NEWSFEAT magazine mei 2019

WOKE Klimaat & Milieu:

“Van plastic fles naar hippe dress�

18

Vrouwen:

Twee tegenpolen in gesprek 38

Europa:

Jonge noorderling verkiesbaar 40

1

DE REDACTIE

De redactie

Ontmoet de redactieleden van NWSFEAT

Abel de Kam Social Media

Rowan Geleijnse Chef

Elske Muis Chef

Ilse Bijlstra Social Media

Jan Schrik Opmaak

Jordi Zandhuis Opmaak

Angela Bolhuis Eindredactie

Kevin Krikhaar Eindredactie

Loek Marcus Opmaak

Britte Top Chef

Erica Henry Opmaak

Stefan Cornelius Eindredactie

Peter Visser Eindredactie

Kim Bos Opmaak

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 2

Yvonne van Doesum Frank Keijzer Begeleidend docent Begeleidend student

INHOUDSOPGAVE

Inhoudsopgave KLIMAAT EN MILIEU

Afval scheiden op Windesheim werkt nog niet optimaal Trash art: Afval als kunst Den Haag: Klimaatkoploper van Nederland Happy Tosti: (bijna) volledig milieuvriendelijk ‘’Think global, act local’’ : Leven in ecodorp Ppauw Het schoonste massaevenement van Nederland Te goed om weg te gooien

Van plastic fles naar hippe dress

Formule E: De oplossing voor autosport?

Ekoplaza: Een Zero Waste bulkwinkel Oud materiaal in een nieuw jasje Zijn magazines dood?

Fotoreportage Bali

VROUWEN

4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 27 28

Buddy’s uit twee kampen #MenToo

Essay Baudet onderstreept angstcultuur binnen Forum Vrije woord ontzettend belangrijk in niet zo tolerant Nederland Vrouw zijn in 2019: Twee tegenpolen over dit onderwerp

30 34 35 36 38

EUROPA

Jonge noorderling verkiesbaar voor Europees Parlement 40 Europa is ver weg

42 De strijd van Devika Partiman

44 Op gratis verkiezingsfeestje kan Europa de aandacht moeilijk vasthouden 46 MEI 2019 | REDACTIE JN1F 3

REPORTAGE

Afval scheiden verloopt nog niet optimaal op Hogeschool Windesheim DOOR ILSE BIJLSTRA

Afvalscheiding is een van de bekendste middelen van milieubewustzijn en het gebeurt steeds meer. Op stations en andere openbare plekken vind je afvalbakken met verschillende vakken voor, in de meeste gevallen, plastic, papier en restafval. Klinkt goed, maar werkt dit ook in de praktijk? Ik zocht het uit op Hogeschool Windesheim in Zwolle.

Als je door de verschillende gebouwen op de campus loopt zie je ze overal. Afvalbakken verdeeld in plastic, papier en restafval.

Elk gemarkeerd door middel van namen en kleuren zodat het onderscheid goed te zien is. Plastic is oranje, papier is blauw en restafval grijs. Helder, maar niets is minder waar als je kijkt in de bakken. Vaak ligt het afval in de verkeerde bak. Sinaasappelschillen in de plasticbak, waterflesjes in de restafvalbak of koffiebekers in de papierbak.

lijk hun afval te scheiden. Ze denken niet na over het scheiden (misschien omdat zij dit thuis ook niet doen) en gooien het in een willekeurige bak. Wat óók een reden kan zijn: ik zie vaak aan het einde van de dag dat de bakken vol zitten. En met name dan de restafvalbak. Het afval wordt automatisch in een van de andere, iets minder lege bak gegooid. Terwijl deze daar niet geschikt voor is, bijvoorbeeld een klokhuis in de plasticbak.

Een ander punt is onwetendheid. Veel mensen weten namelijk niet dat kartonnen bekers of borden met etensresten, en dus vies zijn, niet in de papierbak moeten. Dus ook al denk je goed bezig te zijn door de deksel van je koffiebeker te verwijderen en apart weg te gooien, helaas, maar dat is niet de bedoeling.

Vervuild papier kan namelijk niet worden gerecycled.

“IK DACHT DAT ALLES AAN HET EINDE VAN DE DAG TOCH WEL OP ÉÉN HOOP WERD GEGOOID” HET IS GEEN HOAX

Iets wat ook leeft onder de studenten is het idee dat ze afval scheiden voor niets. “Ik dacht dat aan het einde van de dag alles toch wel op één hoop wordt gegooid” zegt een student communicatie “Omdat ik dit veel hoorde in de gesprekken die ik voerde met medestudenten wilde ik checken of dit echt het geval is.”

WAAR GAAT HET DAN MIS?

Volgens de huismeester van gebouw X zijn er een paar redenen.

De eerste is dat mensen niet de moeite nemen om daadwerkeMEI 2019 | REDACTIE JN1F 4

Daarom ging ik op pad door gebouw X met de huismeester. Hij vertelde dat afval wel degelijk wordt gescheiden en liet mij zien welk pad de afvalzakken bewandelen. Als de schoonmakers de verschillende zakken uit de bakken op de gangen halen worden ze naar een grote vuilstortkoker gebracht die op de eerste verdieping staat. Op het keuzemenu kun je kiezen uit restafval en plastic. Door op een van de twee opties te drukken, valt de juiste zak in de juiste container, die in een apart hok staan in de parkeergarage. Daarna worden deze containers naar een grotere container gebracht. Eén voor restafval en één plastic. Karton wordt apart verzameld en weggebracht.

REPORTAGE

OPLOSSINGEN

In principe is Windesheim dus goed bezig, maar in de praktijk werkt het nog niet optimaal. Hoe dit verbetert kan worden vroeg ik aan Anne-Greet Kreder-Penninkhof, medewerker huisvesting op Windesheim. Zij bevestigt dat het nog niet perfect gaat. Wel is zij bezig met het plan om Windesheim in 2025 zero waste te maken. Dat betekent dat alles wat wordt weggegooid, ook weer hergebruikt zal worden. Een van de dingen die er dan verandert moet worden zijn de koffiebekers. Doormiddel van een PLA-coating kunnen bekers wel worden gerecycled, onge-

acht of ze vies zijn of niet. Daarnaast is de ambitie om een pilot te starten om gft-afval (groente-, fruit-, en tuinafval) apart te gaan scheiden. Ook studenten, docenten en andere medewerkers moeten ook bewuster worden van het belang van afval scheiden.

Doormiddel van bijvoorbeeld onderzoek en stage opdrachten van studenten kan dit bewustzijn groeien. Het zijn goede ontwikkelingen, maar het moet dus wel van twee kanten komen. Het is een proces waarin steeds weer stappen worden gezet en tijd nodig heeft om te verbeteren.

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 5

INTERVIEW

Trash Art: Afval als kans DOOR KIM BOS

De 52-jarige Hester van Doorn uit Utrecht heeft een eigen studio waar ze trash art maakt.

Voor velen is haar merk FAV*ELA een bron van inspiratie.Vandaag doet Hester haar verhaal.

Ik maak Trashart. Dat betekent dat ik kunst maak van restmaterialen, van afval. Mijn project is geïnspireerd op de trashart die uit favela’s komt, de sloppenwijken die overal op de wereld zijn.

Daar maken mensen vaak hele mooie kunstwerken van niets, omdat ze gewoon weinig hebben. Ik vind het fantastisch om te zien hoe dat gaat, dus ik ben het ook gaan doen. Met mijn werk wil ik mensen een andere mindset meegeven op het ‘niets’. Ik merk dat veel mensen geneigd zijn om dingen te kopen die ze willen hebben. Maar ik denk dat het veel fijner is als je kijkt naar wat je al hebt. Als je dan creatief aan de slag gaat met dat wat er al is, dan leer je ook oplossingsgericht denken. Het geeft je zelfvertrouwen. Je kan laten zien wie je bent, door de keuzes die je maakt binnen het werk.

Mijn ontwerpen ontstaan zonder dat ik visualiseer wat het moetworden. Ik loop op straat, ik zie afval, en dat neem ik mee. Dan ga ik voelen en kijken wat ik er mee kan. Uit mijn ontwerpen vloeit eigenlijk altijd een verhaal voort. Dat verhaal gaat weer terug naar het anders kijken naar ‘niets’ en je daarmee rijk kunnen voelen. Ik raap bijvoorbeeld allemaal blikjes van de straat op. Die blikjes hebben vaak een hele mooie afbeelding. Mensen gooien dat weg, maar ze zien helemaal niet hoe mooi dat is wat we ze weggooien. Van die blikjes maak ik onder ander de FAV*ELA sardines. Dit idee is eigenlijk een beetje perongeluk onstaan. Ik had een keer een moment dat ik alleen een blikje en een schaar in mijn hand had. Toen ben ik gaan knippen en daar is de sardine uit ontstaan. De sardines hebben allemaal een naam. Dat is omdat ik het belangrijk vind dat je gezien wordt.

BRON: FAV*ELA

Ik ben nu twee jaar geleden mijn eigen label gestart, genaamd FAV*ELA. In die naam verwijs ik naar de trashart uit de favela’s, maar ik verwijs ook naar ‘Ela’. Dat is de vrouw die in haar kracht komt te staan als ze haar eigen keuzes kan maken. Tussen Fav en Ela staat een sterretje en dat staat voor dat wat je uitstraalt als je je inspiratie loslaat op het niets.

“UIT MIJN ONTWERPEN VLOEIT ALTIJD EEN VERHAAL VOORT” BRON: FAV*ELA

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 6

INTERVIEW

BRON: FAV*ELA

Met FAV*ELA geef ik ook verschillende soorten workshops. Een daarvan is de Bike Bracelet Workshop. Dat zijn armbanden die zijn gemaakt van lekke fietsbanden, die ik krijg van fietshandelaren die het normaal gesproken weg zouden gooien. In die armbanden verwerk ik ook afgedankte anti-slipmatten, scoubidou touw en stukjes blik. Daarnaast maak ik ringen, oorbellen, kettingen, riemen en hand-fashion. De ontwerpen die ik maak zijn behalve eye-catchers ook eye-openers. Ze zijn allemaal heel opvallend en kleurrijk. De kleuren die ik gebruik staan voor de vele keuzes die je als mens kan maken. om jezelf te vinden.

Het boegbeeld van mijn werk is Ela. Zij is een paspop die ik van de straat heb geplukt. Ze is beschadigd en ze staat in haar kracht omdat ze haar eigen keuzes maakt. Dat zie je heel duidelijk bij haar terug. Zij draagt bijvoorbeeld haar eigen schaamhaarbikini.

Die is gemaakt van een lekke fietsband en de restjes boekspiralen die coffeeshops weggooien. Ik had een keer zo’n pluk in mijn hand die ik even bij die paspop propte. Dat was in haar kruis en toen dacht ik “dit is dé plek, zij draagt vanaf nu zichzelf ” Die bikini heb ik versierd met een bloem omdat zij laat zien dat je er gewoon mag zijn zoals je bent. Zij heeft zichzelf ook versierd met een ketting met de dopjes van drankflesjes met daarin gekleurd scoubidoutouw. Ela heeft allemaal onderhuidse beschadigingen, net zoals elk mens. Velen verstoppen deze blauwe plekken, maar zij heeft ze versierd met glitter. Ela laat zien waar mijn kunst over gaat.

BRON: FAV*ELA

“MET VEEL MINDER KAN JE ECHT EEN FANTASTISCH LEVEN HEBBEN” Mijn werk kan voor iedereen belangrijk zijn. Ik denk dat het bijvoorbeeld heel fijn is om te ervaren wat het met je doet als je niet steeds alles plant. Mensen plannen zo veel, het moet allemaal volgens de norm. Maar met ontzettend veel minder kan je een fantastisch leven hebben, je rijk voelen en gelukkig zijn. Mijn kunst kan deze inzichten bieden.

BRON: FAV*ELA

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 7

INTERVIEW

Den Haag: Klimaatkoploper van Nederland DOOR STEFAN CORNELIUS

Het Carbon Disclosure Project bracht recent een rapport uit over het klimaatbeleid van steden uit de hele wereld. Bijna 600 steden werden bestudeerd en Den Haag is als enige stad in Nederland één van de 43 steden die de hoogste score, een A-score, heeft gekregen.

Arjen Kapteijns, fractievoorzitter van GroenLinks in Den Haag, is betrokken bij het klimaatbeleid van onze politieke hoofdstad..

DEN HAAG IS IN HET RAPPORT VAN HET CARBON DISCLOSURE PROJECT ÉÉN VAN DE 43 STEDEN DIE OP KLIMAATGEBIED OP DE GOEDE WEG IS. GROENLINKS HOUDT ZICH NATUURLIJK FLINK BEZIG MET HET KLIMAAT. WAT DOET DEN HAAG ALLEMAAL OP HET GEBIED VAN DUURZAAMHEID EN ENERGIEBESPARING?

2030 IS AL OVER TIEN EN EEN HALFJAAR, IS HET DOEL OM DAN EEN KLIMAAT-NEUTRALE STAD TE ZIJN NIET WAT AMBITIEUS? “Dat is heel ambitieus. Het Rijk heeft als doel om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Waarom wij als collegepartijen 2030 hebben gezegd is omdat we écht willen onderstrepen dat we niet kunnen wachten om aan de slag te gaan. We hadden eigenlijk gister al moeten beginnen, maar dat kan niet meer. We moeten morgen beginnen met grootschalig omschakelen naar andere vormen van energie. Of 2030 echt haalbaar gaat zijn, dat zal moeten blijken. Maar we willen deze collegeperiode al grote stappen zetten.”

AMSTERDAM KONDIGDE RECENTELIJK AAN IN 2030 AUTOVRIJ TE WILLEN ZIJN. ZIJN DIT SOORT MAATREGELEN OOK IN DEN HAAG AAN DE ORDE?

“Dat bestaat uit een redelijk breed beleidsterrein van duurzaamheid. Van energietransitie en luchtkwaliteit tot grondstoffen en economie. Op de terreinen van duurzaamheid, energietransitie en luchtkwaliteit tot grondstoffen en economie hebben we een heel actief beleid. Om even te beperken tot energietransitie: we willen in 2030 klimaatneutraal zijn. Als eerste stap daarvoor hebben we tien wijken aangewezen waarin we daadwerkelijk aan de slag gaan. Voor die wijken worden nu plannen gemaakt, en dat zijn de eerste huizen die van het gas af gaan moeten. We hebben van het Rijk ook al subsidie gekregen om 800 huizen van het gas af te halen. Dit alles moet leiden om 30.000 huizen van het gas af te halen binnen nu en drie jaar.”

In 2030 is ons verkeer ook vrij van fossiele brandstoffen. Dat is het gevolg van het feit dat we vorig jaar al hebben gezegd dat we in 2030 in Den Haag klimaatneutraal willen zijn. Dat betekent dat in Den Haag geen voertuigen op fossiele brandstoffen meer in de stad kunnen rijden. Wat Amsterdam heeft gezegd hebben wij al veel eerder gezegd.

VOLGENS HET RAPPORT IS HET DOEL VAN DE GEMEENTE DEN HAAG OM EEN KLIMAAT-NEUTRALE STAD TE ZIJN IN 2030.

