Levenswijs by Thomas More Journalistiek

s j i w s n e v le

EEN 21BIS-MAGAZINE

SNEL RIJK WORDEN?

Zet je eerste stappen op de beurs

SEKS, DRUGS & ROCK-’N-ROLL WAT JE NIET LEERDE OP SCHOOL

Seksuele opvoeding EEN LES VOL

P(R)IETPRAAT

EDITORIAAL

Wel afgestudeerd, nooit uitgeleerd TEKST Hanne Van Daele

Een feestelijke avond, ergens eind juni. Een nieuwe lading jongvolwassenen studeert af van het middelbaar onderwijs. De ene met de hakken over de sloot, de andere met grote onderscheiding. Sommigen met praktijkervaring in een atelier, anderen met een hoofd vol ingestudeerde Latijnse teksten of chemische formules. Allemaal hebben ze één ding gemeen: ze hebben een diploma op zak. Een diploma dat bewijst dat ze over een gezonde brok basiskennis beschikken. Maar is dat genoeg? Hebben we wel echt geleerd wat we moeten weten om op eigen benen te kunnen staan? Omvat ons diploma alles wat we weten of zouden moeten weten? De school van het leven speelt zich grotendeels af buiten de schoolmuren. De meest waardevolle lessen leren we vaak niet in een klaslokaal, maar in jeugdbewegingen, op het internet of van onze ouders. Achter elke hoek schuilen nieuwe oplaadmogelijkheden, laadpalen vol kennis. Door simpelweg te doen en zelf dingen te ondernemen leren we soms meer dan via onze cursussen. Leerde jij op school hoe je de was moet doen? Hoe je verzekeringen afsluit, of belegt op de beurs? Leerde je jezelf graag te zien?

‘ACHTER ELKE HOEK SCHUILEN NIEUWE OPLAADMOGELIJKHEDEN, LAADPALEN VOL KENNIS’

Niet elke les die we leren is onderdeel van een schoolvak, laat staan dat die te beoordelen valt. Wat we niet leerden op school staat niet vermeld op ons diploma, maar speelt wel een rol in wie we zijn. Wie we worden. Een feestelijke avond, ergens eind juni. Een nieuwe lading jongvolwassenen beseft: dit is pas het begin van wat ik allemaal ga leren.

INHOUD CULTUUR

CULTUUR TOE-EIGENEN OF WA ARDEREN SPIEGELTJE, SPIEGELTJE A AN DE WAND, WAT IS ER ÉCHT A AN DE HAND?

WELZIJN

6-7

8-9

RESPECTVOL 10 DE WERELD ROND LEVEN IN EEN MULTICULTURELE 11-13 SAMENLEVING WAT IS CULTUURSHOCK?

14-15

SOCIALE MEDIA EN ONS ZELFBEELD

VRIJE TIJD

16-18

MENTALE RUST VINDEN SNAKKEN NA AR TOEKOMSTPERSPECTIEF

19 20-22

DE PERFECTE TIJDSINDELING

9 TIPS TEGEN SLAPELOOSHEID

24-25

DE ULTIEME STUDENT- SURVIVALKIT

26-27

SEKS, DRUGS & ROCK-’N-ROLL

28-30

DE SLEUTEL TOT ZELFVERDEDIGING

WAT JE LEERT IN DE JEUGDBEWEGING HOE JE JE EIGEN ARM AMPUTEERT ONTDEK JOUW TOTEM COLUMN: MA AK JE KLA AR VOOR EEN TUSSENJA AR

32-34 35 36-37 38

OP ZOEK NA AR JE INNERLIJKE BERG

39-41

AERIAL YOGA: UIT DE DOEKEN GEDA AN

42-43

UNDIVIDED: VRIJWILLIGERSWERK 44-45 VOOR DIVERSITEIT

INTIEM

FINANCIEEL

NOOD A AN EEN BETERE SEKSUELE OPVOEDING?

46-47

ONTDEK DE BEURSWERELD

NIET WACHTEN OP ECHTE LIEFDE

48-51

WELKE ENERGIEDRANK GEEFT JE HET MEESTE ‘BANG FOR YOUR BUCKS’?

COLUMN: IK BEN TWEE STEKEN KWIJTGERA AKT

BEN JIJ INTROVERT, OF EXTRAVERT?

ZELFLIEFDE: 5 TIPS

54-55

OMGA AN MET EEN ONGEZONDE RELATIE

56-57

DOORBREEK JE INNERLIJKE CRITICUS

58-59

HOE ONDERNEMEN ALS STUDENT LEVENSLESSEN VAN SOLLICITANTEN EN WERKGEVERS

HUISHOUDEN

60-62

63 64-65

66-67

ONVERWACHTE ASPECTEN 68-69 VAN ALLEEN WONEN EERSTE HULP BIJ DE WAS

DUURZAMER 71 STUDENT ZIJN POTATO-SCIENCE 72-73 DRIE GENERATIES IN ÉÉN KOOKBOEK SUPERSMOOTHIE: TOCH NIET ZO SUPER?

TEST JE KENNIS EINDEXAMENQUIZ 77

74-75 76

CULTUUR

culturele toe-eigening of culturele waardering waar ligt de grens? TEKST Jolien Pollet & Hanne Bral

De woorden ‘culturele toe-eigening’ of ‘cultural appropriation’ horen we de laatste jaren steeds meer en meer. Een element overnemen uit een cultuur die niet de jouwe is, kan veel controverse met zich meebrengen. Kijk maar naar de bantu-knots van Adele of de K3’tjes die zich als farao’s verkleden. Maar wat is culturele toe-eigening precies? En wanneer stap je nét de grens over tussen het appreciëren of het toe-eigenen van een cultuur?

foto: Sharon Mccutcheon

EEN MOTIEF UIT DE MASAICULTUUR OVERGENOMEN, ZONDER ENIGE

tab

ERKENNING’

‘Wanneer je aan culturele toe-eigening doet, ga je elementen van een cultuur aan jezelf toe-eigenen. Dit doe je zonder enige verwijzing of waardering. Je neemt als het ware die elementen over. Je kan het vergelijken met platte plagiaat’, zegt Aftab. ‘Een voorbeeld is Louis Vuitton die de Masai-cultuur toe-eigent. Louis Vuitton

‘LOUIS VUITTON HEEFT

i re

De algemene definitie van culturele toe-eigening is het gebruik van elementen uit een bepaalde cultuur door een andere cultuur. Denk bijvoorbeeld aan een wit persoon die box braids draagt op het werkveld of een Afrikaans persoon die een traditionele Aziatische jurk aantrekt naar een galabal. Volgens expert owning & belonging Shaireen Aftab kun je het vergelijken met plagiaat.

©S

heeft een bepaald motief uit die cultuur overgenomen en in hun collectie gestoken zonder enige erkenning naar de Masai cultuur. Je betaalt duizenden euro’s voor het merk en geen enkele cent gaat naar die stam in Afrika.’

HET LOCKS-VERHAAL Het probleem bij culturele toe-eigening zit niet alleen bij het respect. Het is meestal de dominante cultuur die iets overneemt, waarvoor de andere cultuur gediscrimineerd zou worden. Aftab geeft ons een voorbeeld. ‘Iemand die zwart is, heeft een bepaalde haardracht, zoals bantu-knots. Dat is zeer stereotyperend. Je wordt daar als zwart persoon op afgerekend bij sollicitatiegesprekken. Stel je voor dat een wit

CULTUUR

‘EEN SCHILDERIJ IN EEN MUSEUM IS OOK ya-

B a l i la

MOOI OM NAAR TE KIJKEN, MAAR DAT

Het is ondertussen al duidelijk: de exacte grens opzoeken is geen makkelijke opdracht. ‘Uiteindelijk ligt het allemaal bij de context: wanneer je een stukje cultuur overneemt en de manier waarop. Respect is in principe de rode draad. Bij een carnavalsfeestje gooi je dat respect meteen uit het raam’, knikt Aftab. Ruben Vercruyssen is een 21-jarige student uit Nederland en is sceptisch als het gaat om culturele toe-eigening. Hij stelt zichzelf vaak de vraag waar de grens ligt. Volgens hem ligt deze bij iedereen anders. Daarom is het moeilijk om te weten wat nu wel of niet mag. ‘Er zijn veel extremen op het gebied van culturele toe-eigening. Ik denk dat de grens voor iedereen op een ander punt ligt’, legt Vercruyssen uit. ‘Voor mij is het onduidelijk wat in praktijk wel en niet kan en waar dus de grens ligt tussen appreciatie en toe-eigening.’ Limanya-Balila vraagt zich af of het wel nodig is om jezelf altijd te willen inclu-

Hier is Limanya-Balila het niet mee eens. Volgens haar zijn mensen altijd onverdraagzaam geweest. ‘Ik snap waar de redenering vandaan komt, maar ik ga er niet mee akkoord. De behoefte om andere culturen na te bootsen en om jezelf altijd te moeten betrekken, is dat dan verdraagzaam? Een samenleving die respect heeft voor culturele identiteit, gaat meer appreciëren dan toe-eigenen. Toe-eigening zorgt niet voor verdraagzaamheid, verdraagzaamheid zal toe-eigening wegwerken.’

HOOPVOLLE TOEKOMST Het jaar 2020 stond in het teken van Black Lives Matter-protesten en activisme op sociale media. Vooral bij generatie Z, die vaak woke genoemd wordt, omdat ze zich erg bewust is van maatschappelijke problemen zoals racisme en de klimaatcrisis. Volgens Limanya-Balila schuilt er gevaar achter de woke-generatie. ‘Mensen zien activisme als een persoonlijkheidseigenschap. Soms zie ik witte mensen elkaar beschuldigen van racisme, terwijl zwarte mensen het niet eens als een probleem

Ook Vercruyssen, die zijn twijfels heeft bij de hele kwestie, kijkt positief naar de toekomst. ‘Als culturele toe-eigening voor een slecht gevoel zorgt binnen bepaalde bevolkingsgroepen, moet dit verholpen worden. In de wereld, maar zeker in het vrije West-Europa, moet iedereen zich goed kunnen voelen’, zegt hij. Limanya-Balila droomt eveneens van een tolerante samenleving. ‘Ik heb het gevoel dat wij stap voor stap overgaan naar een verdraagzame en geglobaliseerde wereld. Ik denk dat daarmee culturele toe-eigening gaat veranderen en verminderen’, concludeert ze. n

‘IN DE WERELD, MAAR ZEKER IN HET VRIJE WEST-EUROPA, MOET IEDEREEN ZICH GOED KUNNEN VOELEN’

APPRECIËREN VS TOE-EIGENEN

Voor veel mensen is culturele toe-eigening een ingewikkelde puzzel. De controverse rond Adele die vorige zomer bantu knots droeg naar een carnavalsfeest, begrijpt Vercruyssen niet echt. ‘Je leest vaak dat een witte vrouw nooit deze haardracht mag dragen. Dit vind ik lastig. Ik vind het gevaarlijk om mensen omwille van hun haardracht in een hokje te plaatsen.’ ‘Als dit de standaard is, vrees ik voor een maatschappij die steeds onverdraagzamer wordt. Die onverdraagzaamheid kunnen we alleen voorkomen als iedereen een bee tje water bij de wijn doet.’

yss e

Kun je dan bepaalde elementen gebruiken van een andere cultuur zonder dat het culturele toe-eigening wordt? Aftab maakt terug de vergelijking met plagiaat. ‘Als ik jouw tekst zou copy-pasten, zou jij dat niet leuk vinden. Maar als ik naar jou verwijs en op een correcte manier citeer, is er niemand die boos wordt. Hier zit het verschil.’

WATER BIJ DE WIJN

ervaren. Wie ben jij dan om als witte persoon er een controverse van te maken? Nu is er precies een culturele toe-eigening op het erg vinden van culturele toe-eigening! De nieuwe activisten willen opkomen voor anderen, maar velen focussen op de verkeerde zaken. Het belangrijkste is volgens haar om gesprekken te voeren en vragen te stellen, iets waar Aftab zich bij aansluit. ‘We gaan het niet morgen veranderen, dat zijn processen van lange adem. Het is belangrijk dat we erover blijven spreken. Mensen willen erkenning voor hun cultuur, daar gaat het om. Het is belangrijk dat mensen die aan toe-eigening doen, zich ervan bewust leren worden.’

cr u

Sarah Limanya-Balila, een mensenrechtenactivist, bevestigt dit voorbeeld. Zij wil namelijk zelf heel graag locks in haar haar zetten, maar is bezorgd dat dit een invloed kan hebben op haar toekomstige carrière. ‘Mensen zoals ik kunnen soms geen job vinden door onze haardracht. Daarom ben ik bang om locks te zetten, terwijl ik dat wel wil’, legt Limanya-Balila uit. ‘Wanneer ik dan witte mensen rustig met locks zie rondlopen doet dat pijn.’

deren in een andere cultuur, zelfs al doe je dit met respect en in de juiste context. ‘Mijn vraag is: kan je niet gewoon iets appreciëren zonder jezelf daarin te includeren?’, zucht ze. ‘Een schilderij in een museum is mooi om naar te kijken, maar dat neem je toch ook niet mee naar huis?’

persoon dat zomaar overneemt, die zal niet worden gediscrimineerd of nagekeken. Dat ligt heel gevoelig’, aldus Aftab.

NEEM JE TOCH OOK NIET MEE NAAR HUIS?’

ben

KOPTEKST

CULTUUR

SPIEGELTJE, SPIEGELTJE, AAN DE WAND, WAT IS ER écht AAN DE HAND? TEKST Christa Buki & Fleur Bijtebier ILLUSTRATIES Fleur Bijtebier

Altijd is Kortjakje ziek. Wat betekenen al de kinderrijmpjes die onze jeugd hebben gevuld? Stiekem zitten ze vol racistische opmerkingen, seksistische verwachtingen en lugubere betekenissen.

l sinds de mens kan praten worden er verhalen verteld. Sommige om een moraal mee te geven, anderen om schrik aan te jagen. Sprookjes en kinderboeken zijn essentieel in de groei van jongeren. Ze zijn de eerste tekstuele kennismaking die helpen de wereld van het kind uit te breiden. ‘Omdat verhalen een grote invloed kunnen hebben op het kind, is diversiteit een must’, zegt kinderboekenschrijver Mylo Freeman. Ook in de latere kindertijd vertellen we veel verhalen. Ze zitten in de liedjes van de scouts, in films die we bekijken en de programma’s op de televisie. Toch zijn we ons niet altijd bewust van hun lugubere betekenis en afkomst.

HET GOEDE VOORBEELD Jeugdliteratuur wordt gekenmerkt door de drang om kinderen te waarschuwen voor de harde werkelijkheid. De grote wolf in Roodkapje was in werkelijkheid geen grote boze wolf in het bos. Het was een manier om kinderen bang te maken voor onbekenden die kinderen verkrachten. Zo is ‘bloemetjes plukken naast het pad’, een metafoor voor het verliezen van je maagdelijkheid. Andere verhalen werden verteld om kinderen op te voeden tot de ideale burger. Kinderboeken zoals De Kleine Klarissa schetsen al vroeg een genderspecifiek beeld aan kinderen. Meisjes horen te gehoorzamen en niet te rebelleren. Dat idee bleek enkel te groeien vanaf het ontstaan van de boekdrukkunst in de 15de eeuw. Nu kon men nog beter verhalen verspreiden met behulp van

illustraties. Het cliché dat een vrouw een man nodig heeft om haar te redden, wordt tot op vandaag nog in films gebruikt. Kijk nog maar eens naar je favoriete Disneyfilm. Niet alleen sprookjes hebben een lugubere betekenis. Een perfect voorbeeld is het rijmpje Iene miene mutte. Het wordt gebruikt bij tikkertje, of simpelweg om te beslissen wat we moeten kiezen. In het onderzoek van schrijver Frank Martinus wordt uitgelegd waar het rijmpje exact vandaan komt. ‘Het rijmpje werd gezongen op slavenschepen in de kolonisatie periode van Nederland. Men zong het liedje om te kiezen welke vrouwelijke slaven gedwongen moesten vrijen met de kapitein.’ Misschien is het tijd voor een ander rijmpje voor de besluiteloze zielen onder ons?

snel op een heel ander verhaal. Kortjakje is helemaal niet ziek, maar een prostituee. In de 18de eeuw gebruikte men de naam Kortjakje om te verwijzen naar een vrouwelijke dronkenlap. Wie werkte als prostituee, kreeg al snel de benaming ‘ziek’. De stigma’s en het taboe die toen al circuleerden rond sekswerkers bleven in de decennia nadien nog steeds is hangen. De wortels van kinderteksten kunnen duidelijk verontrustend zijn. Toch betekent dit niet dat je geen verhalen meer kan voorlezen aan je kinderen. Vandaag zijn er verschillende schrijvers die zich bezighouden met cultureel diverse kinderboeken. Mylo Freeman is hier een voorbeeld van. Freeman legt de focus op protagonisten van verschillende etnische achtergronden. Ze heeft ondertussen al meer dan 50 prentenboeken op haar naam staan, waarvan het boek Arabella is jarig bekroond werd met een leespluim. Perfect voor als je houdt van inclusiviteit en leuke prentenboeken. n

MUST-READS

DRONKEN EN ZIEK Nog een klassieker is Altijd is Kortjakje ziek. Het rijmpje lijkt te gaan over een meisje dat wel verrassend vaak ziek is. Wie dieper graaft in de origine, komt al

Ben je op zoek naar een inclusief en divers prentenboek? Hier zijn enkele suggesties: Mijn Broer van Mylo Freeman Mijn Schaduw is Roze van Scott Stuart Overal en Ergens van Pimm van Hest

CULTUUR

RESPECTVOL

DE WERELD ROND TEKST & ILLUSTRATIES Zoë Van Schooten

Sinds het begin van de beschaving ontwikkelt de mens tradities en gewoontes. Deze gaan van schoonheidsidealen tot seksuele gewoontes. Daardoor is onze wereld verrijkt met duizenden verschillende culturen. Elke cultuur heeft dan ook zijn eigen etiquette. Hier zijn alvast zes belangrijke gewoontes die je moet weten voor je een wereldreis maakt.

In Rusland wordt vodka gezien als een teken van vertrouwen en vriendschap, je weigert de vodka dus best niet.

In Japan steek je je stokjes best niet rechtop in je eten. Japanners doen dit op begrafenissen in een kom rijst, als offer aan de doden.

Van plan om op vakantie te gaan in Fiji? Dan draag je best geen hoed, dit wordt namelijk gezien als respectloos. Doe je schoenen uit in Polynesië om het vuil en de buitenwereld achter te laten waar ze thuishoren. Maak in Sri Lanka geen foto’s met je rug naar Boeddha, dit is een teken van gebrek aan respect.

Mannen en vrouwen mogen in Marokko niet in hetzelfde bed slapen, tenzij ze getrouwd zijn. Hierdoor kan je in de gevangenis belanden.

CULTUUR

LEVEN IN EEN

MULTICULTURELE SAMENLEVING ‘WE ZIJN ER NOG LANG NIET’ TEKST & FOTO’S Helena Van Lierop

In België heeft één op tien inwoners een buitenlandse nationaliteit. Een verdubbeling tegenover het jaar 2000, dat blijkt uit een onderzoek van Statistiek Vlaanderen. Een maatschappij met verschillende nationaliteiten brengt nog steeds racisme en discriminatie met zich mee. Van waar komt het en hoe gaan we er mee om? ‘De autochtone meerderheidsgroep zal uiteindelijk ook maar een minderheidsgroep worden. Een samenleving waarin diversiteit de norm is’, zegt François Levrau, doctor in Sociale Wetenschappen.

SINAN YÜKSEL (21)

NINA DE CLERCQ (20)

‘Ze noemden me vuile buitenlander’

‘Ik kan perfect Nederlands’

‘In het lager zat ik op de Hollebeekschool in Temse. Er waren twee klassen: de A-klas, eerder buitenlanders, en de B-klas, vooral Belgen. Tijdens de pauzes speelden we vaak voetbal, klas tegen klas. Wanneer wij wonnen, werden we uitgescholden als vuile buitenlanders die terug naar hun eigen land moesten. We dachten slim te zijn en stapten ermee naar de leerkrachten, maar die lachten ons vierkant uit. Ook mochten wij onze plaatsen in de klas nooit zelf kiezen, maar onze Belgische klasgenoten wel. In het middelbaar ging ik naar een multiculturele school en stond ik sterker in mijn schoenen, dus kreeg ik veel minder te maken met discriminatie.’

‘Racisme gebeurt vooral subtiel. Mensen denken dat ik het niet gehoord heb, maar ik hoor dat natuurlijk wel. Ik ga daar niet op in want ik wil die discussie niet aangaan, dat brengt toch niets op. Sinds de coronacrisis heb ik gemerkt dat racisme meer naar Aziaten gericht is. Als ik in de metro zit, gaan de mensen verder weg van mij zitten. Ik trek me daar niet te veel van aan, ze weten waarschijnlijk niet beter. In het weekend werk ik aan de kassa van een supermarkt in Temse. Soms zeggen klanten tegen mij dat ik al goed Nederlands kan. Ze bedoelen dat misschien niet racistisch maar dat is niet leuk om te horen. Ik woon hier wel al negentien jaar hè.’

Student Rechtspraktijk Afkomstig uit Turkije

Student Orthopedagogie Afkomstig uit China

EASMEL KROMAH (18) Takeaway-bezorger Afkomstig uit Liberia

‘Klasgenoten zeiden vaak neger’ ‘Racisme is iets wat ik dagelijks meemaak. Wanneer de bus vol zit en ik naast een Belg plaats neem, zal die zich zo snel mogelijk verplaatsen als er een andere plaats vrijkomt. Het gebeurt zo vaak dat ik racisme gewoon geworden ben, en dat zou niet mogen. In het derde middelbaar startte ik op Sint-Maarten in Beveren. Ik was de enige zwarte jongen in mijn klas. Mijn klasgenoten gebruikten vaak het woord “neger” en snapten niet waarom dat voor ons racistisch is. Zelfs mijn toenmalige leerkracht zag het probleem er niet van in. Als je witte mensen één dag als zwarte zou laten leven, zou hun beeld helemaal veranderen. Ze zouden mentaal breken.’

CULTUUR

‘OP SCHOOL WORD JE TOCH OOK NIET APART GEZET VANWEGE JOUW POLITIEKE VOORKEUR? WAAROM ZOU DIT NIET KUNNEN MET RELIGIE?’ WAT ZEGT DE EXPERT HIEROVER?

VERTEKEND BEELD

‘Als het gaat over integratie en samenwerking, moet elke burger een inspanning leveren’, zegt socioloog Levrau. ‘En daarmee bedoel ik niet alleen nieuwkomers. Ook de autochtone bevolking moet zich aanpassen aan de vernieuwing van onze samenleving. Wat ben je bijvoorbeeld met een goed geformuleerd antiracisme- en antidiscriminatiebeleid als mensen niet naast elkaar in een bus willen zitten?’

WAAR HET ALLEMAAL BEGINT De school is een belangrijk onderdeel van je leven, kinderen worden gevormd tot jongvolwassenen. Het is de plaats waar elk individu veel leert. Wiskunde, Nederlands, biologie en nog zoveel meer. Maar hoe komt het dat we niet leren samenleven in een maatschappij vol diversiteit? Levrau ziet dat zo: ‘Kinderen en jongeren hebben recht op twee uur religieuze opvoeding naar keuze. Dit zorgt ervoor dat christenen, joden en moslims allemaal apart gaan zitten. Zo ontstaat er hokjesdenken. Het onderwijs zou die hokjes net moeten verbreden, of zelfs volledig afbreken. Je kan het vergelijken met politiek. Op school word je toch ook niet apart gezet vanwege jouw politieke voorkeur? Waarom zou dit niet kunnen met religie? Het onderwijs zou van deze twee uur gebruik kunnen maken om de cultuur van anderen te leren kennen, samen als één groep. Deze uren kunnen dienen om alles wat met multiculturaliteit te maken heeft, aan te kaarten. Zo zullen kinderen en jongeren meer geïnformeerd worden en conflicten beter kunnen begrijpen.’ Zouden lagere en middelbare scholen meer multiculturaliteit in hun lessenpakket kunnen stoppen? De doorstroming naar het hoger onderwijs of de universiteit ligt nu lager bij de allochtone bevolking. ‘Dat

SOCIOLOOG FRANÇOIS LEVRAU © Helena Van Lierop

‘SOCIALE MEDIA ZIJN EEN WESPENNEST WAAR JE BETER UITBLIJFT’ zijn de plaatsen waar je een spreekwoordelijk toegangsticket krijgt voor een mooie job. Wanneer vooral autochtone jongeren deze tickets krijgen, ontstaat er een ongelijke verdeling op de arbeidsmarkt. Zij voeren de “goede” jobs uit, terwijl de allochtone bevolking vaak de minder betaalde jobs vervult. Daardoor komen ze ook vaker in sociaal-economisch zwakkere buurten terecht. Het is een vicieuze cirkel die zorgt voor irritatie en discriminatie. Onderwijs speelt hier duidelijk een heel belangrijke rol in.’

Naast onderwijs hebben ook de media een grote impact op onze maatschappij. ‘Het is overduidelijk dat ze een verpletterende rol spelen in onze complexe, multiculturele samenleving’, zegt Levrau. ‘Zeker sociale media, een wespennest waar je beter uitblijft. Ik zou het zelfs een democratisch gevaar durven noemen. Je komt in een soort tunnelvisie terecht, allerhande algoritmes bepalen welke berichten je krijgt. Hoe wordt onze mening geframed? Ook dit kunnen scholen in hun lessenpakket verwerken. Kwaliteitsmedia zijn anders, maar wie volgt die nog? Ofwel mensen die al een mening hebben. Of de welwillende burger die zich wil informeren, maar die zijn met heel weinig.’ ‘Religie en diversiteit worden in de media vaak geassocieerd met iets zeer negatiefs, zoals aanslagen en oorlog. Maar in de realiteit leven mensen voortdurend met elkaar samen. Er zijn dagelijks misschien tien conflicten en duizend dingen die wél goed gaan, ook die zijn nieuwswaardig. Diversiteit in beeld brengen, zodat het voor de mensen duidelijk wordt dat het niet alleen miserie is, zou al veel helpen. Niet om de realiteit te verbloemen, maar we mogen ons niet alleen richten op het negatieve.’

SUPERDIVERSITEIT ALS NIEUWE REALITEIT ‘We kunnen multiculturalisering niet tegenhouden, of we dat nu willen of niet’, vervolgt Levrau. ‘Wanneer je naar een school gaat, zie je bij wijze van spreken de hele wereld in één klas. Dat wordt de norm. Vlaamse kinderen in een klas worden een minderheid naast vele andere minderheden. Iedereen heeft schrik om een minderheidsgroep te worden, dat verklaart de opgang van extreemrechts. We moeten die onzekerheid en angst ernstig nemen en niet meteen wegzetten als “racist” of “islamofoob”. Als je ▶

‘DIVERSITEIT IN BEELD BRENGEN, ZODAT HET VOOR DE MENSEN DUIDELIJK WORDT DAT HET NIET ALLEEN MISERIE IS, ZOU AL VEEL HELPEN.’

‘WE KUNNEN MULTICULTURALISERING NIET TEGENHOUDEN, OF WE DAT NU WILLEN OF NIET’ plots ziet dat jouw buurt multicultureel wordt, is angst een normale reactie. Het gaat er natuurlijk om wat je met die angst doet. Je kan uiteindelijk racistisch worden, maar dat is niet de bedoeling. We moeten gewoon leren aanvaarden dat dit de realiteit maar ook de toekomst is.’

die het soms ook bij het rechte eind heeft. Je mag niet meteen uitgaan van jouw eigen gelijk. Leren empathisch zijn en je in de schoenen van iemand anders verplaatsen. Dat zijn allemaal cruciale vaardigheden voor een multiculturele samenleving’, legt Levrau uit.

BURGERPLICHT

‘We zijn er nog niet, en nog lang niet. In elke generatie is er opnieuw diversiteit, er komt steeds nieuwe migratie bij. We gaan altijd opnieuw de opdracht krijgen om een nieuwe groep mensen in de samenleving te integreren. Als we dat nu doen met de migranten die komen, moeten we dat daarna opnieuw doen met de volgende. Het is niet dat we kunnen zeggen “we zijn er”, want we zijn er nooit’, aldus socioloog Levrau. n

‘Als burger heb je de morele plicht om je goed te informeren. Probeer eens over het bruggetje te kijken naar andere culturen. Je moet kritisch zijn en vooral voor jezelf. Elke keer wanneer je iets denkt over iemand, moet je een tegenargument proberen verzinnen dat ook interessant kan zijn. Het perspectief innemen van iemand anders en beseffen dat

CULTUUR

Wat is CULTUURSHOCK? TEKST & DESIGN Jolien Pollet

Ben jij alvast je koffers aan het pakken om op Erasmus te vertrekken naar het buitenland? Of heb jij plannen om naar het buitenland te verhuizen? De kans is groot dat je te maken zal hebben met een cultuurshock. Dit gebeurt wanneer je een botsing ervaart met de cultuur waarin je je bevindt. Dit kunnen kleine dingen zijn zoals kledij, maar het kan uitlopen tot serieuze verschillen in waarden. Zorg ervoor dat je deze verschillen niet negeert, maar bereid je er goed op voor.

