Futurum magazine

FUTURUM STEMMEN OP ZANDVLAKTE

MARKER WADDEN WORLD PRESS

FOTOTENTOONSTELLING

8

24

STRIJDENDE STOTTERAARS

OVEREIND BLIJVEN IN DE MEDIA 40

JN1E | NWSNET | MAART 2017

Voorwoord “THE FUTURE DEPENDS ON WHAT WE DO IN THE PRESENT” – MAHATMA GHANDI Wat we nu doen, heeft invloed op onze toekomst. Wat gebeurt er in Nederland en wat betekent dat voor ons dagelijks leven? Onze redactie heeft de Hollandse lucht opgesnoven, Nederland van binnen en van buiten onderzocht en de nieuwste ontwikkelingen opgespoord. We hebben onze verhalen gebundeld in ons “Futurum”.

De toekomst van Nederland voor en door jongeren. Een frisse blik op bijzondere verhalen. Neem een duik in het tijdschrift van de toekomst.

Veel leesplezier, De redactie van “Futurum”

INHOUD 12

24

18 8

26 30 17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 3

38

REPORTAGE

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 4

“ZE ZIJN OOK ECHT WEL GEMOTIVEERD OM MEE TE DOEN. OOK OP DIT VLAK VAN DE SAMENLEVING”

POLITIEK

BEPERKING, MAAR NIET OP STEMRECHT Nederland telt, volgens meerdere tellingen, zo’n 140.000 gehandicapten.Tellen die stemmen nou juist wel, of juist niet mee. We liepen mee met de Koninklijke Visio in Ruinen, een wooninstelling met dagbesteding voor gehandicapten, om te kijken hoe daar over de toekomst wordt gedacht. De gebruikte namen zijn pseudoniemen in verband met privacy.

REPORTAGE EN FOTO’S: SANDER DEKKER “Waar heb je je ID-pas gelaten, John?”, vraagt een begeleidster. “Weet ik niet, op jullie kantoor misschien?”, antwoordt John twijfelend.

“Daar heb ik net gekeken, maar daar ligt hij niet. Wie weet zit hij in je tas.” Een zoektocht begint en de tas van John wordt geleegd.

Daar komt een geplastificeerd exemplaar van John’s oude pas tevoorschijn. Helaas over de houdbaarheidsdatum. De verdere jacht naar het bewijs levert niks op. “Aah, daar baal ik van”, verzucht de begeleidster, “maar we proberen het gewoon. Er zit niks anders op. Hopelijk vinden ze het goed.”

Deze grote groep gehandicapten heeft stemrecht zoals ieder ander en kan daar op een dag als vandaag gewoon gebruik van maken.

De Tweede Kamerverkiezingen worden gehouden en bij de Koninklijke Visio in Ruinen gaan de meeste bewoners stemmen. In deze zorginstelling zitten mensen met een visuele beperking of een meervoudige handicap. Dit kan een verstandelijke, maar ook een fysieke zijn.

“Ik ga Partij voor de Dieren stemmen. Ik ben laatst naar de dierentuin geweest en ik vind dat prachtig, dat moet zo blijven”, meent Janine, cliënt bij Visio Ruinen. “Ik hou het liever voor mezelf, als je dat niet erg vindt”, stelt een ander. “D66, die studiebeurs moet eraf ”, zegt John met een scherpe blik van achter zijn wat dikke brillenglazen. “Een identiteitsbewijs mag maximaal vijf jaar over de verloopdatum heen zijn. Ik ben flexibel,

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 5

maar ben bang dat ik hier geen toestemming voor mag geven, helaas”, hoort John een medewerker van het stembureau tegen zijn begeleidster zeggen. De stilte die volgt zegt meer dan duizend woorden. Het enige wat je hoort is zijn licht krakende rolstoel. Waar hij niet al te spraakzaam was valt de stilte nu des te meer op.

“Ik baal daar echt van”, zegt begeleidster Rina. “Het geeft hen ook waarde. Kijk, ik geloof best dat er mensen twijfelen aan de geloofwaardigheid van hun stem. Maar er zijn genoeg ‘gewone’ mensen die misschien wel net zo minimaal onderbouwd naar het stemloket gaan. En daarbij is het gewoon hun goed recht.”

Ondertussen gaan twee andere cliënten op pad. “Ga je ook op Feyenoord stemmen?”, dolt Rico. “Die club moeten ze maar eens verbieden”, zegt Max. Om het vuur tegenover Ajacied Max nog eens op te stoken zingt hij nog een Feyenoord-leus. Rina probeert het wat te sussen door te opperen allemaal maar op PSV te stemmen. Eenmaal in het stembureau aangekomen verzwijgt Max nog steeds waarop hij gaat stemmen.

“Dat horen jullie straks wel.” Met zijn tweeën in een stemhokje is officieel niet toegestaan, maar bij mensen met een visuele beperking wordt hier een uitzondering op gemaakt.

De vraag van Rina over wat Rico wil gaan stemmen wordt met sissend gefluister beantwoord. Degenen die met hem naar het

stembureau zijn gelopen weten het al, maar in het stembureau heeft niemand daar wat mee te maken.

“Ik heb zelf een gehandicapte zoon en werk veel met gehandicapten, maar vanuit de politiek zou ik echt niet weten welke partij het beste opkomt voor deze groep”, zegt Rina.

“Wat vooral belangrijk is, is dat de persoonlijke aandacht niet verloren gaat. We krijgen te maken met steeds meer regels. We moeten steeds meer opschrijven en bijhouden, maar het moet niet ten koste gaan van de kwaliteit van onze zorg”, stelt Ellya, stagiaire in de zorg bij Visio Ruinen.

De keuze maken de cliënten zelf. “Ze hebben toch wel veel eigen ideeën, of ze hebben het meegekregen vanuit het ouderlijk huis zoals veel van ons. Ik ben het soms met ze oneens, maar het is niet aan mij om deze mensen een kant op te duwen. Dat ga ik ook beslist niet doen. En als je ziet hoe erg John baalde, zijn ze ook echt wel gemotiveerd om mee te doen. Ook op dit vlak van de samenleving.”

“Waar heb je nou op gestemd?”, vraagt Rico aan Max. “Och ja..”, zucht Max vertwijfeld.

“Och ja is geen partij, Max. Dat hoef ik je toch niet uit te leggen.” komt Rico gevat uit de hoek. “Scherp ben je wel Rico, maar of iemand dat vertelt, mag hij zelf beslissen.”, sust Rina nogmaals. “Dat is ook zo. Als Feyenoord maar kampioen wordt.”

Den Haag toch niet geënterd “We gaan Den Haag enteren!” Met deze instelling ging de Piratenpartij de campagne in.Van het enteren leek echter weinig terecht te komen. Eén zetel zou al een stunt zijn, gezien de geringe aandacht van de media.

De piraten laten zich hier niet uit het veld slaan. De partij voert haar campagne vooral online, maar dat zit natuurlijk in het DNA van de partij.

REPORTAGE EN FOTO’S: SANDER VAN HUFFELEN “Het was er warm en druk. Ik zat naast een lege kruk.” Hazes lijkt mee te kijken naar het verkiezingsfeest van de Piratenpartij. Het is ontzettend druk, maar tijd om aan de bar te hangen is er niet. Café Millers in Den Haag is de locatie waar de partij haar eerste zetel in de Tweede Kamer hoopt te gaan vieren. Het café met uitzicht op het Plein is tot aan de nok toe gevuld met mensen die hun steun voor de in het paars gestoken piraten niet onder stoelen of banken steken. Als je niet beter zou weten, zou je denken dat je bij de plaatselijke carnavalsvereniging bent beland.

Volwassen mannen, die zich als piraat hebben verkleed, drinken bier en rum. Alleen de papegaaien ontbreken.

De opkomst bij de verkiezingen is ongekend 17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 6

hoog. Vooral onder jongeren was er zelden zo’n drang om je stem te laten horen. Dit lijkt aanvankelijk goed nieuws voor de piraten, die het vooral van de jonge kiezer moeten hebben. De hoop is gevestigd op grote steden met technische hubs. “Eindhoven, Wageningen, Delft, Arnhem, Groningen en Amsterdam”, aldus lijsttrekker Van der Leest.

JE HAD ERBIJ MOETEN ZIJN.

iedereen dacht dat die zou komen, laat lang op zich wachten. In de gezichten van de journalisten zie je de twijfel toenemen. Je hoort een verslaggever van het Poolse nieuws bijna denken waarom hij deze reis in godsnaam heeft gemaakt. Zijn gezicht staat op onweer. Hij lijkt vergeten te worden door zijn collega’s in het thuisland. Er is geen nieuws en dus mag hij maar eens in het uur een update geven.

EEN INTERNATIONALE BEWEGING

Ook de Piratenpartij heeft een internationale allure. De grootste aanwezige namen zijn Patrick Schiffer en Michael Behrendt van de Duitse ‘Piratenpartei’. De partij zit in meerdere landen en heeft in IJsland zelfs een aantal zetels in het parlement. De teleurstelling van woensdagavond wordt daarom ook snel weggewuifd met de boodschap dat ze een internationale beweging zijn en dat ze er nog wel komen. Na afloop liet Van der Leest nog wel weten teleurgesteld te zijn. Via Twitter liet het voormalig model het volgende weten: “Als dit lijkt op de uiteindelijke uitslag, betekent dat dat Nederland lekker in ontkenning voortkabbelt. Dat wordt extra schrikken.

Nederland kiest dan niet voor vernieuwing, maar blijkt ontzettend conservatief.”

Wie het café binnenloopt, moet zijn best doen niet te struikelen over de vele snoertjes en kabels. De tafeltjes in het café zijn bezaaid met laptops en telefoons. Achter de laptops zitten mensen die je als ‘nerd’ zou kunnen bestempelen, Lang haar, grote brillen en compleet verzonken in het scherm van hun laptops. Maar ze verrichten wel nobel werk.

De partij wil ervoor zorgen dat het feest ook via internet te volgen is. Met een heuse livestream zorgen de technici ervoor dat er geen excuus is om het feest te missen. Het schokkerige beeld van de stream is ook op een televisie naast de bar te volgen. Op het beeld zijn de pixels bijna te tellen en ook het geluid laat te wensen over.

Als je over het Binnenhof en het Plein loopt, is het nog best moeilijk om niet in het beeld van een buitenlandse journalist te lopen. Het wemelt er van de busjes, tentjes en ijsberende mannen in lange jassen. De sensationele overwinning van extreemrechts, waarvan

Al met al kwamen de piraten dichtbij, maar net niks is nog steeds niks. De partij heeft een fundament om op voort te bouwen.

Deze verkiezingen komen, helaas voor de Piratenpartij, nog te vroeg.

POLITIEK

“NEDERLAND KIEST DAN NIET VOOR VERNIEUWING, MAAR BLIJKT ONTZETTEND CONSERVATIEF TE ZIJN.” ANCILLA VAN DER LEEST

POLITIEK

Stemmen op een zandvlakte in het Markermeer REPORTAGE EN FOTO’S: BART KROMWIJK

“Hebben jullie niet iets beters te doen?”, roept André Rijsdorp van Natuurmonumenten met een enorme lach op zijn gezicht. Er is rumoer ontstaan in de lange wachtrij voor het stembureau op de Marker Wadden. Net nadat hij met enorme trots vertelde dat er zo’n 450 mensen op de Kade in Lelystad aan het wachten zijn. Een succes waar geen rekening mee gehouden is.

Sommige bezoekers vergelijken de sfeer op de Marker Wadden met een vakantiesfeer.

En dat klopt wel. Moeder Natuur heeft zich uitgesloofd om er voor te zorgen dat het eiland midden in het Markermeer op tempratuur bleef, maar vooral ook windstil.

Niemand klaagt dan ook over de wachtrijen die overal staan. Het begint in alle vroegte in Lelystad. De eerste boot moet om half tien uitvaren. Een uur daarvoor is het onderste dek al gevuld. Een kwartier voor vertrek staat er een rij van 200 man die niet met de eerste boot mee kan.

Aan boord van de eerste boot zitten naast de gewone geïnteresseerde burger ook enkele hoogwaardigheidsbekleders. Burgemeester Ina Adema merkt dat velen de tocht naar de Marker Wadden een klein feestje vinden. “Stemmen is natuurlijk een hele mooie aanleiding, ik ben ook blij dat al deze mensen gaan stemmen.” Op de boot is al duidelijk dat iedereen gaat stemmen. Dat is namelijk een voorwaarde om met de excursie mee te gaan. Wethouder Ed Rentenaar heeft wel een verklaring voor de drukte: “We praten er veel over, je ziet beelden uit de lucht maar het zelf zien en meemaken is natuurlijk het ultieme.”

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 8

Het idee van een stembureau op dit onbewoonde eiland komt van Ruud Luchtenveld, oud VVD-Kamerlid. Tijdens het zogenaamde Marker Wadden Café van Natuurmonumenten kwam het idee op. “De vraag werd gesteld hoe het project meer publiciteit kon krijgen. Ik zei: ‘nou zorg dat er bij de volgende verkiezingen hier een stembureau is.’ Toen zei men eerst: ja maart, dan is het misschien te koud en moeilijk allemaal te regelen. Ik zei: ‘nou bespreek het met de nieuwe burgermeester. ‘Toen is het blijkbaar gaan rollen en opeens kreeg ik een mail nou het gaat door, jouw idee wordt uitgevoerd”, vertelt hij trots. “Dat vind ik natuurlijk wel erg leuk. De bedoeling was om een stukje publiciteit te krijgen voor dit prachtige natuurgebied en te laten zien dat hier een nieuw stukje Nederland is. Dan is het natuurlijk leuk dat er zoveel gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid om hier te stemmen vandaag.”

De eilanden worden aangelegd om de waterkwaliteit in het Markermeer te verbeteren. “Het eerste eiland waar we vandaag heen gaan, daar kun je later ook gewoon naar toe als je wilt wandelen of iets anders leuks wil doen”, vertelt gedeputeerde Michiel Rijsberman. ”Er komt ook een haven

POLITIEK

die net zo groot is als de haven van Lelystad.

Dus je kan er ook wel voor recreatie terecht. Maar het versterkt vooral de ecologische kwaliteit van het meer wat voor de vissen en voor de vogels heel belangrijk is.”

De boot vaart ondertussen de havenkom binnen die door zand wordt gevormd.

De kapitein, die voor het eerst hier heen vaart, beweegt zijn schip vakkundig naar de tijdelijke aanlegsteiger. De pers, die in grote getalen aanwezig is, mag als eerste van boord. Vervolgens mag de massa los.

De volgende rij is die voor het stemlokaal.

In het achterste kantoortje van de drijvende bouwkeet staan de stemhokjes. Op het hoogtepunt staan mensen een uur te wachten voor ze naar binnen kunnen. Er

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 9

worden appels uitgedeeld en koffie is gratis beschikbaar. Terwijl een man van die gratis koffie geniet, vertelt André Rijsdorp over de enorm hoge opkomst. Er is een extra schip vanuit Urk onderweg om iedereen naar het eiland te kunnen brengen. Ook vertelt hij dat er extra stembiljetten ingescheept worden. De man naast André verslikt zich in zijn koffie als hij dat hoort.

Het gevoel dat op deze zandvlakte overheerst is overweldigend. Elke boot die aankomt zit vol en laat weer 200 mensen achter op het eiland. Op de randen aan het water zitten mensen te genieten van de zon en het zachte briesje met het geluid van het water. En zo was het stemmen op 15 maart voor 1291 personen een leuke dag uit.

POLITIEK

“Ze kunnen hier wel wat onbevangen factcheckers gebruiken.”

Ondernemers met cowboyhoeden, blinde muzikanten en zingende piraten, maar weinig jongeren bij politieke manifestatie Hoogeveen First.

REPORTAGE EN FOTO’S: VINCENT GORTER De deur gaat open. Twee mensen komen zachtjes binnen lopen. De avond is een half uur geleden al begonnen. De man neemt zijn vrouw bij de hand en zet haar neer op een lege stoel aan onze tafel. Zelf gaat hij ook zitten. Ze heeft warrig grijs haar, een wijde jurk en paarse kousen. Een opvallende verschijning. Toch staart iedereen wat ongemakkelijk naar het antwoordblad van de politieke quiz. Alsof daar iets heel spannends op staat. De vrouw is blind.

