. Deze uitleg vind je terug onder deel 4. Zo wordt dit onderdeel inhoudelijk wat meer uitgewerkt.

Wil je wat extra vragen of stellingen hierbij stoppen? Kijk dan even naar deel 6.2. en 6.3., je vindt er beslist enkele vragen/ stellingen die bij de symbolen passen.

naar het toneel, op weekend, spaghetti eten, een stadsspel spelen… Iets serieuzer zijn de thema-­activiteiten: coming out (hoe vertel ik het thuis, op school, aan mijn ­vrienden); veilig vrijen; relaties; eerste stapjes in de ­holebiwereld; kinderwens; biseksualiteit; actualiteit; literatuur;… Een spetterende holebi-jongerenfuif van tijd tot tijd mag n­atuurlijk ook niet ontbreken: niet-holebi’s zijn telkens ook zeer welkom! ­Sommige ­jongerengroepen komen tijdens de week samen, andere groepen hebben uitsluitend activiteiten tijdens het weekend en sommige groepen wisselen gewoon af. De activiteiten zijn meestal g ­ emengd, al k ­ omen de meisjes en jongens soms apart s­ amen.

Holebi’s mogen nu trouwen, ze kunnen kinderen adopteren, mogen niet gediscrimineerd worden,... Zijn aparte verenigingen dan nog nodig? Wel, het is inderdaad zo dat holebi-jongerengroepen steeds minder en minder op straat hoeven te komen om te ijveren voor gelijke behandeling. Toch zijn deze groepen nog een noodzakelijke aanvulling op wat er al bestaat

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

73

Plan B:

‘Plan B’ is een team binnen Wel Jong Niet Hetero dat zich richt op holebi-jongeren van 24 jaar tot 30 jaar. Dit team organiseert voor deze doelgroep elk jaar een 12-tal socio-culturele activiteiten verspreid over Vlaanderen en Brussel.

Ook staat er jaarlijks een hip weekend op het menu. Een gelijkaardige werking is ‘Min 19’, met als doelgroep holebi-jongeren tot 19 jaar. Ook ‘Min 19’ organiseert een 12-tal activiteiten waaronder een weekend en een kamp. voor alle jongeren. Immers, jongeren die dezelfde vragen, interesses of achtergrond hebben zoeken elkaar graag op. Als ‘Star Wars’-fan zit je wellicht in een speciale fanclub en recreatief vissen doe je misschien ook bij een aparte vissersclub? Wel, zo zit dat ook bij holebi-jongeren: er is nog steeds de nood om andere holebi-jongeren te leren kennen. Bovendien hebben holebi-jongerengroepen, samen met WJNH, nog heel wat sensibiliserend werk te doen. Gelijke rechten zijn er al, maar verdraagzaamheid is nog een werk van lange adem!

Nu is het aan jou om te oordelen hoe verschillend holebi-jongeren­groepen zijn ten opzichte van een ‘gewone’ jeugdbeweging. Heb je zin om eens een activiteit of fuif samen te organiseren? Aarzel dan niet, wedden dat de holebi-jongerengroep bij jou in de buurt dit tof vindt? De contact­ gegevens van alle holebi-jongerengroepen vind je onder deel 5.

C. BLGP – Lesbiennedag In holebiland is elke dag een feest, maar een paar keer per jaar stijgt de ‘roze gekte’ tot een hoogtepunt want dan is het tijd voor de ‘BLGP’ en ‘Lesbiennedag’!

De ‘BLGP’ (ook wel bekend als ‘Roze Zaterdag’ of voluit: ‘­Belgian ­Lesbian and Gay Pride’) vindt plaats in hartje Brussel op een zaterdag in de maand mei. Op die dag komen ­holebi’s en holebi-organisaties (commercieel én niet-commercieel) op straat voor een massa-evenement. De ‘BLGP’ heeft een feestelijk, ­cultureel maar ook politiek kantje. De kernactiviteit van de dag is de luide en kleurrijke stoet die door het centrum van Brussel trekt.

Deze optocht gaat gepaard met een eisenplatform voor de overheid dat jaarlijks wordt aangepast. In de schaduw van deze stoet vinden er ook een politiek debat, een religieuze viering, een markt, muziekoptredens, een straatfestival en tal van fuiven plaats. De zaterdag van BLGP wordt voorafgegaan door een Regenboogweek: 5 feestdagen!

De ‘Lesbiennedag’ wordt ­georganiseerd door Folía, de landelijke ­werking

74

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

T DA

VR 73 ..

8 ol T de en ebit ein . de op lo 739 ext d 2 o d ” 0 va eze p v ) af (pa 06 an sc n g b d e 2 ha in re e ve sliss 007 fte a’s i ac le ng te m a tie ­o a r s? ntg ls g ugk ar w oo ev ch ol am el g de

JE

in

“H

W

IST

voor ­lesbische en biseksuele meisjes en ­vrouwen. Lesbiennedag kan men best ­samenvatten als een feestelijk ­festival met muzikale optredens, interessante ­lezingen, een politiek debat, comedy, dans, film en veel meer andere workshops en infostandjes. Iedereen is welkom, zelfs jongens en mannen. Het doel van ‘­Lesbiennedag’ is om de kwetsbare positie van ­lesbische en biseksuele meisjes en vrouwen in de ­samenleving én in de holebibeweging onder de aandacht te brengen.

D. Commerciële milieu Een holebi hoeft echt niet creatief te zijn om zijn/haar vrije tijd te vullen, er is altijd wel iets te doen. Misschien dat holebi’s in je eigen jongerenwerking niet meteen naar een holebi-jongerengroep willen maar wel het ‘­commerciële holebimilieu’ willen induiken? Discotheken, bars, ­sauna’s, darkrooms en datingwebsites,… Het is allemaal mogelijk! Meer info ­hierover is te verkrijgen bij de Holebifoon (09/238.26.26).

4.2. Media-(homo)-fiel

A. Boeken Holebi-jongeren blijken échte boekenwurmen te zijn als het op ­holebilectuur aankomt! Vaak is dit een eerste anonieme manier om meer over het ­thema te lezen, om in contact te komen met verhalen die aansluiten bij de eigen situatie of verhalen van andere holebi’s. Een volledig overzicht van holebilectuur is onbegonnen werk. Daarom beperken we ons hier tot de belangrijkste titels. Meer boeken, informatie en links kan je terugvinden via volgende website: www.holebifederatie.be/dossiers/basis/docs/d_holebitheek.pdf

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

75

76

JONGENS Titel

Auteur

Thema

De vijfde jongen

Jacques Brooijmans

Jeugdroman

Schijnbewegingen

Floortje Zwigtman

Jeugdroman

De watervalvogel

Luc van Tolhuyzen

Jeugdroman

De dagen van de bluegrass liefde

Eduard van de Vendel

Jeugdroman

Je moet dansen op mijn graf

Aidan Chambers

Jeugdroman

Kartonnen Dozen

Tom Lanoye

Roman

Het huis van mijn vader

Alex Verburg

Roman

Het hoofd op de buik

Willem Melchior

Roman

Bij afwezigheid van mannen

Philippe Besson

Roman

Het stille geweld van dromen

K. Sello Duiker

Roman

Mijn tweede huid

Erwin Mortier

Roman

In zee twee jongens

Jamie O’ Neill

Roman

Lieve Timo

Ellen Brodin

Roman

Ik heb een broer gehad

Håkan Lindquist

Roman

Gebr.

Ted van Lieshout

Roman

Tweesprong

Luc Broojmans

Roman

100 vragen over homoseksualiteit

Mariette Hermans en Veroon Vermeer

Coming out, relaties en seks

The Gay Man’s Kama Sutra

Terry Sanderson

Coming out, relaties en seks

Ultimate Gay Sex

Michael Thomas Ford Coming out, relaties en seks

Mijn geloof en mijn geluk

Imad el Kaka en Hatice Kurşun

Voor jonge moslims

Homo en moslim, hoe gaat dat samen? 1001 vragen over islam en homoseksualiteit

Omar Nahas

Voor jonge moslims

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

MEISJES Titel

Auteur

Thema

Mijn moeders zijn lesbisch en ik ben ook normaal Verliefd zijn is een ramp

Odiel Reef

Jeugdroman

Caja Cazemier

Jeugdroman

Marlow

Theo Engelsen

Jeugdroman

De bruiden van Branca

Diet Verschoor

Jeugdroman

Fluwelen begeerte

Sarah Waters

Roman

Passie

Jeanette Winterson

Roman

Ik was een samoerai

Marjolein Houweling

Roman

Geroerd

Emma Donoghue

Roman

Sputnikliefde

Haruki Murakami

Roman

Rugbyfruit Jungle

Rita Mae Brown

Roman

Fortuna, keizerin

Sara Ryan

Roman

De nomade

Christine Lafaille

Roman

Je moet kiezen Coralie

Susan De Boer

Roman

Kastanjes

Katrien Vervaele

Roman

Lesbische seks. Een praktisch handboek

Mirjam Hemker en Mariette Hermans

Meidenboek – Voor en door meiden die op meiden vallen

Esmée Burgersijk en Anne Klusman

Mijn geloof en mijn geluk

Imad el Kaka en Hatice Kurşun Omar Nahas

Lesbische relaties en seksualiteit Lesbische relaties en seksualiteit Voor jonge moslims Voor jonge moslims

