Cultoer by jouzw

c ulto e r

Next level tradities

MAROKKO NAAR HET WK VROUWENRECHTEN ARMENIE

CULTUURSHOCK IN NEW YORK HOTSPOTS AMSTERDAM

Beste lezer, met trots presenteer ik tijdschrift Cultoer. In dit tijdschrift lees je de leukste reportages en reisinfo geschreven door onze redacteuren. De eindexamens zijn officieel afgelopen en dat betekent dat het tijd is om belangrijke keuzes te maken. Neem je een tussenjaar? Ga je gelijk studeren? Hoe vul je de drie maanden vakantie die je nu hebt? Doe hier ideeĂŤn op! De redacteuren van Cultoer zijn op reis geweest. Alles staat in het thema van respect, diversiteit en tradities. Deze drie dingen verschillen per land en zijn daarom ontzettend interessant om uit te zoeken. Van hotspots tot vrouwenrechten en van eten tot sport. Onze redacteuren bekijken ArmeniĂŤ, New York, Marokko, Ierland en Amsterdam op verschillende gebieden. Ontdek, want er is zoveel moois in de wereld. Veel leesplezier! Hoofdredacteur; Amber Changoer

4 14 20 24 32

MAROKKO AMSTERDAM IERLAND ARMENIE NEW YORK

EETTRADITIES, MAROKKO NAAR HET WK, REIZENDE YOUTUBERS EN VAKANTIE PLAYLIST.

VERSCHILLENDE TRADITIES IN NEDERLAND, HOTSPOTS, VOOROORDELEN.

SCHEIDING PROTESTANTS EN KATHOLIEK.

VROUWENRECHTEN, LEER ARMENIE KENNEN.

REISGIDS, CULTUURSHOCK, DROMEN IN THE BRONX.

Marokko Rabat

“It’s tough, it’s hard, but it’s pure discipline and it’s beautiful” Waaraan weet je gelijk dat je in een ander land bent? Precies: eten. Eten doe je elke dag, maar wordt overal op de wereld anders gedaan. Het is een belangrijk en een groot onderdeel van cultuur. De een eet bijvoorbeeld met stokjes, de ander met mes en vork. Wat zijn de tradities in Marokko rondom eten? Amber Changoer zoekt het uit.

REPORTAGE

TEKST: AMBER CHANGOER FOTO’S: AMBER CHANGOER EN DANIQUE LOGTENBERG Het weer in Marokko valt vies tegen. Er hangen grijze wolken en op sommige dagen is het nog kouder dan in Nederland. Het verkeer is chaotisch. Van alles rijdt er door elkaar. Van auto’s tot paarden en van fietsers tot honden. In de steegjes ruikt het naar pis, maar als je in een restaurantje stapt ruik je de heerlijke geuren van gekruide gerechten en honingzoete muntthee. Op straat, terrasjes en in restaurantjes zijn mannen de baas. Thuis juist de vrouwen. Een gemiddeld Marokkaans gezin bestaat uit vader, moeder en ongeveer twee kinderen. “Hele grote gezinnen vind je in deze tijd niet meer in de stad. Op het platteland zijn ze er nog wel”, vertelt Ismaïl Chatre (20) van ons gastgezin. “Jullie zijn net op tijd gekomen, want straks begint de ramadan. Alle restaurantjes, op internationale ketens als McDonald’s na, sluiten de deuren. Nu kunnen we nog eten!”

INKOPEN

De moeders of oma’s in het gezin doen de boodschappen. Dit doen ze meestal op de markt. Markten kan je in veel steegjes vinden waar je het totaal niet verwacht. De levende kippen worden voor je neus geslacht. Omdat de kip zo vers is, valt het vlees bijna van het bot tijdens het eten. Kleurrijke kruiden en specerijen zijn gesorteerd in grote bakken waar de verkoper dan een beetje uit pakt. Gevilde dieren hangen ondersteboven voor de winkels. De voedselprijzen rond ramadan stijgen. Basisproducten als aardappelen worden dan ineens een stuk duurder. Dat komt doordat de temperaturen in deze periode van het jaar zo stijgen, waardoor de oogsten mislukken. Ook bij weinig regenval stijgen de prijzen. Omdat er dus minder voedsel is, worden de prijzen verhoogd. “Wij, als gemiddeld Marokkaans gezin, voelen het wel in onze portemonnee, maar we lijden zeker geen honger door dit probleem”, zegt Ismaïl. “Om de prijsstijgingen een beetje te vermijden, kopen we bijvoorbeeld al weken van tevoren een schaap voor het offerfeest.”

BEREIDEN

De moeders of oma’s in het gezin bereiden vaak het eten. Er wordt nog gebruik gemaakt van oude ovens. De oven van het gastgezin is zo oud, dat het alleen dicht gaat met een harde dreun. Bij bijna elk gerecht wordt brood gegeten. Het klimaat is perfect voor het telen van tarwe en gerst, waardoor veel Marokkanen al eeuwenlang hun eigen brood maken. Volgens de documentaire Chez Benali van de NPO is brood zelfs heilig en wordt het met meer respect behandeld dan ieder ander voedsel. Brood staat voor samenleving, leven en een gift van God. Couscous is een bekend Marokkaans gerecht, dat zelfs in de kantine van Windesheim Zwolle wordt verkocht. Vrijdag is couscous-dag in Marokko. Terwijl de mannen naar de moskee gaan, maken de vrouwen gigantische potten couscous klaar. Dit duurt ongeveer drie uur. De couscous is niet alleen voor het eigen gezin, maar ook voor de buren, de bouwvakkers op straat en eventueel voor de zieke opa’s verderop. Er moet ook genoeg zijn voor onverwachte gasten die ieder moment kunnen aanschuiven. Gastvrijheid is in Marokko erg belangrijk. In de Marokkaanse keuken wordt er veel gebruik gemaakt van komijn, gember, koriander, anijs, paprika en saffraan. In restaurantjes zie je naast peper en zout vaak ook een bakje komijn op tafel liggen. Scherp is het eten bijna nooit.

ETEN

In Marokko kent men vier eetmomenten. De dag begint met een ontbijt van pannenkoeken en brood. Daarna heb je de lunch, waar er warm wordt gegeten. Dan volgt het vieruurtje dat bestaat uit zoetigheid, wat de spijsvertering stimuleert en tot slot heb je een uitgebreid diner.

Wanneer je begint met eten, moet je verplicht ‘bismallah’ zeggen, wat ‘in de naam van God’ betekent. Ook eet je met je rechterhand en is er geen bestek. Zo luidt een Hadith (overleveringen; de woorden en daden van de profeten): “When one of you eats, let him eat with his right hand, and when he drinks, let him drink with his right hand. Verily, the devil eats and drinks with his left hand.” Je gebruikt maar drie vingers, want eten met meer vingers is een teken van hebberigheid. Daarbij hoor je te eten wat direct voor je ligt. Je mag je arm niet uitstrekken om eten dat voor iemand anders of in het midden van de schaal ligt te pakken. Je eet dan van iemand anders zijn plaats en dat wordt als onbeleefd gezien. De journalisten in spe overtreden elke eetregel. Ze eten met twee handen en alle vingers. Er wordt geen ‘bismallah’ gezegd en ze strekken hun arm uit naar de andere kant van het bord. Het gastgezin lijkt het de studenten te vergeven. Traditionele families op het platteland eten op de grond. In de stad eet men aan tafel. Het hele gezin eet allemaal van één bord. “Het brood wordt verdeeld over de tafel. We leggen de dure dingen als vlees in het midden van het bord. Vroeger was het vlees te duur voor een gemiddeld gezin. Door het vlees in het midden te leggen, wordt het als het ware dus ‘bewaard’. Je hoort het gerecht namelijk van buiten naar binnen te eten. Dingen als jus en bonen liggen aan de buitenkant en die worden dus als eerst gegeten. Daarna geeft de vrouw een ieder een stukje vlees dat op haar hand ligt. Dat is dan jouw stukje”, vertelt Aicha Lemtouni, directeur van de school van journalistiek in Marokko, tijdens het eten. Dit gaat dus heel anders dan in Nederland. Fabiën van der Haar, eveneens redacteur van Cultoer, ervaarde op dit moment een cultuurshock: “Ik had honger, maar toen zij met haar handen in de kip ging en mij een stukje aangaf was mijn honger ineens verdwenen.”

AFRUIMEN

Na het eten ruimen de vrouwen de tafel af. Een grote schaal vol met fruit wordt op de tafel gezet. Fruit is het toetje in Marokko. Als dit ook op is, sluit de mierzoete muntthee het diner of de lunch af. Terwijl de journalisten in spe gekke gezichten trekken na het proeven van de thee, zegt begeleider Anne van der Schoot die een rondreis door Marokko heeft gemaakt: “Oh de thee is niet voor niks zo zoet. Het is een energyboost in dit warme weer. Zo komen ze de dag door.”

REPORTAGE

HARAM

Omdat de meeste Marokkanen moslim zijn, mogen ze bepaalde dingen niet eten. De Koran spreekt van drie verboden met betrekking tot voeding. Het eten van varkensvlees, bloed of vlees waar nog bloed in zit en vlees dat niet ritueel geslacht is, is verboden en dus haram. 16 mei begint de maand van de ramadan en daar horen moslims verplicht, op een aantal uitzonderingen na, aan mee te doen. Men mag in deze periode tussen zonsopgang en zonsondergang niet eten en drinken. “Vasten is één van de vijf zuilen van de Islam. Het hoort bij onze geloofsovertuiging en daarom is het verplicht om eraan mee te doen. Daarnaast is het ook een enorme leuke maand in verband met het samenkomen van de gehele familie. Samen verbreken we dan ‘s avonds het vasten. Tijdens de ramadan verdiepen wij moslims ons nog meer in het geloof en zijn we nog bewuster van het vermijden van het slechte. Ramadan versterkt ons geloof en omdat we dagelijks met familie zijn, versterkt het ook onze band als familie”, vertelt Badr Albouyaoui (19), deelnemer aan de ramadan. “It’s tough, it’s hard, but it’s pure discipline and it’s beautiful”, voegt Aicha Lemtouni eraan toe.

