SAMENHUIZEN: ‘Er deden verhalen de ronde over ons’
PICK-UP ARTIST: ‘Een relatie is een doodbloedende kick’
Prijs: €2,50 Jaargang juni 2012
Voorwoord In februari zijn wij, Leen, Maxime en Dries, aan de slag gegaan met thema’s waar iedereen al eens over gehoord heeft maar nog niet iedereen het fijne van weet. Het heeft uren, dagen en maanden gekost om dit te maken. Het resultaat is een magazine dat zich focust op de maatschappelijke trends, die verteld worden door mensen aan de hand van hun eigen ervaringen. Deze goten we in reportages, interviews en foto’s. Wij hopen dat u, de lezer, plezier beleeft aan het eindresultaat. Veel lees- en kijkplezier! Het Adrem-redactieteam
Colofon Adrem Jaargang juni 2012 Copyright © 2012 Leen Hufkens; Maxime Trienpont; Dries Stuyven Auteur: Leen Hufkens; Maxime Trienpont; Dries Stuyven Eindredactie: Leen Hufkens van de teksten van Maxime Trienpont; Maxime Trienpont van de teksten van Dries Stuyven; Dries Stuyven van de teksten van Leen Hufkens Druk: www.drukkerijmichiels.be Coverfoto: Maxime Trienpont Omslagontwerp: Leen Hufkens Vormgeving binnenwerk: Leen Hufkens Website: www.adrem-magazine.be Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, door middel van druk, fotokopieën, geautomatiseerde gegevensbestanden of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 2
Inhoud Reportage Berlijn Lukas Van De Wiel, 28 jaar, vertelt ons meer over couchsurfing
Interview Shahways Romani, 30 jaar, licht zijn achtergrond toe
Achtergrondverhaal Frederik, 24 jaar, leert ons iets meer over PUA
4 8
15 20
Expert Filip De Boeck onthult de geheimen achter waarzeggerij
Dossier We volgden drie generaties samenhuizers
Fotoreportage De mens in de Westerse maatschappij in 10 beelden
30 34
3
Reportage
Lukas Van De Wiel, 28 jaar, vertelt ons meer over couchsurfing.
Reportage
Couchsurfing: een netwerk van gastvrijheid
W
‘In het ergste geval ga je naar een hostel’
ie graag nieuwe mensen ontmoet en een kamer, sofa of comfortabele vloer op overschot heeft, kan zich aanmelden bij de wereldwijde vereniging van couchsurfers. Het gastvrijheidsnetwerk biedt een gratis alternatief voor wereldreizigers die een stad willen verkennen onder de vleugels van een echte kenner, namelijk een doodgewone inwoner.
Voor de achtentwintigjarige Nederlander Lukas van de Wiel is couchsurfing al lang geen onbekend fenomeen meer. De jonge globetrotter legde zijn hoofd al te rusten in Duitsland, Kroatië, Servië, Hongarije en Marokko. Momenteel woont en werkt hij in de Berlijnse wijk Pankow in het Noorden van de stad waar hij meewerkt aan een vrijwilligersproject van de Europese Unie (EU). In een van de plaatselijke jongerencentra organiseert Lukas met regelmaat projecten zoals drumlessen of tuinieren. Ondertussen leert hij de Duitse taal en cultuur uit eerste hand. Lukas is wat men noemt een ‘sociale vlinder’ met een groot hart. Wanneer hij tijdens het gesprek wordt onderbroken door een dakloze die een straatkrantje probeert te verkopen, haalt hij met de glimlach zijn portefeuille boven. ‘In België verkopen ze rozen, hier zijn het zelfgemaakte krantjes’, vertelt Lukas.
Gastvrijheid is vertrouwen
In Berlijn woont Lukas samen met andere vrijwilligers in een huis dat voor hen ter beschikking wordt gesteld door de EU. Hierdoor is het niet mogelijk om samen te gaan wonen met zijn vriendin die ook in Berlijn verblijft en kan hij op het moment geen zetel aanbieden. Maar dat was ooit anders. In het Nederlandse Tilburg woonde hij samen met vier andere couchsurfers. ‘In twee jaar tijd ontvingen we ongeveer 200 gasten. Er was een huispot waarmee we naast onszelf ook onze logees te eten konden geven. We hebben nooit geld gevraagd, maar af en toe deden bezoekers
‘Lukas: ‘In twee jaar tijd ontvingen we ongeveer 200 gasten.’ iets terug zoals mee afwassen of het geven van een huisconcert.’ Lukas zette zijn eerste stapjes in de couchsurfwereld toen hij 23 jaar oud was. Samen met vier vrienden trok hij naar Dusseldorf waar hij een zetel kreeg bij een alleenstaande moeder met twee kinderen van twee en vier jaar oud. ‘De vrouw gaf ons de sleutel van het huis en stuurde ons om broodjes met de kinderen. Ik schrok van de hoeveelheid vertrouwen die er was, zeker omdat het om zo’n jonge kinderen ging.’ Vertrouwen, hét sleutelwoord in het hele netwerk rond couchsurfing. Lukas heeft dan ook een duidelijke mening rond gastvrijheid: ‘Je kan pas echt gastvrij zijn als je iemand vanuit de grond vertrouwt, zonder hem 5
of haar echt te kennen. De gast moet zich deel van het huis voelen.’ Maar het kan ook minder vlot gaan. Hoewel Lukas zoveel mogelijk op voorhand op zoek gaat naar een overnachtingsplek, lukt het soms niet om die tijdig te vinden. ‘In Bulgarije vond ik geen slaapplek. Na een tijdje werd ik aangesproken door een oude vrouw die haar pensioentje wilde opkrikken. Ik heb haar wat betaald, maar dat kan je geen couchsurfing noemen. In het ergste geval ga je natuurlijk gewoon naar een hostel.’
“
kend dat vrouwen ietwat terughoudender zijn in het ontvangen van mannen bij hen thuis. Zeker als ze alleen wonen. Maar er zijn er wel heel wat die zelf gaan couchsurfen. Ik heb ooit twee hele leuke oude vrouwen gehost. De dames, vijftigers uit Mallorca, gingen naar een concert in de buurt’, vertelt Lukas.
Uit het oog, uit het hart, Volgens Lukas zijn er maar niet van de muur.
De couchsurfer
De meeste couchsurfers zijn tussen de 18 en 29 jaar oud. Het zijn ook vooral mannen die zich wagen aan een dergelijk avontuur. ‘Het is wel be-
‘In ons huis in Tilburg hadden we een gastenmuur waar mensen een quote of iets moois op konden schrijven. De muur stond vol met geschriften in verschillende talen’, vertelt Lukas.
6
”
drie soorten couchsurfers: ‘De eerste soort reist de hele wereld rond voor weinig geld. Een tweede is sociaal en wil nieuwe mensen ontmoeten. De laatste groep omvat mensen die in een sociaal isolement zitten en couchsurfen zien als een mogelijkheid om mensen te ontmoeten en nieuwe vrienden te maken.’
Vaste gasten
Uit het oog, uit het hart, maar niet van de muur. ‘In ons huis in Tilburg hadden we een gastenmuur waar mensen een quote of iets moois op konden schrijven. De muur stond vol met geschriften in verschillende talen’, vertelt Lukas. Als de hosts meevallen, komen couchsurfers graag nog eens terug. Dat betekent dat Lukas en zijn huisgenoten ieder jaar een aantal vaste bezoekers mochten verwelkomen. Jaarlijks verzamelen duizenden metalfans zich op het Tilburgse festival Neurotic Deathfest. Tijd dus voor Lukas en zijn huisgenoten om de zetel gereed te maken. ‘Mensen die al eens bij ons waren geweest, kregen voorrang. We hostten negen of tien mensen tegelijkertijd. Vorig jaar hadden we een groep Belgen op bezoek en een vrouw uit Berlijn. De vrouw was bevriend met de gitarist van een hele grote band die dat jaar op het festival speelde. Ik weet niet meer welke groep het was. Maar het was een echte held. Wat bleek? Eén van onze gasten bleek zijn grootste fan te zijn. Dus was de vijftigjarige rocker met lange grijze haren en een heleboel tatoeages met ons mee komen ontbijten. Zijn fan heeft een uur lang zitten staren in de tuin. Dat was heel erg mooi om te zien.’
Tekst: Leen Hufkens Foto’s: Maxime Trienpont
Reportage
Enkele tips
Klinkt het hele idee van couchsurfing je als muziek in de oren? Volgens Lukas hangt het succes van een couchsurfervaring vooral af van de manier van selecteren. Je kan je gast of host selecteren op basis van de foto’s op het profiel van de couchsurfer. ‘Je bent misschien geneigd om iemand in huis te halen, alleen maar omdat de persoon een foto heeft waarop hij op een olifant staat’, zegt Lukas met een glimlach. Daarnaast moet je ook letten op de omschrijving. De wilde en mooie verhalen van de couchsurfer hoeven immers niet altijd waar te zijn. Tenslotte kijk je ook best nog even naar de ervaringen die andere couchsurfers neerpenden
bij een bepaalde host of reiziger. Hoewel je deze referentie toch met een korrel zout moet nemen. Het gebeurt namelijk zelden of nooit dat er een negatieve referentie wordt geven. Nog een laatste tip: als couchsurfer let je er best op om niet te ver in de toekomst te kijken. Meestal weten de hosts zelf nog niet waar ze zullen zijn binnen enkele maanden. Lukas maakte het zelf mee. ‘We hebben verzoeken gekregen zo’n acht of negen maanden van tevoren, maar ik weet nog niet waar ik dan zal zijn.’ Leen Hufkens
Stichting CouchSurfing International Oorspronkelijk had het couchsurfingnetwerk geen overkoepelende organisatie. Eind 2011 echter werd de stichting CouchSurfing International opgestart. Het resultaat is een nieuwe for-profit organisatie. De stichting vindt zijn wortels in de Verenigde Staten, meer bepaald in New Hampshire. Enkele mede-oprichters van de website couchsurfing. org wilden aanspraak maken op een charitatief fonds. Het fonds verstrekt subsidies ter waarde van 50 000 dollar aan programma’s
ter bevordering van de waardering van verschillende culturen. Volgens CEO Daniel Hoffer zal de gebruikerservaring er alleen maar beter bij varen omdat er nu meer middelen zijn om het couchsurfingnetwerk te ondersteunen. Maar heel wat couchsurfers zijn niet te spreken over de ondernomen stappen. Er heerst namelijk een grote angst voor een eventuele commercialisatie van het gastvrijheidsnetwerk. Leen Hufkens
7
Achtergrondverhaal
Frederik, 24 jaar, laat ons kennismaken met de wereld van de PUA.