Zij en haar

Dirk Bracke

Homo en moslim, hoe gaat dat samen? 1001 vragen over islam en homoseksualiteit

Jeugdroman

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

77

B. Films en tv-series Zap eens naar een willekeurige tv-zender of blader eens door de ­gemiddelde programmabrochure van je lokale bioscoop. Je zal vaak botsen op één of andere holebi(film). Holebi’s zijn meer en meer zichtbaar wat we natuurlijk enkel kunnen toejuichen. Je vindt hier een greep uit films en tv-series waar het thema aan bod komt. Misschien is een film wel de ideale manier om het thema bespreekbaar te maken. Meer films kan je terugvinden via volgende website: www.holebifederatie.be/dossiers/basis/docs/d_holebitheek.pdf

JONGENS

Beautiful Thing Get Real Presque Rien Krampack Happy Yossi & Jagger Brokeback Mountain Drôle de Felix T­ogether My own private Idaho Summerstorm Nowhere Un Ano Sin Crustacés & Coquillages Queer as Folk (tv – serie) Amor

MEISJES

Tipping the Velvet Boys don’t Cry When Night is Falling Better than Chocolate Lost and Delirious If F­ ucking Åmal But I’m a cheerleader Goldfish memory these Walls could Talk 2 My summer of love Benzina 101 Reykjavik Mijn zus Zahra The L – Word (tv – serie)

78

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

C. Magazines Zijn de holebi’s in je werking nog steeds niet suf gelezen met alle ­holebiboeken? Ziehier, een stapel holebitijdschriften uit Vlaanderen en Nederland die je hen kan aanraden:

Zizo • www.zizo-magazine.be • Jongens en meisjes Een magazine voor homo’s, lesbiennes en bi’s met veel aandacht voor politieke, maatschappelijke en culturele kwesties. Het geeft een weerspiegeling van wat er leeft in holebiland. Daarnaast vind je er ook een uitgebreide (fuif)kalender, adressen van holebiverenigingen en contactadvertenties in terug. Het tweemaandelijkse blad wordt uit­ gegeven door de Holebifederatie. Je kan het inkijken bij tal van holebiorganisaties, de Roze Huizen en een pak bibliotheken.

Expreszo • www.expreszo.be • Jongens en meisjes Een magazine voor lesbische, homo- en biseksuele jongeren. Het tweemaandelijkse blad wil ‘op een eigenzinnige en enthousiaste ­manier laten zien dat het oké is om lesbisch, homo of biseksueel te zijn’. Het bevat heel wat informatie over coming out, uitgaan, seksualiteit en alle andere zaken die holebi-jongeren interesseren.

GUS • www.gusmag.com • Jongens Naar eigen zeggen hét Europese gay magazine over urban lifestyle.

Het blad richt zich dan ook uitsluitend op homo’s. Het besteedt veel aandacht aan cultuur, mode en trends. Verschijnt tweemaandelijks en is één van de weinige tweetalige bladen in ons land.

QT • www.qtid.com • Jongens “Het magazine voor de gay-minded man” is een jonge speler op de markt. Het homomagazine heeft vooral aandacht voor uitgaan, ­design en mode. Ook tweetalig.

Zij aan zij • www.zijaanzij.nl • Meisjes Een invloedrijk lesbisch magazine in Nederland. Bevat contact­ advertenties, uitgaanstips, interviews met bekende lesbiennes, artikels en boekbesprekingen over lesbische geaardheid.

Squeeze/Winq • www.squeeze.nl • www.winqmag.com • Jongens Squeeze valt volgens boekhandel Vrolijk op tussen de Nederlandse ­homobladen: “fraaie foto’s, dure mannenmode en mooie plaatjes”.

Het magazine verschijnt maandelijks. Toen de (toenmalige) ­redactie van Squeeze opstapte, besloot ze Winq op te richten. Het homo­ magazine richt zich vooral op cultuur, reizen/citytrips en party’s.

79

SJAKOS-PETANQUE Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein

Leden vanaf 16 jaar 8 – 20 60 minuten (met nabespreking) Voorzie een grote open ruimte buiten of een ruim lokaal. Je moet er cirkels kunnen aftekenen met krijt of plakband.

Soort Ludiek spel + kringgesprek Materiaal · 2 handtassen (van gelijke grootte) · Krijt · Materiaal voor het kringgesprek Doel · De leden breken het ijs, voelen zich goed bij het thema. · Het thema ‘holebi’s’ wordt gerelativeerd en opengebroken d.m.v. humor. · De leden zijn actief bezig rond het thema ‘holebi’s’. · De leden krijgen de kans om hun persoonlijke mening te uiten. · De leden denken na over de mening van anderen en hebben er respect voor. ­ · De leden krijgen correcte informatie via de begeleider tijdens de discussie. · Er is, voor de leden/leiders, ruimte om bijkomende vragen te stellen. ­ Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

PIM PAM POT(TER)

Uitleg:

Rond holebi-jongeren bestaan heel wat vooroordelen, bijvoorbeeld: homo’s zijn verwijfd, lesbiennes zijn manwijven,... In dit spel ontkrachten we deze vooroordelen door er even de spot mee te drijven! De spelers worden in 2 gelijke teams verdeeld, elk team neemt plaats achter een startlijn en krijgt een kleine handtas.

De twee teams nemen het nu tegen elkaar op in een knotsgekke petanquewedstrijd! De begeleiders hebben immers verschillende ­ cirkels met krijt getekend op zo’n 10 meter van de startlijn. De cirkels zijn van verschillende grootte en er staat ook telkens een ander getal in genoteerd. Dit getal staat voor het aantal punten dat ze kunnen verdienen. Natuurlijk kan je de kleinere cirkels een hogere waarde geven. Het is belangrijk dat voor beide teams in dezelfde cirkels dezelfde getallen geschreven staan, zodat ze een gelijke kans hebben. ­

Elke speler mag nu om beurt proberen om de handtas (met welke techniek dan ook) richting cirkels te zwieren. Het team ­ ­ verdient punten van zodra een deel van de handtas (ook enkel de lus ­ volstaat) in één of meerdere cirkels belandt. Het team dat op het einde van de rit (wanneer alle teamleden een poging ­ hebben gewaagd) het meeste aantal punten heeft, wint de ‘sjakos – ­ petanque’!

SJAKOS-PETANQUE

We raden aan om het thema van ‘holebi’s’ nadien ook wat ­ inhoudelijk uit te werken om dit spel te kaderen. Je kan hier probleemloos een nabespreking aan koppelen aan de hand van vragen of stellingen (zie deel 6.2. en 6.3.). Om dit onderdeel wat op te fleuren kan je gebruik maken van één van onze methodieken voor een kringgesprek (zie methodiek ‘Babbelbox’).

4.3. Symbolen In de holebibeweging hebben symbolen altijd centraal gestaan, vooral in de periode waarin nog erg veel strijd was voor gelijke rechten en tegen discriminatie. We willen jullie deze anekdotes zeker niet onthouden!

A. De Regenboogvlag De regenboogvlag is een heel bekend en ook recent symbool van de ‘Gay Pride’. Ze werd ­ontworpen voor de ‘San ­Francisco Gay and Lesbian Freedom Day Parade’ in 1978.

De oorspronkelijke vlag had 8 kleuren als een uiting van de d ­ iversiteit in de h­olebigemeenschap: hot pink voor seks, rood voor leven, oranje voor genezing, geel voor zon, groen voor natuur, ­turkoois voor kunst, indigo voor harmonie, violet voor levenslust. Maar toen de vlag in 1979 in massaproductie ging, bleek dat sommige kleuren niet beschikbaar waren in de ­fabriek, dus werden hot pink en turkoois uit het ontwerp gehaald en indigo werd vervangen door koningsblauw. De vlag werd ook al snel populair buiten San Francisco en ze is erkend door het Internationaal Congres van Vlaggenmakers.

B. Red Ribbon De ‘Aids Awareness Ribbon’ of de ‘Red Ribbon’ staat ­symbool voor solidariteit en een engagement voor de strijd tegen aids. Dit ­project is ontstaan in 1991 in New York waar een groep kunstenaars op deze manier hulde wilde brengen aan collega’s die gestorven waren aan de gevolgen van aids. Het rode lintje werd snel populair en het werd een soort ‘fashion statement’ voor beroemdheden op allerlei ceremonies.