REPORTAGE

Marokko naar het WK: “Het gaat hier straks helemaal los” TEKST: FABIËN VAN DER HAAR FOTO’S: AARON LOUPATTY

Voetbal is in Marokko de grootste sport. Het is dan ook helemaal een groot feest dat Marokko geplaatst is voor het WK-voetbal. Er gaat volgens sommigen een WK-gekte plaatsvinden in Marokko: “Je waagt je leven als je naar zo’n wedstrijd gaat.” “Pass de bal! Hier links van je, pass!’’ Een jongetje met een Real Madrid-shirt aan rent door een straat in Rabat. Hij voetbalt met zijn vrienden op straat. Net zoals veel kinderen doen in Rabat. Voetbal is erg populair in Marokko. Om de 500 meter vind je wel een voetbalveldje. De ene heeft daadwerkelijk goaltjes, en de ander is slechts een geïmproviseerd veldje op het strand. Maar waar je ook komt, overal is wel een spoor van voetbal te vinden. Je zou denken dat de Marokkanen daarom ook super enthousiast zijn dat hun land deelneemt aan het WK, want een land dat overal kenmerken van voetbal vertoont zal dan wel dolblij zijn of niet? Sommige Marokkaanse jongeren kunnen zich helemaal niet zo vinden in het nationale elftal. Ismaïl (20) bezocht onlangs een thuiswedstrijd van het nationale team. “Je waagt je leven als je naar zo’n wedstrijd gaat. De fans daar zijn heel extreem. Ik heb me een keer tussen die fans gewaagd, maar ik werd aan alle kanten geduwd en getrokken. Toen heb ik geprobeerd om weg te rennen, maar mijn been bleef haken tussen een ijzeren deur. Daar heb ik nu nog steeds last van.” Volgens Ismaïl zijn sommige Marokkanen niet zo fan van het nationale team, omdat er veel spelers in spelen die in het buitenland wonen en helemaal niet voor een Marokkaans team spelen. Hetzelfde geldt voor de coach. Hij zou geen connectie hebben met het volk. Waar de Marokkanen dan wel voor zijn? Voor Real Madrid of FC Barcelo-

na en vaak voor een lokale club. Het is zondag 22 april 15:55 uur, nog vijf minuten voor de aftrap van FUS Rabat tegen Agadir. Het stadion raakt aardig vol met rood-witte FUS Rabat-shirts met daar tussen een paar Barça of Real shirts. Het clublied van Rabat klinkt uit de speakers. Vooraan het publiek staat een man in een zwarte capuchontrui met zijn rug naar het veld toe. Hij probeert het publiek op te zwepen en dat lukt aardig want iedereen staat te springen en te zingen. Hymuda is lid van de club en is bij elke thuiswedstrijd aanwezig. “Ik probeer de fans op te vrolijken en ze te laten juichen. Ze zijn allemaal fanatiek en ze supporteren allemaal hun lokale team.” In dit geval dus FUS Rabat. Volgens Hymuda steunen deze fans ook wel het nationale team, maar het lokale team zal altijd voorgaan. Als het op lokaal voetbal aankomt zijn de Marokkanen dus wél heel fanatiek. Dit is niet wat Ismaïl in eerste instantie over het nationale elftal suggereerde. Volgens Mark Wotte, oud-speler van onder meer Feyenoord en nu coach van het Marokkaanse elftal onder 23, gaan de Marokkanen straks juist wél achter het team staan. “Als ze winnen gaan ze massaal de straat op met z’n allen. Ze raken heel gepassioneerd en gaan net zoals de Marokkanen in Nederland met toeters en bellen de straat op maar dan nog erger. Ze brengen de hele familie mee, juichen met vlaggen, kussen elkaar.

REPORTAGE

In Nederland wordt er vooral in de steden feest gevierd, maar in Marokko is het echt overal. Het gaat hier helemaal los.” Afgelopen januari/februari was er in Marokko de African Nations Championship 2018 waar alleen spelers die in de nationale competitie spelen aan mee doen. Marokko was gastland en won het tweejaarlijkse voetbaltoernooi. Volgens Mark waren de Marokkanen toen helemaal door het dolle heen. “Als Marokko nu op het WK een van de drie wedstrijden wint, gaat het een groot feest worden”, voegt Wotte eraan toe. Niet alleen in Marokko zijn fans van het nationale team te vinden. Ook in Nederland zijn er veel supporters. Dat er veel supporters zijn, is terug te horen in twee liedjes die door Nederlandse artiesten zijn gemaakt. Rapper Ismo maakte het liedje Mabrouk 3Lina, wat ‘felicitaties voor ons’ betekent. Daarmee doelt hij op de WK-plaatsing van Marokko. Ook het tweetal Mokadrumz maakte een liedje genaamd ‘Dima Maghreb’ dat betekent letterlijk: het machtige noorden van Afrika. Het liedje van Ismo is ook in Marokko bekend. Mouad van de Amdel Association kent het lied ook. Hij weet precies wat het betekent en kent ook de spelers die aan het einde van het lied worden opgenoemd. “Ziyech is mijn favoriete speler, hij is ook de beste.” De Amdel Association is een soort naschoolse opvang voor kinderen waar ze allemaal activiteiten organiseren. Mouad kwam hier vaak met zijn vrienden om bijvoorbeeld te discussiëren over voetbal. “Hij is voor Real Madrid”, hij wijst naar zijn vriend Moncéf. “Maar ik vind Real Madrid stom, omdat ze altijd de scheids omkopen” zegt Mouad. “Barça is veel te arrogant!”, roept Moncéf terug. Iedereen heeft zijn mening wat betreft voetbal dus wel klaarliggen bij de Amdel Association. Die mening over voetbal komt zeker naar voren als Marokko een wedstrijd speelt. Zoals Mark Wotte al zei en zoals Karim El Ahmadi en Soufyan Amrabat al voorspelden, gaat het een groot feest worden, mocht Marokko een wedstrijd winnen. Dit grote feest was eerder dit jaar al te zien in Nederland. Toen Marokko zich plaatste voor het WK gingen Marokkanen in onder andere Rotterdam massaal de straat op om ‘feest te vieren’. Kortom, er zal zowel in Nederland als in Marokko een echte WK-gekte ontstaan.

REIZENDE YOUTUBERS StukTV

REPORTAGE

Sophie Milzink

Deze drie jongens zijn razend populair op YouTube. Het zal je dan ook niet ontgaan zijn dat het drietal niet bang is om in een vliegtuig te stappen. Met hun programma Roadtrippers dat ook op Veronica werd uitgezonden, reisden de drie vrienden de wereld af. Ook met het concept Horrornacht bezochten Chiel, Thomas en Stefan de engste plekken op de wereld.

YouTuber Sophie geeft veel jongens vlinders in hun buik. Deze brunette is niet op haar mondje gevallen en dat is ook gebleken bij haar reisserie ‘Soof zoekt vakantievrienden’. Daarbij gaat ze op verschillende vakantiebestemmingen op zoek naar de beste vriendengroep.

Nikkie Tutorials

Anna Nooshin

Nikkie de Jager is een Nederlandse vlogger en een beauty-goeroe die iedereen wel moet kennen. Met haar Engelse make-up tutorials en indrukwekkende samenwerkingen met grote sterren zoals Kim Kardashian, heeft zij meer dan 8.7 miljoen abonnees op Youtube. Nikkie reist veel om zo met andere bekende YouTube samen video’s te maken.

Romee Strijd

Deze Victoria’s Secret Angel is een aantal maanden geleden begonnen met internationale vlogs en het vastleggen van haar avonturen als wereldberoemd topmodel. Haar dagelijkse bezigheden, workout routines en runway shows hebben ervoor gezorgd dat Romee in de afgelopen maanden al 418.000 abonnees heeft binnengesleept.

Foto: Romee Strijd

Deze succesvolle powervrouw laat wekelijks zien hoe haar drukke leven eruitziet. Hollands Next Top Model presenteren, persreizen naar de meest tropische bestemmingen; Anna neemt je overal mee naartoe. Zo was ze onlangs nog voor het kledingmerk AlixTheLabel op het Amerikaanse festival Coachella.

VAKANTIE PLAYLIST Lil’ Kleine - Vakantie Camila Cabello - Havana Daddy Yankee - Dura Calvin Harris, Dua Lipa - One Kiss Josylvio - Catch Up De Jeugd Van Tegenwoordig - Sterrenstof Zedd, Maren Morris, Grey - The Middle Kygo, Miguel - Remind Me to Forget Yung Felix, Poke, Dopebwoy - Loco Stromae - Papaoutai Khalid, Normani - Love Lies Madison Beer - Dead Sia- Clap Your Hands Drake - God’s Plan SFB, Dopebwoy, Leafs - Drip Mula B - Bandolero Pharrell Williams - Happy Lil Dicky, Chris Brown - Freaky Friday SBMG, Lil’ Kleine - Gedrag Luis Fonsi - Despacito Justin Bieber - What Do You Mean? Kevin, Sigourney K - Sunshine G-Eazy - Been On Adele - Send My Love Mario - Let Me Love You Rihanna, Drake - Work Marshmello, Anne-Marie - FRIENDS Boef - Habiba Pretty Ricky - Grind With Me Sevn Alias, Lil’ Kleine, Boef - Patsergedrag Post Malone - White Iverson Miley Cyrus - We Can’t Stop Ronnie Flex - Non Stop

XXX

Nederland Amsterdam

Geïmporteerde tradities

REPORTAGE

In een oranje shirtje loopt de zeventienjarige Madalina Udila door het centrum van Amsterdam. De hele stad is in feeststemming. Vlaggetjes, shirts, slingers, schmink; echt alles is oranje. Uit iedere straat komt vrolijke muziek. Met een drankje in haar hand loopt ze van evenement naar evenement. Vandaag viert ze met vrienden de verjaardag van onze koning. Ruim zeven jaar geleden had ze niet gedacht dat ze zo zorgeloos door een centrum kon lopen. Madalina is geboren in Roemenië. Ze is samen met haar moeder naar Nederland gevlucht. In Roemenië hadden haar ouders altijd ruzie. Het werd zelfs zo heftig dat haar vader een verbod heeft gekregen om voor zijn dochter te zorgen. Samen met haar moeder leidt ze nu een rustig leven in Nederland, wetend dat haar vader niet zomaar hier naartoe komt. Terwijl ze door het hart van Amsterdam wandelt, vergeet ze even alle cultuurverschillen die ze normaal wel voelt. Hoewel deze verschillen niet altijd negatief zijn, maakt dat ze niet onzichtbaar. Maar als Madalina vanavond rond etenstijd naar huis gaat, komt ze terug in een huis dat is ingericht met veel kleuren, echt Roemeense stijl. Ze zal samen met haar moeder zuurkool eten, klaargemaakt volgens Roemeense wijze. Zodra ze de voordeur opendoet vanavond, stapt ze weer in de cultuurverschillen. Of het nou Koningsdag is, een andere feestdag of een doodgewone doordeweekse dag, voor Anouk Trouwen zijn de verschillen altijd zichtbaar. Rond 2008 is ze Het Roemeense Winkeltje begonnen, een webwinkel waar je traditionele Roemeense producten kunt kopen. “Voordat ik dit winkeltje oprichtte, had ik een website waar men de Roemeense taal kon leren. Ik kreeg steeds meer vragen over traditionele producten, maar deze waren toen nog niet in Nederland verkrijgbaar.” Voor Anouk was dit een gat in de markt: “Toen de vraag maar bleef komen, heb ik besloten om zelf een webwinkel op te starten.” De verschillen die de eigenaresse merkt, zijn vooral zichtbaar in de samenwerking met andere landen. Neem nou bijvoorbeeld Nederlandse of Roemeense bedrijven. “Roemeense bedrijven zijn minder zakelijk en minder snel. Nederlandse bedrijven streven juist naar een snelle maatschappij.” Om dit goed uit te leggen, komt ze met een typerend voorbeeld: “Als een product vanuit Nederland geleverd wordt en het is kapot, ligt er meteen een nieuw artikel voor je klaar. Als eenzelfde situatie zich voordoet bij een Roemeens bedrijf, wordt er excuses aangeboden. Ook wordt er gezegd dat ze er de volgende keer rekening mee houden, maar je krijgt geen nieuw product. Beide methoden zijn absoluut niet verkeerd, maar het valt wel op.” Om Roemenen in Nederland te helpen is er een organisatie opgestart, genaamd ROMPRO, Fundatia Români Pentru Români Olanda (Stichting Roemenen voor Roemenen Nederland). Dana Popa is medeoprichter en vicevoorzitter van deze stichting. Het is een organisatie die als doel heeft om de Roemenen meer te betrekken bij de Nederlandse samenleving. “Als organisatie willen we niet ondergesneeuwd raken door de Nederlandse cultuur. Daarom organiseren we evenementen en plaatsen we

