Je suis magazine januari 2019 by jouzw

Je Suis

Is alleen ik niet veel te klein?

KLEDING DOOR DE TIJD HEEN

Fotoreportage: heden, verleden, toekomst

ANTISEMITISME TERUG VAN WEGGEWEEST

Opperrabbijn Jacobs en Mo & Moos willen verandering

DE GELE HESJES OP SOCIALE MEDIA

Welk effect heeft sociale media op protest? 1

ls journalisten staan we voor een groot dilemma. Door het huidige mediatijdperk moet nieuws vooral snel zijn. Kwaliteitsjournalistiek verdwijnt en maakt plaats voor eendagsjournalistiek. Gaan we mee in deze ontwikkeling of blijven we vechten voor de diepere betekenis in onze artikelen? Wij willen geen oppervlakkige reacties en conclusies genereren, maar mensen aanwakkeren om na te denken over veranderingen en maatschappelijke kwesties. Wij kijken daarin naar onze voorgangers, wat hebben zij voor ons betekend en op welke manier borduren wij voort op onze geschiedenis? Wij zijn, Je Suis De redactie

04 MILIEUJUTTEN 08 MANNEN DIE HUILEN ZIJN WATJES 12 VRIJHEID VAN MENINGSUITING 14 PORTRETEREND INTERVIEW 17 COLUMN 18 MODE DOOR DE JAREN HEEN 24 ANTISEMITISME TERUG VAN WEGGEWEEST 28 SOCIALE MEDIA EN PROTEST 31 BREXIT MEANS BREXIT 34 SLOT

ACHTERGROND

MILIEUJUTTEN De strijd tegen het onzichtbare DOOR: GÉLICE TIJMES

Koffie zit er vandaag niet in. Het oude strandpaviljoen van West aan Zee worstelt eenzaam met de stevige noorderwind. Het strand is uitgestorven, op één figuur na. Gewapend met de kenmerkende blauwe vuilniszak is hij op zoek naar de schatten van de noordwesterwind. Vandaag zit het niet mee. Het strand is het schoonste dat het geweest is sinds de containerramp van de MSC Zoe.

JE SUIS “Als je iets niet ziet, betekent het niet dat het er niet is”, vertelt Guus Schweigmann met een Rotterdamse tongval. Hij leerde die les veertig jaar geleden al aan de hand van een simpel voorbeeld. Pak bijvoorbeeld twee glazen water. Je kunt uit beide drinken. Gooi daarna in één van de glazen allemaal witte rotzooi. Jenever, peper, zout, azijn. Even oplossen, even roeren. Exact twee glazen water, zonder enig verschil. “Het is helder. Je ziet het niet, maar van de ene word je ziek en van de andere niet.”

MICRODEELTJES Veertig jaar geleden ging Schweigmann op zijn eerste milieureis van Harlingen naar de Cariben. Naast het zeiljacht van de organisatie dreef een klein vlot met een steeds kleiner wordend net eraan vast. Om de paar uur werd de inhoud hiervan geleegd en bestudeerd. Het verbaasde Schweigmann toen al dat er elke keer olie in zat. Veertig jaar later organiseert Schweigmann met de non-profit organisatie De Milieujutter elke zaterdag opruimingsacties op Terschelling. De organisatie is daarmee de enige in zijn soort. Toch is Schweigmann niet geheel tevreden. “Mensen zeggen wel eens: ‘Wat zijn we goed bezig, hè?’ Maar weet je wel wie de grootste vervuilers zijn van de wereld? Mensen zeggen vaak China, maar nee, Nederland.” Hij pauzeert en laat de woorden even inwerken. “We zijn hier met zeventien miljoen mensen. Ik denk dat er per dag wel vier miljoen wastrommels gedraaid worden. We hebben allemaal fleecekleding en goedkope

De spelregels van jutten In principe moeten alle waardevolle strandvonden aangegeven worden bij de burgermeester. Mocht een eigenaar zich melden, dan mag hij zijn aangestrande spullen ophalen. De jutter krijgt dan een vindersloon. In de praktijk gaat dat vaak anders. “Een Eilander denkt vaak: ‘Niks zeggen en mooi thuis’”, zegt Schweimann. “Er zijn hele boerderijen gebouwd van aangespoeld hout.”

T-shirt, daar zit eigenlijk allemaal plastic in verwerkt. Uit elke wasmachine komen 700.000 van die kleine stukjes plastic op microniveau. De zuiveringsinstallaties zijn verouderd, dus dat wordt niet tegengehouden door filters. Met andere woorden: vier miljoen wasmachines storten maal 700.000 miljoen stukjes plastic dagelijks de Noordzee in. En dat zijn nou net de deeltjes die elk visje, van de kleinste vis tot de grootste vis, opeet.”

PLASTIC IN DE NATUUR Het venijn zit zich in de kleine deeltjes plastic en dat is precies waar op dit moment een onderzoek naar is op Schiermonnikoog. Dat is een pittige klus, want de kleine korreltjes die in het zand terechtkomen, vallen bijna niet op. “We proberen een manier te vinden om de korreltjes uit het zand te filteren”, zegt Laura Govers van Rijksuniversiteit Groningen. “Als we daar een manier voor vinden, kunnen we dat gebruiken voor verdere ontwikkelingen.” “Wat je nu ziet, zijn microballetjes die worden gegeten door dieren”, zegt Terschellinger Arjen Bloem. “Kleine beestjes eten deze plasticdeeltjes en zij worden weer gegeten door Lepelaars en andere vogels. Dan is het een causaal verband: de bolletjes microplastic zitten in de diertjes en vervolgens gaan vogels er dood aan.” Dat bewijzen is alleen lastig. Tijdens Schweigmann’s dagelijkse rit over het strand gaat de pieper ineens af. Een wandelaar heeft een zeehond gespot op het strand vlakbij de haven. Een zieke zeehond gaat naar Pieter

Eén van de containers van de containerramp met de MSC Zoe.

In het geval van de MSC Zoe heeft de Terschellingse Burgermeester Bert Wassink gezegd dat de spullen geen waarde meer hebben. Wie wil er nou technologie dat heeft liggen weken in zout water? Je mag je gevonden IKEA-krukje dus gewoon meenemen, als het maar van het strand af is.

ACHTERGROND

Ook de visserij zorgt voor overlast. Deze blauwe draadjes vind je overal op het strand. Vissers gebruiken ze om hun netten mee te berschermen.

Buren, een dode naar Utrecht. Daar wordt op de universiteit onderzocht of er een verband is tussen het plastic en het overlijden van de zeehond. Bij aankomst steekt zijn rode jas af tegen de duinen. De zeehond is moeilijker te vinden. Eenmaal gevonden valt de lusteloze blik gelijk op. De vacht is dof en er zitten allemaal kleine wondjes op zijn huid. Het dier doet een paar pogingen te happen, het is immers wel het grootste Nederlandse roofdier, maar veel meer dan dat zit er niet in. Voorlopige conclusie: longworm.

“ Dt zag

DE OPLOSSING Maar hoe los je dit nou op? Het lijkt een onbegonnen zaak, maar Schweigmann heeft wel een idee. “Het kwartje moet eens vallen”, moppert hij. “We hebben bij elk pakketje dat we kopen het risico dat het in zee komt. We blijven maar dingen kopen van bijvoorbeeld de Action, allemaal spul uit China en dat allemaal met kostbare fossiele brandstoffen. Want dat is plastic. Je bent eigenlijk jezelf aan het vergiftigen.” De containers van de MSC Zoe op de gemeentewerf zijn het perfecte voorbeeld. Het grootste containerschip van de wereld verloor vorige week meerdere containers met voornamelijk plastic goederen. “We hebben nog geluk gehad dat het er 300 waren, want zo’n groot schip had er ook duizenden kunnen verliezen.” Hij wijst naar een getal op de zijkant van één van de containers, “in één container kan al dertig ton.”

Gemiddeld genomen zakt vijftig procent naar de bodem. Dat was hier meer. Naar schatting liggen er voor de kust van Terschelling nog ongeveer 200 containers. Het lichtere materiaal blijft drijven. Veertig procent daarvan blijft in het water zitten en zo’n tien procent spoelt daarvan daadwerkelijk aan. “We Ook de visserij zorgt voor problemen. hebben nu ruim 400 ton verzameld aan vuil op Terschelling. Dit touw, gebruikt in de netten van vissers, vind je overal terug. Met even rekenen kan je dus stellen dat er nog zo’n 4000 ton in het water ligt.”

WARM HART

“Dit zag je voorheen eigenlijk nooit,” merkt Schweigmann op als hij naar de jutter aan de horizon kijkt.