C. De Roze Driehoek De roze driehoek is één van de oudste en meest verspreide symbolen die in het holebimilieu bekend zijn. Dit symbool dateert uit de tijd van Wereldoorlog II en verwijst naar het herkenningsteken dat homoseksuele gevangenen in ­concentratiekampen in nazi-Duitsland moesten dragen, zoals de gele davidster voor joden. In de jaren ‘70 werd de roze driehoek opnieuw opgepikt door groepen die ­opkwamen voor ­homorechten en het is ondertussen uitgegroeid tot een ­ erkenningsteken en symbool van homotrots of gay pride h

82

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

DEEL 5: NUTTIGE ADRESSEN In dit deel geven we heel wat nuttige adressen mee die een link hebben met holebiseksualiteit. Dit kan meteen ook de basis vormen voor een eigen sociale holebikaart binnen je groep. Contactgegevens durven echter al eens te wijzigen en regelmatig duiken er ook nieuwe groepen op. Merk je dus contactgegevens op die verouderd zijn of als je twijfelt, aarzel niet om Wel Jong Niet Hetero (09/269.28.17) te contacteren of even te bellen naar de Holebifoon (09/238.26.26) voor meer actuele informatie.

5.1. Holebifoon

Queer As Folk:

Oorspronkelijk Britse holebireeks.

Bij de meeste jongeren beter gekend in de Amerikaanse versie. De serie vertelt de ­belevenissen van vier homoseksuele boezemvrienden. Op een realistisch-gedurfde manier komen relaties, carrières, liefdes en ambities aan bod. Een leuk weetje: de meeste ‘Queer as folk’-acteurs zijn hetero. Voor lesbische en bi-meisjes is er een vrouwelijke tegenhanger met als titel: ‘The L-word’.

Regenboogvlag:

De Regenboogvlag is een recenter symbool van gay pride. Ze werd ontworpen in 1978 voor de San Francisco Gay and Lesbian Freedom Day Parade. Meer info over de regenboogvlag en andere symbolen lees je in deel 4.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

NUTTIGE ADRESSEN

De Holebifoon is een telefoondienst voor iedereen die vragen heeft over holebiseksualiteit en deze anoniem wil stellen. Je kan er ook terecht voor praktische informatie zoals adressen van (jongeren)groepen, ­cafés, een fuif of disco’s in de buurt, of de naam van een goed tijdschrift voor holebi’s, …

De Holebifoon is elke maandag en donderdag (behalve op feestdagen) bereikbaar van 18u tot 22u en op woensdag van 14u tot 22u op het nummer 09/238.26.26. Je kan je vraag ook via e-mail stellen op vragen@holebifoon.be.

Meer info vind je op www.holebifoon.be.

5.2. Holebikoepelorganisaties Wel Jong Niet Hetero Landelijk georganiseerde holebi-jongerenorganisatie Kammerstraat 22 9000 Gent 09/269.28.17 info@weljongniethetero.be www.weljongniethetero.be Meer info over de organisatie, publicaties en vormingen: zie hoofdstuk 4

NUTTIGE ADRESSEN

Het Roze Huis Antwerpse Regenboogkoepel & Café Den Draak Draakplaats 1 2018 Antwerpen 03/288.00.84 info@hetrozehuis.be www.hetrozehuis.be Het Regenbooghuis Brussels Regenbooghuis Kolenmarkt 42 1000 Brussel 02/503.59.90 info@rainbowhouse.be www.rainbowhouse.be

Holebifederatie Koepel van de Vlaamse en Brusselse holebiverenigingen Kammerstraat 22 9000 Gent 09/223.69.29 info@holebifederatie.be www.holebifederatie.be Casa Rosa Oost-Vlaamse Holebi-organisatie, foyer en infowinkel Kammerstraat 22 9000 Gent 09/269.28.12 info@casarosa.be www.casarosa.be Het Nieuwe Huis Limburgs Regenbooghuis Kuringersteenweg 179 3500 Hasselt 011/72.06.06 info@holebilimburg.be www.holebilimburg.be

“Op chirokamp sliepen we met 10 jongens in een tent. Ik lag altijd naast mijn beste maatje Kevin. ’s Nachts kon ik mijn ogen niet van hem afhouden. Hij heeft er nooit wat van gezegd, maar hij had vast wel een vermoeden.

S­ pannend!”.

(Jonas, 23)

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

5.3. Holebi-jongerengroepen Provincie Antwerpen De Flamingo’s Regio Antwerpen Holebi-studentenclub tot 30 jaar Draakplaats 1 2018 Antwerpen deflamingos@hotmail.com www.clubflamingo.be

Ja & Dan Regio Herentals Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Postbus 170 2200 Herentals info@jaendan.be www.jaendan.be

Enig Verschil Regio Antwerpen Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Draakplaats 1 2018 Antwerpen info@enigverschil.be www.enigverschil.be

Klein Detail Regio Turnhout Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Postbus 8 2300 Turnhout 2 info@kleindetail.be www.kleindetail.be

Provincie Limburg

Inderdaad Regio Hasselt Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Kuringersteenweg 179 3500 Hasselt info@inderdaad.be www.inderdaad.be

NUTTIGE ADRESSEN

SWATT Regio Mechelen Holebi-jongerengroep tot 30 jaar info@swatt.be www.swatt.be

Provincie Oost - Vlaanderen Toeterniettoe Regio Vlaamse Ardennen Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Zuidstraat 13 9600 Ronse info@toeterniettoe.be www.toeterniettoe.be

Liever Spruitjes Regio Aalst – Dendermonde Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Postbus 130 9200 Dendermonde info@lieverspruitjes.be www.lieverspruitjes.be

Verkeerd Geparkeerd Regio Gent Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Kammerstraat 22 9000 Gent info@verkeerdgeparkeerd.be www.verkeerdgeparkeerd.be

NUTTIGE ADRESSEN

derUIT! Regio Waasland Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Postbus 103 9100 Sint – Niklaas info@deruit.be www.deruit.be

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

RECHT VAN ANTWOORD Doelgroep Aantal spelers

Leden en leiders vanaf 16 jaar 4 – 20

Duur

25 minuten

Terrein

Voorzie een locatie met een goede akoestiek, indien je dit buiten wil laten doorgaan zoek je best een rustig plekje op.

Soort

Discussiespel

Materiaal

· Tafels en stoelen · Kaartjes met rollen en voorbeeldargumenten.

Doel

· De leden/leiders krijgen de kans om hun persoonlijke mening te uiten. · De leden/leiders denken na over de mening van anderen en hebben er respect voor. · De leden/leiders leven zich in, in de verschillende invalshoeken bij ‘hete hangijzers’ rond homoseksualiteit.

Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

Voor het discussiespel is de centrale stelling het meest belangrijk. De vorm kan al eens variëren, afhankelijk van het gewenste resultaat. Hier werken we enkele ‘hete hangijzers’ uit. Je kan ervoor kiezen dat de spelers van het discussiespel hun persoonlijke mening gewoon mogen verkondigen tijdens het debat. Het kan echter ook interessant zijn indien de spelers een opgelegde rol krijgen toegekend. Op die manier worden ze min of meer verplicht om zich in te leven in een (andere) invalshoek. Indien je voor deze laatste aanpak kiest, geven we per thema enkele argumenten pro en contra, die je kan meegeven bij het uitdelen van de rollen.

Op die manier hebben de spelers al wat inspiratie van waaruit ze kunnen vertrekken. Geef de spelers vóór het debat enkele minuten de tijd om hun argumenten voor te bereiden. · Thema 1: “Zijn aparte holebi-jongerengroepen, holebicafés, holebitijdschriften,... wel nodig?”. o Pro: - Holebi’s hebben nood aan plekken, activiteiten,... waar ze volledig zichzelf kunnen zijn, waar ze andere jongens en meisjes tegenkomen die een gelijkaardig parcours hebben af­ gelegd.

RECHT VAN ANTWOORD

Uitleg:

- Er moeten alternatieven zijn voor holebi’s want ze komen nog onvoldoende aan bod in de ‘heteromaatschappij’.

- Voor holebi’s zijn aparte jongerengroepen, cafés,... de meest eenvoudige manier om een levenspartner tegen het lijf te lopen. ­ - Er is al veel verwezenlijkt voor holebi’s maar er is nog een aparte beweging nodig omdat er nog werk aan de winkel is: allochtone holebi’s, sensibillisering van de ­ ­ maatschappij,... . o Contra: - Holebi’s willen zo graag opgenomen worden in de ­ maatschappij, waarom zouden ze zich dan isoleren?

- Met een ‘aparte leefwereld’ blijven heel wat vooroordelen gewoon overeind en worden ze zelfs versterkt.

- Het is niet goed voor jongeren die hun seksuele geaardheid pas ontdekt hebben om helemaal op te gaan in deze andere wereld.

- Het ‘holebimilieu’ is een oord der verderf.

RECHT VAN ANTWOORD

· Thema 2: “De beeldvorming rond homoseksualiteit in de media is nauwelijks verbeterd over de jaren heen.”. o Pro: - Holebi’s worden nog al te vaak op een stereotiepe manier in beeld gebracht, zoals bij de BLGP. - De TV-zenders nemen hun maatschappelijke rol niet op om mee te werken aan de sensibillisering rond het holebihuwelijk en -adoptie. o Contra: - Holebi’s hebben zeker niet te klagen over de aandacht die ze krijgen in de media. Je kan tegenwoordig je televisie niet aanzetten of je botst op iets holebigerelateerd.