WAT WORDT HIERMEE BEDOELD?

SLECHTS ZEVEN PROCENT VAN DE ZESHONDERD STEDEN IN HET ONDERZOEK KRIJGT DE HOOGSTE SCORE, WAARONDER DEN HAAG. WAT DOET DEN HAAG ZO GOED IN VERGELIJKING MET ANDERE NEDERLANDSE STEDEN?

“Dat er geen fossiele bronnen meer worden gebruikt in Den Haag.”

EN HOE MOET DIT GEREALISEERD WORDEN? “We hebben in Den Haag geen landbouw en nauwelijks industrie, dus de opgave van Den Haag is beperkt tot gebouwde omgeving en verkeer. Voor verkeer moeten we versneld naar elektrische mobiliteit, maar ook waterstof kan hier een rol in spelen. Voor de gebouwde omgeving is er vooral veel ruimte voor de lokale bronnen.”

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 8

“WAT WE IN DEN HAAG SOWIESO GOED DOEN IS BEWONERS BETREKKEN BIJ ONZE PLANNEN”

“Wat we in Den Haag sowieso goed doen is bewoners betrekken bij onze plannen. In veel wijken zijn bewoners al actief om gezamenlijk zonnepanelen te kopen of om te kijken wat de opties voor hun wijk zijn om van het gas af te kunnen. En ik denk dat er ook wel een stukje Haagse branie bij komt kijken; dat wij gewoon zeggen dat we in 2030 klimaatneutraal willen zijn. We hebben hier natuurlijk wel hulp bij nodig vanuit Rijksoverheid en vanuit Europa. Ik denk ook niet dat we in Den Haag de illusie moeten hebben dat we in ons eentje de wereld kunnen gaan veranderen, maar we kunnen wel die koppositie opeisen.”

INTERVIEW WAT MOET ER, ALS HET AAN GROENLINKS LIGT, IN DEN HAAG NOG GEBEUREN OP GEBIED VAN HET KLIMAATBELEID? “Een heleboel. We zijn eigenlijk nog niet eens begonnen. We hebben mooie dingen op papier gezet, maar nu moeten we aan de slag. En wat GroenLinks betreft: we hebben de afgelopen jaren de stap gemaakt van bestuderen naar kleine pilots. Nu moeten we de stap gaan zetten van kleine pilots naar grootschalige toepassing.”

“IK DENK OOK NIET DAT WE IN DEN HAAG DE ILLUSIE MOETEN HEBBEN DAT WE IN ONS EENTJE DE WERELD KUNNEN GAAN VERANDEREN, MAAR WE KUNNEN WEL DIE KOPPOSITIE OPEISEN”

BRON: GROENLINKS DEN HAAG

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 9

REPORTAGE

Happy Tosti: (bijna) volledig milieuvriendelijk DOOR KEVIN KRIKHAAR

Happy Tosti Deventer doet deze week net als vele restaurants mee aan de Nationale Horecadag. Een dag waar horecaondernemingen een open huis houden. De tostifranchise probeert uniek te zijn door hun producten zo milieuvriendelijk mogelijk te bereiden en hun personeel bestaat voor een groot deel uit arbeidsongeschikten.

TIENTALLEN VARIATIES EN CREATIES

Roel van der Vegt (52) is de franchisenemer van het filiaal in Deventer. Hiervóór werkte hij bij een grote uitgeverij, maar daar is hij gestopt omdat hij het zakelijke te ‘klinisch’ vond worden. ‘’Mijn sociale hart begon een beetje tegen te stribbelen. Ik dacht: of ik blijf hier zitten en doe wat ik moet doen, of ik moet de keuze maken om weg te gaan.’ ’ Anderhalf jaar later kon Roel dankzij investeringen, van onder andere de Rabobank, de Happy Tosti in Deventer openen.

‘’WIJ DENKEN DAT DE TOSTI DE NIEUWE HAMBURGER IS” ‘Tosti’ klinkt misschien te basic om een hele restaurantketen op te baseren, maar Roel ontkracht dat. “Tosti is een vrij ‘eenvoudig/ klassiek’ product en onze mening is dat iedereen wel een tosti lust. Je kunt meer creaties met een tosti maken dan met een hamburger.’ ’ Om die uitspraak kracht bij te zetten pakt Roel Het ultieme tostiboek erbij. Dit boek is geschreven door Jasper Kool, initiatiefnemer van Happy Tosti. Hierin staan vele tostirecepten, waaronder een voor een tosti saucijs. En hoe kun je de tosti Italiaanse Gorgonzola met druiven vergeten?

DUURZAAMHEIDSCONCEPT

De Nationale Horecadag werd door Koninklijke Horeca Nederland (KHN) voornamelijk in het leven geroepen om de grote personeelstekorten in de horeca te verminderen. Hoewel Happy Tosti daar volgens Roel momenteel geen last van heeft, doen ze wél mee aan deze dag om nieuwe arbeidsplekken aan te bieden voor mensen met een beperking. ‘’We willen zoveel mogelijk kansen bieden voor mensen die het allemaal niet zo makkelijk hebben.’ ’ Dat Happy Tosti hierdoor naast een commerciële, ook een sociale onderneming is, vindt Roel erg belangrijk. ‘’Wij bieden mensen die net te goed zijn voor dagbesteding, maar de onderkant van de reguliere arbeidsmarkt niet kunnen halen een kans om zich te ontwikkelen. Hopelijk kunnen ze dan doorgroeien naar een reguliere baan. Dat is ook een onderdeel van het hele duurzame concept wat wij hebben.’ ’ Dat duurzame concept is voor de rest duidelijk te merken in de keuken van Happy Tosti, die volledig zichtbaar is voor de klanten.

Roel: ‘’Dat is heel belangrijk, want als sociale onderneming heb je altijd mensen die zeggen, ‘ik weet niet wat daar allemaal gebeurt.’

Daarom kun je hier alles zien.’ ’ Het gros van de producten wordt milieuvriendelijk en volledig from scratch bereid – waaronder alle tosti’s. Uit de keukenkoelkast haalt Roel ter illustratie een zakje met soep tevoorschijn van de Verspillingsfabriek. In die fabriek wordt soep gemaakt van groenten die er niet meer helemaal mooi uitzien, om zo voedselverspilling tegen te gaan. Ook daar werken voornamelijk arbeidsongeschikten. De meeste dranken worden ook zo biologisch mogelijk bereid, waaronder het water van het merk ‘Earth Water’. Toch wordt er ook nog Coca-Cola (Zero) verkocht; een niet bepaald biologisch drankje.

Qua duurzaamheid geeft Roel aan dat ze het beoogde punt binnen de Happy Tosti-restaurants al hebben bereikt. Wel noemt hij dat ze sinds kort een aandeel hebben in een bakkerij, die ook duurzame broden maakt. In de toekomst hoopt de keten nog meer samenwerkingen aan te gaan tussen Happy Tosti en ondernemingen die zich inzetten voor arbeidsongeschikten. ‘’Ik hoop dat ze dan later hier in kunnen stappen om verder te leren.’ ’

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 10

REPORTAGE

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 11

REPORTAGE

“ Think global, act local” Leven in ecodorp Ppauw DOOR KIM BOS

Verscholen in de bossen van Wageningen ligt ecodorp Ppauw. Ecodorpen zijn een manier van leven, en zo is dat hier ook. ‘Think global, act local’ is het motto van dit dorp. Ppauw schept vanuit dankbaarheid en verbinding met mens en natuur een veilige ruimte voor creativiteit, gezondheid, plezier en inspiratie.

Langs de lange weg die naar het dorp leidt, de heuvel af, staan hoge boomtakken versierd met gekleurde lampjes. Bij de ingang lacht een van ijzer gemaakte pauw je verwelkomend toe. In het midden van het ingangsplein staat de gezamenlijke ruimte. Uit de ruimte komt helder pianomuziek dat ervoor zorgt dat je graag naar binnen wilt. “Wat ruikt het hiet lekker” hoor je Erik , de stichter van het dorp, zeggen tegen de jongen met de lange haren die achter de piano zit. “Ik heb net een taart in de oven gezet, ik heb baxmix gekregen van mijn neef ”, vertelt de jongen.

De gezamenlijk ruimte staat vol met planten, boekenkasten, indiaans uitziende spullen en wordt gedragen door forse houten palen. In de hoek pronkt een van klei gemaakte bank, die wordt opgewarmd door de roestige oven die ernaast staat. Ook de keuken bevindt zich in deze ruimte. De houten planken staan vol met potjes en pannetjes, dozen met ingrediënten en op het aanrecht staat een ouderwetse fluitketel luidruchtig te fluiten. Aan de muur hangt een planning, die loopt van ‘de vieringsfase’ tot de ‘droomfase’. Alles wat ze willen bereiken of willen maken, wordt hier opgeschreven. Bij Ppauw denken ze groots.

Erik is graag bezig met staal en ijzer. Hiermee maakt hij handige uitvindingen, zoals hij het zelf noemt. Bij de ingang staat een fiets zonder stuur, verbonden aan een zaag die in een stuk hout zit geboord. ‘Deze manier van zagen heb ik onlangs bedacht. Je fietst en daardoor gaat de zaag bewegen. Zo hoef je niet bang zijn dat je je vingers eraf zaagt en ben je ook nog actief bezig met je benen’, vertelt hij glunderend. Een aantal bewoners van het dorp hebben erg groene vingers. En die komen goed van pas. Een grote ronde moestuin trekt je aandacht wanneer je je naar het midden van het dorp waant langs de verschillende tiny houses en het zelfgebouwde insectenhotel. Loop je een stukje verder over het met zand en steentjes bedekte pad, dan kom je bij een stuk gras dat het begin is van een voedselbos. Ppauw wil hier uiteindelijk al hun eigen voedsel uit halen, zodat ze honderd procent plantaardig leven.

“DIT IS HET, DIT IS DE HEMEL VOOR MIJ” In het dorpje wonen ongeveer elf mensen, van geslacht en leeftijd verschillend. Judith is één van hen. Zij woont sinds een tijdje in het midden van het dorp in een yurt. Ze heeft een bed, een kachel, wat boeken en haar katten. Ze is elke dag buiten, ook al is het alleen om naar de wc te gaan. ‘Ik heb een tijdje in een yurt in Frankrijk gewoon en toen dacht ik: “dit is het, dit is de hemel voor mij”, vertelt ze enthousiast. Vlakbij haar yult staat het eerste klaslokaal van de het dorp. Het kleine houten huisje met gitaren en boeken aan de muur kijkt vanaf de bult uit over het hele gebied. Loop je er langs, dan staat een bordje met de tekst ‘Hear our voices, make green choices” pronkend aan de rand van het pad om je te inspireren.

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 12

Het ecodorp is een uitgestrekt terrein. Voorbij de moestuinen,

REPORTAGE de yult, de tiny houses en de kuil die een gezamenlijke kampvuur plek vormt, staan nog meer woningen. Erik heeft hier ook een eigen caravan, samen met zijn gezin. Van marktplaats hebben ze gratis een woonwagen opgehaald en deze hebben ze primitief ingericht: “Wij houden ervan om klein te leven.

Als mens heb je helemaal niet veel nodig. Wij hebben elkaar en dat is genoeg”, vertelt Erik. Op deze plek, waar de zon zijn stralen moeilijk heen kan sturen door het dichte bladerdek, wonen nog meer mensen. Een caravan met een aangebouwd houten hutje en heel, heel veel gekleurde spullen staat een paar meter verderop. Een klein oud vrouwtje kijkt even nieuwsgierig door haar krakende deur naar buiten, maar verschuilt zich dan weer in haar kleurenparadijs.

“ALS MENS HEB JE HELEMAAL NIETS NODIG. WIJ HEBBEN ELKAAR EN DAT IS GENOEG” Helemaal achter in het bos reflecteert een rood bord dat aantoont dat er werkzaamheden zijn. Kom je dichterbij, dan zie je stenen bloembakken om-en-om opgestapeld en twee ramen van hout. “Hier zijn ze begonnen aan een generatie woning. Je bouwt zo’n huis met takken van bomen die je kan vormen zoals je zelf wilt. Elke generatie kan als het ware een takkenlaag laten groeien”, legt Erik uit.

Bij Ppauw is aan creativiteit, duurzaamheid en plezier geen gebrek. Dit dorp, met zijn bijzondere inwoners, laat zien dat je als mens kan leven met alleen de natuur om je heen. Hier, midden in de bossen, is het zo stil dat je alleen de geluiden van de dieren hoort. Langs de stammen van de bomen die deze plek vormen kruipt een eekhoorntje in een oogwenk omhoog. De kleine bladeren van de plantjes wuiven zachtjes in de wind. In Ppauw is het de natuur en jij.

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 13

REPORTAGE

Het schoonste massaevenement van Nederland DOOR STEFAN CORNELIUS

“Wat is er vandaag in Zwolle aan de hand?”, vraagt een tiener aan zijn vrienden in de bus, die in de file staat voor het stoplicht. Deze week staat de Zwolse Avond4daagse weer op het programma. Jaarlijks lopen er meer dan achtduizend deelnemers mee. Ondanks de populariteit is dus niet iedereen op de hoogte.

Vooral onder kinderen is het evenement populairder dan ooit, terwijl steeds meer media melden dat kinderen door de huidige technologie minder zouden bewegen. Hilly Breunis, die al 35 jaar werkzaam is in de communicatie van de Avond4daagse, ontkracht dit: “Er lopen nu meer kinderen dan vroeger. Waar dat precies mee te maken heeft weet ik niet, misschien omdat er zoveel scholen zijn in Zwolle.”

Om al de wandelaars onder controle te houden en de avonden in goede banen te leiden, staan er overal goedlachse dames en heren van de organisatie. Maar het meest verwonderlijke van dit grote evenement is: na afloop is er nergens afval te vinden. Geen pakjes drinken, geen plastic bekertjes, niks. En dat is voor een evenement van deze proporties erg knap. Breunis: “Vorig jaar was er een schoonmaakactie, waarbij de school die achteraanliep vuilniszakken meenam om afval op te ruimen. Ook lichten wij ieder jaar scholen in over het schoonhouden van de Avond4daagse.”

Het is een grijze dinsdagavond. “Kom op de fiets om overlast te voorkomen”, is er te lezen op de website van de Avond4daagse.

Hoewel er toch nog een file bij het stoplicht staat, hebben de meesten zich aan dit advies gehouden. Voor sportpark Ceintuurbaan staan van de eerste tot de laatste boom fietsen. Vooral veel kinderfietsen, maar ook veel ouders zijn vandaag aanwezig om hun kinderen af te zetten. Lopend richting het startpunt, de velden van Be Quick ’28, blijkt ook de parkeerplaats naast het stadion van PEC Zwolle vol te staan. Bij het startpunt staat een voetbalveld vol met wandelaars die de tocht van vijf, tien of vijftien kilometer gaan trotseren. Achter elkaar zijn groepen kinderen met hesjes te zien. Elke groep heeft een ander kleur hesje.