Toch is er een lichtpuntje in deze strijd tegen het plastic. Met het opruimen na de containerramp gebeurde er iets bijzonders. “We hebben hier ongeveer 150 jeeps op het eiland. Al die auto’s en personenauto’s gingen met aanhangwagens het strand op. Het was een gekkenhuis. Mensen gingen zelfs bovenop een container zitten en riepen: ‘Dit is mijn container!’”, zegt Schweigmann. Iedereen ging op zoek naar mooie spullen om mee naar huis te nemen. “Een dag later deden we een oproep: ‘Nou jongens, het is leuk graaien, maar help ook even mee.’ Alle toeristen en eilanders hielpen supergoed onder het mom van: Dit is ons probleem, en dit lossen we samen wel even op.”

JE SUIS

Mannen die huilen zijn watjes DOOR: ELINE ROTMENSEN

Het stereotype man is sterk, stoer, neemt de leiding en zorgt voor het geld binnenin zijn gezin. Huilen? Dat kan als man echt niet. Huilen is namelijk voor watjes. Als een man ook maar een beetje machteloosheid toont, is hij plotseling geen man meer.

Dit waanbeeld is lang geleden ontstaan. In de tijd van de prehistorie waren de mannen verantwoordelijk voor de jacht en hun gezin. Zij waren toentertijd de dominante sekse. Vanuit deze machtspositie was er geen ruimte voor je eigen tekortkomingen. Al die tijd, vanaf de prehistorie tot aan nu, hebben mannen gevoeld dat ze geen emotie mochten tonen en altijd maar sterk moesten zijn. Zo horen ze zich te gedragen. Doen ze dit niet, dan zijn ze ‘zwak’ of ‘homo’.

“Zij die er tegenaan lopen, wilde ik het gevoel geven dat er ook naar hen geluisterd wordt.”

Mannen voelen een bepaalde druk op hun schouders, waar komt deze druk vandaan? Volgens blogger Rob van Laere ligt het niet alleen aan de geschiedenis, maar heeft het ook te maken met de opvoeding. “Ik had een vrij dominante vader die er nooit was, dus ik ben opgevoed in een vrouwelijk huishouden. Bij hen kreeg ik de kans om in aanraking te komen met mijn emoties, dus ik mocht echt mijzelf zijn. Dat is nurture, geen nature.” Het nature-nurture-debat is een discussie over de oorsprong van de eigenschappen van een individu. Als er eigenschappen bepaald zijn door aanleg, dan hebben we het over nature. Als er eigenschappen bepaald zijn door opvoeding, dan hebben we het over nurture.

Rob, ook wel bekend als ‘Papablogger’, heeft een artikel geschreven over waarom mannen júist mogen huilen. “Ik vond dat het tijd werd om als een van de weinige mannen hardop uit te spreken dat huilen daadwerkelijk mag. Dat je als man gevoel mag toelaten in je belevingswereld”, zegt Rob. “Ik vind dat wanneer wij iets wegschuiven en er niet over praten, we dan net doen alsof het probleem niet bestaat. Terwijl het wel degelijk een probleem is. Zij die er tegenaan lopen, wilde ik het gevoel geven dat er ook naar hen geluisterd wordt.”

ACHTERGROND Rob geeft aan dat hij er last van heeft. Er wordt een bepaalde druk op hem gelegd, een sociale druk. Emotie- en huilonderzoeker Ad Vingerhoets ontkracht deze druk. “Vrouwen huilen nou eenmaal vaker dan mannen. Dat heeft grotendeels te maken met testosteron. Dit hormoon heeft namelijk een remmende werking op emoties.” Vingerhoets gaat nog een stapje verder: “De man is van nature een verdediger. De vrouw is het zwakkere geslacht. Het kan niet echt als probleem gezien worden, zo groot is het namelijk niet. Ik merk er zelf niks van en mijn naaste omgeving ook niet. Ik snap dat sommige mensen er ongelukkig van worden, maar dit heeft deels ook te maken met bewijsdrang. Sommige mensen willen gewoon laten zien dat ze niet altijd even stoer zijn.”

eigenlijk vanaf probeert te komen”, vertelt Aiden Connolly, editor van het tijdschrift Johnny. “Ik ben met Johnny begonnen omdat ik klaar was met het elite clubje. Je moet het mannelijk geslacht zien als een soort piramide. Bovenaan de piramide heb je het elite clubje mannen. Zij maken de regels en zij hebben de touwtjes in handen. Onderaan heb je de mannen op wie constant gestampt en gescholden wordt. Ik wilde meer doen dan het gekanker tegengaan. Ik wil dat we als fucking gelijk gezien gaan worden. Daar is Johnny voor”, vuurt Connolly.

Vingerhoets vindt het overigens niet erg als mannen huilen: “Als mannen bijvoorbeeld rouwen, dan is er niemand die hier een opmerking over zal maken.” Wel legt hij sterk de nadruk op de aanleiding. “Mannen huilen niet zomaar. Er moet iets gebeurd zijn, anders huilen ze niet.”

Ze willen niets of niemand belachelijk maken. Hun interesse ligt bij taboeonderwerpen onder mannen. Bijvoorbeeld in mannen die geïnteresseerd zijn in selfcare en hoe mannen met hun emoties om durven te gaan. “Als tijdschriften een ander beeld laten zien van het man-zijn, dan durven meer mannen te experimenteren en zal het ook meer geaccepteerd worden”, zegt Connolly.

In de huidige maatschappij staat emancipatie vooraan. Vervolgens wordt er gezegd dat mannen niet mogen huilen en dus niet zichzelf mogen zijn. Daar klopt iets niet. Er moet iets gebeuren waardoor het eeuwenoude stereotype doorbroken kan worden.

“Mannen huilen niet zomaar. Er moet iets gebeurd zijn, anders huilen ze niet.”

Maar wat? Het tijdschrift Johnny is hier een goed voorbeeld van. Drie jonge mannen uit Amsterdam hebben het tijdschrift opgericht. Johnny omschrijft zichzelf als ‘een tijdschrift dat zich bezighoudt met de verandering en beweging van mannen.’ Ze steken figuurlijk hun middelvinger op naar stereotypes en willen een nieuwe soort masculiniteit: “Er zullen altijd stereotypische mannen blijven, dat komt bijvoorbeeld door hun werk of uiterlijk. Dit zijn er echter niet veel. Alleen creëren deze mannen wel het stereotype dat voor elke man geldt, aangezien zij het hardst schreeuwen. Zij creëren de hokjes waar iedereen

Johnny is nog iets kleins, maar het geeft wel aan dat we de goede richting op gaan. “Ik weet dat we niet zomaar iets kunnen veranderen in deze wereld, daar gaat het ook niet om”, zegt Connolly. “We willen op het moment gewoon onze stem laten horen. Dan voelt het toch alsof we iets bereiken.” Papablogger Rob voegt toe: “We moeten het normaal gaan vinden als er een kerel staat te janken. Vrouwen mogen ook in het openbaar huilen, dus waarom mogen mannen dit niet? Het verschil zit hem dus in de benadering. Als we iedereen hetzelfde benaderen en behandelen, ondanks geslacht, dan kunnen we al een heel eind komen.”

JE SUIS

â&#x20AC;&#x153;Ik wild doen d geka tege Ik wil d a fuc gel gezie wor

e meer an het nker ngaan. at we ls king ijk n gaan den”

ACHTERGROND Ze willen niets of niemand belachelijk maken. Hun interesse ligt bij taboeonderwerpen onder mannen. Bijvoorbeeld in mannen die geïnteresseerd zijn in selfcare en hoe mannen met hun emoties om durven te gaan. “Als tijdschriften een ander beeld laten zien van het man-zijn, dan durven meer mannen te experimenteren en zal het ook meer geaccepteerd worden”, zegt Connolly. Johnny is nog iets kleins, maar het geeft wel aan dat we de goede richting op gaan. “Ik weet dat we niet zomaar iets kunnen veranderen in deze wereld, daar gaat het ook niet om”, zegt Connolly. “We willen op het moment gewoon onze stem laten horen. Dan voelt het toch alsof we iets bereiken.” Papablogger Rob voegt toe: “We moeten het normaal gaan vinden als er een kerel staat te janken. Vrouwen mogen ook in het openbaar huilen, dus waarom mogen mannen dit niet? Het verschil zit hem dus in de benadering. Als we iedereen hetzelfde benaderen en behandelen, ondanks geslacht, dan kunnen we al een heel eind komen.”

