de beste vriend van ouders
1
januari 2015 19e jaargang â‚Ź 4,95 jmouders.nl AP
De nieuwste onderwijshype
Engels vanaf groep 1 Help, m’n kind is depri! Omgangsregels voor een sombermans
Niet meer schreeuwen
En nog 6 andere opvoedvoornemens
Uithuilen bij oma, maar niet bij jou
Je eigen idealen opdringen suiker raw food aan je kind televisie mediteren Hoe erg is dat? gamen
3
inspirerende gezinsreizen * canada * ierland * italie ` dagboek van een teckel :
De waarde van een vertrouweling buiten het gezin
+
wc-rollen knutsel `
Wij
Zij
het gezin
de kinderen
14
14 Idealistisch opvoeden: pre of beperking? Mag je jouw idealen opdringen aan je kind? Reisspecial
20 Ierland:
‘De leukste vakantie ooit’ 26 Rome, een kleurrijk stedentripje 30 In een camper door Canada 40 Dagboek van een teckel Het vertederende leven van teckel Catoo
52 62
12 Nieuws 24 Reisaccessoires 34 Huisdier De hamster 36 Mijn puber & ik 38 Hebben 46 Cultuur
40
52 ‘Nu huil ik niet meer zoveel’ Dankzij een Droomdag krijgen kinderen met een trauma nieuwe moed
58 Tikje depri
Hoe ga je om met een kleine sombermans?
64 Engels vanaf groep 1 Is dat een goed idee?
72 De vertrouweling
Een steun en toeverlaat buiten je gezin is geen kritiek op jou
30 4
Nieuws 50 Knutselen vissen 62 Kinderboeken 70 Cultuur 78
64
Ik
inhoud
de ouder
84 ‘We verzinnen bewust nieuwe rituelen’
84
NOS Jeugdjournaal presentatrice Milouska Meulens over haar samengestelde gezin
90 Vanaf nu ga ik het anders doen Zeven populaire goede voornemens - en waarom het zo moeilijk is om te veranderen
96 ‘Nu weet ik wat ik gemist heb’
6 5 vragen & 5 gezinnen 8 Medewerkers & colofon 10 Word abonnee en ontvang het Super Sand Animal Pakket 48 Win gratis kaartjes voor Jack bestelt een broertje 80 Familieplanner voor nieuwe abonnees 113 Geintje 114 Volgende maand
Quest-hoofdredacteur Thomas Hendriks schoot tekort bij zijn oudste kinderen
100 De wetenschapper Beweegprofessor Erik Scherder: ‘Bewegen is goed voor je brein’
108 ‘Ze begint zich voor hen te schamen’
Maartje (13) heeft moeite met de opvoeding van haar halfzusjes
96 100
Nieuws 82 Column 95
Suus Ruis
Succesrecept 99
Kinderboekenschrijfster Nanda Roep
COVERBEELD Ellen mandemaker
Tischa lost het op 106 Spelen met je kind
Cultuur 111
5
Wij
Anders opvoeden
Je eigen idealen opdringen aan je kind Hoe erg is dat?
