Join!n by jouzw

OPSTAND ARMENIÃ&#x2039; BRENGT SAMEN Het boegbeeld van het Leger des Heils

RUZIE MAKEN OM STAR WARS, HUILEN OM MERYL STREEP

REDACTIE

WELKOM BIJ DE EERSTE EDITIE VAN JOIN!N, Een journalistiek platform, gemaakt door tweedejaars studenten, waar verbinding centraal staat. Ons uitgangspunt is om verschillende culturen en geloofsovertuigingen te belichten en de mensen die je nooit hoort een stem te geven. Om die reden zijn wij de afgelopen maand de wereld afgereisd. Als hoofdredacteur word ik omringd door een koninklijk korps van verslaggevers. Zoals Sander, die als één van de weinige Nederlandse journalisten in Armenië was om de revolutie van dichtbij mee te maken. Vincent bevond zich in Amerika, waar hij door local Raymond een rondleiding kreeg in de New Yorkse wijk The Bronx. Daan was daar ook te vinden. De alleskunner en perfectionist heeft zich voor ons magazine zelfs laten onder tatoeëren (lees: plakstickers) om eigenhandig te ervaren of er nog een taboe heerst op mensen met huidversierselen. Het antwoord: ja. Ook niet zo gek als je een kruis op je gezicht laat tekenen…

JOININ 2

Daniëlle was, net als muziekliefhebber en radioman Arjen, naar Ierland, om daar aan de lokale bevolking te vragen of ze voor of tegen de verruiming van abortus is. Arjen duikt de ring in met een Ierse predikant. Kirsten, die met haar opmaakkwaliteiten meer dan eens het magazine gered heeft, was bij het Open Future Institute. Mandy, onze meest productieve en misschien wel creatiefste redacteur, was te vinden bij het Leger des Heils. Dat geldt ook voor ondergetekende. Charise nam een kijkje in het conservatieve Marokko waar zij met slimme meiden sprak die smachten naar een carrière. Benieuwd naar de verhalen? Sla de bladzijde om en JoinIn. Veel leesplezier! FEDDE HOOGENDOORN HOOFDREDACTEUR

INHOUDSOPGAVE

Reportage De laatste hoop voor drugsverslaafden

Interview Luisa wil iets teruggeven aan Zuid-Arika

Reportage Proberen te vluchten van de misdaad in The Bronx

Reportage Arme meiden helpen aan een baan in Marokko

Entertainment Welke films, games en muziek zorgen voor verbinding?

Commentaar De lege belofte van Facebook

Reportage De Armeense opstand is een voetbalwedstrijd

Interview De blijvende vooroordelen rondom tatoeages

Interview Vriendinnen die elkaar online leerde kennen

Commentaar De beste speler moet iets overbrengen naar de rest Reportage Zes vuilniszakken vol met kleren per dag

Reportage In Ierland zijn ze voor de verruiming van abortus

Reportage De nieuwe stroming christendom in Ierland

Entertainment Beste vrienden worden door muziek

Commentaar De fantasieloze vlag van Kamervoorzitter Arib

Reportage Leger des Heils als alternatief voor mantelzorg

Interview Surinaamse kip in kerrie JOININ 3

FOTOCOLLAGE

flags Created by Luis_molinero - Freepik.com

JOININ 4

REPORTAGE

LEGER DES HEILS

DE LAATSTE HOOP VOOR DRUGSVERSLAAFDEN Het Leger des Heils is er voor de meest kwetsbare mensen van de samenleving: de mensen zonder helper. Niet alleen bieden zij onderdak aan dak- en thuislozen, in Nederland lopen er tientallen projecten voor onder andere prostituees en ouderen. Daarnaast zijn er ook dagbestedingsplekken voor verslaafden zoals Syb.

MANDY HENDRIKS VERSLAGGEVER

Je kent waarschijnlijk die lange donkere ziekenhuishallen uit Amerikaanse horrorfilms. Dat griezelige gevoel krijg je als je door de onverlichte gangen van het Leger des Heils 50|50 Workcenter loopt. De lampen staan uit en het is duister. Deelnemer Syb trekt zich hier niets van aan. Hij kent de gang als geen ander en marcheert met zijn schouders naar achter en zijn kin omhoog richting zijn werkplaats. Syb wordt ook wel de mascotte van het 50|50 Workcenter genoemd. Met zijn lange ongewassen haren en tweedehands kleding is hij het boegbeeld van deze dagbestedingsplek. Net als de rest van de deelnemers heeft hij een ‘grote afstand tot de arbeidsmarkt’. Dit heeft onder andere

te maken met zijn drugsverslaving. Bij het werkcentrum werkt hij al 12,5 jaar. Dit is een bijzonder mijlpaal en eigenlijk niet de bedoeling, volgens coördinerend werkbegeleider Faishel. “De meeste deelnemers stromen binnen een paar jaar door naar andere afdelingen.”

LEGER DES HEILS

Iedereen heeft weleens gehoord van het Leger des Heils. De meeste mensen denken gelijk aan daklozen. Dat klopt deels. “Het Leger des Heils is er voor de meest kwetsbare mensen: voor de mensen zonder helper”, legt Koos Koelewijn, coördinator maatschappelijk betrokken ondernemen, uit. “Waar sommige hulpverleners het laten liggen, pakken wij het op.” ➤

GESCHIEDENIS

Het Leger des Heils (officieel The Salvation Army) werd in 1865 opgericht in Oost-Londen, door predikant William Booth en zijn vrouw Catherine Booth-Mumford. Veel arbeiders leefden daar in armoede en verdronken hun problemen. Booth vond dat de kerk te weinig aandacht schonk aan deze mensen. Hij wilde hen helpen en het evangelie bijbrengen. In 1887 kwam het leger naar Nederland. De bekendste Nederlandse heilssoldaat is majoor Bosshardt. “Met 100 gulden en een vlag begon zij haar goodwillwerk,” vertelt Koelewijn. De legervorm is bedacht door William Booth, omdat zij als een leger strijden tegen het onrecht. Foto: Leger Des Heils museum, Amsterdam

JOININ 5

REPORTAGE “Als wij deze hulpzoekers niet meer kunnen helpen, zijn ze hulpeloos. Wij zijn de laatste in de rij van hulpverleners.” Jaarlijks helpt het Leger des Heils in Nederland ruim 35.000 mensen: kinderen, jongeren, volwassenen, ouderen, verslaafden, tienermoeders en prostituees vallen hieronder. Eigenlijk iedereen die hulp nodig heeft. Voor deze mensen biedt het Leger des Heils tientallen projecten en woon- en dagbestedingsplekken aan. Een van die dagbestedingsplekken is het Tech 50|50 Workcenter in Amsterdam Oost. Hier vindt de afdeling Packaging (pakketten inpakken voor bedrijven) en Reshare (gedoneerde kleding sorteren) plaats. De groep die hier werkt kampt met veel psychische problemen en verslavingen. “Het zou mij niet verbazen als meer dan de helft verslaafd is”, vertelt werkbegeleider Aart. “En dan voornamelijk aan harddrugs.”

op de werkvloer, maar in uitzonderlijke gevallen mogen deelnemers wel onder invloed naar werk komen. “Gebruik je en zorg je voor overlast? Ja, dan word je erop aangesproken.” Er zijn deelnemers die ‘s morgens voor aanvang van hun dagbesteding eerst langs de GGD gaan voor de (gecontroleerde) verstrekking van heroïne, legt werkbegeleider Aart uit. “Dat wordt van overheidswege verstrekt, want anders gaan ze de straat op. Ik snap dat dit onderwerp gevoelig ligt, maar mensen vergeten weleens wat het inhoudt om verslaafd te zijn. Je kunt namelijk niet kiezen om te stoppen. Net als dat je niet kunt kiezen om te stoppen met roken. Slechts enkelen lukt het na een lang en intensief afkicktraject. Er komt een moment dat er geen weg terug meer is. Maar dat maakt het geen mindere mensen voor mij.”

NATIONALE DRUG MONITOR

De Nationale Drug Monitor is een jaarrapport over verslavingen in Nederland. Deze wordt gemaakt in opdracht het Trimbos Instituut, dat onderzoek doet naar onder andere verslavingen. In Nederland wordt er bovengemiddeld veel drugs gebruikt, meldt het rapport. Voornamelijk cannabis, cocaïne, ecstasy en amfetamine. Het aantal (problematische) drugsgebruikers stijgt en ook het aantal drugsdoden: van 123 gevallen in 2014 naar 235 gevallen in 2016.

DRUGSVERSLAVING

Syb is 47 jaar en heroïneverslaafd. Dit betekent dat hij afhankelijk is van dit middel en de onbedwingbare behoefte heeft om dit te gebruiken. Voordat hij bij het Leger des Heils kwam, heeft de deelnemer ongeveer 10 jaar op straat gewoond. Hij ervaart dit niet als iets slechts: “Ik heb me altijd weten te redden. Ik heb voor mezelf gezorgd en slaapplekjes weten te vinden. De tijd is best snel gegaan.” Volgens werkbegeleider Faishel kan Syb (en andere mensen met een drugsverslaving) een redelijk normaal leven leiden. “Het kan. Mensen doen het. Iedereen zoekt naar iets om het leven wat dragelijker en aangenamer te maken. Iedereen heeft zijn eigen ding: drugs, seks, alcohol, gamen. Het heeft allemaal met stigma’s te maken. We zouden meer moeten luisteren naar waarom iemand iets doet, in plaats van gelijk te oordelen.” Desondanks zijn er veel vooroordelen over mensen met een (drugs)verslaving. “Alle mensen die hier werken hebben een verhaal, maar het zijn de liefste mensen die ik ken. Tuurlijk is er weleens ruzie. het zijn ook gewoon mensen. Je moet ze niet te veel regels opleggen, dat helpt niet. Als wij ‘nee’ zeggen dan is het ook gelijk klaar.” Syb is ondertussen doekjes aan het vouwen bij Packaging. Nonchalant slaat hij het doekje plat en legt hem op een grote stapel. Deze handeling herhaalt hij. Syb vertelt over zijn interesse in verschillende soorten muziek en voetbal. Rap, dat vindt hij wel leuke muziek. Als het even stilvalt, loopt hij weg. Hij gaat bij ReShare kijken of de lunch er al is. Er is een duidelijk regel dat er geen drugs worden gebruikt JOININ 6

Het lijkt steeds makkelijker om een pilletje te slikken op een feestje of een pepmiddel te gebruiken om je te kunnen concentreren op je werk. Het Leger des Heils probeert met deze ontwikkelingen op hun eigen manier om te gaan. Zo is er nu een opvanghuis, Domus, waar drugsverslaafden mogen gebruiken. Daar worden wel individuele afspraken gemaakt over het middelengebruik. Het 50|50 Workcenter is ook flink aan het ontwikkelen. Er staat een nieuwe generatie aan het roer, die probeert te kijken naar het individu. Neem bijvoorbeeld Syb, die voorheen klusjes op straat deed om geld te verdienen. Hij is nu magazijnchef. “Het magazijn is nog nooit zo goed georganiseerd geweest”, vertelt Faishel. “Er verdwijnt niets meer.” Syb werkt hard en is erg sociaal. Hij leidt graag nieuwe mensen rond en vertelt hen alles over de werkplaats. Volgens Faishel zal Syb niet verder komen dan dit werk. Dit heeft onder andere te maken met zijn verslaving. Syb kijkt op zijn spiksplinternieuwe horloge, die hij kreeg voor zijn 12,5-jarig jubileum. Het is bijna drie uur, tijd om naar huis te gaan. Maar voor het zover is, maakt hij nog een laatste rondje en gaat naar de balie bij ReShare. Iedere dag krijgen de deelnemers acht euro uitbetaald. Dit is een extraatje voor hun inzet. Morgen is het Koningsdag en zijn ze vrij, maar Syb kan niet wachten tot hij maandag weer aan het werk kan gaan.

‘IK HEB ME ALTIJD WETEN TE REDDEN’

REPORTAGE

JOININ 7

INTERVIEW

‘IK BEN Tot haar zestiende woonde Luisa de Angelis in Zuid-Afrika, in de tijd van de Apartheid. Daarna verhuisde ze met haar gezin naar Italië. Ze vond een baan als stewardess en leerde een Nederlandse man kennen. Inmiddels woont ze al 18 jaar in Nederland. Omdat ze iets terug wil geven aan het land waar ze geboren is, doet ze nu werk als vrijwilligster bij kindertehuis Home of Hope. “Witte en zwarte mensen woonden in Zuid-Afrika apart. De rijken woonden in de mooiste delen van Zuid-Afrika en de zwarte mensen in de townships. De huisjes waar de mensen in woonden werden gebouwd van alles wat ze maar konden vinden op straat, zoals stukken hout of golfplaten. Ze mochten alleen de witte gebieden in om te werken, daarvoor hadden ze ook een soort paspoort. Het werk wat ze voor de rijken mochten doen was vooral huishouding of bijvoorbeeld stratenschoonmakers. Het laagste van het laagste werk werd door de zwarte mensen gedaan.” “Dat ik tijdens de Apartheid in Zuid-Afrika ben opgegroeid heeft een blijvende indruk op me gemaakt. Ik was nog een kind en realiseerde me niet hoe die wereld precies in elkaar stak, maar ik vond het al wel heel raar. Wanneer ik met mijn familie op vakantie ging naar Italië was het compleet anders. Daar zag ik opeens witte vrouwen die wc’s schoonmaakten en witte mannen die de straten veegden. Maar op die leeftijd was ik me nog niet echt bewust van de betekenis hiervan.”