JE SUIS

Vrijheid van meningsuiting: recht of belemmering Door: Sebastiaan Vaca

De laatste borden worden terug in de kast gezet en de kaarsen worden uitgeblazen. Liesbeth Abbink is klaar na haar avondshift in haar restaurant ‘La Salle a Manger’ in het zuiden van Frankrijk. Het is 7 januari 2015 en de aanslag op de redactie van het satirische blad Charlie Hebdo heeft eerder die dag plaatsgevonden. Liesbeth zet thuis de televisie aan en ziet de compilaties van de heftige beelden van die dag op het nieuws voorbijkomen. Ontzetting en afschuw volgen. De volgende dag twijfelt de restauranteigenaresse of ze iets zal doen met de inmiddels immens populaire #jesuischarlie. Die avond schotelt ze haar gasten een moelleux au chocolat voor waar op de rand van het bord, met balsamicosaus geschreven letters, Je suis Charlie te lezen is. De aanslagen van Parijs in 2015 hebben Charlie Hebdo tot het ijkpunt voor de vrijheid van meningsuiting gemaakt. Het provocerende satirische tijdschrift kreeg vanuit de hele wereld steun door het gebruik van de #jesuischarlie. Voor de aanslag, waren veel mensen het niet eens met de aanpak van het tijdschrift. Zij vonden dat de redactie vaak te ver ging door het gebruik van kwetsende spotprenten. Toch leek iedereen Charlie te zijn na de gebeurtenis. Dit komt voort uit de directe aanval op de vrijheid van meningsuiting. Weegt de vrijheid van meningsuiting voor het publiek dan zwaarder dan de mening over een provocerend blad?

Bij de aanslag kwamen twaalf mensen om het leven, elf redactieleden en één beveiliger. De uitvoering werd opgeëist door terreurorganisatie Al-Qaida omdat het satirische blad de profeet Mohammed beledigende wijs afbeeldde in haar cartoons. Na de aanslag ging de oplage van tienduizenden naar 7 miljoen. Niet alleen de oplage steeg, maar ook de beveiligingskosten, die nu jaarlijks 1,5 miljoen euro bedragen. Daarvoor moet de krant, die wekelijks wordt uitgebracht, achthonderdduizend exemplaren per jaar verkopen. De vrijheid van meningsuiting wordt door deze kosten een luxeproduct.

ACHTERGROND De vrijheid van meningsuiting heeft voor een blad zoals Charlie Hebdo dus een prijs. Die prijs kan alleen naar beneden gehaald worden door een minder provocerende toon. Frank Renout, correspondent voor de NOS in Frankrijk, ziet een gemengde opvatting. “Bij Charlie Hebdo heb je redactieleden die een bepaalde mate van zelfcensuur toepassen, terwijl anderen juist een tandje bijzetten. Dat tandje bijzetten laat volgens hen zien dat ze de onafhankelijkheid hebben behouden”, zegt Renout. Het objectief meten van deze opvattingen is moeilijk. “Je kunt moeilijk kijken naar hoeveel Mohammedcartoons er dit jaar in staan vergeleken met vorig jaar, bij wijze van spreken”, aldus Renout. De aanslag zorgde voor veel debatten over vrijheid van meningsuiting. In Nederland was er ook sprake van discussie. Vooral binnen de creatieve sector gaf een aantal mensen aan geen grappen meer te maken over bijvoorbeeld Al Qaida. Youp van ’t Hek, cabaretier, deelde deze mening. “Mijn leven is te veel waard om me te bemoeien met een agressieve rechts-extremistische groep”, aldus van ’t Hek. Renald Luzier is een van de redactieleden van Charlie Hebdo die zich aanpaste. Hij tekent bijvoorbeeld Mohammed niet meer. ‘Ik heb genoeg van hem. Ik ga hem niet mijn hele leven tekenen en het gevaar wat daar uit voort komt altijd met me mee dragen’, zegt Luz in een interview met het Franse magazine Les Inrockuptibles. De laatste spotprent waar Mohammed opstaat, die Luz tekende, was vlak na de aanslag op de cover van de eerste editie die 7 miljoen keer over de toonbank ging.

“De vrijheid van meningsuitingheeft een prijs” Meer dan een jaar na deaanslag op Charlie Hebdo volgt de aanslag op het vliegveld in Zaventem. Het Satirische blad, komt zoals altijd, scherp uit de hoek en reageert met verschillende spotprenten. Vooral de spotprent waarop het bloedbad in de vertrekhal te zien is, wakkert discussie aan. Veel mensen spreken hun afschuw uit tegenover de provocerende prenten. De vrijheid van meningsuiting gaat volgens hen veel te ver en een lijn is bij het maken van de prenten overschreden. Deze mensen zijn allemaal Charlie geweest maar op het moment dat de vrijheid van meningsuiting ons kwetst, zoals in dit geval met Zaventem, trekken ze hun handen er van af.

“Als het om cartoons of humor gaat is heel veel toelaatbaar. Cabaretiers, cartoonisten en columnisten hebben toch een bepaalde rol in onze samenleving. Zij dienen eigenlijk als een nar uit de middeleeuwen die de boel op scherp zet, ons kwetst en ons wakker schudt. Toch kan ik me wel heel goed voorstellen dat mensen daar van schrikken”, zegt Renout. Dolf Rogmans is hoofdredacteur van Villamedia Magazine, het landelijke vaktijdschrift voor Journalistiek en Communicatie. Rogmans is het eens met Renout dat de creatieve sector soms voor wat opschudding moet zorgen. “Vanaf 2018 worden er twee misdaadjournalisten beveiligd: Paul Vugts en John van den Heuvel. In dat jaar was er ook een raketaanval op de redactie van de Panorama en een busje, dat de gevel van het gebouw waar de Telegraaf in gevestigd is, ramde. In Nederland staat de persvrijheid onder druk, weliswaar niet uit de religieuze hoek maar uit de criminele wereld”, zegt Rogmans. De vraag is dan wat er te doen valt tegen die druk. “Om die persvrijheid te beschermen heb je sterke journalisten nodig zoals van den Heuvel en Vugts. Zij geven aan dat er maar één oplossing is en dat is doorgaan. Wanneer je aangeeft dat je wijkt voor terreur heeft de crimineel vrij spel en verergert de situatie. Als journalist kun je een tegengeluid bieden waarbij je een signaal afgeeft dat wat de crimineel ook doet, het niet zal werken. Ik vind dat een hele moedige en dappere stellingname. Dit heeft natuurlijk wel gevolgen in bijvoorbeeld de beveiliging van deze mensen”, zegt Rogmans. Aan de andere kant denkt Rogmans dat het niet verstandig is om onnodige grenzen op te zoeken. “Als cartoonist zou ik er wel over nadenken wat het effect van je grappen kan zijn. Het thema is een veelkoppig monster en er valt veel over te zeggen. Toch is het is goed om alles in perspectief te plaatsen en er op te letten dat het er niet altijd vrolijker en veiliger op wordt.” Liesbeth Abbink heeft nooit Charlie Hebdo gelezen. Toch schreef ze de woorden Je Suis Charlie op haar borden. Dat deed ze omdat er een directe aanval op de vrijheid van meningsuiting had plaatsgevonden. Maar de tekst Je Suis Charlie zal altijd sneller dan verwacht van de borden worden afgewassen en vervolgens te drogen woren gelegd. Wanneer vrijheid van meningsuiting ons kwetst zijn we geneigd de garnituur in ons gerecht op te eten en het daadwerkelijke hoofdgerecht te laten staan. Met andere woorden: we slaan de plank mis. Vrijheid van meningsuiting is er ook als het ons kwetst.

JE SUIS

“Join the pride or stay quiet” DOOR: FLEUR NIEUWENHUIS

Met zijn verrassende uitspraken, vijfduizend volgers op Instagram en activistische gedachten is Filip Ostojic een opvallende verschijning. “Jullie zijn zeker ook homo`s of transgenders. Kijk ook hoe jullie eruit zien, ga werken ofzo. Jullie zijn geen normale mensen.” Dit zijn uitspraken die de 19-jarige Filip Ostojic naar zich toe krijgt geworpen. Filip zet zich sterk in voor de afschaffing van zwarte piet, de LHBTI community en voor vluchtelingen. Hij spreekt zich sterk uit op sociale media en staat vooraan in verschillende anti-zwarte pieten demonstraties. “Mijn doel is dat steeds meer mensen gaan inzien wat de waarheid is achter deze wereld. Het is niet alleen racisme, er zijn zo veel dingen waar mensen hun ogen voor sluiten.” Voor de activistische Filip is er één belangrijke quote. “If you are neutral in times of oppression you have chosen the side of the oppressor.” Iets wat opvalt is dat Filip zich inzet tegen racisme en discriminatie. “Ik heb qua racisme niet heel veel ervaren. Ik ben in principe gewoon wit en daar kan ik niets aan veranderen.” Hij heeft zich verdiept in racisme en is in aanraking gekomen met mensen die daar veel mee bezig zijn. Na veel lezen en zelfeducatie realiseerde hij zich dat er bepaalde vooroordelen zijn die veel mensen bewust en onbewust in stand houden. “Donkere activisten worden vaak afgebeeld als boze linkse radicalen. Dat gebeurt bij mij niet omdat ik wit ben. Helaas luisteren mensen onbewust of bewust sneller naar mij en dit ‘witte privilege’ wil ik graag gebruiken.” Op sociale media is hij ook een verschijning. Onder andere met zijn felle kleuren en artistieke foto`s op Instagram, maar ook met de activistische berichten die hij post. “Instagram schetst een beeld van een persoon. Dit vind ik fijn.

