de beste vriend van ouders
6
juni 2014 18e jaargang â‚Ź 4,95 jmouders.nl
Als strAffen niet meer helpt
J/M opvoeddeskundige Tischa Neve lost het op
MAMA kAn het blijkbAAr niet Alleen Single moeders vechten tegen vooroordelen
Zo ga je om met een
gesloten kind Een patchworkgezin betekent gewoon Meer liefde in huis
onze kinderen band plakken
kunnen ze nog wel iets?
gamen broek inkorten whatsappen koken
Wij
Zij
het gezin
de kinderen
14 Kunnen ze nog wel iets?
58
Vroeger leerde je hoe je een band moest plakken. En je fietste overal zelf naartoe. Hoe zelfredzaam zijn onze kinderen?
22 Gezinsregels
Welke regels zijn bij jullie thuis het belangrijkst? De familie Van Wayenburg: ‘Er is bij ons een beperkte democratie.’
26 Huisdier Het konijn
14
54
34 Reisreportage Marokko
Lara en Carmen reisden met drie kinderen naar het pittoreske stadje Essaouira.
12 Nieuws 29 Tischa lost het op
26 34
Als straffen niet meer helpt
32 Mode
Zonnebrillen
40 Mijn puber & ik 41 Cultuur
46 Dit is mijn ding
De hobby’s van Maureen, Jules en Martien
54 Gesloten kind
Hoe krijg je een oester open?
58 Kermiskind
Louis (13) trekt samen met zijn ouders, broertje en een reuzenrad door Nederland
Nieuws 44 Hebben 53 Kinderboeken 64 Cultuur 65 4
46
inhoud
Ik de ouder
70 ‘Ik ben liever bijzonder dan normaal’
70
6 Medewerkers 8 5 vragen & 5 gezinnen 97 Colofon 98 Geintje 99 Volgende maand
Midden-Oostenexpert Petra Stienen over de opvoeding van Soraya
76 Het patchworkgezin
een echte broer, vijf halfbroers en een halfzus: niks mis mee
80 Me first mommy iedereen moet rekening houden met hún kind
84 De wetenschapper
Kinder- en jeugdpsychiater Michiel Noordzij weet hoe je omgaat met gedragsproblemen
84
90 Mama kan het niet alleen
Als single moeder ben je aangeschoten wild
Nieuws 68 Succesrecept 75
Topkok Julius Jaspers
Column 79 Suus Ruis
Cultuur 96 COVERBEELD Illustratie ZsuZsanna IlIjIn Fotografie anneke Hymmen
80 5
14
wij
Ze kunnen meer dan je denkt
coverartikel
de constatering dat ‘de jeugd van tegenwoordig’ niets meer zelf kan en niets doet, is van alle tijden. Maar klopt het dat ouders hun kinderen nu meer dan ooit uit handen nemen? kweken wij een afhankelijke generatie die omvalt bij een beetje tegenslag? ‘Het afwenden van gevaar is een tamelijk armoedig idee van opvoeden. Vallen, opstaan en weer doorgaan: zo worden ze zelfredzaam.’ tekst suzanne rethans beeld Illustratie zsuzsanna IlIjIn Fotografie anneke hymmen
➽ 15
zij
NIEUWS
samenstelling Anne elzingA
ontwikkeling
jong sporten = gezonder sporten heeft een blijvend gunstig effect op het skelet. kinderen die veel sporten plukken daar hun hele leven de vruchten van, blijkt uit een onderzoek onder honderd ex-honkballers. na vijftig jaar hadden de 80-jarige ex-profs nog steeds sterkere en dikkere botten in hun vroegere werparm dan in hun andere arm. hun beenderen waren bovendien 43 keer dikker dan die van even oude mannen die nooit gehonkbald hadden. niet bekend is of ook 80+-vrouwen profijt hebben van een fanatiek sportverleden. Zij krijgen na de overgang eerder last van broze botten.