CULTUURVERSCHILLEN

“Mijn ouders zijn Italiaans. Toen we in Italië ging wonen dacht ik dat ik goed Italiaans sprak. Eenmaal daar kwam ik erachter dat mijn familie een dialect JOININ 8

INTERVIEW

EEN HELP-AHOLIC’ spreekt. In het begin had ik er dus meer moeite mee om me aan te passen dan ik had verwacht.” “Italianen knuffelen veel meer. Als het om persoonlijke ruimte gaat heb ik eigenlijk geen grens. Ik heb een hele grote groep Italiaanse vriendinnen hier in Nederland. Die heb ik ook nodig om mezelf te kunnen zijn, echt even Italiaans. Ik heb altijd de behoefte om mijn vriendinnen veel aan te raken. Samen lekker lang koken en veel lachen. Lekker mezelf kunnen zijn op mijn eigen manier.” “Wennen aan het Nederlands vond ik moeilijker. Ik sprak natuurlijk al Zuid-Afrikaans, maar Nederlands is mijn derde taal, dus het heeft wel even geduurd tot ik die echt beheerste. Nog steeds heb ik soms het gevoel dat ik niet goed genoeg Nederlands spreek. Je moedertaal zit heel diep in je. Ik denk niet in het Nederlands. Over het algemeen vertaal ik alles in mijn hoofd, dus soms kost het tijd voordat mijn zinnen helemaal goed opgebouwd zijn.”

VRIJWILLIGERSWERK

“Toen ik in Nederland woonde wilde ik graag iets teruggeven aan Zuid-Afrika, daarom ben ik vrijwilligerswerk gaan doen. Ik heb een goede jeugd gehad in een rijke wereld tussen de pijn van de arme mensen. Ik vind dat ik iets goeds terug moet doen om de mensen daar te helpen.” “Home of Hope is een organisatie die zorgt voor kinderen met het Foetaal alcoholsyndroom. Dat betekent dat de kinderen geboren zijn van moeders met een alcohol- en/of drugsverslaving. Ik heb onder andere meegewerkt aan het opzetten van een school voor speciaal onderwijs. In Nederland hebben ze veel gespecialiseerde scholen dus ik dacht, “laat ik daar eens gaan kijken.“

wijs kan geven. Ook vonden we een orthopedagoog die goed kon bekijken op welk niveau de intelligentie van de kinderen ligt, en wat ze daar voor nodig hebben.“

APARTHEID NOG STEEDS AANWEZIG

“De Apartheid is in Zuid-Afrika nog steeds een groot probleem. Officieel natuurlijk niet, maar je merkt het in de samenleving echt nog wel. De nieuwe rijke mensen gedragen zich hetzelfde als de oude dat vroeger deden. Dat vind ik erg jammer om te zien. Dan denk ik, “hebben jullie nou niks van vroeger geleerd?”

‘HEBBEN JULLIE NOU NIKS VAN VROEGER GELEERD?’ “Het leven is heel hard in Zuid-Afrika. Het is zeker niet zo erg als het vroeger was. Nu president Zuma sinds februari afgetreden is zit Zuid-Afrika weer in zo’n zelfde situatie als in de jaren ‘80. Omdat er geen president is denken veel arme mensen dat ze nu het land van de rijke mensen terug kunnen nemen. Zo simpel is het natuurlijk niet, en dat is heel gevaarlijk. De mensen daar zouden zo veel van elkaar kunnen leren.”

verschillende culturen. Dat ik zo veel verschillende groepen om me heen heb, vind ik fantastisch.” “Het heeft wat tijd gekost, maar alles is nu ook in balans. Er is geen land waar alles perfect is. Natuurlijk mis ik het Italiaanse eten, de gebarentaal en de emotionele cultuur uit Italië. Het samen zijn met mensen, waarbij je elkaar ook veel aanraakt, iedereen zoent en altijd mooi weer hebt. Aan de andere kant is Nederland fantastisch. Je kan hier een goede baan vinden en jezelf verder ontwikkelen. Ik heb inmiddels geleerd hoe Nederlanders met elkaar omgaan. Ik geniet van Nederland. Ik begin me echt thuis te voelen.” “Ik doe al meer dan tien jaar vrijwilligerswerk, een enorm belangrijk onderdeel van mijn leven. Ik probeer één keer per jaar terug naar Zuid-Afrika te gaan om daar te helpen. Mijn ex zegt altijd, “Je bent een Help-aholic”. Ik voel me nuttig als ik iets voor een ander kan doen. Daar haal ik voldoening uit. Soms kan een klein ding een wereld van verschil maken voor een ander.”

BLIJVEN OF WEGGAAN

“Nu mijn partner en ik uit elkaar zijn, heb ik er weleens over nagedacht om weg te gaan uit Nederland. Maar ik blijf hier. Ik heb hier een leven opgebouwd met een prachtig netwerk. Ik heb veel vrienden en vriendinnen uit

KIRSTEN LEAFDES VERSLAGGEVER

“Ik heb een aantal dagen meegelopen bij een gespecialiseerde school in Arnhem. Alle informatie die ik daar heb opgedaan heb ik meegenomen naar Zuid-Afrika. We hebben een lerares gevonden die speciaal onderJOININ 9

REPORTAGE

VINCENT GORTER VERSLAGGEVER NEW YORK

JOININ 10

REPORTAGE

THE BRONX: ‘PRACHTIG EN GRUWELIJK’ New York, een wereldstad die jaarlijks meer dan 60 miljoen toeristen van over de hele wereld trekt. Al die nationaliteiten zitten in dezelfde hotels, in dezelfde wijken. Maar uit onderzoek blijkt steeds weer dat de inwoners van de stad in zwaar gesegregeerd leven, en de etnische minderheden vooral in de achterstandswijken wonen. Die laatste groep heeft aanzienlijk minder kansen dan de andere bewoners van New York. In de opvallend warme voorjaarszon zit Raymond (16) te schetsen op een verroest bankje in een park. Misschien is het woord park overdreven, afgezien van een paar bomen en een gietijzeren hekje lijkt het meer op een parkeerplaats. De kleine magere jongen met zwarte krullen woont in The Bronx in New York City. Zijn biologische vader was er nooit voor zijn gezin, waardoor hij en zijn zus snel volwassen moesten worden: “Ik had nooit een vader, totdat mijn stiefvader in mijn leven kwam. Hij is er echt voor me.” “Later wil ik graag striptekenaar worden”, mompelt Raymond terwijl hij zijn blik strak op het verkreukelde schriftje houdt. “Om dat te kunnen doen moet ik eerst naar een kunstacademie. Het is de vraag of ik dat kan betalen, want zonder studiebeurs red ik het niet.” Waarom hij wil studeren? “Dat ben ik mijn moeder en pleegvader verschuldigd. Ik wil ze, samen met mijn broer en mijn zus, uit deze situatie halen.” Raymond hoort bij een relatief nieuwe minderheid in de Verenigde staten, de hispanics. Deze immigrantengroep uit Latijns-Amerika is met 52 miljoen mensen de tweede etniciteit van het land. Bij deze groep is armoede een groot probleem. 13,5 procent van de Amerikanen leeft in armoede. Even voor de vergelijking: in Nederland leeft zo’n 7 procent van de bevolking in

armoede. Naast de oude scheiding tussen Afro-Amerikanen en witte Amerikanen zie je ook hispanics geconcentreerd in de armere wijken van New York.

‘IK HOOP WEL MIJN DIPLOMA TE HALEN.’ Een van die wijken is The Bronx, thuishonk van de New York Yankees, maar samen met Harlem een van de armste wijken van de stad. De bevolking bestaat voor het grootste deel uit hispanics. Raymond komt uit de Dominicaanse Republiek, waar nog familie van hem woont: “Ik ga er in de zomer een jaar naartoe. Ik hoop wel mijn diploma te halen.” Doordat de criminaliteit in The Bronx hoog is en er veel armoede heerst vinden veel jongeren het moeilijk om te ontsnappen uit het milieu waar ze in geboren worden. Hierdoor blijft de segregatie doorgaan. Sommige van de studenten hebben Manhattan nog nooit gezien, het stadsdeel dat twintig minuten met de metro verderop ligt. Het Open Future Institute, een internationale organisatie voor de persoonlijke ontwikkeling van jongeren, wil met ‘The big questions project’ een toekomstperspectief bieden aan deze high school studenten door ze te laten ➤ JOININ 11

REPORTAGE

nadenken over grote levensvragen en hun eigen toekomst vorm te geven. Dit project wordt op verschillende plekken in New York georganiseerd. Raymond gaat naar de Belmont Preperatory Highschool in het midden van de wijk. Het is een van de scholen waar de organisatie actief is. Het is een mooi statig gebouw met een grote trap ervoor. Wat wel opvalt zijn de witte tralies voor alle ramen van de eerste verdieping. De route die we lopen van het metrostation naar de school ziet er prima uit. Sommige dingen zijn alleen niet zoals het lijkt. “We leiden jullie expres door het relatief veilige deel van de wijk”, verklaart Gabriel Gonzalez, werknemer van het Open Future Institute. Raymond voegt er later aan toe: “Er zijn vorig jaar vijf mensen in mijn straat doodgeschoten. De buurt is onveiliger dan het lijkt. De wijk is zowel prachtig als gruwelijk.”

ZICHTBARE EN ONZICHTBARE MUREN.

Tegenover de school staat de katholieke Fordham Universiteit, met zijn prestigieuze torens, bibliotheken en uitgestrekte grasvelden. Collegegeld: 80.000 dollar per jaar. Er zijn grote hekken met wachthuisjes om het terrein heen gestationeerd. Arm en rijk, op twintig meter van elkaar. De kans dat een van de scholieren daar kan stuJOININ 12

deren is heel klein. Op het terrein zijn de meeste mensen wit. Op Belmont is bijna iedereen zwart of latino. Ze zijn gescheiden door een hoge muur. Niet alleen een tastbare van ijzer; er loopt ook een onzichtbare scheidslijn door de wijk.

MEER CRIMINALITEIT

Sterk gesegregeerde wijken laten een hogere mate van criminaliteit en werkloosheid zien. Het lijkt dus logisch dat de overheid moet ingrijpen om segregatie tegen te gaan. Ook het Open Future Institute is een private organisatie, niet een instelling van de overheid. En hoewel er in de Verenigde Staten geen gebrek is aan patriotisme, lijken veel Amerikanen liever minder overheidsbemoeienis te hebben. In het nieuwe boek van Amerika-deskundige Frans Verhagen, ‘Begrijp jij Amerika nog?’, spreekt hij zelfs over een ‘anti-overheidsgen’ dat iedere Amerikaan lijkt te bezitten. Deze afkeur van overheidsinterventie vind je niet alleen meer aan de conservatieve kant van de Republikeinen. Sinds de verkiezing van Donald Trump in 2016 komen er steeds meer protestbewegingen op gang. Een van die bewegingen is Rise and Resist. Deze beweging staat voor het tegenwerken, verstoren en verslaan van alle acties van de overheid tegen de democratie en mensenrechten. Deze groep heeft

dus niet een hoge pet op van de overheid. Zoals Phillip Shubin, een van de voorzitters van deze groep het tegen ons zegt: ”In de Verenigde Staten kun je er niet meer van uitgaan dat de overheid je altijd beschermt.” Raymond heeft een optimistischere blik: “Iedereen houdt van dit land. Geloof mij: ik zou de Verenigde Staten altijd verkiezen boven de Dominicaanse Republiek. Het blijft mijn thuis. Denk niet dat wij allemaal net zo zijn als Trump. Hij knoeit met de ideologie van dit land. Juist in moeilijke tijden komen we samen als mensen.” Na een uur zit hij nog steeds in zijn schetsboek gedoken. “Ik vergeet altijd een goed potlood mee te nemen naar school”, verzucht hij. Hij heeft een hand getekend die als een boom met wortels de grond in schiet. Thuis is hij bezig met zijn eerste stripboek. “Het verhaal gaat over een depressieve wees die geadopteerd wordt door een God. Daardoor kan hij zijn leven weer oppakken.” Als het af is, geeft hij het aan zijn school. “Zodat ze hun dromen niet opgeven”, zegt hij. Ik vraag of het boek misschien over hem gaat. “Misschien wel ja”, lacht hij vrolijk. “Misschien wel.”

REPORTAGE

DE KRACHT VAN DAR MOUSTAQBEL

STUDENTENHUIS STAAT KLAAR VOOR MAROKKAANSE MEISJES UIT GEÏSOLEERDE DORPEN

In Nederland is het behalen van je diploma de sleutel tot de arbeidsmarkt. In Marokko is dat anders. Je moet veel meer in huis hebben om je toekomstige werkgever te overtuigen van je kunnen. Maar wat als je wel over de motivatie beschikt, maar niet de kans krijgt om je te bewijzen? Dar Moustaqbel staat klaar voor deze aankomende carrièremakers. Schemerige wolken trekken over het bekende Djemaa El-fna plein in Marrakech. De eetkraampjes worden uitgestald en overal slenteren mensen. Op de hoek van het plein staat een sierlijke vrouw, gekleed in een lange kleurrijke rok. Ze wenkt, en neemt ons mee naar Dar Moustaqbel. Een paar smalle straatjes verder worden de deuren van Dar Moustaqbel geopend. Het studentenhuis is afgewerkt met fijne details en voelt warm en gezellig aan, zelfs nu het nog niet af is. Rachida noemt zichzelf de ‘moederoverste’, de manager. Met een heel ander doel dan nu, begon ze zich vorig jaar te bemoeien met het project. “Hanneke en ik deden allebei een fietstocht naar Ourika, een berggebied in Marokko. Halverwege kwamen we elkaar uitgepuft tegen en zo is het begonnen. Hanneke was al bezig met de voorbereidingen en ik was destijds meer geïnteresseerd als journalist. Ik zorg er mede voor dat alles op orde is, maar in het huis zelf doen de twee huiszusters dit. Ze werken beide vijf dagen in de week en hebben dan de controle over 26 meiden. Het zijn jonge meiden die zelf ook afgestudeerd zijn, dus het onderwijsparcours goed kennen. Hanneke en ik doen veel evaluaties. Het is beter dat wij ze niet dagelijks begeleiden, want als wij een moeilijk gesprek met ze aangaan worden ze niet constant met ons geconfronteerd. Wij zijn hier niet om de meiden alleen maar een diploma te laten halen, we willen de meiden met genoeg competenties afleveren zodat ze straks aantrekkelijk zijn op de arbeidsmarkt”

Hanneke Ouwehand-Van Hooff is de oprichtster van ‘het huis van de toekomst’. Ze heeft onder andere vrijwilligerswerk gedaan bij Education For All en is nu al twee jaar bezig met dit project. “Tijdens mijn vrijwilligerswerk zag ik in wat deze meisjes konden bereiken. Ik wilde deze gemotiveerde en hardwerkende meisjes een kans te bieden om aan hun toekomst te werken en verder te studeren. Met de kans om te leven in Dar Moustaqbel zijn ze in staat om de stap te maken van de traditionele Berbergemeenschap naar een inspirerende omgeving waar ze zichzelf en hun talenten kunnen ontwikkelen, om deze later te gebruiken bij een baan.” Hanneke begon met het aannemen van tien meiden, geherbergd in een appartement. In de tussentijd werd Dar Moustaqbel gerenoveerd en die locatie biedt ruimte aan ongeveer vijftig studentes. ➤

CHARISE BAKKER VERSLAGGEVER MAROKKO

JOININ 13

REPORTAGE D A R M O U ST A Q B E L ‘WAT VOOR MIJ HET MOOISTE IS OM HIER TE WERKEN IS DAT JE MEISJES ZIET DIE HARD AAN HUN TOEKOMST WERKEN. DAT WIJ ZE EEN KANS KUNNEN GEVEN OM DIE ARMOEDE TE ONTVLUCHTEN EN DAT ZE EEN STUDIE KUNNEN VOLGEN AAN EEN VAN DE BESTE UNIVERSITEITEN VAN AFRIKA.’