Toch wil ik liever dat mensen mijn Instagramprofiel zien alskunst en niet als mijn echte persoonlijkheid.” Veel mensen doen dat echter wel en hierdoor komt hij anders over op Instagram dan dat hij werkelijk is. “Ik hoor heel vaak: ‘oh ik dacht echt dat je een bitch was ‘, als ik iemand voor het eerst ontmoet. Dat komt vaak door mijn Instagramprofiel.” “Vroeger viel hij al op en was hij erg uitbundig”, vertelt Lauryn Pontier. Lauryn is een van de beste vriendinnen van Filip. Ze hebben elkaar leren kennen in 2009 op de theaterschool Faust in Almere. “Eerst vond ik hem irritant, super druk en zocht hij heel veel aandacht. Ik dacht dat hij alleen maar aan zichzelf dacht maar nu ik hem beter ken is dat helemaal niet zo.”

“If you are neutral in times of oppression you have chosen the side of the oppressor” Filip vertelt dat dit komt omdat hij vroeger gedragsproblemen heeft gehad. “Ik werd van hot naar her gestuurd qua diagnoses. Daarin ben ik begeleid door mijn ouders en uiteindelijk heb ik mezelf daarin kunnen ontdekken. Nu heb ik meer rust in mezelf gevonden.” Nadat Filip uit de kast kwam rond zijn veertiende is volgens Lauryn zijn activisme begonnen. “Vooral nadat hij in aanraking kwam met de gay community is hij veranderd. Hij durfde zich daarna veel meer uit te spreken.” Filip ziet dit anders. “Mijn activisme is niet per se ontstaan uit mijn homoseksualiteit. Het is een factor, maar het is vooral ontstaan omdat mijn ouders hier gekomen zijn als vluchtelingen.” Zijn activisme begon rond 2015 in de tijd dat de vluchtelingencrisis een hot topic was. De ouders van Filip zijn gevlucht uit Kroatië en om deze reden kan hij zich goed verplaatsen in vluchtelingen. “Vanuit daar heb ik de grootste stap gemaakt naar mijn activisme. Toen begon ik mezelf steeds meer te verdiepen en in te lezen.”

PORTRETEREND INTERVIEW

JE SUIS Toch is niet iedereen het eens met Filips aanpak en dat begrijpt Lauryn wel. “Soms kan Filip heel aanvallend overkomen en dan begrijp ik de boze reacties”, vertelt ze. “Hij heeft een hele sterke mening en kan heel boos worden omdat iemand het niet met hem eens is. Ik snap die emotie vanuit Filip. Een nadeel is dat hij die woede niet los kan laten om het dan rustig uit te leggen. Maar uiteindelijk bedoelt hij het altijd goed.”

“Bij racisten en homofoben denk ik: ‘Imma be me and suck my ass’” Filip snapt dat mensen hem vervelend vinden maar dat komt uit onzekerheid en onwetendheid van de ander. “Als iemand met mij een discussie voert over een bepaald onderwerp dan ben ik bereid om te luisteren en daar op in te gaan met mijn feiten en mijn argumenten. Als mensen dan zeggen ‘hou toch op’ en ‘hou je mond’ is dat alleen een aanval en heeft dat verder geen kracht of betekenis. Diep van binnen weten ze de waarheid maar ze willen het niet beseffen, dat vind ik alleen maar triest.”

Soms is Filip wel bang voor de hatelijke reacties die hij kan krijgen. “Bijvoorbeeld op werk neig ik minder snel naar de omgang met witte Nederlanders. Dat klinkt heel grof maar het is gewoon zo omdat ik bang ben voor de reacties op mijn activisme.” In zijn werken woonomgeving kan het hem wel beïnvloeden. “Dan ben ik soms wat afstandelijker omdat ik bang ben dat mensen er heel boos op in gaan.” Ondanks zijn zelfverzekerde uitstraling naar de buitenwereld is hij, zo zegt hij zelf, de meest onzekere persoon die je kan bedenken. “Ik zeg altijd dat ik schijt heb, dat heb ik ook wel, maar niet aan iedereen.” De mensen op wie hij geen indruk hoeft te maken boeien hem niets. “Bij racisten en homofoben denk ik Imma be me and suck my ass.” In zijn eigen omgeving voelt hij die onzekerheid regelmatig. “In de drag- queer- en activisten-community kan ik geen schijt hebben, omdat ik de druk voel om perfect te zijn.” Filip is zich nog erg aan het ontwikkelen binnen deze communities. “Ik probeer mezelf op de beste manier naar de buitenwereld op te stellen ook al ben ik daar nog best onzeker over.” Volgens Lauryn is Filip een persoon waarvan je moet houden of niet. Oh, en voor zijn haters heeft hij nog een boodschap.“Join the pride or stay quiet.”

COLUMN

Laat ze maar Schreeuwen

Als één persoon uit een groep zich misdraagt, wordt de hele groep erop aangekeken. De Nashville-verklaring ontvlamt de polarisatie en weer hoor je alleen de mensen die het hardst schreeuwen. Maar beste priesters, dominees, extremistisch christelijke figuren en ja jij, beste Kees van der Staaij. Wie denk je dat je bent dat je het recht hebt om te bepalen of anderen ‘geaccepteerd’ worden. ‘Je bent als homo welkom in de kerk, zolang je het maar niet uitdraagt?’ Met andere woorden; je mag jezelf zijn, maar niet voor mijn neus? Wie denk je dat je bent dat je Gods recht op vrijheid van meningsuiting gebruikt om discriminatie goed te praten. Zelfs in je publieke functie. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, maar moet je per se je mening uiten als je weet dat je mensen daarmee kwetst? Geldt vrijheid van meningsuiting ook voor God? Waarom is alles wat de Bijbel en dus God zegt heilig, zelfs als die mening discrimineert, uitsluit en lijnrecht tegenover de moderne mens van 2019 staat? Ik word langzamerhand kotsmisselijk van de ‘get out of jail free-card’ genaamd vrijheid van meningsuiting. Is dit recht niet een zwak excuus om weg te kijken wanneer christelijke homo’s zichzelf ophangen en LGBTI’ers worden gediscrimineerd en uitgescholden? Ik vind van wel, maar ja dat is ook maar een mening.

DOOR: DIANNE BLEEKER

JE SUIS

MODE DOOR

1900

1920

1940

FOTOREPORTAGE

DE JAREN HEEN

1960

1980

2000

JE SUIS

Stijl is eeuwig maar mode verandert

Door: Sebastiaan Vaca

De kledingstukken in de rekken zijn rommelig door elkaar gehusseld. De kleuren en maten missen de structuur d ie er ooit was. Het is het einde van de dag en je zoekt naar die ene maat en die ene kleur. Na zwoegen en passen reken je af en ben je trots. Trots op jouw unieke aankoop. Jouw eigen keuze en jouw stijl. Maar is jouw aankoop wel zo uniek en heb je die keuze wel volledig zelf bepaald? Rosa klikt door naar de volgende dia en kijkt me afwachtend aan tot ik een knikje geef om aan te tonen dat ik genoeg gezien heb. Het volgende beeld verschijnt, waarop een man te zien is met een felle blauwe broek, een melkwitte trui en knalrode sneakers. Naast de man staat een rij van tien kleurstalen. Verschillende thema’s komen voorbij. Voor de mannen ‘Business playful’, ‘Billboard impact’, ‘Night club’ en ‘Wish you were here’. Voor de vrouwen ‘The games’, ‘Modern Mariner’, ‘Get trippy’ en ‘Summer in the city’: een paar voorbeelden uit de opgestuurde bestanden van de trendbureaus. “Dit gaat het worden en ook al vind je het niks, uiteindelijk ga je het op de ene of andere manier toch dragen”, zegt Rosa Moerman.