“Ik zal nooit alleen voor mezelf chocolade kopen”

REPORTAGE

persoonlijke verhalen van Roemenen op onze site.” Ook Dana, vicevoorzitter van ROMPRO, merkt cultuurverschillen. “De Nederlandse cultuur is heel doelgericht en gestructureerd. Er zijn er duidelijke regels waar weer bepaalde verwachtingen aan hangen. De Roemeense cultuur is juist het tegenovergestelde. Natuurlijk zijn er ook regels, maar deze zijn anders.” Dana omschrijft Nederland als een cultuur die ik-gericht is en de Roemeense cultuur is meer wij-gericht. “In Roemenië draait het vooral om de ander. Het is belangrijker om na te denken hoe je voor een ander bent, in plaats van hoe je voor jezelf bent. Iedereen tevredenstellen is een belangrijk aspect in deze cultuur.” Madalina merkt als ze boodschappen gaat doen dat de Roemeense cultuur inderdaad meer een wij-cultuur is. “Ik heb altijd geleerd dat je alles met iedereen deelt. Ik zal nooit alleen voor mezelf chocolade kopen. Want ik weet dat er altijd mensen zijn die zeggen dat ze ook een stukje willen.” Je kunt je misschien wel bedenken dat het moeilijk is om je eigen tradities door te zetten als je niet geboren bent in het land waar je woont. Vaak ben je dan afhankelijk van anderen. Mensen zoals Anouk zorgen ervoor dat bepaalde Roemeense tradities in Nederland kunnen blijven bestaan. Het Roemeense Winkeltje verkoopt namelijk de martisor. Dat zijn kleine bedeltjes met een rood-wit touwtje eraan. “Vrouwen krijgen dit sieraad op 1 maart om het begin van de lente te vieren. Rond februari merk ik altijd een stijging van de verkoop van dit sieraad. Vaak zijn het Nederlandse mannen die deze traditie behouden voor hun Roemeense partner.” Naast Anouk draagt ook ROMPRO bij aan het behouden van tradities. Dana vertelt over een Roemeense feestdag: “In Roemenië heb je een Internationale Dag van de Roemeense blouse. Dit valt op 24 juni en hebben we vorig jaar voor het eerst gevierd in Nederland. We gaan dan met groepen mensen, gekleed in Roemeense blouses de straat op.” Uiteraard levert dat bijzondere reacties op. “Vorig jaar zijn we geregeld aangesproken met de vraag wat we aan het doen waren. Dat soort reacties zijn altijd heel erg leuk. Op dit soort momenten merk ik wel echt dat Nederlanders open staan voor andere culturen”, vertelt Dana. Dit alles gaat niet zonder effect op de Nederlandse samenleving. Volgens Dana is het wel een positief gevolg. “Ik vind dat je nooit je eigen geschiedenis en cultuur moet vergeten. Je neemt dat mee, ontmoet nieuwe dingen en zo ontstaat er iets nieuws.” Zeker als je kinderen hebt, ontstaat er snel iets nieuws. “De kinderen maken op school kennis met feesten als Sinterklaas. Roemeense mensen gaan daardoor Sinterklaas vieren. Maar we vieren ook kerst. We doen dit wel op onze eigen Roemeense manier. Er is dan veel eten aanwezig en we komen met de familie samen. Ook is er meer aandacht voor kerstliederen.” De tradities die we in Nederland hebben veranderen dus. Niet alleen zijn er echt Nederlandse gewoontes, maar we nemen ook tradities over uit andere culturen. Dit maakt de Nederlandse samenleving zo speciaal en uniek.

TEKST EN FOTO’S: SABINE BRAAKSMA

HOTSPOTS AMSTERDAM REPORTAGE

The Breakfast Club De dag begint natuurlijk met een ontbijtje. En wat is er leuker dan je dag beginnnen in buitenlandse sferen? Bij The Breakfast Club kun je de eerste maaltijd van de dag bestellen in Amerikaanse of Franse stijl. Goed om te weten is dat het ontbijt hier de hele dag doorgaat. Ook als lunch kun je hier dus terecht voor een goed ontbijtje.

Haarlemmerplein 31, www.thebreakfastclub.nl

Locals Dit is hĂŠt perfecte plekje als je houdt van uniek. Locals is een klein winkeltje waar je producten vindt met een bijzonder verhaal. De meeste spullen die je hier vindt zijn handgemaakt, en dat maakt het extra bijzonder. Je wordt persoonlijk geholpen in deze zaak, waardoor je onmogelijk met lege handen naar buiten komt. Altijd leuk dus voor jezelf, maar ook om cadeau te geven.

Spuistraat 272, www.localsamsterdam.com

Papabubble Ben je snoepliefhebber? Dan is dit de hotspot voor jou! Hier kun je met eigen ogen zien hoe het snoep gemaakt wordt. Met simpele ingrediĂŤnten zoals water en glucose worden allerlei lekkernijen gemaakt. De plek is bijna iedere dag geopend. Meestal worden er op woensdag tot zaterdag snoepjes gemaakt. Om deze locatie nog leuker te maken: proeven mag altijd!

Haarlemmerdijk 70, www.papabubble.nl

Tea Bar

SLA

Na een lange dag shoppen in Amsterdam zal je vast wel dorst hebben. Geniet dan in de Tea Bar van een lekkere unieke kop thee. Bij deze hotspot hebben ze een passie voor thee die de eigenaars maar al te graag aan jou meegeven. Laat je adviseren over de juiste theesmaken of koop een gave theepot.

Zin in een salade, soep of sapje? Dan moet je bij SLA zijn! De gerechten die je hier haalt zijn zo lekker dat je spontaan vergeet dat het ook gezond is. De ideale tussenstop tijdens een dagje Amsterdam. Nog een voordeel van deze plek is dat je het eten ook mee naar huis kan nemen. Echt een plek die je niet kunt missen.

Haarlemmerdijk 71, www.teabar.nl

Westerstraat 34, www.ilovesla.com

Hoe snel oordeel jij?

BLOG

DOOR SABINE BRAAKSMA Van tevoren had ik niet gedacht dat Amsterdam zoveel te bieden had. Voor sommigen klinkt Amsterdam misschien niet zo spannend. Maar voor mij, een meisje uit een klein dorpje in Brabant, is onze hoofdstad toch echt wel the place to be. Niet alleen leerde ik mezelf wat beter kennen, ook als journalist leerde ik een heleboel. Zo leerde ik bijvoorbeeld hoe snel ik oordeel over iemand. Laten we eerlijk zijn, we leven in een samenleving waarin iedereen een oordeel over elkaar heeft en niet bang is om dat uit te spreken. Denk bijvoorbeeld aan die ene keer dat je een reactie plaatste onder een foto van een bekende YouTuber. Was die negatieve opmerking over die broek nou echt nodig? Ik zeg niet dat iedereen dit doet, maar helaas zijn er nog veel te veel negatieve comments op social media. Ikzelf vind dat soort opmerkingen overdreven. Die ene persoon zit echt niet te wachten op jouw mening. Hoe moeilijk is het om verder te scrollen en deze persoon in zijn waarde te laten om wie hij of zij is? Zeker als het echt een negatieve opmerking is. Hoe blij zou jij worden als je zulke berichten iedere dag zou krijgen. Lange tijd kijk ik op mijn eigen telefoonschermpje naar deze reacties. Voor mijn gevoel kon ik niks doen. Maar in Amsterdam leerde ik dat het tegendeel waar is. In plaats van je aandacht op anderen te richten, is het belangrijk dat je naar jezelf gaat kijken. Ik leerde nadenken over verschillende

standpunten rondom vooroordelen. Natuurlijk wist ik dat ik vooroordelen had, maar ik was me absoluut niet bewust van het feit dat ik zo snel oordeelde. Ik neem je even mee in mijn treinreis van een tijdje geleden. Halverwege de reis moest ik overstappen op station Utrecht. Een drukke plek waar altijd veel mensen zijn. Zo ook deze vrijdag. Op het perron waar mijn volgende trein zou komen, liep een wat oudere man rond. Hij was gekleed in kleren die al weken niet gewassen waren en hij liep wat krom. Zijn haar was grijs en grauw en de rimpels op zijn gezicht verraadden dat de man flink op leeftijd is. Niet veel later ging de man naast me staan. Meteen vond ik de situatie ongemakkelijk en ging ik een stapje opzij. In Amsterdam dacht ik terug aan dit moment. Ik had op dat moment niet nagedacht over hoe het karakter van de man kon zijn. Misschien was hij wel heel aardig, had hij geen slechte bedoelingen, maar had hij gewoon niet genoeg geld om zichzelf te verzorgen. Ik schrok van hoe snel ik geoordeeld had en hoe ongemakkelijk ik was geworden van de situatie. Nu weet ik dat het niet nodig is om te oordelen. Uiterlijk zegt vaak niet veel over iemands karakter. Ik denk ook niet dat oordelen altijd nodig is. Als je bedenkt hoeveel energie je verbruikt aan het oordelen over anderen, dan is dat vreselijk zonde van je tijd en energie. Dat kun je beter ergens anders voor gebruiken.