Als jij pacifistisch bent ingesteld, of macrobiotisch of veganistisch eet, voed je je kinderen ook zo op. Maar wat doet dat met je kind? Suzanne Rethans zocht het uit. tekst Suzanne Rethans beeld ellen mandemaker
15
wij
reisspecial Athabasca Glacier, Columbia Icefields
In een camper door
canada tekst Marlies Jansen Beeld Hans Jansen
Ruim vier weken trokken Hans en Yvonne Jansen met hun kinderen Iris (15), Paulien (13) en Martijn (11) door Canada. ‘We wilden een once in a family-lifetime reis maken.’ 31
Tips Canada is groot en een maand is zó voorbij als je niet uitkijkt. Om de dagen maximaal te benutten, schakelden Hans en Yvonne Nature Trek Canada in. Ze leverden hun lijstje met wensen in en gaven aan welke route ze globaal wilden afleggen. Nature Trek kwam met een reisdagboek. Hierin stonden wandelroutes, bezienswaardigheden en achtergrondinformatie. Ook werd een aantal activiteiten vooraf gereserveerd. ‘Dit plannen ging niet ten koste van ons gevoel van vrijheid en avontuur, integendeel: we waren nu geen tijd kwijt aan discussies over wat te doen of het uitzoeken van dingen. Ook leverde het veel voorpret op. www.naturetrek.ca
Dinosaur Provincial Park
Lake Louise, Banff National Park. Hier spelen de mysterieuze gebeurtenissen uit de thrillerserie De Vallei zich af
‘We lunchen op een onbewoond eilandje. Een toilethokje staat er trouwens wel - typisch Canada’ Sandy Beach, Elk Island National Park
32
‘Tijd voor elkaar, ruimte, vrijheid: we wilden een onvergetelijk avontuur met ons gezin beleven. De kinderen hebben er nu de perfecte leeftijden voor: Iris wil nog mee op vakantie en Martijn is oud genoeg om zich zo’n trip te blijven herinneren. Ook wilden we graag mijn broer Paul en zijn gezin opzoeken, zij wonen in het midden van Canada. We starten aan de westkust, met een verblijf van twee dagen in Vancouver. Zowel lopend als op fat tire bikes verkennen we de stad. De kinderen kijken hun ogen uit: wat een wolkenkrabbers! Vancouver is prachtig, met mooie gebouwen, maar ook veel groen. Vooral de combinatie stad en water maakt het leuk. We hebben er veel lol in om over de boulevard en door Stanley Park te toeren en te kijken naar de cruiseschepen en watervliegtuigen.
We halen de camper op en nemen de veerboot naar Gulf Island National Park. Onze eerste activiteit: zeekajakken op Salt Spring. Peddelend langs de kust zien we zeesterren en enorme krabben op de bodem. De gids laat ons sanddollars zien, platte, ronde zeediertjes, en vertelt over de First Nation People - de Indianen. Zijn toewijding en aandacht voor de natuur maken hem tot een meeslepend verteller. Op zee zwemmen bruinvissen om ons heen en cirkelen eagles door de lucht. We lunchen op een onbewoond eilandje. Een toilethokje staat er trouwens wel - typisch Canada, zullen we later merken. In alle gebieden waar mogelijk mensen kunnen komen, zijn op z’n minst een paar latrines te vinden. Voor we het kustgebied verlaten om het vasteland te verkennen, maken we nog een orkatocht. Genietend van de serene rust op het water
zien we orka’s, zeehonden en walvissen, en in de verte zelfs een blauwe vinvis. Ook bekijken we op Campbell River de beroemde zalmtrek, waarbij talloze zalmen stroomopwaarts zwemmen en springen. Beren die de vissen eruit graaien (zoals je in de Donald Duck ziet) zijn er niet maar opeens kunnen we ons dit tafereel levendig voorstellen. Vrijwel elke avond gaan we naar een andere camping: grote plekken in het bos met picknickbanken, waar we onze camper naast zetten. Na een eind rijden is het heerlijk om eruit te kunnen. Met z’n vijven op elkaars lip zitten is niet altijd even idyllisch. Paulien heeft overdag geen eigen plek, haar bed moet worden opgeklapt om een zithoek te maken. Maar we leven vooral veel buiten. Elke avond stoken we op de vuurplaats ons eigen vuurtje, waar we regelmatig
40
Zij
beeldverhaal