Dar Moustaqbel is een thuis voor Berbermeisjes uit afgelegen dorpsgemeenschappen uit het Zuiden van Marokko. Deze meisjes kunnen vaak geen hoger onderwijs volgen. De huidige positie van vrouwen in Marokko wordt mede bepaald door de strenge opvattingen van het Islamitische geloof. ‘‘Er wordt van ze verwacht dat ze thuisblijven, vroeg trouwen en moeder worden’’, vertelt Hanneke. Hoe eerder een dochter trouwt, hoe eerder de ouders geen verantwoordelijkheid meer dragen over het kind. In de carrières van de zonen wordt meer geïnvesteerd. Jongens hebben een andere positie binnen Marokkaanse families en kunnen taken vervullen zoals het helpen op het land. De universiteit is te ver weg en het afleggen van lange afstanden is gevaarlijk voor meisjes. Na het behalen van hun middelbareschooldiploma is het maar de vraag wat er van deze meisjes terecht gaat komen.

meisjes die hier komen spreken nauwelijks Frans en dat is echt een heel groot probleem. Je kunt het vergelijken met dat als wij opeens alles in het Chinees zouden krijgen. Ze hebben allemaal een middelbareschooldiploma gehaald, maar weten niet eens hoe ze moeten mailen.”, zegt Rachida met een moeilijk gezicht.

Om op niveau te komen krijgen de meisjes negen uur extra Franse les per week. Naast Frans volgen ze ook nog twee keer in de week Engels. De meeste lessen worden door ervaren mensen gegeven. Soms vrijwillig, soms betaald. Rachida legt uit dat een lange zomervakantie niet alleen maar voordelen kent. “Als je een lange periode geen les hebt kan er veel kennis wegzakken. Vakantie vieren hoort er allemaal bij, maar we zijn hier wel om de meisjes wat te leren. Voor hetzelfde geld komen de meisjes na de zomer getrouwd terug. Het is niet zo dat we onze meisjes niet vertrouwen, of dat het niet mag, maar dat is niet wat wij voor ze willen. Een aantal ogen spieken over de balustrade naar beneden. Daarom gaan alle meisjes de hele maand juli op stage. We Rachida legt uit dat de meisjes direct uit de universiteit hebben hele mooie stageplekken naar huis moeten komen. “Het is hier en dat worden er alleen maar meer. niet vrijheid blijheid zoals je dat in een Twee meisjes mochten bijvoorbeeld Nederlands studentenhuis gewend stagelopen bij het grootste mijnbedrijf bent. We hebben te maken met tradi‘HET IS HIER NIET van Marokko. Dat is toch geweldig! tionele ouders die graag weten waar We doen er alles aan om de meiden hun dochters uithangen en ze bij ons VRIJHEID BLIJHEID zoveel mogelijk mee te geven. We neerzetten omdat ze hier veilig zijn. Ik ZOALS JE DAT IN hebben hier een prachtig terras met ben er helemaal niet tegen dat meisjes uitzicht op het plein. We zouden hier ’s avonds de deur uit gaan, als we daar EEN NEDERLANDS een restaurant kunnen beginnen en maar afspraken over maken en weten STUDENTENHUIS een heleboel geld kunnen verdienen, waar ze zijn. We hebben ook strenge maar dat is niet in de geest van het regels omdat Marrakech voor dit soort GEWEND BENT’ project.” meiden best een gevaarlijke plek is. Marrakech is een stad waar je veel Sara, een 17-jarig meisje komt de hal prostitutie ziet en als je hier alle vrijheid binnenlopen. Haar grote diepbruine ogen trekken de aanhebt om te doen en laten wat je wil, dan brengen we onze dacht en met een voorzichtige glimlach worden we begroet. meisjes in gevaar. Als jij een plattelandsmeisje bent en je Ze laat haar slaapkamer zien en ploft neer op het bed. komt hier in Marrakech, weet je niet wat je ziet. De ouders Sara studeert natuurkunde aan de universiteit en wil later van de meisjes komen één keer per jaar op bezoek. Tijdens professor worden. Vastberaden vertelt ze hoe belangrijk Dar een lunch bespreken we de huisregels en de verwachtingen Moustaqbel voor haar is. “Voor mij is Dar Moustaqbel een van beide kanten. Wij zoeken de ouders ook op in de dorkans om mijn dromen te realiseren en mij op persoonlijk pen en zorgen dat er goed contact wordt gehouden.” gebied te ontwikkelen. Het is dan ook goed dat ik met al deze meisjes samenwoon. In het begin was dat wel moeilijk, Van huis uit spreken de meisjes Berbers, op de middelbare omdat ik weg was bij mijn familie. We hebben hier extra school spreken ze Arabisch, maar het universitaire onderwijs taallessen en binnenkort krijgen we ook informatica. Naast wordt in Marokko in het Frans gegeven. Deze taalbarrière de lessen zijn er ook activiteiten zoals yoga. Ik vind sporten maakt het dus nog lastiger om mee te komen. “Wij selecheel leuk, vooral dansen. Zonder de hulp van Dar Moustateren de meisjes slechts op een paar dingen. Ze moeten qbel was ik nooit zover gekomen en zou mijn toekomst er gemotiveerd zijn om hard te werken, arm zijn en uit een heel anders uitzien.” plattelandsgemeenschap komen ver buiten de stad. De JOININ 14

REPORTAGE

IF YOU EDUCATE A GIRL, YOU EDUCATE THE NEXT GENERATION

JOININ 15

ENTERTAINMENT

RUZIE MAKEN OM STAR WARS EN HUILEN OM MERYL STREEP Verbinding vind je overal in terug. Helemaal in entertainment. Iedereen heeft weleens gehuild om een film of heeft een lievelingsnummer dat bepaalde emoties opwekt. Zelfs games weten soms je kijk op de wereld compleet te veranderen. Maar welke liedjes, spellen en films hebben mensen ook echt dichter bij elkaar weten te brengen en zorgden ervoor dat je daadwerkelijk verbinding voelde? GAMES Journey ‘De reis is belangrijker dan de bestemming’, wordt weleens gezegd. Die tegelwijsheid lijkt met name van toepassing te zijn op Journey. De speler is een persoon in een rood gewaad die de top van een bepaalde berg wil bereiken. Journey is een ontdekkingsreis zonder enige vorm van context. Eén van de sterke eigenschappen is dat je het spel ook met een tweede persoon kunt spelen. Er is wel een twist: die persoon ken je niet en zul je ook nooit leren kennen. Je kunt zelfs nauwelijks met elkaar communiceren. Meer dan weemoedige geluidjes maken zit er niet in. Ondanks de minimale interactie is het een avontuur dat draait om verbinding. Mario Kart Als er één game voor verbinding staat, dan is het wel Mario Kart. Waarschijnlijk de meest pure partygame ooit gemaakt. Nodig drie vrienden uit, sla wat drank en snacks in en je bent verzekerd van een avond vol met gelach, gevloek en samenzweringen. Call of Duty: Modern Warfare 2 Modern Warfare 2 bracht eigenlijk het tegenovergestelde van verbinding teweeg: verdeeldheid. De hele wereld was in rep en roer vanwege de befaamde vliegveldscène waarin je als undercoveragent tientallen onschuldige burgers kon afmaken. Met name omdat het grafisch zo realistisch was neergezet vonden velen dat de ontwikkelaar een stap te ver was gegaan. JOININ 16

Voorstanders hadden een andere mening: het viel wel mee. Hierbij zat de verbinding juist in de verdeeldheid.

FILMS The Bucket List Een verhaal over twee totaal uiteenlopende mannen op leeftijd. Eéntje is een zelfingenomen en steenrijke senior die nooit iets te kort kwam. De ander is een bescheiden en briljante automonteur die nog niet eens de helft uit zijn capaciteiten haalt. Hun opmerkelijke vriendschap komt voort uit hun enige overeenkomst: ze zijn ongeneeslijk ziek. Beiden zijn toe aan nog één avontuur. Tijdens hun laatste maanden op aarde willen ze een bucketlist afwerken. Een film waar verbinding één van de voornaamste thema’s is. Sophie’s Choice Probeer je het eens voor te stellen. Je bevindt je midden in de Tweede Wereldoorlog en een soldaat stapt

op je af en zegt: ‘Je hebt een keus. Je mag je zoontje of je dochter houden. De ander gaat naar de gaskamer’. In Sophie’s Choice staat de van Poolse afkomst Sophie (Meryl Streep) voor dat onmenselijke dilemma. De film brak de harten van vrijwel iedereen die ‘m zag. Zelden hebben zoveel mensen zich in een fictief personage kunnen inleven. Black Panther De meest recente film van dit lijstje. Na de dood van zijn vader wordt T’Challa gekroond tot de nieuwe koning van Wakanda, een afgelegen gebied in Afrika waar niemand in de wereld van afweet. T’Challa, wiens alter-ego de superheld Black Panther is, moet zijn koninkrijk beschermen tegen clans die de macht voor zichzelf willen opeisen.

COMMENTAAR

FEDDE HOOGENDOORN

DE LEGE BELOFTE VAN FACEBOOK Black Panther was wereldnieuws omdat het bijna volledig uit een zwarte cast bestaat, inclusief een donkere regisseur. Daarom zorgde de film voor een bijna euforische verbondenheid onder de zwarte gemeenschap. Star Wars: The Last Jedi Je hebt fans en je hebt Star Wars-fans. The Last Jedi zorgde voor een tsunami aan klachten op het web. Het antwoord daarop: een tsunami aan klachten dat iedereen niet zo moest zeuren, want de film was gewoon prima. Het echte gevecht werd niet gestreden in een universum hier ver, ver vandaan, maar op fora waarin iedereen elkaar de huid vol schold. De verontwaardiging bracht mensen samen.

MUZIEK Claudia de Breij: Mag Ik Dan Bij Jou Eentje die absoluut niet mag ontbreken op deze lijst. ‘Mag Ik Dan Bij Jou’, van Claudia de Breij, is onderhand vaste prik geworden bij een uitvaartceremonie. Een nummer dat synoniem staat voor afsluiting en verbinding.

Gerry & The Pacemakers: You Never Walk Alone

Oorspronkelijk bracht de Britse muziekgroep Gerry & The Pacemakers het nummer in de jaren zestig uit. Toch zullen weinigen die associatie maken wanneer het nummer ‘You Never Walk Alone’ klinkt. Dit volkslied lijkt onderhand eigendom te zijn van clubs als Liverpool, Celtic en Feyenoord. Zet het nummer op en je hebt een vol stadion met huilende mensen die uit volle borst meezingen. Live: Overcome Het nummer bestond al voordat de Twin Towers op 9/11 werden neergehaald door een terroristische aanslag. Desondanks werd Overcome van de Amerikaanse rockband Live onlosmakelijk verbonden met die vreselijke tragedie. Mensen vonden er steun in. Band Aid: Do They Know It’s Christmas De liefdadigheidsband ‘Band Aid’ maakte het nummer ‘Do They Know It’s Christmas’ om één reden: geld werven om de hongersnood in Ethiopië te bestrijden. Het lied kreeg al snel een cultstatus en werd onder meer in Groot-Brittannië en Nederland een nummer 1-hit. In navolging van het succes volgde een benefietconcert en ontstond de beweging ‘USA for Africa’, een initiatief waar de wereldhit We Are The World uit voortkwam. Het was een simpel en kort BBC-filmpje over een uitgemergeld kind in Ethiopië dat de wereld verbond in deze acties. Oasis: Don’t Look Back In Anger Terwijl de slachtoffers van de aanslag in Manchester op een klein plein herdenkt worden, begint een jonge vrouw opeens te zingen. Ze start het nummer ‘Don’t Look Back In Anger’ van Oasis in. De rest van de massa volgt haar voorbeeld. De zang klinkt zachtjes, maar is wel massaal. Het perfecte voorbeeld van hoe een tragedie en muziek mensen samen kunnen brengen.

In tegenstelling tot zijn Amerikaanse collega’s was de voormalige premier van België, Guy Verhofstadt, niet mild voor Mark Zuckerberg, die verantwoording moest afleggen in het Europese Parlement over het privacy-beleid van Facebook. Verhofstadt besloot zijn relaas met een vraag aan de oprichter van Facebook: ‘’Hoe wil je herinnerd worden? Als een internetgigant die de wereld heeft verrijkt of als het genie dat een digitaal monster creëerde?’’ Verhofstadt is niet vies van een beetje drama. Zijn directe aanval op Zuckerberg was indrukwekkend, maar ook een schrijnend geval van ‘mosterd na de maaltijd’. Het monster is immers allang gecreëerd en niemand die er wat tegen kan doen. Facebook zegt sorry, zonder precies te zeggen waarvoor. Facebook belooft beterschap, zonder ook exact te verklaren hoe. Het is een tactiek die alle grote bedrijven in zwaar weer gebruiken: zo veel mogelijk vertellen en beloven zonder daadwerkelijk iets te zeggen. Sticht verwarring, want dan haken mensen af. Er is meer aan de hand. Facebook houdt zich niet alleen bezig met het verzamelen en doorverkopen van onze gegevens. Wat het grootste sociale medium ter wereld ooit als pluspunt had, was dat het voor verbinding zorgde. Daar is nog maar bitter weinig van over. Facebook is veranderd in een tumor die de maatschappij verdeelt en neerhaalt. Het is nog niet duidelijk wat de reden is dat steeds meer jongeren kampen met burn-outs. Vaak wordt als reden opgeworpen dat de jeugd te veel druk voelt. Social media, en met name Facebook, kan daar weleens de voornaamste oorzaak van zijn. Over beterschap gesproken… Aan wie, voor wie? JOININ 17

REPORTAGE

SANDER DEKKER VERSLAGGEVER ARMENIÃ&#x2039;

JOININ 18

OPSTAND AL VOETBALFIN

LS EEN NALE

REPORTAGE “De revolutie in ons land op dit moment is te vergelijken met een voetbalwedstrijd”, stelt Armen Sargsyan. We spreken de Armeense journalist een dag voor het aftreden van Sarkisian. “Het is de nieuwe generatie die het opneemt tegen het rijke establishment, met de toekomst van het land als trofee.” Laten we deze voetbalmetafoor vasthouden om te analyseren wat er zich afspeelt in Armenië.