beeld th inkstock
bron: Proceedings of the national academy of sciences
44
feiten & cijfers
43%
psyche
minder Amerikaanse 2- tot 5-jarigen zijn te dik, vergeleken met tien jaar geleden
webtip
www.digitaal pesten.nl sinds half april bestaat het Platform cyberpesten. kinderen kunnen hierop terecht voor tips om online pesten zelf op te lossen, het uitwisselen van ervaringen met lotgenoten of voor direct contact en gerichte hulp en adviezen. ouders en leerkrachten vinden er tips om het slachtoffer te steunen. Volgens initiatiefnemer Pestweb is er behoefte aan zo’n platform omdat veel mensen geen idee hebben hoe ze met cyberbullying moeten omgaan.
professoren van 5 Kinderen zijn al heel jong wetenschappelijk geïnteresseerd. Wij rammen dat als ouders en leerkrachten er al snel uit door zelf steeds te komen met logische (en juiste) antwoorden op hun eeuwige waarom-vragen.
11%
van de kinderen die tussen hun 9e en 11e verantwoord zijn ingelicht over de gevaren van de sigaret, heeft wel eens gerookt. dat scheelt maar 1 procent met het percentage jonge rokers (12 procent) dat niet is voorgelicht. conclusie: wacht met stichtende antirookpraatjes tot ze een jaar of 12 zijn.
laat ze de antwoorden zelf verzinnen. daar leren zij en jij van. ontwikkelingspycholoog heidi meindertsma, die eind maart bij de Rijksuniversiteit groningen op dit onderwerp promoveerde: ‘kinderen geven de meest complexe antwoorden als er een volwassene bij is die hen voortdurend aanmoedigt door vragen te stellen en taken te herhalen. meteen het goede antwoord geven is de gemakkelijke weg. kleuters komen zelf wel met verklaringen, als je maar doorvraagt. die verklaringen zijn vaak heel inventief. dan zeggen ze bijvoorbeeld dat een potlood drijft omdat het blauw is. of dat een muntje zinkt omdat het geld is.’ meindertsma raadt ouders en leerkrachten aan kinderen dingen zelf te laten ontdekken. docenten drukt ze op het hart zich daarbij niet te laten leiden door de scores van hun leerling op cito-toetsen: haar onderzoek toonde ook aan dat de prestaties van kinderen op eenmalige toetsen zeer verschillend kunnen zijn.
bron: Radboud Universiteit nijmegen
bron: Rijksuniversiteit groningen
gezondheid
45
wij
SamenStelling IrIs van Woudenbergh
hebben
Gouden kraskaart echte wereldreizigers komen helemaal aan hun trekken met deze Scratch map Deluxe edition. Kras met een muntstuk de gouden laag weg van de landen die jullie bezocht hebben en op je muur, deur of prikbord ontstaat een kleurrijke, gepersonaliseerde landkaart. € 24,95 (Stratch Map)
Huisje, boompje, beestje… grappig prikbord voor nota’s, foto’s, uitnodigingen, boodschappenlijstjes of kleine herinneringen. Verkrijgbaar in twee afmetingen, elk met een eigen kleur rand. De kleinste is 30 x 40 cm. Vanaf € 39,- (Ferm Living)
Black beauty Rubberen schommel in de vorm van een paard. een must have voor paardenmeisjes, maar net zo leuk voor coole jongens. De schommel bestaat uit een band waaraan een touw bevestigd is. afmetingen: 60 x 20 x 51cm, gewicht 8,6 kg. De schommel is exclusief bevestigingshaak. € 79,95 (Sissy Boy)
Koeken bakker
Beesten boel een inspirerende geheugenoefening voor alle leeftijden. Dit memory-spel bevat 48 prachtige kaarten met 24 indrukwekkende insecten in volle lengte en in detail. De kaartjes zijn klein en zitten in een handig doosje, perfect om mee te nemen dus. lost in memory reisset. € 12,95 (Hagedornhagen)
