Legal & Finance: Voorzichtige koers in zwaar weer

Veel ondernemers hebben tijdens corona gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot belastinguitstel. De fiscus heeft ondernemers onlangs per brief geïnformeerd over de bedragen die nog openstaan; in totaal bijna 20 miljard euro. Zij geeft vijf jaar de tijd om alsnog de uitgestelde belastingen te betalen, vanaf 1 oktober 2022.

Selectieve betaling (belastingen) Voorzichtige koers in zwaar weer!

Naast de uitgestelde belastingen moet vaak ook nog een deel van de coronasteun terugbetaald worden, moeten nieuwe belastingen afgedragen worden én drukken de energieprijzen enorm op de financiële huishouding. Media hebben het al over de ‘schuldenpandemie’. (Ter illustratie: een ondernemer wees mij laatst op zijn gasrekening; nu € 20.000,-, tegenover € 4.000,- per maand in normale tijden. 30-40% van zijn maandelijkse omzet gaat nu naar gas.)

Ondernemers met openstaande verplichtingen zullen regelmatig afwegen wat zij zullen (of kunnen) betalen en wat (nog even) niet. Het is logisch dat soms voorrang wordt gegeven aan een betaling, omwille van behoud van een goede klantrelatie of om van druk van een crediteur af te zijn. Maar wees voorzichtig; voorrang verlenen betekent namelijk benadeling, wanneer andere crediteuren onbetaald blijven. Ons hoogste rechtsorgaan heeft hierover een aantal vuistregels geformuleerd.

Hoofdregel is dat het een bestuurder van een vennootschap in beginsel vrij staat om op grond van een eigen afweging te bepalen welke schuldeisers zullen worden voldaan. Ook in zwaar weer staat de betalingsautonomie van de bestuurder in principe voorop. De vrijheid om schuldeisers ongelijk te behandelen wordt echter in een aantal situaties beperkt(er).

De Hoge Raad heeft bepaald dat het niet is toegestaan om zelf te besluiten belastingschulden niet, of niet bij voorrang te betalen, terwijl de bestuurder bekend is of redelijkerwijze bekend moet zijn met het gevolg dat de belastingschulden op een later tijdstip niet meer betaald zullen worden. Óók niet als een grote financier (zoals de bank) voorrang eist en dreigt met stopzetten van de bedrijfsfinanciering. De bestuurder zal in dat geval -op zijn minst- in gesprek moeten met de fiscus, over het niet (met voorrang) betalen van de belastingschulden. Daarnaast is het niet toegestaan om schuldeisers die zijn gelieerd aan de vennootschap (moeder-, dochter- of zusterondernemingen) óf schuldeisers waarbij de bestuurder een persoonlijk belang heeft, met voorrang te betalen op andere schuldeisers, vanaf het moment dat is besloten de activiteiten van de vennootschap te beëindigingen en er onvoldoende middelen zijn om alle rekeningen te betalen. Tenslotte moet er uiterst bedachtzaam worden gehandeld indien een faillissement onafwendbaar lijkt. Selectieve betaling is in theorie nog mogelijk, maar bijzondere omstandigheden moeten dit rechtvaardigen. Bijvoorbeeld dat juist door de selectieve betaling de (overige) beschikbare activa wordt beschermd, waardoor alle crediteuren uiteindelijk baat hebben bij de selectieve betaling. Let op, want bij onzorgvuldig handelen ligt persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder op de loer.

Na de coronacrisis staat veel ondernemers opnieuw een grote opgave te wachten: aanzienlijke betalingsverplichtingen. Bij de afweging welke rekening wel of niet te betalen wordt van de ondernemer verwacht dat hij in de toekomst kijkt en redelijk blijft handelen. Mijn advies is om vroegtijdig in contact te treden met eventuele schuldeisers, met name de fiscus vanwege haar bijzondere positie. Initiatief nemen heeft een tweeledig doel: 1. het oprekken van de betalingstermijn en 2. het inperken van de persoonlijke aansprakelijkheid, voor het geval de schuldeiser later toch niet (volledig) wordt betaald.

