NOOD AAN EEN BETERE SEKSUELE OPVOEDING?

TEKST Igor Bulcke

‘Stereotypen verbreken’ en ‘ook niet-homoseksuele relaties aan bod laten komen’, jongeren vinden dat hun seksuele opvoeding in het onderwijs onvoldoende is. Ook leerkracht lager onderwijs Ariadne Everaerts sluit zich aan bij die meningen. Ze laat de klassieke methodes links liggen en richt haar lessen zelf in. Volgens beleidsmedewerker van Sensoa Wannes Magits is er ondanks de gebrekkige lessen in het verleden beterschap op komst met de nieuwe eindtermen.

‘ALS JE NIET IN DE LGBTI+-GEMEENSCHAP ZIT, WEET JE DAAR NIETS OF NAUWELIJKS IETS VAN’

Ariadne Everaerts is een leerkracht lager onderwijs in Borgerhout. Ze staat in het zesde leerjaar waar seksuele opvoeding voor het eerst aan bod komt in haar lessen. Ariadne maakt van die lessen een prioriteit. ‘Hoe is het om niet-heteroseksueel te zijn? Hoe is het om uit de kast te komen? Waarom moet je respect hebben voor alle soorten relaties? Zulke thema’s zijn echt belangrijk voor mij.' Voor Ariadne zijn de eindtermen en leerplannen te basic, daarom geeft ze een eigen invulling aan de lessen. Ook herhaling is belangrijk voor Ariadne. ‘Waarom niet elk jaar les over seksualiteit? Er zijn leerlingen die op hun veertiende een eerste seksuele ervaring

‘WE KUNNEN HEN hebben, maar ook die pas op hun acht-

BETER HELPEN OF tiende zo’n ervaring hebben. Je moet daar DOORSTUREN DAN geen weken over praten, maar mis-

DAT ZE HET ZELF schien een dag of een MOETEN OPZOEKEN’ paar lessen? Dat kan ook in combinatie met andere thema’s Ariadne Everaerts zoals drankgebruik en veilig rijden. We kunnen hen beter helpen of doorsturen dan dat ze het zelf moeten opzoeken via het internet.’

NIEUWE EINDTERMEN

De eindtermen voor het middelbaar onderwijs, die beschrijven wat de overheid verwacht van de leerlingen, zijn voor het komende schooljaar al vernieuwd. 'Daarin is er meer aandacht voor relaties en seksualiteit dan voordien', zegt beleidsmedewerker van Sensoa Wannes Magits. ‘Voortaan hangt daar een resultaatverbintenis aan in plaats van een inspanningsverbintenis. '

'Je moet nu als school aantonen dat je resultaat hebt geboekt bij je leerlingen. De verwachting is dus iets hoger naar de scholen en de leerkrachten toe. Daarnaast is er meer kennis bepaald. Die twee veranderingen moeten ervoor zorgen dat er meer aandacht voor seksuele opvoeding is in het onderwijs.’

Thema’s zoals seksueel genot, respect en seksuele diversiteit zullen in de derde graad sterk aan bod komen. Voor Sensoa blijft het wel belangrijk dat je in alle graden aandacht blijft besteden aan de verschillende seksuele thema’s. ‘Al vanaf de eerste graad moeten jongeren weten wat de risico’s zijn, wat er kan mislopen, maar ook wat er leuk is.’ 

‘Er was een algemeen boekje ter beschikking, maar dat heb ik links laten liggen. Daar stonden enkel afbeeldingen in van een man en een vrouw.’ In plaats daarvan maakte ze een eigen presentatie met allemaal bekende mensen uit de queergemeenschap. Zo wil ze aan haar leerlingen duidelijk maken dat ze ook mensen kennen die niet hetero zijn.

GOEDE BASIS EN HERHALING

Ze zou graag een goede basis van seksuele vorming in het onderwijs aanwezig willen zien. Zelf is ze lesbisch waardoor haar kennis over de LGBTI+-gemeenschap groter is dan die van haar collega’s. ‘Ik kan me heel goed voorstellen dat ze niet weten wat non-binair is of hoe een transman zich voelt. Ik kan altijd bij mijn vrienden terecht, maar als je niet in die gemeenschap zit, weet je daar niets of nauwelijks iets van.’

VIA KLEINE DINGEN

Voor Everaerts is het zeker oké om al in de derde graad van het lager onderwijs, vijfde en zesde leerjaar, te starten met zulke lessen. ‘Het concept dat niet alleen relaties tussen mannen en vrouwen bestaan, mag echt al vroeger aan bod komen. Dat kan via kleine dingen, zoals werkblaadjes met twee mannen of twee vrouwen als koppel. Kinderen denken daar niet over na. Ze zullen er misschien een vraag over stellen, maar gaan nadien gewoon verder.’ Ook thema's zoals zelfbevreding en transeksualiteit bespreekt ze met haar leerlingen.

Ariadne geeft aan dat de eindtermen voor haar onvoldoende zijn. Momenteel werkt de overheid aan nieuwe eindtermen voor het basisonderwijs die binnen een paar jaar klaar zouden zijn. Hierbij zal meer aandacht besteed worden aan seksuele opvoeding. ‘AL VANAF DE EERSTE

GRAAD MOETEN

JONGEREN WETEN WAT DE RISICO’S ZIJN,

MAAR OOK WAT ER LEUK IS’ Wannes Magits

WAT IS HET NUT VAN SEKSUELE OPVOEDING?

‘Er zijn veel goede redenen om seksuele vorming te organiseren', zegt Wannes Magits. 'Ten eerste hebben kinderen en jongeren het recht op goede informatie. Daarnaast hebben ze veel vragen en zijn ze nieuwsgierig. Een goede vorming heeft ook een positief effect op hun seksuele gezondheid. Uit onderzoek blijkt dat hoe beter de vorming is, hoe minder soa’s, ongewenste zwangerschappen, abortussen en seksueel geweld er zijn. Jongeren geven bovendien aan dat ze daardoor meer empathie en verantwoordelijkheid krijgen en ze zich meer bewust zijn van hun seksuele rechten. De tijd en geld die je in deze vorming investeert, krijg je terug door bijvoorbeeld minder geld uit te geven aan psychologische hulpverlening voor seksueel geweld.'

MEER WETEN?

• Wil je meer weten over seksualiteit? Dan kan je terecht op allesoverseks.be, een website van Sensoa.

• Op sensoa.be vinden professionals en leerkrachten meer informatie, zoals les- en cijfermateriaal, maar ook over bijscholingen voor de leerlijn relaties en seksualteit op hun school.