ER IS TOCH NOG WAT JEUGD KOMEN OPDAGEN, HOOR IK DE MENSEN BIJNA DENKEN. In het vage licht van een lantaarnpaal staan twee fietsen voor de deur van het grijze gebouw. “Dat zijn er niet veel,” zegt de negentienjarige Chris. De straat staat wel vol met auto’s. Koopavond betekent drukte, ook in een stadje als Hoogeveen. We gaan naar binnen. De deur van de kleine, goed verlichte zaal staat open. Een man wijst naar ons en zegt iets onverstaanbaars. Zachte kreten van opluchting gaan door de zaal.

POLITIEK

Er is toch nog wat jeugd komen opdagen, hoor ik de mensen bijna denken.

Hoogeveen First, een avond om jongeren warm te maken voor de politiek. Een politiek café en verschillende ‘protestsongs’ moeten ervoor zorgen dat de jeugd van Hoogeveen weer naar de stembus gaat. En dat is hard nodig. Bij de tweede Kamerverkiezingen van 2012 kwam 30% van de jongeren niet opdagen.

Een beetje ongemakkelijk gaan we zitten.

Een vrouw geeft ons een rode kaart, een groene kaart en een antwoordenblad.

“Hebben jullie al een pen?”, vraagt een man in het groen een beetje te enthousiast. “Ja.” D66 probeert wat jonge zieltjes te winnen.

Niet alle tafels zijn bezet. Het gevoel van een gezellig café ontbreekt in dit felverlichte zaaltje. Aan de muur posters van verschillende partijen. Op de tafels liggen de GroenLinks bierviltjes over D66 folders heen.

Ancilla kijkt me met haar ene onbedekte oog constant aan. De kleur die het meest overheerst is vanavond het paars van de 50Plus posters die de muren van de zaal bedekken, alsof het behang is. Drie al wat rijpere mannen met paarse sjaals zitten aan de tafel naast ons. Henk Krol kan blij zijn met zo’n vertegenwoordiging maar het is een beetje raar voor een jongerenavond. Laten we het er op houden dat je zo oud bent als je je voelt.

De quiz begint.

“Uit welke partijen bestaat het huidige kabinet?”

“Wie heeft de partij Artikel 1 opgericht?”

“Uit welke partij stapte Kuzu?”

“Dit zijn wel heel makkelijke vragen…”, roept een man licht geamuseerd. “De vragen

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 11

SPREEKTIJD VAN POLITICI MOET BEPERKT WORDEN, MAAR DIT IS WEL EEN BEETJE EXTREEM. zijn gemaakt voor 16-jarigen,” antwoordt de gespreksleider. Goed punt, al is er waarschijnlijk maar één zestienjarige aanwezig.

Tijd voor discussie. Er wordt steeds een stelling in de groep gegooid, waar twee partijen op mogen reageren. “Studenten moeten langer thuis blijven wonen, dat is goedkoper en dan kunnen ze gelijk voor hun ouders zorgen.” Carmen Hoogeveen van D66 staat op. Jan Fonhof van de partij 50Plus komt ook naar voren. De stelling gaat over studeren, niet echt een van de speerpunten van de partij. D66 vindt dat je lekker zelf moet bepalen wat je doet. 50Plus wil dat er ook een HBO instelling in Hoogeveen komt.

“Nou, wij vinden da...5.4.3.2.1...en stop.” Net wanneer je het gevoel krijg dat er een zinnig punt gemaakt wordt. Spreektijd van politici moet beperkt worden, maar dit is wel een beetje extreem.

EEN PAAR KRITISCHE JONGEREN ERBIJ HAD DEZE AVOND INDERDAAD GEEN KWAAD GEDAAN. De stellingen blijven komen, over verschillende onderwerpen. De feiten lijken vanavond niet altijd even belangrijk te zijn. Zo komen er straks 2,5 miljard mensen naar Europa,

puilt Ter Apel uit van de vluchtelingen en levert groene energie niks op. “Ze kunnen hier wel wat onbevangen factcheckers gebruiken”, zegt Chris verbaasd. Een paar kritische jongeren erbij had deze avond inderdaad geen kwaad gedaan.

Dan is het tijd voor de protestsongs die de politieke harten van de aanwezigen harder moet gaan laten kloppen. We lopen naar boven, naar het poppodium. Zo’n dertig mensen staan mompelend op een kluitje in het midden van een zaal. Achter de tap staan twee jongeren. Ze krijgen het niet druk vanavond. John begint met een lied: “Ik wil leuke dingen doen voor mijn pensioen.”

Wij ook over 50 jaar, denken we. Rico Brouwer van de Piratenpartij is aan de beurt.

Vrolijk en ervaren speelt hij een lied over de tegenstellingen in de wereld. Een wereld die krom zou zijn.

MISSCHIEN EEN IDEE OM DIT LIEDJE TE SPELEN VOORDAT IEDER KAMERDEBAT BEGINT. Een blinde wordt naar het podium begeleid.

Het is de vrouw die net nog naast ons zat.

Haar man is nergens te zien. Met een gitaar in de hand en een verrassend jonge stem speelt de vrouw een liedje over het kabinet dat ‘één grote kermis’ is. Misschien een idee om dit liedje te spelen voordat ieder kamerdebat begint. In de donkere zaal met een felverlicht podium staat iedereen namelijk te lachen. Jan en Carmen, 50Plus en D66. Even geen tegenstellingen.

ZORG

“Het zijn de kleine dingen die het werk mooi maken” “Het is sneu om te zien dat we de bewoners geen aandacht meer kunnen geven.

Simpelweg omdat de werkdruk de afgelopen jaren zo enorm hoog is geworden.”

Rachel is zichtbaar bezorgd als ze vertelt dat de aandacht in de zorg minder wordt.

“In de nacht staan we met drie man op 132 bewoners, dat is gewoon niet te doen!”

INTERVIEW EN FOTO’S: DION POSTHUMUS Rachel Posthumus, 27 jaar, werkt als verzorgende IG’er (Individuele Gezondheidszorg) en GVP’er (Gespecialiseerd Verzorgende Psychogeriatrie) bij Stichting Coloriet in Lelystad. Coloriet biedt een grote variatie aan zorg, zoals thuiszorg, revalidatie en het verzorgen van bewoners met dementie.

Rachel werkt op een kleine groep zorgvragers met dementie.

WEINIG AANDACHT VOOR BEWONERS

“Als mijn dienst begint is er eerst een overdracht, daarna lezen we alle dossiers door van de bewoners. We halen de bewoners uit bed, douchen ze en maken daarna ontbijt voor ze klaar. Dit is het enige moment dat onze bewoners echt aandacht krijgen van ons.” Rachel vertelt dat zij door de bezuinigingen veel extra werkzaamheden heeft gekregen. “Er zijn nu bewoners die de hele dag op dezelfde plek zitten, ze kunnen geen kant op en wij hebben geen tijd om hen aandacht te geven. Wij moeten namelijk administratief werk doen en schoonmaken.”

“HET IS HEEL DANKBAAR WERK. DAT ZIT HEM IN DE HAND DIE ZE JE SOMS TOEREIKEN” MENSONTERENDE ZORG

Nu het beter gaat met de economie wil de politiek weer gaan investeren in de zorg.

Volgens Rachel is dat hard nodig. “Door de enorme werkdruk die we er de afgelopen jaren hebben bijgekregen, is het voor veel collega’s niet leuk meer om te werken. Dat

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 12

komt de zorg echt niet ten goede! Het is mensonterend om te zien hoe de mensen die ons land hebben opgebouwd nu slecht worden behandeld.” Rachel zegt dat de bezuinigingen niet veel verder hadden moeten gaan, vooral omdat anders de aandacht helemaal komt te vervallen. “We verzorgen met twee collega’s acht bewoners.

Dat is heel weinig. We hebben simpelweg meer handen aan het bed nodig om de zorg te kunnen verbeteren.’ ’

MINDER REGELS

“Zelf stem ik CDA, dat is er uit mijn stemwijzer gekomen. Verder heb ik ook gekeken naar het partijprogramma van het CDA en andere partijen. Maar uiteindelijk sloot het CDA het beste aan bij mijn wensen en mijn beeld van zorg.” Het CDA wil veel regels schrappen, waaronder het administratieve werk voor zorgverleners. Zo kan er meer aandacht uitgaan naar het daadwerkelijk zorg verlenen. Ook wil de partij 400 miljoen euro investeren in meer handen aan het bed. “Dat zijn echt punten waar wij in de zorg allemaal iets aan hebben. We zijn nu eenmaal opgeleid om voor mensen te zorgen en niet om schoon te maken en formulieren in te vullen.”

COMPLEXERE ZORG

Doordat wij met zijn allen in Nederland steeds ouder worden moeten we ook langer zelfstandig blijven wonen. Afgelopen twee jaar zijn er ruim zeventien duizend mensen ontslagen in de zorg, daarvan maar liefst dertienduizend in de thuiszorg. Volgens Rachel heeft dat ook enorme invloed op

haar dagelijkse werkzaamheden. “Mensen blijven steeds langer thuis wonen met steeds minder aandacht. Ze willen laten zien dat ze nog bestaan, dat ze er nog toe doen. Het doet mensen goed om wat beweging in huis te hebben.” En dat is nog niet alles. “We krijgen steeds meer ouderen met agressieproblemen binnen en mensen die al in een veel verder stadium van dementie zitten dan voorheen. Dat maakt de zorg voor ons veel complexer. Het wil namelijk wel eens voorkomen dat ik word geslagen door bewoners.”

“HET IS MENSONTEREND OM TE ZIEN HOE DE MENSEN DIE ONS LAND HEBBEN OPGEBOUWD NU ZO SLECHT WORDEN BEHANDELD” DANKBAAR WERK

Ondanks alles blijft Rachel positief over haar werk. “Het is heel dankbaar werk. En dat zit hem in de hand die ze je soms toereiken of de tevreden gezichtsuitdrukking. Het zijn de kleine dingen die je dag nog beter maken.

Maar willen we nog meer aandacht kunnen geven aan onze ouderen moet er echt geld bij. En dat verdienen ze ook!”

INTERVIEW

“WE ZIJN OPGELEID OM VOOR OUDEREN TE ZORGEN! NIET OM SCHOON TE MAKEN OF ADMINISTRATIEF WERK TE DOEN!”

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 13

ZORG

Een klein ongeluk met grote gevolgen INTERVIEW: LOTTE JONKERS, FOTO’S: JEROEN FLEDERUS EN LOTTE JONKERS

Jeroen Flederus (26): “Zes jaar geleden, in de zomer van 2011 viel ik achterover tijdens het waterskiën. Ik maakte een duik in te ondiep water. Ik kwam met mijn hoofd terecht op de bodem.

Ik wist gelijk dat mijn nek was gebroken en dat het verkeerd was.

Het ongeluk heb ik nog vrij bewust meegemaakt. Maar toen ik in de ambulance lag, was ik relatief weg.

Het gevolg van het ongeluk was een dwarslaesie. Ik ben vanaf mijn benen tot aan mijn borst verlamd.”

VOOR HET ONGELUK

“Mijn leven voor het ongeluk bestond onder andere uit waterpolo. Ik speelde in de selectie van Meppel. Sportief gezien is het dus echt wel een verlies. Je kan af en toe gewoon net niet meer zijn wie je altijd was.

Dat is heel lastig. Als ik nu bij mijn team kijk, heb ik weleens de neiging om het water in te springen als ze het niet goed doen. Toch ga ik er nu niet meer vaak heen. Ik kijk liever naar een team waar je met meer afstand naar kan kijken. Dan kan je er meer van genieten.”

“IK WIST GELIJK DAT HET VERKEERD WAS” REVALIDEREN

“Ik moest van heel ver komen. In het ziekenhuis kreeg ik veel medicatie waardoor ik ook last had van psychoses. Dat was heel pittig.

Ik heb twee á drie weken in het ziekenhuis gelegen en ben daarna tien maanden bezig geweest met revalideren. De eerste twee maanden wilde ik het liefst de hele dag in bed liggen. Ik voelde me gewoon kut en wist niet wat ik moest. Ik zat gewoon vast. Mijn lichaam was op en ik moest weer helemaal vanaf het begin beginnen. In het revalidatiecentrum had ik ook nog een buurman die de hele dag schreeuwde dat hij dood wilde.

Dat hielp ook niet echt mee. Dit heb ik zelf gelukkig nooit gedacht, maar je mist natuurlijk wel een groot deel van je lichaam.

Na die twee maanden zeiden mensen dat ik beter mijn best moest gaan doen als ik naar huis wilde. Toen ik ook nog eens alles wat mij dwars zat kwijt kon bij een maatschappelijk werkster, ging bij mij de knop om.

Alles was er toen uit en op dat moment kon ik echt verder. Toen ging het heel snel.”

LASTIG VOOR DIERBAREN

“In het begin bleven mensen die dichtbij mij stonden, veel langer in het verwerkproces hangen. Ik wilde daarentegen allang weer verder. Ik zat 24/7 in mijn proces waardoor ik al met veel andere dingen bezig was. Ook verloor ik in het begin in zekere zin interesse in andere mensen. Dit kwam vooral doordat iedereen bezig was met hoe het met mij ging. Hierdoor nam ik vaak niet meer het initiatief om me te bedenken hoe het met een ander gaat. Ik vond mezelf wel heel belangrijk. Maar dat overkomt je gewoon. Je wereld draait op dat moment alleen maar om jezelf.”

EEN ECHTE OPTIMIST

“Je leert er mee omgaan, maar ik zou elke dag nog wel willen lopen. ’s Nachts droom ik daar weleens van. Maar toch kan je er meestal hartstikke prima mee leven. Soms is het wel klote. Ik ben sneller vermoeid en alles is gewoon net even wat lastiger. Maar verder heb ik een stabiele situatie en heb ik alles wat mijn hartje begeert. Ik heb nooit gedacht: wat hebben ze me aangedaan en wat is het allemaal ernstig. Ik kan mijn handen bijvoorbeeld nog bewegen, in het begin kon dat niet. Misschien ben ik daardoor wel meer dankbaar geworden. Ik kan nog veel dingen doen, veel dingen ook niet natuurlijk. Maar daar heb je dan wel sneller vrede mee. Het zit hem soms gewoon in de kleine dingen. Zoals buiten even voetballen, dat mis ik het meest. Ik ben een optimist. Als mensen aan mij vragen hoe het gaat, zal ik altijd zeggen dat het goed gaat. Ik vind mezelf niet zo zielig.”

“JE WERELD DRAAIT OP DAT MOMENT ALLEEN MAAR OM JEZELF”

DE TOEKOMST

“Ik wil mijn opleiding Maatschappelijke Zorg afronden en daarna ga ik rust nemen.

Ik ben nu heel moe door mijn stage. In de zin van interesses is er niet veel veranderd.

Voor het ongeluk was deze opleiding halen al mijn doel. Werk is nu alleen niet meer echt een must. Het is een mooie en leuke bijkomstigheid. Daarbij is participeren voor mij heel belangrijk. Maar ik zal nooit meer veertig uur in de week kunnen werken.”

“JE KAN AF EN TOE GEWOON NET NIET MEER ZIJN WIE JE ALTIJD WAS”

ZORG

Tijd bestaat niet bij dakloze Wesley Hij blaast de rook uit. Ontspannen opent Wesley zijn ogen en kijkt dromerig naar de blauwe hemel.

“Het is godverdomme een mooie dag”, schreeuwt hij lachend terwijl hij nog een trekje van zijn joint neemt. “Shit man, het is al 2 uur”, zegt een bleke magere jongen met lang haar. “Tijd bestaat niet,” lacht hij met een rokershoest. “Vanavond is een ‘rave’ in het bos bij Almerestad, ga je mee?” Wesley schudt nee, zijn blonde lange dreadlocks wapperen mee. “Ik kan niet, ik heb vanavond een afspraak met de gemeente.”

INTERVIEW EN FOTO: KELVIN MULDER Wesley’s leven bestaat uit wiet roken, bier drinken en illegale feesten. Hij heeft naar eigen zeggen niets te verliezen. “Biertje makker?”, lacht een zwarte man hem toe terwijl hij een blikje ‘Pit’ bier in Wesley’s handen drukt. De man heeft grote ogen en droge lippen. Wesley komt net aan op het zoveelste illegale feest van deze maand. Hij geeft alle

aanwezigen een hand. Wesley kent iedereen, en iedereen kent Wesley. Terwijl harde house muziek door het bos bonst, zit Wesley op een tuinstoel met een jointje tussen zijn vingers. Het is koud en donker. Dit soort feesten worden altijd ’s nachts gehouden, om onopgemerkt te blijven voor de politie.