Dagboek van een teckel Het hele gezin van fotografe Valerie Granberg was gek op Catoo, hun teckel. Catoo lebberde iedereen af en iedereen knuffelde Catoo. Valerie legde al die momenten vast - tot aan de begrafenis van Catoo. In december vorig jaar kwam Catoo op ons pad. En met haar heel veel momenten van onbedaar lijk lachen en diepe ontroering. Iedereen hield van Catoo. En Catoo hield van iedereen. Mijn zoons Midas en Gilles deden niets liever dan haar doodknuffelen. Ze was een mediator die ruzies in de kiem smoorde. Als ze je aankeek lachte je, en werd iedere vorm van boosheid bedolven onder een hele grote berg onvoorwaardelijke liefde. Als je thuiskwam, wist je dat er iemand boven aan de trap stond die zo blij was dat je er was dat haar achterwerk een eigen leven ging leiden. En dat ze je hele gezicht zou aflebberen uit grenzeloze dankbaarheid. Op de avond van 2 mei belde Frank, mijn man. ‘Catoo is dood.’ Tegen beter weten in hoopte ik dat het een hele foute grap was. Hij had haar in een verhuisdoos gelegd waar het woord ‘keuken’ op was geschreven, dat weer was doorgekrast. Ze lag er zo mooi bij. Alsof ze sliep. We zaten met z’n allen bij haar en huilden. Als ik haar aaide, ging de huid om haar oogje een beetje heen en weer en leek het alsof ze even knipperde. Aan het begin van de nacht was ze nog helemaal warm. Ik praatte tegen Catoo zoals ik altijd tegen haar praatte. Lieve katoetiepatoetie, lieve snoete
poeterd. Dat soort wonderlijke woorden, die ontstaan uit liefdevolle ontroering. We weten niet wat ze gezien heeft. Een kat of een konijn. Het was een drukke rotstraat. Ze was de achterdeur uitgeglipt. Frank riep haar in paniek. Maar ze had die blik in haar ogen, tong uit haar bek. Frank bestond niet meer, alleen de kat. Of het konijn. Ze rende de straat over. Een harde knal. Verdriet slijt met de dagelijksheid. Maar dat besef maakt het er niet minder om. De volgende dag werd het verdriet iets minder heftig. We mochten haar begraven in de tuin van opa en oma. We tilden Catoo in de doos naar beneden en zetten die op de achterbank van de auto. Tussen Midas en Gilles in. Er lagen twee bossen witte tulpen op. We groeven een gat naast een rij coniferen. Haar lieve zachte pootjes met de bruine sokjes waren koud en hard toen we haar in de doek wikkelden. Haar buik, waarover ze zich altijd zo graag liet aaien terwijl ze gewillig op haar rug ging liggen, was ingevallen. We huilden. Midas sloeg zijn armen om me heen. Frank schepte zand. We dronken koffie met taart erbij. Net een echte begrafenis. Lieve Catoo, je was vier maanden bij ons. Je hebt ons zo blij gemaakt. Dank je wel daarvoor.
Tekst en beeld Valerie Granberg
41
Zij
Droomdag
Wat een dag!
‘Het was heel bijzonder’ Pepijn (11) verkeerde als jong kind vanwege een onbekende hersenaandoening in zorgwekkende toestand. Hij hield er beperkingen aan over, die hij moet leren accepteren. Eigenlijk is het een wonder dat Pepijn (11) er nog is. Als kleuter werd hij doodziek: door een onbekende aandoening liep hij hersenletsel op. ‘Ik weet niet meer hoe oud ik toen was. Volgens mij iets van 4 jaar of zo.’ Pepijn bleek een vechtertje. Hij kwam eroverheen, al was 52
de schade daarna groot. Veel herinnert hij zich er niet meer van, vertelt hij. Maar hij weet nog wel dat er een langdurig revalidatieprogramma startte. ‘Ik moest weer opnieuw leren lopen en praten.’ Nu zit Pepijn in groep 8 van een gewone basisschool. Volgend schooljaar wil hij naar de brugklas van het Montessori College in Nijmegen. Hij is redelijk hersteld. ‘Lopen gaat goed. Maar ik denk en praat nu langzamer.’ Hij moet vaak naar woorden zoeken. Die restschade heeft zijn leven ingrijpend veranderd en dat valt niet mee, vooral niet als je een 13-jarig zusje hebt dat overal fluitend doorheen rolt. Pepijn kan wel een oppepper gebruiken, vond zijn therapeut en hij meldde hem daarom aan bij Dream4Kids. En zo beleefde dierenliefhebber Pepijn de dag van
Dream4Kids Traumatische gebeurtenissen kunnen het leven van een kind zodanig verstoren, dat het zijn vertrouwen in zichzelf en in de wereld verliest. Een dag vol verrassingen helpt om de negatieve spiraal te onderbreken, en nieuwe moed en energie te krijgen.
De stichting Dream4Kids organiseert Droomdagen voor 6- tot 12-jarigen die met een trauma kampen. Drie kinderen vertellen waarom zij weer in dromen durven te geloven. ‘Het is echt een nieuwe start.’