Bij het startpunt staan rijen kinderen die voor de tocht nog snel naar het toilet willen. Voor de toiletten komen scholen voorbij om van start te gaan. Achter elkaar komen kinderen van onder andere basisscholen de Paperclip, de Werkschuit, de Vlieger, de Zevensprong en De Aquarel. De kinderen van de Paperclip hebben zelfs een spandoek gemaakt met de naam van hun school erop. Iedereen is nog goed gehumeurd.

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 14

De start is om 18:15 uur. Binnen een half uur is een heel voetbalveld aan kinderen van het sportpark af. Dan blijven alleen nog de mensen van de organisatie over, die beginnen dingen op te ruimen. Waar op andere evenementen, zoals met Koningsdag, met man en macht gewerkt moet worden om al het afval op te ruimen, hoeft dat bij de Avond4daagse niet. Een wat oudere man ruimt de borden op die in het gras waren gezet, een ander ruimt de vlaggen met vijf, tien en vijftien kilometer op. Nergens is ook maar iets van afval te zien. Op Koningsdag kun je geen stap verzetten of je staat op een plastic bekertje. Op sportpark Ceintuurbaan ziet het er nog net zo uit als een uur ervoor.

Hoewel de deelnemers bij het startpunt nog allemaal achter elkaar liepen, even verderop in de wijk zijn overal plukjes wandelaars te zien. Bij een drukke weg zijn verkeerswachters aanwezig, om de kinderen veilig te laten oversteken. Ook hier is het goed geregeld. Nergens op de route is afval te zien. Bij de finish, pal naast waar alle fietsen staan, komen de meesten nog met een goed humeur de tunnel uitgelopen. Een enkeling komt puffend het kleine heuveltje op gelopen, onder aanmoediging van twee mensen van de organisatie. De Avond4daagse is een bijzonder evenement. 8000 mensen op één plek, maar geen troep. Vijf, tien of zelfs vijftien kilometer lopen, maar toch nog goed gehumeurd bij de finish. Het feit dat jongeren tegenwoordig minder bewegen, is bij de Avond4daagse niet te zien. De meeste kinderen lopen samen met hun trotse ouders naar de fietsen. Het is mooi geweest. Voor vandaag dan.

REPORTAGE

“WE ZIJN TROTS DAT WE DE GROOTSTE AVONDVIERDAAGSE VAN NEDERLAND ZIJN” MEI 2019 | REDACTIE JN1F 15

INTERVIEW

Te goed om DOOR ELSKE MUIS

Waste Warriors noemen ze zichzelf, de mensen bij ‘Too Good To Go’: een food app die zich inzet tegen voedselverspilling. Bedacht door een paar technisch aangelegde ondernemers met één doel: een app waarbij iedereen gemakkelijk kan bijdragen in de strijd tegen voedselverspilling. Nu voor iets langer dan een jaar in Nederland. Wat schaft de pot vandaag?

“Verspilling is een heel groot probleem, wereldwijd sowieso,” vertelt Nicole van ‘Too Good To Go’. Ieder jaar wordt er in Nederland tussen de 1,7 en 2,5 miljoen ton aan eten verspild. Dat is per persoon ongeveer 41 kilo aan eten en 57 liter aan drinken.

“Wij zitten in Europa in meerdere landen en ja, verspilling wordt heel vaak een beetje onderschat,” vertelt ze. Eén derde van al het eten wat wordt geproduceerd wordt verspild en dat heeft ook heel veel invloed op het klimaat. “Er is bijvoorbeeld veel CO2 uitstoot dat vrijkomt door voedsel wat wij verspillen, vandaar dat we dit probleem willen aanpakken.”

MEEDOEN

Het is wel in alle landen anders. “In Denemarken zijn ze sowieso al best wel bezig met verspilling, daar zijn ze zich echt bewust van.” Terwijl dat in andere landen toch wel minder is. Wel vertelt Nicole dat in de landen waar de app verkrijgbaar is het goed aanslaat.

Maar hoe kan het dat je favoriete banketbakker om de hoek hier niet aan meedoet en de supermarkt aan het eind van de straat wel? “Iedereen die mee wil doen kan ons gewoon bellen of via de website een bericht sturen en dan nemen wij contact met hen op. Dan kunnen ze ook meteen starten eigenlijk.” Zelf benadert Too Good To Go ook locaties door naar steden te gaan en

“UITEINDELIJK WILLEN WE DOOR HEEL NEDERLAND BEKEND ZIJN DUS IEDEREEN IS WELKOM”

bij bedrijven aan te kloppen.

MAGIC BOX

Open je de app dan kan je meteen zoeken op je eigen locatie.“Uiteindelijk willen we door heel Nederland bekend zijn dus iedereen is welkom. We bestaan nu net iets meer dan een jaar en zijn nog bezig met uitbreiden.” En wat staat er dan eigenlijk op het menu? Van alles en nog wat natuurlijk. “Het is zeg maar zo dat bijvoorbeeld een restaurant of supermarkt bepaalde ingrediënten koopt op basis van een schatting. Het kan zijn dat er veel minder mensen komen eten of boodschappen doen, waardoor ze nogal veel overhouden.” Bedrijven die meedoen plaatsen dit dan op de app. Ieder die wil kan zich aanmelden voor deze ‘Magic Box’. Maar is het goedkoper dan een normale maaltijd? Als je de recensies mag geloven wel. “Eigenlijk, dit geld voor alles wat je in de app koopt, ontvang je in de Magix Box drie keer de waarde van wat je betaalt.”

HET DOEL

Voor een vriendenprijsje zou je een box kunnen bestellen bij een ongelofelijk duur restaurant waar je normaal gesproken niet binnen zou durven stappen. Maar gaat het hier dan niet voornamelijk om de publiciteit? “Natuurlijk is het voor bedrijven ook fijn dat je alsnog wat inkomsten haalt uit eten dat je dus niet weg hoeft te gooien, maar dat is natuurlijk wel minder dan een normale maaltijd. Het is niet de bedoeling dat ze extra eten gaan inkopen om via de app dit aan te kunnen bieden.” Het gemeenschappelijke doel is dus? “Wij gaan echt de strijd met voedselverspilling aan, wij strijden ervoor dat iedereen minder hoeft weg te gooien.” Echte warriors dus.

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 16

REPORTAGE

weg te gooien

Maar dat kan Richie zelf

Zwolle is een van de steden waar de ‘Too Good To Go’-app al wordt gebruikt. Een van de bedrijven die begonnen is met deze app om voedselverspilling tegen te gaan is de Chocolate Company aan de Oude Vismarkt.

Eigenaar Richie Kartosonto zit aan een tafel bij het raam met een kop koffie voor zich. Hij vertelt dat hij is begonnen met de ‘Too Good To Go’-app omdat hij zijn voedselverspilling tegen wilde gaan. Niet veel bedrijven in Zwolle doen mee maar de app is onder de consument al wel redelijk bekend. “Als ik in de app heb gezet dat ik weer een box klaar heb, vraag ik wie deze wil komen halen en dan is-ie altijd heel snel weer weg.”

ZELF DOEN

Dit omdat ze bij de Chocolate Company zelf al erg veel bezig zijn met hun voedselverspilling. “Ik ben heel erg op mijn waste aan het letten, dus in die zin heb ik sowieso op dit moment heel weinig afval.” Op maandag en dinsdag wordt er bijvoorbeeld niet meer hele taarten klaargezet maar slechts een aantal stukken. En is op dan ook op? Ja, er wordt niet meer uitgehaald. Alleen voor het weekend staan er gehele taarten klaar, maar dat is omdat Richie weet dat het dan wel op komt. Maar is het gebruiken van deze app dan nog wel echt nodig?

“IK BEN HEEL ERG OP MIJN WASTE AAN HET LETTEN, DUS IN DIE ZIN HEB IK SOWIESO OP DIT MOMENT HEEL WEINIG AFVAL” De bakjes waarin de bonbons worden verkocht worden even tevoorschijn gehaald. Het enige wat er soms blijft liggen? “Als ik een half zakje sla heb liggen na de lunch ga ik die niet op de app zetten, dat gaat wel weg.” Maar dat is dan wel het enige afval van de Chocolate Company. Richie grinnikt bij de vraag of ze dan nog wel vaak meedoen met de app. “Eigenlijk niet, nee.”

Hij wordt hierdoor de afgelopen tijd steeds vaker gebeld door Too Good To Go, om te vragen waarom hij minder aanbied dan eerder. “Waarschijnlijk omdat ik die app amper gebruik, maar dat was natuurlijk wel het doel.”

LEKKERNIJEN

Verschillende lekkernijen van de chocolista’s, zoals ze zichzelf noemen, zitten in de box aan het eind van de dag. Maar het is altijd het overgebleven lekkers. Rond drie uur ’s middags liggen er nog aardig wat bonbons in de vitrine en staren de taartpunten je verlekkerd aan. Vaak worden er taarten en tosti’s in de box gedaan, vertelt Richie. Tosti’s zijn nergens meer te bekennen, zelfs een blaadje sla ligt niet meer achter de balie.

Eigenlijk kan je het zelf dus prima regelen, zonder per se een app te gebruiken. Richie is wel erg tevreden met de app en is zich nu meer bewust van het probleem, maar hij ziet liever dat zijn eigen afvalverspilling minimaal wordt dan dat hij die nog moet verkopen. Nicole van de app laat weten dat steeds meer horen van berijven dat die bewustwording van voedselverspilling meer wordt sinds dat er mee gedaan wordt met de app. Afval? Less is more.

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 17

INTERVIEW

Van plastic fles naar hippe dress DOOR ANGELA BOLHUIS

Er komen steeds meer initiatieven op de markt om plastic een tweede leven te geven. Waste2Wear is één van de bedrijven die hoopt een verschil te kunnen maken door van plastic flessen weer bruikbare items te maken.

Het bedrijf heeft het ‘Ocean Plastic Project’ opgestart. Bart Nijsink is manager bij Waste2Wear en verteld meer over het project.

WAT HOUDT HET OCEAN PLASTIC PROJECT PRECIES IN?

Bij het Ocean Plastic Project ruimen wij samen met vele vrijwilligers het strand op. Op deze manier wordt alle ‘waste’ weggehaald. Het project is in samenwerking met de Chinese overheid. We focussen ons nu vooral op het schoonmaken van de stranden in Shanghai. De Chinese overheid geeft ons een overzicht van waar het meeste afval ligt. Op die manier kunnen wij de situatie in dat gebied verbeteren. Van de gevonden plastic flessen maken wij RPET, Recycled Poleyster. De RPET mengen we vervolgens met afval wat we vinden op het land. Zeker 30% van het afval komt van het strand en de zee. Door het opruimen van het afval zorgen we ervoor dat er niet nog meer afval in de oceaan komt.

HOE VERLOOPT HET VERWERKINGSPROCES?

Er zijn verschillende stappen in het proces van plastic naar product. De plastic flessen worden gewassen, vervolgens worden de dop en het etiket eraf gehaald. De flessen worden tot kleine stukjes vermalen en gesorteerd op kleur. De stukjes worden omgesmolten en samengeperst tot compacte korrels. Vervolgens wordt er draad gemaakt van deze korrels. Van dat draad kunnen we weer kleding, tassen, accessoires of andere industriële toepassingen maken.

“DE PRODUCTEN DIE WE MAKEN GAAN NU DE HELE WERELD OVER” WAT MAKEN JULLIE ZOAL VAN PLASTIC?

Alleen de flessen kunnen gebruikt worden voor het recycle proces. Van de flessen maken we verschillende producten zoals: kleding, tassen, velt voor ondervloeren, stof voor vlaggen en waszakken. Als bedrijf willen we dat overal waar polyester in zit vervangen gaat worden door RPET. MEI 2019 | REDACTIE JN1F 18

HOE IS HET IDEE ONTSTAAN OM DIT PROJECT OP TE STARTEN? Eigenaresse Monique Massan is meer dan tien jaar geleden gaan experimenteren om fashion stoffen te maken met behulp van RPET. Het bedrijf is sinds die tijd erg vooruitgegaan. We werken in China met bijna twintig mensen aan het project. In India werken we met zeven mensen en in Europa met zes, maar we zijn aan het uitbreiden. De producten die we maken gaan de hele wereld over. Van Australië, naar (Zuid-) Amerika, Canada en Europa. We werken samen met klanten die in hun labels aangeven waar de RPET vandaan komt en hoeveel plastic flessen gebruikt zijn om het product of de stof te maken. Dit is voor ons van belang om de consument bewust te maken van de productie.

“HOE MEER MENSEN RPET GEBRUIKEN, HOE GOEDKOPER HET WORDT!” HOE PROBEREN JULLIE DE CONSUMENT TE BEREIKEN?

We proberen op een zo goed mogelijke manier de mentaliteit van de consument te veranderen betreft plastic afval. Zo geven we lezingen op scholen en spreken we op beurzen en conferenties. Met klanten werken we samen door het verhaal achter het product zichtbaar te maken. Op deze manier proberen wij klanten bewust te maken van hoe het product tot stand is gekomen. De consument kan zelf natuurlijk ook bijdragen aan een schonere wereld. Zo min mogelijk plastic gebruiken of kopen, afval scheiden en zorgen dat alles ook op de juiste plek komt is het begin. Dus geen plastic laten slingeren!

IS DE PRIJS VAN DE PRODUCTEN TE HOOG VOOR KLANTEN?

RPET is inderdaad wat duurder dan polyester van aardolie, maar de prijzen komen steeds dichter bij elkaar te liggen. Dit is wel afhankelijk van de aardolie prijs. Gelukkig zijn er steeds meer klanten die wel iets meer willen betalen als het gerecycled is.

Hoe meer mensen RPET gaan gebruiken, hoe goedkoper het uiteindelijk wordt!

INTERVIEW

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 19

INTERVIEW

Formule E:

de oplossing voor autosport?

DOOR LOEK MARCUS

De meest prestigieuze autosport is en blijft de Formule 1. De snelste auto’s, de beste coureurs, de hoogste klasse. De sport was al populair in Nederland, maar nam een vlucht sinds Max Verstappen bij het grote team Red Bull kwam rijden. Qua populariteit is er daarom geen reden om de F1 af te schaffen. Kijkend naar het milieu misschien wel. Er bestaat echter een soortgelijke autosport waar het milieu wél hoog in het vaandel staat: Formule E, met de E van elektrisch.

Op het oog is Formule E precies hetzelfde als Formule 1, waar het enige prominente verschil de aandrijving is (elektrisch tegen benzine). In theorie levert dat een paar grote voordelen op voor de Formule E. Door de aard van elektrische motoren doen de auto’s qua snelheid niet onder voor hun benzine-broers. Een aantal jaar geleden was het opladen nog een omstreden puntje.

Het rijbereik van Formule E-auto’s was toen niet genoeg om een lange race uit te rijden: de bestuurder moest dan omwisselen van zijn lege auto naar eentje die tijdens de race aan de lader heeft gestaan. Tegenwoordig is dat ook geen probleem meer en zijn de races bijna even lang als een gemiddelde F1-race, zonder dat er bijgeladen moet worden. Dan blijft er als laatste nog het voordeel wat de meeste mensen aanspreekt: elektrische auto’s hebben geen gram CO2-uitstoot, wat goed is voor het milieu.