“Ik ben al elf jaar dakloos,” zegt Wesley terwijl hij aan zijn door haar bedekte kin krabt. “Wekelijks benader ik de gemeente. Ik wil een huis, een baan en zorg. Maar je weet toch hoe dat werkt met die kutbureaucratie?

Dat duurt allemaal zo lang, daar komt nog eens bij dat ik dakloos ben, dan duurt het allemaal nog veel langer.” Wesley is op straat beland door drugshandel. “Ik heb een aantal slechte keuzes gemaakt in mijn leven. Ik lig niet in de goot ofzo, maar ik heb niet altijd een dak boven mijn hoofd,” lacht hij ietwat cynisch.

Alle veertig feestgangers staan te dansen, strak van de pep. Wesley ligt ondertussen te slapen tegen een boom. “Het was drie uur ’s nachts en ik was moe,” zegt hij de volgende ochtend. Terwijl hij nog een trekje van zijn joint neemt vertelt hij de bleke magere jongen met lang haar enthousiast waarom hij de DJ van gisternacht ‘een muziekmagiër’ vindt.

De jongen lijkt te luisteren maar zit waarschijnlijk in een andere dimensie. Hij heeft een half uur geleden een dikke lijn ketamine gesnoven en die begint nu te werken.

Wesley is zich bewust van zijn situatie: hij is kansloos. Hij leeft in een wereld van krakers verslaving en criminaliteit. Toch probeert hij zijn leven weer op de rails te krijgen, hij heeft echter geen vertrouwen meer in de gemeente. “Ik schreeuw al drie jaar om zorg, ik krijg helemaal niets. Die stropdassen laten mij rotten.” Wesley neemt nog een trekje van zijn joint. “Al dat gezeik over de zorg gaat nergens over, ik kan niet eens kritiek geven op de zorg omdat ik verdomme geen zorg krijg.” Geen wonder dat Wesley de hele dag blowt en drinkt, de maatschappij heeft hem buitengesloten waardoor hij omgaat met andere buitenstaanders van de samenleving: Verslaafden, krakers, criminelen en andere daklozen.

“Shit man, het is al acht uur”, zegt de jongen terwijl hij een slok neemt van zijn biertje.

Wesley lacht zijn gele tanden bloot. “Oeps, afspraak gemist.” De volgende dag staat Wesley voor het gemeentehuis om zijn excuses aan te bieden. “Die afspraak is verschoven meneer,” zegt een knappe secretaresse.

Wesley loopt lachend het gebouw uit. “Wat zeiden ze?” Vraagt de jongen. “Ze hebben de afspraak verschoven naar volgende week, en ze vonden het een goed idee om mij dat niet te vertellen.” Wesley rijdt zonder te betalen met de bus terug naar het huis van de magere jongen. Over een week krijgt hij te horen wat de gemeente besloten heeft.

ZORG

Twee autisten

“Meneer mag ik u wat vragen, gaat deze trein naar Wolvega?” De oude conducteur kijkt chagrijnig naar de normaal ogende jongen van misschien 20. “Je bent toch nog net onder dat bord doorgelopen, je kan toch zien dat deze trein naar Wolvega gaat?” De jongen schrikt duidelijk van de snauwende reactie van de conducteur. “Hé, die jongen vraagt dat toch niet zomaar?!” De conducteur draait zich naar een dame van middelbare leeftijd. “Ja, gaat u zich er ook nog eens mee bemoeien!”

De dame begint rood te worden.

“Ik vind uw reactie tegen die jongen niet kunnen!” De conducteur zucht en loopt de trein uit het perron op. “Dit vind ik niet leuk”, zegt de jongen ietwat emotioneel. De dame staat op en loopt het perron op richting de conducteur. De man kijkt met geknepen ogen naar de vrouw die rustig zijn kant op komt lopen, wat gaat ze doen?

REPORTAGES EN FOTO’S: KELVIN MULDER Ze steekt haar hand uit. “Meneer, sorry dat ik daarnet zo boos werd op u.” De man krijgt een wat meer vriendelijke uitdrukking in zijn gezicht en schudt de hand. “Maar ik wil u wel 17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 16

wat vragen.” Hij knikt. “Stel, een persoon met het Syndroom van Down had u die vraag gesteld, had u dan ook zo gereageerd?” De man fronst. “Nee natuurlijk niet.” De vrouw glimlacht. “Maar met deze jongen is ook wat aan de hand, deze jongen heeft autisme.” De conducteur schrikt. “Dat zie ik toch niet?”

“En dat is het! Niet elke handicap is zichtbaar meneer.”

Ruurd Woltring lijkt op het eerste gezicht een heel normale man van 28 jaar uit Leeuwarden, maar is eigenlijk heel bijzonder. Hij kan gebeurtenissen tot in de fijnste details onthouden, is enorm muzikaal en geeft altijd eerlijk antwoord. Zonder enige vorm van schaamte uit hij al zijn emoties en gedachten, hij houdt zich geen moment in. “Ik ben mij niet honderd procent bewust van hoe ik overkom, soms denk ik achteraf, wat heb ik gezegd, of, heb ik dat wel goed verwoord?

Als mensen dan uitleggen, je hebt het goed uitgelegd, dan denk ik meteen, phew.”

Lijst voor kledingkast: • Iedere dag schone ondergoed aandoen • Iedere dag schone sokken aandoen • Om de 2 dagen een schoon hemd aandoen • Om de 2 dagen een schoon shirt (tijdens de zomer iedere dag) • Om de 3 dagen schone lange/korte broek (zonodig eerder) • Wanneer je iets bij de was doet, zakken nakijken of ze leeg zijn • Geen natte spullen in wasmand doen • Eerst laten drogen en later in de wasmand doen Aan de binnenkant van de kastdeur hangt dit A4’tje. Ruurd staat voor de grote grijze kledingkast in zijn kleine opgeruimde slaapkamer.

Hij is net wakker.

Ruurds dag begint met een ontbijt. Hij gaat achter zijn glazen tafel in zijn sfeervolle woonkamer zitten en doet een aantal lampen aan, de snoeren zitten met nietjes vast waardoor ze strak langs de muren lopen. Na het smakelijke ontbijt van vier boterhammen gaat Ruurd naar zijn werk. “Ik werk drie dagen per week bij een copyshop en twee dagen per week op een bassischool.” Ruurd doet alles op vaste tijden en zijn begeleiding helpt hem hierbij, de dame uit de trein naar Wolvega is zijn persoonlijke begeleidster. Zij biedt Ruurd structuur en luistert naar alles wat hem dwarszit, Ruurd kan zijn gevoelens niet alleen kwijt bij zijn familie, vrienden en begeleidster maar ook in zijn muziek.

Ruurd is erg succesvol met zijn muziek. Hij is bekend van het duo ‘Ben & Ruurd’. Ondanks de belemmeringen van zijn autisme heeft hij dit succes bereikt. Toch heeft Ruurd vele obstakels moeten overwinnen: Mensen die hem buitensloten, pesterijen en zich aanpassen.

Ruurd is in een veilige omgeving terecht gekomen, dat geldt niet voor alle mensen met autisme... “Mensen met autisme zijn kwetsbaar, ze komen vaak in aanraking met misbruik, prostitutie en drugs. Een drugsdealer weet ze precies uit te zoeken op het schoolplein.

Die hebben daar een neus voor,” zegt Ruurds begeleidster.

“Mevrouw, ik wil mijn excuses aanbieden, u heeft mijn ogen geopend. Ik zal voortaan rekening houden met mensen zoals Ruurd.

Ik ga zo de trein in om ook mijn excuses aan hem aan te bieden.” De dame moet lachen.

“Ziet u meneer, als we allemaal rekening met elkaar houden wordt deze samenleving een stuk mooier!”

Twee levens

ZORG

AUTEUR: KELVIN MULDER

De speakers zijn opgestapeld voor de grote open schuifdeur, harde techno-muziek bonst uit de grote kasten. Een lange jongen met warrig haar zit op een oude schommelstoel, in zijn linkerhand een biertje en in zijn rechterhand een jointje. Hij ziet de politiewagen stoppen voor het grote hek bedekt met prikkeldraad. “Kraakt u dit pand?” Vraagt een kale witte man terwijl zijn collega kijkt naar de vele spullen in de loods. Langs de muren staan vele beschilderde doeken. Aan het plafond hangt een kabouter van papiermarche, een paars vliegtuig van hout en nog een aantal andere kunstzinnige bouwwerken. Er staan vier bankstellen binnen en twee buiten waar drie vrienden van de jongen op pitten.

Twee hebben dreadlocks, de ander lijkt op een jonge Eminem.

De jongen met warrig haar zet de muziek uit. “Goedemiddag heren, nee ik kraak dit niet. Ik beheer deze leegstand op eigen initiatief.” De collega van de kale agent fronst, een forse man met een zonnebril op zijn voorhoofd. “Weet de eigenaar hiervan meneer?” “Ik heb de eigenaar meerdere malen geprobeerd te contacteren maar hij reageert niet. Ik beheer deze leegstand 17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 17

nu al een half jaar en ik heb hier nog nooit iemand gezien.” Deze loser snotneus (van wat, 20?) denkt dat ie de wet kent, lijkt de agent te denken. “Hoe weten wij dat u dit beheert? Heeft u niet gewoon ingebroken?”

Vraagt hij snauwend. De jongen draait zich om en loopt door de grote schuifdeur de loods in, triomfantelijk komt hij terug met de sleutel. “Deze sleutel is het bewijs van de huisvrede.” De man met de zonnebril zucht. Zijn kale collega vraagt “Hoe komt u daar aan?” “Ja, deze sleutel heb ik gekregen van Sjaak Kraak.” Antwoordt de jongen bloedserieus.

“Elke kraker in Almere die wordt gevraagd hoe hij aan de sleutels van hun kraakpand komt antwoordt: ‘Die heb ik gekregen van Sjaak Kraak’”, zegt Hidde als de politie weg is. “Op politiebureau Almere ligt een meters dik dossier van ene Sjaak, een man die betrokken zou zijn bij meer dan duizend kraakacties.,” vertelt Hidde, op de vraag of Sjaak echt bestaat geeft hij geen antwoord.

Hidde is 20 jaar en heeft een tuin die groter is dan het huis van de gemiddelde Nederlander. Het pand dat hij beheert is 2500 vierkante meter groot. Hierin geeft hij vrienden alle ruimte om kunst te maken, organiseert hij feesten en repareert hij fietsen om aan geld te komen.

Hidde is autistisch en heeft een moeilijke jeugd gehad. Op de middelbare school kreeg hij te maken met pesterijen omdat hij anders is dan anderen, ze scholden hem uit en sloten hem buiten de groep. Na het overlijden van zijn moeder werd zijn thuissituatie instabiel, waardoor hij zich nergens meer veilig voelde. Om zijn problemen te vergeten begon hij met wiet roken en

drinken. Hij was agressief, gefrustreerd en ging niet meer naar school uit angst voor het pesten. Hidde was 15 jaar toen jeugdzorg hem uit huis plaatste en hem in een internaat zette. Na zijn 18de verjaardag werd hij door jeugdzorg op straat gegooid, hij was immers ‘geen jeugd meer’. “Ik heb toen anderhalf jaar lang overal en nergens gewoond, ik heb geen nacht in mijn leven op straat moeten slapen en ik ben daar enorm dankbaar voor. Dankzij mijn vrienden leef ik nog, een van hen zei op een dag ‘Hé Hidde, waarom ga je niet kraken?’, nu woon ik hier.

Volgens de overheid ben ik dakloos, ik heb dus ook geen recht op sociale voorzieningen.”

Hidde is tevreden met wie hij is en hoe zijn leven is gelopen. “Mijn verleden heeft mij gevormd tot wie ik ben, en mijn leven is fucking geweldig.” Ondanks zijn positie als dakloze is hij positief over de toekomst.

“Feesten geven, mensen de ruimte bieden om kunst te maken, ik wil op deze manier leven tot ik erbij neerval,” vertelt hij terwijl hij met een roze driewieler rondjes rijdt om de twee banken heen.

“Nou meneer we hebben uw gegevens.” De kale agent zet met een groot gebaar een punt op zijn kladblok. “ We zullen contact opnemen met de eigenaar,” voegt de macho met zijn zonnebril daaraan toe. Als de agenten wegrijden zet Hidde de muziek weer aan, zijn vrienden juichen. “ Tja, ooit staat die eigenaar voor mijn deur, maar als hij mij er uit wil hebben, dan zal hij naar de rechter moeten stappen, want ik heb de sleutel.

Die procedure gaat minstens vier maanden duren. Ik woon hier nog wel even.”

INTERVIEW

ZORG INTERVIEW EN FOTO’S: NOAH TEN HOOR Bij binnenkomst hangt er een sterke geur van wierrook in de kamer. De kaarsen branden. Het huis is licht, ruimtelijk en redelijk geordend. Er hangt een relaxte sfeer.

Het is tegelijkertijd ook stil en leeg. Al snel vullen woorden de ruimte. Op de vraag of ze me mee wil nemen naar het moment dat ze hoorde dat haar neefje Yhoran ziek was, kijkt ze twijfelachtig en vertelt ze dat het antwoord op die vraag een introductie nodig heeft. “We gingen voor een ontsteking heen en kwamen met kanker terug. We konden niet anders dan verslagen zijn. Hier hadden we niet op gerekend. Yhoran had al een hele tijd oorpijn, mijn zus dacht dat het niet zo ernstig was. De huisarts bevestigde dat. Hij zou herpes in zijn oor hebben wat vanzelf weg zou moeten gaan. Het ging niet weg, mijn zus vertrouwde het niet. Toen de ontsteking knapte en de bult van buitenaf te zien was, ging ze terug naar de huisarts.

Wat er toen gebeurde had niemand voor mogelijk gehouden. Het arme ventje ging voor een ontsteking heen en kwam met een tumor terug. Door de operatie aan het oor om de ontsteking weg te halen, stuitten de artsen op de tumor.” De verslagenheid is te zien in haar ogen wanneer ze begint over de verkeerde diagnose, de fout van de artsen.

“Ik vond het verschrikkelijk dat er niet goed gehandeld was. Maar uiteindelijk kun je het ze ook moeilijk kwalijk nemen. Ik snap wel dat het menselijk is van een huisarts om bij zo’n jong mensje geen kanker te verwachten.

Maar toch blijft het een pijnlijke fout.”

Haar glimlach verschijnt gek genoeg op haar gezicht wanneer ze denkt aan wat het haar heeft gebracht. “Heel veel dingen doen er niet meer toe. Het leven wordt een stuk mooier, de kleine dingen worden meer waard. Je leert kleine dingen waarderen en toch blijven de grote dingen ook altijd wel leuk hoor. Het heeft me ook anders laten kijken naar het moederschap. Ik ben er een heel dankbaar mens van geworden.

Inmiddels vult de kamer zich met de geur van koffie. Wanneer ze een slok neemt en zucht, vertelt ze me dat ze best wel moeite had om haar zus de jaloezie te ontnemen.

“Mijn oudste dochter was vijf toen Yhoran overleed. Yhoran was zelf zeven toen hij overleed. Mijn dochter zou hem dan overleven. Ik wist aan het begin niet goed hoe ik daar mee om moest gaan tegenover mijn zus. Ik heb een goede band met mijn zus, één van onschatbare waarde. Ondanks het feit dat die nu veranderd is. En juist omdat die band zo goed was, heb ik toen besloten om er open over te zijn en het haar te vertellen. Ze was opgelucht dat ik me niet anders voor deed dan wie ik ben en er

LICHT

Voor ik antwoord krijg op de volgende vraag moet ik eerst beloven niet te gaan schrikken van het antwoord. De belofte wordt bezegeld met een antwoord. “We waren opgelucht allemaal. We wisten dat hij dood zou gaan. We hadden de taken verdeeld en hielpen mijn zus met haar andere twee kinderen en het huishouden.