Achtergrondverhaal
‘Een relatie is een doodbloedende kick’
F
rederik is een 24-jarige student Geschiedenis. Overdag is hij een van Brussels vele studenten, ’s nachts is hij een PUA. Zo’n Pick-Up Artist is een man die zichzelf traint in het versieren van vrouwen. In Amerika is dit fenomeen al langer bekend, en nu komt het ook in Europa steeds vaker voor. ‘Polygamie zit meer in ons dan monogamie’, zo vertelt hij. ‘Ga de evolutie na, polygamie is gewoon meer natuurlijk. Hoe meer je er tegen vecht, hoe aantrekkelijker het wordt.’
‘Tijdens die relatie wist ik al dat ik er niet klaar voor was. Als ik haar wat later had tegengekomen, dan was het misschien anders verlopen. Maar ik was te nieuwsgierig naar wat er in het bos nog allemaal te vinden was.’
Kan je kort even uitleggen waar PUA juist voor staat?
Frederik: ‘PUA staat voor Pick-Up Artist. Dat zijn mannen die vrouwen aanspreken met het doel ze te versieren. Het is iemand die het leuk vindt om de vrouwelijke bevolking te entertainen. Het begint met een babbeltje, en dan zie je wel waar het eindigt.’ ‘Voor mij is PUA meer een gevoel, een levenswijze die je in elke persoon terugvindt. Vergelijk het met fietsen: iedereen wilt kunnen fietsen, iedereen kan het leren en de maatschappij wilt dat je het kunt. Je moet jezelf alleen de kans geven je te ontplooien. Dat is hetzelfde met PUA. De ene persoon is een geboren fietser en doet trucjes die hij zichzelf aanleert. De ander kan wel vooruit, maar zal minder behendig zijn.’
Wat was voor jou de aanleiding om je te verdiepen in PUA?
Frederik: ‘Dat is moeilijk te zeggen. Ik denk na mijn laatste relatie, nu zo’n drie jaar geleden. Ik had toen het gevoel dat ik nog niet klaar was om heel de tijd over hetzelfde gras te huppelen, ik wou nog wat in het bos rondlopen. Dat is zo’n twee jaar geleden, en toen is het PUA-beestje beginnen te kriebelen.’
Frederik: ‘Voor mij is PUA meer een gevoel, een levenswijze die je in elke persoon terugvindt.’
Zou je nu wel klaar zijn voor een relatie?
Frederik: ‘Moeilijk denk ik. Ik kijk nu niet meer op dezelfde manier naar een relatie als vroeger. Ik zie vrouwen meer als termijnprojecten en bekijk op voorhand hoever ik ermee kan gaan. Hoelang kan ik de kick die ik voel als ik iemand leuk leer kennen, levendig houden, het zij door te praten, door seks,… Een relatie is een doodbloeiende kick, daarom dat ik het moeilijk vind om er een te hebben. Ik ben de laatste jaren wel in de verleiding gekomen om een relatie met een meisje aan te gaan. Dat is een keuze die je op dat moment moet maken. Ofwel ga je ervoor, ofwel niet. Het is niet zo moeilijk er niet voor te gaan, gevoelens zijn nu eenmaal vergankelijk. Als je ze de kans niet geeft 9
om te groeien, kunnen ze je ook nooit echt kwetsen. Er waren wel meisjes die een potentiële moeder voor mijn toekomstige kinderen konden zijn, maar het is niet omdat iets kan, dat het ook moet.’ ‘Mijn laatste relatie duurde ongeveer drie jaar, maar hoe langer ze duurde, hoe meer ik besefte dat de kans groter werd dat ik een rotzak zou worden tegenover de relatie en tegenover haar. Polygamie zit meer in ons als monogamie. Ga de evolutie na, polygamie is gewoon meer natuurlijk. Hoe meer je er tegen vecht, hoe aantrekkelijker het wordt.’
“
Iedereen wilde een stukje Frederik, maar niet iedereen kreeg zo’n stukje.
”
Wat is er positief aan een PUA zijn?
Frederik: ‘Het maakt je social skills beter en het geeft je meer zelfvertrouwen. Na een tijdje geloof je echt dat je ieder meisje kan krijgen. Eens je dat gelooft, straal je dat ook uit. Waardoor je uiteindelijk ook zult slagen in je doelen. Het is een soort van self fullfilling prophecy.’
kunnen worden. En dat is uiteraard niet de bedoeling.’
Ben je altijd Frederik de Pick-Up Artist?
Frederik: ‘Een PUA ben ik vooral in het uitgaansleven. Maar ik geef toe dat het moeilijk is om het soms even niet te zijn. Zo zal ik overdag wel eens de weg vragen aan een meisje, ook al weet ik die eigenlijk al. Je hebt continu de drang om te entertainen. Het is niet zo vermoeiend als het klinkt hoor, na een tijd wordt dat een gewoonte.’
Heb je vrienden die je hierin volgen?
Frederik: ‘Natuurlijk. Vergelijk het met iemand die graag postzegels verzameld. Na een tijdje zal die persoon vrienden hebben die ook postzegels sparen. Bij PUA is dat niet anders. Je geeft elkaar tips, daagt elkaar uit en stuwt elkaar naar een hoger niveau.’
Kan je een voorbeeld van zo’n tip geven? Frederik: ‘Als ik aan het praten ben met een meisje, zal een andere PUA naar mij kijken en zien wat ik goed en fout doe. Dan kan hij mij, al dan niet terwijl ik met dat meisje praat, tips geven. Bijvoorbeeld dat ik haar meer moet aanraken, meer stiltes moet laten vallen, enzovoort. Kleine zaken die je van buitenaf makkelijker ziet.’
Hebben vrouwen je ooit door?
Frederik: ‘Je staat minder open voor traditionele relaties, die hebben voor mij op dit moment geen betekenis. Nu weet ik dat je bepaalde zaken kan krijgen zonder dat je die verbintenis aangaat. Ergens is dat misschien jammer, maar het is wel zo.’
Frederik: ‘Dat gebeurt wel eens. Zeker als je wat meer gedronken hebt. Drank is een van de grootste obstakels voor een PUA. Je gaat er minder helder door denken, en uiteindelijk word je een zoveelste dronken jongen die tegen vrouwen begint te zagen. Het kan geen kwaad iets of wat controle te houden. Daarbij, hoe zatter de andere mannen zijn, hoe beter jij zal overkomen op een vrouw. Vergelijk het met lopen, als je gaat lopen tegen een zatlap, zal jij wel sneller lopen.’
‘Pas op, het is niet mijn bedoeling meisjes te kwetsen. Je moet op voorhand eerlijk zijn tegen de persoon die je leert kennen: Dit is wat ik je wil bieden, maar verder als dat punt ga ik niet. Je moet haar niet iets voorliegen of het mooier verwoorden dan het is. Hoe hoger je ze duwt op de ladder, hoe dieper ze kunnen vallen en gekwetst
‘Maar om op je vraag te antwoorden: Als een meisje doorheeft dat ik een opener smijt, dan is het aan haar om de keuze te maken: “Ofwel negeer ik hem en zijn stomme openingszinnen, ofwel voel ik me gevleid door het feit dat hij me aantrekkelijk vindt en moeite doet om me te proberen versieren.’
En negatief?
10
Achtergrondverhaal
Frederik met The Game van Neil Strauss. Het boek waarmee het allemaal begon. ‘Het is niet mijn bedoeling meisjes te kwetsen.’
11
Een veelgehoorde kritiek op PUA’s is dat ze tegen de vrouw liegen om er zelf beter uit te komen.
Frederik: ‘Uiteindelijk is het leven één grote leugen. Niemand vertelt altijd de waarheid. Wat is dat trouwens? De algemene waarheid bestaat niet. Je verdraait misschien wel deels de realiteit. Hoe langer je met iemand praat, hoe meer je jezelf kan zijn. Als je iemand net leert kennen, ga je altijd je best doen om je beter voor te doen dan je eigenlijk bent. Het is beter om het beste uit jezelf naar boven te halen of het nu realiteit is of niet.’
“
gewoon van plan om wat bij te babbelen. We zijn dan per toeval toch op een feestje beland en zijn daar in een zijzaaltje wat gaan praten. Gaandeweg zijn we heel die zaal beginnen te entertainen. Mensen die daar binnenkwamen, leken spontaan naar ons toe te komen voor onze goedkeuring om daar even te mogen blijven. Iedereen wou onze vriend zijn, begon ons te trakteren,… Hoe dat precies gebeurd is, snap ik nog altijd niet goed. Maar het was wel een heel mooie avond. Qua sociale status kan je niet beter krijgen. Meisjes kwamen echt smeken om onze aandacht. Sommigen van hen kregen die aandacht, anderen niet. Dat maakte ons nog begeerlijker natuurlijk. Iedereen wilde een stukje Frederik, maar niet iedereen kreeg zo’n stukje.’ (lacht) Tekst: Dries Stuyven Foto’s: Dries Stuyven
Door zo’n casual openingszin te gebruiken, lijk je niet de zoveelste jongen die haar probeert te versieren.
Tot slot: Heb je een leuke pick-up anekdote?