- De TV-zenders hebben al heel wat inspanningen geleverd om een divers beeld te leveren: reclamespotjes op Eén, ‘gewone’ holebi in Big Brother,... . · Thema 3: “Adoptie door holebikoppels is een foute keuze die snel moet rechtgezet worden.”. o Pro: - Opgevoed worden door twee vrouwen of twee mannen is nadelig voor het kind op lange termijn.

- Holebi’s mogen niet gediscrimineerd worden maar het ‘niet kunnen krijgen van kinderen’ is geen discriminatie die wettelijk moet gecompenseerd worden. Dat hangt gewoon ­ ­ samen met het ‘anders-zijn’ en daar moet je jezelf bij kunnen neerleggen. ­ - Een opvoeding door een man en een vrouw is nog steeds de norm!

· Thema 4: “Op school, in de jeugdbeweging, in het jeugdhuis,... bestaat homoseksualiteit niet.”. o Pro: - Homoseksualiteit moet niet ter sprake komen, er is geen enkele reden om dit te promoten. ­ - Holebi’s zijn een hele kleine groep. De energie en tijd die je in dit thema steekt moet dan ook in verhouding zijn. Jammer genoeg kan hier dus niet veel tijd voor vrijgemaakt worden.

- Op school en in het jeugdwerk hoeft hier dus geen verdere aandacht aan besteed te worden. o Contra: - Homoseksualiteit komt overal voor, dus ook in het jeugdwerk. Het is belangrijk om daar dan ook te informeren rond dit thema. Er zijn nog heel wat holebileid(st)ers die hun seksuele voorkeur niet durven bekend maken uit schrik van homofobe reacties. ­ - Het onderwijs en het jeugdwerk zijn de ideale plekken om jongeren op jonge leeftijd te sensibilliseren rond holebi’s.

Dit zou eigenlijk moeten lukken vóór ze naar het secundair onderwijs gaan want eens hun mening gevormd is (op basis van eenzijdige info) is het te laat.

- Holebi-jongeren krijgen gedurende hun puberteit geen ­ enkele informatie over seksualiteit en veilig vrijen bij twee jongens of twee meisjes. Seksuele gezondheid moet in scholen ­ en jeugdwerk niet beperkt blijven tot heterojongeren.

- Het thema ‘holebi’s’ staat in de eindtermen van het onderwijs, maar dit wordt vaak nog té vaag ingevuld door de ­ leerkrachten. ­

RECHT VAN ANTWOORD

o Contra: - Onderzoek naar het effect van ‘opgevoed worden door twee mama’s/twee papa’s’ op kinderen spreekt elkaar vaak tegen. ­ De meerderheid van de onderzoeken wijst niet op een schadelijk effect. Integendeel, kinderen van holebi’s zouden meer ruimdenkend en tolerant zijn.

- Al vóór de wet werd goedgekeurd, werden er kinderen ­ opgevoed door twee mama’s of twee papa’s (kind uit vorig hetero­ huwelijk, lesbiennes met de hulp van de spermabank, homo’s met de hulp van een draagmoeder,...). Het is in het belang van het kind dat dit wettelijk is geregeld. Zo wordt het kind beschermd als bijvoorbeeld de natuurlijke ouder sterft.

- Kinderen in éénoudergezinnen, kinderen van gescheiden ouders, weeskinderen,... hebben ook niet één mama en één ­ papa. Toch kunnen deze kinderen gelukkig zijn. Het belangrijkste is dat ze worden opgevoed met liefde en dat kunnen twee vrouwen of twee mannen minstens even sterk.

Provincie Vlaams - Brabant &of Regio Leuven Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Diestsestraat 245 3000 Leuven info@enof.be www.enof.be

Provincie West - Vlaanderen

NUTTIGE ADRESSEN

Dubbelpunt Regio Kortrijk Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Wandelingstraat 31 8500 Kortrijk dubbelpunt@get.to http://get.to/dubbelpunt

Mixed Regio Aarschot-Diest Holebi-jongerengroep tot 30 jaar Demervallei 14 3200 Aarschot info@mixedonline.be www.mixedonline.be

Onder Andere(n) Regio Ieper Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Neermarkt 9 8900 Ieper info@onderanderen.be www.onderanderen.be

Gewoon Anders Regio Oostende – Veurne – Diksmuide Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Kaaistraat 28 8400 Oostende info@gewoonanders.be www.gewoonanders.be

Brussels Hoofdstedelijk Gewest Basta!

Regio Brussel Holebi-jongerengroep tot 26 jaar Postbus 1696 1000 Brussel 1 info@bastaweb.be www.bastaweb.be

WI

ST

J

A ED

T

er eren t ... p g jon knoo hun i an leb ge ho n op ille v eid? w a rdh Ir in n om eaa rde le g wo ksue se

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

Suzan Daniël:

Suzan Daniel (°1918, Brussel), het pseudoniem van Suzanne De Pues, was de vrouw die in 1953 moedig de eerste ­Belgische homo/lesbische groepering oprichtte, het ‘Centre Culturel Belge’ (C.C.B.) oftewel ‘Cultuur Centrum België’.

’t Verschil Boekhandel holebiliteratuur Open alle dagen van 11u tot 18u Minderbroedersrui 33 2000 Antwerpen 03/226.08.04 info@verschil.be www.verschil.be Infowinkel Casa Rosa Infowinkel voor boeken, t­ijdschriften, dvd’s, strips, ­condooms, glijmiddel, stickers en andere gadgets.

Open op maandag (18u tot 21u), woensdag (15u tot 21u) en­zaterdag (15u tot 18u).

Kammerstraat 22 9000 Gent 09/269.28.12 infowinkel@casarosa.be www.casarosa.be/infowinkel

Holebitext Holebinieuws en actuele ­activiteiten- en fuifkalender via de teletekstpagina’s van ‘Eén’.

Je vindt ‘Holebitext’ op teletekst­ pagina’s 738 en 739.

Holebitheek Uitgebreide lijst van holebiliteratuur en -films. www.holebifederatie.be/dossiers/ basis/docs/d_holebitheek.pdf Holebi – bib Roze Huis Open op dinsdag (18u – 20u) en zaterdag (15u – 17u).

Draakplaats 1 2018 Antwerpen 03/288.00.84 holebibib@hetrozehuis.be www.hetrozehuis.be

5.5. Holebi’s Internationaal IGLYO International lesbian, gay, bisexual and transgender youth and student organisation.

Postbus 3836 1001 AP Amsterdam Nederland info@iglyo.com www.iglyo.com

ILGA - Europe Europese regio van de ­International lesbian and gay ­association (ILGA).

Rue de la Charité 17 1210 Brussel 02/609.54.10 info@ilga-europe.org www.ilga-europe.org

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

NUTTIGE ADRESSEN

5.4. Holebimedia

5.6. Seksualiteit - Veilig vrijen Sensoa Vlaams service- en expertisecentrum rond seksuele gezondheid en hiv.

Kipdorpvest 48a 2000 Antwerpen 03/238.68.68 info@sensoa.be www.sensoa.be www.sensoa.be/jong www.mannenseks.be

Party and play Website met algemene informatie over druggebruik (en seksualiteit). www.partyandplay.nl Druglijn De druglijn is de telefoonlijn waar je terecht kan met informatie­ vragen, hulpvragen of vragen naar ­materiaal over drank, drugs en pillen.

078/15.10.20

NUTTIGE ADRESSEN

Instituut voor Tropische Geneeskunde Nationalestraat 155 2000 Antwerpen 03/247.66.66 info@itg.be www.itg.be

Veilig Vrijenlijn Voor persoonlijke vragen over veilig vrijen, hiv/aids en andere seksueel overdraagbare aandoeningen.

Bereikbaar van maandag tot woensdag van 14u tot 20u en van donderdag tot zaterdag van 14u tot 17u.

078/15.15.15

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

“Homoseksualiteit is een onvolgroeide vorm van s­ eksualiteit.

Jongeren die zeggen dat ze homo zijn, moeten begeleid ­ worden.

We moeten die mensen tonen dat hun seksualiteit in feite onvolgroeid is. Dat ze moeten groeien naar een huwelijk ­ tussen man en vrouw”. ­ (www.mikpunt175.be, 15 mei 2007, Philippe Van der Sande, woordvoerder van Vlaams Belang-kopstuk Filip De Winter)

5.7. Andere nuttige adressen en telefoonnummers

Zelfmoordlijn 02/649.95.55 Voor de babbel van je leven, 24u/24u, gratis www.zelfmoordpreventie.be Kinderen- en jongerentelefoon Tel: 102 Postbus 50 2800 Mechelen brievenbus@kjt.org www.kjt.org

Merhaba Gericht op holebi’s van allochtone afkomst Kolenmarkt 42 1000 Brussel info@merhaba.be www.merhaba.be Cultures United Limburgse groep voor allochtone holebi’s Kuringersteenweg 179 3500 Hasselt 011/74.06.01 info@culturesunited.be www.culturesunited.be

Trouwen:

Sinds 1 juni 2003 is het burgerlijk huwelijk opengesteld voor koppels van gelijk geslacht. In principe gelden dezelfde rechten en plichten als bij een huwelijk met koppels van verschillend geslacht. Sinds 24 januari 2004 is het ook mogelijk dat één van de partners uit een land komt waar het zogenaamde homohuwelijk nog niet is ingevoerd. Een huwelijk voor koppels van gelijk geslacht is in veel landen geen evidentie.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

NUTTIGE ADRESSEN

JAC – Jongeren Advies Centrum Het adres van een JAC in je buurt vind je op www.jac.be

Belgische genderstichting Vragen en info over genderdysforie (problematische geslachtsbeleving) Holstraat 25 9000 Gent 09/233.08.54 www.genderstichting.be Gelijke kansen in Vlaanderen Gelijke kansen in Vlaanderen heeft tal van (gratis) brochures over holebiseksualiteit.