TYPE 1 CULTURELE VERRASSING Dit is de meest voorkomende vorm van cultuurshock. Ze neemt meestal de vorm aan van verschillen in eten of kledij. Bij dit type is je ‘shock’ snel voorbij en kan je erom glimlachen.

TYPE 2 CULTURELE IRRITATIE Je hoort het al in de naam, deze vorm gaat meestal gepaard met een oordeel of een irritatie. Door het verschil in cultuurnormen ontstaat een gevoel van ongemak. Denk aan timemanagement, afspraken, man-/vrouwinteracties, enzovoort. Hier is de botsing van de cultuurverschillen dus al meer een ‘shock’ dan bij een culturele verrassing.

TYPE 3 CULTUURSHOCK Cultuurshock is een ervaring waarbij je veel meer tijd nodig hebt om de shocks te verwerken. Deze shocks gaan om waarden: iets dat jij goed of fout vindt en dat botst met de andere cultuurlogica. Denk aan mensenrechten die in verschillende landen anders zijn.

CULTUUR

Hoe bereid je je voor op een

CULTUURSHOCK? DENK NA OVER HOE JIJ OMGAAT MET STRESS Hoe kom jij tot rust? Weet op voorhand dat je de cultuurshock sowieso gaat meemaken. Denk dus na over hoe jij je stress het beste verwerkt. Zorg dat je alles meeneemt van middelen die jou hierbij helpen. Als je muziek nodig hebt om je tot rust te brengen, zorg ervoor dat je jouw muziek meeneemt naar je bestemming.

VERGAAR KENNIS OVER DE PLEK WAAR JE NAARTOE GAAT Over deze tip is wel wat discussie, omdat je vaak stereotiepe voorbeelden ziet op het internet of omdat kennissen jou stereotiepe verhalen vertellen. Toch is het niet slecht om al iets van informatie op te zoeken.

PRAAT MET MENSEN DIE AFKOMSTIG ZIJN VAN JOUW BESTEMMING, OF DIE ER AL EENS GEWEEST ZIJN Spreek mensen aan die al op jouw bestemming geweest zijn of die de plek goed kennen. De beste manier om cultuurshock te overwinnen is om vragen te stellen. Dus wees niet bang om je niet alleen te informeren over de cultuur bij mensen die er al geweest zijn, maar ook bij de lokale bevolking.

LEER DE TAAL AL EEN BEETJE Als je vooraf de taal leert van het land van je bestemming, bereid je je voor op een cultuurshock én kan je je ter plekke makkelijker oriënteren. Via Duolingo een aantal minuutjes per dag oefenen kan je al een heel eind brengen. Vergeet niet dat je je ook het lokale taalgebruik eigen moet maken. Als je naar Barcelona gaat, verdiep je je vooraf best even in het Catalaans.

WELZIJN

DE INVLOED VAN SOCIALE MEDIA OP ONS ZELFBEELD

‘WAT IS ER MIS MET MIJ? WAAROM WORDT MIJN LICHAAM NIET AFGEBEELD?’ TEKST & FOTO’S Dewy De Leeneer

Filters die de werkelijkheid verbergen, bewerkte foto’s en challenges die bepalen of jouw lichaam ‘goed genoeg’ is. Een trieste trend op sociale media die niet aan ons voorbijgaat. Sociale media hebben een grote invloed op ons zelfbeeld. We verliezen onszelf steeds vaker in een zogezegd ideaalbeeld. Drie jongeren getuigen over hun relatie met sociale media en hoe die hun zelfbeeld op een negatieve manier beïnvloedt. LAURA BATENS (19): ‘IK VOLGDE INSTAGRAM PAGINA’S DIE EETSTOOR NISSEN PROMOTEN’ ‘In mijn tienerjaren waren sociale media redelijk nieuw. Op Instagram keek ik enorm op naar de profielen die veel volgers en leuke posts hadden. Body positivity bestond nog niet, en als kind begrijp je niet wat nep of echt is. Tijdens mijn puberteit kreeg ik meer interesse in jongens en wou ik indruk op hen maken, maar dat ging volgens wat ik zag op sociale media alleen door heel slank of een Kim Kardashian-lookalike te zijn. Het leek dat alle profielen die ik volgde er perfect uitzagen. Botox, filters en Photoshop waren mij onbekend. Ik voelde een drang om er ook zo uit te zien. Ik begreep niet waarom ik anders was.’

ONLINE PESTGEDRAG

‘Ik heb het altijd al moeilijk gehad met mijn gewicht, dat zit in mijn genen. Al van zolang ik het mij kan herinneren krijg ik commentaar op mijn lichaam. Van de kinderen op mijn school, dokter, teamgenoten van de volleybal, mijn baas bij mijn studentenjob en natuurlijk ook via sociale media. Op een gegeven moment was sociaal platform Ask heel populair, daarmee

pagina’s een oplossing leken te bieden. Dat was het begin van alles. Overdag at ik heel weinig en ‘s avonds kreeg ik eetbuien waarna ik alles uitkotste. De pagina’s die ik volgde moedigden boulimia aan. Ik wist dat ik een pro‘IK LIEP bleem had, maar mijn omgeving begreep WENEND OVER niet dat ik aan een eetstoornis leed. Ik STRAAT WANNEER ontweek mijn spiegelbeeld uit angst IK MEZELF IN DE om naar mezelf te kijken. Alsof WEERSPIEGELING het nog niet erg kon je anoniem genoeg was, ging vragen aan iemand VAN VITRINES er die periode ook stellen. In mijn geval een bikinifoto van mij gebruikten medeleerlinZAG’ rond op Whatsapp. Er gen Ask om kritiek te geven werd geroddeld en ik werd op mijn lichaam. Want hoe uitgescholden. Dan denk je dat makkelijk is het om achter je scherm de hele wereld je kent. Ik voelde me iemand te pesten? Die opmerkingen kwavernederd en twijfelde aan mezelf.’ men heel hard aan en hebben mij volledig de grond in geboord. Het is een put waar DE GROTE BOOSDOENER je moeilijk uitgeraakt.’ ‘Op mijn zeventiende verbleef ik een aantal maanden in een psychiatrie. Ik had een ‘Sinds mijn twaalfde ga ik al naar diëtisburn-out en een depressie. Ik kon mijzelf ten om te vermageren. Jammer genoeg niet meer onder ogen komen. Ik liep wekwam ik op Instagram terecht op pagina’s nend over straat wanneer ik mezelf in de die eetstoornissen promoten. Afvallen weerspiegeling van vitrines zag. In de inverliep heel moeizaam, waardoor die stelling vertelden ze mij dat sociale u

WELZIJN

media de grote boosdoener waren en dat mijn onzekerheid daardoor kwam. Ik kreeg de opdracht om mezelf elke dag vijf complimenten te geven. Dat is mij nooit gelukt.’ ‘Ik lees de laatste tijd vaak tweets over neuscorrecties. Ik heb nooit problemen gehad met mijn neus, maar nu opeens wel. Gewoon doordat Twitter mij dat zo in mijn hoofd heeft gestoken.’ ‘Ik heb al twee keer proberen te detoxen van sociale media. Dat lukt wel, maar ik krijg altijd het gevoel dat ik mijn vrienden aan het verliezen ben omdat ik er niet meer bij hoor en niet mee ben. De

laatste tijd is body positivity wel sterk aanwezig op sociale media. Influencers die echte dingen laten zien, echte gezichten, echte lichamen. Ik wou dat dat vroeger meer aanwezig was. Wat ik uit al die negativiteit heb geleerd is dat je best je sociale media eens opkuist en alleen positieve dingen moet volgen. Uit het oog, uit het hart. Dat doet veel, het is een goede tip. Mijn zelfbeeld zal altijd wel een minpunt zijn aan mijzelf, maar dat komt goed. Dat geloof ik echt. Ik ben 19, ik heb nog zoveel tijd. Ik moet mijn studentenleven nog beginnen. Alles komt goed.’

‘WAT IK UIT AL DIE NEGATIVITEIT HEB GELEERD IS DAT JE BEST JE SOCIALE MEDIA EENS OPKUIST EN ALLEEN POSITIEVE DINGEN MOET VOLGEN. UIT HET OOG, UIT HET HART’

TENZIN THAPKE (19): ‘IK BEN NIET HET IDEAALBEELD VOOR EEN JONGEN IN DEZE MAATSCHAPPIJ’ ‘Ik had jaren geen gsm of sociale media, tot ik op mijn dertiende van India naar België verhuisde. Dat was voor mij een grote ontdekking. Al snel maakte ik een profiel aan op Instagram en volgde mijn vrienden. Het eerste wat ik deed was mezelf vergelijken met anderen. Mijn vrienden plaatsten altijd coole foto’s en ik voelde al snel een druk om hieraan mee te doen. Er ontstond een competitie binnen onze vriendengroep. Hierdoor begon mijn onzekerheid sterk te groeien.’

DAGELIJKSE CONFRONTATIE

‘Ik zag dat mijn vrienden tijdens hun puberteit lichamelijk veranderden. Zelf veranderde ik niet zoals ik wou. Ik ben onzeker over mijn lengte, omdat het door sociale media lijkt dat ik te klein ben. Ik heb ook het gevoel dat ik iets zou moeten bijkomen zodat ik niet te skinny lijk voor een jongen. Ik ben niet het ideaalbeeld voor een jongen in deze maatschappij, of

zo vat ik dat toch op als ik kijk naar foto’s op Instagram. De ideale jongens zijn lang en sterk gebouwd, maar dat is bij mij niet het geval. Dagelijks geconfronteerd worden met je ideaalbeeld terwijl je weet dat je er zelf niet zo uitziet is heel pijnlijk.’ ‘Ik ben nu ouder en kan de realiteit beter begrijpen, maar ik ben nog steeds onzeker. Het helpt mij wel hard dat ik nu een vriendin heb. Ze houdt van mij zoals ik ben en waardeert mijn lichaam zoals het is. Dat is een geruststelling, maar het neemt niet weg dat ik de trigger voor mijn onzekerheid nog altijd dagelijks op mijn scherm zie verschijnen.’

‘DE IDEALE JONGENS OP INSTAGRAM ZIJN LANG EN STERK GEBOUWD’

NINA MEYSSEN (22): ‘IK KREEG VAAK DE OPMERKING DAT IK MEER MOEST ETEN, MAAR IK AT WAT IK KON’ ‘Toen ik naar de hogeschool ging, verloor ik op zeven weken tijd tien kilo. Dat is een heel negatieve gebeurtenis in mijn leven. Tijdens de examens viel ik door de stress onbewust heel veel af terwijl ik wel nog voldoende at. Na een tijd besefte ik dat ik echt wel mager werd. Ik kreeg constant de vraag hoe dat kwam, maar niemand geloofde me wanneer ik probeerde uit te leggen dat ik daar niets aan kon doen. Ik kreeg vaak de opmerking dat ik meer moest eten, maar ik at wat ik kon. Mijn lijf wou de calorieën gewoon niet opnemen.’

WILLEN MAAR NIET KUNNEN

‘Al snel wou ik bijkomen. Ik kon het niet meer horen, al die opmerkingen over hoe mager ik was. Hierdoor voelde ik mij echt niet goed in mijn vel. Kleding van de volwassenenafdeling paste mij niet meer, ik moest mijn kleren laten aanpassen of bij de kinderafdeling shoppen. Ik kreeg het gevoel dat ik niet normaal was. Ik bezocht verschillende dokters en deed meerdere bloedonderzoeken, maar niemand kon me helpen. Ze schreven me pilletjes voor om honger te krijgen zodat ik meer moest eten, maar dat hielp niet echt. Al kwam ik dan een beetje bij, en dan spreek ik van een paar honderd gram, zodra ik ziek werd of stress kreeg, gingen die daar meteen weer af. Ik wou echt bijkomen maar het lukte gewoon niet. Op een gegeven moment woog ik nog maar veertig kilo.’

TWIJFEL

‘Op Instagram zie ik enkel body positivity die gaat over het aanvaarden van je rondingen. Ik vind het geweldig dat hier veel aandacht aan wordt besteed, maar voel me eerlijk gezegd wat vergeten. Ik kijk op naar curvy lichamen, want ik heb die rondingen niet. De foto’s die ik zie passeren op sociale media maken mij heel onzeker. Ik zie geen foto’s van lichamen zoals dat van mij, enkel wanneer het gaat over eetstoornissen. Daardoor begon ik te twijfelen aan mezelf en dacht ik dat ik niet normaal was. Wat is er mis met mij? Waarom wordt mijn lichaam niet afgebeeld? Ook mijn omgeving werd argwanend. Ik begon echt te denken dat ik ziek was of iets verkeerds had gedaan, terwijl ik nooit een verstoorde relatie met eten heb gehad.’

WELZIJN

‘IK WOU ECHT BIJKOMEN MAAR HET LUKTE GEWOON NIET. OP EEN GEGEVEN MOMENT WOOG IK NOG MAAR VEERTIG KILO’

‘In tegenstelling tot de verwachtingen dat ik alles kan dragen wat ik wil, is het niet makkelijk voor mij om te shoppen. Het is een hele zoektocht om iets te vinden dat ik leuk vind en wat past. Er zijn veel plus size-collecties op de markt,

‘IK ZIE GEEN FOTO’S VAN LICHAMEN ZOALS DAT VAN MIJ’

maar een broek vinden voor mijn lichaam is moeilijk. Maat 32 past niet voor mij, ik ben daar te mager voor. Hoe kleiner de maat, hoe korter de broek en dat gaat dan ook niet omdat ik lange benen heb. Ik zie zoveel leuke outfits op sociale media, maar weet dat ik ze niet kan dragen.’

GEEN BODY POSITIVITY VOOR MIJ

‘Ik heb nog nooit een pagina op sociale media gevonden die zich focust op te magere mensen zonder eetstoornis. Maar ik denk niet dat ik de enige ben met een snel metabolisme, al heb ik dat wel lang gedacht. Want wie voelt zich nu te mager? Wanneer ik foto’s post op Instagram in mijn bikini krijg ik commentaar dat ik niet mag zagen. Ik ben soms bang om te zeggen dat ik mij te mager voel, omdat ik weet dat ik dan negatieve reacties zal krijgen. Maar ik kan er echt niets aan veranderen.’ ‘Ik voel mij nu wel beter in mijn vel. Dat komt vooral door mijn vriend. Hij motiveert mij. Ik sport ook zodat ik spieren kan aanmaken voor extra gewicht. Ik ben op zes jaar tijd twee kilo bijgekomen. Het is dus echt een moeilijk gegeven. Ik probeer gewoon goed te eten en doe elk jaar een bloedonderzoek om te checken of er niets meer aan de hand is. Ik heb ermee leren leven.’ n

WELZIJN

MENTALE ENERGIE

Mentale energie is energie hebben om afstand te nemen van situaties en ze met een bredere blik te bekijken. Vanaf een afstand kan je via verschillende invalshoeken naar zaken kijken en daarna beslissingen nemen, handelen of reageren. Mental coach Pascale Debeaune geeft deze belangrijke tips mee om je mentale energie in balans te brengen.

WAT IS HET?

TEKST Igor Bulcke & Akyna Peeters

ZZ Z

VOLDOENDE ONTSPANNEN

GOED RUSTEN

VRAGEN STELLEN

Doorheen de dag kan je best kleine pauzes nemen als ontspanning. Zoek liefst activiteiten die weg zijn van je computer. Even naar buiten gaan, lachen, bewegen en plezier maken kunnen je hier goed bij helpen.

Een goede nachtrust is zeer belangrijk. Hierdoor krijg je minder stress en meer energie. Genoeg slaap zorgt ervoor dat je lichaam zich kan herstellen van een dag vol prikkels.

Wanneer je je stoort aan een situatie, stel je daar eerst een vraag bij. Als iemand je de pas afsnijdt met de auto, hoef je niet meteen kwaad te worden. Misschien moest die persoon dringend naar het ziekenhuis?

SIGNALEN VAN STRESS HERKENNEN

DIEP ADEMHALEN

Gezonde stress is goed, chronische stress is ongezond. Je lichaam geeft signalen waardoor je weet dat je te veel stress hebt. Je eet bijvoorbeeld meer, of gaat roken. Als JE je bewust bent van wat jou triggert, kan je dingen gaan veranderen, er anders naar kijken en beslissen om je gedrag aan te passen.

Met behulp van ademhalingsoefeningen kan je in een ritmische ademhaling komen. Je hart geeft hierbij een signaal aan je brein dat je niet in de alerte modus moet zitten. Je kan dan beter relativeren dat je veel werk hebt, maar dat je nu even mag ontspannen en daarna weer verder kan gaan.

WELZIJN

SNAKKEN NAAR TOEKOMSTPERSPECTIEF EN SOCIAAL CONTACT

‘JONGEREN VOELEN ZICH ALLEEN IN HET ZOEKEN NAAR OPLOSSINGEN’ TEKST Jellen Monsieur

Je mentale gezondheid onderhouden leren je ouders of leerkrachten je niet. Toch is je mentale gezondheid even belangrijk als voldoende nachtrust. Tijdens deze coronapandemie is mentaal gezond en gemotiveerd blijven belangrijker dan ooit. Koen Browaeys, privépsycholoog en psycholoog bij TEJO Gent, praat hieronder over de huidige mentale gezondheid bij jongeren.

EJO biedt gratis psychologische hulpverlening aan Vlaamse jongeren tussen 10 en 20 jaar. Koen Browaeys: ‘Jongeren leven op dit moment in een wereld vol angst en onduidelijkheid. Zij weten niet hoelang deze coronacrisis nog duurt en hebben nood aan een sociaal vangnet. Eenzaamheid en depressie zijn exponentieel gestegen sinds de coronacrisis.’

WELKE VERANDERINGEN HEEFT DE HUIDIGE CORONAPANDEMIE TEWEEGGEBRACHT BIJ TEJO EN UW PRIVÉPRAKTIJK? ‘De leeftijd van personen die hulp zoeken bij TEJO is opgeschoven. Voor COVID-19 zochten vooral 14- tot 16-jarigen hulp bij

ons. Nu kloppen vooral 18- tot 20-jarigen bij ons aan de deur. De coronamaatregelen hebben een grote impact gehad hebben op de jongeren en ze ervaren heel wat nieuwe problemen zoals eenzaamheid, de schoolcontext die veranderd is naar online lessen en het telewerk dat sommige jongeren moeten doen. Achttienjarigen die starten met hun eerste job kunnen geen band creëren met hun collega’s, ze voelen zich op een eilandje. Sociaal contact is amper nog aanwezig.’ ‘We merken ook dat de aanmeldingsproblematieken van de hulpzoekenden zwaarder zijn geworden: moeilijkere situaties zoals geweldsituaties in de thuisomgeving, vereenzaming, depressie, zelfmoord en zelfmoordverminking. Voor COVID-19 kwamen jongeren bij ons voornamelijk voor problemen die gerelateerd waren aan externe zaken: gedragsproblemen, relatieproblemen, peergroepsdruk, sociale problemen met vrienden en leerkrachten. Deze problematieken komen nu veel minder voor, omdat het sociale contact veel minder is.’

HEEFT DE PANDEMIE UW WERK ALS JONGERENTHERAPEUT VERANDERD?

‘JONGEREN LEVEN IN EEN WERELD VOL ANGST EN ONDUIDELIJKHEID.’ © Jellen Monsieur

‘Op dit ogenblik kan ik weinig perspectief bieden als therapeut. Het is belangrijk om levensperspectief te bieden aan jongeren.

WELZIJN

‘HET IS BELANGRIJK DAT JONGEREN ANDERE MENINGEN HEBBEN, REGELS BLIJVEN OVERTREDEN EN DEZE IN VRAAG STELLEN’

Zij hebben een vangnet nodig, zoals so ciale netwerken en contacten. Momenteel kunnen zij deze niet onderhouden of opbouwen. De jongeren dragen de minste gevolgen van de coronamaatregelen, maar ondervinden het meeste last van de lockdowns. Jongeren tussen de 16 en 20 jaar kunnen moeilijker met de maatregelen omgaan.’ ‘Hun wereld bestaat uit de peergroep: hun vrienden, sociale contacten, jeugdbeweging. Nu hebben jongeren amper contact met die peergroep. Sociaal contact is in deze levensfase heel belangrijk voor hen. Dit wordt vervangen door dat online contact, maar kan geen vervanging zijn voor echt sociaal contact. Jongeren zitten in een cruciale ontwikkeling van hun leven. Ik maak me zorgen over de langetermijn effecten op jongeren, zeker als de lockdown nog een tijd blijft duren.’

WELKE GEVOLGEN HEBBEN COVID-19 EN DE COVIDLOCKDOWNS OP DE (MENTALE) GEZONDHEID VAN JONGEREN? ‘Mensen en bijgevolg jongeren zijn angstiger geworden. We leven op dit moment in een wereld van angst en die wordt dagelijks gestimuleerd. De angst om iets verkeerd te doen en besmet te geraken. De angst om bestraft te worden als je je niet aan de maatregelen houdt. Corona is een onzichtbaar iets; we weten er nog weinig van en dat boezemt ook angst in. Jongeren die bijvoorbeeld een psychotische kwetsbaarheid hebben, worden door al deze onzekerheden getriggerd. Ze staan op een andere manier in het leven. Ze kunnen nog moeilijker met regels en wetgeving omgaan en deze ook handhaven. Gehandicapte jongeren hebben moeite de situatie te begrijpen, alle maatregelen te vatten en

voor even. Blijf niet in het digitale zitten. Maak in je vrije tijd contact met echte mensen. Als het echt fout loopt, ga snel hulp vragen. Probeer iemand in vertrouwen te nemen om je verhaal te doen.’ ‘We hebben met een aantal therapeuten een oproep gedaan aan de regering om een aantal kleinschalige sporten cultuurevenementen te laten plaatsvinden. De jongeren hebben nood aan veilige contacten met andere jongeren, ontspanningsmogelijkheden, jeugdwerk, sportclubs, evenementen.

‘MAAK IN JE VRIJE TIJD CONTACT MET ECHTE MENSEN’ om te gaan met de constante wisseling van deze maatregelen.’ ‘Op dit moment zijn jongeren verward over welke coronamaatregelen gelden. Deze coronamaatregelen zijn juridisch gezien niet wettelijk. Voor jongeren is het dan lastig om zich aan die regels te houden, zeker omdat de maatregelen van korte duur moesten zijn. De bedoeling was dat de lockdown kort zou zijn, maar dat is niet meer het geval.’

WELKE OPLOSSINGEN BIEDT U JONGEREN AAN? ‘Proberen op een veilige manier echt contact te maken met mensen, al is het maar

Ze hebben nood aan uitlaatkleppen waarin ze elkaar in veilige omstandigheden kunnen ontmoeten. Het perspectief op een moment waarop deze maatregelen stoppen , wanneer ze hun vrijheid terugkrijgen en wanneer ze terug kunnen beslissen over hun leven. Er moet duidelijkheid komen.’

WAT WILT U NOG AAN DE JONGEREN MEEGEVEN? ‘Ik maak me zorgen dat jongeren binnenkort niet meer gaan reageren en een gelaten houding hebben bij de huidige situatie, omdat ze het zo gewoon zijn. De media reageren heel negatief over jongeren die de maatregelen overtreden. Ik vind dat eerder positief: de jongeren geven aan dat ze niet akkoord gaan, ze protesteren en proberen een manier te vinden om met deze situatie om te gaan. Ik hoop dat jongeren de groep van verandering zijn, wanneer de situatie verandert. Dat ze actief in verzet gaan, protesteren en een beweging op gang brengen die niet meer te stoppen is. Ik hoop dat ze nu en na de crisis de kracht hebben om dingen te veranderen. Het is belangrijk dat ze andere meningen hebben en regels blijven overtreden en deze in vraag stellen.’ n

WELZIJN

MAXIME BESLOOT TIJDENS DE CORONACRISIS OPNIEUW MET ZIJN PSYCHOLOOG TE PRATEN

‘IK VOELDE MIJ AFGESLOTEN EN ALLEEN, OMDAT IK MIJN VRIENDEN ZO WEINIG ZAG’ TEKST Jellen Monsieur

Wanneer je voelt dat het niet goed met je gaat, je problemen te zwaar lijken of je vastzit, overweeg je best met iemand te praten: een vertrouwenspersoon, of nog beter: een psycholoog. Maxime besloot tijdens de coronapandemie terug naar zijn psycholoog te gaan. Lees hieronder zijn getuigenis.

axime (25) woont in De Pinte en heeft eventmanagement gestudeerd aan de Arteveldehogeschool in Gent. ‘Het verliezen van mijn job bij horecakantoor Mise En Place deed iets met mij. De verwerking van dat verlies was nodig.’

‘WAAROM IK BESLISTE OM TE PRATEN MET EEN PSYCHOLOOG’

‘Tijdens de eerste periode waarin ik naar de psycholoog ging, zocht ik mentale hulp om mezelf liever te zien, comfortabeler te worden met wie ik ben en trotser te leren zijn op de goede punten van mezelf. Ik had vooral last van body-image issues en ik piekerde constant over de negatieve

punten van mezelf. Daarnaast heb ik door de therapie ook andere trauma’s verwerkt. Ik ontdekte toen dat ik een persoon ben die vijf keer nadenkt over alles.’ ‘Ik besloot om opnieuw in therapie te gaan, nadat ik de droom waarmee ik al anderhalf jaar bezig was, verloor. Ik werkte bij een uitzendkantoor dat studenten inhuurt op horeca-evenementen. Mijn volledige toekomst stond uitgestippeld, en dan opeens: corona. De horeca viel stil en ik zat zonder werk. Ook voelde ik me binnen de kortste keren afgesloten en alleen, omdat ik mijn vrienden zo weinig zag. Door dat alles voelde ik dat het tijd was

om voor de tweede keer sessies te volgen bij mijn psycholoog.’

EMOTIONELE ROLLERCOASTER

‘Ik worstelde ermee om in therapie te gaan voor mijn mentale problemen. Ik wou niet toegeven dat ik therapie nodig had en dat therapie goed voor mij kon zijn. Het taboe over naar een psycholoog gaan had een groot stigma in mijn omgeving. Ik vertelde mijn mama dat ik met een psycholoog over mijn problemen wou praten en zij zei dat als ik dat nodig had, ze mij daarin zou steunen. Mijn grootste hindernis om in therapie te gaan was mijn trots. Aan mezelf durven toegeven dat ik hulp nodig had. Ik ben zelf een vrij trots en zelfstandig persoon en probeer eerst alles zelf op te lossen. Maar uiteindelijk heb ik de stap gezet en ik zou de keuze elke keer opnieuw maken.’ ‘Ik voelde vooral nieuwsgierigheid tijdens mijn eerste sessie. Ik was benieuwd waarnaar dit proces zou leiden en wat ik kon verwachten van de therapiesessies. Achteraf ben ik blij dat ik de stap heb gezet. Ik voel mij comfortabel tijdens de sessies met mijn psycholoog en heb geen schaamte dat ik voor de tweede keer in therapie ben gegaan. Ik had tijdens de eerste therapiesessies wel een gevoel van schaamte door het taboe dat je zwak bent omdat je mentale hulp zoekt. Praten met een psycholoog zie ik niet als een zwakte. Anders was ik er ook niet mee begonnen.’ 