Een flinke klap op het centrale plein van Jerevan valt niet eens meer op. Een dag vol zoemende claxons, knetterende vuvuzela’s en gierend rubber van autobanden tekenen de 23ste van april. Het is middernacht op een historische dag in Armenië en de rotonde van Republican Square is verworden tot een autorodeo, maar dan met normale personenauto’s zonder beschermingskooien. Een zwarte Mercedes boort zich met volle vaart in een grijze BMW, maar geen haan die ernaar kraait. Een aangeslagen kind kruipt van de achterbank van de zilveren auto. Met een hand aan zijn arm en een verdwaasd gezicht stapt hij over de bumper die vijf seconden eerder nog aan de bolide vast zat. Het behelst de ethiek die heerst in de Armeense hoofdstad na het aftreden van de minister-president Serge Sarkisian: chaos van vreugde.

‘EEN OP DE DRIE MENSEN LEEFT IN ARMOEDE IN ONS LAND’ “Het staat op het moment nog 0-0, al zijn er al wat overtredingen gemaakt aan beide kanten. Zo pakte de politie vandaag de oppositieleider Pashinian op. De politici, onze keepers, besloten zo ineens hun handschoenen niet meer aan te trekken om ons doel te verdedigen op dit strijdtoneel. Erg vreemd. Maar als ik de coach zou zijn van de nieuwe generatie Armeniërs in deze wedstrijd zou ik zeggen dat we een goede kans hebben om te winnen.” En Armen lijkt gelijk te krijgen, het aftreden van de premier is de 1-0 voor de nieuwe generatie.

VOORBESCHOUWING

“Het zijn twintig jaar van grote werkloosheid, bonje met de buren en neppe economische voorspoed geweest”, vertelt Artak Aleksanyan.

Hij is sinds 2015 hoofdredacteur van Armenia TV, de grootste televisiezender in Jerevan. Hij onderschrijft de gevoelens die leven bij de inwoners van Jerevan en omstreken: “Een op de drie mensen in ons land leeft in armoede en 38 procent van de jongeren is werkloos.” “Ze hebben geen zicht op een goede toekomst. Ze weten wie ze de schuld moeten geven en ze wijzen maar naar één man. Niets of niemand is in die tien jaar presidentschap van Sarkisian verandert binnen de politiek. Baantjes worden heen en weer geschoven tussen elkaar en alleen de bovenlaag profiteert van de belasting die het volk moet ophoesten. Volgens de cijfers is er economische groei, maar de gewone arbeiders merken daar niets van. De politici verkopen slechts mooi verpakte leegte aan de bevolking.” De demonstranten lieten hun stem horen na de zoveelste politieke truc van oud-president Sarkisian. Zijn tweede termijn liep ten einde, maar via een schemerig referendum turnde hij de presidentiële functie om naar een ceremoniële bijzin in de grondwet. Het werd in de Nederlandse media ook wel aangeduid als ‘een Putintje’. Armen: “Sarkisian kondigde voor de verkiezingen aan dat hij niet zou terugkomen als premier na het referendum, maar ‘zijn’ Republikeinse Partij kon geen geschikte kandidaat vinden.” Dus werd de oud-president in genade aangenomen en keerde hij terug op de machtigste post van het land. De politieke geschiedenis van het land wordt getekend door onvrede over de politiek onder burgers, het tijdperk Sarkisian is daar geen uitzondering op. Zijn aanstelling in 2008 zorgde voor heftige protesten en een landelijk afgekondigde noodtoestand. Zo goed als elke zwaardere politieke beslissing kwam de leider op protesten te staan. Het deerde hem niet, tot nu. ➤ JJOININOI JOININ N 1919

REPORTAGE

‘IK BEN VADER VAN TWEE JONGE KINDEREN, MAAR DE DAG DAT PREMIER SARKISIAN AFTRAD, WAS DE MOOISTE DAG IN MIJN LEVEN.’

JOININ 20

REPORTAGE

JOININ 21

“Deze protesten waren anders dan al die anderen die we hiervoor zagen. Ook in de kleinere dorpjes, die vaak de president steunden, kwamen in opstand. Het referendum wat ons presidentiële stelsel veranderde in een parlementair systeem, was doorgestoken kaart.”Een derde van de bevolking in het land is onder de achttien jaar, maar toch was er een opkomst van twee miljoen mensen. Dat is onmogelijk, aangezien er maar drie miljoen Armenen in het land wonen”, stelt Armen. “Veel ambtenaren hebben hun administratieve functies misbruikt.”

‘DE MENSEN OP STRAAT ZIJN TEGEN MIJ, DUS IK VERTREK.’

OPSTELLING

De HHK, van onder andere de premier Serge Sarkisian, sloot een coalitie met de ARF en vormde daarmee de regering, met de ex-president aan het roer als premier. Armen: “Die coalitie hadden ze niet hoeven sluiten, want ze genieten de absolute meerderheid. Maar Sarkisian wilde de bevolking laten zien dat de HHK ook kon samenwerken.” De tegenstander is de oppositie, met leider Nikol Pashinian als leidend voorwerp. Zijn kleine beweging mondde uit in een volksopstand, door zijn inzet van sociale media.

Dat bevestigt ook Pascal Bokkers. Bokkers noemt zichzelf op zijn Twitteraccount een Achterhoeker, maar inmiddels woont hij alweer veertien jaar in Armenië. Hij vertelt het verhaal van zijn schoonmoeder.

Mensenrechtenactivist Artur Sakunts zag Pashinian op Facebook en Twitter uitgroeien tot de Armeense Ghandhi: “Hij vertrok met zijn protestmars vanuit de tweede stad, Gyumri, te voet door het land. De beweging werd groter en groter en de jeugd sloot zich aan, omdat zij de updates volgden via deze nieuwe kanalen. Veel tv-zenders deden er weinig mee, omdat velen op de hand zijn van de overheid.”

“Mijn schoonmoeder wilde gaan stemmen, maar eenmaal bij het stembureau aangekomen bleek dat ze niet meer kon stemmen. ‘U heeft al gestemd’, werd haar verteld, maar dat ze nog helemaal niet gedaan”, fronst hij.

Maar alle eer gaat wat hem betreft naar de jongeren: “De jeugd is de kern geweest van wat er nu in Armenië plaatsvindt, de oudere generaties zagen later pas waar ze als burgers toe in staat waren.”

JOININ 22

EERSTE HELFT

Elf dagen van onophoudelijke protesten vormen de eerste helft van deze wedstrijd. Pashinian riep het volk op de rug te rechten tegen de, in zijn ogen, corrupte parlementsverkiezingen. Sarkisian kreeg alle schijn van een alleenheerser, maar vlak voor de rust werd het eerste doelpunt door het volk en de oppositie gescoord: de premier bezweek onder de immense druk. In zijn afscheidsbrief stelde hij: “De mensen op straat zijn tegen mijn nieuwe termijn, dus ik ga voldoen aan hun vraag. Ik vertrek.”

‘DE MENSEN ZIJN AL VERANDERD EN DAT IS ALLES WAARD.’ Het feest barstte los in alle straten in Armenië. Men vloog in elkaars armen en was tot tranen toe geroerd. Nernes Tamazyan (28) was erbij: ”Ik ben vader van twee jonge kinderen, maar de dag dat premier Sarkisian aftrad, was de mooiste dag in mijn leven.” De overheid verloor zijn handvatten om de controle te behouden over de demonstraties. De politie (foto rechts) koos de kant van de protestbeweging en leidde alles in goede banen.

RUST

24 april. Een dag van herinnering in Armenië. Deze staat in het teken van de herdenking van de Armeense genocide. De wond van de Armeniërs die eens per jaar met een bloemenzee wordt gedicht (foto links). Het volume van de vele demonstraties wordt voor een dag gedempt. Een ingetogen sfeer met hier en daar een Armeense vlag. Iedereen komt samen om stil te staan bij het verleden, want morgen begint de toekomst.

TWEEDE HELFT

Althans, dat dachten de demonstranten. Met Sarkisian uit het zadel leek de weg vrij voor Pashinian als interimpremier op weg naar nieuwe verkiezingen. De HHK had een andere visie: oud-burgemeester van Jerevan Karen Karapetian werd naar voren geschoven als kandidaat-premier. Dat was duidelijk tegen het zere been van Pashinian, die zijn volgelingen opriep de straten weer op te gaan. In een statement stelde de oppositieleider dat ‘niemand van de HHK nog premier mag worden, de bevolking is nu aan zet.’

‘DE MENSEN IN ARMENIË HEBBEN HUN TROTS TERUG’ Het kleine verhoginkje op Republican Square van waar Pashinian ‘zijn’ demonstranten toesprak, maakte plaats voor een podium met grote beeldschermen en professionele lichtapparatuur. Voornamelijk betaald door de Armenen uit de diaspora buiten het land, stelt Armen: “De Armenen in het buitenland zijn relatief welvarend en begaan met de toekomst van hun land. Misschien om er ooit nog eens naar terug te keren als de situatie verbeterd.” Het slotoffensief heeft het gewenste effect, drie dagen na het aftreden van Sarkisian. Coalitiepartij ARF trekt zich terug uit de regering en schaart zich achter Pashinian. De HHK zwicht: er zal

binnen het parlement opnieuw worden gestemd voor een premier. Goed nieuws met een kanttekening, want de verhoudingen binnen het parlement veranderen niet. De inzet was duidelijk voor Pashinian: premier worden en nieuwe verkiezingen uitschrijven, die eerlijk moeten gaan verlopen. Alle reden voor tevredenheid, maar zekerheden zijn er niet (de bal blijft immers altijd rond). Want de HHK behoudt zijn absolute meerderheid en kan de nieuwe premier eigenhandig wegstemmen. Pashinian heeft zes deserteurs uit het HHK-kamp nodig om aangenomen te worden.

NABESCHOUWING

Twee stemrondes volstaan voor Pashinian om de fluwelen revolutie naar een nieuw hoogtepunt te tillen. De eerste stemronde eindigt in een anticlimax. Met de haven in zicht blijkt ook Pashinian niet onoverwinnelijk. Bezwaren kwamen, niet geheel onverwacht, uit de hoek van HHK. Er werd hem verweten te weinig concrete plannen te hebben, 45 stemmen blijken onvoldoende. De tweede stemronde is het wel raak: met 59 stemmen voor heeft Armenië de zo geliefde ‘people’s prime minster’. Maar de obstakels blijven levensgroot. Pashinian zal een regering moeten gaan vormen en een regeerakkoord moeten opstellen. Deze moeten ook weer door het parlement, dus garanties zijn er niet. Maar de bal kan terug naar de middenstip, tijd voor een nieuwe competitie met nieuwe en verbeterde spelregels. Met Pashinian als verkozen boegbeeld. Nernes is in ieder geval vol hoop: “Ook al wordt Pashinian geen premier, de mensen in Armenië hebben hun trots terug. Zelfs mensen die nog nooit ergens voor hebben gedemonstreerd kwamen naar het plein om te protesteren. Voor het eerst in decennia hebben zij hun toekomst in eigen handen. Er hoeft niets meer te veranderen vanuit de politiek, de mensen zijn al veranderd en dat is alles waard.”

‘NIEMAND VAN DE HHK MAG NOG PREMIER WORDEN, DE BEVOLKING IS NU AAN ZET.’

INTERVIEW

TATTOOS:

‘DAT IS TOCH ZONDE VAN Steeds vaker zie je mensen met tattoos over straat lopen. Toch heersen er nog veel vooroordelen rondom bodyart. Met tattoos ‘verpest je toch je lichaam?’ Melanie (20) is tattoo artist. Ze zet een breed scala aan tatoeages. Van onschuldige rozen tot een aardbei met een vagina erin. Daarnaast heeft ze zelf ook een hoop tattoos en ervaart dus zelf de stigma’s rondom tatoeages. WELK SOORT MENSEN KOMEN BIJ JOU IN DE TATTOO SHOP?

Natuurlijk komen er bij ons mensen die helemaal ondergetatoeëerd zijn. Er komen ook veel vrienden van artiesten. Maar al met al is ons ‘publiek’ erg divers. Aan de ene kant komen er rappers, maar ook mensen van achttien die hun eerste tattoo laten zetten. Het verschilt ook per artiest wat voor klanten ze trekken.

DUS ER KOMEN OOK DOORSNEE ‘KANTOORMENSEN’ BIJ JULLIE?

Zeker. Ook mensen van wie je het niet verwacht, leraren bijvoorbeeld. Er zit naast onze studio ook een advocatenkantoor. Een van die advocaten zit helemaal onder de tattoos, maar dat zie je op het eerste gezicht niet. Haar armen zitten, tot aan haar mouwen, vol met tattoos en ze heeft tattoos op haar rug. Dan komt ze in haar mantelpakje binnen en zegt ze: ‘Ja oké, we gaan tatoeëren.’ De eerste keer wist ik bijna niet wat er gebeurde. Ik zat daar echt: ‘Wat? Waar komen al die tattoos vandaan?’ Het zijn niet meer alleen bikers, of mannen met baarden, enge mensen. Wel overwegend jonge mensen. Maar bijvoorbeeld ook mensen die in de zorg werken met een hele sleeve. Het zegt niets over jou als persoon, alleen dat je misschien houdt van mooie bodyart. Natuurlijk is het een ander verhaal als je met een hakenkruis op je arm loopt…

ZIJN ER DAN OOK TATTOOS DIE JE NIET ZET?