Ierland Belfast

REPORTAGE Natuurlijk ken je het verhaal van de Titanic en de ijsberg. Wist je dat het schip in Belfast gebouwd was in 1911? Deze havenstad in Noord-Ierland heeft een bewogen geschiedenis. Zo staat er in het westen van Belfast 21 kilometer aan muur om protestanten en katholieken van elkaar te scheiden. Best bizar toch? In 1969 werd een aantal van deze muren gebouwd na uitbraak van rellen tussen katholieken en de protestanten, ook wel ‘The Troubles’ genoemd. Het moest een tijdelijke oplossing worden; de muren zouden een maand of zes blijven staan. Hoewel de vrede twintig jaar geleden ondertekend is, staat er nu nog zo’n 21 kilometer aan muur in Belfast.

Muren van vrede:

klaar voor de sloop? DOOR: VINCENT CORJANUS

Een frisse lentewind waait door Belfast West. Voor Noord-Ierland is het bijzonder goed weer. Ditmaal geen regen, maar een strakblauwe lucht met felle zon. Muren van wel tien meter hoog doemen op wanneer je de Cupar Way in Belfast West nadert. Het doet een beetje denken aan de Berlijnse Muur. De wijk ligt er verpauperd bij. Afval langs de stoepen, lege flessen alcohol in de berm. Alsof iemand vergeten is de bezem er doorheen te halen. Toch staat het er vol met toeristen uit allerlei landen. Je hoort Duitsers lachen, je ziet een stel Britten met een gids meelopen en je ziet Japanners een selfie nemen voor thuis.

“HET IS LANG NIET ZOALS VROEGER”

Langs de felgekleurde muren aan Cupar Way komt een stelletje hand in hand aanlopen. “Ik heb vrienden in Eindhoven’’, zegt de jongen. Vinny is zijn naam. Hij is katholiek en heeft een relatie met Kirstie. Het verschil is dat zij protestant is en aan de andere kant van de ‘Peace Walls’ woont. De twee zien het verschil niet als een probleem. “Er zijn af en toe wat relletjes tussen de twee kanten, maar het is lang niet meer zoals het vroeger was. De tijd van gangsters is voorbij evenals de spanning. We zijn allemaal volwassen geworden. We werken, we verdienen geld, we maken vrienden en hebben lol. Het is niet anders dan bij jullie in Nederland’’, zegt Vinny. Of de muren verwijderd gaan worden is nog maar de vraag. Kirstie 22

denkt van niet, Vinny is optimistischer. “Ik denk dat ze het in delen gaan doen, zo kunnen mensen eraan wennen dat hun buurman katholiek of protestant is. Een groot deel is al verwijderd. Ik denk dat wanneer ze weggehaald worden er weinig problemen komen. Misschien dat een paar oudere mensen het er alleen een beetje moeilijk mee hebben.’’ “De muren daar bij de Cupar Way zijn steeds hoger geworden. De poorten daar zijn overdag open, maar ’s avonds gaan ze volgens mij nog gewoon dicht’’, vertelt Allan Leonard een paar kilometer verderop. Hij werkt voor Shared Future New, vlakbij de befaamde Queen’s University. Allan noemt zichzelf een ‘peace journalist’. “Ik ga verder waar de mainstream media ophouden. Zij houden zich vooral bezig met het drama en de conflicten, ze zien vaak niet de nieuwswaarde van andere soort verhalen. Wij maken meer inhoudelijke producties en werken minder met deadlines om meer tijd in onze verhalen te steken.’’ Het platform van Allan houdt zich bezig met de ‘peace building’ in Noord-Ierland. Dit doen ze door middel van grote verhalen, maar ook podcasts. Hij noemt zijn werk erg belangrijk: “Je hebt niet voldoende aan de gewone media hier in Noord-Ierland. Het beste is om je eigen krant samen te stellen. Zoek op het internet naar artikelen en print je eigen samenstelling uit!’’, zegt Allan.

REPORTAGE

DE MUREN SLECHTEN

Volgens Allan is het lastig om de muren te slechten: “Meerdere organisaties zijn betrokken bij de muren. Sommigen muren zijn van het Departement van Infrastructuur, Justitie is betrokken voor de plek van de muren en daarnaast is er nog een organisatie die verantwoordelijk is voor de poorten. In de jaren negentig was het hele centrum afgesloten, wat dat betreft is er veel veranderd. Sommige auto’s mochten niet op bepaalde plekken neergezet worden door de dreiging van autobommen. Ik denk dat er eigenlijk alleen nog maar psychologische muren zijn. De mensen voelen zich er veilig, hoewel er geen dreiging meer is van bommen. Je kan de muren wel neerhalen, maar zolang de psychologische muren nog tussen de mensen staan, zullen er geen muren neergehaald worden.’’ Allan kijkt even naar de zon uit het raam. Ja, het is warm hier, hij zegt dat we maar geluk hebben met dit soort temperaturen. “Er is nog maar één muur neergehaald, de bedoeling is dat ze in 2023 verwijderd worden. Maar de policy is dat de muren pas verwijderd worden als de mensen er oké mee zijn. Het is onmogelijk om gescheiden van elkaar te leven tegenwoordig, je komt elkaar tegen in scholen, supermarkten etc. Je kan ook niet zien of iemand bijvoorbeeld katholiek is, tenzij je het gaat vragen. Mijn missie voor Shared Future News is om een groot platform neer te zetten samen met een aantal ‘peacebuilders’. Op dat platform moet veel informatie komen te staan, daarnaast moet het inzicht geven in de ‘peacebuilding’ in Noord-Ierland’’, licht Allan toe.

VOORUITGANG

Terug in het centrum van Belfast kijkt de van oorsprong Schotse Fiona Liversidge vanachter het bureau na de toeristen die binnen komen lopen.

Fiona is communicatieleidinggevende bij het Belfast Welcome Center. “Ik woon nu twintig jaar in Noord-Ierland, mijn vrienden verklaarden mij toentertijd voor gek toen ik vertelde dat ik naar Belfast ging verhuizen’’, zegt Fiona lachend. Ze is van mening dat er de afgelopen jaren veel is veranderd in Belfast. Volgens haar is het imago flink verbeterd en het gaat langzaam de goede kant op met de stad. ‘’Veel mensen willen de muren weghebben, maar het is toch echt aan de bewoners zelf. Misschien dat de muren daadwerkelijk gesloopt gaan worden in 2023. We zijn al zoveel vooruitgaan sinds het Goede Vrijdagakkoord,’’ zegt Fiona terwijl ze een slok van haar thee neemt. Net als Allan denkt ook zij dat ze goed op weg zijn in Belfast West: “Het is goed om de aspiraties te hebben om de muren te verwijderen. Er zit vooruitgang in, zowel op politiek als op economisch niveau.’’

BREXIT

Het politieke klimaat is de laatste tijd wel aan het schommelen in het Verenigd Koninkrijk. De Brexit komt eraan. En hoe dat in zijn werk gaat is volgens Fiona nog onbekend. “Het zorgt voor veel speculaties, we moeten nog even zien hoe dat uit gaat pakken. Sommigen vinden dat met de Brexit het Goede Vrijdagakkoord in de prullenmand gaat. Ik denk dat de meeste mensen gewoon door willen gaan. Het leven in de stad gaat gewoon verder. Het is een witte olifant, we weten nog precies wat de olifant is zeg maar. Er is veel naïtiviteit, het Britse parlement weet niet wat ze op de hals hebben gehaald, denk ik’’, zegt Fiona hoofdschuddend. Vinny en Kirstie hebben haast en snellen zich naar een rokende zwarte auto die ongeduldig op ze wacht bij de poort van Cupar Way. ‘’Have nice a day!’’, roept Vinny nog na. Hand in hand stappen ze in het voertuig, geen muur die ze belemmert.

ArmeniĂŤ Jerevan

DEZE DEZE 99 DINGEN DINGEN WIST WIST JE JE NOG NOGNIET NIETOVER OVERARMENIË ARMENIË Armenië: een land dat geografisch bij Azië hoort, maar dat zichzelf een Europees land noemt. In de Nederlandse media wordt er weinig geschreven over dit land in de Zuidelijke Kaukasus. Om iets meer te weten te komen over dit redelijk onbekende land zijn hier negen weetjes: 1. De hoofdstad van Armenië is Jerevan, hier wonen 1.117.800 mensen. 2. Armenië was het eerste land ter wereld dat het christendom als staatsgodsdienst aannam. 94% van de bevolking behoort tot de Armeens-Apostolische Kerk. Ook is nog 4% van de bevolking lid van een andere kerk. 3. Armenië heeft 3.045.191 inwoners. 98,1% van de inwoners is Armeens, 1,2% is Koerdisch en de rest van de inwoners komt uit Rusland. 4. Karate, (kick)boksen, worstelen en gewichtheffen zijn de belangrijkste sporten in Armenië. Ook is de denksport schaken erg populair. 5. Armenië heeft een conflict met Azerbeidzjan over Nagorno-Karabach. De grenzen van Armenië met Turkije en Azerbeidzjan zijn daarom gesloten. 6. Omdat de grenzen met deze buurlanden gesloten zijn, is het erg moeilijk om handel te drijven. Het gaat daarom niet goed met de economie in Armenië. Ongeveer 10% van de bevolking is heel erg rijk, de rest leeft (meestal) in armoede. 7. Armenië behoorde tot de communistische Sovjet-Unie. Sommige Armenen verlangen nu nog terug naar het communisme van vroeger, omdat ze vinden dat alles toen eerlijker verdeeld werd. 8. Ze betalen in Armenië niet met de euro, maar met de dram. 500 dram is ongeveer 1 euro. 9. Eten en drinken is erg belangrijk in de Armeense cultuur. Bekende Armeense gerechten zijn: dolma (met gehakt gevulde druivenbladeren of koolbladeren), lavash (zacht en dun brood) en ghapama (pompoenstoofpot gevuld met gekookte rijst en gedroogd fruit).

Vechten voor je rechten in tijden van revolutie

De revolutie Op 13 april begonnen in Armenië protesten tegen de nieuwe premier en de regering. De Armeniërs wilden meer vrijheid en een beter werkende democratie. Daarnaast wilden ze ook dat de corrupte regering vertrok. Op 23 april diende de premier zijn ontslag in. Dit was een overwinning, maar de rest van de regering zat nog. Daarom bleven de protesten aanhouden. Op 1 mei werd er door de regeringspartij niet ingestemd met protestleider, Nikol Pashinyan, als nieuwe premier. De volgende dag werd er volop gestaakt en daarom werd Pashinyan op 8 mei de nieuwe premier van Armenië.