met dit schort wordt koekjes bakken wel heel stoer. € 4,95 (H&M Home)
53
IK
Beeld Emmily van OEvErE
j/m lost op
Tischa neve (44) is kinderpsycholoog, speltherapeut en J/M's opvoedcoach. Ze woont samen met Koen. Zij hebben ĂŠĂŠn zoon, dim (5), een pleegdochter (19) en doen aan crisisopvang voor pleegzorg. J/m biedt van Tischa neve - diverse online opvoedtrainingen (onder andere zelfvertrouwen stimuleren, positief opvoeden en omgaan met je puber) - webinars jmouders.nl/ tischa
Dus nu zit je ermee:
Straffen helpt niet meer dreigen, straffen, time-out. Je zou het allemaal nooit doen. Maar de praktijk valt tegen. dus zo af en toe staat je kind toch op de gang. en wat blijkt? Het effect is nul komma nul; zijn gedrag verbetert he-le-maal niet! teKst Tischa nEvE
29
Dus nu zit je ermee:
Straffen helpt niet meer
de time-out zat er bij de 6-jarige thomas zo goed in, dat hij al naar zijn kamer liep nog voordat zijn moeder zei dat hij moest gaan. Vervolgens croste hij door zijn kamer op zijn skateboard en riep na een tijdje: ‘Mam! Ik kan weer luisteren!’ en dan mocht hij terugkomen. Waarna hetzelfde verhaal zich snel herhaalde. dag in, dag uit. dat dit niet werkte, wist zijn moeder ook wel. Maar ja, hoe moest het dan?
eh... denk je nou echt dat er ook maar één peuter, kleuter of puber is die braaf gaat bedenken waarom hij op die trap zit of huisarrest heeft en hoe hij het de volgende keer beter kan doen? Welnee, die zit zijn tijd uit, is woest of overstuur en zegt hooguit na afloop het codewoord ‘sorry’ om weer terug te mogen. Als straffen echt werkt, dan zou het toch na een paar keer niet meer nodig hoeven zijn?
Zo’n jaar of tien geleden, toen ik het tv-opvoedprogramma Schatjes deed, was de timeout als strafmiddel in opmars. Ik probeerde het te beperken, maar mijn tv-collega supernanny Jo Frost kwam standaard met een strafstoel (dan wel trap, kleed of hoek) aanzetten voor ze überhaupt wist wat er gaande was in het gezin. Positief gedrag belonen, negatief gedrag negeren en anders straffen; nog steeds is het in veel opvoedmethoden een gebruikelijke aanpak, afkomstig van de gedragstherapie. Zo trainen we ook puppy’s en dolfijnen. en kinderen dus.
Wat mij ook bezighield, was dat je aan de buitenkant niet kunt zien wat straf met een kind doet. Het kan een kind angstig maken of onzeker. dit is tegelijkertijd ook één van de redenen dat straf werkt. Maar ja, het doel van straf is voor de meeste ouders (hoop ik) dat een kind er iets van leert en niet dat het bang gemaakt wordt.
Maar is straffen in de vorm van een time-out, huisarrest of privileges afnemen wel de manier om kinderen groot te brengen? en zo nee, hoe leren we ze dan gewenst gedrag aan en ongewenst gedrag af? Zelf doe ik het nu anders. Ik voelde me er rot bij als ik mijn zoontje strafte en als ik heel eerlijk ben, deed ik het vooral als ik radeloos was of op exploderen stond. Als ik zelf een time-out nodig had... en dat is ook wat ik nu doe op die momenten: ‘Mama gaat even rustig worden op de trap, daarna kom ik weer bij je om erover te praten.’ Het effect was - zeker de eerste keer – geweldig. Ook vroeg ik me af wat een kind leert van die time-out of dat huisarrest. ‘Ga maar even nadenken op de gang,’ zeggen we dan.