‘MIJN VOLLEDIGE TOEKOMST STOND UITGESTIPPELD EN DAN KWAM CORONA’ © Karen Van Der Plaetsen

WELZIJN

VOLGEPLAND: WAT IS DE PERFECTE TIJDSINDELING? TEKST Marie-Julie Van de Sijpe & Renske Van Hoof

De een heeft z’n week minuut tot minuut gepland, de ander doet waar hij of zij op dat moment zin in heeft. Toch hebben de meesten een vaste routine. Net zoals Tomas, Lisa, Arno en Tereza heeft iedereen een ander dagschema. Hoe zorg je ervoor dat je je kostbare tijd zo goed mogelijk benut? TOMAS DECKX (26)

LISA CRAMERS (24)

TEREZA MACKŮ (21)

WERKT IN DE TRANSPORTSECTOR

HEEFT HAAR EIGEN KLEDINGBEDRIJF

IS AU PAIR IN LONDEN

‘VEEL TIJD VOOR ONTSPANNING IS ER NIET: WERKEN, ETEN, SLAPEN EN TERUG GAAN WERKEN’

‘EEN STRIKTE DAGPLANNING HEB IK NIET, DAT IS IETS WAARAAN IK ZEKER ZOU WILLEN WERKEN’

 05:00

is vroeg uit de veren

 09:00-10:00 verwerkt bestelling

 05:30

werkt ontbijt naar binnen

 10:00

 06:00-12:00 doet grond- en af-

braakwerken

 13:00-19:00 bedient kraan & tractor  19:00

eindigt zijn werkdag

geeft pakjes af bij BPost

 13:00

luncht met vriendinnen

 12:00

 19:00

kijkt mailbox na

 12:00-17:30 vrije tijd: gaat iets

LILY VERBIEST EXPERT TIME MANAGEMENT

 18:00

rangschikt platen op volgorde

 19:45

materiaal wordt geleverd

 20:00

bouwt alles op en zet z’n set gereedheid

 21:00-03:00 draait z’n platen

staat op en zet ontbijt klaar

 08:00-11:00 knutselt en speelt met

account bij

DRAAIT ALS DJ OP FEESTJES

 08:30-16:00 heeft les

 07:00

 10:30-13:00 werkt social media-

ARNO VAN VAERENBERGH (21) ‘OVERDAG DOE IK MIJN EIGEN DING, IN DE NACHT DRAAI IK MUZIEK TOT IN DE VROEGE UURTJES’

‘OP VRIJDAGAVONDEN GA IK UIT MET VRIENDEN OMDAT HET GEZIN DIE AVOND THUISBLIJFT TIJDENS DE SABBAT’

‘TIME MANAGEMENT IS BELANGRIJK OM JEZELF MEER MENTALE RUST TE GEVEN’

Maak een to-dolijstje met haalbare doelen. Plan al je vaste taken en verplichtingen in. Werk in blokken van twee uur. Neem een korte pauze, ga wandelen of fietsen. ‘Een goede dagverdeling is zeer persoonlijk en afhankelijk van je studies, persoonlijkheid en gewoontes. Kijk allereerst voor jezelf na wanneer je het beste functioneert. Ben je een ochtendmens of

de kinderen

zet lunch klaar die is meestal al klaar drinken met vrienden

 17:30-18:30 bereid sabbatavond-

maal voor

 20:00

legt kinderen in bed

een avondmens? De productiviteit van de meesten ligt vlak na de middag wat lager. Plaats daar dan ook niet de moeilijkste taken.’ Daarnaast ben ik een grote voorstander van to-dolijstjes. Doordat je je taken opschrijft, moet je de waslijst aan klusjes niet meer onthouden en creëer je plaats in je hoofd voor andere zaken. Dit geeft rust en minder stress.’ ‘Plan ook ontspanning in. Het is belangrijk dat je voldoende rust en ontspanningsmomenten hebt, zodat je je batterij op tijd weer kan opladen.’ n

WELZIJN

9 TIPS TEGEN SLAPELOOSHEID TEKST Liam Verbinnen

Slaap is een basisbehoefte en dus even belangrijk voor je gezondheid als voldoende beweging en gezonde voeding. Beweging krijgen we op school in de vorm van lichamelijke opvoeding en veel scholen hechten steeds meer belang aan gezonde voeding in de refter, maar over slaap wordt zelden gesproken. Toch geven veel mensen aan dat ze slaapproblemen ervaren. Dat probleem kan psychologisch of neurologisch van aard zijn, maar ook slechte slaapgewoonten kunnen aan de basis liggen. Daarom geeft klinisch psycholoog en slaapcoach Jana Maes ons negen wetenschappelijke tips om goede slaapgewoontes te creëren. ONTSPAN VOOR JE NAAR BED GAAT

Volgens Maes is één van de grootste misvattingen over slaap dat je in bed rustig moet worden. Dat klopt niet: je moet al rustig zijn vóór je naar bed gaat. Anders ga je je bed beschouwen als een plek waar je moe moet worden, in plaats van een plek waar je moe bent. Dat zorgt voor extra druk waardoor je nog moeilijker in slaap zal vallen. Probeer dus op tijd te stoppen met werken en activiteiten te doen die je ontspannen: sporten, lezen, muziek luisteren, afspreken met vrienden, tv-kijken... Welke activiteit je kiest en hoeveel tijd je nodig hebt, verschilt van persoon tot persoon. Let wel op dat je geen activiteiten doet die je mentaal te veel prikkelen vlak voor je gaat slapen. Probeer ook tijdens de dag voldoende ontspanningsmomenten in te bouwen. Jezelf ontspannen in de nacht is moeilijker dan in de dag, omdat er minder afleiding in bed is. Hoe beter je jezelf overdag kan ontspannen, hoe makkelijker het in de nacht zal zijn.

ZOEK AFLEIDING TEGEN PIEKERGEDACHTEN

Veel mensen kunnen zich na het werk wel ontspannen, maar eenmaal in bed beginnen ze weer te piekeren over de volgende dag. Dat maakt het moeilijk om in slaap te vallen, want piekeren zorgt voor stress. Een mogelijke oplossing is om jezelf van deze piekergedachten af te leiden met iets dat je rustig maakt, maar niet te veel (denk-) activiteit vereist. Dat is belangrijk omdat je net een gebrek aan activiteit nodig hebt om te kunnen slapen. Goede voorbeelden zijn: mediteren, focussen op je ademhaling of luisteren naar rustgevende geluiden zoals slaapmuziek, ASMR of natuurgeluiden. Het is weer persoonlijk welke je kiest en hoe goed ze voor jou zullen werken. Best doe je ze ook weer vóór je in bed gaat, maar je kan ze ook in bed doen: ze zijn passief genoeg om je niet wakker te houden, maar actief genoeg om je van je piekergedachten af te leiden.

STA ALTIJD OP OM HETZELFDE UUR

Je hoort weleens dat je best elke dag op hetzelfde uur gaat slapen, maar dat hoeft niet volgens Maes. Je zal niet elke dag op hetzelfde moment moe worden, dus heeft het geen zin om altijd op hetzelfde uur te gaan slapen. Als je dat toch doet, zal je je bed weer associëren met ‘moe worden’ in plaats van met ‘moe zijn’. Daarom is het beter om pas te gaan slapen als je echt slaperig bent. Het is volgens Maes wel belangrijk om elke dag rond hetzelfde uur op te staan. Ook een vast slaapritueel kan helpen om slaap te triggeren. Pas wel op dat je dit ritueel niet te obsessief toepast; dan kan de minste verstoring ook weer stress veroorzaken. Het is vooral belangrijk om je dag rustig af te bouwen, je te ontspannen en pas te gaan slapen als je echt moe bent.

ZOEK HET DAGLICHT OP

Ons slaap-waakritme is heel gevoelig voor daglicht. Dat komt omdat licht de aanmaak van het slaaphormoon ‘melatonine’ onderdrukt, terwijl donker de productie net stimuleert. De hele dag in kunstlicht zitten tot je naar bed gaat, is dan ook niet bevorderlijk voor je slaap, omdat je lichaam dan te laat melatonine begint te produceren. Probeer jezelf dus in de dag aan voldoende natuurlijk licht bloot te stellen: maak een ochtendwandeling of ga naast een groot raam zitten als je niet naar buiten kan. In de avond moet je jezelf net aan zo weinig mogelijk (kunst)licht blootstellen. Doe dus alle felle lichten uit en gebruik bij voorkeur zacht licht of kaarslicht.

PAS OP MET ELEKTRONISCHE SCHERMEN

Licht speelt ook een rol bij elektronische schermen: je smartphone en computer zenden fel blauw licht uit, waardoor je lichaam denkt dat de zon schijnt. Hoe dichter je bij het scherm zit, hoe slechter voor je nachtrust.

Daarom is smartphone- of computergebruik een stuk slechter dan tv-kijken. Je kan ook apps downloaden om blauw licht te filteren, bij veel smartphones is dit zelfs een standaardoptie. Een tweede probleem met elektronische schermen is dat ze je hersenen te actief bezighouden. Om te kunnen slapen heb je een gebrek aan activiteit nodig, terwijl de onlinewereld je net uitnodigt om te blijven scrollen en bingewatchen. Daarom is tv-kijken opnieuw de minst erge optie: dit kan je een stuk passiever doen, zeker als je een rustig programma kijkt waar je niet te veel bij moet nadenken.

ZORG DAT JE ’S NACHTS KAN AFKOELEN

Net als licht speelt ook temperatuur een belangrijke rol in onze slaap. Dat heeft weer met de natuur te maken: in de dag is het warmer, in de avond kouder. Een dalende buitentemperatuur signaleert dus dat de avond valt. Hetzelfde principe geldt voor ons lichaam: onze lichaams temperatuur is het hoogste in de late namiddag en het laagste rond vier uur ‘s nachts. Deze daling in je lichaamstemperatuur is noodzakelijk om slaperig te worden, dus je slaapkamer mag niet te warm zijn. De ideale kamertemperatuur is tussen de 16 en 18 graden. Vooral tijdens de koude maanden is het belangrijk om de verwarming tijdig uit te zetten: je kamer zal afkoelen, dit simuleert de dalende buitentemperatuur en je zal slaperig worden.

NEEM EEN WARM BAD OF DOUCHE

Je kan ook bewust je lichaamstemperatuur laten dalen om slaap te triggeren. Dat kan door een warm bad of douche te nemen. Het warme water drijft je temperatuur op, je lichaam zal zich moeten verkoelen, daardoor daalt je temperatuur en word je moe. Let wel op: het kan één à twee uur duren voor je lichaam afgekoeld is, afhankelijk van hoe hoog je lichaamstemperatuur is opgelopen. Lang baden zal je temperatuur meer verhogen dan kort

douchen. Extra voordeel aan deze tip is dat baden en douchen relaxerend werken; zo combineer je twee tips in één.

BEWEEG MEER TIJDENS JE DAG

Sporten maakt je natuurlijk fysiek moe, maar dat is niet de enige reden waarom je er beter door kan slapen. Opnieuw speelt temperatuur een rol: door te sporten warm je op, waardoor je nadien weer moet afkoelen. Matig intens sporten is dus een aanrader, maar doe het zeker niet te dicht bij je uiteindelijke slaapuur: je lichaam heeft tijd nodig om tot rust te komen en af te koelen. Hoe beter je conditie, hoe sneller je tot rust komt en hoe korter de periode tussen het sporten en slapen moet zijn. Sporten werkt ook goed tegen stress. Als je daarna nog gaat baden of douchen, zal dit extra relaxerend werken.

LET OP JE VOEDING

Beperk je consumptie van koffie, thee, energiedrankjes en alcohol. De eerste drie omdat ze cafeïne bevatten, alcohol omdat het je nachtrust verstoort. Onderschat niet hoelang cafeïne in je bloed blijft: je lichaam kan nog uren na een kopje koffie de effecten ervaren. Soms hoor je ook de tip om melkproducten, banaan, amandelen of pure chocolade te eten. Al deze voedingswaren bevatten tryptofaan, een stof die de productie van melatonine verhoogt. Toch heeft het volgens Maes niet zo’n groot effect op je slaap: je zou al liters melk moeten drinken om een merkbaar effect te verkrijgen. Warme melk kan wel helpen, maar opnieuw door het effect van de temperatuur: de warme drank verhoogt je lichaamstemperatuur, je lichaam moet zichzelf verkoelen en dat maakt je slaperig. Beter eet je gewoon niets meer ‘s avonds, want laat eten heeft een negatieve impact op slaap. Als je toch honger hebt, is het wel aan te raden om bovenstaande suggesties te eten. Niet omdat ze je slaperig maken, maar omdat ze weinig negatieve impact hebben op je slaapkwaliteit, in tegenstelling tot vette voeding. n

DE ULTIEME STUDENT-SURVIVALKIT TEKST & FOTO’S Charlotte Ariën

WELZIJN

Maak kennis met de niet-zo-alledaagse-EHBO kit, speciaal samengesteld voor studenten, door studenten. Wat zijn de negen belangrijkste spullen die niet mogen ontbreken in je verbanddoos?

INSTANT-IJSPAK Onhandig of niet, iedereen krijgt wel eens te maken met een blauwe plek. Hebben je huisgenoten de diepvriezer overvol gepropt en de laatste ijsblokjes gebruikt in hun nieuwste cocktail-creaties? Een instant-ijspak komt in dat geval goed van pas.

PIJNSTILLERS Was dat laatste pintje gisterenavond er toch net eentje te veel? No worries. Met een pijnstiller tegen die drammende hoofdpijn heb je geen excuus om vandaag te brossen.

CONDOOMS Heb je last-minute nog een date kunnen regelen en heb je het gevoel dat de avond tot meer kan leiden? Zorg dan zeker dat je al je beschermingsmiddelen bij de hand hebt. Better safe than sorry.

BRANDWONDENZALF Ben je een chef-kok in wording of eerder de diepvriesmaaltijd-expert? Iedereen die zich in de keuken bevindt, kan zich wel eens verbranden aan een gloeiende pan of een hete ovenschotel. Brandwondenzalf to the rescue!

OORDOPJES Zijn de muren van je kot net iets te dun? Of is het feestje van je buren te luid naar je goesting? Oordopjes kunnen een lifesaver zijn om een goede nachtrust te garanderen voor,0. zeg maar, een belangrijk examen.

PINCET Steek best wat minder tijd in het prutsen van een splinter die al twee dagen vastzit in je linkerpink. Gebruik simpelweg een pincet, vergeet daarna niet te ontsmetten, and get back to studying!

WEGWERPHANDSCHOENEN De vuilniszakken buitenzetten of de gemeenschappelijke wc poetsen worden dankzij wegwerphandschoenen klusjes die ietsje minder smerig zijn.

PLEISTERS Papercut hier, sneetje daar, kleine accidentjes… Niets waar een uitgebreid pleisterassortiment niet goed voor is!

BLARENPLEISTERS Ben je iets te overmoedig geweest tijdens je laatste coronawandeling? Met de pleister die ‘een tweede velletje voorziet’ worden je opgelopen bleinen snel minder pijnlijk. n

WELZIJN

SEKS, DRUGS &

ROCK-'N-ROLL WAT JE NIET LEERT : DRUGS KUN JE OOK VEILIG GEBRUIKEN

TEKST & ANIMATIES

Zoë Van Schooten & Charlotte Haemels

Exact honderd jaar geleden, op 24 februari 1921, ontstond de drugswet in ons land. Het doel ervan? De aanwezigheid van drugs in de samenleving terugdringen en zelfs doen verdwijnen. ‘Maar na honderd jaar is het tegendeel gebeurd’, klinkt het bij expert Tom Decorte. ‘Drugs volledig verbieden lijkt een verloren zaak, mensen juist informeren zou de manier kunnen zijn om het gebruik in toom te houden.’

WELZIJN

Je staat op een festival, danst tot het zweet van je rug druipt. Je hebt de tijd van je leven tot er plots iemand naar jou komt en vraagt of je een XTC-pilletje wilt hebben. Wat doe je? ‘Cocaïne, MDMA en amfetamines worden het meeste gebruikt op dance-festivals’ legt Tom Decorte, directeur van het Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek, uit. ‘Op rockfestivals wordt meer cannabis en alcohol gebruikt, maar het verschil in drugs tussen beide festivals wordt met de jaren kleiner.’

LOVE ON THE BRAIN In de jaren 80 werd XTC de ‘love drug’ genoemd. XTC en MDMA zorgen immers voor een euforisch gevoel dat vergeleken werd op verliefd zijn. ‘Wat vaak vergeten wordt op zulke dance-festivals of op feestjes is dat mensen ook een heel erge ‘bad trip’ kunnen meemaken. Je kan er depressief van worden en prikkelbaar en impulsief gedrag veroorzaken’, zegt Decorte. ‘Daarom is het belangrijk om je goed te informeren en, als je het dan toch wilt doen, te weten waar je drugs vandaan komen.’

TEST JE DRUGS! De kwaliteit van je drugs laten testen kan van enorm belang zijn. In België is zo'n test spijtig genoeg verboden, maar in ons buurland Nederland is het wel toegestaan. Op verschillende locaties in Nederland zijn organisaties ter beschikking waar je de kwaliteit van je product gratis kan testen. Hier hangen wel enkele voorwaarden aan vast. Eén daarvan is dat de pil voor jezelf moet zijn. Ouders die het dus stiekem voor hun kind willen testen, moeten teleurgesteld worden. Voor Belgen is er voorlopig maar één gelijkaardig initiatief beschikbaar. Modus Vivendi, een Brusselse

XPERIENCE Elk lichaam reageert uiteraard anders. Helena (24) is studente in Antwerpen en heeft zelf regelmatig drugs gebruikt. ‘Ik ben al meerdere keren uit geweest en XTC of MDMA gebruikt. Jehart gaat sneller slaan en je bloeddruk stijgt. Ik krijg het ook ineens erg warm. Waarom ik het doe, is omdat ik dan een soort tintelend gevoel krijg in heel mijn lichaam, een gevoel dat mij verplicht om te dansen. Ik kan ook uren ratelen tegen iedereen die op mijn pad komt’, legt Helena uit. Druggebruik is een ware achtbaan. Elke high heeft een low. De volgende ochtend ben je meestal stijf en nog moe. Helena is zelf een dag enorm misselijk geweest. ‘Ik had een pil aangenomen van iemand die ik niet echt kende, dom van mezelf. Ik weet niet wat erin zat, maar het zal niets goeds zijn geweest. Daarom ben ik ook pro de testcentra, ik denk dat dat een cruciale stap gaat zijn voor België’, gaat Helena verder.

vzw, waar je op vrijdag of zaterdag je pil of poeder kan laten testen. Op deze manier probereert ze meer zicht te krijgen op de drugsmarkt en het druggebruik. De non-profit organisatie is opgericht in 1993. Haar missie is om de risico’s gelinkt aan de consumptie van drugs te verminderen, zoals AIDS, SOA’s en overdosis, Modus Vivendi test de producten die gebruikers binnenbrengen. Ze analyseert de inhoud en de dosis van componenten van de drugs om de risico's die aan hun consumptie gelinkt zijn, te verminderen. Aangezien risicobeperking het doel is, gebeurt het testen nooit op zichzelf. Er is een vangnet:

een systeem van opvang, een voorlichting of eventuele begeleiding naar een clean leven.

TESTING MADE EZ Een andere mogelijkheid zou zijn om je drugs zelf te testen. Je kan op het internet voor enkele euro’s een EZ Test verkrijgen. Dat is een eenvoudige scheikundige test waarmee je kan onderzoeken of je pil gevaarlijke bestanddelen bevat. Je schraapt een deeltje van de pil die je wil testen en mengt het met een speciale vloeistof. De kleur die je verkrijgt, zou moeten aangeven welke stoffen het bevat. Het enige probleem is dat de EZ Tests geen 100 procent garantie kunnen geven en kunnen soms tot een vals gevoel van veiligheid leiden. ‘Een garantie van 100 procent kan niet gegeven of verzekerd worden’, waarschuwt website Azurius.nl, waar je dit soort tests kan kopen. Tegenwoordig zijn er ook apps die waarschuwen voor gevaarlijke drugs. Een heel belangrijke heet “Red Alert”, ontwikkeld door het Trimbos-instituut dat instaat voor geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en maatschappelijke zorg. Zij geven aan wanneer er een extra gevaarlijke drug rondgaat. Wanneer er in bepaalde drugs stoffen worden aangetroffen die een enorm gevaar vormen, zoals bijvoorbeeld xtc-pillen waaraan geprutst is of pillen met een extreem hoge doseringen MDMA, wordt er een Red Alert gestart. Het doel van deze apps is zoveel mogelijk mensen op de hoogte te brengen van de gevaren en zoveel mogelijk ongevallen te vermijden.

RISICO’S Wat je moet onthouden: drugs versterken je emoties, waardoor het soms ook onverwachte effecten kan hebben. Ergernis kan omslaan in een enorm gevoel van neerslachtigheid of angsten. Dit kan ervoor zorgen dat paniek je hele lichaam overneemt. Drugs tasten ook het concentratievermogen en helder denken aan, wat de kans op ongelukken aanzienlijk verhoogt.

WELZIJN

‘IK BEN PRO DE TESTCENTRA, IK DENK DAT DAT EEN CRUCIALE STAP ZAL ZIJN VOOR BELGIË’

Lichamelijk zijn er uiteraard ook een aantal risico’s. Dat kan gaan van korte termijn tot lange termijn. Het kan zich in de eerste plaats uiten in misselijkheid, overgeven en ongemak. Maar op lange termijn kunnen drugs slapeloosheid, geheugenverlies, hartproblemen, longproblemen en nog veel meer veroorzaken. Uiteraard in de meest extreme gevallen is er kans op bewustzijnsverlies dat tot de dood kan leiden. Dit houdt zowel verband met de hoeveelheid drugs, als de kwaliteit ervan.

Patiënten met hart- en vaatziekten blijven ook beter van deze substanties af. Voor zwangere vrouwen is het belangrijk om te weten dat bij borstvoeding de werkbare stoffen van drugs doorgegeven kunnen worden aan het kind. Dus tenzij je wilt dat je kindje in zijn kribbe een rave houdt, blijf je er ook beter vanaf. 

Sommige mensen moeten nog wat meer opletten dan andere. Voor mensen die geestelijk kwetsbaar zijn, zijn drugs extra gevaarlijk.

bel 078 15 10 20 of surf naar www.druglijn.be

VOOR ALLE VRAGEN ROND DRANK, DRUGS EN PILLEN:

BE SAFE! ‘NOT SHARING IS CARING' ‘Er is niets belangrijkers dan veiligheid als je verdovende middelen gebruikt, en toch praat niemand er écht over. Er zijn maar weinig mensen die een duidelijke basis hebben van de algemene richtlijnen. Drugs worden nu gewoonweg gebruikt in onze maatschappij en ik vind dat er meer informatie over het veilig gebruik hiervan verspreid moet worden’, informeert drugsexpert Tom Decorte. 7 TIPS OM VEILIGER DRUGS TE GEBRUIKEN Zorg voor je algemene gezondheid, drink zeker genoeg water doorheen de dag, eet gezond, beweeg en slaap voldoende. Begin met een lagere dosering en ga langzaam als je begint te gebruiken. Je kunt later altijd meer nemen. Dit is vooral belangrijk als je een tijdje geen drugs hebt gebruikt. Probeer een veilige omgeving te vinden, waar je je ook mentaal veilig voelt. Laat je drugs testen indien mogelijk. Het is zeer belangrijk om te weten wat je juist in je lichaam opneemt. Gebruik niet alleen, zorg ervoor dat er altijd iemand rondom je is die kan ingrijpen indien nodig. Combineer niet met andere substanties, het combineren met andere drugs of alcohol kan zeer gevaarlijk zijn. De effecten ervan zijn onbekend en kunnen het risico op een overdosis aanzienlijk verhogen. Deel niet met anderen en zorg dat materialen steriel zijn. In dit geval dus ‘not sharing is caring’. Zorg voor je eigen veiligheid en die van anderen.

WELZIJN

ALS JE JE VERDEDIGT, DOE HET DAN VEILIG

THE KEY TO SAFETY 4 TEKST & ILLUSTRATIE Charlotte Haemels

5 2

1 ) WAT IS HET?

2) WAT IS HET?

Een persoonlijk alarm is een effectieve manier om jezelf te verdedigen in nare situaties. Het voordeel is dat het discreet, draagbaar en vaak goedkoop is.

Een Kubotan is een veelzijdig verdedigingsmiddel, dat bovendien ook gemakkelijk is om mee te nemen.

HOE WERKT HET?

Door zijn puntige vorm wordt alle druk op één punt uitgeoefend. Deze techniek kan voor enorm pijnlijke en effectieve gevolgen zorgen, vooral bij gebruik op de juiste drukpunten. Je kan ermee steken, stoten en jezelf bevrijden uit een greep.

Door op de alarmknop te drukken activeer je een oorverdovende sirene die kan helpen de aandacht te trekken van omstanders en de persoon die jou lastig valt af te schrikken.

LEGAAL

HOE WERKT HET?

ILLEGAAL

3) WAT IS HET? Kitty-knuckles kan je vergelijken met boksbeugels. De sleutelhanger oogt onschuldig, terwijl ze in realiteit enorme schade kan aanrichten. HOE WERKT HET? De zogenaamde ogen van de kat worden de vingergaten, terwijl de oren spikes worden. Deze methode en het harde materiaal zorgen voor een stevige grip bij een aanval.

ILLEGAAL

Je ooit al eens onveilig gevoeld, wanhopig op zoek naar een manier om je te verdedigen? Indien je een voorwerp gebruikt kan je bovenop het trauma nog in de problemen komen met het gerecht. De aanvaller zou uiteindelijk zelfs een klacht kunnen indienen, mits die blijvende schade heeft opgelopen. Het lijkt wel een nachtmerrie, maar het is de harde realiteit in België. 4) WAT IS HET? Een simpel suikerklontje dat je gebruikt voor je koffie en andere alledaagse rituelen. HOE WERKT HET? Je kan ermee uithalen naar het gezicht van de dader waardoor je hem snijdt. Een suikerklontje is enorm hard en bovendien ook scherp, wat maakt dat het diepe wonden kan veroorzaken. Bovendien zorgt de suiker ervoor dat een wonde niet makkelijk geneest, waardoor de dader met een duidelijk litteken rondloopt. LEGAAL

5) WAT IS HET? Pepperspray is de meest gekende vorm van zelfverdediging. Het is kortweg een compact spuitbusje gevuld met een hoge dosis van het brandend extract uit chilipepers. HOE WERKT HET? Door de gevolgen van het vurige effect op de ogen en slijmvliezen, zonder blijvende schade te veroorzaken, zorg je ervoor dat je aanvaller tijdelijk verblind is. Hierdoor kan die persoon dus niet veel meer doen. ILLEGAAL

VRIJE TIJD

WAT JE LEERT IN DE JEUGDBEWEGING

‘CHIRO, DA’S DE SCHOOL VAN HET LEVEN’ TEKST Fee Dubois

Om op kamp een tent op te zetten heb je kracht en denkwerk nodig. Maar zelfs dan kom je nergens als je niet weet hoe je moet samenwerken. Gelukkig krijg je binnen een jeugdbeweging ook een flink pak levenslessen mee. Wij spraken met verschillende leidinggevenden uit de grootste jeugdbewegingen van België, die elk op hun eigen manier wijsheid halen uit het werk dat ze doen.

DE MEESTE LEDEN ZITTEN AL VAN KLEINS AF AAN IN EEN JEUGDBEWEGING. © Fee Dubois

Tina Schuermans is al vier jaar lang voorzitter van Chiro Nationaal en staat dus aan het hoofd van de grootste jeugdvereniging van Vlaanderen. Maar voor haar voorzitterschap zat Tina ook gewoon in de jeugdbeweging. ‘Ik heb als lid geleerd dat naar de Chiro gaan zoals thuiskomen is. Ik werd toen ik klein was nogal vaak gepest op school omdat ik ros haar had. Toen ik uiteindelijk besloot om naar de Chiro te gaan, kwam ik in een groep terecht waar toevallig heel veel rosse mensen zaten. Ik had plots een plek gevonden waar ik thuishoorde. Dat gaf mij eindelijk de vrijheid om mezelf te zijn.’

‘NAAR DE CHIRO GAAN IS THUISKOMEN’ TINA SCHUERMANS, VOORZITSTER CHIRO NATIONAAL

Tina heeft veel meegenomen vanuit haar Chirocarrière naar haar professionele setting. ‘Wat vroeger mijn leidingsploeg was, is nu mijn team van collega’s.’ Om met hen beslissingen te kunnen maken steunt Tina deels op wat ze leerde in de Chiro. Vooral bij het teamoverleg komt dit van pas. ‘Ik heb veel uit de vroegere leidingskringen geleerd en meegenomen naar mijn loopbaan. Soms denk ik: amai, bij de Chiro lukt het onderhandelen beter dan in een collegiale sfeer. Het is wel grappig dat jongeren vaak beter kunnen overleggen en veel punctueler zijn. Werkomgevingen zijn vaak veel langdradiger.’

VRIJE TIJD

De jeugdbeweging is volgens Tina een plaats waar je fouten kan maken: ‘En daar heb ik veel uit geleerd. Het is belangrijk, om die omgeving te hebben waarin je kan groeien. Je zit samen met een groep gelijkgestemden, iedereen heeft eenzelfde doel. Hierdoor is er de ruimte om dat gesprek te openen wanneer er een fout wordt gemaakt. Door open communicatie worden fouten niet stilgezwegen, maar juist besproken zodat ze in de toekomst vermeden kunnen worden. Het is ook belangrijk dat iedereen op dezelfde lijn staat. Er is binnen jeugdbewegingen geen hiërarchie. Ook al is iedereen zo verschillend, je bent

er allemaal gelijk. Er kruipt erg veel tijd in een werking, maar alle energie die je erin steekt, krijg je dubbel terug.’

IMPLICIET LEREN Ook Jeroen Camps, docent groepsdynamica aan de hogeschool Thomas More, vertelt dat omgaan in groepen zoals jeugdbewegingen erg waardevol is als kind. ‘Je leert er zaken aanvoelen die later belangrijk kunnen zijn, zoals communiceren met elkaar, leiding nemen en sociale vaardigheden uitoefenen.’ Ook het leerproces speelt

een rol, want binnen de jeugdbeweging is impliciet leren belangrijk. ‘Impliciet leren zorgt ervoor dat je leert vanuit het gedrag van andere mensen. Wanneer leden uit een jeugdbeweging de leiding vrijwillig werking ziet geven, gaan zijzelf sneller geneigd zijn om zich ook onbaatzuchtig te gedragen. Dit heeft natuurlijk ook een keerzijde. Wanneer een leidingsploeg niet gemotiveerd is en enkel in de zetel hangt, dan gaan de leden zich ook zo gedragen. Daarom worden binnen jeugdbewegingen de leidersfiguren vaak als helden beschouwd.’ 

DRIE LEIDINGGEVENDEN AAN HET WOORD Niemand die zo goed weet wat je leert in een jeugdbeweging als een leidingsploeg die zich er elke week voor inzet. Drie leidinggevenden uit de grootste jeugdbewegingen van België vertellen.