Meer info: www. dream4kids.nl
tekst Monique montanus Beeld teska overbeeke
zijn leven. Op een normale schooldag reed er een witte limousine het schoolplein op. De rode loper werd voor hem uitgerold en in de auto stonden voor hem, zijn beste vriendje, zusje Willemijn en z’n ouders met de bubbels klaar. Plus een dvd met persoonlijke boodschap van zijn favoriete spelers van voetbalclub NEC, en een door het hele elftal gesigneerde voetbal. En toen? ‘We gingen eerst naar de stichting Hulphond Nederland.’ Hier wachtte - verrassing! - Pepijns labrador Bente al kwispelstaartend op hem voor een feestelijke puppytraining. ‘Daarna gingen we met een busje naar een boerderij. Daar kregen we een overall met onze naam erop, die we mochten houden. Ik heb meegeholpen om de kalfjes drinken te geven.’ En passant hielp hij bij het ter
wereld brengen van twee kalfjes. ‘Eentje met een keizersnee en eentje gewoon.’ Pepijn mocht ze een naam geven. Dat was natuurlijk een inkoppertje: ‘De een heet Pepijn en de ander Isabelle.’ Het werd een echte boerderijdag, compleet met tractorrit en het melken van de koeien. Klinkt alsof Pepijn een boer in spe is. Wil hij later inderdaad ‘iets met dieren’ gaan doen? ‘Nee. Nou, misschien.’ En dan nu de hamvraag: veranderde deze dag zijn leven? ‘Uh... eigenlijk niet zo erg. Ik voelde me erna precies hetzelfde als ervoor. Sommige kinderen worden er iets vrolijker van, denk ik. Voor mij maakte het niet zoveel uit. Maar het was wel bijzonder! Ik had nog nooit eerder in een limousine gereden.’
53
zij
knutselen
Vis vangst Recycle je wc-rollen en knutsel er kleurrijke vissen van.
Dit heb je nodig wc rollen crêpepapier gekleurd papier lijm plakband of tape touw of draad oogjes
Zo doe je het Knip rondjes uit het crêpepapier of het gekleurde papier: dit worden de schubben. Plak de schubben stuk voor stuk en laag voor laag op de wc-rol. Wissel de kleuren mooi af. Knip lange slierten van het crêpepapier. Plak deze van binnenuit en aan de onderkant van het rolletje, zodat ze naar beneden hangen. Plak de oogjes op de zijkant van de rol. Je kunt ze ook zelf maken door met een zwarte stift oogjes op wit papier te tekenen. Bevestig een stukje touw of draad aan de binnenkant van de rol. Hang alle rollen aan een stokje of touw.
productie Iris van Woudenbergh Beeld lynn van Woudenbergh
63
zij
De vertrouwenspersoon
Stocksy
Een vertrouweling is geen kritiek op jou
Een vertrouwenspersoon buiten het gezin kan het verschil maken in het leven van een kind. Niet alleen kinderen die in problematische omstandigheden opgroeien, maar óók degenen die in een gezellig, veilig nest vertoeven, hebben veel aan zo’n extra steun en toeverlaat. Of ze nou 5 of 15 zijn. tekst Marlies Jansen
73
IK
NIEUWS
samenstelling Anne Elzinga illustraties Zsuzsanna Ilijin
media
‘Nee, niet op de iPad!’ Zo ongeveer moet Apple-baas Steve Jobs geklonken hebben toen hij zijn kinderen verbood op de iPad te gaan. Dat was in 2010, toen de eerste tablets uit Jobs’ Apple-stal net in de winkels lagen. ‘We beperken thuis het gebruik van technologie door onze kinderen.’ Collega-techneuten uit Silicon Valley blijken al net zo streng. ‘Omdat wij de gevaren van technologie met eigen ogen hebben gezien,’ verklaart een van hen. Welke? De bekende: vieze of gewelddadige plaatjes, online pesten, kans op verslaving.
beeld stocksy
Bron: The New York Times,
82
Binnen 48 uur wereldberoemd
maatschappij
psyche
Midlifecrisis = typisch westers Uit een vergelijking onder 160 landen blijkt dat een midlifecrisis een typisch westers verschijnsel is, dat zijn hoogtepunt beleeft tussen de 45 en 54 jaar. Daarna gaat bij westerlingen het geluksgevoel weer omhoog; in andere delen van de wereld gaat dat na het 45ste steeds harder naar beneden, als het niet sowieso altijd al laag is (Afrika).