Ja, zoals hakenkruizen. Gelukkig heb ik nog geen klanten gehad die daarom hebben gevraagd. Anders zou ik ze waarschijnlijk de shop uittrappen. Maar ik tatoeëer ook geen handen en nekken van mensen die net achttien zijn. Dan zeg ik dat ze beter kunnen wachten tot ze meer tattoos hebben. JOININ 24

EN NAMEN VAN STELLETJES?

Die doe ik wel, dat moeten ze zelf weten. Ik heb ook Christina Curry en haar vriendin getatoeëerd toen ze net twee maanden samen waren. Ze nam die tattoo, een hartje, op haar nek. Ik vroeg nog wel of ze het zeker wist. Haar antwoord was ja. Ze had al wel meer tattoos, dus dan is de drempel al wel wat lager. Anderhalf jaar later zijn ze nog steeds samen.

WAT IS DAN DE GEKSTE TATTOO DIE JE OOIT HEBT GEZET?

Ik heb wel eens een aardbei met een vagina erin getatoeëerd. Een vriendin van mij kwam naar me toe en vertelde dat ze dat heel graag wou hebben. Toen ik vroeg waarom zei ze: ‘Vind ik leuk.’ Tja, ‘fuck it’, dacht ik toen.

HEB JE OOK WEL EENS IEMAND VAN TWAALF GEZIEN IN DE SHOP?

Nee. Wij tatoeëren pas vanaf zestien en alleen met één van je ouders erbij. Vanaf achttien moet je het helemaal zelf weten. Vanaf twaalf mag het in principe wel, maar dat moet je gewoon echt niet doen. Dan ga je domme tattoos nemen.

MERK JE ZELF DAT MENSEN ANDERS NAAR JE KIJKEN NU JE TATOEAGES HEBT?

Ja. Mensen staren wel. Als ik met Jenny (een vriendin, tevens tattoo-artist, red.) over straat loop, en we allebei een rokje en een shirtje aanhebben, dan kijken mensen je wel aan. Soms dan zit je gewoon lekker ergens op je telefoon, minding your own business, en dan voel je gewoon dat er naar je gekeken wordt. Als je dan even opkijkt, dan kijken ze snel weg. TATOEAGES EN FOTO’S: MELANIE DE GIER

INTERVIEW

JE LICHAAM?!’

DAAN VAN MONSJOU VERSLAGGEVER

KRIJG JE WEL EENS OPMERKINGEN OVER JE TATOEAGES?

Ja, onder andere goeie opmerkingen, maar ook vieze opmerkingen. Bijvoorbeeld als je met een rokje over straat loopt, en je niets uitlokt, dan zeggen mensen wel eens ‘Mooie tattoos, tot hoever lopen ze door?’ Maar ook wel eens mensen die zeggen: ‘Dat vind ik echt zonde. Waarom doe je dat nou?’ Ik neem tattoos omdat ik ze mooi vind. In het begin dacht ik heel erg na over wat ik op mijn lichaam liet zetten, maar die drempel is nu helemaal weg. Ik heb laatst een Bart Simpson-duiveltje op mijn been laten zetten, en ik heb ‘meme’ op mijn enkel gekalkt.

VERSCHILLEN DE MENINGEN OOK PER LEEFTIJDSGROEP? HOE KIJKEN OUDEREN NAAR JE TATTOOS? Oudere mensen vinden het óf helemaal fantastisch, of ze vinden het helemaal niks. Nooit ertussenin. Soms dan zeggen ze ‘Wat mooi! En wat heb je dan gedaan? Wat betekent dat?’ Maar ook wel eens ‘Nou, kind, dat is toch zonde?’

HEB JE ZÉLF VOOROORDELEN OVER TATTOOS? WAT DENK JE BIJVOORBEELD ALS JE MENSEN MET GEZICHTSTATTOOS ZIET?

Ik moet zeggen, ik ken ook wel wat mensen die veel gezichtstattoos hebben. Op het eerste gezicht schrik je er wel een beetje van omdat het zo ‘in your face’ is. Het is niet zo dat ik anders naar mensen kijk als ze veel tattoos hebben. Als je chill bent, dan ben je gewoon chill. En of je dan een enorme kraai op je gezicht hebt of niet, kan me niet zoveel schelen. Als je iemand een beetje leert kennen, zie je de tattoos op een gegeven moment ook gewoon niet meer. Ik vind vooroordelen over tattoos ook wel jammer, want het zegt écht niets over iemand als persoon. Het betekent alleen dat je van mooie plaatjes op je lichaam houdt. WIL JE ZELF EEN TATTOO? JE KUNT MELANIE VINDEN OP INSTAGRAM: @MELLYYMAE

EEN DAGJE TATTOOS

Uiteraard wilde ik zelf de stigma’s rondom tattoos ervaren. Een dag lang liep ik rond met nep-tattoos, om de reacties van mensen te peilen. Naast de standaard sleeve, onderarm en borst-tattoos besloot ik ook mijn handen en gezicht te ‘tatoeëren’. Deze tattoos kun je immers niet verbergen. Mijn ‘tattoo-dag’ begon met een knaller. Wegens problemen met het aanbrengen van mijn tatoeages was ik te laat aanwezig bij een hoorcollege. Toen ik de collegezaal binnen kwam wandelen, voelde je het ongemak bijna in de zaal hangen. ‘Wat is er nou met hem gebeurd?’, hoor ik mensen fluisteren. Van mijn klasgenoten kreeg ik echter vooral positieve reacties. ‘Het is wel raar, maar het staat je goed.’ Mijn tatoeages waren wel échte blikvangers. Mensen staarden, of keken op zijn minst even op van hun telefoon. De blikken die ik kreeg toegeworpen waren niet per se afkeurend, maar eerder verbaasd, of misschien zelfs nieuwsgierig. Toen ik nietsvermoedend in een klaslokaal zat, kwam een docent verschrikt op mij af. ‘Ik dacht: wat is er nou met Daan gebeurd?’ Ze vertelt dat één van haar leerlingen ‘Mooi, weer een concurrent minder op de arbeidsmarkt’ had gezegd. Daarbij doelde de leerling voornamelijk op mijn gezichtsen handtattoos. Tattoos die je kunt verbergen, zoals arm, borst en beentattoos vond de docent in kwestie zelf een minder groot probleem.

Ik sloot mijn tattoo-dag af in het park. Onder het genot van een biertje zat ik lekker mensen te kijken, en mensen keken naar mij. Ik was zelf, net als mijn vrienden, al helemaal gewend aan mijn tatoeages. Melanie zei zelf al dat ze na verloop van tijd de tattoos van haar vrienden niet eens meer opmerkt. Dit merkte ik zelf dus ook. Mijn tatoeages zijn inmiddels van mijn arm verdwenen, maar in de toekomst komt er zeker een echte voor in de plaats. JOININ 25

INTERVIEW

‘IK HEB HAAR ALTIJD BIJ ME IN MIJN TELEFOON’ Charlotta en Anouk leerde elkaar kennen via twitter. Dat er ruim 1700 kilometer tussen hen in ligt, is voor hun vriendschap maar bijzaak. Inmiddels zijn ze al acht jaar beste vriendinnen. De meiden zijn goed op elkaar ingespeeld. We hebben ze apart van elkaar gesproken, maar over veel onderwerpen denken ze duidelijk hetzelfde.

Naam: Anouk Timmer Leeftijd: 20 Hobby’s: schrijven en fotograferen Studie: Journalistiek Woonplaats: Nieuw-Buinen, Nederland Naam: Charlotta Palm Leeftijd: 20 Hobby’s: zingen, yoga en schrijven Studie: Rechtsgeleerdheid Woonplaats: Helsinki, Finland

JULLIE HEBBEN ELKAAR VIA HET INTERNET LEREN KENNEN. HOE IS DAT GEBEURD?

Charlotta: Het allereerste moment kan ik me niet herinneren, maar ze was altijd ‘aanwezig’ toen ik actief was op Twitter. Rond 2011 zijn we echt close geworden. In het begin was het echt ‘girl talk’ aangezien we allebei een fanaccount hadden over Ariana Grande. Op een gegeven moment zijn we overgestapt naar WhatsApp. Anouk: Ariana Grande was toen nog niet zo heel bekend en speelde in Victorious. Haar fanbase was ook nog redelijk klein, daardoor vonden we elkaar. Het klikte meteen.

WAT VERBINDT JULLIE HET MEEST?

A: Natuurlijk begon dat met Ariana, maar nu is het veel meer. Ik zie onze JOININ 26

vriendschap als een gemene deler, omdat we zoveel om elkaar geven en moeite doen om onze vriendschap niet te laten verwateren. C: Daar ben ik het mee eens. Onze vriendschap is doorgegroeid tot iets veel specialers dan alleen onze liefde voor Ariana. Anouk is een van de mensen die ik het meest vertrouw in mijn leven. We hebben dezelfde normen en waarden en kijken op dezelfde manier naar de wereld. Dit verbindt ons nog meer dan een traditionele vriendschap. We houden allebei van schrijven en muziek en praten ook graag over het dagelijks leven.

WAS DIT JULLIE EERSTE ONLINE VRIENDSCHAP?

C: Niet de eerste, maar wel de meest ‘echte’ online vriendschap. A: Ik denk niet dat Charlotta mijn allereerste internet vriend was, omdat ik door mijn fan account zoveel nieuwe mensen tegelijkertijd ontmoette. Ik zie haar wel als één van mijn beste, eerste internetvrienden.

OP INTERNET KUN JE JE MAKKELIJK VOORDOEN ALS EEN ANDER. ZIJN JULLIE OOIT BANG GEWEEST DAT DE ANDER EEN ‘CATFISH’ WAS?

A: Ik heb bij Charlotta nooit twijfels gehad dat ze misschien een catfish zou zijn. Ik denk dat een vieze, oude man niet zo obsessief kan praten over strikjes, regenbogen en Ariana zoals wij dat deden.

C: Niet alsof ze een oud mannetje met slechte intenties was, maar ik heb me weleens afgevraagd of ze echt het meisje was dat ik me had voorgesteld. Dat was in het begin van onze vriendschap en dat heeft maar heel even geduurd. We hebben al jaren contact en leerden elkaar echt goed kennen. Er is altijd een risico als je vrienden maakt op het internet, maar Anouk heeft me nooit een reden gegeven om haar niet te vertrouwen.

BEN JE DAAR DESTIJDS OOIT VOOR GEWAARSCHUWD DOOR MENSEN IN JE OMGEVING?

C: Zeker, ik heb met mijn ouders altijd open over dit soort risico’s gesproken. Dat komt ook omdat mijn vader in internetveiligheid werkt.

‘EEN VIEZE, OUDE MAN KAN NIET ZO OBSESSIEF OVER STRIKJES, REGENBOGEN EN ARIANA PRATEN’ A: Ik ben wel gewaarschuwd door mijn ouders. Mijn eerste Nederlandse internetvriendin ontmoette ik toen we op vakantie waren in Noord-Holland en toen waren die twijfels voor hen weg. Ze weten dat ik goed voor mezelf zorg en uitkijk met wie ik praat.

REPORTAGE

Links Charlotta, rechts Anouk

HOE HOUDEN JULLIE JE VRIENDSCHAP LEVEND?

‘ALS ZIJ ZICH VERDRIETIG VOELT KAN IK NIET EVEN OP MIJN FIETS SPRINGEN EN HAAR OPVROLIJKEN’

C: Ik denk dat het voor ons allebei belangrijk is dat onze vriendschap geen verplicht werk is. We zijn er altijd voor elkaar. Daarnaast wensen we elkaar het beste in het leven en willen we dat de ander gelukkig is. We praten wanneer we daar tijd voor hebben en snappen ook allebei dat je niet altijd op je telefoon bezig bent. Ik denk dat we allebei weten en begrijpen wat we allemaal doorstaan hebben in het leven en dat we deze vriendschap echt niet zomaar kwijt willen.

IS EEN ONLINE VRIENDSCHAP MAKKELIJKER TE ONDERHOUDEN DAN EEN FACE-TO-FACE VRIENDSCHAP?

A: Elke relatie in je leven komt van twee kanten. Charlotta en ik zijn als het ware samen, via het internet, opgegroeid. We weten zoveel van elkaar en we kunnen zoveel bij elkaar kwijt dat het raar zou zijn als we elkaar niet meer hebben om over onze levens te vertellen. Natuurlijk zijn er weleens momenten geweest dat we allebei heel druk waren en niet zo heel veel praatten, maar we proberen altijd een berichtje te sturen zodra we tijd hebben.

C: Ik denk dat er voor beide kanten wat te zeggen is. Bij face-to-face vriendschappen wordt er ook vaak van je verwacht dat je met elkaar afspreekt. Bij buitenlandse vriendschappen gaat dat natuurlijk een stuk moeilijker, maar dat betekent niet dat je elkaar kan verwaarlozen.

A: Ik denk dat dat niet uitmaakt. Hoe je vriendschap ook is: het moet van beide kanten komen. Als dat niet gebeurt, is een vriendschap ook snel klaar.

WAT ZIJN DE POSITIEVE EN NEGATIEVE KANTEN AAN EEN ONLINE VRIENDSCHAP?

C: De positieve kant is dat ik haar altijd bij me heb in mijn telefoon. En soms is het heel fijn om eens te praten met iemand die een onpartijdige frisse blik heeft op wat er op een moment in je leven gebeurt. Het meest negatieve is dat je niet met elkaar kunt afspreken. A: Als Charlotta zich bijvoorbeeld slecht of verdrietig voelt kan ik niet even op mijn fiets springen en haar opvrolijken. Dat is heel naar als je om iemand geeft. Het mooie aan online vriendschappen vind ik dat ik mensen ken aan de andere kant van de wereld die dezelfde passies delen. Ik vertel mijn online vrienden veel meer over mezelf en mijn dag dan mijn face-toface vrienden. Zij kijken naar mijn verhalen met een open blik, omdat zij de mensen in mijn omgeving niet kennen. Ik kan echt letterlijk alles kwijt. En hoe leuk is het om te zeggen dat je beste vriendin in Finland woont? Mijn moeder vindt het zelfs leuk om daarover op te scheppen op verjaardagen. ➤ JOININ 27

INTERVIEW

COMMENTAAR

HEBBEN JULLIE OOIT ONENIGHEID?