FOTO EN TEKST DOOR: ELLA GRIT

“Ik weet nog goed dat ik niet naar een les over seksuele voorlichting mocht van de jongens. Ik was zestien en volgens de jongens horen meisjes daar op die leeftijd niet over na te denken. Zelf op het woord seks ligt een taboe”, vertelt Rimma, die zich drie jaar lang ingezet heeft voor een feministische organisatie.

REPORTAGE

Tijdens de revolutie in april in Armenië werd er niet alleen geprotesteerd tegen de corrupte regering, maar ook voor meer democratie en vrijheid. Vrouwen gingen de straat op om op te komen voor hun rechten. Ze hebben te maken met discriminatie, huiselijk geweld en worden overheerst door mannen. De revolutie is ondertussen afgelopen en er is een nieuwe premier, maar gaat dit er ook voor zorgen dat vrouwen het beter krijgen in Armenië? In Armenië wordt veel bepaald voor vrouwen, niet door wetten, maar door de maatschappij. Vanaf het vroegste begin wordt er al over het leven van meisjes besloten. Armenië is namelijk na China en India het land met het hoogste aantal geslachtsselectieve abortussen. Voor 100 meisjes worden er ongeveer 116 jongens geboren. Rimma vertelt waarom jongens soms meer welkom zijn dan meisjes: “De man wordt gezien als het hoofd van het gezin en mannen zorgen dat de familienaam blijft bestaan. Mannen hebben hier in Armenië veel macht en aanzien. Daarnaast denken sommige mensen dat ze een jongetje moeten krijgen, zodat hij later in het leger kan dienen.”

ONDERWIJS EN WERK

Vrouwen hebben wel dezelfde rechten op onderwijs als de mannen. Maar Rimma vertelt ook dat het minder normaal is om te gaan studeren als je op het platteland woont: “Er wordt van je verwacht dat je jong trouwt, soms al op je zestiende. Vrouwen moet dan zorgen voor het gezin en hebben geen kans meer om te gaan studeren.” Elvira Meliksetyan is psycholoog in de regionale gebieden rondom Yerevan en zegt dat deze onderwijsachterstand ook problemen met zich meebrengt: “Omdat deze vrouwen minder onderwijs gehad hebben, weten ze vaak ook niet wat hun rechten zijn. Ze weten niet dat er überhaupt vrouwenrechten bestaan en kunnen er daarom ook niet voor opkomen.” Als je als vrouw een opleiding gevolgd hebt, dan kun je wel aan het werk, maar in veel gevallen bepaalt de man of zijn vrouw mag werken. “Als ze mag werken kan hij ook bepalen in wat voor veld ze werkt. Wanneer deze vrouw werkt en haar eigen geld verdient, dan is het geld niet van haar, omdat zij niet beslist over het geld. De man maakt namelijk de beslissingen”, legt Rimma uit. Annie Akkam studeert in Yerevan aan een universiteit waar negentig procent van de studenten vrouw is. “Wat mij en veel andere vrouwen stoort is het taboe dat rust op het willen van meer dan alleen een gezin. Er is geen wet die ons verbiedt om te werken, maar de maatschappij bepaalt wat vrouwen moeten doen.”

AUTONOMIE

Rimma denkt dat er een groot probleem is met de onafhankelijkheid van vrouwen en dat dit een groot deel van alle andere problemen is. Annie ervaart dit zelf ook: “Eerst zei mijn vader dat ik kon doen wat ik wilde als ik achttien was. Toen zei hij dat ik mocht doen wat ik wilde als ik afgestudeerd ben en nu mag ik pas doen wat ik wil als ik getrouwd ben. Het is niet dat ik mij iets aantrek van deze ‘regels’, hoor. Ook als ik met andere familieleden praat over het huwelijk zien zij de man als baas van het gezin en de vrouw wordt alleen maar gezien als vrouw en moeder. Het is jammer dat vrouwen dit ook zo blijven zien, omdat ze niet weten hoe ze zich moeten verzetten.”

PSYCHOLOOG IN ARMENIË

Elvira heeft eerst jaren in Jerevan, de hoofdstad van Armenië, gewerkt en sinds twee jaar is ze actief in de regionale gebieden. Ze vindt het moeilijk om psycholoog te zijn, omdat het geen erkend beroep is in Armenië: “Iedereen kan zeggen dat hij of zij psycholoog is, ook als ze helemaal geen opleiding gevolgd hebben. In de regionale gebieden beseffen mensen vaak niet dat ze een psycholoog nodig hebben. Vaak zeggen ze: ‘Ik praat wel met mijn buren.’ Er zijn dus maar weinig kansen om te werken als psycholoog in deze regionale gebieden, terwijl deze mensen het juist zo hard nodig hebben.”

HUISELIJK GEWELD

Huiselijk geweld is een ander groot probleem in Armenië. “Als je teveel tegenwerkt, jij blijft bijvoorbeeld volhouden dat je wel chocola wil kopen, maar je man zegt dat het niet mag, dan kan het zijn dat hij je een klap verkoopt. Mannen wordt geleerd dat ze sterk en dominant moeten zijn”, legt Rimma uit. Er wordt nog onderhandeld over een wet tegen huiselijk geweld, twee jaar geleden werd deze namelijk niet aangenomen. Deze wet is volgens haar nodig, omdat huiselijk geweld anders is dan andere vormen van geweld. Deze wet zorgt ervoor dat er meer middelen beschikbaar zijn, ook om de achterliggende oorzaken te achterhalen. In oktober 2017 werden 602 meldingen gedaan van huiselijk geweld. Tussen 2010 en 2017 zijn daarnaast ook meer dan vijftig vrouwen vermoord, alleen maar omdat hun mannen jaloers waren. Deze misdaden werden niet eerlijk bestraft volgens Annie. “Armenië claimt dat moeders heel belangrijk zijn, omdat zij zorgen voor het leger van de toekomst. Aan de andere kant worden deze moeders gezien als een soort van broedmachines en zijn ze ondergeschikt aan de mannen van dit land.”

VERANDERINGEN

Er zijn dus nogal wat problemen in Armenië met betrekking tot vrouwenrechten. Rimma denkt dat het belangrijk is dat er een verandering komt in de mentaliteit van mensen: “Dit is een lange weg. Er moet meer gedaan worden binnen gezinnen zelf, want als de kinderen eenmaal naar school gaan zijn ze al beïnvloed door wat ze vanuit huis hebben meegekregen. En voor scholen is het heel erg moeilijk om deze stereotyperingen te doorbreken. Dat moet eerst thuis gebeuren, maar ook op scholen moet daar aandacht aan gegeven worden.” Elvira is het hiermee eens, want ze legt uit dat de eerste jaren van de opvoeding heel belangrijk zijn, omdat kinderen dan gevormd worden: “We moeten de gewoontes die we hebben bij het opvoeden van kinderen veranderen, omdat die vol zijn van discriminatie en geweld.” Elvira heeft hoop dat er iets gaat veranderen door de revolutie. “Maar in de ministeries zijn er van de 22 leden maar 2 vrouw. We kennen wel een aantal vertegenwoordigers van de premier, maar we moeten bewust blijven kijken wat er gaat gebeuren en het in de gaten blijven houden”, legt ze uit. Ook staat volgens haar empowerment van vrouwen niet hoog op de agenda, namelijk niet eens in de top tien. Maar ze heeft er wel vertrouwen in, want zegt ze: “We zien dat de vertegenwoordigers van de premier steeds meer contact proberen te zoeken met de maatschappij. We moeten nog zien wat er uiteindelijk gaat gebeuren, maar het ziet er hoopvol uit.”

Women's rights are human rights REPORTAGE

PROFIEL

Een eigengerijpte idealist

Je hebt vast weleens van het liedje ‘Zwart Wit’ gehoord. Het is een van de bekendste Nederlandstalige nummers uit de jaren tachtig. ‘Zwart Wit’ van de Frank Boeijen Groep. Het nummer werd geschreven naar aanleiding van de racistische moord op de vijftienjarige Kerwin Duinmeijer. Hij werd neergestoken omdat hij zwart was. In dit artikel wil ik jou laten kennis maken met de muziek van Frank Boeijen. Zijn grote hit ‘Zwart Wit’ blijft anno 2018 nog pijnlijk actueel.

‘Denk

niet wit, denk niet zwart, Denk niet zwart-wit. Maar in de kleur van je hart’

REPORTAGE

TEKST EN FOTO DOOR: VINCENT CORJANUS

IDEALIST

“Hij is altijd voorzichtig met maatschappelijke thema’s’’, zegt Diana Banse Fruyt van Hertog. Zij is al meer dan twintig jaar groot fan van Frank Boeijen. Diana bezoekt ongeveer zeven keer per jaar een concert van de zanger. “Als je erover nadenkt dat een taxichauffeur de bloedende jongen niet meeneemt omdat hij de auto bevuilt, dan maak ik me toch heel veel zorgen over de mens. Dit soort zaken zijn helaas nog steeds aan de orde. Daarom zingt hij dat lied ook nog steeds. Hij probeert de mensen te laten ontwaken, hij is zeker een idealist, maar wel eentje die zijn eigen weg kiest’’, licht Diana toe.

UITLAATKLEP

Frank Boeijen komt uit een groot nest van tien kinderen waarvan hijzelf de jongste is. Volgens Diana speelt zijn opvoeding nog steeds een belangrijke rol in zijn repertoire. ‘’Zijn vader was een groot socialist. Wat je voor een ander kan doen, moet je voor een ander doen. Muziek maken voor hem is hetzelfde als eten en drinken. Zijn liedjes moeten eruit en ik ben blij dat hij dat deelt met ons’’, vertelt Diana.

BEDREIGD

Nadat ‘Zwart Wit’ in 1984 als single werd uitgebracht met bijbehorende videoclip, werd het meteen een grote hit. De Frank Boeijen Groep brak door. Het nummer bereikte een nieuw en vooral ook jong publiek. De Nieuwe Revu kreeg rond die tijd brieven van de moordenaar van Kerwin Duinmeijer in handen: ‘En die Frank Boeijen snij daar de strot ook maar van door’ stond erin. Meerdere bedreigingen volgden. In Zaandam werd er zelfs een deur geforceerd aan de achterkant van een zaaltje waar Boeijen en zijn band toen aan het spelen waren. Bang was de zanger zeker niet. Later verschenen er nog veel meer teksten van zijn hand waarin hij zijn opinie geeft, zoals: ‘De zanger geeft zijn mening Over de daden van de staat Geweldloos schiet hij tekort Zijn geweten nog niet op slot.’ Woorden als wapens, een terugkerend gegeven in het oeuvre van Frank Boeijen. Nog steeds speelt hij zijn hit ‘Zwart Wit’ in het theater. Nu ontdaan van alle opsmuk speelt hij het liedje met enkel een gitaar. Misschien maakt dat het liedje wel krachtiger dan ooit tevoren.