NUMMER 14
nummer 14
Bron: The Lancet
staan wij op de zogenaamde Global Gender Gap Index. Deze ranglijst geeft inzicht in de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in 142 landen. Stonden we in 2012 nog op de 11e plaats, nu zijn we er drie gezakt. Niet omdat het hier nu zoveel slechter gaat, maar omdat andere landen het beter doen. Nederlandse vrouwen werken vaker in deeltijd, minder vaak in leidinggevende functies en doorgaans tegen een lager salaris dan hun mannelijke collega’s in gelijkwaardige beroepen. Wel zitten er meer vrouwen in de politiek en dat is van groot belang voor de algemene positie van vrouwen in een land. IJsland, Finland en Noorwegen vormen de top 3. En België staat verhip nog vier plaatsen boven Nederland! Mijn kind is Gods gift aan de mensheid
feiten & cijfers
16,2
miljoen geurcellen
bevat het brein van vrouwen. Mannen komen niet verder dan 9,2 miljoen. Dat verklaart misschien waarom vrouwen die poepbroeken sneller ruiken.
Ouders verantwoordelijk als hun kind online pest
Bron: World Economic Forum
Bron: Plos ONE
relatie
Jaloers op zijn beste vriend Niet alleen liefdesrivalen, maar maar toch vinden de drie onderzelfs de mannelijke vrienden van je zoeksters van de State University of partner kunnen je jaloers maken. Dat New York het belangrijk dat we nu geldt met name als je man een heel weten dat manliefs vrienden onze centrale rol in jouw leven speelt én relatie kunnen bedreigen. Want je het gevoel hebt dat hij minder om jaloerse vrouwen zouden wel eens jou geeft dan jij om hem. Onzeker kunnen gaan zaniken over de stapals ze zijn, hebben deze vrouwen wel avondjes van hun echtgenoot. En eens de neiging om flink te gaan dat kan dan tot irritaties en conflicten afgeven op de kameraden van hun leiden. Hun studie toont volgens de kerels. Zij zijn dan jaloers op de tijd onderzoeksters bovendien aan dat je en aandacht die hij aan zijn maten maar beter niet al te afhankelijk kunt geeft - en dus niet aan haar. Mannen worden van man of vriend. Een sexy kunnen trouwens hetzelfde vrouwelijke collega maakt de meeste Getapte tienerhebben wordt impopulaire twintiger met de vriendinnen van hun vrouw. van deze onzekere typjes overigens Het lijken misschien open deuren, nog zenuwachtiger en zeurderiger.
Jaloers op zijn beste vriend Bron: Social Psychological and Personality Science
83
84
Ik
interview NOS Jeugdjournaal-presentatrice Milouska Meulens
‘We verzinnen bewust nieuwe rituelen met z’n vijven’
NOS Jeugdjournaal-presentatrice Milouska Meulens (41) en haar twee kinderen zijn enkele maanden geleden gaan samenwonen met nieuwe liefde Joris en zijn zoon. ‘Van tevoren hebben we alles uitgebreid besproken. Je kunt wel heel graag samen willen zijn, maar als het niet gaat met de kinderen, houdt het op.’ tekst Suus ruis beeld Teska overbeeke
In haar woning in hartje Jordaan heerst een serene rust en is het keurig netjes. Afgezien van het boek De GVR op de eettafel, doet niets vermoeden dat dit de week is dat Milouska Meulens en haar vriend Joris Marseille (34, collega-presentator van het NOS Jeugdjournaal) hun kinderen bij zich hebben. ‘Ik vind het belangrijk dat de kinderen hun spullen opruimen.’ Het samengestelde gezin woont hier sinds een paar maanden. Milouska en Joris wilden graag samenwonen, maar ook de kinderen - Yara (8) en Ylias (5) van haar, Max (5) van hem - drongen erop aan.