C: We hebben weleens een andere mening, maar dat heeft nog nooit tot onenigheid geleid geloof ik. A: Dat geloof ik ook niet. Ik denk dat dit minder snel gebeurt online omdat je elkaar echt de ruimte kan geven.

HEBBEN JULLIE ELKAAR AL EENS IN HET ECHT ONTMOET?

C: Ja, één keer. Ik had twee jaar geleden een tussenlanding van negen uur in Amsterdam, onderweg naar Spanje voor vakantie. Minder dan een week van tevoren heb ik Anouk geappt of het haar leuk leek om af te spreken. Het was één van de leukste dagen van mijn leven. Ze heeft me Amsterdam laten zien en we zijn lekker gaan shoppen.

“WE HEBBEN NACHO’S GEGETEN, TERWIJL WE OP FRANSE MENSEN AAN HET HATEN WAREN” Dat we elkaar in het echt ontmoette, voelt als een mijlpaal in onze vriendschap. Dat was het moment dat onze vriendschap van virtueel in realiteit veranderde. Ook heb ik een keer een livestream gedaan op Twitter en Anouk keek mee vanuit Nederland. Ik was zo blij dat ik toen haar naam goed had uitgesproken. Het was een heel grappig moment wat me nog steeds bijblijft. A: Die dag dat ze naar Amsterdam kwam hebben we samen nacho’s gegeten, terwijl we op Franse mensen aan het haten waren. Dat is echt een hele mooie herinnering. Het was zo gek om iemand na zo lang in het echt te kunnen knuffelen. Omdat het zo kort was, willen we wel snel weer een keer een ontmoeting plannen, maar dit keer wel wat langer natuurlijk.

SANDER DEKKER

ARGENTINIË, KOM SAMEN. NU KAN HET! Lionel Messi krijgt het maar niet voor elkaar om de kleinste potten te breken voor zijn vaderland Argentinië. Mijn generatie, generatie Z, is opgegroeid met de kleine Argentijn op de top van de voetballadder. Het is alleen al een record hoeveel records de dwergachtige rechtsbuiten heeft gebroken: zijn palmares heeft een eigen Wikipedia-pagina. Wie op de basisschool heeft gevoetbald weet dat er altijd een mannetje was dat beter kon voetballen dan de rest van het neuspeuterende schoolplein. Dat talentje ging de bal ophalen bij zijn eigen keeper en speelde die niet eerder af dan hij iedereen had gepasseerd. Medespelers van Messi erkennen dat hij nog steeds dat schooltalentje is. Hij passeert nog steeds zijn verdedigers alsof het zondagochtend-amateurs zijn. Maar die verdedigers zijn niet meer de neuspeuterende pleingenoten, maar stoppers van wereldformaat. Het maakt voor de Barcelona-speler geen verschil. Winnen wat er te winnen valt in een stijl die de wereld nog niet eerder zag. Alleen knapt er iets bij de grootmeester zodra hij het shirt van zijn land aantrekt. De magie in zijn schoenen lijkt plaats te maken voor lood. De druk van de natie rust op te kleine schouders en dat krijgt de ongenaakbare Messi maar wat vaak te horen van zijn landgenoten. Twee jaar geleden leek de Argentijnse superster het zelfs op te geven. Na derde verloren Copa América-finale sprak hij een taal die hem vreemd is: “Ik heb van alles geprobeerd, maar het lukt niet. De nationale ploeg is kennelijk niets voor mij.”

NU HET NOG KAN

Maar hij kwam na een volksopstand toch terug. Komende zomer zijn de verwachtingen rondom Messi weer ongekend hoog. Sampaoli, de bondscaoch van de Argentijnen, dikte ze zelfs nog aan: “De beste speler ter wereld moet iets overbrengen naar de rest. Dat is zijn verantwoordelijkheid.” De ogen van de wereld zijn op hem gericht en die van mij hopen slechts een ding te zien: Messi met die wereldbeker in zijn handen. Alleen al om de oeverloze discussies te beslechten. Landgenoot Maradonna en de Braziliaan Pelé worden door generaties boven mij hoger ingeschat, want een land naar een WK-zege leiden maakt je echt groot. Messi, met al zijn records en bejubelingen, mist alleen nog die titel op zijn erelijst. Het is tijd dat de geschiedenis eer aangedaan wordt: Argentinië zal het wereldkampioenschap in Rusland moeten gaan winnen. Ik richt me tot de grootmeester zelf:

KIRSTEN LEAFDES VERSLAGGEVER

JOININ 28

Messi, pak die wereldcup. Doe het voor je land en doe het voor mij. Want je bent de beste aller tijden, alleen dat ene kampioenschap heb je nog nodig.

REPORTAGE

ZES VUILNISZAKKEN VOL KLEREN PER DAG Jaren geleden had ze nog zelf alle hulp nodig die ze maar kon krijgen. Maar tegenwoordig zet de 56-jarige Monique, die niet met haar achternaam genoemd wil worden, zich in als vrijwilliger voor het Leger des Heils (LDH). Samen met Sabrina (82) runt ze de tweedehands kledingwinkel in ‘Bij Bosshardt’. “Je wordt hier veel geconfronteerd met je eigen leven.” De knusse winkel in Amsterdam-Noord is niet veel groter dan een woonkamer van een rijtjeshuis. Druk is het er ook niet. Twee mensen zijn aan het shoppen. Dat neemt niet weg dat Sabrina en Monique hun handen er vol aan hebben. “We zouden eigenlijk een vaste kracht moeten krijgen, want het meeste werk zit hem in het sorteren, het bepalen van de prijs en het uitzoeken van de spullen die worden gedoneerd”, vertelt Monique. Ze overdrijft niet. Dagelijks worden vuilniszakken vol met spullen gebracht en er is nauwelijks ruimte om dat allemaal op te bergen. “Kijk, zie je die zes zakken met kleren? Dat is alleen al van vandaag. Dat moeten wij allemaal doorpluizen.”

DUISTERE GEHEIMEN

Monique werkt meerdere dagen per week in de winkel. Sabrina houdt het bij één dag. “Ik werk hier vanwege mijn leeftijd. Hierdoor ben ik tenminste soms bezig.” In de winkel wordt met

name kleding verkocht. De kwaliteit daarvan is met de jaren minder geworden. “Vroeger kregen we mooiere spullen binnen. Waarom dat veranderd is? Geen idee”, zegt Monique, die last heeft van pleinvrees en net als haar klanten het niet altijd even makkelijk heeft gehad. Ze wil niet dat al haar duistere geheimen openbaar worden gemaakt, maar zelfs een fractie ervan is heftiger dan wat een gemiddeld mens in zijn bestaan meemaakt. “Mijn leven is fucked up, maar sommigen hebben het zwaarder. Dat leer je hier wel.”

KOFFIE

Haar collega heeft het in dat opzicht makkelijker. Sabrina: “Veel mensen die hier komen zijn eenzaam en willen eigenlijk alleen een bakje koffie en een praatje maken. Mijn leven is gelukkig heel leuk en dat is het altijd geweest.” Langzaam komen meer mensen binnenlopen. Niet bij iedereen krijg je het gevoel, op basis van hoe ze

FEDDE HOOGENDOORN VERSLAGGEVER

eruit zien, dat ze op water en brood moeten leven. “Voor iedereen die het financieel minder heeft, halen wij wel een eurootje van de prijs af. Dat doen we niet voor degenen die makkelijk kunnen rondkomen. Zij betalen het volle pond!”, zegt Sabrina stellig. Na al die jaren kan ze in een oogopslag het verschil zien tussen de welvarenden en de personen die het minder breed hebben. Monique begint dat instinct ook te ontwikkelen, al kijkt zij meer naar de gemoedstoestand van haar klanten. “Mede door mijn achtergrond heb ik wel een antenne ontwikkeld en daardoor heb ik ook een zwak voor mensen met wie het niet zo goed gaat.”

‘MIJN LEVEN IS FUCKED UP, MAAR SOMMIGEN HEBBEN HET ZWAARDER’ Monique en Sabrina gaan lunchen. De winkel is op dat moment zo goed als leeg. Degenen die wel langskomen, kijken gemiddeld niet langer dan een minuutje rond. Het is wel een hele rustige dag, vinden de dames, wier drijfveren vooral zijn om de wereld een stukje beter te maken door kanslozen te helpen. Zoals Monique het om-

schrijft: “Je wordt hier geen ander mens, maar wel een beter mens.”

JOININ 29

REPORTAGE

TIJD VOOR VERANDERING? Legalisering van abortus. Een vergunning om te moorden of een van de basisrechten van het vrouwelijk lichaam? Ieren stemden 25 mei door middel van een referendum voor de legalisering van abortus. Amy Dunne, inwoner van Ierland, is voor de legalisering van abortus. Kees van Helden, directeur van de Nederlandse stichting Schreeuw om Leven, zou juist graag zien dat het Achtste Amendement ook in Nederland zou gelden: ‘Elke abortus stopt een kloppend hart, best wel heftig als je daarover nadenkt’. HET ACHTSTE AMENDEMENT

Op dit moment gelden de regels van het Achtste Amendement in Ierland. Dit staat sinds 1983 opgenomen in de grondwet. De letterlijke beschrijving hiervan is ‘de bescherming van het ongeboren leven’. Simpel uitgelegd betekent het Achtste Amendement dat abortus in alle gevallen verboden is, behalve als het leven van de vrouw in gevaar is. Een vrouw die zwanger raakt na incest of verkrachting mag geen abortus plegen. Het lichaam van de vrouw en de foetus zijn gelijk en de vrouw mag niet over de foetus beslissen. De meeste vrouwen die toch abortus willen plegen, bestellen abortuspillen of reizen naar Engeland, waar abortus legaal is tot 24 weken. De vrouwen die abortuspillen bestellen krijgen geen medisch toezicht en zijn volledig op zichzelf aangewezen. Niet alleen is de gezondheid van de vrouw in gevaar, ook riskeert ze een gevangenisstraf die kan oplopen tot 14 jaar. Door middel van het referendum kunnen de inwoners bepalen of deze wet wordt ingetrokken. Het amendement zal dan vervangen worden en vrouwen in Ierland kunnen dan tot 12 weken legaal abortus plegen. Als je tegen stemt, stem je voor het behoud van het amendement en blijft abortus illegaal.

‘HET ‘KLOMPJE CELLEN’ BLEEK ARMPJES EN BEENTJES TE HEBBEN EN HAD OGEN DIE HAAR AANKEKEN.’ MENINGEN VERDEELD

De Ierse Amy Dunne heeft voor de legalisering van abortus gestemd. Ze vindt het tijd dat vrouwen niet langer meer lijden onder de huidige wet. ‘Het Achtste Amendement voorkomt geen abortussen, het voorkomt alleen veilige abortussen. Het is hoog tijd dat we vrouwen vertrouwen een keuze te maken die zowel het beste is voor zichzelf en de foetus die ze dragen. De manieren die vrouwen nu moeten ondergaan om toch abortus te kunnen plegen laat ze achter in een positie van schaamte en angst’. De mensen die tegen stemmen zijn vooral tegen abortus vanuit religieuze overtuigingen. ‘In Ierland speelt het Katholieke geloof een hele grote rol in het dagelijks leven van de Ieren. Veel mensen hebben het gevoel dat hun religie in strijd is met de intrekking van het Achtste Amendement’ vertelt Amy. JOININ 30

De campagnes die gevoerd worden tegen de legalisering van abortus krijgen veel financiële steun van de kerk. ‘De kerk is hier heel rijk en geeft veel geld uit aan campagnes die gevoerd worden tegen de legalisering van abortus’. Ook kwam er financiële steun vanuit religieuze organisaties uit Amerika. De campagnes die voor de legalisering van abor tus gevoerd worden hebben dus veel minder financiële middelen. Bij veel kerken staan er borden die mensen oproepen om tegen abortus te stemmen. ‘Religie speelt een grote rol om mensen in de richting van een ‘nee stem’ te duwen’.

SCHREEUW OM LEVEN

Religie is dus erg aanwezig in de normen en waarden van Ierland, maar niet alleen in Ierland is dit het geval. In Nederland zijn er ook religieuze organisaties die het liefst zien dat abortus hier ook verboden wordt. Een voorbeeld hiervan is stichting Schreeuw om Leven. Volgens de stichting ontstaat er door abortus te verbieden een cultuur van leven waarmee God, de schepper van het leven, geëerd wordt. Kees van Helden, directeur van de stichting, zou graag zien dat het Achtste Amendement ook in Nederland zou gelden. ‘Het zou vele kinderlevens redden. Het hartje van het kind begint 21 dagen na de bevruchting al te kloppen’. Volgens hem is de foetus in het begin van de zwangerschap allesbehalve een klompje cellen en vindt dat abortusklinieken daar niet eerlijk over zijn. Een vrouw die spijt had na haar abortus klopte bij de stichting aan voor hulp. ‘Ze werd door haar vriend gedwongen om abortus te plegen. Ze nam de abortuspil en in de kliniek werd haar verteld dat haar kindje puur een klompje cellen was. Na negen weken zwangerschap verloor ze haar kindje thuis op de wc. Ze raakte totaal in paniek omdat het ‘klompje cellen’ armpjes een beentjes bleek te hebben en ogen had die haar aankeken. De aborteur had tegen haar gelogen, haar vriend had haar alsnog verlaten en haar kindje was dood. “Ik heb mijn eigen kindje gedood, hoe moet ik nu verder?” schreef ze naar onze organisatie’.

REPORTAGE

DANIELLE TIGCHELAAR VERSLAGGEVER IERLAND

Kees vindt dat elke vrouw over haar eigen lichaam mag beschikken, alleen kan dat recht niet het zelfbeschikkingsrecht van een ander lichaam ontnemen. Dat zou volgens hem lijnrecht tegen elkaar ingaan. Hier bedoelt hij mee dat het kindje over zichzelf moet beschikken en de moeder dat niet mag doen, het is immers een ander leven waarover bepaald wordt.