‘Chiro, dat is familie. Ik kan het moeilijk anders beschrijven. Het is een gevoel van thuiskomen dat je nergens anders vindt. Je kan het kind in je loslaten en goed het varken uithangen, wanneer dat thuis vaak niet mag. Mensen zeggen vaak dat je niet met iedereen kan leren samenwerken. De Chiro bewijst voor mij het tegendeel. Doordat je als lid zo vaak met elkaar hebt gespeeld, weet je perfect op welke manier je moet samenwerken wanneer je leiding wordt. Dit neem je ook mee naar later. Chiro is voor mij een beetje de school van het leven. Iedereen heeft binnen de leidingsploeg ook een gelijke stem, waardoor er ruimte is om te groeien.’ ‘CHIRO IS VOOR MIJ EEN BEETJE DE SCHOOL VAN HET LEVEN.’ © Cherasia Amsalkhir

Cherasia Amsalkhir (19) begon zes jaar geleden aan haar Chirocarrière in Chiro Ringo in Huizingen. Ondertussen is ze al drie jaar leiding en hoofdleiding en is haar Chirogroep iets onmisbaars geworden in haar leven.

‘Ik heb binnen de Chiro ook geleerd dat het belangrijk is om door te zetten. Als lid, maar ook zeker als leiding. Er gaan altijd minder leuke momenten zijn, maar toch je best doen en je smijten is zo belangrijk. Vaak is het ook de groep en de mensen rondom jou die het de moeite waard maken. Als je dan aan het einde van het jaar met de kinderen op kamp bent, weet je waarvoor je het allemaal voor doet. Al die blije gezichten en gekke avonturen, zoiets is onbetaalbaar.’

VRIJE TIJD

‘IK HEB IN DE AFGELOPEN TWAALF JAAR ER VEEL GELEERD.’ © Tanguy Hulsmans

Tanguy Hulsmans (19) is een echte rot in het vak. Hij zit al twaalf jaar lang in de Scouts Unité Chevalier Saint-Paul van Kasteelbrakel. Hij is er al drie jaar leiding en verantwoordelijk voor de geloften.

Arden Cornelis (20) zette samen met haar vrienden twee jaar geleden een nieuwe KLJ op poten, die ondertussen al bijna honderd leden telt. Zelf is ze ook hoofdleidster en stuurt ze een leidingsploeg van vijftien personen aan.

‘Mijn hele vriendengroep ging naar de scouts, dus het was voor mij een logische stap om ook eens mee te gaan. Ik heb er in de afgelopen twaalf jaar erg veel geleerd. Over mezelf en mijn karakter, maar ook over hoe je met andere mensen moet omgaan. In een ploeg zitten zoveel verschillende ideeën en daardoor leer je accepteren dat het niet altijd gaat zoals jij het in je hoofd hebt. Je houdt het niet vol als je als leidingsploeg niet leert om naast elkaar te staan. Je zal altijd met moeilijke gevallen moeten kunnen omgaan, daarom is mensenkennis belangrijk. Weten met wie je kan lachen en bij wie je iets voorzichtiger moet zijn, ook voor de ouders.’

‘Ik had altijd het gevoel gemist om in een jeugdbeweging te zitten. Toen KLJ Nationaal ons via het speelplein vroeg of we een nieuwe KLJ wilden starten, hebben we meteen toegezegd. Het was een hele zoektocht en het was niet altijd even gemakkelijk, maar wat je ervoor terugkrijgt, is iets wat geld nooit kan betalen. Je krijgt zoveel voldoening van al die blije kinderen en de vriendschapsband met de leidingsploeg. Wat ik vooral heb geleerd binnen de KLJ is samenwerken met verschillende soorten mensen met verschillende soorten ideeën. Maar ook praktisch heb ik de voorbije twee jaar veel geleerd. Vooral op administratief en communicatief vlak.’

‘Ik werk ook al drie jaar mee aan de geloften binnen de scouts. Dat is een soort bundel die je krijgt als lid met allerlei reflecties over wie we zijn en wat er beter kan. Daar haal je natuurlijk ook veel lessen uit. Als leiding proberen we de leden zo goed mogelijk op het leiderschap voor te bereiden, maar je kan nooit op voorhand weten hoe mooi het wel niet is. Ja, er kruipt enorm veel tijd in en je moet dingen leren organiseren en plannen. Maar ouders en leden die je komen bedanken, daar gaat niks boven.’

‘In een leidingsploeg zitten brengt natuurlijk veel verantwoordelijkheid met zich mee. Daar leer je dan ook mee omgaan. Je bent tenslotte met kinderen bezig en het is belangrijk dat zij zich hier veilig voelen en kunnen groeien. Zo kunnen zij het misschien ooit met evenveel enthousiasme van ons overnemen en onze waarden aan een volgende generatie doorgeven.’

‘IK LEERDE SAMENWERKEN MET VERSCHILLENDE SOORTEN MENSEN.’ © Arden Cornelis

WELZIJN

UIT DE FILM ‘127 HOURS’

DIY: Zo amputeer je je arm TEKST Marte Everaerts

De film 127 hours is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Aron Ralston die meer dan vijf dagen vastzat in Bluejohn Canyon, een kloof van 18 kilometer lang in Canyonlands National Park in Utah (VS). Zijn arm kwam vast te zitten tussen de wand van de kloof en een rotsblok van 363 kg. Volg dit stappenplan om in zo’n situatie je eigen arm te amputeren.

Kom met je arm vast te zitten onder een rotsblok.

Breek je botten door je beknelde arm te buigen.

Eet en drink om in leven te blijven. Heb je niets op zak? Drink dan je eigen urine.

Knip je pezen door met een tang.

Bereid je mentaal voor om je arm af te snijden door je te focussen op je verlangen naar een toekomstig leven.

Snij je slagaders als laatste door. Let op: nu kan je snel doodbloeden!

Maak een knelverband uit bijvoorbeeld de slang van je waterfles of je broeksriem.

Klim uit de kloof en ga zo snel mogelijk naar een ziekenhuis.

Maak oppervlakkige sneden om de scherpte van je messen te testen.

VRIJE TIJD

ONTDEK JOUW TOTEM TEKST Eline September

Frivool stokstaartje, gracieus wolvenhertje of dartelend grijs bokje? Altijd al willen weten welke scoutstotem jij zou krijgen? Volg de eigenschappen die jouw persoonlijkheid beschrijven en kom te weten welk dier helemaal bij jou past.

Verkies je een groot gezelschap met verschillende karakters of een kleine, persoonlijke groep?

Kleine, persoonlijke groep

Op een vertrouwde plek met bekende gezichten voel ik mij het beste. Ik ben gehecht aan mijn dierbaren en zal hen altijd trouw blijven.

Mijn omgeving voel ik goed aan. Ik probeer met iedereen een vriendschappelijke band op te bouwen en drijf mee met de stroom.

Ik ben een charmant type dat rust creëert. Bij onbekende mensen tast ik de omgeving eerst af.

Mij aanpassend opstellen lukt vlekkeloos door mijn flexibele en geduldige kant.

In onbekende situaties komt mijn dappere kant naar boven.

Door mijn leergierige kant pluis ik graag nieuwe ontdekkingen uit.

Opgeven staat niet in mijn woordenboek, ik blijf vechten.

GRIJS BOKJE

WOLVENHERT

WITKOPZEEAREND

Door mijn rustige persoonlijkheid pas ik me makkelijk aan.

ZEEPAARDJE

BENGAALSE TIJGER

In onbekende situaties vertrouw ik op mijn ervaring om juist te handelen.

ZEEZWALUW

VRIJE TIJD

Groot gezelschap

Communicatie is één van mijn sterke eigenschappen. Ik ben een sociaal en praatlustig persoon, maar ik kan ook heel goed luisteren naar anderen.

Verbaal ben ik niet heel aanwezig, maar fysiek wel. Door mijn speelse en energieke kant ben ik een heel levendig persoon.

Door mijn gevoelige kant kom ik soms over als een fragiel type, maar als het erop aankomt kan ik mijn mannetje of vrouwjte staan.

Door mijn verantwoordelijkheidsgevoel sta ik mijn mannetje of vrouwtje in elke situatie. Ik ben zorgzaam en beschermend.

Ik ben intelligent en sta gekend om mijn elegante en charmante persoonlijkheid.

Ik heb een goed geheugen. Soms straal ik pure rust uit, maar soms gedraag ik mij op een onstuimige en drukke manier.

FLAMINGO

SPITSNUITDOLFIJN

GAZELLE

STOKSTAARTJE

Ik ben levendig en luidruchtig, overal zoek ik de gezelligheid op.

Binnen een groep ben ik ijverig en opofferingsgezind.

KONINGSPINQUIN

Binnen een groep sta ik bekend om mijn uithoudingsvermogen en kracht.

BELOEGA

COLUMN

MAAK JE KLAAR VOOR EEN TEKST Renske Van Hoof

‘Na een tussenjaar heb je toch geen zin meer om te gaan studeren? Verspil je dan je talenten niet?’ Velen dachten blijkbaar dat ik als een hoopje ellende zou terugkeren toen ik aankondigde voor tien maanden naar de Britse hoofdstad Londen te trekken. Helemaal niet, het tegenovergestelde is net waar. Een zogenaamd gap year biedt een tal van voordelen aan in het verdere leven. Natuurlijk is zo’n ervaring niet alleen rozengeur en maneschijn, maar dat je ervan bijleert, staat vast. In België staan we niet optimistisch tegenover het fenomeen om er een jaar tussenuit te glippen. Er bestaan geen officiële statistieken over het percentage jongeren dat gelijk verder studeert na het middelbaar onderwijs, maar ik was alvast de enige in mijn klas die in het laatste jaar aan de leerkracht vertelde dat ik me niet meteen zou aanmelden bij de universiteit. Mijn zeventien klasgenoten waren vastberaden de herfst van datzelfde jaar in de aula door te brengen. In het buitenland is het al wat meer ingeburgerd om even op adem te komen na het laatste studiejaar. Zo neemt in Denemarken het aantal studenten dat na het middelbare onderwijs meteen verder gaat studeren gestaag af. In 2019 was dit maar zo’n 14 procent van de laatstejaars. Aan de andere kant van het kanaal kiest zo’n 16 procent van de jonge Britten die zich in zullen schrijven bij een universiteit ervoor om eerst een gap year te nemen. Zelfs Malia Obama, de dochter van Michelle en Barack Obama, nam een jaar vrij om erop uit te trekken alvorens haar studie aan te vatten aan het prestigieuze Harvard, de universiteit waar ook haar beide ouders schoolliepen. ‘Zo’n ervaring is alleen maar voor de rijken, voor de elite’, bemerken kritische stemmen dan. Toch is de kost niet per se torenhoog. Zo is er de mogelijkheid om te werken op de plaatsen waarheen je reist, work and travel. Als barista in een koffiebarretje in Australië of receptionist bij een hostel in Boedapest verdien je geld om het land verder te verkennen. Bij nood aan meer houvast is een au-pairprogramma de overweging waard. Je krijgt kost en inwoon en een zakcentje in ruil voor de zorg voor de kinderen en de was en plas van het gezin. Maar dan moet je graag met kinderen bezig zijn. Bij mijn – misschien naïeve – voorstelling dat ik enkel babysit zou zijn, kwam veel meer opvoedwerk kijken. In ruil krijg je een ander perspectief op de wereld. Onbewust neem je als kind de opinie en wereldvisie van je ouders mee, ongeacht hoe rebels je soms bent. Wanneer je van leefomgeving verandert, merk je pas op hoe het ook anders kan.

Mijn gastvader in Engeland nam me mee in de hersenkronkels van antivaxxers. Er waren verhalen over ernstige bijwerkingen en homeopathische middeltjes die ons even goed zouden beschermen. Toen me op een maandagochtend doodleuk werd meegedeeld dat de jongste die dag niet naar school zou gaan vanwege het vaccin dat die dag in z’n arm zou moeten gaan, keek ik toch even raar op. Mijn ouders hadden vroeger nooit een probleem van dit soort toestanden gemaakt en had ik dus nog nooit op zo’n manier naar het concept ‘vaccineren’ gekeken. In ruil krijg je een zekere zin van zelfstandigheid. Red het maar eens in je ukkie in een land waar ze andere gewoontes hebben en geen hagelslag op brood eten. Van het regelen van een lokale simkaart tot het inschrijven bij de taalschool. Ik leerde veel bij over mijn zaken op orde krijgen. Daarbovenop kookte ik elke avond, deed ik de was en haalde ik de jongste op van school en hobby’s. Verantwoordelijkheid verwerf je snel na een week meedraaien in een nieuw gezin. In ruil ontmoet je mensen met een compleet andere achtergrond, met wie je dan toch overeen lijkt te komen, mensen die je anders nooit in je leven gehad zou hebben. In ruil verwerf je vaardigheden en ervaringen die later nog van pas komen. Assertiviteit, een Cambridge Proficiency-certificaat, de eerste kneepjes van fotografie, risotto koken. Kleine dingen die ik leerde en nog steeds van nut zijn. Dus nee, zo’n jaar is geen verspilling van die oh zo kostbare tijd. Daarnaast blijkt dat jongeren die tijd voor zichzelf nemen voordat ze een studie uitkiezen, beter weten wat ze graag willen doen en als gevolg meer motivatie hebben. Ze scoren gemiddeld hogere punten tijdens het studeren. De schoolmoeheid die er heerst na lange jaren in het middelbaar, schijnt minder een probleem te zijn. Uit onderzoek staat vast dat 90 procent van diegenen die een gap year namen, het jaar erna terugkeerden naar school om alsnog een studie te starten. Aan al diegenen die denken dat zo’n sabbatjaar de flow uit het dagelijkse leven zou halen: ja, dat is zeker zo, maar misschien is het net goed om eens te kijken of je wel degelijk wil doen waarmee je mee bezig bent. Het is net goed met nieuwe energie terug te keren en deze te stoppen in zaken waaraan je echt belang aan hecht. Waaraan ik sindsdien minder belang aan hecht: de mening van anderen over hoe m’n leven moet lopen. n ILLUSTRATIE Au via Noun Project

OP ZOEK NAAR ZIJN INNERLIJKE BERG HOE EEN SOLOREIS DOOR AZIË KASPERS LEVENSPAD TEKENDE

VRIJE TIJD

International Journalismstudent Kasper Speltincx (24) vertelt ons wat hij leerde tijdens zijn soloreis van meer dan vier maanden naar Sri Lanka en Nepal. ‘Ik heb in de Nepalese bergen zo’n 230 kilometer gewandeld tot op 5600 meter hoogte; daar ben ik wel heel trots op.’

TEKST Andrei Stiru & Charlotte Ariën

oals veel achttienjarigen begon Kasper na het middelbaar meteen aan een studie in het hoger onderwijs. Na drie jaar en twee studierichtingen besloot Kasper toch om zichzelf eerst te vinden. Bovendien liep zijn relatie van vier jaar op de klippen. Zonder opleiding en zonder vriendin was Kasper opeens nergens meer aan gebonden. ‘Ik had niets om op te wachten en niets dat mij in België hield. Toen besloot ik om op reis te vertrekken.’ Na een hoop research koos Kasper voor het verre Oosten. Eerst zou hij naar Sri Lanka reizen, wat volgens hem een minder populaire bestemming is dan de typische Zuidoost-Aziatische trekpleisters zoals bijvoorbeeld Thailand. Kasper las het boek, De Acht Bergen van Paolo Cognetti en vond daarin de inspiratie om na Sri Lanka naar Nepal te trekken. ‘In het boek gebruikt Cognetti de volgende metafoor: je kan ofwel de zeven hoogste bergen ter wereld beklimmen ofwel je innerlijke berg beklimmen. Dat is me bijgebleven.’

schil met België zorgde ervoor dat ik soms lang moest wachten tot er iemand antwoordde op mijn berichten.’ Toch vindt hij het helemaal niet erg om alleen te zijn. Kaspers avontuur verliep niet altijd zonder risico, hoewel hij meestal geen problemen ondervond. ‘Ik heb het voordeel dat ik groot ben tegenover de lokale bevolking van Sri Lanka en Nepal.’ Dat hij een man is, heeft volgens hem ook in zijn voordeel gespeeld. ‘Ik heb de luxe dat ik mij over mijn veiligheid niet te veel zorgen moet maken. Maar, je maakt natuurlijk wel dingen mee.’

‘IK HAD ENKEL

EEN HOSTEL VOOR TWEE NACHTEN.

EN DE REST? FOERT, WE ZIEN WEL’

In februari 2019 liet Kasper België tijdelijk achter voor Sri Lanka. Zijn avontuur begon in het noorden van het land. Daarna zou hij het binnenland verkennen, om ten slotte te eindigen in het zuiden, de hotspot voor surfers. Behalve voor slaapplekken lag de planning van Kasper er meestal losjes bij. ‘Het doel was niet om een goed geplande reis te doen volgens een strak schema’, zegt hij. ‘Nadat ik was aangekomen, had ik een hostel voor twee nachten. Maar al de rest? Foert, we zien wel.’

Zo kwam hij in Sri Lanka in het midden van de nacht een man tegen die met een gigantische machete in het rond stond te zwaaien. ‘Als zoiets in België gebeurt, dan freakt ge, maar in Sri Lanka kan dat allemaal.’

Kasper was gelukkig al twee weken terug in België toen Sri Lanka werd getroffen door een achttal bomaanslagen in kerken en sterrenhotels. Vooral de herkenbaarheid van die plekken was beangstigend. ‘Toen ik de beelden op het nieuws zag, was het eng omdat dat plekken waren waar ik zelf heb gestaan. Van mensen die nog daar waren, hoorde ik dat het leven plotseling helemaal veranderd was. Ze hadden bijvoorbeeld een avondklok waarbij ze voor acht uur al binnen moesten zijn. Dat vond ik toen zot om te horen.’

STILLE WATEREN

Constant met mensen in contact zijn bracht een verandering teweeg in de soms wat gesloten Kasper. ‘Ik ben een stil iemand en vond het contact leggen met nieuwe mensen een echte uitdaging. Ik heb daar veel uit geleerd maar ik blijf nog altijd stoïcijns mezelf, chill.’ Kasper maakte ook het omgekeerde mee. ‘Ik heb korte momenten van eenzaamheid meegemaakt, gewoon omdat ik toen niks te doen had. Het tijdsver-

NA 230KM BEREIKT KASPER HET LETTERLIJKE EN FIGUURLIJKE HOOGTEPUNT VAN ZIJN REIS.

VRIJE TIJD

tijd van het principe geweest dat je niet per se een diploma nodig hebt om te werken. Ik vind ook niet dat je moet werken om gigantisch veel te verdienen, maar het is belangrijk dat je je werk graag doet en leuk vindt. Tijdens mijn reis heb ik zoveel verhalen gehoord en nieuwe dingen leren kennen die mij uiteindelijk inspiratie en zin gaven om bij te leren over mensen. Vandaar mijn keuze voor journalistiek.’ DE LEERSCHOOL VAN HET LEVEN

OOK AAN DE BELGISCHE KUST IS ER HEEL WAT AVONTUUR TE BELEVEN VOOR KASPER. © Kasper Speltincx

YOGARETREAT

Tijdens zijn tijd in Nepal deed Kasper een week lang mee aan een yogaretreat. Dat houdt in: van ’s ochtends tot ’s avonds laat meditatie en yoga doen, aangevuld met behoorlijke porties verse thee. ‘Dat was echt trainen, vollenbak. Ik doe nu thuis nog aan yoga, maar het is niet zoals daar. De innerlijke rust kan ik wel nog altijd vinden, maar thuis is het natuurlijk niet hetzelfde.’

Wat kun je dus allemaal leren uit een soloreis? Volgens Kasper veel. Waar hij vroeger meer gesloten was, durft hij nu met wildvreemden te praten. Het sociale aspect is niet het enige. Uit noodzaak moest Kasper leren budgetteren, waarbij hij zelfs spreadsheets bijhield van al zijn uitgaven. Leren omgaan met eenzaamheid, iets waar veel mensen vandaag mee sukkelen, heeft Kasper ook onder de knie.

‘IK VIEL ACHTEROVER VAN DE GASTVRIJHEID

Het is vooral de sereniteit die Kasper zich herinnert van Nepal. Het meest memorabele moment van zijn reis was een solo trektocht van meer dan 230 kilometer in de Nepalese bergen tot op maar liefst 5.600 meter hoogte. ‘Die ervaring was het puurste dat er was. Wandelen, eten, slapen. Aan meer dan die basics had ik geen nood. Je moest met niets anders bezig zijn, gewoon elke dag zo ver mogelijk wandelen. Dat maakte voor mij Nepal ook zo puur.’

VAN DE LOKALE BEVOLKING’ sliste Kasper om nog een derde studie te trotseren: internationale journalistiek aan Thomas More. De reis speelde uiteindelijk een grote rol in zijn studiekeuze. ‘Ik ben al-

Verder leer je op een soloreis om te gaan met andere culturen en onbekende gebruiken. Kasper zegt hierdoor meer in touch te zijn geraakt met de eigen Belgische cultuur, hoe die in elkaar zit en wat ze betekent. Ook heeft hij geleerd om zelfredzaam te zijn in situaties waar hij op niemand kan rekenen behalve zichzelf.

De zoektocht naar een levenspad is niet voor iedereen vanzelfsprekend, hoewel een soloreis door Azië Kasper wel overtuigde. Na zijn reis heeft hij misschien de belangrijkste les van ze allemaal onthouden, namelijk dat je eerst je passie in het leven moet vinden voordat je ervoor gaat. n

De gastvrijheid van de lokale bevolking was iets waarvan Kasper achterover viel. Tijdens zijn trektocht verbleef hij in theehuisjes langs het wandelgebied waar hij altijd met open armen werd ontvangen. ‘Het was gewoon perfect, meer moest het niet zijn.’ NIEUW BEGIN

Na vier en een halve maand reizen en met zijn voeten terug op Belgische bodem be-

KASPER TOONT ONS DE WEG IN DE TV-STUDIO VAN THOMAS MORE. © Andrei Stiru en Charlotte Ariën

Aerial yoga VRIJE TIJD

UIT DE DOEKEN GEDAAN

TEKST Amber De Pau & Jeroen De Pauw

Aerial yoga is de sport bij uitstek om te verwerken in de sportlessen op school. Het brengt je mentaal tot rust, maar duwt je fysiek tot het uiterste. Met een doek kan je yogahoudingen aannemen waardoor je yoga op een andere manier beleeft. Fan van het eerste uur Nieke Van Vracem (26) maakt ons wegwijs in aerial yoga.

‘In het begin had ik nog een bang hartje. Het is spannend om in zo’n doek boven de grond te oefenen’

'Je kan aerial yoga zo stevig of zo rustig maken als je zelf wilt. Dat maakt het een sport voor iedereen en voor alle leeftijden.'

‘Fysiek vind ik niet echt rust, maar in mijn hoofd wel. Je kan je volledige lichaamsgewicht in het doek laten rusten om zo volledig te ontspannen.’

‘AERIAL YOGA TIJDENS DE SPORTLESSEN? EEN DIKKE VETTE JA!’

VRIJE TIJD

UNDIVIDED

STUDENTEN ZETTEN ZICH VRIJWILLIG IN VOOR DIVERSITEIT TEKST Marie-Julie Van de Sijpe ILLUSTRATIES pixabay.com

Hoe kan een student iets bijdragen aan de maatschappij? Vrijwilligerswerk kan de leerschool zijn. Het platform UNDIVIDED is een initiatief voor en door studenten die streven naar structurele verandering qua diversiteit binnen de universiteit van Leuven.

n 2018 werd Undivided opgericht door enkele studenten die graag verandering wilden zien in het curriculum van de universiteit. Sindsdien zetten ze zich in voor dekolonisering, gender en de LGBTQ+gemeenschap. Doorheen het schooljaar organiseert de groep vrijwilligers verschillende evenementen zoals lezingen en discussiegroepen om deze minderheidsgroepen een stem te geven. ‘Vrijwilligerswerk is als naastenliefde’, zegt Justine De Smet, communicatieverantwoordelijke bij Undivided. ‘Net zoals de Black Lives Matter-protesten is het doel vrijwillig actie te nemen om te zorgen voor verandering. In plaats van symbolische acties probeerden onze vrijwilligers rond dekolonisering een open debat te houden. Bij Undivided zijn we vrij om ons kritisch en onafhankelijk te uiten tegenover de universiteit, ook al maken we deel uit van de dienst diversiteit van KU Leuven. Met de resultaten van deze evenementen gaan we een gesprek aan met de rectoren.’

‘WE HEBBEN DEZE MINDSET NODIG OM MAATSCHAPPELIJKE PROBLEMEN AAN TE PAKKEN’ Leen Al Massalma

#DEKOLONISERING

Leen Al Massalma (20) is studente Politieke Wetenschappen aan de KU Leuven. Als recente vrijwilliger nam ze deel aan het manifestum #DecolonizeKULeuven, een evenement dat eisen rond diversiteit opstelt. ‘Ik kan me vooral vinden in de boodschap van dit initiatief’, zegt Leen. ‘De schaarste aan diverse perspectieven en bronnen is te merken in het curriculum, waardoor ik mij als student onvoorbereid voel tegenover de toekomst. De onder- en misrepresentatie van culturen, conflicten en hun geschiedenis is problematisch en ook gevaarlijk. De stereotiepe en systematische obstakels waarmee studenten van kleur te maken hebben met daarbij het tekort aan ondersteuning, maken allemaal deel uit van het probleem dat UNDIVIDED probeert op te lossen.’ GEBREK AAN REPRESENTATIE

Een gebrek aan diversiteit is een feit, maar waar moeten we beginnen om iets te veranderen aan representatie in deze maatschappij? ‘Het probleem begint bij de Belgische bedrijven’, zegt Leen. ‘Het is makkelijker geworden om vrouwen te vinden die een leidende functie hebben, maar mensen van kleur zijn nog steeds niet genoeg aanwezig. Voor mensen met een migratieachtergrond is het lastig een job te vinden die ook aansluit aan hun expertise. De Belgische arbeidsmarkt is simpelweg een race met struikelblokken wanneer het aankomt op gender, ras, etniciteit en religie. Dit start allemaal bij

het onderwijs, waar een gebrek is aan diversiteit.’ ‘Universiteiten en hogescholen leiden de toekomstige dokters, rechters en sociaal werkers op’ gaat Leen verder. ‘Daarom is het belangrijk dat we nu iets veranderen aan de fouten in het onderwijssysteem van België. Dekoloniseren van het curriculum betekent een betere toekomst voor België, waarbij iedereen niet alleen wordt gerespecteerd, maar ook wordt aangespoord om zichzelf te zijn in een diepgewortelde, diverse samenleving. Dit is de mindset die we nodig hebben om maatschappelijke, economische en zelfs milieuproblemen aan te pakken.’

‘VRIJWILLIGERSWERK TOONT EEN GEZICHT ACHTER DE CIJFERS’ BEWUSTE KEUZE

Vrijwilliger zijn is een bewuste keuze voor Leen. Sinds haar zestiende zet ze zich al in voor verschillende organisaties. ‘Ik gaf bijles Engels aan asielzoekers. De gesprekken die ik met hen had, bleven me zeker bij. Het toonde me een gezicht achter de cijfers en beelden die we in de media zien. Het heeft me ook doen inzien dat er veel meer moet gebeuren om asielzoekers te laten voelen dat ze erbij horen en hen een echte kans te geven op een veilig en waardig leven.’

VRIJE TIJD

NAAST #DECOLONIZEKULEUVEN ZET UNDIVIDED ZICH OOK IN VOOR RECHTEN VAN DE LGTBQ+-GEMEENSCHAP. © via StockSnap

HELPEN IS EEN PRIVILEGE

Is vrijwilliger zijn dan een verrijking in je leven? Volgens Leen is dit het begin van alles. ‘Ik heb meer van vrijwilligerswerk geleerd dan wat ik ooit op school zal kunnen leren. Wanneer je als jongere deel uitmaakt van een gemeenschap, kan je je wereldbeeld vergroten en de kracht voelen om beter te willen doen. Ik ben ervan overtuigd dat het een breder perspectief geeft aan studenten, zolang het helpen van diegene in nood en de duurzaamheid van het project een prioriteit is waar we op lange termijn nog de impact van merken. Zie het vooral als een voorrecht om je te mogen inzetten om dingen bij te leren, deel uitmaken van iets groter dan jezelf en daarbij hopelijk iets in iemands leven voorgoed te kunnen veranderen. Al is het iets groots of kleins, directs of indirects. Vrijwilliger zijn is niet zo onbaatzuchtig als het soms klinkt, maar ik denk dat het juist belangrijk is dat we er evenveel van terugkrijgen als de energie die we er insteken.’ n

‘IK HEB MEER VAN VRIJWILLIGERSWERK GELEERD DAN WAT IK OOIT OP SCHOOL KAN LEREN’

INTIEM

Nood aan een betere seksuele opvoeding? TEKST Igor Bulcke

‘Stereotypen verbreken’ en ‘ook niet-homoseksuele relaties aan bod laten komen’, jongeren vinden dat hun seksuele opvoeding in het onderwijs onvoldoende is. Ook leerkracht lager onderwijs Ariadne Everaerts sluit zich aan bij die meningen. Ze laat de klassieke methodes links liggen en richt haar lessen zelf in. Volgens beleidsmedewerker van Sensoa Wannes Magits is er ondanks de gebrekkige lessen in het verleden beterschap op komst met de nieuwe eindtermen.