‘’JE VOELT WAT HIJ ZINGT’’

Geert Bloupot is eigenaar van Blue Music, een platenzaak in Kampen. Hij is sinds 1982 fan van Frank Boeijen. “Toen ik het liedje ‘Zo Mooi’ op de radio hoorde, dacht ik: Hé dat spreekt

mij aan! Volgens Geert Bloupot is Frank Boeijen inmiddels een begrip in Nederland. ‘’Het is een van de beste liedjesschrijvers van Nederland. Het blijft kwaliteitsmuziek, nog steeds. Zijn teksten zijn natuurlijk niet voor de hand liggend, er zijn meerdere interpretaties mogelijk.’’ Een aantal jaren geleden zat Geert met zijn vrouw en Frank Boeijen op een terras. “We hebben daar wel anderhalf uur gezeten, een drankje genuttigd en een onderhoudend gesprek gevoerd. Het was erg leuk en heel erg gezellig.’’ Over een persoonlijke favoriet hoeft Geert niet zo lang na te denken: “De Verzoening. Het is een nummer met drama, met zoveel passie gezongen. Het is een van de beste Nederlandstalige nummers ooit gemaakt. Je voelt wat hij zingt.’’

THEATERMENS

De zanger zelf vindt het lastig om zijn favoriete nummer te kiezen. “Ik vind dat heel erg moeilijk. Ik zou dat niet zo goed weten. Ik denk dat ‘Zeg me dat het niet zo is’ een dierbaar nummer voor mij is en ‘De Verzoening’ ook. Iedere keer verandert mijn voorkeur ook’’, zegt Boeijen. Al meer dan dertig jaar spelen Boeijen en zijn band in de theaters . Hij onderscheidde zich daarin door de discotheken en poptempels te verruilen voor het rode pluché van een theaterstoel. ‘’Ik denk dat de mensen er nu meer aan gewend zijn. Toen wij daar begonnen te spelen, volgden er meer bands. Het is vertrouwd voor iedereen geworden. De mogelijkheden in het theater worden alsmaar groter.’’

EEN GESLAAGDE AVOND

Momenteel toert de zanger met zijn theatertournee 2018 langs de Nederlandse theaters zoals hij dat eigenlijk al jaren doet. “Een avond is geslaagd als je het idee hebt dat je samen met de mensen een mooie avond hebt gehad en dat het jammer is dat het concert is afgelopen’’, zegt de zanger lachend.

VOOR EEN SELECT PUBLIEK

Diana gaat vanavond opnieuw naar de Theatertour 2018 van Frank Boeijen. “Ik verbaas me er weleens over wanneer ik jongeren bij concerten van hem zie die geraakt door hem worden. Het zou niet iedereen aanspreken, mensen die ook sociaal ingesteld zijn zullen het sneller begrijpen. Het is geen Marco Borsato godzijdank, hij is geen entertainer. Hij springt niet voor de massa. Ik denk dat hij zichzelf gebleven is. Dat moet ook wel, anders hou je het niet zolang vol. Als het aan hem ligt gaat hij dood op het podium. Daar hoef ik als fan overigens niet bij te zijn. Ik hoop voor hem dat hij heel oud mag worden en dat hij nog heel lang mag optreden.’’

Amerika New York

REPORTAGE

Robotachtig gaan de heupjes heen en weer. Vrolijk zit er een man in de New Yorkse subway liedjes op zijn gitaar te spelen. Zijn dansrobotten, die hij mooi voor zich op een inklap-tafel heeft uitgestald, dansen vrolijk mee op zijn gitaarmuziek. Hij is duidelijk latino, hij zingt ook alleen maar Spaanse liedjes. Enthousiast probeert hij een gesprek aan te knopen met iemand die zit te luisteren. Helaas zonder al te veel succes. Na twee minuten komt de metro en is het ‘gesprek’ alweer voorbij. Snel geeft de luisteraar een briefje van vijf dollar en rent de metro in, op weg naar zijn werk. FOTO’S EN TEKST DOOR: DANIËL VAN VEELEN New York City is de rijkste stad in de wereld met een totale waarde van drie biljoen dollar. Het is een van de grootste steden ter wereld en straten zoals Wall Street en Broadway zijn wereldberoemd. Met zoveel geld zou je denken dat er niet veel armoede heerst in de stad. Toch liegen de cijfers er niet om. 19,5% van de bevolking leeft onder de armoedegrens en 43,6% leeft dichtbij de armoedegrens. Alsof dit nog niet erg genoeg is, zal je één ding opvallen wanneer je rondloopt in New York City: alle slechte banen zoals McDonalds medewerker, alle straatverkopers, alle daklozen die je zal zien zullen voornamelijk zwart zijn. Gemiddeld 58% van alle daklozen dat verblijft bij een opvang is zwart. Latino’s staan op de tweede plaats met 31%. Dit roept de vraag op: waarom is de zwarte gemeenschap zo kwetsbaar voor armoede? Voor een mogelijke verklaring moeten we ons wenden tot het Equality of Opportunity-project. Het Equality of Opportunity-project doet onder andere onderzoek naar de kloof tussen zwart en blank. Uit onderzoek van het project blijkt dat vooral de omgeving waarin kinderen opgroeien de reden is voor de

kloof. Zwarte jongeren die opgroeien met twee ouders in een goede buurt met een goede school hebben een grotere kans om succesvol te worden dan zwarte jongeren die dat niet hebben. Daarnaast is er ook nog een bepalende discriminerende factor. De vooroordelen die blanke mensen hebben over zwarte mensen. In wijken waar blanke mensen veel vooroordelen hebben over zwarte mannen doet de gemiddelde zwarte man het een stuk minder goed.

BESTRIJDING ARMOEDE

De sleutel ligt dan ook niet zozeer in het verarmen van de blanke gemeenschap. De sleutel ligt in het begeleiden van vooral zwarte jongens tijdens hun schoolperiode om ze voor te bereiden op de buitenwereld en om ze een plek te geven waar ze met al hun zorgen en twijfels terecht kunnen. Tot dusver is gebleken dat het begeleiden van witte jongeren over hun vooroordelen over zwarte jongeren erg effectief is. Dit soort projecten bestaan gelukkig al. Neem een voorbeeld aan het QUESTion-project. Het QUESTion-project wordt aangeboden door het Open Future Institute. Zij helpen jongeren met het na

REPORTAGE te denken over hoe zij hun eigen toekomst zien. Dat dit effectief is, bevestigt Gabriel Gonzalez. Hij werkt bij het Open Future institute en begeleidt jongeren tijdens het QUESTion-project. Over zijn ervaringen tijdens het begeleiden van een klas in The Bronx vertelt hij: “Toen ik een jaar geleden hier voor het eerst binnenkwam hadden veel jongeren moeite met contact leggen. Ze zaten vooral met hun armen over elkaar op hun smartphone te kijken en deden niet hun best om vrienden te maken. Nu, een jaar later, kan je duidelijk verschil zien. De meeste jongeren zijn een stuk meer open geworden en zijn niet meer zo bang om contacten te leggen. Ook denken ze na over hun toekomst en hebben ze geleerd dat ze niet per se genoegen hoeven te nemen met een baan als schoonmaker of als kassabediende bij McDonalds. Ze weten dat ze iets kunnen bereiken, dat motiveert ze enorm.” Neem bijvoorbeeld Carlos Taveras. Zijn ouders zijn vanuit Mexico de grens overgestoken naar Amerika. Zij zijn uiteindelijk terechtgekomen in een van de armste wijken van het land: The Bronx. Carlos zelf woont in het noorden waar het nog relatief veilig is. Een klasgenote van hem, die een paar straten meer naar het zuiden woont, vertelt dat er in een maand tijd al vijf moorden zijn gepleegd in haar straat. “Toen Carlos voor het eerst op school kwam had hij heel veel moeite om contact te leggen”, vertelt Gabriel. “Nu heeft hij echt zijn eigen vriendengroep kunnen opbouwen en heeft hij weer dromen.” Carlos wil graag sparen voor een motor. Daarnaast wil hij een goede baan krijgen zodat hij voor zijn moeder kan zorgen. Naar mensen die Carlos niet kent is hij nog steeds voorzichtig. Een gesprek proberen aan te gaan met hem is dan ook vrij kansloos. Hij spreekt liever Spaans met zijn veilige vriendengroep.

KNOKKEN VOOR VREDE

Over de vele groepen die naast elkaar leven in The Bronx zegt Gabriel dat het knokken is om de vrede te bewaren. Elke dag liggen bendes op de loer voor nieuwe zielen en kan er veel rivaliteit zijn tussen verschillende straten. Wat Gabriel betreft kan het verschil tussen blank en zwart in Amerika niet groter en symbolischer zijn dan in de straat waar het Belmont College aan ligt. Aan de rechterkant staat een (wat armoedige) middelbare school waar bijna alleen maar latino’s en zwarten op zitten, aan de linkerkant staat het Fordham University waar bijna alleen maar blanken op zitten. “Het is triest om te bedenken dat de meeste jongeren op het Belmont College nooit de kans zullen krijgen om daadwerkelijk te kunnen studeren op een University. Niet omdat ze de hersens niet hebben, maar omdat het $60 000 dollar per jaar kost en de meeste gezinnen dat simpelweg gewoon niet kunnen ophoesten.” De grootste angst voor de jongeren in de Bronx is dan ook dat ze eindigen zoals de muzikant in de subway. Dakloos. Daarom nemen ze vaak elk baantje aan dat ze kunnen krijgen, of het nu bustickets verkopen is aan toeristen of kassabediende bij de McDonalds, het maakt de meeste latino’s en zwarten niet uit. De generatie van Carlos heeft echter een hele andere toekomst voor ogen. Een toekomst waarin de zwarte gemeenschap eindelijk los kan breken uit de armoedeval en waarin ze meer worden dan een schoonmaker. Een generatie van dromers en doeners. De muzikant in de subway lijkt zich bij zijn lot te hebben neergelegd. Als uiteindelijk onze metro aankomt geven ook wij hem snel vijf dollar en rennen we onze metro in. Als de deuren bijna sluiten, zwaait hij ons nog even na. Tot zover zijn portie sociaal contact voor de rest van de week.