Boudewijnlaan 30 1000 Brussel 02/553.58.46 gelijkekansen@vlaanderen.be www.gelijkekansen.be CAW – Centrum voor Algemeen Welzijn Het adres van een CAW in je buurt vind je op www.caw.be

NUTTIGE ADRESSEN

Tele-onthaal Tel: 106 Voor anonieme hulpverlening bij levensmoeilijkheden Werkgroep Ouders van holebi’s Ouders kunnen hier terecht met hun vragen of ervaringen ­uitwisselen met andere ouders.

Adressen en telefoonnummers vind je via de Holebifoon of op www.holebifederatie.be

Werkingen voor jongensprositutie “Maleprostitution” Belgisch netwerk in samenwerking met Sensoa. info@maleprostitution.be www.maleprostitution.be “Boysproject” Een Antwerpse sociale organisatie voor jongens en mannen in de prostitutie.

Quellinstraat 56 2018 Antwerpen 03/295.95.90 boysproject@cawdeterp.be www.boysproject.be “Adzon” Voor jongens en mannen die geld verdienen via seksuele contacten met mannen Grétrystraat 1 1000 Brussel 02/227.02.07 info@adzon.be www.adzon.be “Jongenskwartier” Voor en door jongens in de ­prostitutie en holebi’s in en rond Gent.

Abeelstraat 19 9000 Gent www.jongenskwartier.be

Underground:

Tijdens het grootste deel van de 20ste eeuw werd homoseksualiteit vooral underground beleefd. Er werden vergaderingen, activiteiten, ... gehouden op geheime locaties. Pas tijdens de laatste decennia van de 20ste eeuw werden holebi’s meer en meer zichtbaar in de samenleving.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

DE ROZE QUIZ Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein Soort Materiaal

Leden vanaf 14 jaar 8 – 20 60 minuten Geen specifieke vereisten Spel · Quizvragen · Balpennen · Blanco bladen · Bordjes met ‘juist’ of ‘fout’ (eventueel) Doel Op een speelse manier kennis maken met en kennis opdoen over holebi’s (en seksualiteit).

Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

Uitleg:

1. Het is best een condoom vooraf te controleren door het met water te vullen of op te blazen. (Fout) ­ 2. Er bestaan enkel blanke holebi’s. (Fout) 3. Vaseline tast het condoom aan en maakt het onbetrouwbaar.

(Juist) 4. Na je 18de kan je niet meer ontdekken dat je holebi bent.(Fout) 5. AIDS is de gebruikelijke afkorting van Acquired Immune Deficiency Syndrome. (Juist) ­ 6. Aids kan genezen worden als je er vroeg genoeg bij bent.(Fout) 7. Het zogenaamde ‘homohuwelijk’ is sinds 2005 mogelijk in België.

(Fout: sinds 2003) 8. Er zijn 3 types lesbiennes: butch – femme – kiki.

(Fout: er b ­estaan er veel meer) 9. Vrijen met twee condooms over elkaar is nog veiliger. (Fout) 10.

5 à 10 procent van de jongeren is holebi. Als je dus 50 personen in je jeugdvereniging op een rij zet, is de kans heel ­ groot dat er 3 à 5 holebi-jongeren tussen zitten! (Juist) Multiple choice: je kan deze multiple choice ronden gewoon laten noteren op een papier. Maar je kan ook het ‘ren je rot’-principe gebruiken. Baken een terrein af waar je kan gaan staan als je

DE ROZE QUIZ

Juist of fout: je kan de spelers hun antwoorden onder elkaar l­ aten schrijven op een blad papier. Maar je kan ook voor elke groep twee eenvoudige bordjes maken: eentje met ‘juist’ en eentje met ‘fout’. De ploegen kunnen hun antwoord dan geven door één van beide ­ bordjes omhoog te steken. Hieronder vind je enkele voorbeeld­ vragen. Je kan er zelf zeker nog bij verzinnen of opzoeken in deze werkmap of via het internet (zoek dan naar betrouwbare bronnen!).

denkt dat het juiste antwoord ‘antwoord a’ is, en doe het­ zelfde voor de twee andere antwoorden. Als de begeleider de vraag gesteld heeft, is het de bedoeling dat de spelers binnen de 6 ­ s­ econden naar het terrein lopen van het antwoord waarvan zij denken dat het het juiste antwoord is. De ploegen krijgen één punt per groepslid dat voor het juiste antwoord gekozen heeft.

Hieronder vind je enkele voorbeeldvragen. Je kan er zelf zeker ­ nog bij verzinnen of opzoeken in deze methodiekenbundel of via het internet (zoek naar betrouwbare bronnen!).

DE ROZE QUIZ

Welke BV is geen holebi?

1. Margriet Hermans (bi) 2. Luc Appermont (homo) 3. Leen Demaré (hetero) Wat is ‘Hommeles’?

1. De antipestlijn voor holebi’s 2. Een werkgroep voor holebileerkrachten (juist) 3. Een holebimerkvereniging Hoeveel kleuren telt de regenboogvlag die door holebi’s over de hele wereld gebruikt wordt?

1. 5 kleuren 2. 6 kleuren (juist) 3. 7 kleuren Waarvoor staat ‘BLGP’?

1. Belgian Lesbian and Gay Pride (juist) 2. Belgian Lesbian and Gay Parade 3. Belgian Lesbian and Gay Police Welke film is geen holebifilm?

1. When night is falling 2. Get Real 3. Bend it like Beckham (juist) Familieraad: de spelers delen zich op in twee groepen. Iedere groep verzint een naam voor zijn groep. De twee groepen zitten tegenover elkaar. Eén van elke groep komt naar voor en krijgt een ballon. Een vraag wordt gesteld, en je moet de ballon kapot blazen voor je mag antwoorden. Hieronder vind je enkele vragen en antwoorden om te gebruiken bij dit spel. De spelers moeten proberen de antwoorden te raden. Als je één weet, dan is het jouw groep die aan de beurt blijft. Je mag verschillende keren raden, maar na 3 foute antwoorden gaat de beurt naar de andere groep. Die overleggen dan voor één gezamenlijk antwoord. Als dat dan juist is, gaan alle punten naar deze groep. Anders gaan de punten naar de eerste groep. Dan komt de tweede vraag. Weer een persoon per groep gaat naar voor om een ballon stuk te blazen.

De antwoorden bij dit onderdeel zijn vrij stereotiep. Kader het goed vooraf of achteraf want het is niet de bedoeling dat de

deelnemers met dit stereotiep idee de activiteit verlaten. De groep van ‘holebi’s’ is diverser dan uit dit spel blijkt, dus kaart dit even aan zodat de leden dit spel kunnen nuanceren. De vragen zijn de volgende (misschien kan je na het lezen van deze werkmap zelf nog meer vragen verzinnen):

Roze muziekquiz: dit is een doodgewone muziekquiz waarbij het ­ nummer wordt gespeeld en beide teams om ter snelst de juiste uitvoerder en titel weten te zeggen. De nummers zijn in deze versie de favoriete nummers uit de Vlaamse holebiwereld. Je kan je bij het opstellen van de quiz laten inspireren door de onderstaande nummers, maar je kan ook gewoon een kijkje nemen op: ­ http://www.homotop100.be 1. Kate Ryan – Je t’ adore 2. ABBA – Dancing Queen 3. Natalia – I’ve only just begun to fight 4. Gloria Gaynor – I will survive 5. Pointer Sisters – I’m so excited 6. Geri Halliwell – It’s raining men 7. Village People – Y.M.C.A. 8. Madonna – Like a virgin

DE ROZE QUIZ

We vroegen aan honderd Vlamingen: 1. Wat zijn, volgens de stereotiepen, typische eigenschappen voor een homo? (4) a. Slap handje b. Goed gekleed c. Kunstzinnig d. Verwijfd 2. Wat zijn, volgens de stereotiepen, typische eigenschappen voor een lesbienne? (4) a. Kort haar b. Onverzorgd c. Houthakkershemd (ruiten hemd) d. Voetballen 3. Geef een scheldwoord voor holebi’s. (6) a. Janet b. Pot c. Mietje d. Nicht e. Flikker f. Bruinwerker 4. Geef, volgens de stereotiepen, de top drie van ‘homoberoepen’(3) a. Kapper b. Verpleger c. Kunstenaar