Tegenwoordig zien we niet één specifieke stijl. Van degelijk tot uitbundig en van gekleurd tot eentonig, alles komt voorbij. Hoewel kleding eerder een praktische functie had, draait het nu vooral om creativiteit. Maar hoe wordt er nou eigenlijk bepaald wat we aanhebben en wat de trends zullen gaan worden? Rosa Moerman is 23 jaar en studeert Fashion en Design aan het Amsterdam Fashion Istitute. “Trends worden bepaald door trendbureaus. Zij kijken naar verschillende elementen die allemaal invloed kunnen hebben op een bepaalde nieuwe trend. Dit kan gaan om muziek maar ook om festivals en films. Door al die elementen te onderzoeken, voorspellen ze vaak trends twee jaar vooruit”, zegt Moerman. Modehuizen gebruiken de ontzettend dure abonnementen op de trendvoorspellers om hun collectie te vormen. Zij spelen dus in op de kleuren, thema’s en stoffen die de trendbureaus voorschotelen. “Op deze manier ontstaat er een bepaalde samenhang tussen trends. Een half jaar voordat het dan daadwerkelijk een trend wordt, brengen de grote modehuizen hun nieuwe collectie uit. Vervolgens halen alle fast fashion-merken hier hun inspiratie uit. Hierna volgen goedkopere en versimpelde versies van de trends die ze zien”, aldus Moerman. Er ontstaat hierdoor een modecyclus. De kleren die je bij de Primark koopt, kunnen dus geïnspireerd zijn op de collecties van de grote modehuizen zoals Dior of Yves Saint Laurent. De kledingkeuze die jij als uniek ervaart, is grotendeels dus al voor je bepaald. World Global Style Network (WGSN), is één van die trendbureaus. Het bureau kijkt voor kenmerken bijvoorbeeld naar festivals. Moerman geeft aan dat festivals alleen maar groter worden en dienen als een soort toevluchtsoord. Daarnaast merkt zij op dat we in deze tijd altijd naar iets mooiers en beters verlangen en daarom ook wel zeggen dat we nog steeds in de romantiekperiode leven. Festivals zijn daar een goed voorbeeld van. “Het is een moment om even te vergeten hoe kut de wereld kan zijn. De festivals bieden veel inspiratie en leiden uiteindelijk, door het drugsgebruik daar en het gevoel bij de muziek, tot psychedelische lijnen binnen de mode-industrie”.

ACHTERGROND

JE SUIS Moerman werkt als studente samen met WGSN en kijkt voor het ontwerpen van haar collecties naar the forecast van de trendbureaus. Dit modeweerbericht kan Moerman inspiratie geven voor haar eigen ontwerpen. Voor haar opleiding deed ze een project waarin ze een collectie ontwierp voor 2020. Haar inspiratie kwam vanuit de actualiteit. “In 2020 zijn in Japan de Olympische spelen, dat trekt veel aandacht. Japanse invloeden gaan dus in kleding terugkomen. Daarnaast is Sporten Streetwear al meerdere jaren enorm populair. Uiteindelijk krijg je dan een combinatie tussen beide”, aldus Moerman.

“De kleren die je bij de Primark koopt, kunnen dus geïnspireerd zijn op de collecties van de grote modehuizen zoals Dior of Yves Saint Laurent” Een andere inspiratie is het grote verlangen naar vroeger. Moerman geeft aan dat haar generatie zonder social media opgroeide, in plaats daarvan speelden ze buiten. Er worden nummers uitgebracht zoals 1999 van Charlie XCX en 2002 van Annemarie. Dit leidt volgens Moerman tot een voorspelling waarin er een soort opstand zal komen tegen de digitalisering van de wereld. Binnen de mode-industrie wordt er dus gekeken naar aankomende evenementen, zoals de Olympische spelen, maatschappelijke ontwikkelingen en de gemoedstoestand onder bijvoorbeeld jongeren. Maar hoe werden vroeger de trends bepaald?

Rosa Moerman, studente AMFI

Femke Knoop is freelance historicus en oprichter van Haute Histoire, een website die zich richt op het toegankelijk maken van geschiedenis. Knoop heeft een passie voor modegeschiedenis en ‘material culture’ en kijkt naar de invloed van maatschappelijke ontwikkelingen op mode. De Eerste Wereldoorlog is een voorbeeld van een maatschappelijke ontwikkeling die zorgde voor verandering binnen de mode. “Doordat mannen naar het front gingen namen de vrouwen de arbeid van de mannen over. De onpraktische jurken veranderden hierdoor in broeken. De militaire invloed zien we dan ook terug in de kleding”, zegt Knoop.

“Doordat mannen naar het front gingen namen de vrouwen de arbeid van de mannen over. De onpraktische jurken veranderden hierdoor in broeken” De jaren vijftig zorgden voor een keerpunt in de geschiedenis van de mode. Door de nasleep van de Tweede Wereldoorlog was er een bepaalde mate van somberheid ontstaan in de mode. Daarom bracht Christian Dior in 1947 zijn kledinglijn de ‘New look’ uit. De lijn maakte een einde aan de rantsoenering en soberheid van de oorlog. “De ‘New look’ onthulde een silhouet met bustierstijl bovenlijf, ingesnoerde taille, wijde rok en gevulde heupen. De vrouwelijke vormen werden benadrukt en bijna alle vrouwen gingen mee in deze stijl. Overal op straat was Dior’s ‘New Look’ te zien.” De lijn kwam dus uit als reactie op de soberheid die ontstaan was na de oorlog. Erg lang kon Dior niet genieten van zijn succes aangezien hij in 1957 overleed. Hij had voor zijn overlijden al een opvolger aangesteld; Yves Saint Laurent. “Veel grote modeontwerpers hebben de leiding gehad over het modehuis Christian Dior. In de hedendaagse mode zien we vaak daardoor nog elementen terug uit de ‘New Look’. Christian Dior is altijd een inspiratie geweest voor velen. Yves Saint Laurent gaf echter zijn eigen draai aan Dior en zei dan ook ‘Stijl is eeuwig maar mode zal altijd veranderen’”, zegt Knoop.

ACHTERGROND Mode weerspiegelt dus de samenleving en heeft altijd gereageerd op actuele gebeurtenissen. De oude Grieken die veel reisden droegen bijvoorbeeld een petasos, een grote brede hoed. Daarnaast hadden de mannen lang haar om zichzelf te onderscheiden van de kortgeknipte slaven. Het Frans Bourgondische hof was vanaf 1400 dé trendsetter. Deze mode was destijds gericht op een bepaalde groep, de rijken. De armere mensen die het zware werk deden droegen praktische, eenvoudige kleding waarvan de stijl nauwelijks veranderde. In de mode zien we dus terug dat vroeger kleding gebruikt werd om status aan te geven. Die reactie en weerspiegeling zien we dus al eeuwen terug in de geschiedenis.

“Overal op straat was Dior’s ‘New Look’ te zien” Niet alleen in het verleden keken we naar de samenleving als indicator voor de mode-industrie. Ook voor de toekomst zal de modecyclus blijven bestaan en zullen we de gemoedstoestand en maatschappelijke ontwikkelingen en gebeurtenissen terug blijven zien in kleding. Wat het ook gaat worden; stijl zal eeuwig blijven bestaan maar mode zal altijd veranderen.

JE SUIS

ntisemitisme terug van weggeweest

DOOR: FRANK KEIJZER

Wanneer de rabbijn over straat loopt op weg naar huis, komt hij een groep jongens tegen. Hij loopt erlangs en een paar stappen verder hoort hij dat er dingen worden geroepen. Het is niet de eerste keer dat dit gebeurt dus schenkt hij er geen aandacht meer aan. Eenmaal thuis aangekomen kijkt hij op naar de veiligheidscamera’s die rond zijn huis geïnstalleerd zijn en doet de deur snel achter zich dicht. Antisemitisme is iets van alle eeuwen. “Tijdens de kruistochten hadden Joden het verkeerde geloof, in de middeleeuwen waren de Joden de oorzaak van de pest, tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden ze het verkeerde ras en nu zijn alle Joden zionisten”, zegt opperrabbijn Binyomin Jacobs, vertegenwoordiger van de Joodse gemeenschap in Nederland. De haat tegen Joden is nooit weggeweest en wordt nu alleen maar zichtbaarder.

“Het wordt natuurlijk niet voor niets bewaakt”

klein is. De afgelopen decennia is er namelijk veel veranderd als gevolg van antisemitisme. Kijk bijvoorbeeld naar de Joodse scholen, de rabbinaten en de synagogen, die allemaal bewaakt worden. “Twintig jaar geleden was dat helemaal niet aan de orde. Het wordt natuurlijk niet voor niets bewaakt”, zegt Jacobs verhit. Dat de beveiliging strenger is geworden merk je ook in Amsterdam. “Twee Joodse scholen hebben een muur om hun school heen gebouwd en gebruiken daarnaast sluizen om binnen te komen. Er hangen politiecamera’s waarvan de beelden dag en nacht bekeken worden en de marechaussee staat voor de deur”, aldus Jacobs. Naast de gemeenschappelijke gebouwen, wordt Jacobs’ huis ook bewaakt. Rondom zijn huis hangen beveiligingscamera’s.

