de beste vriend van ouders
9
september 2014 18e jaargang € 4,95 jmouders.nl
Onze kinderen vinden school massaal stom Wat moeten we daarmee?
Marion Pauw: ‘Ik ben niet van het bemoederen en pamperen’
ipad-school Vloek of zegen?
‘Als ik met vrienden ben, leg ik hem echt wel weg’ Pubers over hun smartphone
‘mama,
Wat is tongen?’ Praat met ze over sex,
voordat internet het doet
+
Schooltassen knutselen de papegaai als huisdier
Wij
Zij
het gezin
de kinderen
20
14 Praten over porno Moet dat écht? En hoe doe je dat dan?
62
20 Onze regels
‘Zondag = familiedag. Dus: geen computer, geen vriendjes, geen afspraken’
24 ‘Links, links, línks rijden’
Reisreportage: in een Beetle naar Londen
28 Geen zin in school Waarom zijn onze kinderen de meest ongemotiveerde leerlingen ter wereld?
38 De iPad-school
50
Moeten we dat willen?
12 Nieuws 36 Hebben 37 Mijn puber & ik 42 Huisdier De papegaai 44 Cultuur
42 26
50 ‘Als ik met vrienden ben, leg ik hem weg’ Kinderen over hun mobieltje
58 Ex-drugsdealer voor de klas
The Social Effect: het succes van ‘lessen van de straat’
64 Thuis naar school Reportage: Lara en Thijs onderwijzen hun kinderen zelf
Nieuws 48 Fantastische feiten 56 Knutselen Blikvanger 62 Mode Schooltassen 71 Kinderboeken 72 Cultuur 73 6
64
Ik
inhoud
de ouder
78 ‘Ik ben niet van het bemoederen en pamperen’
78
Schrijfster Marion Pauw over de opvoeding van Nadja en Jiri
88 De wetenschapper Mindful parenting-expert Susan Bögels: ‘In vijf minuten krijg je weer lol in het opvoeden’
4 Medewerkers & colofon 8 5 vragen & 5 gezinnen 74 Onze online opvoed cursussen 92 Nu te koop: J/M familie planner 2015 98 Geintje 99 Volgende maand
94 ‘Door het gedrag van onze zoon zijn wij uit elkaar’
Annabels zoon (13) verziekte voortdurend de sfeer in huis
Nieuws 76 Column 83
Succesrecept 84
84
Suus Ruis
Cabaretier Howard Komproe Tischa lost het op 85 Ruzie? Bemoei je er niet mee Cultuur 97
88 COVERBEELD Marlous Van der Sloot
7
wij
NIEUWS
samenstelling Anne elzinga illustraties Zsuzsanna Ilijin
maatschappij
Stedelingen vinden het ’s morgens hartstikke belangrijk om een goed gesprek met hun kind te voeren (59 procent) of hem een knuffel of kus te geven (57 procent). Dat zeggen ze tenminste. Maar in de praktijk zijn ze dan meer met hun mobieltjes dan met hun nageslacht bezig. Dat blijkt uit het eerste Life at Home report van IKEA. De vraag is of dit ook geldt voor mensen buiten de acht onderzochte grote steden als Stockholm, Londen, New York en Mumbai. Zouden Nederlandse ouders midden in de ochtendstress misschien wel meer aandacht voor hun hartjes hebben? Bron: lifeathome.ikea.com
12
beeld Cultura Images/hh
Liever onze telefoon dan ons kind
Opvoeding
Dik kind? Jouw schuld!
opvoeding
Acht op de tien Nederlanders vinden dat ouders hun dikkerdjes te weinig laten bewegen en ongezond eten voorzetten. En dat is zielig, volgens driekwart. Bijna de helft noemt het zelfs een vorm van kindermishandeling. ‘Ouders laten kinderen met chips op de bank voor de tv liggen. Dat denk ik niet, dat zíe ik,’ reageert een verontwaardigde ondervraagde. Bron: gezondNU 7
CHIPS
41 % feiten & cijfers
van de Nederlanders propte deze zomer pakken koffie voor hun buitenlandse vakantie in de koffer. Bron: Onderzoek Multiscope, 2014
geld
Je kostbaarste bezit Hoeveel draagt de overheid bij aan de uitgaven voor buitenschoolse opvang? Hoeveel gaat hun opleiding kosten? Kan ik een tegemoetkoming in de schoolkosten krijgen? En hoe duur is mijn dierbaarste bezit eigenlijk in klinkklare euro’s? Deze en a ndere financiële vragen zijn nu door het Nibud bijeengebracht in het handige e-book Geldwijzer Kinderen & Scholieren. Het digitale document wordt voortdurend geactualiseerd, zodat je altijd van de nieuwste regelingen en bedragen op de hoogte bent.