6. BIJLAGEN 6.1. Lijst met holebiwerkvormen van collega-organisaties

HOLEBIFEDERATIE In deze educatieve map heb je wellicht al heel wat leuke, creatieve en speelse werkvormen terug gevonden om in je jeugdvereniging toe te ­passen bij je leden of leiders. Deze methodieken zijn vooral gericht op ­jongeren vanaf 14 jaar. Toch kan je het thema ‘holebi’s’ ook al aankaarten op jongere leeftijd. De Holebifederatie bracht in 2005 de educatieve map ‘Maarten heeft twee mama’s’ uit. Deze map is specifiek gericht naar leerkrachten maar de methodieken die er in staan zijn zeker ook van toepassing voor het jeugdwerk. Je vindt er voorleesverhaaltjes, ­kringgesprekken, poppenkastverhalen en prentenpuzzels terug voor ­verschillende leeftijdscategorieën: 5-8 jaar, 8-10 jaar en 10-12 jaar. De map is gratis te ­downloaden op: http://www.holebifederatie.be/dossiers/onderwijs/index.php JEUGD & SEKSUALITEIT ‘Jeugd & Seksualiteit’ is een landelijke jeugddienst die werkt rond ­relaties en seksualiteit voor jongeren en begeleiders van jongeren. Bij deze informatie- en vormingsdienst kan je terecht voor spelen, spelenboeken en

98

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

brochures die algemeen over verliefdheid, de eerste keer, veilig vrijen, seksualiteit,... gaan.

Contact: Jeugd & Seksualiteit vzw, Kon. Astridlaan 106/002 – 2800 ­Mechelen, 015/20.69.68, www.jeugdenseksualiteit.be Rond het thema ‘holebi’s’ bieden zij volgen educatief materiaal aan:

1 “Homo hetero bi”-kwartet (educatief spel)

Het “Homo hetero bi”-kwartet is een werkvorm om met jongeren te ­ raten over homo-, hetero- en biseksualiteit. De spelers van het kwarp tet worden geconfronteerd met allerlei stellingen omtrent holebiseksualiteit. Zo leren jongeren open staan voor verschillende meningen en ­gevoelens omtrent dit thema en leren ze ook hun eigen mening vormen en verwoorden.

Voor jongeren vanaf 17 jaar, vanaf 3 spelers, 1,5u. tot 2u., € 9,50.

2 “Holebi jongeren” (Rep & Roer 19)

De term ‘holebi’ is een verzamelnaam voor homoseksuele, lesbische en biseksuele mensen. Over seksuele oriëntatie is het laatste nog niet ­gezegd. Het is een gevoelig thema. In deze publicatie behandelen we 3 invalshoeken om holebiseksualiteit beter te begrijpen: indentiteits­ vorming bij jonge holebi’s, het holebilandschap in Vlaanderen, 10 v ­ ragen over holebiseksualiteit.

De publicatie is verschenen in december 2004, € 5.

SALTO INCLUSION RESOURCE CENTRE Het ‘SALTO Inclusion Resource Centre’ ontwikkelt vormingen, publicaties en bronnen voor internationaal jeugdwerk rond inclusie. De organisatie bracht een ‘Over the Rainbow’-publicatie uit over het nut van ­internationale ­holebiprojecten (in het jeugdwerk) en hoe je zo’n internationaal project kan aanpakken (van partnerorganisaties vinden, over ­financieren, over omgaan met PR etc).

Vooroordelen:

Over holebi’s bestaan heel wat v­ ooroordelen en mythes die vaak gewoon fout of overdreven zijn. Bepaalde mythes zijn geboren uit een afkeer tegen homoseksualiteit. Ze worden vaak rondgestrooid ook al weet men dat ze niet kloppen. Ze dienen dan ook meestal om holebi’s in diskrediet te brengen. Sommigen discrimineren holebi’s omdat ze slecht geïnformeerd zijn, maar anderen cultiveren verkeerde opvattingen omdat ze homoseksualiteit willen ­discrimineren.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

99

ST WI

J

A ED

T

Je kan het document downloaden via ... le ns ge de e n u s www.salto-youth.net/OverTheRainbow/ of beo n j sek sen va n als d s stellen via onderstaande contactgegevens. n ie tu a ez het es kenl g i t Contact: SALTO Inclusion Resource Centre @ n a rel Grie erde l van s? t Jint, NA-Be-Fl, Grétrystraat 26, 1000 Brussel, tel: e e w e c he in heid derd spro 02/209.07.20, fax: 02/209.07.49, e-mail: tony@saltog d n Ou en o edin youth.net www.salto-youth.net e pvo ­o

6.2. Lijst met vragen voor het kringgesprek Hieronder vind je een reeks vragen terug die je kan gebruiken bij een kringgesprek over het thema ‘holebi’s’. Voel je vrij om hier zelf nog vragen aan toe te voegen. Jij kent je werking immers het best, dus kan je goed inschatten welke aspecten leven binnen de werking.

Holebi’s en vooroordelen • Wat is volgens jou kenmerkend voor een holebi?

• Wat is het stereotiepe beeld over holebi’s dat bestaat in de maatschappij?

• Hoe wordt iemand holebi volgens jou?

• Vind je dat homoseksualiteit normaal is?

• Ken je mensen/jongeren die holebi zijn?

• Weet jij waarom je weinig jongens met jongens en meisjes met meisjes ziet dansen op feestjes en fuiven?

• Is het waar dat er bij holebikoppels iemand het mannetje en iemand het vrouwtje is?

• Kan je lachen met een mop waar holebi’s als clichébeeld naar voren komen? Hoe reageer je als iemand jou zo’n mop vertelt?

• Heb/had je vooroordelen tegenover holebi’s? Kan je ze even omschrijven?

• Hoeveel holebi’s denk je dat er bij jou op school zitten? En in de jeugdvereniging?

• Is er in je jeugdbeweging, op jeugdvakantie, in je leidingsgroep of in je jeugdhuis aandacht voor holebiseksualiteit?

• Wat kan er binnen een jeugdorganisatie (nog meer) gebeuren om als groep open te staan naar holebi’s zodat ze zich thuis voelen?

Will Ferdy:

Zanger Will Ferdy wordt door holebi’s als een icoon vereerd. Hij was de eerste BV die zich outte in een tijd toen homo’s in Vlaanderen nog even zeldzaam waren als koalaberen. In het tv-programma ‘Inspraak’ kwam hij in december 1970 openlijk voor zijn geaardheid uit.

100

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

• Wordt er binnen je groep spottend omgegaan met homoseksualiteit?

• Wat vind je van het concept ‘holebi-jongerengroep’? Een veel gehoorde kritiek is dat ze zich teveel af­zonderen. Wat vind je daarvan?

• Stel dat je vriend/in holebi is, zou je samen naar een holebifuif gaan?

• Wat vinden hetero-jongeren leuk aan holebi-jongeren?

• Wat vind je van holebi’s waar je van mijlenver aan ziet dat ze holebi zijn?

• Wat zou je ervan vinden als een holebi na het sporten naast jou onder de douche komt staan?

• Hoe zou je reageren als je ontdekt dat je in eenzelfde tent of kamer moet slapen met een holebi-jongen of -meisje?

Coming Out • Stel dat je beste vriend/in je vertelt dat hij/zij holebi is.

Hoe reageer je?

• Hoe denk je dat zo’n coming out-proces verloopt?

Welke ­gevoelens gaan daarbij gepaard?

• Wat als je leider/leidster plots holebi blijkt te zijn?

• Wat als een holebi-jongere bij jou komt en om advies vraagt omdat hij ‘het’ aan zijn/haar ouders wil vertellen. Welke tips zou je hem/haar geven?

• Hoe reageer je als leidingsgroep op ouders die het niet zien zitten dat de leid(st)er van hun zoon/dochter holebi is?

• Je mama of papa vertelt dat zij/hij holebi is. Hoe reageer je?

• Wat als jij holebi zou zijn? Hoe zou je dat aan je ­ouders vertellen? Wat zou je hierbij moeilijk vinden? Weet je hoe ze zouden reageren?

• Stel dat jij holebi zou zijn, zou je het aan andere jongens en meisjes binnen je werking v­ertellen als je holebi zou zijn?

• Waarom zijn er weinig hooggeplaatste ­mensen die zelf eerlijk voor hun seksuele voorkeur uitkomen?

• Wat zouden je ouders ervan vinden als je een holebi – vriend(in) (van op school, jeugdbeweging, jeugdhuis, jeugdvakantie,…) mee naar huis zou brengen?

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

101

• Je favoriete zanger/zangeres blijkt holebi te zijn. Koop je nog zijn/haar CD’s?

• Wat vind je van de mening van de kerk rond holebi’s?

• Waarom hebben allochtone holebi’s het moeilijker?

• Er wordt regelmatig geweld gepleegd tegen holebi’s. Wat denk je dat hieraan kan gedaan worden: binnen de samenleving, binnen je eigen jeugdorganisatie, …

Biseksualiteit • Wat vind je van biseksualiteit?