VINGERS WIJZEN

Uit een onderzoek van de Fundamental Rights Agency (FRA) blijkt dat maar liefst 38% van de Joden in Europa wil emigreren omdat deze groep zich niet langer veilig voelt. In Engeland kampen we met de Brexit. “Als de socialisten daar de leiding zouden krijgen, weet ik dat er veel Joden zijn die willen emigreren”, zegt Jacobs. De angst onder Joden speelt naast Europa ook in Nederland, waar de Joodse gemeenschap vrij

Tegenwoordig wijst iedereen met zijn vinger naar een ander en worden er stevige woorden gewisseld. Wie is eigenlijk verantwoordelijk? Volgens Jacobs is het flauw om antisemitisme af te schuiven op moslims. “Vergeet niet dat tijdens de Tweede Wereldoorlog er helemaal geen islamieten in Nederland woonden, maar toch is tachtig procent van de Joodse bevolking vermoord. Dat komt niet alleen door de Duitsers want de Nederlandse politie werkte ook mee aan de vervolgingen.”

DE GEVOLGEN

REPORTAGE

FOTO: JANITA SASSEN

JE SUIS

“Gij zult de Heer uw God beminnen met geheel uw hart, geheel uw ziel en geheel uw verstand. Dit is het voornaamste en eerste gebod. Het tweede, daarmee gelijkwaardig: Gij zult uw naaste beminnen als uzelf. Aan deze twee geboden hangt heel de Wet en de Profeten.” - Matteüs 22,34-40

ACHTERGROND Wanneer hij wordt na gescholden komt dat wel vaak uit de islamitische hoek. Hij merkt op dat dit te maken heeft met cultuurverschillen. “Neem bijvoorbeeld een Tunesiër. De Tunesiër zal veel eerder zeggen wat hij denkt, omdat dat de cultuur in het Midden-Oosten is. Hij wordt ook veel sneller boos, maar die boosheid is ook sneller vergeten. Nederlanders worden niet zo snel boos, maar als we eenmaal woedend zijn dan blijven we het wel een paar eeuwen. Misschien zijn er Nederlanders die net zo antisemitisch als de scheldende moslim, maar horen we het alleen van de mensen uit het Midden-Oosten.” Het is wel belangrijk voor Jacobs dat je niet alle moslims over één kam scheert. “We moeten heel erg oppassen met generaliseren. De meeste slachtoffers van ISIS vallen onder islamieten. Ik heb hele goede contacten met mensen uit de islamitische wereld waar ik helemaal geen problemen mee heb. Zij hebben net zoveel problemen met ISIS als ik.” Een levend voorbeeld van goede banden onderhouden tussen moslims en Joden is Mo & Moos. Zij zijn een zelfstandige organisatie die het gesprek aangaat met beide groeperingen.

HET GESPREK “Wie wordt hier wel eens gepest?”, vraagt Debbie Bachrach, voorzitster van Mo & Moos. Ze staat voor een brugklas omdat de school de organisatie heeft gevraagd om een gesprek aan te gaan over racisme en discriminatie. “Een meisje stak haar hand op. Toen ik vroeg waarom ze gepest werd, antwoorde ze: ‘Omdat ik een buitenlander ben.’ Naar aanleiding daarvan vroeg ik: ‘Steek je hand op als je een Nederlands paspoort hebt.’ Iedereen stak zijn hand op. Toen zag je ze wel nadenken.” Mo & Moos organiseert vaker activiteiten op aanvraag. De organisatie gelooft in interactieve activiteiten om mensen bij

elkaar te brengen. Zij laat zien dat Joden en moslims door één deur kunnen. “Wij zijn het onderling ook niet altijd met elkaar eens, maar dat betekent niet dat je elkaar nooit meer hoeft te zien”, zegt Bachrach. “Wij kijken niet naar zwart of wit, maar juist naar het grijze gebied. Dat laten we ook zien. Bij ons is de helft moslim en de andere helft Jood.” Mo & Moos maakt onderwerpen bespreekbaar. Die hebben de achtergrond van islamofobie en antisemitisme, maar ze pakken het vanuit de breedte aan. “Als je het eerst met elkaar eens bent dat discriminatie geen plaats heeft in onze maatschappij, dan kun je het daarna met elkaar erover hebben dat islamofobie en antisemitisme daar ook niet bij horen. Waarom zou je uitzonderingen maken?”

WAT NU? Opperrabbijn Jacobs vindt dat er avonden georganiseerd moeten worden, waar een spreker uitgenodigd wordt, om studenten te informeren over antisemitisme. Bij Mo & Moos geven ze die voorlichtingen, maar wel met een andere insteek. “Heel veel mensen hebben geen idee over wat Joden doen, wie ze zijn, wat voor leven ze leiden en hoe hun religie in elkaar zit. Mensen weten helemaal niks. Als je ze gelijk met antisemitisme gaat bestoken dan snappen mensen nog steeds niet waar het allemaal op gebaseerd is”, zegt Bachrach. “Als je uitleg gaat geven over wat de religies nu precies inhouden, dan ga je je focussen op de positieve kant van het verhaal en dan vermindert dat hopelijk het antisemitisme. Wij proberen dat op deze manier. Niet omdat we naïef zijn en denken dat antisemitisme er niet is. Alleen reiken wij mensen een ander alternatief aan in plaats van te zeggen dat iemand niet antisemitisch mag zijn. Ik denk dat we ons moeten richten op de pluriforme maatschappij die we met z’n allen vormen. Onze organisatie is daar een levend voorbeeld van.”

Sociale media en protest: wat verbindt de Gele Hesjes? Foto: Niels Wenstedt/ANP

DOOR: DIANNE BLEEKER

Naast de protesten in Frankrijk en België zijn de Gele Hesjes inmiddels ook in Neder-land gevestigd. Met ruim 36 duizend leden op Facebook, verzamelen ze zich groten-deels online. Op 2 februari staat er opnieuw een landelijk protest gepland, maar waar protesteren de Gele Hesjes precies tegen en wat verbindt hen? In de media wordt de protestbeweging Gele Hesjes vaak weggezet als een ongeorganiseerde groep die vooral extreem linkse of extreem rechtse standpunten heeft. Ingeborg Westerhoff, één van de woordvoerders van de Gele Hesjes in Nederland, is het hier niet mee eens. “Iedereen heeft een plek bij ons. We voelen ons niet gehoord en de reden daarvoor verschilt per persoon. Het maakt niet uit welke huidskleur je hebt of wat voor religie. Er staan zelfs hooligans die elkaar normaal uitschelden, naast elkaar in een geel hesje te protesteren.”

“We voelen ons niet gehoord en stoppen niet voordat we een bindend referendum krijgen” Wanneer je de Facebookpagina van de Gele Hesjes bekijkt, kom je een standpuntenlijst tegen waarop de onvrede duidelijk naar voren komt. De protestbeweging focust zich niet op één enkel standpunt, maar op alles waar het volgens de leden misgaat: het kabinetsbeleid van Rutte III, het zorgstelsel, de pensioenleeftijd, de manier van berichtgeving in de Nederlandse media, stijgende kosten en het gebrek aan inspraak door het volk, om maar een paar dingen te noemen.

Volgens Thomas Poell, onderzoeker en hoogleraar Nieuwe Media en Digitale Cultuur aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, kan je de Gele Hesjes vergelijken met de Occupybe-weging. “De slogan: ‘We are the 99%’, kan je vergelijken met gele hesjes; een symbool voor verbinding. De Occupybeweging verbond net als de Gele Hesjes hele diverse groepen uit de samenleving onder een grotere maatschappelijke doelstelling.” Deze doelstelling bij de Gele Hesjes is het terugwinnen van de democratie: “We stoppen niet voordat we een bindend referendum krijgen”, aldus Westerhoff.

ACHTERGROND VAN GEORGANISEERD PROTEST NAAR VOLKSPROTEST De protestbeweging de Gele Hesjes is volgens Poell een voorbeeld voor de ontwikkelingen van de afgelopen tien tot vijftien jaar. “Je ziet meer horizontale protestgroepen opkomen. Zij richten zich niet op één standpunt. Door minder sterke leiders en bredere interesses zijn zij minder in staat om grote groepen op de been te brengen.” Dit fenomeen komt vaker voor, vooral buiten Europa. De protestactiviteit op sociale media is enorm, maar het daad-werkelijke protest valt tegen. Het lijkt alsof de protestgroep weinig aanhang heeft, als je kijkt naar de fysieke protesten, maar als je dat vergelijkt met sociale media, is dat beeld twijfelachtig. Volgens Jacqueline van Stekelenburg, hoogleraar en onderzoeker Sociale verandering en conflict aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, zitten daar een aantal ontwikkelingen achter.