‘DIT IS NIET HET EERSTE REFERENDUM DAT VOELT ALS EEN STRIJD TUSSEN DE KERK EN DE VOORUITGANG VAN DE SAMENLEVING’ VAN GOD LOS

Amy vindt dat religie absoluut geen rol mag spelen in de politiek, religie en de staat moeten los van elkaar staan. ‘Dit is helaas niet het eerste referendum dat voelde als een strijd tussen de kerk en de vooruitgang van de samenleving’. Ze is Katholiek opgevoed maar gelooft zelf niet in God. Het Katholieke geloof heeft altijd een grote rol gespeelt in Ierland en doordat veel mensen nog steeds Katholiek opgevoed worden blijft het geloof een grote invloed hebben op de sociale normen en waarden. Amy merkt wel dat er langzamerhand iets begint te veranderen. ‘Bij mijn generatie worden de normen die bijgebracht worden door de kerk steeds meer in twijfel getrokken. Dit is vooral zichtbaar in de steden, het platteland van Ierland blijft nog steeds erg religieus.’ De Ierse jeugd rukte massaal uit om voor de legalisering van abortus te stemmen. Dit is voor het eerst dat jongeren in zulke grote getalen gingen stemmen in Ierland. ‘Dit laat zien dat mijn generatie ontzettend graag een wijziging in de grondwet wil, dat we samen sterk staan’.

VOORUITGANG

Uiteindelijk stemde 66,4% van de stemmers voor de afschaffing van het Achtste Amendement. De Ierse premier Leo Varadkar, die voorstander is van het legaliseren van abortus, noemt de uitslag van het referendum een stille revolutie. ‘De mensen hebben gesproken en gezegd dat we een moderne grondwet voor een modern land willen. We vertrouwen vrouwen en respecteren de keuzes die ze besluiten te maken’. De grondwetswijziging zal waarschijnlijk aan het einde van het jaar geldig worden. Dit betekent dat vanaf dan legaal abortus gepleegd kan worden tot twaalf weken. Door de nieuwe generatie is dit waarschijnlijk de eerste, maar niet de laatste stap in de richting van een progressiever Ierland. Het nieuwe doel lijkt gevonden: minder kerk, meer vooruitgang.

JOININ 31

REPORTAGE

KERK IN DE BOKSRING Doordeweeks een kolkende arena vol supporters die hun boksheld naar de overwinning juichen, op zondagochtend een oase van rust waar het evangelie verkondigd wordt. Dit dubbelleven leidt de National Arena in Dublin waar de All Nations Church zich tijdelijk huisvest. Uit noodzaak geboren, want een protestantse kerk in het katholieke Ierland was tot voor kort een ondenkbaar idee. Het is donderdagochtend elf uur, John Ahern staat ons al op te wachten. “God bless, there you are”, in typisch Ierse tongval. “Welcome to Ireland my friend”, zegt hij opgewekt. Ahern is dominee van de All Nations Church. Ondanks zijn katholieke achtergrond leidt hij nu een vrije bapistengemeente, waar het evangelie en het opnieuw geboren worden, centraal staat. “Ondanks dat er veel kerkgebouwen leegstaan in Ierland, worden we er als protestantse gemeente niet toegelaten. Puur omdat we een protestantse groep zijn en de kerkgebouwen eigendom zijn van de katholieken.” Terwijl we naar zijn kantoor lopen, een klein donker kamertje achter in het JOININ 32

stadion, vertelt John over de geschiedenis van Ierland. “Er is altijd een sterke scheiding geweest tussen protestanten en katholieken. De protestanten zaten veel in het noorden, wat tegenwoordig bij het Verenigd Koninkrijk hoort, terwijl de katholieken het midden en zuiden van Ierland bevolkten. Er is altijd veel strijd en geweld geweest tussen deze twee. Er is verschrikkelijk veel gebeurd. Dingen die vrij abnormaal zijn, waren volstrekt normaal. Ik ben opgegroeid in de jaren ‘70 van de vorige eeuw, waarin moorden met een religieus motief elke dag wel op de radio voorbijkwamen. Van een autobom of aanslag keek ik niet op. Ook al is het geweld de laatste jaren afgenomen, het gevoel van wij en zij is nog heel actueel.”

Het protestantisme werd gelinkt aan de Britse overheersing en onderdrukking van Ierland die ruim 800 jaar heeft geduurd. De constante strijd van Ieren naar vrijheid, onafhankelijkheid en de zoektocht naar hun identiteit heeft geleid tot de katholieke natie die het nu is. Desondanks is er tegenwoordig weer plaats voor andere vormen van het christendom en komen ook andere religies op. Zo zit een paar meter naast de arena de eerste Ierse moskee. “Wij zijn een goed voorbeeld van de nieuwe stroming christendom in Ierland. Ik kijk niet graag terug naar het verleden, het is een belangrijk deel van wie we nu zijn. De realiteit vertelt ons gelovigen dat we moeten kijken naar de toekomst met liefde.

REPORTAGE Mijn werk als dominee hierin is erg belangrijk. Ik ben niet bezig met het opdringen van geloof, maar het prediken ervan.”

de bunes, verdeeld over wel vijftien verschillende nationaliteiten. Waaronder ook de nodige Ieren met een katholieke achtergrond.

John kijkt uit het raam van zijn kantoor en wijst naar de boksring in het midden van het stadion. Hij straalt: “Een prachtige plek om het evangelie te verkondigen. Wil je het van dichtbij bekijken?”

Sommigen staan open voor een nieuwe kijk op het geloof, in een andere omgeving. Mensen associëren kerkgebouwen met het verleden en in een boksarena heb je dat helemaal niet. Het wordt informeler om aanwezig te zijn. Binnen onze kerk staat het evangelie centraal en niet de geloofsstrijd uit het verleden.”

‘WAT WE BINNEN DE IERSE KERK MOETEN LEREN IS HET OMARMEN VAN DIVERSITEIT’ Na instemming lopen we weer achter hem aan. Terwijl we het complex, dat ruim tweeduizend zielen kan herbergen, binnenlopen overvalt een zekere stilte van verwondering. John merkt het op: “Mooi he? Het is anders dan een doorsnee kerk, maar dat maakt deze plek juist bijzonder. Ik ben, denk ik, de enige dominee die staat te prediken in een boksring”, lacht hij. “Elf jaar geleden is de kerk opgericht. Daarvan hebben we tien jaar in het centrum van Dublin gezeten. Toen wij ons daar niet langer konden huisvesten, vanwege ons stijgende aantal volgelingen, moesten we op zoek naar een ander gebouw. Het is erg moeilijk om als protestantse gemeente een gebedshuis te krijgen in een katholiek land. Bovendien is de huur van gebouwen hoog, waardoor het haast onmogelijk is om voor een fatsoenlijke prijs te huren. Dus hebben we iets anders geprobeerd. Elke zondagochtend huren we de arena af voor onze kerkdienst.” John klimt de boksring in en begint te leunen op een elastiek aan de rand van de ring. “Op zondagochtend zitten er gemiddeld vierhonderd gelovigen op

IERSE MUZIEK

Toch zijn er ook momenten die de geloofsscheiding even lijkt op te heffen. “Ierse muziek is een heel goed voorbeeld om te noemen, elke Ier heeft hier wel iets mee. Daarnaast juichen we voor ons land bij sportwedstrijden.” Ook zijn er serieuze thema’s die verbinden. “Op dit moment is het abortusreferendum heel actueel in Ierland. Katholiek of protestant, iedereen heeft er een eigen mening over. De invloed van de katholieke kerk is nog steeds erg sterk en de meeste posters die tegen de versoepeling van de abortuswet zijn, komen van katholieke organisaties. Ondanks dat lijkt de nieuwe generatie katholieken zich bewust van de noodzaak de wet te versoepelen. Een grote meerderheid van de Ieren heeft dan ook voor verspoeling van de abortuswet gestemd. Ik denk dat we niet steeds de verschillen moeten opzoeken, maar moeten kijken naar wat we gemeen hebben.” “Wat we binnen de Ierse kerk moeten leren is het herkennen en omarmen van diversiteit. Het maakt niet uit of je een lied zingt met een orgel of gitaar. Of je in een rockband zit of in een koor. Er zijn verschillende stijlen van geloof. Als je God aanbidt, zie ik niet wat het probleem is van geloofsstrijd. Heb respect voor elkaar en draag liefde uit. Dat zijn de basiswaarden van vrijheid en dat is het land waar we allemaal in willen leven.’

ARJEN BLOEM VERSLAGGEVER IERLAND

JOININ 33

ENTERTAINMENT

MUZIEK VERBINDT ONZE Tijdens een concert van mijn favoriete band, Architects, sloeg een onbekende jongen zomaar een arm om me heen. Of dat de muziek of de alcohol was, laat ik even in het midden, maar op zo’n moment ben je voor even beste vrienden. Samen schreeuwden we, lachten we en sprongen we. Heel even waren we verbonden. En bezweet. De muziek bracht ons samen. Wat kan muziek nog meer doen voor mensen? MUZIEK ACTIVEERT

Muziek wordt gebruikt als middel voor activisme. Bands en muzikanten proberen muzikaal hun zegje te doen. Denk bijvoorbeeld aan Pussy Riot, een feministische punkband uit Rusland. Zij komen op voor vrouwenrechten in een land waar dat niet vanzelfsprekend is. Bands als Rage Against The Machine, Rise Against en Architects maken muziek over politiek, het milieu en mensen- en dierenrechten. Het lijkt te werken. Muziek maakt jong en oud bewust van problemen die in de wereld spelen en roept op tot actie. Je hoort bijvoorbeeld dat muzikanten mensen inspireren om veganist te worden, lid te worden van liefdadigheidsorganisaties, of zuiniger te leven.

MUZIEK BEGRIJPT

FOTO: VINCENT CORJANUS

MUZIEK HERINNERT

We weten allemaal hoe oude nummers soms levendige herinneringen oproepen. Ik zelf denk bijvoorbeeld bij het horen van ‘Chelsea Smile’ van Bring Me The Horizon terug aan de zomervakantie van 2013. Bijna dagelijks zat ik met mijn beste vriend boven op mijn zolderkamer, het raam wijd open, met dit nummer keihard door mijn speakers. Iedereen heeft wel van die nummers. Op dezelfde manier roept muziek vaak emoties op bij mensen met Alzheimer. Het deel van het brein waar muziek wordt ‘opgeslagen’ wordt bij Alzheimer als laatst getroffen.

JOININ 34

Soms gaat het even niet zo goed. Op zulke momenten vinden mensen vaak steun in muziek. Misschien vond je na een gebroken hart wel troost in de songteksten van Adele. Of verloor je een dierbare en uitte je dat verdriet in muziek. Dit helpt, vooral als je daarbij zingt. Wanneer je zingt, maakt je brein minder cortisol (een stofje dat je lichaam vrijgeeft bij stress) aan. Muziek verandert je brein, letterlijk. Misschien ben of ken je wel iemand met een depressie, en lijkt alleen muziek je te begrijpen. Muziek biedt hulp wanneer anderen dat niet kunnen.

COMMENTAAR

WERELDEN VINCENT GORTER

KAASPRIKKER

MUZIEK DOORBREEKT

Muziek is een universele taal die iedereen verstaat. Je hebt een taalbarrière, maar van een muziekbarrière is geen sprake. Je hoeft de songtekst van een nummer niet te snappen om de muziek te begrijpen. Misschien ben je wel fan van een Spaanse artiest, of rock jij op het Japanse Babymetal, terwijl je van de tekst geen chocola kan maken. Muziek kent geen grenzen.

MUZIEK VERBINDT

Misschien ben je wel eens op straat aangesproken toen je een T-shirt van je die ene muzikant droeg. Of begon je een gesprek met een vreemde toen ze een bepaald nummer draaiden in het park. Om nog maar te zwijgen over hoe volksliederen mensen met dezelfde nationaliteit verbindt. Of de Christelijke festivals die steeds populairder worden onder gelovige jongeren. Muziek heeft oneindig veel kanten. Een veelkoppig beest.

November vorig jaar. Op initiatief van de PVV en SGP wordt er een Nederlandse vlag in het parlement geplaatst. Volgens kamervoorzitster Khadija Arib ‘een bijzonder en belangrijk moment in onze parlementaire geschiedenis’. Een inderdaad historische gebeurtenis, in het spoor van de grondwetswijziging van 1848. Thorbecke zou uit diep respect zijn hoed afnemen. En van inefficiëntie was geen sprake. Al na een paar dagen stond een ietwat fantasieloze vlag fier achter de stoel van Kamervoorzitter Arib. Daarmee was de kous af. Maar nee, in ons land is niemand zomaar tevreden. De vlag was niet goed genoeg. Hij reflecteert te veel, is te klein, lijkt op een kaasprikker. Ook al kon ik de gefotoshopte foto’s met een bitterballen en kaasblokjes wel waarderen, na een tijdje was ik er wel klaar mee. Jullie wilden een vlag, zeur dan niet zo. Wanneer het over onze identiteit gaat worden kosten noch moeite gespaard. Maar wat is nou die identiteit? Oranje hoedjes opzetten? Zeuren over het weer? Een concert van de Toppers? Een algehele volkshysterie lijkt ons te teisteren. Politici hebben het dan fijn over onze ‘normen en waarden’, maar zijn vervolgens vastbesloten die waarden op te doeken. Partijen die beweren dat je ‘normaal moet doen’, omdat je anders kunt oppleuren. Sybrand Buma die wil dat er bij elke mogelijke gelegenheid het Wilhelmus uit de kast wordt getrokken. Allemaal symboolpolitiek, niet echt de belangrijkste voorwaarde van het voortbestaan van de natie. Is onze identiteit niet onze vrijheid? Zijn het niet idealen zoals persvrijheid en gelijke rechten voor ieder mens? Is het niet onze rechtstaat? Ik zou me eerder druk maken over het behouden van deze dingen dan een stuk katoen op een groot uitgevallen tandenstoker. De befaamde kaasprikker is trouwens vervangen door een groter exemplaar, voor het bedrag van 12.000 euro. Wat een manier om overheidsgelden te besteden. Nu de Eerste Kamer nog.