‘ALS JE NIET IN DE LGBTI+-GEMEENSCHAP ZIT, WEET JE DAAR NIETS OF NAUWELIJKS IETS VAN’ SEKSUELE OPVOEDING BLIJKT EEN NUTTIGE INVESTERING TE ZIJN. © Dainis Graveris

INTIEM

Ariadne Everaerts is een leerkracht lager Ook herhaling is belangrijk voor Ariadne. onderwijs in Borgerhout. Ze staat in het ‘Waarom niet elk jaar les over seksualizesde leerjaar waar seksuele opvoeding teit? Er zijn leerlingen die op hun veervoor het eerst aan tiende een eerste bod komt in haar seksuele ervaring lessen. Ariadne hebben, maar ook ‘WE KUNNEN HEN maakt van die die pas op hun achtlessen een priotiende zo’n ervaring BETER HELPEN OF riteit. ‘Hoe is het hebben. Je moet daar om niet-heterogeen weken over DOORSTUREN DAN seksueel te zijn? praten, maar misHoe is het om uit schien een dag of een DAT ZE HET ZELF de kast te komen? paar lessen? Dat kan MOETEN OPZOEKEN’ ook in combinatie Waarom moet je respect hebben met andere thema’s Ariadne Everaerts voor alle soorten zoals drankgebruik relaties? Zulke en veilig rijden. We thema’s zijn echt kunnen hen beter belangrijk voor mij.' Voor Ariadne zijn helpen of doorsturen dan dat ze het zelf de eindtermen en leerplannen te basic, moeten opzoeken via het internet.’ daarom geeft ze een eigen invulling aan de lessen. ‘Er was een algemeen boekje ter beschikking, maar dat heb ik links laten liggen. Daar stonden enkel afbeeldingen in van een man en een vrouw.’ In plaats daarvan maakte ze een eigen presentatie met allemaal bekende mensen uit de queergemeenschap. Zo wil ze aan haar leerlingen duidelijk maken dat ze ook mensen kennen die niet hetero zijn.

GOEDE BASIS EN HERHALING Ze zou graag een goede basis van seksuele vorming in het onderwijs aanwezig willen zien. Zelf is ze lesbisch waardoor haar kennis over de LGBTI+-gemeenschap groter is dan die van haar collega’s. ‘Ik kan me heel goed voorstellen dat ze niet weten wat non-binair is of hoe een transman zich voelt. Ik kan altijd bij mijn vrienden terecht, maar als je niet in die gemeenschap zit, weet je daar niets of nauwelijks iets van.’

Ariadne geeft aan dat de eindtermen voor haar onvoldoende zijn. Momenteel werkt de overheid aan nieuwe eindtermen voor het basisonderwijs die binnen een paar jaar klaar zouden zijn. Hierbij zal meer aandacht besteed worden aan seksuele opvoeding.

NIEUWE EINDTERMEN De eindtermen voor het middelbaar onderwijs, die beschrijven wat de overheid verwacht van de leerlingen, zijn voor het komende schooljaar al vernieuwd. 'Daarin is er meer aandacht voor relaties en seksualiteit dan voordien', zegt beleidsmedewerker van Sensoa Wannes Magits. ‘Voortaan hangt daar een resultaatverbintenis aan in plaats van een inspanningsverbintenis. '

VIA KLEINE DINGEN

'Je moet nu als school aantonen dat je resultaat hebt geboekt bij je leerlingen. Voor Everaerts is het zeker oké om al in de De verwachting is dus iets hoger naar de derde graad van het lager onderwijs, vijfscholen en de leerkrachten toe. Daarnaast de en zesde leerjaar, te starten met zulke is er meer kennis bepaald. Die twee verlessen. ‘Het concept dat niet alleen relaties anderingen moeten ervoor zorgen dat er tussen mannen meer aandacht voor en vrouwen beseksuele opvoeding is staan, mag echt ‘AL VANAF DE EERSTE in het onderwijs.’ al vroeger aan bod komen. Dat Thema’s zoals seksuGRAAD MOETEN kan via kleine eel genot, respect en JONGEREN WETEN dingen, zoals seksuele diversiteit werkblaadjes met zullen in de derde WAT DE RISICO’S ZIJN, graad sterk aan bod twee mannen of twee vrouwen als komen. Voor Sensoa MAAR OOK WAT ER koppel. Kinderen blijft het wel belangdenken daar niet rijk dat je in alle graLEUK IS’ over na. Ze zulden aandacht blijft len er misschien besteden aan de verWannes Magits een vraag over schillende seksuele stellen, maar thema’s. ‘Al vanaf de gaan nadien gewoon verder.’ Ook thema's eerste graad moeten jongeren weten wat zoals zelfbevreding en transeksualiteit de risico’s zijn, wat er kan mislopen, maar bespreekt ze met haar leerlingen. ook wat er leuk is.’ 

WAT IS HET NUT VAN SEKSUELE OPVOEDING?

MEER WETEN?

‘Er zijn veel goede redenen om seksuele vorming te organiseren', zegt Wannes Magits. 'Ten eerste hebben kinderen en jongeren het recht op goede informatie. Daarnaast hebben ze veel vragen en zijn ze nieuwsgierig. Een goede vorming heeft ook een positief effect op hun seksuele gezondheid. Uit onderzoek blijkt dat hoe beter de vorming is, hoe minder soa’s, ongewenste zwangerschappen, abortussen en seksueel geweld er zijn. Jongeren geven bovendien aan dat ze daardoor meer empathie en verantwoordelijkheid krijgen en ze zich meer bewust zijn van hun seksuele rechten. De tijd en geld die je in deze vorming investeert, krijg je terug door bijvoorbeeld minder geld uit te geven aan psychologische hulpverlening voor seksueel geweld.'

• Wil je meer weten over seksualiteit? Dan kan je terecht op allesoverseks.be, een website van Sensoa. • Op sensoa.be vinden professionals en leerkrachten meer informatie, zoals les- en cijfermateriaal, maar ook over bijscholingen voor de leerlijn relaties en seksualteit op hun school.

INTIEM

LESSEN SEKSUELE OPVOEDING IN MIDDELBAAR ONDERWIJS ZIJN AAN VERNIEUWING TOE

Wachten op echte liefde?? TEKST Eline September

Julie De Rycke (24) en Hanne September (24), twee studenten psychologie, beseften zo’n tien jaar geleden dat ze op vrouwen vallen en hebben sinds hun 19 een relatie met elkaar. Rond deze periode kregen ze voor het eerst seksuele vorming op school, een les vol prietpraat waar ze met verbijstering en ongeloof op terugblikken. Ze vertellen over de invloed van de lessen sekuele opvoeding tijdens hun zoektocht naar seksualiteit.

et seksuele lessenpakket heeft volgens Hanne en Julie nood aan een flinke portie modernisering waarmee ze alle facetten van onze diverse samenleving benadrukt. Met de verschillende thema’s die ze hier aanhalen, ligt de focus louter op de technische seksuele kant en negeren ze de genotsfactor.

SEKSUOLOOG INA VAN RANSBEECK:

BIOLOGISCH BASISPAKKET De vriendinnen van Julie kregen in het zesde leerjaar allemaal seksuele opvoeding, maar in de agenda van haar lagere school stond deze les niet op de planning. ‘Bij ons kon je kiezen tussen godsdienst of zedenleer, een keuze die later bepaalde of je seksuele opvoeding kreeg. Als Jezus in het spel was stopten ze sekspraatjes in de doofpot.’ Als tienjarige ukkepuk ben je nog niet bezig met seks en voldoet het volgens Julie om de basisinformatie over menstruatie en zwangerschap mee te krijgen.

EEN LIEFDEVOLE RELATIE VOL PASSIE EN GENOT © Eline September

‘ALS JEZUS IN HET SPEL WAS, STOPTEN ZE SEKSPRAATJES IN DE DOOFPOT’

‘Vrouwen hebben enkel seks als er gevoelens in het spel zijn en na een nachtelijk avontuurtje verwachten ze automatisch dat het iets serieus wordt. Twee belachelijke vooroordelen waar de vrouwelijke stereotypering primeert. Op bepaalde vlakken verschillen mannen en vrouwen sterk van elkaar. Deze uiteenlopende karaktertrekken kunnen niet opboksen tegen de heersende diversiteit binnen hetzelfde geslacht. Binnen mannen en vrouwen leven er onderling veel verschillende visies, persoonlijkheden en meningen die je onmogelijk over dezelfde kam kan scheren.’ ‘Je wilt kinderen niet opzadelen met een trauma door te praten over onderwerpen waar ze gevoelsmatig nog niet klaar voor zijn. Twee jaar

INTIEM

‘MOCHT MIJN ZOON OF DOCHTER LATER MET DEZE VERHALEN NAAR HUIS KOMEN, LIJKT EEN VRIENDELIJK MAILTJE MET CONSTRUCTIEVE KRITIEK MIJ WEL GEPAST’ later zijn ze rijp genoeg en moet de school afstappen van dit biologisch toneeltje.’

BROZE SCHAAPJES In tegenstelling tot Julie kreeg Hanne wel seksuele opvoeding in de lagere school, voor haar was dit een pijnlijke les die ze zo snel mogelijk verdrong. ‘De stereotypering tussen man en vrouw was tijdens de les sterk aanwezig. Je had de meisjes, een kudde broze schaapjes, die zichzelf moesten beschermen en de onbetrouwbare jongens die het andere geslacht als seksobject beschouwden.’ ‘Echte liefde wacht’ was de verontrustende boodschap die wij op het einde van de dag meekregen. Eerst herhaalden ze deze levensles tot het irritante toe, nadien mochten wij als een sekte papegaaien de woorden één voor één nazeggen.’ ‘Op het moment dat je seksuele opvoeding op school krijgt, weet je niet wat je mist. Het algemene krankzinnigheidsniveau van deze schrijnende bedoening sijpelt pas later door. Over bepaalde uitspraken was ik meteen na de les al lichtjes in shock. Mijn mama heeft duidelijk flink haar best gedaan om mij van kinds af aan wijze seksuele raad mee te geven. Mocht mijn zoon of dochter later met deze verhalen naar huis komen, lijkt het sturen van een vriendelijk mailtje met constructieve kritiek mij wel gepast.’

SEKSUOLOOG INA VAN RANSBEECK:

‘Experimenteren is een normaal onderdeel van de seksuele ontwikkeling. Rond de puberteit raken jongeren opgewonden, ze worden verliefd en fantaseren over seksueel contact met zichzelf en anderen. Door te experimenteren ervaar je stap voor stap wat voor jou prettig aanvoelt, op latere leeftijd zorgt dit ervoor dat je seksueel contact als iets positiefs beschouwt. Je moet zelf bepalen of je klaar bent voor deze stap naar intimiteit, het is nooit te laat of te vroeg om te experimenteren.’

PEUTERWEELDE OF GENOT Het boek ‘Girls 13+’ zorgde bij Julie en Hanne voor een geslaagd basispakket seksuele informatie, een basis die ze via het internet en de Joepie aanvulden. Met de vragen die dit magazine in de rubriek Seks, mind & body stelde, maakte het gevoelige thema’s toegankelijk. De geloofwaardigheidsprijs kon dit vragenvuur niet in ontvangst nemen, maar ze leerden wel dat seks veel verder gaat dan het maken van kinderen.

Het genieten van seks kwam voor hen dankzij de Flair centraal te staan. Met de weetjes, tips en verhalen hamert het tijdschrift op het genotsprincipe en leer je alle aspecten van het begrip ‘seks’ kennen. Plezier en seks leerde Hanne in de les als twee aparte werelden kennen die mijlenver van elkaar liggen. ‘Seks draaide rond het maken van baby’s, initiem genot kwam hier niet aan te pas. Over masturbatie, voorspel en seksspeeltjes wordt er tijdens de lessen seksuele opvoeding met geen woord gerept. Waarom zou je raar doen over iets dat je hele seksuele beleving naar een hoger niveau kan tillen? Je zou juist trots moeten zijn op een goed seksleven waarmee je kan pronken.’

SEKSUOLOOG INA VAN RANSBEECK:

‘De lessen seksuele vorming beperken zich tot het minimum aan informatie waarin gedetailleerde onderwerpen niet aan bod komen. De focus ligt op jongeren die zich seksueel aangetrokken voelen, leerlingen die geen affiniteit voelen met deze intimiteit krijgen impliciet de stempel van ‘abnormaal’ opgeplakt. Op school moeten ze thema’s als genderdiversiteit en aseksualiteit aankaarten, het normaliseren van seksuele termen kan de heersende taboes verbannen.’

OERCONSERVATIEF VERHAAL MET TABOEHOOFDSTUKKEN Voor kinderen moet de les seksuele opvoeding een manier zijn om op een laagdrempelige methode en zonder veel opzoekwerk bij te leren. Het lessenpakket rond seksualiteit geeft momenteel geen realistische weergave van de hedendaagse samenleving waar diversiteit hoogtij viert. Steeds meer mensen staan achter het motto love is love, een niet-hetero-relatie heeft voor de meesten geen abnormale bijklank meer. Wanneer het specifiek over transgenders gaat, vindt Julie dat de maatschappij hier niet met dezelfde open geest naar kijkt. ‘Tijdens de opvoeding moeten kinderen meekrijgen dat er mensen zijn die gevangen zitten in een fout lichaam. Als een hele generatie van twaalfjarigen consistent de boodschap meekrijgt dat alles normaal is, creëert de maatschappij stap voor stap een hokjesloze samenleving.’ Vanuit haar omgeving krijgt Hanne regelmatig de vraag ‘hoe hebben jullie precies seks?’, een vraag die voortvloeit uit het feit dat de focus altijd op penetratie ligt. ‘Tijdens de les seksuele opvoeding las de expert een oerconservatief verhaal voor. Hoofdstukken over aseksualiteit, u

INTIEM

masturbatie of seks met hetzelfde geslacht sloeg ze over waardoor deze thema’s in de taboezone terechtkwamen.’

SEKSUOLOOG INA VAN RANSBEECK:

‘We hebben een seksueel script in ons hoofd, een intieme schets die met een vast begin- en eindpunt verloopt. Voorspel, seks of penetratie en naspel, het stapsgewijze proces waaraan onze geslachtsgemeenschap moet voldoen. De term ‘seks’ is verengd tot een penis in een vagina die pas bij het krijgen van een orgasme geslaagd is, een foutief script waar we vanaf moeten stappen. Orale of manuele bevrediging zijn twee termen die onder de seksuele noemer vallen en vaak intiemer zijn dan de geslachtsgemeenschap op zich.’

‘WAAROM ZOU JE RAAR DOEN OVER IETS DAT JE HELE SEKSUELE BELEVING NAAR EEN HOGER NIVEAU KAN TILLEN?’

ONBEANTWOORDE VRAGEN Rond haar dertiende begon Julie aan haar geaardheid te twijfelen, twijfels waarmee ze niet bij anderen aanklopte. ‘Mijn onzekerheid opkroppen en deels verdringen leek vanzelfsprekend. Als ik zelf nog geen betekenis kon geven aan deze puinhoop van gevoelens en vragen, hoe kon mijn omgeving hier dan in slagen?’ ‘Rondom mij ging het vooral over heterorelaties en ik kende niemand die met dezelfde gevoelens als ik worstelde, deze combinatie bracht veel onzekerheid teweeg. “Ben ik wel normaal?” een vraag waardoor ik begon te twijfelen aan mijn plaats in de maatschappij. Voor mij hing er toen een soort stigma rond de warboel waarmee mijn lichaam mee kennismaakte, een negatieve sociale stempel die mijn zelfbeeld deels beïnvloedde.’

De twijfels die Julie ervaarde, bleven voor Hanne onbekend terrein. De dag waarop ze met zekerheid kon zeggen dat ze op vrouwen viel, zorgde de ingesteldheid dat alles wel goed zou komen voor rust. ‘Tien jaar geleden had mijn geaardheid geen invloed op mijn leven en klonk dit onderwerp als een ver-van-mijn-bedshow die later wel op zijn pootjes zou vallen.’

PERFECTE IMPERFECTIE Bij het eerste seksuele contact komen onzekerheid en geklungel volgens Hanne altijd piepen. ‘Deze gevoelens kan je deels opvangen door een geslaagde seksuele opvoeding, maar het volledig wegnemen is een onmogelijke opgave.’

‘VOLMAAKTE ROMANTIEK EN SNOEZIG KLUNGELEN IS VOLGENS ONS DE GOUDEN COMBINATIE VAN EEN EERSTE VRIJPARTIJ.’ © Eline September

INTIEM

‘ER IS GEEN JUIST PROTOCOL OVER WAT SEKS PRECIES INHOUDT, HET IS EEN INTIEME VORM VAN GENOT DIE JE ZELF MAG INKLEUREN’ Openlijke communicatie met je partner over onzekerheden en verwachtingen zorgt bij Hanne voor meer zelfvertrouwen. ‘Je moet afstappen van het seksuele voorschrift dat ze op school influisteren, gemompel waarbij penetratie in een braaf missionarisstandje primeert.’

SEKSUOLOOG, INA VAN RANSBEECK

‘Het klinkt cliché, maar open communicatie op relationeel en seksueel vlak is de gouden sleutel naar een goede relatie. Je hoeft niet continu te praten en elke vrijpartij te evalueren, maar je moet wel duidelijk maken waar jij je goed bij voelt in bed. Als je onzekerheden ervaart, is het niet alleen van belang om dit met je partner te delen, communiceer hierover ook met jezelf. Waar komen deze gevoelens vandaan? Is er een diepere reden of maak ik mij zorgen om pietluttige zaken? Seksueel contact wordt pas een positieve melodie als je over de negatieve noten communiceert.’ ‘Er is geen juist protocol over wat seks precies inhoudt, het is een intieme vorm van genot die je zelf mag inkleuren. Een brave zwart-wittekening of een kleurplaat vol tierlantijntjes om je grenzen te verleggen, alles kan. Vergeet de oerconservatieve praatjes. Vergeet niet te genieten.’ n

Ina Van Ransbeeck (26), huisseksuoloog bij Flair Sinds maart 2019 is Ina de huisseksuoloog van Flair en beantwoordt ze in de rubriek ‘ Vraagina’ seks gerelateerde vragen van de lezers.

TIPS & WEETJES

Uit onderzoekt blijkt dat mensen die seksueel contact als een fijne beleving ervaren, beter omgaan met de risico’s die hierbij komen kijken. In de lessen moeten ze niet enkel de technische aspecten bespreken, maar ook de plezierige kant zodat leerlingen op een veilige manier seks hebben.

2 ‘ALS JE NIET MASTURBEERT, KAN JE EVEN INTENS VAN 3 SEKS GENIETEN’

Een vrouw die vaak seks heeft met anderen, krijgt de slet-stempel opgeplakt. Als een man met veel verschillende bedpartners slaapt, mag hij de sticker stoer in ontvangst nemen. Deze dubbele standaard is nog prominent aanwezig op seksueel vlak en wordt het madonna-hoercomplex genoemd, een term die benadrukt dat meisjes hun seksuele ervaringen niet mogen uitstralen.

Als je niet masturbeert, kan je even intens genieten van seksueel contact. Het is dus geen onbeschreven regel die je moet afvinken om een goed seksleven te hebben. Wel is het zo dat je meer zin krijgt in seks door jezelf te bevredigen, je leert je lichaam beter kennen en kan je partner duidelijk maken wat jij prettig vindt.

KOPTEKST COLUMN

‘Ik ben twee steken kwijtgeraakt. En ik kan mijn hand niet omhoogsteken en de juf om hulp vragen’ TEKST & FOTO’S Hanne Bral

‘Je hebt nu 42 steken op je naald’, lees ik op mijn breipatroon. Ik begin te tellen: 38, 39, 40 - shit. Veertig maar, dat kan niet. Nog eens natellen. Fuck, het zijn er écht maar 40. Ik ben twee steken kwijtgeraakt. Geen weg terug, ik kan niet opgeven nu. Dan is mijn trui maar wat smaller.

Ik ben twee steken kwijtgeraakt. Ergens vorig jaar in maart. Ik weet nog heel goed waar. Het was een vrijdag en opeens mocht niets nog. Hier had niemand ons op voorbereid. ‘Trek je plan, los het zelf op. En in de klas vloeken we niet’, weerklonk het opnieuw. Twee steken werden vier steken en acht en tien. Maart werd april en april werd mei. Voordien miste ik nooit een steek. Een rijk gevulde agenda, de enige standaard voor pronkende schepsels zoals wij. Nu weet ik dat minder drukte ook meer rust betekent. Nu weet ik dat er schoonheid zit in de eenvoud van het alledaagse, juist omdat er sereniteit maar ook veel gemis - achter schuilt. En daar ben ik zelf achter moeten komen.

IK LEER BREIEN MET

YOUTUBE-TUTORIALS, WANKELENDE

VASTBERADENHEID EN ALLE TIJD

Ik ben twee steken kwijtgeraakt. Ergens in de onderste boord. Ik weet niet juist waar. Hier heeft mijn Nederlandse lerares zonder gezicht in haar YouTube-tutorial mij niet op voorbereid. Ik kan mijn hand niet omhoogsteken en ‘juf, juf, juf!’ om hulp vragen. ‘Trek je plan, los het zelf op. En in de klas vloeken we niet’, weerklinkt het in mijn hoofd. Twee steken lijkt niks, maar truien uit de winkel missen nooit steken. Een machinale volmaaktheid, de enige standaard voor perfectionistische schepsels zoals wij.

VAN DE WERELD

Nu weet ik dat een handgemaakte boordsteek er niet altijd hetzelfde uitziet als die uit de fabriek. Nu weet ik dat er schoonheid zit in een trui die twee steken mist, juist omdat die met veel tijd en liefde - en ook veel gevloek - gemaakt is. En daar ben ik zelf achter moeten komen.

Ik ben twee steken kwijtgeraakt. Ergens onderweg. Maar ik moet en zal een trui breien. De frustraties, het willen opgeven en toch weer verder gaan, ik neem het erbij. Steek per steek, week per week. Langzaam maar zeker. Alleen zo krijg ik een trui, ook al mist die een paar steken. Het is en blijft een trui. En da’s het belangrijkste. (En daar ben ik helemaal zelf achter gekomen.)

INTIEM

HOE MEER ZIELEN, HOE MEER VREUGD, OF LIEVER ME-TIME?

Ben jij introvert, ambivert of extravert? TEKST Hanne Van Daele & Hanne Van Oeckel ILLUSTRATIES Drawkit

Hoe functioneer jij in groep? Welke taken voer jij graag uit en welke schuif je liever door naar iemand anders? Met deze test kom je te weten wat je niet las op je schoolrapport: ben jij een introvert, ambivert of extravert persoon? En wat betekent dat? 1) Je wordt opgebeld door een onbekend nummer. Wat doe je? Ik neem meteen op: ‘Hallo? Met wie spreek ik?’ Als ze nog eens bellen, zal ik wel opnemen. Lekker laten rinkelen. Ik neem niet op.

5) Je komt terug van een weekendje weg met vrienden. Hoe voel je je? Het was leuk, maar nu neem ik weer even tijd voor mezelf. Ik ben helemaal uitgeput, geef mij nu maar een weekje rust. Is het nu al voorbij? Wanneer gaan we nog eens?

2) Je lief neemt je mee naar het verjaardagsfeestje van hun beste vriend. Met wie praat je? Ik stel me voor aan het groepje naast ons. Aangenaam! Ik blijf bij mijn lief staan. Hopelijk wil die niet te lang blijven. Ik stap af op die ene vriend die ik al eens eerder heb ontmoet. Hoe zou het met hem gaan?

6) Je krijgt een aanbieding voor een studentenjob. Binnen de week willen ze graag weten of je de job aanneemt of niet. Hier moet ik even over nadenken. Wanneer is de deadline? Klinkt super! Ik doe het! Even bespreken met mijn ouders. Binnen een paar dagen geef ik een antwoord.

3) Hoe zou je je vriendschappen omschrijven? Aan mijn beste vrienden heb ik genoeg. Zij zijn er altijd. Ik heb vrienden uit de hele wereld. Hoe meer zielen, hoe meer vreugd! Ik leer graag nieuwe mensen kennen, maar mijn diepste geheimen vertel ik niet aan iedereen.

7) Je vrienden vragen je mee uit. Wat zeg je? Feestje? Say no more, I’m in! Na lang overhalen trek ik toch maar mijn dansschoenen aan. Eén avondje kan geen kwaad. Oei, nu had ik toch wel net een wellnessavond met mijn kat gepland… Jammer zeg!

4) Je docent vraagt je om aan de hele klas te tonen hoe je een liedje downloadt van Spotify. Hoe reageer je? Ik werp snel een blik op mijn beste vriendin en hoop dat zij zich vrijwillig aanbiedt. Red mij! Hier had ik me niet op voorbereid, maar oké, ik zal proberen. Geen probleem, ik doe het wel even voor. Watch and learn!

8) Je bent met een medestudent aan het wachten op je docent, er valt een ongemakkelijke stilte. Hoe vul jij die op? Niet! Als de andere iets zegt, zal ik wel antwoorden. Na eventjes nadenken kom ik op een gespreksonderwerp, hopelijk valt de conversatie niet meer stil. Ik vertel het eerste wat in me opkomt. Ik hou niet zo van stiltes.

VOORAL

: INTROVERT

VOORAL

: AMBIVERT

VOORAL

: EXTRAVERT

Als introvert verkies je me-time boven evenementen in groep. Je komt eerder stil en gereserveerd over, maar bent een goede luisteraar. Doordat je je woorden wikt en weegt, nemen anderen je sneller serieus.

Als ambivert vorm jij de balans tussen introversie en extraversie, afhankelijk van de situatie, je humeur of de mensen die je omringen. Je komt enthousiast over, maar luistert ook aandachtig naar anderen.

Extraverten laten zich graag omringen door anderen en halen energie uit sociaal contact. Nieuwe contacten leggen is voor jou niet moeilijk, want je introduceert jezelf snel en op een zelfzekere manier.

Tip Wacht je gesprekspartner op een reactie? Vat even samen, dat geeft je meer tijd om na te denken.

Tip Soms heb je nood aan sociaal contact, soms zonder je je liever af. Geef op tijd aan waar je nood aan hebt.

Tip Interpreteer de stiltes van anderen niet als desinteresse. Zij denken vaak langer na over wat er gezegd is.

INTIEM

Zeg ja,

tegen jezelf 5 TIPS DIE DE WEG NAAR ZELFLIEFDE OPENEN

TEKST Amber De Pau ILLUSTRATIE freepik.com

Op jonge leeftijd liefde voor jezelf ontwikkelen is cruciaal voor de toekomst. Gedragstherapeute Liesbet Boone geeft vijf tips om te werken aan zelfliefde. Ook studenten Nina en Maarten delen twee extra tips die ze hebben opgedaan uit hun ervaring met zelfliefde.

JE EIGEN KWALITEITEN WAARDEREN

BEWUST WORDEN VAN JOUW GEDACHTEN

VAKER ‘NEE’ ZEGGEN

‘De kwetsbaarheid bij zelfkritiek is dat je naar jezelf kijkt door de bril van anderen. Je moet naar jezelf leren kijken, naar waar je goed en sterk in bent. Daarnaast moet je ontdekken wat je graag doet en goed doet.’

‘De eerste stap richting zelfcompassie is stilstaan bij jouw gedachten. Scholen kunnen kinderen emoties leren benoemen en daarmee leren omgaan. Je kan zelf mindfulnessoefeningen doen zoals yoga doen om je te concentreren op jouw gedachten.’

‘Als je ergens ja op blijft zeggen, zeg je nee op iets anders. Op die manier zeg je soms nee tegen jezelf. Als je altijd ingaat op wat iemand vraagt, kan je geen tijd nemen voor een hobby of ontspanning. Het is oké om tijd te investeren in jezelf.’

SOCIALE MEDIA DECONNECTEREN

‘WAT ZOU JE VRIEND(IN) DOEN?’

‘Sociale media zijn een versterkende factor van de kwetsbaarheid bij jongeren. Ze zien op sociale media mensen met mooie kleren en willen die dan ook of ze willen er mooi uitzien. Als je minder zelfliefde hebt, ga je daar anders mee om en vergelijk je jezelf met anderen op sociale media.’

‘Een schrijfoefening is een goede aanpak om je bewust te worden van je gedachten. Je kan je gedachten neerschrijven, maar ook opschrijven wat jij zou doen mocht een vriend in dezelfde situatie zitten als jou. Hoe kan jij die persoon dan helpen? Dan kan je het weerspiegelen naar jezelf.’

INTIEM

MAARTEN BETTENS 19 JAAR

Maartens definitie van zelfliefde: ‘Dat je je goed voelt in je vel en zin hebt om dingen te doen. Je houdt van jezelf en je bent klaar om je leven te leiden zoals jij dat wilt.’