Pinokkio maakt kinderen niet eerlijker Denk je je kind moreel besef bij te brengen door verhaaltjes te vertellen over Pinokkio en andere onverlaten die uiteindelijk zwaar gestraft worden voor hun oneerlijkheid, nu blijkt uit nieuw onderzoek dat dat nauwelijks indruk op hem maakt. Onderzoekers van drie Canadese universiteiten droegen als experiment 268 3- tot 7-jarigen op om niet naar een stuk speelgoed te kijken als de onderzoekers even de kamer uitgingen. Daarna lazen ze een verhaaltje voor en vroegen de kinderen eerlijk te vertellen of ze stiekem toch gekeken hadden. Hoewel praktisch geen enkel kind de verleiding had kunnen weerstaan, gaven maar enkelen dat toe. Als Pinokkio was voorgelezen, of een verhaal zonder duidelijke morele boodschap, dan deden ze of hun naam Haas was. Het enige eerlijke groepje bestond uit kinderen die gehoord hadden hoe trots de vader van de latere Amerikaanse president George Washington op zijn 6-jarige zoon was toen die hem in tranen bekende zijn geliefde kersenboom een kopje kleiner te hebben gemaakt. ‘Om moreel gedrag, zoals eerlijkheid, te stimuleren, kun je beter focussen op de positieve effecten van eerlijkheid dan op de negatieve effecten van oneerlijkheid,’ zeggen de onderzoekers. Overigens moet nader onderzoek nog uitwijzen of verhalen met een positieve uitkomst ook op langere termijn blijven hangen. Bron: Psychological Science
Bestellen à € 8,99 bij nibud.nl 13
14
wij
Praten over porno. Maar hóe dan?
Pornopaniek
Mijn kinderen zagen al voor hun tiende hoe een zwaargeschapen man een weelderige blondine van achteren bediende. Over porno hadden we toen nog nooit gesproken. Is de nieuwe SIRE-campagne ‘Praat met je kind over porno, voordat internet het doet’ dus een goed idee? tekst Anne Elzinga beeld Marloes van der Sloot
➽ 15
Op de schommel Bobbie (5). Links Fien (7) en Merel (31) met Pleun (1,5). Op de bank Rob (41), Mik (10) en Sam (11). 20
wij
onze regels
‘We houden de club graag bij elkaar’ Met vijf kinderen raakt een agenda snel overbelast. School, clubjes, sporten, twee banen en een brede vriendenkring: voor je het weet ben je nooit meer met z’n zevenen tegelijkertijd thuis. Daarom is één dag heilig in het gezin van Merel en Rob. Zondag = Familiedag. Dus geen computers, geen vriendjes en geen afspraken. tekst Monique Montanus beeld Louise honÉe
➽ 21
28
WIJ
Onderwijs
Geen zin in school Over hun school zijn de meeste leerlingen dik tevreden. Leuke klas, gezellige sfeer. Alleen jammer dat je er ook wat moet leren. Nederlandse kinderen behoren tot de meest ongemotiveerde scholieren ter wereld. Wat gaat er mis? Verloedert het onderwijs, deugen de docenten niet of ligt het aan de opvoeding? Redacteur Anne Elzinga zocht het uit.
Nederlandse scholieren zijn lui en ongemotiveerd. Dat is grofweg de conclusie van de Inspectie van het Onderwijs in haar Onderwijsverslag 2012/2013. De inspecteurs zelf zeggen liever dat ‘de motivatie beter kan’. Hoe dit vroeger zat, weten we niet. Maar de huidige cijfers liegen er niet om. In een op de vijf lessen op de middelbare school en in een op de tien lessen op de basisschool is een groot deel van de leerlingen met heel andere dingen bezig dan met de lesstof. Zeker in vergelijking met leeftijdsgenoten in andere landen valt op hoe weinig gemotiveerd Nederlandse leerlingen zijn. Rekenen bijvoorbeeld vindt maar 32 procent van onze zesdegroepers leuk, terwijl dat in andere landen gemiddeld 48 procent is. Lezen is ook niet populair: slechts zes (van de 49) landen hebben minder gemotiveerde lezertjes. Op de middelbare school daalt de zin in leren helemaal rap vergeleken met landen als Australië,
TEKST ANNE ELZINGA
Mexico, Zweden en Turkije. Maar één op de vijf 15-jarigen kijkt uit naar de volgende wiskundeles. Elders geldt dat voor meer dan een derde van de klas. Wat is er mis bij ons? Heel wat, zeggen Inspectie, minister, staatssecretaris en onderwijscritici. Ach, relativeren sommige docenten en onderwijsexperts, wat zegt lol in lezen, rekenen of wiskunde nou eigenlijk over het totale leeren schoolplezier? Jarenlange lespraktijk leert dat gemiddeld zo’n tachtig procent van de leerlingen wel gemotiveerd is. Maar daar denken middelbare scholieren zelf anders over. Nienke (13), Tim (15), Marijn (17), Wies (18) en Lydia (18) geven bijvoorbeeld alle vijf toe dat leren niet hun prioriteit nummer 1 is. En bij hun medeleerlingen herkennen ze het gebrek aan motivatie al helemaal. Wiens schuld is dat? Ligt het aan onze opvoeding? Aan ‘de’ maatschappij? Of aan het onderwijs?