Frederik: ‘Een tijdje terug ben ik met een andere PUA in Brussel iets gaan drinken. Het was niet de bedoeling om meisjes aan te spreken, we waren
”
‘Vanwaar heb je die schoenen?’ We gaven Frederik een fictieve situatie. Wat zou hij doen als hij met een bevriende PUA op een feestje twee aantrekkelijke meisjes ziet staan? ‘Het eerste wat we doen als we op een feestje belanden is laten zien dat we leuke, entertainende jongens zijn. We komen het feestje binnen met een smile op ons gezicht, doen alsof we de barman kennen, ook al kent hij ons niet en slaan er even een praatje mee. Barmannen en -vrouwen zijn vaak sociale mensen die blij zijn een halve minuut te kunnen ontspannen.’ ‘Vervolgens zou ik een van die meisjes aanspreken. Bijvoorbeeld: Een van hen heeft rode schoenen aan. Dan zou ik vragen vanwaar ze die schoenen heeft. Vervolgens kan je zeggen dat jouw zus, oma of hond die schoenen ook heeft gekocht en dat zij er meer of minder voor heeft betaald. Voor je het weet is zij aan het lachen en
12
raak je aan de praat. Openen is echt heel simpel, het maakt eigenlijk niet uit wat je zegt. Zorg er vooral voor dat je wat te vertellen hebt.’ ‘Heel belangrijk is dat je haar op haar gemak doet voelen. Door zo’n casual openingszin te gebruiken, lijk je niet de zoveelste jongen die haar probeert te versieren. Terwijl je met haar praat, moet je zo spontaan en vrolijk mogelijk lijken. Op die manier laat je haar zien dat je een leuke jongen bent. Vervolgens zoek je een punt dat jou aantrekkelijk kan maken in haar ogen. Hoe doe je dat? Door een sterk verhaal te vertellen dat aansluit bij haar leefwereld. Die verhalen kan je op voorhand al hebben verzonnen. Of wat je vertelt echt gebeurd is of niet, dat maakt eigenlijk niet zoveel uit.’ Dries Stuyven
The Game
Penetrating the secret society of pickup artists Neil Strauss is een onderzoeksjournalist die voor de New York Times schrijft. In 2005 kwam zijn eerste boek uit: The Game. Deze is ontstaan toen hij aan een artikel werkte over die commune. Hij nam actief deel aan de discussiegroepen en mede dankzij zijn eigen romantische leven, schreef hij het boek. Op een gegeven moment nam hij deel aan een zogezegde bootcamp waarin Mystery de coach was. Hij vertelde hoe hij vrouwen moest benaderen. Zo kregen ze advies in hun lichaamstaal, hun gedragingen en wat ze zoal moeten zeggen tegen de vrouwen. Mystery ofwel Erik von Markovic is een Canadese relatiecoach. Hij heeft zelf twee datings bedrijven gehad: Mystery Method Corporation (2004) en Venusian Arts (2006). In 2007 trad hij op in de televisiereeks: The Pick-Up Artist. Hij schreef mee aan The Mystery Method: How to get beautiful women into bed en The Pick-up Artist the new and improved Art of Seduction. Het boek van Strauss vertelt vooral de fases van het worden van een PUA. Er volgen een aantal beschrijvingen van de leden en vooral van Mystery. De Seduction Community is een subcultuur dat enkel uit mannen bestaan die vooral via fora op het internet met elkaar communiceren. Allemaal willen ze succes bij de vrouwen. Zo een lid van die community noemt zichzelf een Pick-Up Artist. De roots van de Seduction Community zou liggen bij Ross Jeffries, een Jood. Hij heeft het boek Speed Seduction geschreven. Daarin schrijft hij modellen om zonder problemen te kunnen com-
municeren met vrouwen. Ross Jeffries beweert dat door die methoden mannen en vrouwen elkaar beter kunnen begrijpen. Er wordt ingegaan op de psychologie van een vrouw. Als je aan een vrouw vraagt: “Heb je je ooit al echt aangetrokken gevoeld tot iemand?” Dan zal die persoon werkelijk het gevoel van toen terug herbeleven. Het doel is om vrouwen te verleiden via het gebruik van woorden om zo hun emotionele staat te leiden. Zo krijg je ze in een seksuele of in een verbonden staat met hun gesprekspartner. De vrouw moet het gevoel krijgen dat ze in een romantische film zit. Doordat je ze in een positieve staat verkrijgt, associeert ze je als leuk en zal ze geen negatieve gedachten meer voelen; dus als de vrouw de man ziet kan haar emotionele staat veranderen. De studie is gebaseerd op seksuele selectie. Ze verwerpen het idee dat mannen vrouwen moeten omkopen zoals met cadeautjes en drankjes. Vele leden verbeteren hun vaardigheden door zichzelf bij te scholen op psychologisch vlak, zich te verbeteren in zelfvertrouwen, sociale vaardigheden en hun uiterlijk. Ross zijn boek vertelt ons dat vrouwen bijna nooit de eerste stap zullen zetten. Daarom is het belangrijk dat de eerste openingszin belangrijk is als die van de man uit komt. Het is wel wetenschappelijk vastgesteld dat vrouwen onbewuste signalen uitzenden om te laten merken dat ze iemand leuk vinden. Uiteraard zijn er feministische groepen die hiervoor in opstand komen. Maxime Trienpont 13
In de praktijk Tips
1
Tracht steeds een positieve uitstraling te hebben . Dat kan door vaak te lachen, positief te staan tegenover wat mensen je vertellen. Het lijk t simpel, maar als je er op begint te letten, zal je versteld staan over hoe vaak me nsen negatieve commentaa r geven.
ding. Je rg je hou o z r n dat e V uitstrale s r e m e moet im e t a nde r b e nt . M n a m n e é jij d t rou w : Zelf ver arop je woorden anier wa m e D . n el over he b b e egt al ve z t a a t s nd ergens id. Iema onlijkhe o s n een r e s p je ou de r e h c s e m sex y. me t k r o m t bepaald ie n is g ru gebo gen
2
Cursussen
ezen te verli s t ie n p t dat je en, loo eet nie e en ne g r t e e V m t ? e begin o what he bt . J maar s je or je t o w v blau elijk d a h c s je een s, als iet heus n ker zelf r e is t t S a . D or op er heid ho hebt , lo r o een gezond o v ar. Na hrik a c s lk r e a a a n of je d ele n schele es e n k r r e p e x m e dan veel je niet an he t door je r us a a w p o os k , en en d niet k f e r o p t s a n z a l aa je afga en . iemand r e t x te winn la m o re t b ans he me e r k
3
4
Er zijn veel man nen die dat hun denken haar per fe c t mo e en ze de t liggen juiste ho eveelheid par f um m o e te n dr a g e n , een meis om je te kun nen vers Het klop ieren. t wel da t een ve uiterlijk r zorgd een plus is, maar mo e t e c je ht niet d e du u r s t aanhebb e kledij en en rij de n me t dikste a de uto om e e n mo o i te k u n n e m eisje n krijgen . M anne het uiter n vinden lijk van e e n v rou w belangrij veel ker dan a nde r s o Denk ma m . ar eens na, hoe zie je blo vaak edmooie vrouwen spuugle me t lijke man ne n rond lopen?
‘Zelfstudie is het belangrijkste’, antwoord Frederik op de vraag waar hij zijn kennis vandaan haalt. ‘Er zijn veel boeken over PUA te vinden, maar de meesten daarvan moet je bestellen via het internet. De bekendste in Europa en zeker in België is The Game of Het Spel van Neil Strauss. Dat gaat over een gemeenschap die zich zwaar heeft verdiept in PUA. Misschien wel wat té veel. Maar als je het leest, heb je het dat wil ik ook kunnen gevoel. Het werkt zeker en vast stimulerend’. ‘Soms dacht ik wel dat er bij die personages in het boek een hoek af was’, zo lacht Frederik. ‘Maar misschien is dat bij mij ook wel zo. Ik heb alleszins het gevoel dat de personages in dat boek hun grenzen wat verliezen. Mijn grens bestaat uit het feit dat ik nog les volg en dus een zekere dagroutine heb. En ik heb mijn vrienden waarvoor ik er steeds wil zijn, omdat ik weet dat zij er altijd voor mij zullen zijn. We leven in een heel vluchtige maatschappij’, zo besluit hij filosofisch, ‘maar bij sommige dingen wil ik wel blijven stilstaan.’ Dries Stuyven
14
Interview
Shahways Romani, 30 jaar, licht zijn migratieachtergrond toe.
‘Grootste bevrijding was mijn bibliotheekkaart’
D
e roots van de dertig jarige Shahways Romani liggen in Pakistan. Zijn vader is veertig jaar geleden in België terechtgekomen. ‘Mijn ouders zijn faliekant gefaald in mijn islamitische opvoeding,’ zegt Shahways.
We staan aan de balie in een muziekwinkel. ‘Ik heb hier al een paar keer uitleg gevraagd maar deze keer heb ik geld bij en kom ik kopen’, lacht de slanke Shahways. Zo verbaast hij iedereen met zijn perfect algemeen Nederlands en toch wordt hij vaak als allochtoon bekeken. Al kan hij dat heel goed relativeren. ‘Eén wapen is belangrijk in het leven en dat is humor’, zegt Shahways, ‘Vertel mij een goede racistische mop en ik ben de eerste die ze verder verteld. ’Hoe is hij hier dan terecht gekomen? Zijn vader verliet Pakistan doordat het een legermacht aan het worden was. ‘Toen kon je elk moment gemolesteerd worden’, zegt Shahways. Hij kreeg contact met een Belgische schrijfster en waagde zich aan een trip vol avontuur. ‘Ze vertrokken te voet met 18 personen en hij kwam uiteindelijk als enigste aan’, zegt Shahways, ‘De rest werd gearresteerd aan grensposten of keerden gewoon terug omdat ze het niet meer zagen zitten.’ In 1972 raakte hij verzeild in Antwerpen. Hij sprak af met de schrijfster en kocht voor haar een bosje bloemen waardoor hij eindigde met toenmalig vijf frank op zak. Zij bracht hem in contact met General Motors.