355

REPORTAGE

New NewYork, York,een een cultuurshok cultuurshokdie dienog nogsteeds steeds door doormijn mijnlichaam lichaamgaat gaat DOOR: THIJS MEIJAARD Zaterdag 21 april. De dag dat ik de eerste zinnen van het nummer van Frank Sinatra eindelijk met volle overtuiging kon zingen. Want zo fietste ik de ene dag nog doodgewoon door Almere, zo liep ik de andere dag door de straten van New York. Het opmerkelijke is dat de fietspaden die door Almere lopen, even lang, misschien wel korter zijn dan de straten in New York. Moet je nagaan wat voor cultuurschok het was, voor een doodgewone jongen uit Almere. Een schok met een waarde van twaalf op de schaal van Richter. Met andere woorden: het was een bijzondere week. New York dus. Iedereen kent de stad wel. Het Vrijheidsbeeld, de terroristische aanslagen van 9/11, de Empire State Building, maar vooral de gigantisch hoge gebouwen. Voor velen van jullie is het een droom om New York te bezoeken. Jullie kennen de stad vooral van foto’s. Nu moet ik jullie iets verklappen. De gebouwen zijn helemaal niet zo hoog en de stad is helemaal niet zo bijzonder. Amsterdam is veel mooier. Grachten zie je niet in New York, hoor. Had ik je toch even te pakken, he? Tuurlijk, ik maak een grapje. Maar mocht je in de toekomst afreizen naar NY, vergeet de foto’s die je hebt gezien en de verhalen die je hebt gelezen op het internet. Het gaat om de eerste stappen die je daar zet. Verbazingwekkend. Indrukwekkend. Maar vooral een stijve nek. De stad is zó indrukwekkend, dat het moeilijk is om één hoogtepunt te benoemen. In NY is namelijk alles hoog, ook de grenzen. Figuurlijk. Men noemt de VS ook wel het land van de onbegrensde mogelijkheden. The American Dream; iedereen heeft een kans om het ver te schoppen in de VS. Althans, dat zeggen ze. Ik betwijfel het. Niet als ik door de Upper East Side van

de stad loop, het stukje Manhattan waar waarschijnlijk de meeste rijken van Amerika wonen. Wél als ik door Harlem, The Bronx of Brooklyn loop. Geen land waar de tegenstellingen tussen arm en rijk zo groot zijn als de VS. Geen stad waar dat zo goed te zien is als in New York. De reden dat ik bovengenoemde stadsdelen bezocht, is omdat ik de realiteit onder ogen wilde zien. Het echte Amerikaanse leven vindt namelijk plaats buiten het rijke gedeelte van Manhattan. Weg van de wolkenkrabbers, de dure winkels en de miljoenen toeristen. In deze stadsdelen wordt er gevochten voor een eerlijke kans, voor gelijke rechten. Niet voor niets loop ik in Harlem tegen een street art van Barack Obama aan, met de tekst “yes we can’’. Jongeren verkiezen uren basketballen op het pleintje boven colleges volgen op school. Zij zien hun idolen, LeBron James en Kevin Durant, wekelijks uitblinken op televisie. Zij weten dat de pleintjes een weg kunnen zijn naar succes. Geen penthouses, geen luxe appartementen en al helemaal geen gebouwen van 541 meter hoog. Wat ik wel zie, tot mijn eigen verbazing, heel veel nieuwbouw. In delen van de stad waar de huurprijzen toch al aantikken. Bewoners van Brooklyn worden hun huis uitgezet omdat ze de huur simpelweg niet meer kunnen betalen. Nee, omdat NY nog hipper moet worden. Hoe kan je The American Dream leven, als je beperkt wordt in je mogelijkheden? De weg naar succes ben jezelf, maar niet iedereen krijgt de kans om op die weg te komen. New York is een prachtige stad, je kijkt er je ogen uit. De verdelingen worden echter meer schever dan rechter. Dan dringt het besef langzaam tot me door. Ik heb het toch eigenlijk best goed in het doodgewone Almere.

HOTSPOTS HOTSPOTS NEW YORK NEW YORK

REPORTAGE

YANKEE STADIUM, THE BRONX

TIPS VAN DE GIDS

Thijs Goedknegt reisde samen met onze Jesse en Thijs naar New York. Zijn mooiste herinneringen zijn herinneringen aan plekken waar jij dus niet zo snel zou komen. Deze plekken wilde hij graag met jullie delen. Hij vertelt waarom jij daar ook heen zou moeten, mocht je ooit in New York zijn.

Door de vele bezienswaardigheden zou je bijna vergeten dat er ook ‘gewoon’ wordt gesport in New York. Andrea Pirlo, Frank Lampard en David Villa: voetballers die het shirt van New York City FC hebben gedragen en voor de liefhebbers onder jullie geen onbekenden zijn. Voetbal staat echter niet op nummer één, zoals wij in Nederland gewend zijn. Honkbal is de meest populaire sport in NY. Dat komt voornamelijk door de New York Yankees. Cheerleaders, schuimvingers, veel drinken en heel veel eten. Ben jij benieuwd naar de sportcultuur in New York? Dan moet je een wedstrijd van de Yankees bezoeken. De Yankees werken hun thuiswedstrijden af in het Yankee Stadium, gelegen in The Bronx. De buitenkant van het stadion doet denken aan de Grieks-Romeinse tijd, terwijl de binnenkant moderniteit uitstraalt. Ruim voor aanvang van de wedstrijden, lopen de pleinen al vol met fans. Kortom, een Amerikaanse sportwedstrijd beleef je op de ultieme manier bij de Yankees. Ook als je geen verstand hebt van honkbal!

LITTLE ITALY, THE BRONX

“Liefhebbers van de echte Italiaanse sfeer in New York, zijn verplicht om een bezoek te brengen aan The Bronx. Vroeger was The Bronx vooral berucht vanwege de hoge criminaliteitscijfers en drugsoverlast, maar het stadsdeel heeft zich vooral op cultureel vlak heel goed ontwikkeld. Je vindt ook hier een overvloed aan hippe galeries, restaurantjes en koffiebarretjes. Daarnaast bevindt zich in The Bronx het echte Little Italy van NY. In de jaren tachtig verhuisde een groot deel van de Italiaanse bevolking van Manhattan naar The Bronx, waar het leven nog betaalbaar was. De Italiaanse sfeer is hier echt voelbaar! Je kunt je uren vermaken met traditionele Italiaanse winkeltjes en restaurantjes. Kortom, een heerlijke buurt om een paar uurtjes doorheen te slenteren.’’

DE HIGH LINE, CHELSEA

“Eén van de hipste wijken van het hedendaagse Manhattan. Gelegen in het westen van het stadsdeel is Chelsea dé wijk voor de hippe upper class. Je vindt er talloze modeboetiekjes en kunstgaleries. Daarnaast bevinden zich in de wijk Chelsea twee van de leukste bezienswaardigheden: Chelsea Market en de High Line. Een absolute aanrader is een wandeling op de High Line: een voormalig spoorweg die is omgebouwd tot stadspark. Het park steunt op massieve ijzeren pilaren, waardoor het enkele tientallen meters boven het wegdek hangt. Hierdoor heb je op verschillende punten fantastische vergezichten. Het park is sfeervol en romantisch ingericht. Tip: bezoek de High Line in de avond!’’

REPORTAGE

Een wereld van verschil “DAMES EN HEREN, WELKOM OP JFK AIRPORT TE NEW YORK. DE LOKALE TIJD IS 16.15 UUR MET EEN TEMPERATUUR VAN 17 GRADEN CELSIUS. BLIJF ALSTUBLIEFT NOG EVEN OP UW PLAATS ZITTEN, TOT WIJ ANDERS AANGEVEN.” DIE LAATSTE ZIN GAAT IN TEGEN ALLES WAT JE OP DAT MOMENT WILT. NEE, IK WIL NIET RUSTIG BLIJVEN ZITTEN EN WACHTEN. DIT VOELT ALS TIJDVERSPILLING. IK BEN IN NEW YORK EN DAAR KOM JE NIET ELKE DAG, DUS IEDERE SECONDE TELT. IK ZOU WEG WILLEN RENNEN OF ONEINDIG WILLEN SCHREEUWEN, MAAR IK DOE NIETS. IK BLIJF RUSTIG ZITTEN EN WACHTEN TOTDAT HET LAMPJE ‘RIEMEN VAST’ NIET MEER BRANDT. DOOR: JESSE SEPPENWOOLDE Aan het begin van de avond van zaterdag 21 april kom ik aan op het levendige Times Square, de plek van ons hotel. Samen met mijn studiegenoten ben ik afgereisd naar de oostkust van de Verenigde Staten om kennis te maken met The Big Apple. Samen met kamergenoten Thijs Meijaard en Thijs Goedknegt vorm ik een trio met een strak dagprogramma dat alle ins en outs van New York gaat ontdekken.

DE VIJF STADSDELEN

Even om je een idee te geven over het diverse New York. De stad is opgedeeld in vijf verschillende stadsdelen. Manhattan is het bekendste en veruit het drukste deel. Dit deel staat vooral bekend om haar enorme wolkenkrabbers, toeristische trekpleisters en het financiële hart: Wall Street. Ten noorden van Manhattan ligt The Bronx, een buurt die vooral bekend staat om haar hoge criminaliteitscijfers, het Yankee Stadium en het échte Little Italy. Dan volgt Queens. In dit deel wonen 2.3 miljoen mensen, net iets minder dan in Brooklyn (2.6 miljoen). In Queens vind je onder andere de tweede honkbalclub van de stad: The New York Nets, en het moderne Chinatown. In het zuiden ligt Staten Island. Hoewel dit een van de grootste 38

delen is, is het toch het minst bekend en dat is niet zo gek: geen toeristische attracties en zelfs de bewoners klagen over verwaarlozing. Ten slotte Brooklyn, na Manhattan het deel waar het meest te beleven valt. Een prachtige, diverse buurt opgedeeld in verschillende wijken, waaronder Williamsburg en het artistieke DUMBO. Wat valt er te ontdekken in deze wijken?