30
Bovendien blijkt uit onderzoek dat veel straffen niet goed is voor de gewetensopbouw. Je kent ze wel, die kinderen die liegen over wat er
‘Denk je nu echt dat je kind zich afvraagt waarom hij op de trap zit?’ gebeurd is, om te voorkomen dat hun ouder erg boos wordt of ze straf krijgen. dat is nou net wat ik niet wil. Ik hou van eerlijkheid. Ik wil dat mijn kind van binnenuit voelt dat bepaald gedrag fijn of gewenst is en niet dat hij stopt met gedrag om straf te ontlopen. eigenlijk is de belangrijkste vraag: wil ik dat mijn
IK
j/m lost op
‘Opvoeden zonder straffen kan niet’ Eens
kind regels gehoorzaamt en gewoon doet wat ik zeg, zodat hij gezag leert accepteren? Of wil ik dat mijn kind leert nadenken over het effect van zijn gedrag en daarvoor zijn verantwoordelijkheid neemt? dat is een keuze, die niet gaat over goed of fout. er zijn legio kinderen groot geworden met time-outs en huisarrest en die hebben echt niet allemaal een trauma. Wanneer je kiest voor straffen ben jíj de motivatie om dit gedrag niet te vertonen en komt het niet vanuit je kind zelf, waardoor het niet of minder lang beklijft. Met straffen verander je alleen uiterlijk gedrag. Je kind leert dat er goed en slecht gedrag is, maar leert niet waaróm het gedrag gewenst of ongewenst is. Zodra de dreiging van straf wegvalt, is de kans groot dat je kind zijn ongewenste gedrag weer vertoont. en: hoe meer je straft, hoe minder het aankomt. er moet steeds een schepje bij om indruk te maken. Ik straf dus niet meer. daardoor is het in huis een stuk gezelliger en het doet meer recht aan mijn kind. Of mijn 4-jarige zoontje dim dat ook altijd zo ervaart, valt te betwijfelen. Hij zet zichzelf weleens op de gang, want dat heeft hij gezien bij familie en vriendjes. Als ik hem streng toespreek en hij voelt dat het menens is, zegt hij met een serieus gezicht: ‘Zal ik anders even op de gang gaan staan, mama?’
‘Opvoeden vraagt soms bijsturing. De maatschappij werkt ook met straffen (boetes, taakstraf) bij grensoverschrijdend gedrag. Thuis kan ik met een straf (paar minuten uit het zicht) ook grenzen aangeven bij ontoelaatbaar gedrag. Vervolgens merk ik dat ik weinig straf hoef te geven, omdat ze de grenzen goed weten. En dat geeft weer voldoende ruimte voor positief opvoeden!’ Daphne
Oneens ‘Het kost veel energie, maar dit wordt ook beloond. Je stimuleert je kind om zelf na te denken en gevolgen te ervaren. Volgens mij een belangrijke levensles. Straffen is niet fout, denk ik. Maar het zorgt voor aanpassen. Ik probeer me steeds af te vragen: wat wil ik mijn kind meegeven? Straffen voelt voor mij eenzijdig.’ ilse ‘Kinderen zijn net mensen en zo probeer ik ze ook te benaderen. Als mijn man mij op de trap zou zetten omdat ik iets doe wat in zijn ogen verkeerd is, zou ik dat ook heel gek vinden’. collega kinderpsycholoog Eva Bronsveld
Wat vind jij: is opvoeden zonder straffen mogelijk? Praat mee op: www. jmouders.n/forumstraffen
Een paar tips Probeer dingen vanuit het perspectief van je kind te zien Dan snap je vaak heel goed waarom hij doet wat hij doet en kun je hierop inspelen. vaak is negatief gedrag een roep om contact en verbinding Zorg hier gedurende de dag regelmatig voor en probeer weer contact te maken als het even misgaat. Van daaruit kun je corrigeren of een oplossing zoeken. corrigeer op een constructieve manier Blijf rustig (of word eerst rustig), praat op ooghoogte, geef aan welk gedrag moet stoppen, wat het gewenste gedrag is en leg uit waarom het gedrag niet handig is of ander gedrag fijner. Geef een alternatief of een keuze uit twee dingen die wel mogen. Of laat je kind meedenken over een oplossing logische, leerzame consequenties laten ervaren Logische consequenties zijn gericht op hoe je kind ervoor kan zorgen dat iets verbetert en hebben een leereffect. Ze staan in verband met wat er gebeurd is. Treuzelen met uitkleden? De tijd voor verhaaltjes wordt korter. Met lawaai laat op straat gehangen met je vrienden? De logische consequentie: excuses aanbieden aan de buren.