Uw accountant kan u helpen bovengenoemde afwegingen te maken en de koers uit te stippelen in zwaar weer. n

PIRMIN VAN DIJK Jurist ondernemingsrecht ABIN Accountants en Adviseurs www.abin.nl

Een uitspraak van mijn vader was altijd: “met je familie moet je wandelen, niet handelen!”. Hij heeft er nooit iets van gezegd toen ik met een dochter van een ondernemer thuiskwam, dus hij vond het wel oké en bovendien stapte ik niet in de zaak. De praktijk in het familiebedrijf is soms complex. Er is succes, maar dat kan zomaar omslaan in conflicten. En wat is dan wijsheid?

Tien jaar vooruit Naast de strikt formele afspraken, die bij elke onderneming voorkomen, is het zaak Handelen of om de minder formele zaken met elkaar wandelen? duidelijk af te spreken. Daar is het familiestatuut een uitstekend hulpmiddel voor. Onder leiding van een gespecialiseerde familiebedrijfsadviseur, bespreken de familieleden alle zaken waar ze afspraken over willen maken. Zoals in het voorbeeld dus ook inzet en winstverdeling, maar het kan feitelijk over elk denkbaar onderwerp gaan. Wat steeds terugkomt bij familiebedrijven en daarmee een leidraad vormt, dat zijn de familiewaarden. Ongeschreven regels die van generatie op generatie overgaan. Zij bepalen de vermenging tussen bedrijf en privé. In gesprekken met familiebedrijven, merk je steeds weer dat de familie daarop terugvalt. Praat er met elkaar over en doe dat op tijd, zeker als er een generatiewisseling aankomt en gesproken gaat worden over bedrijfsoverdracht of verkoop.

Die wijsheid is er niet. Familiebedrijven hebben vaak hun eigen specifieke aanpak, hoewel die ook niet op elk bedrijf van toepassing is. Neem nu het voorbeeld van het bekende Buienradar. Ooit gestart als nieuwe business in een familiebedrijf, liep het niet helemaal goed af.

Keuzes maken

Broers Edwin, Stefan en Wijnand vormden met hun ouders als langer een familievennootschap, toen Edwin op reis in Amerika het idee van radarbeelden voor reizigers ontdekte. Hij zag een kans om met de gratis KNMI-radarbeelden een verdienmodel te maken. Een schot in de roos. Na eerder een succesvol bedrijf te hebben verkocht, deden de broers dat opnieuw in 2011. Buienradar.nl groeide zo hard, dat er een keuze gemaakt moest worden. Of met hulp van buitenaf professionaliseren, of de zaak verkopen. Het werd het laatste en Buienradar.nl ging over naar RTL.

Afspraken maken

Tot zover het mooie deel van het verhaal. Broer Edwin sprak in een interview uit dat van het romantische beeld van familiebedrijven niet veel klopt. De helft spat uiteen in ruzie. Reden is het vermengen van privé en zakelijke belangen. Dat lijkt logisch en voor de hand liggend, maar hoeft niet altijd zo te gaan. Bij de broers ging het fout na de verkoop van hun bedrijf. Na enkele jaren kwam er een nieuw plan, voor een Europese weerwebsite. Ook dat leek goed te gaan, maar verschil van inzicht over inzet en winstverdeling leidde tot een breuk. Behalve de strikt formele familievennootschap en aandelenverdeling, was er niets geregeld. Daar knelt het. Met eenvoudige middelen en afspraken kun je dat anders doen.

Handelen of wandelen

Moet je nu gaan handelen of wandelen met je familie. De vraag stellen is hem beantwoorden. Er is geen keuze te maken. Familiebedrijven kunnen uitermate succesvol zijn, maar kunnen ook aan grote conflicten ten onder gaan. Door tijdig afspraken met elkaar te maken voorkom je problemen. Een gespecialiseerde en praktische familiebedrijvenadviseur kent de balans van belangen tussen familie en bedrijf. Met zo iemand kun je als familie prima handelen èn wandelen.

N.B. Regel je zaken als de verhoudingen goed zijn! n

DENNIS VAN DER VOORT

Managing Partner, (familie)bedrijfsadviseur KIEN OndernemersAdvies www.kienadvies.nl