➽ 29
zij
mijn mobiel en ik
‘Als ik met vrienden ben, leg ik hem echt wel weg’ WhatsApp, Telegram, Twitter, Facebook, Snapchat… Jongeren staan de hele dag met elkaar in verbinding via hun mobiel. Wat is de impact hiervan op hun leven? tekst richard hassink beeld ed van rijswijk
‘Als ik tijdens de les zie dat ik een berichtje heb, kan ik het niet laten om even te reageren’ Naam Judith Meulman (13) Mobiel Galaxy Fame In de hand 3 uur per dag Gebruikt vooral WhatsApp Snapchat Instagram Spotify Verstuurde whatsapps per dag 140 Ontvangen whatsapps 593 Verstuurde snapchats per dag 25 Ontvangen snapchats 22 50
‘We hebben thuis de regel dat je pas een mobiel krijgt als je naar de brugklas gaat. Dus ik heb de mijne pas sinds vorig jaar juni, toen ik 12 werd en bijna naar de middelbare school ging. Ik begrijp best dat mijn ouders daar streng in zijn, want anders begin je er al heel vroeg mee. Maar ik vond het soms wel erg vervelend. Dan ging ik bijvoorbeeld naar een feestje van klasgenoten en zat bijna iedereen te chatten, terwijl ik dat niet kon. Dan probeerde ik me wel te vermaken met andere kinderen die geen mobiel hadden, maar dat waren er niet zo veel. Ook wist ik het in die tijd bijna nooit als mijn klasgenoten af gesproken hadden om buiten te spelen, want dat deden ze
dan via een groepschat. Heel jammer was dat. Toen ik mijn mobiel kreeg, was ik heel blij. Verslaafd was ik niet, maar ik zat er wel vaak op. Ik weet nog dat ik baalde toen mijn ouders vertelden dat er op ons vakantieadres waarschijnlijk geen wifi was. Maar dat bleek er toch te zijn. O, wat was ik opgelucht. Ik heb de hele vakantie contact gehad met mijn vrienden in Nederland. Op school mogen we onze mobiel gebruiken om dingen voor de les op te zoeken, niet om te appen. Toch doen veel klasgenoten dat wel. En ik, eerlijk gezegd, ook weleens. Als ik zie dat ik een berichtje heb, kan ik het niet laten om toch even te reageren. In de pauzes stuur ik ook weleens
berichtjes. Maar als ik met anderen samen ben, stop ik hem vaak weg. Gewoon kletsen is ook gezellig. Thuis praat mijn moeder soms tegen me terwijl ik druk in gesprek ben met anderen via mijn mobiel. Ik zeg dan “ja ja”, maar luister eigenlijk niet. Dat vind ik wel een beetje zielig voor haar. Als mijn ouders mijn mobiel voor straf zouden afpakken, ga ik me zeker vervelen. Het is zó leuk om te appen met mijn vrienden, ik zou dat heel erg missen. Ook leuk is dat ik nog steeds contact heb met mijn oude klasgenoten van de basis school. Zonder mobiel zou dat niet meer zo zijn, denk ik.’
➽
51
‘Het grote voordeel van thuisonderwijs is dat je kunt inspelen op de interesses en kennisbehoefte van je kind,’ zegt Lara van Beek (31, orthopedagoog, onderwijskundige, kindercoach en yogadocent). Haar man Thijs (31) en zij kozen er drie jaar geleden bewust voor om Blanca (13), Tristan (10) en Solange (6) thuisonderwijs te geven. Daarmee behoren zij tot de circa vierhonderd kinderen in Nederland die les krijgen van hun ouders. Fotografie Thirza Schaap Tekst Monique Montanus
’We starten elke ochtend met een smoothie van fruit of groente. Ondertussen lees ik voor. Blanca is nu bezig met de Griekse mythologie, en zo pikken Tristan en Solange ook wat van die verhalen op.’
64
zij
beeldverhaal ‘We hebben vier konijnen, een hond en een vogel. Op de hond na zorgen de kinderen zelf voor de dieren.’