Telefonische conferentie
‘Mijn vader verrichte hard labeur omdat hij de taal niet machtig was’, zegt Shahways, ‘Rond de jaren ‘80 kreeg hij een fax van zijn ouders met daarop een foto.’ Er werd aan hem een vrouw voorgesteld en hij stemde toe. ‘Via een telefonische conferentie waar een imam bijzat 16
trouwden ze en een paar maanden later ging hij haar halen.’ In 1982 werd Shahways geboren in het Ons Lievenvrouw Ziekenhuis in Antwerpen. ‘Mijn ouders zijn niet goed geïntegreerd ondanks dat ze veel Belgische vrienden hebben.’ Hierdoor begrijpen ze niet alle culturele aangelegenheden.
Shahways: ‘Ik heb mijn ouders heel vaak in het zak gezet door hun lage kennis van het Nederlands.’ ‘Tussen mijn ouders en mij botste het regelmatig’, zegt Shahways. ‘Mijn schoolcarrière begon bij de Jezuïten in Antwerpen’, zegt Shahways, ‘Mijn ouders waren gesteld op een strenge en kwalitatieve opvoeding, dat hangt heel hard samen met onze cultuur.’ Hij was niet de enige
Achtergrondverhaal allochtoon op school. ‘In die tijd liepen er nog andere gekleurde jongetjes rond en die werden dan ’s avonds opgehaald door hun adoptieouders terwijl mijn mama in een Indisch gewaad op mij stond te wachten.’
“
Een koppel dat tongzoent op straat was abnormaal Tongzoenen
”
Toch was Shahways vertrouwd met onze cultuur. ‘Ik zat in een katholieke school, in een katholieke jeugdbeweging en ik heb altijd Belgische vrienden gehad.’ Al vond hij sommige gebruiken raar door zijn opvoeding. ‘Een koppel dat tongzoent op straat was abnormaal’, zegt Shahways, ‘Bij ons gebeurt dat enkel in de slaapkamer, het liefste na drie uur ’s nachts als de kinderen niet meer wakker kunnen worden en als het licht uit is. ’Die waarden en normen werden systematisch gehanteerd ten huize Romani. ‘Als mijn moeder naar Mooi en Meedogenloos keek en er kwam een kusscène in dan zapte ze automatisch weg’, zegt Shahways, ‘Zelfs als ze niet doorhad dat ik aan het meekijken was.’ Zo werd hij opgevoed en gevormd voor zijn verdere leven.
Vodka Orange
‘Mijn grootste bevrijding was mijn bibliotheekkaart’, zegt Shahways, ‘Ik heb alle boeken van Marc De Bel minstens acht keer gelezen.’ Zo las hij over kinderen die ongeveer dezelfde leeftijd hadden. ‘Ik begon me meer open te stellen voor deze cultuur en vijf jaar later vond ik het de meest normale zaak dat koppels tongzoenen op straat.’ Hierdoor begonnen er spanningen te ontstaan tussen zijn ouders en hem. ‘Thuis gedroeg ik mij als het brave islamitische jongetje’, zegt Shahways, ‘Daarbuiten deed ik volledig mijn eigen zin.’ En zo vervaagde bijna elk principe dat hij nastreefde zoals geen
alcohol drinken. ‘Die grenzen verzwakken eens je ouder wordt en je je eerste vodka orange drinkt. ’De discussies kunnen soms hoog oplopen tussen Shahways en zijn ouders. ‘Ik zeg steeds tegen hen dat ik geen nood heb aan vijf keer per dag op een matje zitten en een maand in het jaar honger lijden om mijn waarden en normen te leren kennen’, zegt Shahways, ‘Ik weet dat ik niet mag vreemdgaan, dat ik niet mag stelen en geen bedrog mag plegen.’ Dit kan ook niet anders. Hij is zo opgevoed en hij vindt het belangrijk om recht geschapen door het leven te gaan. ‘Elke godsdienst handelt naar de tien geboden. Waarom komen wij dan niet allemaal overeen?’
Stefanie: ‘Als we enkel daar zouden trouwen, dan zouden we ons niet echt getrouwd voelen.’
Clash
Zijn ouders hadden door dat ze de grip verloren op hun zoon. Al deed hij het uitstekend op school. De clash verbeterde toen hij een relatie kreeg met Stefanie Trienpont, 28 jaar oud, zo’n acht jaar geleden. ‘In het begin werd onze relatie niet goed onthaald omdat ze Belgische is en zich niet wilde bekeren’, zegt Shahways. ‘Bovendien toonde mijn moeder mij vaak een catalogus waarin vrouwen zichzelf aanprezen.’ Nadat hij zijn eerste hogeschooldiploma had behaald, werd hij op straat 17
gezet omdat hij gedronken had. ‘Een half uur later stond ik bij Stefanie thuis.’ Toen er een oudere nonkel op bezoek kwam bij zijn vader veranderde alles. Shahways zijn vader bracht veel respect voor hem op doordat hij ouder was en in de islam moet je respect hebben voor mannen op leeftijd. ‘Mijn nonkel vond het belachelijk dat we voor zoiets ruzie hadden en toen kreeg ik een telefoontje van mijn papa’, zegt Shahways, ‘Nu springen we regelmatig bij elkaar binnen maar dan moet ik steeds de koelkast nakijken zodat er zeker geen flessen alcohol gekoeld liggen.’ Al weten zijn ouders dat wel. ‘Mijn papa is vroeger ook op café geweest en met die schrijfster zal hij wel meer dan brieven geschreven hebben, al zal hij dat nooit toegeven.’
Liegen
‘Ik heb mijn ouders heel vaak in het zak gezet door hun lage kennis van het Nederlands’, zegt Shahways, ‘Dan vroeg ik aan mijn papa kan je het
“
Mijn moeder toonde mij vaak een catalogus met vrouwen
”
papier van mijn basketbaltraining ondertekenen? Terwijl het voor de strafstudie was.’ Uiteindelijk kwamen deze kwade jongensstreken uit maar dan had hij maar een dag last en anders zou het elke week hetzelfde zijn. ‘Ik loog veel en deed veel achter hun rug en dat vind ik spijtig want ik ben trots op wat mijn ouders bereikt hebben.’ Of hij ooit volledig eerlijk kan zijn, betwijfelt hij ten stelligste. ‘Ik kan niet elk verhaal tegen hen vertellen wat ik heb meegemaakt en dat kan ik wel tegen de mama van Stefanie. ’Stefanie is van in het begin hartelijk ontvangen bij Shahways thuis. ‘Ik moest op voorhand weten dat het zo zou gebeuren, mijn ouders zouden altijd vriendelijk zijn maar nu komt het uit hun hart.’ Volgend jaar in mei gaan Shahways en Stefanie trouwen. ‘Mijn ouders mogen komen naar het trouwfeest, maar dan moeten ze niet zeuren als ik een glas champagne drink en als ik een ribbetje eet.’ Ze houden geen islamitisch trouwfeest maar achteraf reizen ze naar Pakistan om ook daar een trouwfeest te houden voor de familie daar. ‘We doen dit om zijn ouders tegemoet te komen en we zien het meer als een ervaring’, zegt Stefanie. ‘En uiteraard is een feest daar veel vetter aangezien het zo een zeven dagen duurt’, zegt Shahways. ‘Als we enkel daar zouden trouwen dan zouden we ons niet echt getrouwd voelen’, zegt Stefanie. Het trouwfeest in België zal niet traditioneel zijn. Zo heeft Stefanie geen ring gekregen maar een mini-cooper. Shahways kondigde het met een grapje aan op facebook, een sociale netwerksite: ‘I proposed, she said yes. And my engagement gift isn’t exactly a camel :-) #celebrate’. Tekst: Maxime Trienpont Foto’s: Maxime Trienpont
18
Achtergrondverhaal
Zeven dagen feest! De huwelijksceremonie houdt maar liefst Hoe gaat een Indisch huwelijk er nu juist aan zeven dagen aan. De vrouw wordt gedutoe? De ouders van het meisje zoeken een geschikte huwelijkskandidaat voor hun doch- rende een hele dag versierd met henna over heel haar lichaam. De familiedinertjes zijn ter. Toch kan je niet spreken van een geargespreid over twee dagen. De ene dag gaat rangeerd of gedwongen huwelijk aangezien het door in het huis van de bruidegom en de het meisje haar akkoord moet geven. Als het andere dag in dat van de bruid. Dan geven meisje met de jongen wilt trouwen dan gaan de families elkaar ze na of ze wel in cadeautjes. Tijdens het huwelijksbootje de andere dagen mogen stappen. In worden er verschilIndia mag immers lende dans- en niet iedereen met eetfestijnen gehouiedereen trouwen den waar meestal aangezien er verduizend personen schillende kasten of aanwezig zijn.De sociale klassen zijn. huwelijksplechtigNadien worden de heid wordt gehouastrologische horoden op de laatste scopen naast elkaar dag. Het bruidspaar gelegd. Die van de neemt plaats onder bruid en bruidegom een baldakijn, een moeten voorspoed tempel opgebouwd brengen anders in de feestzaal. Er wordt er niet geShahways: ‘Ik ga niet eerst mijn eigen opworden verschillende trouwd. De data van voeding proberen recht te krijgen om dan rituelen georganide verloving en het mijn vrouw van daar herop te voeden.’ seerd waaronder het huwelijk worden ook offervuur. Het kopbepaald naar pel gaat er zeven maal rond terwijl ze zeven hun horoscopen. Tijdens de ceremonie van geloftes zeggen. Die verbinden niet enkel de verloving delen ze verlovingsringen. zichzelf aan elkaar maar ook hun families en Hierbij zijn familie en vrienden uitgenodigd. vrienden worden op die manier aan elkaar Het koppel is minstens een jaar verloofd verbonden. Daarna volgt er een receptie. De en in die tussentijd kan het nog steeds verbruid zal vanaf nu inwonen bij haar schoonbroken worden. Een vrouw die getrouwd is, familie en de eerste nacht doorbrengen met draagt een bindi. Het derde oog is een rood haar man. Samen zullen zij ook op huwelijksbolletje tussen de ogen en staat symbool reis vertrekken. voor een gehuwde vrouw. Het koppelt draagt geen trouwringen. Maxime Trienpont
19
Dossier
We volgen drie generaties samenhuizers: een gemeenschapshuis voor jongeren, cohousingproject voor gezinnen en een voor ouderen.