Ook de randzaken, zoals de safety car en verschillende hulpdiensten zijn aangedreven door een elektrische motor. Het doel van de Formule E is om de kern van Formule 1 te pakken, zonder dat het schadelijk is voor het milieu. Dat blijft een omstreden punt omtrent de Formule 1, terwijl Formule E-auto’s veel minder uitstoot de wereld in sturen. De Formule E is daarmee een soort statement voor landen die aan het milieu willen denken, maar toch autosport in hun land willen hebben. Ook geluidsoverlast voor de omgeving is minder: de elektrische auto’s produceren nauwelijks geluid.

In Nederland is het milieu zeker niet onbelangrijk. Ook op het gebied van auto’s is de elektrische aandrijving bezig met een opmars. Vandaar dat ‘milieuoverlast’ een belangrijk punt van controverse is bij de introductie van de nieuwe GP van Zandvoort in Nederland. Was het misschien een idee geweest om een Formule E-race te organiseren in ons land? En moet dat dan naast de F1 bestaan of de ‘benzinesport’ volledig vervangen? Jan Lammers, autocoureur en ex-F1-racer vindt van niet. Hij volgt de Formule E redelijk goed: Lammers’ zoontje René is ook al MEI 2019 | REDACTIE JN1F 20

helemaal fan van racen. “Met name de Formule E vindt hij interessant, dus we kijken vaak genoeg.” Lammers is niet tegen een Formule E-race in Nederland, maar het is geen vervanger voor de Formule 1. De verklaring hiervoor is simpel: de F1 is niet per definitie ‘vervuilend’.

“DE AUTO’S VERBRANDEN VEEL MINDER BENZINE. ER WERD EERST GEREDEN MET TANKS VAN 220 LITER, NU HEBBEN ZE AAN 160 LITER GENOEG” Lammers vindt verder dat het nogal een perceptie is dat F1 vervuilend is en Formule E de oplossing voor het probleem.

“De Formule E-auto’s stoten in principe minder uit, maar op andere gebieden, zoals het opwekken van stroom om de auto’s op te laden, vervuilt de sport weer veel meer dan de Formule 1.

Bovendien is Formule 1 al jaren bezig met het minder vervuilend maken van hun auto’s. Door onder andere kleinere motoren en het gebruik van hybridesystemen in Formule 1-auto’s worden niet alleen de racewagens sneller en schoner, ook is de techniek leidend voor wat er in straatauto’s plaatsvindt.”

Kijken we even naar die straatauto’s, dan zie je dat de volledig elektrische auto een opmars maakt. Vele steden hebben al het voornemen om over tien of twintig jaar de benzine- en dieselauto’s volledig in de ban te doen, waardoor iedereen elektrisch gaat rijden. Lammers ziet dit niet als een voorbeeld voor de autosport. “Zoals ik al zei, zowel de elektrische als niet-elektrische raceklassen hebben voor- en nadelen op het gebied van milieu.

De verbrandingsmotoren van Formule 1-auto’s worden ook steeds schoner. Schoner dan men denkt: Formule 1 enorm vervuilend noemen is een uitspraak die meestal niet door experts wordt gedaan.”

Verder denkt Lammers dat de Formule 1 en E perfect naast elkaar functioneren. Een Formule E in Nederland is volgens hem niet ondenkbaar, maar het een sluit het ander niet uit. Er kan best een Formule E-race in Nederland komen, zonder dat de GP van Zandvoort daar iets mee te maken hoeft te hebben. Aan de Formule E ligt het in elk geval niet. Voor de jongere generatie is de Formule E een relevante sport. Is het de toekomst van de autosport? Lammers denkt van niet. “Men onderschat de stappen die de Formule 1 maakt op het gebied van milieubewust zijn.”

INTERVIEW

“JE WORDT NIET OP EEN DAG WAKKER EN DE HELE MAATSCHAPPIJ RIJDT IN EEN ELEKTRISCHE AUTO. IN DE AUTOSPORT ZAL DEZE VERANDERING DUS OOK EVEN DE TIJD NODIG HEBBEN”

Bron: FIA Formula E

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 21

REPORTAGE

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 22

REPORTAGE

Ekoplaza: een Zero Waste bulkwinkel DOOR BRITTE TOP

Het afval in onze wereld vormt een steeds groter probleem voor onze wereld. Er zijn al ontzettend veel organisaties die zich bezighouden met het oplossen van dit probleem of het beperken van de schade die veroorzaakt wordt. Zo bestaan er organisaties als de Plastic Soup Foundation, Clean up the world en Wijkhelden. Een ander voorbeeld is het Zero Waste Project, opgezet door zussen Jessie en Nicky Kroon.

Sinds 2014 leven zij op een manier waarbij ze zo min mogelijk afval creëren.

HET PROJECT

Iets wat begon als een uitdaging van dertig dagen, breidde zich uit naar een blog en het publiceren van een boek. Op deze manier proberen de zussen duidelijk te maken hoe het mogelijk is om ‘Zero Waste’ te leven naast het hebben van een fulltimebaan of het volgen van een studie. Bedrijven waar veel aandacht is voor Het Zero Waste Project is worden bulkwinkels genoemd, hier wordt bijvoorbeeld zonder verpakkingen gewerkt. Binnen Zwolle zijn er drie bedrijven die Het Zero Waste Project toepassen.

EEN KIJKJE BINNEN EKOPLAZA

Om een indruk te krijgen van hoe het er nou aan toe gaat in een Zero Waste winkel nam ik een kijkje in Ekoplaza, een van de winkels die meedoet met het project in Zwolle. In Ekoplaza valt het meteen op dat er geen plastic tasjes bij de kassa hangen. Klanten kunnen gebruik maken van papieren zakken of van kartonnen dozen. Het Zero Waste Project komt bij Ekoplaza tot uiting doordat ze voor hun verse groenten en brood een nieuwe bestemming hebben gevonden. Zo verteld Ekoplaza-medewerkster Maare dat de groenten die niet meer verkocht mogen worden, doordat ze bijvoorbeeld beurs zijn, achterin de winkel worden opgeslagen. Eens per week wordt dit naar de kinderboerderij gebracht en wordt dit gebruikt als voer voor de dieren. Hiernaast zoeken ze ook een nieuwe bestemming voor het brood. De dag nadat Ekoplaza het brood in de schappen heeft gelegd wordt het in een tien-procent-kortingsbak gelegd. De dag daarna wordt het brood teruggestuurd naar de bakker. De bakker stuurt het brood op zijn beurt weer naar bedrijven die bijvoorbeeld varkens houden. Deze bedrijven verwerken dit oudere brood dan ook in het voer voor de varkens.

“BROOD EN GROENTEN GAAN HIER HET SNELST OVER DATUM, DAAROM IS HET BELANGRIJK OM HIER EEN NIEUWE BESTEMMING VOOR TE ZOEKEN” BEWUSTE LEVENSSTIJL

De zakjes die bij de groenten hangen zijn afbreekbaar. Hierdoor kunnen deze zakjes gewoon bij het compost. Voor alle andere producten hebben ze papieren zakjes. Maare merkt dat de bewuste levensstijl steeds meer tot bloei komt. Mensen denken na over het hergebruiken van spullen en beginnen dit ook steeds meer toe te passen. Ekoplaza draagt ook bij aan afvalvermindering door verpakkingen zo veel mogelijk te vermijden, zoals bijvoorbeeld een plastic zakje om de appels. Daarnaast speelt de kleinschaligheid van de winkel hier ook in mee. Ekoplaza is niet heel groot waardoor het niet nodig is om grote voorraden op te kopen en te bewaren. Dit zorgt uiteindelijk ook voor een kleinere kans op het verspillen van producten.

“HET IS ZELFS ZO DAT SOMMIGE VASTE KLANTEN EEN GLAZEN POT MEENEMEN OM BIJVOORBEELD NOTEN OF MUESLI TE VERVOEREN”

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 23

REPORTAGE

Oud materiaal in een nieuw jasje DOOR ANGELA BOLHUIS

Op de studentenkamers van Chiel en Gijs staan oude olievaten. Het slijpen van de olievaten is nog een flinke klus en de kamers zijn er eigenlijk niet voor ingericht. Het is een project, een spontaan idee. De olievaten hebben ze zojuist op de kop weten te tikken op de markt. Zonder bedrijfsplan starten de twee broers met Indusigns in Groningen. Het is niet zomaar een bedrijf, de broers maken van afval nieuwe producten. Nu, zes jaar later, is het bedrijf uitgegroeid tot een goedlopend bedrijf.

De broers hebben beide gestudeerd in Groningen. Chiel Bodt is afgestudeerd als bouwkundige en Gijs Bodt heeft de studie Criminologie afgerond. Chiel: ‘’Ik was altijd al creatief en mijn broer, Gijs, had wel affiniteit met sociale media. We hadden een plan en in een week tijd is ons bedrijf en de naam ontstaan. De naam Indusigns komt van Industrial Designs.”

BRON: INDUSIGNS

‘’WE WILLEN MENSEN BEWUST MAKEN DAT JE MET AFVAL HELE MOOIE DINGEN KUNT MAKEN” DE START

‘’De eerste jaren maakten we veel producten van afval, dus upcycling. Dan gingen we naar boerderijen en oude rommelmarkten en kochten we unieke stukken,” zegt Chiel. “Tegenwoordig leveren we naast upcycling ook maatwerk.’ ’ Chiel en Gijs bezochten vrijwel wekelijks de zondagse markten om ook items te verkopen. ‘’Alles wat in de auto paste propte we erin en dan gingen we naar de markt. De ene dag verkocht je alles en de andere dag niks.’ ’ De visie voor het bedrijf ligt bij de broers wel uiteen.

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 24

Gijs wil graag de projectkant op, maar Chiel wil meer de kunstzinnige kant op. ‘’We willen in ieder geval mensen bewust maken van het feit dat je met afval hele mooie dingen kunt maken, dat vinden we heel belangrijk” aldus Chiel.

REPORTAGE TYPE KLANTEN

Het bedrijf is begonnen op de particulierenmarkt en breidt zich nu steeds meer uit naar de zakelijke kant. Ook interieurontwerpers, horecaondernemingen en pretparken nemen het bedrijf steeds vaker mee in hun plannen. ‘’Waar wij vroeger altijd zelf op pad gingen om materialen te zoeken, iets nieuws te maken en dat te verkopen, is het nu vaak zo dat mensen ons benaderen.

Op deze manier komen de materialen vanzelf bij ons.’ ’ Chiel vertelt over de grote projecten die ze tot nu toe hebben mogen uitvoeren. ‘’Voor het pretpark Walibi hebben we kroonluchters gemaakt van fietsenwielen, voor het pretpark Plopsaland hebben we verlichting gemaakt, voor La Cubanita hebben we verschillende bars gebouwd en voor de Melkweg in Amsterdam hebben we lampen van oude melkbussen gemaakt.’ ’ BRON: INDUSIGNS

KEUZES MAKEN

‘’We proberen veel met afval te werken, maar we hebben ook producten die gemaakt zijn van nieuw materiaal. Soms kan je er gewoon niet omheen om met nieuwe materialen te werken.’ ’ Buiten het bedrijf is Chiel ook milieubewust bezig. ‘’Ik probeer zo veel mogelijk afval te scheiden, zo min mogelijk plastic verpakkingen te kopen in de supermarkten en op die manier de juiste keuzes te maken. Mijn huis staat bijvoorbeeld ook vol met zelfgemaakte producten.’ ’

SOCIALE MEDIA

Om klanten te trekken maakt Indusigns veel gebruik van sociale media. Zo hebben ze op Facebook al bijna 40.000 volgers. ‘’We uiten veel over afval en onze manier van werken en hergebruiken. Met ons bereik zorgen we er misschien wel voor dat we anderen inspireren om wat beter na te denken voordat ze iets weggooien.’ ’

BRON: INDUSIGNS

‘’WE UITEN VEEL OVER AFVAL EN OVER HERGEBRUIK. MET ONS BEREIK ZORGEN WE ER MISSCHIEN VOOR DAT WE ANDEREN INSPIREREN OM MINDER WEG TE GOOIEN’’ DE PRIJZEN

De producten van Indusigns verschillen per prijs. Chiel: ‘’Ik wil niet zeggen dat de producten die wij maken veel duurder zijn dan algemene producten die je in de winkel haalt. Wij verkopen maatwerk en dus exclusievere items. Dit zorgt voor een andere prijs, maar je merkt ook wel dat mensen graag willen weten wat ze kopen en dat ze graag een uniek item willen.’ ’

BRON: INDUSIGNS

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 25

REPORTAGE

BRON: INDUSIGNS

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 26

COLUMN

Zijn magazines dood?

DOOR KEVIN KRIKHAAR

Als je kijkt naar de tien meest gelezen tijdschriften valt op dat de top, de magazines met de grootste oplage, niet met een abonnementsysteem werken. De nummer 1 in 2017, De Kampioen, was een ledenblad; oftewel, je krijgt ‘m gewoon op je mat als je lid bent van de ANWB. De nummer twee is de Allerhande, gewoon een gratis reclameblaadje van de Albert Heijn. Je begrijpt waar dit heen gaat. De nummer 4, de Libelle, had in 2017 een oplage van 285.595 en werkt wél met abonnementen. Ook uit de rest van de lijst blijkt dat vrouwen zeker nog behoefte hebben aan tijdschriften. Oh, en de Donald Duck doet ’t ook goed, maar telt dat als magazine, of is ’t gewoon een stripboek? Het ultieme dilemma, als je ’t mij vraagt.

véél eerder te vinden op het internet. Waarom ik nog wel een abonnement heb? Ik hou van dingen fysiek hebben. Internet kan zo weg zijn, tijdschriften zijn van jou, die verdwijnen niet zomaar uit je bezit. Maar ja, dat lang niet iedereen zo denkt is wel duidelijk aan het legio aan gesneuvelde (game-)magazines.

Dat werd mij recentelijk nog meer bevestigd toen naar buiten kwam dat De Dylan na minder dan een jaar al stopte. Dit was ‘het’ blad van Dylan Haegens, een heel populaire YouTuber.

YouTube -- een branche die enorm groot is, vooral bij een jonge doelgroep. Dat De Dylan zo snel ten onder ging verbaasde me.

Ik dacht ten onrechte dat puur omdat een merk, of site, een grote doelgroep heeft, tijdschriften over dat betreffende merk het ook goed zouden doen. Dat dat lang niet altijd klopt bewijst het snel gestorven Fortnite magazine. Sure, kinderen willen het magazine wel, maar lezen? Uit ervaring kan ik vertellen dat kinderen snel het magazine doorscannen (lees: naar de plaatjes kijken), de posters eruit scheuren, en er niet meer naar omkijken. En ja, dan bedenk je je als ouder wel een tweede keer voordat je weer 5 euro neerlegt voor ’n tijdschrift voor je kroost.