We hadden Yhoran zijn laatste kinderfeestje gevierd waar hij tot de laatste minuut van heeft genoten. We hadden alle laatste herinneringen op zak, het was klaar. Maar los van dat hadden we ook een zware tijd achter de rug. Yhoran was boos geweest, had verdriet gehad en pijn gekend. Het was niet meer humaan om hem nog te laten lijden. We waren opgelucht voor hem. We hadden hem veel liefde meegestuurd. Het was klaar. Toen de klok vijf uur sloeg en mijn zus en zwager naar beneden kwamen wisten we dat het goed was. We gaven elkaar een groepsknuffel, het was liefdevol en we waren omringd door kaarsjes.”

“WE KONDEN NIET ANDERS DAN VERSLAGEN ZIJN”

DANKBAARHEID

gewoon eerlijk over was. Als ik mijn gedrag had aangepast om haar te plezieren dan had dat haar meer pijn gedaan. Mijn zus stelde mij gerust met de woorden ‘lieverd, het is, zoals het is’.

ZINGEVING

Samen voor solidariteit “Yes, voor solidariteit! Yes, voor de opvang van vluchtelingen! Yes, voor een maatschappij waarin mensen weer voor elkaar zorgen en waar iedereen gelijk behandeld wordt!’’

REPORTAGE EN FOTO: LYSANNE SIKKEMA “Woohooo, yes”, schreeuwen duizenden mensen mee met dé dolle Hij loopt vandaag mee omdat hij vindt dat “er van alles gebeurd in mina van het eerste uur: Marjan Sax. Op zaterdag 11 maart staan de wereld. Naar mijn mening lijkt het er op dit moment op dat er 20.000 mensen klaar voor de ‘Women’s March’. Een protest die een internationaal fascisme opkomt. De verkiezingen komen eraan zich inzet om de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen onder de en nu kan je je stem laten horen. Voor mij is dit democratie! De vrijaandacht te brengen. Het gaat hierbij om de oneerlijke situaties op heid om de straat op te gaan en te laten horen waar je voor staat.” de arbeidsmarkt en het seksisme dat veel vrouwen tegenkomen in Deze vrijheid wordt goed benut. De demonstranten zingen, praten, het dagelijks leven. Grote borden met ‘my body, my life’ worden trots zwaaien met vlaggen en joelen door de straten van Amsterdam om omhoog gehouden door vrouwen met roze mutsen. Maar er staan hun boodschap over te brengen. Rosa is een van de zangeressen. ook meerdere mensen met ‘kies hoop, geen haat’ borden op het “Wij zingen het nummer ‘I can’t keep quiet’. Het gaat er eigenlijk plein. Iedereen heeft zijn of haar eigen motief om dat vrouwen op moeten komen voor de om mee te lopen aan de mars. ”Het is mooi die ze dagelijks tegenkomen. Ik “GEBRUIK DE STEM DIE JE discriminatie dat mensen hier komen met allerlei verschilloop niet alleen mee als feminist, dat vind ik HEBT TIJDENS DE lende motieven”, vertelt medeorganisator hypocriet. Daarom loop ik ook mee om op te Emma Herman. “We moeten elkaars struggles komen voor alle andere minderheden: gender VERKIEZINGEN MAAR omarmen in de emancipatiestrijd. Niet alleen neutrale mensen, mensen met een kleur en vrouwenrechten, maar alle mensenrechten gehandicapten. Om ervoor te zorgen dat deze OOK HIER OP STRAAT, zijn belangrijk. Ik hoop dat deze mars Nederminderheden vertegenwoordigt worden in de WANT WIJ ZIJN DE land nog even goed wakker schudt voor de Tweede Kamer ga ik waarschijnlijk op Artikel1 verkiezingen. Ons doel is om te laten zien dat stemmen op 15 maart.”

TOEKOMST!” discriminatie op basis van gender of migratieafkomst absoluut niet gewenst is en dat we op moeten komen voor VERKIEZINGEN alle minderheden.”

“De mars is ook heel politiek geladen, maar dat is ook begrijpelijk want de verkiezingen komen eraan. Nu is het juist de tijd om onze Het plein is gevuld met zowel oude als jonge mensen. Chaimae en stem te laten horen”, zegt Clarice Gargard, één van de sprekers van haar vriendinnen vertellen dat ze vandaag voor het eerst de straat de mars. op zijn gegaan om mee te lopen. “We willen niet dat wat er door Donald Trump in Amerika gebeurde, ook in Nederland gaat gebeuEr zijn verschillende politieke partijen aanwezig die meelopen en ren. Mensen moeten gelijk behandeld worden en iedereen moet flyeren. Het zijn zoals verwacht allemaal links ‘progressieve’ partijen: vrij zijn qua religie.” Een van de vriendinnen vult Chaimae aan. “We Artikel1, Partij voor de Dieren, Partij van de Arbeid en ook Groenlopen mee voor gelijke rechten voor alle mensen want love is love.”

Links is van de partij. “Ga stemmen en als je gaat stemmen, stem dan links”, roepen trans queer activist Vreer en andere sprekers van het evenement dan ook op. “Gebruik de stem die je hebt tijdens de DEMOCRATIE verkiezingen maar ook hier op straat, want wij zijn de toekomst!”, Er lopen niet alleen maar vrouwen mee in de mars. David loopt voegt Clarice Gargard toe aan het eind van haar speech. rustig, zonder bord met protesttekst, in de joelende menigte.

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 20

ZINGEVING

“Je mag ook gewoon genieten van je leven” De zeventienjarige Roos Boogert is protestants opgevoed en heeft het geloof van huis uit mee gekregen.

Ze weet niet beter dan het geloven in God. Toch zijn er tegenwoordig weinig jongeren die net zoals Roos nog regelmatig naar de kerk gaan.

INTERVIEW EN FOTO’S: FABIËN VAN DER HAAR Roos: “Door de druk van de mensen om je heen die niet geloven, is het moeilijk voor jou om nog te blijven geloven.”

IK MAG OOK GEWOON UITGAAN

“Ik vind het wel jammer dat steeds minder jongeren gaan geloven in God. Er wordt tegenwoordig een heel taboe gemaakt van wat je allemaal wel en niet mag als je gelooft, maar ik vind dat je vooral moet kijken naar wat je wel mag. Ik mag bijvoorbeeld ook gewoon uitgaan hoor. Als je uitgaat, moet je jezelf wel kunnen verantwoorden op die plek. Ik hou me dan ook gewoon aan de regeltjes.”

“EN DAN KUNNEN ZE DE MOEILIJKE WERELD VAN NU OOK IN DE TOEKOMST AAN”

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 21

IK HOU ER NIET VAN ALS MENSEN VLOEKEN

“Niet dat er veel regeltjes zijn trouwens, het valt best wel mee, je mag niet liegen en niet bedriegen bijvoorbeeld. En ik hou ook niet zo van vloeken. Natuurlijk vloek ik ook wel eens heel af en toe, maar dat is echt als ik heel gefrustreerd ben. Ik zal nooit God of Jezus beledigen. Ik vind het dan ook wel lastig als mensen om mij heen wel schelden of vloeken met God of Jezus.”

NAAR DE KERK GAAN IS NIET VERPLICHT

“Ook denken veel mensen dat naar de kerk gaan op zondag een regel is, maar dat beschouw ik meer als een wijze les om meer te leren over het geloof. Onze kerk is heel modern daarin. Ik ga wel elke zondag naar de kerk. We beginnen dan met een gebed en bedanken God dan dat we hier allemaal veilig zijn gekomen.”

NU ZIJN DE KINDEREN NOG HEEL KWETSBAAR

“Ik geef zelf op zondag ook les aan kinderen, zondagschool heet dat. Ik ben altijd al bezig geweest met kinderen vermaken. Ik vind het heel leuk dat ik de kinderen in de kerk dan meer over het geloof kan leren. Je merkt gewoon dat ze nog heel weinig weten, maar de interesse is al wel heel groot en dat drijft mij er toe om ze meer te leren over het geloof. Ik wil ze leren dat Jezus voor onze zonden en fouten van vandaag is gestorven, maar dat hij ook weer is opgestaan. Nu zijn de kinderen nog heel kwetsbaar en als je ze nu al goede dingen leert, ja dan kunnen ze de moeilijke wereld van nu ook in de toekomst aan.”

JE MAG OOK GEWOON GENIETEN

“Ik denk ook wel dat ik echt een invloed heb op die kinderen om ze te laten geloven.

Uiteindelijk is het wel hun eigen keuze of ze blijven geloven of niet. Maar daarom probeer ik ze ook alle leuke dingen die je kunt doen te laten zien. Ik kan ze ook prima vertellen dat ik die nacht ervoor tot 6 uur in de ochtend door gefeest heb. Tijdens de kerkdienst ben ik dan best wel moe, maar zulke dingen mogen ook gewoon. Je mag ook gewoon genieten van je leven, ook al ben je gelovig en zijn er bepaalde regeltjes.”

“IK HEB TOT ZES UUR IN DE OCHTEND DOOR GEFEEST”

ZINGEVING

Met bijna 20.000 volgers op Facebook is ze met haar pagina Zussenliefde een inspiratie voor vele christenvrouwen in Nederland, België, Duitsland en zelfs Oeganda. Elke ochtend worden duizenden lezeressen wakker met een nieuwe overdenking over de Bijbel. Niet alleen plaatst ze elke dag overdenkingen. Ook zijn er drie boeken uitgebracht en mailt ze met lezeressen die haar persoonlijke verhalen vertellen. De vrouw achter Zussenliefde noemt zichzelf Grace, wat niet haar echte naam is.

INTERVIEW EN FOTO: LAURA MULDER 17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 22

Hoe bent u op het idee voor Zussenliefde gekomen?

Eigenlijk heb ik altijd al van schrijven gehouden. Ik heb lange tijd in het onderwijs gewerkt. Een paar jaar geleden kreeg ik een burn-out en kon ik niet meer werken. Ik had een nieuwe invulling in mijn leven nodig. In mijn kerk was een besloten ‘zussenFacebookgroep’ waarvoor ik elke dag een stuk schreef. Deze groep was om elkaar te steunen en naar elkaar om te kijken. De stukken die ik schreef waren niet ondertekend. Na een tijdje kreeg ik steeds vaker de vraag of ik openbaar wilde gaan schrijven.

Dit wilde ik eerst eigenlijk niet, omdat veel vrouwen hele persoonlijke dingen onder mijn stukjes schreven. Ik zou het heel naar vinden als ze dat niet meer zouden kunnen doen. Uiteindelijk heb ik er toch voor gekozen om het wel openbaar te maken.

Ik ging niet meer voor de groep schrijven, ik wilde graag een groter publiek bereiken.

Een vriendin kwam op de naam ‘Grace’. Dat betekent ‘Genade’. Sinds dat moment schrijf ik eigenlijk onder die naam.

Ook veel mensen om u heen weten niet wie u bent. Zorgt dat soms voor aparte situaties?

Ik heb wel een paar keer meegemaakt dat mensen terwijl ze gewoon naast me stonden over Zussenliefde praatten, zonder dat ze wisten dat ik het was. Een leuk voorbeeld is van de moeder van een vriendin van mij.

Zij stuurde me mijn eigen stukje door om me te bemoedigen. Dat vond ik heel bijzonder. Ook heb ik ook weleens gehad dat er iemand in de keuken bij een vriendin over Zussenliefde aan het praten was.

Zussenliefde heeft bijna 20.000 volgers.

Hoe is dat voor u?

Ik vind het een heel raar idee dat er elke ochtend zoveel mensen mijn stukjes lezen.

Ik verwonder me er heel vaak over dat ik ze

ZINGEVING

“Mijn lezeressen voelen echt als een familie”

iets kan geven waar ze behoefte aan hebben. Aan de andere kant helpt het mij met het ontwikkelen van mijn werk. Er rust toch een verantwoordelijkheid op mij. Ik kan geen dingen beweren die niet in de Bijbel staan, alles wat ik schrijf moet waar zijn. Ik probeer zo veel mogelijk feiten in mijn stukjes te zetten. Toch geeft het ook veel motivatie om elke avond opnieuw weer een stukje te schrijven. Afgelopen zomer bijvoorbeeld kon ik mijn stukje niet online krijgen door een internetstoring. Toen kreeg ik meteen allemaal mailtjes van mijn lezeressen of het wel goed met me ging, omdat ze niks hadden gekregen. Dat geeft me een gevoel dat ik een taak heb.

Wat zijn de plannen voor de toekomst?

Ik laat het eigenlijk gewoon komen zoals het komt. Zo heb ik het altijd gedaan. Volgend jaar komen er in ieder geval twee boeken uit. Ik heb hiervoor al drie boekjes uitge17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 23

bracht, maar die heb ik uitgebracht in eigen beheer. Ik hoop ook dat ik de onkosten die ik maak er beter uit kan krijgen. Ik heb al wel zussen met kleine bedrijfjes die voor een

“IK KAN GEEN DINGEN BEWEREN DIE NIET IN DE BIJBEL STAAN, ALLES WAT IK SCHRIJF MOET WAAR ZIJN” klein bedrag op mijn site kunnen adverteren.

Toch zou ik geen baan kunnen hebben hiernaast. Zussenliefde is eigenlijk een baan, het neemt zo veel tijd in beslag. Ik zit dagelijks

tussen de 4 en 6 uur te schrijven en mailtjes te beantwoorden.

Zijn er ook negatieve reacties?

Ik krijg eigenlijk bijna alleen maar positieve reacties, wat me heel erg meevalt. Heel af en toe krijg ik wel een nare reactie, maar meestal is dit van een zus die andere principes aanhangt of een andere godsdienst heeft. Dat kan dus soms een beetje botsen.

Maar ik merk wel, als er een negatieve reactie is onder mijn stukken, dat er dan andere zussen de discussie weer aangaan met die persoon. Ook heb ik met een paar zussen een bijzondere klik. Soms stuurt iemand me als blijk van waardering iets liefs. Als ik merk dat mijn werk gewaardeerd wordt, geeft dat echt weer nieuwe energie om verder te gaan met schrijven. Mijn lezeressen voelen echt als een familie, als een soort beloning voor mijn harde werk, ik kan er weer op door.

REPORTAGE

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 4

REPORTAGE

“DE FOTO’S ZIJN ER OM JE AAN HET DENKEN TE ZETTEN” De World Press Photo wil informeren, inspireren en helpen om een beter inzicht in de wereld te geven via hoogwaardige fotojournalistiek. De tentoonstelling is te zien van 8 maart t/m 3 april in de Grote Kerk in Zwolle.Tot nu toe hebben al meer dan 600 mensen de tentoonstelling bezocht.

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 5

VARIA

Nieuw leven in de Pier van Scheveningen De hemel is beschilderd met dieppaarse kleuren. Alles is omhuld in een sprookjesachtige rode gloed. Een golf kruipt voorzichtig het vochtige zand op, om vervolgens terug te keren naar de diepte. Het natte strand reflecteert het spiegelbeeld van de majestueuze Pier in Scheveningen.

Plots wordt de rust in het water verstoord door vier zwarte, harige poten die achter een tennisbal aanrennen. De spiegel is gebroken.

REPORTAGE EN FOTO’S: DANIQUE LOGTENBERG

KAAL

Op het bovendek van de pier is het rustig. Kaal. Op een verdwaalde loungeset en wat picknickbankjes na is het dek nagenoeg leeg. Er blaast een koude, snijdende zeewind over de houten vlonders. Het enige licht is afkomstig van de felgekleurde lampjes van het reuzenrad, een half verlichte reling en de laatste zonnestralen die door het wolkendek heen schijnen. Twee vrouwen van middelbare leeftijd lopen arm in arm op het dek te bibberen. Allebei ingepakt met sjaals en dikke winterjassen. Hun haren zijn inmiddels getransformeerd tot een vogelnestje. Ze babbelen over hoe mooi de pier is geworden.

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 26

“Wanneer ik in de buurt van Scheveningen ben, maak ik altijd een wandeling over de boulevard en de pier”, zegt Jan, 59 jaar. “Beneden was het een kale boel, nu ziet het er gezellig en aantrekkelijk uit. Ik ga zelfs gebruik maken van de nieuwe attracties, zoals het nieuwe reuzenrad en de tokkelbaan. Het bovendek mag nog wel beter worden opgeknapt, het is nu een beetje karig. Er staan een paar loungestoelen en meer dan dat is het niet. Van mij mogen er nog wel wat terrasjes op komen. Iets meer gezelligheid.’’