“Vroeger werden protesten vrijwel alleen door vakbonden georganiseerd. Politici namen dit dan erg serieus, omdat er een organisatie achter zit. Sociale media hebben ervoor gezorgd dat niet tra-ditionele organisaties, zoals de Gele Hesjes, demonstraties makkelijk kunnen organiseren.” Westerhoff zegt hierover: “Als je een georganiseerd protest hebt, kan je er grip op krijgen. Bij ons kan dat niet, dat maakt het voor de politiek veel lastiger.”

“Bij een organisatie hak je de kop van de slang eraf en bloedt het dood. Wij hebben geen kop, dus wij verdwijnen niet zomaar”

Foto: RTL Nieuws

De protestgroep de Gele Hesjes heeft een breed scala aan claims van dingen die ze zouden willen veranderen.

“Hoe sterker de verbinding online, hoe minder je er offline aan hebt” “Aan de ene kant is dat mooi, omdat iedereen de kans krijgt om hun stem te laten horen. Het betekent ook voor politici

dat het moeilijk is om te reageren”, merkt van Steke-lenburg op. “Dat zie je nu in Frankrijk. Macron heeft toegegeven op de Ecotax, maar daar-mee zijn nog lang niet alle andere claims opgelost. Dan blijft er nog voldoende reden over om te demonstreren.” Of zoals Westerhoff zegt: “Bij een organisatie hak je de kop van de slang eraf en bloedt het dood. Wij hebben geen kop, dus wij verdwijnen niet zomaar.”

JE SUIS ONLINE VS OFFLINE Er wordt vaak gedacht dat door de sociale media mensen minder zijn gaan protesteren, maar niets is minder waar. Van Stekelenburg: “Er wordt juist meer geprotesteerd. Er zijn meer demonstraties, maar er doen minder mensen aan mee. Sociale media spelen daar denk ik wel een rol in.” Toch is het lastig om te zeggen dat er een één op één relatie is. De meningen hierover ver-schillen. De ene groep wetenschappers denkt dat sociale media zwakke verbindingen faci-literen onder het mom van: ‘Hoe sterker de verbinding online, hoe minder je er offline aan hebt.’ De andere groep, waaronder Poell, is van mening dat sociale media nieuwe soorten protest mogelijk maakt op een meer horizontale manier. “Het maakt protest voor grote groepen makkelijk te organiseren door protestvideo’s, slogans en andere online middelen.” Van Stekelenburg erkent ook dat er effecten zijn van sociale media op protest in Neder-land: “Door sociale media gaan er bijvoorbeeld mensen de straat op die vroeger niet politiek actief waren.”

“Demonstreren in Nederland is minderheidsgedrag“ Hoe makkelijk protesten ook zijn te organiseren via sociale media, in de praktijk ligt het net iets anders, zegt van Stekelenburg: “Het verbaast mij totaal niet dat de Facebookpagina Gele Hesjes NL 36.000 leden heeft, maar er uiteindelijk maar enkele honderden van die leden demonstreren. Uit al onze onderzoeken komt dat naar voren. Demonstreren, zeker in Nederland, is minderheidsgedrag. Onze ervaring is, dat bij een issue waar zestig à zeventig procent van de Nederlanders het mee eens is, er hooguit vier procent naar de demonstratie zal komen. Doordat de Gele Hesjes zich verre van een organisatie willen houden, is en blijft het lastig om er grip op te krijgen en te zien wat de effectiviteit is.”

ACHTERGROND

‘Brexit means Brexit’: nog één keer uitgelegd DOOR: JET VAN DIJK

De Brexit: het woord waar je in 2018 al mee werd doodgegooid en waar je in 2019 nog veel zieker van zal worden. De politieke kwestie die zo uitgemolken is dat zelfs de NOS geen originele invalshoek meer kan bedenken, terwijl je als burger eigenlijk nog steeds niet begrijpt wat de Brexit nu precies is. Je zult waarschijnlijk nog liever naar een uitzending van omroep MAX kijken dan dat je dit stuk zou moeten lezen, maar het is het waard. De Brexit heeft namelijk ook voor jou als student gevolgen. Nog één laatste keer een uitleg over het uitreden van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie, een zachte en een harde Brexit en waarom je als je van plan was naar het Verenigd Koninkrijk te emigreren je eigenlijk toch echt 5 jaar te laat bent: de limited edition in Jip en Janneke taal. Met 325 stemmen voor en 302 stemmen tegen mag Theresa May premier van het Verenigd Koninkrijk blijven. Met de steun van de Conservatieve Partij en de Noord-Ierse gedoogpartij DUP wordt haar wankele positie weer net iets steviger. Niet dat ze daar heel blij mee moet zijn, aangezien de partijen met name hun steun aanboden om koste wat het kost te voorkomen dat Jeremy Corbyn premier wordt. Groot vertrouwen in May is er niet meer. Maar vertrouwen is sowieso een groot begrip voor de Britten: dat is er al sinds het instappen in de Europese Unie in 1973 weinig geweest. De Britten zijn met hun ponden, inches, yards en gallons ook wel een beetje het lelijke eendje in de groep. Onder andere om vrij verkeer van goederen na te streven, stappen ze in de EU. Daardoor hoeven goederen bij het overschrijden van de binnengrenzen van de EU niet meer door een douane of controle. Maar verdere steun en grote medewerking hoeft de Europese Unie niet te verwachten. Zo moet en zal de pond blijven en houdt het Verenigd Koninkrijk zich in de jaren negentig tijdens de eerste stappen naar sociaal beleid afwezig. Ook wanneer er sprake is van een samenwerking op het terrein van immigratie wat betreft het Schengen-Verdrag nipt Thatcher haar Engelse thee. Uitzondering na uitzondering wordt gemaakt voor het Verenigd Koninkrijk. Liever dit, dan dat zo’n grote speler de EU verlaat. Het zelfstandig willen bepalen van de regelgeving blijft een gevoelig punt door de jaren heen. Veel Britten vinden het wakend oog van Europa geen fijn idee en willen liever zelf de touwtjes in handen houden. Met de opkomst van de UK-

Independence Party (UKIP) na 2000 wordt de roep om een Brexit steeds groter. In 1975, bij een eerste referendum over een mogelijke Brexit, stemde twee-derde van de Britten nog wel voor een samenwerking met Europa. In 2015, tijdens de Britse verkiezingen, wordt het breken met de EU opnieuw een belangrijk onderwerp. Vooral UKIP hamert op een tweede referendum over het verlaten van de EU. Premier David Cameron, leider van de Conservative Party, belooft op zijn beurt dat dit referendum er zal komen als hij herkozen wordt. Dit gebeurt, en met 52 procent stemmen voor wordt de Brexit een feit. Opvallend genoeg stapt Cameron daarna op. Het lekker maken van het publiek om de grootste te worden, maar daarna onder ogen zien dat het ‘eigenlijk toch niet helemaal in zijn straatje valt’, lijkt daar de oorzaak van. Een opvolger kiezen die wèl achter de Brexit staat, lijkt logisch. Maar dit is niet het geval. Theresa May stemde eerder ‘nee’, maar belooft de uitslag van het referendum te accepteren en het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie te begeleiden. Met de woorden ‘Brexit means Brexit’ gaat ze in 2016 de geschiedenis in als nieuwe premier. Maar uit de EU stappen gaat niet zomaar: het is bovendien de eerste keer dat een lidstaat vertrekt en niemand heeft een idee over in welke vorm dit moet gebeuren. Het enige waar de EU en het Verenigd Koninkrijk zich aan vast kunnen houden is artikel 50: vanaf het moment dat een land aangeeft de EU te willen verlaten, in het geval van het VK 29 maart 2017, hebben ze twee jaar om te onderhandelen over de deal waarmee ze vertrekken. Op 29 maart 2019 zijn de Britten niet langer meer lid. En daarmee is de lange en moeilijke weg naar een uittreding begonnen. 31

JE SUIS Vanaf het moment dat de onderhandelingen beginnen, zijn er eigenlijk drie mogelijke scenario’s. De eerste is een ‘zachte Brexit’. Dat houdt in dat het Verenigd Koninkrijk nog wel lijntjes strak houdt met de EU. Ze zijn niet meer lid, maar doen nog wel mee aan de Europese interne markt. Dat betekent dat er nog steeds vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal is. Via een goedkope deal zonder zorgen de London Eye instappen en nog even in een pub flirten met die knappe ober, kan dan nog steeds. Een voordeel voor bedrijven en de economie, maar het betekent ook dat het Verenigd Koninkrijk alsnog niets te zeggen heeft over de migrantenstroom. Bovendien mogen ze dan niets meer zeggen over de Europese regelgeving, maar zullen ze zich er op dit gebied wel aan moeten houden.