Zelf heb ik, jawel jawel, een abonnement op een tijdschrift. De Power Unlimited – een game-tijdschrift. Het enige nog bestaande gametijdschrift in Nederland. En da’s toch verbazingwekkend als je je bedenkt dat begin 21e eeuw de hele kiosk vol stond met (spel)computerbladen. Het is duidelijk: bepaalde thema’s zijn officieel ten dode opgeschreven in magazine-vorm. Games hebben de magazinewereld simpelweg niets te bieden wat niet al beter op internet gedaan kan worden. Recensies, previews… alles is

Concluderend valt er geen eenduidig antwoord te geven. Voor sommige markten zijn door de komst van internet magazines gewoon compleet overbodig geworden (tenzij je van het verzamelen bent). Maar magazines an sich zullen niet snel vergaan.

Vrouwen (jup, ik generaliseer) vinden magazines kennelijk best kek, dus er zal altijd een markt bestaan. Maarruh… laat ik het maar niet over de bomen hebben… die wensen tijdschriften vast een spoedige dood toe.

Wie heeft er tegenwoordig nog een abonnement op een tijdschrift? Nou, lang niet zoveel mensen als in 1984 – dat kan ik je wel verklappen. Immers, we hebben internet, dus magazines zijn compleet overbodig, of niet soms? Wauw, super inzichtelijk. ‘k Weet ‘t.

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 27

FOTOREPORTAGE

Een, twee, drie, vier foto’s.

Satu, dua, tiga, empat foto.

Gemaakt in mei t Dibuat pada bulan Mei du

DOOR ERICA HENRY

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 28

FOTOREPORTAGE

tweeduizendnegentien in Bali. ua ribu sembilan blesas di Bali.

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 29

INTERVIEW

Buddy’s uit twee kampen DOOR ABEL DE KAM EN ERICA HENRY

‘Vrijwilligers gezocht om mensen te begeleiden naar abortusklinieken.’ Een bijzondere oproep, afkomstig van het Humanistisch Verbond en feministisch platform De Bovengrondse. Zij willen een buddysysteem opzetten om steun te bieden aan mensen die een abortuskliniek bezoeken. Het pro-choice kamp staat hiermee lijnrecht tegenover conservatieve organisaties voor wie abortus een doorn in het oog is. Protesten van deze pro-life beweging kennen we vooral uit de Verenigde Staten, maar zien we ook in Nederland.

Volgens Mark Bos van het Humanistisch Verbond is dit niet nieuw. “Deze demonstraties komen eigenlijk al voor sinds er abortusklinieken bestaan in Nederland. Heel veel mensen weten dat niet en ook bij ons is het onderwerp pas in beeld gekomen toen we betrokken zijn geraakt bij de keuzehulpverlening rondom abortus. We kwamen in gesprek met allerlei mensen en het werd ons duidelijk dat zulke protesten regelmatig in Nederland voorkomen. Een kliniek in Utrecht had zelfs een bord hangen met ‘pas op, agressieve abortusdemonstranten’. “Daar schrokken wij van.”

HOE KAN HET DAT DEZE PROTESTEN ZO LANG ONDER DE RADAR ZIJN GEBLEVEN?

“Omdat abortus toch nog, en misschien zelfs wel in toenemende mate, taboe is. Men praat er niet makkelijk over. Vrouwen die een abortus hebben gehad of er over nadenken delen dit niet snel. Abortusklinieken komen zelf nauwelijks naar buiten met berichten over demonstraties. Het komt echt vaak voor.”

IS DIE VERSTERKTE TABOESFEER OOK DE REDEN WAAROM EEN BUDDYSYSTEEM NOODZAKELIJK IS?

“Dat speelt zeker mee. We hebben besloten dat zolang er geen bufferzones rondom klinieken zijn waar bezoekers veilig doorheen kunnen lopen er een andere oplossing nodig is. Wij willen met deze buddyactie ook laten zien dat er heel veel mensen naast je staan als je zo’n moeilijke keuze moet maken.”

“WIJ WILLEN LATEN ZIEN DAT ER HEEL VEEL MENSEN NAAST JE STAAN ALS JE ZO’N MOEILIJKE KEUZE MOET MAKEN” “We verwachten actie van de overheid, maar omdat het recht op demonstratie in de grondwet staat is dat niet makkelijk.

Daarom hebben we met De Bovengrondse gekeken wat we nu al voor deze vrouwen kunnen doen. Toen zijn we op het systeem met buddy’s gekomen. In de Verenigde Staten wordt dit ook gedaan. We hoopten op zo’n dertig aanmeldingen, maar dat zijn er onderhand ruim tweeduizend en de teller loopt nog altijd.”

WAT DOET DAT MET JULLIE?

“Het heeft ons overweldigd. Het is onverwacht en ik denk dat het vooral laat zien dat veel vrouwen achter ons initiatief staan en zich zorgen maken. Trouwens niet alleen vrouwen, we krijgen ook veel reacties van mannen die zeggen: ‘wat daar gebeurt is niet kies.’ Veel mensen mailen met vragen en willen weten hoe ze kunnen helpen. We kunnen niet alle buddy’s aan het werk zetten, maar ik hoop dat het helpt om het taboe te doorbreken.”

WAT ZIJN DAT, DIE BUFFERZONES?

“Wij hebben als het Humanistisch Verbond de oproep gedaan om zones in te stellen rond klinieken waar demonstranten niet mogen staan. Zo kan je naar de kliniek lopen zonder dat je aangesproken wordt. Op sommige plekken op de wereld zijn die zones er al en wij zouden dat in Nederland ook graag zien.

Mensen mogen hun mening uiten, maar doe dat niet waar de bezoekers langs lopen.”

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 30

Abortusratio Nederland (aantal zwangerschapafbrekingen per 1000 levendgeborenen) in de periode 1990-2017.

Bron: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

INTERVIEW

BRON: @STREETSOFDUBLIN, FLICKR

Ook voor Santi van den Toorn van platform De Bovengrondse was het aantal reacties op de oproep onverwacht. “Ik zie het als een positief geluid dat veel Nederlanders vinden dat je zonder tegenwerking veilig naar abortusklinieken zou moeten kunnen gaan, en dat er ook nog eens actiebereidheid is. Mensen willen elkaar helpen en bijstaan.”

HOE KOMT HET DAT DE RECHTEN VAN VROUWEN STEEDS MEER ONDER DRUK LIJKEN TE STAAN?

“Groeperingen die deze rechten, die al in de jaren ‘70 verworven zijn, weer terug willen draaien laten een steeds duidelijker geluid horen. Langzaam maar zeker begint het progressieve deel van de samenleving door te krijgen dat deze rechten onder druk staan.

Daar komen ze nu tegen in opstand. Ik denk dat het actie-reactie is. Ik ben blij dat mensen zich realiseren dat het een probleem is en geen gedane zaak. Daar moeten we scherp op blijven.”

“VERANDERING BEGINT ALTIJD BIJ BEWUSTWORDING” “Ik denk dat we vooruitgaan hoor, en dat het beter wordt voor iedereen. Wel zie ik dat het zelfbeschikkingsdeel onder druk staat.

Over de hele linie; denk aan met het strafbaar maken van de overtijdpil, het feit dat SIRIZ (een hulpverleningsorganisatie die abortussen willen voorkomen, red.) overheidssubsidie krijgt en dat er fundamentele christenen in onze overheid zitten. Wat mij betreft is dat zorgelijk.”

“Er werd zo lang geroepen dat de emancipatie voltooid is, dat in Nederland mannen en vrouwen gelijk zijn, maar dat is niet zo.

Ik merk dat daar eindelijk bewustwording over ontstaat.

Verandering begint altijd bij bewustwording. Vrouwen worden anders beoordeeld, bejegend en benaderd dan mannen. Ik ben blij om te zien dat daar aandacht voor is. Als mensen zich dat realiseren zijn ze misschien ook bereid om actie te ondernemen.

Volgens mij zitten we nu in een fase waarin we klaargestoomd worden voor een grote stap vooruit.”

FEITEN ABORTUS: - De Wet Afbreking Zwangerschap (WAZ) is in 1984 ingevoerd.

- De officiële term voor het vrijwillig afbreken van een zwangerschap is abortus provocatus, een spontane abortus wordt in dagelijkse termen ‘miskraam’ genoemd.

- Nederland telt 14 abortusklinieken.

- In 2017 werden 30.523 zwangerschapsafbrekingen uitgevoerd. (Bron: Ministerie van VWS) - Vrouwen in hun midden 20 laten het vaakst een zwangerschapsafbreking uitvoeren.

(Bron: Rutgers) - Sinds 2011 schommelt het gemiddeld aantal zwangerschapsafbrekingen rond de 30.000 per jaar. (bron: Ministerie van VWS)

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 31

INTERVIEW

FOTO: PXHERE

Kees van Helden schetst een ander beeld. Van Helden is sinds 2014 directeur van Stichting Schreeuw om Leven. Een christelijke pro-life organisatie die zich inzet voor de rechten van het ongeboren kind.

SINDS WANNEER UITEN JULLIE PUBLIEKELIJK BEZWAREN TEGEN ABORTUS, ZOALS MET DE MARS VOOR HET LEVEN?

“Wij hebben onze organisatie in 1985 opgericht, en zijn in 2000 begonnen met de hulpverlenerstak Er is Hulp. Een aantal jaren daarvoor zijn wij begonnen met het waken bij abortusklinieken en dit jaar lopen we voor de 27ste keer de stille Mars voor het Leven.”

WAT HEBBEN JULLIE IN DIE PERIODE BEREIKT?

“Ik kan niet voor mijn voorganger spreken, maar we hebben in 2014 Er is Hulp geïntensiveerd. Ook proberen we met de stichting oorzaken weg te nemen die vrouwen doen besluiten een abortus te plegen. Denk aan financiële en sociale problematiek. Vijf jaar geleden kregen we zo’n tachtig hulpvragen per jaar en dat is nu gestegen naar zo’n 520. We hebben een buddysysteem opgezet, dat doen we nu sinds vier jaar. We hebben zo’n 175 buddy’s, waarvan er ongeveer zestig gekoppeld zijn aan een onbedoeld zwangere vrouw. Ook hebben we een sponsorplan opgericht. Vrouwen die om financiële redenen een abortus overwegen bieden we aan om te helpen met het inrichten van de babykamer. Als zij onder bijstandsniveau leven, betalen wij een jaar lang alles voor het kind. En dan hebben we gemiddeld achttien maanden de tijd om te kijken naar structurele oplossingen. Die aanpak werkt, we krijgen positieve reacties van de vrouwen die we helpen.”

“WE HEBBEN NOG GEEN VROUW ONTMOET DIE SPIJT HEEFT VAN HAAR BESLISSING OM HAAR KINDJE TE HOUDEN.” MEI 2019 | REDACTIE JN1F 32

WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN JULLIE BUDDYSYSTEEM EN DAT VAN HET HUMANISTISCH VERBOND EN DE BOVENGRONDSE? “Hun buddy’s zijn er om de vrouwen te beschermen tegen de agressieve demonstranten bij abortusklinieken. Om die opmerking moest ik echt gniffelen. Het is echt geweldig dat zij dit gaan doen. Ten eerste blijft abortus hierdoor in de media en gaan steeds meer mensen zich afvragen: ‘hoe zit dit nu, wat is er werkelijk aan de hand?’ Ik word steeds vaker gebeld door media om uit te leggen wat wij doen. Ten tweede is het interessant wat het Humanistisch Verbond doet. Vrouwen die een kliniek bezoeken zullen ervaren dat die agressieve anti-abortusdemonstranten niet van Schreeuw om Leven komen. Deze buddy’s zijn er om de vrouwen veilig te begeleiden naar de kliniek, maar eigenlijk is daar helemaal geen vraag naar. Ten derde zullen ze ook van de vrouwen zelf hun verhalen horen over waarom ze een abortus overwegen. Onze buddy’s zijn er voor vrouwen die ervoor kiezen om hun kindje te houden en er alleen voor staan. Wij staan ze dan bij, vooral met praktische zaken. We lopen met ze mee en kijken mee en proberen te luisteren, zoeken naar mogelijkheden.”

“ZIJ BEGELEIDEN BIJ HET WEGHALEN VAN JE KINDJE, WIJ BIJ HET BEHOUDEN VAN JE KINDJE” VOLGENS VERSCHILLENDE MEDIA ZIJN ER WÉL AGRESSIEVE DEMONSTRANTEN. U SCHETST NU EEN HEEL ANDER BEELD.

“Door een uitzending van EenVandaag in januari met echt fake news. Ze hebben beelden van een agressieve demonstratie uit de Verenigde Staten laten zien. In die uitzending werd beweerd dat demonstraties steeds extremer worden, ook in Nederland.

Toen is de pers er opgedoken. In Nederland hebben ze niets kunnen ontdekken, want het fenomeen bestaat hier niet. Onze mensen staan hooguit met twee of drie bij een abortuscentrum, zonder borden, spandoeken of leuzen. Het enige wat we doen is vrouwen aanspreken of we ze iets mogen vragen.

INTERVIEW Er zijn ontzettend veel vrouwen die zeggen dat dat mag. Zolang wij elke week nog vrouwen treffen die hun abortus niet doorzetten, betekent dat er in het voortraject iets niet klopt. Het beeld wat geschetst wordt is dat wij leuzen schreeuwen als ‘abortus is moord!’ en ‘je gaat naar de hel!’, maar daar is niets van waar.

Het Humanistisch Verbond en abortusartsen werken samen en er moet koste wat kost een beeld geschetst worden dat wij agressief zijn. Zo’n actie met die buddy’s werkt niet mee aan een juiste beeldvorming.”

ALS U EEN IDEALE SITUATIE ZOU MOGEN SCHETSEN RONDOM HET ZELFBESCHIKKINGSRECHT VAN VROUWEN, HOE ZOU DAT ER DAN UITZIEN? “Ook zo’n lekker feministisch argument, van ‘ik ben baas in m’n eigen buik’. Kijk, baas in eigen hoofd, prima. Baas over eigen handen, prima. Baas in eigen buik, prima. Over haar eigen baarmoeder, prima, maar wat daarin groeit, dat is niet haar lichaam. Ander DNA, waarschijnlijk een andere bloedgroep en 50% kans op een ander geslacht. Stel, een vrouw is in verwachting. Dan zegt ze eigenlijk: ‘ik beslis wat ik met mijn leven doe en dat andere leven wat in mijn groeit, dat ontneem ik zijn recht.’ Dat is eigenlijk een hele kromme situatie.”

“HET KINDJE IS MEESTAL NIET HET PROBLEEM, HET ZIJN DE OMSTANDIGHEDEN.” “Ik zou het al een hele stap vinden als we in Nederland hetzelfde doen als de landen om ons heen. Daar is een abortus mogelijk tot 12 weken zwangerschap. Ik vind dat een vrouw recht heeft op eerlijke informatie en eerlijke hulp. Alles wat ze nodig heeft om haar kindje te kunnen behouden.”

