COLUMN: MAAK JE KLAAR VOOR EEN TUSSENJAAR

MAAK JE KLAAR VOOR EEN

TEKST Renske Van Hoof

‘Na een tussenjaar heb je toch geen zin meer om te gaan studeren? Verspil je dan je talenten niet?’ Velen dachten blijkbaar dat ik als een hoopje ellende zou terugkeren toen ik aankondigde voor tien maanden naar de Britse hoofdstad Londen te trekken. Helemaal niet, het tegenovergestelde is net waar. Een zogenaamd gap year biedt een tal van voordelen aan in het verdere leven. Natuurlijk is zo’n ervaring niet alleen rozengeur en maneschijn, maar dat je ervan bijleert, staat vast.

In België staan we niet optimistisch tegenover het fenomeen om er een jaar tussenuit te glippen. Er bestaan geen officiële statistieken over het percentage jongeren dat gelijk verder studeert na het middelbaar onderwijs, maar ik was alvast de enige in mijn klas die in het laatste jaar aan de leerkracht vertelde dat ik me niet meteen zou aanmelden bij de universiteit. Mijn zeventien klasgenoten waren vastberaden de herfst van datzelfde jaar in de aula door te brengen.

In het buitenland is het al wat meer ingeburgerd om even op adem te komen na het laatste studiejaar. Zo neemt in Denemarken het aantal studenten dat na het middelbare onderwijs meteen verder gaat studeren gestaag af. In 2019 was dit maar zo’n 14 procent van de laatstejaars. Aan de andere kant van het kanaal kiest zo’n 16 procent van de jonge Britten die zich in zullen schrijven bij een universiteit ervoor om eerst een gap year te nemen. Zelfs Malia Obama, de dochter van Michelle en Barack Obama, nam een jaar vrij om erop uit te trekken alvorens haar studie aan te vatten aan het prestigieuze Harvard, de universiteit waar ook haar beide ouders schoolliepen.

‘Zo’n ervaring is alleen maar voor de rijken, voor de elite’, bemerken kritische stemmen dan. Toch is de kost niet per se torenhoog. Zo is er de mogelijkheid om te werken op de plaatsen waarheen je reist, work and travel. Als barista in een koffiebarretje in Australië of receptionist bij een hostel in Boedapest verdien je geld om het land verder te verkennen. Bij nood aan meer houvast is een au-pairprogramma de overweging waard. Je krijgt kost en inwoon en een zakcentje in ruil voor de zorg voor de kinderen en de was en plas van het gezin. Maar dan moet je graag met kinderen bezig zijn. Bij mijn – misschien naïeve – voorstelling dat ik enkel babysit zou zijn, kwam veel meer opvoedwerk kijken.

In ruil krijg je een ander perspectief op de wereld. Onbewust neem je als kind de opinie en wereldvisie van je ouders mee, ongeacht hoe rebels je soms bent. Wanneer je van leefomgeving verandert, merk je pas op hoe het ook anders kan. Mijn gastvader in Engeland nam me mee in de hersenkronkels van antivaxxers. Er waren verhalen over ernstige bijwerkingen en homeopathische middeltjes die ons even goed zouden beschermen. Toen me op een maandagochtend doodleuk werd meegedeeld dat de jongste die dag niet naar school zou gaan vanwege het vaccin dat die dag in z’n arm zou moeten gaan, keek ik toch even raar op. Mijn ouders hadden vroeger nooit een probleem van dit soort toestanden gemaakt en had ik dus nog nooit op zo’n manier naar het concept ‘vaccineren’ gekeken.

In ruil krijg je een zekere zin van zelfstandigheid. Red het maar eens in je ukkie in een land waar ze andere gewoontes hebben en geen hagelslag op brood eten. Van het regelen van een lokale simkaart tot het inschrijven bij de taalschool. Ik leerde veel bij over mijn zaken op orde krijgen. Daarbovenop kookte ik elke avond, deed ik de was en haalde ik de jongste op van school en hobby’s. Verantwoordelijkheid verwerf je snel na een week meedraaien in een nieuw gezin.

In ruil ontmoet je mensen met een compleet andere achtergrond, met wie je dan toch overeen lijkt te komen, mensen die je anders nooit in je leven gehad zou hebben. In ruil verwerf je vaardigheden en ervaringen die later nog van pas komen. Assertiviteit, een Cambridge Proficiency-certificaat, de eerste kneepjes van fotografie, risotto koken. Kleine dingen die ik leerde en nog steeds van nut zijn. Dus nee, zo’n jaar is geen verspilling van die oh zo kostbare tijd.

Daarnaast blijkt dat jongeren die tijd voor zichzelf nemen voordat ze een studie uitkiezen, beter weten wat ze graag willen doen en als gevolg meer motivatie hebben. Ze scoren gemiddeld hogere punten tijdens het studeren. De schoolmoeheid die er heerst na lange jaren in het middelbaar, schijnt minder een probleem te zijn. Uit onderzoek staat vast dat 90 procent van diegenen die een gap year namen, het jaar erna terugkeerden naar school om alsnog een studie te starten.

Aan al diegenen die denken dat zo’n sabbatjaar de flow uit het dagelijkse leven zou halen: ja, dat is zeker zo, maar misschien is het net goed om eens te kijken of je wel degelijk wil doen waarmee je mee bezig bent. Het is net goed met nieuwe energie terug te keren en deze te stoppen in zaken waaraan je echt belang aan hecht. Waaraan ik sindsdien minder belang aan hecht: de mening van anderen over hoe m’n leven moet lopen. n