VARIA

VERBETERING

Binnen in de Pier is het een stuk aangenamer. Je wordt warm verwelkomd door kleurrijke vlaggetjes en verschillende bars, ieder met hun eigen thema. Te midden van de pier is de ‘Kornuit Stage’.

Een terras waar een grote, glanzende discobal aan het plafond hangt.

Daarnaast bungelen slingers met lp’s eraan. Het thema van deze bar: muziek. De langgerekte ruimte, oftewel ‘De Foodboulevard’ is sfeervol versierd met talloze prullaria. Een doorzichtige goudvis van plastic bungelt aan een koord. Door zijn bewegingen lijkt hij haast te zwemmen. De pilaren zijn volgeplakt met verschillende posters met daarop aankondigingen van evenementen in de Pier. Het is een heuse verbetering met hoe het eerst was. Bezoeker Harriët Ziero is

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 27

blij dat de pier weer geopend is. “Ik vind het geweldig dat mensen hier geld in investeren! Dit is toch iets bijzonders, het hoort bij de kust van Nederland.” Haar vriendin is het hier volmondig mee eens en samen beginnen ze enthousiast te ratelen over die verbeteringen.

“Nu ik hier zo ben had ik beter mijn kinderen hiernaartoe kunnen sturen”, lacht Ziero. “Er zijn zoveel attracties, het lijkt net een pretparkje. Maar dat is prima.’ ’ De zon is inmiddels volledig onder. Scheveningen ligt onder een helderblauw deken. De pier loopt langzaam leeg en het strand ligt er verlaten bij. De stad maakt zich klaar voor de nacht en de pier voor zijn tweede succesvolle doorstart.

INTERGRATIE

“Als ik iets wil, bereik ik dat ook” Hoe is het om alles wat je hebt achter te laten en een nieuw leven op te bouwen?

Vahid Nazari liet Iran achter zich om een nieuw leven op te bouwen in Nederland.

Zijn perfectionisme brengt hem ver, maar zit hem soms ook in de weg.

INTERVIEW: NATHAN VENENDAAL FOTO’S: NATHAN VENENDAAL EN JEF DE VRIES Kom binnen, heb je zin in koffie?’ Met een glimlach doet Vahid de deur open. Hij lijkt blij dat hij bezoek heeft. Het Ralph Lauren-logo pronkt op zijn overhemd. Vahid vertelt dat hij altijd netjes gekleed is. Toch blijft hij zich verbazen over de mensen die hem beoordelen op zijn uiterlijk. ‘Mensen kijken naar je en meteen hebben ze een oordeel klaar en weten ze wie je bent. Dat was wennen voor me.’

Om zijn achtergebleven familie te beschermen wil Vahid niet praten over de reden van zijn vertrek uit Iran. In Iran heeft hij alles achter moeten laten. ‘Daar had ik alles wat ik wilde’, zegt hij. ‘Als ik een auto wilde kopen kon ik dat gewoon doen, ik hoefde niet eerst na te denken of ik geld had. Nu ben ik al m’n geld, vrienden en familie kwijt. Ik heb gedag gezegd tegen m’n leven daar. Dat is nog steeds moeilijk voor mij en zo zal het altijd wel blijven.’ Hij kijkt dromerig voor zich uit.

Toen hij 8 jaar was begon Vahid met het spelen in een theater. Dat heeft hij gedaan tot zijn 28ste, tot hij naar Nederland vertrok. Hij is van plan het acteren hier weer op te pakken, maar dat is lastig. ‘Om te kunnen spelen moet ik eerst goed de taal kunnen spreken. Om theater te kunnen spelen, moet je een connectie hebben met de mensen. Dat is nu lastig, omdat ik de taal niet goed spreek.’

Volledige focus Waar Vahid wel verder mee is gegaan is zijn sport, bodybuilding. Zijn lust en z’n leven. En dat gaat hem goed af. Hij is nu A-atleet, doet mee aan grote wedstrijden en hoopt mee te doen aan de wereldkampioenschappen. In Iran trainde hij drie keer per week. ‘Daar had ik familie en vrienden’, zegt hij. ‘Hier niet. Dus train ik zes keer per week om mezelf bezig te houden.’

In zijn woonkamer staan drie zilveren bekers. ‘Ik ben perfectionistisch.

Ik wil echt die eerste plaats. Als ik in de sportschool ben, ben ik in mijn gedachten ook alleen daar.’ Of hij zonder trainen kan? ‘Ik heb niet per se het trainen nodig, maar ik heb iets nodig waar ik me 100% op kan focussen. Dat kan van alles zijn.’ Soms is hij zo gefocust dat hij de andere dingen in het leven vergeet. ‘Mijn dokter heeft gezegd dat ik even een tijdje rust moet nemen. Ik ben nu ongezond in mijn hoofd bezig met de sport. Soms heb ik bijvoorbeeld een ijsje nodig, je moet ook genieten van het leven. Straks ga ik weer trainen.’

“IK HEB IETS NODIG WAAR IK ME 100% OP KAN FOCUSSEN”

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 28

VOLLEDIGE FOCUS

Zijn discipline heeft Vahid meegekregen vanuit zijn opvoeding. ‘Mij is geleerd dat als je iets wil, dat je er echt voor moet gaan. Maar dat zit in iedereen. Ik heb in m’n leven veel mooie dingen meegemaakt, maar ook veel gevaarlijke dingen. Die hebben mij geleerd dat je tijdens het leven moet vechten. Soms is het eten of gegeten worden.

Iedereen kan die discipline hebben, maar het moet wel uit jezelf komen, niet van buitenaf. Wees eerlijk tegen jezelf.’

DROMEN

Dat Vahid gedreven is mag duidelijk zijn, maar dromen doet hij niet.

‘Ik wil niet zeggen dat ik een droom heb. De dingen die ik wil, die bereik ik meestal ook. Ooit hoop ik hier nog een sportschool te beginnen. Voor mensen die echt serieus willen trainen en waar ik mensen echt kan helpen hun doel te bereiken. En ik hoop dat mensen anders naar me gaan kijken. Altijd als ik mensen probeer te helpen krijg ik de vraag: wat kan ik terug doen voor jou? Er staat altijd iets tegenover zoals geld. Daar ben ik niet op uit. Ik wil gewoon mensen helpen en met mensen hier in contact komen.’Hoe is het om alles wat je hebt achter te laten en een nieuw leven op te bouwen? Vahid Nazari liet Iran achter zich om een nieuw leven op te bouwen in Nederland. Zijn perfectionisme brengt hem ver, maar zit hem soms ook in de weg.

REPORTAGE

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 5

INTEGRATIE

Meer dan alleen taal Het is een eenvoudig gebouw aan de achterkant van het parkeerterrein naast een Albert Heijn. In een ijzeren rek voor de ingang staan wat roestige stadsfietsen. Onder het bordje met het logo van W en L Opleidingen is een papiertje geplakt met de vraag of de deuren alsjeblieft gesloten kunnen worden. Als ik naar binnen loop, bedenk ik me dat tientallen vluchtelingen per dag ditzelfde bordje lezen, of het in ieder geval proberen te ontcijferen.Vluchtelingen zijn op zoek naar een nieuwe cultuur, een nieuwe taal.

INTERVIEW: JAKOB HENSELMANS, FOTO: W EN L OPLEIDINGEN Het is inmiddels twee jaar geleden dat Mariska Weijmer samen met haar vriendin Wiete van Leeuwen het taal- en inburgeringscentrum W en L Opleidingen oprichtte. “W en L Opleidingen biedt taal- en inburgeringscursussen aan iedereen die dat nodig heeft, maar in de praktijk zijn dat voornamelijk vluchtelingen uit Syrië en Eritrea. Daarnaast zetten we ons ook in voor het re-integreren van vluchtelingen in de Nederlandse samenleving”, vertelt Weijmer.

Als ik haar vraag naar hoe het allemaal ooit begonnen is, glimlacht ze even: “Ik heb acht jaar voor de gemeente gewerkt op dit gebied en Wiete deed ook al een tijdje iets met vluchtelingen. Eigenlijk wilde we iets doen met die ervaring, maar het is er heel lang niet van gekomen. Uiteindelijk zijn we er toch maar aan begonnen.”

ALLE FACETTEN

“Ik heb jarenlang door mijn werk bij de gemeente bij andere taalscholen naar binnen mogen kijken. Ik maakte te vaak mee dat mensen terug kwamen van hun examens en nog geen fatsoenlijk gesprek met je konden voeren. Taalscholen moeten zich op veel meer dan alleen het inburgeringsexamen focussen.” Weijmer zucht even. “Dat papiertje is natuurlijk belangrijk, maar het is belang17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 30

rijker dat je alle facetten van onze samenleving mee krijgt; onze normen en waarden, ons doen en laten. Ze zijn gevlucht naar Nederland en daar krijgen ze een doorstart, maar Nederland verwacht wel dat ze onze normen en waarden respecteren. Je hoeft niet alles te accepteren, maar je zou zeker wel moeten respecteren.”

De lessen worden gegeven op de eerste verdieping. Ik doe de deur open en loop naar binnen. Op een kleine zolderkamer zitten ongeveer 15 vluchtelingen. De ramen zijn afgeschermd en in het donker staren ze allemaal ingespannen naar een beamer. ‘Opstaan’ staat er. De docent probeert ze het woord te laten gebruiken, maar echt vlotten wil het niet. Toch hangt er een goede sfeer.

Het is alsof ze hier allemaal bijeengekomen zijn om een lezing van hun favoriete wetenschapper bij te wonen en op vrijwillige basis er zo veel mogelijk van op willen steken.

KWALITEIT EN MAATWERK

Volgens Weijmer is het belangrijk dat de lessen zoveel mogelijk individueel aansluiten: “Als je met deze doelgroep werkt kun je alleen maar maatwerk bieden. Als je kwaliteit wilt bieden staat maatwerk daar tegenover. Niemand is hetzelfde. Iedereen

heeft wat anders nodig. De een kan wel vrijwilligerswerk doen, de ander niet. Je kijkt per individu wat iemand nodig heeft. Zelfs de docenten in de klas kijken daarna.”

“Wat we vaak merken is dat Syriërs het qua onderwijs beter doen”, zegt Weijmer. “Zij komen vaak al hooggeschoold naar Nederland. Daar staat wel tegenover dat Syriërs minder dankbaar zijn tegenover onze cultuur dan Eritreeërs, die meestal weinig educatie hebben gehad. Dit komt omdat Syriërs door hun geschooldheid beter weten wat ze wel en niet willen, en dat bots nog wel eens met wat Nederlanders wel en niet willen.”

“ BIJ ONS BEHANDELT IEDEREEN ELKAAR MET RESPECT. “ ONDERLING RESPECT

“Bij ons behandelt iedereen elkaar met respect. Ook al ben je Christen, ook al ben je moslim, het gaat heel goed samen. Dat komt denk ik omdat de sfeer hier gemoedelijk is.

Bij de intake wordt altijd benoemd dat we de sfeer willen voortzetten. Ik weet dat het bij andere scholen anders er aan toe gaat, maar hier gaat het goed.”

Als ik weer naar buiten loop en de deur zachtjes achter me dicht doe, zie ik opnieuw het vergeelde papiertje aan de deur. ‘Doe de deur achter je dicht’ staat er. Misschien was ik eerst niet zeker, maar nu wel: de vluchtelingen hier zouden deze tekst zeker moeten kunnen lezen.

INTEGRATIE

W

“Iek kom aut Syrië”, antwoordt Fadian Khiat met tussenpozen op de vraag van een vrijwilliger. Ze spreekt het langzaam uit, want het is een van de eerste keren dat ze in het Nederlands vertelt waar ze vandaan komt. Aan haar blik is te zien dat ze trots is, als ze ziet dat er goedkeurend geknikt wordt. Maar al snel verandert haar blik. Haar ogen gaan schichtig heen en weer als ze de richting van een draaiende camera inkijkt. Je merkt aan haar hele houding dat ze het niet prettig vindt dat ze in beeld komt. In het Arabisch begint ze te praten tegen haar buurvrouw.

“IEK KOM AUT SYRIË”

Het Taalcafé leert en verbindt

INTERVIEW EN FOTO: EMMA OECHIES

DE SFEER

Het is een zonnige lentedag op 15 maart.

De woensdag in de week dat er taalles wordt gegeven aan vluchtelingen in restaurant Kantien in Utrecht, ook wel het Taalcafé genoemd. Van 10 tot 12 uur wordt er door vrijwilligers de Nederlandse taal aan vluchtelingen geleerd. Geheel gratis. Het restaurant heeft grote ramen. De open keuken grenzend aan de bar en het eetgedeelte maken dat het één grote ruimte is. Eén man filmt hoe het concept in zijn werk gaat, voor de buitenwereld. Sommige mensen vinden dat niet prettig. Er hangt een gespannen sfeer.

Dit komt mede door de stembus die ook gevestigd is in het Taalcafé. Af en aan komen er mensen het restaurant binnen om hun politieke stem uit te brengen. De vluchtelingen worden er onrustig van. Naast dat zij gestoord worden als er iedere keer weer mensen binnen komen, weten zij ook dat de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen impact op hen heeft.

INDELING

Door het hele restaurant staan tafeltjes waar er per tafel een vrijwilliger zit met een of 17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 31

meerdere vluchtelingen. Het niveau verschilt per tafel. Sommige vluchtelingen zijn er voor het eerst. Zij krijgen simpele oefeningen.

Zo beginnen ze met het tellen van één tot twintig en leren ze het alfabet. Aan andere tafels voeren de vluchtelingen al simpele gesprekken met elkaar, kunnen ze elkaar vertellen hoe laat het is en praten ze zelfs al over de Tweede Kamerverkiezingen.

“IEDEREEN IS WELKOM EN JE KUNT ELKE WOENSDAGOCHTEND GEWOON BINNEN KOMEN LOPEN.” DE ZUSSEN

“Hoe gaat het hier?”, vraagt Roos Ykema, coördinator van het Taalcafé. “Hier gaat het prima”, antwoordt Femke. Ze is vandaag de vrijwilligster aan een tafel met zussen Mae (50) en Fadian (45), die de Nederlandse

taalles volgen. Zij zijn er vandaag voor de tweede keer. Fadian vertelt in gebrekkig Nederlands dat ze een opleiding doet om lerares Engels op een school te worden.

Ze spreekt goed Engels. Terwijl Mae bezig is met hoe je de woordjes oog, wand en neus uitspreekt – waarbij ze moeite heeft met de ‘w’ en de ‘eu’ – is Fadian meer bezig met de draaiende camera die af en toe hun kant op draait. Ze wijst de kant van de camera op.

“Why?” De vrijwilligster draait zich om en zegt: “I don’t know, but you will not come on Dutch television”. Fadian lijkt gerustgesteld.

HET CONCEPT

Coördinator Ykema is trots op het Taalcafé.

“We proberen vluchtelingen de Nederlandse taal op een laagdrempelige manier bij te brengen. Iedereen is welkom en je kunt elke woensdagochtend gewoon komen binnenlopen om les te krijgen”, vertelt Ykema. “Of om juist les te geven”, vult vrijwilliger Bart lachend aan. Maar Ykema’s voornaamste doel is het gevoel van veiligheid waarborgen.

De vrijwilligers doen erg hun best om de vluchtelingen zich dan ook op hun gemak te laten voelen.

REPORTAGE

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 4

SPORT

TALENTEN DER LAGE LANDEN “Papa, gaan we nu weer naar huis?

Ik vind het nu wel weer genoeg geweest.” We zijn exact drie minuten onderweg in de wedstrijd tussen de zeventienjarigen van Nederland en België. De jonge voetbalfan, geen oranje T-shirt, geen sjaal, geen petje en niet eens een vlaggetje, is niet echt onder de indruk van de talenten. Hij is niet de enige, want de ruim zeshonderd aanwezigen blijven vooral toeschouwers en worden op geen enkel moment echte fans.

AUTEURS EN FOTO’S: ANTOINE HOP & TARIK SILIC Daarmee lijkt de toon gezet voor vandaag.

De voetballers lijken last noch steun te krijgen van het publiek. Er is een handjevol pers aanwezig die fotocamera’s mee heeft, maar de indrukwekkende camera’s hebben haast meer iets weg van mitrailleurs. De wisselspelers zitten al klaar voor de wedstrijd.

De spelers van het Nederlands elftal onder 17 komen twee aan twee het veld oplopen.