• Wanneer is iemand bi?

• Denk je dat ‘bi-zijn’ makkelijker of moeilijker is dan homo of lesbisch zijn?

Verliefdheid, relaties en seksualiteit • Kan je met een holebivriend/in praten over verliefdheid, relaties, ­seksualiteit?

• Wat zou je ervan vinden als een holebi je een knuffel zou geven?

• Zou je met iemand van hetzelfde geslacht kunnen dansen?

• Zou je met iemand van hetzelfde geslacht kunnen zoenen?

• Zoenen jongens en meisjes anders?

• Wat stel jij je voor bij seksualiteit tussen twee jongens of twee meisjes?

• Heeft ooit iemand van hetzelfde geslacht je versierd of gezegd dat hij/ zij verliefd op je is? Hoe reageerde je?

• Wat vind je van een triootje? Met twee jongens, twee meisjes of een jongen en een meisje?

• Ben je holebi als je een keertje hebt gefantaseerd over vrijen met ­iemand van hetzelfde geslacht?

Trouwen en kinderen • Wat vind je van adoptie door holebi’s?

• Vind je het oké dat twee mannen en twee vrouwen ­kunnen trouwen met elkaar?

• Zijn er verschillen in het opvoeden van kinderen in een holebirelatie ten op zichte van een heterorelatie?

WIST JE D • Heeft het hebben van 2 mama’s of 2 papa’s een AT effect op het kind? ...

• Is de maatschappij klaar voor 2 mama’s of 2 getrouwde holebi’s sinds 20 ap papa’s?

ril 2006 kindjes mog en adopteren?

102

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

AT THE MOVIES...

Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein

Leden en leiders vanaf 14 jaar 4 – 20 Afhankelijk van de film Voorzie een ruimte waar iedereen comfortabel naar een film kan kijken. Een goede akoestiek is daarbij van belang.

Soort Filmbespreking Materiaal · Film (DVD, Video) · DVD-speler/Videospeler · Televisie/Beamer en projectiescherm · Materiaal voor het kringgesprek Doel · De leden worden geconfronteerd met een verhaal van holebi-jongeren. ­ · De leden kunnen zich inleven in de gevoelswereld van een (ontdekkende) holebi-jongere. · De leden/leiders krijgen de kans om hun persoonlijke mening te uiten. ­ · De leden denken na over de mening van anderen en hebben er respect voor. ­ · De leden krijgen correcte informatie via de begeleider tijdens de discussie. · Er is, voor de leden/leiders, ruimte om bijkomende vragen te stellen.

Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

In deze werkvorm maken we gebruik van een holebifilm. Indien je zelf niet goed weet welke holebifilm te vertonen, kan je even kijken in deel 4. Daar vind je een reeks holebifilms terug voor meisjes en jongens. Bekijk de film zelf eerst vooraf zodat je jezelf goed kan voorbereiden op de nabespreking. Als hulpmiddel bij de nabespreking kan je een ­ beroep doen op enkele algemene vragen (zie hieronder) en vragen die je terug vindt in deel 6.2. Maar je kan zelf nog specifieke vragen toevoegen. Laat je daarvoor inspireren door de ­ thema’s die aan bod komen in de gekozen film.

Algemene vragen: · Hoe vond je het om naar een holebifilm te kijken? · Vond je het een goede film? Waarom (niet)? · Was het een realistische film? Waarom (niet)? · Wat zijn de thema’s die aan bod kwamen in deze film? Waar kon je dat uit afleiden? · Wat waren de emoties die elk hoofdpersonage had? Kan je die emoties begrijpen? · Wat heeft deze film jou bijgeleerd over holebi’s?

AT THE MOVIES

Uitleg:

SLECHTST DENKBARE Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein

Soort Materiaal Doel

Leden en leiders vanaf 14 jaar 4 – 20 10 minuten Voorzie een locatie met een goede akoestiek, indien je dit buiten wil laten doorgaan zoek je best een rustig plekje op.

Improvisatiespel · Kaartjes/lijst met opdrachten · De leden/leiders breken het ijs, voelen zich goed bij het thema. · De groepssfeer wordt aangewakkerd. · Het thema ‘holebi’s’ wordt gerelativeerd en opengebroken d.m.v. humor en fantasie.

Uitleg:

SLECHTST DENKBARE

De spelers van dit improvisatiespel staan op een rij naast elkaar.

De begeleider leest enkele situaties voor die onvolledig zijn.

Aan de spelers om de situaties verder in te vullen. Dit mag op een ludieke manier gebeuren, dit spel is immers vooral als leuke opwarmer, intermezzo of uitsmijter bedoeld. Wanneer een speler de situatie wil aanvullen stapt hij/zij even naar voor. Nadien kunnen ook de anderen nog even hun hersenspinsels laten horen. We geven hier een aanzet qua opdrachten. Laat dat je creativiteit echter niet beknotten, wellicht vind je er zelf ook nog een aantal die de moeite waard zijn.

Situaties: “De slechtst denkbare manier om...” · Aan je ouders te vertellen dat je holebi bent. · Aan een onbekende te vragen of hij/zij holebi is. · Te reageren op een holebi die zijn/haar liefde aan jou verklaart. · Op tv te komen bij de BLGP. · Als ouder te reageren op je kind dat net zijn/haar coming out heeft gedaan aan jou. · Je vriend(in) ten huwelijk te vragen. · Als jeugdvereniging om te gaan met holebi’s. · Om te gaan met een holebileider. · Te reageren op discriminatie van holebi’s.

Beeldvorming in de media • Hoe komen holebi’s over als je ze op tv ziet?

• Komen holebi’s te veel of te weinig op tv?

• Vind je dat holebi’s in de media gemakkelijk in een hokje geplaatst worden? Erger je je daar dan wel eens aan? Is het belangrijk dat het clichébeeld wordt doorbroken?

6.3. Lijst met stellingen voor het stellingenspel of het kringgesprek Hieronder vind je een reeks stellingen terug die je kan gebruiken bij een stellingenspel of kringgesprek over het thema ‘holebi’s’. Voel je vrij om hier zelf nog stellingen aan toe te voegen. Jij kent je werking immers het best, dus kan je goed inschatten welke aspecten leven binnen de werking.

Holebi’s en vooroordelen • Holebi’s in het jeugdwerk bestaan niet.

• Homo’s willen eigenlijk meisjes zijn.

• Homo’s spelen met poppen, lesbiennes met autootjes.

• Als twee jongens met de armen om elkaar heen lopen, zijn het homo’s.

Als twee meisjes met de armen om elkaar heen lopen zijn het gewoon vriendinnen.

• Holebi’s kunnen niet gelovig zijn.

• Holebi’s moeten geen aparte cafés, jongerengroepen,... hebben.

• Holebi’s zitten in eenzelfde ‘wereldje’, hebben allemaal eenzelfde ­manier van omgaan met hun geaardheid, hebben eenzelfde leef­ wereld.

• Holebi ben je niet van bij je geboorte.

• Holebi’s herkennen soortgenoten onmiddellijk door hun zesde zintuig.

• Bij holebi’s speelt de één het mannetje en de ander het vrouwtje.

• Ik heb geen probleem met holebi’s maar ze moeten uit mijn buurt blijven.

• Homoseksualiteit is besmettelijk.

• Holebi’s hebben vandaag de dag geen enkel probleem meer.

• Holebi-zijn wordt tegenwoordig gepromoot, er is te veel aandacht voor.

Xenofobie:

Dit is angst voor het onbekende. Een speciale vorm van xenofobie is homofobie. Het is een angstgevoel gecombineerd met gevoelens van haat en afkeer tegenover holebi’s. De Holebifederatie nomineert elk jaar kandidaten voor de homofobie- en de homofolieprijs. Een extreme vorm van homofobie wordt aangeduid met de Engelse term gay bashing. Dit is het lastig vallen, pesten en mishandelen van homoseksuelen.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

105

Coming out • Het is makkelijker om vandaag de dag je coming out te doen.

• Ik zou het er moeilijk mee hebben als mijn kind holebi zou zijn.

• Een holebi-jongere kan heel gelukkig door het leven gaan zonder ooit zijn/haar coming out te doen.

• Coming out moet je tijdens je hele leven blijven doen, er komt nooit een einde aan.

Biseksualiteit • Biseksuele jongeren zijn eeuwige twijfelaars.

• Iedereen wordt biseksueel geboren.

• Als je ‘bi’ bent, dan eet je van twee walletjes.

• Biseksualiteit is in de mode!

Verliefdheid, relaties en seksualiteit • Homo’s doen het van langs achter.

• Lesbiennes hebben geen seks omdat er toch iets ontbreekt.

• Aids is een homoziekte!

• De relatie tussen een jongen en een jongen is meer gebaseerd op seks dan tussen een jongen en een meisje.

• Homojongens worden op alle jongens verliefd.

• Holebi’s mogen geen bloed geven.

• Homoseksuele relaties duren nooit lang.