‘Wanneer ik afspreek met mensen denk ik op voorhand na of ik er wel zin in heb. Mocht ik me niet goed voelen, ga ik ook niet in een omgeving zitten waar veel mensen zijn. Dat is niet goed voor mezelf.’ ‘In de middelbare school besefte ik het belang niet van een les over zelfliefde. Nu denk ik dat het handig was geweest als die werd geïntegreerd in ons lessenpakket. Als de school daar meer aandacht aan besteedt, kan dat jongeren die problemen hebben vooruithelpen. Op school moet er een focus worden gelegd op zelfreflectie. De school moet ervoor zorgen dat je met tips thuis aan de slag kan gaan. Zelfliefde is een taboe op verschillende vlakken. Als mensen te veel zelfliefde tonen, zijn ze egocentrisch en als ze te weinig zelfliefde tonen, hebben ze te ‘DE HOGESCHOOL weinig zelfvertrouwen. Voor anderen kan je WAS EEN NIEUWE nooit de juiste hoeveelheid zelfvertrouwen START VOOR MIJ’ hebben.’

NEGATIEVE BARRIÈRE ‘Ik val op jongens en in het middelbaar zat ik in een klas waar een deel dat accepteerde en het andere deel niet. Ik heb gewacht tot ik naar het hoger onderwijs kon gaan om me te uiten zoals ik echt ben. Omdat ik in het middelbaar nooit mezelf kon zijn, heb ik me slecht gevoeld. Het is dan moeilijk om naar de positieve dingen te kijken omdat er een negatieve barrière om je heen is.’ ‘In de zomervakantie na mijn laatste jaar op de middelbare school heb ik tegen mezelf gezegd dat het zo echt niet meer kon. Die negatieve lijn doortrekken was geen optie. Er moest iets veranderen. Ik voelde me heel slecht en de hogeschool was een nieuwe start voor mij. Ik heb veel nieuwe vrienden gemaakt en ik was volledig mezelf. Als mensen mij niet willen, dan maakt me dat niet uit. Ik wil niet meer de persoon zijn die ik niet ben. Nu ben ik mezelf en dat maakt me gelukkig.’

M A A R TE N S

TIP

, ook al is ‘Probeer iets s, te zoen het iets klei precieert ap ken dat je aan jezelf.’

‘Ik haal veel voldoening uit vriendschap. Ik vind het belangrijk dat mensen zich goed voelen. Als iemand met een probleem zit, ben ik de eerste om daarmee te gaan praten, een oplossing te zoeken of ze gerust te stellen.’

NINA VANDERVAEREN 20 JAAR

Nina’s definitie van zelfliefde: ‘Om van jezelf te houden is het belangrijk om de talenten die je bezit te waarderen.’

‘Ik zie mezelf graag als ik dingen kan doen voor anderen. Dan krijg ik het gevoel dat ik een goed persoon ben. Ik denk dat zelfliefde niet alleen draait om alles doen voor jezelf, maar ik ben ervan overtuigd dat als je niet van jezelf houdt je er niet kan zijn voor anderen. Eerst aan jezelf werken is de boodschap en dat hoeft niet egocentrisch over te komen. Zelfliefde heeft een effect op alles. Van de dingen die je wilt bereiken tot de manier waarop je leeft. Zelfliefde is het belangrijkste om je dromen en doelen te behalen.’ ‘Nu heb ik het wat moeilijker. Als ik jonger was, was het veel makkelijker om van mezelf te houden omdat ik niet geconfronteerd werd met maatschappelijke problemen. Door volwassener te worden, ga je daar meer over nadenken.’ ‘In mijn eerste jaar aan de hogeschool was ik aan het verdrinken in het schoolwerk en wist ik dat ik het zo niet ging volhouden. Ik heb mijn studietraject aangepast om meer tijd te maken voor mezelf en wat ik graag doe. Het zijn vaak piekergedach‘HET ZIJN VAAK ten die ons slecht laten voelen en daardoor heb ik echt PIEKERGEDACHTEN iets nodig waarbij ik niet DIE ONS SLECHT hoef na te denken over wat er gaande is.’

LATEN VOELEN’

‘Ik praat met mijn ouders en vrienden over hoe ik me voel. Als ik in een negatieve spiraal zit, vergeet ik soms waar ik goed in ben. Dan is het fijn dat mijn familie of vrienden me daaraan herinneren.’

STRUIKELBLOK NINA’S TIP ‘Ook al bieden scholen ondersteuning aan, kinderen moeten ‘Open up.’ aan zichzelf willen werken en ‘Spreek vrienden dat kan de school hen niet open familie aa n want zij leggen. Niet alle kinderen zijn ge ven om jo u en kunn extravert. Dan zit je met het en jou een d uw tje in eerste struikelblok, kinderen de rug geven .’ die niet zomaar over hun gevoelens praten. Voor een hele klas zullen ze het zeker niet vertellen. De enige manier om aan zelfliefde te werken is door te focussen op een positieve mindset. De leerkrachten kunnen kinderen een duwtje in de rug geven door hen te complimenteren of meer te LEESTIP focussen op hun kwaliteiten en niet enkel op prestatie.’ ■ Wil je nog meer te weten komen over zelfcompassie? Lees dan het artikel op p. 58 en 59. 

INTIEM

ALEKSANDRA RAK (25) OVER HOE ZE OMGING MET EEN ONGEZONDE RELATIE.

‘SPORT IS ÉÉN VAN MIJN COPING-MECHANISMEN’ TEKST Marte Everaerts

Veel mensen denken dat het eenvoudig is om een relatie te verbreken waarin iemand je niet goed behandelt. Aleksandra leerde hoe je uit ongezonde vriendschappen en relaties stapt. Nu herkent ze de signalen van psychologisch misbruik en weet ze daarmee om te gaan.

‘Rond mijn zeventiende zat uit tot liefdesrelatie. Ik wilde ik in een vriendengroep het eerst op een vriendschap waarin ik me helemaal niet houden, maar hij drong er goed voelde. Wanneer die een beetje op aan omdat hij ‘vriendinnen’ zeiden dat ik zo gek was op mij. Die relatie iets anders moest aandoen of duurde vier jaar, maar we me anders moest gedragen, waren enkel het eerste half ging ik daarin mee omdat jaar een echt koppel. Die ik ervan uit ging dat ze dat eerste zes maanden waren goed bedoelden. Tot ik op fantastisch; ik was dé vrouw een bepaald moment iemand in zijn leven en voelde me werd die ik totaal niet ben, helemaal niet onzeker. Ik een soort namaakversie van groeide alleen met mijn hen om erbij te horen. Ik was mama op, mijn papa is nooit toen zo onzeker. Ik dacht dat in beeld geweest. We leefden ik de aandacht die ik van hen in kansarmoede en ik moest kreeg nodig had. Zij waren op vrij jonge leeftijd voor allemaal veel ouder terwijl mijn mama zorgen waardoor ik toen nog jong was en niet ik nooit een persoon in mijn veel geld had. Ze namen mij leven had bij wie ik terechtmee uit naar clubs en betaalkon. Mijn ex-vriend wist dat den drankjes en etentjes voor en vulde de eerste zes maanmij om mij dan te forceren den die rol in voor mij, wat ik in situaties waarmee ik niets nooit eerder had met iemand. ‘GEVECHTSSPORT WERKT HELEND EN MEDITATIEF’ © Aleksandra Rak te maken wilde hebben. Het Op een bepaald moment was heel intens. De vrouw keerde dat volledig om en gemet wie ik zo goed bevriend bruikte hij alles wat ik tegen was, had een aantal gewelddadige vriendhaar vriendjes agressief werd tegen mij hem had gezegd tegen mij. Ik had zwaar te jes. Ik zag veel gebeuren toen ik bij haar en zij niet voor mij opkwam. Dat was de kampen met een depressie en zelfs dat gewas. Ik dacht altijd: ‘Als ik ooit een man druppel; toen vertrok ik en blokkeerde ik bruikte hij tegen mij. Hij gaf me het gevoel een vrouw zie slaan, kom ik daartussen!’, haar.’ dat het mijn schuld was door bijvoorbeeld tot ik het van heel dichtbij meemaakte. Ik te zeggen dat ik mijn pillen niet had gezag overal bloed en zag haar bewusteloos nomen. Tegen de winter gedroeg hij zich liggen waardoor ik volledig blokkeerde. VERSLAAFD AAN EUFORIE opeens anders, hij zei dan dat hij last had Eerst kon ik het nog plaatsen omdat zij ‘Toen ik 20 was, had ik mijn eerste relatie. van winterdepressies, maar na de winter deed alsof dat normaal was, tot één van Die begon als vriendschap, maar groeide bleef dat zo doorgaan. Ik hoopte dat hij

INTIEM

'TOXISCHE RELATIES WORDEN TEGENWOORDIG GEROMANTISEERD, SOMS HEEL SUBTIEL IN EEN MEME'

terug die persoon zou worden op wie ik wél echt kon rekenen. Ik was verslaafd aan de euforie wanneer het goed ging en daardoor nam ik die slechte maanden er maar bij, in de hoop dat het terug beter zou worden.'

DRUGS EN ALCOHOL

ʻIn december vorig jaar zette ik er definitief een punt achter. Het duurde vier jaar tot ik het op een bepaald moment niet meer aankon. Ik had mijn benen helemaal opengereten omdat ik niet meer kon omgaan met die pijn van constante afwijzing, maar dat kon mijn ex-vriend allemaal niets schelen. ’s Nachts kwam hij vaak onder invloed van drugs en alcohol aan mijn deur staan. Zo brak hij op een bepaald moment binnen om vier uur ’s nachts in mijn gebouw; ik weet nog altijd niet hoe. Dat was de eerste keer dat ik zag hoe hij echt is en toen was het echt genoeg voor mij. Het duurde lang voor we helemaal geen contact meer hadden. Ik dacht maandenlang aan hem en hield mij daar nog lang aan vast. Eenmaal dat ik dat kon laten gaan, was ik veel vrijer en gelukkiger.’ ‘De relatie had een zware impact op mij. Het ene moment ben je iemands droomvrouw en het andere moment ziet hij je plots niet meer staan. Ik kon niets meer goed doen voor hem, dus ik had geen zelfvertrouwen meer. Dankzij deze relatie durf ik mezelf meer afvragen wat ik wel en niet accepteer. Daardoor let ik sneller op tekens die wijzen op een ongezonde relatie. Als we ruzie hadden, voelde ik me depressief. Uiteindelijk leefde ik niet meer voor mezelf, maar voor hem.’

GEVECHTSSPORT ALS MEDITATIE

‘Sport is één van mijn coping-mechanismen. Ik ben MMA-vechter; dat is een multidisciplinaire vechtsport met een combinatie van technieken uit verschillende vechtkunsten. Brazilian jiu jitsu is daar een deel van en dat werkt heel helend en meditatief, hoe raar dat ook klinkt voor een gevechtssport. Ik begon ook poëzie te schrijven. Ik vind het moeilijk om aan te geven wanneer ik hulp nodig heb onhoewel ik wéét dat dat oké is en mijn vrienden er voor mij zijn. De vriendinnen bij wie ik terechtkan, kan ik op één hand tellen, maar dat is meer dan genoeg. Dat zijn mensen voor wie ik niet enkel mijn hand in het vuur steek, maar helemaal in het vuur voor zou gaan. Als het even niet gaat, maak ik mijn hoofd leeg door met mijn hondjes te gaan wandelen. Ik heb nu een regel voor © Aleksandra Rak mezelf die ik vroeger niet toepaste: mezelf de raad geven die ik aan mijn vriendinnen zou geven’.

‘DANKZIJ DEZE RELATIE LET IK SNELLER OP TEKENS DIE WIJZEN OP EEN ONGEZONDE RELATIE’

‘Tijdens ruzies zei ik vaak dat ik wou dat ik hem nooit had leren kennen, maar uiteindelijk weet ik niet tot welke persoon ik anders gevormd zou zijn. Hoe pijnlijk en vreselijk de relatie soms kon zijn, we hadden ook echt fantastische momenten. De relatie bood mij veel momenten van zelfreflectie en leerde mij wat ik wil. Ik heb nu ook een regel voor mezelf die ik vroeger niet toepaste en dat is om mezelf de raad te geven die ik aan mijn vriendinnen zou geven.’ ‘Je mag alarmbellen niet negeren. Toxische relaties worden tegenwoordig geromantiseerd, soms heel subtiel in een meme. Daardoor denken jongeren dat dat oké is en tolereren ze toxisch gedrag sneller.’ 

INTIEM

ZELFCOMPASSIE BEGINT BIJ ZELFAANVAARDING

Doorbreek je innerlijke criticus TEKST Akyna Peeters

Je innerlijke criticus is een afkeurende, interne stem die jezelf veroordeelt en aanvalt. Deze stem aan de kant schuiven is zeker niet gemakkelijk, maar het is wel essentieel om te kunnen groeien. Zelfcompassie begint bij jezelf, het brengt je dichter bij anderen en verder in het leven. Maar hoe doe je dat? Een positieve, zelfverzekerde jij klinkt goed toch? We maken dagelijks een inschatting van hoe leuk, slim of goed we zijn, in vergelijking met anderen. Hoe meer blink ik uit dan iemand anders? Jezelf continu vergelijken brengt onplezierige neveneffecten met zich mee. Het geeft veel druk, want om je zelfvertrouwen te behouden moet je altijd maar beter doen dan een ander.

EEN ONGEZONDE PORTIE ZELFVERTROUWEN Docent sociale psychologie en positieve psychologie Griet Van Vaerenbergh: ‘Naast jezelf continu vergelijken heeft zelfvertrouwen ook nog als valkuil dat je kan doorschieten in zelfvertrouwen en dan kom je in narcisme. Het kan zelfs leiden tot discriminatie. Je wil je zelfwaarde hoog houden en dit is onder andere mogelijk door anderen te kleineren. “Mijn groepje doet het beter dan het jouwe.” Pesten zou ook een gevolg kunnen zijn van die sterke hang naar zelfvertrouwen. Ik mag meer dan een ander, ik voel mezelf beter dan anderen. En hoe kan je hierin blijven slagen? Door anderen als minderwaardig te zien.’ ‘Zelfvertrouwen kan ook erg aangetast worden van buitenaf, vooral via sociale media. Je ervaart alles als norm waaraan je moet voldoen. Meestal is dit geen werkelijke of realistische norm. Vergelijk de buitenkant van iemand anders niet met de binnenkant van jezelf. De werkelijke ik van iemand anders zie je immers niet.

AF EN TOE EENS VOOR JEZELF ZORGEN KAN GEEN KWAAD © Akyna Peeters

‘DE WERKELIJKE IK ZIE JE NIET OP SOCIALE MEDIA ’

Sociale media kunnen voor jou een veel postitievere en zinvollere invulling krijgen. Wees jezelf op sociale media en doorbreek het stereotype. Je moet niet voldoen aan het ideaalbeeld, zolang je maar gelukkig bent.’ Als de spreekwoordelijke gezonde portie zelfvertrouwen dan toch niet zo gezond is, hoe kan je dan positiever in het leven staan? Door gebruik te maken van zelfcompassie. Zelfcompassie is een begrip dat naar boven is gebracht door universitair docent Kristin Neff. Neff is een onderzoekster en psychologe, die haar levenswerk heeft gemaakt over zelfcompassie.

INTIEM

‘DOORDAT JE MEER GAAT GEVEN OM JEZELF, LUKT HET JE OM MEER TE GEVEN OM ANDEREN’ Bij zelfcompassie moet je proberen jezelf met een even grote vriendelijkheid, mildheid en zorgzaamheid te behandelen, zoals je een vriend of vriendin zou behandelen.

STRENGE CRITICUS Wanneer anderen fouten maken, kunnen we meestal wel de moed opbrengen om heel mild te zijn en te luisteren. Maar waarom doen we dat voor onszelf niet? Er komt heel snel een interne criticus naar boven wanneer we fouten maken, waarbij we onszelf afbreken, afwijzen en heel streng zijn. Strenger dan voor anderen. Van Vaerenbergh: ‘Zelfcompassie gaat in de eerste plaats om zelfaanvaarding. Wanneer je naar je eigen tekortkomingen durft kijken en kwetsbaar durft zijn, ga je jezelf aanvaarden zoals je bent. Dat is het doel. Wie heeft je ooit beloofd dat het leven alleen maar pret zal zijn? Het leven pakt je ook af en toe en door dat te beseffen, kan je er beter voor jezelf en anderen zijn.’ Zelfcompassie bevat drie componenten, met elk een tegenpool. In de eerste plaats gaat het over vriendelijkheid of mildheid, in tegenstelling tot jezelf veroordelen. De tweede is dat je tot een gedeelde menselijkheid komt in plaats van isolatie. ‘Zelfcompassie is niet egoïstisch’, legt Van Vaerenbergh uit. ‘Door zelfcompassie kan je jezelf meer gaan herkennen in anderen. Je komt tot een gedeelde menselijkheid, wat wil zeggen dat je beseft dat lijden bij het leven hoort. Je kan al eens een onvoldoende hebben, maar anderen hebben dit ook al meegemaakt. Je kan meer in verbinding staan met anderen in plaats van jezelf af te snijden van anderen.’ De derde component is mindfulness met als tegenpool overidentificatie. Door bewust om te gaan met je emoties, ze toe te laten en in je pijn durven zitten, raak je er niet door overspoeld. Overidentificatie wil zeggen dat je zou samenvallen met je emoties, terwijl

mindfulness je de kans geeft je emoties op afstand te bekijken, zonder ze te negeren. Samen komen deze componenten tot het grotere geheel van zelfcompassie. Op deze manier kom je tot vriendelijkheid en mildheid in plaats van jezelf elke keer destructieve en negatieve zelfevaluaties te geven.

ZELFCOMPASSIE IN DE PRAKTIJK In de eerste plaats zorgt zelfcompassie ervoor dat je een veel minder aanwezige innerlijke criticus hebt. De harde toon waarop je tegen jezelf spreekt valt weg. Je gaat jezelf niet meer zien als de meest domme student, maar als iemand die

werkelijk student is en waar een slechter punt er nu eenmaal bij hoort. Daarnaast zorgt zelfcompassie ervoor dat je minder overweldigd wordt door emoties. Stel dat je een slechter punt hebt, dan moet je niet vijf dagen vol zelfmedelijden onder je dons kruipen. Het mag natuurlijk, zolang je beseft dat het pijn doet en jezelf erin troost. Je mag niet wegkwijnen. Ten slotte zorgt zelfcompassie ervoor dat je je mooier kan verhouden en verbinden met anderen. ‘Het is net omdat je beseft dat je het meemaakt en dat iemand anders het evengoed kan meemaken, dat je meer kan geven om een ander. Doordat je meer gaat geven om jezelf, lukt het je om meer te geven om anderen.’ n

JEZELF AANVAARDEN IN 5 STAPPEN

Loving-Kindness Meditation: een mentale oefening die eruit bestaat om liefdevol vriendelijk te zijn naar een persoon en uiteindelijk naar jezelf. Je spreekt verschillende woorden uit die je een ander wenst en vervolgens spreek je ze uit naar jezelf. We zien onszelf vaak niet zo graag, dus kan je via deze manier een liefde tegenover jezelf aanleren.

Schrijf een brief aan jezelf, zoals wanneer je die naar een vriend of vriendin zou schrijven. In plaats van de naam van iemand anders te schrijven, schrijf je je eigen naam. Het helpt om je eigen vriendelijke, steunende woorden te lezen.

Ga aan de slag met je eigen emoties. Stel jezelf kwetsbaar op en aanvaard wie je bent. Op deze manier kan je jezelf ook beter inleven in de pijn en ellende van anderen. Zo zie je dat zelfcompassie een compleet onzelfzuchtige manier van zelfliefde is.

4 5

Doe het voor jezelf. Wees vriendelijk naar jezelf. Een positief zij-effect is dat je er nadien ook beter kan zijn voor anderen.

Aanvaard dat het een groeiproces is. Het is een zaadje dat je moet planten. Je moet dat water geven en voeden. Er gaat nog altijd eens een blaadje verwelken, maar de rest van de plant blijft wel rechtop staan.

FINANCIEEL

VIER STUDENTEN GETUIGEN OVER HUN BEURSAVONTUUR

JONGEREN ONTDEKKEN DE BEURSWERELD TEKST Jeroen De Pauw

Er wordt wel eens gezegd dat de wereld van de schommelende grafieken enkel is weggelegd voor de pure specialisten. Maar de voorbije coronaperiode kwam hier verandering in. Massaal veel jonge beleggers maakten hiervan gebruik om hun eerste stappen op de beurs te zetten. Ontdek in deze vier getuigenissen wie ze zijn, waarom ze in onzekere tijden als deze voor de beurs kiezen en hoe ze hun prille beursavontuur tot nu toe ervaren hebben.

ISAAC MUKA (22)

‘B

egin dit jaar heb ik mijn eerste stapjes in de beleggerswereld gezet. Ik had mezelf beloofd om na mijn bachelor Financie- en Verzekeringswezen te streven naar succes op financieel vlak. Ik ben wiskundig ingesteld en heb altijd al interesse gehad in alles wat met cijfers te maken heeft. Daarnaast leerde ik tijdens mijn studie financiële gegevens analyseren om te kunnen beslissen of een bedrijf

al dan niet gezond is. Je zou kunnen zeggen dat mijn opleiding en interesses me in de richting van de beurs geduwd hebben.’

dus research voor ik beleg en speculeer niet graag.'

‘Ik wist door de economievakken in het middelbaar dat ik graag de financiële richting uit wou. Al zou er wel meer over de beurs en de rest van de economische wereld aangeleerd mogen worden. Zo zouden misschien meer jongeren de stap naar de beurs durven zetten. Al moet je de keuze aan het individu zelf laten. Niet iedereen is daarin geïnteresseerd natuurlijk. Maar mocht ik terug in de tijd kunnen, zou ik meer hebben aan een vak over beleggen dan vakken zoals biologie en esthetica.’

'Ik heb nu drie aandelen, maar later wil ik mijn portefeuille zo goed mogelijk spreiden over verschillende sectoren. Want hoe meer diversificatie in je portefeuille, hoe meer beschermd tegen risico’s. Maar van cryptomunten zoals bitcoin, daar blijf ik van af. Ik zie er geen toekomst in.’

‘Ik ben voorzichtig gestart met 1.500 euro te investeren in aandelen, maar ik ben van plan om iedere drie maanden 500 euro extra in te leggen. Ik zou mezelf omschrijven als een kritische belegger die zeker niet afgaat op zijn emoties. Ik doe

ROOTS

‘Met mijn Congolese roots voel ik me op de beurs soms wel een beetje de vreemde eend in de bijt. Ik ken ook niemand van buitenlandse origine die met de beurs bezig is. Ik ben ervan overtuigd dat er wel nog enkelen zullen zijn, maar veel kleur is er in de witte beurswereld niet te vinden. Zonde.’ Sint-Niklaas Master Handelswetenschappen € 1.500 belegd

FINANCIEEL

JORI VAN HOVE (19)

geen enkele kennis over had. Uiteindelijk besloot ik dan toch de sprong te wagen en een klein bedrag te beleggen via BUX zero.’

DUMMIES

Jor

‘A

mper twee maanden geleden kocht ik mijn allereerste aandelen. Ik ben ermee in aanmerking gekomen door de veelvuldige reclame van de nieuwe brokersapplicatie BUX zero te zien op tv. Daarnaast las ik in beursartikels dat de coronacrisis een ideaal moment is om in te stappen.’ ‘Ik heb lang getwijfeld om de stap te zetten. Het idee speelde al enkele maanden in mijn hoofd, maar ik twijfelde omdat je nogal vaak hoort dat beleggen gelijk staat aan gokken. En zelfs als je daar niet van uitgaat, is het nog steeds iets waar ik

ROBIN BROECKAERT (24)

‘Mijn kennis over de beurswereld verwerf ik een beetje op een atypische manier. Ik bekijk beursfilmpjes op YouTube, lees info op investeringsdiscords en ik heb ook het boek Beleggen voor Dummies gekocht.’ Ik heb nog maar 300 euro belegd, maar mijn plan is om 100 euro per maand in te leggen om verder op te bouwen. Niet dat ik er nog niet heb over nagedacht, maar ik vind het moeilijk om in te schatten welke winstmarge op langere termijn realistisch is. Mijn voornaamste doelen zijn enerzijds de beurs beter leren kennen en anderzijds nagaan of ik mijn emoties onder bedwang kan houden tijdens plotse koersdalingen. Als dat lukt, kan ik met grotere bedragen beginnen beleggen wanneer ik afgestudeerd ben.’ 'Pakweg een jaar geleden had ik nooit durven vermoeden dat ik op de beurs

‘PANIKEREN IS ECHT UIT DEN BOZE’ en niet in de advocatuur of bij justitie, maar mij bevalt het wel.’

FOUTEN

‘N

a mijn masterdiploma in de Rechten verliep mijn zoektocht naar een nieuwe job niet zo vlot. Via een vriendin kwam ik bij de online-effectenmakelaar Lynx terecht als Junior Anti Money Laundering Analyst. Ik screen potentiële klanten op basis van een crimineel verleden, maar ik zoek ook uit wie ze zijn, waar ze wonen en welke job ze doen. Na zo'n analyse geef ik die klanten een risicoscore en bepaal ik of ze klant mogen worden of niet. Het is met een rechtendiploma misschien niet de standaard om bij een beleggingsonderneming terecht te komen

‘Door de hele dag met beleggingen bezig te zijn en met de collega’s erover te praten ben ik zelf getriggerd geraakt om er een kleine maand later ook mee te beginnen. Via Lynx beleg ik 5.000 euro in Amerikaanse en Europese aandelen. Ik pas regelmatig mijn portefeuille aan door aandelen te verkopen en nieuwe aan te kopen of door huidige posities nog meer te versterken. Daarnaast beleg ik 10.000 euro bij BNP Paribas Fortis via portfolio advice, dat is beleggen met advies van een expert. Hier beleg ik in beleggingsfondsen die inspelen op hedendaagse thema's zoals de groei van de Chinese markt, technologie en ecologie.’ ‘Tot nu toe gaat het redelijk goed. Ik boek geen enorme winsten, maar ik zie mijn

zou zitten. Het leek niet alleen supersaai, maar ook gevaarlijk. Maar ik heb er geen seconde spijt van, want het is een verrassend leuke bezigheid. En anders staat het bedrag toch maar gewoon op mijn spaarboekje waar het niets opbrengt.'

‘DE BEURS IS ALS EEN POTJE GAMEN: SOMS WIN JE, SOMS VERLIES JE’ ‘Ik snap dus helemaal waarom zoveel jongeren zich op de beurs begeven. Toch denk ik dat sommigen best nog even wachten omdat ze niet volwassen genoeg met geld kunnen omgaan. Ze denken dat op de beurs gratis geld te rapen valt, maar zo simpel is het allemaal niet. Het kan ook heel erg verslavend werken. De beurs is als een potje gamen: soms win je, soms verlies je. Maar zelfs als je heel vaak op rij verliest, is het verdomd moeilijk om ermee te stoppen.' Bornem Bachelor Biochemie € 300 belegd

inleg wel vergroten. Als het even wat minder goed gaat op de beurs en ik verlies lijd, laat ik de verlieslatende aandelen gewoon staan omdat de beurs zich toch altijd herstelt na klappen. Panikeren is echt uit den boze.' 'Al heb ik ook fouten gemaakt. Mocht ik terug vanaf nul kunnen beginnen, zou ik bijvoorbeeld meer research doen vooraleer ik een bepaald aandeel koop. Ik weet ook dat ik nog veel moet leren en dat is ook net het leuke: merken dat je er beter in wordt en dat je progressie maakt.’ ‘Aan iedereen die zich aan de beurs wil wagen, zou ik aanraden om zeker ook wat geld te investeren in een aandelenfonds omdat je dan automatisch al wat spreidt en daarom minder risico loopt. Zo koop je jezelf tijd om wat extra te leren en haal je tegelijk al wat rendement. Verder is de podcast Jong Beleggen een goede luistertip.’ Hamme Master Rechten € 15.000 belegd

FINANCIEEL

LISA NAERT (23)

ert

hoofd om een klein beleggersclubje op te richten. Een groepje van een stuk of vijf mensen die tips met elkaar delen.’

a ©

‘R

uim twee jaar geleden begon ik met beleggen. Ik was op zoek naar manieren om wat extra geld te verdienen en dan kom je op het internet beleggen vaak tegen als mogelijkheid. Zo begon ik erover na te denken. Om de definitieve stap te zetten heeft een vriend mij geholpen. Mijn kennis was redelijk beperkt. Ik las af en toe Trends of de beursrubrieken in kranten, maar daar bleef het bij. Die vriend heeft me toen aangeraden het boek De Intelligente Belegger te lezen: een echte aanrader voor iedereen die meer over beleggen wil weten.’ ‘Verder ben ik van het principe dat je van anderen kunt leren en zij van jou. Daarom zit ik al een tijdje met het idee in mijn

‘Het frustreert me trouwens heel hard dat ik in het middelbaar nooit iets over de beurs of beleggen geleerd heb. Financieel beheer in het algemeen is een belangrijk aspect in het leven waar iedereen mee te maken krijgt. Dat we net daarover niets leren in al die middelbare schooljaren, daar kan ik met mijn verstand niet bij.’