Dossier
Drie generaties samenhuizen E
r wordt in 2012 meer gedeeld: van muziek tot auto tot grasmachines tot zelfs onze eigendommen. Cohousing is een vorm van samenhuizen en duikt met regelmaat op in onze samenleving. We merken dat er initiatieven bestaan waarbij zowel jongeren, gezinnen als ouderen kunnen samenwonen. Weliswaar onder verschillende vormen. Wij volgen drie generaties.
1
2
Gemeenschapshuis Leuven (jong volwassenen)
Vinderhoute en cohousing Waasland (jonge gezinnen)
“We beschouwen elkaar echt als familie”
“Wij zijn geen commune”
3 De Haringrokerij (ouderen) “Wij zijn toch wel een sociologisch mirakel”
Sociaal delen Cohousing is een alternatieve woonvorm waarin verschillende mensen gekozen hebben om meer dan buren te zijn. De deelnemers stichten bewust een woongroep waarin ze gezamenlijk beslissingen nemen. Hoe ziet zo een gemeenschap er nu juist uit? De bewoners leven in een wijk zoals iedereen die wel kent, het enige verschil is dat er ruimtes gedeeld worden zoals bijvoorbeeld het gemeenschappelijke paviljoen of ook wel the common house genoemd. Daar kan er samen gegeten worden, de kinderen kunnen er spelen en er vinden allerlei activiteiten plaats. Vaak wordt er naar de Amerikaanse serie Friends verwezen.
21
1 Gemeenschapshuis Leuven (jong volwassenen) “We beschouwen elkaar echt als familie” Samenwonen biedt veel voordelen: het is goedkoper en je hebt veel sociaal contact. Het is dan ook niet vreemd dat jongeren zich gewonnen voelen voor het concept. Zo ook Tineke,een 26-jarige psychologe. Zij woont samen met Elien, een 26-jarige orthopedagoge en met Barbara, een 24 jarige kinderpsychologe. Sinds een kleine drie jaar huren ze samen een woning.
en geen onmiddellijke werkgarantie, leek dat niet meteen de meest realistische optie. ‘Daarbij, met je vriendinnen samenwonen is ook veel leuker’, zo vertelt Elien. ‘Zo kijken we bijvoorbeeld allemaal graag naar Thuis en Grace Anatomy. Samen die dialogen naspelen is de ideale ontspanning na een lange dag op het werk.’ Die ontspanning is een van de vele voordelen. Ondanks het feit dat de drie in hetzelfde huis leven, berschikken ze toch over voldoende privacy. ‘Zeker in vergelijking met op kot zitten’, zo beaamt Tineke. ‘Daar had je voor vijftien personen twee toiletten en twee douches. Het is leuk om thuis te komen, en s’ avonds toch niet alleen te zijn. We werken alle drie, het is leuk om dan even te kunnen ontstressen en met elkaar over je dag te praten. En als je even geen zin hebt in sociaal
‘Voor we hier zijn komen wonen, hadden we al drie jaar met elkaar op kot gezeten’, zo begint Tineke. ‘Wij drieën bleven in het weekend graag op kot, terwijl de rest van het kothuis naar huis ging. Als je zo veel tijd met elkaar doorbrengt, weet je na een poos elkaars goede en minder goede eigenschappen.’ Dat de drie nu samenwonen, is eigenlijk het gevolg van een uit de hand gelopen grapje. ‘Toen onze studies bijna ten einde liepen, zijn we al lachend beginnen zeggen dat we elkaar te veel zouden missen en we maar beter zouden gaan samenwonen. Eerst was dat niet meer dan een running gag, maar uiteindelijk waren we alle drie zo gewonnen voor het idee, dat we zijn gaan uitkijken naar een huis. Uiteindelijk zijn we zo in Leuven beland.’
Thuis naspelen
Hoewel ze geen concrete woonplannen hadden, overwoog geen van hen om terug thuis te gaan wonen. ‘Terug thuis wonen zou een te grote stap geweest zijn’, aldus Barbara. ‘We waren het zo gewoon om ons eigen stekje te hebben, dat weer bij de ouders wonen te veel irritaties met zich mee zou brengen.’ Alleen gaan wonen hadden ze wel overwogen, maar zonder al te veel startkapitaal 22
‘In het begin probeerden we nog samen te eten’, aldus Tineke, ‘maar iedereen heeft zo’n wisselende uren dat dit nu bijna nooit meer lukt.
“
Dossier
Goed bevriend zijn en samenwonen is iets compleet verschillend
”
contact dan ga je gewoon naar je eigen kamer. We kennen elkaar goed genoeg om te weten wanneer we iemand met rust moeten laten en wanneer iemand net een babbeltje kan gebruiken.’ Over de vraag of ze met eender welke vriendin zouden kunnen samenwonen, moeten ze niet lang nadenken. ‘Nee, dat zou niet lukken’, zo vinden ze alle drie. ‘Je kan erg goede vrienden van elkaar zijn, maar goed bevriend zijn en samenwonen is iets compleet verschillend. Doordat we samen jarenlang met elkaar op kot hadden gezeten, wisten we dat we op het gebied van praktische zaken goed overeenkwamen.’ Dat ze elkaar zo goed kennen, vinden ze een voordeel. Het is namelijk makkelijker om met iemand waarmee je goed overeen komt even te praten over iets dat je stoort. ‘Als je elkaar minder goed kent, zeg je dat misschien toch minder makkelijk’, aldus Elien. ‘Aan de andere kant’, gaat Barbara verder, ‘als je echt goede vrienden van elkaar bent, wil je elkaar ook niet kwetsen. Dus dan geef je soms wel eens minder makkelijk kritiek, uit angst om de ander een slecht gevoel te bezorgen.’
Number two
Als je hen hoort praten, lijkt het wel of alles rozengeur en mannenschijn is. Er zijn echter wat mindere kantjes. ‘Ten eerste scheelt er behoorlijk wat aan het huis zelf ’, zo begint Tineke. ‘De isolatie kan beter en er zijn problemen met de waterleidingen en de verwarming.’ Maar tussen de bewoners zelf, kan het al eens botsen. ‘Barbara speelt bijvoorbeeld graag op haar Keyboard’, zo zegt Elien, ‘ook ‘s avonds. Ze doet het dan wel
met haar hoofdtelefoon op, maar het geklik van de pedalen hoor je makkelijk tot beneden. Dat kan wel eens irriteren.’ En uiteraard delen ze alles. Aan de ene kant is dat een financieel voordeel. Langs de andere kant heeft iedereen even veel recht op bijvoorbeeld de koelkast en de televisie. Barbara: ‘En als je net thuiskomt en iets wilt maken voor te eten, maar de potten en pannen zijn al in gebruik, dan moet je nog even wachten.’ Het zijn kleine dingetjes, maar die kunnen wel eens zorgen voor wat irritaties. ‘Dat valt wel mee hoor’, zegt Elien. ‘Al doende hebben we geleerd om over zo’n zaken praktische afspraken te maken. Zo hebben we een digibox gehuurd. Daardoor kunnen we twee programma’s of films opnemen en terwijl nog naar een derde kanaal kijken.’ En op het gebied van eten maken doen ze allen soms wat water bij de wijn. ‘In het begin probeerden we nog samen te eten’, aldus Tineke, ‘maar iedereen heeft zo’n wisselende uren dat dit nu bijna nooit meer lukt. Een telefoontje doen als je op het werkt vertrekt, kan al wonderen doen om wat af te spreken voor het avondeten.’ Ze haalden het daarnet al even aan, de privacy in het huis wordt goed gerespecteerd. ‘We kennen elkaar zo goed, dat we nog maar weinig gêne hebben’, vertelt Tineke. ‘Als bijvoorbeeld Elien onder de douche staat, voelt de rest zich niet te beschaamd om even naar het toilet te gaan, of om daar ons haar te drogen.’ ‘We zijn het al zo gewend om bij elkaar binnen te wandelen’, gaat Barbara verder, ‘dat als een van ons vrienden op bezoek heeft, we soms vergeten dat die daar aanstoot aan kunnen nemen. Niet zo lang geleden had Elien bezoek. Ze wou haar vriendin de badkamer laten zien, maar Tineke zat toen op het toilet een number two te doen. Aangezien we daar anders geen rekening mee houden, kwam Elien met haar vriendin de badkamer binnen. Tineke zei toen de ondertussen legendarische woorden: ‘sorry hoor, maar ik ben even een klein kakje aan het doen.’ Wij namen er geen aanstoot aan, maar de vriendin van Elien zal dat toch maar een vreemde situatie gevonden hebben.’ 23
Tips
De drie meisjes lijken goed op elkaar ingespeeld. Ze benadrukken dat het belangrijk is om op voorhand afspraken te maken, bijvoorbeeld over financiële zaken. Een gemeenschappelijke rekening openen bij de bank, voor de huur en kosten, vinden ze een absolute aanrader. ‘Maak ook een lijst van alle gemeenschappelijke dingen die je aankoopt, is meegenomen’, zo zegt Tineke. ‘Wij hebben bijvoorbeeld samen een diepvriezer gekocht. Maar als iemand zou gaan samenwonen met haar vriend, of om een andere reden moet verhuizen, dan wilt die uiteraard haar deel wel recupereren. Ook een lijst van wat je zelf hebt meegebracht, is handig. Zo zijn er later geen discussies over wat van wie is.’
Soorten co-woningen Vele mensen wonen reeds in een cohouswoning zonder dat ze het zelf beseffen. Studenten die op kot studeren, wonen in een gemeenschapshuis. En zo heb je ook een appartementsgebouw dat als mede-eigendom beschouwd wordt. Inwoners delen dan bepaalde kosten zoals het onderhoud van de lift maar ze hebben elk hun eigendom in het gebouw. Anderzijds heb je coöperatief wonen, hierin zijn de eigenaars aandeelhouders van de totale eigendom. Co-woningen zijn vaak gemixt met sociale woningen.