‘Een gedroomde situatie, we hadden nooit verwacht dat dit zou gebeuren. Yara riep al maanden dat we met z’n allen in één huis moesten gaan wonen, en Ylias en Max zijn verkleefd, die zijn verliefd op elkaar. Zij zitten in de bioscoop in één stoel met hun armen om elkaar heengeslagen en slapen het liefst in één bed,’ zegt de presentatrice. Milouska groeide als oudste van twee zussen en twee broers op in zowel Nederland als Curaçao.
Haar ouders vonden Nederland de beste plek voor hun kinderen. Hier waren de scholen beter, en was het veiliger. De eerste keer dat het gezin naar Nederland vertrok, was Milouska 4 jaar. Toch konden vader en moeder nooit helemaal aarden. Drie keer keerden ze na een jaar Nederland weer terug naar de Caribische warmte. ‘Vooral mijn vader had moeite met het Hollandse klimaat. Ook vonden mijn ouders het lastig dat ze hier niet continu familie om zich heen hadden, en misten ze het eten. Tegenwoordig kun je op elke hoek van de straat wel een bolletje knoflook kopen. Maar het waren de jaren zeventig, toen was dat er allemaal nog niet. Mijn vader ging op zaterdag vanuit Zwolle naar de Dappermarkt in Amsterdam om zoete aardappelen, avocado of Madame Jeannettepepers te kopen.’ Dat ze voortdurend heen en weer pendelden tussen Nederland en Curaçao, en hier steeds in andere steden terechtkwamen - ze streken neer waar vader Meulens maar werk kon vinden - heeft Milouska niet als ➽
Milouska Meulens (41) Presentatrice van het NOS Jeugdjournaal Woont samen met Joris Marseille (34), eveneens presentator van het NOS Jeugdjournaal. Om de week zijn haar kinderen Yara (8) en Ylias (5), en Joris’ zoon Max (5) bij hen. Opgegroeid in diverse plaatsen in Nederland (waaronder Dalfsen, Zwolle, Heerhugowaard en Lelystad) en op Curaçao. Belangrijkst in de opvoeding ‘Liefde’ Minst belangrijk ‘Spullen’ Mooiste voorbeeld ‘Mijn moeder. Ze vertelde ons altijd haar nachtelijke dromen. Wij vertellen elkaar ’s ochtends ook wat we gedroomd hebben’ Beste daad als moeder ‘Ylias glipte een keer weg en stond midden op een druk kruispunt. Ik riep hem niet, maar sprintte erheen en greep hem. Als ik hem wel had geroepen, had het heel anders kunnen aflopen’ Slechtste daad als moeder ‘Die telefoon’ 85
Vanaf nu
ga ik het
anders doen
Voor 2015 heb je een prachtig voornemen: je gaat je kind anders benaderen. Vaker iets gezelligs met hem doen, minder tegen hem schreeuwen en meer van het moment genieten. Maar de volgende dag is het alweer mis. Waarom is het toch zo moeilijk ingesleten gezinspatronen te veranderen? Anne Elzinga onderzoekt zeven populaire opvoedambities. tekst anne elzinga
90
ik
Goede voornemens
kelt zich ook zo’n wegennet. Als je merkt dat je kind stil wordt wanneer je je stem verheft, zul je steeds vaker schreeuwen. Na een tijdje sta je daar niet eens meer bij stil: het wordt een automatische reactie. De verbindingen tussen actie en reactie worden steeds sterker: het worden snelwegen. Uit onderzoek blijkt dat ons lichaam die snelwegreactie automatisch voorbereidt en uitvoert als je er niet bij nadenkt.’ Binnen nu en drie weken gaat het je overkomen. In de donkere dagen tussen kerst en oud & nieuw, en aan het begin van elk Gelukkig Nieuwjaar, worden we opeens filosofisch en melancho liek. Met plakkende kiezen van de borstplaat en bolle wangen van de oliebollen gaan we bespiegelen. Nadenken over ons leven en over dat van onze kinderen. Over wat volgend jaar écht anders moet. Of überhaupt moet. Afvallen, ja, maar daar hebben we het nu even niet over. Want we gaan het in 2015 ook als moeders en vaders anders doen. Al drie jaar vragen wij onze lezers en sitebezoekers naar hun goede voornemens als ouder. Al drie jaar staat ‘niet meer schreeuwen’ prominent bovenaan, gevolgd door ‘meer in het moment leven’ en ‘samen leuke dingen doen’. Met uitzondering van die eerste zijn dit ook precies de opvoedambities van Marit de Bruin (35). Althans, twee daarvan, want Marit heeft er zeker een stuk of acht. Marieke Scholten (35) houdt het op één. Maar dat is dan ook wel een kanjer: ze wil haar dochter Noë (6), die behept is met een grote neiging tot treuzelen, niet meer zo opjutten. Al heb je er maar eentje, dan nog houd je het vaak niet langer dan 24 uur vol om die ideale moeder te zijn die meegaat in het tempo van haar dochter, weet Marieke. De man van Marit kan zo wel honderd plannen noemen die niet gelukt zijn. En zeker weten dat minstens de helft van de optimisten die op 31 december invulden nooit meer te willen schreeuwen, zichzelf op 1 januari alweer horen krijsen. En dat gebeurt ook als je je dit op 31 maart voorneemt, of op 31 mei of 31 oktober: op een of andere manier halen de meeste van onze goedbedoelde plannen de volgende maand niet. Hagar Donners weet hoe dat komt. ‘Ieder gezin ontwikkelt zijn eigen patronen. Ouders en kinderen beïnvloeden elkaar daarbij.
Gedrag van de jonge gezinsleden lokt gedrag van de oudere uit, wat op zijn beurt de kinderen weer triggert, enzovoort. Hoe vaker een bepaalde situatie zich voordoet, hoe automatischer de reacties worden. Zo slijten gewoontes in,’ vertelt de neuro psycholoog. Wat er dan precies in de hersens gebeurt, is een ingewikkeld verhaal. Tenzij je je brein vergelijkt met een gestroomlijnd wegennetwerk. ‘Aanvankelijk worden alle kleine dorpjes verbonden door zandweggetjes die door de weilanden kronkelen. Het zandpad dat het vaakst wordt genomen wordt allengs breder, beter begaanbaar en verandert meer en meer in een snelweg. Andere zandweggetjes zullen vermeden worden: via de grote route gaat het immers sneller. Op den duur raakt het zandpad begroeid met gras en verdwijnt het. In je brein ontwik
‘Vijfennegentig procent van wat wij doen, komt voort uit ons onbewuste,’ zegt Robin Stevens. Hij is expert in Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP). In NLP gaat het erom door middel van
communicatie (met jezelf en met anderen) invloed te krijgen op die onbewuste denk processen. Zo leer je je brein te sturen en de baas te worden over het Grote Onbewuste. Vaak is dat helemaal niet nodig. Ademhalen, lopen, schrijven, bewegen: je kunt het rustig overlaten aan je onbewuste. Stel je voor dat je overal bij zou moeten nadenken. Maar soms doet dat onbewustzijn iets wat je bewustzijn helemaal niet wil. Dan zeg je bijvoorbeeld tegen je zoon dat het niet erg is dat hij met zijn vieze schoenen je pas gedweilde vloer bevuilt, terwijl je hele lichaamshouding en stemgebruik uitdrukken dat je hem het liefst met zijn hoofd in je schoonmaakemmer zou duwen. Zo gaat het ook met goede voornemens. Op een gegeven moment besluit je dat het anders moet. Dat is een bewuste beslissing. In feite probeer je zo met je 5 procent bewustzijn de onbewuste 95 procent, die tot dan toe je reacties bepaalde, te overrulen. Helaas is niet die 5 procent verant woordelijk voor je gedrag, maar die 95. Die is na verloop van tijd echter alweer vergeten dat je andere plannen had en vervalt weer in zijn oude gewoontes. En daar baal je van. ‘Het sluipt er gewoon weer in,’ zegt Marit. Marieke wordt er verdrietig van. ‘Maar ik heb er geen controle over. Ben niet bij machte om het te voorkomen.’ Dat ben je wél, Marieke, Marit en andere ouders. Zowel Stevens als Donners zeggen dat. Donners: ‘Je hebt een veto over je automatische reacties. Met veel oefening, volharding en wilskracht kun je nieuwe snelwegen maken en oude laten ondergroeien.’ ‘Als je maar weet hoe,’ vult Stevens aan. Met hem lopen we een aantal populaire ambities van ouders na.