Voor datzelfde geld boek je nu een weekendje London met reis en verblijf in één. Dat wordt dus kaartjes sturen naar die knappe ober.

Het tweede scenario is een ‘harde Brexit’. Daarmee snijden ze alle banden met de Europese regelgeving door en hoeven ze zich aan geen enkele regel meer te houden. Voor jou als student is dit, samen met scenario drie, de meest ongunstige situatie. Het betekent namelijk dat het moeilijker is om het Verenigd Koninkrijk binnen te komen en dat er landgrenzen gesteld moeten worden. Die knipoog naar die ober tijdens dat weekendje London kan je dan ineens handen met geld gaan kosten. Want in het geval van een ‘harde Brexit’ of ‘no deal’ is er geen vrij verkeer van personen meer en dat betekent dat je voor een verblijf in Engeland een visum moet aanvragen. Dat kost al snel een paar tientjes.

Scenario drie, ‘no-deal’, is het zogenoemde horrorscenario. Het betekent dat er 29 maart geen plan ligt om de EU te verlaten. May en de EU moeten het zoals eerder verteld eens worden over een deal, die dan ook weer goedgekeurd moet worden door het Lagerhuis. In Engeland werkt het namelijk zo dat er geen beslissing kan worden genomen zonder dat het Lagerhuis er mee ingestemd heeft. Maar als het Lagerhuis de deal afwijst, ligt er nog geen plan en moet er weer opnieuw vergaderd worden. Het zou goed kunnen dat ze het dan niet redden om voor 29 maart tot een akkoord te komen.

Langer verblijven in het Verenigd Koninkrijk is dan ook een probleem. Stel dat je aan het Oxford wil studeren. Martijn Huysmans, hoogleraar Brexit en Europese Handelsverdragen aan de Universiteit van Utrecht vertelt: “Het academische beleid met de vraag of je wordt toegelaten tot een school zal niet gaan veranderen. Maar het wordt wel moeilijker om het land binnen te komen omdat je een visum nodig hebt. Bovendien kunnen de kosten erg omhooggaan. Oxford vraagt nu ongeveer 10.000 pond per jaar aan Europese studenten, maar 30.000 pond aan iemand buiten de EU. Dat tarief geldt straks ook voor Nederland. ” Even Ome Duo lief aankijken dus.

ACHTERGROND Met de uitslag van afgelopen maandag is dat precies de huidige situatie. Het Lagerhuis stemde met 432 stemmen tegen tegenover 202 stemmen voor de Brexit deal. Als reactie daarop diende oppositieleider Corbyn een motie van wantrouwen in tegen May, waar tegen gestemd werd. Hoe het nu verder gaat, is lastig in te schatten. May heeft tot maandag om een nieuw voorstel bij het Lagerhuis in te dienen. Dat kan een voorstel met een zachtere Brexit zijn, maar een groot deel van haar partij wil een harde Brexit. De kans is groot dat dit voorstel dan ook verworpen wordt of dat er een breuk in haar partij zal plaatsvinden. May kan ook weer naar Brussel om opnieuw toezeggingen te krijgen. Als laatste optie kan de premier er ook voor kiezen om een nieuw referendum te houden. De keuze bij een nieuw referendum zal waarschijnlijk gaan tussen een harde Brexit, een zachte Brexit of helemaal geen Brexit meer. Dat dat zal gebeuren is niet waarschijnlijk, aangezien May na de stemming van dinsdag in een toespraak zei dat ze de stem van het volk gehoor zal blijven geven en de Brexit door zal zetten. Of dat nog helemaal als de stem van het volk kan worden gezien, is de vraag. Want met het doorzetten van de Brexit negeert ze wel grote protesten die worden gehouden als geluid tegen de Brexit. Als May’s tweede deal ook wordt afgewezen, er valt niet tot een compromis te komen en er komt geen nieuw referendum, dan is er sprake van een ‘no-deal’. Dat zou voor alle partijen een onhandige uitkomst zijn. Als er geen akkoord is moet handel namelijk gebeuren op basis van de regels van de Wereldhandelsorganisatie, wat veel hoge kosten op import en export gaat opleveren. Bovendien is er dan een grote kans dat May alsnog opstapt en is het de vraag of zelfs de Britse regering wel kan blijven zitten.

Gaat over de afspraken die de EU maakt over mens en arbeid. Die moeten op zo’n manier op elkaar afgestemd worden dat de doelen voor beide partijen, werknemer en bedrijf, zo goed mogelijk gerealiseerd kunnen worden.

SCHENGEN-VERDRAG

Het wachten is op maandag. Europa kijkt dan met nieuwsgierigheid naar May’s eerste stappen om duidelijk te krijgen wat voor staartje de Brexit gaat krijgen. En dan nog is de afloop van de Brexit niet met zekerheid te zeggen. Kun je daar eindelijk eens met je vrienden over discussiëren. Beetje de wijsneus uithangen terwijl je vertelt over een ‘harde’ en ‘zachte’ Brexit. De tijd zal het leren. Tot het plan uitgevoerd is, kun je in ieder geval tegen een paar tientjes die leuke ober een bezoekje brengen. Dan mag je nu eindelijk, zodat we in ieder geval de Engelse tradities niet zullen vergeten, die ene aflevering van Omroep Max’ ‘Bed And Breakfast’ gaan kijken.

SOCIAAL BELEID

In het Schengen-Verdrag zijn er afspraken gemaakt over welke landen mee doen aan het vrij verkeer van personen in de EU. Het grondgebied van deze landen heet de Schengen-zone. 27 Landen doen hieraan mee, waaronder vier niet lid zijn van de EU.

REFERENDUM Hiermee kan een overheid het volk over een bepaald onderwerp om raad vragen. Burgers gaan naar de stem bus om dan te stemmen over een kwestie, waar ze vaak voor of tegen kunnen stemmen. In sommige landen is een referendum bindend, in het VK bijvoorbeeld niet. Wel geven overheden vaak gehoor aan een referendum. Dat zie je dus ook bij de Brexit.

ARTIKEL 50 Een artikel binnen de wetgeving van een EU waardoor een lidstaat het recht heeft om uit de Europese Unie te stappen. Ook staan hier gemaakte afspraken en eisen voor dit proces in.

HET LAGERHUIS

Het Lagerhuis is een van de twee kamers of huizen in een tweekamerstelsel, de andere kamer is het Hogerhuis. Het Verenigd Koninkrijk heeft zo’n stelsel. Het Lagerhuis heeft het recht om wetsvoorstellen goed of af te keuren en is te vergelijken met onze Tweede Kamer.

C O L O F O N

Dianne Bleeker Eindredacteur

Jet van Dijk Redactiechef

Eline Rotmensen Social media

Fleur Nieuwenhuis Social media

Frank Keijzer Vormgeving

Sebastiaan Vaca Eindredacteur

Gelice Tijmes Hoofdredacteur

GEDICHT

e suis En ik besta Wie bepaalt wat ik doe En waar ik ga Want “I have a dream” en zal water tegenhouden Via stormvloedkeringen om mijn land te behouden En Bruce kon iedereen laten luisteren Waardoor politiek geschreeuw veranderde in fluisteren De val van de muur En overleggen tot het laatste uur In een koude oorlog en conflict Hoe ik op een festival pillen heb geslikt Hoe we vrijheden verkregen Via anticonceptie en de pil En ik mag houden Van wie ík wil Je suis En wij zijn Maar wie is wie En is alleen maar ik niet veel te klein

DISCLAIMER Deze productie is gemaakt door studenten van de opleiding Journalistiek van Hogeschool Windesheim. Ondanks de constante zorg en aandacht die we besteden aan de samenstelling van dit product, kan de opleiding Journalistiek niet instaan voor de volledigheid, juistheid of voortdurende activiteit van de gegevens en de inhoud hiervan. Mocht u feitelijke onjuistheden tegenkomen, dan stellen wij een reactie erg op prijs via journalistiek@windesheim.nl. De inhoud van deze productie kan zonder vooraankondiging wijzigen. Aan de inhoud hiervan kunnen derhalve geen rechten worden ontleend.

Op de inhoud van dit platform rust auteursrecht. Het is niet toegestaan de auteursrechtelijk beschermde werken of andere informatie openbaar te maken of te verveelvoudigen zonder toestemming van de opleiding Journalistiek.