Juridisch Om een cohouswijk te stichten is het nodig dat er een VZW (Vereniging zonder winstoogmerk) wordt opgericht. Het wordt juridisch bekeken als een appartementsgebouw via de wet van mede-eigendom. Iedereen heeft een percent van de gemeenschap. De VZW heeft een algemene vergadering en er is een maandelijkse last die gedragen wordt door het gezamenlijk beheer. Maxime Trienpont
24
En afspraken over poetsen en de afwas doen, kunnen veel discussies vermijden. Tineke: ‘Sowieso is af en toe een huismeeting houden geen overbodige luxe. Daar kan je dan voorstellen doen in verband met praktische zaken, of als er een aanslepend probleem is, dat even met elkaar bespreken.’ De drie jonge vrouwen lijken oprecht tevreden met hun woonsituatie. ‘Moesten we de tijd kunnen terugdraaien, zouden we het zo opnieuw doen’, zo zegt Elien. ‘We beschouwen elkaar echt als familie’, besluiten ze alle drie met de glimlach. Tekst: Dries Stuyven Foto’s: Dries Stuyven
2 Vinderhoute en cohousing Waasland (jonge gezinnen) “Wij zijn geen commune” In Vinderhoute, een recent cohousproject opgestart dichtbij Gent, genoten ze op paasmaandag met zijn allen van een groot ontbijt. ‘De kinderen raapten achteraf paaseieren’, zegt de 56 jarige verkoopsdirecteur Alex Braeckman. Er worden niet enkel ruimtes gedeeld maar ook huishoudtoestellen zoals een wasmachine, grasmachine en zelfs auto’s. Elke bewoner krijgt een taak voor het beheer en onderhoud van de centrale woning. ‘Op elke wasmachine ligt er een lijst’, zegt Alex, ‘Hierop schrijf je hoeveel keer je gewassen hebt per gezin, zo kunnen we de kosten correct delen.’ Hoe ontstaat zo een project? ‘Ik heb een flyer ontdekt in de bibliotheek’, zegt Alex, ‘Maar via het internet en info-avonden zijn er ook veel mensen bijgekomen.’ Zo gebeurt dat in Cohousing Waasland. Een project dat ecologisch samenwo-
Dossier Groen
Cohousing Waasland zijn aan het onderhandelen met de projectontwikkelaar van één van de velden in de uitbreiding van de Clementwijk. Die krijgt immers Europese subsidies om volledig groen te worden. ‘Die ecologische keuze betekent dat er aan enkele voorwaarden moet voldaan zijn’, zegt ingenieur Bram De Meester. Hij zit ook in het project Cohousing Waasland. ‘Elk huis moet zoveel mogelijk naar het zuiden gericht zijn om optimaal van de energie van de zon te profiteren’, zegt Bram.
Alex: ‘Volgend jaar zal er een groot feest gegeven worden om Vinderhoute officieel te openen.’ nen promoot aan de rand van Sint-Niklaas voor zo’n dertig personen.Net zoals in Vinderhoute zal er in Sint-Niklaas duurzaam en ecologisch gebouwd worden. ‘Ik wil het wijkgevoel van vroeger doen herleven’, zegt de 34 jarige onderwijzer Dieter Roosen.
Klik
‘Sinds april dit jaar zijn mijn vrouw en ik in Vinderhoute komen wonen.’ Het domein is bijna helemaal klaar, aan slechts zes huizen wordt er nog gewerkt. ‘Wij zijn naar hier verhuisd omdat we de interactie misten in onze vorige wijk’, zegt Alex, ‘We woonden in een doodlopende straat en onze buren kenden we niet echt.’ Net daarom vindt Alex het sociale contact belangrijk. Al is het soms moeilijk om die klik te maken. ‘’s Avonds als ik van mijn werk kom, ben ik vaak te moe om nog naar hier te komen.’ De stemmetjes van spelende kinderen zullen hier niet ontbreken. Aan het gemeenschappelijke paviljoen staan er talloze kinderfietsjes. ‘De kleintjes hebben een aparte speelhoek waar ze met meer dan tien kinderen kunnen spelen’, zegt Alex. Al is dit project nog op zoek naar vijfenveertigplussers. ‘Oorspronkelijk streefden we naar een mix van alle leeftijden maar daarin zijn we niet geslaagd.’
Net zoals in Vinderhoute zullen ze passieve, nulenergie en lage energie woningen bouwen.
Niet goedkoper Cohouswijken met klassieke woningen zijn goedkoper’, zegt Dieter, ‘Ecologische wijken echter niet.’ De grootste woning van 14Om2 zal 350 000 euro kosten inclusief de gemeenschappelijke gedeelten zoals het common house. Dit is voor velen een van de drempels. ‘Mensen moeten interactief meedenken aan dit project door maandelijks te vergaderen. Daar komt de hoge kostprijs nog eens bij kijken’, zegt Dieter, ‘Anderzijds haal je het er na een paar jaar er zeker uit door de ecologische en gedeelde aspecten.’
Opendeurdag Voor Cohousing Waasland ligt de prioriteit nu bij het oprichten van een VZW en bij het aanwerven van nieuwe kandidaten leden. Op 19 mei gingen ze met de groep naar de opendeurdag die Samenhuizen organiseert waar Vinderhoute ook aan deelneemt. Zo willen ze verschillende cohouswijken bezoeken. In het tweede deel van 2012 beslissen ze of ze de grond zullen aankopen of niet.
Maxime Trienpont
25
Privacy
‘Er is een onderscheid tussen individueel wonen waar alles privé is en cohousing waar je gemeenschappelijke ruimtes deelt en er plaats gecreëerd wordt voor privacy’, zegt de 34 jarige Liesbet De Meester, zus van Bram. Deze laatste vorm mag je niet verwarren met collectief wonen aangezien daar alles gemeenschappelijk is. ‘Elk gezin heeft een eigen woning maar deze is vaak kleiner dan de doorsnee woning’, zegt Liesbet. Een huisje is tussen de80m2 en de 140m2 groot.
‘Een voordeel is dat je nooit meer een grote feestzaal hoeft te zoeken’, zegt Liesbet, ‘Je hebt er steeds een ter beschikking.’
Die eerste is heel sterk geïsoleerd waardoor ze geen warmtebron meer nodig heeft. Al moet ze wel Zuiders gericht zijn. Een nulenergie woning heeft geen externe leverancier van energie nodig, ze is volledig zelfbedruipend. De laatste is minder sterk geïsoleerd maar toch nog genoeg om ecologisch te zijn.
Cambioplaats
Om de interactie te bevorderen, parkeren ze in Vinderhoute op een gemeenschappelijk perceel en staan de brievenbussen samen. Cohousing Waasland zal hier eveneens voor kiezen. ‘We willen ook een een cambioplaats organiseren, wat een vorm van autodelen is’, zegt Liesbet. In Sint-Niklaas willen ze in het paviljoen gastenkamers, een lounge, bureaus en wasruimten organiseren. ‘Al wordt alles in overleg beslist’, zegt Dieter. Daar zijn ze aan het overleggen om eventueel een zwembad en sauna te installeren. ‘Eerst en vooral komt er een televisie boven in de lounge’, zegt Alex, ‘Dan kunnen we samen naar de voetbal kijken.’ 26
Cohousing is niet gebaseerd op een ideologie maar richt zich vooral op het spontane ontmoeten onder de bewoners. Elk gezin beschikt over een aparte woning die uitgerust is met een eigen keuken en badkamer zodat de privacy behouden wordt. ‘Hier in Vinderhoute leven er verschillende meningen over maatschappelijke thema’s’, zegt Alex, ‘Gelukkig maar want het is net die diversiteit die alle dagen nieuw leven en ideeën in het project pompt.’ ‘Mensen denken vaak dat we een soort commune zijn’, zegt Liesbet, ‘Dit is niet waar. Privacy is een heel belangrijk onderdeel in cohousing.’ Al is het groepsgevoel duidelijk aanwezig. ‘Misschien kunnen we eens we de grond gekocht hebben, er samen gaan kamperen’, zegt Bram, ‘Om zo onze grond in te wijden.’ Ook in Vinderhoute willen ze de groepsgeest aanwakkeren. ‘Voor degenen die willen, kunnen we een keer per jaar op weekend’, zegt Alex.
Beurtrol
‘Een cohousgemeenschap bestaat uit minstens acht en maximum dertig woonunits die volledig uitgerust zijn’, zegt Liesbet. ‘Er heerst geen hiërarchie tussen de inwoners’, zegt Liesbet, ‘Alle beslissingen worden genomen in een consensus.’ In Vinderhoute werkt dit systeem wel. ‘We proberen te beslissen in overleg’, zegt Alex, ‘Tot een besluit komen, gaat dan wel trager.’
Tekst: Maxime Trienpont Foto’s: Maxime Trienpont
Dossier
3 De Haringrokerij (ouderen) “Wij zijn toch wel een sociologisch mirakel” Op het Zuid in Antwerpen vind je een klein paradijs op aarde. In de Kronenburgstraat staat een oude Haringrokerij. Hier hebben vijf gezinnen en drie alleenstaanden hun thuis gevonden. Honderd jaar eerder begon de firma Vanden Bemden hier een vishandel die later uitbreidde tot een heuse rokerij. Na de ondergang van de firma omstreeks 1970, stond het pand ruim twintig jaar leeg. Wat volgde was een erkenning als beschermd monument. Een groep jonge gezinnen had echter zijn zinnen gezet op het pand. De Haringrokerij werd een woonproject in het hartje van Antwerpen. Ik heb een afspraak met de 59-jarige Frederik Janssens. Hij is een van de eigenaars van de huidige Haringrokerij. De leuze van het project zegt alles wat gezegd moet worden: samen doen wat samen kan en daardoor meer tijd vrij hebben voor jezelf en voor anderen. Frederik en zijn gezin verhuisden als een van de vijf gezinnen in 1988 naar de Haringrokerij. ‘Wij zijn hier ingetrokken als
“
Niet iedereen kan in een villa in het groen gaan wonen
”
jong gezin. Mijn vrouw Betty en ik hadden toen al een dochter en de tweede is hier geboren. We hebben onze kinderen hier zien opgroeien’, vertelt Frederik. Hij blikt tevreden terug op het reeds afgelegde samenwoonparcours.