Het grootste gedeelte van de supporters bestaat uit Nederlanders, al zie je het niet aan ze. Weinig vlaggen en sjaals. Er zijn een paar verdwaalde Belgen te vinden. Niet dat zij hun nationale driekleur bij zich hebben, maar het accent zegt genoeg. Het pittoreske Uden is de plek waar deze Derby der Lage Landen plaats gaat vinden.

De scheids fluit. De wedstrijd begint.

In de eerste helft weet geen van beide teams het bioscooppubliek te imponeren.

Ondanks de 1-0 voorsprong voor Oranje, blijken de toeschouwers niet onder de indruk te zijn van dit schouwspel. Thomas Buitnik maakt een voorzet af die vanaf de rechtervleugel kwam van Achraf El Bouchataoui. Het zonnige Uden maakt na het doelpunt plaats voor een grauw en grijs Uden. Iets wat aansluit bij het wedstrijdbeeld, want ondanks de 1-0 voorsprong is het spel van beide ploegen niet om aan te zien. De bal vliegt vaak aan de neus van Daishawn Redan voorbij. Hij is één van de bekendere spelers van het elftal van

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 33

Oranje en het hoogst aangeschreven voor een mooie carrière, maar toch speelt hij belabberd.

De scheids fluit. Rust.

Een gedeelte van de mensen loopt richting de kantine, wat zorgt voor een opstopping bij de uitgang. De mensen die buiten blijven, spotten meerdere bekende Nederlanders, waaronder Peter R. de Vries, Youri Mulder en een international van het ‘grote’ Oranje, Jetro Willems. De geur van verse friet verspreidt zich over het speelveld. BN’ers die je bij Ajax zou verwachten, kijken nu naar een veredelde amateurwedstrijd.

De scheids fluit. De tweede helft begint.

Terwijl de wolken dichter en dichter bij elkaar komen, beginnen de ploegen weer met voetballen. Oranje scoort nog een keer, maar het publiek lijkt nog stiller te worden dan het al was. Er spelen hier nog geen sterspelers waar mensen voor naar het veld komen. Het is veelzeggend dat de stadionspeaker met ‘trots’ omroept dat er 650 toeschouwers aanwezig zouden zijn. Een aantal dat bij lange na niet is bereikt.

De scheids fluit. De wedstrijd is afgelopen.

Na afloop bedanken de spelers het publiek.

“Papa, ik mocht de hand van een Belgische speler vasthouden”, roept een jonge voetbalfan tegen zijn vader. Toch kijkt de jongen niet echt blij. “Zei hij ook nog wat?” vraagt zijn vader. “Nee, hij praatte niet echt tegen me…”

“TERWIJL DE WOLKEN DICHTER EN DICHTER BIJ ELKAAR KOMEN, BEGINNEN DE PLOEGEN MET VOETBALLEN”

SPORT

Fitness, maar dan anders (en leuker!)

Door mijn hurken, borst omhoog houden met de bal voor mijn borst. Even stabiliseren en dan explosief naar boven. Wanneer je bijna helemaal boven bent, gooi je de bal tegen de muur. En dan? Dan maar hopen dat je die bal niet op je hoofd krijgt als hij terugkomt. Nog drie keer en dan mogen we weer even uitrusten, gelukkig.

REPORTAGE EN FOTO: RENS STEENBERGEN “Ja heerlijk joh, het is telkens wat anders. Je weet nooit wat je te wachten staat.”, zegt een zichtbaar bezweette crossfitter. Ietwat uit mijn doen, sta ik klaar voor mijn crossfit Fundamentel-les. Het is mijn eerste keer.

Wat mij meteen opviel was dat het echt een hele grote open ruimte is. Achterin staat er een groot rek, wat een beetje intimiderend aan doet. In het midden is er een grote vloer, waarop er nog een groep hun eigen Workout of the Day aan het doen is. Ze doen een olympische lift afgewisseld met opdrukken. Het zweet loopt van hun gezichten. Begrijp me niet verkeerd, ik ben wel bekend met zweten, maar de intensiteit waarmee deze mensen bezig zijn heb ik nog nooit gezien.

“Welkom dames en heren bij alweer de derde Fundamentel-les. We beginnen vandaag met een terugblik op vorige week en gaan daarna door naar drie nieuwe oefeningen”, zegt Johan Naber, trainer bij Crossfit Midden-Drenthe. De lessen zijn helder opgedeeld. Eerst maakt men een terugblik naar de vorige training om het geheugen even op te frissen. De terugblik werkt op twee manieren: om even weer de bewegingen te doen en om op te warmen. De trainer loopt ook rond om je tips te geven. Daarna

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 34

introduceert Johan de nieuwe oefeningen die de leerlingen gaan leren. Vandaag staat de back squat, de pull up en wallball shots op het programma. Johan doet eerst rustig de uitvoering voor waarna de leerlingen het gaan proberen. Om te beginnen gebruiken we eerst een stok, die we op onze rug leggen. We krijgen stap voor stap een rustige uitleg. Naber: “Het eerste waar we opletten is dat we diep genoeg gaan.” Na een aantal herhalingen gaan we door naar de volgende stap. “We proberen onze benen uit elkaar te duwen als we omhoog komen.” Als laatste aandachtspunt voor de back squat is dat we onze borst omhoog houden tijdens de squat.

Nadat het programma is afgewerkt is het tijd voor ontspanning. Waar in andere sportscholen er meteen mensen naar huis gaan is hier geen sprake van. Dit is ook crossfit, in plaats van er puur voor jezelf er te komen doe je het ook voor je sociale contacten.

Mensen helpen en motiveren elkaar tijdens de les en daarna drinken ze nog even samen lekker iets. Mannen en vrouwen van iets boven middelbare leeftijd doen mee, maar ook jongeren doen mee. Crossfit is meer dan fitness, crossfit is een community uit alle lagen van de bevolking.

WAT IS CROSSFIT? Crossfit is een manier van fitness waarin olympisch gewichtheffen, atletiek en turnen samen worden gebracht. De filosofie achter crossfit is niet om alleen in een onderdeel uit te blinken omdat er hierdoor sprake kan zijn van eenzijdige fysieke ontwikkeling. De trainingsvorm werd bedacht door voormalig gymnasten Greg en Lauren Glassman. In 1996 werd de eerste op crossfit toegelegde sportschool geopend. Inmiddels zijn er al meer dan 10.000 crossfitboxen geopend. Wat een crossfitbox anders maakt dan een traditionele sportschool is direct merkbaar.

Waar in een traditionele school meerdere machines staan, zijn de machines in de crossfitboxen de mensen.

SPORT

“De buitenstaander verklaart je voor gek” Al vanaf zijn zesde is de nu 32-jarige Andre Kist bezig met het bloemencorso. Eerst in Sint-Jansklooster en de laatste jaren in zijn huidige woonplaats Vollenhove. Op dinsdagavond wordt er met een groepje gebouwd aan een maquette. De voorbereiding duurt lang, heel lang.

REPORTAGE: TIM NIEBORG, FOTO: ANDRE KIST

LANGDURIG PROCES

“Eind september begin je met het bedenken dan een nieuw onderwerp. Als je alle processen dan hebt gehad is het alweer eind augustus van het volgende jaar. Het neemt veel tijd in beslag, maar het is altijd wel gezellig”, vertelt hij terwijl hij een eigengemaakt papje op de tafel zet. “Misschien kunnen we dat nog ergens voor gebruiken, anders gaat het gewoon weer de kast in.”

Mensen uit niet-corsoplaatsen zijn vaak niet bekend met het fenomeen. In Vollenhove is men dus afhankelijk van de eigen jeugd, maar Andre ziet op termijn geen problemen ontstaan. “Misschien zijn er een paar groepen die op uitsterven staan, maar bij ons hebben we wat dat betreft nog geen problemen.”

In andere corsoplaatsen is het soms een ander verhaal. “Valkenswaard is geen ‘corsodorp’, bij veel groepen blijft de nieuwe aanwas uit”, zegt Rob Janssen van de groep Reisvenne Oranje. “Wat je nu wel voornamelijk in Sint Jansklooster ziet, is dat jeugd meer kijkt naar groepen die goed presteren, zoals Olympia, FunFun, The Next en Alliance.

Die groepen worden steeds groter en andere groepen, waar de jeugd bij weggaat, worden steeds kleiner. Als dat nog een paar jaar zo doorgaat, dan kan dat zeker gevolgen hebben voor het corso”, volgens Patrick Kats, ontwerper en bouwer bij de groep Alliance.

Het bouwen van een wagen doet hij niet alleen. “De hele groep ‘Rataplan’ bestaat uit zestig leden en zes jeugdleden. De gemiddelde leeftijd van de groep ligt rond de 25 jaar.

Er zijn een aantal mensen die het gemiddelde aardig omhoog halen, die zijn de vijftig al gepasseerd.”

“Sinds we wat hoger eindigen in de ranglijst is de groep aardig gegroeid. Al denk ik niet dat dat de hoofdreden is. Het is ook altijd gewoon erg gezellig. Iedereen kan met elkaar opschieten” “Als je het aan een buitenstaander probeert uit te leggen, weet hij vaak niet waar je het over hebt. Carnaval kent iedereen, maar de variant met dahlia’s is veel minder bekend, en dat terwijl het praktisch hetzelfde is. En als je begint over de kosten van zo’n wagen verklaren ze je al helemaal voor gek. Een wagen kost al gauw 20.000 euro.

“IK HEB GEHOORD DAT MIJN KINDERWAGEN IN DE SCHUUR STOND” “Als je in een corsodorp woont en je ermee opgegroeid bent, is de situatie heel anders dan wanneer je er later bij komt”, zegt Andre. De zestienjarige Tom weet niet beter dan dat hij meedoet aan het corso.

“Ik heb gehoord dat mijn kinderwagen in de schuur stond. Maar als je op school (in Emmeloord) begint over het corso weten velen al niet meer waar je het over hebt. In de vriendengroep in Vollenhove kunnen we het er uren over hebben en die jongens zijn van dezelfde leeftijd.”

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 35

“Ik denk dat veel mensen best zonder het corso zouden kunnen, maar ik denk dat ze niet zonder willen. Het neemt zo’n grote plek in en het is altijd heel gezellig. Voor een plek als Vollenhove zou het niet best zijn als het ophoudt te bestaan, maar daar ben ik niet bang voor.”

ANDERE CORSOPLAATSEN

GROTE GROEP

HOGE KOSTEN

LEVEN ZONDER CORSO?

SAMENWERKING HELPT

“De laatste jaren is de samenwerking tussen de corso’s in buurdorp Sint-Jansklooster en in Vollenhove steeds groter geworden. Bijna iedere groep heeft wel een nevengroep in het andere dorp en dat is erg belangrijk. In de laatste week helpt die groep je dan met de laatste hand en spandiensten. Dat helpt echt wel, want dan heb je extra mensen en kun je net wat meer aan.”

In een corsodorp is er één hoogtepunt in het jaar. En dat is het corso. “Ik denk dat ongeveer 75% van heel Vollenhove ermee bezig is. Van bouwer tot bloemenman en van oppas-oma tot soepmoeder. Het is iets heel speciaals en dat moet gewoon blijven bestaan”, sluit Andre af.

REPORTAGE

“Als Toon hoorde dat je uitging was je het haasje.”

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 4

SPORT

Ruim dertig jaar werkte Toon Renes voor FC Twente toen hij afgelopen zomer zijn afscheid aankondigde. De markante Toon ging langzaam achteruit in zijn gezondheid en na lang ziek te zijn geweest, gebeurde het onvermijdelijke. Zondagavond 12 maart blies Toon Renes zijn laatste adem uit. FC Twente meldde het treurige nieuws een dag later op hun website. Reden voor Twente om de woensdag erna een herdenking te organiseren.

REPORTAGE EN FOTO’S: VIKTOR KIN De mensen van de beveiliging vragen iedereen om naar buiten te gaan, want daar zou later de kist van Toon aankomen. Zo’n 250 mensen verlaten de FC Twente Lounge en verzamelen zich bij de ingang van de Grolsch Veste. Langzaam komt er een lijkwagen aan. Naast de wagen lopen oud-spelers Wout Brama, Jeroen Heubach, Sander Boschker, materiaalman Jacob Malki en zijn collega André Spit, en spelersmakelaar René Wagelaar. De wagen stopt voor een prachtig vuur dat brandt ter ere van Toon.

De kist wordt uit de wagen gehaald en naar binnen gedragen door de mannen. Na een moment stilte wordt de menigte ook weer naar binnen geleid, waar de herdenking voortgezet zal worden. Tussen de mensen vallen ook als Steve McClaren, Orlando Engelaar, Joey Pelupessy, Arnold Bruggink op.

Ook zij willen graag afscheid nemen.

‘NICOTINE TOON NOEMDEN WE HEM’

Jan van Halst begint met spreken nadat het You’ll Never Walk Alone had geklonken 17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 37

door de zaal. Zichtbaar geëmotioneerd begint Jan te vertellen over Toon. “Toon was een echte clubman, hij zette zichzelf altijd op de tweede plek en de club op één.” De ene anekdote volgt de andere op en een lach wordt afgewisseld met een traan. Van Halst vertelt dat Toon in 2006 gebombardeerd werd tot teammanager, zijn taak als elftalleider was opeens een internationaal vak geworden. “Toon had hier in het begin moeite mee, in het buitenland verstonden ze geen plat Twents en dus moest hij Engels leren. Ik herinner me nog goed dat we in Italië speelden op een spekglad veld. Ook Toon ondervond dat en gleed hard uit op het veld. Hij diende een klacht in bij de UEFA en zei in Twents Engels tegen de official: “I felt plet on my bek!” Van Halst vertelt dat Toon het merendeel van zijn leven spendeerde met een sigaret in zijn hand, wat hem de bijnaam ‘Nicotine Toon’ opleverde. “Een excentriek figuur ben je Toon, rust zacht.”

IN HET BUITENLAND VERSTONDEN ZE GEEN PLAT TWENTS EN DUS MOEST HIJ ENGELS LEREN. DE DROOM

De voorzitter van Sportclub Enschede, JanBert Kolkman vertelt dat hij Toon als leider had in de C1 van Sportclub Enschede. “Maar zijn droom was altijd om naar de overkant te gaan en daar bedoelde hij FC Twente mee.” Kolkman heeft een oorkonde bij zich, hij rolt hem uit. “Twee jaar geleden was Toon zestig jaar lid van Sportclub, maar toen ik hem wilde overhandigen bij een jubileumavond, zei Toon af. Hij hield niet van al die poespas. Vanwege de problemen bij Twente hebben we niet meer de kans gehad om die

oorkonde aan je te geven, dus leg ik hem nu op je kist.”

‘ALS JE EEN GEHAKTBALLETJE TE VEEL AT, WIST TOON WEL RAAD MET JE’

Oud-speler Wout Brama, tegenwoordig bij FC Utrecht, is de laatste spreker. Hij vertelt dat Toon hem altijd hielp, maar niet alleen hem. “Toon hielp alle nieuwe en jonge jongens bij de club. Ze kregen een echte FC Twente opvoeding van hem!” Brama vertelt dat Toon altijd de touwtjes in handen had.

“Als je een gehaktballetje te veel at, wist Toon wel raad met je. Ook als je in het uitgaansleven werd gespot of wilde voordringen, nee, dat kon allemaal niet bij Toon.”

Brama zegt dat Toon niet een gewone teammanager was die de papieren op orde zou krijgen en de bus regelde. Nee, Toon zorgde ook voor rust in de spelersgroep en liet iedereen zich op zijn gemak voelen. Brama vertelt dat hij daarom ook wel ‘onderdirecteur Toon’ werd genoemd. Brama sluit kort en bondig af. Daar hield Toon van, kort en bondig. “Geen poespas, zou Toon hebben gezegd.”

ZE KREGEN EEN ECHTE FC TWENTE OPVOEDING VAN HEM! De herdenking wordt afgesloten en iedereen wordt alvast bedankt voor de aanwezigheid. Het laatste woord komt van de begrafenisondernemer die nogmaals de tekst van het You’ll Never Walk Alone voorleest: “Walk on through the wind, Walk on through the rain. Though your dreams be tossed and blown. Walk on, walk on, with hope in your hearts. And you’ll never walk alone. You’ll never walk alone.”