Thuis naar school Op weg naar de praktijkruimte van Lara, waar ze onder andere met kunst bezig zijn. Het onderwijs vindt op diverse locaties plaats: thuis, buiten, in musea, in andere steden. ‘We grijpen alles aan en gaan er vaak op uit.’
65
78
Ik
interview Schrijfster Marion Pauw
‘Ik ben niet van het bemoederen en pamperen’ geweldig met hem, en we zien elkaar zo vaak mogelijk. In de zomer was hij weer zes weken hier. Hij beheert een Facebookpagina over slangen en heeft wereldwijd meer dan vijftigduizend volgers. Ik ben ontzettend trots op hem.’
Avontuurlijk en reislustig is schrijfster Marion Pauw altijd geweest. Erg van de regelmaat is ze niet. ‘Ik dacht: die baby gaat gewoon mee in mijn rugzak. Maar dat bleek toch niet zo gemakkelijk te gaan. Inmiddels kunnen we wel samen backpacken, daar geniet ik intens van.’
Vorig jaar maakte Marion een backpackreis door Panama met dochter en zoon. Drie jaar
eerder verbleef ze een periode met haar kinderen bij een Indianenstam in Panama, als inspiratie voor haar roman De Wilden. ‘Een fantastische ervaring. Mijn dochter zag al die halfblote mensen en wist niet of ze eraan kon wennen, maar mijn zoon vond het direct fantastisch. Hij was daar meteen thuis. Ik kan Tekst Sara Luijters Beeld Teska Overbeeke het iedere ouder aanraden om in je eentje met je kinderen een reis te maken. Het is het leukste wat er is. Je kunt een jaar lang voor ze koken en ze van A naar B brengen, maar de band die je Haar huis in Amsterdam-Zuid is ruim, smaakvol opbouwt tijdens een reis gaat veel verder. Het samen reizen heeft onze band zo veel sterker ingericht en opgeruimd. In de reusachtige tuin gemaakt. Op die momenten geniet ik echt intens staat een schrijfhuisje. Haar nieuwe roman van het moederschap.’ Hemelen, over een vrouwenverslinder op Reizen zit Marion in het bloed. Toen ze 6 was leeftijd die na zijn dood de familie opscheept verhuisde het gezin Pauw van Tasmanië, een met een overdosis problemen, werd daar eiland onder Australië, naar Leeuwarden. Haar geschreven. Net als al haar andere succesvolle vader werkte er als chemisch analist voor romans, waaronder Daglicht en De Wilden. Ze Cascade Beer Brewery. De overgang naar deelt het huis met dochter Nadja (16). Zoon Jiri woont bij zijn vader, Marion’s ex-man, op Aruba. Nederland kwam keihard aan bij Marion en Jiri is veel gelukkiger op het Caraïbische eiland haar drie zussen. ‘Wij waren in Tasmanië altijd buiten, in de natuur, we hadden een reusachtige dan in het drukke stadsleven van Amsterdam. tuin bij de Stille Oceaan. Ik voelde me daar echt Ze heeft al vaker over haar zoon gesproken in vrij. Het was een geweldige kindertijd. Tasmainterviews en is eigenlijk wel een beetje klaar nië was in alles vrij ouderwets. We droegen met het onderwerp. ‘Jiri is nu 15, het gaat
Marion Pauw (40) Schrijver, interviewer, copywriter Woont samen met dochter Nadja (16) Opgegroeid in Tasmanië, Leeuwarden en Putten Fijnste gezinsmoment ‘Samen backpacken.’ Minst fijne gezinsmoment ‘Als we ruzie met elkaar hebben (dûh).’ Beste daad als moeder ‘Geen idee.’ Slechtste daad als moeder ‘Soms ben ik echt heel lui.’ Geslaagd als opvoeder ‘Als je je kinderen accepteert zoals ze zijn.’
➽ 79
IK
Beeld Emmily van Oevere
j/m lost op
Tischa Neve (44) is kinderpsycho loog, spelthera peut en J/M's opvoedcoach. Ze woont samen met Koen. Zij hebben één zoon, Dim (5), een pleegdoch ter (19) en doen aan crisisopvang voor pleegzorg. J/M biedt van Tischa Neve - diverse online opvoed trainingen (onder andere zelfvertrouwen stimuleren, positief opvoe den en omgaan met je puber) - webinars jmouders.nl/ tischa
Dus nu zit je ermee:
Constant ruzie in huis Gek kun je ervan worden, van dat voortdurende geruzie. Toch is het belangrijk om zo min mogelijk in te grijpen en je kroost de kans te geven om er zelf uit te komen. Want juist thuis leert je kind veilig en spelenderwijs om voor zichzelf op te komen, compromissen te sluiten en rekening te houden met anderen. tekst Tischa Neve
85