‘DOOR TE BELEGGEN DENK IK AL AAN DE TOEKOMST’ ‘Ik ben voorzichtig gestart maar intussen zit ik aan 2.200 euro eigen inleg met op dit moment 850 euro winst. Veel van mijn leeftijdsgenoten zouden totaal andere dingen doen met zo’n som geld. Maar ik beleg enkel met geld dat ik niet meteen nodig heb. Ik kan nog steeds genieten van mijn leven. Ik ga nog steeds elk jaar op reis en ga regelmatig uit eten. Alleen denk ik door te beleggen ook al aan de toekomst en leef ik niet enkel in het nu zoals de meeste studenten wel doen.'

EUFORIE

‘Ik probeer qua toekomstvisie niet al te ver vooruit te plannen. Ik heb bijvoorbeeld nog geen aandelen gekocht met het idee om ze voor tien jaar bij te houden. Mijn doel ligt eerder op de iets kortere termijn. Als een van mijn aandelen op een dag plots 15 procent stijgt zonder dat daar een goede aanleiding voor is, zal ik niet aarzelen om het meteen te verkopen.’ ‘Het leukste aan beleggen is zonder twijfel de euforie die je hebt als je je kapitaal ziet stijgen, schijnbaar zonder dat je daar zelf iets voor moet doen. Daarnaast vind ik het gewoon ook interessant om over te lezen en op deze manier bedrijven beter te leren kennen. Soms prikt het wel als je een aandeel verkoopt en dan later ziet dat zijn waarde tot ver boven je verkoopprijs is gestegen, maar dat hoort er nu eenmaal bij.’ ‘Ik kijk nu al tevreden terug. Ik heb er niet enkel financieel voordeel uit gehaald, ik heb ook leuke mensen leren kennen hierdoor. Ik zou het iedereen aanraden.’ Aartrijke Bachelor Bedrijfsmanagement € 2.200 belegd

EXPERT AAN HET WOORD PASCAL PAEPEN, BEURSSPECIALIST EN DOCENT BANK EN BEURS AAN THOMAS MORE EN KU LEUVEN 'Toen de beurs omwille van de coronacrisis fors gecorrigeerd werd van half februari tot half maart vorig jaar, hebben we een enorme beurstoeloop gezien. Op een momentum wanneer de beurs extra hard is gezakt, vinden altijd veel nieuwe mensen hun weg naar de beurs. Dat toen ook erg veel jongeren beginnen beleggen zijn, is dus vrij logisch.' 'Er spelen ook andere factoren mee. Er komen onder andere nieuwe spelers op de markt zoals BUX zero die gratis beleggen toestaan of toch met erg lage kosten. Die maken reclame die focust op jongeren en promoten het gebruiksgemak van de app die ze aanbieden. Met die apps is het voor jongeren heel gemakkelijk geworden om te beginnen beleggen. Ook de bitcoinhype zorgt voor een toename aan jongeren op de beurs. Cryptomunten kennen vaak felle koersstijgingen en die dragen bij tot de mythe dat er op de beurs heel snel, makkelijk en veel geld te verdienen valt. En dat doet jongeren dromen. Ook

de opkomst van sociale media speelt een grote rol. Jongeren steken mekaar aan door met elkaar over hun beleggingen te praten. Via de sociale media worden succesverhalen ook heel snel verspreid en dat werkt aanstekelijk.' 'Al schuilen er ook veel valkuilen in op de beurs spelen, zeker voor jonge beleggers die vaak dezelfde beginnersfouten maken. Om die fouten te vermijden moet de kennis bij jongeren over de beurs dringend worden bijgeschaafd. De ideale oplossing hiervoor is dat er in het middelbaar over gedoceerd zou worden. Er wordt verwacht dat de beurs vanaf september 2021 aan bod zal komen in een aantal vakken, maar ik verwacht er niet te veel van. Echt jammer, want alle jongeren zullen later met geldzaken in aanraking komen. Omgaan met een loon, een huis kopen, een lening aangaan of belastingen betalen: iedereen zal het ooit moeten doen, maar ze hebben het nooit geleerd.'

6 TIPS VAN PASCAL PAEPEN OM DE GROOTSTE VALKUILEN OP DE BEURS TE VERMIJDEN Informeer je voldoende voor je ermee begint. Hou rekening met beurstaksen- en kosten. Verkoop niet te snel je aandelen.

Laat je niet leiden door geruchten en fake news. Neem enkel beredeneerde risico's. Wees realistisch met je verwachtingen.

FINANCIEEL

TEKST & DESIGN Andrei Stiru

FINANCIEEL

DE ANTWERPSE YELENA CHEREPANOVA VERTELT OVER HAAR ERVARINGEN ALS STUDENT-ONDERNEMER

‘ALS IK EEN IDEE HEB, DOE IK DAT GEWOON’ TEKST Maaike Huegaerts

Studente Yelena Cherepanova startte op 20-jarige leeftijd als student-zelfstandige in digital marketing en grafische vormgeving. Het statuut van studentondernemer houdt in dat je tijdens je studies een onafhankelijke activiteit beoefent met verdienste. ‘Als freelancer kan je je eigen ding doen en nog altijd een andere studentenjob behouden. Het is the best of both worlds.’ ‘Ik heb het concept van student-zelfstandige ontdekt bij mijn voormalige stageplaats. Iemand waarmee ik werkte, zag dat ik ondernemingsgezind was en stelde dat toen voor. Ze zei dat het een goed opstapje was voor als ik later als zelfstandige wilde beginnen. Ik begon er wat meer over na te denken en deed uiteindelijk een oproep via Instagram of iemand mij wat meer informatie kon geven. Superveel reacties van vrienden en kennissen kwamen binnen die dat ook doen. In juli 2020 waagde ik de sprong tot freelancer in de digital marketing en grafische vormgeving.’

NIET ZO SIMPEL ALS HET LIJKT ‘Je moet wel wat zaken regelen vooraleer je aan de slag kan gaan. Allereerst heb ik twee ondernemingsloketten gecontacteerd voor een afspraak: Xerius en Acerta. Daar kon ik alle vragen stellen die ik had.’ ‘Als student-zelfstandige is het belangrijk dat je minimaal 18 jaar bent en 27 studiepunten opneemt. Je mag werken tot een maximumleeftijd van 25 jaar. Daarnaast mag je maar een beperkt bedrag verdienen per jaar, net zoals bij een gewone studentenjob. Het handige aan student-zelfstandige zijn, is dat je nog altijd een andere studentenjob kan uitoefenen. Je kan bijvoorbeeld in de horeca werken en on the side je eigen ding DIE EERSTE STAP ZETTEN, BLIJFT WEL ENG. © Yelena Cherepanova

FINANCIEEL

‘JE WEET NOOIT WELKE KANSEN JE KRIJGT EN WELKE OPPORTUNITEITEN ER OP JE WEG KOMEN’ doen. Je uren als zelfstandige worden niet afgetrokken van je studentenuren, dus dat is gemakkelijk. Zo heeft mijn voormalige stageplaats mij een jobje aangeboden, dus werk ik daar ook nog.’ ‘Wat zeker moet gebeuren, is een btwnummer aanvragen. Als je minder dan 6.700 euro per jaar verdient, ben je vrijgesteld van btw. Je hoeft dan geen btw-aangifte te doen en je factureert zelf ook geen btw aan je klanten. Dat moet wel zeker overal in je contracten staan. Maar al die techniciteiten regelt mijn boekhouder. Je kan ook zelf je boekhouding doen als je een krak bent met cijfers, which I’m not. Ik wil geen problemen hebben met cijfers dus koos ik ervoor een boekhouder aan te nemen. Ik betaal daar dan wat meer voor, maar dan weet ik dat alles in orde is.’ ‘Als student-ondernemer beginnen is dus zeker niet gratis. Je moet geld betalen om een btw-nummer aan te vragen, om je in te schrijven bij een ondernemingsloket en om een boekhouder aan te nemen. Reken erop dat je minstens een duizendje apart houdt. Je gaat niet meteen duizend euro moeten neerleggen, maar zorg dat je voor de zekerheid een vangnet hebt. Als er dan iets misloopt, kan je het ook betalen.’

DIGITAL MARKETING EN GRAFISCHE VORMGEVING ‘In juni 2020 ben ik afgestudeerd in Crossmedia Management aan de Karel de Grote Hogeschool in Antwerpen. Een maandje later kon ik na heel het proces beginnen als student-zelfstandige. Dit jaar ben ik gestart met een short programme International Media and Entertainment Business aan de hogeschool Thomas More in Mechelen.’ ‘Ik werk als freelancer in de digital marketing en grafische vormgeving. Voornamelijk gaat het hier om social media advertising en het verhogen van de search engine optimization (SEO) op websites. Met andere woorden, ik verbeter de sociale

media van bedrijven. Ik probeer het in zo makkelijk mogelijke taal uit te leggen. (lacht) Als een kleine zelfstandige naar mij toekomt met een nieuwe bloemenwinkel, kan ik hem helpen zijn sociale media op te krikken door een aantrekkelijke feed te maken, advertenties te creëren, huisstijlen te bedenken of een website te bouwen.’

SCHOOL EN FREELANCE ‘Mocht ik een jaar eerder gestart zijn, had ik veel meer klanten gehad. Ik verwachtte niet dat het zó druk zou zijn dit schooljaar. Dat vind ik wel jammer, want nu heb ik niet zo veel tijd voor mijn werk als ik graag gehad had. Ik neem nu gewoon minder klanten aan. Je verdient dan ook wel minder, maar dan heb je meer tijd voor school en jezelf. Ik ben het ook gewoon om hard te werken. Ik kan uren kloppen als ik iets doe dat ik graag doe. Liefst zou ik meer tijd steken in mijn werk als freelancer, maar momenteel is school prioriteit.’ ‘Als ik afgestudeerd ben, zou ik niet meteen als zelfstandige beginnen. Als ik later al een vast inkomen heb en een spaarpotje heb staan, dan zou ik het wel in bijberoep willen doen. Of bijvoorbeeld halftijds werken en halftijds freelancen. Maar in hoofdberoep als zelfstandige werken vind ik heftig omdat je heel zeker moet zijn van je business. Ik zou

eerst een stuk of drie jaar volledig in loondienst werken om een vangnet op te bouwen, zodat ik zekerder ben van mijn stuk.’

GEWOON DOEN ‘Denk je erover om als student-ondernemer te beginnen? Gewoon doen. Er kriebelt al iets in je, dus zet de eerste stap. Die is het moeilijkste om te zetten, maar eens je dat gedaan hebt, ben je zo opgelucht. Dan heb je zin om te gaan werken en je eigen ding te doen. Ga er volledig voor. En zeker als je heel gepassioneerd bent door je werk. Je moet niet als student-ondernemer beginnen om makkelijk geld te verdienen, maar echt omdat je iets graag doet.’ ‘Als ik mezelf een jaar geleden mocht toespreken, zou ik zeggen “durf meer”. Ik ben van nature impulsief. Als ik een idee heb, doe ik dat gewoon, maar die eerste stap zetten blijft wel eng. Durf op mogelijke klanten afstappen en je services aan te bieden, in plaats van zitten wachten tot iemand naar jou komt. Stuur meerdere mails en stel jezelf professioneel op, want negen van de tien personen weten niet waarmee je bezig bent. Dat is iets wat ik aan iedereen meegeef. Durf naar klanten te gaan. Je weet nooit welke kansen je gaat krijgen en welke opportuniteiten er op je weg zullen komen.’ n

ALLE TIPS OVER FREELANCEN 1 Stel bij het ondernemingsloket genoeg vragen. Zorg ervoor dat je over al de informatie beschikt die je nodig hebt. 2 Houd een goed spaarboekje achter de rug. Als er iets misloopt, kan je het ook betalen. 3 Stel jezelf professioneel op tegenover potentiële klanten,

want velen weten niet waarmee je bezig bent. 4 Durf je services aan te bieden. Wacht niet tot klanten naar jou komen. 5 Wees gepassioneerd door je werk. Begin niet als student-ondernemer om makkelijk geld te verdienen.

FINANCIEEL

LEVENSLESSEN VAN SOLLICITANTEN EN WERKGEVERS

‘MOCHT IK DE JOB GEKREGEN HEBBEN, STOND IK NIET WAAR IK VANDAAG STA’ TEKST Hanne Van Oeckel

Ooit komt het moment dat je de schoolbanken verlaat om je eerste job te zoeken. Dat betekent ook tientallen keren solliciteren en meermaals een afwijzing voor de kiezen krijgen. Daar bereiden ze je niet op voor in je opleiding. Twintigers Shari en Laurien delen de levenslessen die ze opdeden tijdens het solliciteren. Ook werkgevers Toni en Benedikt geven hun tips voor net afgestudeerden.

Shari Danckers (22) heeft haar diploma als interieurarchitecte op zak. Tijdens haar zoektocht naar werk maakte ze verschillende sollicitatiegesprekken mee. Het ene al wat aangenamer dan het andere. ‘Een paar maanden geleden ging ik solliciteren voor een vacature die me op het lijf geschreven was. Toen ik bij het bedrijf aankwam, merkte ik meteen dat de werksfeer er heel anders was dan verwacht. Ook het sollicitatiegesprek verliep niet goed. Het kwam er al snel op neer dat ik niet genoeg ervaring had, te jong was en niet voldeed aan het profiel dat ze zochten. Nochtans voelde ik me heel erg aangesproken door de vacature en konden ze op mijn sollicitatiebrief mijn ervaring en leeftijd al lezen. Het was duidelijk dat ik de job niet zou krijgen. Aan het einde van het gesprek kwam ter sprake dat mijn vriend dokter was. Dat trok meteen de aandacht van de werkgeefster. Voor mij kwam dat heel onverwacht, want ik vond het niet relevant.’

IS, DAN IS DAT

maar als een gezellig gesprek. Ik voelde me ook meteen op mijn plaats in de omgeving. Dat is een van de belangrijkste redenen dat ik de job heb aangenomen.’

BLIJF JEZELF

Na een hoop sollicitaties achter de rug te hebben, heeft ze heel wat geleerd. ‘Je moet vooral jezelf blijven. Bij de eerste sollicitaties had ik last van prestatiedruk en stress. Dat is eigenlijk voor niets nodig’, beweert ze. ‘Ik besloot dat ik nu eenmaal ben wie ik ben. Als dat voor hen niet goed genoeg is, dan is dat maar zo.’

MAAR ZO’ Shari

ONVERWACHT AANBOD

‘Later kreeg ik te horen dat ze mij toch wilden aannemen. Dat had ik allesbehalve zien aankomen. Plots paste ik wel goed in het bedrijf en was mijn ervaring niet zo belangrijk meer. Ik heb de job geweigerd. Ik voelde mij er niet goed bij en wist dat de redenen voor de jobaanbieding niet juist waren. Het is belangrijk om te weten dat je van gedachte mag veranderen. Het is niet omdat ze je een job aanbieden, dat je die ook maar meteen moet aannemen. Luister naar je gevoel.’ Shari vond ondertussen een baan bij een bedrijf waar ze zich wél goed voelde. ‘Het sollicitatiegesprek liep al meteen heel anders. Het voelde niet aan als een verhoor,

Laurien Op de Beeck (21) studeert deze zomer af in de master People en Change Management. ‘In mijn afstudeerrichting leer ik specifiek over hoe je sollicitaties het beste aanpakt. Ik zag zowel de kant van de sollicitant als die van de werkgever. Dat betekent niet dat ik er alles over weet, maar ik heb toch al nuttige kennis opgedaan.’

FINANCIEEL

EERSTE SOLLICITATIE

Tijdens haar eerste sollicitatie merkte ze al snel moeilijkheden op. ‘Er was een vacature die perfect paste binnen mijn opleidings- en interessegebied. Ik had al een aangenaam gesprek met iemand van het bedrijf gehad op een online jobbeurs. Die avond zelf had ik mijn cv nog ingediend. Toen ze mij opbelden voor een eerste screening, kreeg ik te horen dat ik perfect paste binnen hun bedrijfscultuur. Ik kreeg een goed gevoel bij de sollicitatie. Ook een verder onlinegesprek liep vlot en ik mocht een simulatietest invullen.’ ‘Ik heb veel tijd gestoken in het uitwerken van die test. Ik wilde dat goed doen. Na enkele dagen had ik nog geen telefoon terug gehad, dus besloot ik om zelf te mailen. Ik kreeg te horen dat ze het vergeten waren en dat ik de volgende dag moest terugbellen. Dat vond ik al meteen raar. Het daaropvolgende gesprek was heel kort. Ik had de opdracht volgens hen niet goed gemaakt, waardoor ik de job niet heb gekregen. Nadat ze kort mijn fouten overliepen, besefte ik dat ik er niet veel wijzer uit werd. Ik voelde me achteraf heel slecht. De manier waarop ze mij hadden afgewezen voelde niet juist.’

TEGENSLAG

Die eerste sollicitatie was meteen een hele tegenslag voor Laurien. Toch is ze blij dat die niet meteen goed verliep. ‘Het mag al eens tegenzitten, want daar leer je uit. Mocht ik die job gekregen hebben, had ik niet gestaan waar ik nu stond.’ ‘Ik besefte achteraf pas dat ik assertiever had mogen zijn’, haalt Laurien aan. ‘Het is belangrijk om op je strepen te staan. Het is normaal dat je nog wat onzeker bent als je net bent afgestudeerd, maar daarom moet je nog niet op alles ja zeggen.’

‘ALS JE JE VOORDOET ALS WIE JE WIL ZIJN

Werkgevers zien vele sollicitanten komen en gaan. Daarom zijn zij de ideale personen om sollicitatietips te geven. Toni De Coninck is op zoek naar zijn eerste werk-

maar wel sociaal actief. Je hoeft je daarom niet anders voor te doen dan je bent. Sommige werkomgevingen passen nu eenmaal minder bij jouw persoonlijkheid. Als je je dan niet voordoet als wie je bent maar als wie je wil zijn, val je vroeg of laat door de mand’, verklaart hij.

IN PLAATS VAN WIE JE BENT, VAL JE VROEG OF LAAT DOOR DE MAND’ Toni nemer. Hij is oprichter en hoofdredacteur van June., een online travel- and foodmagazine. De afgelopen jaren werkte hij met stagiairs, die als bijna-schoolverlaters zo al een eerste sollicitatie aflegden.

MOTIVATIEBRIEF

‘Op basis van het cv en de motivatiebrief beslis je wie in je profiel past’, legt Toni uit. ‘Ik ga meestal uit van mijn buikgevoel. Een goede creatieve sollicitatie heeft mij nog niet vaak bedrogen. Bijna alle motivatiebrieven zien er hetzelfde uit, dus doe iets speciaals om eruit te springen. Zorg er ook voor dat hier geen typ- of schrijffouten meer instaan, anders zorgt dat meteen voor minpunten.’ Ervaring is niet het enige waarop Toni let tijdens een sollicitatie. ‘Ik moet iemand zien die June. uitstraalt. Dat is belangrijk voor elk bedrijf. Je moet passen bij het bedrijf en dit kunnen vertegenwoordigen. Daarnaast moet je ook overweg kunnen met de collega’s. Ik zoek altijd stagiairs die complementair zijn, ze moeten elkaar goed aanvoelen en qua karakter overeenkomen.’

‘Mensen die in een jeugdbeweging zaten, hebben altijd een streepje voor’, biecht Toni op. ‘Zij hebben een bepaald charisma. Ze kunnen goed samenwerken en kunnen met verschillende karakters overweg. Ik zoek altijd mensen met een bepaald niveau van sociale assertiviteit. Je moet niet haantje-de-voorste willen zijn,

Benedikt De Vreese is oprichter van het teambuildingbedrijf V-Formation. De visie van het bedrijf draait rond fun, passie en energie. Die drie elementen probeert hij te zoeken in zijn werknemers.

PASSIE

‘Passie en gedrevenheid moeten van de sollicitant afstralen. Als iemand niet zo op jou overkomt, zal deze ook vaak niet zo overkomen op onze klanten. Iemands vaardigheden zijn moeilijker te weten te komen. Daarom laten wij nieuwe werknemers vaak als freelancers starten. Als we zeker zijn dat ze passen in het bedrijf, kunnen we hen in dienst nemen.’ ‘Het is heel moeilijk om een sollicitatie te houden zonder dat de sollicitanten zenuwachtig zijn’, geeft Benedikt toe. ‘Ze solliciteren voor een positie die anderen ook willen, dat geeft al enige vorm van druk. Als mensen nerveus zijn, vergeten ze dingen of focussen ze zich op de verkeerde zaken. Omgaan met druk is iets wat ze in opleidingen zouden moeten aanleren. Dat is niet alleen bij sollicitaties, maar ook tijdens het beoefenen van de job zelf belangrijk. Je moet dingen kunnen presenteren en groepen durven aanspreken. Zo kom je als jongere veel geloofwaardiger over.’ ‘De beweegredenen van een sollicitant zijn heel belangrijk. Je moet voelen dat ze weten wat de job inhoudt en dat ze gemotiveerd zijn. In de laatste fase kan de motivatie heel belangrijk zijn. Als twee mensen dezelfde kwaliteiten hebben, is dit de doorslaggevende factor’, besluit Benedikt. n

HUISHOUDEN

VIER TWINTIGERS OVER DE ONVERWACHTE ASPECTEN VAN ALLEEN WONEN

SOS NESTVERLATERS

‘IEDEREEN DOET MAAR WAT EN ZOLANG ER NIETS ONTPLOFT, ZIJN WE GOED BEZIG’ TEKST & FOTO’S Hanne Van Daele

Kijk jij al uit naar een eigen stekje, of blijf je liever nog wat plakken in Hotel Mama? Het ouderlijke nest verlaten doen we op een bepaald moment allemaal. Die stap brengt grote verantwoordelijkheden met zich mee. Twintigers Lisa, Sara, Jarno en Angie staan stil bij de zaken die voor hen compleet nieuw waren toen ze op zichzelf gingen wonen. liale verzekering af te sluiten, maar het wordt wel sterk aangeraden. Als jij, één van je huisgenoten of je huisdier schade toebrengt aan derden, vergoedt de familiale verzekering deze schade. Denk maar aan je kat die zijn nagels zet in de dure handtas van je schoonmoeder.

LISA (25) Lisa Van Ruyssevelt (25) woont sinds twee jaar op een appartement in ErpeMere, samen met haar vriend Glenn. ‘Het is nog altijd een avontuur vol uitdagingen’, lacht ze. Eén van die uitdagingen: de juiste verzekeringen afsluiten. ‘Ik had geen flauw idee wat dat exact inhield. Gelukkig wist mijn vriend zijn weg daarin te vinden. We zijn samen bij de bank langsgeweest om ons te laten inlichten, maar Glenn kwam zelf ook met heel wat informatie op de proppen. Hij had daar met zijn ouders al over gesproken. Bij mij thuis was dat nooit ter sprake gekomen.’

ONBEKENDE VERZEKERING

‘Ik wist dat we een brandverzekering moesten afsluiten, maar toen ze over de familiale verzekering begonnen, waren ze me kwijt’, geeft Lisa met lichte schaamte toe. Daar had ik nog nooit van gehoord en eerlijk gezegd weet ik na twee jaar nog steeds niet waar al die verzekeringen voor dienen.’ Het is niet verplicht om een fami-

‘Ik zou me er wat meer in moeten verdiepen, maar op dat vlak vormen Glenn en ik een eerder traditioneel koppel: ik houd mij bezig met de was en de plas, hij ontfermt zich over onze financiën en verzekeringen’, legt ze uit. ‘Voor mijn ziekteverzekering ben ik voor het gemak bij de verzekeraar gebleven waarbij ik als kind ook zat. Ik heb er niet aan gedacht om te vergelijken met andere ziekenfondsen. Ik zit goed waar ik nu zit.’

Een vak waarin je leert wat je zeker moet weten als je van de schoolbanken af komt.’ Zo’n algemeen vak is er voorlopig niet, dus hoe raken we heelhuids voorbij deze horde op de weg naar volwassenheid? ‘Vraag in de eerste plaats advies aan je ouders. Zij zullen vast wel tips hebben. Ga ook eens langs bij verschillende banken en instanties. Op vlak van verzekeringen heb je tal van opties, dus win informatie in op verschillende plaatsen’, concludeert Lisa. ‘Of zoek jezelf een partner die het allemaal weet, dat helpt ook’, lacht ze.

‘WIE GEEN ECONOMISCHE RICHTING VOLGT, KOMT NIET IN AANRAKING MET VERZEKERINGEN’ ALGEMEEN VAK OP SCHOOL

‘Het zou welkom zijn om al wat over verzekeringen te leren op school’, vindt Lisa. ‘Ik vind het jammer dat ik op voorhand nog niets wist over zoiets cruciaals. Als je geen economische richting volgt, kom je daar totaal niet mee in aanraking. Daarom zou een algemeen vak in het laatste jaar van het middelbaar niet slecht zijn.

JARNO (20) & ANGIE (22) Middenin een pandemie waagden Jarno Biesemans (20) en Angie Desmet (22) het erop om te verhuizen. Na samen op kot gezeten te hebben, huren ze sinds mei 2020 een appartement in Oud-Turnhout. ‘Het was een impulsieve beslissing, maar we hebben er zeker geen spijt van.’ Zijn ze ook zo impulsief als het op hun financiën aakomt, of plannen ze netjes hun budget?

HUISHOUDEN

Naast huisgenoten zijn Jarno en Angie ook collega’s: ze werken in dezelfde super markt en brengen dus allebei geld in het laatje. ‘Wanneer we aan het einde van de maand ons loon krijgen, storten we meteen een deel op onze gemeenschappelijke rekening’, legt Jarno uit. ‘Daarvan betalen we onze huur en de rekeningen voor internet, gas, water en elektriciteit. ‘Het voordeel van met twee huren, is dat je de kosten kan delen’, vult Angie aan. ‘We hebben het geluk dat we in een vrij goedkope regio wonen en we mogen ook niet klagen over ons loon. Het is dus zeker niet zo dat we elke euro moeten omdraaien om rond te komen tot het einde van de maand.’

verschillende leveranciers van gas, water, elektriciteit en internet. Na een jaar herbekijk je best welk contract best aansluit bij je behoeftes. Dat gaan wij in ieder geval doen, want we hebben lichtjes overhaast een keuze gemaakt.’ ‘Als je op jezelf gaat wonen, doe het dan vooral op je eigen manier’, besluit Angie. ‘Anderen gaan sowieso raad willen geven, maar daar hoef je niet altijd naar te luisteren. Het is een kwestie van trial and error om te zien welke aanpak het beste bij jou past.’ Jarno knikt: ‘Durf de sprong te wagen en zie waar je landt.’

‘OP SCHOOL MAG AAN BOD KOMEN HOEVEEL HET KOST OM VOOR JEZELF TE ZORGEN’ ‘Wat boodschappen betreft, durven we al eens te improviseren’, zegt Jarno. ‘Afhankelijk van wat onze planning toelaat, doen we één tot drie keer per week boodschappen. We stellen wel een boodschappenlijstje op, maar het bedrag dat we uitgeven, verschilt van week tot week. Als we wat lui zijn, bestellen we iets om te eten en dat kost uiteraard wat meer.’

DURE VOLLE KAR

‘De eerste keer dat we de supermarkt uitstapten met een volle kar schrokken we van het bedrag’, geeft Jarno toe. ‘ “Miljaar, dat is veel geld”, zeiden we tegen elkaar. Als je het gewoon bent dat je ouders de inkopen doen, is dit een reality check. Je hoort hen zeggen dat het leven duur is, maar zelf word je daar nog niet mee geconfronteerd. Op school zou daarom al eens aan bod mogen komen hoeveel het ongeveer kost om voor jezelf te zorgen en waaraan je geld moet uitgeven per maand.’ ‘Een tip die we kregen van onze ouders, is om wat geld opzij te zetten voor promoties op wasproducten, bijvoorbeeld. Dan kan je meteen wat extra meenemen en heb je een voorraadje staan. Zulke producten worden toch niet slecht’, tipt Jarno. ‘Zeker als je als jonge twintiger op jezelf gaat wonen, raap je vooral informatie bij je ouders. Er zijn nog niet veel vrienden in onze omgeving die ook al uit huis zijn gegaan.’

ZOEK JE EIGEN MANIER

Jarno voegt er zelf nog wat goede raad aan toe: ‘Doe genoeg research naar de

SARA (25) Sara Stragier (25) woont sinds januari 2021 met hun vriend Zeno in een appartement in Berchem. ‘Ik ben nooit op kot geweest, dus het is meteen vollenbak’, zegt Sara, die hun eerste stappen zet in het runnen van een huishouden. ‘In het begin voel je je altijd een beetje dom. Zeker als je samenwoont met iemand die al wat ervaring heeft. Mijn lief heeft mij bijvoorbeeld moeten uitleggen hoe de droogkast werkt.’ ‘Het zijn vooral de praktische dingen waaraan ik nog moet wennen, want ik was het gewend dat mijn ouders dat allemaal deden’, gaat Sara verder. ‘Zoals iedere dag iets verzinnen om te eten. Ik snap niet hoe mijn mama dat doet. Op dagen waarop ik al heel wat aan mijn hoofd heb, kom ik er vaak niet meer toe om iets te bedenken voor het avondeten. Het idee van een weekmenu vind ik leuk, maar ik zou er niet tegen kunnen als één dag mislukt of niet volgens plan verloopt.’