VARIA

“Normaal gesproken gebeuren er veel illegale dingen in onze bus, maar dit is misschien wel de eerste stad waar alles gewoon legaal is,” zegt de goedlachse Jack Jones, gitarist en voorprogramma van de avond. In zijn hand heeft hij een sigaret. Die zijn nou weer net niet legaal in de Melkweg in Amsterdam, maar de beveiliger aan de zijkant van het podium laat het hoofdschuddend toe. “Weetje, mijn zus wil Nederlands leren en hier wonen. Helemaal verliefd is ze!” Jack zelf lijkt ook verliefd. Op Amsterdam. Of nou ja, misschien eerder op de coffeeshop die op een paar honderd meter afstand ligt, net als de gemiddelde Brit in ‘Dam’.

VARIA

Chaos en muzikale poëzie Het is een dag van tegenstellingen: in de oude zaal speelt het opkomende Amerikaanse trio Lany, in de grote zaal staat l’enfant terrible Peter Doherty. Laatstgeno emde is zelf al een lopende tegenstelling.

De 38-jarige Britse muzikant behaalde op school elf top GCSE-punten en vier A level-kwalificaties en kreeg een aanbod van Oxford University om daar te studeren. Hij schepte daarmee hoge verwachtingen, de intelligentie had hij namelijk wel. Maar hij was koppig en koos voor een studie Engels die hij slechts een jaar volgde. Uit liefde voor de taal, voor poëzie. Maar het ontbrak aan romantiek en avontuur. Uiteindelijk raakte hij verstrikt in een net van drugs en aanvaringen met de politie. Toch is hij ondanks, of misschien mede door zijn onvoorspelbaarheid, geliefd bij de fans. “Hij is eigenlijk te goed voor de wereld,” zegt een meisje van begin twintig buiten na het concert tegen haar vriendin. “Ik zou hem willen beschermen,” fluistert ze liefkozend.

REPORTAGE EN FOTO: GÉLICE TIJMES

Hamburg Demonstrations was zijn wederopstanding. Normaliter blijft het solo werk altijd een beetje achter in vergelijking met de oude bekende projecten, maar als Doherty de eerste noten speelt van de single ‘I Don’t Love Anyone (But You’re Not Just Anyone)’ echoot de tekst door de hele zaal.

Faam was echter nooit hetgeen waar Doherty naar streefde. Voor hem gaat het om de poëzie en om de muziek. Het maakt Doherty namelijk niet uit of hij voor een volle zaal speelt of slechts een handjevol mensen.

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 39

Na de show haalt hij een oude donkerbruine bruine akoestische gitaar uit de bus voor ronde twee. Of eigenlijk ronde drie, want voor de show was hij nog aan het jammen.

De driedubbele dosis muziek maakt goed dat het concert een uur later begon, hoewel er wel een Friese klaagzang klonk: “Nu mis ik de trein!” Tja, dat Leeuwarden onbereikbaar is was al bekend.

HIJ LIJKT EERDER OP EEN VERFOMFAAIDE BABYVOGEL DAN IEMAND DIE WERD BEKROOND MET DE TITEL ‘COOLSTE PERSOON VAN DE WERELD’.

Eerder die dag maakte hij nog rustig een praatje met mensen bij de deur. In zijn badjas, met een stuk rode stof dat nog uit zijn schoen stak en het grijze piekhaar dat aantoonde dat hij net wakker was. Hij lijkt eerder op een verfomfaaide babyvogel dan iemand die voorheen nog door NME werd bekroond met de titel ‘coolste persoon van de wereld’. Driekwart van de fans bij de deur kent hij al en begroet ze met een brede lach. Eén van hen spoort een verlegen fan aan om een praatje te maken.

“Hij is in een goede bui,” zegt de Duitse dame. Het is geruststellend bedoeld, maar de jongen kijkt nog niet echt overtuigd. De Duitse dame neemt de beslissing voor hem,

ze wenkt Doherty nader met een enthousiaste, “Pete, kijk eens naar de tekening die deze jongen gemaakt heeft!” Nadat ze haar werk gedaan heeft zet ze een stap achteruit, de jongen alleen latend met Peter Doherty.

De spanning verdwijnt snel, helemaal nadat Doherty enthousiast reageert en de jongen spontaan knuffelt. Hij is echt dankbaar. Het ijs is gebroken.

Zodra hij voor de zaal staat is er meer chemie met de right-hand man van de band Jack Jones dan met het publiek. De weinige interactie die plaatsvindt lijkt meer op een grapje tussen de crew en Doherty zelf. Zo gooit hij tijdens het concert meerdere keren de microfoon, soms inclusief standaard, het publiek in. De jarige roadie, liefkozend ‘Brucey’ genoemd, kijkt met een mix van irritatie en amusement toe. Gefeliciteerd Brucey, haal nu maar die microfoon weer op. Oh, en zorg even dat alles heel blijft, dankjewel.

Maar dat het publiek niet ingepakt hoeft te worden is wel duidelijk. De co-frontman van The Libertines, één van de bands die even de redding van het 90s fenomeen Britpop leek te worden, heeft zijn naam al gevestigd bij het publiek dat vanavond aanwezig is.

Met een Morrissey-achtige nonchalantie beweegt hij vloeiend op het podium als een zwemmer in het water van de klanken van zijn muzikanten. Het ontbreekt aan elegantie, maar Doherty zit zo in the zone dat je niet weg kunt kijken. Intussen is hij afgekickt van de drugs, maar één ding is wel duidelijk: de muziek is een goede vervanger.

VARIA

Strijdende stotteraars Een kaartje met een boom. “Boom…”, hoor ik mezelf langzaam zeggen.

“Heel goed” zegt Ronald Verbeek, stottertherapeut bij Stottercentrum Zwolle. Ik leg het kaartje met een vrolijk groen gekleurde boom naast me neer en pak het volgende kaartje. “K..K..” shit, een stotter. Activeer stappenplan: rustig en diep in- en uitademen, woord oprekken. “Keuken...”.

Succes! Er gaat een golf van opluchting door me heen.

REPORTAGE: DANIËL VAN VEELEN, FOTO: NOAH TEN HOOR Ik pak het volgende kaartje. Oh nee, een woord waar ik altijd veel moeite mee heb.

Ik neem diep adem. “C...”. Een blokkade. Ik raak lichtelijk in paniek, mijn ogen schieten heen en weer, van de vrolijke gele sticker op het raam naar het blauwe tapijt. Ik adem uit en opnieuw in. “C..”. Shit, ik zit vast. Maar gelukkig zit Ronald tegenover mij. “Rustig aan, je hebt alle tijd. Ga goed zitten, beide voeten op de grond, en vooral dat woord oprekken.” Hij maakt een lang gebaar met zijn handen, alsof hij een buis volgt. “Computer”. Komt er langzaam uit. Weer succes, maar wel een moeizame.

Langzaam ebt de spanning weg. Volgende kaart. Ik kijk en zie een rode appel. “Appel”, komt er vlot uit. “Dat ging goed, maar probeer het woord uit te rekken. Probeer aan de techniek te wennen.” Overnieuw dus. “Appel…”, zeg ik langzaam. “Heel goed, nu gaan we timen wat het verschil is als je woorden uitrekt en als je ze “normaal” uitspreekt...” Ik leg de kaarten op het salontafeltje dat voor me staat, naast mijn thee.

Ronald geeft me een blaadje en een pen en vraagt me tien willekeurige woorden op te schrijven. “Goed, we beginnen met de uitgerekte versie.” Ronald schuift zijn mouw langzaam omhoog en tovert een zwart horloge tevoorschijn. Met zijn vingers telt hij af. Drie, twee, een, start! Voor mijn gevoel kruip ik zo langzaam als een slak door de woordenlijst heen. Als ik eindelijk bij het eind gekomen ben, zijn we voor mijn gevoel vijf minuten verder. “Dat waren ongeveer twaalf seconden. Spreek de woorden deze keer uit op een voor jouw gevoel normale snelheid.”

Ronald telt weer af met zijn vingers. Drie, twee, één, start! Ik schiet vloeiend door de woordenlijst heen. “Dat waren ongeveer tien seconden. Wat vind je daarvan?” Oh, dat had ik niet verwacht. Blijkbaar ben ik dus helemaal niet zo langzaam als ik woorden uitrek.

Ik kijk naar de klok, we zijn inmiddels alweer 17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 40

een uur verder. Ik maak een afspraak voor volgende week en loop naar buiten. Ik zie de babyblauwe Volkswagen van mijn vader staan en loop erheen. In mijn hoofd neem ik alles nog een keer door wat ik net heb geleerd. Met een plof kom ik neer op de stoel naast mijn vader en ik trek de deur naast mij dicht. “Hoe was het, jongen?” vraagt mijn vader vriendelijk. “Oh goed hoor, ik heb weer veel geleerd” zeg ik, terwijl ik de hele zin vol prop met technieken, die ik net heb geoefend. Als we wegrijden, richting de Aldi, denk ik over veel dingen na. Het weer, de opdrachten die ik nog moet doen voor school, het laatste Tech-nieuws. Allemaal dingen waar ik graag met mijn vader over zou willen praten, maar ik hou me stil. Even geen manager zijn. De rest van de reis is het stil We stoppen. Bestemming bereikt. Ik stap uit en hoor een tijdje later een doffe klap van een dichtslaande deur achter me.

Samen loop ik met mijn vader naar de ingang. Terwijl mijn vader bezig is om een winkelkarretje te pakken, word ik ineens aangeschoten door een onbekende vrouw met een kort, pittig kapsel. Of ik weet waar de “Pet’s Place” is. Natuurlijk weet ik dat. Ik wijs in de algemene richting en geef rustig, vloeiend antwoord. De vrouw bedankt me en loopt met haar hondje weg. Vloeiend.

Wat een heerlijk gevoel toch. Ik loop achter mijn vader aan de winkel in.

Ik let half op. Ik denk na, over hoe ik eigenlijk toch wel èrg graag mijn microfoon zou willen gebruiken tijdens het gamen. Ik beloof mezelf het dit weekend opnieuw te proberen. En oh ja, ik moet nog steeds een woordvoerder spreken. Dan word ik zelf plotseling aangesproken.

Het betreft een kale man. Kaliber 40 keer 25 kilo opdrukken met de biceps, doe dat keer twee voor de benen. Wenkbrauwen staan strak en gefronst op z’n hoofd. “Zeg, weet jij toevallig waar de feta staat in de koeling?

Ik kan ‘m niet vinden.” De feta, die stond in het onderste schap, tussen de olijven. “Oh ja hoor. Die staat in het ond...” Ik loop vast.

In mijn hoofd doe ik weer alle stappen die ik heb geleerd, maar het mocht niet baten.

Ik raak in lichte paniek en het wordt in een keer wel èrg warm. De ogen van de man kijken weg en hij zet z’n handen in z’n zij.

Ik zet opnieuw in, maar deze keer anders.

“Bij de ol…ol...”, olijven. Het woord zie ik in grote letters voor me en ik krijg het steeds warmer. Waarom lukt het me nou niet? Dan komt mijn vader naast me staan. “Wat is er aan de hand?” vraagt hij resoluut. “Waar de feta staat.” Antwoord de man. “Onderaan, naast de olijven”. “Dankjewel”. De man stuift weg, ik kan zien dat hij van mening is dat hij genoeg tijd heeft verspild. We lopen naar de kassa en rekenen af.

Als we weer aankomen bij de auto, zetten we de boodschappen achter in de kofferbak. Ik breng het winkelkarretje terug en ga daarna naast m’n vader zitten. Terwijl ik mijn autogordel vastklik, denk ik na over mijn microfoon. Misschien dan toch maar volgend weekend uitproberen.

VARIA Stotteren in de media.Voor sommigen ondenkbaar, voor anderen dagelijkse realiteit. Futurum spreekt met Bas Joosse, adjunct-hoofdredacteur bij luchtvaartwebsite Up in the Sky!, eindredacteur bij tijdschrift De Linker Wang redactielid van het kerkblad van de Protestantse Gemeente Uithoorn en stotteraar. Dit is zijn verhaal.

INTERVIEW: DANIËL VAN VEELEN Je bent adjunct-hoofdredacteur bij luchtvaartwebsite Up in the Sky!, eindredacteur bij tijdschrift De Linker Wang en daarnaast ben je ook nog sinds een paar jaar actief als redactielid van het kerkblad van de Protestantse Gemeente Uithoorn. Als je dit allemaal hoort dan heb je het al ver geschopt op je 27ste. Wat alles extra bijzonder maakt is dat je stottert. Hoe heb je dit overwonnen?

Ik ben gewoon doorgegaan. Ik stotter al sinds ik een jaar of 12 ben, misschien nog wel eerder. Op de middelbare school was het eigenlijk vrij simpel. ik hield daar gewoon mijn mond dicht en dat kon ook goed. In de vierde van de HAVO wist ik nog niet wat ik wilde. Toen gaf mijn oma als tip om te kijken bij journalistiek. Toen ik binnenkwam bij de opleiding in Utrecht wist ik eigenlijk meteen

al dat dat het ‘m gewoon ging worden. Toen ik eenmaal, na een schriftelijke toets, was toegelaten kon ik beginnen. Het stotteren heeft op de keuze zelf geen invloed gehad, maar het werd wel lastig tijdens mijn studie.

Er zijn docenten geweest die tegen mij zeiden van: “Waarom ben je in godsnaam journalistiek gaan studeren? je stottert!”.

Maar ik wist dat ik het kon en wou en daarom ging ik door.

Veel mensen kunnen stotteraars en media niet met elkaar rijmen, wat heb jij hier zelf van gemerkt?

Wat mij betreft gaat de media vooral om wat je aan product aflevert. Wat voor verhaal breng je, waar kom je mee? Het gaat om het eindproduct. Hoe het product dan tot stand komt maakt voor mij minder uit.

Maar er was wel onbegrip voor mijn keuze.

Als je één ding moest noemen wat je het ergst vindt aan stotteren, wat zou dat dan zijn?

Dat zou voor mij dan de onzekerheid zijn die het stotteren met zich meebrengt. Als ik nog een tweede ding mag noemen, dan is dat toch wel het beeld van hoe ik overkom op de buitenwereld. Ik bedoel, een stotterende journalist is niet wat mensen verwachten. Dat is af en toe wel lastig.

Ben je veel mensen tegengekomen in de praktijk die je vroegen waarom je journalist bent geworden?

Ja, ik heb bijvoorbeeld stage gelopen bij een regionaal dagblad. Daar werd letterlijk gezegd: “Het is niet handig als jij namens ons gaat bellen. We hebben een naam hoog te houden.” Daarnaast verwachten mensen gewoon geen stotteraar.

“WAAROM BEN JE IN GODSNAAM JOURNALISTIEK GAAN STUDEREN? JE STOTTERT!”

Maar als je zoiets hoort, wat zeg je dan?

In dit geval stond ik even met mijn mond vol tanden. Ik had zoiets van “okay, en nu?”.

Ik wist gewoon even niet wat ik moest zeggen. Uiteindelijk heb ik bij die stage wel geprobeerd om te bellen, maar dat lukte 17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 41

gewoon niet. Het ging niet vloeiend genoeg.

Daarnaast was ik misschien ook niet goed voorbereid, dat zou ook kunnen. Uiteindelijk werd die stage gewoon een drama. Na vijf weken moest ik de stage afbreken. Dat was voor mij een eyeopener dat ik echt iets moest gaan doen aan mijn stotteren. Ik ben toen vrij intensief stottertherapie gaan volgen, dat heeft me veel opgeleverd.

Heb je ook positieve ervaringen opgedaan, wat betreft je stotteren?

Positieve ervaringen? Ik heb een tijdje gewerkt als verslaggever bij een lokale krant.

Wat ik toen merkte was dat mensen naar me luisterden en hun verhaal aan mij kwijt wilden. Dit waren niet de minsten: onder hen zaten ook wethouders, raadsleden en burgemeesters. In die zin had ik wel snel het gevoel dat ik een verhaal heb om te vertellen en als ik mensen iets vraag willen ze gewoon antwoord geven. Dat vind ik een mooi punt.

Hoe zie je de toekomst van stotteraars in de media? Denk je dat het breder geaccepteerd zal worden of zit er niet veel schot in?