91
Ik
interview wetenschapper tekst Anne Elzinga Beeld Mieke Meesen
Hoogleraar Neuropsychologie Erik Scherder
‘Beweeg. Dat is goed voor je brein’ Als het aan ‘beweegprofessor’ Erik Scherder lag, stonden er morgen fietsjes in de klassen, zodat kinderen even de benen kunnen laten werken. Want bewegen houdt je kind niet alleen lichamelijk fit: het brengt ook zijn brein in topconditie. Trouwens, ouders knappen daar zelf ook enorm van op. Je geheugen verbetert en problemen oplossen gaat makkelijker, om maar een paar voordelen te noemen. ‘Alles gaat lekkerder als je beweegt.’ 100
Erik Scherder is een levende wake-up call. Voor die acht kilometer die je moet overbruggen om hem te interviewen pak je daarom natuurlijk niet de auto. Nee, je neemt de fiets. Onderweg hoop
je dat Scherders werkkamer op de Vrije Universiteit in Amsterdam zich niet op de negende verdieping bevindt. De lift moet je namelijk links laten liggen; daar heeft Erik Scherder een broertje dood aan. Dus loop je de Scherderroute via voetstappen die je recht streeks het trappenhuis in leiden. Heb je die hobbels eenmaal genomen, dan wacht op Scherders kamer nog de hometrainer. Daarop deed Brandpunt-presentator Sven Kockelmann ook zijn tv-gesprek met een even hard trap pende Scherder. Je moet er wat voor over hebben als je de beweegprofessor interviewt. Die laat zelf geen gelegenheid onbenut om zijn boodschap - of hartenkreet, zoals hij het noemt - uit te dragen: mensen, beweeg! ‘Ik heb een missie,’ schrijft hij in zijn boek Laat je hersenen niet zitten. ‘Ik wil iedereen, jong en oud, doordringen (…) van de mogelijke gevolgen van niet-bewegen en van de winst van wél bewegen.’ En daarvoor gaat hij zelfs in De Wereld Draait Door op tafel staan. Tegenwoordig willen mensen ook met hem op de foto. Vroeger waren de bezoekers van de lezingen, die hij al een paar jaar samen met oud-schaatser Ard Schenk en neurobioloog Dick Swaab geeft, alleen geïnteresseerd in een kiekje met die twee beroemde sprekers. ‘Dat vond ik een beetje sneu voor mezelf.’ Nu is hij ook een Bekende Nederlander. En dat levert dan leuke voorvallen op, zoals die meneer die hem aansprak bij het fietsstoplicht: ‘Professor Scherder! Mijn vrouw ligt met u in bed!’ Zijn drie volwassen kinderen houden intussen nauwlettend in de gaten of hun pa op sociale media niet te veel klappen krijgt. Gelukkig zijn de meeste reacties positief. En dan is zo’n miljoenenplatform natuurlijk ‘fantastisch’. Na uiteindelijk niet al te veel lichamelijke inspanning (kamer op eerste verdieping, gewoon op een stoel), is de eerste vraag een inkopper voor Scherder. Ja, hij maakt zich ➽
IK
Beeld Emmily van Oevere
j/m lost op
Tischa Neve (44) is kinder- psycholoog, speltherapeut en J/M's opvoedcoach. Ze woont samen met Koen en heeft een zoon, Dim (5), een pleegdochter (19) en doet aan crisisopvang voor pleegzorg. J/M biedt van Tischa Neve - online opvoed trainingen (onder andere zelfvertrouwen stimuleren, positief opvoeden en omgaan met je puber) - webinars jmouders.nl/ link/tischa
Dus nu zit je ermee:
We moeten spelen... Door regelmatig even te spelen met je kind kun je terloops een goed gesprekje voeren. Het levert je ook de rest van de dag veel op: minder strijd, meer medewerking. Maar hoe doe je dat: écht spelen? tekst Tischa Neve
105