FOTO: PXHERE

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 33

COLUMN

#MenToo DOOR JAN SCHRIK Mannen. Jagers. Handelaren. Kings of the jungle. Wij mannen zijn sinds het begin van onze geschiedenis (dat is ten minste wat de boeken zeggen) al de dominante versie van de mensheid. “Mannen zijn sterker dan vrouwen!” Dat is wat ze bij Vindicat of in Alabama zouden roepen. Begrijp me niet verkeerd, want ik ben hier niet mee eens. Integendeel zelfs: mannen en vrouwen zijn gelijk. We zijn zeker niet identiek, wij beide hebben eigenschappen die het andere geslacht niet heeft.

In de laatste paar jaren zie ik toch een afwijking in de kwestie over gelijkheid. De wereld krijgt ineens een ander beeld voorgeschoteld: wij witte mannen zijn minder dan vrouwen. Ja, ik heb het gezegd! Sterker nog, ik krijg langzamerhand het gevoel dat ik als witte, heteroseksuele man gediscrimineerd word. Dit komt niet door persoonlijke ervaringen, maar laten we een kijkje nemen in de filmindustrie in het opperland te noemen de Verenigde Staten.

Alles wat vrouwen of mannelijke feministen doen, wat normaal gesproken een normale tot geen extra prestatie is, wordt nu ineens heel groot de lucht in geprezen. Kijk maar naar The Grammy’s of The Oscar’s. Daar staan bekende mensen voor hun ‘moment of fame’ en die benutten ze om iets positiefs te zeggen over vrouwen. Bekend voorbeeld: Frances McDormand verzocht alle vrouwen te staan tijdens haar speech bij The Oscars.

Niks mis mee, al zeg ik het zelf. Doe je ding! Maar de reactie die daarop volgde… een applaus zo hard als na het concert van Jimi Hendrix op Woodstock? Ik vind dit niet normaal. Niet slecht, maar de omgekeerde wereld. Ik verzeker u: zo’n reactie zou je nooit krijgen als Samuel L. Jackson alle mannen feliciteerde met hun uitmuntende prestaties.

Het feminisme staat voor gelijkheid en dat is precies waar ik voor schrijf op dit moment. Maar ik vind niet dat dit de juiste manier is.

Vrouwen zouden niet extra credits voor iets moeten krijgen dan een man. Dat gaat tegen onze gelijkheid in.

Er wordt misbruik van feminisme gemaakt naar mijn mening.

De film Wonder Woman bijvoorbeeld. Dit had volgens mij niks te maken met een actiefilm. Ik vond het zoetsappig: er waren meer shots van het feit dat ze zo’n lieve powervrouw is dan dat het daadwerkelijk een superheldin is die de wereld probeert te redden. Het was volledig voor het geld en de publiciteit gemaakt.

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 34

Hetzelfde geldt voor het casten van een vrouw voor Men In Black. Dat vind ik één grote publiciteitsstunt. Nou sorry, maar volgens mij is dit niet hoe het werkt. Maak bijvoorbeeld Women In Black, dat hebben ze ook gedaan met de Oceans series. Ook was in de media dat er gekeken moest worden naar een vrouwelijke James Bond. Are you kidding me? Zo werkt dat niet! Hoe zou jij het vinden als Arnold Schwarzenegger of Tom Cruise ineens Rapunzel speelt? Een man is een man, een vrouw is een vrouw.

Ik gun vrouwen het van harte en dat meen ik. Gelijkheid is belangrijk. Maar laten we dit streven wel bijhouden. Witte, heteroseksuele mannen zijn niet minder, maar dan moet je niet zeggen dat een mooie prestatie van een vrouw meer waard is dan een mooie prestatie van een man. In mijn wereld lijkt dat namelijk op discriminatie.

COLUMN

Essay Baudet onderstreept angstcultuur binnen Forum DOOR PETER VISSER Thierry Baudet staat sinds de grandioze overwinning van Forum in de Provinciale verkiezingen tot in het krankzinnige in de schijnwerpers. Doch, de voorman van FvD wist de aandacht deze week in aanloop naar de Europese verkiezingen nóg meer naar zich toe te trekken met een essay waarin hij abortus, euthanasie en de positie van de vrouw ter discussie stelde.

Baudet schreef zijn essay over Sérotonine, het nieuwe werk van Michel Houellebecq, die in zijn boeken potentiële uitwassen van de liberale samenleving uitvergroot om te laten zien waarin ze in extremen toe kunnen leiden. Hij confronteert. De werkelijkheid beschrijft Houellebecq niet.

Dat probeerde Baudet, die spreekt van doorgeschoten individualisme, wél te doen. Tegenstanders sprongen bij het zien van de krantenkoppen hijgerig op en beschuldigde Baudet van vrouwenhaat. Vaak kritiekloze voorstanders schoten in de verdediging

en zeiden dat ‘filosoof ’ Baudet mensen in Nederland enkel wil laten nadenken over belangrijke thema’s in onze samenleving en verweten media kortzichtigheid. Ruimte voor de inhoud was er in het gepolariseerde debat amper. In WNL reageerde Baudet en zei hij niets van de ophef te begrijpen. Hij zei pal te staan voor de individuele ontwikkeling van vrouwen, te zijn vóór het huidige abortusbeleid en vóór de mogelijkheid van euthanasie.

Volgens tegenstanders krabbelde Baudet daarmee terug en gebruikt hij verwarring als politiek instrument, maar over abortus en euthanasie lijkt er weinig twijfel over de standpunten van Baudet. Sterker nog: SGP-leider Kees van der Staaij verweet Baudet bij een bijeenkomst van de christelijke partij, waar de dertiger gast was, net zo progressief te zijn als het gaat om abortus en euthanasie als linkse partijen D66 en GroenLinks. Hij had gelijk.

Ook bepleit Forum de progressieve kant bij andere medische kwesties.

Maar de positie van vrouwen is een lastig en pijnlijk thema voor Baudet. Het Tweede Kamerlid lijkt in een spagaat te zitten tussen FOTO’S: FORUM VOOR DEMOCRATIE OP FACEBOOK

feministische ideologieën en het hunkeren naar een Nederland waar vrouwen (veel) meer kinderen krijgen om de ‘homeopathische verdunning’ van Nederlanders te voorkomen. Ook lijkt hij het geen goede ontwikkeling te vinden dat vrouwen steeds vaker een ‘traditionele rol’ in het huishouden afwijzen en voor een loopbaan kiezen.

Het is een conservatief standpunt. Iets dat niet past bij een liberale partij, een partij die zegt te staan voor de vrijheden van het individu. Een partij die het referenda terug wil omdat het gelooft

in de zelfstandigheid van het volk. Juist een liberale partij hoort niet te twisten over de progressieve positie van vrouwen in de samenleving.

In het partijprogramma gebeurt dat ook niet. Wederom ontstaat er daardoor onduidelijkheid rond Forum over een belangrijk thema, waar eerder binnen de partij discussie bleek te zijn over het standpunt over de Europese Unie. Eerste Kamervoorman en mede-oprichter Henk Otten trok onlangs aan de bel over de losbandigheid van Baudet, maar legde het af tegen de populariteit van de voorman. Nu Baudet na zijn essay en zijn ‘habe es gewusst’-uitspraak alle steun uit de partij lijkt te genieten, blijkt Forum steeds meer de Baudet-partij die ten onder gaat aan een angstcultuur.

En dat is een slechte zaak voor de Forumstemmer die niet extreemrechts is, maar gematigd rechts. Het ‘Henk Otten-kamp’, een grote groep die zich ongetwijfeld bij de Europese verkiezingen zal beraden over een stem op FvD. MEI 2019 | REDACTIE JN1F 35

INTERVIEW

Nijman en Harlequin: Vrije woord ontzettend belangrijk in helemaal niet zo tolerant Nederland DOOR PETER VISSER

‘Het is een eer om genomineerd te zijn voor een vrijheidsprijs. Maar bedenk wel: dit is Nederland. Het gedroomde land van tolerantie, vrijheid en welvaart.’ Het zijn de woorden van Fidan Ekiz, presentatrice van De Nieuwe Maan en columnist van het AD, na haar nominatie voor de Pim Fortuynprijs, een onderscheiding voor mensen die opkomen voor het belang van het vrije woord en persvrijheid. Bart Nijman van GeenStijl en M-Panellid en strafpleiter Natacha Harlequin staan pal achter het vrije woord in een helemaal niet zo tolerant Nederland.

Bart Nijman, (mede)eigenaar en redacteur van GeenStijl, werd met zijn online medium in 2017 genomineerd voor de Pim Fortuynprijs. Hij ziet in het vrije woord als de belangrijkste Nederlandse vrijheid.

sprake wil brengen. Dus het is belangrijk om met zo’n Pim Fortuynprijs om het vrije woord an sich op een voetstuk te zetten.”

WAT IS VOLGENS U HET VRIJE WOORD?

“Je hebt altijd een aantal mensen nodig om de vrijheid van meningsuiting op zichzelf te verdedigen en propaganderen. Er zijn mensen die wel eens neigen te vergeten dat we hier vrijheid van meningsuiting hebben. Je ziet het aan de ophef rond Thierry Baudet. Hij schrijft een essay waarin hij de vraag stelt of individualisering en liberalisering geleid hebben tot atomisering in de samenleving. Dat wordt door sommigen beantwoord met: ‘dit mag je niet zeggen, want we hebben al lang besloten dat dat niet zo is. Dus deze discussie is gesloten.’ En dan wordt hij aangevallen op de persoon in plaats van dat mensen ingaan op zijn onderwerp. Het zijn misschien conservatieve opvattingen van Baudet, je bent het er misschien niet mee eens, maar dat betekent niet dat hij zijn mening niet mag uiten.”

“Het is de allerbelangrijkste vrijheid die wij hebben omdat het alle andere dingen mogelijk maakt. Binnen het vrije woord kan iedereen zijn eigen hobby toepassen, zijn eigen ding doen, zijn eigen kunst maken, zijn eigen uitingen doen, eigen media vormen, eigen opvattingen delen, eigen debatten voeren. Het kan allemaal onder de koepel van die bescherming van de vrijheid van meningsuiting. .”

WAT U BETREFT ZIJN ER DUS GEEN BEPERKINGEN?

“De grens ligt bij fysiek geweld en bij oproepen tot actieve uitsluiting of het actief onderdrukken van andere mensen, groepen en geluiden. Het vrije woord kan alleen maar bestaan bij de gratie dat het niet fysiek wordt of tot geweld leidt. In Nederland heeft de wet het in dat opzicht goed begrepen. De vrijheid van meningsuiting betekent juist dat iedereen er maximaal aan mee kan doen.”

“HET VRIJE WOORD IS DAARMEE ECHT ONZE ALLERBELANGRIJKSTE VRIJHEID” FIDAN EKIZ ZEI HET BIJZONDER TE VINDEN DAT DE PIM FORTUYNPRIJS NODIG IS IN EEN TOLERANT LAND ALS NEDERLAND. ZIJN WE WEL ZO TOLERANT MET Z’N ALLEN?

“Nee, dat zijn we niet. Ik denk dat het goed is om te blijven herhalen hoe belangrijk die vrijheid van meningsuiting is. Het wordt iets te makkelijk vergeten soms. Je ziet dat bijvoorbeeld bij de onderwerpen die Fidan Ekiz zelf aansnijdt. Als zij schrijft dat er aan de Islam in Nederland ook problematische kanten en zelfs reoressieve kanten zijn, wordt zij met haar hoofd op het hakblok gelegd. Niet eens zozeer alleen door Moslims maar ook door bepaalde media en culturele kopstukken. Je wordt al snel door politieke kramp aangepakt als je bepaalde onderwerpen ter MEI 2019 | REDACTIE JN1F 36

ONDERSTREPEN WE HET BELANG VAN HET VRIJE WOORD TE WEINIG?

DENKT U DAT DIT KOMT OMDAT WIJ AL ZO LANG DE VRIJHEID HEBBEN OM TE ZEGGEN WAT WE DENKEN DAT WE VERGETEN WAT DE WAARDE DAARVAN IS? “We zijn bang dat wanneer wij teveel van onze vrijheid gebruik maken dat we ons juist naar onvrijheid debatteren. Dat gaat onder het vlaggetje van: je mag het wel zeggen, maar je hoeft het niet te zeggen. Zo van: als je bepaalde pijnlijke onderwerpen niet bespreekt, dan kunnen we met z’n allen doen alsof het niet aan de hand is en dan krijgen we ook geen discussie. Ik denk dat dat een slecht uitgangspunt is. Ik denk dat de samenleving beter wordt onder de gratie van debat en discussie. Als je twee uitersten tegen over elkaar zet kom je altijd in het midden uit.

Terwijl: als je maar één uiterste de hele tijd laat horen gaat de samenleving maar één kant op helen.”

VOELEN WE ONS TEGENWOORDIG TE SNEL GEKWETST OF VERGETEN WE HET ONDERLINGE RESPECT?

“Zwart-wit gezegd: gekwetst zijn is een keuze, niet per se een argument. Als jij je beledigd voelt door iemand anders zijn meningsuiting, dan heb je niet per definitie een valide argument.

INTERVIEW Als ik zeg: Windesheim is een kutschool, dan kun je zeggen dat je beledigd bent. Dan zeg ik: dan kan mij niet zoveel schelen, wat is jouw tegenargument. Waarom vind jij het geen kutschool? Zodra je zegt ‘sorry, het was niet mijn bedoeling om je te kwetsen’, dan smoort daar het argument. Het mag niet in de weg staan van argumenten maar het wordt tegenwoordig snel aangegrepen. Als je iets zegt over vrouwen of mannen van kleur ben je al heel snel een seksist of een racist. En dan stopt daar de discussie.”

Volgens Natacha Harlequin, die sinds dit jaar onderdeel uitmaakt van het M-Panel, is het vrije woord “zonder restricties kunnen weergeven wat je denkt of voelt.”

KAN DAT VOLGENS U WORDEN BEPERKT OF LIGT DE GRENS BIJ GEWELD? Harlequin: “Er zijn zeker beperkingen. Die zijn in het recht weergegeven en ook in Europese verdragen. Je ziet steeds dat de vrijheid van meningsuiting schampt tegen andere rechten.

Maar laten we het niet meteen in het juridische trekken. Het vrije woord voor mij is dat je je zonder restricties kunt uiten, wel rekening houdend met de mensen om je heen en met de maatschappijen waarin je denkt.”

IS NEDERLAND EEN TOLERANT LAND?

“Nee, ik vind Nederland helemaal niet tolerant. Ik vind Nederland met name een land waarin iedereen roeptoetert en niet naar elkaar luistert.”

EN DAT IS SLECHT VOOR HET DEBAT?

“En als iemand ervoor kiest om zijn mening te uiten, of dat nou de ene keer wat genuanceerder is dan de andere keer, dan wordt dat überhaupt niet gehoord. En doordat die meningsuiting wordt gemist, is dat een misser voor de vrijheid van meningsuiting in het algemeen. Ik zou pleiten voor een Nederland waar meer ook geluisterd zou worden en soms ook meer nagedacht wordt over het feit dat je niet overal op hoéft te reageren.

Bedenk soms waar je je niet over uitlaat. En motiveer en nuanceer datgene wat je kenbaar wil maken.”