Dat vind ik moeilijk te zeggen. Wat je namelijk ziet is dat mensen die stotteren niet vaak voor de camera verschijnen. Een van de uitzonderingen wat dat betreft is Sanne Hans. Zij straalt zelf een houding uit van “ik stotter en de hele wereld kan op z’n kop gaan staan”. Dat vind ik zelf heel mooi. Zelf denk en hoop ik dat er meer acceptatie zal komen. Vooral ook dat mensen in het algemeen stotteren meer gaan waarderen, niet zozeer alleen de media. Dat ze zien dat mensen die stotteren ook gewoon iets te vertellen hebben. Ik heb een keer van een docent het verwijt gekregen dat ik moeizaam formuleer en dat ik onzeker overkom.

Maar dat waren allemaal ademhalingstrucjes en oefeningen die ik toepaste om zo vloeiend mogelijk uit mijn woorden te kunnen komen. Dat is een soort spanningsveld voor een stotteraar: Wat pas je toe aan trucjes en hoe komt het over? Voor een groot deel vind ik dat die acceptatie vanuit de media zelf er wel redelijk is, maar het kan natuurlijk altijd beter.

Als laatste vraag, heb je nog tips voor stotteraars die de media in willen?

Volg je hart, doe wat je leuk vindt. Als je het echt wil kom je er wel. Wat ik al aangaf, het gaat om de inhoud. Er zijn tegenwoordig zoveel media waarbij je niet, zoals bij radio en TV, continu aan het woord hoeft te zijn.

In de media is het geen optie om niet te bellen, dus niet communiceren is geen optie.

Maar een stotteraar kan bijvoorbeeld prima aan de slag bij een geschreven medium.

VARIA

Historische jaarmarkt Apeldoorn: leuk voor de kinderen Linksaf bij de ingang, rechtdoor naar de kassa en rechtsaf naar de hal, daar staat een man verkleedt als circusbaas. Hij controleert het kaartje van de vrouw en geeft het meisje in haar armen een stempel op haar hand. Het tweejarige meisje lacht. Ze lopen een grote oude fabriekshal binnen. Je bent in een keer in 1900, de tijd van revoluties, ambachten en gildes.

REPORTAGE EN FOTO: MANDY HENDRIKS Het is zondagochtend kwart over elf. Op de parkeerplaats van het Zwitsalterrein in Apeldoorn komt de geur van verbrand hout je tegemoet. De geur prikt in je neus. De zon schijnt fel. De jaarmarkt is geopend. Het is nog rustig. Het orgel op de parkeerplaats staat nog uit. Een vrouw met een kindje in haar arm loopt naar binnen. Een opa en oma stappen met hun kleindochter de auto uit. Het is nog maar de vraag of het druk zal worden.

Afgelopen vrijdag opende wethouder Detlev Cziesso de historische jaarmarkt, een nieuw evenement in Apeldoorn. Organisator Martin Hendriks is kermisexploitant en reist 17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 42

door heel Europa. “Ik kwam op het idee, omdat ik zoiets soortgelijks in Duitsland heb gezien,” legt Martin uit. Of het in Apeldoorn zou aanslaan, was nog maar de vraag. Martin meent veel positieve reacties te hebben ontvangen. “Over het algemeen zijn we dik tevreden.”

Je betaalt tien euro entree. Dat lijkt misschien veel, je kan alle attracties één keer in en krijgt een consumptiebon. Leuk, maar wel voornamelijk voor de kleine kinderen. De meeste volwassenen staan een beetje te kijken naar de attracties. Er is een zweefmolen, draaimolen en een ouderwets reuzenrad (Karimata). De kinderen kunnen klompen verven, sjoelen en naar Erics poppenkast.

Alle werknemers zijn in kostuum. Zij zijn verkleedt als kooplui, clown of charlatan (een speciaal soort oplichter). Een van de werknemers fietst voorbij op een hoge bi.

Dat is een oude fiets met een heel groot voorwiel en een klein achterwiel.

Het publiek is heel divers. Alle Apeldoorners zijn op dit evenement afgekomen. De kinderen rennen vrolijk rond, terwijl de ouders erachteraan stompelen. Sommige mensen kijken opgewekt en vertellen elkaar hoe leuk ze het vinden. Andere kijken teleurgesteld, ‘is dit het?’. Het enthousiasme bij sommige werknemers is ver te zoeken. Toch staat er bij de ingang een Limburger bij een draai-

orgel. “Ik vind het leuk om hier te staan,” vertelt de Limburger. “Ik ben gepensioneerd, dus dit is mijn hobby.” De man wijst naar zijn draaiorgel.

Twaalf uur, tijd voor een kop koffie. Het is koud in de hal, ondanks dat het overdekt en dicht is. Om je heen hoor je typische kermisgeluiden: pratende en gillende mensen, de bel van de draaimolen en een man die schreeuwt ‘win win win’. Je ruikt braadworsten en poffertjes. De oude Zwitsalfabriek, waar de markt plaatsvindt, draagt een echte 19eeuwse sfeer met zich mee. Er is alleen weinig eenheid te zien bij de attracties en kraampjes. Alles stampt uit verschillende tijden. “Het concept is heel ruim beschreven,” legt Martin uit. “Voor ons is het ook een leerproces. Bij de eerste keer komt er zoveel op je af, waardoor het tijdperk niet helemaal precies op elkaar afgestemd zal zijn, maar we hebben ons best gedaan.”

Het is Martin’s bedoeling om het evenement volgend jaar weer te organiseren.

Wethouder Cziesso heeft in ieder geval zijn steun bekend.

ANDEREN KIJKEN TELEURGESTELD, ‘IS DIT HET?’

VARIA

Een walhalla voor foodies. ‘’Lotus Speculoospasta is dus erg lekker door de koffie, dit kunt u straks proberen. Maar je kunt er echt van alles mee doen. Smeer het op een broodje, over een bolletje ijs of over je partner. Oh you don’t speak Dutch?’’

De standhouder krabt over zijn hoofd en buigt zich weer over het maken van de Lotus Speculocchiato.

REPORTAGE EN FOTO: INGE KLEEFMAN De zogenaamde coffee festivals worden al enkele jaren gehouden in Londen en New York, maar sinds 2014 is er een Nederlandse editie.

The Amsterdam Coffee Festival 2017 vindt plaats in de Westergasfabriek. De bijzondere industriële omgeving past perfect bij het uiterlijk van dit evenement: de zon weerkaatst op de 19e-eeuwse pilaren en zet de stands nog meer in de schijnwerpers. Over het hele terrein hangt een sterke koffiegeur, die doordringt tot aan de kermis aan de overzijde van de fabriek. De geur is zo sterk dat je de koffie al kunt proeven zonder het festivalterrein te betreden.

Maar er valt iets op: er is weinig koffie te bekennen. Veel stands verkopen koekjes of speciale soorten melk, maar het aantal koffiebonen is minder dan de gemiddelde bezoeker zou verwachten. De stands die koekjes verkopen zijn overigens een droevige beleving. De bezoekers zijn meer geïnteresseerd in de verschillende notenrepen die verkrijgbaar zijn, of de speciale soorten superfoods. Koekjes zijn ongezond en worden daarom afgekeurd. Één stand probeert nog klanten te trekken door gratis vanillekoekjes aan te bieden, maar dit is tevergeefs: de grote schaal waar de koekjes opgestapeld liggen is na een paar uur nog onaangeroerd gebleven. Voor de schaal ligt een eenzaam koekje. Het lijkt erop dat iemand een vanillekoekje heeft gepakt en die vervolgens terug in de schaal probeerde te gooien, maar de schaal net miste. Aan het eind van de dag is het koekje nog steeds afgezonderd van zijn soortgenoten en voelt hij zompig aan.

Het is een triest gezicht.

Bij een stand die wél koffie verkoopt staat een vrouw die verward om zich heen kijkt. ‘’Zit daar caffeïne in?’’ vraagt ze. De verkoper lijkt

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 43

hier niet eens van op te kijken, maar is duidelijk geïrriteerd. Met een zichtbaar diepe zucht drukt hij haar een zak bonen in de handen.‘’Decaf ’’, zegt hij.

Toch is het festival ook een plek voor fijnproevers. Het festival stikt van de bloggers die één gezamenlijk doel hebben: de wereld laten weten dat ze koffie experts zijn. Een blogger met een gigantische Nikon-camera (die ze waarschijnlijk alleen gebruikt om te imponeren) staat bij een stand die gratis espresso’s uitdeelt. In haar linkerhand heeft ze een halfvolle beker koffie, in haar rechterhand een handvol bonen. Ze ruikt aan de bonen en neemt daarna een slok koffie.

‘’ZIT DAAR CAFFEÏNE IN? ‘’Mm… Deze koffie is wel zeer… robuust.’ ’ Met haar handen maakt ze een gebaar wat nog het meeste in de buurt komt van iemand die een Italiaan probeert na te doen. Ze neemt daarna nog een slok en maakt hoorbare geluiden met haar tong. Waarschijnlijk wil ze lijken op een soort sommelier, maar ze komt niet erg professioneel over.

De standhouder van Lotus is nog steeds bezig de toeristen te overtuigen van het nut van Speculoospasta. ‘’Speculoospasta is available in all stores in the Netherlands. It tastes like heaven and it only costs 2 euros! Oh you’re leaving today? Hurry up then!’’

INTERVIEW

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 4

VARIA

Jac Ruiten laat het niet alleen bij dromen blijven Hij was Nederlands Kampioen judo, speelde musical na musical, is actief als zanger en entertainer, en staat daarnaast als docent voor de klas. Creatieve duizendpoot Jac Ruiten (61) blikt terug op zijn hoogtepunten, maar hij kijkt ook naar de toekomst.

INTERVIEW EN FOTO: VINCENT CORJANUS Jac Ruiten, even terug in het moment: Eind januari speelde jij in The Musical The Wizz in Kampen. Het theatertourdoek sloot terwijl een ovationeel applaus door de zaal klonk. Wat voor kick geeft dat?

Het was kippenvel. We hebben er tien weken overgedaan, om alles voor te bereiden.

Op zich is dat een relatief korte tijd voor een professionele theaterproductie. Het was kicken! Helemaal omdat alles klopte.

Een hoogtepunt?

Ja, absoluut. Het was heerlijk om met professionele mensen te werken. Zowel op het podium als achter de coulissen. De profs doen heel veel aan beleving en verstaanbaarheid, dat was erg leerzaam.

Wat voor reacties kreeg je op jouw rol als de leeuw in The Wizz?

De reacties waren alleen maar lovend, de mensen vonden het erg goed. Daarnaast hebben ze mij aangemeld voor de Musicalawards in juni, dat is wel heel erg leuk.

Je hebt een grote voorliefde voor jouw stad Kampen, waar komt die passie vandaan?

Ik was als kind al geïnteresseerd in de geschiedenis van Kampen, met name naar de taal. Want waarom heet Kampen bijvoorbeeld Kampen? Daarnaast boeit het Kamper dialect mij enorm. Je hebt veel verschillende 17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 45

uitdrukkingen en woorden die langgeleden zijn ontstaan. Kampen was in de Hanzetijd misschien wel één van de belangrijkste steden van West-Europa. Het is interessant om mezelf te verplaatsen in die tijd. Er zijn nog heel veel tekens van de glorietijd zichtbaar in Kampen en dat is mooi om te zien.

Was ‘Van de hak op tak met meester Jac’, Kamper geschiedenis, daar een logisch gevolg van?

Absoluut. Ik sta zelf al jaren voor de klas en ik probeer in mijn lessen kinderen iets mee te geven over de Kamper geschiedenis. Dit doe ik door middel van stadswandelingen met de kids. Ik geef ze bijvoorbeeld de opdracht om alleen maar naar de boven te kijken en te vragen wat ze opvalt. Zo zie je dingen waar je normaal gesproken niet op let, daar koppel ik dan weer een verhaal aan.

De kinderen vinden het geweldig. een serie over de

Je hebt ontzettend veel dingen gedaan, maar je hebt daarnaast ook een gezin. Is dat moeilijk om te combineren?

Ja, dat is altijd een punt geweest. Ik benadruk het ook altijd bij optredens door middel van een lied voor mijn vrouw thuis. Zij is degene bij wie ik rust kan vinden, waar ik mijn verhaal kwijt kan.

Als je terugkijkt op alles wat je hebt gedaan, waar kijk je met het meeste plezier op terug?

De musicals die ik heb gedaan, met name Anatevka en natuurlijk ook The Wizz.

Verder heb ik vijf jaar bij de nationale ploeg gejudood, ik ben daarmee Nederlands Kampioen geworden. Pas daarna begon ik met optredens.

Ben jij jezelf op het podium?

Ja. Hoe meer je jezelf durft te zijn, des te groter de klik is met jouw publiek. Het publiek voelt en ziet wanneer jij jezelf bent.

Er slaat een vonk over wanneer je alles kan leggen in datgene wat je doet. Ik noem het ‘chemie’.

Heb je nooit zoiets gehad van, nou is het klaar ik stop ermee?

Het zit in je bloed, zolang mijn gezondheid het toelaat, blijf ik optreden. Ik hou van zingen, het is een uitlaatklep, een emotie.

Wat zijn jouw toekomstplannen?

Ik wil het Kamper dialect graag onder aandacht brengen. Dit ga ik onder andere doen met de revue ‘Op zien Kampers’ in de Stadsgehoorzaal. Het is evenals vorig jaar alweer bijna uitverkocht.

Wat staat er nog op de bucketlist van Jac Ruiten?

Voor een groot publiek optreden. Ik heb wel eens voor 3000 mensen gestaan bij ‘The Night of the Proms’ in Kampen, dat was erg leuk, maar nog iets groters lijkt mij wel heel gaaf. En dan denk ik bijvoorbeeld aan het Ziggo Dome, al is het alleen maar als gast.

Het is een stille droom.

Moet je blijven dromen?

Het moet niet alleen bij dromen blijven, je moet dingen laten zien. Als het alleen bij dromen blijft, is het iets wat in je geest afspeelt en nooit naar buiten komt.

Colofon

Nawoord In de week dat Jacques Monasch bittere tranen plengde, onze rots in de branding ‘Mark Rutte’ dé leider bleef en de Jessias Klaverias naar aarde kwam, schreven wij dit gave tijdschrift met behulp van onze eigen ‘ticket to the tropics’ Stefano.

De hele redactie heeft keihard gewerkt om het beste resultaat neer te zetten. Of je nou al vanaf het begin in deze klas zit of nog maar een maand, zolang je gewoon meedoet kan je toch nog wat bijdragen aan dit tijdschrift. Wij hebben getracht een serieus tijdschrift te schrijven. Als jullie aan het eind van het lezen van dit tijdschrift het daar niet mee eens zijn, dan lachen we dat gewoon weg. Bij deze. Ha. Ha. Hopelijk zijn jullie net zo enthousiast over het tijdschrift als wij.

We zien jullie in de futurum…

17 MAART 2017 | REDACTIE JN1E 46

Colofon

Colofon ANTOINE HOP

BART KROMWIJK

DANIËL VAN VEELEN

DION POSTHUMUS

EGBERT HERMSEN

EMMA OECHIES

FABIËN VAN DER HAAR

GÉLICE TIJMES

INGE KLEEFMAN

JAKOB HENSELMANS

KELVIN MULDER

LAURA MULDER

LEON VAN ENGELEN

LOTTE JONKERS

LYSANNE SIKKEMA

MANDY HENDRIKS

NATHAN VENENDAAL

NOAH TEN HOOR

RENS STEENBERGEN

SANDER DEKKER

TARIK SILIC

TIM NIEBORG

VIKTOR KIN

SANDER VAN HUFFELEN STEFANO VAN ROSSEM

VINCENT CORJANUS

VINCENT GORTER

DANIQUE LOGTENBERG

nofoloC NESMREH TREBGE

SUMUHTSOP NOID

NELEEV NAV LËINAD

KIJWMORK TRAB

POH ENIOTNA

SNAMLESNEH BOKAJ

NAMFEELK EGNI

SEMIJT ECILÉG

RAAH RED NAV NËIBAF

SEIHCEO AMME

AMEKKIS ENNASYL

SREKNOJ ETTOL

NELEGNE NAV NOEL

REDLUM ARUAL

REDLUM NIVLEK

REKKED REDNAS

NEGREBNEETS SNER

ROOH NET HAON

LAADNENEV NAHTAN

SKIRDNEH YDNAM

NIK ROTKIV

GROBEIN MIT

CILIS KIRAT

GREBNETGOL EUQINAD

MESSOR NAV ONAFETS NELEFFUH NAV REDNAS

RETROG TNECNIV

SUNAJROC TNECNIV