Wij westerlingen wonen te groot. De ruimte geraakt stilaan uitgeput.
Villa in het groen
Wij westerlingen wonen te groot. De ruimte geraakt stilaan uitgeput. Maar de volgende generaties willen ook graag een nieuwe of gerenoveerde woning. Frederik vertelt waarom de Haringrokerij zo ideaal is. ‘Niet iedereen kan in een villa in het groen gaan wonen. Wij hebben heel bewust gekozen om te wonen in de stad en aan inbreiding te doen. Dat betekent dat we beschikbare ruimten hergebruiken. Je kan het niet maken dat alle gezinnen met kinderen de stad uit vluchten en in de groene rand gaan wonen.’ Frederik wijst voor een deel naar de overheid. ‘De stedelijke overheid komt te weinig tegemoet. Heel wat braakliggende panden worden overgelaten aan projectontwikkelaars. Maar er is geen projectontwikkelaar die aan een samenwoonproject wil meewerken. Elke vierkante centimeter moet immers opbrengen. Ondertussen krijg je het fenomeen van naast elkaar leven en weinig gemeenschapsgevoel.’ 27
Een sterke start
De architect van het woonproject in de Haringrokerij is Peter Vermeulen. Hij heeft een architectenbureau genaamd Stramien. Peter was de locomotief van het project. Hij sprak wat vrienden aan onder wie Frederik. Niet iedereen was even dol op het idee en dus duurde het een tijdje vooraleer een kleine groep geïnteresseerden ontstond. ‘We waren allemaal bij de scouts geweest. Er was een soort vertrouwensband en we wilden er allemaal heel graag voor gaan’, vertelt Frederik. Toen de huidige woongroep begon na te denken over de praktische kant van het samenwonen, was het voorbeeld vooral te vinden in ons buurland Nederland. ‘We zijn projecten gaan opzoeken in Tilburg en Eindhoven. Vaak waren het nieuwbouwwoningen, maar bijna allemaal hadden ze een woonerf en gemeenschappelijke ruimten. Veelal was er ook een gemeenschappelijke eetruimte, maar zo ver zijn wij niet gegaan’, legt Frederik uit.
derik. Cohousing is duidelijk een stap verder dan de communes van de jaren ‘60 en ‘70. Vaak waren de inwoners hiervan heel idealistisch en woonde men te dicht op elkaar. Dat is wellicht een van de redenen van het falen van deze gemeenschappen.
“
Er deden verhalen de ronde over ons
”
Frederik legt uit waarom hun woonproject wél slaagde in zijn opzet. ‘We hebben iets geleerd uit de generatie voor ons. Politiek denken we allemaal anders. Het is niet zo dat we een ideologisch platform moesten ondertekenen waarin we zeiden dat we samen de samenleving in een bepaalde richting gingen sturen en dat cohousing daarvoor een instrument is. Als er één visie is en één persoon die iedereen in deze visie wil krijgen, denk ik dat het mislukt. De reden voor het succes van dit woonproject is dat iedereen een grote vrijheid heeft en er respect heerst voor eenieders privacy. Wij zijn toch wel een sociologisch mirakel.’
Een systeem van mede-eigendom kreeg de voorkeur. De grond en de gebouwen van de Haringrokerij werden dus gemeenschappelijk aangekocht en daarna onder de zes eigenaars verdeeld. Bij de inrichting was iedereen vrij de vormgeving te bepalen vanuit zijn woonideeën en levensstijl. En vermits de bewoners nogal wat verschillen, zien de woningen er ook allemaal anders uit. Maar het plaatje klopt. Wanneer je door de poort van de Haringrokerij wandelt, waan je je in een andere wereld, ver weg van de stad. Het is er rustig en bovenal ontzettend gezellig. Het oude rokerijgedeelte wordt moeiteloos verbonden met de nieuwere aanbouw. De rode draad van het domein is de prachtige tuin waarin enkele katten liggen te genieten.
Een andere troef van het project is het overleg. Om de zes weken worden de koppen bij elkaar gestoken. Beslissingen worden in consensus genomen. Er wordt doorgepraat tot iedereen het eens is. ‘Al dat overleg is misschien wel het enige nadeel van cohousing. Het gebeurt dat ik een lastige werkweek heb en dan geen zin heb in vergaderen. Collectief verantwoordelijk zijn past niet altijd in je eigen bioritme. Je bent niet altijd sociaal en uitbundig’, legt Frederik uit.
Great minds think alike
Gezonde mix
Toen in de Haringrokerij vijf gezinnen bleken te wonen die samenleefden, moest de nabije omgeving toch even wennen aan het idee. ‘In de vroegere communes waren er ook seksuele experimenten. Er deden verhalen de ronde over ons. Men vertelde dat we hier soms allemaal de sleutel op de tafel gooiden en dat de vrouwen er dan één mochten kiezen. Flauwekul natuurlijk’, vertelt Fre28
In de Haringrokerij wordt gezocht naar een gezonde mix tussen gemeenschap en privé. Zo vindt er een keer per maand een gezamenlijk ontbijt plaats en wordt er een keer per jaar een grote uitstap en barbecue georganiseerd. Ook in de architectuur is een balans te vinden tussen gemeenschappelijke ruimten en privédomein.
Dossier Alleen en toch niet alleen
De zes eigenaars wonen elk in hun eigen woning, maar daarnaast zijn er op het domein nog enkele gemeenschappelijke kantoren en twee appartementen die worden verhuurd. Deze opbrengsten worden gebruikt om te investeren. In een van de appartementen woont André Bogaert. Deze vriendelijke zeventiger vervoegde de Haringrokerij een achttal maanden geleden. ‘In mijn vorig appartement in Berchem ben ik overvallen. Daarna voelde ik me er niet meer veilig. Hier in de Haringrokerij woon je alleen en toch niet alleen. Ik vind het aangenaam dat de mensen hier onderling betrokken geraken. Maar toch is het goed dat niet alles gemeenschappelijk is. Het is soms al moeilijk om gewoon als man en vrouw samen te leven’, vertelt André.
In de toekomst
Frederik: ‘We hebben iets geleerd uit de generatie voor ons.’ Zo zijn de tuin, speelruimte, fietsenstalling, ruimte om afval te sorteren, afwasruimte, kelder, zolder en een extra keuken toegankelijk voor iedereen in de Haringrokerij. De woningen zelf zijn privé.
Heel wat mama’s en papa’s
Op het hoogtepunt van de Haringrokerij woonden er elf volwassenen en veertien kinderen. ‘De Haringrokerij is vrij goed afgesloten dus konden de kinderen niet onder een auto terechtkomen. Er is bovendien ruimte genoeg om te ravotten. Soms klommen de kinderen in de schouw naar omhoog, maar dat wisten wij niet. Mijn dochters hebben ons onlangs gezegd: hoe hebben jullie dat in hemelsnaam gedaan?’ Maar er is meer. ‘Het is een ideale omgeving voor kinderen want ze zien voorbeelden van andere van mama’s en papa’s. Er woont ook een alleenstaande vrouw in de Haringrokerij, Lieve Geerts. Zij was een soort suikertante. Daar konden de kinderen hun verhaal kwijt en werden ze geknuffeld en getroost.’
Vandaag de dag zijn de kinderen het huis zo goed als uit en worden de inwoners van de Haringrokerij een dagje ouder. Er zijn dan ook plannen om ergens anders te gaan wonen. ‘Onze huidige woningen zijn groot. Als we binnen tien jaar op pensioen zijn, moeten we kleiner gaan wonen. Het is beter om daar al over na te denken nu we nog mobiel zijn en reeds de nodige stappen te zetten’, legt Frederik uit. ‘Mijn kinderen zijn geïnteresseerd in de Haringrokerij, maar hebben het geld niet. Dit domein is veel waard, want er is zwaar in geïnvesteerd. Mijn vrouw en ik bezitten 2/11e van het totaalpakket. Ik zie niet hoe we dat kunnen doorgeven aan onze kinderen zonder dat zij gesubsidieerd of gesponsord worden. De overheid moet investeren in cohousingprojecten zodat er een sociaal weefsel kan ontstaan.’ Frederik laat me buiten door de grote poort die de drukte van de stad afschermt van de kalmte in de Haringrokerij. En ik kan enkel denken: ik weet waarvoor ik ga sparen.
Tekst: Leen Hufkens Foto’s: Leen Hufkens 29
Expert
Filip De Boeck onthult de geheimen achter waarzeggerij.
Expert
Waarzeggerij: het ‘waarom’ beantwoord
W
aarom? Het is wellicht één van de meest gestelde vragen. Wij mensen hebben een onverzadigbare honger naar een antwoord op onze vragen. Peuters kennen zelfs een heuse waarom-fase. En hoewel het vaak wat zoeken is, bestaan er mogelijkheden om deze vraag beantwoord te zien. Eén van de vele manieren hiervoor is een bezoekje aan een Afrikaanse waarzegger. En je hoeft niet eens het vliegtuig te nemen om er een te vinden. Ze dienen zich gewoon aan via je brievenbus.
‘Waarzeggerij is iets heel universeels’, vertelt professor antropoloog Filip De Boeck. ‘De papiertjes die je in de brievenbus krijgt van waarzeggers (al dan niet betrouwbaar) en Marabouts komen vaak van Afrikaanse mensen die in België hun vak beoefenen.’ De Boeck heeft een wel heel uitgebreide cv. Hij is hoogleraar aan de Faculteit Sociale Wetenschappen van de KU Leuven en coördinator van het Instituut voor Antropologie in Afrika. Hij werkte mee aan heel wat onderzoeksprojecten en schreef een aantal boeken. Daarenboven woonde Filip De Boeck jarenlang in Afrika waar hij samenwerkte met waarzeggers op de grens tussen ZuidCongo en Angola. Een echte Afrikakenner dus.
Waarom?