Via de geelgrijze 1800 meter lange Brooklyn Bridge maak ik de oversteek van Manhattan naar het hippe Brooklyn, de thuisbasis van onder andere Michael Jordan en Jay-Z. Laatstgenoemde was zo gek op Brooklyn dat hij in nagenoeg al zijn nummers lof uitspreekt over zijn ‘home ground’. Samen met Queens ligt Brooklyn op Long Island, waar de welbekende cocktail Long Island Iced Tea zijn naam aan te danken heeft. De naam Brooklyn is opvallend, omdat het een verbastering

REPORTAGE

is van het Nederlandse Breukelen. New York heette voorheen natuurlijk New Amsterdam, dus in dat opzicht komt de naam niet geheel uit de lucht vallen. Ideaal zo’n metro: vertrekt om de paar minuten en brengt je overal waar je wilt zijn. Ik stap uit in Williamsburg en loop door een plensbui richting het centrum. Sinds eind jaren negentig wordt Williamsburg vooral gekenmerkt door de hipstercultuur en het bruisende nachtleven, wat ervoor zorgde dat de wijk tien jaar later de bijnaam ‘Little Berlin’ kreeg. Dit beeld is goed terug te zien op straat waar het stikt van de ateliers en de ‘street art’ op gebouwen. Een paar straten verwijderd van Marcy Avenue verandert ineens het straatbeeld: het stereotype New Yorker in een spijkerbroek en met een hoodie is ingeruild voor lange, slanke mannen strak in pak, met een lange zwarte jas eroverheen. Een donkere hoge hoed met een tweetal pijpenkrullen maken het geheel compleet. Veel van deze mannen lopen in hoog tempo met hun zoon aan de hand door de straten. Ik ben middenin South Williamsburg beland. In dit gedeelte van Brooklyn woont een chassidisch-joodse gemeenschap van ruim 73.000 joden, dat zich net voor de Tweede Wereldoorlog in New York heeft gevestigd. Deze traditionele orthodoxe gemeenschap leeft nog strikt volgens de traditionele regels van het jodendom. Als ik om me heen kijk, zie ik dat veel van winkels verstopt zijn achter grote, grijze rolluiken. Wat is er hier toch gaande? Op dat moment komt er een joodse man met een kind aan zijn hand mijn kant op lopen. Ik bedenk me geen moment. “Meneer, mag ik u wat vragen?”, zeg ik zonder na te denken.

Hij knikt en ik zeg: “Waarom zijn alle winkels dicht en loopt iedereen zo gehaast?” De man kijkt naar z’n zoon en zegt vervolgens: “Binnen een paar uur gaat de zon onder en is het sabbat. Iedereen gaat nog snel wat te eten halen om morgen met familie op te eten.” Natuurlijk, dat had ik kunnen weten. “Zijn alle winkeltjes hier joods?”, vraag ik nieuwsgierig. “Ja alles is koosjer. Loop maar eens zo’n winkel binnen en probeer eens wat!”, zegt hij uitnodigend. Een paar minuten later peuzelen we op straat een heerlijk, zoet gebakje op. Iets buiten het centrum van de wijk staat een aantal grote, beige appartementencomplexen. Op de binnenplaats tussen twee complexen is een groep joodse jongetjes aan het voetballen. De kleine pijpenkrullen dansen op en neer onder hun keppeltjes. Wanneer we de binnenplaats weer willen verlaten horen we ineens van een balkon “What are you doing here?”. Duidelijk: wij horen hier niet.

THE DARK SIDE OF MANHATTAN

Naast de Empire State, het Vrijheidsbeeld en het Times Square is er nog veel meer boeiends te zien in Manhattan. Zoals het herdenkingspunt van John Lennon (The Beatles) in Central Park. Die in 1980 bij The Dakota, iets verderop, werd doodgeschoten. Aan de top van Strawberry Fields ligt het prachtige mozaïek met ‘Imagine’ in het middelpunt. Daar heb ik me op zitten vreten, omdat ik erachter kwam hoe weinig respect sommige mensen hebben. Op een bankje naast het mozaïek zit een man herhaaldelijk ‘Imagine’ van John Lennon te tokkelen op zijn gitaar. Een indrukwekkend plaatje dat asociaal wordt verstoord door eenjong stel toeristen dat midden op het woord ‘Imagine’ 39

REPORTAGE gaat staan voor een selfie. Nog erger wordt het als ze er zelfs overheen gaan lopen. Alsof het onderdeel van de straat is. Gelukkig waren we aan het hardlopen en kon ik de frustratie er in dit extreem grote park wel uitlopen. Naast deze spots bestaat ook Manhattan uit verschillende wijken. In het zuiden de zakenwereld, in het midden karakteristieke wijken als SOHO, Chelsea en Chinatown, en in het noorden onder andere het zwart getinte Harlem. Harlem, zoals de naam al doet vermoeden, komt van het Nederlandse Haarlem. Voorheen werd dit deel van New York bewoont door rijke, blanke bevolking. Die vooral bestond uit Europese migranten. Na de afschaffing van de slavernij in 1863 en door de industrialisatie trokken de Afro-Amerikanen naar Harlem. Tegenwoordig overheerst de zwarte bevolking in dit gebied. Wanneer we door Harlem liepen, voelden we ons in het begin niet geheel op ons gemak: extreem rustig op straat, als een stilte voor de storm. Daarnaast loop je als enige blanke door de straten. Een hele ervaring. Harlem staat vooral bekend om het basketbal. Grote basketballers als Kevin Durant en Kobe Bryant begonnen op de basketbalpleintjes zoals Rucker Park in Harlem. Ook het welbekende Harlem Shake is in Harlem te vinden. Denk niet aan de hype uit 2012, waar je als een gek ronddanste met een integraalhelm op je hoofd. Nee, de échte Harlem Shake is een klein restaurantje waar je ook de gelijknamige milkshake kan bestellen!

“I DON’T NEED BODYGUARDS. I’M FROM THE SOUTH BRONX”

Al Pacino

Op maandagochtend stap ik in de metro op Times Square om naar het noordelijkste deel van New York te reizen: The Bronx. Ik ben gekoppeld aan Edwin, een 16-jarige hispanic die studeert aan het Belmont College. We hebben direct al één ding gemeen: voetbal. Edwin voetbalt bij Downtown United Soccerclub in Manhattan. “Sommige scholen hebben hun een eigen voetbalclub, maar dat heeft het Belmont College niet. Hier in The Bronx zijn verder geen voetbalclubs, dus moest ik maar naar Manhattan met de metro”, vertelt hij me. We lopen samen naar een klein speeltuintje en gaan op een bankje naast de zandbak zitten. “Van The Bronx weet ik alleen dat er veel criminaliteit plaatsvindt, klopt dat?”, vraag ik achteloos. Hij kijkt me aan en zegt dan stellig: “Dat verschilt heel erg. Mensen denken vaak dat dit geldt voor heel The Bronx, maar in sommige delen van The Bronx vindt geweld plaats. Niet overal. Vooral in ‘area 161’, rondom het Yankee Stadium is veel criminaliteit en worden ook mensen vermoord. Maar het is niet meer zo erg als in de jaren zeventig.” Verhuizen is dus niet nodig, maar daar is in Edwins geval ook geen sprake van. “Ik woon samen met mijn moeder en broertje in een huurappartement. We hebben het niet heel breed, maar we kunnen wel rondkomen. Het leven in New York is nogal duur. Maar nee, ik wil niet verhuizen; we hebben ook niet echt keus.” Het leven in New York is in vergelijking met Nederland tamelijk duur. In New York betaal je gemiddeld dubbel zoveel voor een appartement als in Amsterdam. Wat een wereld van verschil. Om de laatste dag in stijl af te sluiten, beklim ik nadat de zon is ondergegaan de Highline in Chelsea. Via de ruim 3,5 kilometer lang hangende brug krijg je een prachtig beeld van de stad. Als drie echte nationalisten staan de twee Thijsjes en ik op 27 april het Wilhelmus te zingen vanaf de Highline. Ook in New York is het toch nog een klein beetje Koningsdag.

MUSTHAVES MUSTHAVES VOOR VOOROP OPVAKANTIE VAKANTIE Een goede koffer met een TSA-slot We raden een spinner koffer aan. Dit is een koffer met vier zwenkwieltjes waardoor verplaatsen echt een stuk makkelijker wordt. En vergeet niet een goed slot erbij te kopen. Het beste koop je een goedgekeurd TSA-slot, dan ben je zeker safe.

Databundel voor het buitenland Tegenwoordig zit iedereen aan zijn of haar telefoon vastgelijmd. Daarom is het misschien slim om een databundel te regelen voor in het buitenland. Bespaar je jezelf meteen onnodige kosten.

Natuurlijk een paspoort No stress, binnen Europa kun je nog reizen met je identiteitskaart. Maar wil je de wereld verder ontdekken, dan heb je een paspoort nodig. Let wel op, voor sommige landen heb je extra papieren nodig. Zo moesten onze redacteuren voor New York een ESTA aanvragen. Dit is een verblijfsvergunning voor negentig dagen en heb je nodig om het land binnen te komen.

Goede reisgids Dit is zeker handig als je een vakantie boekt waarin je voornamelijk zelf op ontdekkingstocht wil. Zo hoef je geen extra geld te betalen voor een gids die met je mee gaat. Bovendien kan je je zo van tevoren ook al inlezen over het land en de cultuur daar.

Goede hoofdtelefoon Als je met het vliegtuig reist en graag muziek luistert onderweg, kun je het beste een koptelefoon kopen die omgevingsgeluid buitensluit. Niks is vervelender dan dat je muziek wordt overstemd door het geruis van het vliegtuig.

Camera Wat is er nou leuker dan alles wat je gezien hebt ook met andere te delen? Een goede camera maakt dit mogelijk. Het is belangrijk dat je je goed laat informeren zodat je weet wat voor product je mee naar huis neemt.

Vincent C

orjanus

aks a r B e abin

Ella Gr

Thijs

iĂŤl n a D

len

ee V n a

Meij

aard

FabiĂŤ

n van

der H

aar

C ber

oe g n a

Colofon

lde

oo w n e p

eS Jess

HOOFDREDACTEUR: Amber Changoer

EINDREDACTEUR:

Vincent Corjanus Thijs Meijaard Jesse Seppenwoolde

OPMAAK:

Ella Grit FabiĂŤn van der Haar

SOCIAL MEDIA:

Sabine Braaksma DaniĂŤl van Veelen

TECHNIEK:

Jan Eijbrink Ton Jager

DISCLAIMER Deze productie is gemaakt door studenten van de opleiding Journalistiek aan Hogeschool Windesheim. Ondanks de constante zorg en aandacht die we besteden aan de samenstelling van dit product, kan de opleiding journalistiek niet instaan voor de volledigheid, juistheid of voortdurende actualiteit van de gegevens en de inhoud hiervan. Mocht u feitelijke onjuistheden tegenkomen dan stellen wij een reactie erg op prijs via info@windesheim.nl. De inhoud van deze productie kan zonder vooraankondiging wijzigen. Aan de inhoud hiervan kunnen derhalve geen rechten worden ontleend. Op de inhoud van dit platform rust auteursrecht. Het is niet toegestaan de auteursrechtelijk beschermde werken of andere informatie openbaar te maken of te verveelvoudigen zonder toestemming van de opleiding Journalistiek.

Let's wander where the Wi-Fi is weak