‘The way kids learn to make good decisions is by making decisions, not by following directions’ — Alfie Kohn Amerikaans schrijver/spreker over opvoeding en onderwijs 31
6
70
Ik
interview Midden-Oostenexpert Petra Stienen:
‘Ik ben liever bijzonder dan normaal’
‘Leef het leven dat je je kinderen zou gunnen.’ Het is een van de vele wijsheden die publicist en MiddenOostenexpert Petra Stienen (49) hanteert bij de opvoeding van haar dochter Soraya. ‘Ik hoop dat ze ziet dat je voor je eigen passie en werk kunt kiezen en tegelijkertijd een goede moeder kunt zijn’ TeKST Anne elzinGA BeelD TeSkA OverBeke
‘Mama, je had niet zo moeten opscheppen!’ De 16-jarige Soraya roept haar moeder tot de orde. Petra heeft net tegen een serveerster gezegd hoe slecht het voor het imago van haar restaurant is dat ze geen kraanwater serveren. Als Petra met haar bijna 20.000 volgers dat op Twitter zet…! ‘Soraya heeft een punt,’ vindt Petra. Dat haar dochter haar met beide benen op de grond houdt, is een van de vele zegeningen van het moederschap. En dat, terwijl ze vroeger nou niet bepaald een poppenmoeder was. ‘Ik wilde boeken
lezen, de wereld verkennen. Ik had totaal geen kinderwens.’ Tot ze een relatie
kreeg met haar inmiddels ex-man. Maar één ding wist ze zeker: er zouden niet meer kinderen komen. ‘Dat was een bewuste keuze.’ Met dank
aan de Amerikaanse schrijver John Irving. Tijdens haar zwangerschap - in Egypte, dus zonder die opdringerige Nederlandse ‘zwangerschapspolitie’- las Petra Irvings boek Widow for One Year. Een van de hoofdpersonen kiest daar ook weloverwogen voor één kind omdat ze dan haar baby in haar ene en een boek in haar andere hand kan houden. ‘Zo kon ik gewoon mijn leven blijven leiden.’ Soraya maakt er graag een grapje van: ‘Ik was toch ook meteen perfect?’
‘Ze is een bijzonder meisje,’ beaamt haar moeder. ‘Heeft altijd meer gewild dan paste bij haar leeftijd. Een gymnasiumdame met een druk sociaal leven, hobby’s en een volle agenda. Lekker ambitieus. Daar houd ik wel van. Met een enorm rechtvaardigheidsgevoel. Ze is op een leuke manier een beetje gek. Ik word heel blij van haar originele kijk op de wereld. Ze kan omdenken. Dat hoop ik zelf ook te hebben.’ Wie Soraya samen met Petra op de foto ziet, kan constateren dat ze in ieder geval uiterlijk als twee druppels water op haar moeder lijkt. Althans, op de Petra zoals Nederland die leerde kennen in het tv-programma Het Mooiste Meisje van de Klas; de schoonheid die uit het ei kroop nadat ze de uilenbril en het bloempotkapsel had afgeschud. ‘Wat haren en lenzen al niet kunnen doen. En vertrouwen van binnenuit.’ ‘Paardenbek!’ Dat riepen ze op de middelbare school. Vanwege de grote glimlach die ze nog steeds heeft. ‘Ik werd gepest, ja. Of dat dagelijks was, weet ik niet meer. Dat heb ik verdrongen.