De beroemde antropoloog Evans-Pritchard schreef ooit een veelgebruikt voorbeeld neer in zijn boek Witchcraft, Oracles and Magic among the Azande. Hierin wordt beschreven hoe een man elke namiddag een dutje gaat doen tegen de muur van een bouwvallige hut. Op een dag zakt de hut in en komt de man om het leven. Wij Westerlingen zullen zeggen dat die man niet erg slim was. Maar heel wat Afrikanen vragen zich af waarom de hut net instortte op het moment dat de man daar lag. ‘Het gaat hier niet over Madame Soleil. Waarzeggerij heeft weinig te maken met profetisme en zegt zelden iets over de toekomst. De meeste waarzeggers kijken enkel naar dingen die in het verleden zijn gebeurd en die om uitleg vragen. Waarom is iemand ziek geworden? Waarom is iemand doodgegaan? Aan de basis van divinatie,
een synoniem voor waarzeggerij, ligt steeds de vraag naar een oorzaak. Dat is bijna in heel de wereld zo’, legt De Boeck uit.
Technieken
Er zijn heel wat technieken om aan waarzeggerij te doen. Professor De Boeck vertrekt vanuit zijn ervaringen in Angola en legt uit hoe een divinatiesessie daar in zijn werk gaat. ‘De waarzeggers gebruiken voornamelijk een mand met een heleboel objecten in. De voorwerpen worden opgeschud en aan de hand van de configuratie van de voorwerpen kan de waarzegger zeggen wat er gebeurd is. Hij kan dat ook zonder mand, maar gebruikt dit om te kunnen aantonen waarom hij zegt wat hij zegt.’
Waarzegger: een gave
Er zijn clans waar de zangers of jagers vandaan komen. Ook waarzeggerij is een specialiteit die behoort aan een bepaalde clan of familie. Het is een erfelijke gave. Dit neemt niet weg dat iemand die er een gave voor heeft ook waarzegger kan worden. ‘Je weet pas of je een waarzegger kan worden wanneer een waarzeggergeest je ziek maakt. Hierdoor krijg je visioenen. Een andere waarzegger zal dan zeggen of je al dan niet ziek bent van een waarzeggergeest. Om te genezen moet je effectief waarzegger worden’, legt De Boeck uit. Daarna volgen allerlei tests en een periode van opleiding. Zo wordt er bijvoorbeeld een voorwerp verstopt dat de waarzegger-in-spe moet terugvinden. 31
Een ondergronds vak
Waarzeggerij is niet verboden door de wet. Maar door de jaren heen is het fenomeen wel minder zichtbaar geworden. Volgens De Boeck is de kolonisatie hier een oorzaak van. ‘Heel wat Afrikaanse landen waren ooit kolonies. De koloniale overheden zagen divinatie niet graag en dus werden waarzeggers gedwongen om wat meer ondergronds te gaan werken. Een van de redenen voor deze afkeurende houding van de kolonisator was het feit dat het fenomeen soms gepaard ging met dingen die écht illegaal waren, zoals het terug opgraven van een lijk.’ Tegelijk speelde de impact van de missionarissen een grote rol. Voor hen was waarzeggerij bijgeloof. Ook de nieuwe religieuze christelijke bewegingen die momenteel zo sterk opkomen op het hele Afrikaanse continent stellen zich eerder negatief op tegenover deze lokale praktijken van betekenisgeving. Toch maken ook heel wat pasteurs zelf gebruik van een waarzegger.
“
gerbezoek is een beslissing van de hele groep en versterkt de onderlinge solidariteit. Er gaat ook steeds een buitenstaander mee die bij de thuiskomst objectief verslag kan geven van wat er werd gezegd aan het dorp. Professor De Boeck geeft een voorbeeld van een consultatie op de grens tussen ZuidCongo en Angola.
Wanneer je aankomt bij de waarzegger is deze niet verwonderd. Hij heeft het immers al gezien of gedroomd
Doe-het-zelf-waarzeggerij
Je hoeft echter niet meteen voor een probleem naar een waarzegger te rennen. Misschien kan je het zelf oplossen. Er bestaat namelijk verschillende vormen van huis-tuin-keuken divinatie die je thuis kunt uitvoeren. Vragen als ‘Is het een goed idee dat ik vandaag ga werken?’ kun je nog steeds best zelf beantwoorden. In sommige streken in Centraal-Afrika wordt dit gedaan door middel van vogeltjes. Er wordt een geweer geladen met buskruit. Vervolgens stel je de vraag waarop je een antwoord zoekt. De dood van het vogeltje moet je antwoord bevestigen.
De consultatie
Voor de grotere problemen trekt men wel naar de waarzegger. Deze moet neutraal zijn en komt dus best niet uit hetzelfde dorp. Het waarzeg32
‘Wanneer je aankomt bij de waarzegger is deze niet verwonderd. Hij heeft het immers al gezien of gedroomd. Eerst moet er een relatie ontstaan tussen de waarzegger en de consultanten. Die wordt symbolisch gecreëerd door gift en wedergift. Op deze manier worden de waarzegger en de bezoekers ‘familie’. De waarzegger bereidt zich voor door poeder en verf op zijn gezicht te smeren om beter te kunnen ruiken en zien. Waarzeggers zijn als jachthonden’, legt De Boeck uit, ‘ze ‘ruiken’ het probleem en gaan er dan achteraan tijdens een uitgebreide consultatie. Dit proces verloopt overal anders, maar er bestaat een soort protocol met allerlei controlemechanismen om na te gaan of de waarzegger wel goed bezig is. Een onbekwame waarzegger valt meteen door de mand.
”
Drie stappen
Eerst en vooral moet de waarzegger kunnen zeggen wat het probleem is. Dit gebeurt door middel van vraag en antwoord. Vaak is de waarzegger een soort van medium voor een geest. Een doorgeefluik voor wat de geest zegt. ‘De consultanten antwoorden met dijaya. Wanneer ze dit luid zeggen, geven ze aan dat de waarzegger goed bezig is, zeggen ze het eerder stil dan zit hij op het verkeerde spoor. Soms testen de bezoekers de waarzegger door fout te antwoorden. Een goede waarzegger kan dat doorzien’, zegt De Boeck. Soms slaagt de waarzegger er niet in om de oorzaak van het bezoek te achterhalen en gaat de zoektocht naar een geschikte persoon verder. Als
Expert het wel lukt, trekken de consultanten zich na deze eerste stap terug voor overleg. Vervolgens moet de waarzegger de oorzaak van het probleem achterhalen. In het geval van een overlijden heeft hij een aantal opties: geesten, hekserij en voorouders die bijvoorbeeld een slechte dood stierven en nu schade willen toebrengen onder de levenden. ‘Wanneer in Congo iemand sterft, wordt dat zelden gezien als een natuurlijk dood. Tenzij iemand al tachtig of negentig jaar oud is. Maar meestal vraagt men zich af wie of wat er achter dit overlijden zit’, licht professor De Boeck toe. Als de oorzaak van het probleem gekend is, wordt er weer overlegd door de consultanten. Tenslotte moet de waarzegger zeggen wie verantwoordelijk is voor het probleem. ‘Dikwijls zit de dader er zelf bij. Soms wordt waarzegger dan fysiek aangevallen’, zegt De Boeck.
Als deze drie elementen zijn behandeld trekt iedereen zich nogmaals terug. Om te controleren of alles wel degelijk klopt, moet ook de waarzegger een vogeltje neerschieten. Lukt dit niet, dan is alles wat hij heeft gezegd van geen waarde.
“
Waarzeggers zijn als jachthonden.
Platteland vs. stad
”
‘Dit voorbeeld vertrekt van een typische consultatie in een rurale context’, vertelt De Boeck. ‘In de stad zal dat wellicht niet zo uitgebreid zijn, maar in heel wat regio’s gebeurt het nog op deze manier. Er is een groot verschil tussen waarzeggerij in de stad en op het platteland. In de stad wordt het ook gedaan, maar vaak veel minder openlijk. Dat neemt niet weg dat het gebeurt. Vorige maand was ik nog in Congo, waar ik verschillende waarzeggers heb bezocht. Er zaten telkens vijf tot tien mensen te wachten. Waarzeggers hebben voortdurend klanten.’
En bij ons
Mensen proberen altijd grip te krijgen op hun wereld. De ene zoekt antwoorden en oplossingen in een godsdienst, een ander in waarzeggerij en vaak gebruikt men de twee tezamen. Ook bij ons wordt er duchtig van divinatie gebruik gemaakt, maar niet altijd met hetzelfde doel. Er zijn heel wat tarotkaartlezers en handenlezers die in België actief zijn. Een verschil met de doorsnee Afrikaanse divinatie is dat deze waarzeggers eerder naar de toekomst trachten te kijken. Maar er is hoe dan ook een publiek voor. Professor De Boeck vat het mooi samen. ‘Het feit dat ze bestaan, betekent dat er klanten voor zijn. Ik ken mensen die naar een pendelaar gaan. Het verschil tussen dat en een tocht naar Lourdes om te genezen is niet groot. Jouw oma en opa branden waarschijnlijk ook een kaarsje als je examens hebt.’ ‘Waarzeggerij is iets heel universeels’, vertelt professor antropoloog Filip De Boeck.
Tekst: Leen Hufkens Foto’s: Leen Hufkens 33
Fotoreportage De mens in de westerse maatschappij in 10 beelden.
Zelfmoord
Fotoreportage
De westerse maatschappij in 10 beelden I
n deze fotoreportage tonen we de mens in de Westerse maatschappij aan de hand van tien beelden. In 2012 worden we vaak geconfronteerd met stress en welvaartsziekten zoals kanker en obesitas. De economie staat gelijk aan ups en downs waardoor er veel workaholics onder ons zijn omdat we nood hebben aan meer en vooral honger naar geld. Doordat alles, is er een nieuwe donkere trend aanwezig: zelfmoord. We consumeren te veel, we zijn te sociaal via allerlei technologische wegen en tegelijkertijd zijn we meer op onszelf gericht.
Welvaartsziekten
Stress 35
Workaholic 36
Fotoreportage
Meer 37
38
Consumptie
Social Networking
Ik
Status
Fotoreportage
Geldzucht 39
www.adrem-magazine.be