PINTEREST PINDANOEDELS

Nochtans vindt Sara het leuk om te koken: ‘Ik ben er graag mee bezig, maar het is niet altijd evident om er variatie in te brengen. Zeno en ik zijn allebei vegetariër. We eten elke week sowieso iets met pasta, iets met rijst en voor de rest improviseren we. Als de inspiratie écht ver te zoeken is, eten we

soms groenten met groenten. Gelukkig is mijn lief geen moeilijke eter: zwier ergens een klodder ketchup over en die eet dat wel op’, grapt Sara. Als Sara zich toch aan iets nieuws wil wagen, opent die de Pinterest-app. ‘Daar kom je soms combinaties tegen die je zelf niet zou bedenken. Onlangs hebben we daar een heerlijk recept voor pindanoedels ontdekt. Dat is ondertussen één van onze signature dishes geworden. Dank u, Pinterest!’

STOF, ALTIJD EN OVERAL

Op een paar maanden tijd is het Sara duidelijk geworden dat je nooit volledig klaar bent met het huishouden. ‘De poetstaken hebben mij toch wat verrast. Niet omdat ik niet weet hoe het moet, maar vooral door hoe vaak het moet gebeuren’, zegt Sara vol ongeloof. ‘De keukenvloer is altijd vuil. Je draait je om en er liggen weer kruimels en sausspetters op de grond. Ik begrijp niet hoe dat zo snel kan gaan. En stof in de badkamer, wie heeft dat uitgevonden? Dat is nu echt een plaats waar ik geen stof verwacht. Maar helaas, stof is overal.’

ONLINEADVIES

‘Als ik niet weet hoe ik een bepaalde vlek wegkrijg of welk product ik moet gebruiken om mijn kookvuur proper te maken, googel ik het’, geeft Sara toe. ‘Ik zoek liever iets op dan het aan vrienden of familie te vragen. Vooral mijn ouders val ik niet graag lastig met mijn domme vragen. Ik wil hen niet teleurstellen als ik iets onnozels niet weet. ‘Al zijn er ook dingen waarvoor ik bewust wegblijf van het internet, want uiteindelijk vind je daar ook veel tegenstrijdige info. Zoals hoe je het best de was sorteert; dat doet iedereen blijkbaar op een andere manier.’

‘ONZE OUDERS HEBBEN OOK NIET ALLE ANTWOORDEN EN DAT IS OKÉ’ Tot slot wil Sara nog een belangrijke en geruststellende les meegeven: ‘Eens je uit huis bent en je met je ouders kan praten als medevolwassene, merk je dat zij ook niet alle antwoorden hebben. En dat is oké. Iedereen doet maar wat en zolang er niets ontploft, zijn we goed bezig’, sluit Sara af met een lach. n

HUISHOUDEN

EERSTE HULP BIJ

S.O.S. DE WAS

DE WAS, WASDA?

Als er één ding is waar iedereen zo nu en dan nood aan heeft, dan zijn het wel propere kleren. Maar richtlijnen over de was blijven vaak onbesproken, ook al zijn die belangrijk. Want voor je het weet is je T-shirt twee maten kleiner, of zijn al je witte onderbroeken roze. Met deze korte wasgids helpen wij je op weg naar een schoner bestaan.

TEKST Fee Dubois

1. GA OP ZOEK NAAR DE WASLABELS

Om goed aan je was te beginnen moet je eerst weten met welke kledij je te maken hebt. Kijk daarom goed naar de labels die binnenin je kledingstuk hangen. Die etiketten vertellen je op welke temperatuur je de stof mag wassen, of je je kleding in de wasmachine en droogkast mag steken en of je ze mag strijken. Hiernaast vind je een kort overzicht.

2. SCHEID JE WAS

Een klassieker onder de wasregels, maar ook met goede reden. Scheid je lichte van je donkere was om kleurfiasco’s te vermijden. Nieuwe felle kledingstukken verliezen namelijk een deel van hun kleur wanneer je ze wast, waardoor je witte was plots een andere kleur kan krijgen. Vergeet ook niet na te denken over de verschillende soorten stoffen. Je jeans kan namelijk meer verdragen dan een zachte wollen pull.

3. CONTROLEER DE ZAKKEN

Niets is hatelijker dan beseffen dat er een papieren zakdoek of oortjes in je broekzak zaten nadat je de wasmachine opzet. Vergeet daarom niet om altijd je zakken te controleren voordat je je was de wasmachine inzwiert.

WASLABEL LEGENDE NIET WASSEN GESCHIKT VOOR WAS TOT 30° GESCHIKT VOOR WAS TOT 40° WASSEN MET DE HAND NIET IN DE DROOGK AST DROOGK AST OP LAGE SNELHEID GESCHIKT VOOR DROOGKUIS

Wanneer je met een vlek zit, behandel je deze beter met een vlekkenverwijderaar. Op die manier vergroot je de kans dat de vlek na de wasbeurt verdwenen is.

4. BEHANDEL VLEKKEN

GESCHIKT VOOR STRIJK

5. GEBRUIK PODS

NIET GESCHIKT VOOR STRIJK

Ben je nog geen washeld? Maak het jezelf dan gemakkelijk en gebruik pods. Zo zorg je ervoor dat je altijd de juiste dosering in de hand hebt en maak je geen gigantische klodderboel van je washok.

6. KIES DE JUISTE TEMPERATUUR

De was van elke dag was je het best rond 40 graden. Hoe witter je was, hoe warmer je de wasmachine kan zetten, want donkere was verliest zijn kleur in hete temperaturen. Let ook op dat je kleding niet krimpt door de warmte. Vergeet bovendien niet: hoe kouder je de wasmachine zet, hoe beter voor het milieu.

7. LAAT JE NATTE WAS NIET LIGGEN

Haal je natte was zo snel mogelijk uit je wasmachine nadat het programma afloopt. Zo ontsnap je aan onaangename geurtjes.

STRIJKEN MET MAXIMA AL 100° STRIJKEN MET MAXIMA AL 150° OPHANGEN OM TE DROGEN GESCHIKT VOOR DROOGKUIS NIET GESCHIKT VOOR DROOGKUIS

HUISHOUDEN

DUURZAMER STUDENT ZIJN TEKST & FOTO’S Helena Van Lierop & Dewy De Leeneer

Tip

Gebruik een Miswak-kauwstok in plaats van een gewone tandenborstel.

Weetje

Elk jaar eindigen er meer dan twee miljard plastic tandenborstels in de oceanen. Dit kan makkelijk anders. Miswak is een tandenreinigend takje afkomstig uit het MiddenOosten. Het is een van de oudste manieren om je tanden te poetsen. Ze zijn effectief, goedkoop en makkelijk verkrijgbaar.

Verpak je lunch in een herbruikbaar boterhamzakje.

Tip

Verander de achtergrond op je computer naar een zwart beeld.

Weetje

Je zou er misschien niet meteen aan denken, maar het beeldscherm is de grootste energievreter van je computer. Met een simpele stap als je screensaver veranderen naar een donker scherm bespaar je heel wat energie.

Tip

Weetje

Koop en verkoop je kleren tweedehands, bijvoorbeeld via Vinted. De kledingindustrie is een van de meest vervuilende sectoren ter wereld. Ze stoot meer CO2 uit dan de internationale luchtvaart en zeetransport samen. Door tweedehands te shoppen verleng je de levensduur van kledij en dat is zeer waardevol voor de planeet. Gooi je kleding niet zomaar weg, maar verkoop ze of schenk aan een goed doel.

Weetje

Een brooddoos meesleuren is niet altijd even handig, en aluminiumfolie is slecht voor het milieu. Met een herbruikbaar boterhamzakje bespaar je veel plaats in je tas en ben je lief voor het milieu.

Gebruik een blok zeep in plaats van vloeibare douchegel en shampoo uit plastic flessen. Er zwerft al 150 miljard kilo plastic afval rond in onze oceaan. En elk jaar komt daar twaalf miljard kilo bij. Je plastic fles vervangen door een blok zeep is een makkelijke manier om je steentje bij te dragen. Wil je nog verder gaan? Stop dan met je haar met shampoo te wassen. Back to basics.

HUISHOUDEN

VANAVOND DOEN WE EENS NIET VAN TAKE-AWAY

BETER KOKEN EN BETER ETEN MET potato-science TEKST Leïlani Duroyaume

Gezond eten begint bij begrijpen waarom het belangrijk is om zorg te dragen voor je lichaam. Dit leer je niet altijd op school, hoewel het wel van levensbelang is. Frieten, take-out en fastfood zijn makkelijk maar met een beetje voedingskennis kan je al een verschil maken.

p kot is het makkelijker om eten te bestellen dan zelf een maaltijd te koken, toch? Bovendien is het leven van een student een druk bestaan. Twee uur zwoegen in de keuken is niet altijd even evident. Vaak weten we dat we ongezond bezig zijn, maar verandert er niets aan onze gewoontes. Volgens Griet Vanderspikken, voedingsdeskundige bij voedingsinformatiecentrum NICE, zijn kortetermijneffecten belangrijker voor jongeren dan hun langdurig welzijn. Betere sportprestaties of een mooier uiterlijk komen boven een goede gezondheid te staan. Maar wat valt daaraan te doen? ‘Je kan mensen op twee verschillende manieren motiveren om gezonder te eten’, zegt Vanderspikken. ‘Gecontroleerde motivatie wordt opgelegd door externe druk, bijvoorbeeld omdat het moet van de ouders. Bij autonome motivatie zie je zelf het belang ervan in. Autonome motivatie werkt daarom ook beter en kan gedragsverandering op lange termijn opwekken. Daarbij is het vooral belangrijk om te wijzen op de voordelen van gezonde voeding en niet op de nadelen van ongezonde voeding.’ Voedingswetenschap is een ingewikkelde studie, maar een goede basiskennis kan voor iemand die gezonder wil koken het verschil maken. Daarnaast is het belangrijk om te weten hoe je deze potato-science in de praktijk kan gebruiken.

brandstof kan dienen.’ Suikers zijn voornamelijk smaakmakers en bevorderen de houdbaarheid en structuur van voedingsmiddelen. Aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten en brood zijn de belangrijkste bronnen van koolhydraten. Vervolgens heb je de grootste boosdoener van ongezonde voeding: VETTEN. ‘Hoewel vetten in overdaad schadelijk zijn, zijn ze nog steeds essentiële voedingsstoffen. Ze vervullen verschillende functies in het lichaam en bevorderen de opname van vetoplosbare vitaminen. Daarnaast staan ze in voor de aanbreng van essentiële vetzuren.’ VOEDINGSVEZELS zijn de duizendpoot van het menselijke lichaam. Ze bevorderen onder andere de stoelgang, beïnvloeden het glucose- en insulinegehalte in het bloed en kunnen een cholesterolverlagende werking hebben.

‘VETTEN ZIJN NOG STEEDS ESSENTIËLE VOEDINGSSTOFFEN’

EIWITTEN zijn de belangrijkste bouwstoffen en onderhouds materialen van het lichaam. Eiwitten bevatten aminozuren die nodig zijn voor de opbouw van cellen en spieren. Ze spelen een

DE BOUWSTENEN VAN HET LICHAAM Als gezond eten begint bij weten waarom we geen pot Nutella mogen leegeten op een avond tijd, dan is begrijpen wat de verschillende voedingsstoffen doen voor ons lichaam even belangrijk. KOOLHYDRATEN worden vaak verward met suikers maar ze hebben een andere functie. ‘Ze zijn een belangrijke bron van energie voor onze lichaamscellen, spieren en hersenen’, zegt Vanderspikken. ‘Ze worden afgebroken tot glucose, die als

HUISHOUDEN

rol in het vervoeren van stoffen doorheen het lichaam en veel van onze natuurlijke hormonen zijn eiwitten. Ze zijn dus onmisbaar in een gebalanceerd dieet.

TIPS & TRICKS ‘De manier waarop we voedingsmiddelen bereiden, heeft een invloed op de aanwe-

zigheid van essentiële voedingsstoffen en de voedingswaarde van het voedingsmiddel’, zegt Vanderspikken. Op de website van NICE is een schat aan tips & tricks te vinden over hoe je best je maaltijden bereidt. De belangrijkste tien tips staan hieronder voor je samengevat. n

10 TIPS OM JE MAALTIJDEN GEZOND TE BEREIDEN Bak met plantaardige vetstoffen. Zachte of vloeibare margarines of olie zijn de beste optie bij het bakken van vlees en groenten. Zo beperk je de hoeveelheid verzadigde vetten in je dieet. Halfvolle boter en minarine bevatten te veel water en zijn dus niet geschikt om te bakken. Kies daarom voor vetstoffen op basis van olijf-, zonnebloem-, maïs- of arachideolie. Gebruik een pan op maat. Wanneer een braadpan te groot is, bestaat de kans dat de overtollige vetstof aanbrandt wat leidt tot het ontstaan van kankerverwekkende stoffen. Stomen is een goed alternatief voor koken. Doe water in een kookpot en breng het aan de kook, leg je groenten in een zeef en hang het over de rand van de kookpot. Dek af met een deksel. Er is geen rechtstreeks contact met het kookwater, dus mineralen en wateroplosbare vitaminen blijven hierdoor beter behouden.

Bij pocheren gaar je je voeding in water dat net niet kookt. Hierdoor blijven, net als bij stomen, de voedingswaarde en smaak van je voedingsmiddelen beter behouden. Kook- of pocheervocht bevat een hoop voedingsstoffen en is ideaal om te verwerken in soepen en sauzen. Zo gaat er niets verloren. Volkoren pasta is een gezonder alternatief voor witte pasta en verandert niets aan de smaak. Bevat het receptje dat je wil maken geen groenten? Serveer een portie groenten apart bij het gerecht. Vervang vette kazen zoals roomkaas of mascarpone door een lichter alternatief. Ricotta of cottage cheese zijn hier ideaal voor. De hoeveelheid suiker in een recept kan je vaak verlagen met een derde of de helft. Let wel op, dit geldt niet voor patisserie. Gepaneerde producten absorberen meer vet tijdens de bereiding dan niet-gepaneerde voedingsmiddelen. Let dus op met schnitzels en nuggets. Bron: www.nice-info.be

CHILI CON CARNE

Ingrediënten (6 personen) ҥ 450 gram gehakt ҥ 1 gesnipperde ui ҥ 3 teentjes look (fijn) ҥ 1 groene paprika (in blokjes) ҥ 2 theelepels pili-pili ҥ 1 theelepel oregano ҥ 2 theelepels komijnpoeder ҥ 400 gram gepelde tomaten of tomatenblokjes ҥ 3 koffielepels tomatenpuree ҥ 400 gram kidneybonen ҥ zure room ҥ verse koriander ҥ vetstof (melkerijboter of olijfolie) ҥ (optioneel) tortilla chips Bereiding Stoof de ui en look aan in een grote kookpot. Voeg daarbij de tomatenpuree en laat enkele minuten op een zacht vuur verder stoven. Doe het gehakt bij in de kookpot en bak op een stevig vuur. Plet het gehakt onder het mengsel met een vork of aardappelstamper. Voeg de gepelde tomaten, paprika, kidneybonen en kruiden toe. Laat alles garen op een zacht vuur. Roer vlak voor het serveren een beetje zure room door de chili en werk af met gesnipperde, verse koriander. Serveer met tortilla chips of je favoriete soort brood.

HUISHOUDEN

LEREN KOKEN? VAN JE FAMILIE MOET JE ’T HEBBEN

DRIE GENERATIES IN ÉÉN KOOKBOEK TEKST & FOTO’S Leïlani Duroyaume

Al van kleins af aan was samen koken een familiegelegenheid in mijn gezin. Mijn eerste herinneringen zijn vaak van familiefeesten thuis waar de wijn rijkelijk vloeide en er altijd iets lekkers op tafel stond. Nonkels, tantes, neven en nichten schoven allemaal aan om hun bord vol te scheppen.

ijn mama, Jenny Joris, stond vaak dagen op voorhand boven het fornuis te zwoegen. Altijd met een glimlach. Het handgeschreven kookboekje dat toen op het aanrecht lag, valt ondertussen bijna uit elkaar maar is nog steeds de go-to wanneer er gekookt wordt. Recepten van mijn grand-mère, mijn mama en mezelf vormen de basis van dit unieke kookboek vol herinneringen. Samen met mijn mama blader ik door het boek en luister ik naar de verhalen die vasthangen aan de pagina’s. We beginnen het verhaal in 1992 met een pasgetrouwd stel en gezellig diner.

HET COQ-AU-VINFIASCO

EERST VOLGENS HET BOEKJE, DAN MET INTUÏTIE Chili con carne. Het is niet meteen het meest Belgische of Franse recept, maar deze pagina’s hebben wel de meeste vlekken en kreukels. Elke grote mijlpaal in mijn leven werd met dit gerecht gevierd. Het begon met een receptenboekje voor een microgolfoven. Daarin vond mama een goedkoop en simpel gerechtje dat ze wel wilde proberen. ‘Vier soeplepels pili-pili leek me toen wat veel, maar ik vind dat elk recept eerst op de letter gevolgd moet worden. Daarna kan je zelf experimenteren en aanpassen. Dat heb ik in dit geval ook gedaan. Daar hadden we achteraf spijt van’, lacht ze. ‘Tussen het snotteren en zweten door hebben we de eerste poging opgegeten. Ik heb achteraf het recept onmiddellijk aangepast. Omdat het zo’n simpel gerecht was, stond het vaak op het menu bij familiefeesten. Het werd snel de publieksfavoriet. Totaal onverwacht. Ik heb mijn recept uitgedeeld maar niemand kan het perfect namaken.’

Toen mijn ouders pas bij elkaar woonden, nodigde mijn mama de familie uit voor een gezellige avond thuis. Ze wilde graag een goede indruk maken op haar Franse schoonouders door coq-au-vin te maken. ‘Ik was jong en onervaren’, vertelt ze me. ‘Twee dagen lang heb ik in de keuken gestaan om die verdomde haan klaar te maken. Toch ging het mis. Zelfs na uren sudderen op het fornuis was de kip niet gaar. Ongelofelijk.’ Op dat moment schaamde ze zich. Daar is nu niets meer van te Net als mama en grand-mère is koken merken. Ze vertelt het verhaal met heel intuïtief voor me. We maken veel liefde en gelach. Mijn papa komt vaak het grapje dat onze instructies ondertussen meeluisteren en vertelt enorm vaag zijn. Voeg kruiden toe tot hoe lekker de saus was, en hoe grandde stem van één van je voorouders -mère begripvol en beleefd advies zegt ‘dat is genoeg’ en laat sudderen gaf. ‘Dat heb je goed gedaan, meisje. op een klein vuurtje. We kunnen Trek het je niet aan. Je leert vanzelf samen uren boven het fornuis hanbij.’ Die woorden nam mama mee en gen en samen iets lekkers maken. zou ze later ook doorgeven aan mij. We leren van elkaar en maken zo de LEILANI MET HAAR MAMA JENNY Door de jaren heen verzamelde ze mooiste herinneringen. verschillende recepten. Papa’s favoriete rumcake, grand-mère’s clafoutis, perziklikeur en meer. Elke Met de toestemming van het hele gezin deel ik ons recept voor keer als ze iets lekkers voorgeschoteld kreeg, vroeg ze het recept chili con carne. Hopelijk brengt dit simpele gerecht ook wat en leerde ze bij. Zo ontdekte ze ons huidige familierecept, dat ze vreugde in jouw leven. En vergeet niet: eerst volgens het boekje, vandaag nog altijd klaarmaakt. en daarna met intuïtie. n

HUISHOUDEN

Super Smoothie? TEKST Maaike Huegaerts

VOEDINGSPRODUCTEN KUNNEN SOMS GEZONDER LIJKEN DAN ZE DAADWERKELIJK ZIJN. Neem nu zo’n kant en klaar sapje. Gemixt fruit, dat kan toch enkel gezond zijn? Diëtiste Kaat Huycke: ‘Ik ben geen voorstander van sapkuren.’

INGREDIËNTEN

Energie = 180 kJ (42 kcal) Dit is de hoeveelheid energie die je product geeft als je er 100 ml van drinkt. Vetten = 0 g Vetten zijn onderverdeeld in verzadigd en onverzadigd. De eerste zijn de dierlijke (ongezonde) en de tweede de plantaardige (gezonde) vetten. DE BIJSLUITER: WAAR MOET IK OP LETTEN? ■ ■ ■ ■

‘Er zitten veel toevoegingen van verschillende vitaminen in. Een teveel aan bepaalde vitaminen kan schadelijk zijn voor het lichaam.’ ‘Een flesje van 330 ml bevat 30 gram suiker, bijna evenveel als een flesje cola. Het sapje bevat wel natuurlijke suikers, cola niet.’ ‘Het sapje bevat 0 gram vezels omdat het fruit geperst is. Een stuk fruit geeft daarom een verzadigender gevoel en is ook gezonder.’ ‘Enkel de sappen van stukken fruit zijn verwerkt in dit drankje, de schillen gaan verloren. Daarom is het zo helder als je het uitschenkt.’ Info: Kaat Huycke - diëtiste

Thiamine, riboflavine, niacine Dat zijn de namen van de vitaminen.

QUIZ

Wat je leerde uit dit magazine TEKST Liam Verbinnen

Hoeveel weet jij nog van de artikels die je net gelezen hebt? Test het hier in deze quiz! Alle antwoorden komen rechtstreeks uit de artikels. Denk goed na voor je antwoordt. Er is geen giscorrectie. Succes! 1 Wat is geen component van zelfcompassie? a Vriendelijkheid of mildheid b Gedeelde menselijkheid c Overidentificatie

2 Op hoeveel graden was je de dagelijkse was? a 30 graden b 40 graden c 50 graden

7 Wat is geen tip van Liesbet Boone over zelfliefde? a Een ‘nee’ vaker overwegen b Meer tijd voor jezelf nemen c Sociale media deconnecteren

8 Wanneer ontstond de drugswet in België? a 1920 b 1921 c 1922

3 Wat is een ambivert persoon? a Iemand die veel twijfelt b Iemand die doorzet c Iemand die tussen introvert en extravert inzit

4 Door welk boek van Paolo Cognetti werd Kasper Speltincx geïnspireerd om naar Nepal te reizen? a De acht bergen b De innerlijke berg c De bergen van Nepal

5 Wat is geen tip van beursexpert Pascal Paepen? a Verkoop niet te snel je aandelen b Wees realistisch met je verwachtingen c Verspreid je geld niet over veel aandelen

6 Welke stof wordt ‘het slaaphormoon’ genoemd?

a 25 jaar b 27 jaar c 30 jaar

10 Welke energiedrank bevat het meeste cafeïne en suiker voor de laagste prijs? a Nalu b Golden Power c Monster

11 Wat betekende ‘Kortjakje’ vroeger? a Een jong meisje b Een meisje dat vaak ziek is c Een vrouwelijke dronkenlap

12 Welke verzekering is niet verplicht in België? a Burgerlijke Aansprakelijkheid (voor voertuigen) b Familiale verzekering c Ziektekostenverzekering

Vraag 1: Overidentificatie Vraag 2: 40 graden Vraag 3: Iemand die tussen introvert en extravert inzit Vraag 4: De acht bergen Vraag 5: Verspreid je geld niet over veel aandelen Vraag 6: Melatonine

OPLOSSINGEN

a Melatonine b Serotonine c Tryptofaan

9 Tot wanneer mag je student-ondernemer zijn?

Vraag 7: Meer tijd voor jezelf nemen Vraag 8: 1921 Vraag 9: 25 jaar Vraag 10: Golden Power Vraag 11: Een vrouwelijke dronkenlap Vraag 12: Familiale verzekering

REDACTIE

ONTMOET DE REDACTIE VAN LEVENSWIJS

Hanne B ra

l & Jolie

n Pollet

Charlot

ebier & C Fleur Bijt

te Haem

Sch oë Van Z & ls e

ki hrista Bu Dewy De Leeneer &

Helena Van Lierop

ooten

REDACTIE

erts Marte Evera

ois & Fee Dub

Andrei S tiru & C

harlotte

Leilani Duroyaume

onsie Jellen M

ur &

ella Elèna Am

Maaik e

Huega

erts &

Eline S

eptem

ber

Ariën

REDACTIE

Liam Verbinnen, Je

n Sijpe & Renske Va Marie-Julie Van de

roen De Pauw & Am

Hoof

Igor B

Hanne Van Oeckel & Hanne Van Dae

ber De Pau

ulcke

rs Peete a n y & Ak

REDACTIE ‘LEVENSWIJS’ 21BIS Raghenoplein 21bis, 2800 Mechelen

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Raghenoplein 21bis, 2800 Mechelen

ONTWERP COVER & ACHTERZIJDE Andrei Stiru Fleur Bijtebier Hanne Bral Hanne Van Daele Hanne Van Oeckel Igor Bulcke Jeroen De Pauw

REDACTIE & EINDREDACTIE Akyna Peeters Amber De Pau Andrei Stiru Charlotte Ariën Charlotte Haemels Christa Buki Dewy De Leeneer Elèna Amella Eline September Fee Dubois Fleur Bijtebier Hanne Bral Hanne Van Daele

Helena Van Lierop Hanne Van Oeckel Igor Bulcke Jellen Monsieur Jeroen De Pauw Jolien Pollet Leilani Duroyaume Liam Verbinnen Maaike Huegaerts Marie-Julie Van de Sijpe Marte Everaerts Renske Van Hoof Zoë Van Schooten

@21bis @weare21bis www.21bis.be

NOOD A AN EEN GESPREK? Heb je na het lezen van dit magazine veel bijgeleerd, maar heb je toch nog nood om met je eigen vragen bij iemand aan te kloppen? Bij Tele-Onthaal kan je terecht voor een luisterend oor op het telefoonnummer 106, of via chat op tele-onthaal.be. Jongeren kunnen ook terecht bij Awel op telefoonnummer 102, of via chat op awel.be. Als het gaat over eet- en gewichtsproblemen, wend je je tot de eetexpert.be. Tot slot: je bent ook altijd welkom bij Stuvo, de dienst Studentenvoorzieningen; check hiervoor www.thomasmore.be.

BEGELEIDENDE DOCENTEN Renaat Bogaert Annick De Pauw Anneleen Ophoff Lieve Roegiers

CONTACT

lieve.roegiers@thomasmore.be

DRUKWERK

Drukkerij: ZwartOpWit, Herenthout

21bis: het huisnummer van onze campus? De gemiddelde leeftijd van onze doelgroep? Of een platform dat toonaangevend wil zijn in de 21ste eeuw? Elk antwoord is goed, of toch ongeveer! 21bis is een crossmediaal platform met content op 21bis.be, Instagram (@weare21bis), Facebook en... print natuurlijk. Namelijk het printmagazine dat je nu in handen houdt. We maken journalistieke verhalen voor studenten.

le er s t o f

De content van 21bis wordt geleverd door bachelorstudenten Journalistiek en International Journalism van de hogeschool Thomas More in Mechelen. Studenten uit de trajecten Tekst & beeld, Video en Audio vormen een crossmediale redactie en zijn samen verantwoordelijk voor de hele workflow, van research over productie tot publicatie.

zu ig

En dit printmagazine? Dat is het werk van tweedejaarsstudenten Tekst & beeld. Brainstormen, onderwerpen bedenken, researchen, op interview en reportage gaan, alles uitschrijven én vormgeven, foto’s maken en zélf ook fotomodel spelen (zie cover!): de studenten namen alle belangrijke taken zelf in handen. Docenten redactie en vormgeving traden op als coach en bundelden alles tot een geheel.

j e ove r a l

Lees met open blik en word levenswijs! Lieve Roegiers coördinator 21bis

op zolang je de energie maar vindt 21bis.be

Levenswijs

Articles inside

DRIE GENERATIES IN ÉÉN KOOKBOEK

DUURZAMER STUDENT ZIJN

POTATO-SCIENCE

LEVENSLESSEN VAN SOLLICITANTEN EN WERKGEVERS

HOE ONDERNEMEN ALS STUDENT

OMGAAN MET EEN ONGEZONDE RELATIE

DOORBREEK JE INNERLIJKE CRITICUS

COLUMN: IK BEN TWEE STEKEN KWIJTGERAAKT

ZELFLIEFDE: 5 TIPS

BEN JIJ INTROVERT, OF EXTRAVERT?

NIET WACHTEN OP ECHTE LIEFDE

NOOD AAN EEN BETERE SEKSUELE OPVOEDING?

UNDIVIDED: VRIJWILLIGERSWERK VOOR DIVERSITEIT

AERIAL YOGA: UIT DE DOEKEN GEDAAN

OP ZOEK NAAR JE INNERLIJKE BERG

ONTDEK JOUW TOTEM

COLUMN: MAAK JE KLAAR VOOR EEN TUSSENJAAR

WAT JE LEERT IN DE JEUGDBEWEGING

DE ULTIEME STUDENT SURVIVALKIT

9 TIPS TEGEN SLAPELOOSHEID

LEVEN IN EEN MULTICULTURELE SAMENLEVING

SOCIALE MEDIA EN ONS ZELFBEELD

MENTALE RUST VINDEN

SNAKKEN NAAR TOEKOMSTPERSPECTIEF

CULTUUR TOE-EIGENEN OF WAARDEREN

SPIEGELTJE, SPIEGELTJE AAN DE WAND, WAT IS ER ÉCHT AAN DE HAND?

WAT IS CULTUURSHOCK?

RESPECTVOL DE WERELD ROND