Petra Stienen (49) publicist en zelfstandig adviseur, Midden-Oostenexpert, auteur Woont samen met Soraya (16), 4 gymnasium. Soraya woont afwisselend (co-ouderschap) bij haar moeder en haar vader. Opgegroeid in Roermond, als oudste van vier kinderen. Vader was huisschilder, moeder huisvrouw. Deed havo en vwo op het Bisschoppelijk College Schöndeln. Bekend van Twee boeken, tv-programma Het Mooiste Meisje van de Klas (januari 2012) en diverse mediaoptredens als Midden-Oostenexpert Belangrijkst in de opvoeding ‘Wederzijds vertrouwen’ Minst belangrijk ‘Gestreken onderbroeken’ Mooiste voorbeeld De Syrische Hanaa. ‘Zij heeft me het belang van familiebanden laten zien.’ Grootste schrikbeeld ‘Moeders die mini-me’s van hun kind maken’ Beste daad als moeder ‘Dat ik mijn dochter als alleenstaande moeder heel veel mooie dingen mee kan geven’ Slechtste daad als moeder ‘Scheiden. Zo simpel is het.’
➽ 71
Louis op meer dan 30 meter hoogte
58
zij
beeldverhaal
Kermis kind Nederland kent ruim achthonderd kermisexploitanten. Veel van hen hebben kinderen: Louis (13) is zo’n ‘kermiskind’. Samen met zijn ouders, broertje Jantje (8) én het reuzenrad reist hij tien maanden per jaar door het land. de jongens krijgen les op de rijdende school en wonen iedere week ergens anders. beeLd tara fallaux
59
ik
cultuur
SaMEnSTEllInG Jadrike Boels en Florrie Walraven
film
theater
selfie
realiTyopera Een opera gebaseerd op de waan van de dag en de rol van de media in de 21ste eeuw. The News speelt zich af in een tv-studio, waar twee presentatrices het nieuws brengen. De opera is een mix van live muziek en fragmenten uit nieuwsshows. Zowel visueel als muzikaal vermakelijk.
surrogaat vader
Tournee 23 mei tot en met 5 juni www.reisopera.nl/programma/the-news
De 15-jarige Gary komt uit een verknipt gezin met een gewelddadige vader. In een poging aan zijn uitzichtloze bestaan te ontsnappen klopt hij aan bij Joe. Een ex-gedetineerde die zich in de bossen van Texas bezighoudt met illegale praktijken. Dat is het begin van een bijzondere band tussen de twee, waarin Joe zich als een vader ontfermt over Gary. Joe, vanaf 12 juni in de bioscoop
boek
Autobiografie leg je gedachten en herinneringen vast in een autobiografie. Dit dagboek spoort je aan de hand van vragen en lijstjes aan je levensverhaal te vertellen. aangevuld met tekeningen en foto’s gun je je dierbaren zo een kijkje in jouw leven. once Upon a Time i Was…, € 17,www.bispublishers.nl
boek
WaT voor mama Ben JiJ? Humoristisch boek over de sleutel tot een relaxter moederschap. Welk type moeder ben jij en hoe benut je je kwaliteiten? De mama match, Tanja Jess en anousha nzume, € 15,www.lsamsterdam.nl
app
uitvindboek Dit is geen typisch opvoedboek met tips en adviezen over hoe je de best mogelijke ouder kunt zijn. Het Uitvindboek voor ouders zet je aan het denken over je eigen ouderschap. Verfrissend, want de focus ligt dus niet op je kinderen maar op jou. Schrijfster Janneke van Bockel omschrijft het zelf als een ‘genadeloos eerlijk kijkje in de keuken van de ouders’. Uitvindboek voor ouders, Janneke van Bockel & alice van der pas, € 17,95 www.hummpublishing.nl
96