DAAN VAN MONSJOU VERSLAGGEVER

JOININ 35

HET LEGER DER EENZAAMHEID Wie vergeet omhoog te kijken zal niet snel de link leggen met een evangelisch kerkgenootschap. ‘Warm welkom, het Leger des Heils’ (LDH), staat op een klein bord boven de openingsdeur. Het buurthuis ‘Bij Bosshardt’ in Amsterdam-Noord oogt op het eerste gezicht als een traditioneel verzorgingstehuis. In een zekere zin is dat het ook wel. ‘’Het is een alternatief zolang je nog zelf uit de voeten kunt’’, vertelt Yvonne van Lambalge, officier en coördinator van het LDH. In ‘Bij Bosshardt’ komen geen verslaafden, criminelen of verwarde personen. De bezoekers zijn met name eenzame senioren die nergens anders terecht kunnen. ‘’Of op zoek zijn naar een leuke date’’, zegt Nel lachend. Zij is wekelijks te vinden in het gebouw dat zij omschrijft als een ontmoetingsplek voor senioren. Van Lambalge bevestigt dat. ‘’Huwelijken zijn hier nog niet ontstaan, maar hevige verkeringen wel.’’ Het is niet helemaal waar dat er geen JOININ 36

daklozen aankloppen. ‘’Je hebt Leger des Heils op je deur staan, dus je trekt ook mensen zonder huis aan, en verslaafden.’’ Greetje, oud-vrijwilliger en nu vaste bezoeker van de locatie, kan erover meepraten. ‘’Als er daklozen langskwamen, bood ik ze soep aan, maar wees ik ze daarna ook de deur met de melding dat ze ergens anders hulp moesten zoeken. Het was hard en zielig om dat te zeggen, maar dat moest gewoon. Wij konden niet

iedereen helpen.’’ Bij binnenkomst in ‘Bij Bosshardt’ staat een bak om de wandelstokken in op te kunnen bergen. Het is bingodag en er wordt gratis eten geserveerd. Het gebouw is dus goed gevuld. Ouderen krijgen soep, macaroni en een toetje. Aan bijna niets te merken dat het gaat om een afdeling van het Leger des Heils. Alleen de poster met de tekst: ‘Mensen dienen is God dienen. God dienen is mensen dienen’, neemt iets weg van

REPORTAGE mensen die je grootouders kunnen zijn.’’ Ze vindt het veelzeggend en schrijnend dat een plek als ‘Bij Bosshardt’ moet dienen als alternatief voor een verzorgingstehuis. ’’Door de regering wordt geredeneerd: los het maar met elkaar op in de vorm van mantelzorg. Maar dat is soms onmogelijk. Er kwam hier regelmatig een zwaar demente meneer langs die vijf keer op een dag vroeg ‘wanneer gaan we eten?’ Puur en alleen omdat hij telkens vergat dat hij net voedsel had gekregen. Hij had één dochter met een fulltimebaan en zij kon dus niet continu voor haar vader zorgen. Sommigen hebben niemand die hen kan onderhouden.’’

‘HIER HEBBEN OUDEREN HET GEVOEL DAT ZE ERBIJ HOREN’

het mysterie. Ook het gebed voor en na de lunch geeft een indicatie dat het gaat om een strenggelovige Christelijke hulpverleningsorganisatie, die wel de laatste jaren de bijbel wat probeert los te laten. “Dit is ook niet te vergelijken met de meeste andere vestigingen van het Leger des Heils’’, verklaart Van Lambalge. Senioren komen er om verzorgd, vermaakt en gevoed te worden. En om te ontsnappen aan de eenzaamheid. ‘’Hier hebben ouderen het gevoel dat ze erbij horen. Er zou voor hen veel wegvallen als dit er niet meer is’’, zegt voormalig verpleger Van Lambalge. De bingo begint en het eerste dat opvalt is dat niemand op zijn of haar mondje is gevallen. Er wordt geroddeld en gekibbeld. Eigenlijk net zoals in een traditioneel verzorgingstehuis. ‘’Het is ook altijd hetzelfde groepje hè, die een prijs wint!’’, schreeuwt een dame als iemand na een paar minuten ‘bingo!’ roept. Dat is opvallend snel en de oprechtheid of juistheid van de ‘winnaar’ wordt dan ook in twijfel getrokken. ‘Valsspeler, dat kan niet!’ In de ruimte zitten alledaagse senioren met alledaagse problemen. Of zoals Van Lambalge omschrijft: ‘’Dit zijn

De naar eigen zeggen oud-topschaker, Oscar, is nu vaste bezoeker van ‘Bij Bosshardt.’ Hij is het daarmee eens: ‘’Dit is essentieel voor Amsterdam-Noord. Veel ouderen hier komen niet in aanmerking voor psychische hulpverlening of een verzorgingstehuis. Dit is voor hen echt een uitkomst. Hier komen ook mensen die nauwelijks hun huis uit kunnen komen zonder hun medicatie.’’

SJOELEN

De volgende dag staat een andere activiteit op het programma: sjoelen. Oorspronkelijk moest dat yoga zijn, maar de leraar liet het afweten. De opkomst is daardoor een stuk lager. ‘’Maar dat komt ook omdat het donderdag is en er dan geen eten wordt geserveerd’’, legt Van Lambalge uit, die de hele dag druk in de weer is. Officieel moeten mensen voor hun eigen voedsel zorgen, maar wie echt honger heeft, krijgt een tosti of een andere snack. Naast het onderhouden van de ouderen is Van Lambalge ook veelvuldig bezig met brandjes blussen. ‘’Niemand

neemt hier een blad voor de mond en soms botsen mensen weleens.’’ Als oud-verpleegster is ze bedreven in het oplossen van conflicten. Wanneer iemand onwel wordt, staat ze er echter machteloos bij. Een ambulance moet eraan te pas komen. ‘’Dit komt eigenlijk nooit voor’’, zegt de geschrokken Van Lambalge. Ze heeft sinds vorig jaar een unieke feestdag bedacht voor ‘Bij Bosshardt’: ‘’Verjaardagsdag! Iedereen is wel één keer per jaar jarig en wij vieren dat gezamenlijk.’’ De ouderen sjoelen er tussendoor driftig op los en benaderen het geschuif met de houten ‘stenen’ als een topsport. Alleen degenen die geen kans meer maken op de eerste prijs (een pretpakket) zijn meer bezig met grapjes maken dan met punten scoren. Nel is er daar eentje van. Ze kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk dit buurthuis is voor Amsterdam-Noord. ‘’Ik ben nog goed ter been en als dit voor mij zou wegvallen, heeft dat geen grote gevolgen. Ik kom overal wel terecht, maar voor sommigen is dit echt hun uitje.’’

BELACHELIJK

Greetje is het volledig eens met Nel. ‘’Het is toch belachelijk dat al die verzorgingstehuizen verdwijnen. Daardoor leven zo veel ouderen in eenzaamheid en sluiten ze zich op in hun woning.’’ Van Lambalge onderstreept dat: ,,Eenzaamheid is een groter probleem dan je zou denken. Wij zijn als mensen gemaakt om contact te hebben met elkaar, Als die er niet zijn verpieter je. Ik heb gezien in welke slechte conditie sommigen verkeren. Depressief, in zichzelf en te onzeker om hun ware ik te laten zien.’’ Het sjoelen is afgelopen. Al halverwege de middag gaan de eerste ouderen naar huis.Van Lambalge is nog druk in de weer met mensen gedag zeggen en praatjes maken. Van al haar taken is dat haar belangrijkste: mensen weer in zichzelf te laten geloven en een beetje geluk geven. ‘’Soms voel ik me weleens een maatschappelijk werkster.’’ Ze zucht en lacht tegelijkertijd.

Fedde Hoogendoorn VERSLAGGEVER

JOININ 37

INTERVIEW

EETGEWOONTES VAN OVER DE HELE WERELD Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek wonen in Nederland ruim 3,8 miljoen mensen met een migratieachtergrond. Hieronder vallen ruim 200 nationaliteiten, ieder met zijn eigen gebruiken en eetgewoontes. Ik sprak met vier Nederlanders met verschillende achtergronden over wat zij eten.

MANDY HENDRIKS CULINAIR VERSLAGGEVER

Foto: Surinaamse kip kerrie met rijst en snijbonen

SURINAME

Rob (52): “Wat we eten? Rijst, bruine bonen met kip, kerrie met kip, lamsvlees of eend, en één keer in de twee weken bakkeljauw met rijst en snijbonen. Kouseband [een lange peul] eten we niet vaak. Surinamers vinden snijbonen lekkerder dan kouseband. Bij verjaardagen eten we vaak eend, kip in kerrie, of nasi met kip uit de oven. Als bijgerecht wordt meestal kouseband geserveerd. Dat hoort er gewoon bij.”

INDONESIË

Freek (55): “Ik eet gemiddeld vier keer per week Indisch. Ik maak van alles: saté, kip Tandoori en Ajam Blado. We gebruiken heel veel kruiden: knoflook, dijnten (komijnzaad), ketoembar (korianderzaad), veel peper, en gember. Bij verjaardagen maak ik vaak Indische hapjes: pasteitjes, lempers (rijstrolletjes met kipvulling) en risolles. Nasi Kuning (gele rijst) wordt ook altijd gegeten.”

SURINAAMSE KIP IN KERRIE Hoofdgerecht 4 personen Bereidingstijd: circa 30 minuten

INGREDIËNTEN

750 g kipfilet 1 middelgroot ui 3 teentjes knoflook ½ rode peper 2 el kerrie

BEREIDING

Snijd de kipfilet, tomaten en ui in blokjes. Snijd de peper in ringetjes. Zet een pan op hoog vuur. Doe de olie in de pan. Als de pan heet is, fruit je de ui en bak je de peper mee. Voeg de knoflook toe. Als alles een beetje gebakken is, zet je het vuur laag. Voeg twee eetlepels kerrie toe. Roer alles door en gooi de kipfilet erbij. Voeg naar eigen smaak zout toe. Joinin 38

3 kleine tomaten 3 el olie Snufje zout 400 g rijst 500 g snijbonen

Roer nog eens en laat de kipfilet 5 á 10 minuten lichtjes bakken op middelhoog vuur. Draai de kipblokjes regelmatig om. Zodra de kip gebakken is, zet je het vuur laag en doe je de tomatenblokjes erbij. Laat dit 5 minuten sudderen. Voeg daarna een half kopje water toe. Doe de deksel op de pan en laat het geheel nog even staan. Kook ondertussen de rijst en snijbonen. Serveer alles tegelijk.

NEDERLAND

Michael (22): “Met mijn verjaardag eet ik toch vaak makkelijke ‘Nederlandse’ dingen: patat (met halve kip), pannenkoeken of ga ik barbecueën aangezien ik eind augustus jarig ben. Dat is redelijk typisch.”

POLEN

Marek (31): “Bij verjaardagen wordt er meestal eerst een uitgebreid koud buffet geserveerd, en daarna een warm buffet met een stoofschotel, gebakken vlees en geroosterde groente. Alles is huisgemaakt en na het eten volgt koffie met gebak. Mijn moeder maakt altijd meringuetaart. Dat is erg lekker.”

Meringuetaart met

MASCARPONE EN FRAMBOZEN

COLOFON HOOFDREDACTEUR FEDDE HOOGENDOORN ADJUNCT-HOOFDREDACTEUR SANDER DEKKER EINDREDACTIE VINCENT GORTER SANDER DEKKER VORMGEVING KIRSTEN LEAFDES DAAN VAN MONSJOU SOCIAL MEDIA CHARISE BAKKER MANDY HENDRIKS REDACTIE ARJEN BLOEM DANIËLLE TIGCHELAAR COVER SANDER DEKKER BACKCOVER VINCENT GORTER

Nagerecht 4 personen Bereidingstijd: 20 minuten en 1,5 uur oventijd

INGREDIËNTEN

250 g diepvries frambozen 50 ml mousserende rosé 250 g kristalsuiker 5 middelgrote eieren 500 g mascarpone 16 g vanillesuiker (2 zakjes a 8 g)

BEREIDING

Doe het bevroren fruit, de rosé en 50 gram suiker in een bakje, schep het om en laat het geheel ontdooien. Verwarm de oven voor op 100 graden. Splits de eieren en klop de eiwitten tot stevige pieken. Voeg de rest van de suiker beetje bij beetje toe en klop het eiwit tot het glanst en helemaal stijf is. Test dit door de kom op z’n kop te houden, het eiwit valt er niet uit. Verdeel het eiwit op een vel bakpapier in cirkels: één van 20 centimeter en één van 24 centimeter doorsnede. Bak het eiwit 90 minuten. De buitenkant moet krokant zijn en de binnenkant zacht en taai. Zet de oven uit en laat de meringues in de oven met de deur op een kier afkoelen. Mix ondertussen de mascarpone met vanillesuiker tot het zacht en luchtig is. Verdeel de vanillemascarpone over de bovenkant van beide meringues. Leg de grote meringue op een schaal en verdeel er twee derde van het fruit over. Leg de kleine meringue erbovenop en verdeel de rest van het fruit. Serveer de taart met de rest van de rosé.

MEER JOININ? CHECK ONZE SITE! JOURNALISTIEKZWOLLE.NL/JOININ

JOININ 39

DISCLAIMER Deze productie is gemaakt door studenten van de opleiding Journalistiek van Hogeschool Windesheim. Ondanks de constante zorg en aandacht die we besteden aan de samenstelling van dit product, kan de opleiding Journalistiek niet instaan voor de volledigheid, juistheid of voortdurende activiteit van de gegevens en de inhoud hiervan. Mocht u feitelijke onjuistheden tegenkomen, dan stellen wij een reactie erg op prijs via info@windesheim.nl. De inhoud van deze productie kan zonder vooraankondiging wijzigen. Aan de inhoud hiervan kunnen derhalve geen rechten worden ontleent. Op de inhoud van dit platform rust auteursrecht. Het is niet toegestaan de auteursrechtelijk beschermde werken of andere informatie openbaar te maken of te verveelvoudigen zonder toestemming van de opleiding Journalistiek.