“HET ZULLEN ALTIJD DEZELFDE ZIJN DIE IETS VAKER GEKWETST ZULLEN WORDEN”

BART NIJMAN ZEI DAT HET BELANGRIJK IS DAT WE ONS JUIST UITSPREKEN EN DAT HET EEN KEUZE IS OM JE DOOR EEN MENING GEKWETST TE VOELEN. BEGRIJPT U WAT HIJ BEDOELT?

“Ik begrijp dat heel goed. Maar dan praat hij vanuit een uitgangspunt waar schaamte geen rol speelt. Juist dat gegeven, schaamte, speelt een grote rol. Dat maakt ook dat mensen uit bepaalde doelgroepen zich niet mengen in het debat. Het zullen altijd dezelfde zijn die iets vaker gekwetst zullen worden.”

HEEFT U ZELF MEEGEMAAKT DAT UW VRIJHEID WERD INGEPERKT OF DAT U ZICH HEEFT MOETEN INHOUDEN OM IETS TE ZEGGEN, BUITEN UW BEROEP OM? “Ik heb mij nooit ingehouden. Ik kies wel heel duidelijk van tevoren of ik me uitspreek, en zo ja wat ik aanhaal of bespreekbaar maak en of ik ergens op inga en waarom. Ik maak daar een hele bewuste keuze in.”

“IK ZOU PLEITEN VOOR EEN NEDERLAND WAAR MEER GELUISTERD WORDT.“ “Ik zal je een voorbeeld geven: als ik mij als bruine vrouw uitspreek op de tv of op de radio, over welk onderwerp dan ook, het kan over yoghurt gaan of over of ik van broccoli houd, ik krijg altijd een reactie van zeker één of twee personen. Iets met racisme, iets met Zwarte Piet, iets met slavernij, iets met katoenplukken. Standaard. Ik zal het sterker maken: ik ga er ook vanuit dat dat gebeurt. Terwijl als ik het over broccoli heb, en of ik het zo lekker vind, dat daar niks mee te maken heeft. Maar mensen zullen altijd andere argumenten aangrijpen omdat men altijd kijkt wie de persoon is die spreekt. Er is altijd een verschil. Als jij een gemiddelde blanke man bent, tenzij je extreme standpunten hebt, dan zul je tegen andere reacties aanlopen dan wanneer je een gemiddelde Turkse of Marokkaanse vrouw bent. Ik meng mij bijna nooit in het racisme- of discriminatiedebat.”

DAN WORDT U DAAR IN BEPERKT?

“Nee, nee! Ik word daar niet in beperkt. Ik weet dat ik word aangesproken om wie ik ben. Ik kies zelf het moment en bepaal wanneer ik iets wens te zeggen en waar en wanneer. Ik neem de leiding in over welke onderwerpen ik wil spreken en waarom.”

DENKT U DAT ONZE MULTICULTURELE SAMENLEVING HET LASTIGER MAAKT VOOR MENSEN OM ZICH UIT TE DURVEN SPREKEN?

“Zeker. Je maakt een keuze om je ten eerste in het publiek te uiten. Ik houd er dan ook rekening mee dat dit gevolgen heeft.

Niet alleen voor jezelf, maar ook voor andere om je heen.

Onomstotelijk. Fidan Ekiz geeft aan: het verbaasd mij dat de Pim Fortuynprijs nog nodig is. Mij verbaasd het helemaal niet. Ik zou zeggen: ga door met die prijs. Het is hard nodig, hoe triest dat ook is.”

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 37

REPORTAGE

Vrouw zijn in 2019: Twee tegenpolen over dit onderwerp DOOR BRITTE TOP EN ELSKE MUIS

De rol van de vrouw is sinds de jaren ‘60 sterk veranderd en zelfs in de afgelopen jaren is het nog steeds een hot topic. Kijk bijvoorbeeld naar de MeToo-beweging of de abortusdiscussie die op dit moment speelt.

Maar wat betekent het nou om een vrouw te zijn in 2019?

Foto vooraf aan het gesprek

ONTMOETING

Wij gingen in gesprek met Rianne Slager en Elsa Eikema. Rianne is 37 jaar oud, ze woont samen met haar man en vier kinderen op een boerderij in Dedemsvaart waar ze een melkveebedrijf hebben. Ze zorgt vooral voor de kinderen en houdt het huishouden bij, terwijl haar man het bedrijf runt. Elsa is 33 jaar oud, woonachtig in Zwolle en moeder van twee kinderen. Ze werkt als ZZP’er op het gebied van onderwijs, spiritualiteit en theologie.

Een breed gebied waarin ze momenteel uiteenlopende klussen heeft.

wordt gevraagd wat hen als vrouw karakteriseert. Het is duidelijk dat de vrouwen dit een moeilijke vraag vinden. Elsa vindt dat lastig te zeggen. ‘’Omdat ik me in eerste instantie mens voel en daarna vrouw. Mogelijk ben ik gevoeliger voor sfeer, streef ik naar harmonie en hoort dat bij mijn vrouw-zijn.’ ’

VERSCHILLENDE MANIEREN

Vrouw zijn is op dit moment in de samenleving iets wat erg veel besproken wordt. Er zijn al veel veranderingen teweeg gebracht.

Toen wij vroegen hoe Rianne en Elsa hier tegenaan keken gaven beide partijen aan het eens te zijn met de beweging voor gelijke Bij de ontmoeting worden de handen netjes geschud en namen rechten. Rianne is blij meer kansen te hebben gekregen als vrouw uitgewisseld. Wanneer er wordt gevraagd om samen nog even en dat er vroeger is gestreden voor ons stemrecht. In dat opzicht een foto te nemen voor het gesprek, wordt er zenuwachtig is ze voor gelijke rechten, maar tot hier en niet verder. ‘’Ik hoef gelachen. Na een kort gesprek komen ze erachter een gezamen- niet zo vooruitstrevend te zijn met gelijke rechten, maar ik vind lijke kennis te hebben. Hierdoor is het al ijs al gebroken voordat dat als mannen en vrouwen dezelfde functie hebben ze ook hethet interview begonnen is. Toch is het weer even stil wanneer er zelfde betaald moeten krijgen.’ ’ Het is duidelijk dat Elsa hier op MEI 2019 | REDACTIE JN1F 38

REPORTAGE een andere manier over nadenkt. ‘’Die verandering is van invloed op mijn leven. Als ik kijk naar hoe mijn moeder opgroeide en wat er van haar verwacht werd, zijn dingen nu wel veranderd. Ik heb veel meer keuzevrijheid.’ ’ Stereotypering was een groot onderwerp in het gesprek. In de wereld waarin we nu leven is het niet meer heel gebruikelijk om als vrouw thuis te blijven en wordt het al gauw gezien als ouderwets, merkt Rianne.

“IK BLIJF THUIS, ANDERE VROUWEN NIET. HET LIJKT SOMS ALSOF JE JE MOET GAAN VERANTWOORDEN” Beide vrouwen zijn voor hun kinderen een bepaalde tijd thuisgebleven. Was dat een bewuste keuze? ‘’We hebben thuis een bedrijf en ik merk wel dat mijn man daar meer mee bezig is en daar ook een leidinggevende rol heeft.’ ’ Rianne is van mening dat mannen nuchterder zijn, makkelijker knopen kunnen doorhakken en daarmee ook beter beslissingen kunnen nemen. Vrouwen zijn een stuk kwetsbaarder. Elsa schudt haar hoofd. Ze weet niet of ze het eens is met die stereotypen, ze staat daar niet zo bij stil.

“MANNEN KUNNEN OOK KWETSBAAR ZIJN”

IT’S A MAN’S WORLD

Rianne heeft haar mening gebaseerd op het leven in een mannenwereld, waar mannen de werkende positie hebben en de vrouwen thuis zijn en voor de kinderen zorgen. Elsa heeft dit zelf ook als theoloog; ze ziet veel mannen om haar heen in het werkveld. Er mag volgens haar wel wat meer mix ontstaan tussen mannen en vrouwen. “Ik weet nog niet zeker of ik er helemaal van overtuigd ben dat mannen en vrouwen beide andersoortige eigenschappen hebben.”

“MOGELIJK ZORGEN MEER VROUWEN VOOR EEN ANDERE DYNAMIEK” Beiden merken dat ze onderdeel zijn van de stereotypering. Elsa wordt vaak gevraagd voor klussen juist omdat ze dan kan laten zien dat er ook vrouwen zijn als theoloog. Daarnaast wordt Rianne gevraagd om sociale kwesties in haar omgeving op te pakken omdat deze denkt dat een vrouw dat beter zou kunnen. De een om de stereotypering te doorbreken, de ander juist om dit te accepteren. Ze beseffen dat, ondanks dit verschil, ze het ook ergens over eens zijn. “Ik hou er meer van om naar de kwaliteiten van man en vrouw te kijken,” vertelt Rianne, “niet per se naar het geslacht. Ik denk dat we op die manier een stuk verder komen.”

Elsa is het hier zeker mee eens.

Na afloop van het gesprek is er een duidelijke verandering in sfeer; niet meer gespannen maar juist toegankelijk. Dus de vrouw moet doen wat ze zelf wil? ‘Ja!’ antwoorden ze beide volmondig.

Foto na afloop van gesprek

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 39

INTERVIEW

Van Brexit-Londen naar Europees-Brussel Jonge Noorderling verkiesbaar voor Europees Parlement.

DOOR JORDI ZANDHUIS

De afgelopen jaren was ze de Nederlandse jongerenvertegenwoordiger in Brussel en werkte ze als ‘Brexit-beleidsadviseur’ in Londen, maar nu heeft de 26-jarige Sjoukje van Oosterhout zichzelf verkiesbaar gesteld voor de Europese Verkiezingen op 23 mei.

Meer dan nodig, want nog altijd zitten er volgens haar te weinig vrouwen in het Europees Parlement.

Slechts 37 procent van de leden van het Europees Parlement is vrouw. Drie procent is een jonge vrouw. En dat moet veranderen volgens Van Oosterhout. Ze is geboren en getogen op het Groningse platteland, maar ze woont en werkt nu al een paar jaar in Londen waar ze onderhandelt met Britse en Europese politici over vooral de milieu- en klimaatkant van het Brexit-akkoord. ‘’Als beleidsadviseur, wat best saai klinkt soms, heb ik best veel invloed. Samen met andere lidstaten in de EU overleggen we over hoe het akkoord in elkaar moet komen te zitten. Milieu wordt tijdens dat soort onderhandelingen vaak vergeten, maar is net zo belangrijk. Daarvoor zet ik mij in.’ ’ vertelt ze.

De afgelopen weken heeft ze veel campagne gevoerd op onder andere hogescholen en universiteiten en heeft ze geluisterd naar wat de studenten daar te zeggen hadden. ‘’De grootste zorg was toch echt klimaat: wat gaan we doen, wat gebeurt er als we niks veranderen. Jongeren zijn daar echt bang voor. 67 procent van hen geeft ook aan dat klimaat voor hen het belangrijkste verkiezingsthema is.’ ’ vertelt Van Oosterhout. Om te zorgen dat langzaamaan steeds meer jongeren naar de stembus gaan, is volgens de kersverse parlementskandidaat de eerste stap om jongeren zich vertegenwoordigd te laten voelen. ‘’Als zij het gevoel hebben dat er naar hen geluisterd wordt, dan helpt dat de betrokkenheid en een betere vertegenwoordiging in de Europese Unie.’ ’

‘‘STEM OP EEN VROUW EN STEM JONG!’’ Van Oosterhout wil iedereen die mag stemmen meegeven om vooral jong te stemmen en om zich van tevoren goed te informeren: “Er is naast alle andere stemwijzers ook een kieswijzer voor jongeren. Die kan helpen als je nog niet zo goed weet welke partij bij je past.’ ’

‘‘IK WIL JUIST SNEL DOOR ALLE BELEEFDHEDEN HEEN PRIKKEN EN BEZIG MET DE ZAKEN DIE BESPROKEN MOETEN WORDEN’’

Dat ze uit het noorden van Nederland komt helpt bij dat soort besprekingen ook. ‘’Het nuchtere uit zich vooral in het direct zijn.

Engelsen zijn extreem beleefd. Ik wil juist snel door alle beleefdheden heen prikken en bezig met de zaken die besproken moeten worden.’ ’ En met die Noord-Nederlandse achtergrond is ze speciaal, want ze is een van de weinige niet-Britten bij de onderhandelingen. ‘’Goed voor de integratie.’ ’ grapt ze. ‘’Er zijn zoveel etiquette bij het thee drinken joh!’’

De stap om zich verkiesbaar te stellen voor het Europees Parlement was niet groot. ‘’De komende jaren zullen de onderhandelingen en de gevolgen van Brexit nog wel merkbaar zijn en het Verenigd Koninkrijk blijft natuurlijk geografisch gezien nog altijd dichtbij. We kunnen er dus niet omheen en ik wil zorgen dat het Brexit-akkoord zo duurzaam mogelijk wordt. Daar kan ik mee bezig blijven in Brussel.’ ’ MEI 2019 | REDACTIE JN1F 40

FOTO: SJOUKJE VAN OOSTERHOUT

INTERVIEW

FOTO: GROENLINKS

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 41

“Europa is belangrijk voor de grote lijnen, niet voor regeltjes over stofzuigers”

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 42

Europa is ver weg DOOR ROWAN GELEIJNSE

Donderdag 23 mei zijn In Nederland de Europese Parlementsverkiezingen. Iedereen boven de 18 mag stemmen over wie ons gaat vertegenwoordigen in de EU, maar gaan jongeren een beetje naar de stembus? We spraken een aantal Zwolse studenten over Europa JOYCE (20):

SAM (23):

“IK VRAAG ME BIJ DE VRAGEN OP ZO’N STEMWIJZER ALTIJD AF WIE IK BEN

“IK GA VVD STEMMEN. IK VIND DAT EUROPA BELANGRIJK IS, MAAR VOORAL

OM ER EEN MENING OVER TE HEBBEN. DE MENSEN DIE ER VERSTAND VAN

VOOR DE BREDE LIJNEN, DUS GEEN GEKKE REGELS OVER STOFZUIGERS

HEBBEN MOGEN HET VAN MIJ REGELEN. JE MOET WEL STEMMEN ALS NE-

EN DAT SOORT DINGEN. EUROPA MAG NIET TE MACHTIG WORDEN IN ONS

DERLANDER VIND IK, MAAR IK VIND HET WEL MOEILIJK. IK WEET OOK NOG

BINNENLANDSE BELEID.”

NIET WAT IK GA STEMMEN, MAAR IK DENK DAT IK HET WEL GA DOEN.”

WOUTER (19): “IK GA GROENLINKS STEMMEN. DAT DOE IK BIJNA ALTIJD. SOMMIGE BESLISSINGEN RONDOM KLIMAAT MOETEN WE EUROPEES REGELEN, ANDERS KUNNEN WE BIJNA NIETS”

NATASHA (20):

ROBIN (19): “IK HEB DE STEMWIJZER GEMAAKT, MAAR IK DENK TOCH DAT HET VVD WORDT. IK BEN WEL LINKS, MAAR HET GAAT ME OP LINKS VAAK TE VER. IK VIND HET BELANGRIJK DAT WE IN EUROPA BLIJVEN, IN GROOT BRITANNIË LEVERT HET ALLEEN MAAR CHAOS OP. BIJ EEN NEXIT SNIJDEN WE ONSZELF ENORM IN DE VINGERS.”