wegwijzer De Snugger app wijst je de weg in de jungle van kindermedia. Handig, want er zijn miljoenen spelletjes en websites waar kinderen gratis toegang tot hebben. Maak een profiel met de leeftijd en voorkeuren van je kind en de app selecteert de beste media. snugger app, gratis/ ios en android tablets
ik
suus ruis
er zijn drie jongetjes uit de klas van Caesar die van hun ouders niet bij ons thuis mogen spelen. Kinderen van 6 zitten met dit soort dingen niet zo; die halen hun schouders op en nodigen een ander vriendje uit. Op die leeftijd nemen ze het leven tamelijk kritiekloos zoals het komt. Zelf heb ik er veel meer moeite mee. Vooral omdat ik slechts kan gissen naar de reden. Misschien is het omdat ik een tijdje erotische korte verhalen schreef voor een tijdschrift, en een seksrubriek had in Cosmopolitan. dat die ouders denken dat hun kroost hier struikelt over dildo’s en onderbroeken zonder kruis. Je weet het niet. Wellicht hebben ze mijn laatste boek gelezen, over hoe verre van perfect ik ben als moeder. Over hoe ik soms vloek als een havenarbeider, weleens stiekem rook onder de afzuigkap als er vier meter verderop kinderen op de grond aan het spelen zijn - alleen als het buiten heel koud is! - en over hoe ik mijn bloedje toen hij 2 was een keer een mep heb gegeven. dat is niet echt reclame, nee.
‘Haar man is zeker bij haar weggegaan om al die dildo’s. Dat fluisteren ze natuurlijk achter mijn rug’
Of zou het liggen aan het feit dat ik er doorgaans uitzie als een dakloze als ik mijn kind naar school breng? Het boodschappenkarretje ontbreekt nog net. Wat kan ik zeggen: vaak douch ik wegens tijdgebrek pas als ik na het breng-ritueel weer thuiskom. Sorry hoor. Het zou ook kunnen dat ze me gewoon raar vinden. In de kring in Caesars klas zit ik voor de juf begint op zijn schoot, in plaats van hij op de mijne. daar moeten wij om lachen. en waar andere moeders hun kinderen buiten door het raam vertederd een kushand toewerpen, doen wij wie er de gekste bek kan trekken. Goedbeschouwd ben ik een beetje blijven hangen op het niveau van een 6-jarige.
beeld louise Honée
UITSLUITING
Komt het omdat ik gescheiden ben? Nee toch zeker? dat zou wel heel erg 1954 zijn. ‘Haar man is zeker bij haar weggegaan om al die dildo’s.’ dat fluisteren ze natuurlijk achter mijn rug. Ik heb de ouders in kwestie nog nooit gevraagd naar de reden. dat staat zo wanhopig, en bovendien ben ik niet zo naïef dat ik verwacht dan de waarheid te zullen horen. In plaats daarvan doe ik extra mijn best in en om de klas. Mijn gezicht staat permanent op standje ‘gelukzalig en zen’, ik glimlach naar iedereen - vooral naar de ouders die ons boycotten - en vermaan mijn zoon om werkelijk alles. Zien jullie wel dat ik een goede moeder ben? Misschien moet ik nóg meer naar het niveau van een 6-jarige. Gewoon heel hard tegen die ouders roepen dat ik ze stom vind en dat hun kinderen al niet eens meer mógen komen. Of mijn schouders ophalen. Kleuters zijn soms heel verstandige wezens.
suus Ruis (39) is auteur, freelance journaliste en alleenstaande moeder van zoon Ceasar (6). Ze wonen in Almere. Naast enkele romans schreef Suus onder meer het boek Wat ze je niet vertellen over mama zijn (2013). Twitter @suusruis
79