Trouwen en kinderen • De adoptieprocedure voor holebi’s moet strenger zijn dan voor hetero’s.

• Twee mama’s hebben is geen probleem, twee papa’s kan niet!

Get Read(Y):

Een Vlaamse tienermuziekgroep die in de jaren ’90 zeer succesvol was. Het groepje bestond uit 4 jongens. Het magazine ‘ZiZo’ (zie hieronder) outte de jongens echter als holebi waardoor er een relletje ontstond. Later bleek dat de leden van Get Ready effectief holebi zijn.

ZiZo:

ZiZo is een magazine voor homo’s, lesbiennes en bi’s met veel aandacht voor politieke, maatschappelijke en culturele kwesties. Het probeert een weerspiegeling te brengen van wat er leeft in holebiland. Daarnaast vind je er ook een uitgebreide (fuif)kalender, adressen van holebiverenigingen en contactadvertenties in terug. Het tweemaandelijkse blad wordt uitgegeven door de Holebifederatie. Je kan het inkijken bij tal van holebi-organisaties, de Roze Huizen en een pak bibliotheken. Je kan het ook kopen in de betere krantenwinkel of je er op abonneren.

106

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

• Kinderen opgevoed door holebi’s worden zelf holebi.

• Trouwen is iets voor een man en een vrouw.

Beeldvorming in de media • Media bevestigen de clichés over holebi’s.

• Holebi’s komen te weinig in de media.

• Bekende(n) (Vlamingen) zouden meer moeten uitkomen voor hun ­holebi-zijn.

• BLGP/Roze Zaterdag is geen goede zaak voor holebi’s.

Vreemde eend in de bijt? - Voor het jeugdwerk: educatieve map rond holebi’s info@weljongniethetero.be - www.weljongniethetero.be

107

GAY – MAKEOVER Doelgroep Aantal spelers Duur Terrein

Leden en leiders vanaf 16 jaar 4 – 20 60 – 90 minuten (met nabespreking) Voorzie een locatie met een goede akoestiek, indien je dit buiten wil laten doorgaan zoek je best een rustig plekje op.

Soort Rollenspel Materiaal · Kaartjes met verschillende rollen · Materiaal voor het kringgesprek Doel · De leden/leiders leven zich in, in de verschillende invalshoeken bij dagdagelijkse situaties rond holebiseksualiteit in het jeugdwerk. · De leden/leiders krijgen de kans om hun persoonlijke mening uiten. ­ · De leden denken na over de mening van anderen en hebben er r ­espect voor. · De leden krijgen correcte informatie via de begeleider tijdens de discussie. · Het thema ‘holebi’s’ wordt gerelativeerd en opengebroken d.m.v. humor. · De leden zijn actief en creatief bezig met het thema ‘holebi’s’. · Er is, voor devleden/leiders, ruimte om bijkomende vragen te stellen.

Begeleidingstip Lees de werkmap even door van deel 1 tot en met deel 4.

GAY - MAKEOVER

Uitleg:

We geven een reeks suggesties mee qua rollenspel. Per rollenspel zijn er twee rollen te verdelen tussen de spelers. Je maakt best per rollenspel twee kaartjes waarop elke rol (samen met de situatie) apart staat uitgelegd. Zo weet elke speler precies welke ­ rol hij/zij moet spelen. Het is de bedoeling dat de spelers het rollenspel zo realistisch mogelijk spelen maar een kwinkslag mag er natuurlijk altijd bij zijn! Laat de creativiteit maar de vrije loop! Geef de spelers een paar minuten de tijd om hun rollenspel voor te bereiden.

We raden aan om het thema van ‘holebi’s’ nadien ook wat inhoudelijk uit te werken om de rollenspelen wat diepgang te geven.

Je kan hier probleemloos een nabespreking aan koppelen aan de hand van vragen of stellingen (zie deel 6.2. en 6.3.). Je vindt er telkens vragen of stellingen die bij elk rollenspel passen. Om dit ­ onderdeel wat op te fleuren kan je gebruik maken van één van onze methodieken voor een kringgesprek (zie methodiek ‘Babbelbox’).

GAY - MAKEOVER

· Rollenspel 1: Tom vertelt tijdens de leidersvergadering dat hij homo is. Iedereen reageert hier positief op, behalve Juan.

Juan is de leider die samen met Tom de jongste groep leidt. Na de vergadering spreekt hij Tom er over aan. · Rollenspel 2: Jessy vertelt aan haar groep dat ze biseksueel is en nu momenteel een vriendin heeft. An, een lid van de groep, begint vragen te stellen. · Rollenspel 3: De 7-jarige Michael vertelt thuis dat zijn leider homo is en vraagt hierover uitleg aan zijn mama. · Rollenspel 4: Nadine (6 jaar) vraagt aan haar leid(st)er wat een ‘lesbienne’ is. De leid(st)er weet niet goed wat hij/zij mag en kan zeggen. · Rollenspel 5: Angélique en Marianne (twee moeders) hebben het aan de schoolpoort over de lesbische leidster van hun dochters. · Rollenspel 6: Op de leidersvergadering ontstaat er een d­ iscussie over een namiddag over ‘veilig vrijen’ die Tina en Igor uitwerken. Tina wil het daarin ook hebben over holebiseks. Iedereen lijkt snel zijn/haar goedkeuring te geven. Igor wil er echter absoluut niets over weten en klampt Tina meteen aan na de vergadering. · Rollenspel 7: Veerle, één van de leden, is 9 jaar en ontdenkt op het kamp een pornografisch boekje voor homo’s. Ze laat dit zien aan haar leid(st)er en stelt hier vragen over. · Rollenspel 8: Frederik, een jongen die zich pas geout heeft, krijgt het knap lastig op kamp wanneer hij ’s morgens samen met de andere jongens wil gaan douchen. Bij de ingang van de douches botst hij op Maarten. Maarten wil niet samen douchen met een homo. · Rollenspel 9: Na de vergadering gaan enkele jongeren nog wat napraten in het jeugdhuis. Steven laat er plots vallen dat hij heeft beseft dat hij eigenlijk bi is en nu een vriendin heeft.

Er ontstaat een discussie met Gert, een homo, die vindt dat Steven gewoon wil opvallen en daarom zegt dat hij bi is. Dat weet Gert zeker. · Rollenspel 10: Op het kerstfeestje vragen enkele 14-jarige leden aan Lynn hoe het zit met haar vriend. Ze moet uit­ ­ leggen dat het uit is met haar vriend en dat ze sinds twee weken samen is met een meisje, Emily. · Rollenspel 11: Andrei, één van de jongeren uit jouw groep én openlijk holebi, is verliefd op Stijn, een andere jongen uit je groep. Jij bent zijn leider en hij vraagt jou om goede raad. · Rollenspel 12: Lars, één van de jongeren uit jouw groep én openlijk holebi, is verliefd op Andrei, een andere jongen uit je groep. Lars heeft het eindelijk aan Andrei durven zeggen maar Andrei wil niets meer met Lars te maken hebben. Tijdens één van de spelen op kamp ontstaat er een zware discussie hierover tussen Lars en Andrei. Jij moet dit als leider op­ lossen. (hier zijn drie rollen mogelijk!)

COLOFON “Vreemde eend in de bijt!?” werd geschreven door Wel Jong Niet ­Hetero, de landelijk erkende organisatie voor holebi-jongeren in Vlaanderen en Brussel. Deze educatieve map is er voor jeugdwerkers die oog (willen) ­hebben voor holebiseksualiteit binnen hun organisatie. De werkmap is ­digitaal te raadplegen via: www.weljongniethetero.be/jeugdwerk Dit is een uitgave van:

Met de medewerking van: KLJ en Jeugd Rode Kruis Eindredactie: Yves Tits Redactie inhoud: Yves Tits Redactie methodieken: Griet Peters, Katleen Van der Straeten, Pascal Galand en Yves Tits.

Leesgroep: Iris de Caluwé, Emily Ghekiére, Eva Dumon, Jan Knockaert, Karen Teirlinck, Katrien Van Leirberghe, Kristof Demasure Foto’s: Mich van den Berghe Vormgeving: Elke Hufkens Cartoons: Tom Bouden en Véro Beauprez Druk: Druk in de weer V.U. Tim Spruytte, Wel Jong Niet Hetero, Kammerstraat 22, 9000 Gent Uitgave juli 2007 (eerste druk) Bronnen: - Zakboekjes ‘Meisje-meisje’ en ‘Jongen-jongen’ - www.weljongniethetero.be - www.sensoa.be - www.mannenseks.be - Zzzip-onderzoek in opdracht van de Vlaamse minister voor Gelijke K ­ ansenbeleid - Onderzoek van professor Marc Hooge (KUL) naar tolerantie van ­jongeren ten op zichte van holebi’s.

- ‘Holebi’s in Vlaanderen’-uitgave van de Vlaamse minister voor Gelijke ­Kansenbeleid en de Holebifederatie - ‘Ik weet wie ik ben’-uitgave van Vlaamse minister voor Gelijke ­Kansenbeleid en de Holebifederatie

110