“IK MOET ME ER NOG EVEN IN VERDIEPEN. IK HEB HEEL WEINIG VERTROUWEN IN DE PIONNEN DIE IN ZO’N PARLEMENT ZITTEN. IK WANTROUW OOK HET STEMPROCES. UITEINDELIJK ZIE JE DAT HET ALTIJD DE ARME MENSEN ZIJN DIE LIJDEN”

LINDA (17):

Toch zijn veel jongeren totaal niet bezig met de EU. We spraken een woordvoerder van het Europees Parlement.

“JONGEREN ZIJN MOEILIJK TE MOTIVEREN, EN EUROPA IS VOOR VEEL MENSEN VER WEG. DIT JAAR HADDEN WE EEN CAMPAGNE OP SOCIAL MEDIA GENAAMD ‘IK STEM DEZE KEER’. DAAR HEBBEN 3000 NEDERLANDERS ZICH

“IK MAG NOG NIET STEMMEN, HELAAS. IK BEN WEL LID VAN DE SP, DUS

GEREGISTREERD, DAT VALT EIGENLIJK BEHOORLIJK MEE. OOK WORDEN

ZODRA IK HET MAG KUNNEN ZE OP ME REKENEN. EUROPA IS BELANGRIJK

ER HEEL VEEL PARTICULIERE INITIATIEVEN GENOMEN, BIJVOORBEELD

MAAR MAG GEEN SUPERSTAAT WORDEN”

PUBQUIZZEN EN SCHOOLACTIVITEITEN. IK HOOP DAT ER VEEL GESTEMD GAAT

MARTIJN (22):

WORDEN, OOK ONDER JONGEREN”

“IK MOET ME ER NOG EVEN IN VERDIEPEN, MAAR ALS IK DE STEMWIJZER HEB GEDAAN GA IK ZEKER STEMMEN. IK BEN VOOR EEN VERENIGD EUROPA, WANT WE HEBBEN VEEL PROBLEMEN DIE WE SAMEN MOETEN AANPAKKEN, VOOR ONZE VEILIGHEID EN ONS KLIMAAT”

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 43

INTERVIEW

De strijd van Devika Partiman DOOR ILSE BIJLSTRA

Devika Partiman heeft in 2017 Stem op een Vrouw opgericht met als doel om meer vrouwen in de politiek te krijgen. Met een slimme strategie hebben zij en haar team ervoor gezorgd dat er veel vrouwen doormiddel van voorkeurstemmen zijn verkozen. Ik sprak haar over de oprichting, haar drijfveren en de Europese verkiezingen.

WAAROM HEB JE STEM OP EEN VROUW OPGERICHT?

‘Daar zijn verschillende aanleidingen voor, maar de directe aanleiding was mijn vakantie naar Suriname, waar mijn vaders familie vandaan komt. Ik kwam daar in een museum een flyer tegen uit 1996 waar heel groot op stond ‘Kies bewust, stem op een vrouw’, wat ik heel goed vond. Dit bleef nog lang in mijn hoofd zitten, ook omdat Trump een maand ervoor was gekozen als president van de Verenigde Staten. Ik ben toen gaan uitzoeken hoe de situatie hier in Nederland is en dat bleek vrij slecht te zijn.

Dat weet je natuurlijk wel, want iedereen ziet dat mannen de boventoon voeren, maar ik had me er nooit bewust in verdiept.

Ik werkte destijds bij een campagnebureau dus ik wist wel wat over projecten opzetten. Het leek mij wel leuk om iets extra’s te doen en toen heb ik Stem op een Vrouw opgericht.’

HOE BEN JE TOEN VAN START GEGAAN?

‘Ik ben met mensen uit mijn omgeving, kennissen, collega’s en mensen die ik via via heb ontmoet aan de slag gegaan. Eerst met het schrijven van teksten, daarna met het bouwen van een website en een strategie bedenken om meer vrouwen in de politiek te krijgen. Hierna hebben we er een persbericht eruit gegooid naar alle media. Binnen een paar uur werden we gebeld door de NOS en niet lang daarna stond er een interview met alle informatie op hun site. Daardoor kwam het bij veel mensen onder de aandacht.’

HOE ZIJN JULLIE OP DEZE STRATEGIE GEKOMEN?

‘We wilden in eerste instantie een ‘stem op een vrouw’ campagne bedenken, totdat we erachter kwamen dat heel veel mensen dit al doen, maar het geen effect had. Alle extra stemmen van de eerste vrouw gaan naar de rest van de kandidaten op de lijst.

Dat zijn voor het grootste gedeelte mannen. We hebben toen over heel veel verschillende strategieën nagedacht. Uiteindelijk kwam iemand met het idee om op een vrouw te stemmen die MEI 2019 | REDACTIE JN1F 44

lager op de lijst staat, zodat zij met voorkeursstemmen gekozen wordt. We waren hier eerst wel een beetje sceptisch over, omdat we niet zeker wisten of dit zou gaan lukken. Uiteindelijk zijn er bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 drie vrouwen met voorkeursstemmen gekozen.’

KUN JE UITLEGGEN WAAROM ER MEER VROUWEN IN DE POLITIEK MOETEN?

‘Ten eerste vind ik dat dit de strekking is met wat we verstaan onder democratie, dat iedereen vertegenwoordigd wordt.Niet alleen mannen en vrouwen, maar ook veel breder. Onderzoeken laten zien dat vrouwen aan tafel, bijvoorbeeld bij vredesonderhandelingen, zorgen voor duurzame oplossingen. Je ziet dat er meer aandacht is voor thema’s zoals zorg en onderwijs. Het is een beetje een ‘gendercliché’, maar het is wel zo. En de economie doet het veel beter als er meer vrouwen in de politiek zitten.

Daarnaast schept het rolmodellen en voorbeelden. De politiek heeft een voorbeeldfunctie over hoe bijvoorbeeld leiderschap

INTERVIEW

eruitziet of wat voor ambities je kunt hebben in het leven. Ik ben heel benieuwd wat er gaat gebeuren als een generatie jonge meiden opgroeit met een vrouwelijke minister-president en vrouwelijke partijleiders.’

“IEDEREEN DIE NAAR DE POLITIEK KIJKT, OP WELK NIVEAU DAN OOK, MOET DENKEN; DAAR KAN IK OOK TERECHT KOMEN OF DAAR ZIET IEMAND DIE OP MIJ LIJKT” DE REACTIE HIEROP IS VAAK DAT JE NIET MOET SELECTEREN OP GESLACHT, MAAR OP KWALITEIT. OOK ZIJN ER MENSEN DIE HET NIET SERIEUS NEMEN OF BEGRIJPEN. WAT DOET DAT MET JOU?

‘Ik durf wel te zeggen dat we dit al een paar duizend keer hebben gehoord in de afgelopen twee jaar. Het antwoord is heel simpel gezegd ja, daar ben ik het mee eens. Maar het gaat mij ook om de intentie: dat mensen gaan uitzoeken of er nog anderen zijn die je goed vindt, of bij je passen. En als je hierbij dan eerst de vrouwen opzoekt dan is de kans vrij groot dat je iemand vindt. Mensen zeggen vaak: ‘het maakt niet uit’. In een ideale wereld zou het niet uit moeten maken, maar op dit moment is het beeld niet gelijk.’

MAKEN DEZE REACTIES JE MOEDELOOS OF JUIST STRIJDBAAR? ‘Meer geïrriteerd eerlijk gezegd. Ik ben inmiddels wel over het moedeloze heen, soms op een slechte dag of ’s avonds heb ik het nog wel eens. We willen altijd positief en constructief reageren. We hebben wel met elkaar af gesproken dat als je te geïrriteerd raakt, je moet stoppen.’

BIJ DE EUROPESE VERKIEZINGEN HEBBEN JULLIE IETS EXTRA’S GEDAAN, KUN JE VERTELLEN WAT?

‘Klopt. In tegenstelling tot andere verkiezingen zijn de Europese verkiezingen heel overzichtelijk omdat er maar zestien partijen meedoen. Dat betekent dat er enigszins betrouwbare peilingen waren. Dat maakte het voor ons heel makkelijk om de informatie die er was beschikbaar te stellen, maar toen kwamen we erachter dat de politieke partijen dit zelf helemaal niet doen. De kandidatenlijsten waren moeilijk te vinden en veel partijen hadden tot een maand geleden nog geen verkiezingsprogramma. Ik heb toen alle politieke partijen benaderd via Twitter en ze hierop gewezen.

Maar nog steeds was het moeilijk vindbaar en toen zijn we zelf alles maar gaan verzamelen. Daarmee hebben we een stemtool laten bouwen waardoor alles heel overzichtelijk bij elkaar staat.’

WANNEER BEN JE TEVREDEN?

‘Puur praktisch zou dat zijn als er een eerlijke verdeling is qua mannen en vrouwen, maar ook dat de bredere diversiteit beter wordt. Iedereen die naar de politiek kijkt, op welk niveau dan ook, moet denken: daar kan ik ook terecht komen of daar zit iemand die op mij lijkt.’

Bron: www.stemopeenvrouw.com

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 45

REPORTAGE

Op gratis verkiezingsfeestje kan Europa de aandacht moeilijk vasthouden DOOR ABEL DE KAM

Geldverspilling, een ver-van-mijn-bed-show of ondemocratisch; het lijkt alsof veel mensen niet al te positief zijn over de Europese Unie. Minder dan 40 procent van de Nederlanders ging in 2013 naar de stembus om een stem uit te brengen voor het Europese Parlement. ‘Brussel’ komt er in de media dan ook vaak niet goed vanaf.

SAMEN STERKER DAN ÉÉN

BREXIT - NEXIT

PIJNLIJKE PITCH

De kritiek op de Unie groeit en partijen als Forum voor Democratie en de Partij Voor de Vrijheid pleiten al voor een Nexit. Ondanks jaren van politieke chaos lijkt de piepjonge Brexit Party van Nigel Farage een grote slag te slaan in het Verenigd Koninkrijk.

Een slechte zaak, als je het merendeel van de sprekers in het Groninger Forum moet geloven.

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 46

#thistimeimvoting organiseert daar een internationaal feestje om de jonge stemmer te verleiden tot meer Europese betrokkenheid. Het belang van de Europese samenwerking wordt stevig onderstreept: nachtburgemeester Merlijn Poolman houdt een betoog over internationale muzikale samenwerking en de politieke cabaretiers De Kiesmannen zingen een ballade over stemrecht.

Politieke partijen die meedoen aan de verkiezingen mogen aan het begin van de avond ook pitchen. Ze krijgen een minuut de tijd om de bezoekers te overtuigen om op hun partij te stemmen. Om de avond ook voor niet-Nederlanders begrijpelijk te maken is de voertaal Engels, maar dat blijkt voor sommige lokale partijvertegenwoordigers nogal een opgave.

REPORTAGE Als een lid van de Piratenpartij het podium beklimt loopt ze tot drie keer toe vast in haar eerste zin en gooit dan de handdoek in de ring.

JONGEREN NAAR DE STEMBUS

Al een paar jaar wordt geprobeerd om de politiek meer te laten leven onder jongeren. Bekende Nederlanders met een jong publiek, zoals bijvoorbeeld Tim Hofman, proberen om in heldere taal uit te leggen waarom stemmen belangrijk is. Ook politici lijken zich steeds vaker te realiseren dat daar winst te behalen valt, maar weten vaak niet goed hoe ze dit moeten aanpakken.

De Europese Unie, drijvende kracht achter #thistimeimvoting, probeert met een website en evenementen door heel Europa aandacht te genereren.

“DENK NA OVER OP WIE JE STEMT. KIES IEMAND DIE JE TERUG WIL ZIEN IN HET PARLEMENT. IEDEREEN MOET EEN PARLEMENTSLID ZIEN WAARIN ZE ZICH KUNNEN HERKENNEN.”

STEMMEN MET EEN BIERTJE Sinds de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 is er in Groningen de mogelijkheid om ’s nachts te stemmen. De eerste keer gebeurde dat in het Student Hotel, voor de Europese verkiezingen konden inwoners in het café van het Groninger Forum terecht.

Voorlopig blijft stemmen in het donker een zeldzaamheid, er is namelijk speciale toestemming nodig van de gemeente om de deuren van het stembureau om middernacht te openen.

MAATSCHAPPIJ VERSUS POLITIEK DOELGROEP BLIJFT THUIS

Of politieke interesse kweken met entertainment vanavond goed uitpakt is maar de vraag, want de doelgroep laat het afweten.

Wanneer de aanwezige partijen zich na de pitches achter in de zaal verzamelen om luidruchtig te netwerken is gelijk meer dan de helft van de stoelen leeg. Het interview met Devika Partiman, oprichtster van Stem Op Een Vrouw, en de presentatie van onderzoeker Jasper van den Berg worden alleen nog gevolgd door een klein groepje geïnteresseerden aan de rand van het podium.

Dat is jammer, want Partiman spreekt precies die heldere taal die politici maar niet lijken te verstaan. Met Stem Op Een Vrouw, haar organisatie die een betere afspiegeling van de maatschappij wil in de politiek, heeft ze de afgelopen verkiezingen veel succes gehad. Aan het eind van haar interview kijkt ze het publiek recht aan. “Denk na over op wie je stemt. Kies iemand die je terug wil zien in het parlement. Iedereen moet een parlementslid zien waarin ze zich kunnen herkennen.” Op de vraag van de interviewer of ze veel kritiek krijgt haalt ze haar schouders op. “Als je effecten ziet maakt kritiek niet meer uit.”

MEI 2019 | REDACTIE JN1F 47

donderdag 23 mei 2019

NWSFEAT Ilse Bijlstra Angela Bolhuis Kim Bos Stefan Cornelius Rowan Geleynse Erica Henry Abel de Kam Kevin Krikhaar Loek Marcus

Elske Muis Jan Schrik Britte Top Peter Visser Jordi Zandhuis 48

@NWSFEAT DISCLAIMER Deze productie is gemaakt door studenten van de opleiding Journalistiek van Hogeschool Windesheim.

Ondanks de constante zorg en aandacht die we besteden aan de samenstelling van dit product, kan de opleiding Journalistiek niet instaan voor de volledigheid, juistheid of voortdurende activiteit van de gegevens en de inhoud hiervan.

Mocht u feitelijke onjuistheden tegenkomen, dan stellen wij een reactie erg op prijs via journalistiek@windesheim.nl. De inhoud van deze productie kan zonder vooraankondiging wijzigen. Aan de inhoud hiervan kunnen derhalve geen rechten worden ontleend.

Op de inhoud van dit platform rust auteursrecht.

Het is niet toegestaan de auteursrechtelijk beschermde werken of andere informatie openbaar te maken of te verveelvoudigen zonder toestemming van de opleiding Journalistiek.